12.07.2015 Views

Don Florencio Vaamonde Lores, traductor de Virgilio al gallego:

Don Florencio Vaamonde Lores, traductor de Virgilio al gallego:

Don Florencio Vaamonde Lores, traductor de Virgilio al gallego:

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

DON FLORENCIO VAAMONDE LORES, TRADUCTOR DE VIRGILIO AL GALLEGO: LA ÉGLOGA Ipara quen nosoutros sementamos! Ingire agora as tuas pereiras Melibeo; <strong>al</strong>iña as tuascepas con cuidado! E ti, vai, meu querido rebaño; i<strong>de</strong> cabritiñas, meu recreo noutrostempos mais felices. Ja non vos verei mais <strong>de</strong>n<strong>de</strong>s do fondo <strong>de</strong> unha furna, brandamente<strong>de</strong>itado sobre da herba, aganchar ao longe hastra do pelado cume <strong>de</strong> un penedoorv<strong>al</strong>lado; non me ouvire<strong>de</strong>s cantar mais; non mais ire<strong>de</strong>s, baixo <strong>de</strong> meu comando, ácomer do s<strong>al</strong>gueiro amargo e do co<strong>de</strong>so florido.Titiro79 Mentramentres, ti, ainda po<strong>de</strong>s pas<strong>al</strong>-a noite comigo nun leito <strong>de</strong> follas. Temosmazás maduras, castañas novas, leite d’abondo; e ja ti ves, ao longe, o fume sair por ribados teitumes <strong>de</strong> todos aqueles rueiros e a sombra das montañas <strong>al</strong>ongarse na terra châ.COMENTARIO A LA TRADUCCIÓNEsta Égloga I fue publicada con el título Titiro e Melibeo. Egloga <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong>,en laRevista G<strong>al</strong>lega 190, 1898. En una nota a pie <strong>de</strong> página se dice lo siguiente: “Das obras <strong>de</strong><strong>Virgilio</strong>, postas en g<strong>al</strong>ego, proisimas a seren imprentadas”. De aquí t<strong>al</strong> vez se pueda<strong>de</strong>ducir que <strong>Don</strong> <strong>Florencio</strong> probablemente había traducido ya las otras nueve églogas ypreparaba una edición completa que, por lo que hoy sabemos, nunca llegó a ver la luz. Laelección precisamente <strong>de</strong> esta Égloga I para ofrecerla <strong>al</strong> público como anticipo se explicaporque es quizás una <strong>de</strong> las más conocidas <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong>, ya que durante siglos se comenzabael estudio <strong>de</strong> la literatura latina con su lectura y por ello había sido traducida cientos <strong>de</strong>veces <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el Renacimiento 20 . Pero posiblemente hay a<strong>de</strong>más una razón person<strong>al</strong>. EstaÉgloga I, junto con la IX, hace referencia a un doloroso episodio <strong>de</strong> la vida <strong>de</strong>l poeta: laspropieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong> y <strong>de</strong> otros muchos habían sido expropiadas por los triunviros,para recompensar con ellas a los soldados veteranos <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> la bat<strong>al</strong>la <strong>de</strong> Filipos. Lafamilia <strong>de</strong>l poeta tiene que abandonar sus tierras y emigrar, aunque luego, gracias a lamediación <strong>de</strong> sus amigos Asinio Polión, Alfeno Varo y Cornelio G<strong>al</strong>o, encargados <strong>de</strong>lreparto <strong>de</strong> las tierras, consigue una entrevista con Octavio y éste le promete la <strong>de</strong>volución<strong>de</strong> toda su hacienda. La Égloga IX <strong>al</strong>u<strong>de</strong> a los momentos <strong>de</strong> incertidumbre, antes <strong>de</strong> larecuperación <strong>de</strong> las propieda<strong>de</strong>s, y la I hace referencia a la tranquilidad <strong>de</strong>l poeta, una vezsolucionado el problema, en contraste con la tristeza y preocupación <strong>de</strong> Melibeo, quetiene que <strong>de</strong>jar sus tierras. La familia <strong>de</strong> <strong>Don</strong> <strong>Florencio</strong>, igu<strong>al</strong> que la <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong>, también sevio <strong>de</strong>sposeída <strong>de</strong> su hacienda por problemas <strong>de</strong> herencia, como ya dijimos, y la nost<strong>al</strong>giapor ese espacio perdido, i<strong>de</strong><strong>al</strong>izado en el recuerdo y siempre presente, se convierte en unmotivo centr<strong>al</strong> en la lírica <strong>de</strong>l poeta <strong>de</strong> Ouces. Éste incluso en el poema “A miña fada” <strong>de</strong>Follas ao vento se compara con Títiro y <strong>de</strong>scribe una campiña con todos los rasgos <strong>de</strong>una auténtico locus amoenus, adaptando así a su situación person<strong>al</strong> un topos <strong>de</strong> latradición 21 . Este punto en común entre el poeta <strong>de</strong> Mantua y el <strong>de</strong> Ouces pudo habermotivado la elección <strong>de</strong> esta composición virgiliana.20 Es también el texto clásico que más veces se ha traducido <strong>al</strong> g<strong>al</strong>lego. A. Gómez Ledo publica latraducción <strong>de</strong> As Églogas <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong>, en Ed. Nos, Santiago 1930, para conmemorar el bimilenario <strong>de</strong>lnacimiento <strong>de</strong>l poeta <strong>de</strong> Mantua. El texto <strong>de</strong> las Églogas, muy retocado para ajustarse más <strong>al</strong> origin<strong>al</strong>latino, vuelve a publicarlo en su volumen Escolma <strong>de</strong> poetas líricos gregos e latinos voltos en linguaxeg<strong>al</strong>ego, Instituto Padre Sarmiento <strong>de</strong> Estudios g<strong>al</strong>legos, Santiago 1973. En 1993 F. González Muñozincluye la traducción <strong>de</strong> las Églogas <strong>de</strong> <strong>Virgilio</strong> en el volumen Poesía bucólica latina, col. Clásicos enG<strong>al</strong>ego, Xunta <strong>de</strong> G<strong>al</strong>icia y Ed. G<strong>al</strong>axia, Santiago.21 Vid. Mª T. Amado Rodríguez, “Ecos clásicos na lírica <strong>de</strong> <strong>Florencio</strong> <strong>Vaamon<strong>de</strong></strong>”, Anuario <strong>de</strong> EstudiosLiterarios G<strong>al</strong>egos 1998, pp.22-23.461Anuario Brigantino 2002, nº 25

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!