Marzo_2010:Especial A Nosa Voz.qxd - Diócesis de Lugo
Marzo_2010:Especial A Nosa Voz.qxd - Diócesis de Lugo
Marzo_2010:Especial A Nosa Voz.qxd - Diócesis de Lugo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A <strong>Nosa</strong> <strong>Voz</strong><br />
DIÓCESIS DE LUGO <strong>Marzo</strong> - Abril <strong>de</strong> <strong>2010</strong> Nº 79 III ÉPOCA<br />
Seminario <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>
2 EDITORIAL A NOSA VOZ<br />
Mons. Alfonso Carrasco Rouco<br />
Mi vida en el Seminario<br />
El seminario <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong><br />
Historia y fi<strong>de</strong>lidad<br />
Damos gracias a Dios por la existencia <strong>de</strong> esta gran Casa,<br />
<strong>de</strong> este lugar en que tantas generaciones han aprendido a<br />
ser hombres a la luz <strong>de</strong> la fe en el verda<strong>de</strong>ro Maestro, en<br />
que tantas historias apasionantes y dramáticas, <strong>de</strong> vocación<br />
y <strong>de</strong> libertad, tuvieron lugar, muchas veces en la discreción<br />
y en el silencio, y fructificaron en el milagro <strong>de</strong> los<br />
sacerdotes “lucenses”, sin los que no se entien<strong>de</strong> la historia<br />
<strong>de</strong> nuestro pueblo y sin los que habrían sido otras las<br />
almas <strong>de</strong> personas y familias.<br />
Contemplamos con un cierto asombro el espectáculo <strong>de</strong><br />
este gran edificio, bello y austero, que nos hace ser<br />
conscientes <strong>de</strong> la herencia recibida, <strong>de</strong> la tradición que nos<br />
prece<strong>de</strong>, <strong>de</strong>l protagonismo que en ella nos ha<br />
correspondido, más allá sin duda <strong>de</strong> nuestros méritos y<br />
capacida<strong>de</strong>s. Por gracia <strong>de</strong> Dios vemos hoy restaurado el<br />
Seminario <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, fruto <strong>de</strong> tantos esfuerzos <strong>de</strong> nuestros<br />
queridos padres, tan querido para tantos.<br />
Pidámosle al Señor que nos conceda también a nosotros,<br />
en nuestra historia personal y <strong>de</strong> Iglesia, la sabiduría <strong>de</strong><br />
una fi<strong>de</strong>lidad verda<strong>de</strong>ra e inteligente. Que su amor, su<br />
protección y su cercanía se hagan sentir siempre a los<br />
llamados a vivir en esta casa, y <strong>de</strong>n en cada uno el fruto <strong>de</strong><br />
la fe, <strong>de</strong> la libertad valiente a la hora <strong>de</strong> respon<strong>de</strong>r a la<br />
propia vocación, <strong>de</strong>l amor generoso por la Iglesia <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>,<br />
por sus parroquias y sus gentes, por su verda<strong>de</strong>ro <strong>de</strong>stino,<br />
que se cumplió en el Señor.<br />
Y pidámosle también a Santa María, la Virgen <strong>de</strong> los Ojos<br />
Gran<strong>de</strong>s, su protección e intercesión por nuestro Seminario<br />
y nuestra Diócesis. Que ella sea nuestra abogada ante su<br />
Hijo, para que nunca falten aquí sacerdotes “<strong>de</strong> espíritu<br />
fuerte” que sigan haciendo verda<strong>de</strong>ra esta historia <strong>de</strong><br />
fi<strong>de</strong>lidad a Dios y al hombre”<br />
Agenda<br />
MARZO<br />
2,3,5, 8 y 11 - Encuentros prematrimoniales. San Pedro, <strong>Lugo</strong>, 20.30h.<br />
3 - Conferencia: “QUIEN PAGA LOS DAÑOS QUE CAUSA EL<br />
MENOR”. DR. D. IÑIGO A. NAVARRO MENDIZABAL. Organiza: Junta<br />
<strong>de</strong> Cofradías <strong>de</strong> la Semana Santa. 20h. - DIPUTACIÓN.<br />
4-5 - Reunión <strong>de</strong> Delegados <strong>de</strong> Medios <strong>de</strong> Galicia. Obispado.<br />
6 - Retiro para vicarios, curia, <strong>de</strong>legados y arciprestes. Samos.<br />
10 - Conferencia: “LA EDUCACION Y LA FE EN CRISTO”. RVDO. P.<br />
D. JOSÉ ANTONIO SAYÉS. Organiza: Junta <strong>de</strong> Cofradías <strong>de</strong> la<br />
Semana Santa. 20h. - DIPUTACIÓN.<br />
11 - Eucaristía Vocacional. Parroquia <strong>de</strong> A MIlagrosa - 19.30h.<br />
12 - Inauguración <strong>de</strong> una exposición en el Seminario. 16.30h.<br />
23 - Conferenica: “COFRADÍAS Y HERMANDADES EN LA IGLESIA<br />
DEL TERCER MILENIO: HISTORIA, IDENTIDAD Y RENOVACIÓN”.<br />
RVDO. P. D. JOSÉ MARIO VÁZQUEZ CARBALLO. Organiza: Junta<br />
<strong>de</strong> Cofradías <strong>de</strong> la Semana Santa. 20h. - DIPUTACIÓN.<br />
24 - Pregón <strong>de</strong> la Semana Santa. Círculo <strong>de</strong> las Artes. Actúa como<br />
pregonero el obispo <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, Mons. Alfonso Carrasco Rouco.<br />
26 - Vía Crucis por la Muralla. Organiza: Junta <strong>de</strong> Cofradías.<br />
ABRIL<br />
5-9 - Peregrinación a ARS, con motivo <strong>de</strong>l Año Sacerdotal.<br />
15 - Eucaristía Vocacional en San Pedro (<strong>Lugo</strong>), 19h.<br />
17 - Día <strong>de</strong>l Monaguillo. Seminario Diocesano.<br />
17 y 25 - Encuentros prematrimoniales. Buen Pastor, <strong>Lugo</strong>. 11h.<br />
19 - 23 - Encuentros prematrimoniales. San Antonio, <strong>Lugo</strong>. 20.30h.<br />
25 - Comienzo <strong>de</strong> Ejercicios Espirituales para sacerdotes, dirigidos<br />
por D. Gabriel Cruz Chamizo. Casa Diocesana.<br />
Quiere ser este mi testimonio<br />
<strong>de</strong> persona que un día el<br />
Señor me llamó para “estar<br />
con Él, enviarme a seguir su<br />
proyecto y dar a conocer la<br />
Buena Noticia <strong>de</strong>l Evangelio.<br />
Por ello comienzo dando<br />
gracias a Dios por los<br />
beneficios recibidos. Esto lo<br />
tenía muy claro santa Teresa,<br />
para la que lo nuestro es<br />
“recibir” aquello que<br />
gratuitamente Dios “nos da”.<br />
Dice que Dios es donación <strong>de</strong><br />
si mismo a todos los hombres<br />
que quieren recibirlo y, por<br />
ello, no nos cansemos <strong>de</strong><br />
recibir, que El no se cansa <strong>de</strong><br />
dar.<br />
En el transfondo <strong>de</strong> este<br />
diálogo escrito quiero<br />
comenzar siendo muy<br />
agra<strong>de</strong>cido <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la realidad<br />
<strong>de</strong> mi vida a distintas<br />
instituciones entrañables y<br />
muy queridas. Como son la<br />
familia, don<strong>de</strong> discurrieron los<br />
primeros años <strong>de</strong> mi vida y<br />
tantos momentos <strong>de</strong><br />
vacación; el Seminario<br />
Diocesano <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, que fue<br />
garantizando mi proceso <strong>de</strong><br />
formación humana, espiritual<br />
e intelectual hasta el<br />
momento que di el paso al<br />
sacerdocio; la parroquia como<br />
campo <strong>de</strong> acción pastoral y<br />
otros ámbitos eclesiales.<br />
Mi vida en el Seminario<br />
estaba muy reglamentada. El<br />
tiempo se nos distribuía entre<br />
actos religiosos, estudios,<br />
clases, paseos, juegos,<br />
teatro, festivales, música, etc.<br />
La vida espiritual, silencios,<br />
visitas <strong>de</strong> la familia… Todo<br />
esto me <strong>de</strong>scubría que tenía<br />
una repercusión pedagógica y<br />
educativa, creando en<br />
nosotros hábitos muy valiosos<br />
para nuestra vida cristiana y<br />
sacerdotal: oración, estudio,<br />
disciplina, sacrificio,<br />
aprovechamiento <strong>de</strong>l tiempo<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la primera hora hasta<br />
retirarnos al <strong>de</strong>scanso. Y<br />
mucho compañerismo…<br />
En este sentido y momento<br />
tengo esta gran ocasión para<br />
recordar en mi corazón a<br />
tantas personas: a mis<br />
padres, familiares, tíos<br />
sacerdotes, párrocos,<br />
obispos, algún arzobispo,<br />
rectores, formadores,<br />
directores espirituales,<br />
profesores, y tantos<br />
compañeros <strong>de</strong>l Seminario.<br />
Todos ellos, con tanta<br />
<strong>de</strong>dicación, preparación,<br />
disponibilidad y comprensión<br />
me han acompañado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
que ingresé en el Seminario a<br />
los diez años y medio hasta<br />
que terminé a los 24 años. Y<br />
me siguieron ayudando en los<br />
años <strong>de</strong> posteriores estudios<br />
hasta que me or<strong>de</strong>né<br />
sacerdote el día 6 <strong>de</strong> agosto<br />
<strong>de</strong> 1977.<br />
Algunas <strong>de</strong> estas personas<br />
ya están gozando el<br />
<strong>de</strong>scanso, felicidad y<br />
salvación en la casa <strong>de</strong>l<br />
Padre Dios. Des<strong>de</strong> ahí me<br />
siguen ayudando, y otras que<br />
continuáis en esta historia, en<br />
nuestra tierra, me seguís<br />
queriendo, comprendiendo y<br />
ayudando mucho. Los que<br />
hemos pasado por el<br />
Seminario, ayer, hoy y<br />
mañana, siempre somos<br />
amigos. La memoria <strong>de</strong>l<br />
pasado me acompaña y<br />
fortalece en mi condición <strong>de</strong><br />
persona. Nadie sería capaz<br />
<strong>de</strong> compren<strong>de</strong>r nada si le<br />
falta la memoria. Años <strong>de</strong><br />
convivencia continua,<br />
asistiendo a las mismas<br />
clases, participando juntos en<br />
la Eucaristía diaria,<br />
meditaciones, actos <strong>de</strong><br />
piedad, <strong>de</strong> formación y<br />
juegos, que me han creado y<br />
nos han creado lazos<br />
existenciales muy profundos<br />
que nada podrá romper. Y<br />
cuyo alcance trascien<strong>de</strong> el<br />
ámbito <strong>de</strong>l Seminario. Toda<br />
esta memoria <strong>de</strong> mi<br />
testimonio me lleva a dar<br />
gracias a Dios, a muchas<br />
personas y a todos vosotros.<br />
Por haberme suscitado esta<br />
vocación sacerdotal en mi<br />
persona con tantas<br />
limitaciones, pobrezas y<br />
pecados. Pero al mismo<br />
tiempo con fuerza, ánimo y<br />
esperanza.<br />
Mi vida en este momento se<br />
<strong>de</strong>sarrolla en el ejercicio <strong>de</strong>l<br />
ministerio sacerdotal.<br />
Os diré, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> mi<br />
interioridad, un pequeño<br />
secreto: el eslogan que<br />
escogí para mi vida cristiana<br />
y sacerdotal es “amare et<br />
servire omnibus”.<br />
Quiero ser consciente <strong>de</strong> que<br />
Nuestro Señor, “que comenzó<br />
en mi una obra buena, Él<br />
mismo la lleve a término”.<br />
Luis Manuel<br />
Rodríguez Pérez
A NOSA VOZ<br />
Bendición e Inauguración <strong>de</strong>l<br />
edificio restaurado <strong>de</strong>l Seminario<br />
3<br />
El Seminario es una institución antiquísima <strong>de</strong> la Iglesia que tiene como función principal<br />
la formación <strong>de</strong> los futuros sacerdotes. Po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que el primer Seminario fue el <strong>de</strong><br />
Nazaret, por ser éste don<strong>de</strong> se formó Jesús para realizar el plan <strong>de</strong> Dios, siendo los<br />
primeros formadores José y María. Este es el motivo por el que el Día <strong>de</strong>l Seminario se<br />
celebra coincidiendo con la festividad <strong>de</strong> San José.<br />
Más apropiadamente po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>cir que el primer Seminario fue el proceso <strong>de</strong><br />
formación vivido por los Doce Apóstoles durante los tres años que estuvieron con Jesús,<br />
los doce fueron llamados por Jesús para ser enviados a evangelizar. Durante este<br />
periodo los apóstoles experimentaron un proceso <strong>de</strong> formación comunitaria, personal,<br />
espiritual, pastoral y teológica.<br />
Objetivos que hoy siguen teniendo los Seminarios<br />
Los Seminarios mayores estuvieron <strong>de</strong> un modo u otro siempre presentes en la Iglesia<br />
Ya en el siglo IV San Agustín que hablaba <strong>de</strong> la convocatoria a los jóvenes para iniciarles<br />
en la madurez humana y en las ciencias eclesiásticas, mas tar<strong>de</strong> la Iglesia Visigoda creó<br />
las llamadas escuelas episcopales, y así, con cambios y matices, pero manteniendo una<br />
sistematización fundamental, la Iglesia a lo largo <strong>de</strong> los siglos tuvo siempre presente la<br />
formación <strong>de</strong> los futuros sacerdotes que fue ubicada en las catedrales, en los<br />
monasterios y al fundarse las universida<strong>de</strong>s, también en éstas.<br />
En 1580, el Obispo <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, D. Fernando Vellosillo, fundó en la Universidad <strong>de</strong> alcalá el<br />
Colegio <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, con el propósito <strong>de</strong> dar a los futuro clérigos una formación más amplia.<br />
Con lo cual en nuestra Diócesis coexistían tres centros diversos <strong>de</strong> formación: La<br />
catedral, los monasterios <strong>de</strong> la ciudad: San Francisco y Santo Domingo, y en la<br />
Universidad <strong>de</strong> Alcalá.<br />
Fue en el siglo XVI, durante el Concilio <strong>de</strong> Trento cuando se aprueba el Decreto “De<br />
Reformatione” que impone a los obispos la obligación <strong>de</strong> fundar Seminarios para los<br />
aspirantes al sacerdocio. Así, los obispos urgidos por los Reyes van realizando proyectos<br />
<strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> los Seminarios durante los siglos XVI y XVII.<br />
En nuestra Diócesis El Obispo D. Fernando Ventosillo y el Deán <strong>de</strong> la catedral en aquel<br />
momento tratan sobre le futuro <strong>de</strong>l Seminario y en 1575 el cabildo catedralicio ofrece una<br />
finca para tal fin. Pero no será hasta 1592, con D. Lorenzo Asensio <strong>de</strong> Otuduy cuando se<br />
realice el proyecto <strong>de</strong>l Seminario en el lugar que ocupa hoy el Convento <strong>de</strong> los<br />
Franciscanos. Y que comenzó a funcionar en 1624.<br />
Edificio actual<br />
Dos siglos <strong>de</strong>spués, a finales <strong>de</strong>l siglo XIX, Fray Gregorio María Aguirre estudia la<br />
opción <strong>de</strong> un nuevo Seminario, el que hoy conocemos, y cuya construcción se finalizó en<br />
julio <strong>de</strong> 1893. Cien años <strong>de</strong>spués, en 1993 se proyectó la reforma y ampliación <strong>de</strong>l<br />
Seminario. La ampliación consistió en la construcción <strong>de</strong> un edificio nuevo, que sustituye<br />
a una edifición anexa al edificio principal. Las restauración <strong>de</strong> éste se finaliza en este<br />
mes <strong>de</strong> marzo <strong>de</strong> <strong>2010</strong>. Este edificio estará <strong>de</strong>stinado en la planta baja a los servicios<br />
generales y a la zona académica <strong>de</strong>l Seminario Mayor, las planta primera y segunda se<br />
<strong>de</strong>dicarán a resi<strong>de</strong>ncia sacerdotal y habitaciones <strong>de</strong> los seminaristas mayores.<br />
1893 - <strong>2010</strong><br />
Actos Conmemorativos:<br />
Día 12 <strong>de</strong> marzo<br />
- Apertura <strong>de</strong> la exposición<br />
conmemorativa. 16.30h.<br />
- Presentación <strong>de</strong>l libro:<br />
“El Seminario <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, Historia<br />
y fi<strong>de</strong>lidad”.<br />
- Entrega <strong>de</strong> premios <strong>de</strong>l concurso<br />
<strong>de</strong> narración corta sobre el<br />
sacerdocio.<br />
Día 18 <strong>de</strong> marzo<br />
- Eucaristía y bendición <strong>de</strong>l edificio<br />
restaurado <strong>de</strong>l Seminario. Capilla<br />
<strong>de</strong>l Seminario. 12.h<br />
- Vigilia <strong>de</strong> Oración Vocacional.<br />
Capilla Mayor. 21h.
4<br />
A NOSA VOZ<br />
Ano Santo Parroquias<br />
Triacastela marca fin y comienzo <strong>de</strong> etapa para muchos peregrinos. Termina<br />
aquí la undécima etapa <strong>de</strong>l Camino a Santiago según el famoso Co<strong>de</strong>x<br />
Calixtinus: “<strong>de</strong> Villafranca a Triacastela, pasado el puerto <strong>de</strong>l monte Cebrero”.<br />
La duodécima etapa es <strong>de</strong> Triacastela a Palas <strong>de</strong> Rey.<br />
Santiago <strong>de</strong> Triacastela<br />
La interpretación común y tradicional sobre<br />
el nombre <strong>de</strong> Triacastela habla <strong>de</strong> “tres<br />
castillos”. Esta etimología se basa en que<br />
hubo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> tiempos <strong>de</strong> Roma tres<br />
importantes <strong>de</strong>fensas en esta comarca y<br />
que, luego, los normandos en su invasión,<br />
las <strong>de</strong>rribaron. Siguiendo esta etimología se<br />
grabaron tres castillos en la torre <strong>de</strong> la<br />
Iglesia, construida en el año 1970, como<br />
símbolo <strong>de</strong> la villa. Esta interpretación<br />
parece que no tiene rigor histórico.<br />
Una segunda interpretación es la<br />
<strong>de</strong>nominación popular como el camino que<br />
“tira a Castela”, el camino que lleva a<br />
Castilla.<br />
Jaime Delgado afirma que el nombre se<br />
<strong>de</strong>be a los TRES CASTROS que se divisan<br />
al <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>r por el Camino hacia esta<br />
localidad. Se trata <strong>de</strong> los castros <strong>de</strong><br />
TRIACASTELA, <strong>de</strong> LAGARES, y el <strong>de</strong> SAN<br />
ADRIÁN. Los tres forman un triángulo sobre<br />
la margen <strong>de</strong>recha <strong>de</strong>l Camino <strong>de</strong> Santiago.<br />
Pero todavía es más revelador para esta<br />
El párroco <strong>de</strong> Triacastela, Augusto Losada<br />
ofrece a los peregrinos diversos materiales<br />
en la web <strong>de</strong> la parroquia<br />
etimología, continúa afirmando Jaime<br />
Delgado, el hecho <strong>de</strong> que una gran cantidad<br />
<strong>de</strong> lugares <strong>de</strong> Galicia en los que existe un<br />
castro, son conocidos ya con el nombre <strong>de</strong><br />
Castelo en los más antiguos documentos<br />
que se conservan.<br />
En origen <strong>de</strong> la actual Triacastela está,<br />
pues, en estos tres castros, que se<br />
encuentran ligeramente alejados <strong>de</strong> lo que<br />
es el actual núcleo <strong>de</strong> población. Este<br />
nuevo núcleo tiene existencia ya <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
tiempos <strong>de</strong> Alfonso IX (S.XIII), cuando<br />
empieza a diferenciarse el lugar <strong>de</strong> los Tres<br />
Castros <strong>de</strong> la Triacastela Nueva. En los<br />
tiempos mo<strong>de</strong>rnos este lugar no ha sabido<br />
conservar su extraordinario prestigio<br />
medieval. En los últimos siglos no hallamos<br />
hechos históricos <strong>de</strong> importancia. Pero<br />
conserva los restos <strong>de</strong> la floreciente historia<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> los tiempos <strong>de</strong> Alfonso IX. Su<br />
importancia reciente radica únicamente en<br />
el hecho <strong>de</strong> ser atravesada por el Camino<br />
Francés a Santiago.<br />
Iglesia parroquial<br />
La iglesia conserva casi en su integridad la<br />
antigua planta y fábrica románica. Pero el<br />
hecho <strong>de</strong> no tener más elementos<br />
arquitectónico específicos no nos permite<br />
fijar una fecha precisa <strong>de</strong> edificación.<br />
Conserva un perfecto un perfecto ábsi<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
doble tramo, uno recto y otro semicircular.<br />
El recto se cubre interiormente con una<br />
bóveda <strong>de</strong> cañón, y <strong>de</strong> cuarto <strong>de</strong> naranja el<br />
semicircular. La nave conserva íntegra su<br />
primitiva planta, pero en los muros hubo<br />
reformas. La reforma más espectacular fue<br />
la <strong>de</strong> la fachada. En 1790 se construyó la<br />
torre, <strong>de</strong> cuatro cuerpos. En ella se<br />
Imagen <strong>de</strong> Santiago en Triacastela<br />
encuentra una inscripción relativa a su<br />
edificación y un grabado <strong>de</strong> tres castillos<br />
como emblema <strong>de</strong> Triacastela.<br />
Mesón <strong>de</strong>l Peregrino. Como su nombre<br />
indica era éste un edificio <strong>de</strong>dicado a<br />
satisfacer las necesida<strong>de</strong>s alimenticias <strong>de</strong><br />
los peregrinos. Su construcción data <strong>de</strong>l<br />
siglo XVI. Está situado cerca <strong>de</strong> la iglesia y<br />
hoy ya no se <strong>de</strong>dica a esta labor.<br />
La cárcel. Se encuentra situada en los<br />
bajos <strong>de</strong> lo que fue el ayuntamiento. Hoy<br />
está totalmente reformada, pero conserva<br />
dos habitaciones. Una con fuerte puerta <strong>de</strong><br />
ma<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> gruesos barrotes que sirvió <strong>de</strong><br />
cárcel local hasta hace poco tiempo.<br />
El Hospital. Como en los anteriores puntos<br />
<strong>de</strong>l Camino, en Triacastela existía también<br />
un hospital <strong>de</strong> atención al peregrino. Se<br />
habla ya <strong>de</strong> su existencia en tiempos <strong>de</strong><br />
Alfonso IX. Hoy el edifico que albergó este<br />
hospital se conoce con <strong>de</strong>l nombre <strong>de</strong><br />
“Casa Pedreira”.<br />
Novos arciprestes<br />
Abeancos<br />
A - Rodrígo Rúa Iglesias<br />
V - Roberto Cea Veiga<br />
A Ulloa<br />
A - José Gómez Vázquez<br />
V - Adolfo García Vázquez<br />
Becerreá<br />
A - Antonio Agra Salgado<br />
V - José Antonio López Pérez<br />
Camba-Ventosa<br />
A - Sabino Seijas Domínguez<br />
V - Arsenio Galego Mén<strong>de</strong>z<br />
Cotos <strong>de</strong> la Derecha<br />
A - José Chorén López<br />
V - Luis Fernán<strong>de</strong>z Chousa<br />
Cotos <strong>de</strong> la Izquierda<br />
A - Francisco García Campo<br />
V - Miguel Asorey Otero<br />
Chantada<br />
A - Pegerto Torres Hermida<br />
V - Daniel Castro Trebolle<br />
Deza - Tras<strong>de</strong>za<br />
A - Manuel Salgado Silva<br />
V - Luis Galego García<br />
Ferreira <strong>de</strong> Pantón<br />
A - Manuel Pérez García<br />
V - José Miguel Vázquez<br />
López<br />
Fonsagrada<br />
A - Ramón Rodríguez<br />
Mon<strong>de</strong>lo<br />
V - Luis González Fernán<strong>de</strong>z<br />
<strong>Lugo</strong><br />
A - Antonio Ferná<strong>de</strong>z<br />
González<br />
V - Ramón Jacobo Bernár<strong>de</strong>z<br />
Monforte<br />
A - J. Marcial Pereira<br />
Fernán<strong>de</strong>z<br />
V - Ramón Piñeiro Campos<br />
Quiroga<br />
A - Manuel Miguélez Blanco<br />
V - Jesús Río Ramilo<br />
Sarria<br />
A - José García Regal<br />
V - David Gil Mato<br />
A = Arcipreste - V = Vicearcipreste
A NOSA VOZ<br />
5<br />
Equipos <strong>de</strong> Nuestra Señora<br />
La fe en pareja<br />
En la Diócesis <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong> hay muchos matrimonios que viven<br />
la fe en pareja comunicándose plenamente en sus formas<br />
<strong>de</strong> ser y <strong>de</strong> pensar sin <strong>de</strong>jar a parte los sentimientos<br />
religiosos. Y, para completar esta dimensión <strong>de</strong> pareja <strong>de</strong><br />
fe, comparten al mismo tiempo sus experiencias con otras<br />
personas con semejantes inquietu<strong>de</strong>s. Son los Equipos <strong>de</strong><br />
Nuestra Señora (ENS). Aunque no es un movimiento <strong>de</strong><br />
acción directa, sin embargo, sus miembros sí son personas<br />
activas, evangelizadoras y misioneras, que forman parte <strong>de</strong><br />
la Iglesia y están comprometidos en diversos campos <strong>de</strong><br />
apostolado sin actuar como tales miembros <strong>de</strong> ENS, sino<br />
como animadores <strong>de</strong> apostolado diocesano o parroquial. La<br />
actividad apostólica <strong>de</strong> sus matrimonios es la consecuencia<br />
<strong>de</strong> vivir la espiritualidad conyugal.<br />
Reunión regional <strong>de</strong> matrimonios <strong>de</strong> los grupos <strong>de</strong> ENS<br />
Historia<br />
Los Equipos <strong>de</strong> Nuestra<br />
Señora tienen 21 años <strong>de</strong><br />
historia en nuestra diócesis,<br />
Nacieron <strong>de</strong> la mano <strong>de</strong> Ángel<br />
Lorenzo y <strong>de</strong>l matrimonio<br />
Charo y Ricardo. Se trata <strong>de</strong><br />
un movimiento internacional<br />
<strong>de</strong> matrimonios católicos,<br />
nacido en el año 1947 cuando<br />
un grupo <strong>de</strong> parejas se<br />
dirigieron al sacerdote francés<br />
Enrique Caffarel con el fin <strong>de</strong><br />
encontrar un camino para<br />
santificarse en su estado <strong>de</strong><br />
vida. Ha sido aprobado por la<br />
Santa Se<strong>de</strong> y está implantado<br />
en los cinco continentes,<br />
pasando en este momento <strong>de</strong><br />
las 60.000 parejas en todo el<br />
mundo. En España hemos<br />
llegado a los 1.000 equipos y<br />
en nuestra diócesis acaba <strong>de</strong><br />
formarse el equipo nº 11.<br />
En su construcción y proceso<br />
han tenido y tienen mucho<br />
que ver, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l<br />
mencionado Ángel Lorenzo,<br />
consiliarios como Mario<br />
Vázquez, Luis Ansemil, Eladio<br />
Vega, Manuel Rodríguez,<br />
Antonio González, Manuel<br />
López, Manuel Salgado,<br />
Manuel Areán, Juan Manuel<br />
Mariño, Miguel F. Vilariño,<br />
José Pérez Barreiro, Manuel<br />
Otero, Oscar Murado, José<br />
Luis Vázquez Coego y Ramón<br />
Jacobo.<br />
Un Equipo<br />
Un Equipo <strong>de</strong> Nuestra<br />
Señora es una pequeña<br />
comunidad <strong>de</strong> cinco o seis<br />
matrimonios<br />
que,<br />
acompañados por un<br />
sacerdote consiliario, se<br />
propone y tiene como meta<br />
vivir la espiritualidad<br />
matrimonial. Es un camino y a<br />
la vez una escuela don<strong>de</strong><br />
apren<strong>de</strong>mos a amar y a ser<br />
felices; es un medio para<br />
<strong>de</strong>scubrir a Jesús e intentar<br />
vivir plenamente el<br />
sacramento <strong>de</strong>l matrimonio;<br />
es una comunidad don<strong>de</strong> nos<br />
ayudamos a vivir nuestro<br />
matrimonio a la luz <strong>de</strong>l<br />
Evangelio y también un medio<br />
para fomentar la oración<br />
individual, en pareja y en<br />
familia; es un espacio don<strong>de</strong><br />
ponemos nuestros dones<br />
unos al servicio <strong>de</strong> los otros;<br />
es una pequeña comunidad<br />
don<strong>de</strong> se vive la fe al estilo <strong>de</strong><br />
las primeras comunida<strong>de</strong>s; es<br />
un lugar don<strong>de</strong> se potencia la<br />
comunicación y la ayuda<br />
mutua y don<strong>de</strong> se hace<br />
realidad el mandamiento <strong>de</strong>l<br />
amor <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el matrimonio.<br />
Cómo funciona<br />
Los medios que utilizamos<br />
los ENS para seguir a Cristo<br />
en pareja y en equipo,<br />
fundamentalmente son: el<br />
diálogo en pareja, amoroso,<br />
veraz y constructivo; la<br />
oración personal y conyugal;<br />
la superación gradual <strong>de</strong> los<br />
fallos personales; la ayuda<br />
mutua a otros matrimonios<br />
con los que libremente<br />
formamos equipo y dos<br />
reuniones mensuales, una <strong>de</strong><br />
intenso trabajo en el hogar <strong>de</strong>l<br />
matrimonio que acoge cada<br />
mes y otra más relajada.<br />
Esto implica que en el Equipo<br />
compartimos alegrías y<br />
penas, éxitos y fracasos;<br />
Los lugares <strong>de</strong> reunión <strong>de</strong> los distintos matrimonios que<br />
forman un grupo <strong>de</strong> ENS son los domicilios <strong>de</strong> cada uno <strong>de</strong><br />
ellos, turnándose en las distintas casas<br />
vivimos los acontecimientos a<br />
la luz <strong>de</strong> la fe; superamos<br />
dificulta<strong>de</strong>s; apren<strong>de</strong>mos a<br />
darnos a los <strong>de</strong>más; oramos<br />
en común y con frecuencia<br />
celebramos la Eucaristía; nos<br />
formamos para dar razón <strong>de</strong><br />
nuestra fe y <strong>de</strong> nuestra<br />
esperanza y nos entregamos<br />
a las activida<strong>de</strong>s apostólicas<br />
que la parroquia o la diócesis<br />
nos pi<strong>de</strong>n.<br />
Conviene resaltar que un<br />
Equipo <strong>de</strong> Nuestra Señora NO<br />
es ni un grupo <strong>de</strong> amigos que<br />
se reúnen a charlar; ni un<br />
grupo <strong>de</strong> terapia <strong>de</strong> parejas;<br />
ni un grupo <strong>de</strong> estudio <strong>de</strong><br />
temas; ni un grupo que vive<br />
un cristianismo <strong>de</strong> puertas<br />
para a<strong>de</strong>ntro.<br />
En todo momento los<br />
matrimonios<br />
que<br />
pertenecemos a ENS nos<br />
sentimos totalmente libres.<br />
Entramos los que queremos y<br />
salimos cuando lo <strong>de</strong>seamos.<br />
Carolina y Manolo<br />
Si algún lector,<br />
sacerdote o laico,<br />
estuviese interesado en<br />
una información más<br />
personalizada y amplia,<br />
pue<strong>de</strong> contactar con<br />
matrimonios <strong>de</strong> ENS a<br />
<strong>de</strong> las siguientes<br />
maneras:<br />
982225376<br />
emilioens@hotmail.com<br />
982228022<br />
jesuscandof@yahoo.es
6<br />
A NOSA VOZ<br />
“Co seu traballo, o home ten que procurarse o pan cotián, contribuír ó continuo<br />
progreso das ciencias e da técnica e, sobre todo, á incesante elevación cultural<br />
e moral da socieda<strong>de</strong>, na que vive en comunida<strong>de</strong> cos seus irmáns”<br />
(Laborem Exercens -LE- introducción)<br />
ANTÓN NEGRO<br />
Lendo a Enquisa <strong>de</strong> Poboación Activa<br />
A finais <strong>de</strong> Xaneiro <strong>de</strong> <strong>2010</strong><br />
publicáronse os resultados da EPA<br />
correspon<strong>de</strong>ntes ó último trimestre <strong>de</strong><br />
2009. Imos analizar obxectivamente os<br />
seus datos:<br />
A EPA faise cunha mostra <strong>de</strong> 65.000<br />
vivendas e así se obtén información<br />
dunhas 180.000 persoas con entrevista<br />
persoal ou telefónica.<br />
Os seguinte conceptos refírense á<br />
semana anterior á enquisa:<br />
- Activos: persoas que traballaron ou<br />
estaban dispostos para traballar.<br />
- Ocupados: persoas que traballaron ó<br />
menos durante unha hora a cambio<br />
dunha retribución en diñeiro ou especie.<br />
- Parados: persoas que non traballaron<br />
sequera unha hora, están disponibles e<br />
buscando activamente emprego.<br />
A EPA considérase a mellor medición<br />
<strong>de</strong> poboación activa e do nº <strong>de</strong> parados.<br />
Ela é moito máis fiable cos anotados no<br />
INEM, aínda que non se contan os que<br />
están en cursos <strong>de</strong> formación ou<br />
matriculados nalgún estudio por non ter<br />
traballo (por iso <strong>de</strong>scen<strong>de</strong> o paro en<br />
69.400 nos menores <strong>de</strong> 25 anos).<br />
Valoración social<br />
No que se refire ó paro a EPA dinos<br />
que ó nº <strong>de</strong> parados (4.326.500) hai que<br />
sumarlle: Parados (contratados)<br />
temporais, 3.886.200, e parados<br />
(contratados) a tempo parcial,<br />
2.470.700, co que nos dá un total <strong>de</strong><br />
10.683.000 persoas. Non incluímos os<br />
parados (contratados) fixos<br />
discontinuos, nin os que están<br />
matriculados en cursos do INEM ou<br />
outros...<br />
Por todo isto hai que concluír que o<br />
paro real está afectando dalgunha<br />
maneira a máis <strong>de</strong> 10 millóns <strong>de</strong><br />
españois, case a meta<strong>de</strong> da poboación<br />
activa (22.972.500). Os parados non<br />
po<strong>de</strong>n gañar a vida dignamente co seu<br />
traballo nin proxectarse na acción sobre<br />
ó mundo. “O traballo serve para<br />
multiplicar o patrimonio <strong>de</strong> toda a familia<br />
humana, <strong>de</strong> tódolos homes que viven no<br />
mundo” (LE 9c).<br />
Sobre o <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> activos hai que<br />
pensar en inmigrantes retornados,<br />
prexubilacións, ou matriculados en<br />
“algo”. (O <strong>de</strong>scenso <strong>de</strong> afiliados á<br />
Segurida<strong>de</strong> Social foi <strong>de</strong> 257.828 en<br />
Xaneiro <strong>de</strong> <strong>2010</strong>, aínda que o número<br />
<strong>de</strong> inscritos no INEM só aumentou en<br />
124.890)<br />
Temos unha socieda<strong>de</strong> pasiva e<br />
indolente ante este drama social, e isto<br />
é pouco esperanzador <strong>de</strong> cara ó futuro<br />
da nosa socieda<strong>de</strong>.<br />
Por outra parte tamén hai re<strong>de</strong>s sociais<br />
que sosteñen a estas persoas. O Estado<br />
non apoia sequera a 2 millóns. Os<br />
<strong>de</strong>mais son sostidos por diversas<br />
asociacións entre as que <strong>de</strong>stacan as<br />
CÁRITAS. Mención especial merece a<br />
familia como re<strong>de</strong> social <strong>de</strong> apoio ós<br />
parados, que está sendo tan pouco<br />
<strong>de</strong>fendida polo actual goberno e mesmo<br />
contribúe a <strong>de</strong>bilitala.<br />
Unha mirada crente<br />
A situación das persoas en paro é unha<br />
grave inxustiza, un pecado social ou<br />
como di a SRS (35-40) unha estructura<br />
<strong>de</strong> pecado. “A Igrexa está convencida <strong>de</strong><br />
que o traballo constitúe unha dimensión<br />
fundamental da existencia do home<br />
sobre a terra” (LE 4a).<br />
Hai unha grave ruptura da fraternida<strong>de</strong><br />
humana e en consecuencia da vivencia<br />
do noso ser fillos <strong>de</strong> Deus, realida<strong>de</strong> coa<br />
que non somos coherentes. “O traballo é<br />
o fundamento sobre o que se forma a<br />
vida familiar, a cal é un <strong>de</strong>reito natural e<br />
unha vocación do home” (LE 10a).<br />
Vívese con moitas sombras entre os<br />
cristiáns a chamada á comuñón que<br />
Deus nos fai e que os curas nos<br />
lembran ó comezo das celebracións<br />
(“Que a gracia do noso Señor<br />
Xesucristo, o amor do Pai, e a comuñón<br />
do Espírito Santo sexan convosco”).<br />
Conclusións<br />
- Precisamos recuperar segundo a LE a<br />
dignida<strong>de</strong> do traballo e unha<br />
espiritualida<strong>de</strong> do traballo. “É o principio<br />
da priorida<strong>de</strong> do traballo sobre o<br />
capital... o traballo é sempre unha causa<br />
eficiente primaria, mentres que o capital<br />
... é só un instrumento ou causa<br />
instrumental” (LE 12a). “O suxeito propio<br />
do traballo segue sendo o home” (LE<br />
5c)<br />
- É preciso que os afectados polo paro<br />
se asocien seguindo o lema dos<br />
traballadores españois <strong>de</strong> 1857<br />
“ASOCIACIÓN OU MORTE”, pois a<br />
forza dos febles é a súa unión. “Son<br />
sempre necesarios novos movementos<br />
<strong>de</strong> solidarieda<strong>de</strong> dos homes do traballo<br />
e <strong>de</strong> solidarieda<strong>de</strong> cos homes do<br />
traballo” (LE 8f)<br />
- Hai que loitar pola redistribución do<br />
traballo entre todos para que cada un se<br />
poida gañar dignamente o seu sustento.<br />
“O conxunto dos medios é froito do<br />
patrimonio histórico do traballo humano”<br />
(LE 12d).<br />
- Os cristiáns temos que cultivar:<br />
# A Pobreza, virtu<strong>de</strong> esquecida nos<br />
últimos tempos, que ten que ser<br />
expresión da confianza en Deus e<br />
compromiso <strong>de</strong> fraternida<strong>de</strong> para que a<br />
ningún irmán lle falte o necesario.<br />
# A Fortaleza para <strong>de</strong>senvolver unha<br />
loita <strong>de</strong>cidida por unha socieda<strong>de</strong> máis<br />
xusta e humana.<br />
In Memoriam<br />
José María Regadío Vázquez<br />
Naceu en Santiago <strong>de</strong><br />
Vidouredo (Monterroso) en<br />
1920 e foi or<strong>de</strong>nado sacerdote<br />
en 1947. En 1948 comeza a<br />
súa vida pastoral como<br />
Coadxutor <strong>de</strong> Santa Marina <strong>de</strong><br />
Sarria. En 1951 foi nomeado<br />
Párroco <strong>de</strong> San Xoán <strong>de</strong> Laia,<br />
Quindimil e Filgueira. E, en<br />
1982 encargouse <strong>de</strong> Santa<br />
María <strong>de</strong> Cuiña (Palas <strong>de</strong> Rey).<br />
Faleceu o 9 <strong>de</strong> xaneiro pasado.
A NOSA VOZ<br />
Seminario Diocesano <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong><br />
7<br />
A reforma do Seminario mantén os volumes orixinais da<br />
edificación, pero con estructuras novas. Nesta foto comtemplamos<br />
un <strong>de</strong>talle do coro superior da capela maior, on<strong>de</strong> aínda faltan<br />
algúns <strong>de</strong>talles, como a colocación do órgano.<br />
O primeiro que chama a atención é o aspecto exterior. O edificio,<br />
<strong>de</strong> 1893 loce agora con todo o seu esplendor, podéndose<br />
contemplar <strong>de</strong> preto <strong>de</strong>n<strong>de</strong> a Praza do Seminario, antiga horta<br />
<strong>de</strong>ste centro que se ce<strong>de</strong>u para uso público dos lucenses.<br />
O Seminario albergará en breve a resi<strong>de</strong>ncia sacerdotal. Un lugar<br />
on<strong>de</strong> os curas maiores poidan ter as atencións que necesitan. A<br />
amplitu<strong>de</strong> dos pasillos, os patios interiores e outros espazos<br />
abertos favorecen a comunicación e integración <strong>de</strong> todos.<br />
O edificio novo, que sustituíu a antiga “palleira” está tamén<br />
perfectamente integrado coas <strong>de</strong>mais instalacións. Actualmente<br />
alberga aulas, habitacións <strong>de</strong> seminaristas, cociña e comedores,<br />
que serán logo <strong>de</strong> uso común<br />
A resi<strong>de</strong>ncia sacerdotal ocupa a mellor zona do Seminario. As<br />
estancias están formadas por unha habitación, armarios<br />
empotrados, baño, saliña e <strong>de</strong>spacho con amplas estanterías e<br />
luminosida<strong>de</strong>. Son en torno a corenta espazos <strong>de</strong>ste tipo.<br />
Unha das xoias do Seminario é a súa Biblioteca. A ubicación<br />
actual prevese aínda provisional, pero tanto <strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> libros<br />
coma a sala <strong>de</strong> lecturas están perfectamente dispostos para a súa<br />
utilización inmediata.
A <strong>Nosa</strong> <strong>Voz</strong><br />
PARROQUIAS - MOVEMENTOS - ASOCIACIÓNS - AXENDA DIOCESANA<br />
Delegación <strong>de</strong> Medios - Bispado <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>. Praza <strong>de</strong> Santa María, 1. 27001. <strong>Lugo</strong><br />
Director: José Manuel Castro Alba<br />
Teléfono: 982 23 11 43 - Teléfono/Fax: 982 25 15 93<br />
medios@diocesis<strong>de</strong>lugo.org - www.diocesis<strong>de</strong>lugo.org<br />
Revista <strong>de</strong> información diocesana<br />
SUSCRICIONS: ORDINARIA:10€ - BENEFACTOR:15€<br />
Ingresos: Banco <strong>de</strong> Galicia. Nº conta 0600631224<br />
EDITA: Delegación <strong>de</strong> Medios <strong>de</strong> Comunicación Social<br />
DEPOSITO LEGAL: LU 649 - 1996<br />
IMPRIME: La <strong>Voz</strong> <strong>de</strong> la Verdad. Pol. Ind. O Ceao.<br />
Ano Sacerdotal Sacerdotes<br />
Entusiasmo sacerdotal<br />
Durante este ano sacerdotal gustaríanos percorrer a vida <strong>de</strong> moitos dos nosos<br />
sacerdotes que, dun xeito <strong>de</strong>sapercibido, entregan os seus días ó servizo dos<br />
seus fregreses e da Igrexa. Non todos teñen espazo nestas páxinas. Queremos<br />
facer unha homenaxe a todos eles na figura dos cregos dos que lembramos a<br />
súa vida. Nesta ocasión facémonos eco do sentir dos fregreses <strong>de</strong> D. Ramiro<br />
Ares Devesa, falecido o pasado 18 <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro<br />
Ramiro Ares Devesa, naceu en Santa<br />
María <strong>de</strong> Carlín-Friol o 13 <strong>de</strong> Febreiro <strong>de</strong><br />
1927.<br />
De vocación moi temperá, ingresa no<br />
Seminario <strong>de</strong> <strong>Lugo</strong>, sendo or<strong>de</strong>nado<br />
Presbítero por Monseñor Rafael Balanzá o<br />
27 <strong>de</strong> Maio <strong>de</strong> 1956. Na estadía no<br />
seminario <strong>de</strong>stacaron as súas dotes<br />
musicais, dirixindo en varias ocasións a<br />
Escola Cantorum; nesta etapa compuxo<br />
varias obras corais: motetes, himnos ou<br />
panxoliñas; autor en moitos casos da<br />
melodía, a armonización e a letra.<br />
En Decembro <strong>de</strong> 1956, foi nomeado<br />
Ecónomo <strong>de</strong> San Martin <strong>de</strong> Laiosa (O Incio)<br />
e Encargado <strong>de</strong> San Cristóbal <strong>de</strong> Guntín<br />
(Boveda). Despois <strong>de</strong> cumprir o servizo<br />
militar en Barbastro e Calatayud, voltou uns<br />
meses a Laiosa e<br />
Guntín. En Maio <strong>de</strong><br />
1960, foi <strong>de</strong>stinado<br />
como Ecónomo <strong>de</strong><br />
Santo Estevo <strong>de</strong> Refoxo<br />
e San Martiño <strong>de</strong> Arroxo<br />
(Sober). Coa paulatina<br />
falta <strong>de</strong> cregos, foi<br />
facéndose cargo<br />
doutras parroquias:<br />
Santa María <strong>de</strong><br />
Proendos (1982), San Martiño <strong>de</strong> Liñarán<br />
(1993) e San Xoan <strong>de</strong> Barantes (2000).<br />
Asi pois, D. Ramiro cumpriría no próximo<br />
mes <strong>de</strong> Maio 50 anos en Sober.<br />
Un encargo que trouxo Ramiro Ares ao ser<br />
<strong>de</strong>stinado a Sober, foi o <strong>de</strong> FACER<br />
PARROQUIA na capital municipal, unha das<br />
poucas vilas que non contaba cunha Igrexa<br />
ampla para as necesida<strong>de</strong>s parroquiais; asi,<br />
a principios dos 70 adquiriuse o solar e<br />
pouco <strong>de</strong>spois iniciuse a obra <strong>de</strong>sta magna<br />
“Moitas veces nos recordaba<br />
esa frase <strong>de</strong> San Agustín<br />
EL QUE BIEN CANTA DOS<br />
VECES REZA; el viviu ata as<br />
suas últimas horas con fe a<br />
vida sacerdotal e con<br />
entusiasmo a música”<br />
edificación.<br />
Este mo<strong>de</strong>rno e amplo edificio, serviu<br />
sempre a<strong>de</strong>mais <strong>de</strong> Centro <strong>de</strong> Culto e Casa<br />
Parroquial, para outras moitas necesida<strong>de</strong>s<br />
sociais: Biblioteca, Centro Cultural,<br />
aca<strong>de</strong>mia, Escola <strong>de</strong> Música, local <strong>de</strong><br />
ensaios da banda <strong>de</strong> música, oficina <strong>de</strong><br />
correos, etc. Sempre foi ofrecido <strong>de</strong> forma<br />
<strong>de</strong>sinteresada.<br />
Don Ramiro foi un gran músico e<br />
compositor, ainda que a humilda<strong>de</strong> fixo que<br />
a súa ampla obra musical apenas sexa<br />
coñecida. Deu carácter oficial aos seus<br />
coñecementos musicáis estudando no<br />
Conservatorio <strong>de</strong> Ourense Solfeo, Armonía,<br />
Formas musicáis, Historia da Música,<br />
Estética Musical, Conxunto Coral e Piano.<br />
Ao tempo, fixo cursos <strong>de</strong> perfeccionamento<br />
musical, principalmente<br />
<strong>de</strong> dirección coral e<br />
armonía. Foi profesor en<br />
aca<strong>de</strong>mias privadas e<br />
institucións públicas,<br />
colaborou coa fundación<br />
da actual Escola <strong>de</strong><br />
Música <strong>de</strong> Sober e todos<br />
recordamos<br />
a<br />
ESCOLANÍA DO<br />
COLEXIO VIRXE DO<br />
CARME que el fundou e dirixiu nos anos 80<br />
e coa que gañou en varias ocasións os<br />
primeiros premios <strong>de</strong> Coros <strong>de</strong> voces<br />
blancas en Galicia. A consecuencia <strong>de</strong>sta<br />
Escolanía, fundou e dirixiu a CORAL<br />
POLIFÓNICA DE SOBER que chegou a<br />
contar con 70 voces e que entre 1987 e<br />
1997 fixo preto <strong>de</strong> 100 actuacións.<br />
Entre as súas composicións <strong>de</strong>stacamos:<br />
unha Misa completa, cancións á Virxe como<br />
Madre Mía ou Quien será esa mujer, Himno<br />
D. Ramiro Ares Devesa<br />
a la Montaña e Ao Santo <strong>de</strong> Suevos, pezas<br />
populares como Mañanciñas <strong>de</strong> Galicia e<br />
un bo numero <strong>de</strong> panxoliñas: Viva o neno<br />
bonito, Cantan os Anxos, Ecos <strong>de</strong> Noiteboa,<br />
Campaniñas <strong>de</strong> Belen, Quen fora burriño,<br />
Nunca suenan las campanas, Durmete<br />
meniño, Nace el niño en el portal, etc. Fixo<br />
tamen arreglos para banda e <strong>de</strong> cámara e<br />
moitas armonizacións para coro <strong>de</strong> voces<br />
iguais ou mixtas.<br />
Moitas veces nos recordaba esa frase <strong>de</strong><br />
San Agustin: “EL QUE BIEN CANTA DOS<br />
VECES REZA”; el viviu ata as suas últimas<br />
horas con fe a vida sacerdotal e con<br />
entusiasmo a música; a sua familia sabe<br />
que os días que permanceu con<br />
consciencia ingresado no Hospital Xeral <strong>de</strong><br />
<strong>Lugo</strong> ou no Hospital <strong>de</strong> Cal<strong>de</strong>, rezaba e<br />
cantaba asiduamente.<br />
Todos recordamos e recordaremos sempre<br />
a este FILLO ADOPTIVO <strong>de</strong> SOBER, que<br />
nos <strong>de</strong>ixou o pasado día 18 <strong>de</strong> <strong>de</strong>cembro,<br />
día <strong>de</strong> <strong>Nosa</strong> Señora da Esperanza.<br />
Gracias por todo, Don Ramiro. En nome<br />
dos seus fregreses, <strong>de</strong>scanse en paz<br />
Luis Fernán<strong>de</strong>z Guitian