Descargar publicación en PDF - Servicio Regional de Investigación ...
Descargar publicación en PDF - Servicio Regional de Investigación ...
Descargar publicación en PDF - Servicio Regional de Investigación ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Reproducción y Recría Tecnología Agroalim<strong>en</strong>taria. CIATA. Edición especial 1999<br />
Pre<strong>de</strong>terminación<br />
<strong>de</strong>l sexo <strong>de</strong> los<br />
terneros<br />
Estado actual <strong>de</strong> las técnicas e<br />
impacto productivo <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong><br />
su aplicación<br />
La preselección <strong>de</strong> sexo <strong>en</strong> los<br />
animales domésticos es uno <strong>de</strong> los<br />
objetivos más <strong>de</strong>seados por los<br />
gana<strong>de</strong>ros e investigadores. El<br />
sexo <strong>de</strong> los animales nacidos<br />
pue<strong>de</strong> ser actualm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>terminado<br />
con mayor o m<strong>en</strong>or precisión,<br />
<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>de</strong>l método<br />
reproductivo <strong>de</strong> elección. El sexo<br />
<strong>de</strong> los embriones, tanto <strong>de</strong><br />
aquellos producidos in vitro<br />
como in vivo, pue<strong>de</strong> ser conocido a<br />
partir <strong>de</strong> un número mínimo <strong>de</strong><br />
células obt<strong>en</strong>idas por biopsia.<br />
Estas células se remit<strong>en</strong> a un laboratorio<br />
que <strong>en</strong> pocas horas comunica<br />
unos precisos resultados<br />
con el sexo <strong>de</strong> cada embrión. En<br />
la práctica, este método es utilizado<br />
sólo <strong>en</strong> embriones que van<br />
a ser transferidos <strong>en</strong> fresco,<br />
puesto que la congelación <strong>de</strong> embriones<br />
biopsiados está prohibida<br />
por motivos <strong>de</strong> índole sanitaria.<br />
Otro método más utilizado,<br />
aunque <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or precisión que<br />
el anterior, consiste <strong>en</strong> cultivar<br />
los embriones durante una hora<br />
<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> ciertas sustancias<br />
que confier<strong>en</strong> color a los<br />
embriones <strong>en</strong> función <strong>de</strong> su sexo.<br />
Este método pres<strong>en</strong>ta las v<strong>en</strong>tajas<br />
<strong>de</strong> que pue<strong>de</strong> ser realizado<br />
íntegram<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la propia explotación,<br />
no es traumático y los<br />
embriones pued<strong>en</strong> ser congelados,<br />
oscilando su eficacia <strong>en</strong>tre<br />
el 75 y 80%. Por último, el sexo<br />
<strong>de</strong> los embriones producidos in<br />
vitro pue<strong>de</strong> averiguarse indirectam<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> función <strong>de</strong> su velocidad<br />
<strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> el laboratorio.<br />
En <strong>de</strong>terminados medios<br />
<strong>de</strong> cultivo, los embriones <strong>de</strong> sexo<br />
masculino se <strong>de</strong>sarrollan<br />
más <strong>de</strong>prisa<br />
que sus homólogos<br />
hembras, lo que da<br />
a lugar a que tras<br />
varios días <strong>de</strong> cultivo<br />
la práctica totalidad<br />
<strong>de</strong> embriones<br />
<strong>en</strong> estadios más<br />
avanzados sean machos.<br />
Los embriones<br />
<strong>de</strong>l género masculino<br />
producidos<br />
in vitro son más<br />
viables que los fem<strong>en</strong>inos,<br />
lo que<br />
pue<strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tar<br />
un serio inconve-<br />
ni<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>de</strong>terminadas circunstancias.<br />
Los principales problemas asociados<br />
a la pre<strong>de</strong>terminación <strong>de</strong>l<br />
sexo <strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s radican<br />
tanto <strong>en</strong> la dificultad para <strong>de</strong>sarrollar<br />
procedimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificación<br />
<strong>de</strong>l sexo respetuosos con la<br />
viabilidad <strong>de</strong> al m<strong>en</strong>os los espermatozoi<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> un sexo <strong>de</strong>terminado,<br />
como <strong>en</strong> la necesaria y<br />
subsigui<strong>en</strong>te separación eficaz <strong>de</strong>l<br />
material sexado. En bu<strong>en</strong>a<br />
medida, estos problemas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> su<br />
orig<strong>en</strong> <strong>en</strong> la casi absoluta falta <strong>de</strong><br />
expresión <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>oma <strong>de</strong>l espermatozoi<strong>de</strong>,<br />
cuyo ADN no se<br />
<strong>de</strong>scond<strong>en</strong>sa y comi<strong>en</strong>za a transcribir<br />
activam<strong>en</strong>te hasta que fecunda<br />
a un ovocito, se integra <strong>en</strong><br />
el g<strong>en</strong>oma embrionario y ti<strong>en</strong>e lugar<br />
un número <strong>de</strong> ciclos celulares<br />
propio <strong>de</strong> cada especie animal. Es<br />
<strong>de</strong>cir, el mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las características<br />
<strong>de</strong>l ADN espermático<br />
permite apreciar que cada espermatozoi<strong>de</strong><br />
está sexualm<strong>en</strong>te<br />
etiquetado como X ó Y, pero impi<strong>de</strong><br />
la manifestación <strong>de</strong> la mayor<br />
parte <strong>de</strong> los rasgos propios <strong>de</strong> un<br />
sexo u otro.<br />
Técnicas <strong>de</strong> citometría <strong>de</strong> flujo<br />
Sin duda el mayor hito <strong>en</strong> la<br />
preselección <strong>de</strong>l sexo <strong>de</strong> los animales<br />
nacidos <strong>de</strong>be prov<strong>en</strong>ir <strong>de</strong> la<br />
separación <strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
los géneros masculino y fem<strong>en</strong>ino.<br />
Al día <strong>de</strong> hoy, mediante técnicas<br />
<strong>de</strong> citometría <strong>de</strong> flujo, es<br />
posible obt<strong>en</strong>er hasta 6 millones<br />
<strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s por hora eficazm<strong>en</strong>te<br />
separados. La pat<strong>en</strong>te<br />
sobre el uso <strong>de</strong> esta tecnología <strong>de</strong><br />
separación <strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s<br />
(Beltsville Sperm Sexing Technology)<br />
es propiedad <strong>de</strong>l Departam<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> Agricultura <strong>de</strong> Estados<br />
Unidos, el cual hasta el mom<strong>en</strong>to<br />
solo ha concedido 2 lic<strong>en</strong>cias<br />
para uso animal y 1 lic<strong>en</strong>cia<br />
para uso humano. Esta opción resulta<br />
aplicable <strong>en</strong> la práctica solam<strong>en</strong>te<br />
cuando se trata <strong>de</strong> fertilizar<br />
in vitro, técnica <strong>en</strong> la que sólo se<br />
precisan <strong>en</strong>tre 5.000 y 10.000<br />
espermatozoi<strong>de</strong>s vivos por cada<br />
ovocito objeto <strong>de</strong> tratami<strong>en</strong>to. Sin<br />
embargo, las tasas <strong>de</strong> separación<br />
citadas resultan claram<strong>en</strong>te<br />
insufici<strong>en</strong>tes si p<strong>en</strong>samos que una<br />
sola dosis <strong>de</strong> sem<strong>en</strong> bovino<br />
congelado <strong>de</strong>be cont<strong>en</strong>er al m<strong>en</strong>os<br />
8 millones <strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s<br />
vivos tras la <strong>de</strong>scongelación.<br />
El <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> la citometría <strong>de</strong><br />
flujo hasta un grado que permita<br />
tratar los espermatozoi<strong>de</strong>s <strong>en</strong><br />
cantidad sufici<strong>en</strong>te para emplear<br />
<strong>en</strong> aplicaciones prácticas, como lo<br />
sería producir las dosis <strong>de</strong> un día<br />
<strong>de</strong> trabajo <strong>en</strong> un c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> inseminación<br />
artificial (<strong>en</strong>tre 5.000<br />
y 10.000 dosis diarias) es imp<strong>en</strong>sable.<br />
La gran v<strong>en</strong>taja <strong>de</strong> esta técnica<br />
es que hace posible el estudio<br />
directo <strong>de</strong> poblaciones <strong>de</strong> espermatozoi<strong>de</strong>s<br />
sexados, que permitirán<br />
el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> procedimi<strong>en</strong>tos<br />
<strong>de</strong> utilidad práctica, probablem<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> un plazo no superior<br />
a 3 años.<br />
76