17.08.2013 Views

El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl

El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl

El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ENERO 2009<br />

mosaico<br />

1<br />

Bo l e t í n Me n s u a l In t e r n o d e Co M u n I C a C Ió n d e oHl<br />

Nº 109<br />

En este número<br />

Éxito <strong>de</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />

Navidad “Magia solidaria para<br />

los Peques <strong>de</strong> China” 2<br />

Las i<strong>de</strong>as más innovadoras<br />

<strong>de</strong> los empleados t<strong>en</strong>drán<br />

recomp<strong>en</strong>sa 3<br />

M<strong>en</strong>ción especial por <strong>la</strong><br />

Memoria sobre Desarrollo<br />

Sost<strong>en</strong>ible 3<br />

Primer gran proyecto español<br />

<strong>de</strong> I+D+i para el diseño <strong>de</strong><br />

diques flotantes 6<br />

Obras <strong>en</strong> el Puerto <strong>de</strong><br />

Barcelona y <strong>en</strong> <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Ciudad Condal 7<br />

Contrato <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong><br />

Gibraltar para <strong>un</strong>a autovía<br />

con España 7<br />

Mosaico es <strong>un</strong>a publicación m<strong>en</strong>sual interna<br />

<strong>de</strong>l Grupo OHL<br />

Paseo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Castel<strong>la</strong>na, 259 D, Torre Espacio<br />

28046 - Madrid<br />

Tel.:+34913484100<br />

e-mail: mosaico@ohl.es<br />

Dirige y realiza<br />

IppiCom<strong>un</strong>icacion<br />

Tel.: +34913148178<br />

e-mail: ippi@ippi.es<br />

C<strong>en</strong>tro neurálgico <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria <strong>de</strong> OHL<br />

<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>tarea</strong><br />

Equipos <strong>de</strong> topografía, casetas <strong>de</strong> obra, p<strong>un</strong>tales, grúas torre que esperan<br />

alzarse al cielo, ext<strong>en</strong><strong>de</strong>doras y pavim<strong>en</strong>tadoras <strong>de</strong> firmes, carros <strong>de</strong><br />

avance y cimbras para construcción <strong>de</strong> viaductos, jumbos y t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras<br />

para perforación <strong>de</strong> túneles, locomotoras, perfi<strong>la</strong>doras y bateadoras <strong>de</strong> vía,<br />

camiones quitanieve…<br />

Una visita al <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong><br />

<strong>de</strong>l Grupo permite ver <strong>de</strong> cerca los equipos<br />

y <strong>la</strong> maquinaria que hac<strong>en</strong> posible que <strong>la</strong>s<br />

obras salgan a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte. Como si <strong>de</strong> <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />

<strong>en</strong> el camino se tratara, estos equipos,<br />

<strong>en</strong> algún mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su vida útil, pasan<br />

por este parque a <strong>la</strong> espera <strong>de</strong> <strong>un</strong> nuevo<br />

proyecto que los <strong>de</strong>vuelva a su esc<strong>en</strong>ario<br />

natural: a pie <strong>de</strong> obra.<br />

<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> es el<br />

principal c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />

<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>. Se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el polígono<br />

industrial Miralcampo <strong>de</strong> Azuqueca <strong>de</strong><br />

H<strong>en</strong>ares (Guada<strong>la</strong>jara) y ocupa <strong>un</strong>a parce<strong>la</strong><br />

<strong>de</strong> 163.362 m². Dispone <strong>de</strong> seis naves<br />

Confer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> RAI sobre <strong>la</strong> crisis económica<br />

Vil<strong>la</strong>r Mir propone <strong>un</strong> gran pacto<br />

contra <strong>la</strong> crisis<br />

La Real Aca<strong>de</strong>mia <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería, <strong>de</strong> <strong>la</strong> que<br />

es académico, fue el esc<strong>en</strong>ario <strong>en</strong> el que el<br />

presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong>l Grupo OHL, Juan-Miguel Vil<strong>la</strong>r<br />

Mir, dictó el 27 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>un</strong>a confer<strong>en</strong>cia<br />

magistral c<strong>en</strong>trada <strong>en</strong> “La crisis económica<br />

actual. Sus oríg<strong>en</strong>es y características.<br />

Medidas para salir <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis”.<br />

Vil<strong>la</strong>r Mir advirtió <strong>en</strong> su exposición que <strong>la</strong><br />

economía m<strong>un</strong>dial se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>ta a <strong>un</strong>a <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s crisis financieras y económicas más<br />

graves <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia, que se inició con<br />

fallos regu<strong>la</strong>torios y sustantivos <strong>de</strong>l sistema<br />

financiero <strong>en</strong> EE.UU. y con el h<strong>un</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong> 1.600 m² cada <strong>un</strong>a, que albergan los<br />

talleres y el archivo g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Grupo,<br />

más otra <strong>de</strong> 2.000 m² paletizada para<br />

almac<strong>en</strong>aje <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras,<br />

así como <strong>de</strong>l edificio <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong><br />

<strong>Maquinaria</strong>. Páginas 4 y 5<br />

sus hipotecas subprime <strong>en</strong> agosto<br />

<strong>de</strong> 2007. Ap<strong>un</strong>tó que exist<strong>en</strong> importantes<br />

paralelismos <strong>en</strong>tre esta crisis y <strong>la</strong> <strong>de</strong>l 29.<br />

“En ambos casos –indicó-, el orig<strong>en</strong> se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> los excesos cometidos <strong>en</strong><br />

los años <strong>de</strong> pujanza económica previos<br />

a su estallido, <strong>de</strong>rivados, tanto <strong>en</strong>tonces<br />

como ahora, <strong>de</strong> <strong>la</strong> expansión <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa<br />

monetaria y <strong>de</strong> <strong>un</strong>os tipos <strong>de</strong> interés muy<br />

reducidos”. Excesos que han <strong>de</strong>sembocado<br />

<strong>en</strong> otra situación que también guarda<br />

semejanza, como es el brusco fr<strong>en</strong>azo <strong>de</strong>l<br />

crédito que ha seguido al estallido <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

crisis. Página 8


2<br />

Campaña <strong>de</strong> Navidad <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios<br />

Éxito <strong>de</strong> <strong>la</strong> “Magia solidaria<br />

para los niños <strong>de</strong> China”<br />

La campaña <strong>de</strong> Navidad <strong>la</strong>nzada por el Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL, bajo el<br />

eslogan “Magia solidaria para los Peques <strong>de</strong> China”, ha sido <strong>un</strong> gran éxito.<br />

Más <strong>de</strong> 250 empleados <strong>de</strong>l Grupo y familiares han asistido a <strong>la</strong>s actuaciones<br />

gratuitas realizadas <strong>en</strong> Madrid y Barcelona por nuestro mago, y compañero <strong>de</strong><br />

G&O, Vic<strong>en</strong>te Garrido.<br />

A<strong>de</strong>más, <strong>la</strong> web creada para <strong>la</strong> campaña,<br />

www.vol<strong>un</strong>tariosohl.webcindario.com,<br />

<strong>la</strong> primera <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong><br />

Vol<strong>un</strong>tarios, recibió casi 1.500 visitas.<br />

En <strong>la</strong> campaña se han recaudado<br />

8.414 euros, <strong>de</strong> los que 5.414 fueron<br />

aportados por los empleados y 3.000<br />

por <strong>la</strong> empresa. En co<strong>la</strong>boración con <strong>la</strong><br />

Asociación <strong>de</strong> Familias Adoptantes <strong>en</strong><br />

China (AFAC), estos fondos se <strong>de</strong>stinarán<br />

al tratami<strong>en</strong>to médico y quirúrgico <strong>de</strong><br />

Vic<strong>en</strong>te Garrido,<br />

brazo <strong>en</strong> <strong>alto</strong>,<br />

ap<strong>la</strong>udido durante<br />

<strong>un</strong>a <strong>de</strong> sus<br />

actuaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

campaña.<br />

niños chinos que resi<strong>de</strong>n <strong>en</strong> orfanatos,<br />

para darles <strong>la</strong> oport<strong>un</strong>idad <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r vivir<br />

con <strong>un</strong>a familia.<br />

A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> a Vic<strong>en</strong>te Garrido, expreso<br />

agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to a Jordi Valls, Roser<br />

Pacareu y Mª Ángeles García B<strong>en</strong>ito,<br />

sin los cuales <strong>la</strong> campaña no habría<br />

podido realizarse, así como al Grupo <strong>de</strong><br />

Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL por su esfuerzo e<br />

ilusión durante toda <strong>la</strong> campaña.<br />

Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asociación Padrinos Asturianos<br />

Maykar Royo <strong>de</strong>l<br />

Río, <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> recibir el<br />

certificado.<br />

Mosaico<br />

Metro Ligero Oeste<br />

Protagonista <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s Navida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l<br />

Monte<br />

Metro Ligero Oeste (MLO) ha vuelto a<br />

ser protagonista <strong>en</strong> <strong>la</strong>s dos activida<strong>de</strong>s<br />

infantiles <strong>de</strong> mayor éxito celebradas<br />

durante <strong>la</strong>s pasadas Navida<strong>de</strong>s <strong>en</strong><br />

Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l Monte: <strong>la</strong> cabalgata y <strong>la</strong><br />

carpa <strong>de</strong> Navidad.<br />

Como ya hizo el año anterior, prestó<br />

<strong>un</strong> servicio muy especial a los Reyes<br />

Magos antes <strong>de</strong> <strong>la</strong> tradicional cabalgata<br />

<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l Monte <strong>de</strong>l pasado 5<br />

<strong>de</strong> <strong>en</strong>ero. Sus Majesta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Ori<strong>en</strong>te<br />

utilizaron <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los vehículos <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> línea ML3 para repartir ilusión y<br />

regalos.<br />

<strong>El</strong> metro ligero <strong>en</strong> el que viajaron los<br />

Reyes y sus pajes recorrió <strong>la</strong> distancia<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> Cocheras a Puerta <strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong>,<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> don<strong>de</strong> partió <strong>la</strong> cabalgata <strong>en</strong> sus<br />

carrozas.<br />

Asimismo, MLO co<strong>la</strong>boró <strong>en</strong> <strong>la</strong> carpa <strong>de</strong><br />

Navidad insta<strong>la</strong>da por el Ay<strong>un</strong>tami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong>, <strong>de</strong>l 20 <strong>de</strong> diciembre al 4<br />

<strong>de</strong> <strong>en</strong>ero.<br />

Nuestra compañera <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>legación <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> Asturias, Maikar Royo <strong>de</strong>l Río, ha<br />

recogido, <strong>en</strong> nombre <strong>de</strong> OHL, <strong>un</strong> certificado <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asociación Padrinos Asturianos <strong>en</strong><br />

agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to al apoyo económico prestado a esta ONG, <strong>de</strong>dicada a apadrinar a<br />

los niños más <strong>de</strong>sfavorecidos <strong>de</strong> Colombia.<br />

Bajo el slogan “Tú pue<strong>de</strong>s cuidar su estrel<strong>la</strong>”, esta asociación facilita a los niños<br />

ropa, calzado, at<strong>en</strong>ción sanitaria y educación esco<strong>la</strong>r, <strong>en</strong>tre otras ayudas. Maikar<br />

Royo <strong>de</strong>l Río es vol<strong>un</strong>taria <strong>de</strong> Padrinos Asturianos y pidió apoyo económico para<br />

esta ONG al Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL.<br />

Como Maykar, los empleados <strong>de</strong>l Grupo OHL que acredit<strong>en</strong> trabajar activam<strong>en</strong>te<br />

como vol<strong>un</strong>tarios <strong>en</strong> alg<strong>un</strong>a f<strong>un</strong>dación, ONG o asociación <strong>en</strong> su tiempo libre,<br />

pue<strong>de</strong>n pedir apoyo económico para <strong>la</strong>s causas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que ayudan, mediante <strong>un</strong>a<br />

solicitud <strong>de</strong> propuesta solidaria al Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL.


Enero ‘09<br />

Foro y I Premio OHL a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora<br />

Las i<strong>de</strong>as más creativas<br />

<strong>de</strong> los empleados<br />

t<strong>en</strong>drán recomp<strong>en</strong>sa<br />

En el marco <strong>de</strong>l Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> <strong>la</strong> I+D+i, y <strong>en</strong> sintonía con <strong>la</strong> política <strong>de</strong>l<br />

Grupo <strong>en</strong> esta materia, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> Innovación y Desarrollo ha <strong>la</strong>nzado dos<br />

iniciativas para estimu<strong>la</strong>r el interés <strong>de</strong> los empleados por <strong>la</strong> innovación: el primer<br />

Foro <strong>de</strong> I<strong>de</strong>as Innovadoras y el I Premio OHL a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora, edición<br />

2008-2009.<br />

<strong>El</strong> objetivo <strong>de</strong> ambas iniciativas es<br />

impulsar <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>tación por parte <strong>de</strong><br />

los empleados <strong>de</strong> i<strong>de</strong>as innovadoras<br />

<strong>en</strong>caminadas al increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

productividad y <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s obras<br />

y <strong>de</strong> sus procesos constructivos, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación, el<br />

<strong>de</strong>sarrollo y <strong>la</strong> innovación.<br />

Innovación y Desarrollo invita a todos los<br />

empleados <strong>de</strong>l Grupo a participar <strong>en</strong> el<br />

Foro aportando i<strong>de</strong>as para el <strong>de</strong>sarrollo<br />

Premio Memorias <strong>de</strong> Sost<strong>en</strong>ibilidad <strong>de</strong> Empresas Españo<strong>la</strong>s<br />

M<strong>en</strong>ción especial por <strong>la</strong><br />

Memoria sobre Desarrollo<br />

Sost<strong>en</strong>ible <strong>de</strong> OHL<br />

<strong>El</strong> Grupo OHL ha obt<strong>en</strong>ido <strong>la</strong> m<strong>en</strong>ción<br />

especial <strong>en</strong> <strong>la</strong> séptima edición <strong>de</strong>l<br />

Premio Memorias <strong>de</strong> Sost<strong>en</strong>ibilidad<br />

<strong>de</strong> Empresas Españo<strong>la</strong>s, concedido<br />

por el Instituto <strong>de</strong> C<strong>en</strong>sores Jurados<br />

<strong>de</strong> Cu<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> España (ICJCE) y <strong>la</strong><br />

Asociación Españo<strong>la</strong> <strong>de</strong> Contabilidad y<br />

Administración <strong>de</strong> Empresas (AECA).<br />

<strong>El</strong> jurado ha concedido <strong>la</strong> m<strong>en</strong>ción<br />

especial a OHL por consi<strong>de</strong>rar que su<br />

Memoria sobre Desarrollo Sost<strong>en</strong>ible<br />

es el informe <strong>de</strong> sost<strong>en</strong>ibilidad con<br />

más mejoras e innovación sobre el<br />

año anterior. En concreto, ha valorado<br />

el notable avance <strong>en</strong> el alcance <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

información <strong>de</strong> sost<strong>en</strong>ibilidad.<br />

Este ga<strong>la</strong>rdón se conce<strong>de</strong> por primera<br />

vez <strong>en</strong> esta edición, a <strong>la</strong> que se han<br />

<strong>de</strong> proyectos <strong>de</strong> I+D+i. <strong>El</strong> p<strong>la</strong>zo <strong>de</strong> este<br />

primer Foro concluye el 31 <strong>de</strong> diciembre<br />

<strong>de</strong> 2009. <strong>El</strong> objetivo final es aplicar<br />

estas i<strong>de</strong>as <strong>en</strong> <strong>la</strong>s obras <strong>de</strong> OHL.<br />

Las propuestas pres<strong>en</strong>tadas t<strong>en</strong>drán<br />

<strong>la</strong> oport<strong>un</strong>idad <strong>de</strong> optar el Premio OHL<br />

a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora, dotado<br />

con 3.000 euros para <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a<br />

seleccionada y dos accésits <strong>de</strong> 1.500<br />

euros.<br />

pres<strong>en</strong>tado <strong>un</strong> total <strong>de</strong> 80 memorias <strong>de</strong><br />

Responsabilidad Social Corporativa, lo<br />

que supone <strong>un</strong> récord <strong>de</strong> participación<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong> este premio.<br />

Para OHL este reconocimi<strong>en</strong>to supone<br />

<strong>un</strong>a gran satisfacción puesto que<br />

se trata <strong>de</strong>l premio más prestigioso<br />

<strong>de</strong>l país <strong>en</strong> este ámbito, al seguir<br />

<strong>un</strong>a metodología <strong>de</strong> valoración muy<br />

técnica, basada <strong>en</strong> los principios<br />

fijados internacionalm<strong>en</strong>te por <strong>la</strong><br />

Association of Chartered Certified<br />

Acco<strong>un</strong>tants (ACCA).<br />

Esta distinción se hace ext<strong>en</strong>siva a<br />

todas <strong>la</strong>s líneas <strong>de</strong> negocio y<br />

corporativas <strong>de</strong>l Grupo, tanto<br />

nacionales como internacionales.<br />

Gracias al esfuerzo realizado hemos<br />

Píldora 3 <strong>de</strong> <strong>la</strong> iniciativa<br />

Acción CO2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> F<strong>un</strong>dación<br />

Entorno<br />

Las TIC, <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

lucha contra<br />

el cambio<br />

climático<br />

3<br />

Ya está disponible <strong>en</strong> OHLFinet el <strong>en</strong><strong>la</strong>ce<br />

para acce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> Píldora 3 <strong>de</strong> <strong>la</strong> iniciativa<br />

Acción CO2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> F<strong>un</strong>dación Entorno.<br />

Esta tercera <strong>en</strong>trega explica <strong>de</strong> qué forma<br />

<strong>la</strong>s Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información y <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Com<strong>un</strong>icación (TIC) pue<strong>de</strong>n ayudar a<br />

disminuir <strong>la</strong>s emisiones que provocan el<br />

cambio climático. Para ello, recomi<strong>en</strong>da<br />

medidas como el teletrabajo, el comercio<br />

electrónico o <strong>la</strong> formación online, y da<br />

consejos para <strong>la</strong> óptima utilización <strong>de</strong><br />

los equipos, tales como ahorrar <strong>en</strong>ergía<br />

apagando los or<strong>de</strong>nadores a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

comida o evitar el uso <strong>de</strong> protectores <strong>de</strong><br />

pantal<strong>la</strong>.<br />

Para más información sobre esta píldora,<br />

se pue<strong>de</strong> visitar <strong>la</strong> dirección web: www.<br />

f<strong>un</strong>dacion<strong>en</strong>torno.org/accionco2/03/<br />

in<strong>de</strong>x.htm. También se pue<strong>de</strong> acce<strong>de</strong>r<br />

a través <strong>de</strong> OHLFinet, Información<br />

Corporativa, Calidad y Medio Ambi<strong>en</strong>te,<br />

Lucha contra el Cambio Climático.<br />

podido mejorar, año a año, <strong>la</strong><br />

información <strong>de</strong> nuestro informe anual <strong>de</strong><br />

sost<strong>en</strong>ibilidad y consolidar <strong>la</strong>s<br />

actuaciones <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> RSC.


4<br />

(Vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> portada)<br />

C<strong>en</strong>tro neurálgico <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

maquinaria <strong>de</strong> OHL<br />

<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>tarea</strong><br />

Tras <strong>la</strong> fusión <strong>de</strong> Obrascón Huarte con Lain, este parque <strong>de</strong><br />

Azuqueca, creado por Huarte, fue elegido como c<strong>en</strong>tro neurálgico<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria <strong>de</strong> OHL y se c<strong>la</strong>usuraron<br />

los c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> Fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l Saz, Pinto y Vallecas, que <strong>en</strong> su día<br />

pert<strong>en</strong>ecieron a Obrascón, Lain y <strong>El</strong>san, respectivam<strong>en</strong>te.<br />

La <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> conc<strong>en</strong>trar <strong>en</strong> Azuqueca <strong>de</strong> H<strong>en</strong>ares sus<br />

principales medios auxiliares y maquinaria <strong>de</strong> obra ha convertido al<br />

<strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>en</strong> <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los más completos <strong>en</strong>tre los <strong>de</strong> <strong>la</strong>s gran<strong>de</strong>s<br />

constructoras españo<strong>la</strong>s.<br />

Las naves cu<strong>en</strong>tan con todos los medios <strong>de</strong> seguridad y <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones<br />

necesarias para su cometido, como pu<strong>en</strong>tes grúa y equipos <strong>de</strong> aire<br />

comprimido. A<strong>de</strong>más, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2002, dispone <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />

aparta<strong>de</strong>ro ferroviario propio, conectado con <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> ferrocarril Madrid-<br />

Barcelona, y <strong>de</strong> <strong>un</strong>a p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> hormigón <strong>de</strong> alta calidad para <strong>la</strong> producción<br />

<strong>de</strong> piezas prefabricadas pesadas (dove<strong>la</strong>s) para revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles.<br />

La actividad <strong>de</strong> este parque ha cambiado <strong>de</strong> forma notable respecto a sus<br />

oríg<strong>en</strong>es. De <strong>la</strong> doble f<strong>un</strong>ción con <strong>la</strong> que fue concebido, parque industrial<br />

-con <strong>un</strong>a compet<strong>en</strong>cia importante <strong>en</strong> fabricación <strong>de</strong> estructuras metálicas<br />

y <strong>la</strong>boratorios- y <strong>de</strong> maquinaria, ha evolucionado para convertirse<br />

exclusivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> parque <strong>de</strong> maquinaria.<br />

A pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong> conc<strong>en</strong>tración <strong>en</strong> el <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong>, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong><br />

<strong>Maquinaria</strong> dispone <strong>de</strong> otras insta<strong>la</strong>ciones para <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> equipos <strong>en</strong><br />

Saba<strong>de</strong>ll (Barcelona). A<strong>de</strong>más, también forman parte <strong>de</strong> los activos<br />

productivos <strong>la</strong>s dos p<strong>la</strong>ntas fijas <strong>de</strong> fabricación <strong>de</strong> aglomerado<br />

asfáltico que <strong>El</strong>san ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> Arganda <strong>de</strong>l Rey (Madrid) y <strong>en</strong> Real <strong>de</strong><br />

Montroy (Val<strong>en</strong>cia).<br />

En total, todas <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones citadas anteriorm<strong>en</strong>te elevan a 304.594<br />

m² <strong>la</strong> superficie total <strong>de</strong>l Grupo <strong>en</strong> parques <strong>de</strong> maquinaria. Por su parte, el<br />

valor a precio <strong>de</strong> compra <strong>de</strong> los equipos y maquinaria adquiridos por <strong>la</strong>s<br />

áreas operativas y confiados a <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> asc<strong>en</strong>día a 150<br />

millones <strong>de</strong> euros a finales <strong>de</strong> 2008.<br />

De izquierda a<br />

<strong>de</strong>recha, Angel<br />

Luis Catalán,<br />

José Luis Oliva,<br />

Manuel Sáez,<br />

Javier Rodríguez<br />

<strong>de</strong>l Val y Eduardo<br />

Cortijo.<br />

En compet<strong>en</strong>cia,<br />

pero sin ánimo <strong>de</strong><br />

lucro<br />

Dep<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral<br />

Técnica, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> es <strong>un</strong><br />

área <strong>de</strong> servicios que asesora, p<strong>la</strong>nifica<br />

y co<strong>la</strong>bora con <strong>la</strong>s áreas operativas y <strong>la</strong>s<br />

filiales <strong>de</strong>l Grupo, tanto <strong>de</strong> construcción<br />

nacional como internacional, <strong>en</strong><br />

todos los aspectos re<strong>la</strong>tivos a <strong>la</strong><br />

maquinaria y equipos <strong>de</strong> obra: compra,<br />

mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to, conservación, v<strong>en</strong>ta,<br />

así como su operación por personal <strong>de</strong>l<br />

parque <strong>en</strong> <strong>la</strong>s obras que así se <strong>de</strong>cida.<br />

<strong>El</strong> objetivo es maximizar <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong><br />

los activos propios, pero <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> con <strong>la</strong>s áreas<br />

operativas se produce <strong>en</strong> <strong>un</strong> marco <strong>de</strong><br />

compet<strong>en</strong>cia con proveedores externos:<br />

prima el resultado <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa y <strong>la</strong><br />

obra <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> si ejecuta directam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s<br />

<strong>un</strong>ida<strong>de</strong>s y, por tanto, utiliza equipos<br />

propios, o recurre a terceros.<br />

En todo caso, esta dirección vi<strong>en</strong>e a<br />

ser <strong>un</strong>a <strong>un</strong>idad sin ánimo <strong>de</strong> lucro ni<br />

<strong>de</strong> pérdidas: su resultado ti<strong>en</strong>e que<br />

ser equilibrado, por lo que, al final <strong>de</strong>l<br />

ejercicio, transfiere a cada área operativa<br />

su b<strong>en</strong>eficio o pérdida.<br />

Operarios<br />

especializados<br />

<strong>El</strong> equipo humano adscrito a <strong>la</strong><br />

Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, incluidos los<br />

trabajadores <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas filiales<br />

<strong>en</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria, estaba<br />

formado a finales <strong>de</strong> 2008 por 252<br />

personas, <strong>de</strong> los que 204 trabajan bajo<br />

<strong>la</strong>s instrucciones directas <strong>de</strong>l <strong>Parque</strong><br />

<strong>C<strong>en</strong>tral</strong>.<br />

<strong>El</strong> grupo más numeroso es el <strong>de</strong><br />

operarios especializados, formado por<br />

194 trabajadores, <strong>de</strong> los que 99 son<br />

maquinistas.<br />

La formación continua es c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong><br />

capacitación <strong>de</strong> este equipo. Durante<br />

2008 se han realizado 18 cursos con <strong>un</strong>a<br />

asist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 118 personas y <strong>un</strong> total <strong>de</strong><br />

1.242 horas <strong>de</strong> formación, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuales<br />

773 han sido <strong>en</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> riesgos<br />

<strong>la</strong>borales. Más <strong>de</strong>l 60% ya ha obt<strong>en</strong>ido<br />

<strong>la</strong> Tarjeta Profesional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Construcción.


Al fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> este equipo figura Javier<br />

Rodríguez <strong>de</strong>l Val, director <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong><br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l año 2000. Ing<strong>en</strong>iero<br />

<strong>de</strong> Caminos, Canales y Puertos, inició<br />

su trayectoria profesional <strong>en</strong> <strong>El</strong>ectra <strong>de</strong><br />

Viesgo para continuar<strong>la</strong> <strong>en</strong> Agromán,<br />

Guascor y CGS.<br />

Bajo su dirección, el equipo responsable<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> está<br />

formado por: Eduardo Cortijo, ing<strong>en</strong>iero<br />

técnico Industrial y jefe <strong>de</strong> Producción,<br />

y su co<strong>la</strong>borador Ángel Luis Catalán,<br />

ing<strong>en</strong>iero <strong>de</strong> Minas; Manuel Sáez,<br />

ing<strong>en</strong>iero técnico Industrial y jefe<br />

<strong>de</strong> Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to; José Luis Oliva,<br />

ing<strong>en</strong>iero Industrial y jefe <strong>de</strong> Compras;<br />

José Antonio Modrego, ing<strong>en</strong>iero<br />

Industrial y jefe <strong>de</strong> Calidad, Seguridad y<br />

Medio Ambi<strong>en</strong>te, y Val<strong>en</strong>tín Sánchez, jefe<br />

<strong>de</strong> Administración.<br />

Equipos y<br />

máquinas para<br />

todo tipo <strong>de</strong> obras<br />

OHL cu<strong>en</strong>ta con maquinaria para <strong>la</strong><br />

ejecución tanto <strong>de</strong> obras conv<strong>en</strong>cionales<br />

como singu<strong>la</strong>res. Disponer <strong>de</strong> equipos<br />

específicos es <strong>un</strong> factor que <strong>de</strong>termina <strong>la</strong><br />

capacidad <strong>de</strong> <strong>un</strong>a empresa para ejecutar<br />

<strong>un</strong>a obra importante.<br />

Los equipos son adquiridos por <strong>la</strong>s áreas<br />

operativas sigui<strong>en</strong>do dos criterios c<strong>la</strong>ve:<br />

por <strong>un</strong> <strong>la</strong>do, aquellos que <strong>de</strong>terminan<br />

<strong>la</strong> calidad final <strong>de</strong>l producto; por<br />

otro, disponer <strong>de</strong> los medios que los<br />

proveedores externos no ofrec<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

condiciones competitivas, como gran<strong>de</strong>s<br />

equipos y medios auxiliares.<br />

Des<strong>de</strong> este p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista, <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

principal <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> maquinaria se c<strong>en</strong>tra<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />

Edificación: grúas torre y equipos y<br />

medios auxiliares.<br />

Obra civil: machaqueo y c<strong>la</strong>sificación<br />

<strong>de</strong> áridos, fabricación y puesta <strong>en</strong><br />

obra <strong>de</strong> hormigones, fabricación y<br />

ext<strong>en</strong>dido <strong>de</strong> firmes rígidos y flexibles,<br />

recic<strong>la</strong>do <strong>de</strong> suelos in situ, fresados,<br />

cimbras <strong>la</strong>nzadas y carros <strong>de</strong> avance,<br />

perforación y revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles,<br />

obras marítimas y superestructura y<br />

electrificación <strong>de</strong> vía.<br />

La última adquisición para obra civil<br />

ha sido <strong>un</strong>a t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>dora para el tr<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

cercanías Móstoles-Navalcarnero.<br />

P<strong>la</strong>ntas <strong>de</strong> hormigón y asf<strong>alto</strong><br />

P<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> hormigón <strong>de</strong> alta calidad para producción <strong>de</strong> dove<strong>la</strong>s<br />

para revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles, insta<strong>la</strong>da <strong>en</strong> el <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong>. OHL<br />

dispone <strong>de</strong> otras cuatro p<strong>la</strong>ntas móviles <strong>de</strong> fabricación <strong>de</strong> hormigón<br />

y <strong>la</strong>s dos fijas <strong>de</strong> <strong>El</strong>san para aglomerado asfáltico.<br />

Carros <strong>de</strong> avance y cimbras <strong>la</strong>nzadas<br />

<strong>El</strong> carro <strong>de</strong> avance <strong>de</strong> <strong>la</strong> foto superior es <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los cinco equipos<br />

(parejas) <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> los que dispone OHL, que también cu<strong>en</strong>ta,<br />

para <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> viaductos, con <strong>un</strong> <strong>la</strong>nzador <strong>de</strong> vigas, <strong>un</strong><br />

sistema <strong>de</strong> empuje tablero y tres cimbras <strong>la</strong>nzadas para longitud <strong>de</strong><br />

vano <strong>de</strong> hasta 32 metros.<br />

Perforación y revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles<br />

Para esta actividad, OHL dispone <strong>de</strong> tres t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras propias al<br />

100%, seis más <strong>en</strong> UTE, dos jumbos <strong>de</strong> tres brazos, otros tres <strong>de</strong><br />

dos brazos y cinco robots <strong>de</strong> g<strong>un</strong>itado. En <strong>la</strong> foto, t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>dora <strong>de</strong><br />

Metronorte, <strong>de</strong>smontada <strong>en</strong> mil partes al aire libre <strong>en</strong> el parque y<br />

que Rodríguez <strong>de</strong>l Val se compromete a montar <strong>en</strong> sólo 45 días <strong>en</strong><br />

el mom<strong>en</strong>to que sea necesario.<br />

Obras marítimas<br />

La filial SATO es <strong>un</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas españo<strong>la</strong>s más reconocidas<br />

<strong>en</strong> el campo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s obras marítimas y portuarias. Para esta<br />

actividad, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> maquinaria <strong>de</strong> obra <strong>de</strong>positada <strong>en</strong><br />

Azuqueca, cu<strong>en</strong>ta con 15 embarcaciones: dragas (2), gánguiles (5),<br />

cajoneras (2), cabrias (4), remolcadores (2), y dos grúas pesadas <strong>de</strong><br />

celosía. En <strong>la</strong> foto, el gánguil SATO Galicia.<br />

Superestructura y electrificación ferroviaria<br />

<strong>El</strong> t<strong>en</strong>dido <strong>de</strong> vía y <strong>la</strong> electrificación es <strong>un</strong>a especialidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

filial G&O. <strong>El</strong> Grupo cu<strong>en</strong>ta para esta actividad con locomotoras<br />

(9), perfi<strong>la</strong>doras (12), bateadoras <strong>de</strong> vía (8) y <strong>de</strong> cambio (8),<br />

<strong>de</strong>sguarnecedoras (2), estabilizadores dinámicos (3) y pórticos (7).<br />

5


6<br />

Proteg<strong>en</strong> los fondos marinos y son viables técnica y económicam<strong>en</strong>te<br />

Primer gran proyecto español <strong>de</strong> I+D+i para el diseño <strong>de</strong><br />

diques flotantes<br />

<strong>El</strong> Grupo OHL ha finalizado el <strong>de</strong>sarrollo experim<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l primer gran proyecto español <strong>de</strong> I+D+i sobre el diseño <strong>de</strong> diques<br />

flotantes para el abrigo <strong>de</strong> puertos. Fr<strong>en</strong>te a los construidos por los métodos tradicionales, este tipo <strong>de</strong> diques ofrece v<strong>en</strong>tajas<br />

medioambi<strong>en</strong>tales y económicas muy importantes <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible.<br />

<strong>El</strong> proyecto se inició a principios <strong>de</strong>l año<br />

2004 y ha cumplido con éxito su primera<br />

fase <strong>de</strong> I+D+i, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que OHL ha contado con<br />

<strong>la</strong> cooperación <strong>de</strong> Puertos <strong>de</strong>l Estado, así<br />

como con <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad<br />

<strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia y <strong>de</strong>l Canal <strong>de</strong> Experi<strong>en</strong>cias<br />

Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo.<br />

Transcurridos cuatro años y medio <strong>de</strong><br />

trabajo y <strong>un</strong>a inversión aproximada <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />

millón <strong>de</strong> euros, esta fase ha consistido<br />

principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />

“canal numérico” (mo<strong>de</strong>lo matemático)<br />

para reproducir <strong>la</strong>s interacciones <strong>en</strong>tre<br />

el oleaje y el dique flotante y realizar los<br />

cálculos hidrodinámicos y estructurales<br />

para su diseño y construcción <strong>en</strong> f<strong>un</strong>ción <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s condiciones específicas <strong>de</strong> cada puerto.<br />

<strong>El</strong> proyecto ha contado con financiación<br />

pública <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro para el Desarrollo<br />

Tecnológico Industrial (CDTI) y <strong>de</strong>l Programa<br />

para el Fom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación Técnica<br />

(PROFIT).<br />

<strong>El</strong> análisis a través <strong>de</strong>l “canal numérico”<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s distintas situaciones que pue<strong>de</strong>n<br />

<strong>en</strong>contrarse sobre el mar real ha exigido<br />

<strong>la</strong> adquisición, <strong>en</strong>tre otros equipos<br />

informáticos, <strong>de</strong> <strong>un</strong> computador <strong>de</strong> altas<br />

prestaciones (high-performance computing,<br />

HPC) IBM <strong>de</strong> 32 procesadores y 128 GB <strong>de</strong><br />

memoria, único <strong>de</strong> su tipo <strong>en</strong> España. <strong>El</strong><br />

análisis ha exigido resolver <strong>de</strong> forma ágil<br />

multitud <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> varios millones<br />

OHL Concesiones<br />

Certificación <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión<br />

<strong>de</strong> calidad y medio ambi<strong>en</strong>te<br />

OHL Concesiones ha obt<strong>en</strong>ido <strong>la</strong><br />

certificación <strong>de</strong> AENOR (Asociación<br />

Españo<strong>la</strong> <strong>de</strong> Normalización y<br />

Certificación) que acredita que su sistema<br />

<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> calidad es acor<strong>de</strong> con los<br />

requisitos exigidos por <strong>la</strong> Norma UNE-EN<br />

ISO 9001:2000. Dicha <strong>en</strong>tidad también<br />

ha certificado que el sistema <strong>de</strong> gestión<br />

<strong>de</strong> ecuaciones, para lo que este gran<br />

or<strong>de</strong>nador ha realizado cálculos <strong>de</strong> forma<br />

ininterrumpida durante tres meses.<br />

Una vez <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do, el “canal numérico”<br />

se ha utilizado para diseñar y construir<br />

<strong>un</strong> mo<strong>de</strong>lo físico <strong>de</strong> dique flotante <strong>de</strong><br />

calibración que se <strong>en</strong>sayó <strong>en</strong> el Canal <strong>de</strong><br />

Experi<strong>en</strong>cias Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo. <strong>El</strong><br />

prototipo, <strong>de</strong> 24 m <strong>de</strong> eslora, 4 m <strong>de</strong> manga<br />

y 0,6 m <strong>de</strong> ca<strong>la</strong>do, es el mo<strong>de</strong>lo físico <strong>de</strong><br />

mayor dim<strong>en</strong>sión <strong>en</strong>tre los que se han<br />

<strong>en</strong>sayado hasta ahora <strong>en</strong> este c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l<br />

Ministerio <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa.<br />

Superada esta fase <strong>de</strong> validación con<br />

éxito, el proyecto <strong>en</strong>tra ahora <strong>en</strong> <strong>un</strong>a<br />

seg<strong>un</strong>da etapa que consistirá <strong>en</strong> el diseño<br />

Pruebas <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> dique<br />

flotante <strong>en</strong> el Canal <strong>de</strong> Experi<strong>en</strong>cias<br />

Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo.<br />

medioambi<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> OHL Concesiones<br />

cumple <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Norma<br />

UNE-EN ISO 14001:2004.<br />

La auditoría <strong>de</strong> AENOR concluyó sin<br />

que el informe reflejara ning<strong>un</strong>a no<br />

conformidad.<br />

Mosaico<br />

y construcción <strong>de</strong>l primer dique <strong>de</strong> abrigo<br />

flotante <strong>en</strong> nuestro país. En esta etapa, el<br />

proyecto contará con <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración <strong>de</strong><br />

SATO, <strong>la</strong> empresa <strong>de</strong>l Grupo especializada<br />

<strong>en</strong> obras marítimas y portuarias.<br />

En el litoral español, por razones<br />

ambi<strong>en</strong>tales o <strong>de</strong> ca<strong>la</strong>do, hay lugares que<br />

reún<strong>en</strong> condiciones muy favorables para<br />

<strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> este sistema <strong>de</strong> abrigo<br />

<strong>de</strong> puertos, y son varios los organismos y<br />

<strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s portuarias españo<strong>la</strong>s interesados<br />

<strong>en</strong> esta nueva tecnología, impulsada<br />

por los ing<strong>en</strong>ieros Juan Carlos Lancha<br />

Fernán<strong>de</strong>z, <strong>de</strong> OHL, director <strong>de</strong>l proyecto,<br />

y Gonzalo Gómez Barquín, jefe <strong>de</strong>l Área <strong>de</strong><br />

Análisis Técnico <strong>de</strong> Puertos <strong>de</strong>l Estado.<br />

Desarrollo sost<strong>en</strong>ible<br />

Fr<strong>en</strong>te a los métodos tradicionales -diques<br />

verticales o <strong>en</strong> talud, apoyados <strong>en</strong> el fondo<br />

marino-, los diques flotantes ofrec<strong>en</strong><br />

v<strong>en</strong>tajas muy importantes <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

políticas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible.<br />

Des<strong>de</strong> el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista medioambi<strong>en</strong>tal,<br />

sus v<strong>en</strong>tajas son abrumadoras, ya que<br />

eliminan prácticam<strong>en</strong>te el impacto <strong>de</strong> este<br />

tipo <strong>de</strong> obras sobre los fondos marinos y<br />

son <strong>la</strong> estructura i<strong>de</strong>al para no afectar sus<br />

ecosistemas.<br />

Por otro <strong>la</strong>do, pue<strong>de</strong>n proyectarse para<br />

gran<strong>de</strong>s prof<strong>un</strong>dida<strong>de</strong>s, superiores a <strong>la</strong>s<br />

que habitualm<strong>en</strong>te se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> ing<strong>en</strong>iería<br />

<strong>de</strong> puertos <strong>en</strong> los diques tradicionales, por<br />

lo que técnica y económicam<strong>en</strong>te también<br />

pue<strong>de</strong>n ser más competitivos.<br />

<strong>El</strong> sistema <strong>de</strong> calidad y medio ambi<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong>marca y dirige, <strong>en</strong> mayor o m<strong>en</strong>or<br />

medida, todos los procesos <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />

OHL Concesiones. Su certificación pue<strong>de</strong><br />

resultar muy útil tanto para mejorar<br />

procesos como para futuros concursos <strong>de</strong><br />

licitación.


Enero ‘09<br />

Obras <strong>en</strong> el Puerto y <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ciudad Condal<br />

OHL li<strong>de</strong>ra dos importantes<br />

adjudicaciones <strong>en</strong> Barcelona<br />

OHL ha sido seleccionada para llevar a cabo dos obras <strong>de</strong> gran importancia <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

Ciudad Condal: <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da fase <strong>de</strong> <strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong>l muelle adosado <strong>de</strong>l Puerto<br />

<strong>de</strong> Barcelona y <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> los nuevos pabellones 5 y 7 <strong>de</strong>l recinto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Feria<br />

<strong>de</strong> Barcelona-Gran Vía.<br />

<strong>El</strong> presupuesto total <strong>de</strong> estos contratos<br />

asci<strong>en</strong><strong>de</strong> a 86,4 millones <strong>de</strong> euros y han<br />

sido adjudicados <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> los<br />

proyectos que <strong>la</strong> Autoridad Portuaria <strong>de</strong><br />

Barcelona y Fira 2000 llevan a cabo para <strong>la</strong><br />

ampliación <strong>de</strong> estas infraestructuras.<br />

<strong>El</strong> Grupo li<strong>de</strong>ra, con <strong>un</strong> 75% -j<strong>un</strong>to a su filial<br />

SATO, especializada <strong>en</strong> obras marítimas<br />

y portuarias-, <strong>la</strong> UTE <strong>de</strong>l primero <strong>de</strong> estos<br />

contratos, y con <strong>un</strong> 60%, <strong>la</strong> <strong>de</strong>l seg<strong>un</strong>do.<br />

La obra <strong>de</strong>l Puerto <strong>de</strong> Barcelona, con <strong>un</strong><br />

presupuesto <strong>de</strong> 48,95 millones <strong>de</strong> euros,<br />

consiste <strong>en</strong> ejecutar <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da fase <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

ampliación <strong>de</strong>l muelle adosado <strong>de</strong> este<br />

puerto. <strong>El</strong> nuevo muelle se <strong>de</strong>dicará a <strong>un</strong>a<br />

terminal mixta <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>edores y carga<br />

La M-12 ayudó<br />

a Fom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

nevada <strong>de</strong>l 9 <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>ero<br />

Lo habitual es que <strong>la</strong>s administraciones<br />

y fuerzas públicas, con sus propios<br />

medios y los contratados, sean qui<strong>en</strong>es<br />

<strong>de</strong>sbloque<strong>en</strong> <strong>la</strong>s carreteras cuando <strong>la</strong>s<br />

inclem<strong>en</strong>cias impi<strong>de</strong>n el tráfico normal.<br />

Sin embargo, <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> gran nevada<br />

<strong>de</strong>l 9 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero hubo alg<strong>un</strong>a excepción.<br />

Ese día, excepto <strong>la</strong> autopista M-12, que<br />

explota OHL Concesiones, todas <strong>la</strong>s<br />

carreteras que conectan con el aeropuerto<br />

estuvieron co<strong>la</strong>psadas: <strong>la</strong> A-2, <strong>la</strong> M-11, <strong>la</strong><br />

M-13 y <strong>la</strong> M-14.<br />

Los empleados <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 tuvieron que<br />

multiplicar sus esfuerzos para mant<strong>en</strong>er<strong>la</strong><br />

practicable. Pero a<strong>de</strong>más hicieron <strong>un</strong>a<br />

“bu<strong>en</strong>a obra” ayudando a mejorar los<br />

accesos a Barajas: <strong>la</strong>s propias máquinas<br />

quitanieves <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 limpiaron <strong>la</strong> M-13,<br />

los ramales <strong>de</strong> AENA <strong>de</strong>l aeropuerto y<br />

el tramo <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 que pert<strong>en</strong>ece al<br />

g<strong>en</strong>eral, con <strong>un</strong>a línea <strong>de</strong> atraque <strong>de</strong> 1.035<br />

metros y <strong>un</strong> ca<strong>la</strong>do <strong>de</strong> 16 metros. T<strong>en</strong>drá<br />

<strong>un</strong>a rampa para el tráfico ‘ro-ro’ <strong>en</strong> su<br />

extremo sur y dispondrá <strong>de</strong> grúas <strong>de</strong> 15<br />

metros, a<strong>un</strong>que estará preparado para<br />

operar con grúas <strong>de</strong> 30 metros.<br />

Por su parte, el contrato adjudicado por<br />

Fira 2000, con <strong>un</strong> presupuesto <strong>de</strong> 37,45<br />

millones <strong>de</strong> euros, ti<strong>en</strong>e como objeto <strong>la</strong><br />

construcción <strong>de</strong> los pabellones 5 y 7 <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong>l recinto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong><br />

Barcelona-Gran Vía. De forma rectangu<strong>la</strong>r<br />

y con <strong>un</strong>a p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> 18.700 metros<br />

cuadrados cada <strong>un</strong>o, <strong>la</strong> superficie total<br />

construida <strong>de</strong> ambos pabellones será <strong>de</strong><br />

44.900 metros cuadrados.<br />

Ministerio <strong>de</strong> Fom<strong>en</strong>to, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el final <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

autopista hasta <strong>la</strong> A-1.<br />

Al final <strong>de</strong>l día, misión cumplida: <strong>la</strong><br />

autopista no se bloqueó y a<strong>de</strong>más ayudó<br />

a Fom<strong>en</strong>to a <strong>de</strong>sbloquear otras vías.<br />

Gobierno <strong>de</strong> Gibraltar<br />

Nueva autovía<br />

Gibraltar-España<br />

<strong>El</strong> Gobierno <strong>de</strong> Gibraltar ha adjudicado<br />

a OHL Construcción Nacional el diseño<br />

y ejecución <strong>de</strong> su nueva autovía <strong>de</strong><br />

com<strong>un</strong>icación con España y <strong>de</strong> acceso<br />

a su aeropuerto por <strong>un</strong> presupuesto <strong>de</strong><br />

30,23 millones <strong>de</strong> libras (35,78 millones<br />

<strong>de</strong> euros).<br />

Adjudicaciones<br />

<strong>de</strong>stacadas<br />

OHL<br />

• Primera fase <strong>de</strong>l Campus Universitario<br />

<strong>de</strong> Universidad <strong>de</strong> Val<strong>la</strong>dolid <strong>en</strong><br />

Segovia. OHL ti<strong>en</strong>e el 50% <strong>de</strong> <strong>la</strong> UTE<br />

adjudicataria. <strong>El</strong> presupuesto total<br />

asci<strong>en</strong><strong>de</strong> a 14,65 M€.<br />

INIMA<br />

• Servicios <strong>de</strong> operación <strong>de</strong> los<br />

sistemas <strong>de</strong> saneami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Granollers<br />

y otros, <strong>en</strong> Barcelona. <strong>El</strong> presupuesto es<br />

<strong>de</strong> 6,98 M€.<br />

OHL ŽS<br />

• Terminal <strong>de</strong> transporte multif<strong>un</strong>cional<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>za Bezručovo <strong>de</strong> Česká<br />

Třebova (República Checa). <strong>El</strong><br />

presupuesto es <strong>de</strong> 10,33 M€.<br />

• Reparación <strong>de</strong>l estrecho <strong>de</strong><br />

navegación <strong>de</strong>l río Vltava <strong>en</strong><br />

Chwatĕruby (República Checa). <strong>El</strong><br />

presupuesto es <strong>de</strong> 9,90 M€.<br />

Esta nueva autovía, <strong>de</strong> 1,24 km <strong>de</strong><br />

longitud y dos carriles por s<strong>en</strong>tido,<br />

mejorará <strong>la</strong> conexión terrestre <strong>en</strong>tre<br />

Gibraltar y España, ya que evitará el<br />

recorrido actual, que cruza <strong>la</strong> pista <strong>de</strong><br />

vuelos <strong>de</strong>l aeropuerto. Conectará el<br />

control fronterizo con <strong>la</strong> Devil’s Tower<br />

Road, dando acceso asimismo a <strong>la</strong><br />

Eastern Beach Road y a <strong>la</strong> Cata<strong>la</strong>n Road.<br />

7<br />

La autovía circ<strong>un</strong>va<strong>la</strong>rá el aeropuerto<br />

<strong>de</strong> Gibraltar y parte <strong>de</strong> su trazado se<br />

ejecutará mediante <strong>un</strong> túnel <strong>de</strong> 350 m<br />

<strong>de</strong> longitud bajo <strong>la</strong> cabecera 27 <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

pista <strong>de</strong> vuelos. Paralelo a este túnel, se<br />

construirá otro para ciclistas y peatones.<br />

Ambos contarán con <strong>la</strong>s correspondi<strong>en</strong>tes<br />

insta<strong>la</strong>ciones eléctricas, mecánicas y<br />

<strong>de</strong> seguridad vial, <strong>de</strong> señalización y <strong>de</strong><br />

dr<strong>en</strong>aje.<br />

Los trabajos incluy<strong>en</strong> <strong>la</strong> construcción<br />

<strong>de</strong> <strong>un</strong> edificio para albergar el futuro<br />

c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> control y explotación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> los túneles, <strong>un</strong>a zona<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>pósitos para carga y <strong>de</strong>scarga<br />

<strong>de</strong> combustible <strong>de</strong> aviación, así como<br />

<strong>la</strong> ejecución <strong>de</strong> <strong>un</strong> nuevo sistema <strong>de</strong><br />

aproximación a <strong>la</strong> cabecera 27 <strong>de</strong> <strong>la</strong> pista<br />

<strong>de</strong> vuelo.


Mosaico 8 | Enero ‘09<br />

(Vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> portada)<br />

Sesión magistral <strong>en</strong> <strong>la</strong> RAI sobre <strong>la</strong> crisis financiera y económica<br />

Vil<strong>la</strong>r Mir propone <strong>un</strong> gran pacto político y<br />

social para salir <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis<br />

Tras <strong>un</strong>a <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da exposición <strong>de</strong>l orig<strong>en</strong>, <strong>de</strong> su estallido y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s medidas adoptadas <strong>en</strong> el m<strong>un</strong>do contra <strong>la</strong> crisis financiera<br />

y su impacto <strong>en</strong> <strong>la</strong> economía real, Vil<strong>la</strong>r Mir <strong>de</strong>dicó <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da parte <strong>de</strong> su confer<strong>en</strong>cia al caso <strong>de</strong> España.<br />

De izquierda a <strong>de</strong>recha, José Antonio Martín Pereda,<br />

secretario g<strong>en</strong>eral; Pere Br<strong>un</strong>et, vicepresi<strong>de</strong>nte, y Aníbal<br />

R.Figueiras, presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong> Real Aca<strong>de</strong>mia <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería,<br />

acompañan a Juan-Miguel Vil<strong>la</strong>r Mir.<br />

<strong>El</strong> presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> OHL <strong>de</strong>jó c<strong>la</strong>ra su<br />

visión <strong>de</strong> <strong>la</strong> situación españo<strong>la</strong> <strong>en</strong> esta<br />

frase <strong>de</strong> su confer<strong>en</strong>cia: “En el caso <strong>de</strong><br />

España, <strong>la</strong> crisis financiera m<strong>un</strong>dial ha<br />

coincidido con el final <strong>de</strong> nuestra fase<br />

cíclica expansiva y con el pinchazo <strong>de</strong><br />

nuestra burbuja inmobiliaria, que pue<strong>de</strong><br />

fecharse también a mediados <strong>de</strong> 2007.<br />

A partir <strong>de</strong> ese mom<strong>en</strong>to arranca <strong>la</strong> fase<br />

<strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>nte <strong>de</strong> nuestro ciclo económico<br />

que, <strong>en</strong> cualquier caso, hubiera t<strong>en</strong>ido<br />

lugar in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis<br />

financiera m<strong>un</strong>dial, pero que ésta<br />

amplifica y acelera. Es <strong>de</strong>cir, <strong>en</strong> nuestro<br />

país coinci<strong>de</strong>n dos crisis: <strong>la</strong> financiera<br />

m<strong>un</strong>dial y <strong>la</strong> inmobiliaria españo<strong>la</strong>, con<br />

efectos acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> el <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong><br />

nuestra economía”.<br />

Vil<strong>la</strong>r Mir recordó a los asist<strong>en</strong>tes, que<br />

ll<strong>en</strong>aron el salón <strong>de</strong> actos principal <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> RAI -que lleva su nombre- los gran<strong>de</strong>s<br />

datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> burbuja inmobiliaria españo<strong>la</strong>:<br />

el precio <strong>de</strong> <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da creció <strong>un</strong> 193%<br />

<strong>en</strong>tre 1998 y 2008 y durante los últimos<br />

años <strong>de</strong>l boom se han construido vivi<strong>en</strong>das<br />

a <strong>un</strong> ritmo <strong>de</strong> 700.000 anuales, “el doble<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda sost<strong>en</strong>ible a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo”.<br />

A <strong>la</strong> luz <strong>de</strong> estos datos, indicó que el<br />

mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> economía<br />

españo<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> última década y media,<br />

soportado por <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das,<br />

“no era sost<strong>en</strong>ible a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo”. Por ello,<br />

afirmó que el ajuste <strong>en</strong> este ámbito se va a<br />

prolongar hasta que el “mercado digiera el<br />

stock <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das sin v<strong>en</strong><strong>de</strong>r, <strong>en</strong> torno a <strong>un</strong><br />

millón, lo que podría suponer <strong>la</strong> peor crisis<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong>l sector”.<br />

Sin embargo, también señaló que<br />

esta situación no va a afectar a todas<br />

<strong>la</strong>s empresas por igual, recordando,<br />

<strong>un</strong>a vez más, que el Grupo OHL ti<strong>en</strong>e<br />

<strong>un</strong>a participación muy reducida <strong>en</strong><br />

construcción <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das. Según <strong>la</strong><br />

estrategia marcada <strong>en</strong> 2002, a día <strong>de</strong> hoy,<br />

<strong>la</strong> construcción resi<strong>de</strong>ncial repres<strong>en</strong>ta<br />

m<strong>en</strong>os <strong>de</strong>l 2% <strong>de</strong>l EBITDA <strong>de</strong> OHL.<br />

Respecto a cómo salir <strong>de</strong> esta crisis, el<br />

presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> OHL indicó que <strong>la</strong>s medidas<br />

para inyectar liqui<strong>de</strong>z al sector financiero<br />

eran <strong>un</strong> primer paso necesario. Pero <strong>de</strong>jó<br />

c<strong>la</strong>ro que España necesita medidas más<br />

Nuevas oficinas <strong>en</strong><br />

México<br />

OHL ha estr<strong>en</strong>ado 2009 con nuevas oficinas <strong>en</strong> Ciudad<br />

<strong>de</strong> México. Las divisiones <strong>de</strong>l Grupo con actividad<br />

<strong>en</strong> México, Construcción Internacional, Industrial,<br />

Concesiones, Desarrollos y Medio Ambi<strong>en</strong>te, han<br />

tras<strong>la</strong>dado sus se<strong>de</strong>s al edificio Reforma 222, <strong>en</strong> el<br />

corazón <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudad y <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los más mo<strong>de</strong>rnos y<br />

avanzados <strong>de</strong>l país. Ocupan los pisos 22 al 25, con <strong>un</strong>a<br />

superficie total <strong>de</strong> 2.800 m². Esta operación supone <strong>un</strong>a<br />

gran relevancia y prestigio para OHL <strong>en</strong> México, al situar<br />

sus oficinas <strong>en</strong> <strong>un</strong> emp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el<br />

ámbito financiero y empresarial <strong>de</strong> <strong>la</strong> capital fe<strong>de</strong>ral.<br />

Reformas estructurales<br />

En línea con <strong>la</strong> Estrategia <strong>de</strong> Lisboa, Vil<strong>la</strong>r Mir<br />

propuso abordar <strong>la</strong>s reformas sigui<strong>en</strong>tes: <strong>en</strong> el<br />

ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación, para mejorar nuestro<br />

capital humano; <strong>de</strong> apoyo a <strong>la</strong> inversión<br />

<strong>en</strong> I+D+i y a <strong>la</strong> imp<strong>la</strong>ntación <strong>de</strong> nuevas<br />

tecnologías; <strong>de</strong> mejora <strong>de</strong> <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong><br />

el sector servicios y <strong>en</strong> el mercado <strong>en</strong>ergético,<br />

que hay que liberalizar para reducir t<strong>en</strong>siones<br />

inf<strong>la</strong>cionistas; <strong>de</strong>l mercado <strong>la</strong>boral, para<br />

aum<strong>en</strong>tar su flexibilidad y efici<strong>en</strong>cia; <strong>de</strong>l<br />

sistema impositivo, para fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> inversión<br />

productiva y el empleo, cont<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do el<br />

gasto público y reduci<strong>en</strong>do el Impuesto <strong>de</strong><br />

Socieda<strong>de</strong>s y <strong>la</strong>s cuotas a <strong>la</strong> Seguridad Social,<br />

factores <strong>en</strong> los que España figura <strong>en</strong> <strong>la</strong> parte<br />

alta <strong>de</strong> los países europeos. J<strong>un</strong>to a estas<br />

reformas expresó el <strong>de</strong>seo f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> que<br />

se respete <strong>la</strong> <strong>un</strong>idad <strong>de</strong>l mercado español.<br />

prof<strong>un</strong>das, que pasan por ajustar su sector<br />

inmobiliario –con precios <strong>de</strong> mercado<br />

realistas y crédito a <strong>la</strong>s familias-, seguir<br />

invirti<strong>en</strong>do <strong>en</strong> infraestructuras y aplicar <strong>un</strong><br />

conj<strong>un</strong>to <strong>de</strong> reformas estructurales que<br />

mejor<strong>en</strong> <strong>la</strong> competitividad <strong>de</strong> su economía,<br />

<strong>de</strong>bilitada por <strong>un</strong>a inf<strong>la</strong>ción superior a <strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> eurozona y que ha acumu<strong>la</strong>do el mayor<br />

déficit exterior <strong>de</strong>l m<strong>un</strong>do <strong>en</strong> porc<strong>en</strong>taje<br />

anual <strong>de</strong>l PIB.<br />

“La grave situación actual –que ya ha<br />

producido <strong>un</strong> <strong>de</strong>terioro <strong>en</strong> el rating<br />

financiero <strong>de</strong>l Reino <strong>de</strong> España- <strong>de</strong>be<br />

suponer el revulsivo necesario para que el<br />

conj<strong>un</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad tome conci<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> actuar y <strong>de</strong> tomar<br />

<strong>la</strong>s medidas necesarias para alcanzar<br />

el nivel <strong>de</strong> competitividad que <strong>de</strong>be<br />

correspon<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> octava economía <strong>de</strong>l<br />

m<strong>un</strong>do”, finalizó.<br />

En ese s<strong>en</strong>tido, <strong>de</strong>stacó que<br />

“probablem<strong>en</strong>te necesitamos <strong>un</strong> Gran<br />

Pacto <strong>de</strong> Gobierno y Oposición y también<br />

<strong>de</strong> los repres<strong>en</strong>tantes Económicos<br />

y Sociales, comprometiéndose <strong>de</strong><br />

forma conj<strong>un</strong>ta para hacer fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong><br />

difícil situación que hoy vive nuestra<br />

economía”.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!