08.01.2015 Views

Utilización de una técnica adaptativa en el control de la excitación ...

Utilización de una técnica adaptativa en el control de la excitación ...

Utilización de una técnica adaptativa en el control de la excitación ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Utilización</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>técnica</strong> <strong>adaptativa</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong><br />

máquina síncrona<br />

con-ci<strong>en</strong>cias<br />

Utilization of an adaptive technique in exciting<br />

<strong>control</strong> of a synchronous machine<br />

SANDRA MILENA PÉREZ LONDOÑO<br />

Ing<strong>en</strong>iera Electricista <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad Tecnológica <strong>de</strong> Pereira (Colombia), Magíster <strong>en</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica<br />

y doc<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l Programa <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma universidad.<br />

saperez@utp.edu.co<br />

C<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong>l artículo: investigación<br />

Fecha <strong>de</strong> recepción: agosto 05 <strong>de</strong> 2005 Fecha <strong>de</strong> aceptación: diciembre 16 <strong>de</strong> 2005<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: <strong>control</strong> adaptativo, regu<strong>la</strong>dor automático <strong>de</strong> voltaje, i<strong>de</strong>ntificación <strong>en</strong> línea, máquina<br />

síncrona.<br />

Key words: adaptative <strong>control</strong>, automatic voltage regu<strong>la</strong>tor, on-line i<strong>de</strong>ntification, synchronous machine.<br />

R ESUMEN<br />

Este artículo pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> un regu<strong>la</strong>dor<br />

automático <strong>de</strong> voltaje (RAV) con <strong>una</strong><br />

<strong>técnica</strong> <strong>de</strong> <strong>control</strong> adaptativo que utiliza <strong>el</strong> algoritmo<br />

<strong>de</strong> proyección como método <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación<br />

<strong>en</strong> línea para obt<strong>en</strong>er los parámetros <strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo<br />

para <strong>el</strong> g<strong>en</strong>erador sincrónico a partir <strong>de</strong> datos <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>trada-salida aplicados. Se prueba <strong>la</strong> efectividad<br />

<strong>de</strong>l método aplicado realizando <strong>la</strong>s comparaciones<br />

con un RAV clásico <strong>de</strong>l tipo proporcional integral PI.<br />

A BSTRACT<br />

This paper pres<strong>en</strong>ts the implem<strong>en</strong>tation of an<br />

adaptive automatic voltage regu<strong>la</strong>tor (AAVR)<br />

using an on-line i<strong>de</strong>ntification method, projection<br />

algorithm, in or<strong>de</strong>r to obtain the value of parameters<br />

for a synchronous machine mo<strong>de</strong>l<br />

applying input-output data. The effectiv<strong>en</strong>ess of<br />

the proposed method is <strong>de</strong>monstrated using comparisons<br />

betwe<strong>en</strong> c<strong>la</strong>ssic regu<strong>la</strong>tor and the<br />

AAVR.<br />

<strong>Utilización</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>técnica</strong> <strong>adaptativa</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> máquina síncrona<br />

SANDRA MILENA PÉREZ LONDOÑO<br />

47


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

1. Introducción<br />

El objetivo <strong>de</strong> un sistema <strong>el</strong>éctrico <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia<br />

(SEP) es suministrar <strong>en</strong>ergía <strong>el</strong>éctrica <strong>de</strong> forma<br />

confiable y efici<strong>en</strong>te. El SEP es un sistema no lineal<br />

que opera <strong>en</strong> un ambi<strong>en</strong>te <strong>de</strong> cambio constante<br />

<strong>de</strong>bido a que <strong>la</strong> pot<strong>en</strong>cia consumida por <strong>la</strong>s cargas<br />

y <strong>la</strong> <strong>en</strong>tregada por los g<strong>en</strong>eradores cambian continuam<strong>en</strong>te.<br />

Por esta razón, es necesario suplir al<br />

sistema con diversas herrami<strong>en</strong>tas que le permitan<br />

reaccionar <strong>de</strong> forma inmediata y a<strong>de</strong>cuada ante<br />

circunstancias adversas (De M<strong>el</strong>lo & Laskowski,<br />

1979: 827-833).<br />

El sistema <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia está altam<strong>en</strong>te interconectado<br />

y <strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones aparec<strong>en</strong> por <strong>la</strong>s variaciones<br />

<strong>de</strong> carga, salidas <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eradores o conting<strong>en</strong>cias<br />

<strong>en</strong> líneas <strong>de</strong> transmisión. Alg<strong>una</strong>s, como <strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones<br />

<strong>el</strong>ectromagnéticas, pue<strong>de</strong>n aparecer <strong>en</strong><br />

los sistemas con <strong>una</strong> duración <strong>de</strong> milisegundos<br />

(dinámica rápida); otras, como <strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones<br />

<strong>el</strong>ectromecánicas (dinámica l<strong>en</strong>ta), ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>una</strong> duración<br />

<strong>de</strong> algunos segundos. La mitigación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

osci<strong>la</strong>ciones ha sido consi<strong>de</strong>rada un problema importante<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> operación <strong>de</strong> los SEP, si se quiere<br />

asegurar <strong>la</strong> confiabilidad <strong>de</strong>l suministro.<br />

Para realizar estudios <strong>de</strong> estabilidad <strong>de</strong> un SEP es<br />

necesario contar con mo<strong>de</strong>los matemáticos a<strong>de</strong>cuados<br />

<strong>de</strong> los diversos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que lo compon<strong>en</strong>. En<br />

g<strong>en</strong>eral, cuando se aplica <strong>control</strong> clásico <strong>en</strong> <strong>el</strong> área<br />

<strong>de</strong>l <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> máquina síncrona<br />

se parte <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los matemáticos <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>erador,<br />

linealizados <strong>en</strong> algún punto <strong>de</strong> operación.<br />

Cuando <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación varían <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo<br />

basado <strong>en</strong> estas <strong>técnica</strong>s ya no será a<strong>de</strong>cuado<br />

y <strong>la</strong> ley <strong>de</strong> <strong>control</strong> establecida para ciertas condiciones<br />

no operará <strong>en</strong> forma satisfactoria. Así,<br />

aunque <strong>el</strong> <strong>control</strong> clásico se ha utilizado ampliam<strong>en</strong>te,<br />

es interesante realizar implem<strong>en</strong>taciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

nuevas <strong>técnica</strong>s que permit<strong>en</strong> i<strong>de</strong>ntificar los parámetros<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> función <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia (que varían<br />

<strong>de</strong> alg<strong>una</strong> manera cuando <strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> operación<br />

cambian) <strong>en</strong> línea.<br />

Entre los sistemas <strong>de</strong> <strong>control</strong> con que <strong>de</strong>be contar<br />

<strong>la</strong> máquina síncrona están los regu<strong>la</strong>dores <strong>de</strong> v<strong>el</strong>ocidad<br />

y <strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión. Este último se conoce como<br />

regu<strong>la</strong>dor automático <strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión (AVR, por sus sig<strong>la</strong>s<br />

<strong>en</strong> inglés) y, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, se implem<strong>en</strong>ta como<br />

un <strong>control</strong>ador clásico <strong>de</strong>l tipo PI o PID. Sigui<strong>en</strong>do<br />

<strong>la</strong> t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> utilización <strong>de</strong> nuevas <strong>técnica</strong>s, <strong>en</strong><br />

este caso se implem<strong>en</strong>tó <strong>el</strong> AVR como un <strong>control</strong>ador<br />

adaptativo; se trata <strong>de</strong> un i<strong>de</strong>ntificador <strong>en</strong> línea<br />

que establece <strong>en</strong> forma continua los parámetros <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> función <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia para <strong>de</strong>terminar posteriorm<strong>en</strong>te<br />

<strong>la</strong> ley <strong>de</strong> <strong>control</strong> 1 .<br />

2. Configuración experim<strong>en</strong>tal<br />

La figura 1 muestra <strong>el</strong> diagrama <strong>de</strong> <strong>la</strong> configuración<br />

implem<strong>en</strong>tada <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>boratorio.<br />

Figura 1. Configuración <strong>de</strong>l sistema<br />

El sistema total consta <strong>de</strong> un primo-motor con v<strong>el</strong>ocidad<br />

constante que acciona un g<strong>en</strong>erador<br />

síncrono trifásico. La alim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l circuito <strong>de</strong><br />

campo se realiza a través <strong>de</strong> un excitador <strong>de</strong> estado<br />

sólido. En este caso, un pu<strong>en</strong>te rectificador<br />

semi<strong>control</strong>ado realiza <strong>la</strong> variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te<br />

mediante <strong>la</strong> variación <strong>de</strong>l ángulo <strong>de</strong> <strong>en</strong>c<strong>en</strong>dido <strong>de</strong><br />

los tiristores (a). Así, cuando <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> excita-<br />

1<br />

En <strong>el</strong> programa <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad<br />

Tecnológica <strong>de</strong> Pereira (Risaralda, Colombia) se han <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do<br />

algunos <strong>de</strong> <strong>control</strong>adores clásicos (Grisales y Marín, 1997; Suárez<br />

y Vanegas, 1997) y <strong>de</strong> otro que utiliza lógica difusa (Hurtado y<br />

Rozo, 2000).<br />

48 Tecnura año 9 No.17 segundo semestre <strong>de</strong> 2005


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

ción c<strong>en</strong>sa un bajo voltaje terminal <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>erador<br />

Vterm, <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> campo se increm<strong>en</strong>ta disminuy<strong>en</strong>do<br />

<strong>el</strong> ángulo a; así mismo, si se c<strong>en</strong>sa un<br />

voltaje terminal alto <strong>la</strong> corri<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l campo disminuye<br />

aum<strong>en</strong>tando <strong>el</strong> ángulo a.<br />

Figura 2. Esquema g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación<br />

Los valores nominales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s máquinas utilizadas<br />

fueron:<br />

• Primo-motor: motor síncrono trifásico, 120 VA,<br />

208 V, 0,33 A, 60 Hz.<br />

• Máquina síncrona: g<strong>en</strong>erador síncrono trifásico,<br />

208 V, 120 VA, 0,33 A, 60 Hz.<br />

3. Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador<br />

El AVR fue <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do utilizando un método <strong>de</strong><br />

<strong>control</strong> adaptativo que parte <strong>de</strong> un comportami<strong>en</strong>to<br />

i<strong>de</strong>al <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong>finido mediante un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong><br />

refer<strong>en</strong>cia. La difer<strong>en</strong>cia instantánea <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />

real <strong>de</strong>l sistema y <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong>seado<br />

se utiliza para calcu<strong>la</strong>r los parámetros <strong>de</strong>l <strong>control</strong>ador<br />

utilizado. En este tipo <strong>de</strong> esquema se emplea <strong>la</strong><br />

i<strong>de</strong>ntificación <strong>en</strong> línea <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta.<br />

La función es<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador es proveer al<br />

<strong>control</strong>ador <strong>de</strong> <strong>la</strong>s lecturas <strong>de</strong> variables necesarias<br />

<strong>de</strong> manera continua para que éste <strong>de</strong>termine <strong>la</strong> señal<br />

<strong>de</strong> <strong>control</strong> que <strong>en</strong>viará a <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta. Por esta razón,<br />

es indisp<strong>en</strong>sable realizar <strong>una</strong> a<strong>de</strong>cuada i<strong>de</strong>ntificación<br />

<strong>de</strong>l sistema <strong>en</strong> todo mom<strong>en</strong>to. Una variación<br />

constante <strong>en</strong> los parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> función <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia<br />

cuando <strong>la</strong> máquina trabaja <strong>en</strong> condiciones<br />

estables es indicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> ina<strong>de</strong>cuada programación<br />

<strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador.<br />

3.1 I<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta<br />

La i<strong>de</strong>ntificación es realizada <strong>en</strong> línea, es <strong>de</strong>cir, los<br />

parámetros estimados <strong>en</strong> cada iteración son utilizados<br />

para corregir y actualizar los próximos<br />

parámetros. Este tipo <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación requiere<br />

mayor esfuerzo computacional.<br />

La i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong>l sistema se repres<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

figura 2.<br />

Las <strong>en</strong>tradas al algoritmo <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación son <strong>la</strong>s<br />

señales <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada y salida al sistema por i<strong>de</strong>ntificar,<br />

medidas <strong>en</strong> instantes discretos <strong>de</strong> tiempo.<br />

Para <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong> estabilidad se ha <strong>de</strong>terminado<br />

que es sufici<strong>en</strong>te consi<strong>de</strong>rar <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong>l sistema<br />

<strong>de</strong> or<strong>de</strong>n tres (Liu, V<strong>en</strong>ayagamoorthy y Wunsch,<br />

2003: 2.970-2.975). En consecu<strong>en</strong>cia, los valores<br />

actuales y los dos obt<strong>en</strong>idos anteriorm<strong>en</strong>te se utilizan<br />

como <strong>en</strong>tradas, así lo muestra <strong>la</strong> ecuación <strong>de</strong><br />

salida <strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador (1) (Nar<strong>en</strong>dra y Parthasarathy,<br />

1990: 4-27).<br />

(1)<br />

En este caso, <strong>la</strong>s <strong>en</strong>tradas son <strong>el</strong> voltaje <strong>en</strong> terminales<br />

V t<br />

(k) y <strong>la</strong> señal <strong>de</strong> <strong>control</strong> u(k) prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l<br />

<strong>control</strong>ador; <strong>la</strong> salida estimada por <strong>el</strong> i<strong>de</strong>ntificador<br />

es <strong>el</strong> voltaje V t<br />

(k+1).<br />

3.1.1 Algoritmo <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación<br />

En este trabajo se utiliza <strong>la</strong> estructura <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo<br />

<strong>de</strong>l error, <strong>de</strong>finido como <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> salida<br />

∧<br />

<strong>de</strong>l sistema V t<br />

(k) y <strong>la</strong> estimada V t<br />

(k), <strong>en</strong> respuesta<br />

a <strong>la</strong> misma <strong>en</strong>trada.<br />

(2)<br />

<strong>Utilización</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>técnica</strong> <strong>adaptativa</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> máquina síncrona<br />

SANDRA MILENA PÉREZ LONDOÑO<br />

49


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

El sigui<strong>en</strong>te mo<strong>de</strong>lo se basa <strong>en</strong> esta estructura. Sea<br />

H(Z) <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta real que se <strong>de</strong>sea i<strong>de</strong>ntificar; <strong>en</strong> este<br />

caso <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta se consi<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n tres. La función<br />

<strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> Z<br />

está dada por <strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> salida V t<br />

(z) y <strong>la</strong><br />

<strong>en</strong>trada U(z), así:<br />

(3)<br />

En (2) b 2<br />

, b 1<br />

, b 0<br />

, a 2<br />

, a 1<br />

y a 0<br />

son los parámetros que<br />

se <strong>de</strong>sean obt<strong>en</strong>er.<br />

En forma g<strong>en</strong>eral, para un sistema lineal invariable<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo <strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>en</strong>trada y salida está<br />

dada por <strong>una</strong> ecuación lineal <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>cia.<br />

Utilizando <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo DARMA (Deterministic Auto<br />

Regressive Moving Average) pue<strong>de</strong> escribirse <strong>una</strong><br />

ecuación <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>en</strong>tradas y<br />

salidas pasadas, <strong>de</strong> <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te forma:<br />

(4)<br />

Se <strong>de</strong>fine:<br />

, (5)<br />

En (5):<br />

(6)<br />

La ecuación (6) <strong>de</strong>fine <strong>el</strong> vector que conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s muestras <strong>de</strong> <strong>la</strong>s señales <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada-salida y<br />

(7)<br />

La ecuación (7) <strong>de</strong>fine <strong>el</strong> vector que conti<strong>en</strong>e los<br />

parámetros <strong>de</strong> <strong>la</strong> función <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cia. Sea<br />

<strong>el</strong> parámetro estimado <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta; <strong>en</strong>tonces<br />

<strong>la</strong> salida estimada Vt ( k ) está dada por:<br />

^<br />

Reemp<strong>la</strong>zando (8) <strong>en</strong> (9) se ti<strong>en</strong>e:<br />

(10)<br />

Por tanto, <strong>el</strong> error se <strong>de</strong>fine como:<br />

(8)<br />

3.1.2 Método <strong>de</strong> proyección (Goodwin y Sang, 1984)<br />

Entre los métodos utilizados para <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ntificación<br />

<strong>de</strong> un sistema está <strong>el</strong> algoritmo <strong>de</strong> proyección, que<br />

<strong>de</strong>termina <strong>la</strong> estimación <strong>de</strong>l vector <strong>de</strong> parámetros<br />

así:<br />

(9)<br />

(11)<br />

50 Tecnura año 9 No.17 segundo semestre <strong>de</strong> 2005


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

En (11), (0) es <strong>la</strong> estimación inicial que se supone conocida. El problema <strong>de</strong> un <strong>de</strong>nominador igual a cero<br />

pue<strong>de</strong> ser solucionado adicionando <strong>una</strong> pequeña cantidad constante c, lo que g<strong>en</strong>era <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te expresión:<br />

(12)<br />

En <strong>la</strong> ecuación (12), 0 < a < 2 y c > 0.<br />

3.2 Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l algoritmo<br />

Inicialm<strong>en</strong>te se obti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong>s señales <strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión <strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>trada y salida <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta. El tiempo <strong>de</strong> muestreo<br />

utilizado fue <strong>de</strong> 40 ms.<br />

El voltaje terminal <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>erador <strong>de</strong>be ser acondicionado<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> rango <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada <strong>de</strong> los canales<br />

análogos <strong>de</strong> <strong>la</strong> tarjeta <strong>de</strong> adquisición <strong>de</strong> datos<br />

PCI6024E <strong>de</strong> National Instrum<strong>en</strong>ts, <strong>en</strong> este caso<br />

±10 V. Para tal fin se utilizó <strong>el</strong> transductor CCT08<br />

<strong>de</strong> Omega, con rango <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada 0 a 650 Vac, <strong>el</strong><br />

cual <strong>en</strong>trega <strong>una</strong> señal <strong>de</strong> 0 a 10 Vdc, <strong>de</strong> acuerdo<br />

con <strong>el</strong> voltaje medido <strong>en</strong>tre líneas. Posteriorm<strong>en</strong>te<br />

se realiza <strong>el</strong> promedio <strong>de</strong> los tres medidores.<br />

La señal <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada a <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta prov<strong>en</strong>drá <strong>de</strong>l <strong>control</strong>ador<br />

que, <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación <strong>de</strong> <strong>la</strong> salida<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta con respecto a su refer<strong>en</strong>cia, calcu<strong>la</strong>rá<br />

<strong>la</strong> señal <strong>de</strong> <strong>control</strong> U necesaria.<br />

La señal U(k) repres<strong>en</strong>ta un niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

circuito <strong>de</strong> campo. Para <strong>el</strong> esquema implem<strong>en</strong>tado<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>boratorio es necesario <strong>en</strong>contrar <strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación<br />

<strong>en</strong>tre esta t<strong>en</strong>sión y <strong>el</strong> ángulo <strong>de</strong> disparo <strong>de</strong> los tiristores;<br />

para <strong>el</strong>lo se realizó <strong>la</strong> <strong>de</strong>bida caracterización<br />

<strong>de</strong>l pu<strong>en</strong>te.<br />

3.3 Resultados <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación<br />

Para evaluar <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong>l estimador fueron<br />

g<strong>en</strong>erados tipos <strong>de</strong> onda aleatorias que varían <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

rango <strong>de</strong> salida <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>erador. Como ejemplo, <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

gráfica 1 se aprecia que a partir <strong>de</strong> un minuto y<br />

medio <strong>la</strong> señal estimada, Yest (<strong>en</strong> línea c<strong>la</strong>ra), sigue<br />

<strong>la</strong> señal <strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión Y (<strong>en</strong> línea oscura).<br />

Gráfica 1. Respuesta <strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador ante onda aleatoria<br />

El sistema <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación se muestra <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura 3<br />

con mayor <strong>de</strong>talle.<br />

Figura 3. Esquema <strong>de</strong> prueba <strong>de</strong>l i<strong>de</strong>ntificador<br />

4. Contro<strong>la</strong>dor adaptativo<br />

En <strong>el</strong> diseño <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> máquinas<br />

sincrónicas se emplean <strong>técnica</strong>s <strong>de</strong> <strong>control</strong> adaptativo<br />

con <strong>el</strong> propósito <strong>de</strong> increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> robustez <strong>de</strong>l<br />

<strong>Utilización</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>técnica</strong> <strong>adaptativa</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> máquina síncrona<br />

SANDRA MILENA PÉREZ LONDOÑO<br />

51


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

<strong>control</strong>ador ante cambios <strong>en</strong> condiciones <strong>de</strong> operación<br />

y <strong>en</strong> <strong>la</strong> configuración <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia.<br />

La i<strong>de</strong>a básica <strong>de</strong>l <strong>control</strong> adaptativo es modificar<br />

los parámetros que <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> <strong>el</strong> regu<strong>la</strong>dor (PID, por<br />

ejemplo) <strong>en</strong> tiempo real, <strong>de</strong> acuerdo con <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />

instantáneo <strong>de</strong>l sistema. De este modo,<br />

suponi<strong>en</strong>do que un <strong>control</strong>ador se hubiese ajustado<br />

a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te para <strong>de</strong>terminadas condiciones,<br />

<strong>el</strong> ajuste no sería válido si alg<strong>una</strong> <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s cambiase.<br />

La utilización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>técnica</strong>s <strong>de</strong> <strong>control</strong> adaptativo<br />

permite reajustar los parámetros <strong>de</strong>l regu<strong>la</strong>dor<br />

cada vez que <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema se<br />

modifica.<br />

4.1 Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l <strong>control</strong>ador<br />

El i<strong>de</strong>ntificador implem<strong>en</strong>tado <strong>de</strong>termina los parámetros<br />

estimados con base <strong>en</strong> <strong>el</strong> voltaje terminal<br />

V t<br />

(k) y sus dos valores anteriores, V t<br />

(k-1) y V t<br />

(k-<br />

2), así como <strong>la</strong> señal <strong>de</strong> <strong>control</strong> U(k) y sus valores<br />

anteriores, U(k-1) y U(k-2). El vector <strong>de</strong> parámetros<br />

estimados por <strong>el</strong> i<strong>de</strong>ntificador está <strong>de</strong>finido por:<br />

Theta(k) = [b 2<br />

b 1<br />

b 0<br />

–a 2<br />

–a 1<br />

–a 0<br />

] (13)<br />

El <strong>control</strong>ador adaptativo utilizado es <strong>de</strong> tipo un paso<br />

a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte; <strong>en</strong> él se utiliza <strong>la</strong> ecuación Darma, pero<br />

ahora incluy<strong>en</strong>do <strong>la</strong> salida <strong>de</strong>seada <strong>en</strong> un instante<br />

<strong>de</strong> tiempo (k+1), es <strong>de</strong>cir:<br />

Por tanto, <strong>en</strong> <strong>el</strong> instante <strong>de</strong> tiempo k, V t<br />

(k+1) será <strong>el</strong> próximo valor <strong>de</strong> V t<br />

, utilizado para llevar <strong>el</strong> sistema a<br />

un valor <strong>de</strong>seado Vt*. Luego<br />

Se concluye que Vt*(k+1) es <strong>la</strong> refer<strong>en</strong>cia. Luego, reemp<strong>la</strong>zando (15) <strong>en</strong> (14) y <strong>de</strong>spejando u(k) se ti<strong>en</strong>e:<br />

(14)<br />

(15)<br />

(16)<br />

En <strong>la</strong> ecuación (16), u(k) es <strong>el</strong> valor <strong>de</strong> <strong>la</strong> señal <strong>de</strong><br />

<strong>control</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> instante k para que <strong>en</strong> <strong>el</strong> instante k+1<br />

<strong>la</strong> salida V t<br />

(k+1) sea igual a <strong>la</strong> refer<strong>en</strong>cia Vt*(k+1).<br />

En <strong>la</strong> figura 4 se repres<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> <strong>control</strong>ador “un paso<br />

a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte”, sus <strong>en</strong>tradas y salidas.<br />

Figura 4. Control un paso a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte<br />

4.2 Resultados<br />

Los resultados comparativos obt<strong>en</strong>idos ante <strong>una</strong> variación<br />

<strong>de</strong> carga y refer<strong>en</strong>cia utilizando un RAV clásico<br />

tipo PI y <strong>el</strong> diseñado con <strong>el</strong> método adaptativo se<br />

pres<strong>en</strong>tan <strong>en</strong> <strong>la</strong>s gráficas 2 y 3 respectivam<strong>en</strong>te. La<br />

carga utilizada fue <strong>de</strong>l tipo inductivo, con un factor<br />

<strong>de</strong> pot<strong>en</strong>cia 0,9. Las condiciones <strong>de</strong> operación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

máquina fueron <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes: <strong>el</strong> g<strong>en</strong>erador se operó<br />

con 110 V <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> terminales. Se realizó un<br />

cambio <strong>en</strong> <strong>la</strong> carga <strong>de</strong>l 30% (aproximadam<strong>en</strong>te) a<br />

los 5 s. A los 20 s se produce un cambio <strong>de</strong>l 5% <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> refer<strong>en</strong>cia, <strong>el</strong> cual se sosti<strong>en</strong>e hasta los 30 s.<br />

Posteriorm<strong>en</strong>te se regresa a <strong>la</strong> refer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 110 V y<br />

a los 5 s se retira <strong>la</strong> carga inicial.<br />

En <strong>la</strong> gráfica 2 pue<strong>de</strong> apreciarse <strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong>l<br />

RAV clásico ante <strong>la</strong>s situaciones anteriorm<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>scritas. Cabe resaltar <strong>el</strong> tiempo que utiliza este<br />

<strong>control</strong>ador para alcanzar <strong>el</strong> estado perman<strong>en</strong>te, <strong>el</strong><br />

cual fue superior a 1,5 min. <strong>en</strong> <strong>la</strong>s dos variaciones<br />

<strong>de</strong> carga.<br />

52 Tecnura año 9 No.17 segundo semestre <strong>de</strong> 2005


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

Gráfica 2. Respuesta <strong>de</strong>l RAV clásico<br />

En <strong>la</strong> gráfica 3 se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong>l AVR<br />

adaptativo. En <strong>el</strong><strong>la</strong> se nota <strong>la</strong> v<strong>el</strong>ocidad <strong>de</strong> respuesta<br />

<strong>de</strong>l <strong>control</strong>ador con respecto al anterior; <strong>en</strong> este<br />

caso, <strong>el</strong> estado perman<strong>en</strong>te se alcanza <strong>en</strong> 0,5 s.<br />

En <strong>el</strong> intervalo 26 s-38 s se produce <strong>la</strong> variación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> refer<strong>en</strong>cia, <strong>de</strong> 110 V a 115,5 V. En comparación<br />

con <strong>la</strong> gráfica 2 se aprecia que <strong>el</strong> cambio al<br />

inicio y al final <strong>de</strong>l período es bastante suave. Esto<br />

se <strong>de</strong>be al mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia que se está utilizando<br />

con <strong>el</strong> <strong>control</strong>ador, que <strong>en</strong> este caso es <strong>de</strong><br />

segundo or<strong>de</strong>n.<br />

5. Conclusiones<br />

Se han pres<strong>en</strong>tado los resultados obt<strong>en</strong>idos luego<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> dos regu<strong>la</strong>dores automáticos<br />

<strong>de</strong> t<strong>en</strong>sión: uno clásico y otro adaptativo. La<br />

aplicación <strong>de</strong> <strong>técnica</strong>s <strong>de</strong> <strong>control</strong> <strong>adaptativa</strong>s <strong>en</strong> este<br />

tipo <strong>de</strong> sistemas mejora notablem<strong>en</strong>te <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño<br />

ante situaciones transitorias <strong>de</strong> cambio <strong>de</strong> carga<br />

y/o <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong> cuanto a <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong>l<br />

tiempo utilizado.<br />

Aunque se utiliza un método <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong>l sistema<br />

<strong>en</strong> línea, <strong>el</strong> esfuerzo computacional no es <strong>el</strong>evado<br />

<strong>de</strong>bido al bajo or<strong>de</strong>n s<strong>el</strong>eccionado para <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> máquina; a medida que dicho or<strong>de</strong>n aum<strong>en</strong>ta, <strong>el</strong><br />

tiempo <strong>de</strong> rutina también se increm<strong>en</strong>ta. Para efectos<br />

<strong>de</strong> análisis fue escogido un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n tres,<br />

<strong>el</strong> cual pres<strong>en</strong>tó <strong>una</strong> a<strong>de</strong>cuada respuesta.<br />

Exist<strong>en</strong> otras <strong>técnica</strong>s <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificación, como proyección<br />

ortogonal, mínimos cuadrados con sus<br />

difer<strong>en</strong>tes variantes. Para <strong>el</strong> sistema <strong>de</strong> <strong>control</strong><br />

implem<strong>en</strong>tado <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ntificación realizada se consi<strong>de</strong>ra<br />

a<strong>de</strong>cuada y sufici<strong>en</strong>te.<br />

Gráfica 3. Respuesta <strong>de</strong>l RAV adaptativo<br />

<strong>Utilización</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>técnica</strong> <strong>adaptativa</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>control</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>excitación</strong> <strong>de</strong> <strong>una</strong> máquina síncrona<br />

SANDRA MILENA PÉREZ LONDOÑO<br />

53


con-ci<strong>en</strong>cias<br />

Refer<strong>en</strong>cias bibliográficas<br />

[1] DE MELLO Y LASKOWSKI (1979). Concepts of<br />

Power System Dynamic Stability. En: IEEE Transactions<br />

on Power Apparatus and Systems, vol. PAS-94,<br />

1979, pp. 827-833.<br />

[2] GOODWIN Y SING (1984). Adaptive Filtering Prediction<br />

and Control. New Jersey: Pr<strong>en</strong>tice-Hall.<br />

[3] GRISALES Y MARÍN (1997). Regu<strong>la</strong>dor automático<br />

<strong>de</strong> voltaje. Tesis Facultad <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica, Universidad<br />

Tecnológica <strong>de</strong> Pereira.<br />

[4] HURTADO Y ROZO (2000). Regu<strong>la</strong>dor automático<br />

<strong>de</strong> voltaje difuso. Tesis Facultad <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica,<br />

Universidad Tecnológica <strong>de</strong> Pereira.<br />

[5] LIU, VENAYAGAMOORTHY Y WUNSCH (2003).<br />

“Adaptive Neural Network Based Power System Stabilizer<br />

Design”. IEEE Trans. On EC, pp. 2.970-2.975.<br />

[6] NARENDRA Y PARTHASARATHY (1990). “I<strong>de</strong>ntification<br />

and Control of Dynamical Systems Using<br />

Neural Networks”, IEEE Trans on Neural Networks,<br />

vol. 1, núm. 1, pp. 4-27.<br />

[7] SUÁREZ Y VANEGAS (1997). Parámetros <strong>de</strong>l g<strong>en</strong>erador<br />

síncrono y hardware para un regu<strong>la</strong>dor<br />

automático <strong>de</strong> voltaje. Tesis Facultad <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería Eléctrica,<br />

Universidad Tecnológica <strong>de</strong> Pereira.<br />

54 Tecnura año 9 No.17 segundo semestre <strong>de</strong> 2005

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!