Ahozko Euskal Literatura Antologia liburua_interneterako

Aho bete bizi(garri) 9literaturak edozer beretzeko gaitasuna izan. Ahozkoan ere antzeragertatzen da. Ahozko adierazpen batzuek genero ezaugarri nabarme-nak dituzte (bertsolaritza, baladak, kopla zaharrak…), baina bestebatzuk (txistea, zirtoa…) eguneroko hizketa arruntaren muga-mugandaude, eta ez dira beti hartatik bereizten errazak.Zer ezaugarri behar ditu ahozko adierazpen jakin batek ahozkoliteratur generotzat hartua izateko? Ahozko literatura ikertu nahibada, ezinbestekoa da galdera horri erantzun argi eta garbia ematea,horren arabera erabakiko baitu gero ikerleak zer hartu aztergaitzateta zer utzi bazterrean. Ez da harritzekoa, beraz, ahozkotasunarenaditu gehienak galdera horri erantzuten saiatu izana. Gure artean,Juan Mari Lekuonak, Mircea Eliade-ri jarraiki, iraupena aipatzen duirizpide nagusitzat (inoiz esan izan den eta gero komunitate euskaldu-nak oroimenean gorde duen guztia dateke ahozko literatur genero).Irizpide horrek umezurtz uzten gaitu gaur egungo gizartean garatzendiren ahozko adierazpenen genero izaera juzkatzeko garaian, sortuziren garaia iragana izan arte ez baitugu jakingo memoria kolekti-boan jasoak geratu diren edo ez. Bestela ere, erabilgarriagoa dirudikasu honetan John Foley-ren ikuspegiak: erregistro berezi baten jabeizateak bihurtzen du ahozko adierazpen soil bat ahozko literaturgenero, beti ere erregistro hori eguneroko hizketa arruntarena bainozehatzago kodetua baldin badago.Xabier Payak oso laburpen egokia eskaintzen digu kontu horietazguztiez, antologia honen hasieran. Antologia ahozko literatur gene-roetara mugatzearena, ordea, ez da egileak espresuki hartu behar izanduen erabakia, alorrean ohikoena horixe baita.Ahozko literatur generoetara mugatuta ere, ordea, oso eremuzabala, aukeran zabalegia geratzen zaio antologia egileari, eta horbai, hor hainbat erabaki zail zorrotz hartu behar izan ditu XabierPayak, eta esango nuke bete-betean asmatu duela guztietan. Aurreniketa behin, gaur egungo genero berriak (besteak beste, irrati-tele-bistan edo Interneten sortu eta garatu direnak) antologiatik kanpouztea erabaki du. Ez garrantzirik aitortzen ez dielako, noski, antolo-gia desorekatu eta desitxuratuko luketelako baizik. Hortik aurrera,Oral Tradition aldizkarirako nik egindako behin-behineko sailkapenahartu du Xabier Payak abiapuntutzat, egileak berak jator asko aitor-