CAPÍTULO 6: Entrada, transformación y salida de información
CAPÍTULO 6: Entrada, transformación y salida de información
CAPÍTULO 6: Entrada, transformación y salida de información
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Con-Texto <strong>de</strong> la Ciencia<br />
RECIBIRAN EL PREMIO EL 10 DE DICIEMBRE<br />
Nobel <strong>de</strong> Medicina para dos científicos<br />
por sus hallazgos sobre el olfato<br />
Les fue otorgado a Richard Axel y Linda Buck, ambos estadouni<strong>de</strong>nses. Desentrañaron<br />
los mecanismos para reconocer y recordar unos 10 000 olores.<br />
ES TO COL MO, SUE CIA<br />
AFP, EFE, AN SA Y DPA<br />
Los cien tí fi cos es ta dou ni <strong>de</strong>n ses Axel y<br />
Buck fue ron dis tin gui dos ayer con el Premio<br />
No bel <strong>de</strong> Me di ci na 2004, por sus<br />
in ves ti ga cio nes so bre el ol fa to, que has ta<br />
en ton ces ha bía cons ti tui do el más enig máti<br />
co <strong>de</strong> nues tros sen ti dos. El Ins ti tu to Ka rolins<br />
ka <strong>de</strong> Es to col mo ex pli có que el ga lar dón<br />
les fue otor ga do “por sus <strong>de</strong>s cu bri mien tos<br />
<strong>de</strong> los re cep to res ol fa ti vos y <strong>de</strong> la or ga ni zación<br />
<strong>de</strong>l sis te ma ol fa ti vo”, que <strong>de</strong> sen tra ñan<br />
los me ca nis mos pa ra re co no cer y re cor dar<br />
unos 10 000 olo res. El jaz mín, el orín <strong>de</strong><br />
zo rri no, la tie rra hú me da y la car ne po dri da<br />
emi ten mo lé cu las que, a tra vés <strong>de</strong>l ai re, llegan<br />
por la res pi ra ción a la na riz. Los re cepto<br />
res ol fa ti vos es tán al ta men te es pe cia liza<br />
dos, y ca da uno só lo pue <strong>de</strong> <strong>de</strong> tec tar un<br />
nú me ro li mi ta do <strong>de</strong> sus tan cias olo ro sas, y<br />
úni ca men te ésas.<br />
En ton ces, las cé lu las re cep to ras ol fa ti vas,<br />
me dian te un pro ce so ner vio so, en vían una<br />
se ñal a di fe ren tes glo mé ru los, en el bul bo<br />
ol fa ti vo, que es el área ol fa ti va pri ma ria <strong>de</strong>l<br />
ce re bro. Las cé lu las re cep to ras que tie nen<br />
el mis mo ti po <strong>de</strong> re cep tor ol fa ti vo trans miten<br />
las se ña les al mis mo glo mé ru lo. Y <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
el bul bo ol fa ti vo, la in for ma ción es reen-<br />
146 | 6 <strong>Entrada</strong>, <strong>transformación</strong> y <strong>salida</strong> <strong>de</strong> <strong>información</strong><br />
via da ha cia otras par tes <strong>de</strong>l ce re bro, don <strong>de</strong><br />
se con ju gan los da tos <strong>de</strong> va rios re cep to res<br />
ol fa ti vos, for man do un pa trón <strong>de</strong> olor.<br />
En un co mu ni ca do <strong>de</strong> pren sa, el Ins ti tuto<br />
Ka ro lins ka su bra ya la im por tan cia <strong>de</strong>l<br />
sis te ma ol fa ti vo pa ra la ca li dad <strong>de</strong> vi da.<br />
“Un úni co olor pue <strong>de</strong> <strong>de</strong> sen ca <strong>de</strong> nar más<br />
tar <strong>de</strong> dis tin tos re cuer dos <strong>de</strong> nues tra in fancia<br />
o <strong>de</strong> mo men tos emo ti vos, po si ti vos<br />
o ne ga ti vos”, apun ta. “Per <strong>de</strong>r el sen ti do<br />
<strong>de</strong>l ol fa to es una se ria dis ca pa ci dad: ya no<br />
po <strong>de</strong> mos per ci bir las di ver sas cua li da <strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> la co mi da ni <strong>de</strong> tec tar se ña les <strong>de</strong> aler ta,<br />
co mo el hu mo <strong>de</strong> un in cen dio. El olfato es<br />
fundamental para la supervi-vencia <strong>de</strong> los<br />
animales, en tanto les permite i<strong>de</strong>ntificar<br />
tanto el alimento <strong>de</strong>seado como el no<br />
apto para el consumo. La gacetilla <strong>de</strong>staca<br />
que el olfato es esencial para que los<br />
mamíferos recién nacidos encuentren<br />
las tetillas <strong>de</strong> su madre y obtengan leche.<br />
“También es <strong>de</strong> importancia suprema para<br />
muchos animales adultos —agrega—,<br />
para observar e interpretar el medio que<br />
los ro<strong>de</strong>a”. En los perros, la mucosa nasal<br />
olfativa es 40 veces más extensa que en los<br />
humanos.<br />
Cuan do es es ti mu la do por una sus tan cia<br />
olo ro sa, el re cep tor ol fa ti vo pri me ro ac tiva<br />
una pro teí na G, a la que es tá aso cia da,<br />
Activida<strong>de</strong>s<br />
an tes <strong>de</strong> en viar la se ñal ner vio sa. Los cientí<br />
fi cos ga lar do na dos re ve la ron que la gran<br />
fa mi lia <strong>de</strong> re cep to res ol fa ti vos per te ne ce<br />
al gru po <strong>de</strong> re cep to res en gan cha dos a la<br />
pro teí na G (GPCR). “To dos los re cep to res<br />
ol fa ti vos es tán aso cia dos a pro teí nas pe ro<br />
di fie ren en cier tos <strong>de</strong> ta lles, lo que ex plica<br />
por qué son <strong>de</strong> to na dos por di fe ren tes<br />
mo lé cu las olo ro sas —in di ca el Ins ti tu to<br />
Ka ro lins ka. Ca da re cep tor con sis te en una<br />
ca <strong>de</strong> na <strong>de</strong> ami noá ci dos que es tá an cla da<br />
en la mem bra na <strong>de</strong> la cé lu la y la atra vie sa<br />
sie te ve ces”.<br />
La ca <strong>de</strong> na crea una es pe cie <strong>de</strong> mues ca<br />
don <strong>de</strong> pue <strong>de</strong> en gan char se. Cuan do es to<br />
ocu rre, se al te ra la for ma <strong>de</strong> la pro teí na<br />
re cep to ra, lo que ac ti va la pro teí na G.<br />
Axel y Buck <strong>de</strong> sen tra ña ron que las se ñales<br />
en via das <strong>de</strong>s <strong>de</strong> los re cep to res ol fa tivos<br />
lle gan a los apro xi ma da men te 2000<br />
glo mé ru los <strong>de</strong>l bul bo ol fa ti vo. Siem pre<br />
el mis mo ti po <strong>de</strong> re cep tor al mis mo glomé<br />
ru lo, el que, a su vez, ac ti va siem pre la<br />
mis ma cé lu la mi tral. A tra vés <strong>de</strong> pro ce sos<br />
ner vio sos, las cé lu las en vían in for ma ción<br />
a va rias par tes <strong>de</strong>l ce re bro, en mi cro rre giones<br />
bien <strong>de</strong> fi ni das en la cor te za ce re bral.<br />
Allí se com bi nan los da tos pa ra ar mar el<br />
pa trón ca rac te rís ti co <strong>de</strong> ca da olor.<br />
❚ Lean el artículo periodístico, observen la imagen <strong>de</strong> la página anterior y resuelvan:<br />
- ¿Cuál es el medio por el cual ingresan las partículas odoríferas en el organismo?<br />
- ¿Dón<strong>de</strong> se encuentran las células receptoras <strong>de</strong> estas señales químicas?<br />
- ¿Cuál es la importancia <strong>de</strong>l olfato en la calidad <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> una persona?<br />
Diario Clarín, 05-10-2004 (adaptación)