Exposição Bibliográfica Retrospectiva - Fundação Biblioteca Nacional
Exposição Bibliográfica Retrospectiva - Fundação Biblioteca Nacional
Exposição Bibliográfica Retrospectiva - Fundação Biblioteca Nacional
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
taumatúrgica numerosas figuras e escolas longamente soterradas<br />
na memória dos sábios. Tal fenômeno arrancou de Emilio Castelar,<br />
aliás seu perpétuo e ferrenho antagonista, a seguinte confissão:<br />
«El saber que revela esta obra honraria de seguro, no a un<br />
mozo en sus floridos anos, sino a una sociedad de benedictinos<br />
que se transinitiera en largos períodos de tiempo el vínculo<br />
secular de la ciência» (Em Garcia y Garcia de Castro, Menéndez<br />
y Pelayo, pág. 99). Tampouco Azorin oculta seu assombro de<br />
«cómo un hombre haya podido investigar tanto y escribir tanto»<br />
(Em A B C, 1-VIII-1954).<br />
Bonilla San Martin diria de Menéndez Pelayo, no ano de sua<br />
morte: «Fué el génio de la raza que se cernió con potente vuelo<br />
sobre todas las esferas de la erudición, de la crítica y de la<br />
historia». E na mesma data escrevia em Nova York o erudito<br />
norte-americano M.A. Buchanan: «It may be doubted whether,<br />
for extensive and profound knowledge of European literature,<br />
ancient and modern, Menéndez Pelayo has ever had a peer»<br />
(Em The Nation. 20-VI-1912).<br />
A pergunta, porém, surgia espontânea de todos: Como pode<br />
um homem ler tanto? Porque era notório que Menéndez Pelayo<br />
lia tudo, absolutamente tudo que analisava ou declarava ter lido.<br />
A resposta, dava-a Clarín (pseudônimo de Leopoldo Alas) em<br />
seu festivo estilo: «iCómo puede ser esto? ^Cuándo lee tanto<br />
Marcelino? Que estudia mientras come, ya lo sabemos; pero esto<br />
no basta. El problema no tiene solución si no admitimos también<br />
que lee mientras duerme. Sí, lee mientras duerme, así como tantos<br />
lectores, y algunos críticos, duerinen mientras leen» (Em Epistolado,<br />
Madrid, 1953, p. 121).<br />
Seu biógrafo Artigas aponta ainda outras respostas anedóticas:<br />
que lia nas duas páginas do livro a um tempo; que tinha tão<br />
prodigiosa retentiva que localizava de memória todos e cada um<br />
dos volumes de sua biblioteca; e recordava com fidelidade as<br />
páginas e linhas em que se achava tal ou qual sentença, etc. (Em<br />
8 —