Giáo án dạy thêm Hóa 10 chuẩn - THPT Hà Huy Tập

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

ÔN TẬP KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ OXIT- BAZƠ 

I. MỤC TIÊU: 

1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các tính chất hóa học cơ bản của 

Oxit – Bazơ 

2.Kĩ năng: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài: 

*Tính lượng chất, khối lượng, ... 

*Nồng độ dung dịch. 

II. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: 

*Giáo viên: Lựa chọn bài tập, giáo án 

*Học sinh: Ôn bài cũ 

III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 

1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục... 

2.Bài mới: 

Hoạt động GV - HS 

Nội dung 

Hoạt động 1. 

I.OXIT 

Gv yêu cầu học sinh nêu tính chất hóa học 1.Oxit axit 

của Oxit axit, Oxit bazơ, Oxit lưỡng tính? - Tác dụng với nước: 

Viết pt hóa học minh họa? 

SO 3 + H 2 O → H 2 SO 4 

- Tác dụng với dung dịch bazơ (kiềm): 

Chú ý: tuỳ tỉ lệ số mol oxit axit và số mol kiềm sẽ xảy 

ra phản ứng (1) hoặc (2) hay xảy ra cả hai phản ứng. 

CO 2 + 2NaOH → Na 2 CO 3 + H 2 O (1) 

CO 2 + NaOH → NaHCO 3 (2) 

- Tác dụng với oxit bazơ: Oxit bazơ phải tương ứng 

với bazơ tan: 

CO 2 + CaO → CaCO 3 

2.Oxit bazơ 

- Tác dụng với nước: Oxit nào mà hidroxit tương ứng 

tan trong nước thì phản ứng với nước. 

Na 2 O + H 2 O → 2NaOH 

- Tác dụng với axit: 

Na 2 O + HCl → NaCl + H 2 O 

Chú ý: Những oxit của kim loại có nhiềuhoá trị khi 

phản ứng với axit mạnh sẽ được đưa tới kim loại có 

hoá trị cao nhất. 


Gv yêu cầu học sinh nêu tính chất hóa học 

của bazơ? Viết pt hóa học minh họa? 

0 

t 

FeO + H 2 SO 4 (đặc) ⎯⎯→ Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

- Tác dụng với oxit axit: Xem phần oxit axit 

3.Oxit lưỡng tính (Al 2 O 3 , ZnO) 


Al 2 O 3 + HCl → AlCl 3 + H 2 O 

- Tác dụng với kiềm: 

Al 2 O 3 + NaOH → NaAlO 2 + H 2 O 

II. BAZƠ (HIDROXIT) 

1. Bazơ tan (kiềm) 

- Dung dịch kiềm làm thay đổi màu một số chất chỉ thị: 

- Quỳ tím → xanh. 

- Dd phenolphtalein không màu → hồng. 


2KOH + H 2 SO 4 →K 2 SO 4 + 2H 2 O 

1 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial









Gv triển khai cho học sinh làm một số bài 

tập. 

Bài 1) Để hòa tan hoàn toàn 34,8 gam 

hỗn hợp gồm Fe 3 O 4 , FeO, Fe 2 O 3 ( số mol 

FeO = số mol Fe 2 O 3 ) thì phải dùng một 

lượng vừa đủ dd H 2 SO 4 4,9 % ( loãng). 

a) Tính khối lượng của dd H 2 SO 4 4,9% . 

b) Tính nồng độ % của các chất trong 

dung dịch thu được. 

Bài 2: Dẫn khí CO 2 điều chế được bằng 

cách cho 100 g đá vôi tác dụng với dung 

dịch HCl dư, đi qua dung dịch chứa 60 g 

NaOH.Tính khối lượng muối tạo thành: 

Bài 3: Cho từ từ dung dịch NaOH vào dung 

dịch Al 2 (SO 4 ) 3 viết pthh xảy ra? 

- Tác dụng với oxit axit, oxit lưỡng tính: Xem phần oxit 

axit, oxit lưỡng tính. 

- Tác dụng với hidroxit lưỡng tính (Al(OH) 3 , Zn(OH) 2 ) 

NaOH + Al(OH) 3 → NaAlO 2 + H 2 O 

- Tác dụng với dung dịch muối 

2KOH + MgSO 4 → Mg(OH) 2 ↓ + K 2 SO 4 

2.Bazơ không tan 


Mg(OH) 2 + HCl →MgCl 2 + H 2 O 

- Phản ứng nhiệt phân tich: 

0 

t 

Fe(OH) 2 ⎯⎯→ FeO + H 2 O (không có oxi) 

0 

t 

4Fe(OH) 2 + O 2 ⎯⎯→ 2Fe 2 O 3 + 4H 2 O 

Hướng dẫn: 

Vì số mol FeO = số mol Fe 2 O 3 nên xem như Fe 3 O 4 . 

Vậy hỗn hợp được coi như chỉ có một oxit là Fe 3 O 4 

34,8 

nh.h 

= = 0,15 mol 

232 

Fe 3 O 4 + 4H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 + FeSO 4 + 4H 2 O 

0,15 0,6 0,15 0,15 

mol 

Khối lượng dung dịch H 2 SO 4 4,9% : 

0,6⋅98 ⋅ 100 = 1200 (g) 

4,9 

Khối lượng dd thu được : 1200 + 34,8 = 1234,8 gam 

C% Fe2(SO4)3 = 4,86%; C% FeSO4 = 1,85% 

Hướng dẫn 

CaCO 3 + 2HCl CaCl 2 + CO 2 + H 2 O (1) 

Theo ( 1 ) n CO 2 = n CaCO 3 = 1(mol) 

Ta có : 1 < 

n 

NaOH 

n = 1,5 < 2 

CO 2 

CO 2 + NaOH NaHCO 3 ( 2 ) 

NaHCO 3 + NaOH Na 2 CO 3 + H 2 O (3) 

m NaHCO 3 = 0,5.84 = 46 (g) 

m Na 2 CO 3 = 0,5.106 = 53 (g) 


6NaOH 

+ Al 2 (SO 4 ) 3 ⎯ ⎯→ 2Al(OH) 3 + 3Na 2 SO ( 1 ) 

4 

NaOH dư + Al(OH) 3 

⎯ ⎯→ NaAlO 2 + 2H 2 O 


Bài 4: Cho 200ml dung dịch NaOH vào 200g 

dung dịch Al 2 (SO 4 ) 3 1,71%. Sau phản ứng thu 

được 0,78g kết tủa. Tính nồng độ mol/l của 

dung dịch NaOH tham gia phản ứng. 


8NaOH + Al 2 (SO 4 ) 3 ⎯→ 

2NaAlO 2 +3Na 2 SO 4 + 4H 2 O 


TH 1 : Al 2 (SO 4 ) 3 dư 

6NaOH 

( 2 ) 

+ Al 2 (SO 4 ) 3 ⎯ ⎯→ 2Al(OH) 3 + 3Na 2 SO ( 1 ) 

4 


www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial 

( 3 ) 

2 




DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN








Câu 5: Cho 0,8 gam NaOH tác dụng 

với dd H 2 SO 4 dư, cô cạn dd sau pứ thu 

được bao nhiêu gam muối khan. 

Số mol NaOH = 3số mol Al(OH) 3 = 3. 0,01 = 0,03 mol ---> 

C M NaOH = 0,15M 

TH 2 : Al 2 (SO 4 ) 3 hết 

6NaOH 

+ Al 2 (SO 4 ) 3 ⎯ ⎯→ 2Al(OH) 3 + 3Na 2 SO ( 1 ) 

4 

NaOH dư + Al(OH) 3 

---> C M NaOH = 0,35M 


{ 

⎯ ⎯→ NaAlO 2 + 2H 2 O 

mNaOH 

= 0,8 gam M 

NaOH 

= 23 + 16 + 1 = 40 

m 0,8 

Số mol NaOH. nNaOH 

= = = 0,02 mol 

M 40 

2NaOH + H SO 

⎯⎯→ 

0,02 

0,02mol ⎯⎯→ = 0,01mol 

2 

nNa 2SO 

= 0,01 mol M 23 2 32 16 4 142 

4 Na2SO 

= x + + x = 

4 

M Na SO . m = n. M = 0,01x142 = 1, 42gam 

Na2SO4 

Bài tập 

Bài 1: Cho 400ml dung dịch NaOH 1M vào 160ml dung dịch hỗn hợp chứa Fe 2 (SO 4 ) 3 0,125M và Al 2 (SO 4 ) 3 

0,25M. Sau phản ứng tách kết tủa đem nung đến khối lượng không đổi được chất rắn C. 

a/ Tính m rắn C . 

b/ Tính nồng độ mol/l của muối tạo thành trong dung dịch. 

Bài 2: Cho 200g dung dịch Ba(OH) 2 17,1% vào 500g dung dịch hỗn hợp (NH 4 ) 2 SO 4 1,32% và CuSO 4 2%. Sau 

khi kết thúc tất cả các phản ứng ta thu được khí A, kết tủa B và dung dịch C. 

a/ Tính thể tích khí A (đktc) 

b/ Lấy kết tủa B rửa sạch và nung ở nhiệt cao đến khối lượng không đổi thì được bao nhiêu gam rắn? 

c/ Tính nồng độ % của các chất trong C. 

Bài 3: Cho một mẫu Na vào 200ml dung dịch AlCl 3 thu được 2,8 lit khí (đktc) và một kết tủa A. Nung A đến 

khối lượng không đổi thu được 2,55 gam chất rắn. Tính nồng độ mol/l của dung dịch AlCl 3 . 

Bài 4: Cho 200ml dung dịch NaOH x(M) tác dụng với 120 ml dung dịch AlCl 3 1M, sau cùng thu được 7,8g kết 

tủa. Tính trị số x? 

Bài 5: Cho 9,2g Na vào 160ml dd A có khối lượng riêng 1,25g/ml chứa Fe 2 (SO 4 ) 3 0,125M và Al 2 (SO 4 ) 3 0,25M. 

Sau khi phản ứng kết thúc người ta tách kết tủa và đem nung nóng đến khối lượng không đổi thu được chất rắn. 

a/ Tính khối lượng chất rắn thu được. 

b/ Tính nồng độ % của dung dịch muối thu được. 

Bài 6: Khử 2,4g hỗn hợp gồm CuO và Fe 2 O 3 bằng H 2 ở nhiệt độ cao thì thu được 1,76g hỗn hợp 2 kim loại. 

Đem hỗn hợp 2 kim loại hoà tan bằng dd axit HCl thì thu được V(lit) khí H 2 . 

a/ Xác định % về khối lượng của mỗi oxit trong hỗn hợp. 

b/ Tính V (ở đktc). 

Bài 7: Hoà tan 26,2g hỗn hợp Al 2 O 3 và CuO thì cần phải dùng vừa đủ 250ml dung dịch H 2 SO 4 2M. Xác định % 

khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp. 

Bài 8: Cho hỗn hợp A gồm 16g Fe 2 O 3 và 6,4g CuO vào 160ml dung dịch H 2 SO 4 2M. Sau phản ứng thấy còn m 

gam rắn không tan. 

a/ Tính m. 

b/ Tính thể tích dung dịch hỗn hợp gồm axit HCl 1M và axit H 2 SO 4 0,5M cần dùng để phản ứng hết hỗn hợp A. 

Bài 9: Hoà tan 4,88g hỗn hợp A gồm MgO và FeO trong 200ml dung dịch H 2 SO 4 0,45M(loãng) thì phản ứng 

vừa đủ, thu được dung dịch B. 

a/ Tính khối lượng mỗi oxit có trong hỗn hợp A. 

2 4 

( 2 ) 

Na SO + 2H O 

2 4 2 4 2 









3








b/ Để tác dụng vừa đủ với 2 muối trong dd B cần dùng V(lit) dung dịch NaOH 0,2M, thu được kết tủa gồm 2 

hiđrôxit kim loại. Lọc lấy kết tủa, đem nung trong không khí đến khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn 

khan(phản ứng hoàn toàn). Tính V và m. 

Bài 10: Để hoà tan 9,6g một hỗn hợp đồng mol (cùng số mol) của 2 oxit kim loại thuộc nhóm IIA cần 14,6g axit 

HCl. Xác định công thức của 2 oxit trên. 

ÔN TẬP KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ AXIT- MUỐI 


1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các tính chất hóa học cơ bản của 

Axit – Muối 


- Viết các phương trình hoá học 

- Tính nồng độ hoặc khối lượng dung dịch axit, muối. 






2.Bài mới: 


Nội dung 


I. AXIT 

Gv yêu cầu học sinh nêu tính chất hóa học 1. Tính chất chung 

của axit ? Viết pt hóa học minh họa? - Làm đổi màu quỳ tím thành đỏ. 

- Tác dụng với kim loại trước H 2 tạo thành muối và giải 

phóng hiđro 

H 2 SO 4 +Zn -> ZnSO 4 + H 2 

- T/dụng với bazơ tạo thành muối và nước 

H 2 SO 4 + 2NaOH -> Na 2 SO 4 +2H 2 O 

- T/dụng với oxit bazơ tạo thành muối và nước 

2HCl + CuO ->CuCl 2 + H 2 O 

- T/dụng với muối tạo muối kết tủa hoặc axit dễ phân 

hủy. 

H 2 SO 4 + Na 2 CO 3 -> Na 2 SO 4 + H 2 O + CO 2 

2. Tính chất của H 2 SO 4 đặc 


Gv yêu cầu học sinh nêu tính chất hóa học 

của muối? Viết pt hóa học minh họa? 

0 

t 

⎯⎯→ CuSO 4 +SO 2 + 2H 2 O 

Cu + 2H 2 SO 4 (đ,n) 

II. MUỐI 

- Tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại 

mới. 

Điều kiện: Kim loại từ Mg trở đi và phải đứng trước 

kim loại trong muối 

Fe + CuSO 4 → FeSO 4 + Cu↓ 

- Tác dụng với axit tạo thành muối mới và axit mới. 

BaCl 2 + H 2 SO 4 → 2HCl + BaSO 4 ↓ 

CaCO 3 + 2HCl → CaCl 2 + CO2↑ + H 2 O 

- Tác dụng với dung dịch muỗi tạo thành hai muối mới. 

Thí dụ: AgNO 3 + NaCl → NaNO 3 + AgCl↓ 









4








Hoạt động 3. Gv triển khai cho học sinh 

làm một số bài tập. 

Bài 1. Hãy chọn những chất thích hợp đã 

cho để điền vào chỗ trống trong các 

phương trình hóa học sau: 

a. 2HCl + … -> CuCl 2 + ... 

b. H 2 SO 4 +Na 2 SO 3 ->Na 2 SO 4 +...+ ... 

c. 2HCl +CaCO 3 -> CaCl 2 +…+… 

d. Ca(OH) 2 + K 2 CO 3 -> …+ … 

Bài 2: Để hoà tan 4,48g Fe phải dùng bao 

nhiêu ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,5M và 

H 2 SO 4 0,75M. 

Bài 3: Để trung hoà 10ml dung dịch hỗn 

hợp axit gồm H 2 SO 4 và HCl cần dùng 40ml 

dung dịch NaOH 0,5M. Mặt khác lấy 

100ml dung dịch axit đem trung hoà một 

lượng xút vừa đủ rồi cô cạn thì thu được 

13,2g muối khan. Tính nồng độ mol/l của 

mỗi axít trong dung dịch ban đầu. 

Bài 4: Hoà tan 2,8g một kim loại hoá trị 

(II) bằng một hỗn hợp gồm 80ml dung dịch 

axit H 2 SO 4 0,5M và 200ml dung dịch axit 

HCl 0,2M. Dung dịch thu được có tính axit 

và muốn trung hoà phải dùng 1ml dung 

dịch NaOH 0,2M. Xác định kim loại hoá trị 

II đem phản ứng. 

4. Tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối mới và 

bazơ mới. 

Thí dụ: Na 2 CO 3 + Ba(OH) 2 → 2NaOH + BaCO 3 ↓ 

5. Phản ứng phân hủy muối 

Nhiều muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao như: KClO 3 , 

KMnO 4 , CaCO 3 ,… 

Thí dụ: 2KClO 3 

CaCO3 

0 

t 

⎯⎯→ 2KCl + 3O 2 

0 

t 

⎯⎯→ CaO + CO 2 

Hướng dẫn. 

a. 2HCl + CuO -> CuCl 2 + H 2 O 

b. H 2 SO 4 +Na 2 SO 3 ->Na 2 SO 4 + SO 2 + H 2 O 

c. 2HCl +CaCO 3 -> CaCl 2 + CO 2 + H 2 O 

d. Ca(OH) 2 + K 2 CO 3 -> CaCO 3 + H 2 O 

Hướng dẫn: Giả sử phải dùng V(lit) dung dịch hỗn hợp 

gồm HCl 0,5M và H 2 SO 4 0,75M 

Số mol HCl = 0,5V (mol) 

Số mol H 2 SO 4 = 0,75V (mol) 

Số mol Fe = 0,08 mol 

PTHH xảy ra: 

Fe + 2HCl ---> FeCl 2 + H 2 

Fe + H 2 SO 4 ---> FeSO 4 + H 2 

Theo phương trình ta có: 0,25V + 0,75V = 0,08 

---> V = 0,08 : 1 = 0,08 (lit) 


Đặt x, y lần lượt là nồng độ mol/lit của axit H 2 SO 4 và 

axit HCl 

Viết PTHH. 

Lập hệ phương trình: 

2x + y = 0,02 (I) 

142x + 58,5y = 1,32 (II) 

Giải phương trình ta được: 

Nồng độ của axit HCl là 0,8M và nồng độ của axit 

H 2 SO 4 là 0,6M. 


Đặt R là KHHH của kim loại hoá trị II 

a, b là số mol của R tác dụng với axit H 2 SO 4 và HCl. 

Viết các PTHH xảy ra. 

Sau khi kim loại tác dụng với kim loại R. Số mol của 

các axit còn lại là: 

n H2SO4 = 0,04 – a (mol) 

n HCl = 0,04 – 2b (mol) 

Viết các PTHH trung hoà: 

Từ PTPƯ ta có: 

n NaOH phản ứng = (0,04 – 2b) + 2(0,04 – a) = 0,02 





5 












---> (a + b) = 0,1 : 2 = 0,05 

Vậy số mol kim loại R = (a + b) = 0,05 mol 

---> M R = 2,8 : 0,05 = 56 và R có hoá trị II ---> R là Fe. 

Bài 5: Hoà tan Na 2 CO 3 vào V(ml) hỗn hợp Hướng dẫn: 

dung dịch axit HCl 0,5M và H 2 SO 4 1,5M Giả sử phải dùng V(lit) dung dịch gồm HCl 0,5M và 

thì thu được một dung dịch A và 7,84 lit H 2 SO 4 1,5M. 

khí B (đktc). Cô cạn dung dịch A thu được Na 2 CO 3 + 2HCl ---> 2NaCl + H 2 O + CO 2 

48,45g muối khan. 

0,25V 0,5V 0,5V 0,25V (mol) 

a/ Tính V(ml) hỗn hơp dung dịch axit đã Na 2 CO 3 + H 2 SO 4 ---> Na 2 SO 4 + H 2 O + CO 2 

dùng? 

1,5V 1,5V 1,5V 1,5V (mol) 

b/ Tính khối lượng Na 2 CO 3 bị hoà tan. Theo bài ra ta có: 

n CO2 = 0,25V + 1,5V = 7,84 : 22,4 = 0,35 (mol) 

m muối = 58,5.0,5V + 142.1,5V = 48,45 (g) 

V = 0,2 (l) = 200ml. 

Số mol Na 2 CO 3 = số mol CO 2 = 0,35 mol 

Vậy khối lượng Na 2 CO 3 đã bị hoà tan: 

m Na 2 CO 3 = 0,35 . 106 = 37,1g. 

Bài 6: Cho 500ml dung dịch A gồm BaCl 2 Hướng dẫn: 

và MgCl 2 phản ứng với 120ml dung dịch BaCl 2 + Na 2 SO 4 ----> BaSO 4 + 2NaCl 

Na 2 SO 4 0,5M dư, thu được 11,65g kết tủa. 0,05 0,05 0,05 0,1 mol 

Đem phần dung dịch cô cạn thu được Số mol Na 2 SO 4 còn dư là 0,06 – 0,05 = 0,01 mol 

16,77g hỗn hợp muối khan. Xác định nồng 

16,77 

− 0,01.142 − 0,1.58,5 

độ mol/l các chất trong dung dịch. 

Số mol MgCl 2 = 

= 0,1 mol. 

95 

Trong dd A có 0,05 mol BaCl 2 và 0,1 mol MgCl 2 . 

---> C M BaCl 2 = 0,1M và C M MgCl 2 = 0,2M. 

Bài tập 

Bài 1: Để hoà tan 4,8g Mg phải dùng bao nhiêu ml dung dịch hỗn hợp HCl 1,5M và H 2 SO 4 0,5M. 

a/ Tính thể tích dung dịch hỗn hợp axit trên cần dùng. 

b/ Tính thể tích H 2 thu được sau phản ứng ở đktc. 

Bài 2: Dung dịch A chứa 7,2g XSO 4 và Y 2 (SO 4 ) 3 . Cho dung dịch Pb(NO 3 ) 2 tác dụng với dung dịch A 

(vừa đủ), thu được 15,15g kết tủa và dung dịch B. 

a/ Xác định khối lượng muối có trong dung dịch B. 

b/ Tính X, Y biết tỉ lệ số mol XSO 4 và Y 2 (SO 4 ) 3 trong dung dịch A là 2 : 1 và tỉ lệ khối lượng mol 

nguyên tử của X và Y là 8 : 7. 

Bài 3: Cho 10g hỗn hợp gồm Zn và Cu tác dụng với dung dịch axit H 2 SO 4 loãng thì thu được 2,24 lit 

H 2 (đktc). Tính thành phần % về khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu. 

Bài 4: Hoà tan 5,2g hỗn hợp gồm Mg và Fe bằng dung dịch axit HCl 1M, thì thu dược 3,36 lit H 2 

(đktc). 

a/ Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

b/ Tính thể tích dung dịch axit HCl đã dùng. 

Bài 5: Cho một lượng hỗn hợp gồm Ag và Zn tác dụng với lượng dư dung dịch axit H 2 SO 4 , thu được 

5,6 lit khí H 2 (đktc). Sau phản ứng thấy còn 6,25g một chất rắn không tan. Tính thành phần % về khối 

lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

Bài 6: Hoà tan hoàn toàn 15,3g hỗn hợp gồm Mg và Zn bằng dung dịch axit HCl 1M thì thu được 6,72 

lit H 2 (đktc). 

a/ Xác định khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu. 

b/ Tính thể tích dung dịch axit HCl cần dùng. 









6








Bài 7: Hoà tan hết 12g hỗn hợp A gồm Fe và kim loại M (hoá trị II không đổi) vào 200ml dd HCl 

3,5M thu được 6,72 lit khí (đktc). Mặt khác lấy 3,6g kim loại M tan hết vào 400ml dung dịch H 2 SO 4 

nồng độ 1M thì H 2 SO 4 còn dư. 

a/ Xác định kim loại M. 

b/ Tính thành phần % theo khối lượng của Fe, M trong hỗn hợp. 

Bài 8: Hoà tan hết 11,3g hỗn hợp A gồm Fe và kim loại R (hoá trị II không đổi) vào 300ml dung dịch 

HCl 2,5M thu được 6,72 lit khí (đktc). Mặt khác lấy 4,8g kim loại M tan hết vào 200ml dung dịch 

H 2 SO 4 nồng độ 2M thì H 2 SO 4 còn dư. 

a/ Xác định kim loại R. 

b/ Tính thành phần % theo khối lượng của Fe, R trong hỗn hợp. 

Bài 9: Hoà tan hết 12,1g hỗn hợp A gồm Fe và kim loại M (hoá trị II không đổi) vào 150ml dung dịch 

HCl 3M thì thu được 4,48 lit khí (đktc). Mặt khác muốn hoà tan hết 4,875g kim loại M thì cần phải 

dùng 100ml dung dịch H 2 SO 4 0,75M, dung dịch thu được không làm đổi màu giấy quỳ. 

Bài 10. Hoµ tan hoµn toµn 9,9 gam hçn hîp 2 kim lo¹i Al , Mg trong dung dÞch H 2 SO 4 lo·ng . Sau phn 

øng thu ®−îc 10,08 lÝt khÝ (®ktc). 

NÕu cho khèi l−îng hçn hîp 2 kim lo¹i trªn tan hoµn toµn trong dung dÞch HCl 7,3 % th× cÇn bao 

nhiªu lÝt dung dÞch HCl ( BiÕt khèi l−îng riªng cña dung dÞch HCl : d = 1,047 g/ml). 

ÔN TẬP KIẾN THỨC CƠ BẢN VỀ NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH 


1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các kiến thức cơ bản về dung 

dịch, các công thức 


- Viết các phương trình hoá học 

- Tính nồng độ C% và C M 






2.Bài mới: 


Nội dung 


Một số công thức tính cần nhớ: 

Gv yêu cầu học sinh cho biết một số công 

m 

ct 

C% = 

thức về: C%; C M ... 

. 100% 

mdd 

m dd = m dm + m ct Hoặc m dd = V dd (ml) . D (g/ml) 

n( 

mol) 

1000. n( 

mol) 

C M = = 

V ( lit) 

V ( ml) 

* Mối liên hệ giữa nồng độ % và nồng độ mol/lit. 

C M 

Công thức liên hệ: C% = M 

. 

10D . C% 

Hoặc C M = 

10D 

M 

Trong đó: 

- m ct là khối lượng chất tan( gam) 

- m dm là khối lượng dung môi(gam) 

- m dd là khối lượng dung dịch(gam) 

- V là thể tích dung dịch(lit hoặc mililit) 

- D là khối lượng riêng của dung dịch(gam/mililit) 

- M là khối lượng mol của chất(gam) 

Hoạt động 2. Gv triển khai cho học sinh Hướng dẫn 





7 












làm một số bài tập. 

Bµi 1 :Cho 14,84 gam tinh thÓ Na 2 CO 3 vµo 

b×nh chøa 500 ml dd HCl 0,4M ®−îc dung 

dÞch D. TÝnh nång ®é mol/l cña çc dung 

dÞch thu d−îc sau phn øng 

Bµi 2. X¸c ®Þnh l−îng dung dÞch SO 3 vµ 

l−îng dung dÞch H 2 SO 4 49% cÇn lÊy ®Ó pha 

chÕ thµnh450 gam dung dÞch H 2 SO 4 83,3% 

Bài 3: 

Hoà tan 6,5 gam kẽm cần vừa đủ V ml dd 

HCl 2M 

a) Tính V 

b) Tính thể tích khí thu được (ở đktc) 

c) Tính khối lượng muối tạo thành sau 

p/ư 

Bài 4: 

Trộn 120ml dd H 2 SO 4 với 40 ml dd 

NaOH.Dung dịch sau khi trộn chứa một 

14,84 

nNa 0,14( ) 

2CO 

= = mol 

3 

106 

nHCl 

= 0,5.0, 4 = 0, 2( mol) 

Ph−¬ng tr×nh hãa häc 

Na 2 CO 3 + 2HCl 2NaCl + CO 2 + 

Theo bµi ra ta cã tØ lÖ nNa : 

2CO 

n 

3 HCl 

= 0,14 : 0, 2 

VËy Na 2 CO 3 d− cßn HCl phn øng hÕt 

0,2 

CM 

= = o,4( M ) 

NaCl 

0,5 

0,04 

CM 

= = 0,08( M ) 

Na2CO3 

0,5 


§Æt khèi l−îng SO 3 cÇn lÊy lµ x gam , vËy khèi 

l−îng dung dÞch H 2 SO 4 49% cÇn lÊy lµ 450 – x gam 

Khi trén SO 3 vµo dung dÞch H 2 SO 4 cã phn øng 

SO 3 + H 2 O H 2 SO 4 (1) 

80g 

98g 

xg 

98 

80 x g 

L−îng H 2 SO 4 sinh ra ë p− (1) lµ 98 

80 x g 

L−îng H 2 SO 4 cã trong dd H 2 SO 4 49% lµ: 

450 − x 

.49( g) 


Theo bµi ra khèi l−îng H 2 SO 4 (cã trong dung dÞch 

sau cïng lµ 83,3%) lµ: 

450.83,3 

= 374.85( g) 


Theo bµi ra ta cã: 

98 x (450 − x).49 

+ = 374,85 

80 100 

⇒ x = 210( g) 

VËy khèi l−îng SO 3 cÇn lÊy lµ 210 gam 

Khèi l−îng dd H 2 SO 4 cÇn lÊy lµ 450 – 210 = 240 

gam 

Hướng dẫn. 

Zn+2HCl →ZnCl 2 +H 2 

V dd HCl =n/c M =0,1 lit =100 ml 

b) Theo pthh 

n H2 =n ZnCl2 = n Zn =0,1 mol 

V H2 =0,1 . 22,4 =2,24 lit 

c) m ZnCl2 =0,1.136=13,6 gam 


Gọi x,y lần lượt là nồng độ ban đầu của H 2 SO 4 và NaOH 

Thí nghiệm 1: H 2 SO 4 + NaOH NaHSO 4 + 





8 












muối axit và còn dư axit có nồng độ 

0,1M.Mặt khác nếu trộn 60ml dd 

H 2 SO 4 với 60 ml dd NaOH này thì trong 

dd sau khi trộn còn dư NaOH với nồng độ 

0,16M.Tìm nồng độ của hai dd ban đầu. 

Bài 5: Có 2 dung dịch H 2 SO 4 là A và B. 

a) Nếu 2 dung dịch A và B được trộn lẫn 

theo tỉ lệ khối lượng 7:3 thì thu được dung 

dịch C có nồng độ 29%. Tính nồng độ % của 

dd A và dd B. Biết nồng độ dd B bằng 2,5 lần 

nồng độ dd A. 

b) Lấy 50ml dd C (D = 1,27g/ml) cho 

phản ứng với 200ml dd BaCl 2 1M. Tính khối 

lượng kết tủa và nồng độ mol/l của dd E còn 

lại sau khi đã tách hết kết tủa, giả sử thể tích 

dd thay đổi không đáng kể. 

H 2 O (1) 

0,04y 0,04y 

Từ đề và (1) ta có: 0,12x-0,04y =0,1x0,16=0,016 

Thí nghiệm 2: H 2 SO 4 + 2NaOH Na 2 SO 4 + 

H 2 O (2) 

0,04x 0,08x 

Từ 2 và đề ta có: 0,06y-0,08x =0,016 

x =0,4M; y = 0,8M. 


a/ Giả sử có 100g dd C. Để có 100g dd C này cần đem trộn 

70g dd A nồng độ x% và 30g dd B nồng độ y%. Vì nồng độ % 

dd C là 29% nên ta có phương trình: 

70x 30y m H 2 SO 4(trong dd C) = + = 29 (I) 

100 100 

Theo bài ra thì: y = 2,5x (II) 

Giải hệ (I, II) được: x% = 20% và y% = 50% 

C%. 

m 

b/ n dd 29(50.1,27) 

H 2 SO 4( trong 50ml dd C ) = = 

= 0,1879 

100M 

100.98 

mol 

n BaCl 2 = 0,2 mol > n H 2 SO 4 . Vậy axit phản ứng hết 

m BaSO 4 = 0,1879 . 233 = 43,78g 

Tuần 03 ÔN TẬP KỸ NĂNG CƠ BẢN DÙNG TRONG GIẢI TOÁN HÓA HỌC 


1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các công thức tính, các đại lượng 

hóa học: mol, tỉ khối, nồng độ dung dịch. 




II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- kết nhóm. 

III. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: 



IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 


2.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Để đặt nền tảng vững chắc cho môn hoá học cần nắm được những khái niệm, 

những công thức tính đơn giản nhất, cơ bản nhất, nên chúng ta cần ôn lại thật kĩ phần này. 

b. Triển khai bài 







I. Hoạt động 1 : Kiến thức cần nhớ 

GV : Phát vấn nội dung câu hỏi kiến thức cần 


Nội dung 

I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

1.Nguyên tử: 



9








nhớ 

HS : Suy nghĩ trả lời 

- Nguyên tử thường được cấu tạo từ mấy loại hạt 

cơ bản? 

- Hạt nhân thường có mấy loại hạt? Điện tích 

của từng loại hạt? 

- Xác định công thức tính số mol của một chất 

liên quan đến khối lượng chất, thể tích ở đktc. 

- Công thức tính tỉ khối của chất khí A đối với 

khí B? Của khí A đối với không khí? 

- Công thức tính nồng độ phần trăm, nồng đọ 

mol/l? 

Hoạt động 2: Bài tập vận dụng 

BT: 1) Phát phiếu học tập cho học sinh. 

- HS thảo luận nhóm và lên bảng điền các 

thông tin. 

BT: 2) Hãy tính thể tích ở đktc của: 

a) Hỗn hợp khí gồm có 6,4g khí O 2 và 22,4 

gam khí N 2 . 

b) Hỗn hợp khí gồm có 0,75 mol CO 2 ; 0,5 

mol CO và 0,25 mol N 2 . 

BT: 3) Có những chất khí riêng biệt: H 2 ; NH 3 ; 

SO 2 . Hãy tính tỉ khối của mỗi khí so với: 

a) Khí N 2 . b) Không khí. 

- Gọi HS bất kì lên thực hiện. 

BT: 4) Trong 800ml dung dịch NaOH có 8g 

NaOH. 

a) Tính nồng độ mol/l của dung dịch NaOH. 

b) Phải thêm bao nhiêu ml H 2 O vào 200ml dung 

dịch NaOH để có dung dịch NaOH 0,1M? 

Chọn đáp án đúng: 

a) (1): 0,05M; (2): 0,25M; (3): 0,5M. 

b) (1): 30ml; (2): 300ml; (3): 0,3ml. 

electron (q e : 1-) 

Nguyên tử proton (q p : 1+) 

Nơtron (q n : 0) 

hạt nhân 

⇒ Số p = Số e. 

2. Sự chuyển đổi giữa m, V và lượng chất: 

Klượng 

chất(m) 

N = 6.10 23 (ngtử hay phtử) 

3. Tỉ khối của chất khí: 

M 

A 

M 

Công thức: d A/B = ; dA/kk = A 

M 

B 

29 

4. Nồng độ của dung dịch: 

mct 

n 

C% = . 100 . C M = 

mdd 

V 

II. Bài tập vận dụng: 

1) Tổng số hạt trong nguyên tử của nguyên tố X là 

58, trong đó có 36 hạt mang điện. Tìm số hạt mỗi 

loại trong 1 nguyên tử X? 

2) a) nO 2 = 6,4/32= 0,2 mol . 

nN 2 = 22,4/28 = 0,8 mol. 

n = 0,8 + 0,8 = 1 mol. 

∑ hh 

m=n.M 

n=m/M 

A = n.N 

lượng 

chất(m) 

số ptử 

chất(A) 

V=22,4.n 

n = A/N 

n=V/22,4 

V khí 

(đktc) 

V = n.22,4 = 1.22,4 = 22,4 (lít) 

b) ∑ n 

hh 

= 0,75 + 0,5 + 0,25 = 1,5 mol. 

V = 1,5.22,4 = 33,6 (lít). 

3) d H 2 

/ N 2 

= 2/28 

d H 2 /kk = 2/29 d NH 3 /N 2 

= 17/28…. 

4) 

a) (2) 

b) (2) 

GV giải lại bằng phương pháp tự luận: 

a) C M = n/V; n = 8:40 = 0,2 mol. 

C m = 0,2/0,8 = 0,25M. 

b) nNaOH trong 200ml dung dịch có nồng độ 

0,25M là: 

n = 0,2.0,25 = 0,05mol. 

C M = n/V ⇒ V = n/C M = 0,05/0,1 = 0,5(lít). 

Cần thêm V H 2 O = 0,5 – 0,2 = 0,3 (lít) = 

300ml. 

10 
















- Học sinh trả lời và có thể giải lại bằng phương 

pháp tự luận. 

BT 5: Phiếu học tập(giáo viên photo để phát cho 

học sinh) 

* Nội dung của phiếu học tập(BT 5): 

1) Hãy điền vào ô trống những số liệu thích hợp. 

Nguyên tử số proton số electron số lớp electron Số e lớp trong Số e lớp ngoài 

cùng cùng. 

Nitơ 7 …(1) 2 2 …(2) 

Natri …(3) 11 …(4) 2 …(5) 

Lưu huỳnh 16 …(6) …(7) 2 …(8) 

Agon …(9) 18 …(10) 2 …(11) 

* Củng cố, dặn dò: - Hãy tính khối lượng hỗn hợp khí gồm: 33 lít CO 2 ; 11,2 lít CO và 5,5 lít N 2 (đktc). 

- Chuẩn bị bài : Thành phần nguyên tử. 

* Rút kinh nghiệm 

..................................................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................................................... 

....... 

Tæ tr−ëng chuyªn m«n ký duyÖt 

Ngµy so¹n : 09-12 

12-2012 

2012 

Tuần 4 ÔN TẬP KỸ NĂNG CƠ BẢN DÙNG TRONG GIẢI TOÁN HÓA HỌC 


1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các công thức tính, các đại lượng 

hóa học: mol, tỉ khối, nồng độ dung dịch. 










2.Bài mới: 







11 










Đặt vấn đề: Để đặt nền tảng vững chắc cho môn hoá học cần nắm được những khái niệm, những công 

thức tính đơn giản nhất, cơ bản nhất, nên chúng ta cần ôn lại thật kĩ phần này. Ngày hôm nay chúng ta 

tiếp tục củng cố bài tập hôm trước. 

Triển khai bài 

Hoạt động của thầy và trò 

Hoạt đông 1: Bài tập áp dụng 

và củng cố . 

GV cho 4 học sinh lên bảng 

viết phương trình. Sau cho cho 

HS khác nhận xét, cuối cùng 

giáo viên tổng kết. 

Giáo viên hệ thống thứ tự nhận 

biết các dung dịch, sau đó cho 

1 HS lên bảng nhận biết câu a 

và 1 hs khá nhận biết câu b. 

Giáo viên lập sơ đồ nhận biết. 

Giáo viên gợi mở sau đó cho 1 

học sinh khá lên bảng viết 

Nội dung ghi bảng 

Bài tập 1 : Thực hiện chuỗi phản ứng sau: 

NaCl → NaOH → Na CO → CaCO → CaCl → AgCl 

a) 

2 3 3 2 

Cl → FeCl → Fe(OH) → Fe O → Fe → FeCl 

b) 

2 3 3 2 3 2 

Cu → CuSO → Cu(OH) → CuO → CuCl → Cu(OH) . 

c) 

4 2 2 2 

d) FeS 

2 

→ SO 

2 

→ SO3 → H2SO 4 

→ HCl → AgCl . 

Giải 

a) 

dpdd 

2NaCl + 2H O ⎯⎯⎯→ 2NaOH + Cl ↑ + H ↑ 

2 mnx 

2 2 

2NaOH + CO ⎯⎯→ Na CO + H O 

2 2 3 2 

Na CO + CaCl ⎯⎯→ CaCO ↓ + 2NaCl 

2 3 2 3 

CaCO + 2HCl ⎯⎯→ CaCl ↓ + CO ↑ + H O 

3 2 2 2 

2AgNO 

3 

+ CaCl 

2 

⎯⎯→ Ca(NO 

3) 2 

+ 2AgCl ↓ 

b)… 

Bài tập 2 : Bằng phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch mất 

nhãn sau: 

a) NaCl, NaNO 3 , Na 2 SO 4 , HCl, Ca(OH) 2 . 

b) Ba(OH) 2 , KOH, HNO 3 , H 2 SO 4 , K 2 SO 4 ( chỉ dùng quỳ tím) 

Giải 

a) 

• Dùng quỳ tím nhận HCl, Ca(OH) 2 . 

• Dùng BaCl 2 nhận được Na 2 SO 4 . 

Na SO + BaCl ⎯⎯→ BaSO ↓ + 2NaCl 

2 4 2 4 

• Dùng AgNO 3 nhận NaCl 

AgNO 

3 

+ NaCl ⎯⎯→ NaNO 

3 

+ AgCl ↓ 

Còn lại NaNO 3 . 

b) 

Ba(OH) 2 

Ba(OH) 2 

KOH 

KOH 

qt 

Na 2 SO 4 

Na 2 SO 4 

HNO 3 

HNO 3 

H 2 SO 4 

H 2 SO 4 



Dùng quỳ tím nhận được Na 2 SO 4 , cho Na 2 SO 4 vào nhóm làm quỳ 

tím hóa xanh nhận được Ba(OH) 2 , còn lại KOH. Dùng Ba(OH) 2 

vừa nhận được cho vào nhóm làm quỳ tím hóa đỏ nhận được 

H 2 SO 4 , còn lại HNO 3 . 

Bài tập 3 : Từ NaCl,. H 2 O, Fe 2 O 3 , S, O 2 . Viết phương trình điều 

12 














phương trình điều chế. 

GV cho cả lớp nhận xét 

GV hệ thống các công thứ tính 

số mol, nồng độ sau đó cho 1 

hs lên bảng giải câu a. 

Đối với câu b giáo viên hướng 

dẫn học sinh cách lập tỉ lệ → 

muối tạo thành. 

Giáo viên cho 1 hs viết các 

phương trình phản ứng xảy ra 

sau đó hướng dẫn học sinh 

cách lập hệ phương trình 

chế Fe(OH) 2 và Fe(OH) 3 . 

Giải 

dpdd 

2NaCl + 2H O ⎯⎯⎯→ 2NaOH + Cl ↑ + H ↑ 

2 mnx 

2 2 

0 

t 

2 2 3 

⎯⎯→ 

2 

3H + Fe O 

2Fe + 3Cl 

Fe + 2HCl 

0 

t 

2 

⎯⎯→ 2FeCl3 

⎯⎯→ 

FeCl + 3NaOH 

2Fe + 3H O 

FeCl + H 

⎯⎯→ 

2 2 

3 3 

FeCl + 2NaOH 

⎯⎯→ 

3 2 

↑ 

Fe(OH) + 3NaCl 

Fe(OH) + 2NaCl 

Bài tập 4 : Cho 35,25 gam K 2 O vào nước được 0,75 lít dung dịch 

A. 

a) Tính nồng độ mol của dung dịch A. 

b) dẫn từ từ 8,4 lít CO 2 (đkc) vào dung dịch A. Hãy tính khối 

lượng muối thu được sau phản ứng. 

c) Nếu trung hòa vừa đủ dung dịch A thì cần bao nhiêu ml dung 

dịch H 2 SO 4 .0,25M 

Giải 

a) 

K2O + H2O 

⎯⎯→ 2KOH 

0,75 

C 

M(KOH) 

= = 1M 

0,375 mol ⎯⎯→ 0,75 mol 

0,75 

8,4 

b) n 

CO 2 

= = 0,375 mol 

22,4 

2KOH + CO 

2 

⎯⎯→ K 

2CO 3 

+ H2O 

0,75 mol 0,375 mol 0,375 mol 

m = 0,375.138 = 51,75 gam 

K CO 

2 3 

2KOH + H SO ⎯⎯→ K SO + 2H O 

c) 

2 4 2 4 2 

0,75 mol 0,375 mol 

0,75 

V 

(H2SO 4 ) 

= = 1,5M 

0,25 

Bài tập 5 : Hỗn hợp gồm Na và K tác dụng hết với nước thu được 

2,24 lít khí H 2 (đkc) và dung dịch B. Trung hòa vừa đủ dung dịch 

B bằng axit HCl 0,5 M rồi cô cạn dung dịch thu được 13,3 gam 

muối khan. 

a) Tính thể tích dung dịch HCl 0,5 M đã dùng. 

b) Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu. 

giải 

1 

Na + H2O ⎯⎯→ NaOH + H2 

2 

1 

K + H2O ⎯⎯→ KOH + H2 

2 

KOH + HCl ⎯⎯→ KCl + H O 



NaOH + HCl ⎯⎯→ NaCl + H2O 

Gọi a, b lần lượt là số mol Na, K. Ta có hệ: 

2 

13 














GV chú ý loại toán này có thể 

giải theo phương pháp bảo 

toàn khối lượng. 

GV chú ý cá kim loại hoạt 

động mạnh khi tác dụng với 

dung dịch muối thì trước tiên 

phản ứng với nước trước. 

⎧a + b = 0,2 ⎧a = 0,1 

⎨ 

⇔ ⎨ 

⎩58,5a + 74,5 = 13,3 ⎩b = 0,1 

0,2 

a) V 

(HCl) 

= = 0,4(lit) 

0,5 

2,3 

b) %Na = 100 = 37(%) %K = 100-37 = 63(%) 

6,2 × ⇒ 

Bài tập 6 : Nung nóng 73,8 gam hỗn hợp A gồm MgCO 3 và CaCO 3 

đến khối lượng không đổi thu được 40,8 gam chất rắn. Tính % khối 

lượng mỗi chất trong hỗn hợp A ban đầu. 

Giải 

0 

t 

t 

CaCO 

3 

⎯⎯→ CaO + CO2 

MgCO 

3 

⎯⎯→ MgO + CO2 

Gọi a, b lần lượt là số mol của CaCO 3 và MgCO 3 . Ta có hệ: 

⎧100a + 84b = 73,8 ⎧a = 0,675 

⎨ 

⇔ ⎨ 

⎩56a + 40b = 40,8 ⎩b = 0,075 

67,5 

%CaCO 

3 

= 100 = 91,5(%) %MgCO 

3 

= 100-91,5 = 8,5(%) 

73,8 × ⇒ 

Bài tập 7 : Cho 4,6 gam Na vào một lượng dư dung dịch CuSO 4 . 

Tính khối lượng kết tủa thu được sau phản ứng và thể tích khí thoát 

ra ở (đkc) 

Giải 

1 

Na + H2O ⎯⎯→ NaOH + H2 

2 

2NaOH + CuSO 

4 

⎯⎯→ Cu(OH) 

2 

+ Na 

2SO4 

V = 0,1× 22,4 = 22,4lit ; m = 0,1× 

98 = 9,8 gam 

H 2 

Hoạt động 2 : Củng cố 

GV : Nhắc lại một số công 

thức ở trên . 

Củng cố và dặn dò: 

*Rút kinh nghiệm :…………………………………………………………………………………………………. 

ÔN TẬP TÌM HẠT DẠNG CƠ BẢN 


1.Kiến thức: 

− Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ nguyên tử mang điện tích âm ; Kích thước, 

khối lượng của nguyên tử. 

− Hạt nhân gồm các hạt proton và nơtron. 

− Kí hiệu, khối lượng và điện tích của electron, proton và nơtron. 

2.Kĩ năng: Rèn luyện tư duy giải toán của học sinh. 

- Tìm số lượng các hạt cơ bản trong nguyên tử 

− So sánh khối lượng của electron với proton và nơtron. 


↓ 

0 






14 










− So sánh kích thước của hạt nhân với electron và với nguyên tử. 







2.Bài mới: 

Hoạt động của GV – HS 

Hoạt động 1 

GV : Chú ý cho học sinh một 

số công thức 

HS : Nghe và ghi nhớ 

GV : Chú ý cho học sinh 2 đơn 

vị tính khối lượng là đvc và kg 

và mối quan hệ 2 đại lượng 

này 

GV : Chú ý cho HS cách tính 

tổng hạt của iôn 

HS : Nghe ghi nhớ 

GV : Bổ sung thêm khối lượng 

các iôn 

HS : Nghe và ghi nhớ 

GV : Trước khi sang phần bài 

tập vận dụng nhắc lại cho HS 

hạt mang điện là p , e nguyên 

tử trung hoà về điện lên p = e , 

hạt không mang điên là n … 

Hoạt động 2 : Bài tập vận dụng 


II. BÀI TẬP VẬN DỤNG 

Phiếu học tập số 1 : 

Bài 1 :Một nguyên tử của 

nguyên tố X có tổng số hạt 

proton, nơtron và electron là 

115, trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang 

điện là 33 hạt. Hãy cho biết: 

a/ Số hạt proton, nơtron và 

electron có trong X. 

b/ Số khối của X 

Nội dung 

I. MỘT SỐ CHÚ Ý 

1. Công thức tổng số hạt 1 nguyên tử 

= p + e + n = 2p + n 

2 . Công thức tính khối lượng nguyên tử 

M nt = m e + m p + m n 

3. Tổng hạt M x+ = Tổng hạt nguyên tử M ( 2p + n ) – x 

4. Tổng hạt M x- = Tổng hạt nguyên tử M ( 2p + n ) + x 

5. M ion = M ntử 

II. Bài tập vận dụng 

Lời giải 

Bài 1. Gọi số hạt proton, nơtron và electron của nguyên tử X lần 

lượt là Z, N và Z. 

-Tổng số hạt của nguyên tử là 115, nên ta có: 

2Z + N = 115 (1) 

- Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 33 nên 

2Z – N = 33 (2) 

- Giải hệ (1) và (2) ta được: 

Z = 37 => Số p =37 ; số e= 37 

N = 41 => Số n =41 


2. Số khối A = Z + N 






15 







= 37 + 41 

= 78 




B 

Bài 2 : Tổng số hạt proton, 

nơtron và electron của 1 

nguyên tử R là 76, trong đó số 

hạt mang điện nhiều hơn số hạt 

không mang điện là 20. Hãy 

cho biết: 

a/ Số hạt proton, nơtron và 

electron có trong X. 

b/Số khối của R 

Bài 3 : Một nguyên tử B có 

tổng số hạt cơ bản trong nguyên 

tử là 52 hạt. 

Hãy mô tả cấu tạo của nguyên 

tử đó. 

GV : Cung cấp cho HS hệ 

thống bài tập đã chuẩn bị sẵn ở 

phiếu học tâp số 1 

HS : Thảo luận theo bàn trong 

ít phút 3 bài tập trên 

GV : Sau đó hướng dẫn học 

sinh chữa bài tập 1, 2 . 

GV : Yêu 1 bàn cử HS đại diện 

chữa bài tập số 3 . 

HS : Nhận xét bổ sung 

GV : Hoàn thiện bài tập 3 

Phiếu học tập số 2: 

Bài 4 . Cation R 3+ có tổng số 

hạt là 37. Tỉ số hạt e đối với n 

là 5/7. Tìm số p, e, n trong 

R 3+ ? 

Bài 5 .Trong anion X 3- tổng 

số hạt là 111, số e bằng 48% số 

khối. Tìm số p, n, e và số khối 

của X 3- ? 


Bài 2 

Gọi số hạt proton, nơtron và electron của nguyên tử X lần lượt là Z, 

N và Z. 

-Tổng số hạt của nguyên tử là 115, nên ta có: 

2Z + N = 76 (1) 

- Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 33 nên 

2Z – N = 20 (2) 

- Giải hệ (1) và (2) ta được: 

Z = 24 => Số p = 24 ; số e = 24 

N = 28 => Số n = 28 

2. Số khối A = Z + N = 24 + 28 = 52 

Bài 3 : Từ yêu cầu bài toán ta có 

2p + n = 52 → n= 52- 2p 

Mà 1 ≤ n/p ≤ 1,52 

→ p1 ≤ 52- 2p ≤ 1,52 p 

p = 15 = e và n = 22 

P= 16 = e và n= 20 

P= 17 = e và n= 18 

HD : 

Bài 4: Từ yêu cầu bài toán ta có 

2p + n = 37 + 3 và e+3/n =5/7 hay p+3/n = 5/7 

Bài 5: Từ yêu cầu bài toán ta có 

2p + n = 111-3 và p = 48%(n+p) 







16 










GV : Cung cấp cho HS hệ 

thống bài tập đã chuẩn bị sẵn ở 

phiếu học tâp số 2 

HS : Thảo luận theo bàn trong 

ít phút 3 bài tập trên 

GV : Sau đó hướng dẫn học 

sinh chữa bài tập 4 , 5 . 

Hoạt động 2 : Củng cố dặn dò 

*Củng cố và dặn dò: 

-Củng cố : gv nhắc lại phương pháp làm các bài tập dạng trên. 

- Dặn dò:Ôn lại bài cũ , ôn tập trước cấu tạo vỏ nguyên tử. 

-BTVN : 

Bài 1. Nguyên tử của một nguyên tố X có tổng số hạt cơ bản (e, p, n) là 82, trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện là 22. 

a) Xác định số hiệu nguyên tử, số khối và kí hiệu nguyên tố. 

b) Viết cấu hình electron nguyên tử X và của ion tạo thành từ X. 

Bài 2. Tổng số hạt proton, nơtron, electron có trong một loại nguyên tử của ,nguyên tố Y là 54, trong 

đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 1,7 lần. 

Hãy xác định số hiệu nguyên tử, số khối và viết kí hiệu nguyên tử X. 

Bài 3. Một kim loại M có tổng số khối bằng 54, tổng số hạt p, n, e trong ion M 2+ là 78. Vậy nguyên tử 

kim loại M có kí hiệu nào sau đây? 

54 54 

54 

54 

24 

Cr , 

25 

Mn , 

26 

Fe , 

27 

Co . 

Bài 4. Biết rằng tổng số các loại hạt (p, n, e) trong nguyên tử R là 40, trong đó hạt không mang điện 

kém hơn số hạt mang điện là 12. Xác định tên của nguyên tố R và viết kí hiệu nguyên tử R ( Biết 

Z Na =11, Z Mg =12, Z Al =13, Z Ca =20, Z K =19). 




ÔN TẬP TÌM HẠT PHỨC TẠP 






17 










− Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ nguyên tử mang điện tích âm ; Kích thước, 

khối lượng của nguyên tử. 

− Hạt nhân gồm các hạt proton và nơtron. 

− Kí hiệu, khối lượng và điện tích của electron, proton và nơtron. 

2.Kĩ năng: Rèn luyện tư duy giải toán của học sinh. 

- Tìm số lượng các hạt cơ bản trong nguyên tử và nhiều nguyên tử 

− Tiếp tục củng cố bài tập hạt cơ bản nhưng trong hợp chất …….. 







2.Bài mới: 

Hoạt động của thầy và trò 

Hoạt động 1 : Phiếu học tập số 

1 

GV : Phát phiếu học tập số 1 

Bài tập 1: Cho 2 kim loại A và 

B, tổng số hạt trong 2 nguyên 

tử A và B là 122 hạt. Nguyên 

tử B có số nơtron nhiều hơn số 

nơtron trong A là 16 hạt và số 

proton của A chỉ bằng một nữa 

số proton của Y. Số khối của A 

bé hơn số khối của B là 29. 

Xác định 2 kim loại A và B. 

Na(Z=11); Mg(Z=12); 

Al(Z=13); Ca(Z=20); 

K(Z=19); Fe(Z=26); 

Cu(Z=29). 

Bài tập 2 : Hợp chất MX có 

tổng số hạt là 86 hạt, trong đó 

số hạt mang điện nhiều hơn số 

hạt không mang điện là 26 hạt. 

Số khối của X lớn hơn số khối 

của M là 12. Tổng số hạt trong 

X nhiều hơn trong M là 18. 

Xác định M và X 

Na(Z=11); Mg(Z=12); 

Al(Z=13); Ca(Z=20); 

K(Z=19); Cl(Z=17); Br(Z=35). 

Bài tập 3: Trong phân tử M 2 X 

có tổng số hạt (p, n, e) là 140 

hạt, trong đó số hạt mang điện 


Bài tập 1: Cho 2 kim loại A và B, tổng số hạt trong 2 nguyên tử A 

và B là 122 hạt. Nguyên tử B có số nơtron nhiều hơn số nơtron 

trong A là 16 hạt và số proton của A chỉ bằng một nữa số proton 

của Y. Số khối của A bé hơn số khối của B là 29. Xác định 2 kim 

loại A và B. 

Na(Z=11); Mg(Z=12); Al(Z=13); Ca(Z=20); K(Z=19); Fe(Z=26); 

Cu(Z=29). 

Giải 

⎧2p A 

+ n 

A 

+ 2p 

B 

+ n 

B 

= 122 

⎪ 

n 

B 

- n 

A 

= 16 

⎪ 

⎧p B 

= 26 

⎨ 1 

⇔ ⎨ 

⎪p p 

A 

= pB 

⎩ A 

= 13 

⎪ 

2 

⎪⎩ p 

B 

+ n 

B 

-(p 

A 

+ n 

A 

) =29 

Vậy A là Al và B là Fe 

Bài tập 2 : Hợp chất MX có tổng số hạt là 86 hạt, trong đó số hạt 

mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 26 hạt. Số khối 

của X lớn hơn số khối của M là 12. Tổng số hạt trong X nhiều hơn 

trong M là 18. Xác định M và X 

Na(Z=11); Mg(Z=12); Al(Z=13); Ca(Z=20); K(Z=19); Cl(Z=17); 

Br(Z=35). 

Giải 

⎧2p M 

+ n 

M 

+ 2p 

X 

+ n 

X 

= 86 

⎪2p M 

+ 2p 

X 

-(n 

M 

+ n 

X 

) = 26 ⎧p M 

= 11 

⎨ 

⇔ ⎨ 

⎪p X 

+ n 

X 

- (p 

M 

+ n 

M 

) = 12 ⎩ p 

X 

= 17 

⎪ 

⎩2p X 

+ n 

X 

- (2p 

M 

+ n 

M 

) =29 

Vậy M là Na và X là Cl. 

Bài 4 : Trong phân tử M 2 X có tổng số hạt (p, n, e) là 140 hạt, trong 







18 










nhiều hơn số hạt không mang 

điện là 44 hạt. Số khối của 

nguyên tử M lớn hơn số khối 

của nguyên tử X là 23. Tổng số 

hạt (p, n, e) trong nguyên tử M 

nhiều hơn trong nguyên tử X là 

34 hạt. Viết công thức phân tử 

của hợp chất. 

GV hướng dẫn học sinh lập hệ 

phương trình, sau đó giáo viên 

giải mẫu ba bài tập trên 

Hoạt động 2 : 

GV: Phát vấn các bài tập sau 

GV cho 1 học sinh khá lên 

bảng lập hệ. 

Sau khi làm xong cho cả lớp 

nhận xét sau đó giáo viên kết 

luận 

Tương tự như bài tập 2 giáo 

viên cho 1 học sinh lên giải. 

giáo viên hướng dẫn học sinh 

cách lập hệ sau đó trình bày 

cách giải đưa hệ phương trình 

4 ẩn về hệ phương trình 2 ẩn. 

Do yêu cầu tìm nguyên tố ta 

chỉ cần tính p A và p B . 

đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 44 hạt. 

Số khối của nguyên tử M lớn hơn số khối của nguyên tử X là 23. 

Tổng số hạt (p, n, e) trong nguyên tử M nhiều hơn trong nguyên tử 

X là 34 hạt. Viết công thức phân tử của hợp chất. 

Giải 

Phân tử M 2 X trung hòa điện được tạo thành do sự kết hợp 2 

nguyên tử M với 1 nguyên tử X. 

Gọi số proton trong hạt nhân và số electron của nguyên tử M là P 1 

và Z 1 , số proton trong hạt nhân và số electron của nguyên tử X là 

P 2 và Z 2 . Các nguyên tử trung hòa về điện nên ta có P 1 = Z 1 ; P 2 = 

Z 2 . N 1 và N 2 là số nơ tron trong hạt nhân của các nguyên tử M và 

X. Số proton, electron và nơ tron không bị thay đổi khi xảy ra phản 

ứng hóa học kết hợp hai nguyên tử M với một nguyên tử X. Sử 

dụng các điều kiện đầu bài ra ta co hệ các phương trình bậc 1 sau: 

Trong phân tử M 2 X có tổng số hạt (p, n, e) là 140 hạt: 

2(2P 1 + N 1 ) + 2P 2 +N 2 = 140 (1) 

Trong phân tử M 2 X số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang 

điện là 44 hạt: 

4P 1 + 2P 2 – 2N 1 – N 2 = 44 (2) 

Số khối của nguyên tử M lớn hơn số khối của nguyên tử X là 23: 

(P 1 + N 1 ) – (P 2 +N 2 ) = 23 (3) 

Tổng số hạt (p, n, e) trong nguyên tử M nhiều hơn trong nguyên tử 

X 34 hạt: 

2P 1 + N 1 = 2P 2 +N 2 + 34 (4) 

Giải hệ phương trình 4 ẩn số ta thu được: 

Nguyên tố M có Z 1 = P 1 =19 

Nguyên tố X có Z 2 = P 2 = 8 

Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố như sau: 

Nguyên tử M là kali: 

Nguyên tử X là oxi: 


Công thức phân tử của M 2 X là K 2 O. 






19 










Bài tập 4: Hợp chất Y có công thức M 4 X 3 . Biết: 

Tổng số hạt trong phân tử Y là 214 hạt.Ion M 3+ có số electron bằng 

số electron của ion X 4 − và tổng số nơtron trong 2 ion đó bằng 20. 

Tổng số hạt proton, nơtron, electron của nguyên tử nguyên tố M 

nhiều hơn tổng số hạt của nguyên tử nguyên tố X là 22. Tìm công 

thức hợp chất Y? 

Giải 

Hợp chất M 4 X 3 tạo bởi 4M 3+ và 3X 4− ; 

Coi tổng số hạt p + e + n của M là a, của X là b ta có hệ phương 

trình:n(a − 3)4 + (b + 4)3 = 214 và a − b = 22 giải hệ cho a = 

40 ; b = 18 Theo giả thiết: số e = số p của M lớn hơn X là 7 ; nếu 

coi số p, số n của M là x, y và số n của X là z ta có: 2x + y = 40 

và 2(x − 7) + z = 18 giải hệ cho y = 14 và z = 6 suy ra : 2x = 

26 ⇒ x = 13 ⇒ số p của M = 13 nên M là Al số p của X = 13 − 

7 = 6 nên X là C 

Công thức hợp chất Y là Al 4 C 3 . 




-BTVN : Giáo viên phát phiếu học tập đã chuẩn bị về nhà . 

Bài 1. Trong phân tử M 2 X có tổng số hạt (p, n, e) là 140 hạt , trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số 

hạt không mang điện là 44 hạt. Số khối của nguyên tử M lớn hơn số khối của nguyên tử X là 23. Tổng 

số hạt (p, n, e) trong nguyên tử M nhiều hơn trong nguyên tử X là 34 hạt. 

Viết cấu hình electron của các nguyên tử M và X. Viết công thức phân tử của hợp chất M 2 X. 

Bài 2. Hợp chất Y có công thức MX 2 trong đó M chiếm 46,67% về khối lượng. Trong hạt nhân M có 

số nơtron nhiều hơn số proton là 4 hạt. Trong hạt nhân X số nơtron bằng số proton. Tổng số proton 

trong NX 2 là 58. 

a) Tìm A M và A X . 

b) Xác định công thức phân tử của MX 2 . 

Bài 3. Cho biết tổng số electron trong ion AB 2− 

3 

là 42. Trong các hạt nhân của A cũng như B số proton 

bằng số nơtron. Xác định số khối của A, B. Biết số khối của A gấp đôi của B. 

Bài 4. Có hợp chất MX 3 . Cho biết : 

- Tổng số hạt p, n, e là 196, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60. 

Nguyên tử khối của X kém hơn của M là 8. 

- Tổng 3 loại hạt trên trong ion X - nhiều hơn trong ion M 3+ là 16. 

Hãy xác định nguyên tố M, X ? 


\ 






20 










ÔN TẬP HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ- ĐỒNG VỊ 



− Nguyên tố hoá học bao gồm những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân. 

− Số hiệu nguyên tử (Z) bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron có trong nguyên tử. 

− Kí hiệu nguyên tử : A ZX. X là kí hiệu hoá học của nguyên tố, số khối (A) là tổng số hạt proton 

và số hạt nơtron. 

− Khái niệm đồng vị của một nguyên tố 

2.Kĩ năng: 

- Rèn luyện HS cách giải toán về đồng vị: tính nguyên tử khối trung bình, tính % các đồng vị 

- Vận dụng công thức tính nguyên tử khối trung bình và các bài toán ngược 

-Rèn luyện tư duy giải toán của học sinh. 







2.Bài mới: 

Hoạt đồng của thầy và trò 


Hoạt động 1 : Kiến thức cần I.Kiến thức cần nhớ 

nhớ. 

- Số proton = Z = Số đơn vị điện tích nhân = Số hiệu nguyên tử. 

GV : Phát vấn các câu hỏi 

- Số nơtron = N, trong 82 nguyên tố hóa 

củng cố kiến thức đã được 

học. 

học đầu tiên: Z ≤ N ≤ 1,5Z Số electron = 

Số proton = Z (Vì nguyên tử trung hòa về 

điện) 

- Hạt nhân mang điện tích dương Z+ ; Lớp vỏ mang điện tích âm 

Z-. 

- Kí hiệu nguyên tử: 

A 

Z X. X : là kí hiệu hóa học của nguyên tố. 

Z : là số proton (Z = số p = số e, ĐTHN là 

Z+) A : là số khối (A = Z + N) 

- Nguyên tử khối trung bình 


M 

= 

∑ x 

∑ 

i 

M 

x 

i 

i 






21 










Hoạt động 2 : Bài tập vận 

dụng 

GV : Phát vấn các bài tập 

Bài tập 1 : Trong không khí 

Neon có 2 đồng vị 

20 

22 


Ne(91%) và Ne(9%) 


a) Tính nguyên tử khối 

trung bình của Neon. 

b) Tính khối lượng của 8,96 

lít khí Neon.(đkc) 

Bài tập 2 : Nguyên tử khối 

trung bình của Brom là 79,91. 

Trong tự nhiên Br có 2 đồng 

vị bền 79 Br(54,5%) và A2 

Br . 

35 35 

Tính A 2 . 

Bài tập 3 : Nguyên tố X có 2 

1 

đồng vị là A 2 

X và A X . Đồng 

1 

vị A X có tổng số hạt là 18, 

2 

đồng vị A X có tổng số hạt là 

20. Biết rằng % các đồng vị 

trong X bằng nhau và các loại 

hạt trong đồng vị 1 cũng bằng 

nhau. Tính nguyên tử khối 

trung bình của X. 

Bài tập 4 : Cu có 2 đồng vị 

63 Cu và 65 Cu (27%). Hỏi 0,5 

mol Cu có khối lượng là bao 

nhiêu gam. 

Bài tập 5 : Nguyên tố X có 3 

1 

đồng vị A X (92,3%), 

A 2 

3 

X (4,7%), A X (3%). Tổng 

số khối của 3 đồng vị là 87. Số 

2 

nơtron trong A X nhiều hơn 

1 

trong A X là 1 hạt. nguyên tử 

khối trung bình của X là 

28,107. 

a) Tính số khối của mỗi 

đồng vị. 

1 

b) Nếu trong A X có số p = 

số n . Hãy xác định số nơtron 

Với 

i: 1, 2, 3, …, n 

x i : số nguyên tử (hay tỉ lệ % của nguyên tử) 

M i : nguyên tử khối (số khối) 

II . BÀI TẬP VẬN DỤNG 

Bài tập 1 : 

20× 91 + 22× 

9 

a) A Ne = = 20,18 


8,96 

b) n 

Ne 

= = 0,4 mol ⇒ m 

Ne 

= 0,4× 

20,18 = 8,072 gam 

22,4 

Bài tập 2 

A2 

% Br = 100- 54,5 = 45,5 (%) 

35 

79× 54,5 + A2 

× 45,5 

A Br = = 79,91 ⇔ A 

2 

= 81 



%mỗi đồng vị là 50%. 

Trong đồng vị 1: p = n = e = 18:3 = 6 → A 1 = 12 

→ A 1 = 14 

12× 50 + 14× 

50 

A X = = 13 



% 63 Cu = 100 – 27 = 73 (%) 

63× 73 + 65× 

27 

A Cu = = 63,54 


⇒ m = 0,5× 

63,54 = 31,77 gam 

Cu 


⎧ 92,3A 

1 

+ 4,7A 

2 

+ 3A 

3 

X 

⎪A = = 28,107 


⎧A 1 

= 28 

⎪ 

⎪ 

⎨A 1 

+ A 

2 

+ A 

3 

= 87 ⇔ ⎨A 2 

= 29 

⎪ 

A 

2 

= A 

1 

+ 1 

⎪ ⎩ A 

3 

= 30 

⎪ 

⎩ 

Trong A 1 : p = n = 28/2 = 14 

Trong A 2 : n = 29 – 14 = 15. 

Trong A 3 : n = 30 – 14 = 16. 







22 







của mỗi đồng vị. Z 




GV : Yêu câu HS thảo luận 

theo nhóm 

HS : Mỗi nhóm 1 chất 

GV : Yêu cầu HS cử đại diện 

nhóm mình lên hoàn thành bài 

trên 

HS : Nhóm này nhận xét 

nhóm khác 

Gv : Bô sung nếu có 




-BTVN : Giáo viên phát phiếu học tập đã chuẩn bị về nhà 

Bài 1. Nguyên tố X có 2 đồng vị A và B.Tỉ lệ số nguyên tử của 2 đồng vị A và B là 27: 23. Đồng vị A 

có 35p và 44n. Đồng vị B nhiều hơn đồng vị A 2 nơtron. Xác định nguyên tử khối trung bình của X. 

Bài 2. Mg có 3 đồng vị : 24 Mg ( 78,99%), 25 Mg (10%), 26 Mg( 11,01%). 

a. Tính nguyên tử khối trung bình. 

b. Giả sử trong hỗn hợp nói trên có 50 nguyên tử 25 Mg, thì số nguyên tử tương ứng của 2 đồng 

vị còn lại là bao nhiêu. 

Bài 3: Có 3 đồng vị của nguyên tố X, mà tổng số hạt trong 3 nguyên tử đồng vị là 75. Trong đồng vị 

1, số p bằng số n, đồng vị 2 có số n kém thua đồng vị 3 là 1. 

a. Xác định số khối của mỗi đồng vị? 

b. Trong X, số nguyên tử của các đồng vị thứ nhất, 2, 3 lần lượt theo tỉ lệ 115:3:2. Tìm khối lượng 

mol trung bình của X? 

Bài 4. Một nguyên tố R có 3 đồng vị X, Y, Z , biết tổng số hạt của 3 đồng vị bằng 129, số nơtron đồng 

vị X hơn đồng vị Y một hạt. Đồng vị Z có số proton bằng số nơtron. 

Xác định điện tích hạt nhân nguyên tử và số khối của 3 đồng vị X, Y, Z ? 

79 

Bài 5. Cho hợp chất XY 2 tạo bởi hai nguyên tố X, Y. Y có hai đồng vị : Y chiếm 55% số nguyên tử Y 

và đồng vị 81 Y . Trong XY 2 , phần trăm khối lượng của X là bằng 28,51%. 

Tính nguyên tử khối trung bình của X, Y. 

Bài 6. Trong tự nhiên oxi tồn tại 3 đồng vị bền : 

16 8 

O ; 17 8 

O ; 18 8 

O và hiđro có ba đồng vị bền là : 1 1 

H , 

2 

1 

H và 3 1 

H . Hỏi có bao nhiêu phân tử nước được tạo thành và phân tử khối của mỗi loại là bao nhiêu? 







23 










ÔN TẬP HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ- ĐỒNG VỊ 


- Rèn luyện HS cách giải toán về đồng vị: tính nguyên tử khối trung bình, tính % các đồng vị 

- Vận dụng công thức tính nguyên tử khối trung bình và các bài toán ngược 

-Rèn luyện tư duy giải toán của học sinh. 






2.Bài mới: 

Hoạt đồng của thầy và trò 


Hoạt động 1: 

Bài 1 

GV : Phát vấn một số bài tập 

củng cố tuần trước 

Giải 

Bài 1 : Nguyên tử X có 3 đồng 50(p+5) + 35(p+7) + 15(7+8) 

vị , đồng vị I có 5 nơtron 

a) A X = = 12,15 ⇔ p = 6 


chiếm 50%, đồng vị II có 7 A 1 = 6 + 5 = 11; A 2 = 6 + 7 = 13; A 3 = 6 + 8 = 14 

nơtron chiếm 35%, đồng vị III 

11 13 14 

b) Ký hiệu các nguyên tử: 

6X ; 

6X ; 

6X 

có 8 nơtron. Nguyên tử khối 

trung bình của X là 12,15u 

a) Tính số khối của mỗi 

Bài 2 

đồng vị 

b) Viết ký hiệu nguyên tử 

Giải 

của từng đồng vị. 

A 10 

1 A2 

% R = 100 = 18,9% % R = 100-18,9 = 81,1(%) 

53 × ⇒ 

Bài 2 : Nguyên tố R có 2 

1 

đồng vị là A 2 

R và A R , tỉ lệ 

1 

số nguyên tử A 2 

R : A R = 

10:43. Tổng số hạt trong 

A 1 

R là 15 hạt ít hơn tổng số 

2 

hạt trong A R là 1 hạt. Tìm 

nguyên tử khối trung bình của 

1 

Trong A R ta có: 

Ta có 2p + n = 15. 

15 15 

≤ p ≤ ⇔ 4,3 ≤ p ≤ 5 ⇔ p = 5 

3,5 3 

→ n = 5 → A 1 = 5 + 5 = 10 

→ A 2 = 5 + 6 = 11 

10× 18,9 + 11× 

81,1 

⇒ A R = = 10,811 




24 














R. 

Bài 3:Một nguyên tố X có hai 

đồng vị với tỉ lệ số nguyên tử 

là 27/23. Hạt nhân nguyên tử 

X có 35 proton. Trong nguyên 

tử của đồng vị thứ nhất có 44 

nơ tron. Số nơ tron trong 

nguyên tử của đồng vị thứ hai 

nhiều hơn trong đồng vị thứ 

nhất là 2 nơ tron. Tính nguyên 

tử khối trung bình của nguyên 

tố X. 

Bài 4 : 

Trong tự nhiên đồng vị 

chiếm 24,23% số nguyên tử 

clo. Tính thành phần phần 

trăm về khối lượng 

có 

trong HClO 4 (với H là đồng vị 

, O là đồng vị )? Cho 

nguyên tử khối trung bình của 

clo bằng 35,5. 

Cho hai đồng vị hiđro và hai 

đồng vị của clo với tỉ lệ % số 

nguyên tử chiếm trong tự 

nhiên như sau: 1 1 

H (99,984%), 

2 

35 

1 

H (0,016%) và clo: Cl 

37 

(75,77%), 

17 

Cl (24,23%). 

a) Tính nguyên tử 

17 

khối trung bình của 

mỗi nguyên tố. 

b) Có thể có bao 

nhiêu loại phân tử HCl khác 

Bài 3 

Giải 

Số khối của đồng vị thứ nhất là: 35 + 44 = 79 

Số khối của đồng vị thứ hai là: 35 + 44 + 2 = 81 

Bài 4 

Giải 

a/ 

99,984 0,016 

A 

H 

= 1 . + 2. = 1,00016 


A 

Cl 

75,77 24,23 

= 35. 

+ 37. = 35,4846 ≈ 35,5 


b/Kí hiệu 2 1H 

là D. Các loại phân tử HCl tạo nên từ hai loại đồng vị 

của H và Cl. 

Công thức phân tử: 

H 35 

17 

Cl ; H 37 

17 

Cl ; D 35 

17 

Cl ; D 37 

17 

Cl 

c/Phân tử khối 36 38 37 39 







25 










nhau tạo nên từ hai loại đồng 

vị của 2 nguyên tố đó? 

c) Tính phân tử khối 

gần đúng của mỗi loại phân 

tử nói trên. 

Bài 5: 

Cho hai đồng vị 1 1 

H (kí hiệu là 

H) và 2 1 

H (kí hiệu là D). 

a) Viết các công thức 

phân tử hiđro có thể có. 

b) Tính phân tử khối 

của mỗi loại phân tử. 

Một lít hiđro giàu đơteri ( 2 1 

H ) 

ở điều kiện tiêu chuẩn nặng 

0,10g. Tính thành phần phần 

trăm khối lượng từng đồng vị 

của hiđro 

Bài 5 

% m 

% m 

2 

1 

1 

1 

H 

H 

a) Công thức phân tử: H 2 ; HD ; D 2 

b) Phân tử khối: 2 3 4 

c) 1mol H 2 giàu đơteri ( 2 1 

H ) có khối lượng 0,1 x 22,4 = 

2,24g. 

Trong 1mol H 2 có 2mol nguyên tử H giàu đơteri có a 

(mol) 1 1H 

và b (mol) H 

Ta có: 

2 1 

. 

⎧a 

+ b = 2 

⎨ 

⎩a 

+ 2b 

= 2,24 

Giải ra ta có b = 0,24 ; a = 1,76. 

0,24 × 2 

= .100% = 21,43% 

2,24 

1,76 × 1 

= .100% = 78,57% 

2,24 

*-Củng cố : gv nhắc lại phương pháp làm các bài tập dạng trên. 


-BTVN : 

Bài 1: Hai đồng vị Hidro và hai đồng vị Clo với tỉ lệ % số nguyên tử chiếm trong tự nhiên như 

sau: 1 H (99,984%) ; 2 H (0,016%) ; 35 Cl (75,77%) ; 37 Cl (24,23%) 

a- Tính nguyên tử khối trung bình của mỗi nguyên tố. 

b- Có thể có bao nhiêu loại phân tử HCl khác nhau tạo nên từ 2 đồng vị của 2 ngtố đó. 

c- Tính phân tử khối của mỗi loại phân tử trên. 

Bài 2: Nguyên tố X có 2 đồng vị. Đồng vị thứ nhất có số khối là 35. Đồng vị thứ 2 có nhiều hơn 

đồng vị thứ nhất 2 nơtron. Tỷ lệ nguyên tử của đồng vị thứ nhất và thứ hai là 98,25 : 32,75. 

a- Tính nguyên tử khối trung bình và gọi tên nguyên tố X. 

b- Tính thể tích (ở đktc) của 10,65g khí X. 

Bài 3: Nguyên tử khối trung bình của Bo là 10,81. Nguyên tố Bo có 2 đồng vị: 10 B và 11 B 

a/ Tính % số nguyên tử mỗi đồng vị. 

b/ Tính % về khối lượng của đồng vị 11 B trong phân tử H3BO3. Lấy H = 1 ; O = 16. 







26 










ÔN TẬP CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ 

I. MỤC TIÊU: Rèn luyện kĩ năng 

-Xác định được thứ tự các lớp electron trong nguyên tử 

- Số phân lớp (s, p, d) trong một lớp. 

- Xác định được số lớp electron trong nguyên tử, số phân lớp (s, p, d) trong một lớp 

- Viết cấu hình e trong nguyên tử . 

-Xác định tính chất nguyên tố , dựa vào e lớp ngoài cùng 

- Làm các bài tập liên quan , lớp và phân lớp. 


*Giáo viên: Giáo án và hệ thống bài tập 

*Học sinh: Ôn bài cũ. 


Hoạt động GV – HS 

Nội dung 

Hoạt động 1: KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

I. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG: 

-Gv phát vấn hs về phần kiến thức đã học: 

1/ Thứ tự các mức năng lượng: 

+ Thứ tự mức năng lượng? 

1s2s2p3s3p4s3d4p5s4d5p6s4f5d6p7s… 

+ Có bao nhiêu loại phân lớp, số electron tối đa 2/ Số e tối đa trong: 

trên mỗi phân lớp? 

- Lớp thứ n (=1,2,3,4) có tối đa là 2n 2 e. 

+ Với n ≤ 4 thì số electron tối đa trên một lớp - Phân lớp: số e tối đa trên mỗi phân lớp là : s 2 , p 6 

được tính như thế nào? 

, d 10 , f 14 . 

+ Dựa vào đâu ta biết được họ của nguyên tố? 3/ Electron có mức năng lượng cao nhất phân 

+ Đặc điểm lớp electron ngoài cùng? 

bố vào phân lớp nào thì đó chính là họ của nguyên 

+ Gv thông tin về sự tạo thành ion 

tố. 

4 nhóm thảo luận làm 4 bài tập (5’) 

4/ Lớp e ngoài cùng quyết định tính chất hóa 

Đại diện mỗi nhóm lên bảng trình bày, nhóm học của nguyên tố, sẽ bão hòa bền với 8e( Trừ He, 

khác nhận xét 

2e ngoài cùng). 

Gv nhận xét, giảng giải 

-Nguyên tử có 8e hoặc 2e ngoài cùng thuộc nguyên 

+ Cách viết cấu hình e nguyên tử. 

tử khí hiếm. 

GV : Bổ sung cho HS cấu viết cấu hình đặc biệt - Nguyên tử có 1,2,3e ngoài cùng thuộc nguyên tử 







27 










của một số nguyên tử nhóm B . 

II . Hoạt động 2 : Bài tập vận dụng 

Gv : Phát vấn các bài tập sau 

Bµi 1: Nguyªn tè A kh«ng phi khÝ hiÕm, nguyªn 

tö cña nã cã ph©n líp e ngoµi cïng lµ 3p. 

Nguyªn tè B cã ph©n líp e ngoµi cïng lµ 4s. 

a. Trong 2 nguyªn tè A, B; nguyªn tè nµo 

lµ kim lo¹i, phi kim? 

b. X® c.h.e cña A, B biÕt tæng sè e ë ph©n 

líp ngoµi cïng cña 2 nguyªn tö A, B b»ng 7. 

Bµi 2 : 2 nguyªn tö A, B cã c.h.e ph©n líp ngoµi 

cïng lÇn l−ît lµ 3s x ; 3p 5 

a, X® sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña A, 

B biÕt ph©n líp 3s cña 2 nguyen tö h¬n kÐm nhau 

1 electron. 

b, Cho biÕt sè e ®éc th©n cña A, B. Gii 

thÝch sù t¹o thµnh liªn kÕt trong ph©n tö AB? 

HS : Thảo luận theo nhóm mỗi nhóm 2 bàn . 

GV : Yêu cầu 2 nhóm cử đại diện lên làm bài tập 

trên 

HS : Nhóm khác nhận xét bổ sung . 

kim loại. 

- Nguyên tử có 5,6,7e ngoài cùng thuộc nguyên tử 

phi kim. 

- Nguyên tử có 4e ngoài cùng thuộc nguyên tử kim 

loại (chu kỳ lớn) hoặc nguyên tử phi kim ( chu kỳ 

nhỏ) 

5/ Cách viết cấu hình e nguyên tử 

Có 3 bước : 

- Xác định số e trong nguyên tử 

- Phân bố các e vào các phân lớp theo chiều tăng 

mức năng lượng trong nguyên tử, đảm bảo số e tối 

đa trong mỗi phân lớp, mỗi lớp 

- Sắp xếp các e vào các phân lớp thuộc các lớp 

khác nhau. 


Bµi 1 : 

vµ x ∈ Z 

lµ kim lo¹i 

a, Theo gt ta cã c.h.e nguyªn tö cña 

 

A lµ: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p x 

Do A kh«ng phi khÝ hiÕm nªn 1 ≤ x ≤ 5 

+ NÕu x = 1 th× nguyªn tö A cã 3 e n/c A 

+ NÕu x = 2 th× nguyªn tö A cã 4 e n/c vµ A 

thuéc chu k× 3 - chu k× nhá 

A lµ phi kim 

+ NÕu 3 ≤ x ≤ 5 th× Nguyªn tö A cã 5, 6, 

7 e n/c A lµ phi kim 

Ta cã 0 ≤ a ≤ 10 

lo¹i 

1 ≤ y ≤ 2 

a, y ∈ Z 

B lµ: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d a 4s y 

Nguyªn tö B cã 1 hoÆc 2 e n/c B lµ kim 






b, Theo gt ta cã: x + y = 7 


28 











GV : Phát vấn các bài tập sau 

Bài 3Nguyên tố A không phải là khí hiếm , 

nguyên tử có phân lớp electrron ngoài cùng là 

4p. Nguyên tử của nguyên tố B có phân lớp 

electron ngoài cùng là 4s. 

a) Nguyên tố nào là kim loại , là phi kim ? 

b) Xác định cấu hình electron của A và B. 

Biết tổng số electron của 2 phân lớp ngoài cùng 

của A và B bằng 7. 

Bài 4 Nguyên tử của nguyên tố A có tổng số 

electron trong các phân lớp p là 7. Nguyên tử của 

nguyên tố B có tổng số hạt mang điện nhiều hơn 

tổng số hạt không mang điện là 8. 

Xác định A, B. Viết cấu hình electron 

nguyên tử của nguyên tố A, B. 

Bài 5 Phân lớp electron cuối cùng của hai 

nguyên tử A, B lần lượt là 3p, 4s . Tổng số 

x ∈ [ 1, 5] x = 5 

y ∈ [1, 2] y = 2 

x, y ∈ Z 

VËy c.h.e cña A: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 

B: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d a 4s 2 

Bµi 2 :a, CÊu h×nh e cña B: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 sè 

®¬n vÞ ®thn cña B lµ 17 

cÊu h×nh e cña A: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 h¹t 

nh©n nguyªn tö A cã sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch lµ 11 

b, Tõ cÊu t¹o nguyªn tö vµ theo quy t¾c b¸t 

tö, khi 2 nguyªn tö A, B tiÕp xóc víi nhau nguyªn 

tö A nh−êng e cho nguyen tö B, chóng trë thµnh 

çc ion A + , B -+ mang ®iªb tÝch trai dÊu, hai ion nµy 

hót nhau t¹o thµnh ph©n tö AB (liªn kÕt trong ph©n 

tö AB la liªn kÕt ion). 

A + B A + + B - AB 

C/h×nh A : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 

C/h×nh B:1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 

C/h×nh A + :1s 2 2s 2 2p 6 

C/h×nh B - : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 

Bài 3 : 

ĐS : 

a/ A là phim kim 

B là kim loại 

b/ 

C/h×nh B: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 

C/h×nh A1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 5 

Bài 4 

ĐS: 

C/h×nh A 

1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 1 

C/h×nh B 

1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 4p 1 


Bài 5 






29 










electron của hai phân lớp này là 5, hiệu số 

electron của hai phân lớp này là 3. 

a) Xác định điện tích hạt nhân của hai 

nguyên tử A và B. 

b) Số nơtron của nguyên tử B lớn hơn số 

nơtron trong nguyên tử A là 4 hạt và tổng số khối 

của A và B là 71. Xác định số khối của A và B. 

ĐS : 

a/ 

Z A = 16 

Z B = 19 

b/ 

A A = 32 

A B = 39 

HS : Tiếp tục thảo luận theo nhóm 

GV : Yêu cầu HS của 3 nhóm cử đại diện lên 

làm các bài tập trên . 

GV : Yêu cầu nhóm này nhận xét cho nhóm khác 

- BTVN : 

Bài 1: Biết cấu tạo các lớp electron của các nguyên tố sau: 

A. 2/8/8 B. 2/8/18/7 C. 2/8/14/2 D. 2/8/18/8/2 

a. Cho biết tính chất các nguyên tố trên? (kim loại, phi kim, khí hiếm). 

b. Viết cấu hình electron các nguyên tố đó. 

Bài 2: Viết cấu hình e nguyên tử các nguyên tố có Z = 8; Z = 16; Z = 36; Z = 28. 

a. Cho biết số e, số lớp e, số e lớp ngoài cùng? 

b. Cho biết các nguyên tố đó là kim loại hay phi kim? 

Bài 3: Cho bieát caáu hình e ôû phaân lôùp ngoaøi cuøng cuûa caùc nguyeân töû sau laàn löôït laø 3p 1 ; 3d 5 ; 4p 3 ; 

5s 2 ; 4p 6 . 

a) Vieát caáu hình e ñaày ñuû cuûa moãi nguyeân töû. 

b) Cho bieát moãi nguyeân töû coù maáy lôùp e, soá e treân moãi lôùp laø bao nhieâu? 

c) Nguyeân toá naøo laø kim loaïi, phi kim, khí hieám? Giaûi thích? 

*Rút kinh nghiệm :………………………………………………………………………………… 

Tæ tr−ëng chuyªn m«n ký duyÖt 







30 










Ngµy so¹n : 21-10 

10-2012 

Tuần 10 

ÔN TẬP CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ 

I. MỤC TIÊU: Rèn luyện kĩ năng 

-Xác định được thứ tự các lớp electron trong nguyên tử 

- Số phân lớp (s, p, d) trong một lớp. 

- Xác định được số lớp electron trong nguyên tử, số phân lớp (s, p, d) trong một lớp 

- Viết cấu hình e trong nguyên tử . 

-Xác định tính chất nguyên tố , dựa vào e lớp ngoài cùng 

- Làm các bài tập liên quan , lớp và phân lớp. 






*GV Phát vấn các bài tập củng cố tuần 9. 

Bài 1 : Viết cấu hình electron của nguyên tử các 

nguyên tố có số hiệu nguyên tử lần lượt là: 

10,11,17, 20, 26. Nêu tính chất mỗi nguyên tử. 

Bài 2 Các ion A + , B 2+ , X - , Y 2- đều có cấu hình 

electron của khí hiếm agon. Hãy viết cấu hình 

electron nguyên tử tương ứng của các ion trên. 

Với A, B, X, Y xác định, hãy viết các phản ứng 

giữa A với X, Y với B và B với X, Y. Giọi tên 

các chất tạo thành 

Bài 3 

Nội dung 

Bài 1 : 

Z = 10: 1s 2 2s 2 2p 6 . khí hiếm 

Z = 11: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 .kim loại 

Z = 17: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 . phi kim 

Z = 20: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 . kim loại 

Z = 26: 1s22s22p63s23p63d 6 4s 2 . kim loại 


Bài 2 

Ar (Z = 18) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 

A + có 18e nên nguyên tử A có 18 + 1 =19e hay Z 






31 










Viết cấu hình electron cua rcacs ion Fe 2+ , Fe 3+ , S 2- 

biết rằng S ở ô 16, Fe ở ô 26 trong bảng tuần 

hoàn. 

HS : thảo luận theo nhóm 

GV : Yêu cầu HS của 3 nhóm cử đại diện lên làm 

các bài tập trên . 

GV : Yêu cầu nhóm này nhận xét cho nhóm khác 

Bài 4 :Nguyên tử Fe có Z = 26. Hãy viết cấu hình 

elctron của Fe. 

Nếu nguyên tử Fe bị mất hai electron, mất ba 

electron thì các cấu hình electron tương ứng sẽ 

như thế nào ? 

Bài 5 : 

Nguyên tử S có tổng e trên phân lớp s và p = 16 

electron ? 

a) Nguyên tử lưu huỳnh có bao nhiêu 

b) Số hiệu nguyên tử của lưu huỳnh là bao nhiêu? 

c) phân lớp nào có mức năng lượng cao nhất? 

d) Có bao nhiều lớp, mỗi lớp có bao nhiêu 

electron? 

e) Lưu huỳnh là kim loại hay phi kim? Vì sao? 

= 19 

A có cấu hình 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 

Tương tự B 2+ có 18e => B có 20e hay Z = 20 

B có cấu hình 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 

X - có 18e => X có 18 – 1 = 17e hay Z = 17 

X có cấu hình 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 

Y 2- có 18e => Y có 18 – 2 = 16e hay Z = 16 

Y có cấu hình 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 

Xác định nguyên tố A là K, là Ca, X là Cl, Y là S. 

Các phương trình phản ứng: 

Bài 3 

Bài 4: 

2K + 2Cl 2 ⎯ ⎯→ 2KCl (kali clorua) 

2K + S ⎯ ⎯→ K 2 S (kali sunfua) 

Ca + Cl 2 ⎯ ⎯→ CaCl 2 (canxi clorua) 

Ca + S ⎯ ⎯→ CaS (canxi sunfua). 

Fe (Z = 26): 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 6 

ion Fe 2+ : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 

ion Fe 3+ : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 

S (Z = 16): 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 

=> ion S 2- : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 . 

Fe Z = 26 : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 4s 2 

Fe 2+ Z = 26 : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 6 

Fe 3+ Z = 26 : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 

Bài 5 : 

Cấu hình e của S : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 

a/ 16 e 

b/ Z = 16 

c/ 3p 4 

d/ có 3 lớp e : 

Số e mỗi lớp : 2/8/6 

e/ Là phi kim vì có 6e lớp ngoài cùng 







32 












-BTVN : 

Bài 1: Viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố có số hiệu sau : 

Sr (Z = 21) ; Ti (Z=22) ; V (Z=23) ; Cr (Z=24) ; Mn (Z=25) ; Co (Z=27) ; Ni (Z=28) . 

Bài 2. Hãy viết cấu hình electron : Fe , Fe 2+ , Fe 3+ , S , S 2- , Rb và Rb + . 

(Biết số hiệu : Z Fe = 26 ; Z S = 16 ; Z Rb = 37 ) 

Bài 3: Hãy viết cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố sau: 

6C , 8 

O , 12 

Mg , 15 

P , 20 

Ca , 18 

Ar , 32 

Ge , 35 

Br, 30 

Zn , 29 

Cu . 

- Cho biết nguyến tố nào là kim loại , nguyên tố nào là phi kim, nguyên tố nào là khí hiếm? Vì 

sao? 

- Cho biết nguyên tố nào thuộc nguyên tố s , p , d , f ? Vì sao? 

Bài 4: . Cho các nguyên tố có kí hiệu sau : 20 


Ne , 39 

19 

K , 35 

17 

Cl . 

Hãy viết cấu hình electron và vẽ cấu tạo nguyên tử . 

Bài 5.a) Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 4s 2 4p 4 . Hãy viết cấu hình 

electron của nguyên tử X. 

b) Nguyên tử của nguyên tố Y có tổng số electron ở các phân lớp p là 11. Hãy viết cấu hình 

electron của nguyên tử Y. 

Bài 6. Nguyên tử R bớt đi 1 electron tạo ra cation R + cấu hình electron ở phân lớp ngoài cùng là 2p 6 . 

Viết cấu hình electron nguyên tử và sự phân bố electron theo obitan của nguyên tử R. 

Bài 7. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử R và ion X 2- , Y + đều là 4s 2 4p 6 . 

Hãy viết cấu hình electron nguyên tử R, X, Y và cho biết nguyên tố nào là phi kim, kim loại 

hay lưỡng tính ? Vì sao ? 







33 










ÔN TẬP BẢNG HỆ THỐNG TUẦN HOÀN 

I. MỤC TIÊU : Củng cố và rèn luyện kĩ năng làm các bài tập 

- Từ cấu hình e suy ra vị trí và ngược lại 

- Sắp xếp tính kim loại , phi kim , độ âm điện , tính axit bazơ của oxit và hidroxit 

- Bài toán xác định tên nguyên tố 






Nội dung 

Hoạt động 1 : Kiến thức cần nhớ 

I . KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

GV: Muốn xác định vị trí nguyên tố ta phải 1. Bảng tuần hoàn 

xác định: Chu kì, nhóm(A, B). 

GV : Phát vấn câu hỏi 

- Ô: STT ô = p = e = z 

1 . Để xác định vị trí (chu kì, nhóm) và tính 

chất, ta phải dựa vào yếu tố nào? 

HS : thảo luận nhóm và rút ra kết luận. 

GV: Bổ sung nhận xét nếu có 

- Chu kì: STT chu kì = số lớp electron 

- Nhóm: STT nhóm = e hóa trị 

+ Nhóm A: gồm các nguyên tố s, p; STT 

nhóm = e ngoài cùng = e hóa trị 

GV : Phát vấn câu hỏi 

- Sự biến thiên tính chất của các nguyên tố 

+ Nhóm B: e hóa trị = e ngoài cùng + e 

phân lớp d sát lớp ngoài cùng 

Cấu hình dạng (n – 1)d a ns 2 

→ e hóa trị = 2 + a 

* e hóa trị < 8: STT nhóm = e hóa trị 

* 8 ≤ e hóa trị ≤ 10: STT nhóm = VIII B 

* e hóa trị > 10: STT nhóm = e hóa trị - 10 

Có 2 trường hợp đặc biệt của d: 

a + 2 = 6: (n-1)d 4 ns 2 → (n-1)d 5 ns 1 : Bán bão 

hòa. VD: Cr (Z = 24) 

a + 2 = 11: (n-1)d 9 ns 2 → (n-1)d 10 ns 1 : Bão hòa 

VD: Cu (Z = 29) 

2. Định luật tuần hoàn 

- Cơ sở biến đổi tuần hoàn các tính chất là sự biến 

đổi tuần hoàn số e ngoài cùng 


- Độ âm điện: Đại lượng đặc trưng cho khả năng 

hút e 






34 










theo chu kì và nhóm dựa vào cơ sở nào ? 

HS : Thảo luận theo nhóm trả lời 

GV : Bổ sung nếu có 

-Sự biến thiên tính chất của các nguyên tố 

theo chu kì và nhóm như thế nào? 

HS : thảo luận nhóm và rút ra kết luận. 

GV: Bổ sung nhận xét nếu có 

Hoạt động 2 : BÀI TẬP VẬN DỤNG 

GV : Phát vấn các bài tập sau 

Bài 1 : Cho số hiệu nguyên tử của 4 nguyên 

tố: 14, 18, 24, 29. 

a) Viết cấu hình electron. 

b) Xác định chu kì, nhóm. Giải thích? 

c) Đó là những nguyên tố gì? 

d) Các nguyên tố nhóm A, nguyên tố nào là 

kim loại, phi kim, khí hiếm. Giải thích? 

GV : Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm mỗi 

nhóm 1 tổ , mỗi nhóm 1 nguyên tố 

HS : Thảo luận 

GV : Yêu cầu nhóm 1 cử đại diện lên làm Z = 

14 

HS : Nhóm khác nhận xét bổ sung 

GV : Tương tự các nguyên tố còn lại 

Hoạt động 2 : GV : Phát vấn các bài tập sau 

Bài 2 : Một nguyên tố ở chu kì 3, nhóm VIA 

trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học. 

Hỏi: 

a) Nguyên tử của nguyên tố đó có bao nhiêu 

electron ở lớp electron ngoài cùng? 

b) Các electron ngoài cùng nằm ở lớp 

electron thứ mấy? 

c) Viết cấu hình electron của nguyên tử 

* Quy luật: Theo chiều tăng ĐTHN, trong 1 CK, 

ĐÂĐ tăng; trong 1 nhóm A, ĐÂĐ giảm 

* Giải thích: Trong 1 CK, theo chiều tăng ĐTHN → 

R ↓ → khả năng hút e ↑ →ĐÂĐ ↑ 

Trong 1 nhóm, theo chiều tăng ĐTHN → 

R ↑ →khả năng hút e ↓ →ĐÂĐ ↓ 

- Tính kim loại, phi kim: 

+ Trong 1 chu kì: Kim loại giảm, phi kim tăng 

+ Trong 1 nhóm A: Kim loai tăng, phi kim giảm 

-Tính axit – bazơ của oxit và hiđroxit: 

+ Trong 1 chu kì: Axit tăng, bazơ giảm 

+ Trong một nhóm A: Axit giảm, bazơ tăng 

-Hóa trị cao nhất với oxi tăng từ 1 →7(a), hóa trị 

của phi kim với hiđro giảm từ 4 →1 (b). Mối liên hệ 

là a + b = 8 


Bài 1: 

Z = 14: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 2 . 

- Chu kì 3: có 3 lớp electron. 

- Nhóm IV A : có 4 electron hoá trị ở phân lớp s và 

p. 

- Là nguyên tố p. 

- Là phi kim: có 4 electron hoá trị và Z








nguyên tố trên.: 


nhóm 1 tổ . 


GV : Yêu cầu nhóm 2 cử đại diện lên làm bài 

tập trên 



Bài 3 :Viết cấu hình electron của S , Fe, S 2- , 

Fe 3+ . Biết STT của S, Fe lần lượt là16 và 26 





tập trên 



Bài 4 : Cation R + có cấu hình electron ở lớp 

ngoài cùng là 3p 6 . 

a. Viết cấu hình electron nguyên tử của 

nguyên tố R. 

b. Xác định vị trí của nguyên tử R trong bảng 

tuần hoàn. 

c. Tính chất hóa học đặc trưng nhất của R là 

gi? Lấy 2 phản ứng để minh họa. 

d. Anion X - có cấu hình electron giống cấu 

hình electron của cation R + . Hãy cho biết tên 

và viết cấu hình electron nguyên tử của 

nguyên tố X. 





tập trên 


Bài 3 : 

S: 16 1s2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 .. 

S 2-- : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 

26 Fe:1s2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3p 6 4s 2 . 

Fe 3+ : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 

Bài 4 : Cation R + tạo thành từ nguyên tử R do mất đi 

1 electron. Có thể xây dựng cấu hình electron 

nguyên tử của R bằng cách thêm vào cấu hình 

electron của R + một electron.Electron thêm vào 

được phân bố vào phân lớp 4s. 

a.Cấu hình electron của R là: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 

b.Nguyên tố R thuộc chu kì 4, nhóm IA và là một 

kim loại vì chỉ có một electron duy nhất ở lớp 

electron hóa trị. R là nguyên tố kali. 

c.Tính chất hóa học đặc trưng nhất của kali là dễ 

nhường electron trong các phản ứng hóa học. 

Khi để K ngoài không khí, ánh kim mất đi nhanh 

chóng do phản ứng: 

4K + O 2 → 2K 2 O 

Cho một mẫu nhỏ K vào nước, phản ứng đẩy hidro 

xảy ra mãnh liệt: 

2K + H 2 O → 2KOH + H 2 ↑ 

d.Anion X - tạo ra từ nguyên tử X do nhận 1 

electron. Do đó, cấu hình electron của X được tìm từ 

cấu hình của X - bằng cách bớt đi 1 electron. Ta có 

cấu hình electron nguyên tử của X là: 

1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 5 . Đây là nguyên tố clo. 







36 











- Dặn dò:Ôn lại bài cũ , ôn trước phần tìm tên nguyên tố.. 

-BTVN : 

1- Anion X - và cation Y 2+ đều có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s 2 3p 6 . Xác định vị trí của X, Y 

trong bảng hệ thống tuần hoàn 

2- Nguyên tố X có cấu hình electron là 1s 2 2s 2 2p 3 . Xác định vị trí của nguyên tố này trong bảng hệ 

thống tuần hoàn và hợp chất đơn giản nhất với hidro 

3- Nguyên tố X có số thứ tự Z = 37. Xác định vị trí của nguyên tố này trong bảng hệ thống tuần hoàn 

ÔN TẬP BẢNG HỆ THỐNG TUẦN HOÀN 

I.MỤC TIÊU : Tiếp tục củng cố và rèn luyện kĩ năng làm các bài tập 

- Từ cấu hình e suy ra vị trí và ngược lại 

- Sắp xếp tính kim loại , phi kim , độ âm điện , tính axit bazơ của oxit và hidroxit 

- Bài toán xác định tên nguyên tố 

II. CHUẨN BỊ : 





Nội dung 

Hoạt động 1: Kiến thức cần nhớ 

I. KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

GV : Hướng dẫn HS phương pháp giải bài tập xác 

định nguyên tố . 

Dạng toán 1: Tìm tên nguyên tố (A) dựa vào phản 

HS : Nghe , ghi nhớ . 

ứng hóa học. 

Phương pháp: 

- Viết phương trình phản ứng. 

- Dựa vào phương trình tìm số mol của A. 

- Tìm tên A thông qua nguyên tử khối : M = m/n 

Dạng toán 2: Tìm tên của 2 nguyên tố A và B 

trong cùng một phân nhóm chính năm ở 2 chu kì 

liên tiếp trong bảng tuần hoàn 

Phương pháp: 

- Gọi M là công thức trung bình của 2 nguyên tố 

A và B. 

- Viết phương trình phản ứng. 

- Dựa vào phương trình tìm số mol của M : n 

hh 

. 

mhh 

- Tìm nguyên tử khối trung bình : M = n 


- Từ biểu thức liên hệ : M A < M < M B . Và dựa 

vào bảng tuần hoàn suy ra A và B 

Dạng 3 : Xác định tên nguyên tố dựa vào công 

hh 






37 











GV : Phát phiếu học tập số 1 

Bài 1 : Có 6 nguyên tố thuộc chu kỳ 3 là S, Mg, 

Al, P, Na, Si. Hãy sắp xếp các nguyên tố đó theo 

chiều tăng tính phi kim 

Bài 2 : A, B là 2 nguyên tố ở cùng một phân 

nhóm và thuộc hai chu kì liên tiếp trong hệ thống 

tuần hoàn. Tổng số hạt proton trong hai hạt nhân 

nguyên tử A và B bằng 32. Hãy viết cấu hình 

electron của A, B và của các ion mà A và B có 

thể tạo thành. 

thức oxit cao nhất và hợp chất với hiđro. 

Dựa vào tỉ lệ về khối lượng của các nguyên tố 

trong công thức, áp dụng qui tắc tam suất để tìm 

nguyên tử khối của nguyên tố cần tìm. 

2M 

R % R 

R2On 

: = 

n.16 

% O 

M 

R % R 

RH 

n 

: = 

n.1 

% H 

Dạng 4 : : Tìm tên của 2 nguyên tố A và B trong 

cùng một phân nhóm chính năm ở 2 chu kì liên 

tiếp trong bảng tuần hoàn 

Z B – Z A = 8 hoặc Z B – Z A = 18 

II. BÀI TẬP ÁP DỤNG 

Bài 1 :Thứ tự tính phi kim tăng dần: Na, Mg, Al, 

Si, P, S. 

Bài 2: 

Gọi Z A , Z B là số proton của hạt nhân A, B. 

Ta có Z A + Z B = 32 

32 

Vì Z B > Z A nên Z A < = 16 ⇒ A thuộc chu kì 

2 

nhỏ. A, B cùng một phân nhóm và thuộc 2 chu kì 

liên tiếp nên Z B + Z A = 8 

Từ ⎧Z 

B 

+ Z 

A 

= 32 ⇒ Z A = 12 và Z B = 20 

⎨ 

⎩ Z 

B 

− Z A 

= 8 

Cấu hình của A, B: 

A ( Z = 12): 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 ; 

B (Z = 20): 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 

A và B đều có 2 electron lớp ngoài cùng nên dễ 

mất 2e ngoài cùng để đạt cấu 

và hình khí trơ: 

Cấu hình electron của 

2+ 

A : 1s 2 2s 2 2p 6 ; 

2+ 

A và 


2+ 

B : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 

Bài 3 : 

2+ 

B : 

B + nH 2 O → B(OH) n 






38 










Bài 3 :A và B là nguyên tố ở 2 chu kì liên tiếp và 

thuộc cùng một phân nhóm chính, B ở dưới A. 

Cho 8g B tan hoàn toàn trong 242,4g nước thu 

dược 4,48 lít H 2 (đktc) và dung dịch M. 

a) Xác định A, B. Viết cấu hình electron của 

hai nguyên tử. 

b) Tính nồng độ phần trăm của dung dịch M. 

Bài 4 : Hợp chất của 1 nguyên tố có công thức 

RH 2 . Oxit cao nhất của R chứa 40% khối lượng 

R. Xác định R. 

Bài 5 :B là nguyên tố có hóa trị cao nhất đối với 

oxi bằng hóa trị trong hợp chất với hiđro. Oxit 

cao nhất của B chứa 53,33% khối lượng oxi. Xác 

định B 

n 

+ ↑ 

2 H 2 

Bg (B + 17n)g 11,2 × n lít 

8g 

4,48 lít 

⇒ B = 20n. Chỉ có n = 2; B = 40g/mol là phù 

hợp. Vậy B là canxi (Ca) và A là magie (Mg). 

20Ca: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 ; 

12Mg : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 

b) Lượng Ca(OH) 2 : 

Lượng dung dịch sau 

phản ứng: m dd = 8 + 

4,48 

242,4 - × 2 = 250g 

22,4 

14 ,8 × 100 

⇒ C % = = 5,92%. 

250 

Bài 4 : 


- Dặn dò:Ôn lại bài cũ , ôn bài liên kết hóa học. 

-BTVN : 

Vì RH 2 là hợp chất phi kim, ở phân nhóm 

chính nhóm VI. Công thức oxit cao nhất là RO 3 . 

Đặt nguyên tử lượng của R là R đvC. 

R 40 

Theo giả thiết : = ⇒ R = 32 đvC 

R + 48 100 

⇒ R là lưu huỳnh (S). 

Bài 5 : Vì tạo hợp chất khí với hiđro nên B là 

phi kim. Gọi X là số thứ tự nhóm thì hóa trị cao 

nhất là: x ; hóa trị trong hợp chất khí với hiđro là: 

8 - x. 

Theo giả thiết: x = 8-x ⇒ x = 4. 

(40 + 34)8 

= 14.8g 

40 

Công thức oxit cao nhất là BO 2 , suy ra: 

2 × 16 53,33 

= ⇒ B ≈ 28 đvC ⇒ B là Si 

B + 32 100 







39 










Bài 1 :Có 2 nguyên tố R và M thuộc cùng nhóm ở 2 chu kì liên tiếp. Tổng số điện tích hạt nhân của R 

và M là 58. Chỉ dựa vào cấu hình electron, Hãy suy ra vị trí R và M trong bảng tuần hoàn. 

Bài 2: Hoaø tan hoaøn toaøn 42,55 (g) hoãn hôïp hai kim loaïi kieàm thoå ôû hai chu kyø keá tieáp nhau vaøo 

nöôùc thu ñöôïc 8,96 (l) khí (ñkc) vaø dung dòch A. 

a) Xaùc ñònh hai kim loaïi A, B. 

b) Trung hoaø dung dòch A baèng 200 (ml) dung dòch HCl. Tính C M cuûa dung dòch HCl ñaõ duøng 

Bài 3: Một nguyên tố tạo hợp chất khí với hidro có công thức RH 3 . Trong oxit bậc cao nhất của R, 

nguyên tố oxi chiếm 74,07% về khối lượng. Xác định nguyên tố đó 

Bài 4: Nguyên tố X có hóa trị cao nhất với oxi gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất khí với hidro. Gọi A là 

công thức hợp chất oxit cao nhất, B là công thức hợp chất khí với hidro của X. Tỉ khối hơi của A so 

với B là 2,353. Xác định nguyên tố X 

Bài 5 : Trong hợp chất oxit cao nhất, nguyên tố R có số oxi hóa là +5. Trong hợp chất của R với hidro, 

hidro chiếm 8,82% về khối lượng 

a) Tìm nguyên tố R 

b) Viết công thức phân tử và công thức cấu tạo hợp chất oxit và hợp chất với hidro của R 







40 










ÔN TẬP LIÊN KẾT HÓA HỌC – PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ 

I. MỤC TIÊU 

-Viết được cấu hình electron của ion đơn nguyên tử cụ thể. 

-Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của một số phân tử cụ thể 

-Dự đoán được kiểu liên kết hoá học có thể có trong phân tử 

- Các khái niệm chất oxi hóa, chất khử , quá trình ôxi hóa, quá trình khử … 

- Cân bằng phản ứng oxi hóa –khử theo phương pháp thăng bằng electron. 

II. CHUÂN BỊ 

GV : Câu hỏi bài tập 

HS : Ôn tập bài liên kết cộng hóa trị, phản ứng oxi hóa khử. 

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 


Hoạt động 1: Kiến thức cần nhớ 

GV: Phát vấn các câu hỏi 1 

- Nêu nguyên nhân sự tạo thành ion 

- Nêu nguyên nhân sự tạo thành ion dương 

-Nêu nguyên nhân sự tạo thành ion dương 

HS : Thảo luận theo bàn và trr lời câu hỏi trên. 

GV : Bổ sung ở dạng tổng quát 


- Sự hình thành liên kết ion ? 

- Xét ví dụ : phaûn öùng giöõa Na vaø Cl 2 

HS : Thảo luận và trả lời câu hỏi trên . 



- Liên kết cộng hóa trị là gì ? 

- Nêu các kiểu lien kết CHT . 

Nội dung 

A. LIÊN KẾT HÓA HỌC 

I . KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

1. Sự hình thành ion, cation, anion: 

- Sau khi nguyeân töû nhöôøng hay nhaän electron thì 

trôû thaønh phaàn töû mang ñieän goïi laø ion. 

2. Sự hình thành liên kết ion: 

Lieân keát ion laø lieân keát hoaù hoïc hình thaønh 

do löïc huùt tónh ñieän giöõa caùc ion traùi daáu. 

Xeùt phaûn öùng giöõa Na vaø Cl 2 . 

Phöông trình hoaù hoïc : 

2.1e 

2Na + Cl 2 →2NaCl 

Sô ñoà hình thaønh lieân keát: 

+ 

Na −1 e → Na ⎪⎫ 

⎬Na 

+ + Cl - →NaCl 

− 

Cl −1e 

→ Cl ⎪⎭ 

3. Liên kết cộng hóa trị : 

- Liên kết cộng hóa trị laø lieân keát ñöôïc taïo 

neân giöõa hai nguyeân töû baèng moät hay nhieàu caëp 

electron chung. 

- Lieân keát coäng hoùa trò khoâng phaân cöïc laø 

lieân keát coäng hoùa trò maø trong ñoù caëp electron 

duøng chung khoâng bò leäch veà phía nguyeân töû naøo. 

Vd Cl 2 , H 2 

- Lieân keát coäng hoùa trò coù cöïc laø lieân keát 



41 














HS : Thảo luận và trả lời câu hỏi trên . 


Hoạt động 2: Bài tập vận dụng 

GV : Phát vấn bài tập sau 

Bài 1 : Viết công thức e và CTCT các chất sau . 

CTPT CT (e) CTCT 

Cl 2 

CH 4 

C 2 H 4 

C 2 H 2 

NH 3 

GV : Yêu câu HS thảo luận theo nhóm 


GV : Yêu cầu HS cử đại diện nhóm mình lên 

hoàn thành theo bảng trên 

HS : Nhóm này nhận xét nhóm khác 



Bài 2.Viết công thức cấu tạo các chất sau: 

Cl 2 O, HClO, Cl 2 O 3 , HClO 2 , GV : Yêu câu HS 

thảo luận theo nhóm 


GV : Yêu cầu HS cử đại diện nhóm mình lên 

hoàn thành bài trên 

HS : Nhóm này nhận xét nhóm khác 



Bài 1 .Viết công thức cấu tạo và cho biết 

cộng hoá trị của các nguyên tố trong các 

chất sau: SO 2 , SO 3 , H 2 S, H 2 SO 4 

Bài 2. So sánh độ phân cực của liên kết trong 

phân tử các chất sau: 

coäng hoùa trò maø caëp electron duøng chung bò leäch 

veà phía nguyeân töû coù ñoä aâm ñieän lôùn hôn. Vd 

HCl, H 2 O. 

4. Hieäu ñoä aâm ñieän vaø lieân keát hoaù hoïc. 

HIEÄU ÑOÄ 

LOAÏI LIEÂN KEÁT 

AÂM ÑIEÄN 

0,0 ñeán < 0,4 

khoâng cöïc 

LKCHT 

0,4 ñeán < 1,7 coù cöïc 

≥ 1,7 Lieân keát ion 


Bài 1 

Bài 2: 

Cl 2 O: 

HClO: 

HClO 2 : 

CTPT CT (e) CTCT 

Cl 2 Cl Cl Cl - Cl 

CH 4 

C 2 H 4 

H 

H 

C 

H 

H 

C 

H 

C 

H 

H H- C -H 

H 

H 

H 

H 

H 

C = C 

C 2 H 2 H C C H H C = C 

NH 3 

H N H 

H 

GIẢI 

Cl O Cl 

H - N - H 

Bài 1. Công thức cấu tạo và cho biết cộng hoá 

trị của các nguyên tố trong các chất sau: 

SO 2 , SO 3 , H 2 S, H 2 SO 4 

Bài 2. Độ phân cực của liên kết trong phân tử các 

chất xếp theo thứ tự tăng dần 

H 

H O Cl 

H O Cl O hay H O Cl O 



H 

H 

H 

42 














Bài 3. 

NH 3 , H 2 S, H 2 O, CaS, BaF 2 . 

(Cho độ âm điện: Ba = 0,9; Ca = 1; H = 

2,1; S = 2,5; N = 3; O = 3,5; F = 4). 

a) Hãy viết công thức cấu tạo của các phân tử : 

N 2, 4 

CH , NH 3, H2O. 

b) Dựa vào quy tắc biến thiên độ âm điện 

của các nguyên tố trong một chu kì, hãy 

cho biết trong các phân tử nói trên, phân tử 

nào có liên kết không phân cực, phân tử 

nào có liên kết phân cực mạnh nhất. 

Bài 4 : Một hợp chất A chứa một kim loại 

nhóm IA, một halogen (có Z=17) và oxi có 

khối lượng mol bằng 122,5 g/lít. Thành 

phần % khối lượng oxi trong A bằng 

39,19%. 

a) Xác định công thức phân tử của A 

b) Viết công thức cấu tạo A, chỉ rõ loại liên 

kết có trong A 

Bµi dành A1. a) T¹i sao trong çc ph©n tö 

H 2 O,NH 3 çc gãc liªn kÕt HOH (104,29 0 ) 

vµ NHN (107 0 ) l¹i nhá h¬n gãc tø diÖn 

(109 0 ,28’) ? 

b) XÐt 2 ph©n tö H 2 O vµ H 2 S t¹i sao gãc HSH 

(92 0 15’) l¹i nhá h¬n HOH (104 0 29’) 

c) XÐt 2 ph©n tö H 2 O vµ F 2 O t¹i sao gãc FOF 

(103 0 15’) l¹i nhá h¬n HOH (104 0 29’) 

H 2 S, NH 3 , H 2 O, CaS, BaF 2 . 

∆χ = 0,4 0,9 1,4 1,5 3,1 

H 

| 

Bài 3. a) N ≡ N, H − C − H , 

| 

H 

H N H 

− − , H - O - H 

| 

H 

b) Các liên kết trong phân tử N 2 là các liên kết 

cộng hoá trị điển hình, không phân cực vì đó là 

những liên kết giữa hai nguyên tử giống nhau 

(hiệu độ âm điện bằng không). 

Các liên kết trong các phân tử còn lại là các liên 

kết giữa các nguyên tử trong cùng một chu kì 

(C, N, O) và nguyên tử H (độ âm điện bằng 

2,1). 

Bài 4 : 

Vì trong cùng một chu kì, độ âm điện tăng dần 

từ trái sang phải nên so với H, hiệu độ âm điện 

cũng tăng theo, do đó các liên kết trong phân tử 

H 2 O là các liên kết phân cực mạnh nhất. 

a) Khối lượng oxi trong phân tử A = 122,5 ×0,3919 

= 48 (g) ứng với 3 nguyên tử O 

Công thức A có dạng R x X y O 3 ⇒ Rx + Xy = 

122,5 − 48 = 74,5 

Halogen có Z= 17 là Cl = 35,5 ⇒ từ khối 

lượng 74,5 dễ thấy X là Clo và y = 1 

⇒ R = 74,5 − 35,5 = 39 là K (kali) 

⇒ công thức A: KClO 3 

b) Cấu tạo A: K O Cl = 

|| 

O 

gồm liên kết 

O 

K−O là liên kết ion; liên kết đơn Cl−O và liên 

kết đôi Cl=O là các liên kết cộng hoá trị phân 

cực về phía nguyên tử O. 


B. PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ 

3. Cân bằng phản ứng oxi hóa – khử 






43 










Cân bằng các pthh sau theo pp thăng bằng e 

Cu + H 2 SO o 4 đặc,t →CuSO 4 + SO 2 + H 2 O 

Al + HNO 3 → Al(NO 3 ) 3 + N 2 O + H 2 O 

FeSO 4 + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 + 

K 2 SO 4 + Cr 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

Fe 3 O 4 + HNO 3 → Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

MnO 2 + HCl → MnCl 2 + Cl 2 ↑ + H 2 O 

Phương pháp cân bằng: Tiến hành theo 4 bước 

Bước 1: Xác định SOXH của các nguyên tố 

trong phản ứng để tìm chất oxi hóa và chất khử. 

Bước 2: Viết quá trình oxi hóa và quá trình khử 

. 

Quá trình oxi hóa : Kh 1 Oxh 1 + ne 

Quá trình khử : Oxh 2 + me Kh 2 

Bước 3: Tìm hệ số thích hợp cho chất oxi hóa 

và chất khử dựa trên nguyên tắc BTE : 

Kh 1 Oxh 1 + ne x m 

Oxh 2 + me Kh 2 x n 

Bước 4: Đặt hệ số của chất oxi hóa và chầt khử 

(m,n) vào sơ đồ phản ứng,. Kiểm tra 

Ví dụ: 

0 + 5 + 2 + 2 

Cu+ H N O → Cu( NO ) + N O + H O 

0 + 2 

Cu → Cu+ 

2e 

+ 5 + 2 

3 3 2 2 

2 N + 3e → N 

-> 3Cu + 8HNO 3 3Cu(NO 3 ) 2 +2NO +H 2 O 

-BTVN : 

1. Xác định loại liên kết trong các chất : 

a. O 2 , NaF , CCl 4 , , NH 3 , HCl b. Cl 2 , CaO , CsBr , H 2 O , CH 4 . 

2. Dựa vào độ âm điện của các nguyên tố hãy cho biết loại liên kết trong các chất sau đây: 

AlCl 3 ,CaCl 2 ,CaS ,Al 2 S 3 

3. Cho dãy oxit sau đây : Na 2 O , MgO , Al 2 O 3 , SiO 2 , P 2 O 5 , SO 3 , Cl 2 O 7 . 

Dựa vào giá trị hiệu độ âm điện của 2 nguyên tử trong phân tử , hãy xác định loại lien kết trong 

từng phân tử oxit ( tra giá trị trong bảng 6 trang 45). 

3. Viết công thức cấu tạo của các phân tử sau đây: N 2 , CH 4 , H 2 O , NH 3 . 

Xét xem phân tử nào có liên kết cộng hóa trị không phân cực , liên kết cộng hóa trị phân cực mạnh 

nhất. 

4. NH 3 + O 2 -------> NO + H 2 O 

5. Zn + H 2 SO 4 -----> ZnSO 4 + H 2 S + H 2 O 

6. Mg + HNO 3 ------> Mg(NO 3 ) 2 + NH 4 NO 3 + H 2 O 

7. Na 2 SO 3 + KMnO 4 +H 2 O → Na 2 SO 4 + MnO 2 + KOH 

8. KMnO 4 + HCl → KCl + MnCl 2 + Cl 2 ↑ + H 2 O 

9. FeO + HNO 3 → Fe(NO 3 ) 3 +....↑+H 2 O (A1) 

10. KMnO 4 + K 2 SO 3 + H 2 O → K 2 SO 4 + MnO 2 + KOH 


3 






44 







11. KMnO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 + ….. + K 2 SO 4 + H 2 O 




ÔN TẬP CÂN BẰNG PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ 

I. MỤC TIÊU 

-Viết PT hóa học 

- Cân bằng phản ứng oxi hóa –khử theo phương pháp thăng bằng electron. 

- Hoàn thành pthh và Cân bằng đối với lớp A1 

II. CHUÂN BỊ 

GV : Câu hỏi bài tập 

HS : Ôn tập phản ứng oxi hóa khử. 

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 

1. Phân loại phản ứng oxi hóa khử 

a. Phản ứng oxi hóa – khử đơn giãn: chất oxi hóa và chất khử khác nhau 

VD: 2 Na 0 

+ 0 + 

Cl 2 →2 NaCl 

1 − 1 

. 

b. Phản ứng tự oxi hóa – khử: tác nhân oxi hóa và khử là một nguyên tố duy nhất. 

VD: 2 Cl 0 2 +2NaOH → NaCl 

+ 5 − 1 + 7 

4K Cl O → K Cl+ 

3K Cl O 

3 4 

− 1 + 1 

+ 

+ 6 + 7 + 4 

Na Cl O +H 2 O. 

3K2 MnO4 + H2O → 2K MnO4 + MnO2 

+ 4KOH 

c. Phản ứng oxi hóa – khử nội phân tử: tác nhân oxi hóa và khử là những nguyên tố khác nhau 

nhưng cùng nằm trong 1 phân tử. 

+ 5 − 2 + 3 0 

o 

t 

VD: 2Na N O3 ⎯⎯→ 2Na N O2 

+ O2 

d. Phản ứng oxi hóa – khử phức tạp: là phản ứng trong đó có nhiều nguyên tố thay đổi số oxi 

hóa hoặc có acid, kiểm, nước tham gia làm môi trường. 

+ 2 + 7 + 3 + 2 

VD: 10 Fe SO4 + 2K MnO4 + H2SO4 → 5 Fe2( SO4 ) 

3 

+ 2 Mn SO4 + K2SO4 + H 

2O 

2. Một số chú ý khi cân bằng phản ứng oxi hóa – khử 

a) Để tránh hệ số cân bằng ở dạng phân số, thường xuyên chú ý tới chỉ số của các chất oxi hóa 

và khử ở trước và sau phản ứng. Đó là các chất khí như O 2 , Cl 2 , N 2 , N 2 O… hoặc các muối như 

Fe 2 (SO 4 ) 3, K 2 Cr 2 O 7 …. 

Ví dụ1: Zn + HNO3 → Zn( NO3 ) 

2 

+ N2O + H2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 2: FeSO4 + KMnO4 + H 

2SO4 → Fe2 ( SO4 ) 

3 

+ MnSO + K 

4 2SO4 + H 

2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 


b) Phản ứng có nhiều nguyên tố trong hợp chất cùng tăng hoặc cùng giảm SOXH 


45 














trong trường hợp này chỉ cần xác định SOXH của sản phẩm, còn chất phản ứng có thể xem nhu 

SOXH bằng 0. 

Ví dụ1: As2S 3+HNO 3+H2O 

→ H3AsO 4 

+H2SO 4+NO 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 2: CuFeS 2 

+H2SO 

4 

→ CuSO 

4+Fe 2(SO 4) 3+SO 2+H2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 3: FeS2 + O2 → Fe2O3 + SO2 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

c) Nếu trong phản ứng có đơn chất vừa là chất khử vừa là chất oxi hóa ( tự oxi hóa – khử ) thì 

trong các nủa phản ứng, đơn chất chỉ cần ghi ở dạng nguyên tử, sau đó cộng các quá trình lại 

rồi đưa hệ số vào PT. 

0 

70 C 

ví dụ 1: Cl2 + KOH ⎯⎯⎯→ KCl + KClO3 + H 

2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 2: KClO3 + HCl → Cl2 + KCl + H 

2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

d) Nếu trong PTHH có nhiều chất oxi hóa, khử khác nhau thì ta cộng các quá trình giống nhau, 

sau đó mới cân bằng 2 nửa phản ứng. 

ví dụ: KNO3 + S + C → K2S + CO2 + N2 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

e) Nếu trong cùng một hợp chất chứa các nguyên tố oxi hóa và khử khác nhau thì phải cộng lại 

sau đó mới cân bằng với quá trình còn lại 

ví dụ: NH 

4ClO4 + P → N2 + H3PO4 + Cl2 + H 

2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

f) Nếu trong hợp chất chứa nguyên tố có SOXH tổng quát thì cân bằng phải chú ý đến chỉ số 

nguyên tố đó trong công thức. Khi đó: 

* Số e nhường = sau – trước. 



46 














* Số e nhận = trước – sau. 

Ví dụ: M 2 O x + HNO 3 --> M(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

3.5. Cách cân bằng phản ứng oxi hóa- khử của các hợp chất hữu cơ 

Tương tự vô cơ, hữu cơ cũng theo 4 bước, nhưng bước 1 khi tính số oxi hóa của C cần lưu ý: 

+ Phương pháp chung: Tính SOXH trung bình của C. 

+ Đặc biệt với những PƯ chỉ có sự thay đổi nhóm chức, có thể chỉ tính SOXH của C nào có 

SOXH thay đổi. 

Ví dụ 1: C2H 2 

+ KMnO4 + H 

2O → H2C2O4 + MnO2 

+ KOH 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 2: CH3 − CH 

2 

− OH + CuO → CH3 − CHO + Cu + H 

2O 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

.................................................................................................................................... 

Ví dụ 2: NaCrO2 + Br2 + NaOH → Na2CrO4 + NaBr + H2O 

Ví dụ 3: Na2SO3 + KMnO4 + H2O → Na2SO4 + MnO2 

+ KOH 

B. BÀI TẬP ÁP DỤNG 

1. M 2 O x + HNO 3 --> M(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

2. FeO + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

3. FeO + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

4. Fe 3 O 4 + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + NO 2 + H 2 O 

5. Fe 3 O 4 + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 O 

6. NO 2 + HClO 3 --> KNO 3 + HCl 

7. H 2 SO 3 + H 2 O 2 --> H 2 SO 4 + H 2 O 

8. H 2 SO 3 + H 2 S --> S + H 2 O 

9. O 3 + KI + H 2 O --> O 2 + I 2 + KOH 

10. Cl 2 + KOH --> KCl + KClO 3 + H 2 O 

11. M + HNO 3 --> M(NO 3 ) n + N x O y + H 2 O 

12. S + KOH --> K 2 S + K 2 SO 3 + H 2 O 

13. Cl 2 + KOH --> KClO + KCl + H 2 O Fe + KNO 3 --> Fe 2 O 3 + N 2 

+ K 2 O 

14. KClO 3 --> KCl + KClO 4 HNO 2 --> HNO 3 + NO + H 2 O 

15. Al + Fe 3 O 4 --> Al 2 O 3 + Fe S + NaOH --> Na 2 SO 4 + Na 2 S + 

H 2 O 

16. Br 2 + NaOH --> NaBr + NaBrO 3 + H 2 O 







47 










17. Fe 2 S + O 2 --> SO 2 + Fe 2 O 3 

18. H 2 O 2 + KMnO 4 + H 2 SO 4 O 2 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

19. FeSO 4 + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 + Cr 2 (SO 4 ) 3 + K 2 SO 4 + H 2 O 

20. KMnO 4 + SnO + H 2 SO 4 Sn(SO 4 ) 2 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

21. Na 2 SO 3 + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 Na 2 SO 4 + K 2 SO 4 + Cr 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O 

22. H 2 C 2 O 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 MnSO 4 + H 2 O + K 2 SO 4 + CO 2 

23. FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

24. Zn + HNO 3 --> Zn(NO 3 ) 2 + N 2 O + NO + NH 4 NO 3 + H 2 O 

25. CuFeS 2 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + O 2 + H 2 O --> CuSO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 

26. NaBr + KMnO 4 + H 2 SO 4 --> Br 2 + MnSO 4 + Na 2 SO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

27. K 2 MnO 4 + MnO 2 + H 2 SO 4 --> KMnO 4 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

28. KMnO 4 + (COOH) 2 + H 2 SO 4 --> MnSO 4 + K 2 SO 4 + CO 2 + H 2 O 

29. KMnO 4 + KI + H 2 SO 4 --> MnSO 4 + K 2 SO 4 + I 2 + H 2 O 

30. FeCuS 2 + O 2 --> Fe2(SO 3 ) 3 + CuO + SO 2 

31. Ca 3 (PO 4 ) 2 + Cl 2 + C --> POCl + CO + CaCl 2 

32. Ca 3 (PO 4 ) 2 + SiO 2 + C --> P + CaSiO 3 + CO 

33. MnO 2 + HCl --> MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

34. FeCuS 2 + O 2 --> Fe 2 O 3 + CuO + SO 2 

35. KClO 3 + NH 3 --> KNO 3 + KCl + Cl 2 + H 2 O 

36. K 2 Cr 2 O 7 + HCl --> CrCl 3 + KCl + Cl 2 + H 2 O 

37. NO 2 + NaOH --> NaNO 3 + NaNO 2 + H 2 O 

38. K 2 MnO 4 + H 2 O --> MnO 2 + KMnO 4 + KOH 

39. FeCl 2 + H 2 O 2 + HCl FeCl 3 + H 2 O 

40. I 2 + Na 2 S 2 O 3 Na 2 S 4 O 6 + NaI 

41. R 2 O n + NH 3 R + N 2 + H 2 O (R là Pb,Cu,Ag) 

42. KI + HNO 3 I 2 + KNO 3 + NO + H 2 O 

43. H 2 S + HNO 3 H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

44. MnO 2 + O 2 + KOH K 2 MnO 4 + H 2 O 

45. K 2 MnO 4 + H 2 O --> KMnO 4 + MnO 2 + KOH 

46. KMnO 4 + HCl --> MnCl 2 + KCl + Cl 2 + H 2 O 

47. Ca 3 (PO 4 ) 2 + Cl 2 + C --> POCl 3 + CO + CaCl 2 

48. As 2 S 3 + HNO 3 + H 2 O --> H 3 AsO 4 + H 2 SO 4 + NO 

49. Al + NaNO 3 + NaOH --> Na 3 AlO 3 NH 3 + H 2 O 

50. K 2 MnO 4 + H 2 O --> MnO 2 + KMnO 4 + KOH 

51. Mn(OH) 2 + Cl 2 + KOH MnO 2 + KCl + H 2 O 

52. As 2 S 3 + HNO 3 + H 2 O --> H 3 AsO 4 + H 2 SO 4 + NO 

53. NaBr + NaBrO 3 + H 2 SO 4 --> Br 2 + Na 2 SO 4 + H 2 O 

54. Cr 2 O 3 + KNO 3 + KOH K 2 CrO 4 + KNO 2 + H 2 O. 

55. CrI 3 + Cl 2 + KOH --> K 2 CrO 4 + KIO 4 + KCl + H 2 O 

56. NaBr + NaBrO 3 + H 2 SO 4 --> Br 2 + Na 2 SO 4 + H 2 O 

57. KMnO 4 + K 2 SO 3 + H 2 O --> MnO 2 + K 2 SO 4 + KOH 

58. KMnO 4 + KNO 2 + H 2 O --> MnO 2 + KNO 3 + KOH 

59. KMnO 4 + SO 2 + H 2 SO 4 -->MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O 

60. FeS 2 + HNO 3 + HCl FeCl 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

61. FeS + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + H 2 O 

62. FeS 2 + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + H 2 SO 4 + N 2 O x + H 2 O 

63. Zn + HNO 3 --> Zn(NO 3 ) 2 + NO + NH 4 NO 3 + H 2 O 

64. FeS 2 + HNO 3 --> Fe(NO 3 ) 3 + NO + H 2 SO 4 + H 2 O 

65. CrI 3 + Cl 2 + KOH --> K 2 CrO 4 + KIO 4 + KCl + H 2 O 

66. CrCl 3 + Na 2 O 2 + NaOH --> Na 2 CrO 4 + NaCl + H 2 O 

67. CrCl 3 + Na 2 O 2 + NaOH --> Na 2 CrO 4 + NaCl + H 2 O 

68. FeS 2 + HNO 3 + HCl --> FeCl 3 + H 2 SO 4 + NO + H 2 O 

69. FeS + HNO 3 --> Fe 3 (NO 3 ) 3 + Fe 2 (SO 4 ) 3 + NO + H 2 O MnO 2 + KBr + H 2 SO 4 Br 2 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + 

H 2 O 







48 










GIỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP BẢO TOÀN ELECTRON 

A. MỤC TIÊU 

- Cung cấp cho Hs cách giải toán mới 

- Hs vậ dụng kiến thức giải bài tập 

B. LÝ THUYẾT 

- §Þnh luËt bo toµn e ®−îc dùa trªn nguyªn t¾c : Tæng sè mol e do chÊt khö nh−êng = tæng sè 

mol e do chÊt oxi hãa nhËn. 

- Çc b−íc khi lµm mét bµi to¸n theo pp bo toµn e. 

+ Dùa trªn tÝnh chÊt hãa häc cña çc chÊt phn øng, d÷ kiÖn ®Ò bµi => viÕt s¬ ®å pø. 

+ CÇn x¸c ®Þnh ®óng cã bao nhiªu nguyªn tè thay ®æi sè oxi hãa vµ sè oxi hãa thay ®æi tõ 

®iÓm ®Çu cho tíi khi kÕt thóc pø. 

+ ViÕt çc b¸n pø cho qu¸ tr×nh oxi hãa vµ qu¸ tr×nh khö. 

+ ¸p dông nguyªn t¾c. 

1. Phương pháp này cho phép giải nhanh nhiều bài toán oxi hóa – khử phức tạp thường gặp 

như: 

- Trong hỗn hợp các chất phản ứng có nhiều chất oxi hóa và chất khử khác nhau, không đủ điều 

kiện để xác định số lượng và thứ tự các phản ứng xảy ra. 

- Phản ứng oxi hóa – khử xảy ra qua nhiều trạng thái trung gian khác nhau. 

2. Trong trường hợp này, việc xác định số lượng và thứ tự các phản ứng rất khó khăn. Vì vậy 

không cần viết các PTHH mà có thể giải bài toán theo 3 bước sau: 

Bước 1: xác định trạng thái đầu và trạng thái cuối của các quá trình oxi hóa và khử ( bỏ qua các 

trạng thái trung gian). Viết và cân bằng các nửa phản ứng ( có thể viết dưới dạng ion nếu phản 

ứng xảy ra trong dung dịch). 

Bước 2: Dựa vào các nửa phản ứng, dữ kiện đề bài cho, cho phép tính được ne (kh) và ne (oxh). 

Bước 3: Biện luận: 

a. Nếu ne kh = ne oxh chất khử và chất oxi hóa vừa hết(phản ứng oxi hóa – khử vừa đủ). 

b. Nếu ne kh > ne oxh chất khử dư, chất oxi hóa hết. 

c. Nếu ne kh < ne oxh chất oxi hóa dư, chất khử hết. 

Ví dụ 1: Oxi hóa hoàn toàn 0,728 gam bột Fe ta thu được 1,016 gam hỗn hợp hai oxit sắt (hỗn hợp 

A). 

1. Hòa tan hỗn hợp A bằng dung dịch axit nitric loãng dư. Tính thể tích khí NO duy nhất bay ra (ở 

đktc). 

A. 2,24 ml. ̌B. 22,4 ml. C. 33,6 ml. D. 44,8 ml. 

2. Cũng hỗn hợp A trên trộn với 5,4 gam bột Al rồi tiến hành phản ứng nhiệt nhôm (hiệu suất 

100%). Hòa tan hỗn hợp thu được sau phản ứng bằng dung dịch HCl dư. Tính thể tích bay ra (ở 

đktc). 

̌A. 6,608 lít. B. 0,6608 lít. C. 3,304 lít. D. 33,04. lít 

Hướng dẫn giải 

1. Các phản ứng có thể có: 

o 

t 

2Fe + O 2 ⎯⎯→ 2FeO (1) 

o 

t 

2Fe + 1,5O 2 ⎯⎯→ Fe 2 O 3 (2) 

o 

t 

3Fe + 2O 2 ⎯⎯→ Fe 3 O 4 (3) 

Các phản ứng hòa tan có thể có: 

3FeO + 10HNO 3 ⎯→ 3Fe(NO 3 ) 3 + NO ↑ + 5H 2 O (4) 

Fe 2 O 3 + 6HNO 3 ⎯→ 2Fe(NO 3 ) 3 + 3H 2 O (5) 

3Fe 3 O 4 + 28HNO 3 ⎯→ 9Fe(NO 3 ) 3 + NO ↑ + 14H 2 O (6) 







49 










Ta nhận thấy tất cả Fe từ Fe 0 bị oxi hóa thành Fe +3 , còn N +5 bị khử thành N +2 , O 0 2 bị khử 

thành 2O −2 nên phương trình bảo toàn electron là: 

0,728 

3n + 0,009 × 4 = × 3 = 0,039 mol. 

56 

trong đó, n là số mol NO thoát ra. Ta dễ dàng rút ra 

n = 0,001 mol; 

V NO = 0,001×22,4 = 0,0224 lít = 22,4 ml. (Đáp án B) 

2. Các phản ứng có thể có: 

2Al + 3FeO 

o 

t 

⎯⎯→ 3Fe + Al 2 O 3 (7) 

o 

t 

2Al + Fe 2 O 3 ⎯⎯→ 2Fe + Al 2 O 3 (8) 

o 

t 

8Al + 3Fe 3 O 4 ⎯⎯→ 9Fe + 4Al 2 O 3 (9) 

↑ 

Fe + 2HCl ⎯→ FeCl 2 + H 2 (10) 

↑ 

2Al + 6HCl ⎯→ 2AlCl 3 + 3H 2 (11) 

Xét các phản ứng (1, 2, 3, 7, 8, 9, 10, 11) ta thấy Fe 0 cuối cùng thành Fe +2 , Al 0 thành Al +3 , 

O 0 2 thành 2O −2 và 2H + thành H 2 nên ta có phương trình bảo toàn electron như sau: 

5,4 × 3 

0,013× 2 + = 0,009 × 4 + n × 2 

27 

Fe 0 → Fe +2 Al 0 → Al +3 O 0 2 → 2O −2 2H + → H 2 

⇒ n = 0,295 mol 

V = 0,295× 22,4 = 6,608lít. (Đáp án A) 

⇒ 

H2 

Nhận xét: Trong bài toán trên các bạn không cần phải băn khoăn là tạo thành hai oxit sắt 

(hỗn hợp A) gồm những oxit nào và cũng không cần phải cân bằng 11 phương trình như trên mà 

chỉ cần quan tâm tới trạng thái đầu và trạng thái cuối của các chất oxi hóa và chất khử rồi áp 

dụng luật bảo toàn electron để tính lược bớt được các giai đoạn trung gian ta sẽ tính nhẩm nhanh 

được bài toán. 

Ví dụ 2: Trộn 0,81 gam bột nhôm với bột Fe 2 O 3 và CuO rồi đốt nóng để tiến hành phản ứng 

nhiệt nhôm thu được hỗn hợp A. Hoà tan hoàn toàn A trong dung dịch HNO 3 đun nóng thu được 

V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất) ở đktc. Giá trị của V là 

A. 0,224 lít. ̌B. 0,672 lít. C. 2,24 lít. D. 6,72 lít. 


Tóm tắt theo sơ đồ: 

⎧Fe2O3 t 

0,81 gam Al o 

hßa tan hoµn toµn 

+ ⎨ ⎯⎯→ hçn hîp A ⎯⎯⎯⎯⎯⎯→ V 

NO 

= ? 

dung dÞch HNO3 

⎩CuO Thực chất trong bài toán này chỉ có quá trình cho và nhận electron của nguyên tử Al và N. 

Al → Al +3 + 3e 

0,81 

→ 0,09 mol 

27 

và N +5 + 3e → N +2 

0,09 mol → 0,03 mol 

⇒ V NO = 0,03×22,4 = 0,672 lít. (Đáp án D) 

Nhận xét: Phản ứng nhiệt nhôm chưa biết là hoàn toàn hay không hoàn toàn do đó hỗn hợp 

A không xác định được chính xác gồm những chất nào nên việc viết phương trình hóa học và cân 

bằng phương trình phức tạp. Khi hòa tan hoàn toàn hỗn hợp A trong axit HNO 3 thì Al 0 tạo thành 

Al +3 , nguyên tử Fe và Cu được bảo toàn hóa trị. 

Có bạn sẽ thắc mắc lượng khí NO còn được tạo bởi kim loại Fe và Cu trong hỗn hợp A. 

Thực chất lượng Al phản ứng đã bù lại lượng Fe và Cu tạo thành. 



50 














Ví dụ 3: Cho 8,3 gam hỗn hợp X gồm Al, Fe (n Al = n Fe ) vào 100 ml dung dịch Y gồm Cu(NO 3 ) 2 

và AgNO 3 . Sau khi phản ứng kết thúc thu được chất rắn A gồm 3 kim loại. Hòa tan hoàn toàn 

chất rắn A vào dung dịch HCl dư thấy có 1,12 lít khí thoát ra (đktc) và còn lại 28 gam chất rắn 

không tan B. Nồng độ C M của Cu(NO 3 ) 2 và của AgNO 3 lần lượt là 

A. 2M và 1M. ̌B. 1M và 2M. C. 0,2M và 0,1M. D. 

0,2M và 0,2M 


Ta có: n Al = n Fe = 8,3 0,1 mol. 

83 = 

Đặt n 

AgNO 

= x mol và n 

3 

Cu( NO 3 ) 

= y mol 

2 

⇒ X + Y → Chất rắn A gồm 3 kim loại. 

⇒ Al hết, Fe chưa phản ứng hoặc còn dư. Hỗn hợp hai muối hết. 

Quá trình oxi hóa: 

Al → Al 3+ + 3e 

Fe → Fe 2+ + 2e 

0,1 0,3 0,1 0,2 

⇒ Tổng số mol e nhường bằng 0,5 mol. 

Quá trình khử: 

Ag + + 1e → Ag Cu 2+ + 2e → Cu 2H + + 2e → H 2 

x x x y 2y y 0,1 0,05 

⇒ Tổng số e mol nhận bằng (x + 2y + 0,1). 

Theo định luật bảo toàn electron, ta có phương trình: 

x + 2y + 0,1 = 0,5 hay x + 2y = 0,4 (1) 

Mặt khác, chất rắn B không tan là: Ag: x mol ; Cu: y mol. 

⇒ 108x + 64y = 28 (2) 

Giải hệ (1), (2) ta được: 

x = 0,2 mol ; y = 0,1 mol. 

⇒ 

0,2 

0,1 

CM AgNO 3 

= = 2M; CM Cu( NO 3 ) 

= = 1M. (Đáp án B) 

2 

0,1 

0,1 

Ví dụ 4: Hòa tan 15 gam hỗn hợp X gồm hai kim loại Mg và Al vào dung dịch Y gồm HNO 3 và 

H 2 SO 4 đặc thu được 0,1 mol mỗi khí SO 2 , NO, NO 2 , N 2 O. Phần trăm khối lượng của Al và Mg 

trong X lần lượt là 

A. 63% và 37%. ̌B. 36% và 64%. 

C. 50% và 50%. D. 46% và 54%. 


Đặt n Mg = x mol ; n Al = y mol. Ta có: 

24x + 27y = 15. (1) 

Quá trình oxi hóa: 

Mg → Mg 2+ + 2e 

Al → Al 3+ + 3e 

x 2x y 3y 

⇒ Tổng số mol e nhường bằng (2x + 3y). 

Quá trình khử: 

N +5 + 3e → N +2 2N +5 + 2×4e → 2N +1 

0,3 0,1 0,8 0,2 

N +5 + 1e → N +4 S +6 + 2e → S +4 

0,1 0,1 0,2 0,1 

⇒ Tổng số mol e nhận bằng 1,4 mol. 

Theo định luật bảo toàn electron: 

2x + 3y = 1,4 (2) 

51 
















Giải hệ (1), (2) ta được: x = 0,4 mol ; y = 0,2 mol. 

⇒ 

27 × 0,2 

%Al = × 100% = 36%. 

15 

%Mg = 100% − 36% = 64%. (Đáp án B) 

Ví dụ 5: Trộn 60 gam bột Fe với 30 gam bột lưu huỳnh rồi đun nóng (không có không khí) thu 

được chất rắn A. Hoà tan A bằng dung dịch axit HCl dư được dung dịch B và khí C. Đốt cháy C 

cần V lít O 2 (đktc). Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. V có giá trị là 

A. 11,2 lít. B. 21 lít. ̌C. 33 lít. D. 49 lít. 


30 

Vì nFe > nS 

= nên Fe dư và S hết. 

32 

Khí C là hỗn hợp H 2 S và H 2 . Đốt C thu được SO 2 và H 2 O. Kết quả cuối cùng của quá trình 

phản ứng là Fe và S nhường e, còn O 2 thu e. 

Nhường e: Fe → Fe 2+ + 2e 

60 60 

mol 2 × mol 

56 

56 

S → S +4 + 4e 

30 30 

mol 4 × mol 

32 

32 

Thu e: Gọi số mol O 2 là x mol. 

O 2 + 4e → 2O -2 

x mol → 4x 

60 30 

Ta có: 4x = × 2 + × 4 giải ra x = 1,4732 mol. 

56 32 

V = 22,4 × 1,4732 = 33 lít. (Đáp án C) 

⇒ 

O2 

Ví dụ 6: Hỗn hợp A gồm 2 kim loại R 1 , R 2 có hoá trị x, y không đổi (R 1 , R 2 không tác dụng với 

nước và đứng trước Cu trong dãy hoạt động hóa học của kim loại). Cho hỗn hợp A phản ứng 

hoàn toàn với dung dịch HNO 3 dư thu được 1,12 lít khí NO duy nhất ở đktc. 

Nếu cho lượng hỗn hợp A trên phản ứng hoàn toàn với dung dịch HNO 3 thì thu được bao nhiêu 

lít N 2 . Các thể tích khí đo ở đktc. 

A. 0,224 lít. ̌B. 0,336 lít. C. 0,448 lít. D. 0,672 lít. 


Trong bài toán này có 2 thí nghiệm: 

thành 

TN1: R 1 và R 2 nhường e cho Cu 2+ để chuyển thành Cu sau đó Cu lại nhường e cho 

2 

N + 

(NO). Số mol e do R 1 và R 2 nhường ra là 

5 

N + + 3e → 

1,12 

0,15 ← = 0, 05 

22,4 

TN2: R 1 và R 2 trực tiếp nhường e cho 

vào là 

2 N + 5 

0 

+ 10e → N 

2 

10x ← x mol 

Ta có: 10x = 0,15 → x = 0,015 

V = 22,4.0,015 = 0,336 lít. (Đáp án B) 

⇒ 

N2 

5 

N + 

N +2 

5 

N + 

để tạo ra N 2 . Gọi x là số mol N 2 , thì số mol e thu 



để 

52 














Ví dụ 7: Cho 1,35 gam hỗn hợp gồm Cu, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch HNO 3 thu được hỗn 

hợp khí gồm 0,01 mol NO và 0,04 mol NO 2 . Tính khối lượng muối tạo ra trong dung dịch. 

A. 10,08 gam. B. 6,59 gam. ̌C. 5,69 gam. D. 5,96 gam. 


Cách 1: Đặt x, y, z lần lượt là số mol Cu, Mg, Al. 

Nhường e: Cu = Cu 2+ 2 

+ 2e Mg = Mg 

+ + 2e Al = Al 

3+ + 3e 

x → x → 2x y → y → 2y z → z → 3z 

5 

2 

N + 

5 

Thu e: N + + 3e = (NO) N + + 1e = N + (NO 2 ) 

0,03 ← 0,01 0,04 ← 0,04 

Ta có: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 

− 

và 0,07 cũng chính là số mol NO 3 

Khối lượng muối nitrat là: 

1,35 + 62×0,07 = 5,69 gam. (Đáp án C) 

Cách 2: 

Nhận định mới: Khi cho kim loại hoặc hỗn hợp kim loại tác dụng với dung dịch axit HNO 3 

tạo hỗn hợp 2 khí NO và NO 2 thì 

n = 2n + 4n 

⇒ 

HNO3 NO2 

NO 

n = 2 × 0,04 + 4 × 0,01 = 0,12 mol 

HNO 3 

n = 0,06 mol 

H2O 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: 

m + m = m + m + m + m 

KL HNO3 muèi NO NO2 H2O 

1,35 + 0,12×63 = m muối + 0,01×30 + 0,04×46 + 0,06×18 

⇒ m muối = 5,69 gam. 

Ví dụ 8: (Câu 19 - Mã đề 182 - Khối A - TSĐH - 2007) 

Hòa tan hoàn toàn 12 gam hỗn hợp Fe, Cu (tỉ lệ mol 1:1) bằng axit HNO 3 , thu được V lít (ở đktc) 

hỗn hợp khí X (gồm NO và NO 2 ) và dung dịch Y (chỉ chứa hai muối và axit dư). Tỉ khối của X 

đối với H 2 bằng 19. Giá trị của V là 

A. 2,24 lít. B. 4,48 lít. ̌C. 5,60 lít. D. 3,36 lít. 


Đặt n Fe = n Cu = a mol → 56a + 64a = 12 → a = 0,1 mol. 

Cho e: Fe → Fe 3+ + 3e Cu → Cu 2+ + 2e 

0,1 → 0,3 0,1 → 0,2 

Nhận e: N +5 + 3e → N +2 N +5 + 1e → N +4 

3x ← x y ← y 

Tổng n e cho bằng tổng n e nhận. 

⇒ 3x + y = 0,5 

Mặt khác: 30x + 46y = 19×2(x + y). 

⇒ x = 0,125 ; y = 0,125. 

V hh khí (đktc) = 0,125×2×22,4 = 5,6 lít. (Đáp án C) 

Ví dụ 9: Nung m gam bột sắt trong oxi, thu được 3 gam hỗn hợp chất rắn X. Hòa tan hết hỗn hợp 

X trong dung dịch HNO 3 (dư), thoát ra 0,56 lít (ở đktc) NO (là sản phẩm khử duy nhất). Giá trị 

của m là 

̌A. 2,52 gam. B. 2,22 gam. C. 2,62 gam. D. 2,32 gam. 


HNO3 

d − 

m gam Fe + O 2 → 3 gam hỗn hợp chất rắn X ⎯⎯⎯⎯→ 0,56 lít NO. 

Thực chất các quá trình oxi hóa - khử trên là: 

53 



4 














Cho e: Fe → Fe 3+ + 3e 

m 

3m 

→ 

56 

56 mol e 

Nhận e: O 2 + 4e → 2O 2− N +5 + 3e → N +2 

3 − m 4(3 − m) 

→ mol e 

0,075 mol ← 0,025 mol 

32 32 

3m 4(3 − m) 

= + 0,075 

56 32 

⇒ m = 2,52 gam. (Đáp án A) 

Ví dụ 10: Hỗn hợp X gồm hai kim loại A và B đứng trước H trong dãy điện hóa và có hóa trị 

không đổi trong các hợp chất. Chia m gam X thành hai phần bằng nhau: 

- Phần 1: Hòa tan hoàn toàn trong dung dịch chứa axit HCl và H 2 SO 4 loãng tạo ra 3,36 lít khí H 2 . 

- Phần 2: Tác dụng hoàn toàn với dung dịch HNO 3 thu được V lít khí NO (sản phẩm khử duy 

nhất). 

Biết các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Giá trị của V là 

̌A. 2,24 lít. B. 3,36 lít. C. 4,48 lít. D. 6,72 lít. 


Đặt hai kim loại A, B là M. 

- Phần 1: M + nH + ⎯→ M n+ n 

+ H 

2 

(1) 

2 

- Phần 2: 3M + 4nH + − 

+ nNO 3 → 3M n+ + nNO + 2nH 2 O (2) 

Theo (1): Số mol e của M cho bằng số mol e của 2H + nhận; 

Theo (2): Số mol e của M cho bằng số mol e của N +5 nhận. 

Vậy số mol e nhận của 2H + bằng số mol e nhận của N +5 . 

2H + + 2e → H 2 và N +5 + 3e → N +2 

0,3 ← 0,15 mol 0,3 → 0,1 mol 

⇒ V NO = 0,1×22,4 = 2,24 lít. (Đáp án A) 

MỘT SỐ BÀI TẬP VẬN DỤNG GIAI THEO PHƯƠNG PHÁP BẢO TOÀN E 

1: Cho 1,35 g hỗn hợp gồm Cu, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch HNO 3 thu được hỗn hợp khí 

gồm 0,01 mol NO và 0,04 mol NO 2 . 

a) tính khối lượng muối tạo ra trong dung dịch? 

b) Tính số mol HNO 3 đã tham gia phản ứng? 

2: Oxi hóa hoàn toàn 2,184 g bột Fe thu được 3,048 g hỗn hợp A gồm các oxit sắt. Chia hỗn hợp 

A thành 3 phần bằng nhau: 

a) Khử hoàn toàn phần 1 cần V lít H 2 (đktc). Tính V? 

b) Hòa tan hoàn toàn phần thứ 2 bằng dung dịch HNO 3 loãng dư thu được V’ lít NO duy nhất 

(đktc). Tính V? 

c) Phần thứ 3 trộn với 5,4 g bột nhôm (dư) rồi tiến hành phản ứng nhiệt nhôm(H=100%). Hòa 

tan hỗn hợp thu được sau phản ứng bằng dung dịch HCl dư thu được V’’ lít H 2 (đktc). Tính V? 

3: Hòa tan hoàn toàn 19,2 gam kim loại M trong dung dịch HNO 3 dư thu được 8,96 lít (đktc) hỗn 

hợp khí gồm NO 2 và NO có tỉ lệ thể tích 3:1. xác định kim loại M và tính khối lượng HNO 3 tham 

gia phản ứng. 

4: Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam Fe vào HNO 3 dư thu được dd A và 6,72 lít khí B gồm NO và một 

khí X vơi tỉ lệ thể tích là 1:1. Tính? 

5: Để m gam phôi bào sắt A ngoài không khí sau một thời gian biến thành hỗn hợp B có khối 

lượng 12 gam gồm Fe và các oxit FeO, Fe 3 O 4 , Fe 2 O 3 . Cho B tác dụng hoàn toàn với HNO 3 dư 

thấy giải phóng ra 2,24 lít khí NO duy nhất. Tính m: 







54 










6. Hòa tan hỗn hợp gồm 0,2 mol Fe và 0,1 mol Fe 2 O 3 vào dung dịch HNO 3 loãng dư thu được 

dung dịch A. Cho dd A tác dụng với dd NaOH dư thu được kết tủa. Lọc kết tủa, rủa sạch, sấy 

khô, nung trong không khí đến khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn. Tính m? 

7. Cho 4,16 gam Cu tác dụng vừa đủ với 120 ml dd HNO 3 thu được 2,464 lít (đktc) hỗn hợp hai 

khí NO và NO 2 . Tính nồng độ mol của HNO 3 ? 

8. Hòa tan hết 12 gam hỗn hợp bột Fe và Cu trong dd HNO 3 loãng thu được dung dịch X chứa 3 

chất tan. Cho từ từ đến dư dd Na 2 CO 3 vào dd X, thu được hỗn hợp kết tủa Y gồm 3 chất. Lọc kết 

tủa Y, rửa sạch, nung trong không khí đến khối lượng không đổi, thu được 15,2 gam chất rắn. 

Tính khối lượng Cu trong hỗn hợp ban đầu ? 

9. Để tác dụng vừa đủ 7,68 g hỗn hợp gồm FeO, Fe 3 O 4 và Fe 2 O 3 cần dùng 260 ml dung dịch HCl 

1M. Dung dịch thu được cho tác dụng với NaOH dư, lọc kết tủa, nung trong không khí đến khối 

lượng không đổi nhận được m gam chất rắn. Tính giá trị m ? 

10. Cho m gam hỗn hợp A gồm FeS 2 và FeS vào một bình kín chứa oxi dư. Nung cho tới khi 

phản ứng xảy hoàn toàn thu được khí X và chất rắn Z. Khí X được hấp thụ bằng dd Ba(OH) 2 dư, 

xuất hiện 26,04 gam kết tủa. Để hòa tan hết chất rắn Z cần 120 ml HNO 3 2M. Tính m? 

BTVN 

Bµi 1. Cho 3,59 gam hçn hîp ( Fe vµ Al) t¸c dông víi dd H 2 SO 4 lo·ng, d− thu ®−îc 2,576 lÝt khÝ 

A (®ktc). NÕu cho 7,18 gam hçn hîp trªn t¸c dông víi dd H 2 SO 4 ®Æc , nãng th× ngoµi muèi sinh 

ra cßn t×m ®−îc 0,09 mol sn phÈm B cã chøa l−u huúnh ( lµ SO 2 hoÆc H 2 S hoÆc S ) . 

a,X¸c ®Þnh % theo khèi l−îng cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp . 

b,Sn phÈm B lµ sn phÈm g× ? viÕt ptpø xy ra . 

Bµi 2. §èt ch¸y x mol s¾t bëi oxi thu ®−îc 5,04g hçn hîp A gåm çc oxit s¾t. Hoµ tan hoµn toµn 

A trong dd HNO 3 ®−îc 0,035 mol hçn hîp Y gåm NO vµ NO 2 . TØ khèi h¬i cña Y ®èi víi hi®ro lµ 

19 .X§ x 

Bµi 3. §Ó m gam bét s¾t ( A) ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian biÕn thµnh hçn hîp B cã khèi 

l−îng 12 gam gåm ( Fe , FeO , Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 ) .Cho B hoµ tan hoµn toµn trong dd HNO 3 thÊy 

sinh ra 2,24 lÝt khÝ NO duy nhÊt ( ®o ë ®ktc ) . 

a,ViÕt çc ptpø xy ra . 

b, X§ m 

Bµi 4. §èt ch¸y 5,6 gam bét s¾t nung nãng ®á trong b×nh oxi thu ®−îc 7,36 gam hçn hîp A gåm 

Fe 2 O 3 . Fe 3 O 4 vµ mét phÇn s¾t cßn l¹i. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp A b»ng dd HNO 3 thu ®−îc V lÝt 

khÝ hçn hîp khÝ B gåm NO 2 vµ NO . dB/H 2 = 19 .X§ 

Bµi 5. Hçn hîp X gåm Fe vµ mét kim lo¹i R cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi . Hoµ tan hoµn toµn 3,3g X 

trong dd axit HCl d− ®−îc 2,9568 lÝt khÝ ë 27,3 0 C vµ 1atm . MÆt kh¸c còng hoµ tan hoµn toµn 

3,3g X trong dd HNO 3 d− ®−îc 896 ml hçn hîp khÝ Y gåm N 2 O, NO (®ktc) . d Y/ etan lµ 1,35 . 

1,T×m kim lo¹i R . 

2,TÝnh % theo khèi l−îng çc kim lo¹i trong hçn hîp X . 

Bµi 6. oxi ho¸ hoµn toµn 4,368 gam bét s¾t ta thu ®−îc 6,096 gam hçn hîp hai oxit s¾t (hçn hîp 

X ) . Chia hçn hîp X thµnh 3 phÇn b»ng nhau . 

1, X§ thÓ tÝch khÝ H 2 (ë ®ktc) cÇn dïng ®Ó khö hoµn toµn çc oxit trong phÇn mét 

2,X§ thÓ tÝch NO duy nhÊt bay ra (®ktc) khi hoµ tan hoµn toµn phÇn thø hai b»ng dd HNO 3 

lo·ng 

3,PhÇn thø 3 trén víi 10,8 gam bét nh«m, råi tiÕn hµnh pø nhiÖt nh«m (hiÖu suÊt 100% ). Hoµ tan 

hçn hîp thu ®−îc sau pø b»ng dd HCl d− . X§ thÓ tÝch khÝ bay ra (ë ®ktc) lµ 

Bµi 7. Nung m gam bét s¾t trong oxi, thu ®−îc 3g hçn hîp chÊt r¾n X. Hoµ tan hÕt hçn hîp X 

trong dung dÞch HNO 3 (d−), tho¸t ra 0,56 lÝt (ë ®ktc) NO (lµ sn phÈm khö duy nhÊt). X§ m 







55 










Bµi 8. Oxi ho¸ chËm a (gam) Fe ngoµi kh«ng khÝ thu ®−îc 12 gam hçn hîp A gåm 4 chÊt r¾n. 

Hoµ tan võa ®ñ b»ng 200ml dung dÞch HNO 3 thu ®−îc 2,24 lÝt NO duy nhÊt (®ktc) vµ dung dÞch 

chØ chøa muèi s¾t (III). X§ Gi¸ trÞ a (gam) vµ C M dung dÞch HNO 3 ®em dïng 

Bµi 9. Cho 11,36 gam hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe 2 O 3 vµ Fe 3 O 4 phn øng hÕt víi dung dÞch HNO 3 

lo·ng (d−), thu ®−îc 1,344 lÝt khÝ NO (sn phÈm khö duy nhÊt, ë ®ktc) vµ dung dÞch X. C« c¹n 

dung dÞch X thu ®−îc m gam muèi khan. X§ gi¸ trÞ cña 

Bµi 10. Cho 13 gam kim lo¹i M (ho¸ trÞ II) phn øng hoµn toµn víi dung dÞch HNO 3 thu ®−îc 

1,12 lÝt khÝ N 2 O (®ktc). T×m M 

Bµi 11. Hoµ tan hoµn toµn 14,04 gam kim lo¹i R trong dung dÞch HNO 3 lo·ng thÊy tho¸t ra 4,48 

lÝt hçn hîp 3 khÝ NO, N 2 O, N 2 cã tû lÖ sè mol lÇn l−ît lµ 1: 2: 2. X§ Kim lo¹i R 

Bµi 12. Cho 12,8 gam kim lo¹i R tan hoµn toµn trong dung dÞch HNO 3 thÊy tho¸t ra 4,48 lÝt 

(®ktc) hçn hîp hai khÝ NO vµ NO 2 cã tØ khèi ®èi víi H 2 b»ng 19. X¸c ®Þnh kim lo¹i ®ã. 

CHUYÊN ĐỀ 4: NHÓM HALOGEN 

A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

I. HALOGEN 

1. Tính chất hóa học của halogen (X 2 ) 

a. Tính oxi hóa (chủ yếu): tính oxi hóa giảm dần từ F 2 đến I 2 . 

b. Tính khử: chỉ thể hiện khi tác dụng với chất có tính oxi hóa mạnh 

Tính khử tăng dần từ Cl 2 đến I 2. 

2. Tính oxi hóa của X 2 

a. Tác dụng với kim loại 

• F 2 không tác dụng với một số kim loại như Cu,Ni khi lạnh vì lúc đó bề mặt 

đã tạo ra lớp florua bền (CuF 2 , NiF 2 ) bảo vệ. 

• Kim loại kiềm, Pb, Fe bốc cháy trong khí quyển flo. 

• Khi nóng, F 2 phản ứng với tất cả kim loại kể cả Au và Pt. 

• Cl 2 phản ứng mãnh liệt với các kim loại, đôi khi cần vết nước hoặc đun 

nóng, đưa kim loại đến trạng thái oxi hóa tối đa: 2Fe +3Cl 2 → 2FeCl 3 

b. Tác dụng với phi kim 

• X 2 không phản ứng trực tiếp với O 2 , N 2 , C dạng kim cương. 

• Cl 2 phản ứng mạnh với H 2 , P, S (có nhiệt độ) tạo ra HCl; PCl 3 , PCl 5 ; S 2 Cl 2 

(lưu huỳnh (I) clorua). 

• Br 2 tác dụng với H 2 khi đun nóng, I 2 phản ứng không hoàn toàn với H 2 

300 

Br 2 + H o C 

2 ⎯⎯⎯→ 2HBr 

I 2 +H 2 450 o C 2HI 

c. Tác dụng với nước 

• F 2 phân hủy nước: 2F 2 +H 2 O 4HF+O 2 

• Cl 2 , Br 2 , I 2 phản ứng với nước theo thứ tự giảm dần: 

Cl 2 +H 2 O HCl+HClO 

as HCl + O 

• I 2 gần như không tan trong nước nhưng tan nhiều trong nước chứa ion I - 

theo phản ứng: 







56 










− 3− 

3 

• I2 

+ I → I . Ion I − không bền và thể hiện đầy đủ tính chất của hỗn hợp 

gồm I 2 và I - như làm xanh hồ tinh bột và thể hiện tính chất oxi hóa của I 2 , 

mặt khác cũng giải phóng I 2 khi tác dụng với Cl 2 hay Br 2 . 

Cl 2 +2KI 3 3I 2 +2KCl 

d. Tác dụng với axit có tính khử mạnh: 

I 2 +H 2 S2HI + S 

Br 2 + H 2 S2HBr+S 

Br 2 +2HI I 2 +2HBr 

F 2 thể hiện tính oxi hóa rất mạnh: F 2 +HNO 3 H F − 1 − 

+ F 1 − O 0 − NO2 

e. Tác dụng với các muối có tính khử: 

3Cl 2 + 2FeCl 2 2 FeCl 3 

4Cl 2 +Na 2 S 2 O 3 +5H 2 O2NaHSO 4 +8HCl 

Cl 2 +NaHSO 3 +H 2 ONaHSO 4 +2HCl 

3. Tính khử của X 2 

Flo là nguyên tố có độ âm điện lớn nhất F 2 không thể hiện tính khử. 

Các halogen còn lại thể hiện tính khử, tính khử tăng theo dãy: Cl 2








Phản ứng phân hủy: CH 4 +2Cl 

t 

0 

2 ⎯⎯→ C+4HCl 

6. Phản ứng vơi amoniac 

8NH 3 +3Cl 2 N 2 +6NH 4 Cl 

Dùng phản ứng này để loại bỏ lượng lớn khí clo gây ô nhiễm không khí trong 

phòng thí nghiệm. 

7. Điều chế halogen: (SGK) 

II. CÁC HỢP CHẤT CỦA HALOGEN 

1. Hidrohalogenua: HX phân cực mạnh: độ phân cực giảm theo dãy HF-HCl- 

HBr-HI 

a. Tính khử: 

- Tính khử tăng theo dãy HCl-HBr-HI 

- HF không có tính khử ở đk thường vì HF rất bền 

- HCl thể hiện tính khử yếu: HCl đặc tác dụng với chất oxi hóa mạnh như: 

MnO 2 , KMnO 4 , KClO 3 , CaOCl 2 , K 2 Cr 2 O 7 , KNO 3 , PbO 2 ... 

PTHH: SGK 

- Khí HCl chỉ tác dụng với oxi khi có xúc tác CuCl2 ở 400 0 C: 

4HCl+O 2 2Cl 2 +2H 2 O 

- HBr, HI là những chất khử mạnh vì phân tử kém bền hơn 

2HBr (k) +H 2 SO 4 đặc Br 2 +SO 2 + 2H 2 O 

8HI(k) +H 2 SO 4 đặc4I 2 +H 2 S+4H 2 O 

4HBr+O 2 2Br 2 +2H 2 O 

... 

• Chú ý: Vì HBr và HI có tính khử mạnh, phản ứng với H 2 SO 4 đặc nên không 

thể điều chế HBr và HI bằng phản ứng trao đổi giữa muối của chúng với 

H 2 SO 4 đặc như điều chế HCl 

2NaBr (r)+2 H 2 SO 4 đặcBr 2 +SO 2 +H 2 O+Na 2 SO 4 

b. Tính axit của dung dịch nước hidrohalogenua 

- Tính axit tăng theo dãy: HF-HCl-HBr-HI 

- Dung dịch AgNO 3 là thuốc thử định tính cho HCl,HBr,HI và các ion Cl - , Br - 

, I - 

Ag + +X - AgX 

as 

2AgCl ⎯⎯→2Ag+Cl 2 (bạc vô định hình màu đen) 

c. Phản ứng cộng vơi NH 3 

HCl (k) +NH 3(k) NH 4 Cl (rắn, trắng) 

• Phản ứng này dùng đề nhận biết khí HCl và khí NH 3 

d. Tác dụng của HF với SiO 2 

4HF+SiO 2 SiF 4 +H 2 O 

Trong thành phần của thủy tinh có SiO 2 nên có thể dùng HF hoặc hỗn hợp 

CaF 2 (BaF 2 ) rắn+ H 2 SO 4 đặc để khắc thủy tinh. 

e. Điều chế HX 

- HF: từ CaF 2 (rắn) + H 2 SO 4 đặc 

- HCl: NaCl+ H 2 SO 4 đặc, khí Cl 2 +H 2 

- HBr: PBr 3 +3H 2 OH 3 PO 3 +HBr 

- HI: H 2 S(khí)+I 2 (dd) S+3HI(dd) 

PI 3 +3H 2 OH 3 PO 3 +3HI(dd) 



58 














2. Các hợp chất chứa oxi của halogen 

oxit Axit tương ứng Muối Số oxi hóa của 

clo trong hợp 

chất 

Cl 2 O 

HClO 

NaClO 

+1 

Điclooxit Axit hipoclorơ Natri hipoclorit 

Cl 2 O 3 

HClO 2 

NaClO 2 

+3 

Điclotrioxit Axit clorơ Natri clorit 

Cl 2 O 5 

HClO 3 

NaClO 3 

+5 

Điclo pentaoxit Axit cloric Natri clorat 

Cl 2 O 7 

HClO 4 

NaClO 4 

+7 

Điclo heptaoxit Axit pecloric Natri peclorat 

a. HClO và ClO - 

- HClO là axit yếu (k a =5.10 -8 ), yếu hơn H 2 CO 3 

- Độ bền phân tử rất kém, trong dung dịch tự phân hủy theo 3 hướng 

Ánh sáng mt HCl+O 

HClO CaCl 2 khan Cl 2 O+H 2 O 

70 o C 

HCl+HClO 3 

- HClO và muối ClO - đều có tính oxi hóa rất mạnh: HClO+PbS 

4HCl+PbSO 4 

- 

b. HClO 2 và ClO 2 

HClO 2 kém bền, chỉ tồn tại trong dung dịch nước 

Tính axit và tính oxi hóa của HClO 2 nằm giữa HClO và HClO 3 

Muối NaClO 2 , KClO 2 ... kém bền, tẩy trắng vải sợi 

- 

c. HClO 3 và ClO 3 

- HClO 3 là axit khá mạnh (như HNO 3 ), tan nhiều trong nước. 

- Phân tử HClO 3 kém bền, tồn tại trong dung dịch nước đến 40 %, tự phân 

hủy khi nóng: 4HClO 

t 

0 

3 ⎯⎯→ 4ClO 2 +O 2 +H 2 O 

- HClO 3 là chất oxi hóa mạnh. Hỗn hợp HClO 3 và HCl đặc cũng thể hiện 

tính oxi hóa mãnh liệt như như nước cường thủy. 

- Điều chế HClO 3 bằng phản ứng trao đổi hoặc nhiệt phân: 

Ba(ClO 3 ) 2 +H 2 SO 4 (l) BaSO 4 + HClO 3 

3HClO 

t 

⎯⎯→ 0 

HClO 3 +2HCl 

Hỗn hợp KClO 3 +S+C là thuốc nổ đen được dùng như hỗn hợp 

KNO 3 +S+C 

- 

d. HClO 4 và ClO 4 

- HClO 4 là axit mạnh hàng đầu, tan nhiều trong nước 

- Bị nhiệt phân hoặc có mặt chất hút nước như P 2 O 5 

- HClO 4 trên 70% có tính oxi hóa mạnh, làm bốc cháy chất hữu cơ. So với 

HClO, HClO 2 , và HClO 3 thì HClO 4 có tính oxi hóa yếu hơn vì độ bền 

phân tử lớn. 

* Kết luận: 

chiều tăng tính axit và độ bền phân tử 

HClO HClO 2 HClO 3 HClO 4 



59 














chiều tăng tính oxi hóa 


1. Cho các chất: HClO (1), HClO 3 (2), H 2 CO 3 (3), HClO 4 (4). Thứ tự tính axit tăng dần 

của các chất là: 

a, 3








VI) Cho SiO 2 và dd HF 

Số thí nghiệm có xảy ra phản ứng oxi hóa – khử là: 

a, 3 b, 6 c,5 d,4 

10. ( Khối A-2010)Hỗn hợp nào sau đây không tồn tại ở nhiệt độ thường? 

a, H 2 và F 2 b, Cl 2 và O 2 c, H 2 S và N 2 d, CO và O 2 

11. ( khối A- 2010) Nhỏ từ từ từng giọt đến hết 30 ml dd HCl 1M vào 100 ml dung 

dịch chứa Na 2 CO 3 0,2 M và NaHCO 3 0,2 M, sau phản ứng, số mol CO 2 thu được 

là: 

a, 0,030 b, 0,010 c, 0,020 d, 0,015 

12. ( Khối B- 2008) Cho biết các phản ứng xảy ra như sau : 

2FeBr2 + Br2 → 2FeBr3 ; 2NaBr + Cl2 → 2NaCl + Br2 

Phát biểu đúng là 

A. tính khử của Cl−mạnh hơn của Br− B. tính oxi hoá của Br2 mạnh hơn của Cl2. 

C. tính khử của Br− mạnh hơn của Fe 2+ D. tính oxi hoá của Cl2 mạnh hơn của Fe 3+ . 

Đối với câu hỏi loại này, ta có thể làm bằng phương pháp loại trừ nhưng chỉ nên áp dụng 

nếu trong bài chỉ có 1 cặp oxh – kh hoặc câu hỏi có tính tuần tự, còn trong bài tập này, câu 

hỏi có tính chất liên hệ - bắc cầu thì ta nên làm theo kiểu liệt kê. 

Phương trình 1 →Fe3+ < Br2, phương trình 2 →Br2 < Cl2 → Fe3+ < Br2 < Cl2 

(chỉ xét riêng tính oxh, còn tính kh sẽ theo chiều ngược lại giống như dãy điện hóa) 

13. ( Khối B- 2008) Cho các phản ứng : 

(1) O3 + dung dịch KI → (2) F2 + H2O 

o 

t 

⎯⎯→ 

o 

t 

(3) MnO2 + HCl đặc ⎯⎯→ (4) Cl2 + dung dịch H2S → 

Các phản ứng tạo ra đơn chất là 

A. (1), (2), (3). B. (1), (3), (4). C. (2), (3), (4). D. (1), (2), (4). 

1) O3 + KI + H2O → KOH + I2 + O2 

t 

2)F2 + H2O ⎯⎯→ o 

HF + O2 

3)MnO2 + HCl đặc 

o 

t 

⎯⎯→ MnCl2 + Cl2 + H2O 

4)Cl2 + H2S + H2O → HCl + H2SO4 

14. Tính thể tích dd KmnO 4 0,5M ở môi trường axit cần thiết để oxi hóa hết 200 ml dd 

chứa NaCl 0,15M và KBr 0,1M 

a, 12ml b, 30ml c, 20ml d, 

10ml 

15. Cho 44,5 gam hỗn hợp bột Zn và Mg tác dụng với dd HCl lấy dư thấy có 22,4 lít 

khí H 2 bay ra (đktc). Khối lượng muối clorua tạo ra trong dung dịch là bao nhiêu 

gam? 

a, 80 gam b, 115,5 gam c, 51,6 gam d, 117,5 gam 

M + 2HCl → MCl + H 

2 2 

Cứ 1 mol M tạo MCl2 

thì khối lượng tăng lên 71 gam 

M muối = 44,5 + 71 =115,5 g 

16. Để hòa tan hoàn toàn m gam hỗn hợp Zn và ZnO cần dùng 100,8 ml dung dịch 

HCl 36 % (D=1,19 g/ml) thì thu được 8,96 lít khí (đktc). Thành phần phần trăm 

của ZnO trong hỗn hợp đầu là: 

a, 38,4% b, 39,1% c, 61,6% d, 86,52% 



61 














17. Cho hỗn hợp MgCO 3 và CaCO 3 tan trong dd vừa đủ tạo ra 2,24 lít khí (đktc). 

Tổng số mol của 2 chất trong hỗn hợp muối là 

a, 0,15 mol b, 0,2 mol c, 0,1 mol d, 0,3 mol 

18. Khi bị nung nóng, kali clorat đồng thời phân hủy theo hai cách: 

1) tạo ra oxi và kali clorua. 

2) tạo ra kali peclorat và kali clorua. 

Tính xem có bao nhiêu phần trăm khối lượng kali clorat đã phân hủy theo phản ứng (1) 

và phản ứng (2), biết rằng khi phân hủy 61,25 gam kali clorat thì thu được 14,9 gam kali 

clorua. 

a, 30% và 70% b, 40 % và 60 c, 20 % và 80% d, 55% và 45 

% 

19. Để trung hòa hết 200 gam dung dịch HX(X là halogen) nồng độ 14,6 % người ta 

phải dùng 250 ml dung dịch NaOH 3,2M. Dung dịh HX trên là 

a, HI b, HCl c, HBr d, HF 

n NaOH = 0.8 mol -> n HX = 0,8 mol 

0,8(1 + X ).100% 

14,6% = → X = 35,5 

200 

20. Cho 31,84 gam hỗn hợp NaX và NaY (X,Y là 2 halogen ở hai chu kỳ kế tiếp nhau) 

vào dung dịch AgNO 3 dư thu được 57,34 gam kết tủa. Công thức của 2 muối là: 

a, NaCl và NaBr b, NaBr và NaI 

c, NaF và NaCl d, NaF và NaCl hoặc BaBr và NaI. 

NaX + AgNO → Ag X + NaNO (1) 

3 3 

31,84 57,34 

Từ (1): nNa X = nAg X → = → X = 83,3 -> Br và I 

23+ X 108 + X 

21. Tính thể tích dung dịch A chứa NaCl 0,25M và NaBr 0,15 M để phản ứng vừa đủ 

với 17,4 gam MnO 2 ở môi trường axit 

a, 2 lít b, 0,5 lít c, 0,2 lít d, 1 lít 

áp dụng bảo toàn e: 0,8V =0,4-> V=0,5 

viết PTHH: 0.4V=0,2->V=0,5 

22. Ion nào có tính khử mạnh nhất? 

a, Cl - b, I - c, F - d, Br - 

23. Hòa tan 10 gam hỗn hợp hai muối cacbonat kim loại hóa trị II bằng dung dịch HCl 

dư thu được dung dịch A và 2,24 lít khí (đktc). Hỏi khi cô cạn dung dịch thì thu 

được bao nhiêu gam muối khan? 

a, 11,10 gam b, 13,55 gam c, 12,20 gam d, 15,8 gam 

MCO + 2HCl → MCl + CO + H O (1) 

3 2 2 2 

Cứ 1 mol MCO3 → MCl2 

khối lượng tăng lên 11gam đồng thời giải phóng ra 1 

mol CO 2 

Có 0,1 mol CO 2 giải phóng thì khối lượng tăng lên: 0,1.11=1,1 gam 

Khối lượng muối là: 10+1,1 =11,1 gam 

24. Cho 5,6 gam một oxit kim loại tác dụng vừa đủ vơi HCl cho 11,1 gam muối clorua 

của kim loại đó. Công thức oxit kim loại là: 

a, Al 2 O 3 b, CaO c, CuO d, FeO 







62 










25. Hòa tan hoàn toàn 7,8 gam hỗn hợp hai kim loại Mg và Al bằng dd HCl dư. Sau 

phản ứng thấy khố lượng dung dịch tăng thêm 7,0 gam so với ban đầu. Số mol 

HCl tham gia phản ứng là: 

a, 0,04 mol b, 0,8 mol c, 0,08 mol d, 0,4 mol 

26. Cho 16,59 ml HCl 20 % có D=1,1 g/ml vào một dd chứa 51 gam AgNO 3 thu được 

kết tủa A và dd B. Thể tích dd NaCl 26 % (D=1,2g/ml) dùng để kết tủa hết lượng 

AgNO 3 dư là: 

a, 37,5ml b, 58,5 ml c, 29,8 ml d, kết quả khác 

27. Dung dịch A có 16 ml dd HCl có nồng độ xM. Cho thêm nước vào dung dịch A 

được dd B có thể tích 200 ml và có nồng độ 0,1M. Giá trị x là: 

a, 1,2M b, 1,25M c, 2,4M d, 1,12M 

CHUYÊN ĐỀ 5: OXI – LƯU HUỲNH 

A . KIẾN THỨC CẦN NHỚ 

I. TÍNH CHẤT HÓA HỌC 

1. Oxi 

1. O+2eO 2- (tính oxi hóa là chủ yếu) 

2. O O +2 +2e (tính khử là thứ yếu) 

 

Ví dụ: O 2 +F 2 2OF 2 

3. O O +4 +4 e (rất khó) 

2s 2 2p 4 Ví dụ: Chỉ thể hiện khi: O 2 O 3 

a. Tính oxi hóa của O 2 

Tính oxi hóa thể hiện mạnh khi ở nhiệt độ cao và có mặt chất xúc tác 

Tác dụng trực tiếp với hầu hết kim loại (trừ Pt,Au): PTHH 

Khi nóng, oxi tác dụng với đa số phi kim ( trừ halogen) tạo oxi axit hoặc oxit trung 

tính 


o 

t 

2 2 

C + O ⎯⎯→ CO 

≥2000 

o C 

2 

+ 

2 

⎯⎯⎯⎯→ 2 

N O NO 

Tác dụng với nhiều hợp chất có tính khử: CO, SO 2 , NO, ZnS, FeS 2 , HCl.. 


63 














2NO + O → 2NO 

2 2 

o 

t 

2 2 

2ZnS + 3O ⎯⎯→ 2ZnO + 2SO 

o 

t , CuCl2 

2 2 2 

4HCl + O ⎯⎯⎯⎯→ 2Cl + 2H O 

Nhiều chất hữu cớ cháy trong oxi tạo CO 2 và H 2 O hoặc bị oxi hóa chậm tạo các 

hợp chất chứa nhóm chức 

y z y 

CxH yOz 

+ ( x + − ) → xCO2 + H 

2O 

4 2 2 

1 

o 

t , Cu 

CH3CH 2OH + O2 ⎯⎯⎯→ CH3CHO + H 

2O 

2 

b. Tính khử của O 2 

Oxi chỉ thể hiện tính khử khi tác dụng với chất oxi hóa mãnh liệt như F 2 tạo OF 2 

(chất khí có mùi khét giống O 3 ) và PtF 6 (tạo O 2 [PtF 6 ] 

c. So sánh O 2 và O 3 

O 2 O 3 

Không phân cực 

Phân cực 

Khí không màu, không mùi Khí màu xanh, mùi khét 

Rất bền, chỉ phân hủy thành Kém bền hơn O 2 , dễ phân hủy cho oxi 

nguyên tử rõ rệt khi ở 1500 o C nguyên tử hoạt đông hóa học rất mạnh 

O 3 O 2 +O : dưới tác dụng của tia tử 

ngoại 

Một số phản ứng 

o 

2Mg + O ⎯⎯→ t 2MgO 

3Mg+O 3 3MgO 

2 

o 

2SO2 + O t 

2 

⎯⎯→ 2SO3 

: xúc tác 3SO2 + O3 ⎯⎯→ 3SO3 

V 2 O 5 

Cl 2 +O 2 : không xảy ra Cl2 + 2O3 ⎯⎯→ Cl2O6 

K+O 2 KO 2 (kalisupeoxit) K+O 3 KO 3 (kali ozonua) 

4K+O 2 2K 2 O 

PbS+O 2 : nhiệt độ thường, không PbS + 4O3 ⎯⎯→ PbSO4 + 4O2 

xảy ra 

KI+O 2 : nhiệt độ thường, không 2KI + O3 + H2O ⎯⎯→ I2 + 2KOH + O2 

xảy ra 

Dùng phản ứng này để nhận biết O 3 bằng 

giấy tẩm hồ tinh bột không màu +dd 

KIhóa xanh (có I 2 ) 

o 

t 

Ag+O 2 ⎯⎯→ không xảy ra 2Ag+O 3 Ag 2 O+O 2 

2. Lưu huỳnh 

Khác với oxi, nguyên tử S còn có phân lớp 3d trống (có năng lượng xấp xỉ với 

phân lớp 3s, 3p) nên ở trạng thái kích thích, các e cặp đôi có khả năng chuyển 

thành e độc thân khi nhảy từ mức 3s, 3p lên 3 d 






 


S* 

 

3s 2 3p 3 3d 1 

 

64 










3s 2 3p 4 3d 0 S** 

3s 1 3p 3 3d 2 

Các số oxi hóa có thể có của S là: -2, 0, +2, +4, +6 

Độ hoạt động hóa học của S kém hơn oxi vì tinh thể phân tử bền hơn oxi 

Lưu huỳnh thể hiện tính oxi hóa yếu hơn và tính khử mạnh hơn oxi. 

a. Tính oxi hóa: 

Tác dụng với nhiều kim loại (trừ Au, Pt) khi đun nóng tạo muối sufua, oxi hóa 

kim loại đa hóa trị về hóa trị thấp(khác với clo): 

o 

t 

t 

Fe+S ⎯⎯→ FeS (2Fe+Cl o 

2 ⎯⎯→ 2FeCl 3 ) 

o 

t 

t 

Cu+S ⎯⎯→ Cu 2 S (Cu+Cl o 

2 ⎯⎯→ CuCl 2 ) 

Tác dụng với hầu hết phi kim (trừ H 2 và I 2 ) và hợp chất có tính khử khác: 

≤350 S+H o C 

2 ⎯⎯⎯→ H 2 S(mùi trứng thối) 

S+Na 2 SO 3 (dd) Na 2 S 2 O 3 natrithiosunfat 

b. Tính khử: 

t 

S+O o 

2 ⎯⎯→ SO 2 (mùi hắc) 

2S+Cl 2 S 2 Cl 2 (chất lỏng, dung môi của lưu huỳnh) 

3S+KClO 3 3SO 2 +2KCl 

S+3C+2KNO 3 K 2 S+3CO 2 +N 2 

Thuốc nổ đen 

t 

S+H 2 SO o 

4 (đặc) ⎯⎯→ 3SO 2 +2H 2 O 

t 

S+2HNO o 

3 ⎯⎯→ H 2 SO 4 +2NO 

t 

S+6HNO o 

3(đặc) ⎯⎯→ H 2 SO 4 +6NO 2 +2H 2 O 

c. Tính tự oxi hóa khử: 

3S+6NaOH 2Na 2 S+Na 2 SO 3 +3H 2 O : ở nhiệt độ sôi 

II. ĐIỀU CHẾ 

1. Oxi 

a. Trong công nghiệp: 

- Chưng cất phân đoạn không khí lỏng 

- Điện phân nước có pha ít kiềm 

b. Trong phòng thí nghiệm: 

- Cho natripeoxit tác dụng với nước: 2Na 2 O 2 +2H 2 O O 2 +4NaOH 

- Nhiệt phân muối giàu oxi và ít bền nhiệt 

o 

t 

4 

⎯⎯→ 

2 4 

+ 

2 

+ 

2 

2KMnO K MnO MnO O 

o 

t , MnO2 

3 

⎯⎯⎯⎯→ + 

2 

2KClO 2KCl 3O 

o 

t 

3 

⎯⎯→ 

2 

+ 

2 

2NaNO 2NaNO O 

t 

2HgO ⎯⎯→ o 

2Hg+O 2 

2 

t , 

2CaOCl o Co + 

2 ⎯⎯⎯→2CaCl 2 +O 2 

2. Lưu huỳnh 

Từ mỏ lưu huỳnh tự do: dùng hơi hước nấu nóng quá 119.3 o C để tách khỏi 

đất đá. 

Từ cặn bã công nghiệp: khí SO 2 (khói nhà máy luyện Cu, Pb, Zn), khí H 2 S: 







65 










500 , 2 3 . 2 

2 

2 o C Al O nH O 

2 

2 

SO + CO ⎯⎯⎯⎯⎯⎯→ CO + S 

o 

t 

2 2 2 

H S + O ⎯⎯→ 2H O + 2S 

III. Hợp chất của oxi và lưu huỳnh 

1. Nước 

a. Cấu tạo phân tử 

- Phân tử nước có cấu trúc góc(góc HOH bằng 105º) và phân cực mạnh 

- Giữa các phân tử nước tồn tại liên kết hiđro 

b. Tính chất 

- Nước nguyên chất và các dung dịch nước đều chứa các ion H+ và OH- do phản 

+ − 

ứng ion hóa: 2H 

2O H3O + OH 

- Khả năng dẫn điện của nước kém 

- Các muối của axit yếu hoặc baz yếu đều bị thủy phân trong nước 

Al 2 S 3 +6H 2 O2Al(OH) 3 +H 2 S 

- H 2 O là chất oxi hóa: Na+H 2 ONa + +OH - +1/2H 2 

- H 2 O là chất khử: nước khử được các chất oxi hóa mạnh như: Co 3+ . 

2. Hiđropeoxit 

- Dung dịch H 2 O 2 từ 3- 30 % gọi là nước oxi già 

- Phân tử H 2 O 2 kém bền, dễ nổ: H 2 O 2 2H 2 O+O 2 

- Ánh sáng, nhiệt độ, bụi MnO 2 , tạp chất các kim loại nặng và ion của chúng, OH - 

,... ; là chất xúc tác làm phân hủy nhanh H 2 O 2 . Do đó H 2 O 2 và dung dịch cuả nó 

thường được bảo quản ở chỗ râm mát. 

- Tính axit yếu (mạnh hơn H 2 O) điện li trong nước theo 2 nấc: 

- 

H 2 O 2 +H 2 O H 3 O+ +HO 2 

HO - 2 +H 2 O H 3 O + 2- 

+O 2 

- Oxi trong H 2 O 2 có số oxi hóa -1 làm cho H 2 O 2 vừa có tính khử vừa có tính oxi 

hóa (tính oxi hóa mạnh, tính khử yếu) 

H 2 O 2 +2KI 2KOH +I 2 (giấy thử O 3 nhận biết được H 2 O 2 ) 

4H 2 O 2 + PbS(đen) PbSO 4 (trắng)+4H 2 O 

(phản ứng này dùng để phục hồi lại nhứng bức tranh cổ vẽ bằng bột “trắng chì” 

[2PbCO 3 .Pb(OH) 2 ] lâu ngày bị đen lại vì muối chì đã tác dụng với các vết khí 

H 2 S ở trong khí quyển tạo thành PbS màu đen. Dưới tác dụng của H 2 O 2 , PbS đen 

chuyển thành màu trắng PbSO 4 . ) 

H 2 O 2 +O 3 H 2 O+2O 2 

2KMnO 4 +3H 2 SO 4 +5H 2 O 2 2MnSO 4 +K 2 SO 4 +5O 2 +8H 2 O 

3. Hiđrosunfua 

- Thể hiện tính axit yếu: 

H 2 S+H 2 O H 3 O + +HS - 

HS - +H 2 O H 3 O + +S 2- 

- Dung dịch axit H 2 S không làm đỏ giấy quỳ tím (vì tính axit rất yếu) 

Thể hiện tính khử mạnh: 

2H 2 S+O 2 (kk) 2S+2H 2 O 

H 2 S+3O 2 (dư) SO 2 +H 2 O 


H 2 S (dd) +O 2(kk) 

xt 

⎯⎯→ H 2 SO 4 






66 










- Tác dụng với hầu hết các chất oxi hóa như SO 3 , H 2 SO 4 đặc, HNO 3 , dd KMnO 4 , 

CuO... 

H 2 S+SO 2 3S+2H 2 O 

o 

t 

H 2 S+3H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 4SO 2 +4H 2 O 

H 2 S+6HNO 3 đặc SO 2 +6NO 2 +4H 2 O 

H 2 S+ 2KMnO 4 +3H 2 SO 4 5S+2MnSO 4 + K 2 SO 4 +8H 2 O 

o 

t 

H 2 S+3CuO ⎯⎯→ 3Cu+H 2 O+ SO 2 

- Điều chế: FeS+ HCl, hoặc H 2 SO 4 . 

4. Muối sunfua 

- Muối sunfua ít tan trong nước, trừ sunfua kim loại kiềm, kiềm thổ, amoni. 

- Muối sunfua và hidrosunfua tan được trong nước đều bị thủy phân: 

Na 2 S+H 2 O NaOH+NaHS 

BaS+H 2 O Ba(OH) 2 +H 2 S 

- Một số muối sunfua có màu: MnS(hồng), PbS(đen), CdS(vàng), CuS(xanh), 

ZnS(trắng). 

- Muối sunfus là muối của axit yếu nên dễ tan trong axit, trừ muối của các kim loại 

nặng như: PbS, CuS, HgS, ZnS,Ag 2 S là những kết tủa bền với axit do có tích số 

tan nhỏ nên có thể điều chế chúng từ H 2 S và muối kim loại tan của chúng: ví dụ: 

H 2 S+CuSO 4 CuS+H 2 SO 4 

- Tất cả các ion S 2- đều có tính khử mạnh: ZnS+3O 2 2ZnO+SO 2 

- Thuốc thử của H 2 S và sunfua tan là Pb(CH 3 COO) 2 , Pb(NO 3 ) 2 , CdSO 4 vì dễ nhận 

ra kết tủa PbS (đen) và CdS (vàng). 

5. Lưu huỳnh đioxit và axit sunfurơ, muối sunfit và hiđrosunfit 

a. Lưu huỳnh đioxit (hay anhiđrit sunfurơ hay lưu huỳnh (IV) oxit) 

Cấu tạo phân tử tương tự O 3 , phân tử SO 2 phân cực, là chất khí không màu, 

mùi xốc. 

- Là oxit axit (PTHH: SGK) 

- Tính khử mạnh(chủ yếu), chỉ kém H 2 và H 2 S: 

≤450 , 2 5 

2 

+ o C V O 

2 

⎯⎯⎯⎯⎯→ 

3 

2SO O 2SO 

SO + NO → SO + NO 

2 2 3 

SO + Br + 2H O → H SO + 2HBr 

2 2 2 2 4 

SO2 + 2KMnO4 + 2H 2O → 2H2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 

- Tính oxi hóa yếu: chỉ thể hiện khi tác dụng với chất khử mạnh: 

SO + 2H S → 3S ↓ + 2H O 

2 2 2 

SO + 2CO → S ↓ + 2CO 

2 2 

SO2 + 4HI → S ↓ + 2I2 + 2H 2O 

- Điều chế(SGK). 

b. Axit sunfurơ 

- Phân tử kém bền, phân hủy tạo SO 2 và H 2 O. Là axit yếu. 

- Thể hiện tính khử mạnh và tính oxi hóa yếu. 

1 

H 

2SO3 + O2 → H2SO4 

2 

H SO + Cl + H O → H SO + HCl 


2 3 2 2 2 4 

2 


67 














5H SO + 2KMnO → 2MnSO + K SO + 2H SO + 3H O 

2 3 4 4 2 4 2 4 2 

H 

2SO3 + 2H 2S → 3S ↓ + 3H2O 

c. Muối sunfit và hiđrosufit: 

- Các muối sunfit ít tan trừ muối của kim loại kiềm và amoni. 

- Các muối tan bị thủy phân: 

2− 

− 

SO + HOH HSO + OH (1) 

3 3 

− 

− 

HSO3 + HOH H 

2SO3 

+ OH (2) 

- Quá trình 2 thực tế không xảy ra vì có quá trình phân ly đồng thời: 

− 2− + 

HSO3 + HOH SO3 

+ H (3) 

- Tác dụng với axit giải phóng SO 2 : 

Na SO + H SO → Na SO + SO + H O 

2 3 2 4 2 4 2 2 

NaHSO + H SO → NaHSO + SO + H O 

- 

3 2 4 4 2 2 

SO và HSO 

− là những chất khử mạnh: 

2 − 

3 3 

2Na SO + O → 2Na SO 

2 3 2 2 4 

2 3 

+ 

2 

+ 

2 

→ 

2 4 

+ 2 

3 

+ 

2 

+ 

2 

→ 

4 

+ 2 

Na SO Br H O Na SO HBr 

NaHSO Cl H O NaHSO HCl 

3Na2SO3 + 2KMnO4 + H 

2O → 3Na2SO4 + 2MnO2 

+ 2KOH 

- Đều bị nhiệt phân: 

o 

t 

2 3 

⎯⎯→ 

2 4 

+ 

2 

4K SO 3K SO K S 

o 

t 

3 

⎯⎯→ 

2 2 5 

+ 

2 

2NaHSO Na S O H O 

6. Lưu huỳnh trioxit và axit sunfuric và muối sunfat 

a. SO 3 : 

- Phân tử có cấu trúc tam giác đều. 

- Ở đk thường, là chất lỏng không màu, ở 16,8 o C chuyển thành tinh thể rắn 

và sôi ở 45 o C, hút nước rất mạnh tạo thành axit sunfuric 

- Phân tử kém bền, tự phân hủy ở 400 o C, là chất oxi hóa mạnh vì nguyên tử 

S có số oxi hóa +6 cao nhất. 

- Là một oxit axit 

- Điều chế: 

* Trong phòng thí nghiệm: 

t 

+ Nấu nóng oleum: H 2 SO 4 .nSO o 

3 ⎯⎯→ H 2 SO 4 .(n-1)SO 3 +SO 3 

+ Nhiệt phân sắt (III) sunfat hoặc pisosunfat: 

o 

t 

Fe 2 (SO 4 ) 3 ⎯⎯→ Fe 2 O 3 +3SO 3 

t 

Na 2 S 2 O o 

7 ⎯⎯→ Na 2 SO 4 +SO 3 

+ Dùng P 2 O 5 hút nước của H 2 SO 4 

*Trong công nghiệp: (SGK) 

b. H 2 SO 4 : 

- Phân tử có cấu trúc tứ diện không đều, phân tử khá bền chì phân hủy khi 

nguyên chất ở 290 o C 

- H 2 SO 4 đặc rất háo nướcdùng làm khô các khí không tác tác dụng với 

H 2 SO 4 







68 










- H 2 SO 4 loãng thể hiện tính axit, H 2 SO 4 đặc thể hiện tính oxi hóa nên oxi 

hóa được hầu hết kim loại(trừ Au, Pt) 

- So sánh tính chất của axit sunfuric loãng và đặc nóng 

H 2 SO 4 loãng 

H 2 SO 4 đặc nóng 

+ − 

Điện li H 

2SO4 → H + HSO4 

Tác dụng 

với kim 

loại 

Tác dụng 

với phi 

kim 

HSO → H + SO 

− + 2− 

4 4 

Zn+H 2 SO 4 ZnSO 4 +H 2 SO 2 

Zn+H 2 SO 4 ZnSO 4 + S + 

H 2 O 

H 2 S 

Fe+H 2 SO 4 FeSO 4 +H 2 2Fe+6H 2 SO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 +3SO 2 +6 

H 2 O 

Cu, Ag+ H 2 SO 4 không Cu+2H 2 SO 4 CuSO 4 +SO 2 +2H 2 O 

phản ứng 

Không phản ứng 

S+ 2H 2 SO 4 3SO 2 +2H 2 O 

2P+ 5H 2 SO 4 2H 3 PO 4 +5SO 2 

+2H 2 O 

C+ H 2 SO 4 CO 2 +SO 2 +H 2 O 

Tác dụng 

Ca(OH) 2 +H 2 SO 4 CaSO 4 +H 2 O 

với baz Fe(OH) 2 +H 2 SO 4 FeSO 4 +H 2 O 

và oixt FeO+H 2 SO 4 FeSO 4 +H 2 O 4 H 2 SO 4 + 2FeOFe 2 (SO 4 ) 3 +SO 2 +4H 2 O 

baz Fe 3 O 4 + 3H 2 SO 4 FeSO 4 2Fe 3 O 4 + 10H 2 SO 4 3Fe 2 (SO 4 ) 3 +SO 2 + 

+Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3H 2 O 

10H 2 O 

Tác dụng 

H 2 SO 4 +CaCO 3 CaSO 4 +CO 2 +H 2 O 

với muối 

H 2 SO 4 +CaSO 3 CaSO 4 +SO 2 +H 2 O 

H 2 SO 4 +Na 2 SiO 3 Na 2 SO 4 +H 2 SiO 3 

Tác dụng Không phản ứng 

3H 2 SO 4 +H 2 S4 SO 2 +4H 2 O 

với các 

H 2 SO 4 +3H 2 S4S+4H 2 O 

H 

hợp chất 

2 SO 4 +2HBrSO 2 +Br 2 +H 2 O 

H 2 SO 4 +8HI4I 2 +H 2 S+H 2 O 

có tính 

khử 

Tác dụng Xúc tác cho phản ứng hợp nước - Xúc tác cho phản ứng tách nước. 

với các và phản ứng este hóa 

- Phản ứng cacbon hóa các hợp chất hữu 

cơ 

hợp chất 

hữu cơ 

- Một số kim loại như Fe, Al, Cr bị thụ động hóa trong H 2 SO 4 đặc nguội 

- Các kim loại khác khi tác dụng với H 2 SO 4 đặc nguội cũng cho sản phẩm 

như khi tác dụng với H 2 SO 4 đặc nóng song tốc độ nhỏ hơn. 

- Pb không tác dụng với H 2 SO 4 loãng vì tạo PbSO 4 kết tủa ngăn cản phản 

ứng tiếp diễn. Phản ứng xảy ra được với H 2 SO 4 đặc nóng do tạo muối tan: 

Pb+ H 2 SO 4 đặc, nóng Pb(HSO 4 ) 2 +SO 2 +H 2 O 

- Cu không tan trong dd H 2 SO 4 loãng (hoặc HCl) nhưng khi sục khí oxi vào thì Cu tan do 

xự oxi hóa mạnh của oxi trong môi trường axit: Cu+1/2O 2 +H 2 SO 4 CuSO 4 +H 2 O 

Điều chế(SGK) 

c. Muối sunfat: 

4 H 2 SO 4 + 2Fe(OH) 2 Fe 2 (SO 4 ) 3 +SO 2 +6H 2 O 



69 














- Các muối sunfat dễ tan trừ CaSO 4 , Ag 2 SO 4 ít tan, PbSO 4 , BaSO 4 , SrSO 4 

không tan. 

- Nhận biết ion sunfat bằng ion Ba 2+ . 

- Các muối hiđrosunfat chỉ tồn tại với ion của kim loại kiềm, amoni, Pb 2+ 

- Muối sunfat bền nhiệt, chỉ phân hủy ở nhiệt độ khá cao do đó thường 

không đề cập trong bài toán. 

A. BÀI TẬP ÁP DỤNG 

1. Phản ứng để điều chế oxi trong phòng thí nghiệm là: 

2KI + O + H O → I + 2KOH + O 

a. 

3 2 2 2 

b. 5nH 2O + 6 nCO2 ⎯⎯⎯→ quanhop ( C6H10O5 ) 

n 

+ 6nO2 

c. 2H 2O ⎯⎯→ dp 2H 2 

+ O2 

o 

d. 2KMnO4 ⎯⎯→ t K2MnO4 + MnO2 + O2 

2. Những người bị bênh đau dạ dày cần uồng loại thuốc có chứa thành phần nào sau đây 

để giảm đau? ( Biết rằng trong dịch vị của dạ dày có chứa HCl) 

a. NaHSO 3 b. Na 2 SO 4 c. Na 2 SO 3 d. NaHCO 3 

3. Axit sunfuric đặc có thể làm khô khí nào là tốt nhất? 

a. H 2 S b. SO 3 c. CO 2 d. CO 

4. Hidropeoxit là hợp chất: 

a. Chỉ thể hiện tính khử 

b. Vừa thể hiện tính khử vừa thể hiện tính oxi hóa 

c. Rất bền, có tính oxi hóa mạnh 

d. Chỉ thể hiện tính oxi hóa 

5. Để điều chế hidrosunfua người ta cho sắt (II) sunfua có lẫn kim loại sắt tác dụng với 

axit sunfuric loãng. Sản phẩm thu được có thể lẫn tạp chất nào ? 

a. H 2 b. S c. HCl d. SO 3 . 

6. (ĐH khối A – 2011) Nung m gam hỗn hợp X gồm FeS và FeS 2 trong một bình kín 

chứa không khí (gồm 20% thể tích O 2 và 80% thể tích N 2 ) đến khi các phản ứng xảy 

ra hoàn toàn, thu được một chất rắn duy nhất và hỗn hợp khí Y có thành phần thể 

tích: 84,8% N 2 , 14% SO 2 , còn lại là O 2 (các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp 

suất). Phần trăm khối lượng của FeS trong hỗn hợp X là 

A. 42,31%. B. 59,46%. C. 19,64%. D. 26,83%. 

HD: QT hình thành Fe và S 

2Fe + 3/2O 2 → Fe 2 O 3 S + O 2 → SO 2 

4 

y y x x x 

3 

Ban đầu : n O 2 = 0,2 ; n N 2 = 0,8 mol 

Sau pư : n O 2 dư = 0,2 – x – y = 1,2% 

n N 2 = 0,8 = 84,4% 

n SO 2 = x = 14% 

Tổng mol khí sau pư : 0,2 – x – y + 0,8 + x = 1 – y 

%N 2 là 0,8 :(1 – y) = 0,844 (1) 

% SO 2 là x : (1 – y) = 0,14 (2) 

Giải (1,2) → x = 7/53 ; y = 3/53 

Đặt n FeS = a: n FeS2 = b → a + b = n Fe = 4/3y = 4/53 → a = 1/53; b = 3/53 







70 










a + 2b = n S = x = 7/53 

→% FeS = 19,64% 

7. (ĐH khối B- 2010) Trộn 10,8g bột Al với 34,8g bột Fe 3 O 4 rồi tiến hành phản ứng 

nhiệt nhôm trong điều kiện không có không khí. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp rắn sau 

phản ứng bằng dung dịch H 2 SO 4 loãng (dư) thu được 10,752 lít khí H 2 (đktc). Hiệu 

suất của phản ứng nhiệt nhôm là 

A. 80% B. 90% C. 70% D. 60% 

Giải: 8Al + 3Fe 3 O 4 ⎯→ 

4Al 2 O 3 + 9Fe 

0,4 0,15 

8x 3x 4x 9x 

(0,4-8x) (0,15-3x) 4x 9x 

Khi phản ứng với H 2 SO 4 loãng 

Ta có: (0,4-8x).3 

0,04.8 

+ 9x .2 = 0,48.2 ⇒ x = 0,04 mol ⇒ H phản ứng = .100 = 

0,4 

80% 

8. Trong số những tính chất sau, tính chất nào không phải là tính chất của H 2 SO 4 đặc 

nguội? 

a. Làm hóa than vải, giấy,đường saccarozơ 

b. Tan trong nước, tỏa nhiệt 

c. Háo nước 

d. Hòa tan được kim loại Al, Fe 

9. Chất nào dưới đây vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử? (chỉ xét đối với lưu huỳnh) 

a. H 2 SO 4 b. H 2 S c. SO 2 d. Na 2 SO 4 

10. Cho 0,2 mol SO 2 tác dụng 0,3 mol NaOH sau phản ứng thu được m gam muối 

a. 23 g 

b. 18,9 g 

c. 20,8 g d. 24, 8 

g 

11. Cho hỗn hợp FeS và Fe tác dụng dung dịch HCl dư thu được 22,4 lít hỗn hợp khí 

(đktc). Dẫn hốn hợp khí này qua dung dịch Cu(NO3)2 và Fe(NO 3 ) 2 thu được 38,4 

gam kết tủa. Tính khối lượng Fe trong hỗn hợp rắn ban đầu: 

a. 35,2 g b. 68,8 g c. 33,6 g d. 22,4 g 

12. Cho V lít SO 2 đktc tác dụng với 1 lít hỗn hop dung dịch NaOH 0,1 M và KOH 

0,2M. Để có thể thu được hỗn hợp 4 muối thì V có thể là: 

a. 3,36








C. Nước vôi trong (dd Ca(OH) 2 ) và dung dịch Br 2 D. Dung dịch KMnO 4 

16. Phản ứng nào sau đây không chứng minh được H 2 S có tính khử? 

A. H 2 S + 4Cl 2 + 4H 2 O → H 2 SO 4 + 8HCl. B. H 2 S + 2NaOH → Na 2 S + 2H 2 O. 

C. 2H 2 S + 3O 2 → 2H 2 O + 2SO 2 . D. 2H 2 S + O 2 → 2H 2 O + 2S. 

17. Cho phản ứng: H 2 S + 4Cl 2 + 4H 2 O → H 2 SO 4 + 8HCl. 

Câu phát biểu nào sau đây diễn tả đúng tính chất của các chất phản ứng? 

A. H 2 S là chất oxi hóa, Cl 2 là chất khử. B. H 2 S là chất khử, H 2 O là chất oxi hóa. 

C. Cl 2 là chất oxi hóa, H 2 O là chất khử. D. Cl 2 là chất oxi hóa, H 2 S là chất khử. 

18. Hỗn hợp khí gồm O 2 , Cl 2 , CO 2 , SO 2 . Để thu được khí oxi tinh khiết người ta xử lí 

bằng cách cho hỗn hợp khí tác dụng với một hóa chất thích hợp, hóa chất đó là: 

a. Dung dịch HCl 

c. Nước brom 

b. Nước clo 

d. Dung dịch NaOH 

19. ( ĐH khối B – 2007) Có thể phân biệt 3 dung dịch: KOH, HCl, H2SO4 (loãng) bằng 

một thuốc thử là 

A. Zn. B. Al. C. giấy quỳ tím. D. 

BaCO3. 

20. ( ĐH khối B – 2007) Cho 6,72 gam Fe vào dung dịch chứa 0,3 mol H2SO4 đặc, nóng 

(giả thiết SO2 là sản phẩm khử duy nhất). Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 

(cho Fe = 56) 

A. 0,12 mol FeSO4. B. 0,03 mol Fe2(SO4)3 và 0,06 mol 

FeSO4. 

C. 0,02 mol Fe2(SO4)3 và 0,08 mol FeSO4. D. 0,05 mol Fe2(SO4)3 và 0,02 mol Fe 

dư. 

21. (ĐH khối A- 2008) Hấp thụ hoàn toàn 4,48 lít khí CO2 (ở đktc) vào 500 ml dung dịch 

hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M, sinh ra m gam kết tủa. Giá trị của m là: 

A. 10,85. B. 17,73. C. 9,85. D. 11,82. 

22. Sục V lít SO 2 vào 150 ml dung dịch Ba(OH) 2 1M, sau phản ứng thu được 21,7 gam 

kết tủa. Giá trị của V là: 

a. 2,24 lít 

b. 4,48 lít 

c. 6,72 lít 

d. 2,24 lít hoặc 4,48 lít 

23. Cho một oleum A, biết rằng sau khi hòa tan 3,38 g A vào nước người ta phải dùng 

800 ml dung dịch KOH 0,1M để trung hòa dung dịch nói trên. Cần bao nhiêu gam A tác 

dụng với 200 gam nước để thu được dung dịch H 2 SO 4 10%? 

a. 17,8 b.18,87 c. 19,0 d. 21,2 

24. Chất nào là nguyên nhân chính gây ra sự phá hủy tầng ozon? 

a. SO 2 b. CO 2 c. CFC d. N 2 

25. Kim loại nào sau đây tác dụng với lưu huỳnh ở nhiệt độ thường. 

A. Al B. Fe C. Hg D. Cu 


26. Dãy chất gồm những chất vừa thể hiện tính oxi hóa, vừa thể hiện tính khử là: 

A. H 2 S, SO 2 B. SO 2 , H 2 SO 4 C. F 2 , SO 2 D. S, 

SO 2 

27. Không dùng axit sunfuric đặc để làm khô khí : 






72 










A. O 3 B. Cl 2 C. H 2 S D. O 2 

28. Axit sufuric đặc, nguội có thể đựng trong bình chứa làm bằng: 

A. Cu B. Ag C. Ca 

D. Al 

29. Trong phương trình SO 2 + Br 2 + 2H 2 O 2HBr + H 2 SO 4 . vai trò của các chất là: 

A.SO 2 là chất khử, Br 2 là chất oxi hóa 

B.SO 2 là chất oxi hóa, Br 2 là chất 

khử 

C.Br 2 là chất oxi hóa, H 2 O là chất khử 

D.SO 2 là chất khử, H 2 O là chất oxi 

hóa 

30. Hai thuốc thử để phân biệt 4 chất bột sau: CaCO 3 , Na 2 CO 3 , BaSO 4 có thể dùng 

A. H 2 O, dd NaOH B. H 2 O, dd HCl C. H 2 O, dd BaCl 2 D. BaCl 2 , NaCl 

31. Để phân biệt oxi và ozon, người ta không dùng thuốc thử nào sau đây? 

a. que đóm có than hồng 

b. dung dịch KI và phenolphtalein 

c. dung dịch KI và hồ tinh bột 

d. Ag 

32.Trộn 100 ml dung dịch H 2 SO 4 20%(d=1,14 g/ml) và 400 gam dung dịch BaCl 2 5,2 %. 

Nồng độ % của H 2 SO 4 sau khi trộn là: 

a. 2,53% b. 2,65% c. 1,49% d. 2,68% 

42. Hòa tan 0,4 gam SO 3 vào a gam dung dịch H 2 SO 4 10 % thu được dung dịch H 2 SO 4 

12,25 %. Giá trị a là: 

a. 19,6 g b. 12,65 g 13,6 g d. Kết quả khác. 

43. Chỉ dùng một hóa chất có thể nhận biết được các dung dịch không màu sau: Na 2 SO 4 , 

NaCl, H 2 SO 4 , HCl. Hóa chất đó là chất nào trong các chất sau? 

a. quỳ tím b. BaCO 3 c. Dd BaCl 2 d. dd AgNO 3 

44. Cho 6,4 gam hỗn hợp 2 kim loại thuộc 2 chu kỳ liên tiếp của nhóm IIA trong bảng 

tuần hoàn tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 loãng dư thu được 4,48 lít khí (đktc). Thành 

phần % về khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp là: 

a. 70% và 30% b. 37,5 % và 62,5 % c. 55,5 % và 45,55% d. Kết quả khác. 

45. Dẫn SO 2 vào 500 ml dung dịch Br 2 đến khi vừa mất màu hoàn toàn thu được dung 

dịch X. Để trung hòa dung dịch X cần 250 ml dd NaOH 0,2 M. Nồng độ dung dịch Br 2 

là: 

a. 0,025M b. 0,01 M c. 0,02 M d. 0,005M 

46. Cho 20 gam hỗn hợp Fe và FeO tác dụng hoàn toàn với dd H 2 SO 4 đặc nóng dư, thu 

được 5,6 lít khí (đkt). Phần % về khối lượng Fe trong hỗn hợp đầu là: 

a. 28,00% b. 23,33% c. 72,00% d. 46,67 % 

47. Hòa tan 12,8 gam kim loại M trong dd H 2 SO 4 đặc nóng thu được 4,48 lít khí SO 2 duy 

nhất (đktc). Kim loại M là: 

a. Fe b. Mg c. Cu d. Al 

48. Thể tích SO 2 (đktc) làm mất màu vừa hết 100 ml dung dịch KMnO 4 1 M là: 

a. 0,896 lít b. 5,6 lít c. 2,24 lít d. 11,2 lít 

49. Hòa tan m gam Fe trong dd H 2 SO 4 loãng thì thu được 3,36 lít khí (đktc). Nếu cho m 

gam Fe này tác dụng với H 2 SO 4 đặc nóng thì lượng khí thu được (đktc) bằng: 

a. 2,24 lít b. 3,36 lít c. 10,08 lít d. 5,04 lít 

50. Một hỗn hợp khí X gồm O 2 và CO 2 có tỉ khối hơi so với hi đro là 19. % theo thể tích 

của oxi là: 

a. 40 % b. 60 % c. 50% d. 30 % 







73 










51. Cho 36 gam hỗn hợp X chứa Fe 2 O 3 và CuO tác dụng vừa đủ với dung dịch H 2 SO 4 

loãng 20 % thu được 80 gam hỗn hợp muối. 

A. thành phần % theo khối lượng mỗi chất lần lượt là: 

a. 44,4 5 và 55,6 % b. 40 % và 60 % c. 50 % và 50 % d. 35,5 % và 64,5 % 

B. Khối lượng dung dịch H 2 SO 4 đã dùng là: 

a. 250,3 g b. 365, 9 g c. 150,6 g d. 269,5 g 

52. Hỗn hợp X gồm oxi và ozon có tỉ khối hơi so với H 2 là 19,2. % thể tích khí oxi trong 

hỗn hợp X là: 

a. 60 % b. 40 % c. 50 % d. 30 % 

* Bài tập chuỗi phản ứng: 

a. / FeS → H 2 S → Na 2 S → FeS → Fe 2 (SO 4 ) 3 → FeCl 3 → Fe(OH) 3 

b/ FeS 2 → SO 2 → S → H 2 S → SO 2 → SO 3 → SO 2 → H 2 SO 4 → SO 2 → NaHSO 3 

c/ FeS → H 2 S → S → NO 2 ; H 2 S → H 2 SO 4 → CuSO 4 ; H 2 S → SO 2 → HBr 

e/ MnO 2 → Cl 2 → S → SO 2 → H 2 SO 4 → CO 2 → K 2 CO 3 → KNO 3 

f/ NaCl → NaOH → NaCl → Cl 2 → S → H 2 S → H 2 SO 4 → S; Cl 2 → FeCl 3 → Fe 2 (SO 4 ) 3 

g/ KMnO 4 → Cl 2 → NaCl → Cl 2 → FeCl 3 → Fe 2 (SO 4 ) 3 → Fe(NO 3 ) 3 

h/ Zn → ZnS → H 2 S → SO 2 → H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 → FeCl 3 

i/ FeS 2 → SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 → SO 2 → Na 2 SO 3 → Na 2 SO 4 → NaCl → NaNO 3 

HBr → AgBr 

k/ Ca(NO 3 ) 2 → CuS → Cu(NO 3 ) 2 → Cu(OH) 2 → CuO → Cu → CuCl 2 

l/ ZnS → H 2 S → S → SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 → HCl → Cl 2 → KClO 3 → O 2 → S → 

H 2 S → SO 2 → Na 2 SO 3 → Na 2 SO 4 → NaCl → Cl 2 

CHUYÊN ĐỀ 6: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG – CÂN BẰNG HÓA HỌC 

A. LÝ THUYẾT 

I. Tốc độ phản ứng: 

1. Định nghĩa: 

Tốc độ phản ứng (V) là đại lượng biểu thị sự thay đổi nồng độ của một chất 

tham gia phản ứng (hoặc sản phẩm) trong một đơn vị thời gian. Có nghĩa là 

cho biết mức độ nhanh chậm của một phản ứng. 

∆ C C1 − C 

1 1 

V= = 2 − − 

( mol. l . s ) 

t t 

Trong đó: C 1 : Nồng độ ban đầu của một hợp chất tham gia phản ứng 

C 2 : Nồng độ chất đó sau thời gian t giây phản ứng. 

Chú ý: muốn phản ứng xảy ra trước hết phải có sự va chạm của hạt chất 

phản ứng. Tuy nhiên va chạm đó phải là va chạm có hiệu quả, nghĩa là chỉ những 

va chạm giữa các hạt có năng lượng đủ lớn, ít nhất cuãng phải trội hơn các hạt 

khác một năng lượng tối thiểu nào đó. Năng lượng tối thiểu cần cho một PƯ hóa 

học xảy ra gọi là năng lượng hoạt hóa. 

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: 

74 



S 














II. 

a. Nồng độ: Tăng nồng độ chất tham gia phản ứng thì V tăng. 

b. Nhiệt độ: Thông thường khi tăng nhiệt độ lên 10 o C thì tốc độ phản ứng 

tăng lên 2- 4 lần. 

Ta có: 

Trong đó: V là tốc độ phản ứng ở nhiệt độ ban đầu(t t 1 

1 ) 

V là tốc độ phản ứng ở nhiệt độ cao hơn(t 2 ) 

t 2 

V 

= V . γ 

t 2 t1 

t2 −t1 


γ là hệ số nhiệt của tốc độ (cho biết tốc độ phản ứng tăng lên 

bao nhiêu lần khi ∆ t = 10 o C. 

c. Bề mặt diện tích tiếp xúc các chất rắn. 

d. Sự có mặt chất xúc tác: 

Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản ứng mà không tiêu hao trong 

phản ứng hóa học, nghĩa là sẽ được phục hồi, tách khỏi sản phẩm phản 

ứng và không bị biến đổi về tính chất hóa học lẫn về lượng. 

Vai trò của chất xúc tác là làm giảm năng lượng hoạt hóa của phản ứng. 

Chú ý: chất có tác dụng làm giảm tốc độ phản ứng gọi là chất ức chế 

phản ứng. 

3. Biểu thức thực nghiệm của tốc độ phản ứng: 

mA+nBpC+qD: 

m n 

V = k A . B 

[ ] [ ] 

Trong đó: k là hằng số tốc độ phản ứng, chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ và 

bản chất các phản ứng. 

Cân bằng hóa học 

1. Phản ứng thuận nghịch: Là phản ứng trong cùng điều kiện có thể 

đồng thời xảy ra theo 2 chiều ngược nhau: chiều thuận và chiều nghịch. 

2. Cân bằng hóa học: Là trạng thái của hỗn hợp các chất phản ứng khi tốc 

độ phản ứng thuận (V t ) bằng tốc độ phản ứng nghịch (V n ): V t =V n 

Chú ý: Cân bằng hóa học là cân bằng động, nghĩa là khi hệ đạt tới trạng 

thái cân bằng, các phản ứng thuận và nghịch vẫn xảy ra nhưng vì tốc độ 

của chúng bằng nhau nên không nhận thấy sự biến đổi trong hệ. 

3. Hằng số cân bằng của phản ứng thuận nghịch: k c 

mA+nB pC+qD 

m n p q 

Hệ đạt tới trạng thái cân bằng : v t = v n ⇔ kt. [ A] .[ B] = kn. [ C] .[ D] 

p 

k [ C] .[ D 

t 

] 

⇔ Hằng số cân bằng của phản ứng thuận nghịch: k = = 

kn 

[ A] .[ B] 

c m n 

Chú ý: 

* Hằng số tốc độ k t , k n và hằng số cân bằng k c chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ 

và loại phản ứng. 

* Các nồng độ mol [ ] được tính tại thời điểm cân bằng 

* [C], [ D]: lượng nồng độ sản phẩm sinh ra tại thời điểm t. 


q 






75 










* [A], [B]: lượng nồng độ chất tham gia phản ứng còn lại ở thời điểm t = 

lượng chất ban đầu – lượng chất đã phản ứng. 

* Trong biểu thức k c không xét đến nồng độ chất rắn trong hệ mà chỉ xét 

chất còn lại là khí hay lỏng. Đối với chất khí hay nồng độ bằng áp suất 

riêng phần tại thời điểm cân bằng. 

4. Sự chuyển dịch cân bằng hóa học: là quá trình biến đổi nồng độ các 

chất trong hỗn hợp của phản ứng, từ trạng thái cân bằng này đến trạng 

thái cân bằng khác do sự thay đổi điều kiện phản ứng 

Nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ Satơlie: khi thay đổi một trng các 

điều kiện: nồng độ, nhiệt độ, áp suất thì tạng thái cân bằng cũ sẽ chuyển 

sang trạng thái cân bằng mới theo chều chống lại sự thay đổi các yếu tố 

đó. 

Thay đổi Nồng độ Nhiệt độ Áp suất 

điều kiện 

Cân bằng Khác Cùng Thu Tỏa Giảm Tăng 

hóa học phía phía nhiệt: nhiệt: tổng số tổng số 

chuyển với bên với bên ( ∆ H > 0 ( ∆ H < 0 mol khí mol khí 

dịch theo tăng tăng ) ) 

chiều 

5. Nhiệt phản ứng: 

a. Năng lượng liên kết: là năng lượng cần cung cấp để phá vỡ liên kết 

hóa học và bằng năng lượng được giải phóng khi hình thành liên kết 

hóa học đó từ các nguyên tố cô lập nhưng ngược dấu. 

Năng lượng liên kết được tính bằng kJ/mol và kí hiệu E lk . 

b. Nhiệt phản ứng: Là năng lượng tỏa ra hay thu vào trong một phản 

ứng hóa học. Nhiệt phản ứng được kí hiệu là Q hoặc 

∆ H ( ∆ H = − Q). 

Nếu phản ứng tỏa nhiệt: ∆ H 0 (hệ nhận nhiệt của môi trường) 

Ví dụ: CaCO 3 CaO+CO 2 ∆ H =186,19kJ/mol 

2H 2 +O 2 2H 2 O 

∆ H = - 241,8kJ/mol 

Phản ứng cháy, phản ứng trung hòa thuộc loại phản ứng tỏa nhiệt. 

Phản ứng nhiệt phân thường là phản ứng thu nhiệt. 


o 

t 

1. Cho phản ứng: CaCO 3 (r) ⎯⎯→ CaO(r)+CO 2 (k) ∆ H = + 572 kJ/ mol. 

Giá trị ∆ H = + 572 kJ/ mol ở phản ứng trên cho biết: 

a. Lượng nhiệt tỏa ra khi phân hủy 1 mol CaCO 3 

b. Lượng nhiệt cần hấp thụ để phân hủy 1 mol CaCO 3 . 

c. Lượng nhiệt cần hấp thụ để tạo thành 1 mol CaCO 3 . 

d. Lượng nhiệt tỏa ra khi phân hủy 1 gam CaCO 3 . 

2. Người ta sử dụng nhiệt của phản ứng đốt cháy than đá để nung vôi. Biện pháp kỹ 

thuật nào sau đây không được sử dụng để làm tăng tốc độ phản ứng? 

a. Đập nhỏ đá vôi với kích thước khoảng 10 cm. 

b. Tăng nồng độ khí cacbonic 







76 










c. Thổi không khí nén vào lò nung 

d. Tăng nhiệt độ phản ứng lên khoảng 900 o C 

3. Cho một mẩu đá vôi nặng 10 gam vào 200 ml dd axit clohiđirc 2M. Người ta thực 

hiện các biện pháp sau: 

a. Nghiền nhỏ đá vôi trước khi cho vào 

b. Dùng 100 ml dung dịch HCl 4M 

c. Tăng nhiệt độ phản ứng 

d. Cho thêm 500 ml dung dịch HCl 1M vào 

e. Thực hiện phản ứng trong một ống nghiệm lớn hơn 

Có bao nhiêu biện pháp làm tăng tốc độ phản ứng? 

A. 4 B. 3 C. 5 D. 2 

4. Cho phản ứng sau: 2CO ⇌ CO 2 +C. Để tốc độ phản ứng tăng lên 4 lần thì nồng độ 

của cacbon oxit tăng lên bao nhiêu lần? 

a. 2 b. 3 c. 4 d. 8 

5. Tại 25 o C, phản ứng: 2N 2 O 5(k) ⇌ 4NO 2 (k) +O 2 (k), có hằng số tốc độ phản ứng k = 

5 

1,8.10 − , có biểu thức tính tốc độ phản ứng v = k. C 

N2O 

. Phản ứng trên xảy ra trong 

5 

bình kín thể tích 20,0 lít không đổi. Ban đầu lượng N 2 O 5 cho vừa đầy bình. Ở thời 

điểm khảo sát. Áp suất riêng phần N 2 O 5 là 0,070 atm. Các khí đều là lí tưởng. 

Tính tốc độ phản ứng tiêu thụ N 2 O 5 . 

4 

a. 11,2.10 − 4 

b. 5,16.10 − 8 

c. 5,16.10 − d. 11,2.10 −8 

6. (ĐH khối B – 2011) Cho cân bằng hóa học sau: 2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k) ; 

∆H < 0 

Cho các biện pháp : (1) tăng nhiệt độ, (2) tăng áp suất chung của hệ phản ứng, (3) hạ 

nhiệt độ, (4) dùng thêm chất xúc tác V 2 O 5 , (5) giảm nồng độ SO 3 , (6) giảm áp suất chung 

của hệ phản ứng. Những biện pháp nào làm cân bằng trên chuyển dịch theo chiều thuận? 

A. (2), (3), (4), (6) B. (1), (2), (4) C. (1), (2), (4), (5) D. (2), (3), (5) 

7. Khi tăng áp suất của hệ phản ứng: CO (k) +H 2 O (k) CO 2(k) +H 2(k) thì cân bằng sẽ: 

a. Chuyển dịch theo chiều nghịch 

b. Chuyển dịch theo chiều thuận 

c. Không chuyển dịch 

d. Chuyển dịch theo chiều thuận rồi cân bằng 

o 

t 

8. Phản ứng sản xuất vôi: CaCO 3 (r) ⎯⎯→ CaO(r)+CO 2 (k) ∆ H >0. Biện pháp kỹ 

thuật tác động vào quá trình sản xuất để tăng hiệu suất phản ứng là: 

a. Tăng nhiệt độ 

b. Giảm áp suất 

c. Tăng áp suất 

d. Cả a và b 

9. Trong phản ứng điều chế oxi trong phòng thí nghiệm bằng cách nhiệt phân muối 

kali clorat, những biện pháp nào dưới đây được sử dụng nhàm mục đích tăng tốc 

độ phản ứng? 

a. Dùng chất xúc tác mangan đioxit 

b. Nung hỗn hợp kali clorat và mangan đioxit 

c. Dùng phương pháp đẩy nước để thu khí oxi 

d. Dùng kali clorat và mangan đioxit khan 

77 
















Hãy tìm biện pháp đúng trong số các biện pháp sau: 

A. b,c,d 

C. a, c, d 

B. a, b, c 

D. a, b, d 

10. Xét cân bằng: Fe 2 O 3(r) +3CO (k) 2Fe (r) +3CO 2(k) 

Biểu thức hằng số cân bằng của hệ là: 

a. 

b. 

k = 

k = 

2 3 

[ Fe] .[ CO2 

] 

[ Fe2O3 

].[ CO] 

3 

[ CO ] 

3 

[ CO ] 

2 

3 

c. 

d. 

k = 

k = 

[ Fe2O3 

] .[ CO ] 

2 

3 

[ Fe] .[ CO2 

] 

3 

[ CO2 

] 

3 

[ CO] 

2 3 

11. Phản ứng tổng hợp NH 3 theo phương trình hóa học: N 2 +3H 2 2NH 3 ∆H < 

0 

Để cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận cần: 

a. Tăng nhiệt độ 

c. Thay đổi xúc tác 

b. Giảm áp suất 

d. Giảm nhiệt độ 

12. (ĐH khối A – 2011) Cho cân bằng hoá hằc: H2 (k) + I2 (k) ⇄ 2HI (k); ∆H 

> 0. 

Cân bằng không bằ chuyằn dằch khi 

A. tăng nhiằt đằ cằa hằ. B. giằm nằng đằ HI. 

C. tăng nằng đằ H2. D. giằm áp suằt chung cằa hằ. 

13. ( ĐH khối B – 2010) Cho các cân bằng sau 

(I) 2HI (k) H 2 (k) + I 2 (k) ; 

(II) CaCO 3 (r) CaO (r) + CO 2 (k) ; 

(III) FeO (r) + CO (k) Fe (r) + CO 2 (k) ; 

(IV) 2SO 2 (k) + O 2 (k) 2SO 3 (k) 

Khi giảm áp suất của hệ, số cân bằng bị chuyển dịch theo chiều nghịch là 

A. 4 B. 3 C. 2 D. 1 

14. Cho 1 mol H 2 và 1 mol I 2 vào bình cầu 1 lít rồi đốt nóng đến 490 o C. Tính lượng 

HI thu được khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng. Biết k c = 45,9. 

a. 0,772 mol 

b. 0,223 mol 

c. 0, 123 mol 

d. 1,544 mol 







78 





Giáo án dạy thêm Hóa 10 



Nguyễn Duy Phước – THPT Hà Huy Tập 




15. (ĐH khối B – 2011) Cho 5,6 gam CO và 5,4 gam H 2 O vào một bình kín dung tích không 

đổi 10 lít. Nung nóng bình một thời gian ở 830 0 C để hệ đạt đến trạng thái cân bằng: CO (k) 

+ H 2 O (k) ⇀ ↽ CO 2 (k) + H 2 (k) (hằng số cân bằng K c = 1). Nồng độ cân bằng của CO, 

H 2 O lần lượt là 

A. 0,018M và 0,008 M B. 0,012M và 0,024M 

C. 0,08M và 0,18M D. 0,008M và 0,018M 

16. ( ĐH khối A – 2010) Cho cân bằng hóa học sau: 2SO 2 (k) + O 2 (k) ⇌ 2SO 3 (k) . Khi 

tăng nhiệt độ thì tỉ khối của hỗn hợp khí so với H 2 giảm đi. Phát biểu đúng khi nói về cân 

bằng này là: 

a. Phản ứng nghịch tỏa nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận khi tăng nhiệt độ 

b. Phản ứng thuận tỏa nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều nghịch khi tăng nhiệt độ 

c. Phản ứng nghịch thu nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều thuận khi tăng nhiệt độ 

d. Phản ứng thuận thu nhiệt, cân bằng dịch chuyển theo chiều nghịch khi tăng nhiệt độ. 

17. (ĐH khối A – 2010) Cho cân bằng hóa học sau: N 2 O 4(k) ⇌ 2NO 2 (k) ở 25 o C. 

Khi chuyển dịch sang một trạng thái cân bằng mới, nếu nồng độ của N 2 O 4 tăng lên 9 lần thì 

nồng độ của NO 2 

a. Tăng 9 lần 

b. Tăng 3 lần 

c. Tăng 4,5 lần 

d. Giảm 3 lần 






N¨m häc : 2016-201 

2017 79

Giáo án dạy thêm Hóa 10 chuẩn - THPT Hà Huy Tập

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?