Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...
Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...
Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LUIS ALONSO GONZÁLEZ NARANJO & JOSÉ FERNANDO MOLINA RESTREPO<br />
<strong>en</strong>dot<strong>el</strong>iales y <strong>de</strong>l músculo liso, <strong>la</strong> síntesis <strong>de</strong><br />
prostaciclina <strong>en</strong> <strong>la</strong>s célu<strong>la</strong>s <strong>en</strong>dot<strong>el</strong>iales y <strong>la</strong> activación<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s proteínas C y S 64 . La apoA-1 asociada<br />
a <strong>la</strong> HDL también disminuye <strong>la</strong> producción <strong>de</strong><br />
citoquinas inf<strong>la</strong>matorias 65 .<br />
La respuesta <strong>de</strong> fase aguda induce cambios<br />
marcados <strong>en</strong> <strong>la</strong> composición proteica y lipídica<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s HDLs. La inf<strong>la</strong>mación disminuye los niv<strong>el</strong>es<br />
<strong>de</strong> HDLs al aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> actividad <strong>de</strong> <strong>la</strong> lipasa<br />
<strong>en</strong>dot<strong>el</strong>ial y <strong>de</strong> <strong>la</strong> fosfolipasa A2. La conc<strong>en</strong>tración<br />
<strong>de</strong> colesterol HDL disminuye hasta <strong>en</strong> un 50%<br />
<strong>en</strong> paci<strong>en</strong>tes con sepsis o influ<strong>en</strong>za 66 . En inf<strong>la</strong>mación<br />
crónica, <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> apoA-1 contribuye<br />
a un aum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s LDLs<br />
oxidadas, lo cual contribuye al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />
aterosclerosis. En paci<strong>en</strong>tes con AR, LES y síndrome<br />
antifosfolípido se ha informado bajos niv<strong>el</strong>es<br />
<strong>de</strong> apoA-1 y HDL 67,68 .<br />
Citoquinas<br />
Las conc<strong>en</strong>traciones p<strong>la</strong>smáticas <strong>de</strong> citoquinas<br />
y receptores <strong>de</strong> citoquinas son útiles <strong>en</strong> <strong>la</strong> clínica;<br />
sin embargo, su cuantificación pres<strong>en</strong>ta diversas<br />
dificulta<strong>de</strong>s re<strong>la</strong>cionadas con su corta vida media,<br />
<strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> factores bloqueadores y <strong>de</strong><br />
inhibidores naturales, así como <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong> <strong>la</strong> técnica para su medición18 .<br />
TNF y receptores solubles <strong>de</strong>l TNF<br />
El TNF ti<strong>en</strong>e un pap<strong>el</strong> importante <strong>en</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s<br />
inf<strong>la</strong>matorias como <strong>la</strong> AR, <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad<br />
intestinal inf<strong>la</strong>matoria y <strong>la</strong> psoriasis, <strong>de</strong> ahí <strong>el</strong> uso<br />
exitoso <strong>de</strong> terapia anti-TNF <strong>en</strong> estas <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s.<br />
En <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> estudios, los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> TNF<br />
se <strong>en</strong>contraron ligeram<strong>en</strong>te <strong>el</strong>evados mi<strong>en</strong>tras<br />
que los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong>l receptor soluble <strong>de</strong>l TNF (TNFsR),<br />
<strong>el</strong> cual contrarresta <strong>la</strong> activación <strong>de</strong>l TNF, se<br />
<strong>en</strong>contraron muy <strong>el</strong>evados <strong>en</strong> <strong>el</strong> suero y <strong>en</strong> <strong>el</strong> líquido<br />
sinovial <strong>de</strong> los paci<strong>en</strong>tes con AR. Niv<strong>el</strong>es<br />
altos circu<strong>la</strong>ntes <strong>de</strong> TNF rara vez se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong><br />
diversas condiciones clínicas; sin embargo, pudieran<br />
reflejarse por los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong>l TNF-sR; <strong>de</strong>bido a<br />
que <strong>el</strong> TNF-sR inhibe <strong>el</strong> TNF, <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción TNF: TNFsR<br />
sería un parámetro más confiable69,70 .<br />
El síndrome periódico asociado al receptor <strong>de</strong><br />
TNF, es un síndrome autoinf<strong>la</strong>matorio caracterizado<br />
por fiebre <strong>en</strong> picos, artritis, manifestaciones<br />
44<br />
Rev.Colomb.Reumatol.<br />
cutáneas, marcadores inf<strong>la</strong>matorios <strong>el</strong>evados y<br />
actividad <strong>el</strong>evada <strong>de</strong>l TNF. Este síndrome se <strong>de</strong>be<br />
a mutaciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> dominio extrac<strong>el</strong>u<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l receptor<br />
tipo I <strong>de</strong>l TNF. Las conc<strong>en</strong>traciones <strong>de</strong>l<br />
TNF-sR usualm<strong>en</strong>te se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran disminuidas<br />
durante <strong>la</strong>s exacerbaciones 71 .<br />
IL-1 y antagonistas <strong>de</strong>l receptor <strong>de</strong> <strong>la</strong> IL-1<br />
(IL-1Ra)<br />
Existe una serie <strong>de</strong> síndromes autoinf<strong>la</strong>matorios<br />
crónicos, hereditarios [síndrome crónico, infantil,<br />
neurológico, cutáneo y articu<strong>la</strong>r (CINCA), fiebre<br />
mediterránea familiar, síndrome <strong>de</strong> Muckle-W<strong>el</strong>ls<br />
(MWS), urticaria familiar por frío, síndrome <strong>de</strong><br />
hiper-IgD o hiperinmunoglobulinemia D y <strong>el</strong> síndrome<br />
<strong>de</strong> artritis pióg<strong>en</strong>a estéril, pio<strong>de</strong>rma<br />
gangr<strong>en</strong>oso y acné (PAPA)] que respon<strong>de</strong>n al tratami<strong>en</strong>to<br />
con IL-1Ra, <strong>el</strong> cual se une sin señalización<br />
al receptor <strong>de</strong> <strong>la</strong> IL-172 . En estos síndromes,<br />
una alta secreción <strong>de</strong> IL-1β es causada por mutaciones<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> g<strong>en</strong> CIAS1, también conocido como<br />
NALP3, <strong>el</strong> cual contro<strong>la</strong> <strong>la</strong> activación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
caspasa-1 <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l inf<strong>la</strong>masoma, un complejo<br />
multiproteico responsable <strong>de</strong>l procesami<strong>en</strong>to y<br />
secreción <strong>de</strong> <strong>la</strong> IL-1 y <strong>la</strong> IL-1873 . Las mutaciones<br />
empeoran <strong>el</strong> control estricto <strong>de</strong>l procesami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> IL-1β, <strong>de</strong> modo que un estrés o injuria física <strong>de</strong><br />
baja magnitud pue<strong>de</strong> g<strong>en</strong>erar una alta secreción<br />
<strong>de</strong> IL-1β con episodios inf<strong>la</strong>matorios sistémicos.<br />
Los niv<strong>el</strong>es circu<strong>la</strong>ntes <strong>de</strong> IL-1β, sin embargo, no<br />
reflejan fi<strong>el</strong>m<strong>en</strong>te <strong>el</strong> pap<strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> IL-1β <strong>en</strong> estos<br />
síndromes autoinf<strong>la</strong>matorios, contrario a los niv<strong>el</strong>es<br />
<strong>de</strong> IL-18, los cuales son muy <strong>el</strong>evados.<br />
La <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> los niv<strong>el</strong>es sistémicos <strong>de</strong> IL-<br />
1β es difícil ya que sus niv<strong>el</strong>es circu<strong>la</strong>ntes son bajos,<br />
su producción es principalm<strong>en</strong>te local y su vida<br />
media es corta. Por lo tanto, <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong><br />
los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong>l IL-1Ra pue<strong>de</strong> ser <strong>de</strong> mayor utilidad.<br />
Por ejemplo, <strong>en</strong> paci<strong>en</strong>tes con LES, <strong>la</strong> <strong>el</strong>evación <strong>de</strong><br />
los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> IL-1Ra se corre<strong>la</strong>ciona con exacerbaciones<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>fermedad que compromet<strong>en</strong><br />
órganos difer<strong>en</strong>tes a los riñones, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong><br />
compromiso r<strong>en</strong>al los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> IL-1Ra son bajos74 .<br />
IL-6<br />
La IL-6 ti<strong>en</strong>e un marcado efecto estimu<strong>la</strong>nte<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> síntesis hepática <strong>de</strong> reactantes <strong>de</strong> fase