saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri ... - csrdg
saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri ... - csrdg
saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri ... - csrdg
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong><br />
<strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong><br />
momzadebulia <strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong><br />
<strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong>s `adgilobrivi mmarTveloba xalxisaTvis<br />
<strong>da</strong> xalxTan erTad~ programis farglebSi
qalaq Tbilisis 2009 wlis biujetis analizi<br />
gamoica @evrokomisiis warmomadgenloba <strong>saqarTvelos</strong>a <strong>da</strong> somxeTSi@,<br />
”novib~-is <strong>da</strong> “iid~-is finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT<br />
© <strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong><br />
<strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong>s samwliani<br />
qseluri programis erT-erTi mimarTuleba - programis samizne TviTmmarTvelobebSi<br />
(Tbilisi, Telavi, ozurgeTi, lagodexi, siRnaRi <strong>da</strong> Coxatauri) adgilobrivi<br />
sabiujeto procesebis gaumjobesebis xelSewyobaa. am mimarTulebiT<br />
organizaciis mier ganxorcielebuli saqmianobis saerTo mizania mmarTvelobis<br />
gaumjobeseba <strong>da</strong> korufciasTan brZola, administraciuli angariSvaldebulebis<br />
zrdis <strong>da</strong> moqalaqeTa uflebis - monawileoba miiRon ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
miRebis procesSi - realizaciis xelSewyobiT. programis farglebSi <strong>strategiuli</strong><br />
<strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong> axorcielebs, erTi mxriv, sabiujeto<br />
procedurebis Zireul kvlevas <strong>da</strong>, meore mxriv, biujetis (TviTmmarTvelobis<br />
biujetebi) monitorings. am kuTxiT organizacias sakmaod didi gamocdileba<br />
<strong>da</strong>ugrov<strong>da</strong>, rac saSualebas iZleva regularulad momzaddes rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />
adgilobrivi organoebisaTvis sabiujeto procesis <strong>da</strong>saxvewad <strong>da</strong> mosaxleobis<br />
interesebis maqsimaluri gaTvaliswinebis uzrunvelsayofad.<br />
gasul 2008 wels organizacia axorcieleb<strong>da</strong> TbilisSi mimdinare sabiujeto<br />
procesebze <strong>da</strong>kvirvebas <strong>da</strong> afaseb<strong>da</strong> Sesabamisi kanonmdeblobis moTxovnebis<br />
<strong>da</strong>cvis mxriv arsebul situacias. am samuSaos farglebSi momzad<strong>da</strong> Tbilisis<br />
TviTmmarTvelobis 2008 wlis biujetis analizi, romelic gamoqveyn<strong>da</strong> <strong>da</strong> gavrcel<strong>da</strong><br />
mosaxleobaSi. masSi advilad aRqmadi saxiT mocemulia adgilobrivi<br />
biujetis ZiriTadi monacemebi <strong>da</strong> mosaxleobisaTvis gansakuTrebiT aqtualuri<br />
sakiTxebi.<br />
vinai<strong>da</strong>n mosaxleobisaTvis gansakuTrebiT sainteresoa sabiujeto sakiTxebi,<br />
2009 wels <strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong><br />
ganagrZobs muSaobas Tbilisis TviTmmarTvelobis biujetis analizis kuTxiT.<br />
biujetma un<strong>da</strong> uzrunvelyos mosaxleobis winaSe arsebuli prioritetuli<br />
problemebis ga<strong>da</strong>Wra. misi <strong>da</strong>gegmvisas agreTve gasaTvaliswinebelia Tbilisis<br />
raionebSi arsebuli grZelvadiani perspeqtivebi <strong>da</strong> mosaxleobis azri garkveul<br />
sakiTxebze. mniSvnelovani saqmianobaa mosaxleobis sabiujeto procesebze<br />
informireba, vinai<strong>da</strong>n moqalaqeebma un<strong>da</strong> icodnen, xelisuflebis organoebi<br />
raSi xarjaven ga<strong>da</strong>saxadebiT miRebul Semosavlebs.<br />
biujetis mimarT arsebuli erT-erTi umniSvnelovanesi moTxovnaa misi gamWvirvaloba.<br />
am moTxovnis Sesasruleblad mosaxleobas sabiujeto procesebSi<br />
garkvevis SesaZlebloba un<strong>da</strong> hqondes.<br />
biujetebis gamWvirvalobas erT-erT fun<strong>da</strong>mentur principad aRiarebs sabiujeto<br />
sistemis Sesaxeb <strong>da</strong> adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis<br />
Sesaxeb kanonebi, sa<strong>da</strong>c naTqvamia, rom xelisuflebis warmomadgenlebma<br />
sabiujeto procesis yvela etapze un<strong>da</strong> <strong>da</strong>icvan gamWvirvalobis principi.<br />
amasve a<strong>da</strong>sturebs <strong>saqarTvelos</strong> organuli kanoni adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
Sesaxeb.<br />
mosaxleobis informirebisa <strong>da</strong> maTi CarTulobis uzrunvelsayofad saqar-<br />
Tvelos <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong> kvlav agrZelebs<br />
TviTmmarTvelobis biujetis analizis gamoqveynebas. dokumentSi Se<strong>da</strong>rebiT<br />
martivad aRsaqmeli formiT mocemulia Tbilisis 2009 wlis biujetis maCveneblebi<br />
<strong>da</strong> maTi Se<strong>da</strong>reba gasuli wlis biujetis monacemebTan. yuradReba gamaxvilebulia<br />
mosaxleobisTvis gansakuTrebiT saintereso sferoebze.
2009 wli<strong>da</strong>n adgilobrivi TviTmmarTvelobebis, maT Soris Tbilisis, biujetis<br />
Sedgena xorcieldeba axali sabiujeto klasifikatoris (GFSM-2001)<br />
mixedviT, romelic sakmaod gansxvavdeba wina wlebSi gamoyenebuli sabiujeto<br />
klasifikatorisgan. mizanSewonilad migvaCnia, axal <strong>da</strong> Zvel klasifikators<br />
Soris sxvaobis mokled ganxilva, winaaRmdeg SemTxvevaSi SeuZlebeli iqneba<br />
2009 wlis biujetis wina wlebis biujetebTan Se<strong>da</strong>reba <strong>da</strong> mniSvnelovani <strong>da</strong>skvnebis<br />
gamotana.<br />
axal klasifikatorSi aRar arsebobs kapitaluri Semosavlisa <strong>da</strong> kapitaluri<br />
xarjis mcnebebi. msgavsi Semosulobebi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxdelebi aRar aRiricxeba<br />
Semosavlad <strong>da</strong> xarjad, maTi aRricxva arafinansuri aqtivebis cvlilebad<br />
tardeba. Sesabamisad, yofili kapitaluri Semosavali aRiricxeba arafinansuri<br />
aqtivebis klebad, xolo yofili kapitaluri xarji arafinansuri aqtivebis<br />
zr<strong>da</strong>d.<br />
axali klasifikatoris mixedviT Semosulobebi aRiqmeba rogorc wlis ganmavlobaSi<br />
`Semosasvleli~ fuli, romelic moicavs Semosavals. Semosavali,<br />
Tavis mxriv, ar warmoadgens aramaterialuri aqtivebis (qoneba) realizaciiT<br />
miRebul Semosavals, am operaciiT marTalia xdeba Tanxis miReba, magram sxva<br />
aqtivis realizaciis xarjze. Semosuloba (fuli) agreTve SeiZleba miRebul<br />
iqnas valdebulebis aRebiT an finansuri aqtivis klebiT (gasxvisebiT). magali-<br />
Tad, sesxis aReba, am SemTxvevaSi imatebs valdebuleba <strong>da</strong> mis xarjze Semodis<br />
biujetSi Tanxa. valdebulebis zrdiT miRebuli Semosuloba ver CaiTvleba Semosavlad,<br />
radgan msgavsi Semosuloba droTa ganmavlobaSi gasastumrebelia.<br />
GFSM-2001-is mixedviT Semosulobebi moicavs:<br />
Semosavlebi<br />
arafinansuri aqtivebis kleba<br />
finansuri aqtivebis kleba<br />
valdebulebebis zr<strong>da</strong><br />
rogorc aRvniSneT, mniSvnelovani cvlileba ganica<strong>da</strong> xarjis muxlmac. axali<br />
sabiujeto klasifikatoris mixedviT arafinansuri aqtivebis (qonebis) SeZena<br />
ar aRiricxeba xarjSi, radgan am operaciiT iqmneba axali qoneba (Rirebuleba).<br />
xarji es aris periodis ga<strong>da</strong>saxdeli, romliTac axali qonebis Seqmna an Zveli<br />
valdebulebis Semcireba ar xorcieldeba. Sesabamisad, arc valis gastumreba<br />
ar aRiricxeba xarjSi, radgan am operaciis Sedegad mcirdeba valdebuleba.<br />
Tumca aRebul valze procentebis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong>c xarjia, radgan igi ar amcirebs valis<br />
moculobas.<br />
ga<strong>da</strong>saxdelebSi agreTve xvdeba finansuri aqtivebis mateba, radgan fasiani<br />
qaRaldis an sxva finansuri aqtivis SesaZenad marTalia xdeba Tanxis ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong><br />
(ga<strong>da</strong>saxdeli), magram igi ar Seadgens xarjs. am operaciiT gaizar<strong>da</strong> finansuri<br />
aqtivi, anu qoneba. msgavs operacias erTi aqtivis meoreSi ga<strong>da</strong>svlasac<br />
uwodeben.<br />
GFSM-2001-is mixedviT ga<strong>da</strong>saxdelebi moicavs:<br />
xarjebi<br />
arafinansuri aqtivebis mateba<br />
finansuri aqtivebis mateba<br />
valdebulebebis kleba<br />
biujetis gaanalizebisas un<strong>da</strong> gaviTvaliswinoT Semosulobebisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>saxdelebis<br />
struqtura. Tu xarji aRemateba Semosavals, SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT,<br />
rom mimdinare xarji <strong>da</strong>finans<strong>da</strong> qonebis klebis xarjze, rac uaryofiTi faqtia.<br />
Tu Semosavali aRemateba xarjs, SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom Semosavlis nawilis<br />
kapitalizacia ganxorciel<strong>da</strong>, anu Seiqmna axali kapitali, rac misasalmebeli<br />
faqtia.<br />
rogorc aRvniSneT, qalaq Tbilisis 2009 wlis biujeti axali sabiujeto klasifikatoris<br />
mixedviTaa Sedgenili, rac rigi sakiTxebis aRqmas aiolebs, Tumca<br />
aris iseTi sabiujeto muxlebic, romlebic axali klasifikatoris mixedviT<br />
rTulad aRsaqmelia. magaliTad, `sxva xarjis~ muxli, sa<strong>da</strong>c sakmaod bevri xarji<br />
erTiandeba, xolo biujetiT amis <strong>da</strong>Sla aRar xorcieldeba.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujeti Seicavs programuli biujetis elementebs, rac<br />
aSkarad <strong>da</strong>debiTi movlenaa. Sesabamisad, SesaZlebelia xarjis miznobriobis<br />
<strong>da</strong>dgena. Tumca, aqac vxvdebiT problemas, kerZod, biujetSi mocemulia 2009-<br />
2012 wlebis prioritetebi, xolo 2009 wels gansaxorcielebeli saqmianobis<br />
calke CamonaTvali mocemuli ar aris. Sesabamisad, biujeti<strong>da</strong>n ver moxerxdeba<br />
2009 wlis ganmavlobaSi <strong>da</strong>gegmili konkretuli saqmianobis <strong>da</strong> Sesabamisi Sedegis<br />
Sefaseba. amis <strong>da</strong>sadgenad aucilebelia TiToeuli programis gamoTxova <strong>da</strong><br />
maTi detalurad ganxilva.<br />
2008 wlis biujetis Sesrulebis mokle mimoxilva<br />
2008 wlis biujeti sakrebulom 2007 wlis 28 dekembers <strong>da</strong>amtkica, xolo wlis<br />
ganmavlobaSi qalaq Tbilisis biujetSi Sevi<strong>da</strong> sami cvlileba (21 marti, 12 seqtemberi<br />
<strong>da</strong> 3 noemberi).<br />
2008 wlis 3 noembers Tbilisis sakrebulom `q. Tbilisis 2008 wlis biujetis<br />
<strong>da</strong>mtkicebis Sesaxeb~ 2007 wlis 28 dekembers miRebul #15-74 ga<strong>da</strong>wyvetilebaSi<br />
bolo cvlileba Seitana. biujetis Semosulobebis jami ganisazRvra 538,212,0<br />
aTasi lariT, rac biujetis pirvel variantSi gansazRvrul Semosulobebs<br />
38,212.0 aTasi lariT aRemateba. SeiZleba iTqvas, rom wlis ganmavlobaSi biujeti<br />
7,6%-iT gaizar<strong>da</strong>.<br />
2008 wlis 21 marts ganxorcielebuli cvlilebis Sedegad, zedmetad optimisturad<br />
gazrdili kapitaluri Semosavlebis gamo, ver Sesrul<strong>da</strong> 2008 wlis<br />
Semosulobebis 6 Tvis gegma. <strong>da</strong>gegmili 278,751.4 aTasi laris nacvlad mobiliz<strong>da</strong><br />
255,542.1 aTasi lari, anu gegmis 91,7%.<br />
Tbilisis biujetis 6 Tvis gegmis Seusruleblobis ZiriTadi mizezebia:<br />
‣ kapitaluri operaciebi - konkretulad ki miwis gayidvebi<strong>da</strong>n Semosavali<br />
<strong>da</strong>gegmili 28,159.0 aTasi laris nacvlad, mobiliz<strong>da</strong> 14,653.1 aTasi lari,<br />
anu gegmis naxevari;<br />
‣ grantebi - saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n misaRebi <strong>da</strong>xmareba. <strong>da</strong>gegmili<br />
170,667.4 aTasi laris nacvlad, miRebul iqna 140,500.0 aTasi lari (gegmis<br />
82.4%);<br />
‣ sesxis aReba - pirvel eqvs TveSi ver moxerx<strong>da</strong> kuveitis fondi<strong>da</strong>n 2 milioni<br />
laris moculobis kreditis miReba.
2008 wlis 12 seqtembers qalaq Tbilisis biujetSi ganxorcielebuli<br />
cvlilebebis Sedegad biujetis Semosulobebis jamuri maCvenebeli TiTqmis<br />
ar Secvlila, Tumca, Semosulobebis muxlebs Soris mniSvnelovani Tanxa<br />
ga<strong>da</strong>nawil<strong>da</strong>, rac pir<strong>da</strong>pir kavSirSia agvistos movlenebTan. kerZod,<br />
omis Semdgom periodSi qveyanam <strong>da</strong>karga sainvesticio mimzidveloba,<br />
rac pir<strong>da</strong>pir aisaxa kapitalis operaciebi<strong>da</strong>n misaReb Semosavlebze.<br />
ganxorcielebuli cvlilebis Sedegad Tbilisis 2008 wlis biujetSi<br />
msgavsi Semosavali <strong>da</strong>axloebiT 43 milioni lariT Semcir<strong>da</strong>. ZiriTadi<br />
aqcenti keTdebo<strong>da</strong> miwis gayidvaze. am <strong>da</strong>naklisis <strong>da</strong>finanseba, ZiriTa<strong>da</strong>d,<br />
saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n misaRebi saxsrebis zrdis xarjze ganxorciel<strong>da</strong>.<br />
biujetSi gaCn<strong>da</strong> axali muxli `sxva specialuri transferi~, rac biujetis<br />
klasifikaciaSi oficialurad ar arsebobs. es zustad is 100 milionia,<br />
romelic centralurma xelisuflebam ucxouri <strong>da</strong>xmarebebi<strong>da</strong>n miRebuli<br />
saxsrebi<strong>da</strong>n gamouyo Tbiliss.<br />
miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom biujetis jamuri Tanxa TiTqmis ar Secvlila,<br />
`omamdeli~ <strong>da</strong> `omis Semdgomi~ biujetebi sakmaod gansxvavdeba erTmaneTisgan.<br />
konkretulad ki agvistos movlenebis Sedegad sagrZnoblad Semcir<strong>da</strong><br />
kapitaluri xarji (19,402.7 aTasi lari) <strong>da</strong> gaizar<strong>da</strong> mimdinare xarji. es, ra<br />
Tqma un<strong>da</strong>, negatiuri faqtia, radgan iklebs kapitalis Seqmna <strong>da</strong> izrdeba<br />
mimdinare <strong>da</strong>naxarji.<br />
meris sarezervo fondis xarjvis angariSis gaanalizebis Sedegad,<br />
sakmaod saintereso xarjs vawydebiT. magaliTad, Tbilisis meris 2008 wlis<br />
15 Tebervlis #80 gankargulebis Tanaxmad, moqalaqe diana Rurwkaias gamoeyo<br />
finansuri <strong>da</strong>xmareba 487630 laris odenobiT. <strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong><br />
<strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> <strong>centri</strong> <strong>da</strong>interes<strong>da</strong> Tu ratom mox<strong>da</strong> 1<br />
pirovnebaze <strong>da</strong>axloebiT naxevari milioni laris <strong>da</strong>xmarebis gacema. Tumca<br />
merii<strong>da</strong>n dRemde ver miviReT meris #80 gankarguleba.<br />
qalaq Tbilisis biujetis sabrunavi saxsrebis gar<strong>da</strong>mavali naSTis<br />
moculoba 2009 wlis 1 ianvrisaTvis ganisazRvra 900 000 lariT.<br />
2008 wlis biujetis Semosulobebi erT sul mosaxleze 486 lars Seadgen<strong>da</strong>.<br />
igive maCvenebeli 2009 wels 464 lars Seadgens.<br />
2009 wlis biujetis <strong>da</strong>gegmvisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>mtkicebis procesi<br />
adgilobrivi TviTmmarTveli erTeulis biujetis Sesaxeb <strong>saqarTvelos</strong><br />
kanonis Tanaxmad, biujetis <strong>da</strong>gegmva mis <strong>da</strong>mtkicebamde 10 TviT adre, anu<br />
sabiujeto wlis wina wlis 1 marti<strong>da</strong>n iwyeba. pirvel etapze un<strong>da</strong> ganisazRvros<br />
aRmasrulebeli xelisuflebis mier mxarjavi <strong>da</strong>wesebulebisTvis<br />
sabiujeto ganacxadis forma <strong>da</strong> ZiriTadi sabiujeto parametrebi; mxarjavi<br />
<strong>da</strong>wesebulebis mier warsadgeni sabiujeto ganacxadebis forma <strong>da</strong> wardgenis<br />
va<strong>da</strong>. amas gar<strong>da</strong> aucilebelia mosaxleobaSi arsebuli problemebis<br />
mokvleva <strong>da</strong> maTi ga<strong>da</strong>Wris gzebis <strong>da</strong>dgena (meTodebi <strong>da</strong> Sesabamisi<br />
xarjTaRricxvebi).<br />
SeiZleba iTqvas, rom Tbilisis biujetis <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong>gvianebiT, <strong>da</strong>sagegmi<br />
wlis meore naxevarSi <strong>da</strong>iwyo <strong>da</strong>, ZiriTa<strong>da</strong>d, dekemberSi <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>. biujetis<br />
Sedgenis umTavresi etapi: mosaxleobis problemebisa <strong>da</strong> sabiujeto<br />
prioritetebis <strong>da</strong>dgena ar Sesrul<strong>da</strong>.<br />
<strong>saqarTvelos</strong> <strong>strategiuli</strong> <strong>kvlevebisa</strong> <strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> centrma 2008<br />
wlis noemberSi sakrebulosgan oficialurad gamoiTxova 2009 wlis<br />
biujetis proeqti. am droisaTvis, kanonis moTxovnebis Tanaxmad, merias<br />
sakrebulosTvis wardgenili un<strong>da</strong> qono<strong>da</strong> es dokumenti. Tumca, sakrebulom<br />
mxolod 2009 wlis biujetis <strong>da</strong>mtkicebis Semdeg gadmogvigzavna biujetis<br />
proeqti. Sesabamisad, misi gaanalizeba <strong>da</strong> biujetis ganxilvis procesSi<br />
monawileobis miReba SeuZlebeli gax<strong>da</strong>.<br />
informaciis <strong>da</strong>gvianebiT miRebis mizezi SeiZleba am dokumentis bolo<br />
dReebSi formireba iyos. Tbilisis biujetis Semosulobebis naxevarze<br />
meti saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n misaRebi Tanxebisgan Sedgeba <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
adgilobrivi biujetis droulad formireba SeuZlebelia centraluri<br />
xelisuflebis mier ga<strong>da</strong>wyvetilebis <strong>da</strong>gvianebiT miRebis dros.<br />
qalaq Tbilisis 2009 wlis biujeti sakrebulom kanonmdeblobiT<br />
gaTvaliswinebul vadebSi (2008 wlis 16 dekembers) miiRo.<br />
SeiZleba iTqvas, rom 2009 wlis biujetis <strong>da</strong>gegmvisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>mtkicebis<br />
procesi gaumWvirvaled ganxorciel<strong>da</strong> <strong>da</strong> mosaxleobis CarTuloba<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis procesSi ar iyo uzrunvelyofili.<br />
sabiujeto procesebSi mosaxleobis CarTulobis <strong>da</strong>bal dones a<strong>da</strong>sturebs<br />
organizaciis mier 2007 wels Catarebuli sociologiuri kvlevis Sedegebic.<br />
maT safuZvelze SegviZlia vTqvaT, rom mosaxleobis 91% ar flobs<br />
informacias biujetis sajaro ganxilvis Sesaxeb, xolo sabiujeto sakiTxebze<br />
miZRvnil sakrebulos sxdomebze mosaxleobis <strong>da</strong>swrebis monacemi nulis<br />
tolia. (detaluri informaciisTvis SegiZliaT ixiloT organizaciis vebgverdze<br />
ganTavsebuli kvleva: www.<strong>csrdg</strong>.ge)<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetis Semosulobebi<br />
rogorc aRvniSneT, Tbilisis 2009 wlis biujeti axali sabiujeto<br />
klasifikatoris GFSM-2001 mixedviT aris Sedgenili. Sesabamisad, 2009 wlis<br />
biujetis Semosulobebis struqturac gansxvavdeba wina wlis biujetis<br />
Semosulobebisgan.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetis Semosulobebi 513,300.0 aTasi lariT<br />
ganisazRvra, sai<strong>da</strong>nac:<br />
• Semosavlebi 446 500 aTasi lari<br />
• arafinansuri aqtivebis kleba 23 800 aTasi lari<br />
• finansuri aqtivebis kleba 13 000 aTasi lari<br />
• valdebulebis zr<strong>da</strong> 30 000 aTasi lari
2009 wlis biujetis Semosulobebi (aTasi lari)<br />
finansuri<br />
aqtivebis kleba;<br />
13000; 3% valdebulebebis<br />
zr<strong>da</strong>; 30000; 6%<br />
arafinansuri<br />
aqtivebis kleba;<br />
23800; 5%<br />
rogorc diagrami<strong>da</strong>n Cans, Tbilisis biujetis Semosulobebis ZiriTadi<br />
nawili Semosavlebia. Sesabamisad, ganvixiloT misi formirebis procesi.<br />
axali sabiujeto klasifikatoris mixedviT Semosavlebi moicavs:<br />
‣ ga<strong>da</strong>saxadebi _ qonebis ga<strong>da</strong>saxadi. anu yofili saga<strong>da</strong>saxado Semosavlebi;<br />
‣ socialuri Senatanebi _ 2008 wlis 1 ianvris Semdeg msgavsi Semosavali<br />
saqarTveloSi ar arsebobs;<br />
‣ grantebi _ saerTaSoriso organizaciebi<strong>da</strong>n, ucxo qveynis mTavrobebi<strong>da</strong>n<br />
an maTi warmomadgenlebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sxva donis saxelmwifo mmarTvelobis<br />
organoebi<strong>da</strong>n (ZiriTa<strong>da</strong>d centraluri xelisufleba) miRebuli<br />
granti;<br />
‣ sxva Semosavlebi _ jarimebi<strong>da</strong>n, sanqciebi<strong>da</strong>n, sauravebi<strong>da</strong>n, sakuTrebi<strong>da</strong>n,<br />
saqonlisa <strong>da</strong> momsaxurebis realizacii<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sxva araklasificirebuli<br />
Semosavlebi. sxva Semosavlebs Zveli klasifikatoris mixedviT<br />
Seesabameba arasaga<strong>da</strong>saxado Semosavlebi.<br />
2009 wlis biujetis Semosavlebi (aTasi lari)<br />
Semosavlebi<br />
446500; 86%<br />
2009 wels Tbilisis biujetSi gaTvaliswinebuli qonebis ga<strong>da</strong>saxadi Semdegi<br />
komponentebisgan Sedgeba:<br />
• sawarmoTa qonebaze ga<strong>da</strong>saxadi 55,000.0 aTasi lari<br />
• fizikur pirTa qonebaze ga<strong>da</strong>saxadi 3,000.0 aTasi lari<br />
• miwaze qonebis ga<strong>da</strong>saxadi 8,000.0 aTasi lari<br />
rogorc diagrami<strong>da</strong>n Cans, Semosavlebis umetes nawils (70%) grantebi warmoadgens.<br />
aqve un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom grantis saxiT miRebuli Semosavali mTliani<br />
biujetis (Semosulobis) 61,4%-s Seadgens. es Tanxa mTlianad saxelmwifo<br />
biujeti<strong>da</strong>n gamoyofili saxsrebia, romlebic transferebis mixedviT Semdegnairad<br />
nawildeba:<br />
• gamoTanabrebiTi transferi 152,945.8 aTasi lari<br />
• miznobrivi transferi 1,600.0 aTasi lari<br />
• specialuri transferi 160,754.2 aTasi lari<br />
miznobrivi <strong>da</strong> specialuri transferiT miRebul Tanxas saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n<br />
moyveba miznobrioba <strong>da</strong>, Sesabamisad, isini adgilobrivi biujetis saku-<br />
Tar Semosulobad ar ganixileba. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT,<br />
rom Tbilisis biujetis <strong>da</strong>axloebiT 32% arasakuTari Semosavalia.<br />
amas Tu <strong>da</strong>vamatebT im faqts, rom gamoTanabrebiTi transferis gaangariSeba<br />
realurad kanoniT gansazRvruli formulis Sesabamisad ar xorcieldeba, Sei-<br />
Zleba iTqvas, rom Tbilisis biujetis saxelmwifo biujetze <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
xarisxi Zalian maRalia.<br />
sxva SemosavlebSi (yofili arasaga<strong>da</strong>saxado Semosavlebi) Tbilisis biujetisTvis<br />
yvelaze didi fiskaluri efeqtis matarebelia: saTamaSo biznesis mosakrebeli;<br />
Semosavali jarimebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sauravebi<strong>da</strong>n; mosakrebeli <strong>da</strong>saxlebuli<br />
teritoriis <strong>da</strong>sufTavebisaTvis.<br />
axali sabiujeto klasifikatoris mixedviT Semosulobebis erT-erT wyaros<br />
arafinansuri aqtivebis cvlileba (kleba) warmoadgens. aq igulisxmeba yofili<br />
kapitaluri Semosavali, rac qonebis gasxvisebas ukavSirdeba.<br />
arafinansuri aqtivebis klebi<strong>da</strong>n (qonebis gasxvisebi<strong>da</strong>n) miRebuli Semosuloba<br />
Sedgeba:<br />
sxva<br />
Semosavlebi;<br />
65200; 15%<br />
ga<strong>da</strong>saxadebi;<br />
66000; 15%<br />
grantebi;<br />
315300; 70%<br />
• ZiriTadi aqtivebis kleba 6,000.0 aTasi lari<br />
• rawarmoebuli aqtivebis (miwis) kleba 17,800.0 aTasi lari<br />
msgavsi Semosuloba bolo wlebSi iklebs, rac, erTi mxriv, gasasxvisebeli<br />
qonebis SemcirebiT <strong>da</strong>, meore mxriv, uZrav qonebaze moTxovnis <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
fasebis vardniTaa gamowveuli.<br />
Semosulobebis erT-erTi Semadgeneli nawilia finansuri aqtivebis kleba.<br />
2009 wels am saqmianobi<strong>da</strong>n (debitoruli <strong>da</strong>valianebis <strong>da</strong>farva) <strong>da</strong>gegmili Semosuloba<br />
13,000.0 aTasi lariT aris gansazRvruli.
Semosulobebis miReba agreTve SesaZlebelia valdebulebis zrdis xarjze.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetSi es Semosuloba Semdegnaira<strong>da</strong>a asaxuli:<br />
• sagareo valdebulebis zr<strong>da</strong> 30,000.0 aTasi lari<br />
es aris kuveitis fondi<strong>da</strong>n sesxis saxiT misaRebi Tanxa, romelic gzebis mSeneblobas<br />
un<strong>da</strong> moxmardes.<br />
Tbilisis biujeti Sedgeba Tbilisis saqalaqo biujeti<strong>da</strong>n <strong>da</strong> 6 raionis biujetebisgan.<br />
maT Soris Tanxa ga<strong>da</strong>nawilebulia Semdegnairad:<br />
• Tbilisis `saqalaqo~ biujeti 398 075.5 aTasi lari<br />
• gl<strong>da</strong>ni-naZaladevis raioni 17 245.0 aTasi lari<br />
• didube-CuRureTis raioni 8 450.2 aTasi lari<br />
• vake-saburTalos raioni 12 490.0 aTasi lari<br />
• isani-samgoris raioni 18 573.3 aTasi lari<br />
• Zveli Tbilisis raioni 54 420.0 aTasi lari<br />
• didgoris raioni 4 046.0 aTasi lari<br />
sainteresoa ganvixiloT Tbilisis biujetis moculoba bolo 3 wlis ganmavlobaSi.<br />
Se<strong>da</strong>rebis dros aRebulia 2007 wlis faqti, 2008 wlis gegma <strong>da</strong> 2009<br />
wlis proeqti.<br />
• 2007 weli<br />
• 2008 weli<br />
• 2009 weli<br />
623 542.3 aTasi lari<br />
538 412.0 aTasi lari<br />
513 300.0 aTasi lari<br />
qalaq Tbilisis biujeti 2007-2009 wlebSi (milioni lari)<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi<br />
axali sabiujeto klasifikatoris mixedviT ga<strong>da</strong>saxdelebi Sedgeba xarjisgan,<br />
arafinansuri <strong>da</strong> finansuri aqtivebis zrdisa <strong>da</strong> valdebulebis klebisagan.<br />
gavaanalizoT TiToeuli maTgani.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebis struqtura:<br />
• xarji 384,897.6 aTasi lari<br />
• arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 116,463.0 aTasi lari<br />
• finansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 500.0 aTasi lari<br />
• valdebulebebis kleba 11,439.4 aTasi lari<br />
arafinansuri<br />
aqtivebis zr<strong>da</strong>;<br />
11 6463; 23%<br />
2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
finansuri<br />
aqtivebis zr<strong>da</strong>,<br />
5 00 , 0,1 %<br />
valdebulebebis<br />
kleba, 11439.4,<br />
1,9%<br />
xarji; 384897,6;<br />
75%<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
623,5<br />
538,4<br />
513,3<br />
rogorc diagrami<strong>da</strong>n Cans, ga<strong>da</strong>saxdelebis 75% xarjze modis, xolo <strong>da</strong>nar-<br />
Ceni 25% arafinansuri aqtivebis (yofili kapitaluri xarji) <strong>da</strong> finansuri aqtivebis<br />
zr<strong>da</strong>s xmardeba. ga<strong>da</strong>saxdelebiT xdeba arsebuli valis gastumrebac.<br />
qalaq Tbilisis biujetis xarjis ganxilvisas aucilebelia Tbilisis `saqalaqo~<br />
<strong>da</strong> raionuli biujetebis monacemebis gaanalizeba funqciur <strong>da</strong> ekonomikur<br />
WrilSi.<br />
Tbilisis biujetis xarji <strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis cvlileba (mateba) funqciur<br />
WrilSi ase gamoiyureba: saerTo <strong>da</strong>niSnulebis saxelmwifo momsaxureba<br />
- 46 687.7 aTasi lari; sazogadoebrivi wesrigi <strong>da</strong> uSiSroeba - 12 705.0 aTasi<br />
lari; ekonomikuri saqmianoba - 100 935.5 aTasi lari; garemos <strong>da</strong>cva - 61 145.0<br />
aTasi lari; sabinao-komunaluri meurneoba - 138 442.2 aTasi lari; janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cva - 25 860.0 aTasi lari; <strong>da</strong>sveneba <strong>da</strong> kultura - 19 912.0 aTasi lari;<br />
ganaTleba - 46 777.3 aTasi lari; socialuri <strong>da</strong>cva - 48 895.9 aTasi lari.<br />
0<br />
2007 2008 2009<br />
10 11
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva<br />
ganaTleba<br />
<strong>da</strong>sveneba,<br />
kultura<br />
<strong>da</strong> religia<br />
janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cva<br />
sabinao<br />
komunaluri<br />
m eur n eoba<br />
garemos <strong>da</strong>cva<br />
ekonomikuri<br />
saqmianoba<br />
sazogadoebrivi<br />
wesrigi <strong>da</strong><br />
usafrTxoeba<br />
s ae r To<br />
saxel mwifo<br />
momsaxureba<br />
qalaq Tbilisis biujetis xarji <strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis<br />
cvlileba funqciur WrilSi (aTasi lari)<br />
ganaTleba; 46777,3;<br />
9%<br />
<strong>da</strong>sveneba, kultura<br />
<strong>da</strong> religia; 19912;<br />
4%<br />
rogorc diagrami<strong>da</strong>n Cans, Tanxis ZiriTadi nawili ixarjeba sabinao-komunalur<br />
meurneobaze (28%) <strong>da</strong> ekonomikur saqmianobaze (20%). un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom<br />
wina welTan Se<strong>da</strong>rebiT, am sferoebis <strong>da</strong>finanseba sagrZnoblad Semcir<strong>da</strong>.<br />
sabinao-komunaluri meurneoba moicavs: binaTmSeneblobas; komunaluri<br />
meurneobis ganviTarebas; keTilmowyobis RonisZiebebs; kvlevebs <strong>da</strong> ganviTarebas<br />
sabinao-komunalur meurneobaSi.<br />
ekonomikuri saqmianobis umetes nawils Seadgens transporti (maT Soris<br />
gzebi), razec 99 045.5 aTasi lari modis.<br />
bolo sami wlis biujetebis xarjisa <strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis zrdis Se<strong>da</strong>rebiTi<br />
analizi Semdegnairad gamoiyureba:<br />
25000 0<br />
20000 0<br />
15000 0<br />
janmrTelobis<br />
<strong>da</strong>cva; 25860; 5%<br />
socialuri <strong>da</strong>cva;<br />
48895,9; 10%<br />
sabinao<br />
komunaluri<br />
meurneoba; 138442,2;<br />
28%<br />
saerTo<br />
<strong>da</strong>niSnulebis<br />
saxelmwifo<br />
momsaxureba; 46687,7;<br />
9%<br />
sazogadoebrivi<br />
wesrigi <strong>da</strong><br />
usafrTxoeba; 12705;<br />
3%<br />
garemos <strong>da</strong>cva;<br />
61145; 12%<br />
ekonomikuri<br />
saqmianoba; 100935,5;<br />
20%<br />
axali sabiujeto klasifikatoris mixedviT Seicvala xarjis ekonomikuri<br />
klasifikatori. Zveli klasifikatoris mixedviT arsebuli kapitaluri xarji,<br />
<strong>da</strong>krediteba <strong>da</strong> valebis <strong>da</strong>farva axal klasifikatorSi aRar gvxvdeba <strong>da</strong><br />
isini arafinansuri aqtivebis, finansuri aqtivebis <strong>da</strong> valdebulebebis muxlSi<br />
aRiricxeba.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujeti ekonomikuri klasifikatoris WrilSi Semdegnairad<br />
gamoiyureba:<br />
• Sromis anazRaureba 25 753.7 aTasi lari<br />
• saqoneli <strong>da</strong> momsaxureba 77 709.4 aTasi lari<br />
• procentebi 2 181.6 aTasi lari<br />
• subsidiebi 40 399.3 aTasi lari<br />
• grantebi _<br />
• socialuri uzrunvelyofa 74 458.7 aTasi lari<br />
• sxva xarji 164 394.9 aTasi lari<br />
sxva xarjis muxliT gaTvaliswinebuli Tanxa mTliani xarjis 42,7%-s warmoadgens.<br />
rogorc SesavalSi aRvniSneT, axali sabiujeto klasifikatoriT<br />
sakmaod bevri xarji aRiricxeba sxva xarjis muxlSi. Sesabamisad, aucilebelia<br />
am muxlis detalurad gaSla, rac Tbilisis 2009 wlis biujetSi ar gvxvdeba. es<br />
exeba xarjis <strong>da</strong> arafinansuri aqtivebis sxva muxlebsac.<br />
biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebis Semdegi komponenti arafinansuri <strong>da</strong> finansuri<br />
aqtivebis matebaa. arafinansuri aqtivebis mateba Zveli sabiujeto klasifikatoris<br />
mixedviT kapitalur xarjad aRiricxebo<strong>da</strong>, xolo finansuri aqtivebis<br />
zr<strong>da</strong> <strong>da</strong>kreditebad.<br />
q. Tbilisis 2009 wlis biujetSi arafinansuri aqtivebis mateba 116,463.0 aTasi<br />
lariT ganisazRvra, xolo finansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 500.0 aTasi lariT.<br />
ga<strong>da</strong>saxdelebis bolo komponents valdebulebis kleba warmoadgens, romelic<br />
Zveli klasifikatoris mixedviT valebis <strong>da</strong>farvis muxlSi aRiricxebo<strong>da</strong>.<br />
q. Tbilisis 2009 wlis biujetSi valdebulebis kleba 11,439.4 aTasi lariT<br />
ganisazRvra, sai<strong>da</strong>nac 8,552.4 aTasi lari sagareo valdebulebis, xolo 2,887.0<br />
aTasi lari saSinao valdebulebis <strong>da</strong>farvazea gaTvaliswinebuli.<br />
valis saprognozo moculoba 2009 wlis bolosaTvis 17,347.1 aTasi lars<br />
Seadgens:<br />
valis saprognozo moculoba (aTasi lari)<br />
10000 0<br />
5000 0<br />
2009<br />
2008<br />
2007<br />
kreditori<br />
valis naSTi 2009<br />
wlis bolosTvis<br />
sul valis saprognozo moculoba: 17,347.1<br />
msoflio banki 11,680.5<br />
0<br />
<strong>da</strong>niSnul ebis<br />
evropis rekonstruqciisa<br />
<strong>da</strong> <strong>ganviTarebis</strong> banki<br />
2,155.6<br />
sxva kreditorebi 3,511.0<br />
12 13
q. Tbilisis 2009 wlis biujetSi Tbilisis raionebis biujetebis gaanalizebis<br />
dros aucilebelia ganvmartoT, Tu ra uflebamosileba gaaCniaT <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
ra SeuZliaT <strong>da</strong>afinanson raionebma.<br />
bolo wlebSi raionulma gamgeobebma ZiriTa<strong>da</strong>d mosaxleobasa <strong>da</strong> merias<br />
Soris kurieris funqcia ikisres. maTi funqciebi sakmaod SezRudulia <strong>da</strong> Ziri-<br />
Tadi saqmianobebi <strong>da</strong>, Sesabamisad, finansebi meriis samsaxurebis mier ganikargeba.<br />
es, erTi mxriv, administrirebis process aiolebs, magram, meore mxriv,<br />
mosaxleobasa <strong>da</strong> xelisuflebas Soris urTierTkavSiri rTuldeba.<br />
2009 wlisaTvis raionuli gamgeobebis ZiriTadi funqciebia:<br />
skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebis <strong>da</strong>finanseba _ TanamSromelTa<br />
uzrunvelyofa Sromis anazRaurebiT; bavSvebis uzrunvelyofa kvebiT; komunaluri<br />
momsaxurebis xarjis <strong>da</strong>farva; rbili inventariT, piradi higienis sagnebiT<br />
<strong>da</strong> saTamaSoebiT uzrunvelyofa.<br />
socialuri <strong>da</strong>cvis <strong>da</strong>finanseba _ mosaxleobis ufaso sasadiloebiT<br />
momsaxureba; gar<strong>da</strong>cvlili meomarTa saritualo RonisZiebebi; <strong>da</strong>ngreuli sacxovrebeli<br />
saxlebis macxovrebelTa kompensacia; omis veteranebis <strong>da</strong>xmareba;<br />
sxva socialuri RonisZiebebi.<br />
ga<strong>da</strong>udebeli avariuli sabinao fondis SekeTebis samuSaoebi _ avariuli<br />
sacxovrebeli saxlebis SekeTeba; saxuravebis aRdgena-SekeTeba; sadrena-<br />
Jo sistemebis mowyoba; avariuli wyalsaden-kanalizaciis saxlis Si<strong>da</strong> qselebis<br />
aRdgena; <strong>da</strong>zianebuli saerTo sargeblobis saTavsoebis, kibis ujredebis<br />
<strong>da</strong> aivnebis aRdgena-SekeTeba; avariebisa <strong>da</strong> stiqiuri movlenebis Sedegad gamowveul<br />
<strong>da</strong>zianeba-SeferxebaTa salikvi<strong>da</strong>cio samuSaoebi <strong>da</strong> sxva.<br />
keTilmowyobis RonisZiebebi _ <strong>da</strong>zianebuli quCebisa <strong>da</strong> Si<strong>da</strong> kvartaluri<br />
gzebis aRdgena <strong>da</strong> kapitaluri SekeTeba; mwvane safaris movla; gamxmari <strong>da</strong><br />
naxevrad gamxmari xeebis moWra <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>belva; sportuli moednebisa <strong>da</strong> skverebis<br />
aRdgena-mowyoba; raionis teritoriaze mewyersaSiS zonebSi sayrdeni<br />
kedlebis, quCebis <strong>da</strong>makavSirebeli kibeebis, mowyoba; wyal-kanalizaciis qselebis<br />
mowyoba <strong>da</strong> sxva.<br />
zemoT CamoTvlili problemebis mosagvareblad mosaxleobam un<strong>da</strong> mimar-<br />
Tos raionul gamgeobebs, xolo <strong>da</strong>narCeni problemebis mogvareba meriis Sesabamisi<br />
samsaxurebis prerogativaa. Tumca, raionis gamgeobam SeiZleba Suamavlis<br />
roli Seasrulos meriasa <strong>da</strong> mosaxleobas Soris.<br />
qalaq Tbilisis 2009 wlis raionuli biujetebi (aTasi lari)<br />
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
61933,7; 54%<br />
raionis<br />
gamgeoba; 5762,6;<br />
5%<br />
sabinao fondis<br />
SekeTeba; 7219,0;<br />
6%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
32377,3; 28%<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 7931,9; 7%<br />
rogorc diagrami<strong>da</strong>n Cans, raionuli biujetebis ZiriTadi muxlebis <strong>da</strong>finanseba<br />
aseTia: keTilmowyobis RonisZiebebi _ 54%, skolamdeli aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebisa ki _ 28%.<br />
raionuli biujetebis mxolod 6,4% (7,411.6 aTasi lari) Seadgens arafinansuri<br />
aqtivebis zr<strong>da</strong>s (yofili kapitaluri xarji).<br />
gl<strong>da</strong>ni-naZaladevis raioni<br />
gl<strong>da</strong>ni-naZaladevis raionis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi Semdegnairad<br />
gamoiyureba: yvelaze didi xvedriTi wili skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebis<br />
<strong>da</strong>finansebaze modis - 8 584,0 aTasi lari, Semdeg adgilebzea keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi - 4 970,0 aTasi lariT, socialuri <strong>da</strong>cva - 2 263,0 aTasi<br />
lariT, raionis gamgeoba - 1 028,0 aTasi lariT <strong>da</strong> sabinao fondis SekeTeba -<br />
400,0 aTasi lariT.<br />
2 550.0 aTasi lari, anu gl<strong>da</strong>ni-naZaladevis raionuli biujetis <strong>da</strong>axloebiT<br />
14,8% arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong>ze modis.<br />
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
4970,0; 29%<br />
SekeTeba; 400,0;<br />
sabinao fondis<br />
2%<br />
didube-CuRureTis raioni<br />
gl<strong>da</strong>ni-naZaladevis raionis 2009 wlis<br />
biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 2 263,0;<br />
13%<br />
raionis<br />
gamgeoba; 1 028,0;<br />
6%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
8 584,0; 50%<br />
didube-CuRureTis raionis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi 2009 wlisaTvis Semdegnaira<strong>da</strong>a<br />
ganawilebuli: yvelaze didi xvedriTi wili modis skolamdeli<br />
aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebze - 3 255,2 aTasi lari, Semdeg ukve modis keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi - 2 950,5 aTasi lariT, raionis gamgeoba - 828,6 aTasi lariT,<br />
socialuri <strong>da</strong>cva - 796,9 aTasi lariT <strong>da</strong> sabinao fondis SekeTeba - 619,0 aTasi<br />
lariT.<br />
arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 615.0 aTasi lars Seadgens, rac didube-CuRureTis<br />
raionuli biujetis <strong>da</strong>axloebiT 7,3%-ia.<br />
14 15
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
2950,5; 35%<br />
didube-CuRureTis raionis 2009 wlis biujetis<br />
ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
raionis<br />
gamgeoba; 828,6;<br />
10%<br />
isani-samgoris raioni<br />
isani-samgoris raionis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebis Semadgenloba<br />
Semdegnairad gamoiyureba: skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebis <strong>da</strong>finanseba<br />
- 9 480,0 aTasi lari, keTilmowyobis RonisZiebebi - 5 020,0 aTasi lari, socialuri<br />
<strong>da</strong>cva - 2 497,0 aTasi lari, raionis gamgeoba - 1 076,3 aTasi lari <strong>da</strong><br />
sabinao fondis SekeTeba - 500,0 aTasi lari.<br />
arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 1 530,0 aTas lars Seadgens, rac isani-samgoris<br />
raionuli biujetis <strong>da</strong>axloebiT 8,2%-s utoldeba.<br />
sabinao fondis<br />
SekeTeba; 619,0;<br />
7%<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 796,9; 9%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
3255,2; 39%<br />
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
5020,0; 27%<br />
isani-samgoris raionis 2009 wlis<br />
biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
raionis<br />
gamgeoba; 1 076,3;<br />
6%<br />
vake-saburTalos raioni<br />
vake-saburTalos raionis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebis <strong>da</strong>yofa ki ase<br />
gamoiyureba: yvelaze didi xvedriTi wili aqac skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebze<br />
modis - 5 640,0 aTasi lari. xvedriTi wilis sididiT meore adgilzea<br />
keTilmowyobis RonisZiebebi - 4 441,2 aTasi lariT, Semdeg ki socialuri <strong>da</strong>cva<br />
- 1 093,0 aTasi lariT, raionis gamgeoba - 1 015,8 aTasi lariT <strong>da</strong> sabinao fondis<br />
SekeTeba 300,0 aTasi lariT.<br />
arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 1 286.6 aTasi lars Seadgens, es ki vake-sabur-<br />
Talos raionuli biujetis <strong>da</strong>axloebiT 10,3%-ia.<br />
SekeTeba; 500,0;<br />
sabinao fondis<br />
3%<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 2 497,0;<br />
13%<br />
Zveli Tbilisis raioni<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
9 480,0; 51%<br />
keTil mowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
4441,2; 36%<br />
sabinao fondis<br />
SekeTeba; 300,0;<br />
2%<br />
vake-saburTalos raionis 2009 wlis<br />
biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 1 093,0;<br />
9%<br />
raionis<br />
gamgeoba; 1 015,8;<br />
8%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
5 640,0; 45%<br />
iseve rogorc 2007-2008 wels, Zveli Tbilisis raionis 2009 wlis biujet-<br />
Sic ZiriTadi Tanxa mimarTulia keTilmowyobis RonisZiebebze (ganaSenianeba,<br />
aRdgena-restavracia <strong>da</strong> rekonstruqcia, gzebis <strong>da</strong>geba <strong>da</strong> sxv.) - 42 232,0 aTasi<br />
lari, Semdgom modis sabinao fondis SekeTeba - 5 400,0 aTasi lari, skolamdeli<br />
aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebi - 4 476,1 aTasi lari, socialuri <strong>da</strong>cva - 1 210,0 aTasi<br />
lari <strong>da</strong> raionis gamgeoba - 1 110,9 aTasi lari.<br />
arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 1 400.0 aTasi lars Seadgens, rac Zveli Tbilisis<br />
raionuli biujetis <strong>da</strong>axloebiT 2,6%-ia. es sakmaod <strong>da</strong>bali maCvenebelia.<br />
Zveli Tbilisis biujetSi am raionis ganaSenianebis, aRdgena-restavraciisa<br />
<strong>da</strong> rekonstruqciis Tanxa (37,432.0 aTasi lari) mTlianad xarjSia gawerili.<br />
wesiT, msgavsi ga<strong>da</strong>saxdelebiT iqmneba axali qoneba an izrdeba Zveli qonebis<br />
Rirebuleba, Sesabamisad, es ga<strong>da</strong>saxdeli arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong>Si un<strong>da</strong><br />
asaxuliyo.<br />
16 17
aionis<br />
gamgeoba; 1110,9;<br />
2%<br />
didgoris raioni<br />
Zveli Tbilisis raionis 2009 wlis<br />
biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
42 232,0; 78%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi ;<br />
4467,1; 8%<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 1210,0; 2%<br />
sabinao fondis<br />
SekeTeba; 5400,0;<br />
10%<br />
didgoris raionis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi Semdegnaira<strong>da</strong>a ganawilebuli:<br />
keTilmowyobis RonisZiebebi - 2 320,0 aTasi lari, skolamdeli aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi - 951,0 aTasi lari, raionuli gamgeoba - 703,0 aTasi lari, socialuri<br />
<strong>da</strong>cva - 72,0 aTasi lari.<br />
arafinansuri aqtivebis zr<strong>da</strong> 30.0 aTasi lars Seadgens, rac didgoris raionuli<br />
biujetis <strong>da</strong>axloebiT 0,7%-ia.<br />
didgoris raionis 2009 wlis biujetis ga<strong>da</strong>saxdelebi (aTasi lari)<br />
raionis<br />
gamgeoba; 703,0<br />
17%<br />
iseve rogorc 2007-2008 wlebSi, didgoris raionis socialuri xarji mxolod<br />
gar<strong>da</strong>cvlil meomarTa saritualo RonisZiebebis <strong>da</strong>finansebiT Semoifargleba.<br />
Sesabamisad, am raionSi, Tbilisis sxva raionebisgan gansxvavebiT, socialurad<br />
<strong>da</strong>ucvelTaTvis raionis biujetSi ar aris gaTvaliswinebuli ufaso sasadiloebiT<br />
sargebloba. aqve aRvniSnavT, rom didgoris raioni TbilisisTvis<br />
`xelovnurad~ SemoerTebuli teritoriebisgan Sedgeba. am raionSi Tbilisis<br />
xelisuflebis mier SemoRebuli ga<strong>da</strong>saxadi <strong>da</strong> mosakrebeli Cveulebrivad moqmedebs,<br />
xolo xelisuflebis mier miwodebuli servisebi sakmaod gansxvavdeba<br />
sxva raionebSi gaweuli servisebisgan.<br />
sayuradReboa Tbilisis biujetis erT-erTi `mimdinare~ xarji, konkretulad<br />
ki Sromis anazRaureba, romelic 25 753,7 aTasi lariT aris gansazRvruli.<br />
2008 wels es monacemi 22 379.2 aTas lars Seadgen<strong>da</strong>.<br />
Tbilisis biujetSi miTiTebulia, rom momuSaveTa ricxovnoba, razec gaicema<br />
Sromis anazRaureba, 1135 Seadgens. igive maCvenebeli 2008 wels 1190 iyo. erTi<br />
SexedviT, Tbilisis biujetiT <strong>da</strong>finansebul momuSaveTa ricxovnoba Semcir<strong>da</strong>,<br />
Tumca un<strong>da</strong> gaviTvaliswinoT is faqti, rom 2009 wlis biujetiT finansdeba sajaro<br />
samarTlis iuridiuli piri `q. Tbilisis meriis arqiteqturis saagento~,<br />
romlis <strong>da</strong>finansebac 2008 wlis biujetSi gaTvaliswinebuli ar iyo. es ssip axali<br />
Seqmnilia <strong>da</strong> man arqiteqturis samsaxuris funqciebi ikisra.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetiT am ssip-is <strong>da</strong>finanseba 3 050.0 aTasi lariTaa<br />
gaTvaliswinebuli. am Tanxi<strong>da</strong>n umetesi nawili - 2 331.1 aTasi lari Sromis anazRaurebaze<br />
gaicema. radgan `q. Tbilisis meriis arqiteqturis saagento~ sajaro<br />
samarTlis iuridiul pirs warmoadgens, iq <strong>da</strong>saqmebuli momuSaveTa raodenoba<br />
biujetSi miTiTebuli ar aris, Tumca miTiTebulia biujeti<strong>da</strong>n Sromis<br />
anazRaurebaze gasawevi xarji.<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetSi gaTvaliswinebulia subsidia Tbilisis centraluri<br />
arqivisaTvis, sa<strong>da</strong>c momuSaveTa ricxovnobaSi 16 a<strong>da</strong>miania miTiTebuli.<br />
maTi Sromis anazRaureba biujetiT gawerili ar aris. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, 1135<br />
momuSavi<strong>da</strong>n 16-is Sromis anazRaurebis monacemebi ucnobia. Sesabamisad, erT<br />
momuSaveze saSualo Sromis anazRaurebis gamosaTvlelad biujetiT gaTvaliswinebul<br />
25 753.7 aTas lars gamovakloT 2 331.1 aTasi lari <strong>da</strong> gavyoT 1119-<br />
ze. am gaangariSebiT miviRebT, rom saSualo wliuri Sromis anazRaureba 20932<br />
lars Seadgens, anu TveSi 1744 lari. qveyanaSi arsebuli siduxWiris pirobebSi<br />
es Zalian maRali maCvenebelia.<br />
am muxlis ukeT aRsaqmelad ganvixiloT Sromis anazRaurebis xarji mxarjavi<br />
<strong>da</strong>wesebulebebis mixedviT:<br />
keTilmowyobis<br />
RonisZiebebi;<br />
2320,0; 57%<br />
sabinao fondis<br />
SekeTeba; 0,0;<br />
0%<br />
socialuri<br />
<strong>da</strong>cva; 72,0; 2%<br />
skolamdeli<br />
aRzrdis<br />
<strong>da</strong>wesebulebebi;<br />
951,0; 24%<br />
18 19
mxarjavi<br />
<strong>da</strong>wesebuleba<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
momuSaveTa<br />
ricxovnoba<br />
wliuri<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
erT<br />
momuSaveze<br />
Tviuri<br />
Sromis<br />
anazRaureba<br />
erT<br />
momuSaveze<br />
meriis<br />
sistema<br />
18509700 779 23761 1980<br />
sakrebulo 1571400 91 17268 1439<br />
gl<strong>da</strong>ninaZaladevis<br />
597600 44 13582<br />
1132<br />
raioni<br />
didube-<br />
CuRureTis<br />
506900 37 13700<br />
1142<br />
raioni<br />
vakesaburTalos<br />
606300 46 13180<br />
1098<br />
raioni<br />
isani-samgoris<br />
1077<br />
raioni<br />
581800 45 12929<br />
Zveli<br />
Tbilisis<br />
625700 47 13313<br />
1109<br />
raioni<br />
didgoris<br />
423200<br />
raioni<br />
30 14107 1176<br />
jami 23422600 1119 _ _<br />
Tbilisis saqalaqo biujetiT gaTvaliswinebulia q. Tbilisis Sinagan saqmeTa<br />
mTavari sammarTvelos <strong>da</strong>finanseba 2 105 aTasi lariT, rac saqonlisa <strong>da</strong> momsaxurebis<br />
muxliTaa gawerili (ZiriTa<strong>da</strong>d, komunaluri xarji). policiis <strong>da</strong>finanseba<br />
ar warmoadgens qalaq Tbilisis eqskluziur uflebamosilebas <strong>da</strong> arc saxelmwifo<br />
biujetiT ar aris gaTvaliswinebuli am funqciis delegireba Sesabamisi <strong>da</strong>finansebiT.<br />
amasTan, <strong>saqarTvelos</strong> de<strong>da</strong>qalaqis - Tbilisis Sesaxeb kanoni sazogadoebrivi<br />
wesrigis sakiTxebis koordinacias gansazRvravs rogorc de<strong>da</strong>qalaqis<br />
<strong>da</strong> saxelmwifos erTobliv kompetencias <strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pir miuTiTebs, rom de<strong>da</strong>qalaqis<br />
funqciebis ganxorcieldeba finansdeba saxelmwifo biujeti<strong>da</strong>n miznobrivi<br />
transferis saxiT. 2009 wlis saxelmwifo biujetSi ki Tbilisis TviTmmarTvelobisTvis<br />
miznobrivi transferis saxiT mxolod 1 600 aTasi laria gamoyofili. am<br />
kanoniT gansazRvrul delegirebul uflebamosilebebSi policiis xarjis <strong>da</strong>finanseba<br />
ar aris gaTvaliswinebuli. SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom Tbilisis biujetiT<br />
policiis <strong>da</strong>finanseba sul mcire aramiznobrivi xarjia.<br />
qalaq Tbilisis 2009 wlis biujeti moicavs sakmaod bevr mniSvnelovan programas,<br />
romelTa Sesaxeb informacia mosaxleobisTvis sainteresoa. Cven ZiriTa<strong>da</strong>d<br />
<strong>da</strong>vkon<strong>centri</strong>rdiT im programebze, romelic yvelaze metad ainteresebs socialurad<br />
<strong>da</strong>ucvel mosaxleobas.<br />
socialuri programebi<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetSi gaTvaliswinebulia Semdegi socialuri programebi:<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli ojaxebisTvis komunalur <strong>da</strong> sakomunikacio ga<strong>da</strong>saxadebze<br />
<strong>da</strong>xmarebis programa - 4 000 aTasi lari<br />
programis farglebSi weliwadSi erTxel nawilobriv ifareba komunaluri<br />
<strong>da</strong> sakomunikacio ga<strong>da</strong>saxadebi:<br />
• erTsuliani ojaxebisTvis<br />
85 lari<br />
• orsuliani ojaxebisTvis<br />
90 lari<br />
• samsuliani ojaxebisTvis<br />
100 lari<br />
• oTxsuliani ojaxebisTvis<br />
110 lari<br />
• xuTsuliani ojaxebisTvis<br />
120 lari<br />
• eqvsi <strong>da</strong> metsuliani ojaxebisTvis<br />
150 lari<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli mravalSviliani ojaxebisTvis 18 wlamde asakis<br />
TiToeul bavSvze yovelTviuri <strong>da</strong>xmarebis programa - 1 100 aTasi lari<br />
programa moicavs socialurad <strong>da</strong>ucveli mravalSviliani ojaxis 18 wlamde<br />
asakis TiToeul bavSvze yovelTviuri materialuri <strong>da</strong>xmarebis gacemas 20 laris<br />
odenobiT.<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli ojaxebisTvis me-3, me-4; me-5 <strong>da</strong> meti Svilis <strong>da</strong>badebisTvis<br />
erTjeradi materialuri <strong>da</strong>xmarebis `axalSobilTa~ programa<br />
- 130 aTasi lari<br />
• me-3 Svilis <strong>da</strong>badebisTvis<br />
• me-4 Svilis <strong>da</strong>badebisTvis<br />
• me-5 Svilis <strong>da</strong>badebisTvis<br />
• me-6 Svilis <strong>da</strong>badebisaTvis<br />
600 lari<br />
800 lari<br />
1000 lari<br />
1200 lari <strong>da</strong> ase Semdeg<br />
anu 200 lariani namati<br />
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa sakurorto samkurnalo reabilitaciis<br />
(<strong>da</strong>xmarebis) programa - 400 aTasi lari<br />
programa moicavs q. TbilisSi mcxovrebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone<br />
pirTa <strong>da</strong> socialurad <strong>da</strong>ucveli ojaxebis 20 wlamde bavSvebisaTvis mTisa<br />
<strong>da</strong> zRvis kurortebis sagzurebis Sesyidvas.<br />
100 wels miRweul moqalaqeTaTvis erTjeradi <strong>da</strong>xmarebis programa - 20<br />
aTasi lari<br />
programa iTvaliswinebs socialurad <strong>da</strong>ucveli 100 wels miRweul xan<strong>da</strong>zmulTa<br />
ojaxebisTvis erTjeradi materialuri <strong>da</strong>xmarebis gacemas - 600 laris<br />
odenobiT.<br />
100 wels miRweuli xan<strong>da</strong>zmulebisTvis erTjeradi materialuri <strong>da</strong>xmarebis<br />
gaweva 400 laris odenobiT.<br />
20 21
socialurad <strong>da</strong>ucveli <strong>da</strong> sxva kategoriis mosaxleobis servisebis miwodebis<br />
(<strong>da</strong>xmarebis) programa - 1 200 aTasi lari<br />
programa iTvaliswinebs:<br />
• ufaso aRzr<strong>da</strong>-ganaTlebas municipaluri skolamdeli aRzrdis <strong>da</strong>wesebulebebSi;<br />
• ufaso swavleba municipalur samusiko <strong>da</strong> saxelovnebo skolebSi, moswavleTa<br />
axalgazrdobis saxlebSi;<br />
• ufaso Sesvla saxelmwifo muzeumebSi, municipalur sagamofeno <strong>da</strong>rbazebsa<br />
<strong>da</strong> biblioTekebSi - asakobrivi zRvaris gareSe;<br />
• erTiani erovnuli gamocdebis Catarebis Semdeg umaRlesi saganmanaTleblo<br />
<strong>da</strong>wesebulebebis fasian seqtorze Caricxuli studentebisTvis<br />
swavlebis safasuris Tana<strong>da</strong>finansebas (semestruli Tanxis 50%-is odenobiT);<br />
• 50%-iani SeRavaTi wylisa <strong>da</strong> nagvis mimdinare ga<strong>da</strong>saxadebze.<br />
sasamarTlos mier qmediTuunarod aRiarebuli <strong>da</strong> SezRuduli qmediTunarianobis<br />
mqone pirTaTvis ze<strong>da</strong>mxedvelobis ganxorcielebis programa<br />
- 38 aTasi lari<br />
programa moicavs sasamarTlos mier qmediTuunarod aRiarebuli pirebisa<br />
<strong>da</strong> SezRuduli qmediTunarianobis mqone pirebis im uflebebisa <strong>da</strong> movaleobebis<br />
saTanadod ganxorcielebas, rac <strong>saqarTvelos</strong> samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad<br />
eniWeba meurves an mzrunvels.<br />
upatrono micvalebulTa <strong>da</strong>krZalvis <strong>da</strong>finansebis programa - 60 aTasi<br />
lari<br />
detaluri informacia biujetSi mocemuli ar aris.<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli mosaxleobisTvis wylis Rirebulebis nawilobrivi anazRaurebis<br />
(<strong>da</strong>xmarebis) programa - 500 aTasi lari<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli ojaxebis (70000-ze <strong>da</strong>bali qulis mqone) 50%-iani SeRavaTi<br />
wylis ga<strong>da</strong>saxadze.<br />
sxva socialuri (<strong>da</strong>xmarebis) programebi - 500 aTasi lari<br />
Tbilisis 2009 wlis biujetis analizis Sedegad, SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom:<br />
• Tbilisis biujetis formirebis <strong>da</strong>, gansakuTrebiT, <strong>da</strong>mtkicebis procesi<br />
gaumWvirvaled ganxorciel<strong>da</strong>, rac ewinaaRmdegeba kanonis moTxovnebs;<br />
• biujetis struqtura Seesabameba axali sabiujeto klasifikatoris mo-<br />
Txovnebs, anu biujeti teqnikurad kargad <strong>da</strong>muSavebulia;<br />
• wina wlebisgan gansxvavebiT, biujetSi miTiTebulia konkretuli miznebi<br />
<strong>da</strong> amocanebi, rac win ga<strong>da</strong>dgmuli nabijia, Tumca, prioritetebi gaTvlilia<br />
2009-2012 wlebze <strong>da</strong> ar aris miTiTebuli konkretuli wlisaTvis gansaxorcielebeli<br />
saqmianobebi;<br />
• iseve rogorc wina wlebSi, Tbilisis biujetiT finansdeba policiis xarji,<br />
rac aramiznobriv xarjs warmoadgens.<br />
• Tbilisis biujetiT gaTvaliswinebuli Sromis anazRaureba Zalian maRalia<br />
<strong>da</strong> ar Seesabameba qveyanaSi sajaro finansebis racionalizaciis gancxadebul<br />
politikas (`qamrebis SemoWeras~).<br />
yru invalidTaTvis Tarjiman-doqtologebis momsaxurebiT uzrunvelyofis<br />
(<strong>da</strong>xmarebis) programa - 16 aTasi lari<br />
detaluri informacia biujetSi mocemuli ar aris.<br />
q. TbilisSi mcxovrebi pensionerebis medikamentebiT uzrunvelyofis<br />
(<strong>da</strong>xmarebis) programa - 3 000 aTasi lari<br />
detaluri informacia biujetSi mocemuli ar aris.<br />
omis veteranebis <strong>da</strong>xmarebis programa - 300 aTasi lari<br />
detaluri informacia biujetSi mocemuli ar aris.<br />
saqalaqo saavtobuso transportiT ufasod an SeRavaTiT mosargeble<br />
pirTa momsaxurebis programa - 20 000 aTasi lari<br />
socialurad <strong>da</strong>ucveli ojaxebis (70000-ze <strong>da</strong>bali qulis mqone) wevrebze 75<br />
procentiani fas<strong>da</strong>kleba, aseve <strong>saqarTvelos</strong> kanonebiT <strong>da</strong> sxva normatiuli<br />
aqtebiT gansazRvrul pirTa ufaso mgzavrobis an SeRavaTebiT momsaxurebis<br />
xarjis anazRaureba.<br />
Tbilisis metroTi ufasod an SeRavaTiT mosargeble pirTa momsaxurebis<br />
programa - 9 700 aTasi lari<br />
igive SeRavaTebi, romelic arsebobs saqalaqo saavtobuso transportze.<br />
22 23
24<br />
sakontaqto informacia:<br />
q. Tbilisi, delisis I Ses. 5 a ,<br />
tel./faqsi: (995 32) 250711; 399019<br />
eleqtronuli fosta: office@<strong>csrdg</strong>.ge<br />
veb-gverdi: http://<strong>csrdg</strong>.ge