12.07.2015 Views

Impunidade iha Timor-Leste - International Center for Transitional ...

Impunidade iha Timor-Leste - International Center for Transitional ...

Impunidade iha Timor-Leste - International Center for Transitional ...

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>International</strong> <strong>Center</strong><strong>for</strong> <strong>Transitional</strong> Justice<strong>Impunidade</strong> <strong>iha</strong> <strong>Timor</strong>-<strong>Leste</strong>: Ekipa Investigasaun ba Krime Grave Bele halo Diferensa?5. Potensiál Ba Impaktu Diak NoSustentavelHarii KapasidadeFalta komunikasaun no koordenasaun entre prokuradór <strong>iha</strong> GPJ no SCIT nian pesoallegal no investigativu mak sai hanesan obstakulu boot liu ne’ebé ekipa infrenta hodi foimpaktu signifikativu ba kapasidade setór justisa nasionál. Hanesan mensiona <strong>iha</strong> leten,prokuradór nasionál atualmente la<strong>iha</strong> esperiensia no kapasidade atu prosesa krime gravesira kontra umanidade. Membru hosi pesoal ekipa internasionál nian foin lalais ne’e hala’ohela sesaun <strong>for</strong>masaun limitadu balun ba prokuradór sira, ne’ebe hatudu progresu, komparaho kualidade serbisu <strong>iha</strong> pasadu. Maibe, ne’e laos resposta ne’ebé efetivu atu maximizatransferénsia abilidade husi peritu internasionál sira ba parseiru nasionál. Saida mak presizaliu mak ambiente koperativu ne’ebé SCIT no prokuradór sira servisu hamutuk loron-loron.Modelu servisu ida ne’e komum ba sistema lei sivil seluk, ne’e antisipa husi Kodigu ProsesuPenal <strong>Timor</strong>-<strong>Leste</strong> nian 111 , no ne’e importante atu harii kapasidade ne’ebe efetivamente.Akordu ba Asistensia hateten katak alende SCIT hala’o ninia knar prinsipál kona-ba foasisténsia ba GPJ, ekipa ne’e tenke fo <strong>for</strong>masaun profesionál ba ninia pesoal nasionál rasik. 112Tan ne’e, SCIT nia ofisiál internasionál koordenasaun legál nian hala’o servisu hamutuk hosira nian parseiru nasionál. Iha ekipa investigasaun lima ne’e ida-idak, ofisiál legal nasionálida servisu ho ofisiál koordenasaun legál internasionál na’in ida, involve <strong>iha</strong> servisu ne’ebésubstantivu no nune’e harii sira nian kompeténsia legál. La<strong>iha</strong> pesoal nasionál sira seluk <strong>iha</strong>SCIT, maske nune’e, signifika katak grau kapasitasaun nian limitadu tebes. SCIT atualmente<strong>iha</strong> hela prosesu nia laran atu rekruta investigadór adisional nasionál sira, ne’ebé bele hasa’eoportunidade ba impaktu harii kompetensia <strong>Timor</strong>-oan sira nian.Alende oferese kapasitasaun ba pesoal interna, Akordu ba Asistensia nian permite SCIT atupartisipa <strong>iha</strong> inisiativa kapasitasaun seluk ho instituisaun hirak husi liur wainhira posivel noapropriadu. 113 Ekipa seidauk halo buat barak to’o agora, ne’e posibilidade liu tanba la<strong>iha</strong>111 Kódigu Prosedimentu Kriminál , supra note 81, Artigos 48, 52 (2), 55 no 57 haktuir katak prosekusaun públikuharuka investigasaun hotu-hotu ne’ebé polisia hala’o (investigadór sira), ko katak polisia tenke servisu <strong>iha</strong>koordenasaun hamutuk ho prosekusaun públiku.112 Seksaun 2.2 Akordu ba Asistensia katak “membru staff internasionál SCIT nian sei <strong>for</strong>nese treinu profesionalinternational staff members will provide professional training <strong>for</strong> their national counterparts working in theTeam.” Assistance Agreement, supra note 47.113 Seksaun 2.3 Akordu asistensia nian <strong>for</strong>nese katak “[d]epende ba nesesidade no abilidade, SCIT bele <strong>for</strong>nesetreinamentu profesional ba organizasõens no eskritoriu sira <strong>iha</strong> <strong>Timor</strong>-<strong>Leste</strong> ne’ebe ninian aktividade <strong>iha</strong> relevansiaba <strong>iha</strong> ninian eskopu operasaun nian.” Akordu ba Asistensia nian, supra note 47.www.ictj.org 27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!