ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
samarTlis Jurnali, #1, 2009<br />
mimtanic. aseve, sxvisi iaraRiT mkvlelobis SemTxvevaSi, garkveuli pasuxismgebloba<br />
iaraRis patronsac ekisreboda.<br />
m. kovalevski osur CveulebiT samarTalze saubrisas miuTiTebs, rom bolo<br />
dromde (e.i. XIX saukunis bolosTvis) osebi pasuxismgeblobas akisrebdnen mxolod<br />
danaSaulis fizikurad Camdens da ara wamqezebels, radganac danaSaulis mxolod<br />
obieqtur mxares aqcevdnen yuradRebas — im kerZo zians, romelic damnaSaves<br />
miadga. 32<br />
xevsurul CveulebiT samarTalSi, piriqiT, calsaxad Cans enis mitanis safuZvelze<br />
momxdari danaSaulisas (magaliTad, mkvlelobisas) enis mimtanis<br />
pasuxismgebloba. zogierTi xevsuri informatori enis mimtanis pasuxismgeblobas<br />
danaSaulis Camdenisas uTanabrebs. erT-erTi maTganis ganmartebiT: `Tu vinmes<br />
viRacam ena miutana — Senze ase da ase Tqvao da amis gamo mkvleloba moxda, meeneze<br />
ambobdnen: Tu amis xmalma mokla, amis enam moklao. ra bedenaa, orive mkvlelia.... da<br />
romelsac moaswreben, meenesa Tu uSualo mkvlels, imas mohklaven. orive Tu<br />
mokles,Tavi daedebaT;~ 33 meore informatoris TqmiT: `wamqezeblis (meenis) meSveobiT<br />
Tu moklavdnen kacs, xelsac (mexele) da meenesac Tanabrad edeboda<br />
sisxli.~ 34 rogorc vxedavT, am monacemebis mixedviT, enis mimtanisa (meene) da<br />
mkvlelis pasuxismgebloba daaxloebiT iseTia, rogoric Tanaamsruleblebisa,<br />
sasikvdilo Wrilobis uSualod mimyeneblis daudgenlobis SemTxvevaSi. orive<br />
Tanabrad iTvleba mkvlelad. dazaralebuli Tu meenes moklavda, mkvlelis<br />
mokvlis an misTvis kompoziciis moTxovnis ufleba mas aRar hqonda, anu SesaZloa,<br />
uSualo mkvlels mkvlelobisaTvis pasuxismgebloba saerTod ar dakisreboda.<br />
kompoziciis gadaxdaSi ki orive solidarulad monawileobda.<br />
aRsaniSnavia, rom xevsur informatorTa umravlesoba meenis pasuxismgeblobas<br />
specialur gadasaxads — `arbiTs~ ukavSirebs, rac misi da mkvlelis pasuxismgeblobas<br />
mainc sxvadasxva sibrtyeze ayenebs. arbiTis gadaxda maSin xdeba,<br />
rodesac mkvleloba rkinis iaraRiTaa Cadenili — TofiT, xanjliT, daniT. `arbiTi<br />
rkinas daedebis,~ — ganmartavs erT-erTi informatori. 35 arbiTi, rogorc qonebrivi<br />
sazRauri, ar Sedis Tavsisxlis SemadgenlobaSi da rkinis iaraRiT mkvlelobisas<br />
Tavsisxlis zemoT gadaxdeba arbiTis gadamxdels anu `mearbiTes~. 36<br />
arbiTis odenoba 5 ...Zroxaa. 37 zogierTi monacemiT, igi SeiZleba metic iyos: 5-idan<br />
16 Zroxamde. 38 enis mimtanis pasuxismgeblobas 5 Zroxis odenobiT fSavis sinamdvileSi<br />
adasturebs vaJa-fSavela. misi TqmiT: Tu vinmes enataniobiT, anu „enakaWlaobiT~<br />
erTi meores gadaemtereboda da amas sisxlis daqceva mohyveboda, maSin<br />
am laqlaqas dazaralebulis naTesavebisaTvis unda gadaexada „saenao“ — xuTi Zroxa.<br />
39 rogorc vxedavT, vaJa enis mitanis Sedegad momxdari danaSaulisas enis mim-<br />
32 Ковалевский М., Современный обычай и древний закон, М., 1886, 93.<br />
33 zoiZe o., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli, 1988, 75.<br />
34 merabiSvili j., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli, 1988, 48.<br />
35 jalabaZe d., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli, 1988, 36.<br />
36 kekelia m., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli #5, 1977, 12.<br />
37<br />
jalabaZe d., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli, 1988, 18, 36;<br />
merabiSvili j., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli, 1988, 20, 81;<br />
kekelia m., masalebi xevsurul CveulebiT samarTalze, eTnografiuli rveuli #5, 1977, 12; makalaTia<br />
s., xevsureTi, Tb., 1984, 95. Zroxa xevsureTSi qonebrivi sazRauris gadaxdis ZiriTadi ekvivalenti iyo.<br />
38 xaraZe r., xevsuruli rjuli, `analebi~, t. I, 1947, 188; kekelia m., masalebi xevsurul CveulebiT<br />
samarTalze, eTnografiuli rveuli #6, 1977, 9.<br />
39 vaJa-fSavela, Txz. sruli krebuli aT tomad, t. IX, 1964, 76.<br />
17