Monitoreo de Calidad del Aire Red MoniCA Bolivia - swisscontact
Monitoreo de Calidad del Aire Red MoniCA Bolivia - swisscontact
Monitoreo de Calidad del Aire Red MoniCA Bolivia - swisscontact
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong><br />
<strong>Red</strong> <strong>MoniCA</strong> <strong>Bolivia</strong>
¿Por qué es necesario<br />
monitorear la calidad <strong>de</strong>l<br />
aire que respiramos?
<strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la<br />
<strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong> (I)<br />
• Informar al público<br />
• Base para estudios<br />
epi<strong>de</strong>miológicos<br />
• Evaluación <strong>de</strong> efectividad<br />
<strong>de</strong> medidas adoptadas
<strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la<br />
<strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong> (II)<br />
• Respaldo científico a las <strong>de</strong>cisiones<br />
políticas adoptadas<br />
• Base para aplicación <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los<br />
<strong>de</strong> simulación<br />
• Evaluar ten<strong>de</strong>ncias <strong>de</strong> contaminación
<strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la<br />
<strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong> (III)<br />
Métodos pasivos<br />
Métodos activos<br />
Métodos automáticos
<strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la<br />
<strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong> (IV)<br />
Sensores Remotos<br />
Bioindicadores
Métodos pasivos:<br />
Funcionamiento<br />
Captura los contaminantes <strong>de</strong>l aire,<br />
mediante la difusión pasiva, en un<br />
material absorbente
Métodos pasivos:<br />
Fotos
Métodos pasivos:<br />
Laboratorio<br />
Análisis & <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> la<br />
concentración <strong>de</strong>l contaminante<br />
en el aire
Métodos pasivos:<br />
Ventajas<br />
• Métodos sencillos que<br />
requieren tecnología<br />
convencional<br />
<strong>de</strong> laboratorio<br />
• Bajo costo<br />
económico
Métodos pasivos:<br />
Desventajas<br />
• Solamente mi<strong>de</strong>n concentraciones<br />
promedio para períodos relativamente<br />
gran<strong>de</strong>s<br />
• Muy sensibles al error humano<br />
90,00<br />
80,00<br />
70,00<br />
NO 2 el año 2005<br />
Concentración (µ/m3)<br />
60,00<br />
50,00<br />
40,00<br />
30,00<br />
20,00<br />
10,00<br />
0,00<br />
Enero Febrero Marzo Abril Mayo Junio Julio Agosto Septiembre<br />
LPZ CBBA SCZ EA
Métodos activos:<br />
Funcionamiento<br />
Captura los contaminantes,<br />
bombeando el aire a través <strong>de</strong> un<br />
medio <strong>de</strong> recolección física o química
Métodos activos:<br />
Fotos
Material Particulado<br />
<strong>de</strong>l Diesel
Comparación <strong>de</strong> PM10, PM2.5,<br />
y PM ultrafino<br />
PM10<br />
(10 µm)<br />
PM2.5<br />
(2.5 µm)<br />
PM2.5<br />
(2.5 µm)<br />
Ultrafine PM<br />
(0.1 µm)<br />
Cabello humano<br />
(diámetro <strong>de</strong> 60<br />
µm)<br />
Tamaño relativo <strong>de</strong><br />
partículas<br />
PM10<br />
(10 µm)<br />
Fuente: HEI
Material Particulado<br />
<strong>de</strong>l Diesel<br />
Los fractales son mas<br />
relacionados al hollín.<br />
Las partículas<br />
transparentes<br />
correspon<strong>de</strong>s a sulfatos<br />
o nitratos <strong>de</strong> amonio. El<br />
tamaño es <strong>de</strong> alre<strong>de</strong>dor<br />
<strong>de</strong> 0.3 micras. Las<br />
bolitas que lo<br />
conforman son<br />
alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 20 a 30<br />
nm.
Métodos activos:<br />
Ventajas & Desventajas<br />
• Material particular disponible<br />
para posterior análisis<br />
• Muy sensibles al error<br />
humano<br />
• Requieren <strong>de</strong> energía<br />
eléctrica<br />
• Levemente más caros que los<br />
pasivos
Métodos Automáticos<br />
• Utilizan instrumentos con circuitos eléctricos<br />
complejos<br />
• Transforman una propiedad física o química <strong>de</strong>l<br />
gas monitoerado en impulsos eléctricos<br />
proporcionales a la concentración <strong>de</strong> dicho gas<br />
• A través <strong>de</strong> cálculos internos arroja un valor <strong>de</strong><br />
concentración
Métodos Automáticos
Métodos<br />
automáticos: Ventajas<br />
• La medición es continua e instantánea<br />
• Almacenamiento y transmisión <strong>de</strong><br />
datos automática<br />
• Disminuye la probabilidad <strong>de</strong> error<br />
humano
Métodos<br />
automáticos: Desventajas<br />
• Costo <strong>de</strong> inversión inicial y <strong>de</strong> operación<br />
muy elevado<br />
• Equipos requieren <strong>de</strong> personal<br />
técnico calificado para su mantenimiento<br />
• Equipos son frágiles
Bioindicación:<br />
Método complementario<br />
Uso <strong>de</strong> plantas para<br />
monitorear<br />
la calidad <strong>de</strong>l aire<br />
Apariencia <strong>de</strong><br />
la planta
(Alem N., 2005)
Creación<br />
Proyecto <strong>Aire</strong> Limpio<br />
Gobiernos Municipales<br />
Universida<strong>de</strong>s
<strong>Red</strong> <strong>MoniCA</strong><br />
<strong>Red</strong> <strong>de</strong> <strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong><br />
El Alto<br />
La Paz<br />
Cochabamba<br />
Santa Cruz
Objetivos<br />
• Determinar los niveles <strong>de</strong> contaminación<br />
atmosférica a los que se halla expuesta la<br />
población<br />
• Establecer criterios científicos que respal<strong>de</strong>n<br />
acciones <strong>de</strong> reducción <strong>de</strong> la contaminación<br />
• Evaluar la efectividad <strong>de</strong> futuras medidas<br />
• Mantener informada a la población
Contaminantes criterio<br />
monitoreados<br />
• Ozono troposférico (O 3 )<br />
• Dióxido <strong>de</strong> nitrógeno (NO 2 )<br />
• Monóxido <strong>de</strong> carbono (CO)<br />
• Dióxido <strong>de</strong> azufre (SO 2 )<br />
• Material particulado (PM 10 )
Metodología <strong>de</strong> muestreo<br />
Tres métodos adoptados:<br />
Muestreo automático<br />
Equipos API<br />
Muestreo pasivo<br />
Tubos Palmes<br />
Muestreo activo<br />
Impactadores Harvard
89,.3 $! 4.,-,2-,<br />
Analizadores automáticos<br />
monitoreo <strong>de</strong>: NO 2 , O 3 , SO 2 y CO
Muestreo pasivo:<br />
monitoreo <strong>de</strong> NO 2 y O 3<br />
Medio<br />
absorbente<br />
Difusión<br />
pasiva <strong>de</strong>l<br />
contaminante
Algunos sitios <strong>de</strong><br />
muestreo pasivo<br />
La Paz Cochabamba Santa Cruz
Muestreo activo<br />
Partículas menores a 10 mm
Criterios <strong>de</strong> ubicación <strong>de</strong><br />
sitios<br />
• Representatividad<br />
• Seguridad<br />
• Accesibilidad<br />
• Disponibilidad <strong>de</strong> servicios<br />
• Distribución <strong>de</strong> la población<br />
• Presupuesto
PT<br />
N<br />
Sitios <strong>de</strong> muestreo<br />
en Cochabamba<br />
DC<br />
SE<br />
SR<br />
UC<br />
• 7 sitios con tubos pasivos<br />
(O 3 y NO 2 )<br />
VI<br />
PC<br />
• 3 sitios con monitores<br />
automáticos (O 3 , NO 2 ,<br />
CO, SO 2 )<br />
JH<br />
• 2 sitios para monitoreo<br />
<strong>de</strong> PM 10<br />
• Estación meteorológica
Valores límite <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong>l aire<br />
Resultados <strong>de</strong>l<br />
monitoreo
Resultados
Ozono (O 3 )
Concentraciones <strong>de</strong><br />
ozono troposférico (O 3 )<br />
por muestreadores pasivos<br />
Promedios <strong>de</strong> enero 2005 a<br />
julio 2005<br />
(en ug m -3 )<br />
Zona <strong>de</strong> mayor concentración:<br />
zona norte
Concentraciones Ozono (O 3 )<br />
<strong>Red</strong> automática<br />
140,0<br />
Parque Tunari: O 3 promedios 2006<br />
Max 8h<br />
Promedio diario<br />
Máx 1h<br />
120,0<br />
Valor Guía <strong>de</strong> la OMS<br />
100,0<br />
O 3 [µg/m 3 ]<br />
80,0<br />
60,0<br />
40,0<br />
20,0<br />
0,0<br />
01.01 29.01 26.02 26.03 23.04 21.05 18.06 16.07 13.08 10.09 08.10 05.11 03.12<br />
Fecha
Dióxido <strong>de</strong><br />
Nitrógeno (NO 2 )
Concentraciones <strong>de</strong><br />
dióxido <strong>de</strong> nitrógeno (NO 2 )<br />
en Cochabamba<br />
por muestreadores pasivos<br />
Promedios <strong>de</strong> enero 2005 a<br />
julio 2005<br />
(en µg m -3 )<br />
Valor guía <strong>de</strong> la OMS:<br />
(40 µg m -3 para 1 año)<br />
Zona <strong>de</strong> mayor<br />
concentración: centro
Concentraciones dióxido <strong>de</strong><br />
nitrógeno (NO 2 )<br />
<strong>Red</strong> pasiva<br />
Niveles <strong>de</strong> NO2 - Plaza Colón<br />
(2004 - 2006)<br />
80<br />
Valor Guía <strong>de</strong> la OMS<br />
Concentración [µg m-3]<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Enero Febrero Marzo Abril Mayo Junio Julio Agosto Sept. Oct. Nov. Dic.<br />
2004 2005 2006 Guía OMS<br />
Mes <strong>de</strong>l año
Material<br />
Particulado<br />
(PM 10 )
Método Activo – Resultados:<br />
Cochabamba<br />
Ten<strong>de</strong>ncia en PM10<br />
100,0<br />
88,9<br />
80,0<br />
69,4 68,4<br />
74,0<br />
64,2<br />
Porcentaje<br />
60,0<br />
40,0<br />
Mayor a 50<br />
Mayor a 150<br />
20,0<br />
19,4<br />
15,3<br />
12,6<br />
8,0<br />
13,3<br />
0,0<br />
2002 2003 2004 2005 2006<br />
Año
Episodios <strong>de</strong><br />
contaminación
Noche <strong>de</strong><br />
San Juan
San Juan 2007 - <strong>Bolivia</strong><br />
Contaminación por material particulado (PM 10 ) - San Juan 2007 - <strong>Bolivia</strong><br />
400<br />
Concentración PM 10 (ug/m 3 )<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
EPA, Ley 1333 <strong>Bolivia</strong>na<br />
Valor Guía OMS<br />
0<br />
El Alto (Av.<strong>Bolivia</strong>)<br />
Cochabamba (Parque<br />
Kanata)<br />
La Paz (Transito)<br />
Santa Cruz (UPSA)<br />
Ciudad (Sitio)
San Juan 2007 - Cochabamba
San Juan 2006 - Cochabamba<br />
250<br />
Incremento relativo <strong>de</strong> la contaminación por PM 10 - Noche <strong>de</strong> San Juan<br />
(2006-2007)<br />
Concentración (µg/m 3 )<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
Jaihuayco; 213,8<br />
Parque Kanata;<br />
183,4<br />
0<br />
2006 2007<br />
Año<br />
EPA - Ley 1333<br />
OMS (2005)
Día <strong>de</strong>l<br />
Peatón y la<br />
Bicicleta
Cochabamba (2001 – 2005)<br />
Niveles <strong>de</strong> NO2 en el Día <strong>de</strong>l Peatón y la Bicicleta<br />
(Estación Plaza Colón)<br />
120<br />
100<br />
Concentración [ppb]<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
249:00:00 249:06:45 249:13:30 249:20:15 250:03:00 250:09:45 250:16:30 250:23:15 251:06:00<br />
Día <strong>de</strong>l año y hora <strong>de</strong> medición<br />
2001 2003 2005 Límite OMS
Cochabamba 2006<br />
Dia <strong>de</strong>l Peatón 3 <strong>de</strong> Septiembre 2006<br />
Promedios c/15 min Dióxido <strong>de</strong> Nitrógeno (NO 2 )<br />
Estación Plaza Colon y Semapa<br />
140<br />
120<br />
SEMAPA<br />
PLA ZA COLON<br />
VIERNES 1<br />
SABADO 2 DOMINGO 3<br />
LUNES 4<br />
100<br />
Concentración (ppb)<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
31/Ago 12:00 01/Sep 0:00 01/Sep 12:00 02/Sep 0:00 02/Sep 12:00 03/Sep 0:00 03/Sep 12:00 04/Sep 0:00 04/Sep 12:00 05/Sep 0:00<br />
Fuente: <strong>Red</strong> <strong>de</strong> <strong>Monitoreo</strong> <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l <strong>Aire</strong> (<strong>Red</strong> <strong>MoniCA</strong>)<br />
Fecha
Conclusiones<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Es provechoso el empleo <strong>de</strong> diferentes metodologías<br />
para el análisis <strong>de</strong>l comportamiento <strong>de</strong> la<br />
contaminación atmosférica.<br />
Es necesario <strong>de</strong>sarrollar una estrategia nacional para<br />
el monitoreo <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l aire.<br />
Utilizar métodos confiables, <strong>de</strong> bajo costo y <strong>de</strong> fácil<br />
operación.<br />
Involucrar a las autorida<strong>de</strong>s ambientales.<br />
Aprovechar la información para fundamentar e<br />
impulsar acciones concretas.
(Alem N., 2005)