dottorato di ricerca in analisi e valorizzazione del paesaggio xxii ciclo
dottorato di ricerca in analisi e valorizzazione del paesaggio xxii ciclo
dottorato di ricerca in analisi e valorizzazione del paesaggio xxii ciclo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
l’Isola,<strong>in</strong>primisquellaromanaepoiquellaspagnola(notaperilsuosfrut-<br />
tamento<strong>in</strong>tensivoespregiu<strong>di</strong>cato<strong>del</strong>territorio<strong>del</strong>l’<strong>in</strong>teroMeri<strong>di</strong>oneitaliano)<br />
–,oggisipuò<strong>in</strong>veceobiettarecom’essasiastatanient’altrocheilrisultato<br />
residualegeografico<strong>di</strong>un’arearegionale<strong>di</strong>scarto,<strong>in</strong>prevalenzaaridaeroc-<br />
ciosa(“nido<strong>di</strong>corvi”,def<strong>in</strong>izionedataaunrione<strong>di</strong>NuorodaSalvatoreSatta,<br />
malargamenteadottabile),climaticamentefreddae<strong>in</strong>ospitale,<strong>in</strong>adattaalle<br />
coltureagricole.Questoalvaglio<strong>di</strong>unparametro<strong>di</strong>sfruttamentofon<strong>di</strong>ario<br />
frumentario,untempoparametro<strong>di</strong>ricchezza.<br />
Le<strong>di</strong>namichesociali<strong>del</strong>mondobarbaric<strong>in</strong>osonocambiatera<strong>di</strong>calmente<br />
conl’Unitàd’Italia.Sef<strong>in</strong>oataledatasièassistitoapopolazioniturbolente<br />
tolleratepurchérelegate“<strong>in</strong>riserva”(laBarbagia),con<strong>di</strong>fficoltà<strong>di</strong><strong>di</strong>alogoe<br />
contattiperchéprive<strong>di</strong>collegamentiagevolitracentriabitati,siaacausadei<br />
suoliimperviesoprattuttopermancanza<strong>di</strong>circolazione<strong>di</strong>denaroperl’as-<br />
senza<strong>di</strong>decisivi<strong>in</strong>vestimenti(privi<strong>di</strong>unritornoeconomico),lecosenon<br />
sonoandatemeglioconl’unificazione<strong>del</strong>Paese.Com’ènotorio,<strong>in</strong>fatti,le<br />
sacchedepresse<strong>del</strong>Meri<strong>di</strong>oneitaliano<strong>di</strong>ventanored<strong>di</strong>tiziaterra<strong>di</strong>conqui-<br />
staperimercatifort<strong>in</strong>azionali.<br />
Eccoquanto<strong>in</strong>propositoscrivel’antropologoAntonioFaetanelsuosag-<br />
gioImmag<strong>in</strong>i<strong>di</strong>Sardegna.Strategieperentrare,eperuscire,dallamoder-<br />
nità(<strong>in</strong>“Lafotografia<strong>in</strong>Sardegna.Losguardoesterno1854-1939”,Nuoro,<br />
2008):«Ipaesi,agglomeratiprimor<strong>di</strong>ali<strong>di</strong>pietra,fangoefrasche,giacciono<br />
isolatil’unodall’altro,lestradesono<strong>in</strong>esistenti,il<strong>paesaggio</strong>è<strong>del</strong>tuttona-<br />
turale,immo<strong>di</strong>ficatodall’uomo,ifiumi<strong>in</strong>pienasbarranoicamm<strong>in</strong>iemietono<br />
vittime<strong>in</strong>nocenti,specialmentetraledonneeibamb<strong>in</strong>i,icavallis’impanta-<br />
nano<strong>in</strong>estesiacquitr<strong>in</strong>iirredenti,imontisiergonoaserrareognipossibile<br />
contattosociale.Malalontananzaspaziale<strong>del</strong>l’Isolaèrisultato<strong>del</strong>lasua<br />
lontananzatemporale.LaSardegnaè<strong>di</strong>stantedaqualsiasimodernitàele<br />
<strong>di</strong>fficoltà<strong>di</strong>navigazionee<strong>di</strong>transitorappresentanoesito<strong>di</strong>unapermanenza<br />
48