19.09.2013 Views

Nuevas perspectivas en el manejo de los pacientes con un ataque ...

Nuevas perspectivas en el manejo de los pacientes con un ataque ...

Nuevas perspectivas en el manejo de los pacientes con un ataque ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

20<br />

<strong>Nuevas</strong> <strong>perspectivas</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>manejo</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> paci<strong>en</strong>tes...<br />

<strong>con</strong> episodios <strong>de</strong> déficit neurológico atribuibles<br />

a <strong>en</strong>fermedad aterosclerótica carotí<strong>de</strong>a<br />

extracraneal ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>un</strong> riesgo <strong>el</strong>evado <strong>de</strong><br />

pa<strong>de</strong>cer nuevos episodios isquémicos cerebrales,<br />

<strong>un</strong> 20% durante <strong>los</strong> primeros tres<br />

meses <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to8,18 . De igual modo, la<br />

tasa <strong>de</strong> recurr<strong>en</strong>cia, sobre todo d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong><br />

<strong>los</strong> primeros siete días <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to, es<br />

<strong>el</strong>evada <strong>en</strong> <strong>los</strong> paci<strong>en</strong>tes <strong>con</strong> est<strong>en</strong>osis intracraneales<br />

sintomáticas17 .<br />

En 2002 se propuso <strong>un</strong>a nueva <strong>de</strong>finición<br />

más acor<strong>de</strong> <strong>con</strong> <strong>los</strong> datos vanguardistas<br />

basada <strong>en</strong> <strong>un</strong>a m<strong>en</strong>or duración <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />

síntomas (< 1 h) y <strong>en</strong> la <strong>de</strong>mostración <strong>de</strong> la<br />

aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> lesión cerebral isquémica mediante<br />

secu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> difusión19 . La transitoriedad<br />

<strong>de</strong> <strong>los</strong> síntomas no implica necesariam<strong>en</strong>te<br />

aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> lesión cerebral. Entre <strong>un</strong><br />

21% y <strong>un</strong> 67% <strong>de</strong> <strong>los</strong> paci<strong>en</strong>tes que han<br />

sufrido <strong>un</strong> AIT ti<strong>en</strong><strong>en</strong> lesiones agudas <strong>en</strong> las<br />

secu<strong>en</strong>cias pot<strong>en</strong>ciadas <strong>en</strong> difusión20 . La<br />

realización <strong>de</strong> secu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> difusión <strong>en</strong> <strong>los</strong><br />

paci<strong>en</strong>tes <strong>con</strong> AIT no sólo pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er repercusiones<br />

diagnósticas, sino también pronósticas.<br />

En <strong>un</strong> estudio realizado sobre <strong>un</strong><br />

total <strong>de</strong> 83 paci<strong>en</strong>tes se observó que la pres<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> lesiones <strong>en</strong> las secu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> difusión,<br />

in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>de</strong> la etiología d<strong>el</strong><br />

episodio, j<strong>un</strong>to <strong>con</strong> la duración perlongada<br />

<strong>de</strong> <strong>los</strong> síntomas (duración > 1 hora), se asociaba<br />

a <strong>un</strong> mayor riesgo <strong>de</strong> ictus y <strong>de</strong> sufrir<br />

cualquier episodio vascular grave a medio<br />

plazo21 . Datos similares se han obt<strong>en</strong>ido <strong>en</strong><br />

estudios posteriores a corto plazo22-26 .<br />

B<strong>en</strong>eficio d<strong>el</strong><br />

diagnóstico exprés<br />

y <strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to rápido<br />

En <strong>los</strong> últimos meses han salido a la luz<br />

diversos trabajos que pued<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er repercusiones<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>manejo</strong> <strong>de</strong> estos paci<strong>en</strong>tes. El<br />

estudio francés SOS-TIA6 at<strong>en</strong>dió y trató a<br />

1.085 paci<strong>en</strong>tes precozm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>un</strong>a clínica<br />

<strong>de</strong>dicada al diagnóstico <strong>de</strong> estos paci<strong>en</strong>tes<br />

durante 24 horas. El diagnóstico y <strong>el</strong> inicio<br />

inmediato d<strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado llegó a<br />

disminuir <strong>en</strong> <strong>un</strong> 80% <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> recurr<strong>en</strong>cia<br />

precoz d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>los</strong> primeros tres meses <strong>de</strong><br />

seguimi<strong>en</strong>to. En Inglaterra, Rothw<strong>el</strong>l et al. <strong>de</strong>muestran<br />

cómo la valoración urg<strong>en</strong>te, fr<strong>en</strong>te<br />

a la evaluación habitual, que ti<strong>en</strong>e <strong>un</strong>a <strong>de</strong>mora<br />

<strong>de</strong> 20 días hasta <strong>el</strong> inicio d<strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to<br />

a<strong>de</strong>cuado, reduce <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> recurr<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> ictus a <strong>los</strong> 90 días, d<strong>el</strong> 10,3% al 2,1% 7 .<br />

Finalm<strong>en</strong>te, <strong>el</strong> estudio FASTER es <strong>un</strong>o <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />

primeros que <strong>en</strong>foca a <strong>los</strong> paci<strong>en</strong>tes <strong>con</strong> AIT<br />

o ictus minor (p<strong>un</strong>tuación <strong>en</strong> la escala NIHSS<br />

< 4) como paci<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> alto riesgo y plantea<br />

la evaluación <strong>de</strong> terapia antiagregante combinada<br />

(AAS y clopidogr<strong>el</strong>) j<strong>un</strong>to <strong>con</strong> estatinas<br />

iniciada d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> las primeras 24 horas<br />

tras <strong>el</strong> inicio <strong>de</strong> <strong>los</strong> síntomas9 . Hasta la fecha,<br />

<strong>los</strong> int<strong>en</strong>tos infructuosos <strong>de</strong> <strong>de</strong>mostrar la eficacia<br />

<strong>de</strong> la asociación <strong>de</strong> aspirina y clopidogr<strong>el</strong><br />

<strong>en</strong> paci<strong>en</strong>tes <strong>con</strong> ictus, MATCH27 y CHA-<br />

RISMA28 habían permitido la inclusión <strong>de</strong> paci<strong>en</strong>tes<br />

varios meses tras <strong>el</strong> episodio índice.<br />

La asociación <strong>de</strong> <strong>los</strong> dos antiagregantes<br />

administrados precozm<strong>en</strong>te reduce <strong>el</strong> riesgo<br />

<strong>de</strong> recurr<strong>en</strong>cia d<strong>el</strong> 10% al 2%, mi<strong>en</strong>tras que<br />

apar<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te <strong>el</strong> grupo tratado <strong>con</strong> simvastatina<br />

ti<strong>en</strong>e mayor riesgo <strong>de</strong> recurr<strong>en</strong>cia a<br />

<strong>los</strong> 90 días <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to.<br />

Pese a que se trata <strong>de</strong> datos pr<strong>el</strong>iminares,<br />

<strong>los</strong> tres estudios marcan <strong>un</strong>a misma línea<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>manejo</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> paci<strong>en</strong>tes <strong>con</strong> AIT: la<br />

inmediatez <strong>en</strong> <strong>el</strong> diagnóstico y <strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to.<br />

Dilema d<strong>el</strong> <strong>manejo</strong><br />

hospitalario fr<strong>en</strong>te al<br />

<strong>manejo</strong> extrahospitalario<br />

La Sociedad Española <strong>de</strong> Neurología recomi<strong>en</strong>da<br />

la evaluación precoz <strong>de</strong> estos paci<strong>en</strong>tes<br />

por <strong>un</strong> neurólogo29 , pero existe <strong>un</strong>a

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!