#55 web.pmd
#55 web.pmd
#55 web.pmd
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
interviu Cawerilia 26 ivniss.
_ qalbatono lela, saubari
saqarTveloSi safrangeTis elCis, erik
furnies intervius gamo atexili aJiotaJiT
minda daviwyo. batonma elCma,
romelic Turme gauRizianebia Jurnalistis
SekiTxvas, grZnobs Tu ar safrange-
Ti pasuxismgeblobas 2008 wlis omisa
da buqarestis samitze saqarTvelosTvis
map-is micemis dablokvis gamo, aseTi
ram brZana: ‘vin wamoiwyo omi? pirvelma
vin isrola cxinvalis mimarTulebiT?
Tqven ver SeZlebT istoriis xelaxla
daweras da pasuxismgeblobis Zebnas sxvagan
da ara iq, sadac is aris. amasTan
dakavSirebiT, Tu cota Sors moZebniT,
axsna-ganmarteba unda mosTxovoT menSevikur
respublikas, romelmac 1921 wels
oseTis mosaxleoba gaJlita da ara safrangeTs
an sxva saxelmwifoebs~. minda
movismino Tqveni Sefasebac am frazisa
da Sedegic, rac erik furnies gamonaTqvams
mohyveba.
_ andaza `rac brwyinavs, yvelaferi oqro
araa~ pirdapir esadageba am SemTxvevas. nuravis
hgonia, rom yvela diplomati didi analitikuri
gonebiTa da ganaTlebiT gamoirCeva.
raxan elCia batoni furnie, xom ar fiqrobT,
rom an saqarTvelos istoria icis da an
saerTod dafiqrda, ra Sedegi SeiZleboda
mohyoloda mis naTqvms? safrangeTis elCma,
garwmunebT, namdvilad ar icis saqarTvelos
istoria, didad pativs ar scems Cvens
qveyanas, bananis respublikad mivaCnivarT da
saerTod intervius dros arc ainteresebda,
ra azri Seeqmneboda qarTvel xalxs masze.
Tavi da Tavi amgvari pasuxisa is gaxlavT,
rom ruseTis gaRizianebas moerida. am pasux-
Si Riad Cans misi pozicia. gamodis, rom
Tu daWirda baton elCs, saqarTvelos Riad
da Tavisuflad daadanaSaulebs ruseTTan
mimarTebaSi. Cvenma prezidentma unda moTxovos
safrangeTis prezidents, rom gaiwvios
amJamindeli elCi qveynidan. Tbilad zis ara,
saqarTveloSi?
_ bodiSi rom moixados batonma
furniem?
_ Tqven ggoniaT, am mosazrebas, meored
rom hkiTxoT, uaryofs elCi? ar uaryofs
da igive pozicias daafiqsirebs. saerTod am
kacis karieras, vxedav, momavalSi didi aRzeveba
aRar aweria. igi amgvar Secdomebs kidev
dauSvebs da amiT misi kariera safrangeTSic
dasruldeba.
_ anu es interviu batoni elCisa
upatiebeli Secdomaa?
_ ra Tqma unda. gana SeiZleba qveyanaze,
romelsac uZvelesi istoria da kultura
aqvs, romlis xalxic ganTqmulia ukidegano
da xandaxan gadaWarbebuli tolerantobiTac
ki, amgvarad upativcemulod ilaparako da
vinmes genocidi Seswamo cilad? gana Sei-
Zleba, rom ase gadausva yvelafers xazi da
uazrod ganixilo ruseT-saqarTvelos omi?
da es maSin, roca amerika aramxolod films
iRebs am omze, aramed saqarTvelos mxardasaWerad
da dasacavad, Sav zRvaze amerikuli
samxedro gemebi permanentulad Semodian?
Tumca, ra unda ilaparako safrangeTze,
roca `mistralis~ miyidvaze elaparakeba ruseTs,
`mistralisa~, romelic Sav zRvaSi, ase vTqvaT,
arc daeteva?
_ me piradad kidev ufro gamaRiziana
misi pasuxis meore nawilma: `am
saqmeSi (igulisxmeba omi) realuri pasuxismgebloba
ekisreba orive mxaris
nacionalizms, romelic evropis omebis
umravlesobis safuZveli iyo, romelic,
sabednierod, gadavlaxeT da avirCieT
Rirebulebebi, romlebic warmosaxviTi
erebis ocnebebze maRla dgas~. simar-
Tle giTxraT, Seuracxyofilad vigrZeni
Tavi. ras niSnasvs, `warmosaxviTi
erebi?~ risi Tqma nebavda baton elCs
da me getyviT Tqven...
mkiTxvels yovel nomerSi vTavazobT intervius qarTvel
winaswarmetyvelTan. igi isaubrebs mocemuli momentisTvis yvelaze
metad aqtualur Temebze, Tumca qalbatoni lelas pasuxebi yovelTvis
efuZneba ramdenime wlis win Caweril winaswarmetyvelebebs.
amiT? imis xom ara, rom Cven, pirveli
evropelis samSoblo da uuuZvelesi
kulturisa da istoriis xalxi ararsebuli,
moCvenebiTi eri varT?
_ xom giTxari, bananis respubloikad
mivaCnivarT-meTqi? hoda, am sityvebiT adasturebs
kidevac Cems xedvas baton furnie.
_ sxvaTa Soris, igive erik furniem
kidev ufro uaresi ram Tqva cota xnis
win: axla saqarTvelo mTlianad Tavisufalia,
tankebi ki Tbilisidan 40 kilometrSi
dadgnen. batonma medvedevma
sityva Seasrulao.
_ gaigeT, ruseTs efereba. gaiTvaliswineT,
rom kremli yvelasTan Sedis kontaqt-
Si, opoziciasTan, poziciasTan, dipkorpusTan..
mokled, muSaobs `gru~.. magram furnies Cveni
mTavroba ver gaucvnia kargad!!!
_ arada es imfonze, rodesac evroparlamenti
Rebulobs rezolucias, sadac
SaviT TeTrze weria, rom ruseTis
mier saqarTvelos winaaRmdeg ganxorcielebuli
samxedro agresiisa da eTnikuri
wmendis droidan, ruseTi 2008
wlis 12 agvistos SeTanxmebas kvlav ar
asrulebs. evrokavSiri ruseTs mouwodebs,
Seasrulos mis mier xelmowerili cecxlis
Sewyvetis Sesaxeb eqvspunqtiani
SeTanxmebiT aRebuli yvela valdebuleba,
dauyovnebliv gaiyvanos jarebi
saqarTvelos afxazeTisa da samxreT
oseTis okupirebuli teritoriebidan da
isini konfliqtamde arsebul poziciebze
daabrunos. axla mainteresebs, aris
Tu ara es sanqcia ruseTis winaaRmdeg?
_ aba ra, es sanqciaa. evroparlamenti ar
dauTmobs ruseTs da rogorc warsulSi
viwinaswarmetyvele, evropul organizaciebs,
maT Soris evroparlaments, ruseTTan urTierToba
gaufuWdeba.
_ ra reaqcia eqneba kremls am
rezoluciaze?
_ kremli imedonebs, rom evropa ar wava
imaze, rasac sanqciebi iTvaliswinebs, magram
iseTi cvlilebebi moxdeba evropaSi, rom
ruseTs imedebi gaucruvdeba. saerTod mTel
msoflioSi iqneba didi cvlilebiI, rac
araerTxel miTqvams.
_ da pirvel TemasTan axlos kidev
erTi SekiTxva: safrangeTSi Semodgomaze
saprezidento arCevnebis cieb-cxeleba
iwyeba. gaimarjvebs Tu ara kvlav
qveynis axlandeli prezidenti nikola
sarkozi?
_ gamoricxulia. sxvaTa Soris Zlieri
pirovneba modis prezidentad, Jak Siraks
Seadareben.
_ kvlav ruseT-evropis urTierTobas
mivubrundeT. gavrcelda informacia, rom
ruseTi axali wlidan bunebriv airze
fasis mkveTr momatebas apirebs evropisTvis.
amis Sesaxeb evropelebs Tavad
`gazpromis~ xelmZRvanelma aleqsei milerma
Seatyobina.
_ hoda, moxdeba is, rac warsulSi
moxda: evropa aRSfoTdeba da gaaprotestebs
am gadawyvetilebas, xolo ruseTi gazs gadaketavs.
amas ki rac mohyveba, ukve naTqvami
maqvs warsulSi, magaliTad, 2009 wlis 8
ivliss: ruseTs mTeli msoflio upirispirdeba
maTi maxinji, faSisturi politikis gamo.
jer sad xarT?! mova zamTari da daiwyeba
evropis qveynebis gamyinvareba. ruseTi gazs
gadauketavs maT da warsulis scenari, TiTqos
es ukraina aferxebs gazis gaSvebas da ara
ruseTi, ganmeordeba. `es aris pirdapiri
SurisZieba!~ aRniSnavs evropa. ukve laparakic
zedmetia, Tu raoden saWiroa evropisTvis
saqarTveloze gamavali gazisa Tu navTobis
milebi! am proeqtebs momavalSi veraviTari
Zala ver SeuSlis xels~.
an 2009 wlis 16 seqtembers: `rac
Seexeba evropas, isini ruseTis mTavrobisgan
miiReben did dartymas _ gazs isev gadauketaven,
mere ki isev gauSveben! es aris
maTi pirdapir masxarad agdeba da Rirsebic
arian. Tumca vxedav, momavalSi molaparakebis
magidasTan jdoma mobezrdeba evropas da,
bolosdabolos, ruseTs dauwesebs Zalian
mkacr sanqciebs. ai amas ki, vxedav, ruseTi
ar elodeba, magram asea da ase asruldeba!~
_ qalbatono lela, Tqven aseve
araerTxel iwinaswarmetyveleT, rom
rusul samxedro bazebze afeTqebebi
gaxSirdeboda. asec moxda. Tumca rusebi
oficialurad sxvadasxva gaumar-
Taobebsa da gaufrTxileblobas aweren
saeWvod gaxSirebul SemTxvevebs. realurad,
ra aris mizezi am afeTqebebisa
da rusi samxedroebis daRupvisa?
_ mizezi daSvebuli Secdomebicaa, gaufrTxileblobac
da teraqtebic _ yvelaferi
erTad. Tumca, raRa Tqma unda, kremls ar
awyobs imis xmamaRla Tqma, rom teroristebi
maT samxedro bazebze aRweven da amitom
mxolod Secdomebze saubroben.
_ aseve xSiria cnobebi Suagul moskovSi,
saxelmwifo uwyebebis SenobebSi
dadebuli narmebis Sesaxeb. ase moxda,
magaliTad, moskovis saqalaqo prokuraturis
SemTxvevaSi. anonimma oTxjer
Seatyobina samarTaldamcavebs, SenobaSi
asafeTqebeli mowyobilobaao, Tumca
gamnamRmelebs adgilze araferi daxvdaT.
ase moxda restoran ‘makdonalds-
Sic~ _ bombi iqac ver aRmoaCines.
_ Zalianac kargad aRmoaCines, magram
panikis Tavidan asacileblad damales, ar
Tqves simarTle.
_ sainteresoa isic, rom ruseTis
aerodromebze TviTmfrinavebis daSvebisas
gaxSirda pilotebisTvis lazeris
sxiviT, ase vTqvaT, `Tvalis abma~. amas
samarTaldamcavebi xulignobad afaseben,
Tumca ocdaaTi SemTxvevidan jer vercerTi
xuligani ver daakaves.
_ kaciSvili ar daijerebs mTel msoflioSi,
rom es xulignobaa. es teroristebis
namoqmedaria da rom icodeT, am meTods
sxva qveynebSic gamoiyeneben isini.
_ axla vrceldeba informacia, rom
ruseTma SesaZloa saqarTvelos mier
20-ian wlebSi samxreT oseTSi osebis
genocidi aRiaros.
_ uf, didi ambavi. ruseTma samaCbloc
ki aRiara `samxreT oseTis damoukidebe saxelmwifod~,
magram miTxariT, vis miaCnia an
damoukideblad da an saxelmwifod es pawawa,
ori kvadratuli kuTxe? aseve iqneba am
genocidis aRiarebis faqtic. ise ki, sakiTxava,
vin vis mouwyo sinamdvileSi genocidi?
yvelam erTad 1921 wlis iqiT gaixedos da
naxaven, amxela istoriisa da saxelganTqmuli
mefeebis mSobeli qveyana guberniad rogor
gadaaqcia ruseTma cecxliTa da maxviliT.
_ ise, samxreT oseTSi am Semodgomaze
arCevnebia daniSnuli. ra bedi
elis mas?
_ araviTari mniSvneloba ar aqvs imas,
Tu ra moxdeba am arCevnebze samaCabloSi (me
mxolod ase movixsenieb am kuTxes). es realobaa,
es simarTlea da ai, ratom: samaCablo
saqarTveloa! rusebi gavlen iqidan, vinaidan,
rogorc araerTxel miTqvams, saku-
Tari Tavi aqvT misaxedi. es realuri
winaswarmetyvelebaa da isic sruli simarTlea,
rom ase airCev-gadairCeven viRacviRaceebs,
magram roca dakravs Jami
winaswarmetyvelebis asrulebisa, aRarc osi
dagvxvdeba iq da arc rusis jari.
arada, amaswinaT miTxres, erT qarTvel
eqsperts winadadeba wamouyenebia, afxazeTs
damoukidebloba mivceT, sxva gamosavali ar
gvaqvso. vurCev im qarTvels, Tavad Tu ver
aanalizebs politikur viTarebas,
winaswarmetyvelebebi waikiTxos, egeb mixvdes,
realurad ra rogoraa. saerTod am Temas
arc minda metad Sevexo, imdenad bavSvur
sityvaTa TamaSs hgavs am pirovnebis afxazeTTan
dakavSirebuli mosazreba. me ase
vxedav, rom `qoTanSi araferi yria~ da
tyuilad nervebs nu moiSliT, Cemo qarTvelebo.
ho, da kidev, simarTle giTxra, arc osuri
arCevnebia saintereso Tema, saintereso
ruseTis arCevnebia.
_ hoda, zustad es mindoda mekiTxa.
Tumca, manamde minda CagekiTxoT, ra
aris baRafSis gardacvalebis realuri
mizezi?
(GAGgagrZelebaELEBA gv.5)
mTavari redaqtori: irma gelaSvili
gazeTi registrirebulia vake-saburTalos raionul sagadasaxado inspeqciaSi.
gazeTSi da vebgverdze gamoyenebuli masalebis da fotoebis gadabeWdva-gamoqveyneba
redaqciis Tanxmobis gareSe akrZalulia. saavtoro uflebebi daculia.
www.lelakakulia.ge / el-fosta: lelakakulia@yahoo.com
2
kosmosSi kosmosSi kosmosSi dro dro dro ar ar ar arsebobs!
arsebobs!
arsebobs!
`winaswarmetyvelebam ar icis Svili da qmari, axlobeli da
megobari. Cven vambobT imas, rasac vxedavT da gveubnebian...
miiReT ise, rogorc vwinaswarmetyveleb!~
2011 weli, 23 maisi,
Tbilisi, dilis 9 saaTi.
vxedav, palestinis sakiTxTan dakavSirebiT
israeli da amerika Zalian rTul politikur
CixSi moeqcevian da wava didi politikuri
brZolebi. israelis mTavroba ar
dauTmobs amerikis mTavrobas; piriqiT, did
winaaRmdegobas gauwevs, gansakuTrebiT ki
prezidents, romelic israels sulac ar
esimpaTiureba, ar mowons!!! maT miaCniaT, rom
prezidentma amerika daRupvis gzisken gadaxara,
rom igi absoluturad uvici politikosia.
es ewyineba TeTr saxls Tu ara,
israels sulac ar ainteresebs.
israeli omisTvis mzadaa da arc
erT SemTxvevaSi ukan ar daixevs,
ar daTmobs miwebs!
es yovelive jer kidev 1993-1994 wlebSi
viwinaswarmetyvele da mTeli sizustiT asruldeba
yvelaferi.
vxedav, TiTqos amerika raRacas
daaTmobinebs israels, moilaparakeben
kidec, magram ar daijeroT,
es tyuilia, radgan mTeli israeli
amerikis SeTavazebis winaaRmdegia.
`Cven Tavad gadavwyvetT Cvens beds!~ _
ganacxadeben israelis mTavroba da xalxi. _
`Cven amerikas ar vendobiT!~ is TamaSi da
politika, romelsac TeTri saxli atarebs
israelis mimarT, Zalze arasworia. `arc
erTi nabijiT ar davixevT ukan!~ _ israeli
ar daTmobs Tavis miwebs.
2011 weli, 25 maisi, Tbilisi.
mTel msoflioSi bunebis aseTi Setevebi
dedamiwaze Zalian bevr rames Secvlis. es
kidev araa is sityvebi, rasac vxedav!
gansakuTrebiT adamianis organoebi
ganicdis mutacias. diax, asea.
amas ganapirobebs uamravi atomuri
gaJonva, afeTqebebi, gamonabolqvebi,
vulkanuri amofrqvevebi da a.S.
da a.S. romeli erTi CamovTvalo?!
da kidev uamravi uaryofiTi energiac,
romlebic mTeli dedamiwis
struqturas Secvlis. Tumca, vxedav,
rom adamiani Zalian swrafad
moergeba am cvlilebebs.
1992 wels viwinaswarmetyvele, vxedav bacilas,
infeqcias, romelic pirdapir Seexeba
adamianis organoebs, es RviZlia, Tirkmelebi
Tu filtvebi da a.S.-meTqi. dRes es
winaswarmetyveleba asi procentiT sruldeba.
garda amisa, am TemasTan dakavSirebiT sxvac
bevri ram viwinaswarmetyvele (moiZieT wignsa
da gazeTebSic). es ar aris msubuqad Sesaxedi
Tema. 1992 wels vTqvi, rom axali daavadebis
gamo kacobriobis naxevarze meti
gawydeba-meTqi!
momavalSi kidev Cndeba ori Zalian
rTuli daavadeba. es ki, rogorc
adre aRvniSne, baqteorologiuri
omia!
magram yvelaze ufro am daavadebebs Tvi-
Ton buneba uwyobs xels, vinaidan dedamiwaze
seriozuli kataklizmebia. adamianma Seqmna
momwamlavi qimiuri nivTierebebi da hgonia,
rom igi daculia sacavebSi. Zalian cdebiT!
amxedrebul bunebas verc erTi sacavi ver
gauZlebs dedamiwaze. ase rom, frTxilad,
adamianebo!
Jonavs, vxedav, qimiuri momwamlavi niv-
Tierebebi. igi ifanteba haerSi, wyalSi,
abinZurebs bunebas. es ki marTla didi
katastrofaa adamianebisTvis. ar arsebobs
daavadeba, mere mTel msoflios rom ar
moedos! am mxriv kacobriobas momavalSi
didi sirTuleebi elis! magram isic minda
aRvniSno, rom sicocxle mainc imarjvebs da
adamianebi cxovrebas ganagrZoben!
vxedav, iaponelebi rogorRac mouvlian
afeTqebul atomur sadgurebs _ es Zalian
mniSvnelovania. xolo buneba ki boboqrobs,
grZeldeba vulkanebis amofrqvevebi, cecxli
ekideba yvelgan tyis masivebs da a.S.
am fonze saqarTvelo marTla gadarCeba,
buneba _ kosmosi indobs
Cvens patara qveyanas, xolo bunebis
mier Cveni qveynisTvis miyenebuli
zarali, arc Seedreba sxva qveynebis
zarals, romelnic TiTqmis aRigvebian
miwis pirisagan.
ruseTSi, vimeoreb, isev vxedav cecxls,
iwvis yvelaferi. unda moufrTxildnen puris
yanebs, magram vxedav, rom es SeuZlebelia.
es yvelaferi mainc moxdeba. vxedav, isev
iwvis tyeebi, puris yanebi da a.S.
aseve minda aRvniSno rusuli atomuri
sadgurebi: radiacia Jonavs! es did dartymas
miayenebs ruseTs da aseve sxva qveynebsac.
somxeTis atomuri sadguri ar aris myari,
ase vTqvaT. es jer kidev oci wlis win
viwinaswarmetyvele. frTxilad! somxeTSi didi
miwisZvrebi icis, es asi procentiT moxdeba:
iqneba didi miwisZvra, damangreveli.
vimeoreb, rom buneba isev boboqrobs
mTel msoflioSi. vxedav, isev
erTdroulad amoxeTqavs is miZinebuli
vulkanebi, romlebsac jer ar
amouxeTqavT. miwisZvrebic erTdroulad
xdeba da cecxli ekideba yvelafers.
iaponiaSi didi vulkani amoifrqveva. igi
TiTqos samudamod iyo miZinebuli, magram
ara, batonebo.
Tumca, dRes vinc fiqrobs, rom es
aris apokalifsi, cdeba, es ase ar
aris.
vimeoreb asjer danaxuls da isev vwinaswarmetyveleb,
rom dedamiwas araferi ar
mouva! ubralod, rac adamianebma daTeses
bunebaSi, imas imkian. mTeli msoflios qveynebi
iwvneven bunebi am dartymas. ase iyo
milioni wlebis ukan, asea dRes da ase
iqneba momavalSic. es aris myari simarTle
da morCa!!!
rogorc aRvniSne, saqarTvelo Zalian msubuqad
gamoZvreba am movlenebidan. amas xSirad
imitom vimeoreb da vwer, rom ar minda
Cemi qarTvelebi SiSma Seipyros. isedac rTul
periodebs gavdivarT da axla bunebis risxvas
saqarTvelo namdvilad ver aitanda!
Cemi qveyana da xalxi Zlierdeba
da am Znelbedobis Jams naTlad
Cans, rom kosmosi gvicavs da gvifaravs!
amas veravin uaryofs!!!
vinaidan yvelaferi xiluli xdeba
adamianebisTvis. amin!!!
2011 weli, 11 ivnisi, Tbilisi.
vxedav, qarTul mediaSi is didi cvlilebebi
xdeba, rac aTi-TxuTmeti wlis win
viwinaswarmetyvele. momavalSi vxedav axal
gamomcemlobebs, axal Jurnal-gazeTebs, axal
mepatroneebs, axalgazrda Jurnalistebs da
a.S. TiTqmis yvelaferi icvleba qarTul
mediaSi. es axali, jansaRi, Zlieri da ni-
Wieri Zalebia, rac saqarTvelos, xalxs ase
sWirdeba. monopolias momavalSi verc erTi
lela kakulia
gamomcemloba ver aiRebs xelSi. dRes am
sakiTxs ixilaven mTavrobis xaziT da monopoliebis
daSlis manqanac aamuSaves!
`kviris palitras~ zustad usruldeba, rac
wlebis win viwinaswarmetyvele. amis gamo
maT qarTvel winaswarmetyvels, †lela†
kakulias uari uTxres wignis dabeWdvaze!!!
wigni ki mainc daibeWda!
absoluturad sworia, rom unda arsebobdes
sxva Zlieri gamomcemlobebic, romlebic
konkurencias gauweven erTmaneTs da es daabalansebs
yvelafers. vxedav, momsaxurebis
donec maRali iqneba. am procesebs veraferi
SeaCerebs!
saerTod, bevri ram Seicvleba da es
cvlilebebi Cemi qveynisTvis aRmavlobisa da
siZlieris momtania.
minda aRvniSno, rom rogorc yovelTvis,
es adamianebis ki ara, kosmosis nebiT
xdeba, iqidan modis yovelive da mteri
verafers daaklebs Cems qveyanas.
xalxi ki yvelafers Cumad Sehyurebs. asea,
xalxi brZenia da aseve saSiSic. Tu dauSvi
Secdomebi, ar gapatieben. es yvela Sadimans
exeba. aseTia kanoni dedamiwaze!!!
vxedav, xalxi ar endoba opozicias. mTavari
ki is aris, rom Sidaomebi aravis
surs. miTumetes, roca xalxma icis, rom
daucvelia! Tu mitingze gavlen, iq, RmerTma
uwyis, opoziciis liderebi ra nabijs gadadgamen
mTavrobasTan dakavSirebiT, ufro
sworad, ra garigeba iqneba isev. diax, xalxi
imedgacruebulia, xalxs ar sjera maTi, xalxs
sWirdeba isini, vinc mis interesebs daicavs,
sWirdeba axali saxeebi, axali opozicia.
vxedav, bevri ram Seicvleba saqarTveloSi
da es cvlilebebi mxolod
sikeTis momtania Cemi xalxisTvis
da sxva arafris. es aris
simarTle, asea saWiro Cemi xalxisTvis.
qarTuli saxelmwifos aRzevebasa
da siZlieres, gansakuTrebiT ki
neitraluri qveynis statuss, saqarTvelo
asi procentiT miaRwevs _ vici
da vxedav wlebis ganmavlobaSi.
gansakuTrebiT amerikis mxardaWera aZlierebs
qarTul politikas. amerika, rogorc adre
bevrjer aRvniSne, ruseTs ar dauTmobs arcerT
SemTxvevaSi. miTumetes, rom dRes ruseTi,
ase Tu ise, ukve dasustebuli da amasTan,
daSlilicaa. amerika ar erideba, vxedav, uxeSi
politikis gatarebas ruseTis winaaRmdeg,
rac Zalian Zabavs maT urTierTobebs da
rac, vxedav, gamoiwvevs did politikur qariSxals.
vxedav, aSS Sav zRvaze erT xomalds
ki ara (razec ruseTi ase
aRSfoTda), aramed ramdenime samxedro
gems Semoiyvans da amas
xels veravin SeuSlis!
ai aq gaimarTeba amerika-ruseTs Soris
didi politikuri brZolebi, magram nato
ukan ar daixevs! ra ici, iqneb ruseTs
natos daxmareba dasWirdes? momavalSi vxedav,
rom aucileblad dasWirdeba kidec
ruseTs daxmareba. saSiSroeba mas, merwmuneT,
muslimebisgan elis! amis winapirobebi aucileblad
gamoCndeba. da saerTod, rac ki
viwinaswarmetyvele, yvelaferi zustad asruldeba.
axla mTel msoflios uWirs, gansakuTrebiT
iaponias, imitom, rom atomur sadgurebs
ver aqrobs. vxedav did afeTqebebs.
es katastrofa gardauvalia. amoxeTqavs vulkanic.
es dedamiwis TiTqmis yvela kuTxeSi
3
xdeba, magram gansakuTrebul dartymas mainc
iaponias ayenebs kosmosi. frTxilad, isev
taifuns vxedav! isev ngreva, radiacia, romelsac
verafers uxerxeben. mTavroba cdilobs damalos
saSineli darRvevebi, magram Sedegs,
anu ngrevas verc damalaven da verc moerevian.
amis SemdegRa iwmindeba radiaciisgan
iaponia, rogorc viwinaswarmetyvele!
evropac mowamlulia. es bacila _ infeqcia
jer kidev 1992 wels viwinaswarmetyvele.
eZeben mizezs, magram ver pouloben. xan ras
abraleben da xan _ ras!!! Cems xedvaSi es
baqteorologiur oms hgavs.
Tumca vxedav vaqcinas, romelic
klavs am sasikvdilo baqterias,
romelic uamrav adamians Seiwiravs!
albaT adamianebi ufro gafrTxildebian,
umTavresad, bunebasTan mimarTebaSi. vxedavT.
magaliTad irani Tu ar moeSveba atomuri
sadguris Senebas da a.S. Zalian cudi Sedegebi
eqnebaT. atomi arc maT moutans sikeTes! mokled,
saxelmwifoebs didi dakvirveba marTebT!!!
vxedav axal kanonebs, romelTac evropa SeimuSavebs.
daiSveba akrZalvebi, romelTac verc
erTi saxelmwifo ver SeewinaaRmdegeba. kanoni
kanonia! amaSi, ra Tqma unda, amerikac CarTulia.
ai ruseT-amerikis urTierTobebi ki kvlav
`gadatvirTuli~ rCeba! Tumca momavalSi vxedav,
rom ruseTSi mTavroba icvleba, rasac
aseve didi cvlilebebi mohyveba rusul politikaSi.
es gadaarCens, vxedav, ruseTs. isini
yvelasTan gamoasworeben urTierTobebs, gansakuTrebiT,
mezobel qveynebTan, aseve evropasTan,
amerikasTan. icvleba yvelaferi da es
rusi xalxis sasargeblod. yvela aRiarebs,
rom ruseTi swori, demokratiuli gziT
midis. cvlilebebi SeaqvT konstituciaSi,
Rebuloben, vimeoreb, axal kanonebs da xalxi
SvebiT amoisunTqebs. vxedav, ibadeba axali
ruseTis Zlieri saxelmwifo _ demokratiuli
saxelmwifo! aq saqarTvelo ibrunebs
afxazeTs, anu vxedav, TviTon afsuebi brundebian
saxlSi, qarTvelebTan. dRes isini
ufro ltolvilebi arian afxazeTSi, vidre
saqarTvelos sxva teritoriebze mcxovrebi
qarTveli devnilebi. asea, sanam kedels Tavs
ar xeTqav, ver xvdebi adamiani, ras sCadixar!
afxazeTi da samaCablo saqarTveloa! amin!
2011 weli, 14 ivnisi, Tbilisi.
qarTul eklesias erTi periodi Zalian
gauWirdeba. man unda moigerios is Semosevebi,
romelebic damalul TamaSs hgavs. magram
yvelam yvelaferi icis.
Zalian sasiamovnoa somexTa kaTalikosis,
garegin II-is Camosvla saqarTveloSi.
saqarTvelo miesalmeba mis uwmidesobas,
ra Tqma unda; miesalmeba da
meti araferi!
asea, istoriulad saqarTvelo yovlTvis
mxarSi edga somxebs da bevrjer gadaurCeniaT
Cvens mefeebs somxeTi. amaze SeiZleba bevri
visaubroT, magram faqti faqtad rCeba!!!
vxedav, momavalSi saqarTveloSi mxolod
erTaderTi sarwmunoeba _ marTlmadideblobaa
da sxva araferi. Cven, qarTvelebi, vxedav,
did pativs vcemT sxva erovnebis xalxebs,
evropac taSs gvikravs da moswonT tolerantobis
aseTi done saqarTveloSi. isini
aseve mraval pirobasac gviyeneben, raTa
demokratiis gzaze mdgari saqarTvelo iyos
srulyofili saxelmwifo yvela gagebiT, ma-
gram kosmosSi erTi kiTxvaa: ratom yrian
Tavad evropelebi muslimebs evropidan? ratom
ar Rebuloben TurqeTis amxela saxelmwifos
evrokavSirSi? sainteresoa, ara?
momavalSi vxedav gabrwynebul
mraval qarTul eklesias, saidanac
qarTuli sagaloblebi ismis mxolod
da sxva araferi; ismis qarTuli
wirva-locva da sxva araferi;
ismis ena qarTuli da sxva araferi.
gaigeT, batonebo, kosmosi icavs
saqarTvelos da arcerT SemTxvevaSi
ar dauSvebs aranair uaryofiT
cvlilebas. mesmis xma kosmosidan:
`araferia Tqveni, rac Cemia.
Cemi ki saqarTveloa!~ frTxilad!!!
es sityvebi pirdapir kosmosidan modis.
saqarTvelo, vimeoreb asjer naTqvamsa da
danaxuls, rom iyo da iqneba Tavisi geografiuli
adgilmdebareobiT SemaerTebeli sax-
iaponiaSi didi vulkani amoifrqveva. igi TiTqos
samudamod iyo miZinebuli, magram gansakuTrebul
dartymas mainc iaponias ayenebs kosmosi.
elmwifo evropa-aziisa; diax, neitraluri,
demokratiuli saxelmwifo. dRes ukve yvelaferi
aqeT midis. diax, saqarTvelo neli
tempiT, magram viTardeba, izrdeba da qarTvelebi
msoflioSi mniSvnelovan adgils vikavebT.
Tumca, dRevandeli gaWirvebidan gamomdinare,
vici, Zneli dasajerebelia yvelaferi es,
Cemo sayvarelo qarTvelebo, magram dRes
ukve aris yvela winapiroba imisa, rom rogorc
warsulSi asrulda winaswarmetyvelebebi asi
procentiT, ise asruldeba is, rac dRes
davwere _ erTi wetilic ki ar daakldeba.
me vici rasac vxedav! me vici,
rasac vwer! da mTavari ki isaa,
rom vici, asi procentiT asrulde-
aseTi didi gardatexebi, marTalia, ukvalod
ar Caivlis, magram Cemi qveyana, Cemi eri
gadarCeba!!! nu SexedavT am yovelives ase
msubuqad. es Zalian Rrma, TiTqmis uZiro
politikaa. diax, rogorc vuwodeb xolme,
Waobia!!! da aq bevri ver gaigebs, ra xdeba.
amis axsna aRar msurs. rasac vxedav, yvelaferi
asruldeba da morCa!!!
yvelaze mTavari sagareo politikaa!!! ase-
Ti Tbili urTierTobebi somxeTTan Zalian
`maxarebs~ da
minda vixilo Cveni patriarqis, ilia
II-is Casvla somxeTSi, raTa axla
man moinaxulos iq qarTvelebi!!!
ise, saboloo jamSi, rogorc ar unda
iaroT, yvelaferi zemoT, kosmosSi wydeba
mainc da sxva araferi.
isev mesmis qarTuli laSqris fexis xma,
abjrisa da xmlebis Cxriali. es is uxilavi,
kosmiuri mebrZolebi arian, romelTa gamoCenas
vxedav maSin, roca saqarTvelos uWirs:
nu medavebiT mamuls,
sarwmunoebas, enas,
eklesiebs da miwebs _
miwebs, haers da zecas!!!
fiqrobT, yvelafers xedavT?
maSin SexedeT kargad,
cis kabadonze laSqars
xedavT, qarTvelTa laSqars?
gamwkrivebula jari,
es uxilavi Zala.
marto me mZaluZs xilva
abjarasxmuli jaris.
cis meomrebis brZola _
samSoblosaTvis brZola!
roca uWirdaT qarTvelT,
maSin ibrZoda yvela!
es uxilavi Zala
mudam icavda enas,
sarwmunoebas, mamuls,
qarTul zecas da genas!
dRes, faqtobrivad, mTeli msoflios qveynebs
uWirT. TiTqmis yvelaferi erTad aumxedra
kosmosma adamianebs. Tumca, rac daTeses,
imas imkian adamianebi, saxelmwifoebi Tu qveynebi.
sabolood yovelTvis simarTle imarjvebs.
da mainc dedamiwaze simSvide isadgurebs,
buneba ukan ixevs. vxedav, dedamiwa wynardeba.
es ase iqneba momavalSi, magram kacobriobas
dRes urTulesi gza aqvs gasavleli. mecnierebs
uWirT pasuxis gacema im SemTxvevebze,
movlenebze, rac xdeba da moxdeba bunebaSi.
amboben erTs da sapirispiro ki xdeba. saintereso
ki is aris, rom me 20-25 wlis win
davinaxe is, rac dRes xdeba; davinaxe da
yvelaferi davwere _ diax, davwere da
gamovaqveyne. es Zalian daexmareba adamianebs,
rom suli daimSvidon, rom ar SeSindnen.
Cems wignSi `axali sityva~ yvelaferi weria,
rac daminaxavs, yvelaferze pasuxia gacemuli.
am wignidan uzarmazari kosmiuri energia
modis, dacviTi energia, romelsac
saswaulebrivad didi Zala aqvs!!!
Cemi patara qveyana ki, vimeoreb asjer
danaxuls, rom mSviddeba, Zlierdeba da yvela
Semotevas uZlebs. axlosaa dros, roca yvela
mixvdeba, Tu raoden mniSvnelovania qarTuli
`abreSumis gza~, anu realurad Tavad saqarTvelo
evropa-aziis qveynebisTvis, gansakuTrebiT ki
amerikisTvis. es yvelaferi male gamoCndeba!
ba yvelaferi! (gagrZeleba Semdeg nomerSi)
`garegin II axalgazrda adamiania
da albaT, jer meti gamocdileba
sWirdeba. igi Wkviani kacia, magram
surs, rom yvelafri saswrafod
gaakeTos, rac ar gamodis. me mas
vuTxari, rom didi gamocdileba
maqvs, amitom simSvide yvelafers
sjobs. somxebs aqvT survili,
saqarTveloSi taZrebi kidev gaxsnan.
Cven SevTavazeT, rom Tu
saqarTveloSi somxuri taZrebi
gaixsneba, somxeTSic aucileblad
unda gaixsnas qarTuli taZrebi.
SevTanxmdiT, rom momavalSi ufro
kargi TanamSromloba gveqneba. minda
vTqva, rom saqarTvelos eklesia
Riaa yvelasTvis, magram qarTuli
eklesia ar dauSvebs, rom qarTveli
eri da qveyana daiCagros...
orive mxares aqvs sabuTi, rom
qarTuli eklesia arsebobs somxeTSi
da somxuri eklesia _ saqarTvelo-
Si. moviwvevT mecnierebiT dakompleqtebul
komisias, romelic orive sakiTxze
imsjelebs. miuxedavad orive
mxaris pretenziebisa, es Cvens Zmur
urTierTobebs xels ar SeuSlis.
problemebi aris rogorc somxebis,
ise qarTvelebis mxares. imedia, somxuri
mxare xels Segviwyobs eklesiebis
dabrunebis sakiTxSi. Cveni urTier-
Toba, romelic samagaliTo unda
iyos ara calmxriv, aramed ormxriv
moZraobas iTvaliswinebs~.
ilia II
4
(dasawyisi gv.2)
_ mokled getyvi: baRafSi ar aris
Tavisi sikvdiliT gardacvlili.
_ da zemoT daanonsebuli kiTxva:
ra moxdeba 2012 wels ruseTSi, miiRebs
putini arCevnebSi monawileobas?
_ ra Tqma unda! aba risTvis ibrZvis?
Tumca ruseTis prezidentad momavalSi verc
putins vxedav da verc medvedevs. ruseTis
arCevnebTan dakavSirebiT evropa da amerika
did aRSfoTebas gamoTqvamen da dRevandel
mTavrobas aralegitimurad miiCneven. ai aqedan
daiwyeba maTi ubedureba. opozicia gaerTiandeba
da mova axali lideri _ generali
_ ase davarqvi da asec aris. ase rom,
revoluciis patara talRa kargad waartyams
ruseTsac. ai, ra aris salaparako da gansaxilveli
Tema. axla ruseTi, faqtobrivad,
ukve daSlilia, problemebi aqvs iaponiasTan,
Cinelebi lamis moskovTan aarseben dasaxlebebs
da ase Semdeg da ase Semdeg. mokled,
rac ki odesme miTqvams ruseTze, yvelaferi
wveT-wveTad asruldeba.
_ qalbatono lela, medvedevi putinis
momxre Cinovnikebs aTavisuflebs Tanamdebobebidan.
niSnavs Tu ara es imas,
rom moaxlovda Tavad putinis, anu
arwivis erTi Tavis moSoreba?
_ es procesi didi xania dawyebulia.
Tavidan farulad, xalxisTvis SeumCnevlad
mimdinareobda brZola, axla ki Riad, xilulad
Cans tandems Soris ganxeTqileba da
sazogadoebac alaparakda, Torem es axali
ambavi sulac ar aris. gaixsene, ras vwerdi
medvedevis gaprezidentebis dasawyisSi, roca
masa da putins Soris lamis idealuri
urTierToba sufevda: `axal prezidents
mobezrdeba (Tu mobezrebuli ara aqvs ukve)
eqsprezidentis miTiTebebi. mis irgvliv
Semoikribebian ganawyenebulni Zlierni ama
qveynisani. es axal prezidents did Zalas
aZlevs, roca, amave dros, vxedav, rom omi
mas saerTod ar awyobs CrdiloeT kavkasiaSi
da arc saqarTvelosTan. igi keTilmezoblur
urTierTobebs arCevs, magram dRes iZulebulia,
iTamaSos eqsprezidentis moTxovnebiT.
amitom yovelive Zalian sxvanairad gamoCndeba,
magram sabolood ki damTavrdeba ise,
rogorc viwinaswarmetyvele~. es 2008 wlis
4 maisis Canaweria. manamde da mas Semdegac
ki araerTxel vTqvi, rom medvedevsa da
putins Soris urTierTobebi gamwvavdeboda
da premiers `medvedis~ TaTi moxvdeboda,
anu rusul orTavian arwivs erTi Tavi
motydeboda. asec moxdeba.
_ Tqven brZanebT, ruseTi dasustebul-daSliliao
ukve, ai ruseTi ki
presaSi aJiotaJs texs, nato ukve mkvdari
vefxvia, vinaidan amerikuli samxedro
manqana Tvalsadaxels Sua kargavs Zalaso.
_ natos dasusteba absurdia. amerikuli
samxedro manqana Zalas ki ar kargavs, piriqiT,
ikrebs.
_ qalbatono lela, kiril meteliovis
bolo publikaciaSi, romlis Targmanic
am nomerSi ibeWdeba, cdomileba
rodesac 2009 wels nato-s generaluri
mdivani gavxdi, bevri gaocebuli darCa imiT,
rom Cemi saprogramo sityva ruseTs mivuZRveni.
bevrs axlac gaukvirdeba is, rom SeerTebul
StatebSi Cemi vizitis dros erT-erTi
Tema, romelzec visaubreb, isev nato-ruse-
Tis urTierTobebi iqneba. magram saamisod
seriozuli mizezebi arsebobs.
SeerTebulma Statebma da misma natoelma
mokavSireebma Zalisxmeva ar daiSures imisaTvis,
rom evropa erTiani, Tavisufali da
daculi yofiliyo. bolo ori aTwleulis
ganmavlobaSi Cven am mizans sagrZnoblad
mivuaxlovdiT.
axla imis SesaniSnavi SesaZlebloba gvaqvs,
rom usafrTxoeba ganvaviTaroT ara mxolod
evropaSi, aramed mTel evro-atlantikur sivrce-
Si, radgan nato-m da ruseTma gverdze gadades
uTanxmoeba ufro mWidro TanamSromlobis
sasargeblod. aSS-s SeuZlia am procesis
erT-erTi mamoZravebeli Zala gaxdes.
civi omis dasrulebidan didi xnis ganmavlobaSi
nato da ruseTi erTmaneTs undoblobiT
epyrobodnen, Tumca gafarToebis
da TanamSromlobis ganmtkicebis sasargeblod
argumentebi sul ufro damajerebeli
xdeboda im safrTxeebis raodenobisa da
masStabebis zrdasTan erTad, romlebic Cvens
qveynebs emuqreboda. terorizmi, birTvuli
iaraRis gavrceleba, kiberdanaSauli da mekobreoba
_ es mxolod ramdenime safrTxea im
globaluri safrTxeebis CamonaTvalidan, romlebic
dRes yvela mxares emuqreba.
erTaderTi, rac am safrTxeebs warmatebiT
daupirispirdeba _ qveynebsa da organizaciebs
Soris ufro farTo TanamSromlobaa.
is natosTvis da ruseTisTvis sasicocxlod
mniSvnelovania da isini pasuxismge-
davafiqsireT. kerZod, saubaria yirimis
naxevarkunZulis saboloo kuTvnilebaze.
meteliovi wers, rom TiTqos Tqven
brZaneT, kunZuli ruseTis mflobeloba-
Si gadavao.
_ rogorc Cans kiril meteliovma sworad
ver gaigo Cemi naTqvami da sxvagvarad
gadaxarSa uzarmazari informaciidan es pasaJi.
saqme isaa, rom kirili ar iyenebs diqtofons
da Secdomac amitom gaepara. realurad
ki yirimis naxevarkunZuli kidev karga
xans iqneba sadavo, Tumca sabolood swored
ise moxdeba, rogorc adrindel winaswarmetyvelaSia
naTqvami.
_ amboben, rom ukrainis prezidentma
`gazis omze~ sapasuxo svla ganaxorciela,
rodesac amerikuli samxedro xomaldi
`monterei~ miiwvia samxedro swavlebebze
odesis sanapirozeo.
_ ianukoviCi rom rusebs siurprizebs
mouwyobda, me jer kidev wlebis win viwinaswarmetyvele
da misi es nabiji sulac ar
aris gasakviri.
_ presaSi ukrainulma dokumentma ga-
Jona, romelic cxadyofs, rom ianukoviCi
kremlis zurgs ukan nato-sTan kavSirebs
aZlierebs, riTac moskovis interesebs
zians ayenebs. anu winaswarmetyveleba Tavisi
gziT midis da miuxedavad ianukoviCis
xmamaRali gancxadebebisa, rom ukraina
samxedro aliansSi ar gaerTiandeba, es
mainc ase moxdeba?
_ ra Tqma unda, ukraina aucileblad
gaxdeba natos wevri. winaswarmetyveleba ar
icvleba.
_ ukrainidan xomaldma `montereim~
gezi saqarTvelosken aiRo da baTums
ewvia samxedro wvrTnebis Casatareblad.
kremli sakmaod gaaRiziana da, rogorc
Cans, SeaSina kidec `monteresis~ vizitma,
vinaidan mTeli is dReebi iqaur
presas sxva salaparako lamis ar hqonda.
ganacxades kidec, es ruseTis usafrTxoebis
winaaRmdeg mimarTuli qmedebaao.
sinamdvileSi ki..
_ es iyo ruseTisTvis Zalisa da
saqarTvelosTvis mxardaWeris danaxebis niSani.
amgvari niSnebi kidev bevri iqneba. ase icureben
amerikuli samxedro xomaldebi saqarTvelos
sanapiroze kremlis gulis gasaxeTqad.
_ qalbatono lela, amerikis SeerTebuli
Statebi 2014 wlisTvis avRaneTis
xelisuflebisTvis qveynis usafrTxoebis
uzrunvelyofaze kontrolis gadacemas
apirebs. Ees realuri gegmaa, marTla
gava amerika avRaneTidan Tu Tvalis
axvevisa da drois gawelvis politikas
TamaSobs TeTri saxli?
_ miuxedavad obamas xmamaRali gancxadebebisa
da gaJRerebuli gegmebisa, ar gamoiyvans
amerika jars avRaneTidan. kidev didxans
idgeba iq.
_ qalbatono lela, Tqvens mier
1992 wels nawinaswarmetyvelebi axali
infeqcia erTi Tvis win gaaqtiurda da
mTel msoflios emuqreba. saqarTvelo-
Si gavrceldeba Tu ara igi?
_ ammxriv araviTari safrTxe ar gvemuqreba.
blebi arian am procesis ganviTarebaze.
SarSan lisabonis samitze prezidenti obama
da misi 27 kolega aliansidan prezident
medvedevTan nato-ruseTis strategiul partniorobaze
SeTanxmdnen. es gadawyvetileba
usafrTxoebis Tanamedrove klimatis fxizel
Sefasebas efuZneboda. amavdroulad is efuZneboda
mxareebis saerTo rwmenas imaSi, rom
erTad muSaobiT nato-sa da ruseTs usafrTxoebis
ganmtkiceba sakuTari sazRvrebis
miRmac SeuZliaT.
ra Tqma unda, natosa da ruseTis mdgradi
partnioroba mxolod politikuri liderebis
sadResaswaulo valdebulebebze ver aSendeba.
orive mxridan namdvili politikuri nebisa da
pragmatizmis mudmivi gamovlenaa saWiro.
natosa da ruseTs Soris Zveleburad arsebobs
principuli uTanxmoeba iseT sakiTxebze,
rogoricaa, magaliTad, saqarTvelo. nato
Zveleburad moiTxovs qarTuli suverenitetisa
da teritoriuli mTlianobis srul
pativiscemas da Cven movuwodebT ruseTs am
mimarTulebiT saerTaSoriso valdebulebebis
Sesrulebisken. Cven ar unda moveridoT am
uTanxmoebebis ganxilvas, Tumca amavdroulad
ar unda mivceT maT Cveni partniorobis
paralizebis saSualeba.
aSS ruseTTan Tavisi ormxrivi urTierTobebisa
da im mniSvnelovani mdgomareobis
wyalobiT, romelic amerikas nato-Si ukavia,
bevrs akeTebs am partniorobis ganviTarebisTvis.
me eWvi ar mepareba, rom is momaval-
Sic xels Seuwyobs am process.
ruseTTan urTierTobebis gadatvirTvis Semdeg
aSS-m am qveyanasTan daaxloebisTvis
bevri ram gaakeTa. maT Soris is mxars
uWers ruseTs msoflio savaWro organizaciaSi
gawevrianebis procesSi. aSS-ruseTis
_ ra dagvicavs?
_ kavkasioni! igi mxolod am infeqciisgan
ki ara, sxvac bevri ramisgan gvicavs,
magaliTad, radiaciisgan da aseve sxva infeqciebisgan.
_ saqarTveloSi, iseve rogorc mTel
msoflioSi, grZeldeba nawinaswarmetyvelebi
bunebis boboqroba. sul cota xnis
win saSineli katastrofa moxda riko-
Tis uReltexilze. axla mTaSi geolog-
Ta jgufia gagzavnili, romelic ikvlevs,
ram gaaCina amxela wyali manamde
TiTqmis mSral xevSi. davaswroT geologebs,
qalbatono lela da vTqvaT mizezi.
_ araferi gansakuTrebuli mizezi aq
ar arsebobs. xevi xevia _ mSralia Tu ara.
SeiZleba saukune gavides da erT dRes
wyliT aivsos damSrali kalapoti. ase moxda
am SemTxvevaSic.
_ gamodis, rom nebismier xevTan
dakavSirebiT didi yuradRebis gamoCena
gvmarTebs?
_ aucileblad. es yvelam unda gaiTvaliswinos,
gansakuTrebiT im uwyebam, romelsac
pirdapir exeba damcavi nagebobebis mSenebloba.
Torem mere gvian iqneba mizezebis Zebna,
mZime SedegebTan mogviwevs gamklaveba da
brZola.
_ qalbatono lela, mokled, lamis
ukvdav Temas minda Sevexo. saqarTvelo-
Si garegin II-is vizitis Semdeg eCmiaZinis
sainformacio samsaxuris xelmZRvanelis
gancxadeba gavrcelda: somxuri
mxaris mier taZrebis dabrunebis Sesaxeb
wamoweuloi sakitxis sapasuxod,
qarTulma mxarem somxeTis CrdiloeTSi
mdebare eklesiebze sakuTari moTxovnebi
da pretenziebi wamoayena. somxuri
eklesiis pozicia naTelia: qarTulma
mxarem faqtebi da sabuTebi unda warmoadginos,
romelsac somxuri eklesia
Seiswavlis. TumcaRa, komisiis Seqmnis
saWiroebas ver vxedavT~. ras niSnavs es
gancxadeba? ratom ver xedavs komisiis
Seqmnis aucileblobas eCmiaZinis warmomadgeneli
meliqiani?
_ ras da arafris dabrunebas ar vapirebTo!
magaT rom hkiTxo, Sav zRvamde sul
magaTia saqarTvelo da aqedan gamomdinare, am
teritoriaze arsebuli yvela taZaric somxuria.
magram ise ar aris, rogorc somxebi
Wrian da keraven. maTi gadasawyveti ar aris,
ra rogor moxdeba momavalSi. kosmosma gansazRvra,
rom saqarTvelos ibrunebs Tavis
teritoriebs da ai im somxeTis CrdiloeTsac
davibrunebT Tavisi qarTuli taZrebiTurT.
sxvaTa Soris, amitom Tqva patriarqma
somexTa kaTalikosze, axalgazrda kacia da
gamocdileba akliao.
mokled, esec Zveli Temaa da pasuxic, ra
Tqma unda, Zveleburia.
_ geTanxmebiT, namdvilad Zvelia,
magram TqvenTan axal Temebze saubari,
praqtikulad, SeuZlebelia. imitom, rom
lamis yvelafers Sexebuli xarT da
yvelaferze nawinaswarmetyvelebi gaqvT.
amitom, vaRiareb, rom TqvenTan interviu
metad saZnelo saqmea.
anders fog rasmuseni: nato da ruseTi antisaraketo Tavdacvaze Tanxmdebian
strategiuli TavdasxmiTi SeiaraRebis Semcirebaze
axali SeTanxmeba ukiduresad sasargebloa
aramxolod SeiaraRebis kontrolisaTvis,
aramed zogadad ruseTTan urTier-
Tobebis TvalsazrisiT. es SeTanxmeba obamas
administraciis mniSvnelovan miRwevad iqca.
darwmunebuli var, rom antisaraketo Tavdacva
ruseTTan urTierTobebSi winsvlisaTvis
axal SesaZleblobas mogvcems. dRes ocdaaT
qveyanaze meti an ukve flobs balistikur
raketebs, an apirebs maT Seqmnas. zogierT
SemTxvevaSi es saraketo potenciali sxvadasxva
qveynisTvis pirdapiri safrTxea.
aSS mravali welia, rac am safrTxisgan
dacvis saerTaSoriso Zalisxmevas xelmZRvanelobs.
SarSan noemberSi nato-s lisabonis samitze
Cven movilaparakeT, rom mas aliansis miznad
vaqcevT da SevqmniT nato-s antisaraketo Tavdacvis
sistemas. Cven ruseTs aseve SevTavazeT
nato-s damoukidebel sistemasa da ruseTis
antisaraketo potencials Soris kavSirebis
damyarebis SesaZleblobebis erToblivi Seswavla.
prezidentma medvedevma es winadadeba miiRo.
dRes am saerTo miznis mqone or sistemas
Soris urTierTqmedebis damyarebaze muSaoba
mimdinareobs. jer uamravi teqnikuri, iuridiuli
da politikuri sakiTxis gadawyvetaa
aucilebeli, Tumca seriozuli progress
ukve mivaRwieT.
Tuki Cveni antisaraketo sistemebi koordinirebuli
iqneba da erToblivad imuSavebs,
nato da ruseTi erTmaneTisgan Tavdacvis
nacvlad pirvelad SeZleben usafrTxoebis
sistemis erToblivad Seqmnas. amis miRweva
absoluturad SesaZLebelia da darwmunebuli
var, rom SeerTebuli Statebis mudmivi mxardaWerisa
da misi wamyvani rolis pirobeb-
Si Cven am ideas realobad vaqcevT.
5
2009 weli, 8 ivnisi.
minda aRvniSno, rom iulia timoSenkos
ar vxedav ukrainis politikaSi. mas yvela
zurgs Seaqcevs. frTxilad! vxedav,
SeiZleba daiWiron samSoblos RalatisTvis.
lela kakulia
2011 wlis maisis miwuruls ukrainis yofili
premieri iulia timoSenko qveynis
generalurma prokuraturam pirdapir dakiTxvisas
daapatimra. genprokuraturis mTavar
sagamoZiebo sammarTveloSi mas dapatimrebis
Sesaxeb dadgenileba waukiTxes da eqspremieris
dacvas Senoba daatovebines.
saxelmwifo generaluri prokuraturis
gancxadebiT, iulia timoSenko sruliad Segnebulad
Wimavda mis winaaRmdeg aRZrul
saqmes da ar cxaddeboda dakiTxvebze.
SegaxsenebT, rom 2011 wlis 11 aprils mis
winaaRmdeg mesamed aRiZra sisxlis samarTlis
saqme uflebamosilebis gadaWarbebis gamo
gazis kontraqtebis gaformebisas ruseTTan
2009 wels. ukrainis xelisuflebas miaCnia,
rom es kontraqtebi ukiduresad miuRebelia
da wamgebiani ukrainisTvis, vinaidan aiZulebs
qveyanas gadaixados zedmetad maRali
safasuri bunebriv airze. eqspremieris mier
miyenebul zarals gamoZieba 1.5 miliardze
met grivnad afasebs.
eqs-prezident viqtor iuSenkos TqmiT,
ukrainis genprokuraturasa da uSiSroebis
samsaxurebs jer kidev 2009 wels SeeZloT
miecaT samarTlebrivi Sefaseba gazis SeTanxmebebisTvis,
romlebsac maSindelma premierma
timoSenkom moawera xeli, Tumca es
maSin politikuri motivebis gamo ar gakeTda.
Tanac saparlamento umravlesoba maSin
timoSenkos uWerda mxars.
iuSenkom aseve xazgasmiT aRniSna, rom
ukrainas 2009 wels Zalze Zlieri pozicia
ekava molaparakebis procesSi: kerZod, ukrainam
gadaqaCa bunebrivi airis aucilebeli raodenoba
da Caatara yvela xarjTaRricxva `gazpromTan~
miwodebuli gazis Taobaze. Tumca
sabolood timoSenkom erTpirovnuli gadawyvetileba
miiRo SeTanxmebis gaformebis
Taobaze: `is ornaxevari saaTis manZilze
esaubreboda vladimer putins da dRemde ar
aris cnobili, ris Taobaze~. _ acxadebs
yofili prezidenti.
sabolood iulia timoSenko mainc gaaTavisufles
da rogorc Tavad yofili premieri
acxadebs, es mxolod imis gamo moxda,
rom `mis dasacavad mTeli samoqalaqo sazogadoeba,
Jurnalistebi da saerTaSoriso
sazogadoeba dadga fexze~.
2008 weli, 4 ivlisi.
rusi ver SeZlebs teraqtebis SeCerebas.
aseve vxedav Tavdasxmebs samxedro
bazebze. aqac verafers gaxdeba `didi
ruseTi~. diax, ruseTi daisjeba im sisastikisaTvis,
rac maT kavkasiaSi gamoiCines,
yvelaferze pasuxs ageben.
2008 weli, 10 ivlisi.
vxedav, ufro aqtiurad feTqdeba
samxedro bazebi...
2009 weli, 27 aprili, Tbilisi.
ruseTi, vxedav, procesebs veRar mar-
Tavs. vxedav, rogor afeTqeben rusul
bazebs, xocaven rus `samSvidoboebs~. aseT
Semobrunebas ki namdvilad ar eloda
ruseTi.
lela kakulia
rac rac ukve ukv
ukv
2011 wlis 6 aprils ruseTSi lipeckTan
axlos mdebare samxedro bazaze afeTqebis
xma gaisma. Sedegad daiRupa 4 adamiani, erTi
ki mZimed daSavda.
oficialuri informaciiT, winaswari monacemebiT,
afeTqeba denTis 40 kilogramiani
yuTis detonaciiT iyo gamowveuli.
samwuxarod, rogorc rusuli presa ityobineba,
es incidenti Tavis adgils daikavebs
msgavs SemTxvevaTa mozrdil CamonaTvalSi,
romelTa raodenoba mxolod gasul wels
aTze metia. aq zogierT maTgans SegaxsenebT:
2010 wlis 28 oqtombris Rames qalaq amurispireTSi
xanZari gaCnda samxedro sawyobSi.
afeTqeba sabrZolo masaliT datvirTuli
yuTis Camovardnam gamoiwvia. xanZarma sawyobi
srulad gaanadgura.
2010 wlis agvistos bolos baSkireTis qalaq
sterlitamakSi samxedro qarxnis teritoriaze
moxda afeTqeba. sabrZolo masalebis utilizaciisas
122 milimetriani Wurvi amoqmedda. adgilze
daiRupa mexuTe Tanrigis mqone amfeTqebeli
38 wlis aleqsei koroliovi.
am SemTxvevamde erTi TviT adre ki altais
mxareSi mdebare samxedro poligonze
moxda afeTqeba. aqac, raoden gasakviric ar
unda iyos, oficialuri informaciiT, afeTqeba
denTisa da sxva wundebuli saidumlo specmasalebis
utilizaciam gamoiwvia. Sedegad
daiRupa 6 adamiani.
2010 wlis ivnisis bolos Zlieri afeTqeba
moxda riazanis olqSi. kolomenskis saartilerio
saswavleblis poligonze ori satvir-
Tos gadmoclisas sabrZolo masalebi aalda.
avardnilma cecxlma manqanebis benzinis sacavebis
aafeTqa. Sedegad erTi adamiani daiRupa,
31 ki mZimed daSavda.
bolo wlebis yvelaze msxvili msgavsi
SemTxveva ulianovskSi moxda 2009 wlis miwuruls.
es iyo xanZari 31-e arsenalis sawyobSi,
rasac afeTqebaTa mTeli kaskadi mohyva.
sawyobTan axlomdebare teritoria mofenili
iyo aufeTqebeli WurvebiT, romelTa
mogrovebisas kidev erTi afeTqeba moxda da
8 adamiani daiRupa.
dReisaTvis ukanaskneli SemTxveva midinare
wlis 3 ivniss moxda udmurtiaSi, daba
pugaCovoSi mdebare samxedro nawilSi. teritoriaze
ganTavsebul vadagasuli sabrZolo
masalebis gasanadgurebel qarxanaSi xanZari
gaCnda. afeTqebuli Wurvebis namsxvrevebi 2
kilometris manZilze cvioda. ukanaskneli
monacemebiT, daSavda 30 adamiani.
soflis panikiT Sepyrobili mosaxleoba
sacxovreblebs tovebda da garboda.
winaswari monacemebiT, oficialuri informaciiT,
xanZari sigaretis namwvma gaaCina.
SegaxsenebT, zemoT mxolod ramdenime SemTxvevaa
CamoTvlili, realuri suraTi ruseTis
samxedro nawilebsa da bazebze momxari afeTqebebis
raodenobisa ki bevrad mZimea da
avismomaswavebeli. oficialuri informaciiT,
rogorc naxeT, afeTqebaTa mizezad umetes
SemTxvevaSi utilizacia saxeldeba, Tumca,
Znelia irwmuno, rom aseTi xSiri incidentebi
marTlac sabrZolo masalebis ganadgurebisas
daSvebuli Secdomebis uwyveti
jaWvis Sedegad xdeba. faqtia, aq gareSe
xeli urevia da Tu vis ekuTvnis es xeli,
amas kidev erTxel gadavamowmebT qalbaton
lelasTan interviuSi.
1997 weli, 10 agvisto,
Ramis 11 saTi, kojori.
rac viwinaswarmetyvele 1992 wels, arZinbas
rusebi moTxrian-meTqi, asruldeba.
arZinbas momavalSi mowamlaven. ra mniSvneloba
aqvs? sul sikvdils vxedav...
2000 weli, 14 ivlisi, dilis 11 saaTi.
afxazeTSi
procentiT.
swrafi Sesvla iqneba asi
prezidents mowamlaven; igi gardaicvleba.
lela kakulia
2011 wlis 29 maiss gavrcelda informacia,
rom moskovis #83 klinikur saavadmyofoSi
afxazeTis TviTgamocxadebuli respublikis
lideri sergei baRafSi gardaicvala.
oficialuri informaciiT, 21 maiss baRafSs
am klinikaSi marjvena filtvze operacia frangma
qirurgma Julber masarma da misma rusma
kolegam nikolai urazovskim gaukeTes. operaciis
Semdeg
eqimebi irwmunebodnen,
rom
pacientis mdgomareobastabiluri
iyo
da mis sicocxles
safr-
Txe aRar emuqreboda.
amis
gamo igi reanimaciuliganyofilebidan
palataSi gadaiyvanes.
magram
sul raRac sam
dReSi pacientismdgomareoba
imdenad
damZimda, rom
igi kvlav reanimaciaSi
daabrunes da xelovnuri sunTqvis aparatze
SeaerTes. amis Semdeg garTuleba sxva organoebzec
gadavida da sergei baRafSis gadar-
Cena veRar moxerxda.
sainteresoa is faqti, rom rogorc eqimebi
acxadebdnen, informacia baRafSis kiboTi gardacvalebis
Taobaze simarTles ar Seesabameba.
aRsaniSnavia, rom afxazeTis de faqto
respublikam arsebobis manZilze sul ori
lideris gamocvla moaswro da orive `mZime
avadmyofobis gamo~ gardaicvala.
TviTgamocxadebuli respublikis `pirveli
prezidenti~ vladislav arZinba xangrZlivi
avadmyofobis Semdeg 2010 wlis 4 marts
gardaicvala aseve moskovis centralur
klinikur saavadmyofoSi, sadac is soxumidan
ruseTis sagangebo samsaxurma specreisiT
gadaiyvana umZimes mdgomareobaSi.
erTi wlis Semdeg ki misi gza `afxazeTis
meore prezidentmac~ gaimeora igive SedegiT.
rogorc Cans, swored amas gulisxmobda qalbatoni
lela CanawerSi: `ra mniSvneloba aqvs?
sul sikvdils vxedav...~ miTumetes, rom baRafSis
gardacvalebidan sami kviris Tavze presa ukve
alaparakda misi sikvdilis ucnaur garemoebebze.
axla aramxolod qarTuli, aramed rusuli presac
aqtiurad ixilavs baRafSis sxvisi daxmarebiT
mokvdinebis versias. gansakuTrebuli interesi
am Temam rus blogerebs Soris gamoiwvia.
maTi didi umravlesobis eWvebsa da varaudebs
6
aZlierebs is faqti, rom `afxazeTis pirveli da
meore prezidentebi~ erTmaneTis miyolebiT iRupebian,
faqtobrivad, msgavs situaciaSi: orive
mZimed daavadda, orive moskovSi gadaiyvanes saoperaciod,
orive ruseTis dedaqalaqSi gardaicvala.
erT-erTma cinikurad SeniSna kidec: `orive
maTgani Camovida neto da wavida bruto~.
blogerebi _ romelTa Soris cnobili
rusi Jurnalistebic arian _ kiTxuloben: Tu
baRafSs sasikvdilo seni sWirda da misi gadarCena
eWvqveS idga, maSin iseT msoflio donis
eqimebs, rogorebic arian frangi Julber masari
da rusi nikolai urazovski, rogor gamoeparaT
es faqti da ratom ganacxades operaciis
damTavrebisTanave, rom qirurgiulma Carevam
warmatebiT Caiara da pacientis sicocxles
aranairi safrTxe ar emuqrebao? ai swored aq
uCndebaT maT versia, rom sergei baRafSs
operaciis Semdeg viRacis davalebiT sasikvdilo
ineqcia Seuyvanes da sicocxle mouswrafes.
rac Seexeba imas, Tu ra SeiZleboda gamxdariyo
`afxazeTis prezidentis~ mokvlis mizezi,
rusebic da qarTveli bloger-Jurnalistebic
Tanxmdebian, rom aq baRafSsa da kremls Soris
arsebulma daZabulobam iTamaSa umTavresi roli.
rogorc Cans, baRafSisTvis sakuTari xalxis
interesebi ufro maRla idga, vidre kremlis
interesebi da igi ver CaiTries axal avantiuraSi.
amas garda unda gvaxsovdes isic, Tu
rogor gaxda baRafSi prezidenti. ruseTi ma-
Sin xajimbas uWerda mxars, magram `mandarinebis
revoluciis~ Sedegad prezidenti baRafSi gaxda.
ruseTi ki Zalze avmexsierebiania... moskovi
imdenad ukmayofilo iyo SedegiT, rom ori
pretendentis mxardamWerebs Soris maSin Ria
dapirispireba daiwyo, romelic manam grZeldeboda,
sanam 1 noembers orive moskovSi ar
gamoiZaxes. ruseTis xelisuflebam mosTxova baRaf-
Ss gasuliyo brZolidan, magram uari miiRes.
misi daumorCileblobis gamo moskovma mTeli
regioni dasaja da 15 noembers afxazeTis
teritoriaze gamavali ruseT-saqarTvelos sazRvari
Caketa, 1 dekembers sarkinigzo mimosvla Sewyvita
respublikasTan, xolo 2 dekembers afxazuri
sasoflo-sameurneo produqciis importi akrZala.
amis Semdeg soxumSi ruseTis Zalismieri
uwyebebis warmomadgenelTa delegacia gaemgzavra
da rTuli molaparakebebis Sedegad miaRwies
SeTanxmebas xelisuflebis baRafSsa da
xajimbas Soris gadanawilebis Taobaze.
`amis Semdeg gadis dro da 2010 wels
baRafSi interviuSi ambobs sityvebs: `ra urTierTobebi
unda davamyaroT ruseTTan, Tu ara
mezobluri, rogorc mokavSire respublikam, anu
iseTi, rogoric ruseTsa da beloruss aqvT.
Tu ruseTis federaciaSu gindaT SevideT? ara,
Cven damoukidebeli saxelmwifo varT da sxva
saxelmwifoTa SemadgenlobaSi Sesvlas ar vapirebT~.
_ wers erT-erTi blogeri.
sxva blogeri sxva mizezs asaxelebs da
wers: `ar dagaviwydeT afxazuri umaRlesi
xarisxis navTobis roli, romelic `rosneftma~
unda gadaamuSavos. cnobilia, rom afxazebi
sulac ar arian bednierebi am faqtiT,
miTumetes im pikanturi faqtis gaTvaliswinebiT,
rom navTobze fasi moskovma unda gansazRvros
da ara soxumma. gamodis, rom afxazeTi kargavs
formalur uflebas Tundac mcire
damoukidebel ekonomikur politikaze. ruse-
Tis federaciam 2008 wlis agvistos Semdeg
respublikis ekonomikuri potencialis asaTviseblad
praqtikulad yvela tenderi Seisyida.
Amitom ar SeiZleba gamoiricxos versia, rom
moskovma Tavidan moiSora baRafSi, romelic
TiTqos `Tavisiani~ iyo, magram sinamdvileSi
gaxldT respublikis lideri da hqonda saku-
Tari ambiciebi, romlebzec gavlenas axdenda
kremlis oligarqebiT ukmayofilo nacionaluri
elitis interesebic... naTelia, rom qarizmatuli
baRafSi raRac momentSi kremlisTvis borbalSi
garWobili joxi aRmoCnda da ukmayofilo
afxazuri klanebis meTauric...~
raRa Tqma unda, am mosazrebebs mowinaaRmdegeebic
gamouCndebian da kremlis reputacias
daicaven, magam faqti faqtad rCeba:
sergei baRafSi namdvilad saeWvo viTarebaSi
da sruliad moulodnelad gardaicvala.
1992 weli, 22 marti.
msoflioSi Semodis avadmyofobis rTuli
bacila, uSualod RviZlis daavadeba,
infeqciuri. wamali ar arsebobs. gawyvetiT
emuqreba naxevarze mets planetaze.
1997 weli, 15 agvisto,
dilis 11 sT. 25 wT. kojori.
yvelaferi dabinZurdeba, ufro sworad,
aris ukve dabinZurebuli. me minda
vTqva, rom vxedav infeqcias _ qolera
Tu rac gindaT, is daarqviT.
lela kakulia
2011 wlis maisis bolos msoflios axalma
virusma Seutia. e.qolis Stami _ es gadadebis
maRalmaCvenebliani, supertoqsikuri hibridi gaxlavT,
romelmac evropidan `aidga fexi~ da axla
mTel msoflios emuqreba. mdgomareobas arTulebs
is faqti, rom baqteriis wyaro dReisaTvis
jer kidev ar aris aRmoCenili. mecnierebi
TavgamodebiT muSaoben problemaze, magram jerjerobiT
uSedegod. amasobaSi ki axali infeqcia
Zalas ikrebs da lamis yoveldRiurad
axali msxverpli moaqvs. jer erTi Tvec ar
aris gasuli misi gaaqtiurebidan da, 13 ivnisis
monacemebiT, ukve 30 adamiania gardacvlili,
xolo ramdenime aTasi _ daavadebuli.
germaniaSi dabinZurebis wyaros eZeben yvelgan
da yvelaferSi: fermebSi, supermarketebSi,
sanagve urnebSi, restornebSi... qveynis saavadmyofoebi,
gansakuTrebiT mis CrdiloeT nawilSi,
Zlivs uTavdebian avadmyofTa nakads.
germaniis garda daavadeba aRmoCenilia
evrokavSiris kidev aT qveyanaSi da aseve
amerikis SeerTebul StatebSi. TiTqmis yvela
SemTxveva evrokavSirSic da aSS-Sic ase
Tu ise dakavSirebulia am qveynebis moqalaqeTa
vizitebTan germaniis CrdiloeTSi.
slovakeTSi qalaq koSicas saavadmyofoSi
25 wlis mamakaci miiyvanes RviZlis mwvave
ukmarisobiT, rac nawlavuri CxiriT iyo
gamowveuli. simptomebis Tanaxmad, daavadebis
wyaro swored germaniaSia.
tailandSi infeqciiT dabinZurebulia avokados
partia, romelic iq espaneTidan Seitanes.
avokadosTan erTad axla iq belgiidan
importirebul kombostosac amowmeben. xelisuflebam
ukve mimarTa mosaxleobas, SeiZinon
mxolod adgilobrivi xili da bostneuli.
epidemiis dawyebidan ori kviris Tavze
ukve aSkarad ikveTeba, rom daavadeba swrafad
ar daixevs ukan da evropis qveynebi calcalke
ver gaumklavdebian mas.
niderlandebSi, magaliTad, e.qolis axali saxeoba
aRmoaCines. Tavdapirvelad baqteria WarxalSi
ipoves da amitom xelisuflebam mTeli Tavisi
sasoflo-sameurneo produqcia gamoiTxova im
qveynebidan, romlebSic eqsports axorcielebda.
da ase mraval qveyanaSi. msoflio namdvilad
Zrwis axali infeqciis winaSe, Tumca, saqarTvelos
mosaxleoba SegviZlia lela kakulias
kidev erTi winaswarmetyvelebiT davamSvidoT:
2009 weli, 28 oqtomberi
`me ase vxedav: kavkasioni icavs saqarTvelos
momwamlavi nivTierebebisgan! es asea.
iqneba patara virusebi da meti araferi.
nu SeSindebiT. kosmosi ar dauSvebs
qarTvelebis, ase vTqvaT, amowyvetas. piriqiT,
vxedav saqarTvelo gadaurCeba am
Wirs, diax, Sav Wirs, rasac sxva qveynebze
ver vityvi!~
2008 weli, 29 agvisto, ureki.
msoflios sZuls ruseTi. misi daSla
da dasusteba rom aucilebelia, amas
yvela xvdeba da iwyeba namdvili brZolebi.
vxedav, ruseTi evropas ise gaamwarebs,
rom mkacri sanqciebi ar acdebaT. cota
xans moiTmineT da yvela ixilavT amas.
2008 weli, 10 seqtemberi, ureki.
`ruseTis qmedebebi zRvars gadacilda!~
_ acxadebs gamwarebuli evropa. _ `saWiroa
gamoviyenoT yvela berketi, raTa ruseTs
Wkua vaswavloT!~ vxedav, amas evropa didi
siamovnebiT gaakeTebs. energoresursebiT
vaWroba araferia imasTan SedarebiT, rasac
sanqciebi moutans `did ruseTs~. ruseTi
mZlavr dartymas miiRebs.
2008 weli, 22 noemberi,
ureki, Ramis 3 saaTi.
evropas ki omisa eSinia ruseTTan,
civi omisa da meti araferi. magram im
cvlilebebs, romlebic dedamiwaze xdeba,
evropa ar unda CamorCes. isini sufTa
xelebiT ver gamoZvrebian, vxedav da
evropa sanqciebs _ mkacr sanqciebs,
ruseTis mimarT mainc gaatarebs.
2009 weli, 7 dekemberi, Tbilisi.
evropa ruseTs Zlier dartymas miayenebs,
zustad im sanqciebs gamoiyenebs,
romlebic saqarTvelos agresiis dros
ar gamoiyena, vinaidan ruseTTan urTierTobis
seriozulad gafuWeba ar surda.
Tumca, evropas arc is surda, rom
ruseTs frTebi gaeSala, arafers morideboda
da Tavxedurad daerRvia saerTa-
Soriso kanonebi, rac ruseTma, principSi,
gaakeTa kidec.
2009 weli, 28 dekemberi, Tbilisi.
ruseTis politikac im kulminacias aRwevs,
rom sxva gamosavals ar utovebs
arc amerikas, arc evropas da arc sxva
wamyvan qveynebs. lamis oms gamoucxadeben,
sanqciebs bolomde aamoqmedeben.
araviTari daTmoba! msoflio xvdeba, rom
ar SeiZleba ruseTs dauTmo, vinaidan
daWrili daTvi ufro saSiSia, vidre
mkvdari. hoda, yvelas surs mkvdari ruseTi.
2009 weli, 30 dekemberi, ureki.
saqarTvelos Tema isev aqtualuri xdeba.
mokled, es sakiTxi ar moasvenebs evropas,
sanam isini ruseTs seriozul sanqciebs
ar dauweseben.
lela kakulia
gasuli ori wlis ganmavlobaSi msoflio
araerTxel alaparakda ruseTis winaaRmdeg
sanqciebis gamoyenebis Taobaze, Tumca zogierTi
evropeli lideris ZalisxmeviT es procesi
CaiSala. sul axlaxans ki Tema kvlav wamoi-
Wra da yinulic, SeiZleba iTqvas, daiZra.
`evrokavSirma gadawyvita daemSvidobos
ruseTis gardaqmnis ocnebas. axla igi mzadaa
saqme hqondes ara iseT ruseTTan, rogoris
xilvac surda, aramed iseTTan, rogoric is
sinamdvileSia. moskovisgan ukve arafers elian
_ arc kargs da arc cuds~ _ wers arkadi
moSesi, fineTis saerTaSoriso urTierTobaTa
institutis kvleviTi programebis direqtori.
rogorc moSesi ambobs, `axali ambavi msoflioSi
is aris, rom evropa daiRala ruseTiT.
ixarjeba diplomatiuri resursebi, mimdinareobs
molaparakebebi, iniciativebs `enTuziazmiT~ uWeren
mxars, magram winsvla araferSi SeimCneva.
dRes ruseTi evropelTa TvalSi, mcire gamonaklisis
garda, ukve aRar aris pirveli rigis
safrTxe. `modiT, saqarTvelos problemebi Tbiliss
da SesaZloa, vaSingtonsac, gadavulocoT~
_ imsjeleben briuselSi. es, albaT,
kargia. ruseTi xom SesaZleblobaTa CamonaTvalSi
sulac ar dgas pirvel adgilze~.
mimdinare wlis 10-11 ivniss niJni novgorod-
Si ruseT-evrokavSiris samiti gaimarTa. is
JurnalistebisTvis daxuruli iyo. cxaddeboda,
rom samitze ruseTis mier evrokavSiris
qveynebidan bostneulze dawesebul embargoze,
aseve energetikaze, vizebsa da saerTaSoriso
usafrTxoebis sakiTxebze imsjelebdnen.
samitamde erTi dRiT adre ki evroparlamentma
ruseTTan dakavSirebiT sakmaod kritikuli
rezolucia miiRo. rezoluciis teqsti
axsenebda evrokomisiis Cinovnikebs, rom maT
yvelaferi unda gaakeTon, raTa ruseTSi dagegmili
saparlamento arCevnebi samarTlianad da
saerTaSoriso standartebis Sesabamisad Catardes.
rezoluciis avtorebisTvis gansakuTrebulad
miuRebelia kremlSi damuSavebuli saarCevno
procedura, romelic opoziciur partiebs
zRudavs. dokumentSi pirdapiraa naTqvami, rom
zogierTi saregistracio procedura gaumarTlebelia
da Tavisufali arCevnebis ideas ewinaaRmdegeba.
evropelma deputatebma amiT mxari
dauWires im rusul opoziciur partiebs,
romlebsac iusticiis saministro politikuri
moRvaweobisTvis licenzias ar aZlevs. evropa
mouwodebs kremls, misces euTo-s damkvirveblebs
grZelvadiani monitoringis Catarebis
ufleba, rac mxolod arCevnebis dRes procesze
dakvirvebas ar gulisxmobs.
(gagrZeleba gv.10)
7
Tavi II
ronald ronald d. d. asmus asmusi asmus
mcire omi,
romelmac msoflio SeZra
(dasawyisi
#49-54)
kavkasia:
cividan cxel omamde
2008 wlis zafxulSi, imis miuxedavad, rom
saqarTveloSi viTareba saxifaTod iZabeboda da
SeiZleba ukontroloc gamxdariyo, saSualo
amerikel Tu evropel mkiTxvels mainc epatieboda,
Tuki rukaze afxazeTisa da samxreT oseTis
separatistuli regionebis povna gauWirdeboda.
Zalauneburad maxsendeba me-20 saukunis 30-ian
wlebSi nevil Cemberlenis sityvebi Cexoslovakiisa
da omis safrTxis Taobaze: `im Soreul
qveyanaSi da im xalxs Soris, romlis Taobaze
bevri arc araferi gvsmenia...~ am konfliqtebs
_ erTis mxriv, qarTvelebsa da, meore mxriv,
afxazebs/osebs Soris, sakuTari fesvebi, istoria
da dinamikac gGaaCnia; amierkavkasiaSi Tundac
xanmokle mogzaurobis Semdegac ki, ruse-
Tis, sparseTisa da otomanTa imperiis gadakveTaze
mdebare am regionis stumari vinZlo im
daskvnamdec mivides, rom aqaurobas istoriis
saWiroze meti kvali atyvia...
Tumca am feTqebadsaSiSi konfliqtebis xasiaTi
istoriam naklebad ganapiroba: aq ganmsazRvreli
gareSe Zala _ ruseTi aRmoCnda,
romelic dapirispirebebiTa Tu daZabulobiT
mudam saTavisod sargeblobda xolme da Seqmnil
konfliqtebsac iaraRad iyenebda moskovsa
da Tbiliss Soris specifikur geopolitikur
brZolaSi. es rusul-qarTuli winaaRmdegoba 7
agvistomde didi xniT adre daiwyo: or qveyanas
Soris wlebis ganmavlobaSi mimdinareobda raRac
civi omis msgavsi, 7 agvistos damdegs ki es omi
ukve `gaxurda~ kidec. omis dawyebis mizezi
samxreT oseTisa Tu afxazeTis meti avtonomiisa
Tu sruli damoukideblobisken swrafva ar
yofila, Tumca amgvari miswrafebac arsebobda.
omis dawyebisa da misi am saxiT
ganviTarebis Tavi da Tavi
saqarTvelosa da, zogadad, amierkavkasiis
samomavlo strategiuli
gezis arCevani gaxldaT _
martivad rom vTqvaT, saqarTvelos
dasavleTisken svla ewada, ruseTi
ki mis SeCerebas cdilobda.
2003 wlis noembris `vardebis revoluciis~
prodasavluri, Tamami da Seupovari lideri, saakaSvili
daufaravad acxadebda _ sakuTari qveynis ruse-
Tis batonobisgan gaTavisuflebas da Semdeg jer
nato-Si da sabolood ki _ evrokavSirSi gawevrianebas
visaxav miznado. aseve, arc moskovs
arasdros daumalavs misi SeCerebis survili. am
dapirispirebaSi afxazeTisa da samxreT oseTis
konfliqtebi Tbilisis dasavleTisken miswrafebis
CaxSobis strategiis nawilad moiazreboda _ im
naperwklad, saidanac omi unda gaCaRebuliyo.
rusul-qarTuli urTierTobebis xangrZlivi
da rTuUli istoria imis axsnaSi dagvexmareba,
im sabediswero 7 agvistos ram miiyvana uTanxmoeba
namdvil SeiaraRebul konfliqtamde. unda
iTqvas, rom saqarTvelos sagangebo adgili ekava
da qarTvelebic gansakuTrebul rols Tama-
Sobdnen caristul Tu sabWoTa imperiebSi; ruseTis
imperiis SemadgenlobaSi qveyana me-19 saukunis
pirvel naxevarSi moeqca da amierkavkasiis regionSi
gavlenisaTvis TurqeTsa da sparseTTan
dapirispirebuli ruseTis marTlmadideblur
samxreT forpostad iqca. saqarTvelos damoukidebeli
respublika pirveli msoflio omis dasrulebisTanave
Seiqmna, magram mis arsebobas
bolSevikebma maleve mouRes bolo 1921 wels.
imdroindeli mTavrobis gadawyvetilebam, ar eoma
damoukideblobisaTvis, saakaSvilisTvis 2008 wlis
agvistos arCevani gansazRvra. saqarTvelos 70
weli dasWirda damoukideblobis dasabruneblad
da qarTvelTa umravlesoba sulac ar
apirebda igi ubrZolvelad daeTmo.
xanmokle damoukideblobis Semdeg, rodesac
amierkavkasia bolSevikebma kvlav miuerTes ruseTs,
rogorc Crdilo, ise samxreT kavkasiaSi is
sazRvrebi daadgines da is eTnopolitikuri
erTeulebi Seqmnes, rasac dRes vxedavT. magram
saqarTvelo, ruseTi da dasavluri samyaros momavali
am sazRvrebis zusti moxazuloba droTa ganmavlobaSi
mainc icvleboda da kavkasiis qedis
gaRma-gamoRmac sxvadasxva saxes iZenda. 1921 wlisTvis
moskovma, arsebiTad, mTlianad daibruna is
teritoriebi, rasac erT dros caristuli ruse-
Ti flobda. Tavdapirvelad ganzraxuli iyo
erTi administraciul-teritoriuli erTeuli SeeqmnaT,
romelic Crdilo da samxreT kavkasiasac
moicavda da
1922 wlis dekemberSi dafuZnda kidec
`amierkavkasiis sabWoTa federaciuli
socialisturi respublika~,
dedaqalaqad ki Tbilisi gamocxadda.
Tumca 1936 wels amierkavkasiis
sami respublika kavSiris calke
wevrebad iqca. sakuTriv saqarTvelo-
Si sam regions sagangebo statusi
mieniWa: afxazeTi, rogorc calke
socialisturi respublika, xelSekrulebis
ZaliT saqarTveloSi Sedioda;
aWaram avtonomiuri respublikis
statusi miiRo, xolo samxreT
oseTma _ avtonomiuri olqisa.
dRemde grZeldeba dava-kamaTi, ra amoZravebdaT
sabWoeTis liderebs _ `dayavi da ibatones~
zogadi strategiuli moTxovnebis gaTvaliswinebiT
adgendnen sazRvrebs Tu axalgazrda
ioseb stalinis, imJamad erovnebaTa sakiTxebis
komisris fsevdomarqistul ideebs iyvnen ayolilni,
romelTa Tanaxmadac gansxvaveba `erebsa~ da `xalxebs~
Soris imis safuZvlad unda qceuliyo, adamianTa
romeli jgufi rogor statuss imsaxurebda.
Tumca uaRresad centralizebul sabWoTa kav-
SirSi amgvari sazRvrebi, im pirobebSi, roca
`centri~ akontrolebda yvelafers, faqtobrivad,
simbolur datvirTvas atarebda; magram es yvelaferi
erTgvari afirmatiuli qmedebis sabWoTa
politikad iqceoda xolme, roca upiratesoba
adgilobriv eTnikur elitebs eniWeboda da Sesa-
Zleblobac eZleoda, amgvari upiratesoba saku-
Tari Zalauflebis gansamtkiceblad gamoeyenebina.
aTwleulebis Semdeg, Zalauflebis SesanarCuneblad,
swored es elitebi daadgnen nacionalizmis
gzas, rodesac sabWouri mmarTvelobis safuZvlebi
moirya da erovnul-ganmaTavisuflebelma
moZraobebma iCina Tavi.
sabWoTaA periodSi saqarTvelo Tavisi mTebiTa
da zRvispireTiT, zomieri haviTa da ugemrielesi
samzareuloTi, rusuli da sabWoTa elitebis
sayvarel dasasvenebel adgilad iqca. Tavad
qarTvelebs ki sabWoTa istoriaSi umniSvnelovanesi
rolis Sesruleba xvdaT wilad: araerTma
maTganma datova kvali sabWour xelovnebaSi,
sportsa da politikaSi. am sias saTaveSi udganan
stalinica da beriac _ sabWoOTa istoriaSi
usaSinelesi despotebi da eduard SevardnaZis
msgavsi figurebic, romelmac, SeiZleba iTqvas,
gadamwyveti rolic ki iTamaSa civi omis dasrulebaSi.
roca baltiispireTis saxelmwifoebma
da saqarTvelom erovnuli damoukideblobis
moZraobebsa da, faqtobrivad, sabWoTa kavSiris
daSlas daudes saTave, maTma am miswrafebebma
moskovs Ralatisa da danakargis gansakuTrebuli
gancda gauCina.
swored imxanad ruseTi iZulebuli
gaxda molotov-ribentropis paqtis
saidumlo punqtebis arseboba eRiarebina,
ramac bevr russ _ kerZo
saubarSi mainc _ imis Tqmis ufleba
misca, rom baltiispireTis saxelmwifoebis
aneqsia ukanono gaxldaT
da am qveynebs damoukideblobis
moTxovnis marTlac sruli ufleba
hqondaT. oRond rac Seexeboda
saqarTvelos dakargvas, rusebis umravlesobisaTvis
es gacilebiT Zneli
gadasaxarSi aRmoCnda, radgan
TbilisTan istoriul kavSirebs bevrad
ufro Rrmad gaedga fesvebi.
bevri rusi maRalCinosani am regionTan ojaxuradac
iyo dakavSirebuli, xolo qarTvelebis
didi diaspora ruseTis (da ara sabWoOTa) imperiis
nawils `kargavdnen~, aramed im ersac,
romelmac maTive sakuTari istoriis SeqmnaSic
daido sakvanZo wili. rusi konservatorebi da
nacionalistebi gaafTrebiT cdilobdnen ar daeSvaT
saqarTvelos svla damoukideblobisaken da, bevr
sxva meTodTan erTad, saamisod afxazuri da
osuri separatistuli moZraobis xelSewyobasac
ar Takilobdnen. ruseTis dazvervisa Tu armiis
oficrebi _ xan xelisuflebis miTiTebiT da
xanac sakuTari iniciativiT, aramarto iaraRiTa
da rCevebiT exmarebodnen am separatistul
moZraobebs 90-ian wlebSi, aramed xSirad maT-
Tan erTad ibrZodnen kidec saqarTvelos
damoukideblobis winaaRmdeg da Tbilisis xelisuflebis
dasamxobad.
rusi nacionalistebisTvis ukiduresad saZulveli
pirovneba gaxldaT eduar SevardnaZe, romelic
imave 90-ian wlebSi daubrunda saqarTvelos _
maTi azriT, swored SevardnaZes, mixeil gorbaCovis
sagareo saqmeTa ministrs, miuZRoda brali
aRmosavleT evropis dakargvaSica da civi omis
bolos dasavleTis mimarT ruseTis samarcxvino,
kapitulanturi politikis gatarebaSic.
saqarTveloSi dabrunebul SevardnaZeze
ramdenime Tavdasxma ganxorcielda,
raSic yvelam moskovis
warmmarTveli xeli dainaxa.
ukve 90-iani wlebis bolos ruseTi pirdapir
daemuqra saqarTvelos pirdapiri SemoWriT da
amisaTvis pankisis xeobaSi CeCeni amboxebulebis
yofna moimizeza. mokled, es brZola ruseTsa da
saqarTvelos Soris ara marto strategiuli, aramed,
zog SemTxvevaSi, piradi antipaTiis ambavic iyo.
da ai, politikur asparezze gamoCnda mixeil
saakaSvili _ kidev erTi mniSvnelovani figura,
romelsac sakuTari qveynisa da mTeli am mxaris
axal relsebze Seyeneba surda. kremlisaTvis igi
sabolood lamis SevardnaZeze saZulveli gaxda.
saakaSvili ukve aRar Tvlida, rom `mze CrdiloeTidan
amodis~ da axla dasavleTisken iyureboda;
TavisTvis samagaliTod igi qemal aTaTurqs,
finel mTavarsardal karl gustav manerhaimsa
da saqarTvelos udides mefes _ daviT
aRmaSenebels asaxelebda. mas aTaTurqi vertikaluri
vesternizaciisa da demokratizaciis simbolod
esaxeboda, manerhaimi _ im qveynis liderad,
romelmac 1939-40 wlebis `zamTris omSi~ faqtobrivad,
araferi dauTmo wiTel armias, daviT
aRmaSenebeli ki im legendarul qarTvel xelisuflad,
vinc yvela gandgomilis damarcxeba
da saqarTvelos gamTlianeba moaxerxa. energiiT
aRsavse, mgznebare da drodadro avtokratuli
saakaSvili ufro did istoriul tiloze saku-
Tari monasmis gakeTebas isaxavda miznad: me-20
saukunis 90-ian wlebSi, natos gafarToebis warmatebiT
STagonebuls, surda saqarTveloc baltiispireTis
saxelmwifoebis kvals dadgomoda da
maTi demokratiuli reformebis wabaZviT, Tavadac
dasavleTTan integrirebisTvis mieRwia. mokled,
im Tavgadaklul faTerakebis maZiebels
hgavda, romlebiTac yovelTvis mdidari iyo es
mxare mTeli Tavisi istoriis manZilze.
erTi sxva mizezic arsebobda, ramac Tbilisi
da moskovi am konfliqtis zRvarze miiyvana:
`vardebis revolucias~ axali tipis qarTveli
liderebi edgnen saTaveSi, visac WeSmariti damoukidebloba
surdaT. maT aRar undodaT sanaxevrod
Semdgar saxelwifoSi cxovreba _ cdilobdnen,
erTxel da samudamod daeRwiaT Tavi moskovis
gavlenisgan, radgan grZnobdnen, rom saqarTvelos
winsvlas swored es aferxebda. maTi mizani iyo
ruseTTan kvazikoloniuri urTierTobebi moeSalaT,
aRar surdaT im TamaSSi monawileoba, sadac
nominaluri damoukidebloba iseTi realobiT iqneboda
SeniRbuli, romelSic ruseTi saqarTveloze
de faqto kontrols kvlav ganaxorcielebda _
saqarTvelos ministrTa kabinetSi sakuTari emisrebis,
dazvervisa da uSiSroebis samsaxurebSi _
misive gamozrdili kadrebisa da aseve korufciisa
da organizebuli danaSaulis meSveobiT. amitomac
amaxvilebdnen yuradRebas Zlieri qarTuli saxelmwifos
mSeneblobis aucileblobaze, romelsac
Tavdacvac SeeZleboda da teritoriuli davebis
gadaWrac, anu _ maTi gagebiT, damoukideblobis
winapirobebs uzrunvelyofda.
Tumca saakaSvilis ocneba ara mxolod
saqarTvelos, aramed mTeli regionis transformireba
gaxldaT; azerbaijanTan TanamSromlobis
gziT mas surda Tbilisi im axali,
damoukidebeli energoderefnis sakvanZo nawilad
eqcia, romelic ruseTis gverdis avliT
azerbaijanis, Semdgom ki _ centraluri aziis
energoresursebs dasavleTisken gaatarebda. am
energomatareblebis gare samyaromde mitana imazec
iqneboda damokidebuli, moaxerxebda Tu ara
saqarTvelos msgavsi mcire qveyana sakuTari
suverenitetis dacvas. es yovelive ki regionis
dasavleTze mibmis ufro farTo gegmis nawili
gaxldaT: saakaSvili samoqmedo gezad saqarTvelos
sanaxevrod Semdgari saxelmwifodan iseT
8
eformistul `vefxvad~ gardaqmnas irCevda,
romelic demokratiuli prodasavluri derefnis
Seqmnis katalizatorad iqceoda amierkavkasiaSi
_ erTi mxriv, arastabilur ruseTsa da meore
mxriv, sul ufro da ufro feTqebad axlo
aRmosavleTs Soris. es marTlac gamaognebeli
xedva iyo da ruseTisTvis _ gansakuTrebulad
miuRebelic.
am xedvaSi ki sakvanZo roli amerikis SeerTebul
Statebs hqonda mikuTvnebuli. sakaSvili samar-
Tals kolumbiisa da jorj vaSingtonis universitetebSi
swavlobda da am qveynis mxurvale
gulSematkivradac iqca. misi azriT, Tuki warmatebisTvis
undoda mieRwia, amosavlad mmarTvelobis
amerikuli wesi, principebi da diplomatia
unda daesaxa. mis kabinetSi, wignis Taroze
gverdigverd naxavT kenedisa Tu jefersonis,
aTaTurqisa Tu stalinis biografiebs... amerikuli
arasamTavrobo organizaciebi qarTuli samoqalaqo
sazogadoebis mTavari mxardamWerebi iyvnen
da `vardebis revoluciis~ warmatebac, upiratesad,
swored maTma mxardaWeram gansazRvra. Tavis
mxriv, aSS-is xelisuflebas ufro `aracalsaxa~
damokidebuleba hqonda saqarTvelos mimarT:
vaSingtonma kargi urTierToba daamyara saakaSvilis
winamorbed eduard SevardnaZesTan, visac
erT-erT mniSvnelovan partniorad miiCnevda _
jer kidev germaniis gamTlianebis droidan moyolebuli.
cobilia, rom aSS-is elCma TbilisSi
riCard mailsma `vardebis revoluciis~ gamarjvebis
wina saRamos vaSingtonSi depeSa gagzavna
da saakaSvilis marcxi iwinaswarmetyvela;
meore diliT ki, axalgamoRviZebulze, es ukanaskneli
qveynis liderad moevlina!
Tumca TeTrma saxlma am axal mocemulobas
maleve auwyo fexi: saakaSvili erTgvar `varskvlavbiWunad~
_ buSis administraciis `Tavisuflebis
Suqurad~ da demokratiis eqsportis sakuTari
politikis warmatebis mTavar gansaxierebadac
miiCnia. uamravi axalgazrda qarTveli, romelic
okeanisgaRma swavlobda an Sin, samoqalaqo sazogadoebis
seqtorSi muSaobda, axla im reformistuli
gundis wevri gaxda, romelsac saTaveSi
prezidenti saakaSvili, premier-ministri zurab
Jvania da parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe
edgnen. saqarTvelosken wamovida amerikuli
fuli da mrCevel-megobrebic daiZrnen _ qveynis
axal relsebze gadayvanis am mcdelobis xelSesawyobad.
saqarTvelo aSS-is daxmarebisa da
ekonomikuri mxardaWeris programebis umTavres
samizned iqca. saakaSvilis galaSqrebam korufciis
winaaRmdeg didad Seuwyo xeli Sin misi
popularobis zrdas, xolo misma xistma ekonomikurma
reformebma saqarTvelo ucxouri kapitalisTvis
erT-erT mimzidvel da evropasa da evraziaSi
swrafad mzard qveynad aqcia.
im dros, roca erayTan omis Semdeg amerikis
imiji sayovelTaod Seirya, swored saqarTvelo
iyo msoflioSi yvelaze ufro proamerikuli
qveyana; TbilisSi esmodaT, rom amerikis si-
Zliere da mxardaWera gadamwyveti iqneboda
ruseTis sapirwonedac da nato-Si gasawevrianebladac.
vaSingtonSi saakaSvils rok-varskvlaviviT
egebebodnen da mas politikuri RerZis orsave
mxares hyavda gavleniani megobrebi _ jon
makkeini iqneboda es, jorj sorosi Tu riCard
holbruki. 2005 wlis ianvarSi senatorebma hilari
klintonma da jon makkeinma erToblivad
waradgines igi nobelis mSvidobis premiis nominantad.
aseve, 2006 wlis gazafxulze, roca
prezidenti buSi Tbiliss estumra, mas iq ise
Sexvdnen, rogorc gmirs _ mis pativsacemad asi
aTasze metma qarTvelma moiyara Tavi Tavisuflebis
moedanze, xolo aeroportisken mimaval
gzatkecils misi saxeli uwodes.
saqarTvelo arasdros iwvevda msgavs aRfr-
Tovanebas evropaSi da arc aseTi mWidro urTierTobebi
daumyarebia masTan. marTalia, iseT
qveynebs, rogorebicaa germania da safrangeTi,
saqarTvelosTan kulturuli kavSirebi hqondaT,
magram saqarTvelosa da misi miswrafebebis mimarT
mainc garkveul sifrTxiles iCendnen. imas,
rasac dRes dasavlur civilizaciad ganvixilavT,
SesaZloa fesvebi odesRac marTlac Savi
zRvis irgvliv arsebul uZveles qristianul
civilizaciebSi edga, magram sabWoTa kavSiris
SemadgenlobaSi STanTqmuli es qveynebi me-20
saukuneSi dasavluri cnobierebidanac amoiSala
da politikur rukaze maTi dabrunebis Semdegac
ki Zalze bevri evropeli eWvobda _ Savi
zRvis aRmosavleT sanapiroze, TurqeTis mosazRvre
saqarTvelo marTlac evropis nawili
iyo Tu ara. mokled, nato-s gafarToebasTan
dakavSirebuli safrTxeebis SiSi mTel dasavleT
evropaSi igrZnoboda da axla amierkavkasiis
mimarTulebiT eqspansia bevrisaTvis uaRresad
sarisko wamowyebadac Canda. saqmes verc saakaSvilis
buSTan siaxlove da verc misi evropisadmi
skeptikuri ganwyoba waadgeboda. evropeli
maRalCinosnebi SeniSnavdnen kidec _ saakaSvili
amerikis imedad myofi erTi ficxi vinmea
da raRac Sars gadagvkidebso...
qarTul politikasTan Cemi uSualo Sexebac
evropasTan urTierTobebis gabmis Tbilisidan
momdinare survilis Sedegi iyo; amerikeli ki
gaxlavarT, magram yvelas TvalSi proevropelad
miviCneodi da evrokavSirisa da nato-s gafar-
ToebaSi Setanili Cemi wvlilic, etyoba, raRacas
niSnavda. Tavidan aw gardacvlili zurab
Jvania damikavSirda da mTxova, erTgavri araformaluri
mrCevlis roli mekisra. imxanad mas
saqarTvelos premier-ministris Tanamdeboba ekava
da saakaSvilis alikvalad miiCneoda. saqarTvelo-
Si icodnen, rom saakaSvili amerikisTvis miRebuli
kaci iyo, magram evropelebTan mTlad
Sexmatkbilebuli ver Canda. arada, saqarTvelos
amerikis daxmareba Tumca ki sWirdeboda, misi
WeSmariti mizani mainc evropasTan daaxloeba
gaxldaT. saamisod ki gansxvavebuli strategia
da midgomebi iyo saWiro.
Jvania gansxvavebuli yaidis politikur
figurad gamoiyureboda: gacilebiT
ukeT momzadebuli Canda
rogorc evropel liderebTan, aseve
moskovTan urTierTobisTvis. mas
surda, evropisTvis saqarTvelos
saxed qceuliyo da Tbilissac
dasavlur kavSirebSi meti wonasworoba
daecva.
2004 wlis bolos erTi kvira gavatare
masTan erTad borjomis maxloblad, sakurorto
kompleqsSi, romelic jer kidev caristuli
ruseTis dros aeSenebinaT. erT dros stalinis
rezidenciaSi gamarTul sadilze misuls miTxres,
rom Cveni samuSao Sexvedra sadRac SuaRamisas
daiwyeboda da sam-oTx saaTs gastanda. patara
gundma moviyareT Tavi da imaze vmsjelobdiT,
ukeTesad rogor mogvexerxebina saqarTvelos
evropasTan daaxloeba. yovel ociod wuTSi
oTaxSi saakaSvilic Semoixedavda da Tavis ideebs
`Camoyrida~ xolme. uSualo moswre viyavi, rogor
TanamSromlobda es ori lideri da rogor
avsebda erTmaneTs. meore diliT araviTari iluzia
ar gvqonia imis Sesaxeb, rom Cvens wamowyebas
ioli bolo eqneboda, oRond garkveuli
gegma TandaTanobiT mainc ikveTeboda. 2005
wlis TebervalSi Jvanias moulodnelma da saidumloebiT
moculma gardacvalebam es mcdelobebi
gvarianad daamuxruWa. xSirad mifiqria,
xom ar ganviTardeboda istoria sxvagvarad,
Jvania rom cocxali darCeniliyo da sakuTari
gegmebis ganxorcieleba dascloda-meTqi. imis
miuxedavad, mis sikvdilSi moskovis xeli eria
Tu ara, saqarTvelom Tavisi mmarTveli birTvis
is warmomadgeneli dakarga, visac yvelaze ukeT
SeeZlo evropasTan da ruseTTan saubarica da
xSir SemTxvevaSi saakaSvilis Seupovrobis gawonasworebac.
saqarTvelos aqilevsis qusli mainc gayinuli
konfliqtebi gaxldaT afxazeTsa da samxreT
oseTSi. Tavis mxriv, am konfliqtebsac sakuTari
istoria da dinamika axasiaTebda da separatistul
regionebTan saqarTvelos, faqtobrivad,
iseTive rTuli urTierTobebi Camouyalibda,
rogorc ruseTTan. dasavleTis politikur xedvaSi
afxazeTisa da samxreT oseTis Temebi, xSir
SemTxvevaSi erToblivad, siamis tyupebiviT ganuyoflad
moiazreboda; magram es mxolod araerTgvarovani
sinamdvilis damaxinjeba gaxldaT:
afxazebi da osebi ori gansxvavebuli eTnikuri
jgufia _ sakuTari istoriiTa da am regionSi
migraciis TavTavisi gziT. sabWoTa periodSi
orive garkveuli xarisxis avtonomiiT sargeblobda,
Tumca am statusis namdvili arsi
droTa ganmavlobaSi icvleboda kidec _ gansakuTrebiT,
afxazeTis SemTxvevaSi. gorbaCoviseuli
perestroikis Sedegad _ sabWouri centris
dasustebisa da saboloo kraxis Semdeg _
orive avtonomiaSi erTnairi dilemis winaSe
dadgnen: ssrk-is arsebobis bolo wlebSi rogorc
soxumis, aseve cxinvalis adgilobriv elitebs
TavianTi gavlenisa da privilegiebis dakargvis
SiSi gauCndaT damoukidebel saqarTveloSi _
miT umetes, roca erovnuli moZraobis aRzevebisa
da masSi garkveuli qsenofobiuri elementebis
momswrenic gaxdnen.
Tavis mxriv, saqarTvelos liderebic imdenad
iyvnen CaZirulni am axali erovnuli Tavisuflebis
xiblSi, arc surdaT da arc SeeZloT
farTo avtonomiis msgavsi SeeTavazebinaT maT-
Tvis, rac amgvar SiSebs gaaqarwylebda. qarTvelebs,
Tavis mxriv, aSinebdaT am umciresobaTa yofna an
savaraudo gadaqceva mexuTe kolonad, rasac
moskovi jer kidev myife damoukideblobis CanasaxSive
mosaspobad gamoiyenebda. yovelive aman
me-20 saukunis 90-iani wlebis damdegs orive
xsenebul mxareSi omi gardauvali gaxada. imxanad
saqarTvelos saTaveSi edga zviad gamsaxurdia _
dasavleTisaTvis upiratesad cnobili rogorc
mecnieri da disidenti; magram imavdroulad, is
gulmxurvale nacionalistic gaxldaT, romelic
xelisuflebis saTaveSi Sovinisturi ganwyobilebebisa
da imgvari mowodebebis talRaze movida,
rogoric iyo `saqarTvelo _ qarTvelebisTvis!~.
msgavsi xedvis bneli mxare angariSis gasworebas
gulisxmobda im afxaz da os liderebTan, romlebic
kremlis `dayavi da ibatones~ politikiT
iTbobdnen xels. roca gamsaxurdiam am uflebaTa
da avtonomiaTa Sekveca moisurva, denTis kasris
patruqsac swored maSin waukida cecxli.
pirveli naperwkali, ramac Zaladobis ali aabriala,
1990 wlis oseTis adgilobrivi administraciis
gadawyvetileba gaxldaT, romelmac Tavi
damoukidebel respublikad gamoacxada sabWoTa
kavSiris SemadgenlobaSi da moindoma qeds gada-
Rma mdebare CrdiloeT oseTs SeerTeboda. imxanad
samxreT oseTis mosaxleobis daaxloebiT 2/3-s
osebi da 1/3-s qarTvelebi Seadgendnen. pasuxad
gamsaxurdiam samxreT oseTis osuri mosaxleoba
kremlis agentebad da saqarTvelos daSlis rusuli
gegmis aRmsruleblebad gamoacxada. Tbilisma
samxreT oseTis avtonomiuri statusi gaauqma da
iq jari gagzavna. Tumca cudad gawvrTnili qarTuli
nawilebi gaafTrebul winaaRmdegobas waawydnen
samxreT oseTis SeiaraRebuli formirebebis mxridan,
romelTac ruseTis armiis warmomadgenlebi
da CrdiloeT oseTidan gadmosuli moxaliseebi
exmarebodnen. 1992 wlis ivlisis SeTanxmebam cecxlis
Sewyvetis Taobaze molaparakebebs daudo
saTave. am omma ramdenime aTasi adamianis sicocxle
Seiwira da daaxloebiT 10 000 ltolvili gaaCina,
romelTagan nawili ruseTSi gadavida, nawili ki
saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi gansaxlda.
omi afxazeTSi ufro mogvianebiT daiwyo da
saqarTvelosTvis gacilebiT ufro mZime SedegebiT
dasrulda: afxazeTSi sakuTriv afxazebi
umciresobas Seadgendnen da mTeli mosaxleobis
20 procents ar aRematebodnen, maSin, roca
eTnikur qarTvelTa raodenoba TiTqmis 50 procents
utoldeboda. Tumca, movlenaTa ganvi-
Tarebis dinamika aqac msgavsi aRmoCnda: afxaze-
Tis politikuri da ideologiuri liderebisTvis
sabWoTa kavSiridan saqarTvelos gamoyofa
soxumSi maTi gavlenis dakargvis tolfas safrTxed
aRiqmeboda, xolo xelisuflebis saTaveSi
gamsaxurdias mosvlam kidev ufro gauRviva
maT mdgomareobis dakargvisa da mosalodneli
Seviwroebis SiSi. rodesac misi mmarTvelobis
sul ufro da ufro avtokratuli da
gauazrebeli gezis gamo gamsaxurdias ukve Tavad
saqarTveloSi Seeqmna problemebi, afxazebma
viTarebiT sargebloba moindomes da maTac
damoukideblobaze daiwyes laparaki.
1992 wlis ianvarSi samxedro sabWom gamsaxurdia
daamxo, qveynidan gandevna da mis nacvlad
eduard SevardnaZe moiwvia, romelsac qveyanaSi
axali xelisufleba unda Camoeyalibebina. Tavad
SevardnaZes saxelmwifo sabWos Tavmjdomaris
Tanamdeboba ekava, mogvianebiT ki, 1995 wels,
prezidentad airCies. marTalia, igi saqarTvelo-
Si dapirispirebul ZalTa gamTlianebas da aseve
afxazebsa da osebTan molaparakebas cdilobda,
magram viTarebas srulad mainc ver akontrolebda.
1992 wlis zafxulSi saqarTvelos
Tavdacvis ministrma TviTneburad miitana ieriSi
afxazeTze _ saqarTvelos armiisa da gasamxedroebuli
SenaerTebis nawilebi am separatistul
mxareSi Sevidnen da Tavidan dedaqalaq soxumis
dakavebac moaxerxes, magram poziciebis Senar-
Cuneba ki ver SeZles. afxazebis dasaxmareblad
xeli gamoiRes rogorc rusma samxedro meTaurebma,
aseve CrdiloeT kavkasiis zogierTi respublikis
xelmZRvanelobamac.
1993 wlis miwuruls afxazebma ruseTis samxedro
Zalebisa da CrdiloeT kavkasieli moxaliseebis
daxmarebiT cudad momzadebul qarTul SenaerTebs
ukan daxeva aiZules.
saqarTvelosTvis saboloo marcxi
gamodga is nabiji, roca omis dasrulebis
mosurne SevardnaZem, cecxlis
Sewyvetis sanacvlod, soxumidan
qarTuli jarisa da mZime
artileriis gamoyvanaze ganacxada
Tanxmoba.
afxazebma dauyovnebliv daarRvies SeTanxmeba,
qarTvelTa darCenili poziciebi daikaves,
qarTul nawilebs mdinare engurs iqiT daaxevines
da afxazeTisa da danarCeni saqarTvelos
gamyof am poziciaze rCebodnen kidec 2008
wlis agvistomde. am samxedro marcxs afxazeTidan
230 000 eTnikuri qarTvelis gamodevnac
daemata da es yovelive Zalian hgavda yofil
iugoslaviaSi ganxorcielebul eTnikur wmendas,
sadac Sina omi imave 1991 wels daiwyo.
afxazTa amgvari qmedebebi gamoricxuli iyo
ruseTis SeiaraRebuli Zalebis daxmarebis gareSe.
ruseTis Careva aSkara gaxda, rodesac amosacnobi
niSnebis armqone aviagamanadgurebeli Camoagdes
da misi mfrinavi ruseTis sahaero Zalebis oficeri
aRmoCnda. arc qarTvelebis gamodevna yofila
angariSsworebis spontanuri gamovlineba _ es
xelisuflebis mizanmimaruli kampania da strategiac
ki gaxldaT, rasac Tavidan bolomde Tu ar
warmarTavda, didad uwyobda xels ruseTi. omis
miwuruls Seiqmna e.w. usafrTxoebis zona afxaze-
Tis istoriulad qarTvelebiT dasaxlebul=, magram
imxanad gaukacrielebul aRmosavleT sazRvarTan.
is moicavda 12 kilometrian zonas danarCen
saqarTvelosTan sazRvris orsave mxares da kidev
12 km-s _ sadac msxvilkalibriani SeiaraRebis
gamoyeneba iyo akrZaluli.
omma ukiduresad Rrma Wriloba datova eris
SegnebaSi. am sastik SexlaSi, rac zogjer Ti-
Toeuli saxlisTvis brZolis saxes iRebda, orive
mxarem sruli daundobloba gamoavlina; arc
qarTvelebi iyvnen wmindanebi _ arc maT SeukavebiaT
Tavi Zaladobisgan, soxumi `gawmindes~
da afxazTa erovnuli siwmindeebic xelyves.
ukan daxevisasac ki, isini iavarqmnili miwis
saSinel taqtikas mimarTavdnen...
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
9
internet-media
Cven dagpirdiT, rom uaxloes droSi gamovaqveynebdiT
saitze `konkretno.ru~ lela
kakulias winaswarmetyvelebebs imis Taobaze,
Tu vin gaxdeba ruseTis prezidenti, ra
bedi elis CrdiloeT kavkasias, vin Caanacvlebs
sankt-peterburgis gubernators da im
teraqtis Sesaxebac ki, romelsac qarTveli
vanga xedavs soWSi.
lela kakulias winaswarmetyvelebebs seriozulad
ugdeben yurs sxvadasxva qveynebis
politikosebi, saeklesio ierarqebi, msxvili
biznesmenebi. imis gasagebad, Tu rogor aewyobaT
momavalSi cxovreba, masTan okeanis
gaRmidanac Cadian. amitom Cven ubralod ar
SegveZlo ar davinteresebuliyaviT, ras ambobs
kosmosi ruseTis momavalze.
maS ase, sityva eZleva lela kakulias.
Cawerilia 2011 wlis 16 aprils.
ruseTis prezidentis Sesaxeb
`me arc putins vxedav da arc medvedevs
ruseTis momaval prezidentad. saxelmwifos
meTauri gaxdeba kargad ganaTlebuli, ucxo
enebis mcodne, sakmaod axalgazrda adamiani.
is ar iqneba samxedro sferodan. aqvs ori
umaRlesi ganaTleba _ ekonomistisa da
iuristisa. ruseTis momavali prezidenti xist
pozicias daikavebs muslimebis mimarT. yvelanairad
mxars dauWers nacionalisturi
Sexedulebebis mqoneT. damaxasiaTebeli niSani
_ mas Tavze naiarevi, an raRac niSani aqvs,
oRond ara Tandayolili.
putins ar Rebulobs mosaxleobis umravlesoba.
im SemTxvevaSic ki, Tu is kvlav
mova xelisuflebaSi, es iqneba xanmokle
amasTan, evroparlamentma kremls Sekrebis
Tavisuflebis uflebis dacvac mosTxoves,
xolo xodorkovskis process politikurad
motivirebuli uwodes da mouwodes medvedevs,
prezidentTan arsebulma adamianis uflebaTa
sabWom ganixilos sasamarTlos gadawyvetilebebi.
da es yvelaferi im fonze, rac evroparlamentma
rezoluciis miRebamde oriode TviT
adre ruseTis winaaRmdeg sanqciebis daweseba
moiTxova. rogorc evroparlamentarma
kristina ojulandim ganacxada, adamianis
uflebebis darRveva da samoqalaqo sazogadoebaze
zewola ruseTSi yoveldRiurobad
iqca. qveyanaSi gamefebuli korufciisa da
usamarTlobis gamo mxolod gasul wels
ruseTis 300 000 moqalaqe iZulebuli gaxda,
daetovebina qveynis teritoria.
`mivmarTav sabWos, gamoiyenos sanqciebi
rusi politikosebis winaaRmdeg. organizacia
valdebulia miiRos msgavsi rezolucia.
ruseTTan normaluri urTierToba manam ver
gveqneba, vidre iq aseTi mdgomareobaa~ _
ganacxada qalbatonma ojulandim.
evroparlamentis warmomadgenlis uotson
grehemis gancxadebiT, rusi Cinovnikebis winaaRmdeg
miRebuli sanqciebi mkacri unda iyos.
`maT unda davuyadaRoT angariSebi evropul
bankebSi, ar davuSvaT, rom maTma Svilebma
ganaTleba Cvens skolebsa da universiteteb-
Si miiRon, ukanonod mopovebuli fuli Cvens
kurortebze daxarjon. ase veqceviT yvela
qveynis lidersa da Cinovniks da ruseTi
internet-media internet-media
kiril kiril meteliovi
meteliovi
meteliovi
soWSi olimpiada
ar Catardeba!
mmarTveloba. mizezi: putinis qmedebebi angrevs
ruseTs. man dakarga avtoriteti msoflioSi.
xalxi arc medvedevs uWers mxars da
mas putinis marionetad miiCnevs.
kavkasiis Sesaxeb
ruseTi daTmobs CrdiloeT kavkasias. Tumca
es ver gaaerTianebs Crdilokavkasiur
respublikebs, ufro piriqiT. me vxedav, rom
maT Soris konfliqtebi Rvivdeba, romelTa
gamoc adamianebis erTi nawili iZulebuli
gaxdeba, aziaSi gadasaxldes.
daRestani saqarTvelosTan gaerTianebisken
iltvis, magram mas araferi gamouva.
CrdiloeT oseTi ruseTis SemadgenlobaSi
darCeba.
saqarTvelo ruseTisTvis samxreTiT Ziri-
Tadi mokavSirea. TbilisSi mdebareobs natos
jarebis kavkasiuri centri, sul axlos ki
raketebia ganTavsebuli. Tumca isini ruseTisken
ar aris mimarTuli. raketebi saqarTveloSi
iranisa da sxva muslimuri qveynebis mxridan
safrTxis Tavidan asacilebladaa ganTavsebuli.
SesaZlebelia omi islamur aRmosavleTsa
da ruseTs, aseve mTel rig evropul saxelmwifoebs
Soris. agresori iqneba muslimuri
samyaro, romelic Tanamedrove rusuli iaraRiTaa
RWurvili. konfliqtSi CaerTveba
amerika, romelic saqarTveloSi ganTavsebul
raketebs gamoiyenebs. amasTan, saraketo dartymebi
iqneba masirebuli.
ruseTis Sesaxeb
ruseTi aRar daupirispirdeba saqarTvelos
Riad, romelic aRdgeba Tavis istoriul
sazRvrebSi. afxazeTi da `samxreT ose-
Ti~ kvlav dabrundebian saqarTvelos SemadgenlobaSi.
ruseTi ver moaxerxebs soWis ganviTareba-
Si seriozuli warmatebebis miRwevas, da
interesi gadainacvlebs yirimSi. ukrainasTan
konfliqtis Sedegad, momavalSi ruseTi
daibrunebs yirimis naxevarkunZuls. xolo
CrdiloeT kavkasiaSi investiciebis Semcirebis
xarjze, ruseTi miiRebs SesaZleblobas,
ekonomikurad ganaviTaros Tavisi Crdiloe-
Ti teritoriebi.
ruseTis saxelmwifo ufrodaufro daemsgvaseba
patara sabWoTa kavSirs. mis SemadgenlobaSi
Semavali respublikebi avtonomiur
uflebebs dakargaven. xelisufleba Tavs fed-
eralur centrSi moiyris. TaTreTi da baSkireTi
ruseTSi darCebian. miuxedavad Crdilokavkasieli
mezoblebisken ltolvisa, ruseTidan ver gava
verc adiRea. belorusi sabolood miuerTdeba
ruseTs erT-erTi respublikis statusiT.
ai ukraina ki Zveleburad ibrZolebs saxelmwifoebrivi
damoukideblobisTvis da arafers
dauTmobs did slav mezobels.
regionebi gamsxvildeba. vxedav, rom Sedegad
ruseTSi aTi teritoriuli warmonaqmni
Camoyalibdeba _ ekonomikurad Zlieri. aRdgeba
dacarielebuli soflebi. vxedav, iq cxovreba
duRs. saxelmwifo SezRudavs ruseTis
moqalaqeobis micemas, gansakuTrebiT islamuri
qveynebis warmomadgenlebisTvis. axlomdebare
saxelmwifoebidan ltolvilebi iZulebulebi
gaxdebian, samSobloSi dabrundnen.
Tumca es ar exebaT eTnikur slavebs, romlebic
iZulebulebi gaxdnen Camosaxlebuliyvnen
ruseTSi axlo sazRvargareTidan. Tumca samuSao-saemigracio
vizebis gacema ar Sewydeba,
ucxoelebi imuSaveben ruseTSi. isini
ZiriTadad evropidan Camovlen, sadac SidawinaaRmdegobebi
ikrebs Zalas da evrokavSiri
daiwyebs rRvevas. evropaSi aRdgeba erovnuli
valutebi.
sankt-peterburgSi Seicvleba gubernatori.
qals mamakaci Caanacvlebs, romelic TiTqos
koWlobs. saxelmwifo saTaTbiroSi didi
cvlilebebi iqneba. ganmtkicdeba marTlmadidebluri
eklesiis mniSvneloba, sxva religiuri
konfesiebis centrebi ruseTis regionebSi
gadainacvlebs.
Seicvleba demografia. vxedav, rom muslimebSi
Sobadoba ecema. isini sul ufro
iTqvifebian rusebSi. daaxloebiT 2030 wels
ruseTis TavSi aRmoCndeba qarTuli fesvebis
mqone adamiani.
soWis Sesaxeb
olimpiadas safrTxe emuqreba da Sesa-
Zloa arc Catardes. mzadebis periodSi
daiRupeba erT-erTi rusi maRalCinosani. mas
moskovSi esvrian.
soWSi teraqti mzaddeba. Semsruleblebi
ori `omonelia~, romlebsac asafeTqebeli mowyobiloba
sxeulze aqvT mimagrebuli. Savgvremanebi
arian, magram ara kavkasielebi. Sublze
Camoyrili Tmebi aqvT. erTi _ dabali
tanisaa, msxvili kompleqciis, rweva-rweviT
dadis. am oridan erTs oqros kbili aqvs.
isini ukve Canergilebi arian `omonSi~.
radikaluri islamis aRmsareblebi arian.
teraqtebis organizeba xdeba afxazeTis
teritoriaze, sadRac mTebSi, patara partizanul
bazaSi.
epilogis nacvlad
aq aRwerili mravali movlenis asrulebamde
sul cota dro darCa. amboben,
rom lela kakulias winaswarmetyvelebebi
yovelTvis sruldeba...
rac rac ukve ukve moxda
moxda
(dasawyisi gv.6-7) gamonaklisi ratom unda iyos?~ _ svams
kiTxvas uotson grehemi.
evroparlamentSi amboben, rom ruseTi mniSvnelovani
partnioria, magram ar SeiZleba
mas `mokluli Jurnalistebi da adamianis
uflebaTa damcvelebi, politikurad anga-
Jirebuli sasamarTloebi da korumpirebuli
mosamarTleebi epatios~.
da ai, rezolucia ukve miRebulia. rogorc
Cans, ukve axlosaa dro, roca evropa mTeli
ivniss ucnobebma cecxlsasroli iaraRiT mokles
moskovSi.
aseTia mokle biografia kacisa, romelmac
CeCneTSi samarcxvinod `gamoiCina~ Tavi da
sakuTari qmedebiT aiZula iqaurebi, mwared
eZiaT Suri. amaze xmamaRla saubroben rogorc
saxelmwifo saTaTbiroSi _ magaliTad, deputati
CeCneTidan delimxanovi _ ise sa-
ZaliT aamoqmedebs berketebs da ruseTi
seriozul dartymasa miiRebs umZimesi sanqciebis
saxiT.
2002 weli, 25 oqtomberi,
dilis 5 saaTi.
ruseTs didi panika moicavs. CeCnebi
yvelafers cxvirSi amoadenen moskovs.
partizanebi saTiTaod uswordebian im
`generlebs~, romlebic maTi Svilebisa da
xalxis daxocvaSi iRebdnen monawileobas!!!
lela kakulia
iuri dmitris Ze budanovi _ yofili
rusi polkovniki. 1998-2000 wlebSi xelmZRvanelobda
160-e gvardiul satanko polks,
romelic CeCneTis meore omSi monawileobda.
2003 wels Crdilokavkasiurma saolqo sasamarTlom
damnaSaved scno 18 wlis CeCeni
gogonas, elza kungaevas motacebasa da mkvlelobaSi.
miesaja Tavisuflebis aRkveTa 10
wliT. 2009 wels ianvarSi sapatimrodan
vadaze adre gaaTavisufles. 2011 wlis 10
zogadoebaSi. rusi blogerebi incidentis
Sefasebisas pirdapir weren, rom budanovi
sisxliani SurisZiebis pirveli msxverplia da
mas male sxvebsac miayoleben.
10
aian vaiTmori:
internet-media
rusebi afxazeTSi miwebs itaceben?
rodesac 2008 wlis agvistoSi ruseTma
afxazeTis damoukidebloba aRiara, mis magaliTs
oriode qveyanam mibaZa. magram soxumi
mainc zeimobda da ruseTis mimarT madlierebis
grZnobiT iyo gamsWvaluli.
dRes ki bevri afxazi dafiqrda sakiTxze:
xom ar aRmoCnda moskovis mxardaWeris safasuri
zedmetad maRali?
moskovSi sazRvrebis damdgeni rusul-afxazuri
erToblivi komisia Seikriba. afxaze-
Tis mcxovrebni sul ufro SfoTaven gavrcelebuli
cnobebis gamo, romelTa Tanaxmadac,
ruseTi afxazuri teritoriis 160 kvadratuli
kilometris aneqsirebas cdilobs.
opoziciuri afxazuri gamocema `novi den~
iuwyeboda, rom ruseTma afxazeTis de-faqto
xelisuflebas winadadebiT mimarTa da
mas gagris regionSi teritoriis mozrdili
zolis daTmoba sTxova.
es teritoria, romelzec saubari midis,
mdinare fsous mTian sivrces moicavs da
swored igi qmnis afxazeTsa da ruseTs
Soris bunebriv sazRvars. aRsaniSnavia isic,
rom es teritoria rusuli saTxilamuro
kurortis `iasnaia paliana~ siaxlovesaa,
romelic 2014 wlis zamTris olimpiur TamaSeb-
Si sakvanZo rols asrulebs.
radio `kavkasiis eqos~ eTerSi gamosvlisas
(es sadguri afxazeTsa da saqarTvelos
kidev erT separatistul regionSi _ samxreT
oseTSi mauwyeblobs) cnobilma soxumelma
Jurnalistma inal xaSigma ganacxada, rom
rogorc Cans, moskovis winadadeba pirveli
nabijia, romelzec igi sabolood uars ityvis
miwis ufro patara monakveTis, mdinare fsouze
mdebare soflis, aibRas daTmobis sanacvlod.
Tumca, xaSigisave TqmiT, nebismieri
teritoriuli daTmoba, raoden mcirec ar
unda iyos igi, mainc gadaawydeba afxazeTis
mosaxleobis umravlesobisa da politikuri
elitis udrek winaaRmdegobas.
`sazogadoebrivi azri ewinaaRmdegeba aramx-
1 aprils, gvian saRamos, saerTaSoriso
sasamarTlom uaryo saqarTvelos mTavrobis
mier ruseTis winaaRmdeg Setanili sarCeli,
romelSic isini iTxovdnen separatistul
anklavebSi _ afxazeTsa da samxreT oseTSi
_ qarTvelTa eTnikuri wmendis gamoZiebas.
gadawyvetileba samwuxarocaa da, Tu gaviTvaliswinebT
saqarTvelos mTavrobis mxardamWeri
im mtkicebulebebis uzarmazar wonas,
romelic am bolo ori aTwleulis ganmavlobaSi
dagrovda, absurdulic, magram gadawyvetilebiT
aseve uaryofil iqna rusebis
mTavari ganacxadi, romlis Tanaxmadac maT
qveyanasa da saqarTvelos Soris ar arsebobs
araviTari `dava~. sasamarTlom orive mxares
mosTxoa Semdgomi molaparakebebis gamarTva
manamde, sanam saqarTvelos respublikis saCivari
detalurad iqneba ganxiluli.
ruseTis federacia, albaT, gadawyvetilebas
gamarjvebad gaasaRebs, miT ufro rom
swored axla warmarTavs kampanias, romlis
mizani saqarTvelos suverenuli teritoriis
20 procentis mitacebaa. kremlis sulwrafi
zeimi iqiT iyos, radgan ganaCenma ver SesZina
simtkice afxazeTisa da samxreT oseTis
damoukideblobas da am provinciebSi ver
Seasusta rusebis mxardaWeriT Catarebuli
eTnikuri wmendis mniSvneloba.
mxolod afxazeTSi krizisebis saerTaSoriso
jgufis gaTvliT, konfliqtis dasawyisidan
_ 1992 wlidan _ sakuTari saxlebidan
gamoZevebul qarTvelTa raodenoba 200 aTasidan
250 aTasamde aRwevs.
evropis usafrTxoebisa da TanamSromlobis
organizaciis oficialuri poziciis Tanaxmad,
romlebic damtkicebulia misi budapeStis,
lisabonisa da stambolis samitebze 1994, 1996
da 1997 wlebSi, ruseTis momxre separatistebis
mier aseTi masobrivi gamosaxleba `saomar
danaSaulad~ unda iyos aRiarebuli. gaer-
Tianebuli erebis organizaciis generaluri
asambleis maisis gadawyvetilebis aSkara dar-
RveviT, araferi gakeTebula okupirebul teritoriebze
gamoZevebulTa sakuTrebis dasacavad.
bevri maTganis saxli daangries, raTa
adgili daeTmoT moskovis mier dafinansebuli
sacxovrebeli kompleqsebis mSeneblobisTvis.
viTareba samxreT oseTSi iseTive mZimea _
1990-iani wlebis dasawyisidan dRemde iZulebiT
123 aTas adamians daatovebines sakuTari saxli.
rac Seexeba afxazeTs, saerTaSoriso sazogadoebis
pozicia srulad araorazrovnad eTanxmeba
saqraTvelos mTavrobis gancxadebebs
eTnikuri wmendis Sesaxeb. 2009 wels evropis
olod 160 kvadratuli kilometris, aramed
Tundac 10 kvadratuli metris daTmobas. es
principis sakiTxia. es afxazuri miwaa da
Cven ar vapirebT Tundac erTi metris an
kvadratuli milis daTmobas. me viyavi soxumis
centrSi da vnaxe, rom xalxi ukve
agrovebs xelmowerebs amis winaaRmdeg. afxazuri
sazogadoeba ukiduresadaa SeSfoTebuli
am faqtiT~. _ ganacxada xaSigma.
`radio Tavisuflebis~ rusuli samsaxurisTvis
micemul interviuSi ivliane xaindravam,
ganviTarebisa da TanamSromlobis
Tbilisuri centris samxreT kavkasiis programebis
direqtorma ganacxada, rom teritoriis
mitacebis mcdelobam SeiZleba afxazeTSi
antirusuli ganwyobebis intensivoba
gamoiwvioso: `afxazuri sazogadoeba izrdeba
da ar var darwmunebuli, rom es procesi,
Tuki is gagrZeldeba, umtkivneulo iqneba.
SesaZlebelia afxazeTis mcxovreblebma
gaacnobieron, rom safrTxe CrdiloeTidan
(rusuli safrTxe) ufro saxifaToa, vidre
samxreTidan (saqarTvelodan). ra Tqma unda,
es ucbad ar moxdeba, magram aqcentebi TandaTan
Seicvleba~.
ruseTis oficialur pirebs rusul-afxazur
uTanxmoebaze sajaro komentari jer ar
gaukeTebiaT.
unda iTqvas, rom am bolo dros afxazeTSi
ruseTis dominirebasTan dakavSirebiT
gaCenili SiSi, faqtobrivad, axali ar
aris. 2009 wlis ivnisSi me afxazeTSi viyavi
da daCqarebuli rusifikaciis niSnebi yvelgan
da yvelaferSi SevniSne.
magaliTad: afxazeTis mosaxleobis 90
procentze mets rusuli pasportebi aqvT,
teritoriis oficialuri valuta rusuli
rublia, rusuli ena dominanturia, yvelganaa
rusuli droSebi, satelevizio eTerSi
mTavari rusuli televiziebia da rusuli
gazeTebic sayovelTaodaa gavrcelebuli.
moskovi saporto qalaq oCamCireSi sazR-
sabWos saparlamento asambleam dagmo `eTnikuri
wmenda da adamianis uflebebis sxva saxis
darRvevebi~ da kremli imisTvis gaakritika,
rom man `ar SeaCera es praqtika~.
rac Seexeba 2008 wlis agvistos konfliqtebs,
mtkicebulebebi eTnikur wmendaze
ar SeiZleba iyos ufro sruli. 17500 qarTvelidan,
romlebic 1990-ian wlebis konfliqtebis
Semdeg jer kidev samxreT oseTSi rCebodnen,
dRes Sin mxolod 2 aTasia darCenili.
maTi umravlesoba xelaxla daabinava
Tavad saqarTvelom iseT kompleqsebSi, rogoricaa
werovanis ltolvilTa banaki, sadac 7
aTasze meti adamiani cxovrobs.
saqarTvelos teritoriuli mTlianobisadmi
britaneTis xelisuflebis damokidebuleba
sruliad ucvlelia. sagareo saqmeTa mdivani
uiliam heigi piradad Cavida qalaq gorSi,
romelic 2008 wlis agvistoSi ramdenime
dRe rusebis okupaciis qveS imyofeboda,
raTa kidev erTxel ganecxadebina sagareo
samsaxuris ucvleli politika, romelic afxazeTisa
da samxreT oseTis calmxrivad deklarirebuli
damoukideblobis araRiarebas
gulisxmobs. ufro metic, nato-s pozicia
sakiTxTan dakavSirebiT aSkarad ucvlelia
da organizaciam axlaxans kidev gaavrcela
gancxadeba, romliTac kidev ufro ganamtkica
`saqarTvelos teritoriuli mTlianobisa
da suverenitetis mxardaWera sayovelTaod
aRiarebuli sazRvrebis farglebSi~.
2008 wels saqarTveloSi xanmokle intervenciis
Semdeg, frangi prezidenti nikola
sarkozis SuamavlobiT SeTanxmda eqvspunqtiani
sazavo SeTanxmeba. kremlma daarRvia TiToeu-
internet-media
vao bazas aSenebda, rusuli biznesi nTqavda
soxumis sanapiro zolze ganTavsebul uZrav
qonebas, rusulma saxelmwifo kompaniam `rosnefti~
afxazeTis sazRvao navTobis sabadoebis
kvlevisa da damuSavebis ufleba moipova;
xolo saeWvo garigebam, romelmac afxazeTSi
momsaxure rus jariskacebs uZravi
qonebis SeZenis ufleba misca, opoziciis
drtvinva gamoiwvia.
`mas Semdeg, rac afxazeTis damoukidebloba
aRiara, ruseTi gvnTqavs!~ _ miTxra
maSin inal xaSigma. _ `ekonomikurad, politikurad,
samxedro TvalsazrisiT Tu socialurad
yoveldRiurad sul ufrodaufro
damokidebulebi vxdebiT ruseTze~.
amave dros bevri afxazi siamayiT ixsenebs
warsuls da miambobs, Tu ramdenjer atexes
sisxliani amboxi me-19 saukuneSi ruseTis
imperiis winaaRmdeg maTma winaprebma. yvelaze
masStaburi amboxebebi maT Soris 1866 da
1877 wlebSi imiT dasrulda, rom ruseTma
asobiT aTasi afxazi gadaasaxla ZiriTadad
swored gagris im regionidan, romelic dRes
ruseTis cxovel survils warmoadgens.
deniel hamiltoni: saerTaSoriso sasamarTlom unda
gamoiZios qarTvelTa eTnikuri wmendis faqtebi
li am punqtTagani. magaliTad, ruseTis federacias
ar gauwevia araviTari konkretuli
Zalisxmeva or mxares Soris `dapirispirebis
dasasruleblad~. da maT arc samxedro SenaerTebi
gauyvaniaT poziciebze, romlebzec
isini saomari moqmedebebis dawyebamde idgnen~.
Tu gaviTvaliswinebT ruseTis mier xmamaRla
aRebul valdebulebas sakuTari jarebi
gaiyvanos omamdel poziciebze da mis pirobas,
`ar mimarTos Zalas~ afxazeTsa da samxreT
oseTis konstituciur statusTan warmoqmnil
uTanxmoebasTan dakavSirebiT, sasaciloa afxazeTis
`prezidentis~ msgavsi gancxadebebi. man
prezident medvedevTan bolodroindeli diskusiebi
aRwera, rogorc `rusul-afxazuri~
TanamSromlobis ganviTareba bevri mimarTulebiT,
maT Soris `TavdacviTi mimarTulebiTac~.
aseve ruseTis samTavrobo veb-saitma axsena
megobrobis, moskovsa da samxreT oseTs
Soris TanamSromlobisa da ormxrivi daxmarebis
SeTanxmebebi. es xelSekrulebebi aTasobiT
rus samxedros `mSvidobismyofelTa~
egidiT provinciaSi darCenis saSualebas aZlevs.
ianvris bolos aseTi `TanamSromlobis~ manifestacia
sakuTari TvaliT vixile _ didi
rusuli samxedro baza Sendeboda saqarTvelos
mier kontrolirebadi teritoriidan
sul ramdenime aseul metrSi.
saqarTvelo ki Tavis mxriv pativs scems
SeTanxmebas _ man Seamcira samxedro SenaerTebis
raodenoba samxreT oseTis saokupacio
sivrcis maxloblad da ruseTis federacias
araerTxel SesTavaza davis mSvidobianad
gadawyveta. prezidentma saaakaSvilma
noemberSi evropis parlamentSi sityviT
gamosvlisas piroba dado, rom arasdros
gamoiyenebs Zalas teritoriuli
mTlianobisa da suverenitetis aRsadgenad
da misi qveyana `deokupaciisa da gaerTianebis
mcdelobisas mxolod mSvidobian meTodebs
mimarTavs~.
ra Tqma unda, moskovsac da Tbilissac
unda mieces dro _ es mniSvnelovania _
raTa maT bolomde Seafason gaeros saerTa-
Soriso sasamarTlos gadawyvetileba. orive
mxare imsaxurebs imas, rom reagirebis Sansi
mieces, magram im SemTxvevaSi Tu kremlis
mxridan ar iarsebebs srulyofili, dauyovnebeli
da aSkarad gamoxatuli TanamSromlobis
Zalisxmeva, Ria, patiosani da Tanadrouli
diskusiebi saqarTvelosTan, sasamarTlom
SeZlebisdagvarad swrafad unda daiwyos
eTnikuri wmendis braldebebis gamoZieba.
SesaZloa, es Zalian male ver moxdes.
11