Mol Cholobil K'op ta Sotz'leb El Gran Diccionario Tzotzil de San ...

Kol Alel
Ati anima jkumpare Maryan Martinis, kol iyal i’abtej ta stzobel, ta smeltzanel li
tz’i’leletike. Nat ixanav ta te’tik, ta ch’entik, ta jobeltik, ta olon, ta ak’ol, ta korixmatik, ta
vo’tik. Pero mu k’usi ixi’ o ya’el, mi ja’uk chon, mi ja’uk max, mi ja’uk j’ak’-chamel ti
k’al iya’i tey x’i’on ta vitzetik. Tze’ej lo’il nox ya’el li abtele.
Ta 1963 lik abtejuk jchi’uk ti anima jkumpare Antzelmo Péres une. Ta primero ay
xchi’inon k’al nom, k’al Santa-pe, Nuevo Méjiko Tey istz’ik ti j-p’ej nox mantzana ta
ve’lil une. Pero muk’ ta alel yu’un ya’el li vi’nale, yu’n ay xchi’inon otro j-ech’el ta nom,
ta Waxinton ta 1967. Ta 1966 ilok’ ta sa’-tz’i’lel noxtok, jutuk mu sjunuluk jabil. Pero toj
lek i’abtej ikil, lek mi ta xanbal i lek mi ta chotlej noxtoke. Kol iyal ti ispas ti svokol uk
une.
Ta slikeb, ta yayaneb li sa’obil smelol k’ope isva’anoj sba, istek’anoj sba, ti anima
jkumpare Romin Teratole. Ta lajcheb jabil, ta lajcheb k’ak’al ko’ol lixanavotikótik, ko’ol
libeinotikótik, ta nom, ta noch’. Ta tze’ej, ta lo’il li’abtejotikótik. Ti mi lek ik’opoj, ti mi
lek ijoyp’ij , ti yo jk’ope, ti yo jrasone, ti yo kee, ti yo jti’e, ja’ lixchanubtas, ja’
lisp’ijubtas. Kol iyal ti ispas ti svokol uk une.
Ti anima jkumparetake, chamemik xa, lajemik xa, ta yolon lum xa, ta yolon
ach’el xa, ti sjole, ti sbakele, ta ba vitz xa, ta ba stzelej xa. Kajvaltik sna’ mi sk’opon to
sba ti jch’uleltikotike.
Ti manchuk iyak’ svokolike, yik’tiike, muk’ xmeltzaj li abtel yechuke. Tey xa
chil mi xtun yu’unik i jch’uleltaktike, ti vo’ne k’ope, ti vo’ne lo’ile.
2