24.02.2013 Views

estudio de mercado en el comercio minorista - Portal do ...

estudio de mercado en el comercio minorista - Portal do ...

estudio de mercado en el comercio minorista - Portal do ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ESTUDIO DE MERCADO<br />

EN EL<br />

COMERCIO MINORISTA<br />

Roberto Picaza Fraile


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

INDICE:<br />

1.-Introducción .......................................................................................................2<br />

2.-Objetivos <strong>de</strong> una investigación .........................................................................2<br />

3.-B<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> una investigación eficaz.............................................................2<br />

4.-¿Cuán<strong>do</strong> <strong>de</strong>bo hacer un <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>? ................................................2<br />

5.-Méto<strong>do</strong>s <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s............................................................3<br />

6.-Etapas <strong>en</strong> la investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s ..........................................................4<br />

7.-¿Qué investigar? ...............................................................................................6<br />

7.1.-El Merca<strong>do</strong> – La Demanda......................................................6<br />

7.2.-La Localización........................................................................12<br />

7.3.-Características <strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res y hábitos <strong>de</strong> compra ....14<br />

7.4.-El Producto ..............................................................................17<br />

7.5.-Satisfacción <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te Vs Calidad <strong>de</strong> Servicio......................19<br />

7.6.-La Compet<strong>en</strong>cia – Oferta ........................................................21<br />

8.-Análisis <strong>de</strong> datos y toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones estratégicas y operativas ..................27<br />

Roberto Picaza Fraile 1


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

1. Introducción<br />

Con esta guía se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> por una parte dar a conocer a los comerciantes la importancia<br />

<strong>de</strong> analizar <strong>de</strong> manera regular los cambios y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias que se produc<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> para<br />

tomar las <strong>de</strong>cisiones oportunas y por otra, mostrar <strong>de</strong> forma práctica herrami<strong>en</strong>tas que hagan<br />

que cualquier comerciante las aplique <strong>en</strong> la gestión regular <strong>de</strong> su negocio sin necesidad <strong>de</strong><br />

acudir a institutos <strong>de</strong> investigación comercial, los cuales pue<strong>de</strong>n ser interesantes cuan<strong>do</strong> se<br />

trata <strong>de</strong> tomar <strong>de</strong>cisiones estratégicas como: la implantación <strong>de</strong> un nuevo <strong>comercio</strong>, etc.<br />

La investigación comercial es una técnica que permite recopilar datos, <strong>de</strong> cualquier<br />

aspecto que se <strong>de</strong>see conocer para, posteriorm<strong>en</strong>te, interpretarlos y hacer uso <strong>de</strong> <strong>el</strong>los.<br />

Sirv<strong>en</strong> al comerciante para realizar una a<strong>de</strong>cuada toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones y lograr la satisfacción<br />

<strong>de</strong> sus cli<strong>en</strong>tes.<br />

“Partiremos <strong>de</strong> la base <strong>de</strong> que ya t<strong>en</strong>emos una i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> los productos y servicios que<br />

vamos a prestar y <strong>de</strong>l público objetivo al que nos dirigimos <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> tratarse <strong>de</strong> un nuevo<br />

<strong>comercio</strong> o <strong>de</strong> una empresa comercial <strong>en</strong> funcionami<strong>en</strong>to”.<br />

2. Objetivos <strong>de</strong> una investigación<br />

Objetivo social: Satisfacer las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te, ya sea mediante un bi<strong>en</strong> o servicio<br />

requeri<strong>do</strong>, es <strong>de</strong>cir, que <strong>el</strong> producto o servicio cumpla con los requerimi<strong>en</strong>tos y <strong>de</strong>seos<br />

exigi<strong>do</strong>s cuan<strong>do</strong> sea utiliza<strong>do</strong>.<br />

Objetivo económico: Determinar <strong>el</strong> gra<strong>do</strong> económico <strong>de</strong> éxito o fracaso que pueda t<strong>en</strong>er<br />

una empresa <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>en</strong>trar <strong>en</strong> un nuevo <strong>merca<strong>do</strong></strong> o al introducir un nuevo<br />

producto o servicio y, así, saber con mayor certeza las acciones que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> tomar.<br />

Objetivo administrativo: Ayudar al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> su negocio, mediante la a<strong>de</strong>cuada<br />

planificación, organización, control <strong>de</strong> los recursos y áreas que lo conforman, para que cubra<br />

las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>, <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo oportuno.<br />

3. B<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> una investigación eficaz<br />

→ Ayuda a conocer <strong>el</strong> tamaño <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> que se <strong>de</strong>sea cubrir, <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> v<strong>en</strong><strong>de</strong>r o<br />

introducir un nuevo producto.<br />

→ Se ti<strong>en</strong>e más y mejor información para tomar <strong>de</strong>cisiones acertadas, que favorezcan <strong>el</strong><br />

crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las empresas.<br />

→ Proporciona información real y expresada <strong>en</strong> términos más precisos, que ayudan a<br />

resolver, con un mayor gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> éxito, problemas que se pres<strong>en</strong>tan <strong>en</strong> los negocios.<br />

→ Sirve para <strong>de</strong>terminar <strong>el</strong> producto que <strong>de</strong>be fabricarse o v<strong>en</strong><strong>de</strong>rse, <strong>en</strong> base a las<br />

necesida<strong>de</strong>s manifestadas por los consumi<strong>do</strong>res, durante la investigación.<br />

→ Define las características <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te al que satisface o pret<strong>en</strong><strong>de</strong> satisfacer la empresa,<br />

tales como: gustos, prefer<strong>en</strong>cias, hábitos <strong>de</strong> compra, niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> ingreso, etc.<br />

→ Ayuda a saber como cambian los gustos y prefer<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes, para que así la<br />

empresa pueda respon<strong>de</strong>r y adaptarse a <strong>el</strong>los y no que<strong>de</strong> fuera <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

4. ¿Cuán<strong>do</strong> <strong>de</strong>bo hacer un <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>?<br />

→ Cuan<strong>do</strong> quiera abrir un nuevo negocio<br />

→ Cuan<strong>do</strong> quiera lanzar un nuevo producto <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

→ Cuan<strong>do</strong> quiera expandir <strong>el</strong> negocio<br />

→ Cuan<strong>do</strong> quiera certificarse <strong>de</strong> la receptividad <strong>de</strong> sus servicios o <strong>de</strong> sus productos:<br />

∗ Estudio <strong>de</strong> la medición <strong>de</strong> la satisfacción <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te.<br />

→ Cuan<strong>do</strong> haya i<strong>de</strong>ntifica<strong>do</strong> un problema específico<br />

Roberto Picaza Fraile 2


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

5. Méto<strong>do</strong>s <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s<br />

- Entrevista personal<br />

Un <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>r conduce la <strong>en</strong>trevista, sigui<strong>en</strong><strong>do</strong> un cuestionario especialm<strong>en</strong>te <strong>el</strong>abora<strong>do</strong><br />

para obt<strong>en</strong>er <strong>de</strong>terminadas informaciones. Es muy utilizada, aunque costosa.<br />

- Son<strong>de</strong>o<br />

Este es un méto<strong>do</strong> s<strong>en</strong>cillo y barato <strong>de</strong> investigar que se caracteriza por preguntas orales<br />

simples y objetivas. D<strong>el</strong> mismo mo<strong>do</strong> se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> respuestas s<strong>en</strong>cillas y objetivas.<br />

- Observación<br />

El méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> observación consiste <strong>en</strong> colocar a una persona (investiga<strong>do</strong>r) observan<strong>do</strong> y<br />

anotan<strong>do</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res <strong>en</strong> los puntos <strong>de</strong> compra y sacar sus<br />

consecu<strong>en</strong>cias. Se observan actitu<strong>de</strong>s, palabras, gestos, movimi<strong>en</strong>tos, etc. La v<strong>en</strong>taja es que<br />

se reconoc<strong>en</strong> actos <strong>en</strong> lugar <strong>de</strong> aceptar las opiniones <strong>de</strong> <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>s.<br />

- Cuestionario, cupón o <strong>en</strong>cuesta por correo<br />

El méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> cuestionario consiste <strong>en</strong> investigar la opinión <strong>de</strong> las personas a través <strong>de</strong> un<br />

cuestionario escrito para ser respondi<strong>do</strong> por la propia persona investigada.<br />

- V<strong>en</strong>tajas: m<strong>en</strong>or coste, mayor sinceridad <strong>de</strong>l <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>, etc.<br />

- Inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes: escasas y poco repres<strong>en</strong>tativas respuestas, porque solo respon<strong>de</strong> un<br />

segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la población.<br />

La redacción <strong>de</strong>l cuestionario ha <strong>de</strong> confeccionarse con una i<strong>de</strong>a clara <strong>de</strong> los “objetivos <strong>de</strong> la<br />

investigación”, es <strong>de</strong>cir, saber respon<strong>de</strong>r a la pregunta: ¿Qué queremos averiguar?.<br />

Requisitos que <strong>de</strong>be cumplir un cuestionario:<br />

1. Interesante: redactar preguntas para estimular <strong>el</strong> interés <strong>de</strong>l <strong>en</strong>cuesta<strong>do</strong>.<br />

2. S<strong>en</strong>cillo: los <strong>en</strong>cuesta<strong>do</strong>s <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r la pregunta sin confusiones. Hay que incluir<br />

todas las posibles respuestas <strong>en</strong> cada pregunta y que estas sean mutuam<strong>en</strong>te<br />

excluy<strong>en</strong>tes.<br />

3. Preciso: la <strong>en</strong>trevista ha <strong>de</strong> ser completa sin ser <strong>de</strong>masia<strong>do</strong> larga.<br />

4. Concreto: Se trata <strong>de</strong> evitar posibles evasivas y ser pru<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong> la realización <strong>de</strong> las<br />

preguntas. Hay que evitar que <strong>el</strong> <strong>en</strong>cuesta<strong>do</strong> haga esfuerzos <strong>de</strong> memoria.<br />

5. Discreto: Preguntar sin of<strong>en</strong><strong>de</strong>r.<br />

6. Dejar las preguntas más difíciles o personales para <strong>el</strong> final <strong>de</strong>l cuestionario.<br />

7. Fiable: Hay que probar <strong>el</strong> cuestionario con algunos <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>s, antes <strong>de</strong> hacer <strong>el</strong><br />

lanzami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> gran escala<br />

Distintas formas <strong>de</strong> plantear las preguntas <strong>de</strong>l cuestionario:<br />

→ Preguntas cerradas o dicotómicas, <strong>en</strong> las que solo pue<strong>de</strong> respon<strong>de</strong>rse sí o no.<br />

→ De múltiple <strong>el</strong>ección, aqu<strong>el</strong>las que sugiere las respuestas por las que se ha <strong>de</strong><br />

optar.<br />

→ Abiertas o libres, <strong>en</strong> las que <strong>el</strong> <strong>en</strong>cuesta<strong>do</strong> expresa librem<strong>en</strong>te su opinión.<br />

→ Preguntas filtro, para controlar la veracidad <strong>de</strong> las respuestas o <strong>el</strong> s<strong>en</strong>ti<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />

escalonami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> una a otra.<br />

→ De clasificación, para señalar por or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> prefer<strong>en</strong>cia las suger<strong>en</strong>cias que se<br />

ofrec<strong>en</strong>.<br />

Roberto Picaza Fraile 3


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

6. Etapas <strong>en</strong> la investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

6.1 Formulación <strong>de</strong> los problemas, esto nos conducirá a establecer los objetivos<br />

fundam<strong>en</strong>tales y <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> información necesaria para alcanzar tales objetivos. Para <strong>el</strong>lo se<br />

<strong>de</strong>be <strong>el</strong>aborar un Briefing que cont<strong>en</strong>ga:<br />

� Los antece<strong>de</strong>ntes: Situación g<strong>en</strong>eral (políticas <strong>de</strong> marketing aplicadas). Permite ubicar <strong>el</strong><br />

problema <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> un contexto y problema <strong>de</strong> marketing que hace necesaria la<br />

realización <strong>de</strong>l <strong>estudio</strong>.<br />

� El objetivo: Preguntas especificar a las cuales <strong>de</strong>bería dar respuesta <strong>el</strong> <strong>estudio</strong>.<br />

� El publico objetivo: Segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> al cual está dirigi<strong>do</strong> <strong>el</strong> producto / servicio...<br />

� Acciones anticipadas <strong>de</strong> marketing: Decisiones que se tomaran <strong>en</strong> función <strong>de</strong> los<br />

resulta<strong>do</strong>s <strong>de</strong>l <strong>estudio</strong><br />

6.2 Fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información. Estas pue<strong>de</strong>n ser:<br />

→ Fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información secundarias: Es la información disponible <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> realizar la investigación: <strong>estudio</strong>s periódicos, informes, lista<strong>do</strong>s proporciona<strong>do</strong>s por<br />

un programa <strong>de</strong> gestión, facturas, etc.<br />

→ Fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información primarias: Trabajo <strong>de</strong> campo mediante <strong>en</strong>cuestas,<br />

observación, etc.<br />

6.3 Cuestionario: Se redacta consi<strong>de</strong>ran<strong>do</strong> los objetivos <strong>de</strong>l <strong>estudio</strong> y las personas a ser<br />

alcanzadas. Antes <strong>de</strong> la realización <strong>de</strong>l trabajo <strong>de</strong> campo, es aconsejable realizar un análisis<br />

cualitativo, por ejemplo mediante una dinámica <strong>de</strong> grupo para <strong>de</strong>limitar <strong>el</strong> objetivo <strong>de</strong> la<br />

investigación y saber que recoger <strong>en</strong> <strong>el</strong> cuestionario.<br />

6.4 Elección <strong>de</strong> la muestra: La muestra es <strong>el</strong> grupo <strong>de</strong> personas, ti<strong>en</strong>das, super<strong>merca<strong>do</strong></strong>s,<br />

etc, <strong>en</strong> <strong>do</strong>n<strong>de</strong> proce<strong>de</strong>remos a pedir que contest<strong>en</strong> las preguntas <strong>de</strong>l cuestionario. Se utilizan<br />

muestras por la imposibilidad <strong>de</strong> <strong>en</strong>cuestar a universos muy numerosos.<br />

A través <strong>de</strong>l cálculo estadístico se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er la dim<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l universo <strong>en</strong> función <strong>de</strong><br />

la precisión <strong>de</strong>seada. Es importante establecer unos criterios <strong>de</strong> <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> muestras que<br />

nos permita <strong>en</strong>contrar las mismas con un alto gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tatividad <strong>de</strong> tal mo<strong>do</strong> que se<br />

pueda atribuir al universo las características <strong>en</strong>contradas <strong>en</strong> la muestra. Las características<br />

<strong>de</strong> una muestra varían, pero <strong>de</strong> una manera g<strong>en</strong>eral po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir como ejemplo que son la<br />

edad; sexo; po<strong>de</strong>r adquisitivo; gustos e intereses por <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>s asuntos; <strong>en</strong>tre otros.<br />

Estadísticam<strong>en</strong>te, la repres<strong>en</strong>tatividad <strong>de</strong> la muestra exige que to<strong>do</strong>s los compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l<br />

universo t<strong>en</strong>gan la misma probabilidad <strong>de</strong> figurar <strong>en</strong> la muestra y un número <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos<br />

sufici<strong>en</strong>te para que <strong>el</strong> error estadístico no sea muy gran<strong>de</strong>. A continuación se citan algunos<br />

criterios <strong>de</strong> <strong>el</strong>ección:<br />

- Méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> las muestras por azar: Se trata <strong>de</strong> sortear <strong>en</strong>tre to<strong>do</strong>s los compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l<br />

universo, aqu<strong>el</strong>las personas que van a formar parte <strong>de</strong> la muestra calculada. Así, se<br />

obti<strong>en</strong>e la mayor repres<strong>en</strong>tatividad posible, pero <strong>en</strong> la práctica este méto<strong>do</strong> es poco<br />

utiliza<strong>do</strong> porque ti<strong>en</strong>e dificulta<strong>de</strong>s como:<br />

� Imposibilidad <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r r<strong>el</strong>acionar a to<strong>do</strong> <strong>el</strong> universo <strong>en</strong> una lista.<br />

� Coste y confección <strong>de</strong> esas listas.<br />

� Inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes que pres<strong>en</strong>tan la obligada <strong>en</strong>trevista a las personas<br />

s<strong>el</strong>eccionadas.<br />

Una forma <strong>de</strong> simplificar <strong>el</strong> méto<strong>do</strong> sería la utilización <strong>de</strong> rutas aleatorias (se sortean<br />

zonas geográficas)<br />

- Méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> las cuotas estratificadas: Consiste <strong>en</strong> asignar unas <strong>de</strong>terminadas cuotas a<br />

los <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>res <strong>en</strong> las que se concretan las condiciones <strong>de</strong> las personas a<br />

<strong>en</strong>trevistar. Para <strong>el</strong>lo se necesita conocer la estratificación <strong>de</strong>l universo para, respecto<br />

Roberto Picaza Fraile 4


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

a <strong>el</strong>la, <strong>el</strong>aborar la <strong>de</strong> la muestra. Parámetros <strong>de</strong> estratificación son <strong>el</strong> sexo, edad,<br />

esta<strong>do</strong> civil, niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> r<strong>en</strong>ta, por regiones...<br />

Ejemplo: Defini<strong>do</strong> <strong>el</strong> universo <strong>de</strong> una población o zona geográfica (normalm<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> un pequeño <strong>comercio</strong> se <strong>de</strong>fine <strong>el</strong> universo como "personas mayores <strong>de</strong><br />

edad"), se s<strong>el</strong>ecciona una muestra sobre un % <strong>de</strong>l universo. El número <strong>de</strong><br />

personas a <strong>en</strong>cuestar estará <strong>en</strong> función <strong>de</strong> las características <strong>de</strong>l universo.<br />

CLASE<br />

SOCIAL<br />

SEXO Y EDAD<br />

Masculino Fem<strong>en</strong>ino<br />

15-25<br />

años<br />

+25 años<br />

15-25<br />

años<br />

+25 años<br />

TOTAL<br />

Alta 1 - - 1 2<br />

Media-alta - 1 1 1 3<br />

Media-baja 1 1 1 2 5<br />

Baja 2 3 2 3 10<br />

totales 4 5 4 7 20<br />

Este méto<strong>do</strong> también pres<strong>en</strong>ta inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes como:<br />

� En la realización <strong>el</strong> <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>r ti<strong>en</strong>e que ir preguntan<strong>do</strong><br />

indiscriminadam<strong>en</strong>te.<br />

� Posible falta <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tatividad <strong>de</strong>bi<strong>do</strong> a la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>r.<br />

- Méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> muestras mixtas: Se trata <strong>de</strong> aplicar diversos criterios al mismo tiempo <strong>en</strong><br />

un universo<br />

6.5 Trabajo <strong>de</strong> campo: Una vez que se <strong>de</strong>fine <strong>el</strong> área <strong>de</strong> actuación <strong>de</strong> la investigación se<br />

contacta con <strong>el</strong> universo para conseguir información. El <strong>en</strong>trevista<strong>do</strong>r <strong>de</strong>be ser correcto,<br />

discreto y honra<strong>do</strong> e in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te, es <strong>de</strong>cir, <strong>de</strong>be mant<strong>en</strong>er las normas <strong>de</strong>l cuestionario<br />

diseña<strong>do</strong> y no influir <strong>en</strong> las respuestas. El trabajo <strong>de</strong> campo se pue<strong>de</strong> realizar bi<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

propio establecimi<strong>en</strong>to o fuera <strong>de</strong> <strong>el</strong>.<br />

Para obt<strong>en</strong>er bu<strong>en</strong>os resulta<strong>do</strong>s con la investigación es aconsejable realizar <strong>el</strong> trabajo <strong>de</strong><br />

campo durante un número limita<strong>do</strong> <strong>de</strong> días distribui<strong>do</strong>s <strong>en</strong> distintos meses <strong>de</strong>l año.<br />

6.6 Depuración: Cumplim<strong>en</strong>ta<strong>do</strong>s los cuestionarios, se proce<strong>de</strong> a controlar que no haya<br />

errores y que los datos resultantes son coher<strong>en</strong>tes y lógicos. Aquí se pue<strong>de</strong>n <strong>el</strong>iminar<br />

cuestionarios <strong>en</strong>teros o bi<strong>en</strong> únicam<strong>en</strong>te la pregunta o variable errónea.<br />

6.7 Codificación: Consiste <strong>en</strong> asignar un símbolo o número a cada respuesta<br />

6.8 Tabulación, es <strong>de</strong>cir, recogida <strong>en</strong> tablas estadísticas <strong>de</strong> la información para su posterior<br />

análisis.<br />

6.9 Informe <strong>de</strong> la investigación. Se prepara tras analizar los datos con técnicas<br />

estadísticas. Debe cont<strong>en</strong>er:<br />

- La muestra calculada, con <strong>el</strong> méto<strong>do</strong> <strong>de</strong> calculo y <strong>el</strong>ección.<br />

- Época y etapas <strong>de</strong> la realización <strong>de</strong>l <strong>estudio</strong>.<br />

- Informe con conclusiones y recom<strong>en</strong>daciones con <strong>el</strong> análisis <strong>de</strong>l problema.<br />

6.10 Aplicación <strong>de</strong> resulta<strong>do</strong>s: Se trata <strong>de</strong> efectuar un análisis <strong>de</strong> las tablas y <strong>de</strong> las<br />

conclusiones <strong>de</strong>l informe, obt<strong>en</strong>i<strong>en</strong><strong>do</strong> una información más asequible, concreta y susceptible<br />

<strong>de</strong> aplicación.<br />

Roberto Picaza Fraile 5


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

7. ¿QUÉ INVESTIGAR?<br />

7.1 El Merca<strong>do</strong> – La Demanda<br />

7.1.1 Situación g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Merca<strong>do</strong> al que queremos dirigirnos:<br />

Como paso previo a la pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l sector al que nos queremos dirigir <strong>de</strong>bemos<br />

<strong>de</strong>finir la situación g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> para <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es que queremos comercializar.<br />

Macro<strong>en</strong>torno: Son aqu<strong>el</strong>los factores que afectan a to<strong>do</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>, es <strong>de</strong>cir, es aqu<strong>el</strong><br />

conjunto <strong>de</strong> personas y empresas que participan <strong>en</strong> la compra, v<strong>en</strong>ta y utilización <strong>de</strong> un<br />

producto o servicio:<br />

(Fabricantes - compra<strong>do</strong>res y usuarios - intermediarios - prescriptores)<br />

Hay varios <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que afectan al <strong>merca<strong>do</strong></strong>, y a la hora <strong>de</strong> diseñar nuestro negocio <strong>en</strong><br />

todas sus facetas (<strong>en</strong>tre otras, <strong>el</strong> marketing) <strong>de</strong>berán conocerse <strong>en</strong> profundidad. Algunos <strong>de</strong><br />

los factores que influy<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> son:<br />

1-Niv<strong>el</strong> económico y social: Los habitantes <strong>de</strong> la zona <strong>en</strong> la que queremos instalarnos<br />

pue<strong>de</strong>n no t<strong>en</strong>er capacidad adquisitiva para adquirir nuestros bi<strong>en</strong>es o servicios. Hay que<br />

t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta factores como: <strong>el</strong> precio <strong>de</strong>l dinero (tipo <strong>de</strong> interés), distribución<br />

económica por sectores <strong>de</strong> la región (agricultura, industria, servicios), t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia y<br />

coyuntura económica.<br />

Pue<strong>de</strong> ocurrir que <strong>en</strong> una coyuntura económica <strong>de</strong>sfavorable los consumi<strong>do</strong>res<br />

cambi<strong>en</strong> <strong>de</strong> necesida<strong>de</strong>s a la hora <strong>de</strong> adquirir productos por lo que habrá que prev<strong>en</strong>ir la<br />

situación y adaptarse.<br />

Ejemplo: mayor importancia <strong>de</strong>l precio <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong> productos, disminución <strong>de</strong>l<br />

consumo <strong>de</strong> productos <strong>de</strong> gama alta o lujo, etc.<br />

2-Situación <strong>de</strong>mográfica: El volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>ciales compra<strong>do</strong>res <strong>de</strong> cada edad y sexo<br />

respon<strong>de</strong> <strong>de</strong> distinta manera a cada producto ofreci<strong>do</strong>. Hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta: la<br />

t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la población; <strong>el</strong> <strong>en</strong>vejecimi<strong>en</strong>to o no <strong>de</strong> la población;<br />

t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> la natalidad; la distribución <strong>de</strong> la población por eda<strong>de</strong>s, sexo y niv<strong>el</strong><br />

económico, etc.<br />

3-Niv<strong>el</strong> cultural: La cultura <strong>de</strong> los individuos pue<strong>de</strong> provocar que no estén interesa<strong>do</strong>s <strong>en</strong><br />

nuestro bi<strong>en</strong>, o que no les resulte útil. Se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los cánones estéticos, <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>seo g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> vida comúnm<strong>en</strong>te acepta<strong>do</strong>, niv<strong>el</strong> cultural, etc.<br />

4-Situación política y legal: Según las zonas y los productos oferta<strong>do</strong>s, exist<strong>en</strong><br />

restricciones legales, por ejemplo: <strong>de</strong> horarios <strong>de</strong> cierre, <strong>de</strong> instalación <strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>s<br />

negocios cada cierta distancia. Hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta las normas locales, la legislación<br />

autonómica, c<strong>en</strong>tral y comunitaria.<br />

5-Niv<strong>el</strong> tecnológico: Se <strong>de</strong>be t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la capacidad pres<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los productores<br />

para fabricar los bi<strong>en</strong>es que <strong>de</strong>seamos v<strong>en</strong><strong>de</strong>r o que usaremos como base para llevar a<br />

cabo nuestro servicio. También es importante la difusión <strong>de</strong> la informática y <strong>de</strong> las<br />

t<strong>el</strong>ecomunicaciones.<br />

6-Climatología: En <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas alcanza<strong>do</strong> por un <strong>comercio</strong> pue<strong>de</strong> influir<br />

notablem<strong>en</strong>te la climatología <strong>de</strong> la zona.<br />

Un <strong>merca<strong>do</strong></strong> está constitui<strong>do</strong> por personas que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> necesida<strong>de</strong>s específicas no<br />

cubiertas y que, por tanto están dispuestas a adquirir bi<strong>en</strong>es y/o servicios que los satisfagan y<br />

que cubran aspectos tales como: calidad, variedad, servicio, precio a<strong>de</strong>cua<strong>do</strong>, <strong>en</strong>tre otros.<br />

Roberto Picaza Fraile 6


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Hay que distinguir <strong>en</strong>tre <strong>do</strong>s tipos <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s:<br />

→ <strong>merca<strong>do</strong></strong>s reales: Se refiere a personas que normalm<strong>en</strong>te adquier<strong>en</strong> un producto.<br />

→ <strong>merca<strong>do</strong></strong>s pot<strong>en</strong>ciales: Se refiere a aqu<strong>el</strong>las personas que podrían comprar <strong>el</strong><br />

producto <strong>en</strong> un futuro.<br />

Una vez <strong>de</strong>fini<strong>do</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> al que nos dirigimos, se <strong>de</strong>be obt<strong>en</strong>er información acerca <strong>de</strong>l<br />

mismo, con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> ofertar <strong>el</strong> producto <strong>de</strong> la forma más a<strong>de</strong>cuada <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>de</strong> las<br />

necesida<strong>de</strong>s a cubrir. Debemos estudiar <strong>el</strong> tamaño <strong>de</strong> ese <strong>merca<strong>do</strong></strong>: número <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes,<br />

volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas, evolución, productos que se ofertan...<br />

La superviv<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l pequeño <strong>comercio</strong> requiere que <strong>el</strong> comerciante i<strong>de</strong>ntifique <strong>el</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong> al que se quiere dirigir,”segm<strong>en</strong>to meta” para, que <strong>de</strong> este mo<strong>do</strong> po<strong>de</strong>r satisfacer<br />

<strong>de</strong> manera efici<strong>en</strong>te las necesida<strong>de</strong>s y <strong>de</strong>seos <strong>de</strong> sus cli<strong>en</strong>tes, es <strong>de</strong>cir, mejor que sus<br />

competi<strong>do</strong>res.<br />

La segm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> es una herrami<strong>en</strong>ta más <strong>de</strong> investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>. Es<br />

un proceso mediante <strong>el</strong> cual se i<strong>de</strong>ntifica o se toma a un grupo <strong>de</strong> compra<strong>do</strong>res con<br />

características similares, es <strong>de</strong>cir, se divi<strong>de</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>en</strong> varios segm<strong>en</strong>tos, <strong>de</strong> acuer<strong>do</strong> con<br />

los difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>seos <strong>de</strong> compra y requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes.<br />

El objetivo <strong>de</strong> realizar una segm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s eficaz es s<strong>el</strong>eccionar nichos <strong>de</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong> atractivos para planificar un marketing mix especifico para segm<strong>en</strong>to <strong>el</strong>egi<strong>do</strong>. Con la<br />

segm<strong>en</strong>tación se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> conocer a los pot<strong>en</strong>ciales consumi<strong>do</strong>res <strong>de</strong> una zona con <strong>el</strong> mayor<br />

<strong>de</strong>talle posible. A<strong>de</strong>más los recursos con los que cu<strong>en</strong>ta la empresa son limita<strong>do</strong>s y sería<br />

imposible alcanzar a to<strong>do</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

Con la segm<strong>en</strong>tación primero se hace una fragm<strong>en</strong>tación (<strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>) y al mismo<br />

tiempo una agrupación (<strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res):<br />

→ Fragm<strong>en</strong>tamos <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> porque no po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que nuestros pot<strong>en</strong>ciales<br />

consumi<strong>do</strong>res son to<strong>do</strong>s los ciudadanos.<br />

→ Agrupamos a los consumi<strong>do</strong>res según criterios <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación que <strong>el</strong>ijamos (la r<strong>en</strong>ta, <strong>el</strong><br />

sexo, la edad, zona geográfica, <strong>el</strong> estilo <strong>de</strong> vida, etc.) <strong>de</strong> tal manera que los individuos <strong>de</strong><br />

cada grupo t<strong>en</strong>gan comportami<strong>en</strong>tos iguales <strong>en</strong>tre sí pero distintos a los <strong>de</strong> los otros grupos.<br />

En <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación pret<strong>en</strong><strong>de</strong>mos conocer, con r<strong>el</strong>ación a un comportami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> compra (por ejemplo:: <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong> joyas, o <strong>de</strong> carne, si éstas fues<strong>en</strong> las i<strong>de</strong>as <strong>de</strong> los<br />

promotores) <strong>de</strong> una población dada, los segm<strong>en</strong>tos más interesantes para nosotros, es <strong>de</strong>cir,<br />

aqu<strong>el</strong>los <strong>en</strong> los que <strong>de</strong>be c<strong>en</strong>trarse nuestra estrategia <strong>de</strong> marketing.<br />

Debemos i<strong>de</strong>ntificar <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> público al que nos vamos a dirigir. ¿Nos c<strong>en</strong>tramos <strong>en</strong><br />

productos exclusivos para personas <strong>de</strong> alto po<strong>de</strong>r adquisitivo o trabajamos artículos <strong>de</strong><br />

consumo popular? ¿Nos dirigimos a un sector <strong>de</strong> público <strong>de</strong>termina<strong>do</strong> o a to<strong>do</strong> <strong>el</strong> público <strong>en</strong><br />

g<strong>en</strong>eral? ¿A consumi<strong>do</strong>res <strong>de</strong> un cierto niv<strong>el</strong> cultural o a cualquier persona? ¿De edad<br />

avanzada o jóv<strong>en</strong>es?<br />

Etapas para la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> meta:<br />

� S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> meta:<br />

1. Se i<strong>de</strong>ntifican los factores que <strong>de</strong>terminan la compra para un <strong>merca<strong>do</strong></strong> (por ejemplo <strong>el</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>de</strong> la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> pesca<strong>do</strong>): proximidad geográfica, po<strong>de</strong>r adquisitivo, edad, etc.<br />

2. Para esos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>terminantes <strong>de</strong> compra se <strong>en</strong>umeran los segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong> estiman<strong>do</strong> <strong>el</strong> número <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes, porc<strong>en</strong>taje y evolución futura <strong>de</strong>l segm<strong>en</strong>to.<br />

3. Se s<strong>el</strong>ecciona <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> meta, evaluan<strong>do</strong> lo atractivo <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong> los segm<strong>en</strong>tos<br />

antes m<strong>en</strong>ciona<strong>do</strong>s y t<strong>en</strong>i<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la saturación comercial.<br />

Roberto Picaza Fraile 7


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

� Características <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> meta: número <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes, porc<strong>en</strong>taje y evolución futura,<br />

qui<strong>en</strong>es son los posibles cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> la empresa, dón<strong>de</strong> están, y otras características como:<br />

edad, sexo, ingresos, gustos, hábitos <strong>de</strong> compra, esta<strong>do</strong> civil, tamaño <strong>de</strong> la familia,<br />

ubicación, etc.<br />

� Posicionami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>: Para que una empresa pueda colocarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>,<br />

es necesario algo que la distinga <strong>de</strong> sus competi<strong>do</strong>res. Hoy <strong>en</strong> día, la mayoría <strong>de</strong> los<br />

<strong>comercio</strong>s pue<strong>de</strong>n v<strong>en</strong><strong>de</strong>r los mismos productos y marcas a precios similares. Por tanto, la<br />

difer<strong>en</strong>ciación se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> otros aspectos cualitativos, como pue<strong>de</strong>n ser: calidad <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

servicio, ubicación, comodidad, garantía, crédito, variedad, prestigio, horario, etc. El<br />

posicionami<strong>en</strong>to es “la i<strong>de</strong>a” que los consumi<strong>do</strong>res ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong> la empresa.<br />

Se <strong>de</strong>be planificar un posicionami<strong>en</strong>to para cada segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> s<strong>el</strong>ecciona<strong>do</strong> y<br />

se diseña <strong>el</strong> Marketing Mix: surti<strong>do</strong>, precio, comunicación merchandising, la calidad <strong>de</strong><br />

servicio, los servicios añadi<strong>do</strong>s ( pago con tarjeta, <strong>en</strong>vío a <strong>do</strong>micilio, horarios, <strong>de</strong>volución <strong>de</strong><br />

productos...)<br />

Criterios <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación:<br />

→ Geográficos: según ciuda<strong>de</strong>s, regiones, clima,...<br />

→ Demográficos: edad, sexo, profesión, esta<strong>do</strong> civil, etc.<br />

→ Económicos: capacidad <strong>de</strong> gasto, r<strong>en</strong>ta,...<br />

→ Culturales: analfabetos, universitarios, aficiona<strong>do</strong>s a “la música, lectura...”<br />

→ Sociales: r<strong>el</strong>igión, i<strong>de</strong>as políticas, niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s, etc.<br />

→ Personalidad: Autonomía, conservadurismo, impulsividad, afectividad, etc.<br />

→ Criterios específicos para cada bi<strong>en</strong>:<br />

- Cómo se <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la compra - Lugar <strong>de</strong> compra<br />

- Quién <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la compra - Frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> compra<br />

- Qué se busca <strong>en</strong> ese bi<strong>en</strong> - Conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l producto<br />

- Motivos <strong>de</strong> la compra - Fi<strong>de</strong>lidad <strong>de</strong> compra<br />

- Uso <strong>de</strong> los bi<strong>en</strong>es - Volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> consumo <strong>de</strong>l mismo<br />

Después <strong>de</strong> escoger los criterios <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación, obt<strong>en</strong>emos los resulta<strong>do</strong>s numéricos<br />

<strong>de</strong> los mismos (número <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales), y s<strong>el</strong>eccionamos los segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> población<br />

que se van a convertir <strong>en</strong> objetivo <strong>de</strong> la empresa, según la cifra <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas estimadas para<br />

cada sector, sus características, y según nuestra propia situación <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> (capacidad<br />

propia, competi<strong>do</strong>res, etc.<br />

Se pue<strong>de</strong>n pres<strong>en</strong>tar tablas <strong>de</strong> datos por eda<strong>de</strong>s, sexo, niv<strong>el</strong> económico, localización<br />

geográfica <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales, persona que <strong>de</strong>termina la acción <strong>de</strong> compra (<strong>el</strong> hijo, <strong>el</strong><br />

padre, la madre,...), s<strong>en</strong>sibilidad a variaciones <strong>en</strong> precio, etc.<br />

Para cada segm<strong>en</strong>to, <strong>de</strong> acuer<strong>do</strong> a sus gustos, actitu<strong>de</strong>s, etc., y según sus datos<br />

objetivos (edad, número, etc.), sabremos qué estrategia <strong>de</strong> marketing concreta conv<strong>en</strong>drá<br />

aplicar (precios, publicidad, canales <strong>de</strong> distribución, equipo <strong>de</strong> v<strong>en</strong><strong>de</strong><strong>do</strong>res, pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong><br />

mercancías <strong>en</strong> ti<strong>en</strong>da, etc.<br />

Ejemplo <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación:<br />

T<strong>en</strong>emos una i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> abarcar nuevos segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>en</strong> un <strong>comercio</strong> <strong>en</strong><br />

funcionami<strong>en</strong>to (Ejemplo: t<strong>en</strong>emos una ti<strong>en</strong>da <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> música y queremos averiguar si<br />

podríamos incluir la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> vi<strong>de</strong>o-juegos.):<br />

1. Po<strong>de</strong>mos segm<strong>en</strong>tar geográficam<strong>en</strong>te, es <strong>de</strong>cir, analizar que sectores o barrios <strong>de</strong> la<br />

población o ciudad pue<strong>do</strong> cubrir, así como <strong>de</strong> otras poblaciones limítrofes.<br />

2. También po<strong>de</strong>mos segm<strong>en</strong>tar <strong>de</strong>mográficam<strong>en</strong>te, es <strong>de</strong>cir, a que eda<strong>de</strong>s, sexo, etc., va<br />

dirigida nuestra oferta, ejemplo: personas mayores <strong>de</strong> 12 años.<br />

Roberto Picaza Fraile 8


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

3. ¿A qué tipo <strong>de</strong> clase social va dirigida nuestra oferta?, ejemplo: clase social media-alta.<br />

4. ¿Quién <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la compra <strong>de</strong> vi<strong>de</strong>o juegos?, ejemplo: madres<br />

5. ¿Dón<strong>de</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro jóv<strong>en</strong>es mayores <strong>de</strong> 12 años, <strong>de</strong> clase social media-alta?, ejemplo:<br />

<strong>en</strong> colegios o institutos, etc.<br />

De esta forma po<strong>de</strong>mos averiguar <strong>do</strong>n<strong>de</strong> esta nuestra <strong>de</strong>manda pot<strong>en</strong>cial y ubicarnos<br />

cerca <strong>de</strong> <strong>el</strong>la.<br />

Se trata <strong>de</strong> acotar la población o universo a la que se dirigirá <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>de</strong>l<br />

<strong>en</strong>foque comercial <strong>de</strong>l producto.<br />

Ejemplo: consumo <strong>de</strong> juguetes: niños <strong>de</strong> ambos sexos <strong>en</strong>tre o y 14 años.<br />

7.1.2 Cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales y niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> gasto<br />

Todas las empresas, antes <strong>de</strong> s<strong>el</strong>eccionar sus <strong>merca<strong>do</strong></strong>s metas, se v<strong>en</strong> <strong>en</strong> la necesidad<br />

<strong>de</strong> medirlos, para que su <strong>el</strong>ección sea exitosa y satisfaga sus objetivos.<br />

Una vez <strong>de</strong>fini<strong>do</strong> <strong>el</strong> segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> meta y las características <strong>de</strong> éste, hay que<br />

estimar <strong>el</strong> consumo apar<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l producto o servicio. Para que un <strong>comercio</strong> sea viable, es<br />

necesario un niv<strong>el</strong> mínimo <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales y con capacidad <strong>de</strong> gasto.<br />

Medir tanto la <strong>de</strong>manda total <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> como la <strong>de</strong> nuestra empresa es vital para po<strong>de</strong>r<br />

proyectar la cantidad <strong>de</strong> dinero necesaria a invertir, comprar la cantidad correcta <strong>de</strong> producto<br />

y reclutar <strong>el</strong> personal necesario. Un gran núcleo <strong>de</strong> población pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>de</strong><br />

nuestros productos satura<strong>do</strong>, mi<strong>en</strong>tras que otro más pequeño pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er claros huecos <strong>en</strong><br />

su equipami<strong>en</strong>to comercial. Por eso, <strong>el</strong> peso r<strong>el</strong>ativo <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong>mográficos <strong>de</strong>be ser<br />

complem<strong>en</strong>ta<strong>do</strong> con <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to real <strong>de</strong> la saturación comercial <strong>de</strong>l área.<br />

Se pue<strong>de</strong>n realizar difer<strong>en</strong>tes estimaciones <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda <strong>en</strong> función <strong>de</strong>:<br />

→ Producto: clase <strong>de</strong>l producto, forma <strong>de</strong>l producto, línea <strong>de</strong>l producto...<br />

→ Espacio: cli<strong>en</strong>te, ciudad / localidad, región, área comercial...<br />

→ Tiempo: corto, medio o largo plazo.<br />

La <strong>de</strong>manda <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> y <strong>de</strong> la empresa no están dadas por un número fijo, sino que es<br />

una variable que <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l gasto <strong>en</strong> marketing que una empresa hace y su r<strong>el</strong>ación con la<br />

respuesta que se g<strong>en</strong>era <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>. Esto es lo que se conoce como función <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>manda. Por tanto la empresa <strong>de</strong>be hacer pronósticos <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas con r<strong>el</strong>ación a su<br />

esfuerzo <strong>en</strong> marketing. Es <strong>de</strong>cir que para un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> gastos <strong>en</strong> marketing, la empresa<br />

espera a cambio un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas que justifique <strong>el</strong> gasto.<br />

Medición <strong>de</strong> la <strong>de</strong>manda:<br />

→ Pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> total: Es la cantidad máxima <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas, <strong>en</strong> unida<strong>de</strong>s o <strong>en</strong> dinero,<br />

que podría estar disponible para todas las empresas <strong>de</strong> un sector <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>, <strong>en</strong> un<br />

perío<strong>do</strong> <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>, a un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong>termina<strong>do</strong> <strong>de</strong> esfuerzo <strong>de</strong> marketing y <strong>en</strong> condiciones<br />

ambi<strong>en</strong>tales <strong>de</strong>terminadas.<br />

Está repres<strong>en</strong>ta<strong>do</strong> por la fórmula: Q=n*q*p, <strong>do</strong>n<strong>de</strong>:<br />

Q: pot<strong>en</strong>cial total <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

n: número <strong>de</strong> compra<strong>do</strong>res pot<strong>en</strong>ciales<br />

q: cantidad promedio adquirida por cada compra<strong>do</strong>r<br />

p: precio promedio <strong>de</strong> la unidad <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta<br />

El valor más difícil <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er es “n”, es <strong>de</strong>cir <strong>el</strong> número <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>ciales compra<strong>do</strong>res<br />

<strong>de</strong> un producto. Se pue<strong>de</strong> estimar realizan<strong>do</strong> una segm<strong>en</strong>tación por criterios objetivos<br />

(sexo, edad) y sobre esos resulta<strong>do</strong>s utilizar un factor <strong>de</strong> corrección sobre una variable<br />

subjetiva: frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> compra, uso <strong>de</strong>l bi<strong>en</strong>...<br />

Roberto Picaza Fraile 9


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

El "gasto per-capita" “q” <strong>en</strong> una línea o producto concreto es un dato importante <strong>de</strong><br />

cara a realizar estimaciones <strong>de</strong>l pot<strong>en</strong>cial total <strong>de</strong> gasto <strong>de</strong> una zona, y <strong>de</strong> la viabilidad<br />

<strong>de</strong>l negocio. Exist<strong>en</strong> fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información secundaría al respecto.<br />

→ Pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> un área <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>: Se s<strong>el</strong>ecciona la población <strong>de</strong> los segm<strong>en</strong>tos meta<br />

<strong>el</strong>egi<strong>do</strong>s para un área comercial <strong>de</strong>terminada.<br />

El área <strong>de</strong> influ<strong>en</strong>cia es la zona geográfica <strong>de</strong> <strong>do</strong>n<strong>de</strong> <strong>el</strong> establecimi<strong>en</strong>to obti<strong>en</strong>e sus<br />

cli<strong>en</strong>tes. Su ext<strong>en</strong>sión pue<strong>de</strong> ser difer<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l tamaño y tipo <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> que se trate.<br />

A la distancia que los cli<strong>en</strong>tes están dispuestos a recorrer para comprar <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

establecimi<strong>en</strong>to se le llama radio <strong>de</strong> atracción <strong>de</strong>l establecimi<strong>en</strong>to. Esta longitud se<br />

expresa <strong>en</strong> tiempo <strong>de</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to ( a pie se consi<strong>de</strong>ra que no <strong>de</strong>be ser mas <strong>de</strong> 20<br />

minutos <strong>de</strong> la población objetivo. Este radio no es constante sino que está influi<strong>do</strong> por los<br />

transportes, accesos y barreras al <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral. También está influi<strong>do</strong> por la<br />

oferta comercial y <strong>de</strong> ocio <strong>de</strong>l conjunto <strong>de</strong>l que esta ubica<strong>do</strong>. Se pue<strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tar <strong>en</strong> un<br />

plano mediante curvas isocromas, que indican puntos equidistantes <strong>de</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to.<br />

Fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información: Anuario económico <strong>de</strong> España 2001: www.lacaixa.es<br />

- En <strong>el</strong> se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> los flujos comerciales y <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res <strong>en</strong><br />

España, <strong>de</strong> unos municipios a otros, que son c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> atracción comercial.<br />

- El investiga<strong>do</strong>r pue<strong>de</strong> consultar la población y <strong>el</strong> número <strong>de</strong> municipios que integran<br />

cada una <strong>de</strong> las áreas y subáreas comerciales <strong>de</strong> España, <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> cada<br />

área comercial para productos <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tación y no-alim<strong>en</strong>tación.<br />

También resulta interesante conocer la fuga <strong>de</strong> <strong>comercio</strong> <strong>de</strong> una subárea comercial a<br />

la cabecera <strong>de</strong> área para cada tipo <strong>de</strong> <strong>comercio</strong> (alim<strong>en</strong>tación, textil y calza<strong>do</strong>, muebles...),<br />

por t<strong>en</strong>er este último mayor equipami<strong>en</strong>to comercial. Se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er esta información a<br />

través <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s publica<strong>do</strong>s por las Cámaras <strong>de</strong> Comercio. Se trata <strong>de</strong> un factor<br />

importante si se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> localizar <strong>el</strong> establecimi<strong>en</strong>to comercial <strong>en</strong> un municipio pequeño<br />

que no es cabecera <strong>de</strong> área o subárea comercial, si bi<strong>en</strong> se pue<strong>de</strong> solv<strong>en</strong>tar con una<br />

a<strong>de</strong>cuada estrategia <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación y posicionami<strong>en</strong>to.<br />

→ Estimación <strong>de</strong> las v<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> la empresa y <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia: Es la valoración <strong>en</strong> número<br />

<strong>de</strong> unida<strong>de</strong>s v<strong>en</strong>didas y valor <strong>de</strong> las v<strong>en</strong>tas que se realizan <strong>en</strong> <strong>el</strong> área <strong>de</strong>terminada por la<br />

empresa, es un dato difícil <strong>de</strong> conocer, es necesario hacer estimaciones.<br />

En la realización <strong>de</strong> estimaciones <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> ser un nuevo <strong>comercio</strong> hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta factores como:<br />

∀ ¿Ofrezco algo nove<strong>do</strong>so, algo mejor que <strong>el</strong> resto?<br />

∀ ¿Cuáles van a ser mis puntos fuertes?<br />

Principales fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información:<br />

→ Instituto Nacional <strong>de</strong> Estadística: www.ine.es:<br />

∀ C<strong>en</strong>so <strong>de</strong> población<br />

Roberto Picaza Fraile 10


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

∀ Encuesta Continua <strong>de</strong> Presupuestos Familiares. Se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er información por<br />

persona y por hogar <strong>de</strong>l gasto <strong>en</strong> cada tipo <strong>de</strong> producto o servicio: www.ine.es<br />

→ Eustat: www.eustat.es (datos por municipios, comarcas)<br />

→ Anuario económico <strong>de</strong> España 2001: www.lacaixa.es<br />

→ Padrones Municipales<br />

→ SICA, Servicio <strong>de</strong> información Comercial: www.copyme.es/sica/, po<strong>de</strong>mos conocer:<br />

∀ Gasto medio por persona y por hogar para cada grupo <strong>de</strong> gasto: alim<strong>en</strong>tación,<br />

vivi<strong>en</strong>da, ocio, <strong>en</strong>señanza... y su evolución..<br />

∀ Gasto medio por persona y por hogar según la CC.AA. Y su evolución.<br />

∀ Gasto anual medio por hogar y por persona e índice sobre la media <strong>de</strong> gasto<br />

medio por persona, según ingresos monetarios netos m<strong>en</strong>suales regulares <strong>de</strong>l<br />

hogar.<br />

→ Cámaras <strong>de</strong> Comercio<br />

Tipos <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s a realizar:<br />

1. Estudios geográficos <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a según <strong>el</strong> lugar <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>ncia y/o<br />

trabajo. Objetivo: Conocer <strong>el</strong> radio <strong>de</strong> influ<strong>en</strong>cia y la inci<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> la proximidad sobre la<br />

frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> paso y las v<strong>en</strong>tas. Para <strong>el</strong>lo se pue<strong>de</strong> hacer:<br />

- Una <strong>en</strong>cuesta directa a los cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>comercio</strong> o <strong>do</strong>n<strong>de</strong> se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> ubicar <strong>el</strong><br />

negocio.<br />

- Una repres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los resulta<strong>do</strong>s <strong>en</strong> un mapa.<br />

- La re<strong>de</strong>finición <strong>de</strong>l área <strong>de</strong> acción <strong>de</strong> la política <strong>de</strong> comunicación.<br />

2. Análisis estadístico <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a pot<strong>en</strong>cial. Objetivo: Hacer una segm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a<br />

<strong>en</strong> 3 zonas <strong>de</strong> atracción. Para <strong>el</strong>lo se pue<strong>de</strong> hacer:<br />

- El análisis socio<strong>de</strong>mográfico (número <strong>de</strong> habitantes, evolución, edad, actividad, parque<br />

automovilístico, índice económico, etc.)<br />

- La comparación <strong>de</strong> las 3 zonas <strong>en</strong>tre sí.<br />

- La <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong>l gasto anual total disponible <strong>en</strong> cada zona para sus segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

productos.<br />

3. Realizar una <strong>en</strong>cuesta, con <strong>el</strong> objetivo <strong>de</strong> conocer <strong>el</strong> gasto por persona / mes para un tipo<br />

<strong>de</strong> productos para los segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>el</strong>egi<strong>do</strong>s. Es importante llegar al niv<strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>talle <strong>de</strong> las marcas, ya que hoy <strong>en</strong> día estamos <strong>en</strong> una época <strong>en</strong> la que las marcas ejerc<strong>en</strong><br />

una influ<strong>en</strong>cia clave para la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> compra <strong>de</strong> <strong>de</strong>termina<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> productos. Estamos<br />

<strong>en</strong> una “sociedad marquista”. A<strong>de</strong>más las fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información secundaria no hac<strong>en</strong> un<br />

<strong>de</strong>sglose a niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> marcas.<br />

Es necesario conocer lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te <strong>de</strong>sea, como por ejemplo su opinión sobre un<br />

<strong>de</strong>termina<strong>do</strong> tipo <strong>de</strong> producto, <strong>el</strong> precio que está dispuesto a pagar y, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, las<br />

expectativas que éste ti<strong>en</strong>e.<br />

4. Solicitar informes a los principales provee<strong>do</strong>res <strong>de</strong> una gama <strong>de</strong> productos sobre <strong>el</strong> niv<strong>el</strong><br />

<strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas alcanza<strong>do</strong> <strong>en</strong> un área <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>. De esta manera po<strong>de</strong>mos conocer <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

implantación y gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> aceptación <strong>de</strong> unas <strong>de</strong>terminadas marcas, así como <strong>el</strong> gasto por<br />

persona <strong>en</strong> una gama <strong>de</strong> productos. Esta información pue<strong>de</strong> ser difícil <strong>de</strong> conseguir y sus<br />

datos pue<strong>de</strong>n no ser lo sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te fiables.<br />

Roberto Picaza Fraile 11


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

7.2 La Localización<br />

Una <strong>de</strong> las <strong>de</strong>cisiones estratégicas que más influy<strong>en</strong> <strong>en</strong> la viabilidad <strong>de</strong> un <strong>comercio</strong> ti<strong>en</strong>e<br />

que ver con la ubicación <strong>de</strong> este. Este factor es importante <strong>de</strong> cara a la estimación <strong>de</strong>l niv<strong>el</strong><br />

<strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> un local comercial, aunque hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> producto o<br />

servicio que se ofrece. Es especialm<strong>en</strong>te importante para productos <strong>de</strong> compra impulsiva o<br />

compra por recuer<strong>do</strong>, productos con costes reduci<strong>do</strong>s.<br />

Sin embargo queremos <strong>de</strong>jar claro que difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong> negocios requier<strong>en</strong> distintas<br />

localizaciones. Por eso, los factores nombra<strong>do</strong>s anteriorm<strong>en</strong>te, requier<strong>en</strong> una evaluación por<br />

parte <strong>de</strong>l comerciante, con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> cuantificar la importancia <strong>de</strong> cada uno <strong>en</strong> su aplicación<br />

concreta. En to<strong>do</strong> caso, siempre <strong>de</strong>beremos t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la adaptación a los hábitos <strong>de</strong><br />

compra y consumo <strong>de</strong> nuestros cli<strong>en</strong>tes.<br />

Ejemplo <strong>de</strong> distintas necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> localización:<br />

1. Si es un <strong>comercio</strong> que atrae a cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> fuera <strong>de</strong> la zona o barrio se requiere:<br />

- Accesibilidad, cercanía a otros <strong>comercio</strong>s <strong>de</strong> estas características o <strong>de</strong> productos<br />

complem<strong>en</strong>tarios, ser zona <strong>de</strong> paso.<br />

2. Si es un <strong>comercio</strong> <strong>de</strong> proximidad al que sólo va g<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l barrio: Los factores antes<br />

m<strong>en</strong>ciona<strong>do</strong>s son m<strong>en</strong>os importantes.<br />

Para la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> la ubicación concreta <strong>de</strong>l local: se hace necesario conocer la vida<br />

interna <strong>de</strong>l barrio, sus costumbres, hábitos <strong>de</strong> compra y zonas <strong>de</strong> movimi<strong>en</strong>to y paso<br />

Factores a t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> localización:<br />

- Condiciones físicas: El acceso <strong>de</strong>be ser lo más directo posible <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la vía <strong>de</strong><br />

comunicación más cercana: poca distancia física, pocos obstáculos: escaleras, vallas.<br />

Deb<strong>en</strong> existir aparcami<strong>en</strong>tos próximos y ser factible la carga y <strong>de</strong>scarga <strong>de</strong> las<br />

mercancías por provee<strong>do</strong>res y cli<strong>en</strong>tes.<br />

- La cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a: El <strong>merca<strong>do</strong></strong> pot<strong>en</strong>cial y las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> ampliación <strong>de</strong>l mismo por futuras<br />

edificaciones <strong>en</strong> la zona. A este respecto, nos po<strong>de</strong>mos informar <strong>en</strong> ag<strong>en</strong>cias<br />

inmobiliarias, <strong>en</strong> Ayuntami<strong>en</strong>tos (Plan G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Or<strong>de</strong>nación Urbana), etc. También hay<br />

que analizar la <strong>de</strong>nsidad <strong>de</strong> población <strong>en</strong> nuestra zona mas próxima; rascaci<strong>el</strong>os, alta<br />

conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das, …<br />

- La compet<strong>en</strong>cia: Pue<strong>de</strong> influir positiva o negativam<strong>en</strong>te, <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>de</strong>l concepto<br />

comercial, por ejemplo:<br />

→ Si son pequeños <strong>comercio</strong>s <strong>en</strong> los que se realizan las compras <strong>de</strong>l día a día,<br />

convi<strong>en</strong>e que estas estén aisladas.<br />

→ Si se trata <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> atracción, les interesa estar agrupadas, ya<br />

que, <strong>en</strong> <strong>el</strong> conjunto <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos, <strong>el</strong> consumi<strong>do</strong>r dispondrá <strong>de</strong> un mayor<br />

número <strong>de</strong> líneas <strong>de</strong> producto, así como una mayor variedad <strong>de</strong> marcas, mo<strong>de</strong>los<br />

y tamaños, y esto aum<strong>en</strong>ta para <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te las posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>el</strong>ección.<br />

- Motivos <strong>de</strong> atracción para los consumi<strong>do</strong>res: V<strong>en</strong>tajas que ofrec<strong>en</strong> establecimi<strong>en</strong>tos con<br />

bi<strong>en</strong>es y servicios complem<strong>en</strong>tarios al nuestro y que servirán <strong>de</strong> foco <strong>de</strong> atracción <strong>de</strong> la<br />

zona; zonas <strong>de</strong> servicios, gran<strong>de</strong>s áreas comerciales, etc. Cercanía a estaciones <strong>de</strong> tr<strong>en</strong>,<br />

metro, autobuses; colegios, institutos, universida<strong>de</strong>s, fábricas, áreas financieras o<br />

comerciales, zonas <strong>de</strong>portivas; paseos, parques, conflu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calles,...<br />

- Condiciones legales y fiscales: En unos casos están regula<strong>do</strong>s por Or<strong>de</strong>nanzas<br />

Municipales, y <strong>en</strong> otros por Leyes Autonómicas o Estatales. Restricciones a la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

ciertos productos. Impuestos y tasas locales. Consi<strong>de</strong>raciones fiscales <strong>de</strong> la compra y <strong>el</strong><br />

arr<strong>en</strong>dami<strong>en</strong>to, regulación <strong>de</strong> horarios comerciales, v<strong>en</strong>ta ambulante, etc,<br />

Roberto Picaza Fraile 12


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

- V<strong>en</strong>tajas diversas <strong>de</strong> la zona: Costes laborales, la preparación <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong> obra, etc.<br />

Abundancia <strong>de</strong> servicios externos que vayamos a necesitar a lo largo <strong>de</strong> la vida <strong>de</strong>l<br />

negocio; limpieza, reparaciones, transportistas, bancos, pap<strong>el</strong>ería, etc.<br />

- Requisitos <strong>de</strong>l negocio especifico: Estructura interna <strong>de</strong>l local para la circulación <strong>de</strong><br />

cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> acuer<strong>do</strong> a nuestra planificación, movimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> merca<strong>de</strong>rías, disposición <strong>de</strong><br />

estanterías, vitrinas y gón<strong>do</strong>las, etc. Posibilidad <strong>de</strong> almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to, o bi<strong>en</strong>, cercanía <strong>de</strong>l<br />

futuro almacén. Posibilidad <strong>de</strong> ampliación <strong>de</strong>l local mediante lonjas anexas.<br />

- Gastos hasta la puesta <strong>en</strong> funcionami<strong>en</strong>to: Obras necesarias para instalarnos<br />

directam<strong>en</strong>te o para modificar la lonja. V<strong>en</strong>tajas e inconv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> comprar o arr<strong>en</strong>dar<br />

<strong>el</strong> local.<br />

Tipos <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s a realizar:<br />

1. Análisis <strong>de</strong> lugar <strong>de</strong> implantación. Objetivo: Definir la i<strong>do</strong>neidad <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes<br />

implantaciones y realizar un análisis comparativo. Para <strong>el</strong>lo se pue<strong>de</strong> hacer:<br />

- Una repres<strong>en</strong>tación geográfica <strong>de</strong> 3 zonas <strong>de</strong> atracción para cada posible ubicación, a<br />

partir <strong>de</strong> cronometrajes pon<strong>de</strong>ra<strong>do</strong>s.<br />

- Un análisis <strong>de</strong> los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos actuales y futuros <strong>de</strong> los que <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>el</strong> éxito comercial<br />

(visibilidad, accesos, flujos, proyectos urbanísticos y <strong>de</strong> transporte, etc.)<br />

Ejemplo: tabla comparativa <strong>de</strong> factores:<br />

- Importancia: Muy importante(5), Bastante importante(4), normal(3), poco importante(2), nada<br />

importante(1)<br />

- Local Nº: Muy bu<strong>en</strong>o(5), Bu<strong>en</strong>o(4), Satisfactorio(3), Pasable(2), Defici<strong>en</strong>te(1)<br />

INDICADOR IMPORTANCIA<br />

MERCADO POTENCIAL<br />

Población<br />

- Resi<strong>de</strong>nte..............................................<br />

- Transeúnte............................................<br />

Área <strong>de</strong> influ<strong>en</strong>cia<br />

- pre<strong>do</strong>minio <strong>de</strong> actividad........................<br />

- niv<strong>el</strong> socio-económico...........................<br />

UBICACIÓN ESPECIFICA<br />

Barreras urbanísticas..............................<br />

Aparcami<strong>en</strong>to..........................................<br />

Transportes públicos...............................<br />

Visibilidad................................................<br />

DISTRIBUCIÓN DE LA SUPERDICIE<br />

COMPETENCIA<br />

DESARROLLO COMERCIAL DE LA ZONA<br />

POTENCIAL DE CRECIMIENTO DE LA<br />

ZONA<br />

AMBIENTE E IMAGEN DEL LOCAL<br />

.......................................................................<br />

.......................................................................<br />

TOTAL<br />

LOCAL Nº<br />

TOTAL<br />

importancia X<br />

localización<br />

1 2 3 1 2 3<br />

Roberto Picaza Fraile 13


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

2. Estudio <strong>de</strong> observación sobre la alteración <strong>de</strong> factores <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>torno. Objetivo: Valorar la<br />

importancia <strong>de</strong> los cambios que se produc<strong>en</strong> <strong>en</strong> la zona <strong>do</strong>n<strong>de</strong> está ubica<strong>do</strong> <strong>el</strong> negocio.<br />

CAMBIO FAVORABLE<br />

S<strong>en</strong>ti<strong>do</strong> <strong>de</strong>l transito<br />

Cierre <strong>de</strong> calles<br />

Nuevas av<strong>en</strong>idas<br />

Nuevos c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> atracción<br />

Prohibición <strong>de</strong> estacionarse<br />

Nuevas vivi<strong>en</strong>das<br />

Nuevas oficinas<br />

Cierre o cambio <strong>de</strong> <strong>do</strong>micilio<br />

<strong>de</strong> empresas que forman<br />

parte <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a<br />

Cambios <strong>en</strong> la ruta <strong>de</strong>l<br />

transporte público<br />

Apertura <strong>de</strong> <strong>comercio</strong>s no<br />

competi<strong>do</strong>res<br />

SIN<br />

IMPORTANCIA<br />

IMPORTANTE GRAVE<br />

7.3 Características <strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res y hábitos <strong>de</strong> compra<br />

Resulta imprescindible t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la evolución <strong>de</strong> la sociedad y ser s<strong>en</strong>sibles a los<br />

cambios <strong>en</strong> los hábitos <strong>de</strong> compra y <strong>de</strong> consumo para satisfacer a los cli<strong>en</strong>tes y po<strong>de</strong>rlos<br />

ret<strong>en</strong>er. Necesitamos conocer: ¿Qué cosas se <strong>de</strong>mandan actualm<strong>en</strong>te?, ¿Qué productos o<br />

formulas comerciales van a más? ¿Y a m<strong>en</strong>os?, ¿Quién <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> la compra?, etc.<br />

El consumi<strong>do</strong>r no toma las <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong> compra sin p<strong>en</strong>sar, hay numerosos factores que<br />

influy<strong>en</strong> <strong>en</strong> su comportami<strong>en</strong>to que han <strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rarse. Algunos <strong>de</strong> <strong>el</strong>los son:<br />

→ Aspectos culturales: cultura, clase social, cre<strong>en</strong>cias y costumbres.<br />

→ Aspectos sociales: grupos <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia, familia, estatus<br />

→ Aspectos personales: edad, ocupación, circunstancias económicas, estilo <strong>de</strong><br />

vida, personalidad, moda.<br />

Los valores <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te son to<strong>do</strong>s los aspectos que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta para <strong>de</strong>cidir<br />

qué comprar, dón<strong>de</strong> comprar y a que precio.<br />

En los hábitos <strong>de</strong> compra(lugar y forma <strong>en</strong> que los consumi<strong>do</strong>res adquier<strong>en</strong> los<br />

productos), los consumi<strong>do</strong>res están <strong>de</strong>splazan<strong>do</strong> las v<strong>en</strong>tas diarias realizadas <strong>en</strong> los<br />

establecimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> proximidad por formatos comerciales innova<strong>do</strong>res que han amolda<strong>do</strong> sus<br />

actuaciones a las <strong>de</strong>mandas <strong>de</strong>l nuevo consumi<strong>do</strong>r:<br />

1. Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la capacidad <strong>de</strong> compra: lo que supone un mayor niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> gasto <strong>en</strong><br />

bi<strong>en</strong>es no <strong>de</strong> primera necesidad.<br />

2. Compra fuerte: adaptación <strong>de</strong> comerciantes a surti<strong>do</strong>s y horarios.<br />

3. Desarrollo <strong>de</strong> sectores específicos: infantil, juv<strong>en</strong>il, tercera edad.<br />

Roberto Picaza Fraile 14


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

4. R<strong>el</strong>acionar la compra con activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> esparcimi<strong>en</strong>to y ocio.<br />

5. Mayor gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> formación y cultura <strong>de</strong> los consumi<strong>do</strong>res, por lo que solicitan más<br />

información a la hora <strong>de</strong> realizar compras.<br />

6. Variaciones <strong>de</strong> gustos y la moda.<br />

En los hábitos <strong>de</strong> consumo(bi<strong>en</strong>es y cantida<strong>de</strong>s que adquier<strong>en</strong> los consumi<strong>do</strong>res) se<br />

pue<strong>de</strong>n observar <strong>do</strong>s t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias:<br />

1. Mayor preocupación por <strong>el</strong> aspecto externo <strong>de</strong>l producto(diseño y moda)<br />

2. Ante <strong>el</strong> creci<strong>en</strong>te interés por la protección <strong>de</strong>l medio ambi<strong>en</strong>te, las empresas<br />

respon<strong>de</strong>n cada vez más, con productos naturales o ecológicos.<br />

Entre otros aspectos se trata <strong>de</strong> conocer cuestiones como:<br />

- Cantidad <strong>de</strong> líneas <strong>de</strong> producto (amplitud <strong>de</strong> surti<strong>do</strong>) y profundidad <strong>de</strong>l surti<strong>do</strong> que<br />

<strong>de</strong>sean los cli<strong>en</strong>tes para efectuar sus compras <strong>en</strong> un establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>termina<strong>do</strong>, marcas<br />

que compran.<br />

- Servicios complem<strong>en</strong>tarios a la v<strong>en</strong>ta propiam<strong>en</strong>te dicha que <strong>de</strong>searían.<br />

- Calida<strong>de</strong>s y precios <strong>de</strong>seables para hacer la compra <strong>en</strong> un local da<strong>do</strong>.<br />

- Se pue<strong>de</strong>n pagar distintos precios para un producto <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>de</strong>l lugar y <strong>el</strong> tiempo.<br />

- Horarios <strong>de</strong> apertura <strong>de</strong>l negocio que result<strong>en</strong> más cómo<strong>do</strong>s a la mayoría <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes.<br />

- Tiempo <strong>de</strong> espera, <strong>en</strong> colas y ante los mostra<strong>do</strong>res, soportables.<br />

- Distancia máxima a la que están dispuestos a <strong>de</strong>splazarse los cli<strong>en</strong>tes para efectuar un<br />

tipo <strong>de</strong> compra.<br />

- Personas que influy<strong>en</strong> y <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>n <strong>en</strong> la compra.<br />

Los <strong>de</strong>tallistas que hac<strong>en</strong> un uso regular <strong>de</strong> estas herrami<strong>en</strong>tas son mucho m<strong>en</strong>os<br />

vulnerables a los p<strong>el</strong>igros inher<strong>en</strong>tes a los cambios que se produc<strong>en</strong> cada día <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>,<br />

porque sab<strong>en</strong> y pue<strong>de</strong>n reaccionar ante:<br />

→ Las consecu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> sus propias fuerzas y <strong>de</strong>bilida<strong>de</strong>s,<br />

→ La huída progresiva <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a hacia <strong>comercio</strong>s competi<strong>do</strong>res,<br />

→ Los casos <strong>de</strong> localización errónea,<br />

→ El <strong>de</strong>bilitami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la imag<strong>en</strong> y <strong>de</strong> la notoriedad,<br />

→ Los f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong> insatisfacción oculta,<br />

→ Los errores <strong>de</strong> la política <strong>de</strong> comunicación,<br />

→ La dificultad <strong>de</strong> conquistar a los segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a busca<strong>do</strong>s,<br />

→ La ina<strong>de</strong>cuación <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a real al "publico objetivo" teórico,<br />

→ La aparición <strong>de</strong> un competi<strong>do</strong>r nuevo,<br />

Tipos <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s a realzar y fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información<br />

1. Información suministrada por Cámaras <strong>de</strong> Comercio, asociaciones <strong>de</strong> comerciantes,<br />

publicaciones <strong>de</strong>l sector, etc.<br />

2. Encuestas realizadas o <strong>en</strong>cargadas al efecto, como por ejemplo:<br />

2.1- Estudios <strong>de</strong> la percepción <strong>de</strong> la ti<strong>en</strong>da por parte <strong>de</strong>l público <strong>de</strong> sus zonas <strong>de</strong><br />

atracción. Objetivo: Evaluar los p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>tos, s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos y comportami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> la<br />

cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a con r<strong>el</strong>ación a los difer<strong>en</strong>tes <strong>comercio</strong>s <strong>de</strong> su zona. Para <strong>el</strong>lo se <strong>de</strong>be:<br />

− Redactar un cuestionario adapta<strong>do</strong> a la problemática concreta.<br />

− Tras <strong>el</strong> pretest, y <strong>el</strong> muestreo aleatorio, realizar una <strong>en</strong>cuesta <strong>en</strong>tre los habitantes<br />

<strong>de</strong> su zona.<br />

− Analizar los resulta<strong>do</strong>s segm<strong>en</strong>ta<strong>do</strong>s.<br />

2.2- Estudios sociológicos <strong>de</strong> las características y hábitos <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a. Objetivo: Saber<br />

quiénes son los cli<strong>en</strong>tes para po<strong>de</strong>r adaptar mejor tanto la comunicación como la oferta<br />

<strong>de</strong> productos y servicios. Para <strong>el</strong>lo se <strong>de</strong>be:<br />

Roberto Picaza Fraile 15


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

− Redactar un cuestionario sociológico.<br />

− Hacer una <strong>en</strong>cuesta directa a los cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> la propia ti<strong>en</strong>da.<br />

− Analizar los resulta<strong>do</strong>s segm<strong>en</strong>ta<strong>do</strong>s <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l mom<strong>en</strong>to y <strong>de</strong> la cesta <strong>de</strong> la<br />

compra.<br />

3. Estudio <strong>de</strong> observación:<br />

Ejemplo <strong>de</strong> análisis <strong>de</strong> los hábitos <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes que frecu<strong>en</strong>tan un establecimi<strong>en</strong>to. Se<br />

pue<strong>de</strong>n r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>ar 4 tablas que respondan a cuatro cuestiones difer<strong>en</strong>tes a analizar mediante la<br />

observación directa:<br />

Nº <strong>de</strong> personas que pasan fr<strong>en</strong>te al negocio<br />

1 2 3 4 Hora Lunes Martes Miércoles Jueves Viernes Sába<strong>do</strong> Domingo<br />

Nº <strong>de</strong> personas que <strong>en</strong>tran al local<br />

Nº <strong>de</strong> personas que son at<strong>en</strong>didas<br />

Nº <strong>de</strong> personas at<strong>en</strong>didas que compran<br />

9 a 10<br />

10 a 11<br />

11 a 12<br />

12 a 13<br />

13 a 14<br />

15 a 16<br />

16 a 17<br />

17 a 18<br />

18 a 19<br />

19 a 20<br />

A partir <strong>de</strong> los datos obt<strong>en</strong>i<strong>do</strong>s se pue<strong>de</strong>n i<strong>de</strong>ntificar causas <strong>de</strong> una mala gestión, como<br />

pue<strong>de</strong>n ser una mala localización (1), un escaparate poco v<strong>en</strong><strong>de</strong><strong>do</strong>r (2), una mala s<strong>el</strong>ección<br />

<strong>de</strong> productos (3) o una <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te at<strong>en</strong>ción al cli<strong>en</strong>te (4.<br />

También se pue<strong>de</strong> analizar la evolución <strong>de</strong> las v<strong>en</strong>tas por distintos tipos <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes:<br />

ANÁLISIS DEL CLIENTE<br />

Análisis <strong>de</strong> las<br />

v<strong>en</strong>tas<br />

Frecu<strong>en</strong>cia media<br />

<strong>de</strong> la compra<br />

Gasto por Semana<br />

Gasto por Quinc<strong>en</strong>a<br />

Gasto por Mes<br />

Gasto por Semana<br />

Gasto por Quinc<strong>en</strong>a<br />

Gasto por Mes<br />

TIPOS DE CLIENTES<br />

Cli<strong>en</strong>tes habituales Cli<strong>en</strong>tes ocasionales<br />

Gasto medio <strong>de</strong>l<br />

cli<strong>en</strong>te por<br />

compra<br />

Gasto por Semana<br />

Roberto Picaza Fraile 16


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

7.4 El Producto<br />

Gasto por Quinc<strong>en</strong>a<br />

Gasto por Mes<br />

Es to<strong>do</strong> aqu<strong>el</strong>lo que pue<strong>de</strong> ofrecerse al <strong>merca<strong>do</strong></strong> para su uso o consumo y que a<strong>de</strong>más<br />

<strong>de</strong>be satisfacer un <strong>de</strong>seo o necesidad.<br />

Analizan<strong>do</strong> la cartera <strong>de</strong> productos o las principales líneas <strong>de</strong> productos y marcas que<br />

oferta un comerciante <strong>minorista</strong> se pue<strong>de</strong>n mejorar las v<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> los productos exist<strong>en</strong>tes o<br />

consi<strong>de</strong>rar la posibilidad <strong>de</strong> v<strong>en</strong><strong>de</strong>r otras líneas <strong>de</strong> productos o alcanzar a otro tipo <strong>de</strong><br />

cli<strong>en</strong>tes.<br />

Características <strong>de</strong> los productos que distribuimos y especialización <strong>de</strong>l<br />

establecimi<strong>en</strong>to. Cuanto más especializa<strong>do</strong> sea nuestro negocio, mayor radio <strong>de</strong> acción<br />

<strong>de</strong>bemos cubrir. Por eso <strong>en</strong> un <strong>comercio</strong> especializa<strong>do</strong> importa más la calidad <strong>de</strong>l tráfico <strong>de</strong><br />

los compra<strong>do</strong>res que la cantidad, cosa contraria a lo que ocurre con los <strong>comercio</strong>s <strong>de</strong><br />

productos básicos, <strong>de</strong> bajo precio y adquisición regular. Es interesante conocer los distintos<br />

usos <strong>de</strong> un producto, la aceptación que ti<strong>en</strong>e, la comparación con los <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia,<br />

<strong>estudio</strong> <strong>de</strong> las marcas, etc.<br />

Tipos <strong>de</strong> productos:<br />

→ Bi<strong>en</strong>es dura<strong>de</strong>ros: Son productos u objetos tangibles que normalm<strong>en</strong>te son utiliza<strong>do</strong>s por<br />

un perio<strong>do</strong> largo.<br />

→ Bi<strong>en</strong>es no dura<strong>de</strong>ros: Son aqu<strong>el</strong>los que, por lo g<strong>en</strong>eral, se consum<strong>en</strong> <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> una o<br />

varias ocasiones <strong>de</strong> ser usa<strong>do</strong>s.<br />

Ciclo <strong>de</strong> vida <strong>de</strong>l producto:<br />

Después <strong>de</strong> lanzar un producto nuevo, <strong>el</strong> comerciante espera que la aceptación sea<br />

exitosa y dura<strong>de</strong>ra por parte <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>. Las empresas buscan conseguir ganancias justas<br />

para comp<strong>en</strong>sar <strong>el</strong> esfuerzo y riesgos incurri<strong>do</strong>s <strong>en</strong> la compra <strong>de</strong>l producto. Se sabe que los<br />

productos ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un ciclo <strong>de</strong> vida, pero se <strong>de</strong>sconoce <strong>el</strong> tiempo y la forma <strong>en</strong> la que los<br />

productos irán <strong>de</strong>sapareci<strong>en</strong><strong>do</strong>.<br />

Etapas <strong>de</strong>l ciclo <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> los productos:<br />

→ Introducción: En la época <strong>de</strong> lanzami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> un producto, las v<strong>en</strong>tas crec<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

manera muy l<strong>en</strong>ta y no se comp<strong>en</strong>san los fuertes gastos <strong>en</strong> los que se ha incurri<strong>do</strong> con su<br />

introducción. (publicidad)<br />

→ Crecimi<strong>en</strong>to: Es un perio<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> que las v<strong>en</strong>tas crec<strong>en</strong> rápidam<strong>en</strong>te y los b<strong>en</strong>eficios<br />

son cada vez mayores.<br />

→ Madurez: Las v<strong>en</strong>tas crec<strong>en</strong> <strong>de</strong> manera más mo<strong>de</strong>rada y se increm<strong>en</strong>tan los gastos<br />

para hacer fr<strong>en</strong>te a la compet<strong>en</strong>cia.<br />

→ Declive: Se produce cuan<strong>do</strong> un producto está a punto <strong>de</strong> salir <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> porque<br />

exist<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> productos más mo<strong>de</strong>rnos u otros productos que satisfac<strong>en</strong> esa necesidad.<br />

Estrategias para <strong>el</strong> producto:<br />

Para establecer estrategias <strong>de</strong> producto, es importante que se tom<strong>en</strong> <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta las áreas<br />

<strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> y servicio <strong>en</strong> las cuales la empresa podría expandirse. Para <strong>el</strong>lo se pue<strong>de</strong> utilizar<br />

una matriz <strong>de</strong> productos y <strong>merca<strong>do</strong></strong>s, que esquematice las opciones <strong>de</strong> producto y <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

consi<strong>de</strong>radas por la empresa.<br />

Productos exist<strong>en</strong>tes Nuevos productos<br />

Roberto Picaza Fraile 17


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Merca<strong>do</strong>s exist<strong>en</strong>tes<br />

Nuevos <strong>merca<strong>do</strong></strong>s<br />

P<strong>en</strong>etración <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>:<br />

→ Negocio repeti<strong>do</strong><br />

→ Imag<strong>en</strong> repetida<br />

Expansión <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>:<br />

→ Crecimi<strong>en</strong>to segm<strong>en</strong>ta<strong>do</strong><br />

Desarrollo <strong>de</strong> productos:<br />

→ Nuevos productos y<br />

servicios<br />

→ Nueva imag<strong>en</strong><br />

Diversificación:<br />

→ Nuevas inversiones <strong>en</strong><br />

capital<br />

→ Nuevos negocios<br />

Cada sección <strong>de</strong> la matriz repres<strong>en</strong>ta una estrategia <strong>de</strong> marketing difer<strong>en</strong>ciada a aplicar tras<br />

un análisis <strong>de</strong> la etapa <strong>en</strong> la que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran las distintas líneas que comercializa una<br />

empresa. Estás estrategias pue<strong>de</strong>n consistir <strong>en</strong>:<br />

→ P<strong>en</strong>etración <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>: Consiste <strong>en</strong> aprovechar la situación <strong>de</strong> la empresa <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong> y <strong>de</strong> esta forma int<strong>en</strong>tar atraer a los cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia y pot<strong>en</strong>ciar la<br />

fi<strong>de</strong>lización <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes que ya posee la empresa. Esto se pue<strong>de</strong> lograr:<br />

- Realizan<strong>do</strong> una segm<strong>en</strong>tación más conc<strong>en</strong>trada.<br />

- Defini<strong>en</strong><strong>do</strong> las características <strong>de</strong> la empresa que la distingu<strong>en</strong> <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia.<br />

- Dirigi<strong>en</strong><strong>do</strong> <strong>el</strong> marketing mix a los cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales.<br />

→ Desarrollo <strong>de</strong> nuevos productos: Implica la introducción <strong>de</strong> nuevas gamas <strong>de</strong><br />

productos y servicios <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> exist<strong>en</strong>te. Esto se pue<strong>de</strong> lograr:<br />

- Innovan<strong>do</strong>: introduci<strong>en</strong><strong>do</strong> productos nove<strong>do</strong>sos para <strong>el</strong> mismo segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

<strong>el</strong>egi<strong>do</strong>.<br />

- Ofreci<strong>en</strong><strong>do</strong> servicios nuevos y difer<strong>en</strong>tes para los mismos productos.<br />

- Amplian<strong>do</strong> la gama <strong>de</strong> productos.<br />

→ Expansión <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>s: Implica alcanzar nuevos <strong>merca<strong>do</strong></strong>s con <strong>el</strong> producto exist<strong>en</strong>te,<br />

lo que pue<strong>de</strong> hacerse alcanzan<strong>do</strong> nuevos segm<strong>en</strong>tos o amplian<strong>do</strong> la zona geográfica.<br />

Requiere un <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

→ Diversificación: Implica ofrecer nuevos productos o servicios a nuevos segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

<strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

Detección <strong>de</strong> huecos <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong><br />

Somos consci<strong>en</strong>tes que los nuevos productos, formatos comerciales, tipos <strong>de</strong> franquicias,<br />

técnicas <strong>de</strong> escaparatismo, servicios añadi<strong>do</strong>s a la v<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> productos <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollan primero<br />

<strong>en</strong> poblaciones / <strong>merca<strong>do</strong></strong>s proclives a a<strong>do</strong>ptar nuevas t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias y con una población<br />

objetivo importante para <strong>de</strong>sarrollar estas innovaciones <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la fase <strong>de</strong> lanzami<strong>en</strong>to. Por<br />

<strong>el</strong>lo resulta interesante estar alerta <strong>de</strong> las nuevas t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>de</strong>l sector y analizar cuales <strong>de</strong><br />

<strong>el</strong>las se podría aplicar a nuestro <strong>comercio</strong> o i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> negocio <strong>de</strong> forma que podamos disponer<br />

<strong>de</strong> una v<strong>en</strong>taja competitiva con r<strong>el</strong>ación a la compet<strong>en</strong>cia.<br />

Las fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información para estar a día <strong>de</strong> estas t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> son:<br />

1. Dossier <strong>de</strong> revistas <strong>de</strong>l sector comercial que publican m<strong>en</strong>sualm<strong>en</strong>te las Cámaras <strong>de</strong><br />

Comercio.<br />

2. Revistas profesionales <strong>de</strong>l sector comercial:<br />

→ Distribución y consumo<br />

→ Franquicias y negocios<br />

→ Boletín informativo <strong>de</strong>l Instituto Nacional <strong>de</strong> Consumo<br />

→ Distribución Actualidad<br />

3. Internet: Informarse <strong>de</strong> las noticias y noveda<strong>de</strong>s <strong>en</strong> los portales <strong>de</strong> distribución<br />

comercial:<br />

→ www.franchipolis.es<br />

→ www.anceco.es<br />

4. Importar noveda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>sarrolladas <strong>en</strong> países extranjeros visita<strong>do</strong>s.<br />

Roberto Picaza Fraile 18


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

→ Visitas a pie <strong>de</strong> calle <strong>en</strong> ciuda<strong>de</strong>s cosmopolitas.<br />

→ Visita a ferias <strong>en</strong> <strong>el</strong> extranjero.<br />

5. Este análisis se podría realizar bi<strong>en</strong> mediante una pequeña <strong>en</strong>cuesta hecha al publico<br />

objetivo al que se dirig<strong>en</strong> las innovaciones o bi<strong>en</strong> mediante reuniones <strong>de</strong> grupo <strong>en</strong> las que<br />

se analic<strong>en</strong> los puntos fuertes y débiles <strong>de</strong> a<strong>do</strong>ptar esas innovaciones.<br />

7.5 Satisfacción <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te vs. Calidad <strong>de</strong> servicio<br />

To<strong>do</strong> lo que v<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>el</strong> comerciante es SERVICIO..., un servicio que consiste <strong>en</strong> permitir a<br />

unos consumi<strong>do</strong>res acce<strong>de</strong>r <strong>en</strong> las mejores condiciones a una serie <strong>de</strong> productos. De la<br />

calidad <strong>de</strong> este servicio <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> la fi<strong>de</strong>lidad <strong>de</strong> sus cli<strong>en</strong>tes, y <strong>de</strong> la fi<strong>de</strong>lidad <strong>de</strong> sus<br />

cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> su negocio.<br />

Llamamos "calidad comercial" la calidad <strong>de</strong>l servicio ofreci<strong>do</strong> alre<strong>de</strong><strong>do</strong>r <strong>de</strong>l producto <strong>en</strong><br />

los establecimi<strong>en</strong>tos comerciales. El término incluye aspectos tales como <strong>el</strong> contacto <strong>de</strong> su<br />

personal con los cli<strong>en</strong>tes o <strong>el</strong> ambi<strong>en</strong>te g<strong>en</strong>eral que se vive <strong>en</strong> la ti<strong>en</strong>da.<br />

Algunos factores <strong>de</strong> satisfacción son consci<strong>en</strong>tes y <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser valora<strong>do</strong>s <strong>de</strong> forma<br />

subjetiva por los propios cli<strong>en</strong>tes; otros son inconsci<strong>en</strong>tes y <strong>de</strong>ber medirse objetivam<strong>en</strong>te.<br />

La experi<strong>en</strong>cia muestra que la corrección puntual <strong>de</strong> ciertos pequeños <strong>de</strong>sajustes pue<strong>de</strong><br />

t<strong>en</strong>er efectos consi<strong>de</strong>rables sobre la realización o no <strong>de</strong>l acto <strong>de</strong> compra y la repetición <strong>de</strong> la<br />

visita.<br />

Es aconsejable utilizar herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> control y mejora continuas <strong>de</strong> esta calidad<br />

comercial, mediante su evaluación periódica. En <strong>el</strong> caso <strong>de</strong>l pequeño <strong>comercio</strong> se pue<strong>de</strong>n<br />

r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>ar pequeños cuestionarios <strong>en</strong> la misma ti<strong>en</strong>da.<br />

Tipos <strong>de</strong> <strong>en</strong>cuestas:<br />

Encuestas sobre la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción recibida por <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te: El objetivo es conocer y<br />

corregir los fallos <strong>de</strong>l personal <strong>en</strong> su trato con los cli<strong>en</strong>tes. Para <strong>el</strong>lo hay que:<br />

→ Elaborar un cuestionario adapta<strong>do</strong> a la problemática concreta.<br />

→ Realizar una <strong>en</strong>cuesta directa a los cli<strong>en</strong>tes.<br />

→ La medición "<strong>en</strong> cali<strong>en</strong>te" <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l trato (aspecto, amabilidad, tolerancia,<br />

conocimi<strong>en</strong>to, etc.) a través <strong>de</strong> qui<strong>en</strong>es lo recib<strong>en</strong>.<br />

Encuestas sobre la calidad percibida <strong>de</strong>l <strong>en</strong>torno <strong>en</strong> la ti<strong>en</strong>da: El objetivo es conocer y<br />

mejorar la calidad <strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l <strong>comercio</strong>. Para <strong>el</strong>lo hay que:<br />

→ Elaborar un cuestionario adapta<strong>do</strong> a la problemática concreta.<br />

→ Realizar una <strong>en</strong>cuesta directa a los cli<strong>en</strong>tes.<br />

→ Evaluar la su percepción <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos tales como la limpieza, la luz, la música, <strong>el</strong><br />

or<strong>de</strong>n, <strong>el</strong> mobiliario, la <strong>de</strong>coración, la cola, etc.<br />

Ejemplo <strong>de</strong> cuestionario:<br />

Se pue<strong>de</strong> confeccionar un cuestionario <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se indique <strong>en</strong> propósito <strong>de</strong>l mismo, se<br />

<strong>de</strong>staque la importancia <strong>de</strong> la participación y se indiqu<strong>en</strong> algunos datos personales <strong>de</strong> la<br />

persona que participa <strong>en</strong> <strong>en</strong>cuesta como por ejemplo: edad, sexo, lugar <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>ncia,<br />

<strong>estudio</strong>s, situación laboral, etc. (se aconseja excluir nombre y dirección) Se dispondrá <strong>de</strong><br />

unas urnas para <strong>de</strong>positar <strong>el</strong> cupón y se agra<strong>de</strong>cerá la participación incluso con un pequeño<br />

<strong>de</strong>talle.<br />

Roberto Picaza Fraile 19


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Concepto Importancia<br />

Actitud <strong>de</strong>l personal<br />

Amabilidad..............................<br />

Conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las<br />

necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te......<br />

Habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te<br />

Establecimi<strong>en</strong>to<br />

Ambi<strong>en</strong>te................................<br />

Higi<strong>en</strong>e...................................<br />

Conservación.........................<br />

Saturación.............................<br />

Política <strong>de</strong> precios<br />

R<strong>el</strong>ación calidad / precio.......<br />

Precios competitivos..............<br />

Ofertas....................................<br />

Horario<br />

Apertura..................................<br />

Cierre......................................<br />

Fines <strong>de</strong> semana....................<br />

Accesibilidad<br />

Distancia recorrida.................<br />

Aparcami<strong>en</strong>to.........................<br />

Productos<br />

Surti<strong>do</strong>....................................<br />

Pres<strong>en</strong>tación..........................<br />

Información...........................<br />

Servicios<br />

Financiación.........................<br />

Entrega a <strong>do</strong>micilio ..............<br />

Posibilidad <strong>de</strong> <strong>de</strong>voluciones.<br />

Muy importante (5)<br />

Bastante importante (4)<br />

Normal (3)<br />

Poco importante (2)<br />

Nada importante (1)<br />

Valoración<br />

<strong>comercio</strong><br />

Muy bu<strong>en</strong>o (5)<br />

Bu<strong>en</strong>o (4)<br />

Satisfactorio (3)<br />

Pasable (2)<br />

Defici<strong>en</strong>te (1)<br />

competi<strong>do</strong>r<br />

1<br />

competi<strong>do</strong>r<br />

2<br />

Roberto Picaza Fraile 20


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

7.6 La Compet<strong>en</strong>cia - Oferta:<br />

El número y características <strong>de</strong> los competi<strong>do</strong>res<br />

La compet<strong>en</strong>cia es un factor a analizar <strong>de</strong> forma exhaustiva por parte <strong>de</strong>l investiga<strong>do</strong>r.<br />

Ent<strong>en</strong><strong>de</strong>mos por compet<strong>en</strong>cia a todas las empresas que ofrec<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> un producto o<br />

servicio que satisface la misma necesidad que la que ofrecemos o pret<strong>en</strong><strong>de</strong>mos ofrecer. Por<br />

tanto son competi<strong>do</strong>res: “aqu<strong>el</strong>las empresas con las que vamos a disputar <strong>el</strong> mismo<br />

segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>”.<br />

Cada empresa pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>te a un sector se comporta <strong>de</strong> manera difer<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>:<br />

la forma <strong>de</strong> distribuir los productos, los servicios, la calidad <strong>de</strong> los servicios, la variedad <strong>de</strong>l<br />

surti<strong>do</strong>, la forma <strong>de</strong> hacer publicidad, la situación financiera, etc., son distintas. El objetivo es<br />

i<strong>de</strong>ntificar a las empresas competi<strong>do</strong>ras <strong>de</strong> la i<strong>de</strong>a estudiada, analizan<strong>do</strong> sus características<br />

principales e i<strong>de</strong>ntificar que <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los analiza<strong>do</strong>s pue<strong>de</strong>n significar una oportunidad o<br />

am<strong>en</strong>aza.<br />

Primero es necesario i<strong>de</strong>ntificar <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> o segm<strong>en</strong>to al que se dirige <strong>el</strong> producto o<br />

servicio que queremos ofrecer. Hay que investigar los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> que ver con la<br />

competitividad. Probablem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> algunos puntos la compet<strong>en</strong>cia sea “fuerte” y <strong>en</strong> otras<br />

“débil”. Debemos conocer los <strong>do</strong>s: Los puntos fuertes, para respetarlos y tratar <strong>de</strong> alcanzarlos<br />

con esfuerzo, y los débiles para atacar <strong>en</strong> <strong>de</strong> manera que la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a nos prefiera a nosotros<br />

porque le ofrecemos eso que la compet<strong>en</strong>cia no le <strong>en</strong>trega. Los aspectos a estudiar son:<br />

- Precios: A mayor estabilidad <strong>en</strong> <strong>el</strong> precio, más fi<strong>de</strong>lidad <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a.<br />

- Calidad: El cli<strong>en</strong>te espera un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> calidad por aqu<strong>el</strong>lo que paga.<br />

- S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> productos: Debemos saber cual es la línea <strong>de</strong> productos o servicios que<br />

espera y <strong>de</strong>sea <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te.<br />

- Servicios y at<strong>en</strong>ción al cli<strong>en</strong>te: Cada vez es más importante la bu<strong>en</strong>a at<strong>en</strong>ción al<br />

cli<strong>en</strong>te como v<strong>en</strong>taja sobre la compet<strong>en</strong>cia. Para <strong>el</strong>lo la capacitación es muy importante.<br />

- Asesorami<strong>en</strong>to: T<strong>en</strong>emos que asesorarle al cli<strong>en</strong>te <strong>en</strong> cuanto al uso <strong>de</strong>l producto.<br />

- Ubicación <strong>de</strong>l negocio: Las condiciones que hac<strong>en</strong> a una bu<strong>en</strong>a ubicación, como la<br />

circulación <strong>de</strong> personas; estacionami<strong>en</strong>to; que negocios cercanos favorec<strong>en</strong> al mío, etc.<br />

- Apari<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l negocio: Veamos cuál es la apari<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia y mejoremos<br />

la nuestra.<br />

- Méto<strong>do</strong>s <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta: Cuáles son los medios con que la compet<strong>en</strong>cia v<strong>en</strong><strong>de</strong> (puerta <strong>en</strong><br />

puerta, <strong>en</strong> ferias, la promociones, los premios, otros), y por lo tanto, cuales nosotros<br />

<strong>de</strong>bemos poner <strong>en</strong> práctica.<br />

- Política <strong>de</strong> precios: Cómo efectúa la compet<strong>en</strong>cia su v<strong>en</strong>ta: al conta<strong>do</strong>, a crédito, por<br />

tarjetas, etc.<br />

- Publicidad: Busquemos la manera más efici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> promocionar nuestros productos y<br />

con la m<strong>en</strong>or inversión posible.<br />

Las fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información para conocer <strong>el</strong> número <strong>de</strong> competi<strong>do</strong>res <strong>de</strong> la zona<br />

geográfica se pue<strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er a través <strong>de</strong>:<br />

- C<strong>en</strong>sos <strong>de</strong> Establecimi<strong>en</strong>tos que <strong>el</strong>aboran algunos Ayuntami<strong>en</strong>tos y CC.AA.<br />

- Anuario Comercial <strong>de</strong> España 2001: www.lacaixa.es<br />

- Conocimi<strong>en</strong>to y análisis <strong>de</strong> la zona geográfica, preguntan<strong>do</strong> <strong>en</strong> ti<strong>en</strong>das, bancos<br />

Roberto Picaza Fraile 21


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

- Solicitar lista<strong>do</strong>s por actividad <strong>en</strong> las Cámaras <strong>de</strong> <strong>comercio</strong>: www.camerdata.es<br />

- Páginas amarillas: www.paginas-amarillas.es<br />

El interés se c<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> establecimi<strong>en</strong>tos que actúan <strong>en</strong> <strong>el</strong> mismo sector <strong>de</strong> actividad,<br />

establecimi<strong>en</strong>tos que v<strong>en</strong><strong>de</strong>n productos sustitutivos y las perspectivas <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to futuro.<br />

Po<strong>de</strong>mos obt<strong>en</strong>er información <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia a través <strong>de</strong> distintas fu<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>tre las<br />

que se pue<strong>de</strong>n <strong>de</strong>stacar:<br />

- Fu<strong>en</strong>tes internas: reuniones o <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tros <strong>en</strong>tre empresarios, reuniones con sindicatos,<br />

conversaciones con cli<strong>en</strong>tes y empresas provee<strong>do</strong>ras, por medio <strong>de</strong> catálogos y folletos<br />

<strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia, promociones que hac<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta, listas <strong>de</strong> precios...<br />

- Fu<strong>en</strong>tes externas: Publicidad (inserciones publicitarias, anuncios solicitan<strong>do</strong> personal,<br />

artículos...), salones, ferias, coloquios, bancos, catálogos industriales, información<br />

facilitada por <strong>el</strong> registro mercantil o a través <strong>de</strong> informes comerciales que <strong>el</strong>aboran las<br />

cámaras <strong>de</strong> <strong>comercio</strong> o <strong>en</strong> internet (lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> morosos, etc.)<br />

También es conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta si los productos que pret<strong>en</strong><strong>de</strong>mos v<strong>en</strong><strong>de</strong>r se<br />

pue<strong>de</strong>n <strong>en</strong>contrar <strong>en</strong> Internet y si su compra es habitual a través <strong>de</strong> este medio, si los<br />

productos se ofertan <strong>en</strong> una gran superficie, si hay franquicias establecidas <strong>en</strong> ese sector <strong>de</strong><br />

actividad y <strong>el</strong> fon<strong>do</strong> <strong>de</strong> <strong>comercio</strong> que ti<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />

Es posible que <strong>en</strong> la i<strong>de</strong>a original <strong>de</strong> un proyecto, los productos que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong>n<br />

comercializar no cu<strong>en</strong>t<strong>en</strong> con ningún tipo <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia o esta no este pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

ámbito <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> actuar. En este caso este análisis habrá <strong>de</strong> t<strong>en</strong>erse<br />

<strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta a posteriori porque ningún producto o servicio permanece solo <strong>merca<strong>do</strong></strong> por<br />

mucho tiempo. Asimismo habrá que estimar la compet<strong>en</strong>cia pot<strong>en</strong>cial.<br />

Una bu<strong>en</strong>a forma <strong>de</strong> analizar la compet<strong>en</strong>cia pue<strong>de</strong> ser realizan<strong>do</strong> una ficha para cada<br />

competi<strong>do</strong>r, <strong>en</strong> la que const<strong>en</strong> las características más r<strong>el</strong>evantes <strong>de</strong> este. Un ejemplo <strong>de</strong> ficha<br />

podría ser como <strong>el</strong> que sigue a continuación:<br />

Roberto Picaza Fraile 22


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Nombre <strong>de</strong> la empresa: Antigüedad:<br />

Forma Jurídica:<br />

Actividad a la que se <strong>de</strong>dica:<br />

Días y horarios <strong>de</strong> apertura y cierre:<br />

Localización: Superficie <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta:<br />

Zona comercial / c<strong>en</strong>tro comercial / barrio<br />

Área <strong>de</strong> influ<strong>en</strong>cia<br />

Formas y facilidad <strong>de</strong> acceso:<br />

Cuota <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>:<br />

Volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas:<br />

Po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> negociación con provee<strong>do</strong>res: condiciones, exclusividad <strong>de</strong>l producto, capacidad<br />

financiera...<br />

Canales <strong>de</strong> distribución <strong>de</strong>l producto: directam<strong>en</strong>te, repres<strong>en</strong>tantes...<br />

Formas <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta: <strong>comercio</strong> tradicional, autoservicio, internet, otros...<br />

¿Pert<strong>en</strong>ece a alguna c<strong>en</strong>tral <strong>de</strong> compras y servicios?: condiciones, servicios...<br />

Franquicia: Notoriedad <strong>de</strong> la <strong>en</strong>seña:<br />

Condiciones: canon, royalties...<br />

Profesionalización <strong>de</strong> la gestión: informatización, experi<strong>en</strong>cia / formación ger<strong>en</strong>te...<br />

Política <strong>de</strong> productos: bi<strong>en</strong>es <strong>en</strong> los que se c<strong>en</strong>tran<br />

Número <strong>de</strong> líneas:<br />

Amplitud y profundidad <strong>de</strong> la gama:<br />

V<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> productos complem<strong>en</strong>tarios al principal:<br />

Servicios añadi<strong>do</strong>s a la v<strong>en</strong>ta: pago con tarjeta, parking, <strong>en</strong>vío a <strong>do</strong>micilio, promociones especiales,<br />

garantías...<br />

Cómo analiza <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> y sus necesida<strong>de</strong>s: Encuestas, observación, visita a ferias ...<br />

¿A qué segm<strong>en</strong>tos se dirige?: Segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> – principales cli<strong>en</strong>tes<br />

Segm<strong>en</strong>to1: por sexo, edad, niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> vida,<br />

hábitos <strong>de</strong> compra, uso <strong>de</strong>l producto,...<br />

Segm<strong>en</strong>to 2:<br />

Evolución: creci<strong>en</strong>te / <strong>de</strong>creci<strong>en</strong>te Evolución:<br />

Posicionami<strong>en</strong>to:<br />

servicio, imag<strong>en</strong>...<br />

proximidad, calidad <strong>de</strong> Posicionami<strong>en</strong>to:<br />

Información sobre la compet<strong>en</strong>cia que más le interesa: capacidad financiera, precios.<br />

¿cómo la consigue? bancos, provee<strong>do</strong>res, registro mercantil...<br />

Política <strong>de</strong> precios, ¿cómo lo <strong>de</strong>ci<strong>de</strong>?<br />

En función <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia En función <strong>de</strong>l coste<br />

PVP recom<strong>en</strong>da<strong>do</strong> por provee<strong>do</strong>res distancia con los competi<strong>do</strong>res<br />

Forma <strong>de</strong> cobro: conta<strong>do</strong>, plazos...<br />

Descu<strong>en</strong>tos / ofertas:<br />

Política <strong>de</strong> personal:<br />

número <strong>de</strong> trabaja<strong>do</strong>res: edad media:<br />

tipo <strong>de</strong> remuneración: inc<strong>en</strong>tivos a la v<strong>en</strong>ta:<br />

cursos <strong>de</strong> formación: Amabilidad, servicio:<br />

Roberto Picaza Fraile 23


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Política <strong>de</strong> comunicación <strong>de</strong> la empresa: individual-conjunta: asociación, c<strong>en</strong>tro comercial...<br />

Medios utiliza<strong>do</strong>s:<br />

Presupuesto:<br />

Objetivos e importancia <strong>de</strong> la publicidad:<br />

Dificulta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Entrada <strong>en</strong> <strong>el</strong> Merca<strong>do</strong><br />

A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia directa, hay otros <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que afectan a la naturaleza y <strong>el</strong><br />

gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia exist<strong>en</strong>te <strong>en</strong> un sector, estos son: <strong>el</strong> número <strong>de</strong> empresas<br />

competi<strong>do</strong>ras, <strong>el</strong> po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> negociación <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a y <strong>de</strong> las empresas provee<strong>do</strong>ras, las<br />

barreras <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada y salida <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector...<br />

� Fuerza <strong>de</strong> los provee<strong>do</strong>res: Es necesario conocer <strong>el</strong> número <strong>de</strong> empresas<br />

provee<strong>do</strong>ras que exist<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector, las empresas que <strong>do</strong>minan <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>, <strong>el</strong> gra<strong>do</strong> <strong>de</strong><br />

conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> los provee<strong>do</strong>res y las condiciones g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> compra para un sector<br />

<strong>de</strong>termina<strong>do</strong> para hacer una previsión <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s financieras, <strong>de</strong> almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to,<br />

etc.<br />

Primero <strong>de</strong>beremos buscar los principales provee<strong>do</strong>res <strong>de</strong> un sector y <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong><br />

producto <strong>de</strong> acuer<strong>do</strong> al posicionami<strong>en</strong>to <strong>el</strong>egi<strong>do</strong>. Esta información la po<strong>de</strong>mos obt<strong>en</strong>er a<br />

través <strong>de</strong> la visita a las principales ferias <strong>de</strong>l sector, solicitan<strong>do</strong> lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> fabricantes y<br />

mayoristas a las Cámaras <strong>de</strong> Comercio: www.camerdata.es o solicitan<strong>do</strong> información sobre<br />

las c<strong>en</strong>trales <strong>de</strong> compra exist<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> sector: www.anceco.es<br />

Una vez que disponemos <strong>de</strong>l lista<strong>do</strong> <strong>de</strong> los principales provee<strong>do</strong>res es importante hacer<br />

una tabla para cada uno <strong>de</strong> los provee<strong>do</strong>res <strong>en</strong> la que aparezcan sus principales<br />

características. Un mo<strong>de</strong>lo podría ser como <strong>el</strong> que se pres<strong>en</strong>ta a continuación:<br />

HOJA DE DATOS DEL PROVEEDOR<br />

Fecha:<br />

Nombre: Razón social:<br />

Dirección: (distancia: gastos <strong>de</strong> transporte) T<strong>el</strong>éfono:<br />

Página web: (catálogo)(precios) (condiciones <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta) Fax:<br />

Año <strong>de</strong> fundación: Nº <strong>de</strong> emplea<strong>do</strong>s<br />

Pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia al grupo industrial:<br />

Principales cli<strong>en</strong>tes Cli<strong>en</strong>te 1: % v<strong>en</strong>tas:<br />

y % <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas: Cli<strong>en</strong>te 2: % v<strong>en</strong>tas:<br />

Productos y marcas<br />

más significativos:<br />

Instalaciones:<br />

Características <strong>de</strong> las<br />

condiciones <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta:<br />

Valoración: calidad, servicio, precio...<br />

exclusividad, precio, condiciones <strong>de</strong> pago, pedi<strong>do</strong> mínimo, plazo <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>trega, almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l producto <strong>en</strong> las instalaciones <strong>de</strong>l provee<strong>do</strong>r,<br />

asesorami<strong>en</strong>to técnico,...<br />

Después <strong>de</strong> conocer las principales características <strong>de</strong> los provee<strong>do</strong>res, se <strong>de</strong>berá hacer<br />

un ABC <strong>de</strong> provee<strong>do</strong>res para la <strong>el</strong>ección <strong>de</strong> aqu<strong>el</strong>los con los que po<strong>de</strong>mos y queremos<br />

trabajar.<br />

Roberto Picaza Fraile 24


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

También es importante conocer si exist<strong>en</strong> intermediarios <strong>en</strong> ese sector, qui<strong>en</strong>es son,<br />

cómo paga a los intermediarios...<br />

� Productos sustitutivos: Hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> que aparezcan productos<br />

sustitutivos que puedan competir con éxito con nuestros productos. Hay que difer<strong>en</strong>ciar y<br />

t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta tres tipos <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia:<br />

1. G<strong>en</strong>érica: Cuan<strong>do</strong> lo que <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te busca es cubrir una necesidad especifica, por<br />

ejemplo para cubrir la necesidad <strong>de</strong> ocio una persona pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cidir ir al cine o ir <strong>de</strong><br />

compras.<br />

2. Forma <strong>de</strong>l producto: Aquí <strong>el</strong> interés <strong>de</strong> la persona se c<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> como cubrir esa<br />

necesidad, por ejemplo, la persona que va <strong>de</strong> compras pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cidir <strong>en</strong>tre comprar<br />

unos zapatos o comprar un regalo.<br />

3. Entre empresas: Una vez <strong>de</strong>cidi<strong>do</strong> <strong>el</strong> producto a comprar, aquí <strong>en</strong>tra a jugar la<br />

compet<strong>en</strong>cia directa, aquí <strong>el</strong> cli<strong>en</strong>te <strong>de</strong>cidirá <strong>en</strong>tre difer<strong>en</strong>tes establecimi<strong>en</strong>tos<br />

comerciales <strong>en</strong> función <strong>de</strong> una serie <strong>de</strong> factores como: notoriedad e imag<strong>en</strong> <strong>de</strong> la<br />

<strong>en</strong>seña, servicio, localización, marcas <strong>de</strong> los productos, precio, promociones...<br />

Se pue<strong>de</strong> <strong>el</strong>aborar una tabla <strong>en</strong> la que se reflej<strong>en</strong> los productos sustitutivos que satisfac<strong>en</strong><br />

la misma necesidad que los que nosotros ofrecemos para <strong>el</strong> segm<strong>en</strong>to s<strong>el</strong>ecciona<strong>do</strong>, sus<br />

características y analizar como pue<strong>de</strong>n afectar estos a nuestra empresa, así como saber cual<br />

es la razón por la que nuestros cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales prefieran satisfacer un necesidad con<br />

nuestro producto y no con otro sustitutivo o al revés.. Ejemplo:<br />

Necesidad a satisfacer: Hacer un regalo<br />

Nuestro<br />

producto:<br />

Producto<br />

sustitutivo 1:<br />

Producto<br />

sustitutivo 2:<br />

Producto<br />

sustitutivo 3:<br />

T<strong>el</strong>éfonos móviles Características, marcas, promociones, localización, modas...<br />

Perfumerías Características, moda, evolución...<br />

Ti<strong>en</strong>das <strong>de</strong> textil<br />

Ti<strong>en</strong>das <strong>de</strong> regalo,<br />

productos solidarios,<br />

ecológicos...<br />

Formas <strong>de</strong> conocer como se satisface <strong>de</strong>terminada necesidad pue<strong>de</strong> ser:<br />

- A través <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s publica<strong>do</strong>s sobre la forma <strong>de</strong> gasto <strong>de</strong> la r<strong>en</strong>ta.<br />

- Realizan<strong>do</strong> una <strong>en</strong>cuesta a nuestros cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales preguntán<strong>do</strong>les como<br />

satisfac<strong>en</strong> <strong>de</strong>terminada necesidad, así como cuáles son los aspectos más valora<strong>do</strong>s<br />

para esa necesidad (precio, calidad, moda, notoriedad <strong>de</strong> la marca) para que nosotros<br />

podamos conocer y ofrecerles lo que <strong>el</strong>los buscan.<br />

- Realizar una dinámica <strong>de</strong> grupo <strong>en</strong>tre personas que pert<strong>en</strong>ezcan a los segm<strong>en</strong>tos a<br />

los que se dirige la empresa.<br />

� Estructura y fuerza <strong>de</strong> la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a:<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> los segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>el</strong>egi<strong>do</strong>s, hay que analizar la importancia <strong>de</strong> los<br />

cli<strong>en</strong>tes que pose<strong>en</strong> los competi<strong>do</strong>res y los motivos por los que son cli<strong>en</strong>tes. Este factor es<br />

importante porque la cli<strong>en</strong>t<strong>el</strong>a se pue<strong>de</strong> c<strong>en</strong>trar <strong>en</strong>:<br />

→ pocos cli<strong>en</strong>tes con gran capacidad <strong>de</strong> compra<br />

→ muchos cli<strong>en</strong>tes con pequeña capacidad <strong>de</strong> compra.<br />

Roberto Picaza Fraile 25


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Esta información es importante porque <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> haber pocos cli<strong>en</strong>tes con gran<br />

capacidad <strong>de</strong> compra <strong>en</strong> <strong>el</strong> segm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> <strong>el</strong>egi<strong>do</strong> y ser estos cli<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> la<br />

compet<strong>en</strong>cia, es casi seguro que no resultara atractivo <strong>de</strong>sarrollar la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> negocio <strong>el</strong>egida.<br />

� Am<strong>en</strong>aza <strong>de</strong> nuevos competi<strong>do</strong>res (barreras <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada):<br />

- Legislación: <strong>de</strong>creto <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s superficies <strong>de</strong>l Gobierno Vasco.<br />

- Gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>ciación <strong>de</strong>l producto.<br />

- Acceso a canales <strong>de</strong> distribución y provee<strong>do</strong>res<br />

- Localización: ubicación <strong>en</strong> zona comercial céntrica<br />

- Requisitos <strong>de</strong> capital: necesidad <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s cantida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> recursos financieros.<br />

- Fon<strong>do</strong> <strong>de</strong> <strong>comercio</strong>: notoriedad <strong>de</strong> la <strong>en</strong>seña, antigüedad...<br />

� Gra<strong>do</strong> <strong>de</strong> conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong>l sector: Hay que analizar cuantas son las empresas que<br />

compit<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> objetivo y la participación <strong>de</strong> estas <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>,<br />

Análisis D.A.F.O. <strong>de</strong> los difer<strong>en</strong>tes competi<strong>do</strong>res<br />

Comparan<strong>do</strong> nuestras v<strong>en</strong>tajas y <strong>de</strong>bilida<strong>de</strong>s, y la posibilidad <strong>de</strong> subsanar estas últimas,<br />

haremos un diagnostico <strong>de</strong> la situación <strong>en</strong> la que nos <strong>en</strong>contramos y sacaremos algunas<br />

conclusiones sobre las <strong>de</strong>cisiones a tomar <strong>en</strong> <strong>el</strong> futuro.<br />

En <strong>el</strong> D.A.F.O. analizaremos que factores <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong> y <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia nos supon<strong>en</strong><br />

una:<br />

DEBILIDAD<br />

Interna y<br />

pres<strong>en</strong>te<br />

FORTALEZA<br />

Interna y<br />

pres<strong>en</strong>te<br />

AMENAZA<br />

Externa y<br />

futura<br />

OPORTUNIDAD<br />

Externa y<br />

futura<br />

En <strong>el</strong> análisis habrán <strong>de</strong> t<strong>en</strong>erse <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los sigui<strong>en</strong>tes factores:<br />

La Compet<strong>en</strong>cia - Oferta:<br />

1. Análisis <strong>de</strong> la compet<strong>en</strong>cia. Con r<strong>el</strong>ación a la compet<strong>en</strong>cia analizaremos todas las<br />

áreas <strong>de</strong> la empresa.<br />

Finanzas: Estructura financiera, acceso a fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> financiación.<br />

Marketing: Características <strong>de</strong>l producto, notoriedad <strong>de</strong>l nombre <strong>de</strong> la empresa,<br />

ori<strong>en</strong>tación al cli<strong>en</strong>te, segm<strong>en</strong>tación, distribución, r<strong>el</strong>ación con la distribución,<br />

promoción, fuerza <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas, servicio al cli<strong>en</strong>te.<br />

Gestión: Calidad <strong>de</strong> los directivos, conocimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l negocio, cultura <strong>de</strong> la empresa,<br />

planes estratégicos, equipo humano.<br />

Innovaciones: Productos, nuevos productos, exclusivas.<br />

2. Dificulta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>: saturación <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>, alquileres<br />

<strong>el</strong>eva<strong>do</strong>s, financiación, escaso po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> negociación,...<br />

Cuan<strong>do</strong> se combinan estos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>do</strong>s a <strong>do</strong>s, po<strong>de</strong>mos actuar <strong>de</strong> la sigui<strong>en</strong>te manera:<br />

Am<strong>en</strong>azas y puntos débiles: Debemos realizar acciones <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> forma<br />

inmediata, anulan<strong>do</strong> las am<strong>en</strong>azas y reforzan<strong>do</strong> los puntos débiles.<br />

Am<strong>en</strong>azas y puntos fuertes: Si es posible, combatiremos las am<strong>en</strong>azas reforzan<strong>do</strong> los<br />

puntos fuertes.<br />

Roberto Picaza Fraile 26


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Oportunida<strong>de</strong>s y puntos débiles: Corregiremos esa causa <strong>de</strong> <strong>de</strong>bilidad para<br />

aprovechar esa oportunidad que surja <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

D.A.F.O. Debilida<strong>de</strong>s Am<strong>en</strong>azas Fortalezas Oportunida<strong>de</strong>s ACCIÓN<br />

COMPETENCIA<br />

Finanzas<br />

Marketing<br />

Gestión<br />

Innovación<br />

→ → → → →<br />

→ → → → →<br />

→ → → → →<br />

→ → → → →<br />

Oportunida<strong>de</strong>s y puntos fuertes: Toman<strong>do</strong> como soporte esos puntos fuertes,<br />

diseñaremos una estrategia para b<strong>en</strong>eficiarnos <strong>de</strong> esa oportunidad y sacar v<strong>en</strong>tajas<br />

<strong>de</strong> posición fr<strong>en</strong>te a nuestros competi<strong>do</strong>res.<br />

8. Análisis <strong>de</strong> datos y toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones estratégicas y operativas<br />

Después <strong>de</strong> hacer un trabajo <strong>de</strong> campo o análisis obt<strong>en</strong>emos numerosos datos, los<br />

cuales es necesario analizar e interpretar. De las conclusiones obt<strong>en</strong>idas estaremos <strong>en</strong> la<br />

condición <strong>de</strong> tomar:<br />

→ Decisiones estratégicas: marketing estratégico. Con la información obt<strong>en</strong>ida <strong>en</strong> la<br />

investigación <strong>de</strong> <strong>merca<strong>do</strong></strong> trazamos <strong>de</strong> forma teórica las líneas a seguir <strong>en</strong> cuanto a acciones<br />

<strong>de</strong> marketing se refiere.<br />

Con la <strong>de</strong>finición <strong>de</strong>l plan <strong>de</strong> marketing <strong>de</strong>bemos ser capaces <strong>de</strong> fijar:<br />

· Público objetivo al que nos dirigimos: segm<strong>en</strong>tación y posicionami<strong>en</strong>to<br />

· Política <strong>de</strong> precios y <strong>de</strong>scu<strong>en</strong>tos.<br />

· Gama <strong>de</strong> productos a ofrecer.<br />

· Publicidad a realizar.<br />

· La promoción <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas.<br />

· El servicio postv<strong>en</strong>ta.<br />

· Elección <strong>de</strong> los canales <strong>de</strong> distribución.<br />

· Política <strong>de</strong> comunicación.<br />

· Formas <strong>de</strong> abastecimi<strong>en</strong>to y gestión <strong>de</strong> stocks.<br />

→ Decisiones operativas: marketing operativo. Definiremos la forma <strong>de</strong> concretar la<br />

estrategia <strong>de</strong> marketing<br />

· S<strong>el</strong>eccionan<strong>do</strong> <strong>el</strong> surti<strong>do</strong> y calidad <strong>de</strong> los productos.<br />

· Fijan<strong>do</strong> los precios <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es o servicios.<br />

· Contratación <strong>de</strong> la publicidad.<br />

· S<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> los canales <strong>de</strong> distribución<br />

Roberto Picaza Fraile 27


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

Mediante <strong>el</strong> plan <strong>de</strong> marketing <strong>el</strong> comerciante se asegura <strong>de</strong> la correcta implantación <strong>de</strong> la<br />

estrategia <strong>de</strong> marketing.<br />

También hay que <strong>de</strong>stacar la importancia <strong>de</strong> los datos que pue<strong>de</strong> disponer una empresa<br />

comercial a través <strong>de</strong>:<br />

→ Lista<strong>do</strong>s proporciona<strong>do</strong>s por un programa <strong>de</strong> gestión comercial: A través <strong>de</strong> estos<br />

lista<strong>do</strong>s se pue<strong>de</strong> realizar un análisis exhaustivo <strong>de</strong>l esta<strong>do</strong> <strong>de</strong>l negocio, <strong>de</strong> las cu<strong>en</strong>tas y <strong>de</strong>l<br />

almacén. Algunos <strong>de</strong> estos lista<strong>do</strong>s pue<strong>de</strong>n ser:<br />

- Lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> almacén: por familias <strong>de</strong> productos, por artículos con sus precios, <strong>de</strong> la<br />

rotación <strong>de</strong> cada artículo, inv<strong>en</strong>tario <strong>de</strong> precio <strong>de</strong> costo o <strong>de</strong> v<strong>en</strong>ta, informes comerciales<br />

<strong>de</strong> los artículos <strong>do</strong>n<strong>de</strong> se nos informa sobre que artículos y familias nos están ayudan<strong>do</strong> a<br />

obt<strong>en</strong>er las v<strong>en</strong>tas y <strong>el</strong> b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong> la empresa(unida<strong>de</strong>s, <strong>en</strong>tradas, salidas, v<strong>en</strong>tas,<br />

b<strong>en</strong>eficio y marg<strong>en</strong> obt<strong>en</strong>i<strong>do</strong>.<br />

- Lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas: fichas <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes, informe comercial <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> que<br />

podremos saber qui<strong>en</strong> nos compra, con que marg<strong>en</strong> les v<strong>en</strong><strong>de</strong>mos, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> cuan<strong>do</strong> no<br />

aparec<strong>en</strong> por la ti<strong>en</strong>da..., lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> v<strong>en</strong><strong>de</strong><strong>do</strong>res para conocer las v<strong>en</strong>tas por v<strong>en</strong><strong>de</strong><strong>do</strong>r,<br />

v<strong>en</strong>tas por horas, cesta media <strong>de</strong> la compra, diario <strong>de</strong> tickets y facturas.<br />

- Lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> compras: fichas <strong>de</strong> provee<strong>do</strong>res, registro <strong>de</strong> facturas recibidas e informe<br />

comercial <strong>de</strong> provee<strong>do</strong>res <strong>en</strong> <strong>el</strong> que sabremos a qui<strong>en</strong> compramos, cuanto, etc.<br />

- Lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> tesorería: Deudas <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes, <strong>de</strong>udas a provee<strong>do</strong>res, v<strong>en</strong>cimi<strong>en</strong>tos,<br />

sal<strong>do</strong>s <strong>de</strong> tesorería y situación financiera.<br />

- Lista<strong>do</strong>s <strong>de</strong> r<strong>en</strong>tabilidad: Pérdidas y ganancias <strong>en</strong> número y porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> cada<br />

concepto con r<strong>el</strong>ación al niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> ingresos habi<strong>do</strong>.<br />

→ Informes emiti<strong>do</strong>s por algunas <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s financieras sobre distintos aspectos <strong>de</strong><br />

los cli<strong>en</strong>tes que efectúan <strong>el</strong> pago <strong>de</strong> sus compras con tarjeta <strong>de</strong> crédito o <strong>de</strong>bito:<br />

Numerosas <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s <strong>en</strong>vían periódicam<strong>en</strong>te a los comerciantes informes <strong>de</strong> las<br />

personas que han realiza<strong>do</strong> compras <strong>en</strong> <strong>el</strong> establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l v<strong>en</strong><strong>de</strong><strong>do</strong>r y han paga<strong>do</strong> estas<br />

mediante tarjeta <strong>de</strong> <strong>de</strong>bito o crédito <strong>de</strong> dicha <strong>en</strong>tidad. En dichos informes aparec<strong>en</strong><br />

parámetros como <strong>el</strong> sexo, edad, población <strong>de</strong>l cli<strong>en</strong>te, etc. A través <strong>de</strong> la información<br />

suministrada po<strong>de</strong>mos trazar estrategias <strong>de</strong> marketing(producto, precio, distribución y<br />

comunicación) para po<strong>de</strong>r volver a atraer a esos cli<strong>en</strong>tes al <strong>comercio</strong> e int<strong>en</strong>tar fi<strong>de</strong>lizarlos.<br />

Por último recordar la importancia <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la información obt<strong>en</strong>ida por <strong>el</strong><br />

<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>de</strong> un pequeño <strong>comercio</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> realizar una v<strong>en</strong>ta. Uno <strong>de</strong> los<br />

puntos fuertes <strong>de</strong>l pequeño <strong>comercio</strong> está basa<strong>do</strong> <strong>en</strong> la confianza que los <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes<br />

transmit<strong>en</strong> a sus cli<strong>en</strong>tes, confianza transmitida por <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to y calidad <strong>de</strong> los<br />

productos, at<strong>en</strong>ción al cli<strong>en</strong>te y servicio. Fruto <strong>de</strong> <strong>el</strong>lo es frecu<strong>en</strong>te que se <strong>de</strong>sarrolle una<br />

comunicación eficaz que redun<strong>de</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los gustos y necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> sus<br />

cli<strong>en</strong>tes habituales.<br />

B<strong>en</strong>eficios que proporcionan las bases <strong>de</strong> datos – marketing r<strong>el</strong>acional<br />

1. Repetición <strong>de</strong> la compra.<br />

2. Reducción <strong>de</strong> costes.<br />

3. Aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la fi<strong>de</strong>lidad <strong>de</strong> los cli<strong>en</strong>tes<br />

4. Segm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l <strong>merca<strong>do</strong></strong>.<br />

5. I<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales.<br />

Roberto Picaza Fraile 28


Estudio <strong>de</strong> Merca<strong>do</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> Comercio Minorista<br />

6. Difusión s<strong>el</strong>ectiva <strong>de</strong> las comunicaciones a los cli<strong>en</strong>tes.<br />

7. R<strong>en</strong>ovación continua sobre <strong>el</strong> producto o servicio.<br />

8. Difusión <strong>de</strong> las tareas comerciales <strong>en</strong> toda la empresa.<br />

9. Rápi<strong>do</strong> conocimi<strong>en</strong>to previo <strong>de</strong>l historial <strong>de</strong> v<strong>en</strong>tas.<br />

10. Mejora <strong>de</strong> las r<strong>el</strong>aciones con otros miembros <strong>de</strong>l canal.<br />

BIBLIOGRAFÍA<br />

� “Diez pasos para crear una empresa”, SPRI, 1996.<br />

� Manual <strong>de</strong> Comercio, Consejo Superior <strong>de</strong> Cámaras <strong>de</strong> Comercio, 1997.<br />

� Márketing Estratégico para <strong>el</strong> pequeño Comercio, Ediciones PMP, 1999. José María<br />

Sainz <strong>de</strong> Vicuña.<br />

� Investigación Comercial, ESIC, 2000. Mª Áng<strong>el</strong>es González Lobo.<br />

� Promotores <strong>de</strong> PYMES Comerciales, PIC-2000, Gobierno Vasco.<br />

� Comercio Minorista <strong>en</strong> Euskadi, Características estructurales, 1998. Gobierno Vasco.<br />

� Anuario Económico <strong>de</strong> España. Fundación la Caixa. 2001.<br />

� Boletines <strong>de</strong> Coyuntura Económica <strong>de</strong>l País Vasco, Eusko Ganberak, publicación<br />

trimestral.<br />

� Internet.<br />

Roberto Picaza Fraile 29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!