06.05.2013 Views

Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...

Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...

Evaluación de la inflamación en el laboratorio - Revista Colombiana ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LUIS ALONSO GONZÁLEZ NARANJO & JOSÉ FERNANDO MOLINA RESTREPO<br />

hay discrepancia <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> int<strong>en</strong>sidad y <strong>la</strong> magnitud<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> respuesta, por difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>la</strong> producción<br />

<strong>de</strong> citoquinas específicas o sus modu<strong>la</strong>dores,<br />

<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s. Por ejemplo, discrepancias<br />

<strong>en</strong>tre los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> PCR y VSG son comunes<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> síndrome <strong>de</strong> Sjögr<strong>en</strong>, <strong>el</strong> lupus eritematoso<br />

sistémico (LES) y especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> púrpura<br />

hipergamaglobulinémica o <strong>en</strong> <strong>la</strong> macroglobulinemia<br />

<strong>de</strong> Wal<strong>de</strong>ström, don<strong>de</strong> <strong>la</strong> PCR pue<strong>de</strong><br />

ser normal y <strong>la</strong> VSG muy <strong>el</strong>evada. En estas <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s,<br />

<strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> VSG se <strong>de</strong>be a <strong>la</strong>s<br />

propieda<strong>de</strong>s aglutinantes <strong>de</strong> <strong>la</strong> IgG e IgM, especialm<strong>en</strong>te<br />

cuando éstas se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> altas<br />

conc<strong>en</strong>traciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>la</strong>sma o hac<strong>en</strong> parte <strong>de</strong><br />

complejos inmunes circu<strong>la</strong>ntes. Las razones por<br />

<strong>la</strong>s cuales <strong>la</strong> PCR es baja <strong>en</strong> estas circunstancias<br />

se <strong>de</strong>sconoc<strong>en</strong> 7 .<br />

Actualm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong>s pruebas más utilizadas <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

práctica clínica para <strong>la</strong> valoración <strong>de</strong> <strong>la</strong> inf<strong>la</strong>mación<br />

son <strong>la</strong> PCR y <strong>la</strong> VSG.<br />

Proteína C Reactiva<br />

La PCR, l<strong>la</strong>mada así por su capacidad <strong>de</strong> precipitar<br />

<strong>el</strong> polisacárido C <strong>de</strong>l Streptococcus<br />

pneumaniae <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> calcio, fue <strong>la</strong> primera<br />

proteína <strong>de</strong> fase aguda <strong>de</strong>scrita y es un<br />

marcador muy s<strong>en</strong>sible <strong>de</strong> inf<strong>la</strong>mación y daño<br />

tisu<strong>la</strong>r8 . Es sintetizada principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> hígado<br />

<strong>en</strong> respuesta a <strong>la</strong> IL-6 y esta síntesis es<br />

increm<strong>en</strong>tada por <strong>la</strong> IL-1β9, 10 . Aunque su función<br />

exacta se <strong>de</strong>sconoce, juega un pap<strong>el</strong> importante<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> int<strong>en</strong>sidad y ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> reacción inf<strong>la</strong>matoria aguda11 . La PCR se une<br />

a difer<strong>en</strong>tes ligandos (fosforilcolina, fosfolípidos,<br />

fibronectina, cromatina y pequeñas ribonucleoproteínas)<br />

y ti<strong>en</strong>e importantes capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

reconocimi<strong>en</strong>to y activación. Las principales funciones<br />

<strong>de</strong> activación <strong>de</strong> <strong>la</strong> PCR son <strong>la</strong> activación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> vía clásica <strong>de</strong>l complem<strong>en</strong>to luego <strong>de</strong><br />

interactuar con algunos <strong>de</strong> sus ligandos biológicos<br />

y <strong>la</strong> interacción con célu<strong>la</strong>s <strong>de</strong>l sistema inmune<br />

al unirse a los receptores Fc gamma12 . La PCR<br />

se une a célu<strong>la</strong>s apoptóticas y es importante <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>de</strong>puración <strong>de</strong> restos nucleares13 .<br />

La PCR participa activam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> aterosclerosis. La PCR interactúa con <strong>la</strong>s célu<strong>la</strong>s<br />

<strong>en</strong>dot<strong>el</strong>iales y estimu<strong>la</strong> <strong>la</strong> producción <strong>de</strong> IL-6<br />

38<br />

Rev.Colomb.Reumatol.<br />

y <strong>en</strong>dot<strong>el</strong>ina-1. La IL-6, una citoquina inf<strong>la</strong>matoria<br />

implicada <strong>en</strong> <strong>la</strong> patogénesis y curso clínico <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>fermedad vascu<strong>la</strong>r aterosclerótica, se une a su<br />

receptor soluble (sIL-6R) formando <strong>el</strong> complejo IL-<br />

6/sIL-6R, <strong>el</strong> cual estimu<strong>la</strong> <strong>el</strong> reclutami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

leucocitos y promueve <strong>la</strong> respuesta inf<strong>la</strong>matoria<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> célu<strong>la</strong> <strong>en</strong>dot<strong>el</strong>ial. La <strong>en</strong>dot<strong>el</strong>ina-1, un pot<strong>en</strong>te<br />

vasoconstrictor <strong>en</strong>dóg<strong>en</strong>o, media una serie <strong>de</strong><br />

respuestas como <strong>la</strong> disfunción <strong>en</strong>dot<strong>el</strong>ial, contracción<br />

vasomotora, activación <strong>de</strong> leucocitos y<br />

p<strong>la</strong>quetas y proliferación c<strong>el</strong>u<strong>la</strong>r. La PCR también<br />

promueve <strong>la</strong> captación <strong>de</strong> LDL por los macrófagos<br />

y facilita <strong>la</strong> adhesión y transmigración <strong>de</strong> los<br />

leucocitos al estimu<strong>la</strong>r <strong>la</strong> expresión <strong>de</strong> molécu<strong>la</strong>s<br />

<strong>de</strong> adhesión y <strong>la</strong> secreción <strong>de</strong> proteína-1 quimoatray<strong>en</strong>te<br />

para monocitos (MCP-1) 14-16 .<br />

La PCR se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> pequeñas cantida<strong>de</strong>s<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>la</strong>sma sanguíneo (~1 mg/L ó 0.1 mg/dl),<br />

pero se increm<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> procesos infecciosos,<br />

inf<strong>la</strong>matorios, traumáticos y neoplásicos. A pesar<br />

<strong>de</strong> su baja especificidad diagnóstica, es <strong>el</strong><br />

marcador inf<strong>la</strong>matorio con más v<strong>en</strong>tajas <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

clínica, tales como su disponibilidad, reproducibilidad<br />

y fiabilidad. La PCR se utiliza <strong>en</strong> tres esc<strong>en</strong>arios<br />

clínicos: infección, inf<strong>la</strong>mación crónica<br />

y riesgo metabólico. La cinética <strong>de</strong> los niv<strong>el</strong>es<br />

séricos <strong>de</strong> <strong>la</strong> PCR se corre<strong>la</strong>ciona bi<strong>en</strong> con <strong>el</strong><br />

estímulo inf<strong>la</strong>matorio. Luego <strong>de</strong> un estímulo inf<strong>la</strong>matorio<br />

agudo, <strong>la</strong> conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> PCR<br />

aum<strong>en</strong>ta rápidam<strong>en</strong>te por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> 0.5 mg/dl<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s primeras 6 horas y alcanza un pico <strong>en</strong> 48<br />

horas, <strong>el</strong> cual refleja <strong>la</strong> ext<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> <strong>la</strong> lesión 15,17 .<br />

Una vez <strong>el</strong> estímulo <strong>de</strong>saparece, sus niv<strong>el</strong>es disminuy<strong>en</strong><br />

rápidam<strong>en</strong>te a su estado basal, con una<br />

vida media <strong>de</strong> unas 18 horas 17 ; sin embargo,<br />

permanece <strong>el</strong>evada <strong>en</strong> procesos inf<strong>la</strong>matorios<br />

crónicos como <strong>la</strong> AR, tuberculosis pulmonar o<br />

neop<strong>la</strong>sias ext<strong>en</strong>sas. Por lo g<strong>en</strong>eral, es más s<strong>en</strong>sible<br />

que <strong>la</strong> VSG y a difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> ésta no varía<br />

con <strong>la</strong> edad, <strong>la</strong> morfología <strong>de</strong> los eritrocitos ni<br />

<strong>la</strong>s variaciones <strong>de</strong> otras proteínas.<br />

Por <strong>el</strong> método <strong>de</strong> turbidimetría, se consi<strong>de</strong>ran<br />

normales valores m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 0.6 mg/dl, aunque<br />

conc<strong>en</strong>traciones hasta 1 mg/dl no son inusuales,<br />

posiblem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con pequeños traumas,<br />

gingivitis, diabetes, obesidad, pobre acondicionami<strong>en</strong>to<br />

físico, hipert<strong>en</strong>sión arterial, bajos niv<strong>el</strong>es

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!