11.05.2022 Views

2022 05 14 In Search of Haydn - Orkest van de 18e Eeuw + Nicolas Altstaedt

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Za <strong>14</strong> Mei <strong>2022</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Serie<br />

Kamerorkesten<br />

<strong>In</strong> <strong>Search</strong> <strong>of</strong> <strong>Haydn</strong><br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong> + <strong>Nicolas</strong> <strong>Altstaedt</strong><br />

Het gratis beschikbaar stellen <strong>van</strong> dit digitale<br />

programmaboekje is een extra service<br />

ter voorbereiding op het concert. Het is<br />

uitdrukkelijk niet <strong>de</strong> bedoeling <strong>de</strong>ze versie<br />

tij<strong>de</strong>ns het concert te raadplegen via je mobiele<br />

telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor <strong>de</strong><br />

an<strong>de</strong>re concertbezoekers.<br />

Bij voorbaat dank.


Programma<br />

<strong>In</strong> <strong>Search</strong> <strong>of</strong> <strong>Haydn</strong><br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achttien<strong>de</strong><br />

<strong>Eeuw</strong> + <strong>Nicolas</strong> <strong>Altstaedt</strong><br />

Serie<br />

Kamerorkesten<br />

Serie <strong>Orkest</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>18e</strong> <strong>Eeuw</strong><br />

Za <strong>14</strong> mei <strong>2022</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 – 22.15 uur<br />

ca. 60 minuten voor <strong>de</strong> pauze<br />

ca. 40 minuten na <strong>de</strong> pauze<br />

<strong>Nicolas</strong> <strong>Altstaedt</strong> cello, muzikaal lei<strong>de</strong>r<br />

Alexan<strong>de</strong>r Janiczek concertmeester<br />

Staat je mobiele telefoon al uit?<br />

Dank je wel.<br />

2


Programma<br />

Joseph <strong>Haydn</strong> (1732 - 1809)<br />

Celloconcert nr. 1 in C Hob.VIIb:1 (1761/1765)<br />

··<br />

Mo<strong>de</strong>rato<br />

··<br />

Adagio<br />

··<br />

Allegro molto<br />

Symfonie nr. 60 in C ‘Il distratto’ Hob.I:60 (1774)<br />

··<br />

Adagio – Allegro di molto<br />

··<br />

Andante<br />

··<br />

Minuet – Trio<br />

··<br />

Presto<br />

··<br />

Adagio<br />

··<br />

Finale. Prestissimo<br />

Pauze<br />

Symfonie nr. 97 in C Hob.I:97 (1792)<br />

··<br />

Adagio — Vivace<br />

··<br />

Adagio ma non troppo<br />

··<br />

Menuetto. Allegretto — Trio<br />

··<br />

Finale. Presto assai<br />

3


Toelichting<br />

Joseph <strong>Haydn</strong> overleed in 1809 op zijn zevenenzeventigste. Voor die tijd was dat stokoud.<br />

Hij heeft – op <strong>de</strong> laatste paar jaar na – waanzinnig hard gewerkt. En hij werd zel<strong>de</strong>n geplaagd<br />

door gebrek aan inspiratie. Al die factoren hebben een megaoeuvre opgeleverd.<br />

<strong>Haydn</strong> heeft zoveel gecomponeerd dat het op<br />

veel mensen ontmoedigend werkt. Waar moet<br />

je in vre<strong>de</strong>snaam beginnen in het oerwoud<br />

<strong>van</strong> 68 strijkkwartetten, 104 symfonieën,<br />

62 pianosonates en 42 pianotrio’s? En dan<br />

hebben we het nog niet eens over zijn talrijke<br />

vocale composities. Opusnummers, <strong>of</strong> in<br />

<strong>Haydn</strong>s geval Hobokennummers, zeggen<br />

<strong>de</strong> meeste mensen niets. Daarom wor<strong>de</strong>n<br />

bijnamen voor composities zo ongeveer<br />

besprongen. Die kan ie<strong>de</strong>reen tenminste<br />

onthou<strong>de</strong>n. Dus bestaan er veel werken <strong>van</strong><br />

hem met soms uiterst vergezochte bijnamen.<br />

Het vervelen<strong>de</strong> is alleen dat die composities<br />

helemaal niet altijd <strong>de</strong> beste hoeven te zijn.<br />

Maar die met bijnamen wor<strong>de</strong>n nu eenmaal<br />

onthou<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> rest blijft vaak onaangeroerd.<br />

Wie <strong>de</strong> moeite neemt om goed te zoeken<br />

in <strong>Haydn</strong>s gigantische oeuvre kan veel<br />

schitteren<strong>de</strong> muziek tegenkomen, die zel<strong>de</strong>n<br />

<strong>of</strong> nooit wordt uitgevoerd. Vandaag horen we<br />

een symfonie mét een bijnaam, Symfonie nr.<br />

60 ‘Il distratto’, een die het zon<strong>de</strong>r bijnaam<br />

moet doen, en dus helaas niet zo vaak<br />

wordt gespeeld, Symfonie nr. 97, en het<br />

Eerste celloconcert, dat wel geregeld op <strong>de</strong><br />

lessenaars staat.<br />

Celloconcert nr. 1<br />

Voor hetzelf<strong>de</strong> geld had<strong>de</strong>n we dit nu<br />

zeer populaire celloconcert nooit te<br />

horen gekregen. Want lange tijd wisten<br />

musicologen alleen dat <strong>Haydn</strong> tussen 1761 en<br />

’65 een celloconcert had gecomponeerd voor<br />

zijn goe<strong>de</strong> vriend Joseph Weigl, <strong>de</strong> virtuoze<br />

solocellist uit het orkest <strong>van</strong> <strong>de</strong> familie<br />

Esterházy. Het was nooit in druk verschenen<br />

en ze dachten dat <strong>de</strong> partituur verloren was<br />

gegaan.<br />

Maar in 1962 doken <strong>de</strong> manuscripten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

losse partijen op in een museum in Praag.<br />

Ca<strong>de</strong>nsen voor <strong>de</strong> solist komen daarin niet<br />

voor, want <strong>Haydn</strong> vertrouw<strong>de</strong> waarschijnlijk<br />

op Weigl om er iets moois <strong>van</strong> te maken.<br />

Dat vrijlaten, en dus vertrouwen geven,<br />

was ook een <strong>van</strong> <strong>Haydn</strong>s manieren om zijn<br />

orkestmusici te vriend te hou<strong>de</strong>n. Ze liepen<br />

met hem weg en noem<strong>de</strong>n hem niet voor niets<br />

‘Pappa <strong>Haydn</strong>’.<br />

Het Celloconcert opent stevig. Weigl kon<br />

waarschijnlijk erg goed dubbelklanken spelen<br />

en <strong>Haydn</strong> maakte daar dankbaar gebruik<br />

<strong>van</strong>. Het twee<strong>de</strong> thema is meer lyrisch <strong>van</strong><br />

karakter. <strong>In</strong> het h<strong>of</strong>felijke Adagio zwijgen <strong>de</strong><br />

hobo’s en <strong>de</strong> hoorns. De cellist krijgt hier<br />

ruimschoots <strong>de</strong> gelegenheid om te laten horen<br />

hoe mooi hij kan ‘zingen’ op zijn instrument. <strong>In</strong><br />

<strong>de</strong> Finale komt een an<strong>de</strong>r aspect <strong>van</strong> Weigls<br />

virtuositeit aan bod. De muziek vereist veel<br />

acrobatiek met <strong>de</strong> strijkstok en we horen<br />

razendsnelle loopjes en ijzingwekkend hoge<br />

noten. Het soms bijna met <strong>de</strong> snelheid <strong>van</strong><br />

het licht wisselen tussen <strong>de</strong> hoogste en <strong>de</strong><br />

laagste registers <strong>van</strong> <strong>de</strong> cello heeft ook vaak<br />

4


Toelichting<br />

iets komisch en daar was <strong>Haydn</strong> niet vies <strong>van</strong>.<br />

Maar zo nu en dan is er ook nog wat ruimte<br />

voor lyriek.<br />

Symfonie nr. 60 ‘Il distratto’<br />

Het gigantische Versailles-achtige paleis<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> vorst Esterházy, waar <strong>Haydn</strong> zomers<br />

werkzaam was als Kapellmeister, ligt<br />

<strong>van</strong> God en alle mensen verlaten in een<br />

moerasgebied, niet ver <strong>van</strong> <strong>de</strong> Oostenrijkse<br />

Neusiedlersee. Het was zo rijk ge<strong>de</strong>coreerd<br />

en <strong>van</strong> zoveel gemakken voorzien dat het<br />

tij<strong>de</strong>ns haar bezoek <strong>de</strong> jaloezie opwekte<br />

<strong>van</strong> Keizerin Maria Theresia.<br />

Het paleis bestaat nog steeds en ligt<br />

tegenwoordig in Hongarije. Er zijn 125<br />

luxueuze vertrekken met prachtige<br />

plafondschil<strong>de</strong>ringen, een kapel, een<br />

bibliotheek met 75.000 boeken, een café<br />

met een biljart en een klein museum met<br />

schil<strong>de</strong>rijen <strong>van</strong> Italiaanse en Hollandse<br />

meesters. Er is een concertzaal voor een paar<br />

hon<strong>de</strong>rd man publiek en een schouwburg,<br />

tevens operatheater, met vierhon<strong>de</strong>rd<br />

zitplaatsen. Naast opera’s wer<strong>de</strong>n er ook<br />

vaak toneelstukken opgevoerd. Zo ook <strong>de</strong><br />

Duitstalige versie <strong>van</strong> <strong>de</strong> Franse komedie<br />

Le distrait (<strong>de</strong> verstrooi<strong>de</strong> man) <strong>van</strong> Jean-<br />

François Regnard en <strong>Haydn</strong> kreeg opdracht<br />

om daar toneelmuziek bij te schrijven.<br />

Die partituur heeft hij in 1774 omgetoverd<br />

tot een zes<strong>de</strong>lige symfonie. <strong>Haydn</strong> was dol<br />

op muzikale grappen en heeft met hoorbaar<br />

genoegen geprobeerd dat verstrooi<strong>de</strong><br />

karakter te vatten in muziek. Zo lijkt het<br />

twee<strong>de</strong> thema <strong>van</strong> het openings<strong>de</strong>el twee<br />

keer zoetjesaan in slaap te vallen, tot het<br />

bijna onhoorbaar is, waarna het plotseling<br />

wordt wakker geschud door het voltallige<br />

orkest. En even later doet <strong>Haydn</strong> als<strong>of</strong> hij zelf<br />

is vergeten met welke symfonie hij ook weer<br />

bezig was. We horen namelijk een dui<strong>de</strong>lijk<br />

citaat uit zijn ‘Abschiedssinfonie’, nr. 45. Het<br />

menuet is boers en in het mid<strong>de</strong>n<strong>de</strong>eltje<br />

– het Trio – loopt er door verstrooidheid<br />

weer wat mis: <strong>de</strong> strijkers nemen <strong>de</strong><br />

zaak al hardhandig over als <strong>de</strong> hobo nog<br />

niet uitgesproken is. Het woeste vier<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>el is een potpourri <strong>van</strong> Oost-Europese<br />

volksliedjes. En het Adagio daarna heeft<br />

wel wat <strong>van</strong> een oud gregoriaans gezang.<br />

<strong>In</strong> <strong>de</strong> finale horen we weer wat slapstick.<br />

Want daarin stokt <strong>de</strong> muzikale voortgang<br />

plotseling, omdat <strong>de</strong> violen zogenaamd zijn<br />

vergeten om te stemmen en dat alsnog even<br />

pontificaal doen.<br />

Waarschijnlijk <strong>van</strong>wege alle muzikale<br />

kol<strong>de</strong>r werd <strong>de</strong>ze Zestigste symfonie al<br />

snel mateloos populair. Toen Keizerin Maria<br />

Theresia jaren later aan <strong>Haydn</strong> vroeg <strong>of</strong><br />

hij hem nog een keer wil<strong>de</strong> uitvoeren, was<br />

hij daar niet zo blij mee. Hij schaam<strong>de</strong> zich<br />

blijkbaar een beetje voor <strong>de</strong>ze jeugdzon<strong>de</strong><br />

en betitel<strong>de</strong> <strong>de</strong> symfonie als ‘oubollige<br />

flauwekul’.<br />

Symfonie nr. 97<br />

Als <strong>Haydn</strong> zijn Zevenennegentigste<br />

symfonie componeert zijn we achttien jaar<br />

ver<strong>de</strong>r. <strong>In</strong> september 1790 wordt <strong>Haydn</strong><br />

ontheven <strong>van</strong> zijn drukke werkzaamhe<strong>de</strong>n<br />

5


Toelichting<br />

voor het vorstenhuis Esterházy. De nieuwe<br />

vorst Anton heeft niet zoveel met muziek<br />

en heft het geldverslin<strong>de</strong>n<strong>de</strong> orkest en koor<br />

groten<strong>de</strong>els op.<br />

<strong>Haydn</strong> wordt, als dank voor <strong>de</strong>rtig jaar<br />

trouwe dienst, in feite gepensioneerd en<br />

krijgt een ruim jaargeld. Maar hij zit nog<br />

vol leven en staat op het hoogtepunt <strong>van</strong><br />

zijn compositorische kunnen. Dan staat<br />

impresario en violist Johann Peter Salomon<br />

bij hem op <strong>de</strong> stoep en nodigt hem uit om<br />

een concertreis naar Engeland te maken.<br />

Salomon heeft al een tijd een bloeien<strong>de</strong><br />

concertorganisatie in Lon<strong>de</strong>n, op dat<br />

moment <strong>de</strong> muzikale ho<strong>of</strong>dstad <strong>van</strong> Europa.<br />

<strong>Haydn</strong> en hij wor<strong>de</strong>n het eens over een<br />

minimumhonorarium <strong>van</strong> 1200 pond. Om<br />

een i<strong>de</strong>e te krijgen over <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> dat<br />

bedrag: 50 à 100 pond is in die tijd voldoen<strong>de</strong><br />

als jaarinkomen voor <strong>de</strong> kleine bourgeoisie<br />

en een gentleman heeft zo’n 300 pond per<br />

jaar nodig om in stijl te kunnen leven.<br />

<strong>In</strong> Lon<strong>de</strong>n wordt <strong>Haydn</strong><br />

als een popster vereerd en<br />

heeft hij <strong>de</strong> beschikking<br />

over een orkest met <strong>de</strong><br />

beste musici ter wereld.<br />

Als <strong>Haydn</strong> zijn plannen vertelt aan zijn<br />

dierbare, 24 jaar jongere vriend Wolfgang<br />

Ama<strong>de</strong>us Mozart, is die doodsbang dat <strong>de</strong><br />

58-jarige <strong>Haydn</strong> zo’n riskante on<strong>de</strong>rneming<br />

niet zal overleven. De lange reis ging namelijk<br />

ook door het revolutionaire Frankrijk. Daarom<br />

probeert Mozart <strong>Haydn</strong> op an<strong>de</strong>re gedachten<br />

te brengen en zegt: ‘Maar Pappa, je spreekt<br />

nauwelijks vreem<strong>de</strong> talen’. Waarop <strong>Haydn</strong><br />

antwoordt: ‘O, maar mijn taal verstaan ze<br />

over <strong>de</strong> hele wereld’. En hij krijgt gelijk<br />

want hij wordt in Lon<strong>de</strong>n als een popster<br />

vereerd – en betaald. Hij heeft daar <strong>de</strong><br />

beschikking over een veel groter orkest dan<br />

hij gewend is en dat bemand wordt door <strong>de</strong><br />

beste musici ter wereld. Salomon zit aan<br />

<strong>de</strong> eerste lessenaar. Voor dit topensemble<br />

schrijft <strong>Haydn</strong> een aantal op maat gesne<strong>de</strong>n<br />

symfonieën, waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> <strong>van</strong>daag te spelen<br />

Zevenennegentigste. Omdat <strong>de</strong> <strong>de</strong>adline<br />

angstig dichtbij komt moet <strong>Haydn</strong> alles uit<br />

<strong>de</strong> kast halen om hem op tijd af te krijgen.<br />

Zijn liefje in Lon<strong>de</strong>n, Rebecca Schroeter,<br />

schrijft hem in een brief dat ze zich ernstig<br />

zorgen maakt over zijn gezondheid, omdat<br />

ze hoor<strong>de</strong> dat hij vijf uur achtereen aan het<br />

componeren was en zich <strong>de</strong> dag daarop niet<br />

goed voel<strong>de</strong>. ‘En waarom zou je? Jij, die al<br />

zoveel prachtige en betoveren<strong>de</strong> composities<br />

hebt geschreven’.<br />

<strong>In</strong> die Zevenennegentigste symfonie doet<br />

<strong>Haydn</strong> een aantal opmerkelijke dingen.<br />

De langzame inleiding is op zich al een<br />

harmonisch won<strong>de</strong>r en eindigt met een<br />

akkoord dat vol spanning in <strong>de</strong> lucht blijft<br />

hangen. Ver<strong>de</strong>rop hoor je hoe hij <strong>de</strong> blazers<br />

laat groeien door ze een ho<strong>of</strong>drol te geven,<br />

zachtjes begeleid door <strong>de</strong> strijkers. Zoals<br />

eer<strong>de</strong>r vermeld wist <strong>Haydn</strong> erg goed hoe<br />

je een orkest te vriend moest hou<strong>de</strong>n.<br />

<strong>In</strong> het Andante bouw<strong>de</strong> hij een an<strong>de</strong>re<br />

aandachtstrekker in: hij laat <strong>de</strong> violen in <strong>de</strong><br />

6


Toelichting<br />

<strong>de</strong>r<strong>de</strong> variatie een passage ‘sul ponticello’<br />

spelen – dat wil zeggen dicht bij <strong>de</strong> kam<br />

gestreken – waardoor er een snerpend geluid<br />

ontstaat. <strong>Haydn</strong> maakte dat stukje expres<br />

zo lelijk mogelijk, om het publiek – zo’n<br />

duizend man – in verwarring te brengen.<br />

<strong>In</strong> het Menuet haalt hij een an<strong>de</strong>re truc uit.<br />

Tegen het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> het tussenstuk, het<br />

Trio, horen we <strong>de</strong> concertmeester – in die<br />

tijd dus Salomon – een octaaf hoger spelen<br />

dan <strong>de</strong> rest <strong>van</strong> <strong>de</strong> eerste violen. <strong>Haydn</strong><br />

was Salomon dankbaar, omdat hij hem naar<br />

Lon<strong>de</strong>n had gehaald. Maar typisch voor hem<br />

schreef hij er een beetje pesterig boven:<br />

‘Salomon solo, ma piano’. Dus: ‘Je mag even<br />

opvallen, maar hou het wel beschei<strong>de</strong>n, hè’.<br />

Dit Trio doet trouwens een beetje <strong>de</strong>nken<br />

aan een dorpsorkest. <strong>In</strong> <strong>de</strong> briljante en bijna<br />

supersonisch snelle Finale komen we flar<strong>de</strong>n<br />

tegen uit <strong>de</strong> voorafgaan<strong>de</strong> <strong>de</strong>len, waardoor<br />

<strong>de</strong> symfonie een hechter bouwwerk wordt.<br />

Een procedure waar Ludwig <strong>van</strong> Beethoven,<br />

die een paar jaar later bij <strong>Haydn</strong> in <strong>de</strong> leer<br />

ging, veel <strong>van</strong> heeft geleerd. En <strong>Haydn</strong><br />

probeert <strong>de</strong> verwachtingen <strong>van</strong> het publiek<br />

on<strong>de</strong>ruit te halen door het slot een paar keer<br />

uit te stellen.<br />

Thijs Bonger<br />

7


Biografieën<br />

Componist<br />

Joseph <strong>Haydn</strong><br />

Joseph <strong>Haydn</strong> (1732 - 1809)<br />

werd geboren in een arme<br />

Oostenrijkse familie. Op<br />

achtjarige leeftijd werd hij<br />

sopraan in het knapenkoor<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Stephansdom in<br />

Wenen. Omdat hij <strong>de</strong> baard<br />

in <strong>de</strong> keel kreeg en hij maar<br />

kattenkwaad bleef uithalen,<br />

werd hij door <strong>de</strong> dirigent uit<br />

het koor gezet.<br />

<strong>Haydn</strong> besloot componist<br />

te wor<strong>de</strong>n. Hij speel<strong>de</strong><br />

mee in ensembles, gaf<br />

muziekon<strong>de</strong>rricht en<br />

begeleid<strong>de</strong> zangers als<br />

Nicola Porpora, die hem<br />

in contact bracht met<br />

beken<strong>de</strong> operacomponisten<br />

als Christoph Willibald<br />

Gluck en Karl Ditters von<br />

Dittersdorf. <strong>In</strong> 1755 kreeg<br />

<strong>Haydn</strong> een vaste betrekking<br />

als kapelmeester aan het<br />

h<strong>of</strong> <strong>van</strong> graaf von Morzin in<br />

Lukawitz. Toen dit orkest in<br />

1761 werd opgeheven, trad<br />

<strong>Haydn</strong> in Eisenstadt in dienst<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> familie Esterházy,<br />

waar hij tot 1790 zou blijven.<br />

<strong>Haydn</strong> kreeg er volop <strong>de</strong><br />

gelegenheid muzikaal te<br />

experimenteren en stond aan<br />

<strong>de</strong> wieg <strong>van</strong> <strong>de</strong> sonatevorm,<br />

<strong>de</strong> klassieke symfonie en het<br />

strijkkwartet. <strong>In</strong> <strong>de</strong> laatste<br />

jaren <strong>van</strong> zijn leven schreef<br />

hij vooral religieuze muziek,<br />

waaron<strong>de</strong>r Die Schöpfung en<br />

een aantal missen.<br />

8


Biografieën<br />

Uitvoeren<strong>de</strong>n<br />

<strong>Nicolas</strong> <strong>Altstaedt</strong><br />

Cello<br />

De Duits-Franse cellist<br />

<strong>Nicolas</strong> <strong>Altstaedt</strong> (1982)<br />

ontving <strong>de</strong> Borletti<br />

Buitoni Trust Fellowship<br />

in 2009. Hij won een<br />

duizelingwekkend aantal<br />

concoursen en prijzen,<br />

waar<strong>van</strong> <strong>de</strong> Beethovenring<br />

Bonn (2015), <strong>de</strong> Musikpreis<br />

<strong>de</strong>r Stadt Duisburg (2018)<br />

en <strong>de</strong> Credit Suisse Young<br />

Artist Award (2010) er maar<br />

enkele zijn.<br />

Laatstgenoem<strong>de</strong> prijs<br />

lanceer<strong>de</strong> zijn internationale<br />

carrière nadat hij<br />

<strong>de</strong>buteer<strong>de</strong> met <strong>de</strong> Wiener<br />

Philharmoniker on<strong>de</strong>r leiding<br />

<strong>van</strong> Gustavo Dudamel bij het<br />

Lucerne Festival. Als BBC<br />

New Generation Artist 2010-<br />

2012 soleer<strong>de</strong> hij met alle<br />

BBC-orkesten en ook met<br />

<strong>de</strong> belangrijkste orkesten<br />

in an<strong>de</strong>re Europese lan<strong>de</strong>n,<br />

Rusland, Zuid-Amerika,<br />

Japan, Australië en Nieuw-<br />

Zeeland. <strong>In</strong> 2012 werd hij<br />

artistiek lei<strong>de</strong>r <strong>van</strong> het<br />

Lockenhaus Chamber Music<br />

Festival, op aanbeveling<br />

<strong>van</strong> zijn voorganger Gidon<br />

Kremer. <strong>In</strong> 20<strong>14</strong> werd hij<br />

artistiek directeur <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Haydn</strong> Philharmonie,<br />

waarmee hij regelmatig<br />

optreedt in het Weense<br />

Konzerthaus, het Esterházy<br />

Festival en onlangs op<br />

tournee ging in zowel<br />

China als Japan. Atstaedt is<br />

eveneens artistiek directeur<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> Pfingstfestspiele<br />

Ittingen 2019 en 2023. Hij<br />

was artist in resi<strong>de</strong>nce 19/20<br />

bij het SWR Symphonie<br />

<strong>Orkest</strong> on<strong>de</strong>r leiding <strong>van</strong><br />

Teodor Currentzis en Artist<br />

in Fokus bij <strong>de</strong> Alte Oper<br />

Frankfurt. An<strong>de</strong>re recente<br />

foto: Marco Borggreve<br />

hoogtepunten waren een<br />

tournee met B’Rock en René<br />

Jacobs. <strong>Altstaedt</strong> brengt veel<br />

nieuwe muziek in première<br />

<strong>van</strong> componisten als Thomas<br />

Adès, Jörg Widmann,<br />

Thomas Larcher, Fazil Say,<br />

Sebastian Fagerlund en<br />

Helena Winkelman. Nieuwe<br />

concerti <strong>van</strong> Erkki-Sven<br />

Tüür en Márton Illés zijn in<br />

opdracht. Als dirigent werd<br />

hij uitgenodigd door het SWR<br />

Symphonieorchester, het<br />

Orchestre Philharmonique<br />

<strong>de</strong> Radio France, het Aurora<br />

Orchestra, het Zürcher<br />

Kammerorchester, het<br />

Scottish Chamber Orchestra<br />

en het Orquesta Nacional <strong>de</strong><br />

España.<br />

9


Biografieën<br />

<strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong><br />

Het <strong>Orkest</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Achttien<strong>de</strong> <strong>Eeuw</strong> werd in<br />

1981 door Frans Brüggen,<br />

Lucy <strong>van</strong> Dael en een<br />

aantal vrien<strong>de</strong>n opgericht.<br />

Het orkest bestaat uit<br />

circa vijftig le<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong><br />

gehele wereld, twintig<br />

nationaliteiten.<br />

Zes <strong>of</strong> meer keer per jaar<br />

komt het orkest bijeen voor<br />

internationale tournees. De<br />

musici, individueel bekend<br />

als specialisten op het<br />

gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> achttien<strong>de</strong><br />

en vroeg negentien<strong>de</strong>eeuwse<br />

muziek, spelen op<br />

authentieke instrumenten <strong>of</strong><br />

kopieën. <strong>In</strong> augustus 20<strong>14</strong><br />

moest het orkest afscheid<br />

nemen <strong>van</strong> Frans Brüggen.<br />

Door zijn overlij<strong>de</strong>n kwam<br />

aan <strong>de</strong> samenwerking <strong>van</strong><br />

het orkest en zijn Founding<br />

Father een ein<strong>de</strong>. De<br />

orkestle<strong>de</strong>n hebben besloten<br />

om <strong>de</strong> traditie <strong>van</strong> zes <strong>of</strong><br />

meer tournees per jaar te<br />

continueren met gasten en<br />

gastdirigenten.<br />

10


Biografieën<br />

Eerste viool<br />

Alexan<strong>de</strong>r Janiczek<br />

(concertmeester)<br />

Marc Destrubé<br />

Franc Polman<br />

Irmgard Schaller<br />

Annelies <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Vegt<br />

Hannah Visser<br />

Sophie We<strong>de</strong>ll<br />

Twee<strong>de</strong> viool<br />

Sayuri Yamagata<br />

Matthea <strong>de</strong> Muynck<br />

Hans Christian Euler<br />

Guya Martinini<br />

Paula Perez<br />

Dirk Vermeulen<br />

Gustavo Zarba<br />

Altviool<br />

Emilio Moreno<br />

Marten Boeken<br />

Antonio Clares<br />

Yoshiko Morita<br />

Cello<br />

Albert Brüggen<br />

Bartolomeo Dandolo-<br />

Marchesi<br />

Rainer Zipperling<br />

Contrabas<br />

Margaret Urquhart<br />

Robert Franenberg<br />

Fluit<br />

Michael Schmidt-Casdorff<br />

<strong>In</strong>go Nelken<br />

Hobo<br />

Frank <strong>de</strong> Bruine<br />

Alayne Leslie<br />

Fagot<br />

Hugo Arteaga<br />

Bernat Gili<br />

foto: Annelies <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Vegt<br />

Hoorn<br />

Stefan Blonk<br />

Nina Daigremont<br />

Trompet<br />

<strong>Nicolas</strong> Isabelle<br />

Jonathan Impett<br />

Pauken<br />

Lola Mlacnik<br />

11


Verwacht<br />

Beethovens revolutie en een<br />

krankzinnig vioolconcert<br />

Scottish Chamber Orchestra<br />

+ Vil<strong>de</strong> Frang<br />

Serie<br />

Kamerorkesten<br />

Do 22 mei <strong>2022</strong><br />

Grote Zaal<br />

20.15 uur<br />

Een wereld <strong>van</strong> <strong>de</strong>tail en intimiteit gaat schuil achter<br />

Beethovens grootse Eroica en Schumanns Vioolconcert.<br />

Het Scottish Chamber Orchestra brengt <strong>de</strong>ze<br />

meesterwerken tot leven in <strong>de</strong> slanke bezetting waarvoor<br />

<strong>de</strong> werken ooit geschreven zijn. Schumanns vioolconcert<br />

is tij<strong>de</strong>ns zijn leven wel aangevoerd als bewijs voor zijn<br />

krankzinnigheid; violiste Vil<strong>de</strong> Frang tovert het om tot<br />

pure lyriek. De Schotse componist James MacMillan legt in<br />

Eleven een verband tussen voetbal en muziek.<br />

Het Scottish Chamber Orchestra maakt al furore sinds <strong>de</strong><br />

oprichting in 1974. Jonge dirigenten zoals Jukka-Pekka<br />

Saraste en Ivor Bolton zetten er hun eerste schre<strong>de</strong>n naar<br />

bekendheid, nu houdt <strong>de</strong> briljante Rus Maxim Emelyanychev<br />

het orkest jong en nieuwsgierig. Niet voor niets schreef BBC<br />

Music Magazine dat het Scottish Chamber Orchestra ‘een<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> beste ensembles in zijn soort ter wereld moet zijn.’<br />

Met <strong>de</strong> passie die Emelyanychev bij zijn musici oproept, krijgt<br />

Beethovens Der<strong>de</strong> symfonie <strong>de</strong> gloedvolle vertolking die het<br />

revolutionaire werk verdient.<br />

Vil<strong>de</strong> Frang<br />

foto: Marco Borggreve<br />

Programma: James MacMillan Eleven (Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

première) / Robert Schumann Vioolconcert in d WoO 23<br />

Ludwig <strong>van</strong> Beethoven Symfonie nr. 3 ‘Eroica’<br />

12


Seizoen <strong>2022</strong>-2023<br />

Serie Kamerorkesten<br />

De serie Kamerorkesten biedt <strong>de</strong> beste internationale kamerorkesten en solisten,<br />

die volledig tot hun recht komen in <strong>de</strong> akoestiek <strong>van</strong> <strong>de</strong> Grote Zaal. Holland Baroque,<br />

Amsterdam Sinfonietta, Concerto Copenhagen en <strong>de</strong> Aka<strong>de</strong>mie für Alte Musik klinken<br />

als een klok en solisten als Lucie Horsch, Kristian Bezui<strong>de</strong>nhout en Isabelle Faust wor<strong>de</strong>n<br />

opgetild tot grote hoogte. Symfonische allure met kamermuzikale verfijning.<br />

zo 4 <strong>de</strong>c / 20.15 uur<br />

Slotconcert Pianoduo Festival Amsterdam<br />

Pianoduo Scholtes & Janssens, Silver Garburg Piano Duo + New European Ensemble<br />

za 11 feb / 20.15 uur<br />

Lucie in the Sky with Diamonds<br />

Amsterdam Sinfonietta + Lucie Horsch<br />

di <strong>14</strong> feb / 20.15 uur<br />

Bach & Eisler<br />

Holland Baroque + Thomas Oliemans<br />

vr 17 mrt / 20.15 uur<br />

De essentie <strong>van</strong> Mozart en Beethoven<br />

Concerto Copenhagen + Kristian Bezui<strong>de</strong>nhout<br />

zo <strong>14</strong> mei / 20.15 uur<br />

Swinging Thirties<br />

Symfonieorkest Vlaan<strong>de</strong>ren<br />

vr 2 juni / 20.15 uur<br />

De grote Telemann<br />

Aka<strong>de</strong>mie für Alte Musik Berlin + Isabelle Faust<br />

13


Verwacht<br />

za 21 mei / 20.15 uur<br />

Zonson<strong>de</strong>rgangen<br />

Brodsky Quartet +<br />

Virpi Räisänen<br />

zo 29 mei / 20.15 uur<br />

Songs <strong>of</strong> Nature<br />

B’Rock Orchestra en<br />

Muziektheater Transparant<br />

Mei<br />

Kijk Muziek<br />

zo 15 mei<br />

13.30 uur<br />

Dromenblazers (6+)<br />

Oorkaan + Nieuw<br />

Amsterdams Klarinet<br />

Kwartet<br />

13.30 + 15.30 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

ImpulZ (2+)<br />

Theater <strong>de</strong> Spiegel<br />

ma 16 mei / 20.30 uur<br />

Anouar Brahem Quartet<br />

do 19 mei / 20.15 uur<br />

MARS<br />

Klangforum Wien<br />

vr 20 mei / 20.15 uur<br />

FIBER X The Rest is Noise<br />

Edition <strong>2022</strong><br />

za 21 mei / <strong>14</strong>.15 uur<br />

Rhapsody in red-white-blue<br />

IJ-Salon<br />

zo 22 mei / 16.00 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

Born in the USA<br />

Nieuw Amsterdams Peil<br />

zo 22 mei / 20.15 uur<br />

Beethovens revolutie<br />

en een krankzinnig<br />

vioolconcert<br />

Scottish Chamber Orchestra +<br />

Vil<strong>de</strong> Frang<br />

wo 25 mei / 20.15 uur<br />

#uncut<br />

Ne<strong>de</strong>rlands Kamerkoor<br />

vr 27 mei / 20.15 uur<br />

Herr Tartüff (1925)<br />

Olga Pashchenko + Jed<br />

Wentz<br />

za 28 mei / 20.15 uur<br />

Een weergaloos duo<br />

Leif Ove Andsnes + Marc-<br />

André Hamelin<br />

zo 29 mei / 11.00 uur /<br />

Kleine Zaal<br />

Huygens’ Cosmotheoros<br />

Melle Weijters + Ere<br />

Lievonen<br />

SoundLAB Workshop<br />

Maak je eigen muziek met <strong>de</strong><br />

won<strong>de</strong>rlijkste instrumenten.<br />

Voor kin<strong>de</strong>ren (7+) met<br />

volwassenen. Elke zondag,<br />

13.00 uur in <strong>de</strong> Atriumzaal.<br />

Kaartjes via muziekgebouw.nl.<br />

WannaSwing<br />

Op <strong>de</strong> ka<strong>de</strong> voor het<br />

Muziekgebouw staat <strong>de</strong><br />

interactieve muziekinstallatie<br />

WannaSwing <strong>van</strong> theatermaakster<br />

Caecilia Thunissen<br />

en scenograaf Jan Boiten. Acht<br />

schommels sturen composities<br />

aan <strong>van</strong> he<strong>de</strong>ndaagse<br />

componisten als Joey Roukens,<br />

Mayke Nas en Rob Zuidam.<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw.nl/wannaswing<br />

Huil <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wolff<br />

Elke 22e <strong>van</strong> <strong>de</strong> maand klinkt om<br />

20.00 uur het geluidsmonument<br />

Huil <strong>van</strong> <strong>de</strong> Wolff <strong>van</strong> Martijn<br />

Padding ter herinnering aan<br />

oprichter <strong>van</strong> het Muziekgebouw<br />

Jan Wolff (1941 - 2012).<br />

Zie voor meer informatie<br />

muziekgebouw. nl/huil<strong>van</strong><strong>de</strong>wolff<br />

<strong>14</strong>


Foto: Erik <strong>van</strong> Gurp<br />

4’33 grand café<br />

Kom voor <strong>of</strong> na het concert eten<br />

in 4’33 Grand café. Reserveren:<br />

020 788 2090 <strong>of</strong> 433grandcafe.nl.<br />

Bij <strong>de</strong> prijs inbegrepen<br />

Reserveringskosten zijn bij <strong>de</strong><br />

kaartprijs inbegrepen.<br />

Ook een drankje, tenzij an<strong>de</strong>rs<br />

vermeld op je concertkaartje.<br />

Rondom het concert<br />

- Na aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het concert heb je<br />

geen toegang meer tot <strong>de</strong> zaal.<br />

- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />

aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het concert.<br />

- Het maken <strong>van</strong> beeld- <strong>of</strong><br />

geluidsopnamen in <strong>de</strong> zaal alleen<br />

met schriftelijke toestemming.<br />

- Algemene Bezoekersvoorwaar<strong>de</strong>n<br />

zijn na te lezen op muziekgebouw.nl<br />

Steun het Muziekgebouw<br />

<strong>In</strong>komsten uit kaartverkoop <strong>de</strong>kken<br />

ten <strong>de</strong>le onze kosten. Word vriend<br />

<strong>of</strong> doneer: met jouw extra steun<br />

kunnen we concerten op het<br />

hoogste niveau blijven organiseren.<br />

Meer informatie:<br />

muziekgebouw.nl/steunons<br />

Op <strong>de</strong> hoogte blijven?<br />

Blijf op <strong>de</strong> hoogte <strong>van</strong> nieuw<br />

geboekte concerten <strong>of</strong> an<strong>de</strong>r<br />

nieuws. Volg ons via onze<br />

e-nieuwsbrief (aanmel<strong>de</strong>n op<br />

muziekgebouw.nl), Facebook,<br />

Twitter <strong>of</strong> <strong>In</strong>stagram.<br />

Dank!<br />

Wij kunnen niet zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> steun <strong>van</strong><br />

onze vaste subsidiënten en Vrien<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> het Muziekgebouw. Wij zijn hen<br />

daarvoor zeer erkentelijk.<br />

Druk binnenwerk<br />

druk & printservice<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!