Determinación indirecta de la prestación en la relación ... - Digitum
Determinación indirecta de la prestación en la relación ... - Digitum
Determinación indirecta de la prestación en la relación ... - Digitum
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
442 J. ROCA JUAN<br />
«arbitratu tutorum», <strong>en</strong> cuyo texto se expresan <strong>la</strong>s bases <strong>en</strong> que <strong>de</strong>bía<br />
moverse el arbitrio <strong>de</strong>l tutor para <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación, tales, según LABEÓN<br />
habían <strong>de</strong> ser <strong>la</strong> dignidad, <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s, y el número <strong>de</strong> hijos <strong>de</strong>l que<br />
hace el testam<strong>en</strong>to (11).<br />
En g<strong>en</strong>eral el Derecho Romano admitió <strong>la</strong> interv<strong>en</strong>ción <strong>de</strong>l tercero<br />
para <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>indirecta</strong> <strong>de</strong>l «quantum» <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prestaciones e, incluso,<br />
<strong>en</strong> supuestos <strong>de</strong> negocios jurídicos no contractuales, como el que<br />
expresa el texto anteriorm<strong>en</strong>te citado; <strong>en</strong> cambio se mostró contrario,<br />
<strong>en</strong> principio, a que <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación fuera hecha por una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s partes<br />
<strong>en</strong> los negocios contractuales (12), si bi<strong>en</strong> se ha tratado <strong>de</strong> <strong>de</strong>mostrar<br />
que, aunque el Derecho Romano clásico consi<strong>de</strong>ró nu<strong>la</strong> <strong>la</strong> obligación <strong>en</strong><br />
que el objeto estuviera subordinado a <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> un contratante,<br />
el Derecho justinianeo salvó <strong>la</strong> vali<strong>de</strong>z <strong>de</strong> esta obligación poni<strong>en</strong>do<br />
al mismo tiempo al arbitrio <strong>de</strong>l contratante un fr<strong>en</strong>o: Que <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación<br />
<strong>de</strong>l objeto fuera el resultado <strong>de</strong> una valoración no caprichosa,<br />
sino consci<strong>en</strong>te, y que <strong>la</strong> consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong>l egoísta interés personal sea<br />
sacrificada para poner <strong>en</strong> su lugar <strong>la</strong> equitativa consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> los dos<br />
intereses contrapuestos' (13), llegando a <strong>la</strong> conclusión g<strong>en</strong>eral, sobre <strong>la</strong><br />
base <strong>de</strong> algunos textos (14) <strong>de</strong> que <strong>en</strong> el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s obligaciones<br />
se admitió un arbitrio «boni viri» <strong>de</strong>l <strong>de</strong>udor, aunque no un «arbitrium<br />
merum» (15).<br />
Mas, con refer<strong>en</strong>cia a <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prestaciones por arbitrio<br />
<strong>de</strong> un tercero, PACCHIONI (16) <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> que, <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica, <strong>la</strong>s partes<br />
no podían t<strong>en</strong>er <strong>la</strong> voluntad <strong>de</strong> someterse a ojos cerrados a <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación,<br />
sino cuando el tercero llegara a el<strong>la</strong> sobre <strong>la</strong> base <strong>de</strong> ciertos criterios,<br />
y pone <strong>de</strong> relieve cómo el mismo PROCULO—favorable a <strong>la</strong> admisión<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> v<strong>en</strong>ta a precio <strong>de</strong>terminado por un tercero—t<strong>en</strong>ía <strong>la</strong> pl<strong>en</strong>a y<br />
c<strong>la</strong>ra consci<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> distinguir el que <strong>la</strong>s partes hubieran<br />
querido, o no, someterse absolutam<strong>en</strong>te al arbitrio <strong>de</strong> otra persona.<br />
Ello aparece confirmado <strong>en</strong> varios pasajes <strong>de</strong> PROCULO^ <strong>en</strong> el Digesto,<br />
re<strong>la</strong>tivos a <strong>la</strong> sociedad; especialm<strong>en</strong>te XVII, II, 76, <strong>en</strong> el que se distingue<br />
si los socios lo son por <strong>la</strong>s participaciones que el tercero haya esta-<br />
(11) Dig. í<strong>de</strong>m. : Labeo quacril qucmadmodiim apparet quantain dot.einiiinsque filiae<br />
boni viri. arbitratu constituí oportct? Ait, id non esse difficilc ex dlgnitafe, ex facultatibus, ex<br />
numero liberorum testam<strong>en</strong>tuin fari<strong>en</strong>tis aestiniare. También Dig. XXXI, 1, pf. 1: Legatum in<br />
alterius arbitrium col<strong>la</strong>tum pro viri boni arbitrio accepit.<br />
(12) ViNNio, Comnt. anotado por Heinecio, T. II, Barcelona, 1847, cita diversos textos <strong>en</strong><br />
apoyo, <strong>de</strong> esta conclusión. Líb. III, Tit. XXIV.<br />
(13) ALBERTARIO, La nullitá <strong>de</strong>lVobbligazione per indcterminatezza <strong>de</strong>lle prestazione, <strong>en</strong><br />
Studi di Diritto Bomano, Vol. terzo, Obbligazioni.<br />
(14) Dig. XXIII, III, 69, 4; Dig. XXXII-43; Dig. XXIII, 111, 60; Cod. V-11-1.<br />
(15) ALBERTARIO, L'arbitrium boni viri <strong>de</strong>l <strong>de</strong>bitare nclle dctcrminazione <strong>de</strong>lle prestazione.<br />
Loe. cit., VoI. III, pág. 295.<br />
(16) arbitrium merum e arbitrium boni viri, <strong>en</strong> Riv. Dir. Comm., 1911, voI. II, pág. 369.