El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl
El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl
El Parque Central de Maquinaria, un alto en la tarea - Ohl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ENERO 2009<br />
mosaico<br />
1<br />
Bo l e t í n Me n s u a l In t e r n o d e Co M u n I C a C Ió n d e oHl<br />
Nº 109<br />
En este número<br />
Éxito <strong>de</strong> <strong>la</strong> campaña <strong>de</strong><br />
Navidad “Magia solidaria para<br />
los Peques <strong>de</strong> China” 2<br />
Las i<strong>de</strong>as más innovadoras<br />
<strong>de</strong> los empleados t<strong>en</strong>drán<br />
recomp<strong>en</strong>sa 3<br />
M<strong>en</strong>ción especial por <strong>la</strong><br />
Memoria sobre Desarrollo<br />
Sost<strong>en</strong>ible 3<br />
Primer gran proyecto español<br />
<strong>de</strong> I+D+i para el diseño <strong>de</strong><br />
diques flotantes 6<br />
Obras <strong>en</strong> el Puerto <strong>de</strong><br />
Barcelona y <strong>en</strong> <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Ciudad Condal 7<br />
Contrato <strong>de</strong>l Gobierno <strong>de</strong><br />
Gibraltar para <strong>un</strong>a autovía<br />
con España 7<br />
Mosaico es <strong>un</strong>a publicación m<strong>en</strong>sual interna<br />
<strong>de</strong>l Grupo OHL<br />
Paseo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Castel<strong>la</strong>na, 259 D, Torre Espacio<br />
28046 - Madrid<br />
Tel.:+34913484100<br />
e-mail: mosaico@ohl.es<br />
Dirige y realiza<br />
IppiCom<strong>un</strong>icacion<br />
Tel.: +34913148178<br />
e-mail: ippi@ippi.es<br />
C<strong>en</strong>tro neurálgico <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria <strong>de</strong> OHL<br />
<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>tarea</strong><br />
Equipos <strong>de</strong> topografía, casetas <strong>de</strong> obra, p<strong>un</strong>tales, grúas torre que esperan<br />
alzarse al cielo, ext<strong>en</strong><strong>de</strong>doras y pavim<strong>en</strong>tadoras <strong>de</strong> firmes, carros <strong>de</strong><br />
avance y cimbras para construcción <strong>de</strong> viaductos, jumbos y t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras<br />
para perforación <strong>de</strong> túneles, locomotoras, perfi<strong>la</strong>doras y bateadoras <strong>de</strong> vía,<br />
camiones quitanieve…<br />
Una visita al <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong><br />
<strong>de</strong>l Grupo permite ver <strong>de</strong> cerca los equipos<br />
y <strong>la</strong> maquinaria que hac<strong>en</strong> posible que <strong>la</strong>s<br />
obras salgan a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte. Como si <strong>de</strong> <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />
<strong>en</strong> el camino se tratara, estos equipos,<br />
<strong>en</strong> algún mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su vida útil, pasan<br />
por este parque a <strong>la</strong> espera <strong>de</strong> <strong>un</strong> nuevo<br />
proyecto que los <strong>de</strong>vuelva a su esc<strong>en</strong>ario<br />
natural: a pie <strong>de</strong> obra.<br />
<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> es el<br />
principal c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> trabajo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />
<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>. Se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el polígono<br />
industrial Miralcampo <strong>de</strong> Azuqueca <strong>de</strong><br />
H<strong>en</strong>ares (Guada<strong>la</strong>jara) y ocupa <strong>un</strong>a parce<strong>la</strong><br />
<strong>de</strong> 163.362 m². Dispone <strong>de</strong> seis naves<br />
Confer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> RAI sobre <strong>la</strong> crisis económica<br />
Vil<strong>la</strong>r Mir propone <strong>un</strong> gran pacto<br />
contra <strong>la</strong> crisis<br />
La Real Aca<strong>de</strong>mia <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería, <strong>de</strong> <strong>la</strong> que<br />
es académico, fue el esc<strong>en</strong>ario <strong>en</strong> el que el<br />
presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong>l Grupo OHL, Juan-Miguel Vil<strong>la</strong>r<br />
Mir, dictó el 27 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>un</strong>a confer<strong>en</strong>cia<br />
magistral c<strong>en</strong>trada <strong>en</strong> “La crisis económica<br />
actual. Sus oríg<strong>en</strong>es y características.<br />
Medidas para salir <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis”.<br />
Vil<strong>la</strong>r Mir advirtió <strong>en</strong> su exposición que <strong>la</strong><br />
economía m<strong>un</strong>dial se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>ta a <strong>un</strong>a <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s crisis financieras y económicas más<br />
graves <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia, que se inició con<br />
fallos regu<strong>la</strong>torios y sustantivos <strong>de</strong>l sistema<br />
financiero <strong>en</strong> EE.UU. y con el h<strong>un</strong>dimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> 1.600 m² cada <strong>un</strong>a, que albergan los<br />
talleres y el archivo g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l Grupo,<br />
más otra <strong>de</strong> 2.000 m² paletizada para<br />
almac<strong>en</strong>aje <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras,<br />
así como <strong>de</strong>l edificio <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong><br />
<strong>Maquinaria</strong>. Páginas 4 y 5<br />
sus hipotecas subprime <strong>en</strong> agosto<br />
<strong>de</strong> 2007. Ap<strong>un</strong>tó que exist<strong>en</strong> importantes<br />
paralelismos <strong>en</strong>tre esta crisis y <strong>la</strong> <strong>de</strong>l 29.<br />
“En ambos casos –indicó-, el orig<strong>en</strong> se<br />
<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> los excesos cometidos <strong>en</strong><br />
los años <strong>de</strong> pujanza económica previos<br />
a su estallido, <strong>de</strong>rivados, tanto <strong>en</strong>tonces<br />
como ahora, <strong>de</strong> <strong>la</strong> expansión <strong>de</strong> <strong>la</strong> masa<br />
monetaria y <strong>de</strong> <strong>un</strong>os tipos <strong>de</strong> interés muy<br />
reducidos”. Excesos que han <strong>de</strong>sembocado<br />
<strong>en</strong> otra situación que también guarda<br />
semejanza, como es el brusco fr<strong>en</strong>azo <strong>de</strong>l<br />
crédito que ha seguido al estallido <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
crisis. Página 8
2<br />
Campaña <strong>de</strong> Navidad <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios<br />
Éxito <strong>de</strong> <strong>la</strong> “Magia solidaria<br />
para los niños <strong>de</strong> China”<br />
La campaña <strong>de</strong> Navidad <strong>la</strong>nzada por el Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL, bajo el<br />
eslogan “Magia solidaria para los Peques <strong>de</strong> China”, ha sido <strong>un</strong> gran éxito.<br />
Más <strong>de</strong> 250 empleados <strong>de</strong>l Grupo y familiares han asistido a <strong>la</strong>s actuaciones<br />
gratuitas realizadas <strong>en</strong> Madrid y Barcelona por nuestro mago, y compañero <strong>de</strong><br />
G&O, Vic<strong>en</strong>te Garrido.<br />
A<strong>de</strong>más, <strong>la</strong> web creada para <strong>la</strong> campaña,<br />
www.vol<strong>un</strong>tariosohl.webcindario.com,<br />
<strong>la</strong> primera <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong><br />
Vol<strong>un</strong>tarios, recibió casi 1.500 visitas.<br />
En <strong>la</strong> campaña se han recaudado<br />
8.414 euros, <strong>de</strong> los que 5.414 fueron<br />
aportados por los empleados y 3.000<br />
por <strong>la</strong> empresa. En co<strong>la</strong>boración con <strong>la</strong><br />
Asociación <strong>de</strong> Familias Adoptantes <strong>en</strong><br />
China (AFAC), estos fondos se <strong>de</strong>stinarán<br />
al tratami<strong>en</strong>to médico y quirúrgico <strong>de</strong><br />
Vic<strong>en</strong>te Garrido,<br />
brazo <strong>en</strong> <strong>alto</strong>,<br />
ap<strong>la</strong>udido durante<br />
<strong>un</strong>a <strong>de</strong> sus<br />
actuaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
campaña.<br />
niños chinos que resi<strong>de</strong>n <strong>en</strong> orfanatos,<br />
para darles <strong>la</strong> oport<strong>un</strong>idad <strong>de</strong> po<strong>de</strong>r vivir<br />
con <strong>un</strong>a familia.<br />
A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> a Vic<strong>en</strong>te Garrido, expreso<br />
agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to a Jordi Valls, Roser<br />
Pacareu y Mª Ángeles García B<strong>en</strong>ito,<br />
sin los cuales <strong>la</strong> campaña no habría<br />
podido realizarse, así como al Grupo <strong>de</strong><br />
Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL por su esfuerzo e<br />
ilusión durante toda <strong>la</strong> campaña.<br />
Agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asociación Padrinos Asturianos<br />
Maykar Royo <strong>de</strong>l<br />
Río, <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> recibir el<br />
certificado.<br />
Mosaico<br />
Metro Ligero Oeste<br />
Protagonista <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong>s Navida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l<br />
Monte<br />
Metro Ligero Oeste (MLO) ha vuelto a<br />
ser protagonista <strong>en</strong> <strong>la</strong>s dos activida<strong>de</strong>s<br />
infantiles <strong>de</strong> mayor éxito celebradas<br />
durante <strong>la</strong>s pasadas Navida<strong>de</strong>s <strong>en</strong><br />
Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l Monte: <strong>la</strong> cabalgata y <strong>la</strong><br />
carpa <strong>de</strong> Navidad.<br />
Como ya hizo el año anterior, prestó<br />
<strong>un</strong> servicio muy especial a los Reyes<br />
Magos antes <strong>de</strong> <strong>la</strong> tradicional cabalgata<br />
<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong> <strong>de</strong>l Monte <strong>de</strong>l pasado 5<br />
<strong>de</strong> <strong>en</strong>ero. Sus Majesta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Ori<strong>en</strong>te<br />
utilizaron <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los vehículos <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> línea ML3 para repartir ilusión y<br />
regalos.<br />
<strong>El</strong> metro ligero <strong>en</strong> el que viajaron los<br />
Reyes y sus pajes recorrió <strong>la</strong> distancia<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> Cocheras a Puerta <strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong>,<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> don<strong>de</strong> partió <strong>la</strong> cabalgata <strong>en</strong> sus<br />
carrozas.<br />
Asimismo, MLO co<strong>la</strong>boró <strong>en</strong> <strong>la</strong> carpa <strong>de</strong><br />
Navidad insta<strong>la</strong>da por el Ay<strong>un</strong>tami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> Boadil<strong>la</strong>, <strong>de</strong>l 20 <strong>de</strong> diciembre al 4<br />
<strong>de</strong> <strong>en</strong>ero.<br />
Nuestra compañera <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>legación <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> Asturias, Maikar Royo <strong>de</strong>l Río, ha<br />
recogido, <strong>en</strong> nombre <strong>de</strong> OHL, <strong>un</strong> certificado <strong>de</strong> <strong>la</strong> Asociación Padrinos Asturianos <strong>en</strong><br />
agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>to al apoyo económico prestado a esta ONG, <strong>de</strong>dicada a apadrinar a<br />
los niños más <strong>de</strong>sfavorecidos <strong>de</strong> Colombia.<br />
Bajo el slogan “Tú pue<strong>de</strong>s cuidar su estrel<strong>la</strong>”, esta asociación facilita a los niños<br />
ropa, calzado, at<strong>en</strong>ción sanitaria y educación esco<strong>la</strong>r, <strong>en</strong>tre otras ayudas. Maikar<br />
Royo <strong>de</strong>l Río es vol<strong>un</strong>taria <strong>de</strong> Padrinos Asturianos y pidió apoyo económico para<br />
esta ONG al Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL.<br />
Como Maykar, los empleados <strong>de</strong>l Grupo OHL que acredit<strong>en</strong> trabajar activam<strong>en</strong>te<br />
como vol<strong>un</strong>tarios <strong>en</strong> alg<strong>un</strong>a f<strong>un</strong>dación, ONG o asociación <strong>en</strong> su tiempo libre,<br />
pue<strong>de</strong>n pedir apoyo económico para <strong>la</strong>s causas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que ayudan, mediante <strong>un</strong>a<br />
solicitud <strong>de</strong> propuesta solidaria al Grupo <strong>de</strong> Vol<strong>un</strong>tarios <strong>de</strong> OHL.
Enero ‘09<br />
Foro y I Premio OHL a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora<br />
Las i<strong>de</strong>as más creativas<br />
<strong>de</strong> los empleados<br />
t<strong>en</strong>drán recomp<strong>en</strong>sa<br />
En el marco <strong>de</strong>l Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> <strong>la</strong> I+D+i, y <strong>en</strong> sintonía con <strong>la</strong> política <strong>de</strong>l<br />
Grupo <strong>en</strong> esta materia, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> Innovación y Desarrollo ha <strong>la</strong>nzado dos<br />
iniciativas para estimu<strong>la</strong>r el interés <strong>de</strong> los empleados por <strong>la</strong> innovación: el primer<br />
Foro <strong>de</strong> I<strong>de</strong>as Innovadoras y el I Premio OHL a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora, edición<br />
2008-2009.<br />
<strong>El</strong> objetivo <strong>de</strong> ambas iniciativas es<br />
impulsar <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>tación por parte <strong>de</strong><br />
los empleados <strong>de</strong> i<strong>de</strong>as innovadoras<br />
<strong>en</strong>caminadas al increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
productividad y <strong>la</strong> efici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s obras<br />
y <strong>de</strong> sus procesos constructivos, <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación, el<br />
<strong>de</strong>sarrollo y <strong>la</strong> innovación.<br />
Innovación y Desarrollo invita a todos los<br />
empleados <strong>de</strong>l Grupo a participar <strong>en</strong> el<br />
Foro aportando i<strong>de</strong>as para el <strong>de</strong>sarrollo<br />
Premio Memorias <strong>de</strong> Sost<strong>en</strong>ibilidad <strong>de</strong> Empresas Españo<strong>la</strong>s<br />
M<strong>en</strong>ción especial por <strong>la</strong><br />
Memoria sobre Desarrollo<br />
Sost<strong>en</strong>ible <strong>de</strong> OHL<br />
<strong>El</strong> Grupo OHL ha obt<strong>en</strong>ido <strong>la</strong> m<strong>en</strong>ción<br />
especial <strong>en</strong> <strong>la</strong> séptima edición <strong>de</strong>l<br />
Premio Memorias <strong>de</strong> Sost<strong>en</strong>ibilidad<br />
<strong>de</strong> Empresas Españo<strong>la</strong>s, concedido<br />
por el Instituto <strong>de</strong> C<strong>en</strong>sores Jurados<br />
<strong>de</strong> Cu<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> España (ICJCE) y <strong>la</strong><br />
Asociación Españo<strong>la</strong> <strong>de</strong> Contabilidad y<br />
Administración <strong>de</strong> Empresas (AECA).<br />
<strong>El</strong> jurado ha concedido <strong>la</strong> m<strong>en</strong>ción<br />
especial a OHL por consi<strong>de</strong>rar que su<br />
Memoria sobre Desarrollo Sost<strong>en</strong>ible<br />
es el informe <strong>de</strong> sost<strong>en</strong>ibilidad con<br />
más mejoras e innovación sobre el<br />
año anterior. En concreto, ha valorado<br />
el notable avance <strong>en</strong> el alcance <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
información <strong>de</strong> sost<strong>en</strong>ibilidad.<br />
Este ga<strong>la</strong>rdón se conce<strong>de</strong> por primera<br />
vez <strong>en</strong> esta edición, a <strong>la</strong> que se han<br />
<strong>de</strong> proyectos <strong>de</strong> I+D+i. <strong>El</strong> p<strong>la</strong>zo <strong>de</strong> este<br />
primer Foro concluye el 31 <strong>de</strong> diciembre<br />
<strong>de</strong> 2009. <strong>El</strong> objetivo final es aplicar<br />
estas i<strong>de</strong>as <strong>en</strong> <strong>la</strong>s obras <strong>de</strong> OHL.<br />
Las propuestas pres<strong>en</strong>tadas t<strong>en</strong>drán<br />
<strong>la</strong> oport<strong>un</strong>idad <strong>de</strong> optar el Premio OHL<br />
a <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a innovadora, dotado<br />
con 3.000 euros para <strong>la</strong> mejor i<strong>de</strong>a<br />
seleccionada y dos accésits <strong>de</strong> 1.500<br />
euros.<br />
pres<strong>en</strong>tado <strong>un</strong> total <strong>de</strong> 80 memorias <strong>de</strong><br />
Responsabilidad Social Corporativa, lo<br />
que supone <strong>un</strong> récord <strong>de</strong> participación<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong> este premio.<br />
Para OHL este reconocimi<strong>en</strong>to supone<br />
<strong>un</strong>a gran satisfacción puesto que<br />
se trata <strong>de</strong>l premio más prestigioso<br />
<strong>de</strong>l país <strong>en</strong> este ámbito, al seguir<br />
<strong>un</strong>a metodología <strong>de</strong> valoración muy<br />
técnica, basada <strong>en</strong> los principios<br />
fijados internacionalm<strong>en</strong>te por <strong>la</strong><br />
Association of Chartered Certified<br />
Acco<strong>un</strong>tants (ACCA).<br />
Esta distinción se hace ext<strong>en</strong>siva a<br />
todas <strong>la</strong>s líneas <strong>de</strong> negocio y<br />
corporativas <strong>de</strong>l Grupo, tanto<br />
nacionales como internacionales.<br />
Gracias al esfuerzo realizado hemos<br />
Píldora 3 <strong>de</strong> <strong>la</strong> iniciativa<br />
Acción CO2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> F<strong>un</strong>dación<br />
Entorno<br />
Las TIC, <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
lucha contra<br />
el cambio<br />
climático<br />
3<br />
Ya está disponible <strong>en</strong> OHLFinet el <strong>en</strong><strong>la</strong>ce<br />
para acce<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> Píldora 3 <strong>de</strong> <strong>la</strong> iniciativa<br />
Acción CO2 <strong>de</strong> <strong>la</strong> F<strong>un</strong>dación Entorno.<br />
Esta tercera <strong>en</strong>trega explica <strong>de</strong> qué forma<br />
<strong>la</strong>s Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información y <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Com<strong>un</strong>icación (TIC) pue<strong>de</strong>n ayudar a<br />
disminuir <strong>la</strong>s emisiones que provocan el<br />
cambio climático. Para ello, recomi<strong>en</strong>da<br />
medidas como el teletrabajo, el comercio<br />
electrónico o <strong>la</strong> formación online, y da<br />
consejos para <strong>la</strong> óptima utilización <strong>de</strong><br />
los equipos, tales como ahorrar <strong>en</strong>ergía<br />
apagando los or<strong>de</strong>nadores a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
comida o evitar el uso <strong>de</strong> protectores <strong>de</strong><br />
pantal<strong>la</strong>.<br />
Para más información sobre esta píldora,<br />
se pue<strong>de</strong> visitar <strong>la</strong> dirección web: www.<br />
f<strong>un</strong>dacion<strong>en</strong>torno.org/accionco2/03/<br />
in<strong>de</strong>x.htm. También se pue<strong>de</strong> acce<strong>de</strong>r<br />
a través <strong>de</strong> OHLFinet, Información<br />
Corporativa, Calidad y Medio Ambi<strong>en</strong>te,<br />
Lucha contra el Cambio Climático.<br />
podido mejorar, año a año, <strong>la</strong><br />
información <strong>de</strong> nuestro informe anual <strong>de</strong><br />
sost<strong>en</strong>ibilidad y consolidar <strong>la</strong>s<br />
actuaciones <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> RSC.
4<br />
(Vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> portada)<br />
C<strong>en</strong>tro neurálgico <strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
maquinaria <strong>de</strong> OHL<br />
<strong>El</strong> <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, <strong>un</strong> <strong>alto</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>tarea</strong><br />
Tras <strong>la</strong> fusión <strong>de</strong> Obrascón Huarte con Lain, este parque <strong>de</strong><br />
Azuqueca, creado por Huarte, fue elegido como c<strong>en</strong>tro neurálgico<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria <strong>de</strong> OHL y se c<strong>la</strong>usuraron<br />
los c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> Fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l Saz, Pinto y Vallecas, que <strong>en</strong> su día<br />
pert<strong>en</strong>ecieron a Obrascón, Lain y <strong>El</strong>san, respectivam<strong>en</strong>te.<br />
La <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong>l Grupo <strong>de</strong> conc<strong>en</strong>trar <strong>en</strong> Azuqueca <strong>de</strong> H<strong>en</strong>ares sus<br />
principales medios auxiliares y maquinaria <strong>de</strong> obra ha convertido al<br />
<strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong> <strong>en</strong> <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los más completos <strong>en</strong>tre los <strong>de</strong> <strong>la</strong>s gran<strong>de</strong>s<br />
constructoras españo<strong>la</strong>s.<br />
Las naves cu<strong>en</strong>tan con todos los medios <strong>de</strong> seguridad y <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones<br />
necesarias para su cometido, como pu<strong>en</strong>tes grúa y equipos <strong>de</strong> aire<br />
comprimido. A<strong>de</strong>más, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2002, dispone <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />
aparta<strong>de</strong>ro ferroviario propio, conectado con <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> ferrocarril Madrid-<br />
Barcelona, y <strong>de</strong> <strong>un</strong>a p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> hormigón <strong>de</strong> alta calidad para <strong>la</strong> producción<br />
<strong>de</strong> piezas prefabricadas pesadas (dove<strong>la</strong>s) para revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles.<br />
La actividad <strong>de</strong> este parque ha cambiado <strong>de</strong> forma notable respecto a sus<br />
oríg<strong>en</strong>es. De <strong>la</strong> doble f<strong>un</strong>ción con <strong>la</strong> que fue concebido, parque industrial<br />
-con <strong>un</strong>a compet<strong>en</strong>cia importante <strong>en</strong> fabricación <strong>de</strong> estructuras metálicas<br />
y <strong>la</strong>boratorios- y <strong>de</strong> maquinaria, ha evolucionado para convertirse<br />
exclusivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> parque <strong>de</strong> maquinaria.<br />
A pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong> conc<strong>en</strong>tración <strong>en</strong> el <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong>, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong><br />
<strong>Maquinaria</strong> dispone <strong>de</strong> otras insta<strong>la</strong>ciones para <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> equipos <strong>en</strong><br />
Saba<strong>de</strong>ll (Barcelona). A<strong>de</strong>más, también forman parte <strong>de</strong> los activos<br />
productivos <strong>la</strong>s dos p<strong>la</strong>ntas fijas <strong>de</strong> fabricación <strong>de</strong> aglomerado<br />
asfáltico que <strong>El</strong>san ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> Arganda <strong>de</strong>l Rey (Madrid) y <strong>en</strong> Real <strong>de</strong><br />
Montroy (Val<strong>en</strong>cia).<br />
En total, todas <strong>la</strong>s insta<strong>la</strong>ciones citadas anteriorm<strong>en</strong>te elevan a 304.594<br />
m² <strong>la</strong> superficie total <strong>de</strong>l Grupo <strong>en</strong> parques <strong>de</strong> maquinaria. Por su parte, el<br />
valor a precio <strong>de</strong> compra <strong>de</strong> los equipos y maquinaria adquiridos por <strong>la</strong>s<br />
áreas operativas y confiados a <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> asc<strong>en</strong>día a 150<br />
millones <strong>de</strong> euros a finales <strong>de</strong> 2008.<br />
De izquierda a<br />
<strong>de</strong>recha, Angel<br />
Luis Catalán,<br />
José Luis Oliva,<br />
Manuel Sáez,<br />
Javier Rodríguez<br />
<strong>de</strong>l Val y Eduardo<br />
Cortijo.<br />
En compet<strong>en</strong>cia,<br />
pero sin ánimo <strong>de</strong><br />
lucro<br />
Dep<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral<br />
Técnica, <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> es <strong>un</strong><br />
área <strong>de</strong> servicios que asesora, p<strong>la</strong>nifica<br />
y co<strong>la</strong>bora con <strong>la</strong>s áreas operativas y <strong>la</strong>s<br />
filiales <strong>de</strong>l Grupo, tanto <strong>de</strong> construcción<br />
nacional como internacional, <strong>en</strong><br />
todos los aspectos re<strong>la</strong>tivos a <strong>la</strong><br />
maquinaria y equipos <strong>de</strong> obra: compra,<br />
mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to, conservación, v<strong>en</strong>ta,<br />
así como su operación por personal <strong>de</strong>l<br />
parque <strong>en</strong> <strong>la</strong>s obras que así se <strong>de</strong>cida.<br />
<strong>El</strong> objetivo es maximizar <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong><br />
los activos propios, pero <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> con <strong>la</strong>s áreas<br />
operativas se produce <strong>en</strong> <strong>un</strong> marco <strong>de</strong><br />
compet<strong>en</strong>cia con proveedores externos:<br />
prima el resultado <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa y <strong>la</strong><br />
obra <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> si ejecuta directam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s<br />
<strong>un</strong>ida<strong>de</strong>s y, por tanto, utiliza equipos<br />
propios, o recurre a terceros.<br />
En todo caso, esta dirección vi<strong>en</strong>e a<br />
ser <strong>un</strong>a <strong>un</strong>idad sin ánimo <strong>de</strong> lucro ni<br />
<strong>de</strong> pérdidas: su resultado ti<strong>en</strong>e que<br />
ser equilibrado, por lo que, al final <strong>de</strong>l<br />
ejercicio, transfiere a cada área operativa<br />
su b<strong>en</strong>eficio o pérdida.<br />
Operarios<br />
especializados<br />
<strong>El</strong> equipo humano adscrito a <strong>la</strong><br />
Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong>, incluidos los<br />
trabajadores <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas filiales<br />
<strong>en</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> maquinaria, estaba<br />
formado a finales <strong>de</strong> 2008 por 252<br />
personas, <strong>de</strong> los que 204 trabajan bajo<br />
<strong>la</strong>s instrucciones directas <strong>de</strong>l <strong>Parque</strong><br />
<strong>C<strong>en</strong>tral</strong>.<br />
<strong>El</strong> grupo más numeroso es el <strong>de</strong><br />
operarios especializados, formado por<br />
194 trabajadores, <strong>de</strong> los que 99 son<br />
maquinistas.<br />
La formación continua es c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong><br />
capacitación <strong>de</strong> este equipo. Durante<br />
2008 se han realizado 18 cursos con <strong>un</strong>a<br />
asist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 118 personas y <strong>un</strong> total <strong>de</strong><br />
1.242 horas <strong>de</strong> formación, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cuales<br />
773 han sido <strong>en</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> riesgos<br />
<strong>la</strong>borales. Más <strong>de</strong>l 60% ya ha obt<strong>en</strong>ido<br />
<strong>la</strong> Tarjeta Profesional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Construcción.
Al fr<strong>en</strong>te <strong>de</strong> este equipo figura Javier<br />
Rodríguez <strong>de</strong>l Val, director <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong><br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l año 2000. Ing<strong>en</strong>iero<br />
<strong>de</strong> Caminos, Canales y Puertos, inició<br />
su trayectoria profesional <strong>en</strong> <strong>El</strong>ectra <strong>de</strong><br />
Viesgo para continuar<strong>la</strong> <strong>en</strong> Agromán,<br />
Guascor y CGS.<br />
Bajo su dirección, el equipo responsable<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> <strong>Maquinaria</strong> está<br />
formado por: Eduardo Cortijo, ing<strong>en</strong>iero<br />
técnico Industrial y jefe <strong>de</strong> Producción,<br />
y su co<strong>la</strong>borador Ángel Luis Catalán,<br />
ing<strong>en</strong>iero <strong>de</strong> Minas; Manuel Sáez,<br />
ing<strong>en</strong>iero técnico Industrial y jefe<br />
<strong>de</strong> Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to; José Luis Oliva,<br />
ing<strong>en</strong>iero Industrial y jefe <strong>de</strong> Compras;<br />
José Antonio Modrego, ing<strong>en</strong>iero<br />
Industrial y jefe <strong>de</strong> Calidad, Seguridad y<br />
Medio Ambi<strong>en</strong>te, y Val<strong>en</strong>tín Sánchez, jefe<br />
<strong>de</strong> Administración.<br />
Equipos y<br />
máquinas para<br />
todo tipo <strong>de</strong> obras<br />
OHL cu<strong>en</strong>ta con maquinaria para <strong>la</strong><br />
ejecución tanto <strong>de</strong> obras conv<strong>en</strong>cionales<br />
como singu<strong>la</strong>res. Disponer <strong>de</strong> equipos<br />
específicos es <strong>un</strong> factor que <strong>de</strong>termina <strong>la</strong><br />
capacidad <strong>de</strong> <strong>un</strong>a empresa para ejecutar<br />
<strong>un</strong>a obra importante.<br />
Los equipos son adquiridos por <strong>la</strong>s áreas<br />
operativas sigui<strong>en</strong>do dos criterios c<strong>la</strong>ve:<br />
por <strong>un</strong> <strong>la</strong>do, aquellos que <strong>de</strong>terminan<br />
<strong>la</strong> calidad final <strong>de</strong>l producto; por<br />
otro, disponer <strong>de</strong> los medios que los<br />
proveedores externos no ofrec<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
condiciones competitivas, como gran<strong>de</strong>s<br />
equipos y medios auxiliares.<br />
Des<strong>de</strong> este p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista, <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción<br />
principal <strong>de</strong> OHL <strong>en</strong> maquinaria se c<strong>en</strong>tra<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s sigui<strong>en</strong>tes:<br />
Edificación: grúas torre y equipos y<br />
medios auxiliares.<br />
Obra civil: machaqueo y c<strong>la</strong>sificación<br />
<strong>de</strong> áridos, fabricación y puesta <strong>en</strong><br />
obra <strong>de</strong> hormigones, fabricación y<br />
ext<strong>en</strong>dido <strong>de</strong> firmes rígidos y flexibles,<br />
recic<strong>la</strong>do <strong>de</strong> suelos in situ, fresados,<br />
cimbras <strong>la</strong>nzadas y carros <strong>de</strong> avance,<br />
perforación y revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles,<br />
obras marítimas y superestructura y<br />
electrificación <strong>de</strong> vía.<br />
La última adquisición para obra civil<br />
ha sido <strong>un</strong>a t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>dora para el tr<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
cercanías Móstoles-Navalcarnero.<br />
P<strong>la</strong>ntas <strong>de</strong> hormigón y asf<strong>alto</strong><br />
P<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> hormigón <strong>de</strong> alta calidad para producción <strong>de</strong> dove<strong>la</strong>s<br />
para revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles, insta<strong>la</strong>da <strong>en</strong> el <strong>Parque</strong> <strong>C<strong>en</strong>tral</strong>. OHL<br />
dispone <strong>de</strong> otras cuatro p<strong>la</strong>ntas móviles <strong>de</strong> fabricación <strong>de</strong> hormigón<br />
y <strong>la</strong>s dos fijas <strong>de</strong> <strong>El</strong>san para aglomerado asfáltico.<br />
Carros <strong>de</strong> avance y cimbras <strong>la</strong>nzadas<br />
<strong>El</strong> carro <strong>de</strong> avance <strong>de</strong> <strong>la</strong> foto superior es <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los cinco equipos<br />
(parejas) <strong>de</strong> este tipo <strong>de</strong> los que dispone OHL, que también cu<strong>en</strong>ta,<br />
para <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> viaductos, con <strong>un</strong> <strong>la</strong>nzador <strong>de</strong> vigas, <strong>un</strong><br />
sistema <strong>de</strong> empuje tablero y tres cimbras <strong>la</strong>nzadas para longitud <strong>de</strong><br />
vano <strong>de</strong> hasta 32 metros.<br />
Perforación y revestimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> túneles<br />
Para esta actividad, OHL dispone <strong>de</strong> tres t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>doras propias al<br />
100%, seis más <strong>en</strong> UTE, dos jumbos <strong>de</strong> tres brazos, otros tres <strong>de</strong><br />
dos brazos y cinco robots <strong>de</strong> g<strong>un</strong>itado. En <strong>la</strong> foto, t<strong>un</strong>e<strong>la</strong>dora <strong>de</strong><br />
Metronorte, <strong>de</strong>smontada <strong>en</strong> mil partes al aire libre <strong>en</strong> el parque y<br />
que Rodríguez <strong>de</strong>l Val se compromete a montar <strong>en</strong> sólo 45 días <strong>en</strong><br />
el mom<strong>en</strong>to que sea necesario.<br />
Obras marítimas<br />
La filial SATO es <strong>un</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas españo<strong>la</strong>s más reconocidas<br />
<strong>en</strong> el campo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s obras marítimas y portuarias. Para esta<br />
actividad, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> maquinaria <strong>de</strong> obra <strong>de</strong>positada <strong>en</strong><br />
Azuqueca, cu<strong>en</strong>ta con 15 embarcaciones: dragas (2), gánguiles (5),<br />
cajoneras (2), cabrias (4), remolcadores (2), y dos grúas pesadas <strong>de</strong><br />
celosía. En <strong>la</strong> foto, el gánguil SATO Galicia.<br />
Superestructura y electrificación ferroviaria<br />
<strong>El</strong> t<strong>en</strong>dido <strong>de</strong> vía y <strong>la</strong> electrificación es <strong>un</strong>a especialidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
filial G&O. <strong>El</strong> Grupo cu<strong>en</strong>ta para esta actividad con locomotoras<br />
(9), perfi<strong>la</strong>doras (12), bateadoras <strong>de</strong> vía (8) y <strong>de</strong> cambio (8),<br />
<strong>de</strong>sguarnecedoras (2), estabilizadores dinámicos (3) y pórticos (7).<br />
5
6<br />
Proteg<strong>en</strong> los fondos marinos y son viables técnica y económicam<strong>en</strong>te<br />
Primer gran proyecto español <strong>de</strong> I+D+i para el diseño <strong>de</strong><br />
diques flotantes<br />
<strong>El</strong> Grupo OHL ha finalizado el <strong>de</strong>sarrollo experim<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l primer gran proyecto español <strong>de</strong> I+D+i sobre el diseño <strong>de</strong> diques<br />
flotantes para el abrigo <strong>de</strong> puertos. Fr<strong>en</strong>te a los construidos por los métodos tradicionales, este tipo <strong>de</strong> diques ofrece v<strong>en</strong>tajas<br />
medioambi<strong>en</strong>tales y económicas muy importantes <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible.<br />
<strong>El</strong> proyecto se inició a principios <strong>de</strong>l año<br />
2004 y ha cumplido con éxito su primera<br />
fase <strong>de</strong> I+D+i, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que OHL ha contado con<br />
<strong>la</strong> cooperación <strong>de</strong> Puertos <strong>de</strong>l Estado, así<br />
como con <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad<br />
<strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia y <strong>de</strong>l Canal <strong>de</strong> Experi<strong>en</strong>cias<br />
Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo.<br />
Transcurridos cuatro años y medio <strong>de</strong><br />
trabajo y <strong>un</strong>a inversión aproximada <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />
millón <strong>de</strong> euros, esta fase ha consistido<br />
principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>un</strong><br />
“canal numérico” (mo<strong>de</strong>lo matemático)<br />
para reproducir <strong>la</strong>s interacciones <strong>en</strong>tre<br />
el oleaje y el dique flotante y realizar los<br />
cálculos hidrodinámicos y estructurales<br />
para su diseño y construcción <strong>en</strong> f<strong>un</strong>ción <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s condiciones específicas <strong>de</strong> cada puerto.<br />
<strong>El</strong> proyecto ha contado con financiación<br />
pública <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tro para el Desarrollo<br />
Tecnológico Industrial (CDTI) y <strong>de</strong>l Programa<br />
para el Fom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación Técnica<br />
(PROFIT).<br />
<strong>El</strong> análisis a través <strong>de</strong>l “canal numérico”<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s distintas situaciones que pue<strong>de</strong>n<br />
<strong>en</strong>contrarse sobre el mar real ha exigido<br />
<strong>la</strong> adquisición, <strong>en</strong>tre otros equipos<br />
informáticos, <strong>de</strong> <strong>un</strong> computador <strong>de</strong> altas<br />
prestaciones (high-performance computing,<br />
HPC) IBM <strong>de</strong> 32 procesadores y 128 GB <strong>de</strong><br />
memoria, único <strong>de</strong> su tipo <strong>en</strong> España. <strong>El</strong><br />
análisis ha exigido resolver <strong>de</strong> forma ágil<br />
multitud <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> varios millones<br />
OHL Concesiones<br />
Certificación <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> gestión<br />
<strong>de</strong> calidad y medio ambi<strong>en</strong>te<br />
OHL Concesiones ha obt<strong>en</strong>ido <strong>la</strong><br />
certificación <strong>de</strong> AENOR (Asociación<br />
Españo<strong>la</strong> <strong>de</strong> Normalización y<br />
Certificación) que acredita que su sistema<br />
<strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> calidad es acor<strong>de</strong> con los<br />
requisitos exigidos por <strong>la</strong> Norma UNE-EN<br />
ISO 9001:2000. Dicha <strong>en</strong>tidad también<br />
ha certificado que el sistema <strong>de</strong> gestión<br />
<strong>de</strong> ecuaciones, para lo que este gran<br />
or<strong>de</strong>nador ha realizado cálculos <strong>de</strong> forma<br />
ininterrumpida durante tres meses.<br />
Una vez <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do, el “canal numérico”<br />
se ha utilizado para diseñar y construir<br />
<strong>un</strong> mo<strong>de</strong>lo físico <strong>de</strong> dique flotante <strong>de</strong><br />
calibración que se <strong>en</strong>sayó <strong>en</strong> el Canal <strong>de</strong><br />
Experi<strong>en</strong>cias Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo. <strong>El</strong><br />
prototipo, <strong>de</strong> 24 m <strong>de</strong> eslora, 4 m <strong>de</strong> manga<br />
y 0,6 m <strong>de</strong> ca<strong>la</strong>do, es el mo<strong>de</strong>lo físico <strong>de</strong><br />
mayor dim<strong>en</strong>sión <strong>en</strong>tre los que se han<br />
<strong>en</strong>sayado hasta ahora <strong>en</strong> este c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l<br />
Ministerio <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa.<br />
Superada esta fase <strong>de</strong> validación con<br />
éxito, el proyecto <strong>en</strong>tra ahora <strong>en</strong> <strong>un</strong>a<br />
seg<strong>un</strong>da etapa que consistirá <strong>en</strong> el diseño<br />
Pruebas <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> dique<br />
flotante <strong>en</strong> el Canal <strong>de</strong> Experi<strong>en</strong>cias<br />
Hidrodinámicas <strong>de</strong> <strong>El</strong> Pardo.<br />
medioambi<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> OHL Concesiones<br />
cumple <strong>la</strong>s exig<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> Norma<br />
UNE-EN ISO 14001:2004.<br />
La auditoría <strong>de</strong> AENOR concluyó sin<br />
que el informe reflejara ning<strong>un</strong>a no<br />
conformidad.<br />
Mosaico<br />
y construcción <strong>de</strong>l primer dique <strong>de</strong> abrigo<br />
flotante <strong>en</strong> nuestro país. En esta etapa, el<br />
proyecto contará con <strong>la</strong> co<strong>la</strong>boración <strong>de</strong><br />
SATO, <strong>la</strong> empresa <strong>de</strong>l Grupo especializada<br />
<strong>en</strong> obras marítimas y portuarias.<br />
En el litoral español, por razones<br />
ambi<strong>en</strong>tales o <strong>de</strong> ca<strong>la</strong>do, hay lugares que<br />
reún<strong>en</strong> condiciones muy favorables para<br />
<strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> este sistema <strong>de</strong> abrigo<br />
<strong>de</strong> puertos, y son varios los organismos y<br />
<strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s portuarias españo<strong>la</strong>s interesados<br />
<strong>en</strong> esta nueva tecnología, impulsada<br />
por los ing<strong>en</strong>ieros Juan Carlos Lancha<br />
Fernán<strong>de</strong>z, <strong>de</strong> OHL, director <strong>de</strong>l proyecto,<br />
y Gonzalo Gómez Barquín, jefe <strong>de</strong>l Área <strong>de</strong><br />
Análisis Técnico <strong>de</strong> Puertos <strong>de</strong>l Estado.<br />
Desarrollo sost<strong>en</strong>ible<br />
Fr<strong>en</strong>te a los métodos tradicionales -diques<br />
verticales o <strong>en</strong> talud, apoyados <strong>en</strong> el fondo<br />
marino-, los diques flotantes ofrec<strong>en</strong><br />
v<strong>en</strong>tajas muy importantes <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
políticas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible.<br />
Des<strong>de</strong> el p<strong>un</strong>to <strong>de</strong> vista medioambi<strong>en</strong>tal,<br />
sus v<strong>en</strong>tajas son abrumadoras, ya que<br />
eliminan prácticam<strong>en</strong>te el impacto <strong>de</strong> este<br />
tipo <strong>de</strong> obras sobre los fondos marinos y<br />
son <strong>la</strong> estructura i<strong>de</strong>al para no afectar sus<br />
ecosistemas.<br />
Por otro <strong>la</strong>do, pue<strong>de</strong>n proyectarse para<br />
gran<strong>de</strong>s prof<strong>un</strong>dida<strong>de</strong>s, superiores a <strong>la</strong>s<br />
que habitualm<strong>en</strong>te se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> ing<strong>en</strong>iería<br />
<strong>de</strong> puertos <strong>en</strong> los diques tradicionales, por<br />
lo que técnica y económicam<strong>en</strong>te también<br />
pue<strong>de</strong>n ser más competitivos.<br />
<strong>El</strong> sistema <strong>de</strong> calidad y medio ambi<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong>marca y dirige, <strong>en</strong> mayor o m<strong>en</strong>or<br />
medida, todos los procesos <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong><br />
OHL Concesiones. Su certificación pue<strong>de</strong><br />
resultar muy útil tanto para mejorar<br />
procesos como para futuros concursos <strong>de</strong><br />
licitación.
Enero ‘09<br />
Obras <strong>en</strong> el Puerto y <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ciudad Condal<br />
OHL li<strong>de</strong>ra dos importantes<br />
adjudicaciones <strong>en</strong> Barcelona<br />
OHL ha sido seleccionada para llevar a cabo dos obras <strong>de</strong> gran importancia <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
Ciudad Condal: <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da fase <strong>de</strong> <strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong>l muelle adosado <strong>de</strong>l Puerto<br />
<strong>de</strong> Barcelona y <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> los nuevos pabellones 5 y 7 <strong>de</strong>l recinto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Feria<br />
<strong>de</strong> Barcelona-Gran Vía.<br />
<strong>El</strong> presupuesto total <strong>de</strong> estos contratos<br />
asci<strong>en</strong><strong>de</strong> a 86,4 millones <strong>de</strong> euros y han<br />
sido adjudicados <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> los<br />
proyectos que <strong>la</strong> Autoridad Portuaria <strong>de</strong><br />
Barcelona y Fira 2000 llevan a cabo para <strong>la</strong><br />
ampliación <strong>de</strong> estas infraestructuras.<br />
<strong>El</strong> Grupo li<strong>de</strong>ra, con <strong>un</strong> 75% -j<strong>un</strong>to a su filial<br />
SATO, especializada <strong>en</strong> obras marítimas<br />
y portuarias-, <strong>la</strong> UTE <strong>de</strong>l primero <strong>de</strong> estos<br />
contratos, y con <strong>un</strong> 60%, <strong>la</strong> <strong>de</strong>l seg<strong>un</strong>do.<br />
La obra <strong>de</strong>l Puerto <strong>de</strong> Barcelona, con <strong>un</strong><br />
presupuesto <strong>de</strong> 48,95 millones <strong>de</strong> euros,<br />
consiste <strong>en</strong> ejecutar <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da fase <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ampliación <strong>de</strong>l muelle adosado <strong>de</strong> este<br />
puerto. <strong>El</strong> nuevo muelle se <strong>de</strong>dicará a <strong>un</strong>a<br />
terminal mixta <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>edores y carga<br />
La M-12 ayudó<br />
a Fom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
nevada <strong>de</strong>l 9 <strong>de</strong><br />
<strong>en</strong>ero<br />
Lo habitual es que <strong>la</strong>s administraciones<br />
y fuerzas públicas, con sus propios<br />
medios y los contratados, sean qui<strong>en</strong>es<br />
<strong>de</strong>sbloque<strong>en</strong> <strong>la</strong>s carreteras cuando <strong>la</strong>s<br />
inclem<strong>en</strong>cias impi<strong>de</strong>n el tráfico normal.<br />
Sin embargo, <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> gran nevada<br />
<strong>de</strong>l 9 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero hubo alg<strong>un</strong>a excepción.<br />
Ese día, excepto <strong>la</strong> autopista M-12, que<br />
explota OHL Concesiones, todas <strong>la</strong>s<br />
carreteras que conectan con el aeropuerto<br />
estuvieron co<strong>la</strong>psadas: <strong>la</strong> A-2, <strong>la</strong> M-11, <strong>la</strong><br />
M-13 y <strong>la</strong> M-14.<br />
Los empleados <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 tuvieron que<br />
multiplicar sus esfuerzos para mant<strong>en</strong>er<strong>la</strong><br />
practicable. Pero a<strong>de</strong>más hicieron <strong>un</strong>a<br />
“bu<strong>en</strong>a obra” ayudando a mejorar los<br />
accesos a Barajas: <strong>la</strong>s propias máquinas<br />
quitanieves <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 limpiaron <strong>la</strong> M-13,<br />
los ramales <strong>de</strong> AENA <strong>de</strong>l aeropuerto y<br />
el tramo <strong>de</strong> <strong>la</strong> M-12 que pert<strong>en</strong>ece al<br />
g<strong>en</strong>eral, con <strong>un</strong>a línea <strong>de</strong> atraque <strong>de</strong> 1.035<br />
metros y <strong>un</strong> ca<strong>la</strong>do <strong>de</strong> 16 metros. T<strong>en</strong>drá<br />
<strong>un</strong>a rampa para el tráfico ‘ro-ro’ <strong>en</strong> su<br />
extremo sur y dispondrá <strong>de</strong> grúas <strong>de</strong> 15<br />
metros, a<strong>un</strong>que estará preparado para<br />
operar con grúas <strong>de</strong> 30 metros.<br />
Por su parte, el contrato adjudicado por<br />
Fira 2000, con <strong>un</strong> presupuesto <strong>de</strong> 37,45<br />
millones <strong>de</strong> euros, ti<strong>en</strong>e como objeto <strong>la</strong><br />
construcción <strong>de</strong> los pabellones 5 y 7 <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong>l recinto <strong>de</strong> <strong>la</strong> Feria <strong>de</strong><br />
Barcelona-Gran Vía. De forma rectangu<strong>la</strong>r<br />
y con <strong>un</strong>a p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> 18.700 metros<br />
cuadrados cada <strong>un</strong>o, <strong>la</strong> superficie total<br />
construida <strong>de</strong> ambos pabellones será <strong>de</strong><br />
44.900 metros cuadrados.<br />
Ministerio <strong>de</strong> Fom<strong>en</strong>to, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el final <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
autopista hasta <strong>la</strong> A-1.<br />
Al final <strong>de</strong>l día, misión cumplida: <strong>la</strong><br />
autopista no se bloqueó y a<strong>de</strong>más ayudó<br />
a Fom<strong>en</strong>to a <strong>de</strong>sbloquear otras vías.<br />
Gobierno <strong>de</strong> Gibraltar<br />
Nueva autovía<br />
Gibraltar-España<br />
<strong>El</strong> Gobierno <strong>de</strong> Gibraltar ha adjudicado<br />
a OHL Construcción Nacional el diseño<br />
y ejecución <strong>de</strong> su nueva autovía <strong>de</strong><br />
com<strong>un</strong>icación con España y <strong>de</strong> acceso<br />
a su aeropuerto por <strong>un</strong> presupuesto <strong>de</strong><br />
30,23 millones <strong>de</strong> libras (35,78 millones<br />
<strong>de</strong> euros).<br />
Adjudicaciones<br />
<strong>de</strong>stacadas<br />
OHL<br />
• Primera fase <strong>de</strong>l Campus Universitario<br />
<strong>de</strong> Universidad <strong>de</strong> Val<strong>la</strong>dolid <strong>en</strong><br />
Segovia. OHL ti<strong>en</strong>e el 50% <strong>de</strong> <strong>la</strong> UTE<br />
adjudicataria. <strong>El</strong> presupuesto total<br />
asci<strong>en</strong><strong>de</strong> a 14,65 M€.<br />
INIMA<br />
• Servicios <strong>de</strong> operación <strong>de</strong> los<br />
sistemas <strong>de</strong> saneami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Granollers<br />
y otros, <strong>en</strong> Barcelona. <strong>El</strong> presupuesto es<br />
<strong>de</strong> 6,98 M€.<br />
OHL ŽS<br />
• Terminal <strong>de</strong> transporte multif<strong>un</strong>cional<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>za Bezručovo <strong>de</strong> Česká<br />
Třebova (República Checa). <strong>El</strong><br />
presupuesto es <strong>de</strong> 10,33 M€.<br />
• Reparación <strong>de</strong>l estrecho <strong>de</strong><br />
navegación <strong>de</strong>l río Vltava <strong>en</strong><br />
Chwatĕruby (República Checa). <strong>El</strong><br />
presupuesto es <strong>de</strong> 9,90 M€.<br />
Esta nueva autovía, <strong>de</strong> 1,24 km <strong>de</strong><br />
longitud y dos carriles por s<strong>en</strong>tido,<br />
mejorará <strong>la</strong> conexión terrestre <strong>en</strong>tre<br />
Gibraltar y España, ya que evitará el<br />
recorrido actual, que cruza <strong>la</strong> pista <strong>de</strong><br />
vuelos <strong>de</strong>l aeropuerto. Conectará el<br />
control fronterizo con <strong>la</strong> Devil’s Tower<br />
Road, dando acceso asimismo a <strong>la</strong><br />
Eastern Beach Road y a <strong>la</strong> Cata<strong>la</strong>n Road.<br />
7<br />
La autovía circ<strong>un</strong>va<strong>la</strong>rá el aeropuerto<br />
<strong>de</strong> Gibraltar y parte <strong>de</strong> su trazado se<br />
ejecutará mediante <strong>un</strong> túnel <strong>de</strong> 350 m<br />
<strong>de</strong> longitud bajo <strong>la</strong> cabecera 27 <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
pista <strong>de</strong> vuelos. Paralelo a este túnel, se<br />
construirá otro para ciclistas y peatones.<br />
Ambos contarán con <strong>la</strong>s correspondi<strong>en</strong>tes<br />
insta<strong>la</strong>ciones eléctricas, mecánicas y<br />
<strong>de</strong> seguridad vial, <strong>de</strong> señalización y <strong>de</strong><br />
dr<strong>en</strong>aje.<br />
Los trabajos incluy<strong>en</strong> <strong>la</strong> construcción<br />
<strong>de</strong> <strong>un</strong> edificio para albergar el futuro<br />
c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> control y explotación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
insta<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> los túneles, <strong>un</strong>a zona<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>pósitos para carga y <strong>de</strong>scarga<br />
<strong>de</strong> combustible <strong>de</strong> aviación, así como<br />
<strong>la</strong> ejecución <strong>de</strong> <strong>un</strong> nuevo sistema <strong>de</strong><br />
aproximación a <strong>la</strong> cabecera 27 <strong>de</strong> <strong>la</strong> pista<br />
<strong>de</strong> vuelo.
Mosaico 8 | Enero ‘09<br />
(Vi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> portada)<br />
Sesión magistral <strong>en</strong> <strong>la</strong> RAI sobre <strong>la</strong> crisis financiera y económica<br />
Vil<strong>la</strong>r Mir propone <strong>un</strong> gran pacto político y<br />
social para salir <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis<br />
Tras <strong>un</strong>a <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da exposición <strong>de</strong>l orig<strong>en</strong>, <strong>de</strong> su estallido y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s medidas adoptadas <strong>en</strong> el m<strong>un</strong>do contra <strong>la</strong> crisis financiera<br />
y su impacto <strong>en</strong> <strong>la</strong> economía real, Vil<strong>la</strong>r Mir <strong>de</strong>dicó <strong>la</strong> seg<strong>un</strong>da parte <strong>de</strong> su confer<strong>en</strong>cia al caso <strong>de</strong> España.<br />
De izquierda a <strong>de</strong>recha, José Antonio Martín Pereda,<br />
secretario g<strong>en</strong>eral; Pere Br<strong>un</strong>et, vicepresi<strong>de</strong>nte, y Aníbal<br />
R.Figueiras, presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> <strong>la</strong> Real Aca<strong>de</strong>mia <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería,<br />
acompañan a Juan-Miguel Vil<strong>la</strong>r Mir.<br />
<strong>El</strong> presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> OHL <strong>de</strong>jó c<strong>la</strong>ra su<br />
visión <strong>de</strong> <strong>la</strong> situación españo<strong>la</strong> <strong>en</strong> esta<br />
frase <strong>de</strong> su confer<strong>en</strong>cia: “En el caso <strong>de</strong><br />
España, <strong>la</strong> crisis financiera m<strong>un</strong>dial ha<br />
coincidido con el final <strong>de</strong> nuestra fase<br />
cíclica expansiva y con el pinchazo <strong>de</strong><br />
nuestra burbuja inmobiliaria, que pue<strong>de</strong><br />
fecharse también a mediados <strong>de</strong> 2007.<br />
A partir <strong>de</strong> ese mom<strong>en</strong>to arranca <strong>la</strong> fase<br />
<strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>nte <strong>de</strong> nuestro ciclo económico<br />
que, <strong>en</strong> cualquier caso, hubiera t<strong>en</strong>ido<br />
lugar in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> crisis<br />
financiera m<strong>un</strong>dial, pero que ésta<br />
amplifica y acelera. Es <strong>de</strong>cir, <strong>en</strong> nuestro<br />
país coinci<strong>de</strong>n dos crisis: <strong>la</strong> financiera<br />
m<strong>un</strong>dial y <strong>la</strong> inmobiliaria españo<strong>la</strong>, con<br />
efectos acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> el <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong><br />
nuestra economía”.<br />
Vil<strong>la</strong>r Mir recordó a los asist<strong>en</strong>tes, que<br />
ll<strong>en</strong>aron el salón <strong>de</strong> actos principal <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> RAI -que lleva su nombre- los gran<strong>de</strong>s<br />
datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> burbuja inmobiliaria españo<strong>la</strong>:<br />
el precio <strong>de</strong> <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da creció <strong>un</strong> 193%<br />
<strong>en</strong>tre 1998 y 2008 y durante los últimos<br />
años <strong>de</strong>l boom se han construido vivi<strong>en</strong>das<br />
a <strong>un</strong> ritmo <strong>de</strong> 700.000 anuales, “el doble<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda sost<strong>en</strong>ible a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo”.<br />
A <strong>la</strong> luz <strong>de</strong> estos datos, indicó que el<br />
mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> economía<br />
españo<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> última década y media,<br />
soportado por <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das,<br />
“no era sost<strong>en</strong>ible a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo”. Por ello,<br />
afirmó que el ajuste <strong>en</strong> este ámbito se va a<br />
prolongar hasta que el “mercado digiera el<br />
stock <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das sin v<strong>en</strong><strong>de</strong>r, <strong>en</strong> torno a <strong>un</strong><br />
millón, lo que podría suponer <strong>la</strong> peor crisis<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong>l sector”.<br />
Sin embargo, también señaló que<br />
esta situación no va a afectar a todas<br />
<strong>la</strong>s empresas por igual, recordando,<br />
<strong>un</strong>a vez más, que el Grupo OHL ti<strong>en</strong>e<br />
<strong>un</strong>a participación muy reducida <strong>en</strong><br />
construcción <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das. Según <strong>la</strong><br />
estrategia marcada <strong>en</strong> 2002, a día <strong>de</strong> hoy,<br />
<strong>la</strong> construcción resi<strong>de</strong>ncial repres<strong>en</strong>ta<br />
m<strong>en</strong>os <strong>de</strong>l 2% <strong>de</strong>l EBITDA <strong>de</strong> OHL.<br />
Respecto a cómo salir <strong>de</strong> esta crisis, el<br />
presi<strong>de</strong>nte <strong>de</strong> OHL indicó que <strong>la</strong>s medidas<br />
para inyectar liqui<strong>de</strong>z al sector financiero<br />
eran <strong>un</strong> primer paso necesario. Pero <strong>de</strong>jó<br />
c<strong>la</strong>ro que España necesita medidas más<br />
Nuevas oficinas <strong>en</strong><br />
México<br />
OHL ha estr<strong>en</strong>ado 2009 con nuevas oficinas <strong>en</strong> Ciudad<br />
<strong>de</strong> México. Las divisiones <strong>de</strong>l Grupo con actividad<br />
<strong>en</strong> México, Construcción Internacional, Industrial,<br />
Concesiones, Desarrollos y Medio Ambi<strong>en</strong>te, han<br />
tras<strong>la</strong>dado sus se<strong>de</strong>s al edificio Reforma 222, <strong>en</strong> el<br />
corazón <strong>de</strong> <strong>la</strong> ciudad y <strong>un</strong>o <strong>de</strong> los más mo<strong>de</strong>rnos y<br />
avanzados <strong>de</strong>l país. Ocupan los pisos 22 al 25, con <strong>un</strong>a<br />
superficie total <strong>de</strong> 2.800 m². Esta operación supone <strong>un</strong>a<br />
gran relevancia y prestigio para OHL <strong>en</strong> México, al situar<br />
sus oficinas <strong>en</strong> <strong>un</strong> emp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el<br />
ámbito financiero y empresarial <strong>de</strong> <strong>la</strong> capital fe<strong>de</strong>ral.<br />
Reformas estructurales<br />
En línea con <strong>la</strong> Estrategia <strong>de</strong> Lisboa, Vil<strong>la</strong>r Mir<br />
propuso abordar <strong>la</strong>s reformas sigui<strong>en</strong>tes: <strong>en</strong> el<br />
ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación, para mejorar nuestro<br />
capital humano; <strong>de</strong> apoyo a <strong>la</strong> inversión<br />
<strong>en</strong> I+D+i y a <strong>la</strong> imp<strong>la</strong>ntación <strong>de</strong> nuevas<br />
tecnologías; <strong>de</strong> mejora <strong>de</strong> <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong><br />
el sector servicios y <strong>en</strong> el mercado <strong>en</strong>ergético,<br />
que hay que liberalizar para reducir t<strong>en</strong>siones<br />
inf<strong>la</strong>cionistas; <strong>de</strong>l mercado <strong>la</strong>boral, para<br />
aum<strong>en</strong>tar su flexibilidad y efici<strong>en</strong>cia; <strong>de</strong>l<br />
sistema impositivo, para fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> inversión<br />
productiva y el empleo, cont<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do el<br />
gasto público y reduci<strong>en</strong>do el Impuesto <strong>de</strong><br />
Socieda<strong>de</strong>s y <strong>la</strong>s cuotas a <strong>la</strong> Seguridad Social,<br />
factores <strong>en</strong> los que España figura <strong>en</strong> <strong>la</strong> parte<br />
alta <strong>de</strong> los países europeos. J<strong>un</strong>to a estas<br />
reformas expresó el <strong>de</strong>seo f<strong>un</strong>dam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> que<br />
se respete <strong>la</strong> <strong>un</strong>idad <strong>de</strong>l mercado español.<br />
prof<strong>un</strong>das, que pasan por ajustar su sector<br />
inmobiliario –con precios <strong>de</strong> mercado<br />
realistas y crédito a <strong>la</strong>s familias-, seguir<br />
invirti<strong>en</strong>do <strong>en</strong> infraestructuras y aplicar <strong>un</strong><br />
conj<strong>un</strong>to <strong>de</strong> reformas estructurales que<br />
mejor<strong>en</strong> <strong>la</strong> competitividad <strong>de</strong> su economía,<br />
<strong>de</strong>bilitada por <strong>un</strong>a inf<strong>la</strong>ción superior a <strong>la</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> eurozona y que ha acumu<strong>la</strong>do el mayor<br />
déficit exterior <strong>de</strong>l m<strong>un</strong>do <strong>en</strong> porc<strong>en</strong>taje<br />
anual <strong>de</strong>l PIB.<br />
“La grave situación actual –que ya ha<br />
producido <strong>un</strong> <strong>de</strong>terioro <strong>en</strong> el rating<br />
financiero <strong>de</strong>l Reino <strong>de</strong> España- <strong>de</strong>be<br />
suponer el revulsivo necesario para que el<br />
conj<strong>un</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad tome conci<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> actuar y <strong>de</strong> tomar<br />
<strong>la</strong>s medidas necesarias para alcanzar<br />
el nivel <strong>de</strong> competitividad que <strong>de</strong>be<br />
correspon<strong>de</strong>r a <strong>la</strong> octava economía <strong>de</strong>l<br />
m<strong>un</strong>do”, finalizó.<br />
En ese s<strong>en</strong>tido, <strong>de</strong>stacó que<br />
“probablem<strong>en</strong>te necesitamos <strong>un</strong> Gran<br />
Pacto <strong>de</strong> Gobierno y Oposición y también<br />
<strong>de</strong> los repres<strong>en</strong>tantes Económicos<br />
y Sociales, comprometiéndose <strong>de</strong><br />
forma conj<strong>un</strong>ta para hacer fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong><br />
difícil situación que hoy vive nuestra<br />
economía”.