PDF bertsioa jaitsi - Revista Consumer

azkide kontsumitzailearen 

aldizkaria 

Urtea XXXVI - Aroa IV - 143.alea 

2010-EKO EKAInA • www.consumer.es 

sakonean txostenak teknologiaberriak gizarteerantzukizuna 

Etxebizitza 

zerga (OHZ) 

Ogia 

Azterketak aztergai 

Sakelakoan dirua 

GPS-a aukeratu 

Poltsak 

“Trans” gantzik 

gabeko agenda

erredakzio kontseilua: 

Leire Barañano, Alejandro Martínez Berriochoa, 

Iñigo Marauri, Iñaki Larrabeiti, Ainara Zarraga 

zuzendaria: Alejandro Martínez Berriochoa 

zuzendari ordea: Iñigo Marauri 

eroski-ren edukien ardura: Ainara Zarraga 

interneteko edukien koordinazio eta ardura: 

Miren Rodríguez 

marketing arduraduna eta webgunearen 

koordinatzailea: Javier Fernández 

banaketa: Edurne Ormazabal 

“sakonean” ikerketa: 

EROSKI CONSUMER-en taldea: 

Arduraduna: Iñigo Marauri 

Diseinua eta txostena: Jaime Parra, 

Victoria Herrero y Cristina Leciñana 

eroski-ren informazioa: 

koordinazioa: Ainara Zarraga 

Erredakzioa: Ainara Zarraga y Rosa Cuevas 

Interpretazio eta zabalkundea: 

Juan Carlos San Vicente, Jaione Pagalday y 

Laura Azuara 

gainerako edukiak: 

Irudietan: Amaia Uriz 

Teknologia berriak: Jordi Sabaté 

Elkarrizketa: Iñigo Marauri 

Elikadura: Maite Zudaire. Montse Arboix 

Osasuna: Marta Chavarrías. Jose Andrés Rodríguez 

Hezkuntza: Rosa Cuevas 

Motorra: Jordi Sabaté 

Diseinua eta Maketazioa: 

duplo+Comunicación Gráfica 

Argazkilaria: Rubén García 

Ilustrazioak: Luis Demano 

Fotomekanica: Lithos 

Inprenta: MCC Graphics 

EROSKI CONSUMER-EN ERREDAKzIO ETA 

ADMINISTRAzIOA: 

Eroski Argitalpenak. San Agustín, z/g. 

48230 Elorrio (Bizkaia) 

Telf: 946 211 487_Fax-a: 946 211 614 

Lege Gordailua TO-707-1997 • ISSN: 1138-3895 

bazkide kontsumitzailearen aldizkaria 

EDitOrEa: EROSKI S. Coop. EROSKI FUNDAZIOAREN babesarekin • 2010eko ekaina - 143. zenbakia. 255.550 ale 

aurkibidea 

Ondasun 

higiezinen zerga 

ondasn higiezinen zerga zenbat ordaintzen den 

aztertu dugu, espainiako 18 hiritan 

www.consumer.es 

EROSKI CONSUMER Eroski-ren bazkide kontsumitzailearen aldizkaria da. Eroski kooperatiba (Eroski-ren berezko kide eta sustatzailea) kontsumitzaileen elkartea da eta 25 urte baino gehiago daramatza kontsumitzaileei 

informazioa ematen, informazioa eta hezkuntza momentu bakoitzean zer komeni zaien aukeratzen jakin dezaten. EROSKI CONSUMER aldizkariak zerbitzu eta ondasunen kontsumitzaileei aitortzen zaizkien eskubideak 

defenditzen ditu eta eskubide horien berri ematen die, urratzen direnean kontsumitzaileek erantzunkizunak eska ditzaten. EROSKI CONSUMER kontsumo iraunkorrarekin konpromezua duen komunikabidea 

da eta ingurumenari egiten zaieon kaltea gutxitu behar dela aintzat hartzen du. EROSKI CONSUMER aldizkariak Eroski-k gizarte erantzunkizunaren arloan egiten duenaz informazioak argitaratzen ditu, Eroski markako 

produktuen inguruan ere bai eta, noizean behin, Eroski-k bere bazkide eta bezeroentzat interes handiko jotzen dituen albisteen berri eman dezake. 

Difusión Banaketaren controlada kontrola: por: 

4 

12 

12 pLATERAK ARINDU 

28 AzTERKETAK AzTERGAI 

Beharrezko den denbora 

eskaintzea, kontzentratuta aritzea 

eta gaia ulertzeko ahalegina 

egitea funtsezkoak dira azterketak 

gainditzeko 

28 

ONGIzATEA ETA EGUNEROKO BIzITzA 

4 sakonean 

OnDasun higiEzinEn zErga 

10 irudietan 

arDiak mOztEa 

20 tecnologiaberriak 

sakElakOarEkin OrDaintzEa 

22 interesadozaiguna 

32 elkarrizketa 

gösta EsPing-anDErsEn 

TxOSTENAK: 

12 elikadura / PlatErak arintzEa 

16 elikadura / Ogia 

24 osasuna / PsikOtEraPEuta nOla aukEratu 

28 hezkuntza / aztErkEtak aztErgai 

36 motorra / gPs naBigatzailEa aukEratzEa 

EROSKI 

40 eroskiproduktuak 

EguzkitakO krEmak 

45 irudietan 

BEzErOari arrEta zErBitzua 

EROSKI GIzARTEAREKIN 

48 plastiko poltsak, gutxiago erabilita gehiago egiten dugu 

50 FEC erakundearekin hitzarmena eta bihotzaren astea 

48 EROSKI-ren bezeroei esker, 100 

milioi poltsa erabiltzeari utzi zaio. 

Poltsa berrerabilgarriak eskaintzen hasi 

garenetik, 450 tonatan gutxitu da CO 2 

isuria. 

143 

16 Ogia, eguneroko mahaikide. Egunero 

jan behar dugu ogia baina beti neurrian, 

gatz asko duen jakia baita.

4 

Ondasun higiezinen zerga aztertu dugu, espainiakO 18 hiritan 

Bartzelonak dauka 

oraindik ere 

etxebizitza 

zerga 

garestiena 

Hiritik Hirira, alde Handiak daude OHZ edO 

etxebiZitZa-Zergan, eta lau urtetik HOna, 

OsO gutxi aldatu dira gauZak 

Urtean behin, guk gonbidatu gabe ere, bisitan etortzen zaizkigu etxera. 

Ondasun Higiezinen Zerga (OHZ) izaten da ate joka, eta ez dago atarian 

uzterik; barrenera sartzen da, eta sakelatik tiraka hasten. Udalek ia 53.000 

milioi euro bildu zituzten 2008. urtean zergatan, eta sei eurotatik bat, tasa 

horrek eman zien (Espainiako datuak dira). Udal batzuetan, hala ere, besteetan 

baino dezente garestiagoa izaten da zerga hori, eta halaxe egiaztatu 

du EROSKI CONSUMER-ek egin berri duen azterketa batek. Hiru 

familia mota bereizi ditugu gure lana aurrera eramateko: goi mailakoa edo 

diruduna, erdi mailakoa (horiek dira gehien) eta behe mailakoa (baliabide 

ekonomiko gutxi dituztenak), eta kalkuluak egiteko, euren ezaugarri sozioekonomikoen 

araberako etxebizitza batean bizi direla irudikatu dugu (azalera, 

eraikuntza-kalitatea, bizigunea). Guk egin dugun sailkapen horrekin, 

18 hiriburutara jo dugu, eta familia bakoitzak 2010. urtean zenbat ordaindu 

izango duen kalkulatu dugu. Honako hiri hauen datuak bildu ditugu: A 

Coruña, Alacant, Bartzelona, Bilbo, Burgos, Donostia, Gasteiz, Granada, 

Iruñea, Kordoba, Madril, Malaga, Murtzia, Oviedo, Sevilla, Valentzia, 

Valladolid eta Zaragoza. 

Datuak aski adierazgarriak dira: maila ertaineko familia batek (100 metro 

koadroko pisu batean bizi dela irudikatu dugu), urtean 589 euro ordaintzen 

du Bartzelonan OHZ (2006. urtean baino 78 euro gehiago), eta 

Burgosen, berriz, 181 euro (duela lau urte baino 32 euro gehiago). Normala 

izan liteke hiriren bat edo beste nabarmentzea goitik eta behetik, baina 

Bartzelonarekin gertatzen dena deigarria da oso: bikoiztu egiten du hiririk 

gehienek ezarri duten tasa (guk aztertu ditugun hirien % 80rena bikoizten 

du, hain zuzen). 

sakonean 

5

6 

Madrilen ere garestia da OHZ –429 euro izaten 

da urtean–, baina urruti samar geratzen da 

Bartzelonakotik. 2006. urtean, Bartzelonako tasaren 

erdia kobratzen zuten Madrilen, baina lau 

urtean, beste inon baino gehiago garestitu da, 

% 70, eta orain ez dago orduko alderik. Bi faktorek 

eragin dute igoera hori: batetik, lau urtean, % 12 

igo da zerga-tasa, eta, bestetik, etxebizitzen balioa 

igotzen joan da, eta katastroa berrikusi ahala, 

igoera horrek eragina izan du kuotan. Zergarik 

apalena Burgosek ezartzen du, eta beste hainbat 

hiri ere 260 euroren azpitik dabiltza: A Coruña, 

Iruñea, Malaga, Murtzia, Valentzia, Valladolid eta 

Zaragoza. 

Bartzelonaren eta Madrilen ondotik, Donostiak 

dauka zergarik garestiena maila ertaineko familentzat: 

363 eurokoa. Gasteiz dator jarraian, 335 

eurorekin (hiru auzo erabili ditugula eredutzat 

hiri horretan, Zabalgune, Koroatzearen kalea eta 

Adurtza kalea). Gainerako hirietan, Alacanten, 

Bilbon, Kordoban eta Oviedon, 270 eta 300 euro 

arteko zerga ordaintzen dute maila ertaineko familiek 

(eredutzat erabili dugun etxebizitza mota 

aintzat hartuta, betiere). 

Behe mailako familientzat, berriz (83 metro 

koadroko etxea daukatela irudikatu dugu), 

Gasteizek du OHZ garestiena (325 euro urtean). 

Bartzelona da zerrendako bigarrena: 238 euro ordaintzen 

dute urtean sail horretan sartzen diren 

Bartzelonako tasak bikoiztu 

egiten du guk aztertu ditugun 

hirien % 80ak daukatena 

familiek (2006an ere bigarren lekuan geratu zen, 

eta ordutik hona, 35 euro igo zaie zerga familia 

horiei). Gasteiz eta Bartzelona askoz garestiagoak 

dira beste hainbat hiri baino; Valladoliden, 

Oviedon, Iruñean, Burgosen eta Bilbon halako bi 

ordaintzen dute, eta Murtzian halako zortzi. 

Goi mailako familiek zenbateko zerga ordainduko 

duten kalkulatzeko, honako ezaugarri hauek erabili 

ditugu: 155 metro koadroko etxebizitza daukate, 

eta erdigunean bizi dira, auzo dotore batean. 

Guk aztertu ditugun 18 hirietatik, Valentzia da 

garestiena horientzat (2006an ere hala zen); 1.275 

euro balio du urtean, Madrilen baino % 43 gehiago 

(894 euro), eta A Coruñan halako hiru ia. 

Valentziakoren ondotik, Bartzelonako kuota da 

garestiena, 2006an bezalaxe: 1.258 euro. Tasarik 

apalena Gasteizek, Oviedok, Zaragozak, Murtziak, 

Iruñeak, A Coruñak eta Burgosek daukate dirusarrera 

gehien dauzkaten familientzat (442 euro 

eta 597 euro artean). 

nOla kalkulatu OHZ-ren kuOta? 

Herritarrek OHZ zenbat ordainduko duten kalkulatzeko, 

bi aldagai hartzen dira kontuan: katastroaren 

balioa (lurrak eta eraikinak zer balio 

duten; normalean, etxebizitzak merkatuan duen 

balioaren erdia izaten da), eta zerga-tasa. Kuota 

osoa zenbatekoa izango den jakiteko, katastroaren 

Nola irakurri 

ordainagiria? 

Ordainagiria etxera iristen denean, 

hainbat atal eta kontzeptu ikusiko ditugu, 

eta zalantza bat baino gehiago agertuko 

zaizkigu irakurtzen hastean. Ordainagiri 

hori funtsezkoa da ordaintzailearentzat, 

horixe delako haren informazio-iturri 

oinarrizkoa. Hona hemen zenbait argibide, 

ordainagiria zer elementuk osatzen 

duten jakin dezagun: 

1Katastro-balioa: Higiezinaren 

balioa da. Higiezinen Katastroan ageri 

diren datuetatik lortzen da, eta, labur 

esateko, hauxe da: lurrak duen balioa 

gehi etxebizitzaren eraikuntza-balioa. 

Oro har, etxebizitzak merkatuan duen 

balioaren erdia-edo izaten da. 

2Oinarri zergagarria: Beherapenetatik 

edo hobarietatik libre ez dauden 

ondasun higiezinen katastro-balioa 

izaten da. 

etxebiZitZaren Zerga 18 Hiritan (2010) 

HIRIA Goi mailako Erdi mailako Behe mailako 

famili-etxebizitza (1) famili-etxebizitza (2) famili-etxebizitza (3) 

Kuota OHZ KUOTA* Kuota OHZ KUOTA* Kuota OHZ KUOTA* 

(Euro/m2 ) (Eurotan) (Euro/m2 ) (Eurotan) (Euro/m2 ) (Eurotan Euros) 

Bartzelona*** 8,12 1.258 5,89 589 2,86 238 

Madril 5,77 894 4,29 429 2,44 202 

Donostia 4,86 753 3,63 363 2,07 172 

Gasteiz** 3,85 597 3,35 335 3,92 325 

Bilbo 4,83 749 2,92 292 1,34 111 

Alacant 4,67 724 2,78 278 1,52 126 

Oviedo 3,79 588 2,77 277 1,35 112 

Kordoba 4,60 713 2,72 272 1,71 142 

Zaragoza 3,03 470 2,58 258 1,78 147 

Valladolid*** 4,88 757 2,54 254 1,24 103 

Murtzia 3,68 571 2,49 249 0,30 25 

Valentzia*** 8,23 1.275 2,25 225 1,84 153 

Iruñea 3,72 576 2,23 223 1,36 113 

Malaga*** 4,77 739 2,21 221 0,73 61 

A Coruña 2,85 442 2,09 209 1,11 92 

Burgos 3,73 578 1,81 181 1,23 102 

Datu ofizialak. Iturria: Udalak. Granadako eta Sevillako udalek ez digute daturik eman. 

(1) 155 m 2 -ko pisu bat erabili dugu eredutzat, goi mailako familiak bizi diren guneetan izaten diren horietakoa. (2) 100 m 2 -ko pisua, erdi 

mailako familiak bizi diren guneetan izaten diren horietakoa. (3) 83 m 2 -ko pisua, behe mailako familiak bizi diren guneetan izaten diren 

horietakoa. *Hiri bakoitzean etxebizitza bati zenbateko zerga dagokion kalkulatzeko (gutxi gorabehera), familia mota bakoitzaren metro 

koadroak zenbat balio duen ikusten da, eta etxebizitzak orotara dauzkan metroekin biderkatzen da; horrela egin ditzakegu hirien arteko 

alderatzeak **Gasteizen, metro koadro bakoitzari zer kuota dagokion kalkulatzeko, hiriko hiru auzotako katastro-balioen batez bestekoak 

erabili ditugu, horietan daude-eta guk eredutzat erabili ditugu hiru etxebizitza motak: Zabalgunean, Koroatzearen kalean eta Adurtza kalean. 

***Bartzelonan, Valladoliden, Valentzian eta Malagan, herritarrek ez dute tasa berezirik ordaintzen zaborra biltzeko zerbitzuagatik, eta 

zerga guztiekin biltzen dena erabiltzen dute atal hori finantzatzeko; tartean, OHZrekin biltzen dutena. Malagak eta Valentziak onartu dute 

doitu egiten dutela zerga-tasa, zerbitzu horren zati bat ordaindu ahal izateko. 

3Likidazio-oinarria: Oinarri 

zergagarriari beherapenak egin 

ondoren geratzen dena da (beherapen 

horiek ezartzen zaizkio balorazio 

kolektiborako prozedura bat 

indarrean sartzen denetik aurrera). 

1997ko urtarrilaren 1az geroztik 

katastroa berrikusi duten udalerrietan 

soilik izango da katastrobalioaren 

desberdina, eta koefiziente 

bat aplikatuz zehazten da 

(zein urtetan berrikusi den, horren 

arabera aldatzen da). Katastrobalioak 

handitu egiten dira berrikusi 

ondoren, eta beherapen honen 

funtzioa izaten da, hain zuzen, 

igoera hori orekatzea. Hiri-ondasun 

higiezinei ezartzen zaie beherapena, 

eta zerga-ordaintzaileek eskatu 

gabe egiten da. 

4Zerga-tasa: Ehunekoetan 

adierazten da koefiziente hori, eta 

oinarri zergagarriari ezartzen zaio; 

hortik ateratzen da, azkenean, 

zenbateko kuota ordaindu beharko 

den. Udalak ezartzen du ehuneko 

hori, baina legeak jartzen dizkion 

mugen barrenean ibili behar du 

(hiri-ondasun higiezinei, gutxienez, 

% 0,4ko tasa ezartzen diete, eta, 

gehienez, % 1,10ekoa). 

5Zerga-kuota: Oinarri zergagarriari 

dagokion zerga-tasa ezarri 

ondotik lortzen da. Zergaren kuota 

osoa da zerga-kuota, hobariren bat 

ezarri baino lehenagokoa 

6Hobaria: Kuotari portzentajeren 

bat kentzea da hobaria; arrazoi 

bategatik baino gehiagogatik 

ematen dituzte hobariak: Babes 

sakonean 

Ohz 

Ofizialeko Etxebizitza bat edukitzeagatik, 

nekazari-kooperatiba bat 

osatzeagatik, familia ugaria izateagatik, 

higiezinak eraikitzeagatik, 

urbanizatzeagatik eta sustatzeagatik, 

eta abar. 

7Zerga-zorra: Kuota osoari hobariak 

ezarri ondotik geratzen den 

kopurua da. Horixe ordaintzen da. 

Hori guztiak jakin ondoren, nola 

egiazta dezakegu guk ordaintzen 

duguna ongi ote dagoen edo ez. 

Nahiko formula erraza erabiltzen 

da. Katastro-balioak (lurraren balioa 

gehi eraikuntza-balioa) eta zergatasak 

baldintzatzen dute OHZren 

azken kuota. Urtero zenbateko 

kuota ordaindu behar dugun jakiteko, 

zerga-tasarekin biderkatu behar 

da katastro-balioa. 

7

8 

Bartzelonan Burgosen halako hiru 

ordaintzen dute maila ertaineko familiek 

familiek (589 batean eta 181 bestean) 

balioa biderkatu egiten da zerga-tasa jakin batekin 

(2/2004 Errege Legegintza Dekretuak, martxoaren 

5ekoak, ezartzen ditu tasa horren gutxienekoak 

eta gehienezkoak; dekretu horren bidez 

onartzen da Tokiko Ogasunak arautzeko Legearen 

testu bategina). 

Udalek zerga-tasa handiagoa edo txikiagoa 

ezartzeak ez du esan nahi zerga-ordaintzaileak 

kuota handiagoa edo txikiagoa ordainduko duela. 

Katastroaren balioa ere kontuan hartu behar 

izaten da hori kalkulatzeko. Donostiak, esaterako, 

beste hiriek baino zerga-tasa txikiagoa du, baina 

erdi mailako familia baten kuota 363 eurokoa da, 

hiru garestienetako bat. Zerga-tasa handiena, berriz, 

Bilbok dauka, baina erdi mailako familiek 292 

euro ordaintzen dute, hiririk garestienetan egiten 

dutenaren erdia (Bartzelona, 589 euro). Bilbon, 

urteak daramatzate katastroaren balioa eguneratu 

gabe (1970-1978ko txostenetan egin zuten 

azkenekoz), eta ez datoz bat merkatuan duten balioarekin; 

horregatik, ohi baino zerga-tasa handiagoak 

ezartzen dituzte hori orekatzeko. 

Zer eskubide dauzka 

zerga-ordaintzaileak? 

Zergak ordaintzerakoan, betebeharrak ez ezik, eskubideak 

ere badauzka herritarrak, baita Ondasun Higiezinen Zergari 

dagokionez ere. Zerga-ordaintzaileak honetarako eskubidea du: 

Katastroan behar bezala deskribatuta ager daitezen haren 

jabetzakoak diren ondasun higiezin guztiak: bai haien 

ezaugarri fisikoak, bai juridikoak eta bai ekonomikoak. 

Haren ondasunak egoki balioetsiak egon daitezen, Legeak 

dioen bezala. 

Jakinaraz diezaioten, garaiz eta behar den eran, zer katastrobalio 

duten haren ondasunek, behin balorazio kolektiboko 

prozesu orokorrak egin ondoren, prozesu partzialak egin 

ondoren edo balorazio kolektiboko prozedura sinplifikatuak 

egin ondoren. 

Balorazioa egiterakoan zer elementu eta irizpide erabili 

dituzten jakiteko. 

Jakinaraz diezaioten balio-aldaketa bat gertatu dela, 

bai lehen aipatu ditugun egokitzapenen ondorioz, bai 

Katastroak egindako prozeduren ondorioz. 

baina, urtetik urtera Zergatik 

igOtZen da OHZren kuOta? 

Udal batek etxebizitzaren arloan zer zerga-politika 

daraman eta zenbateko zergak ezartzen dituen 

jakiteko, norbere etxebizitzak zer katastrobalio 

duen ikusi behar da lehenik, eta udalak 

zenbateko zerga-tasa ezartzen duen. EROSKI 

CONSUMER-ek argibideak eskatu dizkie etxebizitza 

eta zerga arloko hainbat adituri, eta horien 

esanetan, zerga-tasaren berri jakiteko, portzentajeak 

ezarri behar zaizkio kuotari, eta udalak 

dituen gastuen eta diru-sarreren kalkulua egin 

behar da. Hori horrela dela jakinik, errazago uler 

liteke zergatik udal batzuek % 30 igotzen duten 

zerga-tasa urte batean, eta zergatik ez duten ia 

aldatu ere egiten beste zenbait urtetan. 

Baina orduan, zerga-tasa aurreko urtekoaren antzekoa 

bada, zergatik igotzen da OHZ? Katastrobalioak 

izaten dituen aldaketen eraginez gertatzen 

da hori. Eta zerk eragiten du katastro-balioa 

aldatzea? Merkatuko balioek urteetan izan duten 

bilakaeraren ondorioz alda daiteke katastroaren 

balioa, edo diruak balioa galdu duelako, edo hirigintza-plangintza 

moldatu dutelako, edo eraikinaren 

erabilera aldatu delako, edo aldaketa fisikoak 

egin zaizkiolako higiezinari (zerbait berria 

eraiki, zaharberritu, bota…). 

GEHIAGO JAKITEKO 


Zer hobari ezartzen 

dituzte udalek? 

Familia ugariak: Familia-nukleoa 

zenbat seme-alabak osatzen duten 

eta etxebizitzak zer katastro-balio 

duen, horren araberako beherapena 

egiten dute. Hiri gehienetan, 

ez dute beheratzen ordaindu 

beharreko kuotaren % 90 baino 

gehiago. Beste hirietan ez bezala, 

Iruñean ez dago gisa horretako 

hobaririk. 

Babes Ofizialeko Etxebizitza: 

Etxebizitza mota horiei ere 

gutxitu egiten diete OHZ; guk 

aztertu ditugun hiri guztietan, 

% 50erainokoa izan daiteke 

beherapena. 

Eguzki-energiari etekin 

termikoa edo elektrikoa 

ateratzeko sistemak: Euren 

etxebizitzetan era horretako 

sistemak jartzen dituzten familiek 

% 50eko beherapena izaten dute 

zenbait hiritan (Bartzelona, Bilbo, 

Gasteiz, Kordoba eta Sevilla). 

Madrilen, % 40rainokoa izan 

daiteke, Zaragozan % 20rainokoa, 

eta Malagan, % 15erainokoa. 

Diru-sarrerak: Familia-unitateak 

etxebizitza bakarra badu –ohiko 

etxebizitza–, eta diru-sarrerak ez 

badira 21.000 eurotik gorakoak, 

OHZ gutxitu egiten dute Gasteizen, 

eta berdin gertatzen da Granadan; 

han, dena den, etxebizitza 

bakarraren baldintza ez ezik, beste 

bi hauek ere bete behar dira: 

diru-sarrerak ez dute izan behar 

Lanbidearteko Gutxieneko Soldata 

baino 1,5 aldiz handiagoak (hilean 

633,30 eurokoa da soldata hori), 

eta etxebizitzaren katastro-balioa 

ezin da izan 50.000 eurokoa baino 

gehiagokoa. 

Alokairua sustatu: Donostian, 

% 25eko beherapena egiten diote 

Etxebizitza Hutsen Programan 

izena ematen duen etxejabeari, eta 

Gasteizen, % 50eko beherapena. 

Euskal Autonomia Erkidegoan 

jarri dute abian programa hori, 

eta hutsik dauden etxebizitzak 

merkatura atera daitezen lortu 

nahi dute, alokairuan emateko. 

Bilbon, berriz, % 90eko hobaria 

ematen diete Zazpikaleetako 

higiezinei (Alde Zaharrekoei, alegia), 

baldin eta eremu horretarako 

prestatu duten Zaharberritze Plan 

Bereziaren arabera zaharberritu 

badituzte. Granadan eta Burgosen, 

azkenik, beherapen txiki bat egiten 

dute ordainagiri hori bankuan 

helbideratzeagatik: % 2koa 

Burgosen eta % 5ekoa Granadan. 

sakonean 

Ohz 

Etxebizitza hutsei ezartzen 

zaien gainordaina: arautua, 

baina ez da kobratzen 

Tokiko Ogasunak Arautzeko Legeak 

72. artikuluan esaten duenez, 

etxebizitza gisa erabiltzeko diren 

higiezinak hutsik badaude modu 

iraunkorrean, udalek % 50erainoko 

gainordaina ezarri ahalko diete 

(zergaren kuota likidoari dagokion 

kopurua hartzen da aintzat % 50 

hori erabakitzeko). Legeak aukera 

hori onartu duenetik, udal asko 

agertu dira hori egitearen alde, eta 

udal-araudiak ere moldatu dituzte 

batzuek: A Coruña, Bartzelona, 

Sevilla, Gasteiz eta Zaragoza. Gehienek 

% 50eko gainordaina ezartzea 

erabaki zuten, Zaragozak % 10ekoa 

eta A Coruñak % 25ekoa. 

Alde agertu arren, ordea, udal 

horiek ez dira hasi legea ezartzen, 

oso zaila gertatzen baita guztiz 

zehatz defini-tzea zer den etxebizitza 

bat. 

9

irudietan 

ardiak mozten 

Ilerik 

gabeeeee 

Neolitikoan hasi zen gizakia artilea ehun moduan erabiltzen, eta 

nazioartean sortu zen lehen erakundeetako bat ere, artilearen 

inguruan sortu zen: Artilearen Nazioarteko Idazkaritza (Londresen 

du egoitza, eta egun ere eusten dio bere funtzioari). Hirurehun 

urteko bidea egina da erakunde hori, eta horrexek uzten du agerian 

zenbateko garrantzia eduki duen zuntz natural hori eskuratzeko 

eta merkaturatzeko ahalmenak; bilakaera ekonomiko eta kulturalak 

sortzerainokoa, hain zuzen. Garai batean, ardiak mozteko lanak egin 

ondotik, artilea garbitu eta Flandesera bidaltzen zuten; han prezioa 

jarri eta ehungintza-lantegietara eramaten zuten. Egun, ez du egiten 

gisa horretako bidaiarik, baina egun ere nahitaezkoa da ardiak moztea: 

hil egin daitezke ilaje hori guztia kendu ezean. Merkatuan ere ez du 

lehengo pisurik, eta beste erabilera batzuk ematen hasi zaizkio artileari: 

hormetan isolatzaile moduan jartzen dute, xurgatzaile industrial 

moduan baliatzen, eta garbiketa-tresnen zati moduan. Ile-moztaileek, 

berriz, lanean jarraitzen dute, milaka urte dituen lanbide beharrezko eta 

zehatz baten testigantza emanez. 

Eskuz, bost minutu. apirila heltzearekin 

bat, uda gainera erori aurretik, 

moztaileek gogotik egin behar 

izaten dute lana, animalien osasunak 

eskatzen du eta: artilerik gabe aurre 

egiten diete beroari, horretara ohitzen 

dituzte-eta txiki-txikitatik. atzeko laurdenak 

mozten dizkiete, saihetsaldea 

eta sorbalda ingurua. artileak lehor-lehorra 

egon behar du mozteko unean. 

Bere bolumena halako berrogei xurga 

dezake ura artileak, eta, horrexegatik, 

moztu baino egun batzuk lehenago, 

estalpean sartzen dute artaldea, beharrezko 

bada. eskuz ari den moztaileak 

bost minutu behar izaten ditu ardia 

zuri-zuri uzteko. 

Makinaz, bi minutu. makinaren laguntzarekin, 

bi minutu aski izaten ditu 

ardi bakoitzarekin. azkar eta ongi egin 

nahi izaten dituzte lanak, eta ardiari 

minik ez emateko, oso garrantzitsua da 

ongi jarrita egon dadin: hankak lotzen 

dizkiete, edo kutxa moduko batean 

sarrarazten dituzte. estres pixka bat 

sortzen zaio animaliari, baina derrigorra 

izaten da artilea kentzea. adin batetik 

aurrerako ardiek, adibidez, ez dute 

eragozpenik jartzen mozterakoan. 

Ordena eta zehaztasuna. Sabel azpitik 

hasten dira mozten, hankak egiten 

dituzte gero, eta gainerako guztia 

ondoren. Sabelaldeko artilea kalitate 

apalekoa izaten da, eta ez zaio ematen 

erabilera handirik, hondatua eta etena 

egoten baita; kokotsekoa izaten da 

onena. Hondo-hondotik mozten diete 

ilea, larruaren arrasean, eta gauzak 

ongi eginez gero, aski izaten da behin 

moztea. Guraizeak bigarren aldiz sartuz 

gero, punta batzuk nabarmenduta geratzen 

dira, eta horrek gutxitu egiten 

du artilearen kalitatea. 

Guraizeek ere badute zeresana. 

ardiaren arrazak, genetikak eta 

elikadurak, hiru alderdi horiek baldintzatzen 

dute artilearen kalitatea, baina 

baita ilea mozteko teknikak ere. Goi 

mailako artileak ile-xerlo ongi zehaztua 

edukitzen du, kizkur onekoa, luzea, 

sendoa eta kolore homogeneokoa. 

ilea moztu aurretik, ezin izaten da jakin 

zer ezaugarri izango dituen; moztu 

eta gero jakiten da hori, era guztietako 

material hondarrak kenduta: landare 

arrastoak, arantzak, lastoa, zaborrak eta 

zikinkeriak. 

Zakuetan bildu. eskuila pasatzea 

izaten da hurrengo lana, ur-xaboiekin 

garbitu, eguzkitan lehortzera jarri eta 

zakuetan gordetzen da artilea. duela 

urte batzuk –ez hainbeste ere–, tratularia 

etorri zain egoten ziren, eta hari 

saltzen zioten artilea. Hark ere utzi zion 

ibiltzeari. Garai berriek beste ehun batzuk 

ekarri dituzte, sintetikoak: akrilikoa, 

nylona, poliesterra eta polipropilenoa. 

artile-biltzailea ere desagertu da, artilea 

bildu eta tolesteaz arduratzen zen 

artzaina. ardiak mozteko lana, askotan, 

ez da joaten ilea moztetik harago, bere 

horretan bukatzen da. 

Eko-moda eta industriarako 

materiala. artilea gai preziatua da. 

kalitatezko ehunek zigilu bereizgarria 

eraman ohi dute, nazioarteko idazkaritzak 

emana, artile Garbi Birjina 

erabiliz egin dituztela bermatzeko. 

Horrez gain, eko-modaren arloa ere 

indarra hartzen ari da. zuntz naturalen 

aldeko korronteak sortu dira (kotoia, 

lihoa, kalamua…), eta horien helburua 

da arropa iraunkorra lor-tzea eta tokiko 

ekonomia laguntzen duten aukera arduratsuak 

sustatzea. Gainera, material 

bikaina gertatu da goi mailako teknologiarentzat, 

eta halaxe erabiltzen 

hasi dira automobilgintza-industrian, 

eraikuntzan eta panel termoplastikoetan 

ere bai. 

GEHIAGO JAKITEKO 


10 11

12 

elikadura 

plater arinagoak 

Nola 

arindu 

betiko platerak 

Ohitura batzuk aldatuta, 100 kaloria gutxiago 

hartuko genituzke errazio bakoitzean. Zer 

egin, baina, horretarako? Adibidez, entsaladak 

nola gatzozpintzen ditugun zaindu, jakiak 

lurrunetan prestatu, eta edari azukredunak 

eta alkoholdunak saihestu 

Jende asko, uda hurbiltzen denean 

oroitzen da bere gorputzarekin. Urte 

osoan hamaika aldiz jarriko ziren 

ispiluaren aurrean, baina orain sekula 

baino biluziago ikusten dute beren 

burua. Udako arropa ere gordean egon 

da, eta orain komeriak: dena agerira 

atera nahi, baina gerribuelta nabarmentzen! 

Itsumustuko dietei ekin ohi 

die jendeak garai honetan, urte osoan 

egin gabeak aste batzuetan konpontzeko. 

Baina hobe litzateke gauzak bestela 

egitea: urte osoan modu osasungarrian 

jan, eta azken orduko dieta miragarriak 

baztertu. Aski da kaloria gutxiago 

dituzten platerak prestatzea, gauza 

goxoak eta askotarikoak jateari utzi 

gabe. Ohiko errezetak zertxobait moldatzea 

da kontua, eta kaloriaz arintzea, 

gisatuak, entsaladak, pureak, okelak, 

arrainak edo postreak. Zer elikagai 

mota erabiltzen den zaindu behar da 

batetik, nola prestatzen den bestetik, 

eta, azkenik, zer osagai erabiltzen diren 

plater horiek hornitzeko. Askotan, 

izan ere, hornigai horien erruz uzten dio 

errezeta batek osasungarri izateari, eta 

kaloriak pilatzen zaizkio, edo gantzak, 

azukrea edo gatza. 

EROSKI CONSUMER aldizkariaren 

elikadura alorrean aritzen diren adituek 

baliabide erraz-errazak jartzen dituzte 

erabiltzaileen eskura, plater bakoitzari 

100 kaloria kentzeko. Oso lagungarriak 

dira, eta otorduekin gozatzen jarraitzeko 

modua ematen dute, beti ispiluaren 

beldurrez egon gabe. 

Entsaladak: bEti dira osasungarri, 

baina… Argaltzeko dieta 

orotan, ezinbestekoak izaten dira 

entsaladak. Osasungarriak izaten dira 

ia beti, gauza onak gehiago eduki ohi 

dituzte-eta, txarrak baino; dena den, 

kontuz ibili behar da osagai batzuekin, 

kalterako izaten baitira zenbait 

egoeratan. 

Entsaladak maiz-maiz janda, gerta daiteke 

zuntz gehiegi hartzea, eta desoreka 

bat sortzea. Zuntzak, oro har, eragin 

ona izaten du gure gorputzean, hesteetako 

igarotze-prozesua erregulatzen 

duelako eta organismoan dauzkagun 

toxina eta zikinak kanporatzen laguntzen 

duelako, baina gehiegi hartzea, 

arazo izan daiteke zenbait jenderentzat. 

Haizeak sortzen zaizkie eta urdaila 

puzten, eta mina ere izaten dute batzuetan; 

metabolismoa ez da gai izaten 

zuntz hori guztia prozesa-tzeko, eta 

horrexegatik gertatzen da hori. Gorabehera 

horiek moldatzeko, entsaladak 

jateari utzi gabe, irtenbidea izan liteke 

zuntz gutxiago duten elikagaiekin konbinatzea: 

patata, pasta, arroza edo kuskusa. 

Plater aski osatua egingo genuke, 

nornahi asetzeko modukoa. 

Jan ondotik urdaila puztuta sumatzen 

dutenentzat, letxugari uko egitea 

da onena (eta gainerako barazki hostodunei 

ere bai), afaritan batez ere. 

Zuntz asko izaten du, disolbatzen ez 

den zuntza, gehien bat enborraren zatirik 

zurienetan, eta horrek puzten du 

sabelaldea. Hosto berdeko barazkiek, 

halaber, brokoliak, azak, letxugak eta 

espinakak, filokinona ugari izaten dute 

(K bitaminaren iturri nagusia da). Bitamina 

horrek zuzenean parte hartzen 

du odola koagulatzeko prozesuan. Hala 

ere, odol-koagulazioa doitzeko botikak 

hartzen dituztenek neurrian hartu behar 

dute bitamina hori (Sintrom izenekoa 

da botikarik ezagunenetakoa). 

bigarrEn platErak: ongi bEgiratu, 

Ez ongi bEtE. Gure gastronomian, 

haragia, arraina eta arrautzak 

izaten dira bigarren plateren oinarrizko 

osagaiak, eta hiru horiek, proteina 

ugariko elikagaiak dira. Eta ez dago 

horiek zertan baztertu, nahiz eta 

Entsaladak maiz-maiz janda, gerta daiteke zuntz 

gehiegi hartzea, eta desoreka bat sortzea 

13

14 

elikadura 

plater arinagoak 

argaltzeko plan bati ekin. Aski da 

kopuru zentzuzkoak jartzea otorduetan, 

gutxixeago alegia, eta gantz gutxiago 

erantsiko dieten teknikekin prestatzea. 

Haragietan, mugarik jartzekotan, haragi 

gantzatsua mugatu behar da, eta 

jatekotan, kendu egin behar zaio agerian 

duen gantza. Haragiari gantz zatiak 

kenduta, dagoen-dagoenean janda 

baino kaloria gutxiago hartuko ditugu 

(erdia edo). Ia gantzik gabeko haragiak 

ere badaude, gihar-giharrak, eta oilaskoak, 

indioilarrak eta untxiak ere oso 

gutxi izaten dute gantza. Oilasko papar 

batek, azala kenduta, xerra batek adina 

proteina dauzka, eta hamar aldiz gantz 

gutxiago, eta, beraz, kaloriak ere, erdiak 

baino gutxiago. 

arrain eta itsaski platerak ere, lurrunetan 

prestatuz gero, egosita edo 

parrillan, arindu egiten dira; teknika 

horiek, gainera, indartu egiten diete 

zaporea, eta gantzik erantsi gabe jateko 

aukera ematen dute (arrain urdinak 

salbu, ezin esan arrainak gantz 

asko duenik). Kontserbatan datozen 

arrainekin ari garenean, hobe da deus 

gabe ontziratuta daudenak hautatzea, 

oliotan datozenek, izan ere, bi halako 

ematen dituzte kaloriak, non eta ez diegun 

olioa kentzen. Arrain zuri batek eta 

itsaskiek, batez beste, edozein haragik 

baino 100 kaloria gutxiago ematen dituzte. 

Zapo errazio batek, adibidez, 130 

kaloria dauzka, eta txerri txuleta batek, 

263 kaloria inguru. 

adi nola gatzozpintzEn dugun 

Eta zEr saltsa ErabiltzEn 

dugun. Espeziak, ongailuak eta 

usain-belarrak oso lurrintzaile onak 

dira, eta horiek erabilita, ez da izaten 

hainbeste gatz bota beharrik, eta salt- 

Azalik gabeko oilasko paparrak haragi 

xerrak bezain beste proteina ditu eta 

gantzak, aldiz, hamar aldiz gutxiago 

sa gantzatsuen premiarik ere ez. Plater 

osasungarri bat alferrik gal lezakete 

gatzozpinek edo saltsek. Bi koilarakada 

oliba oliok, esaterako, 200 kaloria ematen 

dituzte, eta, aldiz, betiko ongailuen 

ordez beste saltsa batzuk erabiliz gero, 

150 kaloria ere kentzen ahal dizkiogu 

plater bati; jogurt gaingabetua eta 

ziape pixka bat nahasi, limoi ur tanta 

batzuk eta estragoia erantsi, eta hori 

erabil liteke platera ontzeko, edo mimosa 

saltsa ere aski arina da eta egokia 

patata-entsaladei botatzeko, baita 

arroz- edo pasta-entsaladei ere (limoi 

ura, baratxuria, perrexila eta arrautza 

zatiak nahasiz egiten da saltsa hori). 

Edaria Eta postrEa: HoriEk 

ErE aHotik sartzEn dira. 

Edari alkoholdun batek edo freskagarri 

azukredun batek hankaz gora bota 

dezakete gantzen eta azukreen aurka 

otorduetan egiten dugun ahalegina. 

Dieta hipokaloriko bat laguntzeko edaririk 

onena, zalantzarik gabe, ura da. 

Fruta edo barazki zukuak hartu nahi 

baditugu, eta ontzietan datozenak erosten 

baditugu, izotz koskor batzuk botata 

arindu dezakegu horien azukre eta 

kaloria kopurua, eta ardoa edan nahi 

badugu, gaseosarekin nahas dezakegu. 

Postrearekin bukatzen ditugu otorduak, 

eta postrerik onena, fruta da: freskoak, 

egosiak, sorbeteetan, jogurt gaingabetuarekin, 

konpotan… era askotara 

har daiteke fruta. Postreei gozo ukitua 

emateko ere balio du frutak, eta horrekin, 

beste hainbat tentagarri saihestuko 

lituzke gozozaleek: mousseak, izozkiak 

eta tartak, adibidez. 

GehiaGo jakiteko 


10 

platerak arintzeko 

aholku 

1 Entsaladak nola gatzozpindu. Entsaladei olio gutxiago botatzeko eta 

berdurak egosiak ere olioz urritzeko, ongailu arinagoak erabil ditzakegu, 

zapore berezia emango dietenak. Jogurt natural gaingabetuari menda 

xehatua eta gatza bota eta irabiatu egin dezakegu, eta saltsa horrekin 

ondu platera, edo gazta zatiak erantsi beharrean, gaztanbera erabili. 

Gantz eta proteina gutxiago izango lituzke entsaladak, eta aski zapore. 

2 Berdez margotu. Arroz, pasta eta lekale platerak dezente arinduko 

genituzke, urdaia, odolkia, haragi xehatua edo txorizoa jarri beharrean, 

berdura eta barazkiak erabiliko bagenitu, edo fruta. 

3 Gurinik gabeko pureak. Pureetan esnea, esne-gaina eta gurina erabili 

beharrean, berdura-salda edo oilasko-salda erabil dezakegu. Esnearekin 

egiten diren pure, krema eta zopa guztiek % 25-50 kaloria gehiago 

edukitzen dituzte, saldekin eginda daudenek baino. 

4 Beti jaki gantzgabeak. Sukaldean otorduak arintzen asmatzea bezain 

garrantzitsua da gantz gutxi duten jakiak hautatzen jakitea. Ehun gramo 

untxik, adibidez, zazpi gramo gantz dituzte, txerri saiheskiak edo arkume 

besoak baino hiru aldiz gutxiago. 

5 Haragiak eta arrainak bertu. Usain-belarrak (ezkaia, erromeroa, 

albahaka, oreganoa) eta espeziak oso erabilgarriak izaten dira elikagaiei 

zaporea indartzeko, eta ez da izaten frijitzen ibili beharrik zaporea 

emateko. 

6 Papillote erara prestatu. Sukaldean erabiltzen den teknika osasungarria 

da, eta oso egokia izaten da hainbat jaki prestatzeko: haragiak, arrainak, 

berazki mamitsuak, patata eta beste tuberkulu batzuk, juka edo batata, 

esaterako. 

7 Esne-gain gabeko saltsak. Saltsetan esne-gaina erabili beharrean, 

bexamel arin bat egin liteke, esne gaingabetuarekin, eta zapore gehiago 

eman nahi bazaio, gazta urdina erantsi. 

8 Ongailu gozoak. Kanelak, banillak, iltzeak eta kardamomoak zapore 

nabarmena izaten dute, eta azukrearen ordez erabiltzeko moduko 

espeziak dira. Arrozesnea egiteko erabil daitezke, arrautzesnea egiteko, 

edo flanak, kafeak, teak eta infusioak laguntzeko. 

9 Patata frijituak, ia gantzik gabe. Oso erraza da patatei itxura eta 

testura kurruskatsua ematea, frijitu gabe ere. Xerra fin-finetan moztu, 

labeko erretiluan zabaldu eta olio pixka batekin zipriztindu. Grilla edo 

grisela piztu, eta kurruskatsu geratu arte eduki. Patata horiekin, tortilla 

ere egin liteke, bestela baino arinagoa. Egosi ere egin liteke patata, 

eta arrautzarekin nahastu aurretik, 

zartaginean pasatu olio pixka batekin. 

Tortilla hori ere arinagoa izango da, 

patata frijituekin egina baino. 

10 Landare-pateak. Zenbait barazki 

egosi edo labean egin, baratxuriarekin 

nahasi eta xehatu egiten dira; pasta 

hori nahasi egiten da gazta krematsu 

arinarekin edo tofuarekin, eta 

horrela lortzen da patea. Nahastura 

horri arrautza zuringoa erantsiz 

gero, emultsionatzaile lanak 

egiten ditu, eta mousse baten 

itxura hartzen du. 

15

16 

elikadura 

OGIAREN EZAUGARRIAK 

Hau gauza, 

ogia! 

Ezinbesteko jakia da eguneroko dietan, 

baina neurrian jan behar da, gatz dezente 

izaten du eta 

Ogia izango da, segur aski, elikagairik 

unibertsalena. Irina, ura 

eta gatza ditu oinarrizko osagaitzat, 

eta, aldez edo moldez, mundu 

guztian jaten dute, nahiz eta ohiturak 

aldatu egiten diren tokitik tokira. Guk, 

adibidez, zernahi jaki laguntzeko erabiltzen 

dugu, baina ez da hala gertatzen 

beste hainbat kulturatan. Elikagai 

osasungarria eta beharrezkoa da ogia, 

baina neurrian jan behar da. Eta ez gizentzen 

duelako, ez du egiten-eta; gat- 

za da arazoa. Izan ere, egunaren buruan 

hartzen dugun gatzaren zati handi bat 

ogitik datorkigu (bostetik bat, hain zuzen). 

Elikadura arloko Segurtasunaren 

eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak 

(AESAN) eman dituen datuen arabera, 

dieta osatzen duten elementuen artetik, 

ogia da sodio-iturri nagusia jende 

helduarentzat: hartzen duten guztiaren 

% 19 ematen die, eta jarraian datoz urdaiazpikoa, 

hestebeteak eta jaki hotzegosiak 

edo fianbreak. 

egungOak gatz gutxiagO du. 

Gaur egun jaten dugun ogiak garai batekoak 

baino % 25 gatz gutxiago dauka. 

Espainiako Osasun Ministerioak eta 

okintza sektoreak hitzarmena sinatu 

zuten 2005. urtean, ogiak zeukan gatz 

kopurua poliki-poliki murrizten joateko 

eta, oro har, herritarren elikadura-ohiturak 

hobetzeko, haurrenak batik bat. 

Garai hartan, % 2,2 zeukan gatza ogiak 

(hau da, 22 gramo sodio kloruro, irin 

kilo bakoitzeko), eta % 1,8ra jaistea erabaki 

zuten. Lau urte behar izan dituzte 

horretarako, eta urtean % 0,1 murriztu 

dute, kontsumitzaileak ere poliki-poliki 

ohitzearren gatz gutxiagoko ogia jatera. 

Helburua, beraz, bete da, eta hobetu 

ere bai, egia esan: egungo ogiak 16,3 

gramo gatz izaten ditu irin kilo bakoitzeko. 

Ehun gramo ogik, gaur egun, 450 

mg sodio dauzkate, eta orain dela urte 

gutxi arte, 650 mg eduki dituzte. 

MOldekO Ogia: guztiek ez 

daukate gatz kOpuru bera. 

Hamarkada batzuetatik ona, eguneko 

ogia ez ezik, moldeko ogia ere sartzen 

da gure etxeetan, haurrei-eta asko gustatzen 

baitzaie ogi mota horren testura 

eta zaporea. Zer alde dago, ordea, moldeko 

ogiaren eta ohiko ogiaren artean? 

EROSKI CONSUMER-ek ikerketa bat 

egin zuen iazko urtearen bukaeran, 

eta moldeko ogiak aztertu zituen, zuriak 

batetik eta integralak edo osokoak 

bestetik. Ikerketa hark erakutsi zuenez, 

moldeko ogiek gantz gehiago izaten 

dute ohiko ogiak baino (% 2 eta % 6 artean 

moldekoek, etxearen arabera, eta 

% 1,5 ohikoak), baina ez dute ematen 

kaloria gehiago (ehun gramo bakoitzeko, 

235 eta 275 kaloria artean moldekoek, 

eta 250 kaloria ohikoak). Kontuan 

hartu behar da, dena den, zer olio mota 

erabiltzen duen etxe bakoitzak: batzuek 

oliba-olioarekin egiten dute moldeko 

ogia, baina beste batzuek, olio hidrogenatua 

edo partzialki hidrogenatua 

erabiltzen dute, eta, ondorioz, gantzak 

saturatuagoak izaten dira. Elikagaietan, 

izan ere, olio kopurua bezain garrantzitsua 

da lipidoen izaera; hau da, 

gantz azido saturatuen eta saturatugabeen 

arteko proportzioa: zenbat eta 

gantz saturatu gehiago, osasunarentzat 

orduan eta kaltegarriagoa. 

Sodioari dagokionez, berriz, moldeko 

ogiek 500 mg eta 710 mg artean daukate, 

ehun gramo bakoitzeko, eta ohiko 

ogiak, 490 mg baino ez. Moldeko ogiek, 

gainera, gehigarri ugari izaten dituzte 

(guztiak baimenduak), eta ohiko ogiak 

ez du batere izaten. Laburbilduz: maiz 

jateko, osasungarriagoa da ohiko ogia, 

moldekoa baino. 

Ogiak gizendu? Ogiaren inguruko 

esamolde, uste eta topiko ugari zabaldu 

dira bazterretan, eta horitako 

Zenbat ogi jan 

deZakegu? 

Dieta orekatu batean zenbat ogi 

jan litekeen jakiteko, ikusi egin 

behar da, besteak beste, karbohidrato 

konplexuak dituzten 

produktuak zein kopurutan 

hartzen diren (laboreak, labore 

integralak edo osokoak, arroza, 

pasta eta patara), batek bestea 

baldintzatzen du eta. Elikadura 

Osasungarriaren Gidak, 

Erkidego Elikaduraren Espainiako 

Elkarteak argitaratuak, 

arau hau ematen du: horiek 

guztiak batuta, egunean lau eta 

sei zati artean ibili behar da 

(arroz edo pasta zati bat esaten 

denean, 60-80 gramo arroz edo 

pasta esan nahi da –gordinik 

eta garbian pisatuta–; ogi zati 

bat, 40-60 gramo; eta patata 

zati bat, 150-200 gramo). 

Moldeko ogiek gantz gehiago izaten dute 

ohik ogiak baino baina ez dute ematen 

kaloria gehiago 

17

18 

elikadura 

OGIAREN EZAUGARRIAK 

batek dio ogiak asko gizentzen 

duela, elikagai askok baino gehiago. 

Elikaduraren inguruko uste gutxi izango 

dira, ordea, hori bezain okerrak. Ezin 

da esan ogiak kaloria asko eta asko 

ematen dituela. Gutxi ere ez ditu ematen, 

hori egia da, baina neurrian janda, 

ez du eragiten gizentasun arazorik, eta 

are gutxiago ogia bera bakarrik janez 

gero. Aldiz, zenbait osagai laguntzeko 

izaten denean, marmelada, saltsak, 

hestebeteak, pateak… orduan bai, gizendu 

egiten du, baina ez ogiak berak, 

harekin jaten ditugun elikagaiek baizik. 

Ehun gramo ogik 250 kaloria ematen 

dituzte, baina 35 gramo gurinek edo 

margarinak baino gutxiago gizentzen 

dute, edo opil batek baino gutxiago 

(horiek guztiek ere 250 kaloria dituzte). 

Arrazoi honexegatik gertatzen da hori: 

elikagaien gantzak errazago metatzen 

dira gure gorputzean, karbohidrato konplexuak 

baino. Mota horretako karbohidratoak 

ezinbestekoak dira guretzat, eta 

oso ugari agertzen dira irinez egindako 

elikagaietan. Ogiaren osagai nagusia, 

adibidez, karbohidrato konplexu bat da: 

almidoia, hain zuzen. Beraz, ogia jateari 

uztea, argaltzeko asmoz, desegokia gerta 

daiteke, eta bilatzen den eraginaren 

kontrakoa ekar dezake; ogia kenduta, 

ugaritu egin litezke gantzetatik datozen 

kalorien proportzioa eta proteinen proportzioa. 

Horrek desoreka bat sortuko 

luke, eta pisua hartuko genuke. Jokabiderik 

egokiena da otordu bakoitza ogiz 

laguntzea, karbohidrato asko dituzten 

elikagaietatik hartzea komeni baitzaigu 

guk behar dugun energiaren erdia 

baino gehiago. 

GEhiaGO jakitEkO 


eZ da falta aukerarik 

Merkatuan era guztietako ogiak agertu dira, eta bada non 

aukeratua. Betiko ogi zuria bezala, zazpi labore mota eta fruitu 

lehorrak dituen ogia ere hortxe dago. ikus dezagun zein diren 

ohikoenak eta zer ezaugarri dituen bakoitzak: 

MOlDEkO OGia: Ohiko ogiak adina 

kaloria ematen ditu, baina gantz 

gehiago izaten du. Egunero jateko, 

hobea da ohiko ogia. 

hartzitu GaBEa (OGi lEGaMiaGaBEa): 

Ogi mota hori egiten da errazen. Orea 

trinkoa izaten da, eta denbora gehiago 

behar izaten da digestioa egiteko. Era 

horretako ogien artean, chapatia aipa 

liteke (opil fin-fina da, Indian jaten dutena), 

Erdialdeko Amerikako artopiltxoak 

edo juduek Pazkoan jaten duten ogi 

legamiagabea. Kristau elizetan jauna 

hartzen dutenei ere ogi hartzitu gabea 

ematen diete. 

Gatzik GaBEa: Ez diote gatzik botatzen. 

Sodio gutxiko dietak egiten dituztenentzat 

da egokia. 

OGi zuria: Irin zuriarekin egiten dute, 

eta mota askotakoak izaten dira: biribila, 

baguettea. 

OsOkOa, ErDi-OsOkOa EDO zahiarEkin EGina, zEkalEarEkin 

EDO BEstE laBOrE BatzuEkin: Osoko irinarekin egindako ogiak 

bitamina eta mineral gehiago ematen ditu ogi zuriak baino, zeren eta 

labore ale osoarekin egindako irina erabiltzen baita (kanpoaldeko 

lehen geruza ez beste guztia erabiltzen dute). Ogiak zahi zati osoak 

baldin baditu, agian izango da artifizialki erantsi dizkiotelako irin zuriari 

edo finduari, zahi-ogia egiteko edo ogi erdi-osokoa (okindegietan 

saldu ohi dutena). Ogi mota horrek zuntz gehiago izaten du ohikoak 

baino, baina antzera ibili ohi da gainerako mantenugaietan. zekaleogia 

trinkoagoa izaten da gariz egina baino, zekaleak gluten gutxiago 

izaten duelako eta orea hartzitzen denean, ez duelako hartzen 

besteak adina gas (halaber, ez da izaten 

bestea bezain harroa). Ogi mota horiek 

onak izaten dira idorreria arazoak 

eduki ohi dituztenentzat, diabetesa 

dutenentzat, kolesterol arazoekin 

ibiltzen direnentzat edo argaltzeko 

dietak egiten dituztenentzat (zuntzak 

erraztu egiten du hesteetako igarotzeprozesua, 

azukreak motelago xurgarazten 

ditu, odoleko kolesterola gutxitzen du 

eta atzeratu egiten du urdaila husteko 

denbora, eta, ondorioz, otordutik otordura 

gose gutxiago sentiarazten du). 

OGi txiGOrtua EDO BiskOtEak: Ohiko 

ogiaren antzeko elikadura-balioa izaten dute, 

nahiz eta elikadura-dentsitate handiagoa duten, 

ur gutxiago edukitzen dute eta. Bi behatz lodi 

den ogi xerra bat (20 gramo) jan beharrean, bi 

ogi txigortu har daitezke (15 gramo), eta ez da 

alde handirik izango ez elikadura-balioan ez 

kaloriatan (zenbait etxetakoek, dena den, gantz 

gehiago eduki dezakete). 

GlutEnik GaBEa (artOzkOa): Artoirinarekin 

egina izaten da, eta artoak – 

arrozak bezalaxe– ez du izaten glutenik. 

Glutena hainbat laboretan agertzen da: 

garia, oloa, garagarra, zekalea eta tritikalea 

(gariaren eta zekalearen nahasketa). 

Zeliakia dutenek ezin izaten dute hartu 

glutenik, eta ogi mota hori soilik jan 

dezakete. 

19

20 

teknologiaberriak 

SAKELAKOAREN ORDAINTZEA 

Dirua sakelan, 

edo sakelakoan 

Asian eta Afrikan ohikoa da ordainketak eskuko telefonoarekin 

egitea, baina Europan eta Ameriketan ez du bide handirik egin 

Aparkalekua, autobusa, bulegoko kafea 

ordaintzeko eskua sakelan sartu, eta 

txanponak ateratzea izan da ohiko keinua 

orain arte. Baina gauzak aldatzen 

ari dira. Orain ere, sakelan bilatzen du 

jendeak ordaintzera doanean, baina ez 

dirua, ezinbestean: sakelako telefonoak 

diru-zorroarenak ere egiten ditu 

hainbat lekutan. Japonian eta Korean 

erabat hedatu da joera hori, Indian ere 

asko, eta Afrikako zenbait lurraldetan 

ere nahiago dute hala egin. Europan, 

aldiz, orain arte aski gutxi erabili da 

telefonoa ordainketak edo diru-transferentziak 

egiteko, oso garestia delako 

eta protokoloa bera ere zail samarra. 

Aurrerantzean, dena den, guztiz alda 

liteke egoera: gero eta telefono gehiagok 

eskaintzen dute sarerako sarbidea, 

eta ordainketa-zerbitzuek, Pay Pal eta 

gisakoek, gero eta erraztasun gehiago 

ematen dituzte. 

Etorkizuna nondik joan litekeen ikusteko 

hona datu bat: telekomunikaziooperadore 

batek informazio gehiago 

du erabiltzaileari buruz, haren bankuak 

baino eta beraz, zerbitzu hobeak 

eskaintzen ahal dizkio. Mendebaldeko 

begiekin begiratuta, pentsa dezakegu 

mundu guztiak eduki behar duela kontu 

korronte bat bankuan, baina ohitura 

hori ez da mundu guztikoa; mendebaldekoa 

da beste inongoa baino gehiago. 

Ekialdean, beste bide batzuk sortu 

dituzte gastuak kredituan ordaintzeko, 

eta besteren artean, eskuko telefonoa 

erabiltzen dute horretarako. 

Ekialdeko bankua. Europan, jendeak 

erruz erabiltzen ditu kreditu-txartelak, 

baina Japonian eta Korean ez da hain 

ohikoa. Han, bankuek beste funtzio 

batzuk dituzte, eta horregatik izango 

da, segur aski. Japoniako banku 

nagusia, adibidez, posta zerbitzua 

eskaintzen duen erakundea da. Gaur 

egun, berriz, operadore handien 

bidez egiten dituzte era guztietako 

diru-mugimenduak (NTT DoCoMo eta 

SK Telecom aipa litezke). Japoniarrek 

eta korearrek eskuko telefonoarekin 

ordaintzen dute han eta hemen: 

aurrez ordaintzeko txarteletik kentzen 

diete dirua, edo, bestela, ordainagiriak 

erabiltzen dituzte kreditu gisa; alegia, 

operadoreak erantzuten du hasieran, 

eta bezeroari kobratzen dio gero 

(kreditu-banku moduan funtzionatzen 

du, beraz). 

Indian eta Afrikan, telefono-operadoreak 

dira milioika lagunen bankuak; irispide 

zailak dituzten guneetan bizi dira asko 

eta asko, edo oso baliabide gutxirekin, 

eta bankuek ez diete mailegurik ema- 

ten; aldiz, operadorearen bidez eskura 

ditzakete diru-mailegu txikiak. Halaber, 

dirua truka dezakete euren senitartekoekin 

edo bazkideekin, segurtasun 

maila onargarriekin. Harrigarria dirudi, 

baina urte batzuetatik hona, esku telefonoa 

bihurtu da hirugarren mundukoen 

kreditu txartel (halako bat erosteko 

baliabideak dituztenentzat, jakina). 

Europan, oso bestela. Europan edo 

Ameriketako Estatu Batuetan ere bada 

aukera ordainketak sakelakoarekin 

egiteko, baina esan liteke bide horrek 

porrot egin duela, oso garesti irteten 

delako, batetik, eta zaila gertatzen 

delako, bestetik. Eragile askok esku 

hartzen dute ordainketa egiteko 

orduan (bankua, operadorea, plataforma 

eskaintzen duen enpresa…), eta 

horrek garestitu egiten du sistema. 

Kredituan ordaintzen denez, interes 

tasa bat jarri behar izaten da diruaren 

igoera orekatzeko, eta interes hori, 

erabiltzaileak ordaintzen du azkenean.Hori 

dela eta, halako zerbitzuak 

eskaintzen dituzten sistemek ez dute 

aurrera egin (Espainian, adibidez, 

Mobipay delakoak). Bulegoko kafea, 

izan ere, mikatzegia suertatzen zen 

sakelakoarekin ordainduta: SMS mezu 

pila joan-etorrian, kode ezkutuak, eta 

abar. Gainera, Mobipay bidez ordaintzea 

garestiago ateratzen zen kreditutxartela 

erabiltzea baino. 

Premium SMSak, esperientzia 

ona. Baliteke erabiltzaile askok eskuko 

telefonoa erabili izana ordainketak 

egiteko, nahiz eta haiek ohartu 

ez. Oraintsu arte, lau zifra zituzten 

zenbakietara bidal zitezkeen mezuak, 

telebistako programetara edo beste 

zenbait erakundetara, arrazoi humanitarioengatik 

eta; Premium SMS izena 

ematen zaie mezu horiei, eta horien 

prezioari gehigarri bat eransten zieten 

ordainketak edo dohaintzak egiteko. 

Legeak arau-tzen du zer zenbaki erabil 

litezkeen eragiketa horiek egiteko: 

bost edo sei zifra eduki behar dituzte, 

eta 280 zenbakiekin hasi. 

‘Smartphone’ batekin, errazago. 

Internet ere iritsi da sakelako telefonoetara, 

eta horrek guztiz alda dezake 

egoera. Hamarkada batetik hona, 

bilakaera handia izan du Internet 

bidezko bankuak, eta horien web orrietara 

sartuta egin litezke hainbat eta 

hainbat eragiketa, bulegoetara joan 

beharrik gabe. Ondorioz, sakelako telefonoan 

Internet edukiz gero, erabiltzaileak 

eskura eduki ditzake bankuko 

kontuak. Zenbat eta gehiago hedatu 

smartphone direlakoak –Interneterako 

sarbidea eta sistema eragile konplexua 

daukaten telefonoak–, orduan eta 

ohikoagoa izango da ordainketak eta 

transferentziak sakelakoek eskaintzen 

dituzten aplikazioen bidez egitea. 

Azkar sar liteke Internetera, handik nor 

bere kontura, eta ez luke gehigarririk 

ordainduko. Bestalde, PayPal aplikazioa 

ere hortxe dago, sakelakoentzat bereziki 

egokitua, eta horrek ere erraztu 

egiten du ordainketak eta transferentziak 

egitea. 

Azken hilabeteetan fenomeno deigarria 

gertatu da Ameriketako Estatu Batuetan, 

eta erne jarriak daude finantza- eta 

teknologia-analistak: PayPal erabiliz, 

diru-mailegu txikiak egiteko joera 

asko zabaldu da erabiltzaileen artean 

(zerbitzua bere ere ordaintzen dute, 

nola ez). Hori ikusita, The New York 

Times egunkariak iragarpena egin du: 

sakelakoek hartuko ote duten VISA 

txartelen lekua kreditu pertsonalen 

sisteman. AEBetan, kreditu-txartelik 

eduki ezean, ia ezin da zerbitzu bat 

bera ere kontratatu. 

Sakelakoa, datafono bihurtu. 

Bankuen atarietara sartu eta egin nahi 

dena egiteak baditu eragozpenak 

sakelakoarekin: zenbaki pertsonalak 

sartu behar dira, teklatu txiki-txiki batekin 

eta sistemak eskatu ahala, gainera. 

Ondorioz, sistemak automatismoa 

galtzen du. Irtenbide bat izan daiteke 

txartel-irakurleak erabiltzea sakelakoan; 

kreditu-txartela irakurletik pasatu eta 

telefonoak datafono moduan funtzionatuko 

luke, edo ordain-igorle gisa. 

AEBetan, bada programa bat iPhone 

motako telefonoa txartel-irakurle 

bihurtzen duena, eta nahiko harrera 

ona izan du, saltoki elitistenetan, batik 

bat. Square izena du, eta Twitter-en 

sortzaileek finantzatzen dute. 

Sakelakoa erabiltzeko 

aholkuak 

Egiaztatu nori eta zergatik ari garen ordaintzen. Irudi lezake 

huskeria dela euro bat eta hogeita bost zentimo ematea, baina 

erabiltzaile guztiak batuz gero, oso kopuru handia izan liteke. 

Ziurtatu gure sakelakoak duen sistema eragilearekin ongi doan 

aplikazioa erabiltzen ari garela ordainketak telefono bidez egiteko. 

Gerta liteke norbaitek aplikazio bat sortzea erabiltzailearen 

bankuko kodeak eskuratzeko. 

Zenbakiak sartzerakoak, ez ibili modu nabarmenean, eta ez utzi 

beste inork ikus dezan zer idatzi dugun. 

Klabeak ez gorde telefonoan bertan. 

21

iRakuRleaRen txokoa 

info@consumer.es 

22 

Jabetza Horizontalaren Legea 

Gonzalo Echepare 

info@consumer.es helbidera idatzi du 

EROSKI CONSUMER aldizkariaren irakurle naiz, 

eta iruditzen zait artikulu gehixeago egin behar 

zenituzketela Jabetza Horizontalaren Legeari 

buruz. Higiezinen administratzaile aritzen naiz, eta 

ohartua nago jendeak, oro har, gehiago jakin nahi 

duela gai horri buruz, informazio gehiago eskatzen 

duela. Hori dela eta, gaiari tarte eta arreta gehiago 

eman behar zenioketela uste dut. Nik esan 

behar eta, irakurle askok eskertuko dizuegu. 

Produktu naturalak 

Silvia Ramos Blanco 

info@consumer.es helbidera idatzi du 

Ohartu naiz, produktu naturalen inguruan 

idazten dituzuen artikuluetan, ikuspegi ezkorra 

ematen duzuela beti, eta bitxia egiten zait; izan 

ere, esaten duzue ez dagoela behar adina ikerketa 

onuragarriak direla frogatzeko, eta, hala bada, 

hori esatera mugatu behar zenukete, eta ez alde 

batera lerratu; horretaz gain, gustatuko litzaidake 

esatea landareak oso aspalditik erabili izan direla 

gaitzak sendatzeko, zientzia sortu baino lehenagotik, 

eta horien inguruko ikerketarik egin nahi 

ez bada ere (farmazia-industriak ez luke utziko, 

gainera), badute historia bat, herri-ohituretan 

oinarritua, eta horrexek ematen die bermea. Hain 

zuzen, urteetan eta urteetan erabili direlako, legebalioa 

dute gaur egun. Mila esker. 

EROSKI CONSUMER, ERANTZUNAK 

EROSKI CONSUMER aldizkariko adituok erantzuten diegu 

zuzenean gure irakurleek orrialde hauei buruz dituzten kexa, 

kritika eta iritziei. Horretarako gurekin hitz egin nahi dutenek 

astelehenetik ostiralera dei dezakete, goizeko 10.00-etatik 

eguerdiko 12.00-tara honako telefono hauetara: 946211293 eta 

946211627. Gustora egingo dugu zuokin berba. Asko estimatzen 

dugu zuon iritzia eta eskertuko du aldizkariak berak esaten 

diguzuena, azken baten, horixe baita bere helburua irakurleentzat 

atsegina eta erabilgarria izatea. 

Gurekin harremanetan jartzeko: 

Emaila idatzi helbide honetara: info@consumer.es 

Edo eskutitza bidali beste honetara: EROSKI CONSUMER aldizkaria 

San Agustín auzoa z/g - 48012 Elorrio (Bizkaia) 

EROSKI CONSUMER-ek ez du zertan ados egon behar hemen agertzen diren 

iritziekin eta ez du bere edukiei buruz posta harremanik izango. 

EROSKI CONSUMER -ek dei egiten die bere 

irakurleei aldizkarira idaztera eguneroko bizitzan 

eta kontsumitzaile moduan sortzen zaizkien 

duda eta arazoak konpartitzeko. Leku txikia 

dugunez, 20 lerrotik gorako testurik ez bidaltzeko 

eskatuko genizueke. –EROSKI CONSUMER-ek 

laburtu ditzake hortik gorakoak badira–. Izena eta 

bi abizenekin etorri behar dira, NA zenbakia eta 

telefono zenbakiaz gain. 

EROSKI CONSUMER -ek ez ditu idazten dioten 

irakurleen datuak zabaltzen. Atal honetan 

irakurleen eskutitzak agertzen dira soil-soilik. 

Aldizkariaren edukiei buruzko iritzi, kritika eta 

iruzkinak ere bidal ditzakete. Argitaratzen direnak 

hementxe agertuko dira. 

interesatuzaiguna 

Ortodontzia eta dieta 

Ortodontzia erabiltzen duten 

pertsonek, ohitu arte, eragozpen 

asko izaten dituzte jaterakoan. 

Hori dela eta, ahalik eta 

jakirik gurienak hautatzea komeni 

da, baina, ahal dela, ez 

ahosabaiari edo aparatuari berari 

itsatsiko zaizkionak. Haragi 

zaintsuak, adibidez (txahalkia, 

untxia edo gisatuak), ez dira 

egokienak, kosta egiten da-eta 

horiek murtxikatzea. Gainera, 

metalezko harien edo bracketen 

artean geratzen dira muskulu-zuntzen 

filamentuak edo 

horien hondarrak, eta zaila izaten 

da eskuilarekin kentzea. 

Haragi guriak dira egokienak, oilasko 

gisatua edo saltsan prestatua, 

edo haragi xehatuak 

(albondigak, hanburgerrak, kaneloiak), 

edo enpanada bat. 

Bestalde, A bitaminak lagundu 

egiten du mukosak birsortzeko 

prozesua eta azkartu egiten 

du zauriak sendatzekoa, eta, beraz, 

bitamina hori ematen duten 

elikagaiak hartu behar dira egunero 

(esne osoa, gurina, gaztak 

eta arrautzak). 

Hementxe duzu informazio gehiago: 

www.consumer.es/elikadura 

Idazketa-lantegiak Nola aurre egin 

hiperhidrosiari edo 

izerdi gehiegiari 

Ongi idazten ikastea izaten da, 

oro har, literatura-sormena lantzeko 

tailer edo lantegietan parte 

hartzen dutenen helburua. Sarean 

ere hasi dira halakoak eskaintzen, 

eta bada non aukeratu: 

• Idazle eskola 

(www.escueladeescritores.com). 

Interneten aurki daitezkeenen 

artean, hori izango da eredu nagusia, 

segur aski. Hilean 90 eta 

110 euro artean kostatzen da, 

eta aurrez aurreko eskolak hartzeko 

aukera ere eskaintzen dute, 

Madrilen, Zaragozan edo 

Burgosen. 

• Letren eskola 

(www.escueladeletras.com). Eskola 

hau 1989an sortu zen, idazketa 

sortzailea lantzeko asmoz, 

eta Espainian aitzindaria izan da 

alor horretan. Ikastaroek 10 edo 

11 aste irauten dute, eta 250 eta 

275 euro artean balio izaten dute. 

Lantegi guztien artean, honako 

hauek nabarmendu litezke: 

antzezlanak idazten ikastekoa, 

kontakizun laburrena eta poesia 

lantegia. 

• Fuentetaja 

(www.fuentetajaliteraria.net/). 

Eskola honek hogei urte daramatza 

urrutiko lantegiak antolatzen, 

posta elektroniko 

bidezkoak eta, orain, Internet bidez 

aritzeko aukera ere eskaintzen 

du. 


www.consumer.es/hezkuntza 

Gehiegi izerditzea buruhauste 

handia da jende askorentzat. 

Munduan 176 milioi lagunek 

pairatzen dute arazo hori. 

Segurtasun falta, lotsa eta depresioa 

ere ekartzen ahal dizkie. 

Eritasun desatsegin horrekin 

ahalik eta hobekien moldatzeko, 

honako aholku hauek har 

litezke aintzat: 

• Galtzerdi eta oinetako porodunak 

erabili eta oinetakoak maiz 

aldatu. 

• Egunean behin baino gehiagotan 

dutxatu. 

• Galtzarbeetako ileak kendu. 

• Kafea, alkohola eta espezia minak 

saihestu. 

• Izerdiak usain ezatsegina badu, 

klorhexidina daukan xaboi 

likido bat erabili dutxatzeko. 

Ondoren, aluminio klohidroxidoz 

egindako konposatu bat 

eman. 

Mediku-tratamenduen artean 

hauek aipagarrienak: 

• Izerdiaren aurkako osagai gogorrak 

erabil daitezke, izerdi-bideak 

ixteko; adibidez, 

aluminio kloruroaren hexahidratoa 

% 10-15 daukaten osagaiak. 

Botika antikolinergikoek 

ere laguntzen dute. 

• Botoxa. 

• Elektrizitatea erabiltzea eta 

ebakuntza egitea, beste bi 

aukerak. 


www.consumer.es/osasuna 

Belarritako entzungailu 

harigabeak 

Era askotako entzungailu harigabeak 

aurki litezke merkatuan, 

eskaria asko handitu baita. Produktu 

hori erosterakoan, komeni 

da kontuan hartzea zer 

teknologia mota erabiltzen duten, 

zer irismen duten, zenbateko 

estaldura, soinu-kalitatea 

zer neurritan apaltzen den distantziarekin, 

eta zenbaterainoko 

autonomia eskaintzen duten. 

Ikusi behar da bateriarik baduten, 

eta zenbat irauten duten, 

eta, nola ez, kargatzeko aukerarik 

ematen duten eta zenbat 

denbora behar izaten duten 

horretarako. Tresna batzuek sei 

orduko autonomia daukate bete-betean 

ari direla, baina 16 ordu 

behar izaten dituzte bateriak 

erabat kargatzeko. 

Entzungailu harigabe guztiak 

ez dira berdin erabiltzekoak. Barrualdeetan 

ibiltzeko eginak izaten 

dira batzuk: handiagoak 

eta astunagoak, soinu hobea 

emateko; beste batzuk, berriz, 

kanpoan erabiltzekoak dira, 

MP3 erreproduzitzaileekin edo 

sakelako telefonoekin. Gailu horietako 

batzuek zarata desagerrarazteko 

teknologia eduki ohi 

dute, eta zarata handiko giro eta 

eremuetan erabiltzekoak izaten 

dira, ibilgailu motordunetan 

edo hegazkinetan, esaterako. 


www.consumer.es/tecnologia 

23

24 

psikologia 

psiKoterapeuta auKeratZea 

psiKo 

teRA 

peutA: 

zein hobe? 

Guztiz triste eta babesgabe 

sentitzen garenean, edo 

sufrimenduak gain hartu digunean, 

laguntza espezializatua bilatzea 

komeni da 

Bost lagunetik batek buru-nahasmenduekin 

lotura duten sintomak 

dauzka Espainian. Beste zenbait 

arazok, berriz (segurtasun falta, herabetasuna 

edo logura), patologikoak ez izan 

arren, deserosotasuna eragiten diote 

hainbat eta hainbat jenderi, eta sufrimendua 

ere bai batzuei. Horientzat guztientzat, 

laguntza profesionala bilatzea izaten 

da irtenbidea, eta gai hori tabu antzera 

bizi izan badugu ere zenbaitetan, gauzak 

aldatzen ari dira. Beldurrek eta aurreiritziek 

indarra galdu dute, eta psikologotara 

edo psikiatrarengana joatea ez zaio 

lotzen erotasunari. Eskaria handitzen ari 

da, eta era berean eskaintza. Asko dagoen 

tokian, ongi aukeratzea da lehen 

urratsa, norberari zer tratamendu-eredu 

dagokion asmatuko duen psikoterapeuta 

hautatzea, alegia. , 

Buru-osasunaren alorreko profesionala 

da psikoterapeuta (psikologoa edo psikiatra 

izaten da), eta tratamendu psikologiko 

bat egiteko gaitasuna ematen dio 

bere prestakuntzak. Baina nola jakin 

horrelako baten beharra dugula? Ameriketako 

Psikologia Elkarteak (APA) dio 

kontsultara joatea komeni dela baldin 

eta guztiz babesgabe eta triste sentitzen 

bagara luzaroan, iruditzen bazaigu ahaleginduta 

ere arazoek ez dutela hobera 

egiten, zail eta nekeza gertatzen bazaigu 

eguneroko jarduerak egitea, beti urduri 

bagaude edo norberaren kaltetan edo 

besteren kaltetan diren ekintzak egiten 

baditugu. 

Tratamendu psikoterapeutiko bat zera 

da, profesional batek egiten duen eskuhartzea, 

teknika psikologikoak erabiliz. 

Kaltea jasaten duenaren sufrimendua 

desagerraraztea izaten dute helburu, eta 

erakutsi nahi izaten diote nola eta zer 

baliabiderekin aurre egiten ahal dien 

eguneroko bizitzan sor litezkeen hainbat 

arazori. Arrazoi askok eraman dezakete 

norbanako bat (haurra, nerabea, heldua) 

piskoterapeutarengana: depresioa, antsietatea, 

obsesioak, trebetasun sozialen 

falta edo sexu-arazoak. Baina harremangorabeherak 

dituen bikote batentzat ere 

aukera ona izan liteke, edo seme-alabekin 

nola jokatu asmatu ezinik dabiltzan 

gurasoentzat. Terapia banaka egin liteke, 

bikotean, taldean edo familian. 

Lehen bisita. Lehen bisitan, zalantza 

guztiak azaldu behar zaizkio espezialistari. 

Argi eduki behar da 

Bost lagunetik batek buru 

nahasmenduekin lotura duten 

sintomak dauzka Espainian 

25

26 

psikologia 

psiKoterapeuta auKeratZea 

PSIKIATRA ETA 

PSIKOLOGO ARTEAN 

Tratamendu bat hasterakoan, 

argi eduki behar da zer alde 

dagoen psikiatra baten eta 

psikologo baten artean. Bi 

horiek jardun ohi dute psikoterapeuta 

moduan. 

Psikiatra medikua izan ohi da, 

medikuntzaren adar horretan 

espezializatu dena; psikologoak, 

berriz, Psikologia ikasi 

du. Psikiatrak soilik egin ditzake 

psikofarmakoen errezetak. 

Psikiatriak buru-nahasmenduen 

arrazoi organikoei erreparatzen 

die, eta psikologiak, 

berriz, faktore psikologikoei 

ematen die garrantzia (zer 

heziketa jaso den, zer harreman 

sozial ditugun, pertsonak nola 

ikusten duen bere burua, nola 

eragiten duten sentimenduek 

eta emozioek…). Sarri askotan, 

psikologoa arduratzen da 

tratamendu psikoterapeutikoa 

egiteaz, eta psikiatrak medikazioa 

kontrolatzen du, halakorik 

behar izanez gero. 

terapiak zer eman dezakeen, zenbat 

iraun dezakeen eta –hori ere bai– zer 

prezio duen. Gaur egun, mutualitateek 

eta mediku-aseguruek doan eskaintzen 

dituzte kontsulta batzuk, edo merkeago, 

behintzat. Mutualitate horiekin lan egiten 

duen psikoterapeuta bat hautatzea 

modu egokia izan liteke prezio on samarreko 

zerbitzua jasotzeko. Beste aukera 

bat izaten da Gizarte Seguran-tzako 

osasun-zerbitzuetara jotzea. Hor ere 

eskaintzen dituzte psikoterapia saioak, 

psikologoek gidatuta, baldin eta psikiatra 

batek esaten badu gaixoak horren 

beharra daukala. 

Kontsultara doanak jakin behar du 

psikoterapeutak lagunduko diola arazoak 

gainditzen, baina terapia, elkarlanean 

egin behar dute. Adituak emango 

dion laguntzari esker, norbere burua 

hobeki ezagutzen ikasiko du bezeroak, 

bere bizitzan atsegin ez zaizkion alderdiak 

aldatzen eta autonomoago sentitzen. 

Tratamendu-eredu guztiak, berez, 

egokiak dira pertsona guztientzat, baina 

zenbait nahasmenduri aurre egiteko, 

hobe da alor horretan espezializatua 

dagoen profesional bat bilatzea, hark 

jakingo du-eta zein den tratamendurik 

egokiena. 

tratamendu nagusiak. Behin 

psikoterapeutarengana joateko erabakia 

hartuta, galdera sortzen da: zein komeni 

zait niri? Jende askok lagunei edo ezagunei 

galdetzen die, baina kontua ez da 

soilik psikoterapeuta batek zer gaitasun 

dauzkan edo ez jakitea; psikoterapiaereduak 

ere bat baino gehiago dira, eta 

horietako bakoitzak teoria bat du oinarrian, 

eta horretatik abiatuta lantzen dituzte 

arazo psikologikoak. 

Honako hauek dira tratamendu motarik 

aipagarrienak: kognitibo-konduktualak, 

psikoanalitikoak, terapia humanistak 

eta sistemikoak, bakoitza bere adarrekin. 

Psikologoen Elkargo Ofizialek izaten 

dute maiz aholkularitza-zerbitzua, 

psikoterapia moten inguruko zalantzaketa 

argitzeko. Saio bakoitza 40 eta 90 

euro artean kostatzen da. 

kognitibo-konduktuaLa. Terapia 

kognitibo-konduktualen lehen 

helburua izaten da pentsamendu distortsionatzaileak 

zein diren identifikatzea; 

ondoren, errealitatearekin bat ote 

datozen azter-tzen da, eta horien ordez, 

egokitzapenaren alde egiten duten 

ideiak sustatzen dira. Beste izen bat ere 

ematen zaio, berregituratze kognitiboa. 

Gaixoarengan zenbait trebetasun sortzen 

saiatzen da, modu arrazionalagoan 

interpretatu dezan bere egoera eta arazoei 

aurre egiteko gai izan dadin. Terapia 

mota horretan, elkarrizketa klinikoa egin 

ondoren, zer lan-plangintza izango duten 

erabakitzen da. 

Ohikoena izaten da astean saio bat egitea, 

eta tratamenduak sei-zazpi hilabete 

irauten du. Terapia mota hau da guztietan 

gidatuzaleena: psikoterapeutak ezartzen 

du zer jardunbide eta arauri jarraituko 

dion gaixoak. 

psikoanaLitikoa. Inkontziente dena 

kontziente bihurtzea da tratamendu horren 

helburua. Eta zer da, bada, inkontzientea? 

Pertsona bera ohartu gabe, 

kontziente izan gabe, haren sentimenduetan, 

pentsamenduetan eta jarreretan eragiten 

duten faktore guztiak. Psikoanalisi 

batean hasten den pertsonak, harreman 

bat sortzen du espezialistarekin, eta hortik 

iritsiko da bere gatazkak aztertzera, 

hobeki sentitzeko eta aldatu beharreko 

jotzen dituen jarrerak moldatzeko. 

Eredu hori ez da batere gidatuzalea, eta 

pertsona askok uste izaten dute hainbat 

urtetako tratamenduaren ondoren agertzen 

direla terapiaren onurak. Baina ez 

da hala: eragina agudo sumatzen da. 

Larrimina gutxitzen da, beste sintoma 

batzuk hobetzen… Baina hobekuntza 

egonkor-tzeko eta psikoanalistarekiko 

lotura askatzeko, urtebeteko tratamendua 

behar izaten da, gutxienez. Astean 

saio bat egin ohi da, 40-50 minutukoa. 

sistemikoa. Terapia sistemikoaren 

oinarrian, honako ideia hau dago: norbanakoak 

inguruko pertsona esanguratsuekin 

dauzkan harremanek eragin handia 

dute arazo psikologikoetan. Terapia horietan, 

hurbileko pertsona esanguratsuak 

ere deitzen dituzte saioetara (gurasoak, 

lagunak, bikotekidea, eta abar). 

Dena dela, ez dute derrigor joan beharrik. 

Ezin joan badira, modu sinbolikoan 

lan egiten da, jarleku hutsaren teknika 

erabiliz, esaterako: gaixoak jokatu behar 

du jarlekuan norbait balego bezala, eta 

pertsona horrekin sortu zaion gatazkaren 

inguruan hitz egitea izaten da helburua. 

Edozein arazo lantzeko balio dute 

terapia mota horiek, baina bereziki egoki 

jotzen dira bikote-harremanetan edo familian 

sortu diren edo sortu ziren arazoei 

irtenbidea emateko. 

humanista. 1960ko hamarkadan sortu 

zen psikologia humanista, garai hartan 

nagusi ziren bi ereduei aurre egiteko: 

konduktismoari eta psikoanalisiari, hain 

zuzen. Terapia eta teknika bat baino gehiago 

sartzen dira eredu horren barrenean. 

Ezagunenetakoa, Gestalt izenekoa 

da: pertsonari ase gabe geratu zaizkion 

beharrak asetzea du helburu, eta horretarako 

bidea izaten da autosabotajeak 

identifikatzea; hau da, pertsonak bere 

buruari zer oztopo jartzen dizkion antzematea 

helburu horiek lortzeko orduan. 

Baina badira gehiago ere. Hor daude, 

esaterako, analisi transkzionala, bioenergetikoa 

–gorputza lantzen da asko–, eta 

terapia humanista integratiboa, zeinaren 

helburua baita gaixoak dolu terapeutiko 

bat egin dezan bere gatazkagatik (izan 

daiteke harreman-haustura bat, lanarekiko 

itsumena, eta abar). Terapia horrek 

urtebete irauten du, gutxienez. 

gehiago jakiTeko 


Terapia norberak bakarrik egin lezake, 

bikotekidearekin, taldean edo familiarekin 

27

28 

hezkuntza 

azterketak prestatzea 

Azterketak 

AZTERGAI 

Beharrezko den denbora eskaintzea, 

kontzentratuta aritzea eta gaia 

ulertzeko ahalegina egitea, hiru 

jarraibide horiek funtsezkoak dira 

azterketak gainditzeko 

Ikasleek buruko min bat baino gehiago 

izaten dituzte ikasturtean, eta 

gehien-gehienak, azterketa garaian. 

Otsailetik ekaina bitartekoa aldi gogorra 

izaten da: azterketak pilatu egiten 

dira, eta nekeak ere bai. Espainian, 

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan ari 

diren ia bi milioi ikaslek, batxilergoan 

ari diren 618.000 gaztek eta 1.300.000 

unibertsitariok jarri behar izaten dute 

orri zuriaren aurrean. Zama handia izaten 

dute gainean, kezka ere bai, gaindituko 

ote duten edo ez, aski denbora 

edukiko ote duten guztia ikasteko, orria 

bezain zuri geratuko ote zaien burua 

ordua iristen denean… 

Urduri eta estu ibiltzen dira ikasle 

asko, beldurtu ere egiten dira batzuk, 

eta estresak jotzen ditu beste zenbait. 

Larritasun hori kaltegarria dela pentsa 

liteke, baina psikologoek alde ona 

ere ikusten diote. Tximeletak ikasleen 

sabeletan dantzan hasten direnean, az- 

terketak prestatu beharrak urdurituta, 

indartu egiten zaie gaitasun intelektuala, 

eta emaitza hobeak lortzen laguntzen 

die horrek. Baina, aldiz, tentsio arin 

hori larritasun bihurtzen bada, ikaslea 

hondoratu dezake. Muga hori ez gainditzea 

da kontua, nola edo hala saihestea. 

Eta horretarako, oso lagungarriak 

gertatzen dira EROSKI CONSUMEReko 

psikologoen eta hezitzaileen aholkuak; 

sareko eskolan ikus litezke 

horien esanak, Ikasten ikasi? izenekoan 

(http://escuelas.consumer.es/web/es/ 

aprender_a_aprender/). Zenbait ohitura 

hartzea komeni dela nabarmentzen 

dute, baina ez azterketa bezperan 

soilik, ezpada aurreko hilabeteetan. 

Horien esanetan, “jarrera kontua da, 

batik bat”. Hori ere ez da aski, ordea: jarrera 

behar du, jakina, eta metodoa ere 

bai, baina gauzarik garrantzitsuena lan 

egitea da. Jarri egin behar du eta ekin. 

Teknologia berriek lagunduko dute, bai, 

zenbait gauzatan, informazioa eskuratzen 

eta abar, baina ikastera eseri ezean, 

ez dago azterketak gainditzerik, ezta 

pixkatxo bat ikasita ere. Asko eta ongi 

ikastea da metodorik onena konfiantza 

falta segurtasun bihur dadin, eta talaia 

horretatik, beldurrik gabe begiratzen 

ahal zaie azterketei. 

ULERTUZ IKASI. Ikaslearen adina 

gorabehera, eta ikasgaiak hartzen 

duen orri kopurua hartzen duela, bada 

araua bat barneratu beharrekoa: ulertu 

egin behar da ikasten den hori. Deus 

gutxirako balio du dena buruz ikasten 

aritzeak, tutik ere ulertu gabe, zeren 

hitz bat edo esaldi bat ahazten zaionean, 

ikaslea ez atzera ez aurrera gera 

Azterketa aurreko goizaldea ez da 

ikasteko unerik egokiena: gauez 

burua ez dabil hain argi 

baitaiteke, buruz ikasi duen horri zentzurik 

eman ezinik. Informazioa desordenatu 

egingo zaio, eta ezin izango dio 

erantzun aurrean duen galderari, edo 

hutsegite handi samarrak egingo ditu, 

eta nabarmen erakutsiko du ez dakiela 

gauza askorik. 

• Ikasgaiak zer eduki orokor biltzen dituen 

jabetzeko, gaia arin eta arretaz 

irakurtzea da onena. Jarraian, berriz 

irakurri behar da, modu analitikoagoan, 

eta ideia eta datu funtsezkoenak 

azpimarratuz. Ondoren, eskema 

bat egiteko unea izaten da; eskema 

horretatik abiatuta, gaiaren laburpena 

idatziko dugu, eta horixe bera ikasi 

eta barneratuko dugu, ahozko lanketa 

eginez edo idatziz. Era horretan, ikasgaiaren 

informazio logikoa eta bisuala 

barneratzen da. 

• Eskema argazki baten pareko zerbait 

izango litzateke, eta ikasgaiaren egitura 

zein den erakutsiko liguke, 

29

30 

hezkuntza 

azterketak prestatzea 

DIETAK ERE LAGUNTZEN DU 

ideia nagusiak zein diren eta zein 

bigarren mailakoak; laburpenak, berriz, 

ideia horiek elkarrekin lotzeko 

balioko digu. Gainera, eginez eta ikasiz, 

ohitu egiten gara edukiak azaltzera, 

datu garrantzitsurik ahaztu gabe. 

• Ebaluaketa edo lauhileko osoan hori 

eginez gero, errazago eta azkarrago 

barneratuko eta gogoan hartuko ditugu 

edukiak. 

DENA EZ DA IKASTEA. Jo eta ke 

ikasten aritzeaz gain, beste zenbait 

gauza kontuan hartzea ere oso garrantzitsua 

da azterketak ongi gainditzeko: 

• Eskoletara joatea eta irakasleak 

ematen dituen azalpenei arreta jartzea 

askoz lagungarriagoa, joan ez 

eta ikaskideei galdezka ibiltzea baino. 

Irakasleari en-tzunez, ohar onak 

hartuko ditu ikasleak, eta, gainera, 

irakasleak garrantzia zeri ematen 

dion antzemango du (bereziki azpimarratzen 

duen hori aterako da, segur 

aski, gero azterketan). 

elikadurak ere lagundu dezake eskolan emaitza hobeak lortzen, 

eta alderdi hori ere ongi antolatu eta planifikatu behar da. 

Azterketa garaian, ahalegin 

fisiko eta psikiko handia 

egiten da, gorputza eta burua 

asko bortxatzen dira, eta 

horrek galarazi egin dezake 

kontzentrazioa. Gorputzak 

duen pisuaren % 2-3 artean 

hartzen du garun-masak, 

baina elikagaiek ematen 

diguten energiaren % 20 

kontsumitzen du. Horrek ez 

du esan nahi ikasleek kaloria 

gehiago hartu behar dituztela, 

ezpada beharrezko zaizkien 

mantenugaiak hartu behar 

dituztela. Diegan sartu behar 

dira, besteak beste, B taldeko 

bitaminak (frutek, barazkiek 

eta lekaleek izaten dituzte, 

batik bat), e bitamina (labore 

eta fruitu lehorretan ageri 

da), gatz mineralak (potasioa, 

magnesioa eta zinka) eta 

oligoelementuak ere bai (litioa, 

silizioa, selenio eta kromoa). 

Mantenugai horiek guztiek 

eragina dute kontzentratzeko 

gaitasunean, memorian, 

emaitza intelektualean eta, 

zenbaitetan, baita aldartean 

ere. Norbaitek btamina gehiago 

hartu nahi baditu, gehigarri 

gisara, espezialista batekin 

harremanetan jartzea komeni 

da, eta gogoan hartu behar 

da, horrelako tratamendu bat 

emaitzak ematen hasteko, aste 

batzuk behar izaten direla (ez da 

sumatzen eraginik egun batetik 

bestera). 

Azterketa garaian ere, gosari 

osatu batekin hasi behar da 

• Irakasleak zer-nola jokatzen duen jakitea 

ere komeni da: zer saritzen duen, 

zer zigortzen, aurreko azterketetan 

erabili dituen galderak jarri ohi dituen 

berriz, test moduko azterketen zalea 

den edo ohiko azterketak nahiago izaten 

dituen... 

EGUNEZ ETA ATSEDENALDIAK 

TARTEKATUZ. Egunean egunekoa 

ikasiz joateko eta plangintza behar bezala 

betetzeko, ikasketa-erritmo egoki 

eta jarraitua hartu behar du ikasleak. 

Egun batean bost-sei orduko saioa egin 

eta astebetez liburuak mahai gainean 

ahaztuta edukitzea, hori ez da estrategia 

ona. Lan-erritmo ona lortzeko, 

egunero aritu beharra dago, eta, ahal 

dela, ez ordu txikietan. Adituen esanetan, 

burua argiago egoten da egunean 

zehar, eta ez da komeni gauez aritzea 

ikasten. Batetik, etekin gutxiago ateratzen 

dugu, ordu horietan atseden 

hartzera ohitua dagoelako gure organismoa. 

Bestetik, gauez jardunez gero, 

hurrengo egunean akituta egoten gara, 

eta lo egin beharra izaten dugu egunaren 

zati batean, behintzat; ondorioz, aski 

modu etenean ikasten dugu eta hori 

ez da izaten eraginkorra. 

Ikastaldiak noiz egin eta zenbatekoak 

izango diren antolatzerakoan, atsede- 

eguna, eta ez kafe batekin edo 

baso bete esnerekin. 

EROSKI CONSUMEReko 

elikadura-adituek zera 

gomendatzen dute, ikaslearen 

dieta bost zatitan banatzea: 

gosaria, hamaiketakoa, bazkaria, 

arratsaldekoa eta afaria. Otordu 

nagusietan, lekaleak, arraina, 

haragia, arrautza eta barazki 

berdeak jan behar dira. Tarteko 

mokadutxoetan, esnekiak, fruta, 

laboreak eta fruitu lehorrak 

jatea komeni da. Jende askok 

kafe ugari hartzeko ohitura 

izaten du, edo kafeina duten 

edariak, baina halakoak saihestu 

egin behar dira, ez dute-eta 

mesederik egiten. 

naldiak ere kontuan hartu behar ditugu, 

behar-beharrezkoak dira eta. Zenbait 

espezialistak diotenez, ikasten ematen 

den ordu bakoitzeko, bost minutuko 

atsedena hartzea komeni da; beste batzuen 

ustez, berriz, hobe da geldialdi luzexeagoa 

egitea, bat goizeko saioaren 

erdian eta bestea arratsaldekoan. Goizeko 

zortzi eta erdietan hasteko ohitura 

badugu, eta ordu biak arte aritzen 

bagara, 11:30 inguruan egingo genuke 

atsedenaldia, 30 minutukoa edo. Aholkuak 

aholku, ikasleak berak finkatu 

behar du zer ikasketa-metodo erabiliko 

duen. Ahal dela, baina, beti ordu berean 

aritzea komeni da. 

KONTZENTRAZIOA. Kontua ez da 

sekulako ordu pila pasatzea gelan edo 

liburutegian, ezpada modu eraginkorrean 

jardutea eta denborari ahalik eta 

etekin gehien ateratzea. Atsedenaldi 

txikiak ederki etortzen dira burua argitu 

eta indarberritzeko, esan dugu hori, 

baina komeni da, halaber, ikastaldia 

amaitu ondoren, gure gustuko jardueraren 

bat egitea, lasaitzeko eta liburu 

eta orriekin ahazteko, une batez, bederen. 

Paseatzera joatea, kirola egitea 

edo lagunekin solasean aritzea izan 

litezke aukera batzuk. Baina horretarako, 

jakina, gogoa eta kemena behar 

izaten dira, eta ez horiei eusten asmatu 

beharra dago. 

gehiago jakiteko 


IKASGAIA PRESTATU 

Denbora eta planifikazioa. ikasle orok, lehen-lehenik, 

antolatu egin behar du ikasgai bakoitza, eta egunez 

egun zer ikasiko duen erabaki behar du. Plangintza 

hori, bistan da, ezin da egin azterketak gainean 

daudenean; ikasturte hasieran egin behar da, edo 

azterketa garaia iritsi baino hilabete batzuk lehenago. 

guzti-guztia azken egunetarako uztea edo bezperarako, 

hanka-sartze handia da hori, eta ondorio txarrak utzi 

ohi ditu. gauzak denboraz hartzea da gakoa, horrek 

aukera ematen baitu ikasketa-teknika egokiak erabiltzeko. 

horri esaten zaio metodoarekin ikastea. 

31

32 

Gosta 

E 

sping 

Soziologiako katedraduna 

“Pentsio politika 

ona haurrak ongi 

zaintzean hasten da” 

Ongizate Estatuaren alde egitea ez 

da apustu etikoa soilik, inbertsio 

ekonomikoa ere bada. Halaxe nabarmentzen 

du, datuak eskuetan dituela 

eta gauzak oso argi, Gösta Esping-ek, 

Pompeu Fabra Unibertsitateko Soziologiako 

katedradunak. Harvard-en 

irakasle izana da zortzi urtez, eta 

Europako Batzordearen aholkulari 

aritzen da egun, ez da-eta alferrik 

munduko aditurik handienetakoa politika 

publikoen alorrean. Hamar urte 

daramatza Espainian bizitzen daniar 

honek, eta aho-bizarrik gabe mintzo 

da, estatistikak eta ikerketak oinarri 

hartuta, eta ez aldarrikapen funsgabeak: 

bere ustez haurrak zaintzeko 

inbertsioa eginez hasten da pentsio 

politika ona. 

Zer osasun ikusten diozu uneotan Ongizate 

Estatuari? Ongizate Estatuak, 

sortu zenetik beretik, Bigarren Mundu 

Gerra ezkero, alegia, modu ziklikoan 

izan ditu krisiak, hamar urtez behin. 

Orain daukagun krisi hau ez dakigu 

nola definitu: Ongizatearen Estatuaren 

krisia den, edo ekonomiarena edo munduko 

finantza sistemarena. 

Euts dakioke Ongizate Estatuari? 

Beste krisietan eutsi zaio, eta ez zait 

iruditzen gero ere eutsi ezingo zaionik. 

Orain sortu den eztabaida horretan, de- 

elkarrizketa 

gÖsta esping-andersen 

mografiaren gaia da egiaz garrantzizko 

den bakarra, horrek aldatzen baititu 

Ongizate Estatuaren joko-arauak. Kontuan 

hartu behar da sistema horren zati 

handi bat sortu zenean, demografia oso 

aldekoa izan zela, eta orain, harrigarriki 

aurkakoa da, eta halaxe izaten jarraituko 

du 2040-2050 arte, jaisten eta 

jaisten. Hortxe joko luke goia demografiaren 

gaitzak, haur gutxiko aldiak, 

alegia. 

Pentsa ezazu neoliberal bat duzula 

aurrez aurre; nola saiatuko zinateke 

hari sinetsarazten Ongizate Estatua 

onuragarria dela? Ongizate Estatuaren 

alde egingo nuke, ez ikuspegi etikotik 

soilik, baita ekonomiaren ikuspegitik 

ere, inbertsioarenetik. Ongizate Estatuak 

egiten du inbertsio gehien haurren 

garapen positiboarentzat, eta hori luzera 

begira egindako inbertsioa da. Nik 

egina dut ikerketa bat, eta hark erakusten 

du, haurtzaro ona bermatzeko, 

zaintza-sistema publikoaren alde egiten 

duten politikak direla eraginkorrenak. 

Jakin badakigu haurrak 6 urte egin 

bitartean lantzen dela, nagusiki, leiho 

kognitiboa, zeinak ikasteko gaitasuna 

garatzen baitu. Horregatik, funtsezkoa 

da haurrengan inbertitzea bizitzako lehen 

urte horietan. 

Eta zure ustez, botere publikoek egin 

behar lukete inbertsio hori. Beno, badakigu 

hori garestiegi ateratzen dela. 

Espainian, haurtzaindegian goi mailako 

leku bat edukitzeko, 500 euro inguru ordaindu 

behar dira hilean. Aintzat hartzen 

badugu emakumeek, batez beste, 

zer soldata daukaten, bi umerekin, ia 

soldata guztia utziko lukete. Oso garestia 

da; ez aberatsentzat, jakina. 

Gastua murriztu behar dela esaten 

zaigu, ostera. Ongizate Estatuaren jarduera 

batzuk inbertsio moduan ulertu 

behar dira; hau da, kontabilitateak 

eta finantzaketak neurtzeko, epe luzeko 

etekinak ematen dituen inbertsioaren 

logika erabili behar da, eta 10 urtetik 

20ra bitarteko ikuspegia eduki. Haurtzaindegiek 

badute beste gauza interesgarri 

bat ere: autofinantzatu egiten 

dira emakumeentzat sortzen dituen 

lanpostuen bidez, eta horrek, aldi berean, 

aberastasun gehiago sortzen du. 

Emakumeentzako lan gehiago sortzen 

bada, epe luzera handitu egiten dira 

zergen bidezko diru-sarrerak, eta horrek 

finantzatu egingo luke hasierako 

kostua. 

33

34 

Baina ez dirudi bide horretatik goazenik, 

eta zuk daukazun ikuspegia ere 

ez dago oso hedatua. Hala da. Politikariek 

ez dute pentsatzen epe luzera. 

Uste duzu Eskandinaviako sistema, 

Ongizate Estatuaren eredutzat erabiltzen 

duzun hori, eraman litekeela 

Espainiara, adibidez? Eredu osoa ez, 

baina alderdi jakin batzuk bai. Eskolaurrean 

erabiltzen duten sistema, adibidez, 

kopiatu daiteke. Nik eztabaida 

handiak izan ditut Europako Batzordean 

Barrosoren aholkulari aritu naizenetan 

[Europako Batzordearen presidentea 

da Durao Barroso], eta han adostasun 

handia dago etorkizuneko Ongizate Estatua 

diseinatzerakoan. Espainian, 25 

ikasle izaten ditu pertsona gaitu bakoitzak; 

Eskandinavian, 7-9 dauzkate, eta 

Danimarkan, 3. Nabarmena da aldea. 

Nik ez dut esaten Espainian 3 behar 

direnik, hori neurriz kanpokoa da, baina 

pedagogia- eta psikologia-adituek 

esaten dute, 0-3 urte arteko fasean, 6 

edo 7 haur eduki behar lituzkeela arduradun 

bakoitzak, gainerakoan desegokia 

izango litzateke eta. 

Emakumeak etorkizuneko Ongizate 

Estatuaren heroiak direla esaten 

duzu. Espainian, emakumeen % 55-58 

ari dira lanean, eta Danimarkan, % 80. 

Egin ditugu ikerketa batzuk, ikusteko 

zer eragin ekonomiko izango lukeen 

Espainian, baldin eta emakumeen izaera 

ekonomikoa Danimarkan dutenaren 

berdina balitz, eta simulazio horrek 

esaten du izugarrizko onurak ekarriko 

lituzkeela. Ekonomia hobeki joan ohi 

da emakumeak lan-merkatuan ari direnean 

eta bestetik ugalkortasuna gero 

eta lotuago dago lan egiteko aukerari 

edo lan mailari. Emakumeak lanmerkatuan 

sartzen direlarik, etxea eta 

lana bateratzeko politika gehiago abiarazi 

behar izaten dira, haurtzaindegiak 

eta amatasun-baimenak, besteak beste. 

Espainian penagarriak dira lan-ordutegiak. 

Ordutegi-malgutasunik ez dago ia, 

eta horrek ez du sustatzen ugalkortasuna. 

Horrexegatik da Espainiako uga- 

“Ekonomia hobeki joan 

ohi da emakumeak 

lan-merkatuan ari 

direnean” 

lkortasun maila Eskandinaviakoa baino 

% 50 apalagoa. 

Ugalkortasun-tasa oso apala denean, 

gizarte-ondoez baten adierazgarri 

izaten dela diozu. Espainian, beraz, 

ondoeza handia da. Badakigu herritarrek, 

emakumeek eta gizonek, onartua 

dutela bi haurren muga. Ez dago beharrik 

jaiotzak sustatzeko politikak abiarazteko, 

batetik badakigulako ez dutela 

eragin handirik, eta bestetik, kontua ez 

delako herritarrak tematu direla eta ez 

dutela haurrik ekarri nahi. Gizarteak 

sortzen du arazoa: emakumeari ematen 

dion paper berria emanik, ez du uzten 

haur gehiago ekar-tzen. Eta etxekoandrearen 

eredu zaharrera itzultzea, kalterako 

izango litzateke guztiontzat. 

Kalitatezko haurtzaindegiez gain, 

haurrak kalitatez zaintzea deitzen duzun 

hori ez ezik, badago beste kontu 

bat ere: amatasun-baimena. Espainian 

lau hilekoa da; nahikoa iruditzen 

zaizu? Bai, Espainian, Frantzian, Herbehereetan… 

ez da atipikoa. AEBetan 

bai, han ez daukate halakorik, eta Suedian, 

aldiz, urte eta erdikoa izaten da, 

ordainduta. Bi muturrak izango lirateke. 

Suediako kasua gehiegizkoa da nire 

ustez; iruditzen zait 9-10 hilabeteko 

baimena litzatekeela normala. Badakigu 

lehen urtean funtsezkoa dela gurasoekiko 

lotura; horrek huts egiten badu, 

ondorioak izango ditu haurraren bilakaeran. 

Espainian, oso ongi prestatuta 

dauden emakumeak, ibilbide oparoa 

dutenak, azkarregi hasten dira lanean, 

“Funtsezkoa da haurrengan inbertitzea 

bizitzako lehen urteetan” 

Posible ez ezik, logikoa ere bada 

emakumea lan-merkatuan barneratu 

ahala ugalkortasuna handitzea. Bai, 

iraultza gertatzen ari da emakumeak 

jokatzen duen paperean, baina oinarri 

samarrean gaude oraindik. Hasi da, 

baina ez da heldu, ez da umotu. Behin 

heltzen denean, ongi ikusiko ditugu 

horrek dakartzan eragin onuragarri 

guztiak. Beraz, bateratze-politikak sustatzearen 

aldeko apustuak egin behar 

dira, ez soilik haurtzaindegi hobeak 

izateko, baita enpresek malgutasun gehiagorekin 

joka dezaten ere lan-ordutegiak 

bizi-baldintzetara egokitzeko; eta 

genero-diskriminazioaren alderdia ere 

ezin da ahaztu. 

Enpresa batek esaten du ez duela nahi 

emakumerik, seme-alabaren bat 

eduki-tzen dutenean desagertu egiten 

direlako bi urtez… Ondorioz, nahiago dituzte 

gizonezkoak. Baina diskriminazio 

horretan, gizonak ere badu zeresana: 

gizona hasten bada bere bizitza pixka 

bat feminizatzen, gizona ere desagertuko 

litzateke pixka batez, eta ez legoke 

halako alderik (gizona ez litzateke 

agertuko emakumea baino askoz ekintzaileago). 

Alegia, gizonentzat ere izan 

behar dutela malgutasun-neurri horiek. 

eta amonarekin uzten dute haurra, eta 

amonak heziketa maila apalagoa izaten 

du. Eta prestakuntza gutxiago duten 

amak, berriz, desagertu egiten dira 

lan-merkatutik. Bata bezain txarra da 

bestea. 

Ondare sozialak ere asko baldintzatzen 

du haurren heziketa. Hori ere 

zuk esana da. Bai. Haurra zer klase 

sozialetan jaio den, horrek asko baldintzatzen 

du haren patua. Heziketaren 

bidezkoa izaten da mekanismoa, haurren 

bilakaera kognitiboaren bidezkoa. 

Aukera bat izan liteke gurasoek haurrekin 

irakurtzea, edo izan liteke haurrei 

nahi adina telebista ikusten uztea. Familian 

zer ikasketa-kultura dagoen, hori 

funtsezkoa izaten da. 

Distortsio hori konpontzeko ere balioko 

ote luke hasiera-hasieratik kalitatezko 

heziketa emateak? Bai. 

Bazterketaren eragin handiagoa izaten 

dute klase sozial apaletako haurrek, familia 

arazotsuetakoek, desegituratuta 

daudenetakoek. 

Egoera hau hobetzeko neurri sortak, 

zure esanetan, BPGren % 4 hartuko 

luke. Kontuan hartuz Espainian ikerketara 

bideratzen den diruak BPGren 

% 1,5 hartzen duela, benetan iruditzen 

elkarrizketa 

gÖsta esping-andersen 

zaizu egiazko aukera dela hori planteatzea? 

Halaxe iruditzen zait, bai, eta 

zenbait herrialdek egiten dute, errentagarria 

delako, ugaritu egiten ditu-eta 

etorkizuneko aukerak. Familia-politiken 

sailean, neurri batzuek lehentasun 

gehiago dute beste batzuek baino. 

Kalitatezko haurtzaindegi publikoen 

eskaintza erabat zabaltzeak BPGren % 

2 hartzen du, eta inbertsio ona da hori. 

Eta autofinantzatu egiten da, amen 

autoenpleguaren bidez. Epe luzean, eskola-porrot 

gutxiago izaten da, gizartearazo 

gutxiago, delinkuentzia ere bai. 

Eta badituzu datuak? Oso ongi dokumentatua 

dago guztia. BPGren % 4 

hartzen duen neurri sorta horretan, 

haurtzaindegiak sartzen dira, amatasun- 

eta aitatasun-kostuak, familia-txekea 

(Espainian haur-txekea izan den 

hori; Eskandinavian hilero kobratzen 

dute). 

Pentsio-sistemari lotuta ikusten dituzu 

zuk neurri horiek guztiak. Zuk 

esaten duzu guztia oso harilkatua 

dagoela, hasi haurtzarotik eta adin 

batekin lan egiteari uzten zaion arte, 

guztia integratua dagola, ez direla 

bereiz doazen atalak. 

Bai, horrexegatik dira hain desberdinak 

Espainiako egoera eta Eskandinaviakoa. 

Ideia horri jarraituz eraiki dute 

Eskandinaviako eredua, guztia dago integratua, 

eta Europako ereduak, aldiz, 

modu independenteagoan funtzionatzen 

du: pentsioak doaz batetik, osasuna 

bestetik, eta gero daude hondarreko 

edo bazterreko jotzen dituztenak, familia 

laguntzera bideratzen direnak 

eta. Eskandinaviako ereduak berariaz 

onartzen du pentsioen eredua eta lanbizitza 

lotuta daudela; jendeak nola pasatu 

duen lan-bizitza, horrek lotura du 

gero pentsio sistemarekin. Nik esaten 

diet politikariei pentsio-politika on bat 

haurrekin hasten dela. 



35

36 

motorea 

AUTORAKO GPS NABIGATZAILEAK 

Nondik jo 

GPS 

nabiGatzaile 

bat hautatzerakoan 

Gailuaren diseinuak eta pisuak 

baino gehiago, estaldurak, 

pantailaren neurriak, euskarri motek 

eta konexio-bideek zehazten dute 

GPS baten eraginkortasuna 

Aspaldi galdu zen iparrorratza! Bere 

garaian gidari ezin hobea izan 

da tresna txiki hori, baina tokitan 

geratu da orain. Iraultza teknologikoa 

gertatu da azken urteetan, eta gaur 

egun, sateliteei esker, zehatz-mehatz 

jakin dezakegu non gauden eta zer bide 

egin behar dugun nahi dugun lekura 

iristeko, oinez bezala autoz. GPSak 

esaten digu hori guztia. Oso erosoak 

dira, aski eraginkorrak, eta prezioak ere 

eskura samar jarri direnez, gero eta gidari 

gehiagok jartzen dituzte halakoak 

ibilgailuetan. 

GPS guztiek, hala ere, ez dituzte aukera 

berak eskaintzen, eta erabiltzeko 

orduan ere ez dira berdinak. Era askotakoak 

daude merkatuan, eta ikusi egin 

behar da nork zer behar duen. Badira 

profesionalentzako gailuak, errepidean 

lan egiten dutenentzat, alegia (aski 

garestiak), eta badira apalagoak ere, 

ohiko auto baterako guztiz egokiak 

izan litezkeenak. Gehien saltzen diren 

GPSek 200 euro inguru balio dute, eta 

honako hauek dira: Garmin Nüvi 200, 

Tomtom One eta Navman S50. Gailu 

garesti bat erostea, 600-700 euro ingurukoa, 

etsigarria gerta daiteke, mila 

aukera eskaintzen dituelako, eta hori 

traba izan liteke erabiltzeko orduan. 

Merke-zurrean ibiltzea ere ez da komeni: 

gidariak behar duen baino gailu 

eskasagoa erosiz gero, aldatu egin 

beharko du aste edo hilabete batzuen 

buruan, eta osatuxeagoa den bat erosi. 

Hori dela eta, ongi jakin behar da zer 

faktore hartu behar diren aintzat norberak 

behar duen modelo hori eskuratzeko. 

Horretarako, galdeketatxo bat 

prestatzea da egokiena, eta saltzailearengana 

joatea galdezka. 

Funtzionamendua. Nabigatzaile 

batek zer ezaugarri biltzen dituen zehaztu 

aurretik, garrantzitsua da jakitea 

zein den gailu horien funtsa eta nola lan 

egiten duten. Jendeak GPS izena ematen 

die, baina, berez, ez dira hala. GPS 

delakoa, izan ere, kokapen-teknologia 

bat da (Global Positioning System edo 

Kokapen Sistema Globala), eta, 

4.8 hazbeteko pantaila egokiena den 

arren, 3.5 hazbetekoarekin ere ondo 

ikusten dira mapak 

37

38 

motorea 

AUTORAKO GPS NABIGATZAILEAK 

GPSa eroStera Goazenean, 

informazioa eSkatu 

honako alderdi hauek hartu behar dira kontuan, 

zer modelo erosiko dugun erabakitzeko: 

Sateliteen Seinalea hartzeko denbora: GPSa 

pizten denean, denbora bat behar izaten du sateliteak 

aurkitu eta horien seinalea neurtzeko (minutu erdi 

aski izaten dute batzuek eta bost minutu pasatzen 

dituzte beste zenbaitek). Hortik aurrera esan ahalko 

diogu gailuari zer kokapen duen ibilgailuak eta nora 

iritsi nahi dugun. Datu horiekin kalkulatzen du ibilbidea, 

eta mapetan marraztua erakusten digu. Beraz, 

zenbat eta denbora gutxiago behar izan sateliteen 

seinalea hartzeko, hainbat lehenago jarri ahalko gara 

abian. Beste faktore garrantzitsu bat izaten da zenbat 

satelite antzemateko gai den gailua: zenbat eta gehiago, 

orduan eta zehaztasun handiagoa. 

eStaldura: Sateliteen seinalea ez da gai hormak 

zeharkatzeko. Ondorioz, ez da ongi harrapatzen kale 

estuetan eta tuneletan. Tunel batean sartu eta estaldura 

galtzen badugu, ez da arazo larria, atera orduko 

berriz hartuko dugu-eta seinalea; aldiz, kalezulo batzuetan 

barrena goazela galtzen badugu, gerta daiteke 

nabigatzaileak ezin gidatu izatea guk nahi genukeen 

bezain zehatz. Dena dela, autoak zer abiadura duen 

jakinda, egungo nabigatzaileak gai dira kokapena 

kalkulatzeko eta, estaldura berreskuratzen dutenean, 

laster batean mapan erakusteko. 

Pantailaren neurria: Oso elementu garrantzitsua da 

pantaila, erosotasunagatik ez ezik, segurtasunagatik 

ere bai; gidariak ezin du arretarik galdu nabigatzailea 

zer esaten ari zaion ikusi nahian. Beraz, pantaila 

handia duen gailua erostea komeni da, begiei lan 

handi-handirik ez emateko eta errepideari adi jarraitzeko. 

Pantaila handiak, gainera, aukera ematen du 

menu grafiko bat ere erakusteko, non azalduko diren 

nabigatzaileak eskaintzen dituen aukera guztiak. Beste 

abantaila bat ere badu pantaila handiak: mapetan 

xehetasun gehiago ikusten dira, eta intereseko gune 

batzuk ere gehitzen ahal ditugu: gasolindegiak, saltokiak 

edo zeharkatuko ditugun herrien datuak. Horretarako, 

4,8 hazbeteko pantaila litzateke egokiena, nahiz 

eta 3,5 hazbetekoan ere eroso bereizten den zer 

kokapen daukagun mapetan. 

ukiPen-Pantaila: Pantailak eremu ederra badu eta ukipenezkoa 

bada, oso erraz ikusten ahal dira menuaren 

aukerak, mapei trabarik egin gabe. Gainera, aukera 

ematen du pantailan ukitu beharrekoa azkar eta eroso 

egiteko. 

euSkarriak: GPSa sendo lotu behar zaio autoaren 

aginte-panelari edo kristalari, ibilian goazela askatuko 

balitz, eragozpen bat baino gehiago sortuko lizkiokeeta 

gidariari. Gailu batzuek etxetik ekarri ohi dituzten 

euskarriak ez dira izaten behar bezain sendoak, eta 

beste batzuk erosi behar izaten dituzte erabiltzaileek. 

Beste euskarri batzuk oso sendoak izaten dira, baina 

aski aldrebesak gertatzen dira jarri eta kentzeko. Horrexegatik, 

dendan bertan aztertu behar da zer-nolako 

euskarria duen gailuak, eta, ahal dela, sendoa bezain 

erabilerraza dena erosi. 

konexio-bideak: Funtsezkoa da nabigatzaileak USB 

atari bat eduki dezan, bai autoaren bateria-kargagailuari 

kablea konektatzeko, bai etxean ordenagailuarekin 

erabiltzeko. Erdi mailako modeloen bateriek bi eta 

bost ordu arteko autonomia izaten dute, eta, beraz, 

aldian behin, pizgailuari lotu beharko diogu nabigat- 

zailea, karga dadin. Bestalde, ezinbestekoa da ordenagailura 

konektatu ahal izatea, mapak Internet bidez 

eguneratzeko edo disko optikoak erabiliz. Osagarri 

bezala, oso lagungarria gertatzen da nabigatzailea 

Bluetooth bidezko konexio harigabearekin konfiguratu 

ahal izatea, eta, adibidez, sakelako telefonoarekin erabiltzeko 

moduan jartzea, esku libreko gisa. Beste atari 

bat ere eduki dezakete, RDS TMC gailuak konektatzeko 

balio duena, zeinak zirkulazioaren informazioa 

ematen baitu denbora errealean, FMko irrati-sistema 

baten bidez. 

Sd txartelen irakurgailua: Mapei buruzko informazioa 

kable bidez sar daiteke nabigatzailean, 

eta eguneratu ere halaxe egin daiteke; bada, ordea, 

beste bide bat ere hori egiteko: SD memoria-txartelak 

erabiltzea. Komeni da GPSak txartel-irakurgailua eduki 

dezan, errazago eguneratuko baitugu informazioa. 

gau-modua: Gauez gutxiago ikusten da, eta, horrexegatik, 

nabigatzaile guztiek eskaintzen dute gau-modua 

delako aukera; pantaila argitu egiten da, eta mapak 

koloreetan erakusten ditu, hobeki ikusteko. Garrantzitsua 

da nabigatzaileak berak automatikoki jartzea 

gau-modua. 

maPak eta eguneratzeak: Nabigatzaileek oinarrizko 

mapa batzuk ekartzen dituzte etxetik, eta hor ikus 

daitezke nondik doazen errepideak eta herri-hirietako 

kaleak. Askotan, ez dituzte erakusten gidariarentzat 

interesgarri izan daitezkeen gune batzuk (gasolindegiak, 

esaterako). Mapak eguneratu ezean, ezin izango 

dugu eskuratu informazio hori, eta ibilbideetan zer 

aldaketa egin duten jakiteko modurik ere ez dugu 

izango (zer errepide berri egin dituzten, edo zer kale 

edo saihesbide). Interneten, hainbat eztabaidagunek 

eta komunitatek eskaintzen dute aukera informazio 

hori doan eguneratzeko, baina ohikoagoa izaten da 

ekoizlearen orria erabiltzea horretarako (ordaindu 

egin behar izaten da). Beraz, nabigatzaileak etxetik 

dakartzan mapak zenbat eta zehatzagoak eta xeheagoak 

izan, hainbat hobeki. 

eramateko zorroak eta PoltSak: Pentsa liteke 

txikikeria dela horretaz kezkatzea, baina ez da. Zorro 

edo poltsa on eta erosoa edukitzea garrantzitsua da, 

nabigatzailea hara eta hona erraz eramateko, eta eroriz 

gero edo kolperen bat hartuz gero, ongi babestuta 

joan dadin. 

laburbilduz, hauxe egiten du: gure 

planetaren jiran dabiltzan sateliteen 

seinalea jasotzeko gai diren gailuak une 

orotan zer kokapen duten esaten du. 

Gailu horiexek dira GPSak, eta horien 

funtzioa nagusia zera izaten da, sateliteen 

seinaleak iristeko zenbat denbora 

igaro den zehaztea, zer kokapen duen 

kalkulatzea eta informazio hori mapen 

bidez erakustea erabiltzaileari. Oinarrizko 

funtzio horietatik abiatuta, beste 

batzuk ere ematen dizkiete, errazago 

erabil ditzagun eta gure helmugara 

zuzen-zuzen gida gaitzaten. Erabilerrazak 

eta zehatzak izatea funtsezkoa 

da, eta ezaugarri horiei esker, denbora 

aurrezteaz gain, traba gutxiago egiten 

diegu errepidean dabiltzan gainerako 

gidariei. 



39

40 

Udak erre ez gaitzan, 

ongi babestu 

Eguzkiak kalte handiak egin ditzake gure larruazalean, 

eta ezinbestekoa da neurriak hartzea; besteak beste, 

norberari komeni zaion krema ematea 

Eguzkia nora, zapiak hara dio esaerak, eta 

gu ere aspalditxotik gaude eguzkiaren 

zain. Eguzkiak argi egiten digu, beroa 

ematen, eta, adituek diotenez, aldartea 

ere hobetzen du. Eta, gainera, D bitamina 

iturri ere bada gure organismoarentzat. 

Eguzkiak, baina, ez du dena on, eta kaltegarria 

ere gerta daiteke osasunarentzat, 

eta, batik bat, larruazalarentzat. Eguzkia 

behar bezala hartu ezean, eritemak sor 

daitezke (gorritasunak azalean) edo babak. 

Kalte horiek berehala antzematen 

dira, baina badira ezkutuan geratzen diren 

kalteak ere, urteen buruan bistaratzen 

direnak. Larruazalak, nolabait, oroimena 

du, eta pilatu eta pilatu egiten ditu urteetan 

eguzkiarekin egin ditugun desmasiak, 

harik eta egun batean azaleratzen diren 

arte. Hor daude, esaterako, dermisaren 

zahartze goiztiarra, pigmentazio aldaketak 

eta larruazaleko minbizia esaten 

zaiona. Minbiziaren Aurkako Espainiako 

Elkarteak (AECC) dioenez, urtean bi milioi 

laguni baino gehiagori antzematen diete 

larruazaleko minbizia mundu guztian. 

Eta kasuen % 80-85etan, eguzkitan egon 

izanaren ondorio zuzena izaten da. 

Ikusiak ikusi, aire zabalean inolako kezkarik 

gabe gozatzeko, behar bezala babestu 

beharra dago. Era askotako eguzkibabesak 

aurki litezke merkatuan, testura 

askotarikoak dituztenak: kremak, esneak, 

olioak, espraiak… Denek ere antzera 

babesten dute, eta hautua egiterakoan, 

beraz, norberaren gustuek erabakitzen 

dute. Batzuk trinkoagoak eta koipetsuagoak 

izaten dira, beste batzuk arinagoak 

(larruazalak azkarrago xurgatzen ditu), eta 

guztiek eskaintzen dute informazio ugari 

etiketan. Arretaz irakurtzekoa eta ongi 

ulertu beharrekoa izaten da informazio 

hori, erosterakoan egoki asmatzeko. 

babes-krema nola hautatu 

Ez da komeni kremak urte batetik bestera 

gordetzea, galdu egiten baitute 

eraginkortasuna. Produktu horiek guztiek 

(izan daitezke kremak, gelak, esneak, 

mouse-ak…), substantzia jakin batzuk 

izaten dituzte, iragazki izenekoak, eta 

horiei esker babesten dute larruazala 

eguzkiaren eragin kaltegarrietatik. Gelditu 

egiten dituzte eguzki-erradiazioak, 

eta ez diete uzten larruazalean barnera 

daitezen. 

komeni zaien 

Fototipoa Deskripzioa babesa 

jakin behar du (SPF ingeleseko siglak 

erabiltzen dira eguzkiaren aurkako babesfaktorea 

izendatzeko). 

Argi utzi beharra dago gauza bat, hala 

ere: eguzki-babesek ez dute handitzen 

larruazalaren defentsa-gaitasuna. Babes 

horiek eragotzi egiten dute eguzki-erradiazioa 

larruazalera hel dadin (batzuek 

islatu egiten dute, ispiluek bezala, eta 

besteek, argia bero bihurtzen dute). Produktu 

batek zenbat eta handiagoa eduki 

SPF, hainbat eta argi gehiago jaso ahal 

izango du larruazalak, erre aurretik. 

Jaiotzen garenetik, eguzkitara egokitzeko 

berezko gaitasuna izaten dugu guztiok 

(fototipo esaten zaio horri). Zenbat eta 

apalagoa izan fototipoa, orduan eta 

ahalmen gutxiago izango du eguzkiari 

aurre egiteko, eta orduan eta faktore handiago 

duten kremak erabili beharko dira. 

Pertsonen larruazaletan, 7 fototipo mota 

aurki litezke, eta 0tik 6ra doaz. Larruazal 

albinoek izaten dute 0, eta larruazal beltzek 

6. 

Egoki eman ezean, 

ez dute babesten 

ZEnbat irautEn du babEsak: 

eraginkorra izan dadin, norberari 

gehien komeni zaion eguzki-krema 

hautatzea ez ezik, funtsezkoa da behar 

den bezala erabiltzea. Adituen esanetan, 

ahal dela, saihestu egin behar da 

luzaroan eguzkitan egotea, baina hori 

egin ezin denean, maiz-maiz eman be- 

Eguzki-iragazki batzuek, denborarekin, 

galdu egiten dituzte beren ezaugarriak; 

bereziki, iragazki kimikoek. Beraz,ez zaigu 

komeni iazko eguzki-babesarekin ibiltzea, 

berria erostea baino. Horretarako, norbehar da krema larruazalean. Krema orok, 

rak zenbateko babes-faktorea behar duen baita SPF 50+ sailekoek ere, galdu > 

1 Larruazal argi-argiak, nekez Oso handia: FPS 50+ 

beltzarantzen direnak, ile 

hori-horiak edo ilegorriak 

2 Larruazal eta ile argiak, gutxitan Oso handia: SPF 50+ 

beltzarantzen direnak 

3 Azal zuri samarrak (kaukasiar Handia: 

erakoa), ile horiak edo gaztaina SPF 30/40/50 

kolorekoak, eta noizean behin 

beltzarantzen direnak 

4 Mediterraneoko larruazala (ile eta Ertaina: 

begi ilunak, erraz beltzarantzen direnak) SPF 15/20/25 

41

Eguzki-kremen etiketak ulertzen 

laguntzeko gakoak 

spF (eguzkiaren aurkako babes-faktorea): SPF siglek zera 

adierazten dute, zenbateko babesa ematen duen kremak. Europako 

Batzordearen azken Gomendioak 8 babes maila jartzen ditu, 

txikitik handira: 6, 10, 15, 20, 25, 30, 50 y 50+. Gainera, araudiak 

gomendatzen du, zenbaki horiek ez ezik, beste termino hauek ere 

ager daitezela: “txikia”, “ertaina”, “handia” eta “oso handia”. Aipu 

horiekin, izan ere, errazago ulertzen da zenbateko babesa ematen 

duen kremak. 

uVa/uVb: eguzki-erradiazioek bi izpi mota izaten dituzte: UVB 

izpiak (horiek beltzarantzen gaituzte, baina eritemak eta erredurak 

ere horiek sortzen dizkigute) eta UVA izpiak (azkar ematen dute 

kolorea, baina zimurrak, orbanak eta fotozahartzea eragiten 

dituzte). Eguzki-babesek bi izpi mota horien aurkako babesa eman 

dezakete, eta halaxe jakinarazi behar dute etiketan. 

iragazki motak: iragazkiak izaten dira kremen osagai nagusiak. 

Eragotzi egiten dute erradiazioak larruazalean barnera daitezen. 

Kimikoak izan daitezke iragazki horiek (substantzia sintetikoak 

izan ohi dira, eta erradiazioak larruazalera iritsi aurretik, xurgatu 

egiten dituzte; halakoak dira 3 benzofenona, oktinoxatoa eta 

oktokrilenoa) edo fisikoak ere izan daitezke (titanio dioxidoz 

osatutako partikula txikiak izaten dira, eta islatu egiten dituzte 

eguzki-izpiak, eta hesi moduan funtzionatzen dute horiek iristean). 

Eguzki-babes gehienek bi eratako iragazkiak eduki ohi dituzte; izan 

ere, babes handia emateko, osagai bat baino gehiago bildu beharra 

daukate, ez baita aski iragazki fisikoekin soilik. Eguzki-babes bat 

hautatzerakoan, norberak ikusi beharko du zer testuratakoak 

gustatzen zaizkion (koipetsuak edo ez) eta zer dositzaile mota 

erabili nahi duen (espraia, krema-hodia…). Iragazki fisikoek, argia 

islatzen dutenez, geruza zurixkak eta/edo distiratsuak sortzen 

dituzte larruazalean, eta kontsumitzaileei ez zaizkie askorik 

gustatzen. Alderdi hori hobetzeko, partikula horien neurria 

txikitzeko lanean ari da kosmetika-industria. 

uretan desagertzen ez direnak: zenbait eguzki-babesek 

berariaz esaten dute uretan ibiltzekoak direla, ez direla 

desagertzen; gisa honetako aipuak ekartzen dituzte: 

“Water resistant” edo “Water proof”. Horrek zera esan nahi 

du: euren formulari esker, uretan behin edo gehiagotan 

sartuta ere, babes-faktore bati eusten diotela. 

Saihestezina izaten da, ordea, urak krema kentzea, eta 

lehortzerakoan ere zerbait galtzea. Hori dela eta, uretatik 

irtenda, berriz krema ematea komeni izaten da. 

babes erabatekoa? babes handiena ematen duten kremek 

ere ezin dute bermatu erabat eta guztiz babestuko 

gaituztela eguzki-izpien eraginetik. Horregatik, Europako 

Batzordearen Gomendioak galarazi egiten die ekoizleei 

era honetako mezuak jar ditzaten “% 100eko babesa”, 

“Babes erabatekoa”. 

egiten dute euren babes-ahalmenaren 

erdia bi orduren buruan, eta hiru ordu 

igaro ostean, ia ez dute babesik ematen. 

Eguzkitan jarri baino 30 minutu 

lehenago eman behar da krema, ugari, 

eta larruazala lehor dagoela. Bi orduz 

behin berritu behar da, eta berdin egin 

behar da bainu bat hartzen badugu, 

izerdi asko egiten bazaigu edo larruazala 

esku-oihalarekin igurzten badugu. 

ZEnbat krEma Eman: funtsezkoa 

izaten da ez eskas ibiltzea. Fotobabesek 

euren funtzioa beteko badute, 

test-saioetan erabiltzen dituzten 

kopuruetan eman behar dira. Neurri 

ertaineko heldu batek 35 gramo behar 

izaten ditu aldi bakoitzean (sei koilaratxok 

hartzen dutena), baina jende gehienak 

gutxiago ematen du, eta hori 

ez da ona. Krema gutxiago emanda, 

babesa ere nabarmen gutxitzen da: 

komeni denaren erdia erabiliz gero, 

hiru aldiz txikiagoa ere izan daiteke 

babesa. 

tartErik ahantZi gabE: bizkarraldea, 

besagainak, zangoak eta 

sabelaldea babestu ohi ditu jendeak 

gehienbat, baina eguzkiak harrapatzen 

dituen gorputz-atal guztiak babestu 

beharra dago, belarriak, garondoa, 

soilgunea eta oinen gainaldeak ahantzi 

gabe. Gorputzeko gunerik sentikorrenak, 

berriz, aurpegia, ezpainak eta 

paparra, alegia, bereziki ongi zaindu 

behar dira, eta faktore handiagoa duen 

krema eman behar litzateke horietan. 

eroski-ren eguzki-babesak 

eguzkitatik ongi babestea zer garrantzitsua den badakigulako, 

eroski-k eskaintza ugari eta askotarikoa du bere markako 

eguzki-kremetan. Europako Batzordeak Eguzki Babeserako 

Produktuen inguruan eman duen Gomendioari jarraituz osatu 

dugu gure eskaintza. 

eroski-ren eguzki-produktuek babes orekatua eskaintzen dute 

bi motatako eguzki-erradiazioentzat, uVb eta uVa izpientzat, 

alegia. Dermatologia-testen bidez aztertuak daude, eta 

frogatuta geratu da uretan ez direla desagertzen. Horrez gain, 

substantzia hidratatzaileak eta E bitamina ere badauzkate, 

eta horiek lagungarriak gertatzen dira eguzkiak, kresalak eta 

kloroak larruazala lehor ez dezaten. Testura arinekoak dira, ez 

batere likatsuak, eta larruazalak azkar xurgatzen ditu. 

bost eratako eguzki-babesak eskaintzen ditu eroski-k, gure 

inguruan ohikoen diren larruazal motentzat egokituta. eroski 

markako produktuen artean, badira babes oso handia ematen 

dutenak, handia, ertaina eta txikia, eta, azkenik, haurrentzat 

berariaz prestatuta datozen babesak ere bai, erraz-erraz ematekoak. 

babes babes babes babes Haurrentzako 

txikia ertaina HanDia oso HanDia babesa 

olioa sFp 6 

Larruazal beltzaranak. 

Bi mota: azenarioa 

eta tropikala 

esnea sFp 10 sFp 15 eta 20 sFp 30 sFp 50+ 

Larruazal Larruazal Larruazal Eguzkiarekin oso 

beltzarenak; ilunak sentiberak, sentibera diren 

azenario bisabololarekin* larruazalak. Perfume 

estraktua gabe eta alergia duten 

dute pertsonekin aztertua 

espraia sFp 10 sFp 15 eta 25 sFp 30 eta 50 sFp 30 eta 50+ 

Larruazal Larruazal ilunak. Larruazal Haurrentzat bereziki 

beltzarenak; Clean&Fresh sentiberak, sortua, erraz 

azenario esprai gardena bisabololarekin* ematekoa.30 

estraktua ere bai, SPF faktoreko kremak 

dute 15ekoa, gardena, kolorea du 

testura ez- (emandakoan 

koipetsukoa desagertzen da) 

eta oso freskoa 

krema sFp 15 sFp 30 eta 50 

Larruazal ilunak, bereziki aurpegian 

aurpegian emateko. emateko. 

Q10ekin aberastua Larruazal sentiberak 

(herdoilaren aurkako bisabololarekin* 

gai naturala da, eta 

azaletik joan egiten 

guzkia hartu ahala) 

stick-a sFp 50+ 

Begi inguruan, 

ezpainetan eta 

sudurrean emateko. 

Izerdiak ez du kentzen. 

Perfume gabe. 

ezpain-babesa sFp 30 

* Bisabolola: erretasunen aurkakoa, kamamilatik etorria. 

42 43

44 

10 Aholku, 

eguzkitik babesteko 

1_Eguzkitan jarri baino 30 minutu lehenago eman behar da krema 

larruazalean. Larruazala lehor dagoela ematea komeni da, eta 

makillajerik, perfumerik eta koloniarik gabe, landare esentzia 

fotosentikorrak izaten dituzte eta. 

2_Eguzkiak ez du jotzen hondartzan soilik: itsasoan, elurretan, mendian edo 

herrian paseo bat ematen ari garela ere eman behar dugu babesa. 

3_Ugari eman behar da krema: heldu batek, sei koilaratxok hartzen dutena 

behar izaten du aldi bakoitzean. 

4_Garrantzitsua da gure larruazalak duen fototipoari dagokion babesa 

erabiltzea: larruazala zenbat argiagoa izan, orduan eta babes handiagoko 

krema beharko dugu. 

5_Bi orduz behin berritu behar da krema, eta bainua hartzen dugun aldi 

oroz. Ez da komeni eguzkitan etzan eta mugitu gabe egotea luzaroan. 

Egun lainotuetan ere ez dugu deskuidatu behar, ezta itzalkin edo 

eguzkitako baten azpian bagaude ere. 

6_Zenbait botikak, eguzkiaren eraginez, orbanak sor ditzakete, erupzioak 

eta erretasunak larruazalean. Ongi irakurri behar dira botiken 

argibide-orriak, eta medikuari galdetu behar zaio zer arrisku ekar 

lezaketen zenbait botikak eguzkia hartuz gero. 

7_12:00ak eta 16:00ak artean, eguzki-izpiak zutago iristen dira Lurrera eta 

indar gehiagorekin. Hobe da ordu horietan ez hartzea eguzkirik. 

8_Egokia izaten da burua ere zerbaitekin babestea (zapia, txanoa, buruko 

biseraduna…), betaurreko egokiak janztea eta ezpain-babesa ematea. 

9_Egarririk ez edukita ere, komeni da ura edo likidoren bat edatea, ez 

deshidratatzeko. 

10_Adineko pertsonekin eta haur txikiekin, arreta berezia jarri behar zaio 

eguzkiari. Sei hilabete baino gutxiago dituzten haurrak ez dira jarri behar 

eguzkitan, haien larruazalak ez baitu babesteko gaitasunik, eta erredura 

larriak jasan ditzakete. Adinekoen larruazala, berriz, lehorra izaten da, oro 

har, eta, ondorioz, krema koipetsuak erabiltzea komeni zaie. Haurrak eta 

helduak, gainera, oso erraz deshidratatzen dira, eta edatera eman behar 

zaie, maiz-maiz. 

902 540 340, 

bezeroek esandakoa entzuteko eta 

erantzuteko EROSKI-ren telefonoa 

Enpresa handien erronka garrantzitsuenetakoa 

bezeroek dituzten milaka duda, 

iradokizun eta eskaerei erantzutea da. Are 

gehiago EROSKI-ren kasuan, bere bezeroei 

kasu egiteko konpromezua baitauka. 

Horretarako, tresna egokia behar da, 

informazioa azkar emango duena, modu 

eranginkorrean eta gai askoren inguruan 

(ordutegiak, telefonoak, produktuen in- 

guruko erreklamazioak...). EROSKI-k, bere 

bezeroei zerbitzu emateko Bezeroaren 

Arreta Telefonoa dauka (SAC ere esaten 

zaio). iaz, 215.000 dei erantzun zituen. 

Bezeroek 902 540 340 telefonora dei 

dezakete edo mezu elektronikoa bidali 

EROSKI-ren webgunetik bertatik, 

www.eroski.es helbidetik. 

45

46 

1_ 

1_Deiei erantzutea Bezeroen arreta zerBitzutik 

Bezeroen Arreta Zerbitzua (S.A.C.) EROSKI-ren egoitzatik hurbil dago, 

koordinazio lana errazteko. Kontsumitzaileak deitzen duenean 

zerbitzua martxan jartzen da bere eskakizunari ahalik eta azkarren 

erantzuteko eta ahalik eta egokien, jakina. Goizeko 9:00etatik 

gaueko 22:00ak bitartean ehundaka dei jasotzen dira. Horietatik % 

83a ordutegiak ezagutzeko galderak izaten dira, EROSKI-ren saltokietako 

telefono zenbakiak jakiteko, bezeroen etxeetara salgaiak 

eskura emateko zerbitzuaren berri jasotzeko, oferta berezien informazioa 

eskuratzeko edo produkturen bat nola aldatu behar den 

jakiteko. Era horretako dudak atoan erantzuten dira baina beste 

batzuk, produktuen inguruko erreklamazioak edo galdera zehatzagoak 

ez dira hain erraz erantzuten. EROSKI-ko sail desberdinen arteko 

elkarlana eskatzen dute horiek. 

2_Barne kuDeaketa hasten Da 

Arreta zerbitzuak jaso duen deiak EROSKI-ren produktu batekin zerikusia 

duenean, zapore arraroa duelako edo etiketa zalantzagarria, 

adibidez, Laobrategiak esku hartzen du. ENAC erakundearen bermea 

du EROSKI-ren Laborategiak eta analisi mikrobiologikoak eta nutrizionalak 

egiteko eskumena du, beraz. EROSKI produktuen kalitate 

maila bermatzeko ezinbesteko lana egiten du. Eskuineko irudian, 

Goizane Lizarralde ikusten dugu, Kimikako Laguntzaile Teknikoa. 

Azukre maila neurtu behar zaion produktuaren lagina du eskuan. 

2_ 

3_ 

Nola 

dabilen? 

Honela! 

4_ 

3_erantzuna, saltokietatik 

Hipermerkatuetako gerenteak eurak 

edo lurralde bakoitzeko hipermerkatuetako 

arduradunak jartzen 

dira zuzenean bezeroekin harremanetan 

jaso den deiak garrantzi edo 

pisu berezia duten zenbait kasuetan. 

Arazoren bat etxera eraman beharreko 

salgaietan, produkturen bat 

falta dela... halakoak. EROSKI-ren 

sakelako telefonoen zerbitzuarekin 

zerikusia duen guztia ere hortik 

bideratzen da eta baita EROSKI-ren 

Visa Txartelarekin harremana duen 

oro. Ezkerraldeko irudian, Anabel Zarikiegi 

ikusten dugu, Iruñeako EROSKI 

hipermerkatuaren arduraduna, bezero 

batekin telefonoz hitz egiten. 

4_eroski ProDuktuen saila 

EROSKI-ren Laborategiak eta Bere 

Marken Sailak koordinatuta lan egiten 

dute EROSKI produktuen inguruko 

kezkak eta arazoak konpontzeko. 

Argazki honetan Ainhoa Markinez 

eta Rebeca del Palacio, EROSKI-ren 

Markako Teknikoak ikusten ditugu. 

Bezero batek galdera egin du, ez dakiela 

nola garbitu ehun leun-leuna 

eta hori argitzen ari dira. EROSKI-ren 

egoitza nagusira joan dira, ehunak 

gordetzen diren biltegira eta produktuaren 

fitxa eskuan, bezeroak eskatu 

duen informazioa bildu dute. 

5_ 

5_Bezeroari ematen zaion 

erantzuna 

Behin zerbitzu honek bezeroak 

eskatutako informazioa 

lortu duenean, deia itzultzen 

dio, beti ere tratu pertsonala 

ahaztu gabe. Helburua, 48 

ordutan bezeroaren eskakizunari 

erantzuna ematea da, 

nahiz eta dudak konplikatuagoak 

direnean edo ekoizleek 

eman behar duten informazioarekin 

zerikusia dutenean 

epe hori luza daitekeen, baita 

35 eguneraino ere. Asko 

ikasten du EROSKI-k bere bezeroen 

proposamenekin eta 

bere produktu zein zerbitzuak 

hobetzeko erabiltzen ditu. 

47

48 

EROSKI-ren bezeroei esker, 100 milioi 

poltsa erabiltzeari utzi zaio. poltsa berrerabilgarriak 

eskaintzen hasi garenetik, 450 tonatan gutxitu da Co 2 isuria 

eroski-k 20 urte inguru daramatza 

plastikozko ohiko poltsek ingurumenari 

egiten dioten eragina 

gutxitzeko lanean. orain dela gutxi 

abiatu dugu ildo horretako azken 

ekimena, Bi aldiz aurreztu izenekoa, 

eta horren bitartez, euro zentimo 

bat itzul-tzen zaie bezeroei, erabiltzen 

ez duten poltsa bakoitzeko. 

iazko irailean hasi ginen kanpaina 

horrekin, eta ordutik hona, 100 

milioi poltsa erabiltzeari utzi diote 

eroski-ren bezeroek, eta euren 

jokabide arduratsuaren ondorioz, 

450 tona Co 2 gutxiago isuri dira atmosferara. 

eta, horrez gain, erabi- 

Errafia poltsa 

erabiltzea 

alternatiba 

ona da 

norberak bere 

karbonoarrastoa 

murriztu 

dezan 

lera bakarreko poltsak erabiltzeari 

utzi diotenetik, milioi bat euro aurreztu 

dituzte eroski-ren bezeroek. 

hortik datorkio izena ekimen 

horri, Bi aldiz aurreztu: ingurumenak 

aurrezten du eta bezeroek aurrezten 

dute. 

Hamar bezerotatik 

bederatzi, euren 

poltsekin etortzen dira 

urte honetako martxotik aurrera, 

eroski-k beste urrats bat egin nahi 

izan du ingurumenaren alde, eta 

erabilera bakarreko poltsak dendetatik 

kentzen joan da poliki-poliki. 

bezero gehienek ongi hartu dute 

ekimena, eta, orain, euren poltsak 

etxetik hartuta etortzen dira % 90, 

bai eroski hipermerkatuetara eta 

bai eroski/center eta eroski/ city 

supermerkatuetara. 

uneotan, hiru poltsa mota eskaintzen 

dizkie eroski-k bezeroei: errafia 

poltsak (0,50 euro balio dute, 

eta hondatuz gero, eroski-k doan 

ematen du ordezkoa); plastikozko 

poltsa berrerabilgarriak (5 zentimo) 

eta, ustekabeko erosketak egiteko 

erabiltzen diren poltsak (euro 

zentimo bat). eroski-k, gainera, 

era askotako erosketaorgatxoak 

jartzen ditu 

bezeroen eskura, 

eta aukera horrek are 

kalte gutxiago egiten 

dio ingurumenari. 

Bi aldiz aurreztu ekimenak 

bere horretan 

jarraitzen du 

orain ere. bezeroak 

ordain-kutxatik igarotzen 

direnean, sistema 

informatikoak automatikoki 

kalkulatzen du bezero bakoitzak 

zenbat pol-tsa beharko lituzkeen 

erosi duena artzeko, eta zentimo 

Erabilera 

bakarreko 

poltsak 

erabiltzen 

uztearekin 

EROSKI-ko 

bezeroek 

milioi bat euro 

aurreztu dute 

bat itzultzen zaie 

erabiliko ez duten 

poltsa bakoitzaren 

truke. 

ekimen horrek harrera 

ona izan duela 

ikusita, eroski-k aurrera 

jarraituko du 

bere ahaleginean, 

eta orain, bezeroei 

behin eta berriz 

oroitaraziko die poltsak etxetik 

ekar ditzatela. horixe izango 

da eroski-ren ekarpena poltsen 

inguruko ohiturak alda daitezen. 

EROSKI gIzaRtEaREKIn 

Poltsen CO 2 arrastoa 

Poltsen 

karbono-arrastoa: 

errafia poltsek 

gutxiago kutsatzen dute 

Poltsa horrek ingurumenean duen eragina 5 aldiz 

txikiagoa da, ohiko 125 poltsak daukatena baino 

Giza jarduerak ingurumenari zer neurritan eragiten dion 

kalkulatu nahian, karbono-arrastoaren kontzeptua 

sortu dute adituek, eta zera adierazten du: edozein 

jardueraren eraginez, berotegi-efektua eragiten duten 

gasak zer kopurutan isurtzen diren. Termino horrekin, 

bi helburu lortu nahi dira. Batetik, herritarrak kontzientziatu 

nahi dira, ohar daitezen zer eragin duten 

haiek isurtzen duten karbono dioxidoak, eta, bestetik, 

sustatu nahi da herritarrek jokabide ekologikoagoak 

bereganatu ditzatela, eta ingurumenean eragin txikiagoa 

izango dutenak. 

EROSKI-k, IHOBE erakundearekin elkarlanean (Eusko 

Jaurlaritzaren menpeko erakundea da, Ingurumen 

Jarduerarako Sozietate Publikoa, hain zuzen), ikerketa 

bat egin du, eta kalkulatu du zenbateko ‘CO kopuru 

2 

baliokidea’ isurtzen duten plastikozko ohiko poltsek, 

eta zenbatekoa EROSKI-ren errafia poltsa berrerabilgarriek. 

CO kopuru baliokidea erabiltzen da, hain justu, 

2 

karbono-arrastoa kalkulatzeko. 

Poltsa horien bizi-ziklo guztia hartu du aintzat analisiak, 

bien artean zer alde dagoen ikusteko: lehengaiak lortzeko 

prozesutik hasi, ekoitzi, garraiatu eta hondakin gisa 

kudeatu bitarteko prozesua, alegia. Gainera, bi poltsa 

mota horien erabilera-ezaugarriak ere kontuan hartu 

dira, emaitzak ikuspegi osoagoa eduki dezan: ohiko 

poltsak, behin erabiltzekoak izaten dira, eta errafia 

poltsak, berriz, 50 aldiz erabiltzeko eginak daude, eta 

handiagoak ere badirenez, erabiltzen diren bakoitzean, 

ohiko 2,5 poltsa erabiltzea bezala izaten da. Beraz, 

ohiko 125 poltsa erabiltzeari uzten zaio 

errafia poltsa batekin. 

Ikerketa horrek erakusten du alde nabarmena 

dagoela bi poltsa mota horien artean: 

poltsa berrerabilgarriaren karbono 

arrastoa bost aldiz txikiagoa da, ohiko 

125 poltsak daukatena baino. Errafia 

poltsa batek 0,44 kg CO 2 baliokide 

isurtzen ditu, eta 125 poltsak, 2,53 

kg CO 2 baliokide. Beraz, errafia 

poltsa erabiltzea (50 zentimo balio 

du, eta 50 aldiz erabil daiteke) 

alternatiba ona da norberak 

bere karbono-arrastoa murriztu 

dezan eta klima-aldaketaren 

aurka egin. 

49

50 

EROSKI lankidetzan ari da Bihotzaren 

Espainiako Fundazioarekin, bihotz-hodietako 

eritasunei eta gizentasunari aurre hartzeko. 

Bihotzaren astea antolatu du erakunde horrek espainiako zenBait hiriBurutan, 

eta ekimen horretan parte hartuko du gure enpresak 

Bihotz-hodietako 

eritasunek heriotza 

asko eragiten 

dituzte munduan. ohitura 

osasungarriak hartzea da horiei 

aurre egiteko modurik egokiena, 

eta arrisku-faktore izan daitezkeen 

egoerak kontrolatzea: pisu gehiegia, 

gizentasuna eta hipertentsioa, 

besteak beste. eroski, sortu zenetik 

beretik, osasuna zaintzearen 

alde ari da lanean, elikadura- eta 

bizi-ohitura osasungarriak sustatzen. 

eta bere ibilbidean, helburu 

horrexen alde ari diren hainbat 

erakunderekin jardun du elkarlanean. 

Bihotzaren espainiako 

Fundazioa (FeC) da erakunde horietako 

bat. Bost urteko bidea 

egin du FeCen eta eroski-ren arteko 

harreman estuak, eta ho- 

EROSKI, sortu 

zenetik beretik, 

pertsonen 

osasuna 

zaintzearen 

alde ari 

da lanean, 

elikadura- eta 

bizi-ohitura 

osasungarriak 

sustatu nahian 

rren erakusgarri da, esaterako, 

EROSKI Behatokia, Elikadura 

eta Ongizatea izeneko proiektua: 

elikadura-ohiturak ikertu eta sustatzea 

du helburu. 

elkarlan horren barrenean, oraingoan, 

akordio bat sinatu dute 

eroski-k eta FeCek, bihotz-hodien 

osasuna zaindu eta gizentasunari 

aurre hartzeko ohiturak sustatzeko, 

haurren eta helduen artean 

ere. hainbat ekimen aurreikusten 

ditu akordio horrek, eta horietako 

bat da Bihotzaren astea. aurki antolatuko 

dute, oviedon, santiagon, 

Badajozen, malagan eta mallorcan, 

eta lehendik egina dute madrilen 

eta toledon. Jendartean informazioa 

zabaltzeko ekimena da (guztira 

200.000 lagunek baino gehiagok 

jarraituko dutela kalkulatzen da), 

Bihotzaren 

astea 

Bihotzaren Astean parte hartuko 

du EROSKI-k. Bihotzaren 

Espainiako Fundazioak (FEC) 

antolatzen du ekimen hori, 

eta hauxe du helburu nagusia: 

bihotzarentzat osasungarri diren 

ohiturak sustatzea. Horretarako, 

besteak beste, elikadura-lantegiak 

egingo dituzte. Honako hiri 

hauetan da egitekoa Bihotzaren 

Astea: 

Oviedo: ekainaren 25etik 27ra 

Santiago: irailaren 10etik 12ra 

Badajoz: urriaren 1etik 3ra 

Malaga: azaroaren 5etik 7ra 

Mallorca: azaroaren 26tik 28ra 

Informazio gehiago, helbide honetan: 

www.fundaciondelcorazon.es 

eta bihotzarentzat osasungarri diren 

ohituren berri eman nahi du. 

eroski-k erakusmahaia jarriko du 

Bihotzaren aste bakoitzean, eta, 

horrez gain, esku-orriak ere banatuko 

ditu eta zenbait lantegi antolatuko 

ditu elikaduraren inguruan, 

haur eta helduentzat. 

eroski etengabe ari da ekimenak 

gauzatzen kontsumitzaileen 

elikadura hobetze aldera. ekimen 

horien artean, honakoak nabarmentzekoak: 

semaforo nutrizionalaren 

bertsio aurreratua eta 

hobetua; trans gantz erantsiak 

ezabatzea (espainiako banaketaetxeen 

artean, eroski-k soilik egin 

du hori bere markako produktuetan); 

eta haur gizentasunari aurre 

hartzeko kanpainak sustatzea. 

EROSKI gIzaRtEaREKIn 

Bihotzaren astea eta “Trans” gantzik gabeko agenda 

Informazio-kanpaina berria abiaraziko dugu 

eroski hipermerkatuetan, trans gantzik gaBeko produktuen inguruan 

eroski-k, gainerako enpresen aldean, 

badu ezaugarri bereizgarri 

bat: informazio osatua eta formazioa 

eskaintzen dizkie kontsumitzaileei. 

elikadura eta bizi-ohitura 

osasungarrien gaia behin eta berriz 

lantzen dugu, eta oraingoan 

ere horri heldu diogu: dibulgaziokanpaina 

ibiltari bat antolatu dugu, 

eta iraila bitarte, eroski-ren 

hainbat hipermerkatutara helduko 

da. trans gantzen inguruko 

kanpaina izango da, kontsumitzaileek 

jakin dezaten zer eragin 

izaten dituzten osasunean. 2007. 

urtean, eroski-k erabaki zuen 

gantz erantsi horiek desagerrarazi 

egingo zituela bere markako 

produktuetatik. hornitzaileekin 

elkarlanean jardun ondotik, urte 

batzuen buruan, lortu dugu helburua, 

eta orain, eroski-ren produktuek 

ez daukate trans gantz 

erantsirik. 

elikadura arloko aditu eta profesionalek 

laguntzen dute informazio-kanpaina, 

eta aholkuak 

ematen dizkiete bezeroei, haien 

zalantzei zuzenean erantzuten 

diete, eta, hitzaldien bidez 

–hipermerkatuetan bertan antolatzen 

dira–, trans koipe edo 

gantzen inguruko informazioa 

eskaintzen diete. saltokiz saltoki 

ibiliko da kanpaina, eta bakoitzean, 

hiru egunez egongo da. 

apirilean eta maiatzean egin 

duen ibilian, 40.000 kontsumitzaile 

ingururekin mintzatu dira 

ekimenean parte hartzen ari 

diren elikadura-adituak. trans 

gantzen inguruan gehiago jakin 

nahi duenak, hortxe ondoan 

kanpainaren agenda, ongi datorkion 

egun eta lekuan jasotzeko 

informazioa. 

Informazio lortzeko beste bide batzuk 

Trans gantzei buruzko informazio gehiago nahi dutenek, EROSKI-ren 

saltokietan antolatzen ditugun dibulgazio-kanpainak ez ezik, beste bide 

hauek ere erabil ditzakete: 

Posta elektronikoa: Dietisten-Nutriozionisten Elkargo Ofiziala elkarlan 

estu-estuan ari da EROSKI-rekin, eta zuzenean erantzuten die posta 

elektroniko bidez heltzen zaizkien galderei (nutricionista@eroski.es 

helbidean jasotzen dituzte mezuak). 

"Trans" ganTzik gabeko agenda 

EROSKI-ren hipermerkatu hauetan: 

Araba Laudio, ekainak 24. 

Alacant Alcoy, uztailak 22; Denia, uztailak 

29 eta Santa Pola, abuztuak 19. 

Almeria Roquetas de Mar, uztailak 1. 

Bizkaia Leioa, uztailak 1; Txurdinaga, 

uztailak 8; Zalla, irailak 16 eta 

Berango, irailak 23. 

Caceres Caceres, irailak 23. 

Cadiz Algeciras, uztailak 8. 

Castello Benicarlo, abuztuak 12. 

Ciudad Real Ciudad Real, irailak 9. 

Errioxa Calahorra, uztailak 22. 

Guadalajara Azuqueca, ekainak 24. 

Gipuzkoa Eibar, ekainak 17; Urbil, uztailak 15; 

Zarauz, abuztuak 5 eta Tolosa, 

irailak 9. 

Kantabria Castro Urdiales, uztailak 29. 

Madril Leganes, ekainak 17; Fuenlabrada, 

ekainak 24; Valdemoroa, uztailak 1 

eta Majadahonda, uztailak 8. 

Malaga Antequera, ekainak 17 eta 

Fuengirola, uztailak 15. 

Murtzia Lorca-San Diego, ekainak 17; 

Nueva Condomina, ekainak 8 eta 

Molina de Segura, uztailak 15. 

Segovia Segovia, irailak 16. 

Tarragona Calafell, ekainak 17 eta 

El Vendrell, ekainak 27. 

Toledo Toledo, uztailak 29. 

Valentzia Carcaixent, uztailak 1 eta 

Cullera, abuztuak 5. 

Valladolid Valladolid, uztailak 15. 

Zamora Zamora, uztailak 22. 

Esku-orriak: EROSKI-k esku-orriak jartzen ditu bere dendetan bezeroek 

har ditzaten; informazioa interesgarria ematen dute, eta 

beste zenbait gunetan bezeroek azaldu izan dituzten zalantzarik 

ohikoenak argitzen dituzte. 

Web-orria: trans gantzak kentzeko ekimenarekin zerikusia duen informazio 

guztia EROSKI-ren web-orrian aurkituko du bezeroak (www. 

eroski.es eta www.consumer.es), eta abian jarri ditugun beste 

hainbat proiektu osasungarriren ingurukoak ere hantxe ikusiko ditu. 

51

Zer, 

gaur ere 

ez 

dakigu 

zer jan, ala 


EROsKI cOnsUMER-ek 3.000 errezeta 

baino gehiago eskeintzen dizkizu Interneten, 

goxo-goxo eta bilatzeko erraz-erraz 

Ezin errazago aurkituko duzu bilatzen duzuna, gure errezetak zure gustuen arabera 

ordenatzeko aukera ematen dizugulako. Zer nahi duzun, gure webgunean aurkituko 

duzu. Sukaldera sartu baino lehen sartu www.consumer.es helbidera, dirua aurrezten 

lagunduko dizugu eta goxo-goxo sukaldatzen denborarik galdu gabe. 

EROSKI CONSUMER, nahi duzun informazio guztia, klik egin eta hortxe. 

?

PDF bertsioa jaitsi - Revista Consumer

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?