22.11.2014 Views

2007 weli - Parliament of Georgia

2007 weli - Parliament of Georgia

2007 weli - Parliament of Georgia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Jurnali<br />

saparlamento reformis saqmianobebi<br />

(<strong>2007</strong> <strong>weli</strong>)<br />

meoTxe gamocema<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

2008


Jurnali gamoica gaeros ganviTarebis programis proeqtis<br />

`saqarTvelos parlamentis saqmianobis efeqtianobisa da<br />

transparentobis gaumjobeseba~ mxardaWeriT.<br />

Jurnalis redaqtoria saparlamento reformebis centri,<br />

romelic saqarTvelos parlamentis, saqarTveloSi euTos misiis<br />

da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />

<strong>of</strong>isis erToblivi proeqtia.


edaqtorisgan<br />

saparlamento reformebis centri gulwrfel madlierebas gamoxatavs im donori<br />

proeqtebis mimarT, romlebsac saqarTvelos parlamentSi axorcieleben gaeros<br />

ganviTarebis programa (UNDP), saerTaSoriso saqmeTa erovnul-demokratiuli instituti<br />

(NDI), biznesisa da parlamentis saerTaSoriso asociacia – saqarTvelo<br />

(IABP <strong>Georgia</strong>), saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>), evrokomisiis<br />

delegacia/germanuli TanamSromlobis organizacia (EC Delegation/GTZ), samoqalaqo<br />

sazogadoebis instituti (CSI) da aRmosavleT-dasavleTis saparlamento<br />

praqtikis proeqti (EWPPP), maTi TanamSromlobisa da mowodebuli informaciisTvis,<br />

romlis safuZvelzedac SesaZlebeli gaxda am Jurnalis momzadeba.


saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris,<br />

qalbatoni nino burjanaZis misasalmebeli werili<br />

instituciurad Zlieri parlamenti aris demokratiis<br />

garanti, vinaidan igi uzrunvely<strong>of</strong>s moqalaqis<br />

fundamentur uflebas, monawileobdes<br />

sakuTari qveynis marTvaSi. gardamaval periodSi<br />

parlamenti gadamwyvet rols asrulebs WeSmariti<br />

demokratiuli faseulobebisa da dasavluri<br />

principebis damkvidrebaSi.<br />

Cven gvaqvs mtkice neba da valdebuleba, gavagr-<br />

ZeloT reformis procesi parlamentSi, raTa gavaZlieroT<br />

misi warmomadgenlobiTi da kanonSemoqmedebiTi<br />

funqciebi da gavamyaroT misi roli<br />

xelisuflebasTan mimarTebiT.<br />

rogorc parlamentis Tavmjdomare, moxaruli<br />

var, rom Cveni megobrebi da saerTaSoriso sazogadoeba<br />

mzad arian, dagvexmaron Ria da gamWvirvale<br />

sakanonmdeblo organos Seqmnasa da dasavlur<br />

sakanonmdeblo standartebTan mis miaxloebaSi.<br />

parlamentis kompetenciisa da efeqtianobis amaRlebisaTvis<br />

msgavs daxmarebas mudam hqonda arsebiTi<br />

mniSvneloba qveynis politikis gansazRvris,<br />

sazedamxedvelo funqciis Sesrulebisa da sazogadoebasTan<br />

urTierTobis procesSi.<br />

dRes, rodesac saqarTvelos parlamenti emzadeba<br />

axali mowvevisaTvis sagrZnoblad Semcirebuli<br />

SemadgenlobiT, gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs<br />

donorTa mxardaWeris gagrZelebas, mis misadagebas<br />

axal parlamentTan da misi meSveobiT axali<br />

gamowvevebisa da moTxovnebis dakmay<strong>of</strong>ilebas.<br />

Cven madlieri varT yvela Cveni donori organizaciisa,<br />

romelmac mniSvnelovani wvlili Seitana<br />

saparlamento reformebis ganxorcielebaSi, da mivesalmebiT<br />

axal donorebs, romlebsac sakuTari<br />

pr<strong>of</strong>esionalizmisa da gamocdilebis gaziarebis<br />

survili eqnebaT.<br />

me Rrmad mwams, rom Cveni erToblivi da Tanmimdevruli<br />

Zalisxmevis Sedegad saqarTvelos parlamenti<br />

SeZlebs uaxloes momavalSi Zlier da ufro demokratiul<br />

institutad Camoyalibdes.


sarCevi<br />

winasityvaoba .......................................................................................................................... 4<br />

Sesavali .................................................................................................................................... 5<br />

interviu qalbaton nino nakaSiZesTan ................................................................... 8<br />

Tavi I. donorTa saqmianobebis ZiriTadi mimarTulebebi ........................................... 11<br />

warmomadgenlobiTi funqciis gaZliereba ............................................................ 11<br />

kanonSemoqmedebiTi procesis gaumjobeseba ....................................................... 27<br />

saparlamento zedamxedvelobis gaZliereba ........................................................ 37<br />

parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWera ............................................... 38<br />

pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri mxardaWera ................................................................... 41<br />

Tavi II. mniSvnelovani movlenebi saqarTvelos parlamentSi ...................................... 55<br />

biznesisa da ekonomikis centris gaxsna ................................................................. 55<br />

<strong>of</strong>icialuri prezentacia saqarTvelos parlamentis erovnul<br />

biblioTekaSi .................................................................................................................. 58<br />

evroparlamenti: axali saerTaSoriso monawile saparlamento<br />

reformis procesSi ....................................................................................................... 59<br />

interviu baton piotr novina-konopkasTan… ........................................................... 61<br />

danarTebi .................................................................................................................................. 64<br />

danarTi I. Bmokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb ............................... 64<br />

danarTi II. sakontaqto informacia .......................................................................... 65


winasityvaoba<br />

Jurnalis redaqtoria saparlamento reformebis centri (CPR), romelmac is saparlamento<br />

reformis proeqtebis mier mowodebuli informaciis safuZvelze moamzada.<br />

saparlamento reformebis centri aris saqarTvelos parlamentSi saqarTvelo-<br />

Si euTos misiis da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />

<strong>of</strong>isis mxardaWeriT mimdinare proeqti, romelsac zedamxedvelobs parlamentis<br />

Tavmjdomaris mier daniSnuli saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori.<br />

centri donorTa makoordinirebeli organoa da, imavdroulad, parlamentis<br />

Tavmjdomaris kabinetsa da Tavmjdomaris mier daniSnul koordinators daxmarebas<br />

uwevs mimdinare saparlamento reformis saqmianobebis monitoringsa da reformis<br />

Semdgomi miznebis gansazRvraSi. centri mWidrod TanamSromlobs saparlamento<br />

reformis proeqtebTan, regularul sakoordinacio Sexvedrebs awyobs<br />

donorebTan da parlamentSi donorTa saqmianobebis Sesaxeb sainformacio wyaros<br />

funqcias asrulebs.<br />

Jurnali gamoicema gaeros ganviTarebis programis (UNDP) mxardaWeriT da miznad<br />

isaxavs reformis procesis gamWvirvalobis xelSewyobas, parlamentSi donorTa<br />

saqmianobebis Sejamebas da informaciis farTo sazogadoebisaTvis miwodebas. am<br />

gamocemaSi Setanilia informacia <strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi ganxorcielebuli saqmianobebis<br />

Taobaze.<br />

saparlamento reformebis centrs imedi aqvs, rom Jurnali sakuTar wvlils Seitans<br />

parlamentSi donorTa saqmianobebis Sesaxeb sazogadoebis informirebulobis<br />

gaumjobesebaSi da xels Seuwyobs zogadad saparlamento reformis mimarT<br />

interesis zrdas.<br />

<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


Sesavali<br />

meoTxe mowvevis parlamenti ukve asrulebs sakanonmdeblo saqmianobas da axal<br />

samuSaos ganaxlebuli SemadgenlobiT Seudgeba. mocemul etapze gansakuTrebiT<br />

sainteresoa imis Sefaseba, Tu rogor ganxorcielda reformebi <strong>2007</strong> wels, ra iyo<br />

umTavresi amocanebi da romeli donori organizaciebi TanamSromlobdnen parlamentTan<br />

misi ganviTarebisa da gaZlierebisaTvis.<br />

am gamocemaSi mocemulia saparlamento reformis <strong>2007</strong> wlis saqmianobebi, romlebic<br />

sxvadasxva donorma organizaciam ganaxorciela. es proeqtebia:<br />

• `saqarTvelos parlamentis saqmianobis efeqtianobisa da transparentobis<br />

gaumjobeseba~ – gaeros ganviTarebis programa (UNDP);<br />

• `genderi da politika samxreT kavkasiaSi~ – gaeros ganviTarebis programa<br />

(UNDP);<br />

• `parlamentis gaZlierebis programa~ – saerTaSoriso saqmeTa erovnuldemokratiuli<br />

instituti (NDI);<br />

• `maJoritarTa proeqti: informirebuli moqalaqeebi da angariSvaldebuli<br />

xelisufleba~ – saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo<br />

(TI <strong>Georgia</strong>);<br />

• `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ <strong>of</strong>isi parlamentSi –<br />

saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>);<br />

• evrokavSiris proeqti `saqarTvelos parlamentis reformis mxardaWera~<br />

(EUSP<strong>Georgia</strong>) – evrokomisiis delegacia/germanuli TanamSromlobis<br />

organizacia (EC Delegation/GTZ);<br />

• `samoqalaqo sazogadoeba kanonSemoqmedebiT procesSi~ – samoqalaqo sazogadoebis<br />

instituti (CSI);<br />

• saparlamento programa – biznesisa da parlamentis saerTaSoriso<br />

asociacia – saqarTvelo (IABP <strong>Georgia</strong>);<br />

• `ekonomikis swori marTva da saparlamento zedamxedveloba~ – aRmosavleT-dasavleTis<br />

saparlamento praqtikis proeqti (EWPPP);<br />

• `saparlamento reformebis centri (CPR)~ – saqarTveloSi euTos misia<br />

da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa <strong>of</strong>isi<br />

(OSCE/ODIHR).<br />

<strong>2007</strong> wels donorma proeqtebma gaagrZeles muSaoba saparlamento saqmianobis Semdeg<br />

sferoebSi:<br />

warmomadgenloba – <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, TiTqmis yvela donori organizacia<br />

CarTuli iyo parlamentis warmomadgenlobiTi funqciis gaZlierebis<br />

procesSi. donorebma daxmareba mimarTes Semdegi sferoebisaken: kanonSemoqmedebiTi<br />

procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a; parlamentSi arsebuli politikuri<br />

jgufebis mxardaWera; regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis<br />

xelSewyoba (aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWosTan urTierTobis<br />

CaTvliT); genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyoba; informirebuloba<br />

saparlamento saqmianobebis Sesaxeb.<br />

kanonSemoqmedeba – adgilobrivi da saerTaSoriso gamocdilebis uzrunvely<strong>of</strong>iT<br />

donorebma parlaments daxmareba gauwies kanonproeqtTa sruly<strong>of</strong>aSi. <strong>2007</strong> wels<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


evri ram gakeTda evrointegraciis sakiTxebTan dakavSirebiT parlamentis rolis<br />

gaZlierebisTvisac, kerZod, parlamentma miiRo daxmareba kanonmdeblobis samarTlebriv<br />

eqspertizaSi da saerTaSoriso gamocdilebis gaziarebaSi; moewyo treningebi<br />

da ucxo qveynebis parlamentebSi saswavlo vizitebi, gaixsna evrokavSiris<br />

sainformacio da dokumentaciis centrebi (EU IDC) saqarTvelos parlamentsa da<br />

aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWoSi (baTumi).<br />

saparlamento zedamxedveloba – zogierTma donorma aRniSnuli sakiTxis ganxilva<br />

saswavlo vizitebisa da mrgvali magidis irgvliv diskusiebis mowyobiT ganaxorciela.<br />

miuxedavad amisa, saparlamento zedamxedvelobis funqcia kvlav miiCneva<br />

saqarTvelos parlamentis sust mxared. Sesabamisad, axali mowvevis parlamentSi<br />

am funqciis gaZliereba prioriteti unda iyos.<br />

parlamentTaSorisi urTierTobebi – <strong>2007</strong> wels ganxorcielebuli erT-erTi mniSvnelovani<br />

reforma iyo parlamentTaSorisi urTierTobebis ganviTareba aparatis<br />

TanamSromelTa doneze. moewyo araerTi saswavlo mivlineba sazRvargareT, ramac<br />

xeli Seuwyo aparatis pr<strong>of</strong>esionalizmis donis amaRlebas, ucxoel kolegebTan<br />

mWidro kontaqtebis damyarebas da kadrebis motivirebas saerTaSoriso gamocdilebis<br />

dasanergad.<br />

pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri ganviTareba – donorebma gaagrZeles seminarebis, treningebisa<br />

da saswavlo mivlinebebis organizeba, romelTa mizani iyo parlamentis<br />

aparatis gaZliereba da misi miaxloeba Tanamedrove standartebTan da moTxovnebTan.<br />

rac Seexeba teqnikur mxardaWeras, teqnikuri aRWurvilobiT uzrunvely<strong>of</strong>is<br />

mravalwliani, ganuwyveteli procesis Semdeg donorebma aqcenti parlamentSi<br />

sainformacio teqnologiebis strategiis SemuSavebis xelSewyobaze gadaitanes,<br />

risTvisac proeqtebma ganaxorcieles araerTi RonisZieba, rogoricaa: mrgvali<br />

magidis irgvliv diskusiebis mowyoba, parlamentTaSorisi konferenciebisa da saswavlo<br />

mivlinebebis organizeba.<br />

<strong>2007</strong> wels parlamentma da saparlamento reformebis centrma (CPR) gaagrZeles<br />

donorTa regularuli sakoordinacio Sexvedrebis erToblivad organizeba. centris<br />

mizania, uzrunvelyos donorTa saqmianobebis Sesaxeb informirebuloba da<br />

koordinacia gauwios aRniSnul saqmianobebs. msgavs Sexvedrebze donorebi parlamentis<br />

Tavmjdomaris mier daniSnul saerTaSoriso donori proeqtebis koordinators<br />

acnoben saqmis viTarebas, iReben informacias da sxva donorebTan aTanxmeben<br />

TavianT saqmianobebs, raTa ar moxdes maTi Tanxvedra da yuradReba daeTmos<br />

sxva naklovanebebs. donorTa sakoordinacio Sexvedrebze imarTeba diskusiebi,<br />

romelTa mizania parlamentsa da donorebs Soris saerTo azris Camoyalibeba da<br />

parlamentis sasikeTod erToblivi gadawyvetilebebis miReba.<br />

2008 wlis arCevnebis Semdeg, rodesac parlamentis wevrTa raodenoba Semcirdeba,<br />

donorTa uwyvet mxardaWeras reformis procesSi gadamwyveti mniSvneloba eqneba.<br />

aucilebelia gagrZeldes moqmedi, warmatebuli proeqtebi da ganxorcieldes<br />

axali, konkretul moTxovnebze morgebuli da Sedegebze orientirebuli iniciativebi.<br />

es saWiroa, raTa mniSvnelovnad iqnes miCneuli Zlieri, damoukidebeli da<br />

efeqtiani parlamentis Seqmna, romelic sapatio adgils daimkvidrebs sazogadoebasTan<br />

da mTavrobasTan mimarTebiT.<br />

saparlamento reformis saqmianobaTa Sesaxeb Jurnalis es, meoTxe gamocema Sedgeba<br />

ori Tavisa da ori danarTisagan. pirvel TavSi aRwerilia donorTa saqmianobebis<br />

ZiriTadi mimarTulebebi, rogoricaa: warmomadgenloba, kanonSemoqmedeba,<br />

<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


saparlamento zedamxedveloba da parlamentTaSorisi urTierTobebi. ganxilulia<br />

agreTve donorTa mxardaWera pr<strong>of</strong>esiul da teqnikur sferoebSi. meore<br />

TavSi mimoxilulia is mniSvnelovani movlenebi, romlebic parlamentSi donorTa<br />

xelSewyobiT ganxorcielda. danarTebi iZleva zogad informacias calkeuli<br />

proeqtis da misi sakontaqto informaciis Sesaxeb.<br />

amasTanave, Jurnali moicavs or intervius: pirveli – interviu saqarTvelos parlamentis<br />

wevrTan, evropasTan integraciis komitetis TavmjdomaresTan, qalbaton<br />

nino nakaSiZesTan, romelic, rogorc parlamentis Tavmjdomaris mier daniSnuli<br />

saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori, piradad uwevs monitorings<br />

donorTa saqmianobebs; amdenad, reformis procesis miseuli aRqma metad mniSvnelovania.<br />

meore – interviu evroparlamentis erovnul parlamentebTan urTier-<br />

Tobis direqtoratis xelmZRvanelTan, baton piotr novina-konopkasTan, romelic<br />

evroparlamentSi umaspinZla saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromelTa<br />

pirvel saswavlo vizits. interviuSi igi gamoxatavs sakuTar Sexedulebas aRniSnuli<br />

vizitis Sesaxeb da mimoixilavs am or instituts Soris arsebuli TanamSromlobis<br />

zogierT mniSvnelovan aspeqts.<br />

da bolos, Jurnali asaxavs parlamentis aparatis TanamSromelTa mosazrebebsa da<br />

ideebs. swored aparatia am institutis sayrdeni da donorTa daxmarebis uSualo<br />

beneficiari. es gamocema aris pirveli mcdeloba, sazogadoebas im pirovnebaTa<br />

Sexedulebebi gaacnos, romelTa saqmianobac zegavlenas axdens parlamentis mu-<br />

Saobaze da romelTac ukeT ician, Tu ra RonisZiebebis gatarebaa saWiro, raTa parlamenti<br />

ufro Zlier institutad gardaiqmnas. parlamentis kadrebi gamoxataven<br />

ganxorcielebuli reformebisadmi TavianT damokidebulebas, mianiSneben im problemebze,<br />

romlebic reformis procesSi unda gadaiWras, da gvTavazoben sakuTar<br />

mosazrebebs viTarebis SesaZlo gaumjobesebis mizniT.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


interviu<br />

qalbaton nino nakaSiZesTan<br />

saqarTvelos parlamentis wevri, evropasTan integraciis<br />

komitetis Tavmjdomare, parlamentis Tavmjdomaris mier<br />

daniSnuli saerTaSoriso<br />

donori proeqtebis koordinatori<br />

– rogor daaxasiaTebdiT <strong>2007</strong> wels saparlamento<br />

reformis procesebTan mimarTebiT?<br />

– SeiZleba iTqvas, rom <strong>2007</strong> wels Cven srulad ganvaxorcieleT<br />

instituciuri ganmtkicebis procesis<br />

sawyisi etapi, rac sakmaod nay<strong>of</strong>ieri iyo parlamentis<br />

ganviTarebisaTvis.<br />

rasakvirvelia, <strong>2007</strong> wlis erT-erT umniSvnelovanes<br />

movlenad unda miviCnioT evroparlamentTan intensiuri TanamSromlobis dawyeba,<br />

romelic Cveni kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis xelSewyobas iTvaliswinebs. evroparlamentis<br />

daxmarebiT 18-ma qarTvelma monawilem ukve gaiara treningi briuselSi,<br />

xolo kidev 20 TanamSromeli trenings 2008 wlis dasawyisSi gaivlis. Cven<br />

vimedovnebT, rom programa momavalSic gagrZeldeba.<br />

– bolo dros donorma proeqtebma aqcenti parlamentis wevrebidan parlamentis<br />

aparatis TanamSromlebze gadaitanes, risi naTeli magaliTicaa specialurad aparatisTvis<br />

organizebuli saswavlo vizitebi. rogor SeafasebdiT aRniSnul midgomas?<br />

– Cven darwmunebuli varT, rom pr<strong>of</strong>esiul unar-CvevaTa ganviTarebis procesSi<br />

ZiriTadi aqcenti unda gakeTdes aparatis TanamSromlebze, romlebic, parlamentis<br />

wevrebisgan gansxvavebiT, parlamentSi ufro xangrZlivad muSaoben da samuSaos<br />

udides nawils asruleben. didi mniSvneloba aqvs maTi pr<strong>of</strong>esiuli unar-Cvevebis<br />

amaRlebasa da daxvewas.<br />

cxadia, erovnul parlamentebSi an Tundac evroparlamentSi mivlinebiT an SedarebiT<br />

grZelvadiani staJirebis programebSi monawileobiT aparatis TanamSromlebi<br />

mniSvnelovan gamocdilebas da damatebiT stimuls iReben.<br />

– aqvs Tu ara donorTa daxmarebas kvlav gadamwyveti mniSvneloba parlamentisa-<br />

Tvis?<br />

– Cven madlieri varT yvela donori organizaciisa nay<strong>of</strong>ieri TanamSromlobisa-<br />

Tvis. darwmunebiT SemiZlia aRvniSno, rom Cveni parlamenti mxolod moxaruli<br />

iqneba, Tu gagrZeldeba donorTa daxmareba. mas mxolod materialuri Rirebuleba<br />

ki ar aqvs, aramed faseulia imiTac, rom parlamentis saWiroebaTa Sefasebas da ganviTarebisaTvis<br />

aucilebeli saqmianobebis uzrunvely<strong>of</strong>as emsaxureba.<br />

<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


– 2008 wlis arCevnebis Semdeg saqarTvelos axali parlamenti eyoleba. sainteresoa,<br />

gauziarebT Tu ara axal deputatebsa da potenciur donorebs parlamentsa da<br />

donorebs Soris TanamSromlobis ZiriTad principebs.<br />

– Cven kidev erTxel gamovxatavT Cvens madlierebas donorTa faqizi da moqnili<br />

midgomisaTvis, romelic metad mniSvnelovania ganviTarebadi demokratiis iseTi<br />

qveynisaTvis, rogoric saqarTveloa. swrafad cvalebadi realiebi Sesabamis gamoxmaurebas<br />

saWiroebs. aucilebelia, saerTaSoriso donorebma gaacnobieron arsebuli<br />

garemoebebi da sakuTari programebi parlamentis moTxovnebs moargon.<br />

aranakleb mniSvnelovania is, rom parlamenti aqtiurad monawileobdes reformis<br />

procesSi, gansakuTrebiT – sakuTari ideebis gansazRvrasa da wamoyenebaSi. aseve<br />

aucilebelia, sxvadasxva iniciativaze muSaobis procesSi parlamentma da donorebma<br />

erToblivad SeimuSaon samoqmedo gegma da strategia, raTa Camoyalibdes<br />

erTiani azri, rac nebismieri proeqtis efeqtianad da Seuferxeblad ganxorcielebis<br />

garanti iqneba.<br />

– saparlamento saqmianobis romel sferoebze unda gaakeTon aqcenti donorma<br />

organizaciebma 2008 wels?<br />

– metad mniSvnelovania, Tu donorebi sakuTar pr<strong>of</strong>esiul da finansur resursebs<br />

saparlamento kontrolis funqciis gaZlierebisaken mimarTaven; aqve unda aRiniSnos<br />

parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis SesaZleblobaTa ganviTarebis da aparatisTvis<br />

parlamentis wevris kiTxvis momzadebis teqnikaSi treningebis mowyobis aucilebloba.<br />

aseve sasargeblo iqneba umravlesobasa da opozicias Soris urTierTobis warmarTvis<br />

sakiTxze seminarebis mowyoba. da, rasakvirvelia, udidesi mniSvneloba<br />

mieniWeba evropis qveyanaTa parlamentebSi saswavlo vizitebisa da staJirebis<br />

programebis organizebas.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


Tavi I. donorTa saqmianobebis ZiriTadi<br />

mimarTulebebi<br />

warmomadgenlobiTi funqciis gaZliereba<br />

saqarTvelos konstituciiT uzrunvely<strong>of</strong>ili parlamentis warmomadgenlobiTi<br />

funqciis mniSvnelobidan gamomdinare, <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, TiTqmis<br />

yvela donorma organizaciam sakuTari resursebi swored am funqciis gaZlierebisaken<br />

mimarTa. donorTa daxmareba ramdenime mimarTulebad daiyo da Tanxvedris<br />

Tavidan asacileblad TiToeulma saqmianobis sakuTari sfero SearCia. es sferoebia:<br />

• kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a;<br />

• parlamentSi arsebuli politikuri jgufebis mxardaWera;<br />

• regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba (aWaris<br />

avtonomiuri respublikis umaRles sabWosTan urTierTobis CaTvliT);<br />

• genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyoba;<br />

• informirebuloba saparlamento saqmianobebis Sesaxeb.<br />

kanonproeqtis ganxilva fokus-jgufSi<br />

kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a<br />

parlamentis wevrebs, romlebic sakuTar amomrCevlebs warmoadgenen, moeTxovebaT<br />

kanonSemoqmedebiT procesSi sazogadoebis aqtiuri CarTva, mimdinare kanon-<br />

SemoqmedebiTi procesis Sesaxeb misi informireba da sazogadoebis interesebis<br />

dacviT moqmedeba. am miznis misaRwevad donorebi uzrunvely<strong>of</strong>en sxvadasxva tipis<br />

mxardaWeras, rogoricaa: sajaro mosmenaTa organizeba, kanonproeqtTa ganxilvebis<br />

mowyoba, kanonSemoqmedebiT procesSi damoukidebel eqspertTa CarTva da misi<br />

modernizaciisaTvis informaciuli teqnologiebis saSualebaTa danergva.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

1 1


sajaro mosmenebi<br />

saerTaSoriso saqmeTa erovnul-demokratiuli instituti (NDI) Tavisi saparlamento<br />

proeqtis farglebSi yovelwliurad exmareba parlamentis komitetebs sajaro<br />

mosmenaTa organizebaSi. <strong>2007</strong> wels komitetebTan institutis TanamSromlobis mizani<br />

iyo sxdomaTa dRis wesrigebisa da Sesabamisi masalebis momzadeba, arasamTavrobo<br />

organizaciebisa da eqspertebis mowveva da masmediasTan urTierToba.<br />

NDI-m iTanamSromla janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetTan,<br />

ris Sedegadac daigegma sajaro mosmenaTa Tbilisis gareT mowyoba. eqspertTaA da<br />

stumarTa mowvevis, dRis wesrigis SemuSavebis, sakomiteto mosmenebTan dakavSirebuli<br />

lojistikuri sakiTxebis mogvarebaze konsultacias instituts uwevda parlamentis<br />

wevri, janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetis Tavmjdomare,<br />

giorgi wereTeli. mosmenebi mieZRvna hospitalizaciisa da siRaribis<br />

daZlevis saxelisuflebo gegmis Sesaxeb moqalaqeTa informirebas. maT eswrebodnen<br />

maJoritari parlamentis wevrebi, saparlamento opoziciis, xelisuflebis warmomadgenlebi<br />

da moqalaqeebi. xelisuflebis warmomadgenlebma moqalaqeebs gaacnes<br />

informacia kanonproeqtis Sesaxeb, ris Semdegac moqalaqeebma xelisuflebis<br />

warmomadgenlebs dausves kiTxvebi axali gegmis Sesaxeb da gauziares mosazrebebi<br />

arsebul momsaxurebaTa gaumjobesebis Taobaze. moqalaqeTa Sexedulebebi mniSvnelovani<br />

iyo parlamentisaTvis aRniSnul saxelisuflebo iniciativaTa Semdgomi<br />

damuSavebis TvalsazrisiT.<br />

NDI-s mxardaWera aseve miiRo regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa da maRalmTiani<br />

regionebis komitetma. institutma moawyo ori sajaro mosmena aWaris regionSi,<br />

romelTa mizani iyo adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobaSi<br />

moqalaqeTa monawileobis Sesaxeb kanonproeqtis ganxilva da `adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis saxelmwifo zedamxedvelobis<br />

Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Sesrulebis Taobaze mosazrebaTa gacnoba. mosmenebs<br />

daeswrnen: 200 moqalaqe, aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sab-<br />

Wos, arasamTavrobo organizaciebisa da pr<strong>of</strong>esiuli kavSirebis warmomadgenlebi.<br />

mowveulma eqspertebma damswreT detalurad auxsnes kanonproeqti. moqalaqeebma<br />

da samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebma dasves kiTxvebi adgilobrivi<br />

xelisuflebis funqciebisa da valdebulebebis Sesaxeb. es iyo pirveli SemTxveva,<br />

rodesac moqalaqeebs saSualeba miecaT, pirispir gasaubrebodnen sakuTar arCeul<br />

warmomadgenlebs da maTTan mtkivneuli sakiTxebi ganexilaT.<br />

kanonproeqtTa Sefaseba sazogadoebrivi azris gamokiTxvis meSveobiT<br />

kanonSemoqmedebiT procesSi sazogadoebis CarTvisa da sxvadasxva kanonproeqtis<br />

mimarT misi damokidebulebis gagebis gansxvavebul formas mimarTa saerTaSoriso<br />

gamWvirvaloba – saqarTvelom (TI <strong>Georgia</strong>). man fokus-jgufebis meSveobiT<br />

Caatara sazogadoebrivi azris gamokiTxva mniSvnelovan kanonproeqtebze, moiwvia<br />

sxvadasxva sferos pr<strong>of</strong>esionalebi, raTa maT monawileoba mieRoT diskusiebSi da<br />

gaeziarebinaT sakuTari mosazrebebi ama Tu im kanonproeqtTan dakavSirebiT. bolos<br />

organizaciam kvlevis Sedegebi gaacno saparlamento struqturebs da arasaparlamento<br />

uwyebebs. angariSebi agreTve moicavda aRniSnul sakiTxebTan dakav-<br />

SirebiT saerTaSoriso gamocdilebis mokle analizs.<br />

1 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


<strong>2007</strong> wels organizaciam ganaxorciela sazogadoebrivi azris gamokiTxva Semdeg<br />

kanonproeqtebze:<br />

• `sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze<br />

(aprilSi);<br />

• `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi, `saqar-<br />

Tvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobisa<br />

da disciplinuri samarTalwarmoebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />

kanonSi da saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da<br />

damatebebis Setanis Taobaze (ivnisSi);<br />

• `saxelmwifo qonebis privatizebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />

da damatebebis Setanis Taobaze (ivlisSi).<br />

TiToeuli gamokvleva emyareboda fokus-jgufebTan Sexvedrebs, romlebsac<br />

eswrebodnen parlamentis, adgilobrivi xelisuflebis organoebis, Sesabamisi<br />

saxelmwifo struqturebis, arasamTavrobo organizaciebis, maJoritar parlamentis<br />

wevrTa biuroebis warmomadgenlebi, Jurnalistebi da moqalaqeebi. sazogadoebrivi<br />

azris gamokvlevis Sedegebi da angariSebi ganTavsebulia veb-gverdze<br />

– http://www.parliament.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=1091.<br />

Ria da gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi procesis uzrunvely<strong>of</strong>aSi mniSvnelovan<br />

rols asrulebs samoqalaqo sazogadoebis instituti (CSI). institutis veb-gverds<br />

– http://www.civilin.org.ge farTod iyeneben isini, visac ama Tu im kanonproeqtis gacnoba<br />

surs. <strong>2007</strong> wels CSI-m sakuTar veb-gverdze 300-ze meti kanonproeqti gana-<br />

Tavsa. Tbilissa da regionebSi 2000-mde momxmarebeli gaecno 150-ze met ufaso<br />

eleqtronul biuletens (qarTul da inglisur enebze), romlebic moicavda kanonproeqtTa<br />

mokle anotaciebs da saqarTvelos parlamentsa da aWaris avtonomiuri<br />

respublikis umaRles sabWoSi SemuSavebuli samuSao variantebis teqstebs.<br />

gaeros ganviTarebis programis (UNDP) mxardaWeriT dainerga specialuri kanon-<br />

SemoqmedebiTi kompiuteruli programa, romlis meSveobiTac SesaZlebeli gaxda<br />

kanonproeqtTa parlamentSi gavrcelebis regulireba. UNDP-is proeqtis farglebSi<br />

programis gamoyenebis Sesaxeb treningi Cautarda kanonSemoqmedebiT<br />

procesSi monawile aparatis TanamSromlebs. programis srulad danergva rTuli<br />

da xangrZlivi procesia, vinaidan sa Wiroa misi modernizeba Semdegi punqtebis<br />

gaTvaliswinebiT: (i) saqarTvelos parlamentis reglamentSi cvlilebebis Setana,<br />

(ii) axali, Sida saqmiswarmoebis procesebis danergva, formalizacia da racionalizacia,<br />

(iii) Sida, saparlamento struqturebis cvlileba.<br />

Sesabamisad, UNDPUNDP gegmavs Tavisi proeqtis dasrulebamde am kompiuteruli programebis<br />

sruly<strong>of</strong>as. mniSvnelovania programaTa mdgradobis uzrunvely<strong>of</strong>a, raTa<br />

Sesabamisma departamentma maTi Seuferxeblad gamoyeneba proeqtis dasrulebis<br />

Semdegac SeZlos. kompiuteruli programebis SemoRebiT proeqtma xeli Seuwyo<br />

parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>iss, kontrolis palatas, erovnul banks, finansTa<br />

saministrosa da saxelmwifo xazinas Soris urTierTobaTa gaumjobesebas.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

1 3


UNDP-im aseve xeli Seuwyo saparlamento struqturebsa da dargobriv saministroebs<br />

Soris informaciis gacvlis gaumjobesebuli formiT koordinirebas. aRniSnuli<br />

informacia exeba parlamentis plenarul sxdomebs, komitetebisa da droebiTi<br />

komisiebis sxdomebs, maT dRis wesrigs, Setyobinebas sxdomebze damswre savaldebulo<br />

<strong>of</strong>icialur pirTa Sesaxeb.<br />

organizaciam SeimuSava da gamoaqveyna saqarTveloSi arsebuli kanonSemoqmedebiTi<br />

procedurebis Sesaxeb sainformacio masalebi, romlebic gavrcelda samoqalaqo<br />

sazogadoebis organizaciebsa da masmediaSi saparlamento saqmianobebis gam-<br />

Wvirvalobis xelSewyobis mizniT.<br />

UNDP-im aseve moamzada specialuri kompiuteruli programebi da warmoadgina<br />

rekomendaciebi saqarTvelos konstituciaSi cvlilebebis Setanis Sesaxeb kanonproeqtis<br />

ganxilvis procesTan dakavSirebiT. misi proeqtis mier Seqmnili vebportali<br />

aqtiurad gamoiyeneboda SemoTavazebuli cvlilebebis sajaro ganxilvebis<br />

dros.<br />

UNDP-is proeqtis Sedegebis Sefaseba<br />

parlamentSi arsebuli politikuri jgufebis mxardaWera<br />

<strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, parlamentSi arsebuli politikuri jgufebi<br />

donorTa mTavar beneficiarebad miiCneodnen, gansakuTrebiT – qveyanaSi bolo<br />

dros ganviTarebuli politikuri movlenebis Semdeg. saparlamento fraqciaTa<br />

poziciis gamyarebis, maTi warmomadgenlobiTi funqciis gaZlierebisa da saqarTvelos<br />

parlamentis reglamentis struqturuli gaumjobesebis xelSewyobis proces-<br />

Si aqtiurad monawileobdnen NDI da euTos misia saqarTveloSi (OSCE).<br />

amasTanave, EUSP<strong>Georgia</strong>-m saqarTvelos parlamentSi evrokavSiris sainformacio da<br />

dokumentaciis centris (EU IDC) gaxsniT uzrunvelyo saparlamento fraqciebis yoveldRiuri<br />

sainformacio momsaxureba maTTvis Jurnal-gazeTebis miwodebiT.<br />

1 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


fraqciaTa ganviTareba<br />

NDI-m gaagrZela `fraqciaTa ganviTarebis programis~ ganxorcieleba da wlis dasawyisSi<br />

konsultaciebi gamarTa saparlamento fraqciebTan maTi moTxovnebis<br />

gansazRvrisa da TiToeuli politikuri jgufisaTvis individualuri programis<br />

momzadebis mizniT. moTxovnebis Seswavlis Semdeg institutma fraqciaTa wevrebs<br />

sxvadasxva Temaze mravali treningi da konsultacia Cautara.<br />

institutma damatebiT iTanamSromla fraqciebTan maTi organizaciuli struqturis<br />

Seswavlisa da samuSao procedurebis gaumjobesebis xelSewyobis mizniT, aseve<br />

fraqciaTa Sida da gare komunikaciis meqanizmebis ganviTarebisaTvis, raTa fraqciam<br />

SeZlos Tavis miRwevaTa da prioritetTa Sesaxeb sazogadoebis informireba.<br />

fraqciebis moTxovnebidan gamomdinare, NDI-s daxmareba Semdeg sferoebs moicavda:<br />

• fraqciaSi funqciaTa ganawilebis sruly<strong>of</strong>a;<br />

• fraqciis saqmianobis wesebis SemuSaveba an ganviTareba;<br />

• politikuri partiis kanonSemoqmedebiTi saqmianobis xelSewyoba da<br />

koordinireba;<br />

• fraqciis sakomiteto saqmianobis gaumjobeseba;<br />

• fraqciaSi disciplinis ganmtkiceba;<br />

• fraqciis sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba;<br />

• politikur partiasTan komunikacia da koordinacia;<br />

• `samTavrobo saaTebis~ gamoyeneba mTavrobis wevrebisaTvis kiTxvebis<br />

dasasmelad.<br />

`NDI-s `fraqciaTa ganviTarebis programa~ uaRresad seriozuli da Rirebuli mxarda-<br />

Weraa saparlamento fraqciebisTvis. Ees aris konkretulad gansazRvruli daxmareba,<br />

romelic srulad akmay<strong>of</strong>ilebs Cvens moTxovnebsa da saWiroebebs. wlis ganmavlobaSi<br />

institutma Cvens iuristebs, arCevnebis damkvirveblebsa da fraqciaTa wevrebs araerTi<br />

treningi Cautara imasTan dakavSirebiT, Tu rogori unda y<strong>of</strong>iliyo CvenTvis damdegi<br />

arCevnebisaTvis mzadebis procesi. vimedovnebT, rom NDI msgavs daxmarebas 2008 welsac<br />

gaagrZelebs.~<br />

M<br />

manana naWyebia<br />

parlamentis wevri<br />

Mfraqcia `memarjvene opozicia~<br />

opoziciis rolis gaZliereba<br />

2006 wels saqarTveloSi euTos misiam EUSP<strong>Georgia</strong>-sTan erTad organizeba gauwia<br />

saqarTvelos parlamentSi germaniis bundestagis y<strong>of</strong>ili generaluri mdivnis,<br />

pr<strong>of</strong>esor volfgang cees vizits, romelic miznad isaxavda saqarTvelos parlamentis<br />

reglamentis Sefasebas opiziciis samarTlebrivi da finansuri statusis<br />

asaxvis kuTxiT. aRniSnuli vizitis Sedegad pr<strong>of</strong>esorma ceem <strong>2007</strong> wels parlaments<br />

warudgina dokumenti `saqarTvelos parlamentis reglamentis Sefaseba<br />

opoziciis samarTlebrivi da finansuri statusis gaTvaliswinebiT~, romelic<br />

eyrdnoba samarTlebriv dokumentebs, reglaments da saqarTvelos konstitucias,<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

1 5


saparlamento fraqciebisa da bavariis delegaciis Sexvedra<br />

agreTve avtoris konsultaciebs parlamentis wevrebTan. dokumentSi mocemulia<br />

rekomendaciebi reglamentis Semdgomi daxvewisaTvis, romlis mizaniaA opoziciis<br />

rolis gaZliereba.<br />

zogierTi rekomendacia pr<strong>of</strong>esor cees angariSidan:<br />

• `yvelaze did opoziciur fraqcias deputatebis raodenobis da ara arCevnebis Sedegebis<br />

mixedviT unda mieces vice-spikeris (Tavmjdomaris moadgilis) adgili.~<br />

• `parlamentis biujetidan gamoy<strong>of</strong>ili finansuri da teqnikuri mxardaWera sruli<br />

moculobiT unda ganawildes fraqciebs Soris. yvela fraqcias unda mieces Tanabari<br />

ZiriTadi dafinanseba minimaluri raodenobis mowyobilobiT uzrunvely<strong>of</strong>is mizniT.<br />

darCenili resursebi proporciulad unda ganawildes.~<br />

• `<strong>of</strong>icialuri umravlesobisa da umciresobis dafuZnebis maregulirebeli wesebi<br />

guldasmiT unda gadaixedos, ramdenadac gaerTianebuli opoziciis formireba<br />

saqarTvelos parlamentis msgavsi mravalpartiuli parlamentebisTvis usafuZvlo da<br />

miuRwevelia.~<br />

• `biuros Semadgenloba sxvagvarad unda ganisazRvros. fraqciebi biuroSi proporciulad<br />

unda iyvnen warmodgenili, dawyebuli erTi ZiriTadi adgilis micemiT. biuros<br />

sxdomebi daxurulad unda gaimarTos konsensusisa da kompromisebis miRwevis SesaZleblobebis<br />

gazrdis mizniT.~<br />

• `komitetis Tavmjdomares ar unda mieces riggareSe sxdomebis mowvevisa da konsultantebis<br />

daqiravebis individualurad gadawyvetis ufleba. am sakiTxebze gadawyvetilebis<br />

miRebisTvis mizanSewonili iqneba SeTanxmebis miRweva komitetSi Seqmnili<br />

mcirericxovani ara<strong>of</strong>icialuri jgufis farglebSi, romlis SemadgenlobaSic Sevlen<br />

Tavmjdomare, moadgile da TiTo wevri komitetSi warmodgenili yvela fraqciidan.~<br />

opoziciis gaZlierebis kuTxiT muSaoba marto zemoxsenebuli dokumentiT ar Sem<strong>of</strong>arglula.<br />

<strong>2007</strong> wlis 19-21 ivniss saqarTvelos parlaments ewvia bavariis regionaluri<br />

parlamentis (landTagis) delegacia, romelmac qarTvel kolegebs<br />

saparlamento opoziciis rolisa da parlamentis reglamentis Sesaxeb sakuTari<br />

gamocdileba gauziara. delegacia Sedgeboda landTagis wevrebisa da aparatis<br />

TanamSromlebisagan. mas axlda pr<strong>of</strong>esori volfgang ceec. viziti moamzades<br />

1 6<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


saqarTvelos parlamentma, saqarTveloSi euTos misiam, saparlamento reformebis<br />

centrma da EUSP<strong>Georgia</strong>-m.<br />

regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba<br />

parlamentisTvis sazogadoebasTan urTierTobis uzrunvely<strong>of</strong>a ara marto TbilisSi,<br />

aramed regionalur donezedac aucilebelia. mniSvnelovania regionis<br />

mosaxleobasTan mudmivi kontaqti da misi informireba sakanonmdeblo sferoSi<br />

mimdinare yvela mniSvnelovani movlenis Sesaxeb. regionalur doneze sazogadoebasTan<br />

urTierToba uzrunvely<strong>of</strong>ili iyo:<br />

• maJoritari parlamentis wevrebis daxmarebiT maT amomrCevlebTan urTierTobaSi;<br />

• dasavleT saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis mxardaWeriT;<br />

• aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos saqmianobis xelSewyobiT.<br />

PmaJoritari parlamentis wevrebis daxmareba amomrCevlebTan urTierTobaSi<br />

<strong>2007</strong> wels TI <strong>Georgia</strong>-m didi britaneTis saelCos mxardaWeriT gaagrZela programa<br />

– maJoritarTa proeqti: informirebuli moqalaqeebi da angariSvaldebuli xelisufleba.<br />

aRniSnuli proeqtis farglebSi, romlis mizani iyo maJoritarebsa da<br />

maT amomrCevlebs Soris komunikaciis xelSewyoba, TI <strong>Georgia</strong>-m regionebSi moawyo<br />

Sexvedrebi maJoritar parlamentis wevrebTan da maT biuroebTan TanamSromlobiT.<br />

Sexvedrebze moqalaqeebi gaecnen parlamentSi bolo dros ganviTarebul movlenebs;<br />

maT miecaT saSualeba, ganexilaT sxvadasxva kanonproeqti da gamoeTqvaT<br />

TavianTi azri raionebSi arsebul problemebze.<br />

regionaluri Sexvedra maJoritar deputatebTan<br />

maJoritarTa saparlamento saqmianobis Sesaxeb moqalaqeTa informirebulobis<br />

xelSewyobis mizniT TI <strong>Georgia</strong>-m dabeWda da regionalur Sexvedrebze posterebis<br />

saxiT warmoadgina kenWisyrebisas maJoritarTa mier xmis micemis amsaxveli Canawerebi.<br />

maJoritar parlamentis wevrTa biuroebisa da moqalaqeebis garda, Sexvedrebs<br />

adgilobrivi masmediis warmomadgenlebic eswrebodnen.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

1 7


parlamentis <strong>of</strong>icialuri wamomadgenloba dasavleT saqarTveloSi<br />

regionalur doneze sainformacio mxardaWeris xelSewyobis mizniT parlamentis<br />

regionaluri <strong>of</strong>isis gaxsnis iniciativa 2005 wels ganxorcielda. UNDP-is mxardaWeriT<br />

quTaisSi gaixsna dasavleT saqarTveloSi parlamentis pirveli <strong>of</strong>icialuri<br />

warmomadgenloba.<br />

dResdReobiT <strong>of</strong>isi mosaxleobas uzrunvely<strong>of</strong>s informaciiT da mis moTxovnebs<br />

acnobs parlaments; <strong>of</strong>iss aseve mWidro urTierTobebi aqvs adgilobriv arasamTavrobo<br />

organizaciebTan da masmediasTan.<br />

<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi UNDP-im <strong>of</strong>iss teqnikuri da meTodologiuri mxardaWera<br />

gauwia Semdeg sakiTxebSi:<br />

• saWiro treningebis identificireba;<br />

• samizne jgufebis gansazRvra (parlamentis wevrebi, maJoritar parlamentis<br />

wevrTa biuroebis TanamSromlebi, masmedia, arasamTavrobo organizaciebi);<br />

• individualuri pirebisa da moqalaqeTa jgufebis miRebis organizeba;<br />

• moqalaqeTa werilebisa da saCivrebis daxarisxeba da maTi Sesabamis saxelmwifo<br />

organoebSi gadanawileba;<br />

• <strong>of</strong>icialuri pirebisa da samizne jgufebisaTvis treningebis, samuSao Sexvedrebisa<br />

da seminarebis mowyoba.<br />

garda amisa, UNDP gegmavs axali warmomadgenlobiTi <strong>of</strong>isebis gaxsnas saqarTvelos<br />

sxva regionebSic (aRmosavleT da samxreT saqarTveloSi).<br />

EUSP<strong>Georgia</strong> saqarTvelos parlamentis regionalur <strong>of</strong>iss quTaisSi daexmara<br />

evropis qveynebis parlamentebis amsaxveli fotogalereis gaxsnaSi, romelic<br />

saqarTvelos parlamentSi <strong>2007</strong> wlis martSi Seqmnili fotogalereis identuria.<br />

es fotogalerea Sedgeba 30 fotosuraTisagan, romelzedac aRbeWdilia evrokav-<br />

Siris wevri 27 qveynis parlamentis, 2 regionaluri parlamentisa da evroparlamentis<br />

Senobebi. suraTebs axlavs SenobaTa da mocemuli parlamentebis Seqmnis mokle<br />

istoria (qarTul enaze).<br />

seminari parlamentis dasavleT saqarTvelos warmomadgenlobis <strong>of</strong>isSi<br />

1 8<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo<br />

<strong>2007</strong> wels donorma organizaciebma sakuTari resursebi aqtiurad mimarTes ara<br />

marto saqarTvelos parlamentis, aramed regionaluri sakanonmdeblo organos<br />

– aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos mxardaWeriskenac, dawyebuli<br />

SesaZleblobaTa ganviTarebiT, damTavrebuli kanonSemoqmedebiTi procesis gaZlierebis<br />

xelSewyobiT.<br />

SesaZleblobaTa ganviTareba<br />

sabWos SesaZleblobaTa ganviTarebis procesSi wamyvani organizacia iyo NDI. <strong>2007</strong><br />

wels institutma sabWos mimarT igive midgoma gamoiyena, rac parlamentis mimarT,<br />

da yuradReba sabWoSi arsebuli politikuri jgufebis gaZlierebaze gaamaxvila.<br />

martSi NDI-m ori samuSao Sexvedra gamarTa: erTi – sabWos umravlesobis, xolo<br />

meore – opozicioner wevrebTan. pirveli Sexvedris Tema iyo miRwevaTa ganxilva.<br />

diskusia Seexo valdebulebebs da politikuri jgufis mier maTi Sesrulebis sakiTxs;<br />

institutma aseve ganixila miznebisa da maTTan dakavSirebuli valdebulebebis<br />

gansazRvris gziT fraqciis platformis SemuSavebis meqanizmebi.<br />

meore Sexvedra mieZRvna opoziciis problemebs da arsebuli meqanizmebis gamoyenebiT<br />

sesiebze mniSvnelovani sakiTxebis wamoWris problemas. Sexvedris mimdinareobisas<br />

institutma ganixila Semdegi sakiTxebi: aWaris avtonomiuri respublikis<br />

umaRlesi sabWos reglamentis efeqtiani gamoyeneba, werilobiTi da zepiri<br />

kiTxvebi aRmasrulebeli xelisuflebisadmi, `samTavrobo saaTebi~, masmediasTan<br />

da amomrCevlebTan urTierToba.<br />

kanonSemoqmedebiTi procesis gaZliereba<br />

<strong>2007</strong> wels NDI sabWos mrgvali magidis irgvliv sami diskusiis mowyobaSi daexmara.<br />

maTi mimdinareobisas ganxiluli iqna sxvadasxva kanoni, rac miznad isaxavda Ria da<br />

gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi procesis praqtikis danergvas.<br />

martSi, aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos safinanso-sabiujeto<br />

da ekonomikur sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris TxovniT, NDI-m moawyo diskusia,<br />

romelic turizmis ganviTarebis Sesaxeb kanonproeqts exeboda. aRniSnuli kanonproeqti<br />

umTavres prioritetad miiCnia rogorc umravlesobam, ise opoziciam;<br />

igi aWaris regionis mosaxleobis udidesi yuradRebis saganic gaxda. es iyo pirveli<br />

mcdeloba aWaraSi turizmis industriis regulirebisa, romelic regionis<br />

ekonomikis xerxemalia. institutma xeli Seuwyo aRniSnul sakiTxze diskusiis mowyobas,<br />

romlis mimdinareobisas ganixila Ria da gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi<br />

procesis formati. am diskusias eswrebodnen aWaris avtonomiuri respublikis<br />

umaRlesi sabWos wevrebi, aWaris mTavrobis, turizmisa da kurortebis departamentis,<br />

adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebisa da biznesis warmomadgenlebi.<br />

sazogadoebrivi ganxilvis sagani iyo aseve aWaris sabiujeto procesis Sesaxeb<br />

axalmiRebuli kanoni. TebervalSi, safinanso-sabiujeto da ekonomikur sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomaris TxovniT, institutma moawyo sajaro diskusia, romelSic<br />

monawileobdnen arasamTavrobo organizaciebis, masmediisa da farTo sazogadoebis<br />

warmomadgenlebi.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

1 9


sakonsultacio Sexvedra aWaris umaRlesi sabWos wevrebTan<br />

NDI-s mier mxardaWeril sajaro mosmenebs adgilobrivi xelisuflebis kanonmdeblobis<br />

Sesaxeb agvistoSi mohyva kvlav mis mier organizebuli diskusia mrgvali magidis<br />

irgvliv parlamentisa da aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos wevrebs<br />

Soris. `efeqtiani mmarTvelobis sistemis da teritoriuli mowyobis reformis<br />

centris~ (CEGSTAR) eqspertebma umaRlesi sabWos wevrebs sajaro mosmenebze ganxiluli<br />

sakiTxebi gaacnes. monawileebma ganixiles kavSiri `aWaris avtonomiuri respublikis<br />

statusis Sesaxeb~ saqarTvelos konstituciur kanonsa da `adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanons Soris. aqcenti gakeTda<br />

aWaris avtonomiuri respublikis mTavrobisa da regionis samTavrobo struqturebis<br />

eqskluziuri uflebamosilebis sferoTa identurobis sakiTxze.<br />

parlamentis wevrebTan saubrisas umaRlesi sabWos wevrebma daayenes ramdenime<br />

sakiTxi, maT Soris, axali kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />

struqturis Sesaxeb. monawileebi SeTanxmdnen urTierTdafarvis<br />

sferoebis gansaxilvelad damatebiTi Sexvedris mowyobaze.<br />

kanonSemoqmedebiTi procesis xelSewyobis mizniT UNDP-im moawyo oretapiani seminarebi<br />

Temaze: saqarTveloSi adgilobrivi TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />

procesi. seminarebi gaimarTa aprilSi. maT aWaris avtonomiuri respublikis UumaRlesi<br />

sabWos wevrebic eswrebodnen.<br />

sabWos kanonSemoqmedebiTi funqciis gaZlierebisaTvis kidev erTi mniSvnelovani<br />

nabiji gadadga EUSP<strong>Georgia</strong>-m. man seqtemberSi aWaris avtonomiuri respublikis<br />

umaRles sabWoSi Camoayaliba evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri<br />

(EU IDC) (ix. gv. 35), romelic dakavSirebulia saqarTvelos parlamentSi arsebul<br />

analogiur centrTan. EUSP<strong>Georgia</strong> umaRles sabWos centris dafinansebis<br />

wyaros moZiebaSic daexmara. Sedegad, centrma miiRo daxmareba poloneTis<br />

PolishAid-idan. EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT centris TanamSromlebi igzavnebian<br />

EU IDC-is yvela treningze, aseve saswavlo mivlinebebiT.<br />

2 0<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


centrs xeli miuwvdeba yvela im veb-gverdze, romliTac saqarTvelos parlamentis<br />

analogiuri centri sargeblobs. centris mizania, daexmaros umaRles sabWos<br />

evrokavSirTan dakavSirebul Temebze kvlevaTa Sedegebis gacnobiT da farTo<br />

sazogadoebas miawodos misTvis saintereso informacia.<br />

EUSP<strong>Georgia</strong> aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWos daexmara baTumSi evropis<br />

parlamentebis amsaxveli fotogalereis gaxsnaSi, romelic saqarTvelos parlamentSi<br />

<strong>2007</strong> wlis martSi Seqmnili fotogalereis identuria. fotogalerea Sedgeba<br />

evropis qveynebis parlamentebis fotosuraTebisa da maTi Seqmnis mokle istoriisagan.<br />

genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyobaE<br />

parlamentsa da sxva saxelmwifo dawesebulebebSi genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis<br />

arsebobis xelSewyoba donor organizaciaTa saqmianobis erT-erTi<br />

mimarTulebaa. <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, UNDP-isa da NDI-s proeqtebi:<br />

`genderi da politika samxreT kavkasiaSi~ da `momavlis lideri qalebi~ mimarTuli<br />

iyo parlamentis saqmianobaSi politikur da administraciul doneze qalTa aqtiuri<br />

monawileobis xelSewyobisaken, agreTve politikaSi aqtiurad monawileobis<br />

msurvel qalTa mxardaWerisaken.<br />

genderuli Tanasworobis xelSewyoba<br />

saqarTveloSi genderuli politikisa da gadawyvetilebis mimReb Tanamdebobebze<br />

qalTa SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis UNDP-is proeqts `genderi da politika<br />

samxreT kavkasiaSi~ wamyvani adgili uWiravs. proeqti mniSvnelovania im mxriv,<br />

rom igi xels uwyobs politikur procesebSi qalTa aqtiur monawileobas da politikur<br />

struqturebSi genderul sakiTxebze dialogis gamarTvas.<br />

aRniSnuli programis farglebSi proeqtma <strong>2007</strong> wels moawyo ocamde saswavlo seminari<br />

sxvadasxva jgufebisa da beneficiarebisaTvis. saswavlo seminari Cautarda<br />

parlamentis aparatis TanamSromlebsac, Temaze: genderuli Tanasworoba da genderuli<br />

politika.<br />

UNDP-im daxmareba gauwia xuT saparlamento partias genderuli institucionalizmis<br />

ganviTarebis xelSewyobisa da aRniSnul struqturebSi genderuli balansis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>is kuTxiT. programis farglebSi partiebisaTvis SemuSavda genderuli<br />

mimarTulebis strategia, romelic iTvaliswinebda politikur partiebSi<br />

qalTa genderuli jgufebis mxardaWeras, teqnikuri da sakonsultacio daxmarebis<br />

CaTvliT.<br />

aRniSnul strategiasTan dakavSirebiT <strong>2007</strong> wlis 11 ivliss UNDP-is organizebiT<br />

moewyo <strong>of</strong>icialuri ceremoniali, romelzedac misma warmomadgenlebma da parlamentis<br />

Tavmjdomarem erToblivad gadasces teqnikuri aRWurviloba saparlamento<br />

partiebis qalTa klubebs.<br />

I genderuli kvireulis msgavsad, II genderuli kvireuli <strong>2007</strong> welsac qveynis masStabiT<br />

aRiniSna. igi daemTxva parlamentis Tavmjdomaris mier 2006 wels iniciirebuli<br />

genderuli Tanasworobis imereTis regionaluri resurs-centris gaxsnis <strong>of</strong>i-<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

2 1


cialur ceremonials. centris mizania regionSi genderuli politikis gatareba,<br />

qalTa SesaZleblobebis mxardaWera, mamakacTa da qalTa unar-Cvevebis ganviTareba<br />

qveynis politikur, ekonomikur da socialur sferoebSi maTi aqtiuri da Tanabari<br />

monawileobis mizniT.<br />

genderuli Tanasworobis imereTis regionuli resurscentris gaxsna<br />

imereTis regionaluri centris meSveobiT programis farglebSi momzadda specialuri<br />

kompleqsuri treningi genderuli perspeqtivebis gamoyenebiT samoqalaqo<br />

da biznesganaTlebis Sesaxeb, romelic SeTavazebuli iqna sxvadasxva samizne<br />

jgufisaTvis, rogoricaa: adgilobrivi TviTmmarTveloba, municipalitetebi,<br />

studentebi, pr<strong>of</strong>esorebi, arasamTavrobo da biznesseqtorebi da masmedia.<br />

imereTis regionaluri centris meSveobiT programis farglebSi moewyo regularuli<br />

treningebi Temebze:<br />

• genderi da ganviTareba;<br />

• adamianis uflebaTa dacva da samoqalaqo ganaTleba;<br />

• saxelmwifo mmarTveloba, TviTmmarTvelobis xelSewyoba da Sesabamisi<br />

genderuli parametrebis ganviTareba;<br />

• municipaluri da regionaluri ganviTareba;<br />

• ganviTarebis genderuli aspeqtebi;<br />

• saqarTvelos parlamentis kanonSemoqmedebiTi da warmomadgenlobiTi<br />

saqmianobebis ganviTareba;<br />

• maJoritarul sistemaSi qalTa rolis gaZliereba;<br />

• informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi adamianuri resursebis<br />

ganviTarebisaTvis;<br />

• mediis roli genderuli Tanasworobis damkvidrebis procesSi;<br />

• janmrTelobisa da socialuri dacvis saxelmwifo da regionaluri programebi;<br />

• genderul principebze damyarebuli regionaluri politika;<br />

• qalTa monawileoba kerZo seqtoris ganviTarebaSi.<br />

2 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


<strong>2007</strong> wlis 24 dekembers UNDP-is genderuli proeqtis mxardaWeriT saqarTvelos<br />

parlamentSi meored moewyo saqarTveloSi moqmedi saukeTeso genderuli balansis<br />

mqone organizaciebis dajildoebis ceremoniali. im dros saqarTvelos prezidentis<br />

movaleobis Semsrulebelma, nino burjanaZem, sami gamarjvebuli daajildova.<br />

gamarjvebulebi gamovlindnen biznesseqtorSi, mTavrobasa da adgilobriv TviTmmarTvelobaSi<br />

orTviani sociologiuri gamokiTxvis Sedegebis mixedviT.<br />

specialuri prizi da diplomi gadaeca `Tegeta motorss~, rogorc gadawyvetilebis<br />

miRebis doneze saukeTeso genderuli balansis mqone bizneskompanias. prizebi<br />

da diplomebi gadaecaT: saqarTvelos ltolvilTa da gansaxlebis saministros,<br />

rogorc saukeTeso genderuli struqturis mqone saxelmwifo dawesebulebas,<br />

da zemo afxazeTis municipalur sabWos, rogorc saukeTeso genderuli balansis<br />

mqone adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos.<br />

stumrebs Soris iyvnen: saqarTvelos biznesseqtoris, biznesis ganviTarebis organizaciebis,<br />

masmediis warmomadgenlebi, parlamentis wevrebi, saqarTvelos<br />

parlamentis TavmjdomaresTan arsebuli genderuli Tanasworobis sakiTxebis sakonsultacio<br />

sabWos wevrebi, adgilobrivi da saerTaSoriso organizaciebis warmomadgenlebi.<br />

Mmomavlis lideri qalebi<br />

kidev erTi organizacia, romelic aqtiurad monawileobs qalebis politikaSi Car-<br />

Tvis mxardaWeris procesSi, aris NDI. institutis programa `momavlis lideri<br />

qalebi~ (FWL), romelic orientirebulia xelmZRvanel qalebze – arasamTavrobo<br />

organizaciebis liderebze, parlamentis aparatis TanamSromlebsa da sakrebuloTa<br />

wevrebze – <strong>2007</strong> welsac gagrZelda. 21 liderisagan Seqmnili jgufi aTTvian<br />

programaSi CaerTo. es is qalebi arian, romlebsac aqvT unari da survili, kenWi<br />

iyaron 2008 wlis saparlamento arCevnebSi.<br />

aseTi qalebis gamovlenisa da maTgan jgufis dakompleqtebis mizniT NDI Sexvda saparlamento<br />

da sxva partiebs, ramac instituts SesaZlebloba misca, partiaTa liderebTan<br />

esaubra momdevno Tveebis ganmavlobaSi partiebis prioritetebis Sesaxeb.<br />

jgufi Semdegnairad dakompleqtda:<br />

• samoqalaqo sazogadoebis 2 warmomadgeneli;<br />

• xelisuflebis 4 warmomadgeneli;<br />

• biznesseqtoris 3 warmomadgeneli;<br />

• partiebis/fraqciebis 7 warmomadgeneli;<br />

• parlamentis aparatis 5 TanamSromeli.<br />

<strong>2007</strong> wlis 9 Tebervals NDI-m moawyo `momavlis lideri qalebisTvis~ diplomis<br />

gadacemis ceremoniali, romelic institutis regionalurma direqtorma, meri<br />

o’heiganma gaxsna. gamomsvlelTa Soris iyvnen: saqarTveloSi aSS-is elCis, jon<br />

teftis meuRle – mariela tefti da genderuli Tanasworobis sakiTxebis sakonsultacio<br />

sabWos koordinatori, parlamentis wevri, qeTevan maxaraSvili. saRamos<br />

eswrebodnen saparlamento umravlesobis lideri, parlamentis wevri qalebi,<br />

qalTa arasamTavrobo organizaciebisa da masmediis warmomadgenlebi.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

2 3


<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi `momavlis liderma qalebma~ gaiares erTwliani treningi<br />

Semdeg Temebze:<br />

• zogadi menejmenti;<br />

• kampaniis warmarTva;<br />

• strategiuli dagegmva da proeqtis menejmenti;<br />

• komunikacia da sajaro gamosvlebi;<br />

• konfliqtis marTva;<br />

• trenerTa gadamzadeba;<br />

• moqalaqeTa CarTva procesebSi da maTi mxardaWera.<br />

<strong>2007</strong> wlis 22 dekembers NDI-m jgufis bolo sxdoma moawyo da gamarTa programis<br />

`momavlis lideri qalebi~ <strong>2007</strong>, 2006 da 2005 wlebis kursdamTavrebulTa Sexvedra,<br />

romelzedac gadawyda programis monawileTa asociaciis daarseba. Sexvedrazeve<br />

SemuSavda asociaciis struqtura da ganisazRvra misi miznebi: sazogadoebriv asparezze<br />

qalTa saqmianobis mxardaWera, maTi rolis gazrda da 14 wevrisagan Semdgari<br />

komitetis Camoyalibeba. es komiteti imuSavebs asociaciis Seqmnaze, romlis<br />

pirveli Sexvedra 2008 wlis TebervalSi Sedgeba.<br />

informirebuloba saparlamento saqmianobebis Sesaxeb<br />

kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis msgavsad, aseve mniSvnelovania parlamentTan<br />

dakavSirebuli sxva informaciis xelmisawvdomobis uzrunvely<strong>of</strong>a.<br />

<strong>2007</strong> wels UNDP-is farglebSi moewyo ramdenime piar-kampania, romlis mizani iyo<br />

saparlamento saqmianobebis Sesaxeb sazogadoebis informirebulobis amaRleba.<br />

UNDP-is xelSewyobiT ganxorcielda:<br />

• telearx `rionze~ ori satelevizio programa, romelSic gaSuqda dasavleT<br />

saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis mier ganxorcielebuli<br />

saqmianobebi (oqtomber-noemberSi);<br />

• parlamentis aparatis sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamentis<br />

xelmZRvanelobiT samoqmedo gegmis erToblivi prezentacia<br />

(martSi);<br />

• Ria diskusia parlamentis veb-gverdze axali saganmanaTleblo veb-portalis<br />

Seqmnis Sesaxeb (martSi);<br />

• masmediisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebTan parlamentis<br />

mediacentrSi Sexvedra, romlis mizani iyo saparlamento saqmianobebis<br />

sajaroobisa da masmediasa da parlaments Soris urTierTobaTa<br />

xelSewyoba (aprilSi);<br />

• Jurnal `saqarTvelos parlamentis~ kvartaluri gamocemebis gamoSveba;<br />

(EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT iTargmna ucxoel eqspertTa statiebi, ker-<br />

Zod, maqs imbodenis statiebi xelisuflebis ganawilebisa da arasrulwlovanTa<br />

marTlmsajulebis aspeqtebis sakiTxebze);<br />

• saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi eleqtronuli kioskis<br />

(e-kioskis) (interaqtiuli terminali, sistemur-sainformacio kioski) Seqmna<br />

(oqtomberSi);<br />

• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis axali <strong>of</strong>icialuri<br />

veb-gverdis Seqmna (oqtomberSi).<br />

UNDP daexmara parlaments, ganexorcielebina sazogadoebasTan urTierTobisa<br />

da informaciis departamentTan erTad SemuSavebuli samoqmedo gegma. programis<br />

2 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


P<br />

farglebSi Camoyalibebuli mediacentri iyo saparlamento saqmianobebis sajaroobisa<br />

da parlamentis xelmZRvanelobasa da masmedias Soris urTierTobebis<br />

xelSewyobis saukeTeso saSualeba.<br />

UNDP aseve daexmara parlaments piar-aqciebis mowyobaSi, sxvadasxva publikaciebis<br />

momzadebasa da gamocemaSi, romelTa mizani iyo saparlamento saqmianobebis Sesaxeb<br />

sazogadoebis informirebulobis amaRleba da misi veb-imijis gaumjobeseba.<br />

TvalsaCinoebis mizniT proeqtma gamouSva sainformacio furclebi, bukletebi da<br />

broSurebi. publikaciebi mediacentris meSveobiT daurigdaT akreditebul Jurnalistebs,<br />

sainformacio saagentoebs, tele da radioarxebsa da arasamTavrobo<br />

organizaciebs.<br />

moqalaqeebTan urTierTobebis gaumjobesebis mizniT UNDP-im moamzada analitikuri<br />

masala, romelic exeboda 2006 wlis ganmavlobaSi parlamentSi Semosul moqalaqeTa<br />

werilebs da maTze reagirebas.<br />

UNDP regularulad axorcielebda parlamentis veb-portalis ganaxlebas, romelic<br />

gasul wels misi mxardaWeriT Seiqmna. <strong>2007</strong> wels proeqtma SeimuSava damatebi-<br />

Ti veb-gverdebi:<br />

• ruseTis federaciis xelisuflebis mier saqarTvelos moqalaqeTa mimarT<br />

ganxorcielebuli qmedebebis Semswavleli droebiTi sagamoZiebo komisiisaTvis;<br />

• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis;<br />

• `demokratiuli arCevanis sazogadoebis~ proeqtis farglebSi gamarTuli<br />

pirveli parlamentTaSorisi SexvedrisaTvis.<br />

parlamentis Tavmjdomaris TxovniT, UNDP-im daiwyo muSaoba axal saganmanaTleblo<br />

veb-portalze – http://www.discovery.parliament.ge. veb-portalis mizania saparlamento<br />

saqmianobebis gamWvirvalobis xelSewyoba, saxelmwifo marTvis sferoSi<br />

codnis amaRleba, axali Taobis motivireba da kanonSemoqmedebiT procesSi misi<br />

aqtiuri monawileobis mxardaWera.<br />

gasuli wlis msgavsad, TI <strong>Georgia</strong>-s ZiriTadi saqmianoba iyo parlamentis komitetebis<br />

Sesaxeb informirebulobis amaRleba. <strong>2007</strong> wels organizaciam gamoaqveyna Semdegi<br />

komitetebis angariSebi:<br />

• safinanso-sabiujeto komiteti;<br />

• sagareo urTierTobaTa komiteti;<br />

• dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis komiteti;<br />

• janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komiteti.<br />

angariSebi moicavs informacias komitetebis funqciebisa da miznebis, maTi wevrebis<br />

(partiuli kuTvnileba, sxdomebze daswrebis maCvenebeli, sxvadasxva saparlamento<br />

struqturis wevroba), komitetebis saqmianobisa da miRwevebis (kanonSemoqmedebiTi<br />

procesi, Sesabamisi sferoebis reformebi, samecniero saqmianoba,<br />

sazedamxedvelo saqmianoba, sazogadoebasTan urTierToba) Sesaxeb.<br />

saparlamento saqmianobebis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>isaTvis mniSvnelovania<br />

sazogadoebis informireba sakanonmdeblo organoSi mimdinare procesebis Sesa-<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

2 5


xeb, risTvisac saparlamento reformebis centrma parlamentis veb-portalze Seqmna<br />

veb-gverdi `saerTaSoriso proeqtebi~– http://www.parliament.ge/index.php?lang_<br />

id=ENG&sec_id=475.<br />

dResdReobiT veb-gverdi iZleva mravalferovan informacias saparlamento reformis<br />

proeqtebis Sesaxeb, romelic SeiZleba saintereso iyos parlamentisTvis,<br />

donorebisa da yvela sxva dainteresebuli pirisTvis:<br />

• mokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb: maTi warsuli da amJamindeli<br />

saqmianobebi;<br />

• axali ambebi mniSvnelovani movlenebisa da RonisZiebebis (seminarebi, prezentaciebi)<br />

Sesaxeb;<br />

• donorTa sakoordinacio Sexvedrebi da SexvedraTa oqmebi;<br />

• publikaciebi;<br />

• donorTa saqmianobebis amsaxveli fotogalerea;<br />

• sakontaqto informacia yvela saparlamento proeqtis Sesaxeb.<br />

`saerTaSoriso proeqtebis~ gverdi parlamentis veb-portalze<br />

2 6<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


kanonSemoqmedebiTi procesis gaumjobeseba<br />

gamomdinare iqidan, rom kanonmdebloba SeiZleba nebismier sakiTxs aregulirebdes,<br />

xolo parlamentis wevri ver iqneba yvela am sakiTxis mcodne, gareSe gamocdilebis<br />

gamoyenebas kanonSemoqmedebiT procesSi didi mniSvneloba eniWeba. es procesi<br />

gacilebiT efeqtiani iqneba, Tu masSi intensiurad CaerTvebian sxvadasxva dargis<br />

damoukidebeli eqspertebi. amitom donori organizaciebi, romlebic parlamentSi<br />

kanonSemoqmedebiTi saqmianobis gaumjobesebaze arian orientirebulni,<br />

parlaments rogorc adgilobrivi, ise saerTaSoriso eqspertebis daxmarebiT<br />

uzrunvely<strong>of</strong>en, iqnebian es akademiuri Tu biznessferos warmomadgenlebi. qveynis<br />

evropisaken swrafvis tendenciidan gamomdinare, saerTaSoriso daxmareba evrokavSirTan<br />

miaxloebis sakiTxebsac exeba.<br />

adgilobrivi gamocdileba<br />

bolo wlebSi samoqalaqo sazogadoebis instituti (CSI) is wamyvani organizaciaa,<br />

romelic parlaments awvdis adgilobriv eqspertTa daskvnebs im kanonproeqtebis<br />

Sesaxeb, romlebic mniSvnelovan zegavlenas axdens saqarTvelos kanonmdeblobaze.<br />

<strong>2007</strong> welsac institutis qarTveli eqspertebi monawileobdnen parlamentis sakomiteto<br />

mosmenebSi; maT sakuTari gamocdileba Sesabamis komitetebs gauziares,<br />

xolo aRniSnuli konsultaciebis Sesaxeb informacia ganTavsda CSI-s veb-gverdze<br />

– http://www.civilin.org.ge. institutma msgavsi daxmareba gauwia agreTve aWaris<br />

avtonomiuri respublikis umaRles sabWos, ris Sedegadac am ukanasknelma miiRo<br />

institutis mier momzadebuli kanonproeqti `turizmis ganviTarebis Sesaxeb.~<br />

aWaris umaRles sabWoSi kanonproeqtis ganxilva<br />

saerTaSoriso gamocdileba da mxardaWera<br />

adgilobrivTan erTad saerTaSoriso gamocdilebis gamoyenebas kanonSemoqmedebiT<br />

procesSi aseve didi mniSvneloba aqvs. am mimarTulebiT donorma proeqtebma<br />

araerTi RonisZieba ganaxorcieles.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

2 7


saqarTvelos parlamentisTvis saerTaSoriso gamocdilebis gaziarebis mizniT<br />

sakuTari kavSirebi gamoiyena IABP <strong>Georgia</strong>-m, romelmac <strong>2007</strong> wlis 21 ianvars moawyo<br />

Sexvedra estoneTis y<strong>of</strong>il premier-ministrTan, mart laarTan. Sexvedras parlamentisa<br />

da mTavrobis wevrebi eswrebodnen. batonma laarma damswreT gauziara sakuTari<br />

gamocdileba bolo wlebSi estoneTSi ganxorcielebul ekonomikur reformebTan<br />

dakavSirebiT da ganixila sakiTxebi, romlebic saqarTvelos ekonomikuri<br />

ganviTarebis gegmas exeboda.<br />

<strong>2007</strong> wlis 18 Tebervals IABP <strong>Georgia</strong>-s iniciativiT moewyo seminari Temaze:<br />

ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi, romelic Caatara saerTaSoriso savaWro centris<br />

(Heritage Foundation) direqtorma da gamocema `ekonomikuri Tavisuflebis indeqsis~<br />

Tanaavtorma, mark mailzma. seminarSi monawileobdnen parlamentis wevrebi,<br />

agreTve safinanso-sabiujeto da dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis<br />

komitetebis aparatebis ufrosebi.<br />

kanonproeqtTa SemuSaveba kidev erTi sferoa, romelSic donorebi aqtiurad arian<br />

CarTuli. <strong>2007</strong> wlis dasawyisSi NDI-m saparlamento fraqcia `mrewvelebTan~<br />

iTanamSromla, rac miznad isaxavda fraqciis amomrCevelTa, ZiriTadad mewarmeTa,<br />

problemebis gansazRvras. aprilSi NDI-m fraqciasTan erTad ganixila `genetikurad<br />

modificirebuli organizmebis Sesaxeb~ kanonproeqtze mrgvali magidis irgvliv<br />

diskusiis mowyobis idea. institutTan SeTanxmebiT fraqciam moagvara diskusiis<br />

gamarTvisTvis aucilebeli yvela organizaciuli sakiTxi.<br />

Sexvedra <strong>2007</strong> wlis 18 aprils Sedga da mas 50 kaci daeswro: parlamentis wevrebi agrarul<br />

sakiTxTa, janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa da garemos dacvisa da<br />

bunebrivi resursebis komitetebidan, agreTve s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis sferoSi<br />

momuSave saministroebisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi.<br />

sajaro samsaxuris kodeqsi<br />

dResdReobiT saqarTveloSi ar arsebobs normatiul aqtTa erTiani krebuli, romelic<br />

sajaro moxelis samuSao praqtikas, pasuxismgeblobebs, SeRavaTebs an anaz-<br />

Raurebis sistemas daaregulirebda. swored aman gamoiwvia sajaro samsaxuris kodeqsis<br />

proeqtiT sxvadasxva donori organizaciis daintereseba.<br />

dialogis xelSewyobisa da Cixidan gamosvlis mizniT parlamentis wevrma, saproceduro<br />

sakiTxTa da wesebis komitetis Tavmjdomarem, xaTuna gogoriSvilma NDI-s<br />

kodeqsis proeqtTan dakavSirebiT diskusiis mowyobis TxovniT mimarTa. diskusia<br />

mrgvali magidis irgvliv <strong>2007</strong> wlis 30 maiss Sedga. mas parlamentis wevrebi, samoqalaqo<br />

sazogadoebis warmomadgenlebi da damoukidebeli eqspertebi eswrebodnen.<br />

Sexvedra gaxsna qalbatonma xaTuna gogoriSvilma, romelmac warmoadgina UNDP-is<br />

mier 18 TveSi momzadebuli proeqtis istoria.<br />

diskusiis mimdinareobisas yvela mxarem sakuTari mosazreba gamoTqva dokumentis<br />

Sesaxeb. mogvianebiT institutma diskusiis monawileebTan erTad Camoayaliba<br />

SeTanxmebis punqtebi:<br />

• sajaro moxeleTa politikuri miukerZoebloba;<br />

• sajaro samsaxuris sistemis mTlianoba;<br />

• mTliani sistemis cvlileba.<br />

2 8<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


gadawyda morigi Sexvedris parlamentis mier proeqtis <strong>of</strong>icialur ganxilvamde<br />

mowyoba.<br />

amasTanave, parlamentis TxovniT, UNDP-im aRniSnuli kodeqsis proeqtis Sesaxeb<br />

moamzada analitikuri dokumenti, romelic ganxiluli iqna parlamentisa da eqspertebis<br />

mier. konsultaciebi amJamadac mimdinareobs.<br />

sajaro samsaxuris kodeqsis proeqtis SemuSavebis procesSi CarTuli kidev erTi<br />

donori proeqti iyo EUSP<strong>Georgia</strong>. oqtomberSi man bazaleTSi moawyo ordRiani<br />

diskusia mrgvali magidis irgvliv, romelsac eswrebodnen saqarTvelos parlamentisa<br />

da mTavrobis maRalCinosnebi da dainteresebuli pirebi, agreTve samarTlis<br />

eqspertebi da adamianuri resursebis marTvis specialistebi. EUSP<strong>Georgia</strong>-m kodeqsis<br />

proeqtTan dakavSirebiT sakuTari SeniSvnebi warmoadgina.<br />

saqarTvelos parlamentis reglamenti<br />

2008 wlis saparlamento arCevnebisa da parlamentis wevrTa raodenobis Semcirebis<br />

gaTvaliswinebiT, sakanonmdeblo organos erT-erTi umniSvnelovanesi prioritetia<br />

reglamentis ganaxleba. <strong>2007</strong> wels NDI-m da parlamentma gaagrZeles reglamentis<br />

ganxilva. axali dokumentis momzadebis xelSewyobis mizniT instituti<br />

mWidrod TanamSromlobda saparlamento umravlesobasa da opoziciasTan.<br />

martSi institutma moawyo mrgvali magidis irgvliv Sexvedra, romelmac Tavi mouyara<br />

opozicioner parlamentarebsa da saparlamento eqspertebs, raTa maT ganexilaT<br />

cvlilebebi reglamentSi. Sexvedris Semdeg, NDI-sa da saproceduro sakiTxTa<br />

da wesebis komitetis TanamSromlobis safuZvelze, institutma moamzada saboloo<br />

angariSi, romelSic ganxiluli iyo yvela is sakiTxi, romelzedac Sexvedris monawileebma<br />

konsensuss miaRwies da romelic Semdgom ganxilvas saWiroebda.<br />

<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi instituti regularulad xvdeboda saparlamento umravlesobisa<br />

da opoziciur fraqciaTa warmomadgenlebs, raTa maTTan erTad ganexila saboloo<br />

angariSi da xeli Seewyo diskusiebisaTvis. saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />

komitetma angariSze dayrdnobiT moamzada axali cvlilebebi reglamentSi.<br />

parlamentis reglamentSi cvlilebebis ganxilva<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

2 9


pr<strong>of</strong>esor cees angariSi, iseve, rogorc bavariis delegaciis viziti, aseve miznad<br />

isaxavda reglamentis ganxilvas parlamentSi opoziciis rolis gaZlierebis gaTvaliswinebiT<br />

(ix. gv. 15).<br />

aWaris avtonomiuri respublikis konstitucia<br />

<strong>2007</strong> wlis 24-25 oqtombers NDI-m umaspinZla aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis<br />

proeqtTan dakavSirebul Sexvedras mrgvali magidis irgvliv. mas eswrebodnen<br />

parlamentis wevrebi da misi aparatis TanamSromlebi, aWaris avtonomiuri<br />

respublikis umaRlesi sabWos umravlesobisa da opoziciur fraqciaTa warmomadgenlebi,<br />

aWaris mTavrobis wevrebi.<br />

Sexvedris monawileebma srulad ganixiles aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis<br />

proeqti da Seafases misi Tavsebadoba saqarTvelos konstituciasTan,<br />

`aWaris avtonomiuri respublikis statusis Sesaxeb~ saqarTvelos konstituciur<br />

kanonTan da sxva normatiul aqtebTan.<br />

aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis proeqtis saqarTvelos konstituciasTan<br />

Sesadareblad NDI-m moamzada detaluri cxrili. misi meSveobiT monawileebma<br />

Seafases is sakanonmdeblo baza, romlis safuZvelzedac unda iqnes miRebuli<br />

gadawyvetilebebi aWaris konstituciis Sesaxeb. maT aseve ganixiles konstituciis<br />

proeqtTan dakavSirebiT sajaro konsultaciebis Sedegebi da aWaris avtonomiuri<br />

respublikis umaRlesi sabWos gamoxmaureba sazogadoebriv azrze.<br />

politikur partiebs Soris sruli konsensusis miRweva ver moxerxda, Tumca aWaris<br />

avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos opoziciam diskusiebSi aqtiuri monawileoba<br />

miiRo da sakuTari mosazrebebi da SeniSvnebic gamoTqva, romelTa umetesoba<br />

gaTvaliswinebuli iqna konstituciis proeqtSi.<br />

biznesseqtoris monawileoba<br />

rodesac kanonmdebloba biznesis sxvadasxva sferos aregulirebs, kanonSemoqmedebiT<br />

procesSi am sferoebis warmomadgenelTa CarTva mniSvnelovania. msgavsi<br />

midgoma udavod aumjobesebs kanonmdeblobis xarisxs, mas ufro realisturs da<br />

mizanze orientirebuls xdis, aseve afarToebs parlamentis wevrTa xedvas aRniSnul<br />

sakiTxTan dakavSirebiT pr<strong>of</strong>esiuli gamocdilebis gaziarebiT.<br />

parlamentSi wamyvani donori organizacia, romelic aRniSnul midgomas iziarebs,<br />

aris IABP <strong>Georgia</strong>. igi xels uwyobs biznesseqtoris warmomadgenlebsa da parlamentis<br />

wevrebs Soris regularuli Sexvedrebis mowyobas, romlebzedac ganixileba is<br />

problema da siaxle, romelic biznesis sferos ukavSirdeba.<br />

<strong>2007</strong> wlis 13 Tebervals janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetisa<br />

da sadazRvevo asociaciis iniciativiT IABP <strong>Georgia</strong>-m moawyo Sexvedra mrgvali<br />

magidis irgvliv. misi mizani iyo parlamentis wevrebisaTvis sadazRvevo sferoSi<br />

arsebuli zogadi situaciis gacnoba da asociaciis mier `avtomototransportis<br />

mflobelTa samoqalaqo pasuxismgeblobis savaldebulo dazRvevis Sesaxeb~<br />

saqarTvelos kanonSi SemoTavazebuli cvlilebebis ganxilva. Sexvedras eswrebodnen<br />

parlamentis wevrebi, sadazRvevo kompaniebisa da sadazRvevo asociaciis<br />

warmomadgenlebi. monawileebma gadawyvites samuSao jgufis Seqmna, romelic parlamentis<br />

wevrebisa da sadazRvevo sferos wamomadgenlebisagan dakompleqtdeba.<br />

3 0<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


jgufis mizani iqneba aRniSnuli kanonis monitoringi da sadazRvevo sferos warmomadgenlebTan<br />

da dainteresebul mxareebTan TanamSromlobiT maqsimalurad<br />

misaRebi cvlilebebis SemuSaveba.<br />

SEexvedra sadazRvevo seqtoris warmomadgenlebTan<br />

konfliqtis zonebSi ekonomikuri reabilitaciis sakiTxTan dakavSirebiT IABP<br />

<strong>Georgia</strong>-m aqtiurad iTanamSromla teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa<br />

droebiT komisiasTan. organizaciasTan erTad komisiam moamzada specialuri<br />

proeqti `produqti konfliqtis zonidan~, romelic reklamas uwevs konfliqtis<br />

zonebSi warmoebul produqcias.<br />

evrokavSirTan miaxloebis procesSi parlamentis rolis gaZliereba<br />

evrokavSiris standartebTan saqarTvelos kanonmdeblobis miaxloebisa da harmonizaciis<br />

procesSi parlamentis roli usazRvrod didia. rogorc kanonSemoqmedma,<br />

parlamentma unda uzrunvelyos da akontrolos evropis samezoblo politikis<br />

(ENP) samoqmedo gegmis saTanadod ganxorcieleba, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisoba da saxelmwifos mier partniorobisa da<br />

TanamSromlobis xelSekrulebis (PCA) farglebSi misTvis dakisrebuli valdebulebebis<br />

Sesruleba.<br />

`parlamentis roli udavod saWiroebs gaZlierebas. evropasTan integraciis komiteti<br />

ufro aqtiurad unda CaerTos evrokavSirTan dakavSirebul procesebSi. Cven gvmarTebs<br />

evropis qveynebis gamocdilebis gaziareba, sadac parlamentebi, im periodSic ki, sanam<br />

maTi qveynebi evrokavSiris wevrobis kandidati qveynebi gaxdebodnen, wamyvan rols asrulebdnen<br />

evrokavSirTan Aintegraciis procesebSi. arc erTi kanonproeqtis miReba ar<br />

xdeboda parlamentebSi arsebuli evrokavSiris komitetebis Tanxmobis gareSe.~<br />

rusudan yaziSvili<br />

parlamentis EevropasTan integraciis komitetis<br />

aparatis ufrosi<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

3 1


evrokavSirTan miaxloebis procesSi parlamentis rolis gaZlierebis da am kuTxiT<br />

misi SesaZleblobebis ganviTarebis mizniT EUSP<strong>Georgia</strong>-m ganaxorciela araerTi<br />

saqmianoba, romlis drosac aqcenti Semdeg mimarTulebebze gakeTda:<br />

• evrokavSirTan harmonizaciis procesSi parlamentisa da mTavrobis ZalisxmevaTa<br />

gaZliereba;<br />

• samarTlebrivi eqspertiza;<br />

• treningebis seriaTa mowyoba;<br />

• sainformacio mxardaWeris uzrunvely<strong>of</strong>a.<br />

evrokavSirTan miaxloebis procesSi aRmasrulebel da sakanonmdeblo<br />

organoTa TanamSromlobis mxardaWera<br />

aRmasrulebeli da sakanonmdeblo organoebis mWidro TanamSromloba aris PCA-<br />

Ti da ENP-iT aRebul valdebulebaTa warmatebiT ganxorcielebis garanti.<br />

aRniSnuli TanamSromlobis xelSewyobis mizniT <strong>2007</strong> wlis aprilSi EUSP<strong>Georgia</strong>-m<br />

ekonomikuri politikisa da samarTlebrivi sakiTxebis qarTul-evropul<br />

sakonsultacio centrTan (GEPLAC) erTad moawyo sakoordinacio Sexvedra<br />

mrgvali magidis irgvliv. Sexvedris mizani iyo: 1) evrokavSirTan miaxloebis procesSi<br />

saqarTvelos mTavrobisa da evrokavSiris mier dafinansebuli proeqtebis<br />

mcdelobebis koordinireba; 2) PCA-s sakiTxebze momuSave qarTvel sajaro moxeleTa<br />

Soris regularuli urTierTobis damyareba; 3) samuSao urTierTobaTa<br />

gaumjobesebisa da informaciis wyaroTa (rogoricaa veb-gverdebi) gamoyenebis mizniT<br />

regularuli TanamSromlobisaTvis samuSao jgufis Camoyalibeba.<br />

garda amisa, EUSP<strong>Georgia</strong>-m xeli Seuwyo evropasTan integraciis komitetis monawileobas<br />

pirvel samTavrobo konferenciaSi, romelic ENP-is samoqmedo gegmis<br />

ganxorcielebas exeboda. konferencia gaimarTa <strong>2007</strong> wlis 2-3 ivliss baTumSi. masSi<br />

monawileobdnen parlamentis, mTavrobisa da evrokomisiis delegaciis wevrebi.<br />

samarTlebrivi eqspertiza<br />

2006 wlis dasawyisSi EUSP<strong>Georgia</strong>-m Seqmna PCA jgufi, romelic evrokavSiris<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT parlamentis sakonsultacio organoa. jgufi Sedgeba<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-s ori qarTveli iuristisagan. maTi movaleobaa, Seamowmon saqarTvelos<br />

kanonmdeblobis Sesabamisoba evrokavSiris moTxovnebTan da daexmaron parlaments<br />

sakoordinacio meqanizmebis SemuSavebaSi, rac am ukanasknels SesaZleblobaTa<br />

ganviTarebaSi Seuwyobs xels.<br />

dRemde PCA jgufma evropasTan integraciis komitets araerT kanonproeqtTan da<br />

sakiTxTan dakavSirebiT gauwia iuridiuli daxmareba:<br />

• evrokavSiris kanonmdebloba navTobis rezervebis Sesaxeb. parlamentis<br />

mier momzadebuli angariSi gadaumuSavebeli navTobis rezervebis Sesaxeb<br />

kanonproeqtis evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />

• eleqtronuli xelmoweris Sesaxeb kanonproeqtis daniSnuleba. mTavrobis<br />

mier momzadebuli angariSi `eleqtronuli xelmoweris Sesaxeb~ kanonproeqtis<br />

evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />

• genetikurad modificirebuli organizmebis Sesaxeb evrokavSiris kanonmdeblobis<br />

mokle mimoxilva;<br />

3 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


• informacia ipoTekis gamoyenebis proceduruli aspeqtebis Sesaxeb. angari-<br />

Si ipoTekis gamoyenebis procedurebis Sesaxeb da saqarTvelos kanonmdeblobaSi<br />

cvlilebebis evropul standartebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />

• angariSi evrokavSiris wevr qveynebSi kerZo samoqalaqo sakiTxebis Taobaze<br />

sasamarTlo gadawyvetilebebis aRsrulebis praqtikisa da sistemis Sesaxeb;<br />

• parlamentis aparatis kvleviTi departamentisa da GTZ-is warmomadgenlebs<br />

Soris Sexvedrebis mowyoba Rvinis xarisxis sistemis Taobaze;<br />

• sajaro samsaxuris reformebis Sesaxeb informaciis mokle anotacia;<br />

• amomwuravi informacia arasrulwlovan damnaSaveTa dasjis zomebis Sesaxeb;<br />

• informacia administraciul samarTaldarRvevaTa sxvadasxva sakiTxis<br />

Sesaxeb;<br />

• istoriuli Zeglebisa da Senobebis dacvis sistemis mokle daxasiaTeba;<br />

• nimuSis saxiT saqarTvelos parlamentisaTvis evrokavSiris wevri qveynebis<br />

sxvadasxva kanonis Targmna.<br />

`ENP-is farglebSi arsebul sferoTa gansakuTrebuli teqnikuri<br />

xasiaTidan gamomdinare, mizanSewonilia rig kanonproeqtebze<br />

aRniSnul sferoTa eqspertebis rekomendaciebis<br />

miReba. am mxriv gansakuTrebiT sasargeblo iqneba eqspertebis<br />

(adgilobrivi da saerTaSoriso) monacemTa bazisa da sainformacio<br />

mxardaWeris uzrunvely<strong>of</strong>a.~<br />

ekaterine qardava<br />

parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />

aparatis mTavari specialisti<br />

teqnikur kanonmdeblobasTan Sexebis pirveli mcdeloba iyo eleqtronuli xelmowerebis<br />

Sesaxeb gamocdilebis gaziareba. <strong>2007</strong> wlis ivnis-ivlisSi EUSP<strong>Georgia</strong>-s<br />

xelSewyobiT proeqtis iuristma, doqtorma irakli sokolovskim, da evropasTan integraciis<br />

komitetis aparatis mTavarma specialistma, revaz CxeiZem, monawileoba<br />

miiRes poloneTSi gamarTul konferenciaSi, romelic eleqtronul xelmowerebs<br />

exeboda. miRebuli codnis gaziarebis mizniT maT seqtemberSi parlamentSi moawyves<br />

seminari eleqtronuli xelmowerebis iuridiuli aspeqtebis Sesaxeb. seminars daeswrnen<br />

rogorc parlamentis, ise mTavrobis struqturebSi momuSave iuristebi da<br />

zemoaRniSnuli kanonproeqtis avtorebi. seminarze ganixiles yvelaze mniSvnelovani<br />

sakiTxebi, romlebic exeboda eleqtronul xelmoweras: misi praqtikaSi gamoyenebis<br />

samarTlebriv principebs, definiciebs, pasuxismgeblobas, aseve evrokavSiris kanonmdeblobasa<br />

da evropul gamocdilebas eleqtronul xelmowerebTan dakavSirebiT.<br />

batonma sokolovskim damatebiT moamzada 24-gverdiani saxelmZRvanelo `eleqtronuli<br />

xelmowerebi – samarTlebrivi da institucionaluri aspeqtebi~, romelic<br />

daurigdaT seminaris monawileebs. aRniSnuli saxelmZRvanelo aris eleqtronuli<br />

xelmowerebis Sesaxeb qarTul enaze momzadebuli pirveli publikacia, romelic<br />

miznad isaxavs saqarTvelos mosaxleobis informirebas kanonmdeblobis am axali<br />

sferos Taobaze.<br />

batonma sokolovskim aseve moamzada eqvsgverdiani sainformacio broSura<br />

eleqtronuli xelmowerebis Sesaxeb parlamentis wevrebisa da aparatis TanamSromlebisaTvis.<br />

es Tema sruliad axalia qarTuli sinamdvilisTvis da mas realuri zegavlenis<br />

moxdena SeuZlia. amdenad, broSuraSi Tavi moiyara eleqtronul xelmowerebTan<br />

dakavSirebulma ZiriTadma kiTxvebma da pasuxebma.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

3 3


EUSP<strong>Georgia</strong>-m kidev erTi mniSvnelovani saqme ganaxorciela – mravalenovani ganmartebiTi<br />

leqsikonis, EUROVOC-is, qarTul enaze Targmna. leqsikoni moicavs<br />

evrokavSiris saqmianobis sferoTa da sakanonmdeblo bazis amsaxvel terminebs da<br />

maT ganmartebebs. proeqtma Targmanze muSaoba daasrula da namuSevari gansaxilvelad<br />

dainteresebul mxareebs gadasca. EUROVOC-is qarTuli versia xelmisawvdomi<br />

iqneba farTo sazogadoebisaTvis.<br />

treningebi evrokavSirTan dakavSirebul sakiTxebze<br />

damoukidebel eqspertTa daskvnebiTa da informaciiT uzrunvely<strong>of</strong>asTan erTad<br />

mniSvnelovania parlamentis aparatis TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiuli unar-Cvevebis<br />

ganviTareba. amis gaTvaliswinebiT EUSP<strong>Georgia</strong>-m moawyo araerTi treningi da saswavlo<br />

viziti evrokavSiris wevri qveynebis parlamentebSi (ix. gv. 39).<br />

<strong>2007</strong> wlis dasawyisSi EUSP<strong>Georgia</strong> Sexvda parlamentis komitetebis aparatebisa da departamentebis<br />

iuristebs da gaecno maT trening-moTxovnebs. dadginda, rom aparatis<br />

TanamSromlebi dainteresebulni arian ara zogadi, aramed konkretuli treningebiT.<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m daiqirava eqsperti, romelmac ramdenime treningi Caatara maisSi.<br />

maTi mTavari mizani iyo: monawileTaTvis evrokavSirisa da evropis kanonmdeblobis<br />

(Sida bazrisa da konkurenciis Sesaxeb) instituciuri struqturis gacnoba,<br />

saqarTvelosa da evrokavSirs Soris arsebul urTierTobaTa samarTlebrivi<br />

safuZvlis, saqarTvelos kanonmdeblobis evropul standartebTan miaxloebis<br />

meqanizmebisa da meTodebis ganxilva.<br />

aRniSnul treningebSi monawileobiT didad iyvnen dainteresebulni rogorc parlamentSi,<br />

ise mTavrobaSi momuSave iuristebi.<br />

`seminarebi udavod warmatebuli iyo, razedac miuTiTebda daswrebis maRali done da<br />

damswreTa aqtiuri monawileoba. vinaidan parlamentis TanamSromelTa umravlesobas<br />

evrokavSiris sakiTxebze sabaziso codna hqonda, aman saSualeba mogvca, aRniSnuli sakiTxebi<br />

ufro detalurad gangvexila.<br />

monawileebma gansakuTrebuli yuradReba miaqcies evrokavSiris standartebTan saqarTvelos<br />

kanonmdeblobis miaxloebisa da harmonizaciis meqanizmebsa da meTodebs,<br />

agreTve evrokavSiris wevrobis winapirobebs da erTiani sabazro politikis ZiriTad<br />

privilegiebTan dakavSirebul sakiTxebs.<br />

saintereso iyo mTavrobisa da parlamentis TanamSromelTa erToblivi monawileoba seminarSi.<br />

Cemi azriT, parlamentis mxare ukeT iyo momzadebuli seminaris Temebis ganxilvisaTvis.~<br />

gaga gabriCiZe<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

samarTlis fakultetis docenti<br />

evrokavSiris samarTlisa da<br />

saerTaSoriso sajaro samarTlis sferoSi<br />

oqtomberSi EUSP<strong>Georgia</strong>-s organizebiT moewyo samdRiani seminari evrokavSirTan<br />

harmonizaciis gamocdilebisa da meTodologiis Sesaxeb. seminaris mizani iyo aRniSnul<br />

sakiTxTa siRrmiseuli Seswavla da evrokavSiris kanonmdeblobis gamoyenebis,<br />

interpretaciisa da harmonizaciis sakiTxebis ganxilva. seminari Caatara<br />

Cexma eqspertma, mixal bobekma.<br />

3 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


`Cven mivesalmebiT parlamentisa da mTavrobis struqturebis TanamSromelTa erToblivi<br />

seminarebis mowyobis ideas. es midgoma mniSvnelovania im mxriv, rom igi xels uwyobs<br />

evrokavSiris sakiTxebze erTiani warmodgenis Camoyalibebas da sakanonmdeblo da aRmasrulebel<br />

organoTa Soris TanamSromlobis ganviTarebas.~<br />

rusudan yaziSvili<br />

parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />

aparatis ufrosi<br />

evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri (EU IDC)<br />

evrokavSirTan miaxloebis procesSi aucilebelia, parlaments xeli miuwvdebodes<br />

evrokavSirTan dakavSirebul yvela saxis informaciaze, rac xels uwyobs kanonSemoqmedebiTi<br />

procesis gaumjobesebas.<br />

aRniSnul procesSi kidev erTi mniSvnelovani nabijia sazogadoebis informirebulobis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>a, risTvisac EUSP<strong>Georgia</strong>-s iniciativiT saqarTvelos parlamentSi<br />

evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri (EU IDC) gaixsna. misi<br />

evropuli analogebis msgavsad, centris mizania:<br />

• saqarTvelosa da evrokavSirs Soris urTierTobaTa Sesaxeb informaciis<br />

sajaroobis uzrunvely<strong>of</strong>a;<br />

• evrokavSirisa da evropis Sesaxeb informirebulobis xelSewyoba;<br />

• miRebul kiTxvebze informaciis miwodeba evropuli sainformacio bazebis<br />

meSveobiT;<br />

• evrokavSirTan dakavSirebul Temebze seminarebis mowyoba da sxvadasxva<br />

tipis informaciis gamoqveyneba.<br />

parlamentis garda, centri zemoaRniSnul sakiTxebTan dakavSirebiT sazogadoebis<br />

interessac akmay<strong>of</strong>ilebs.<br />

ufro metic, EUSP<strong>Georgia</strong>-m uzrunvelyo parlamentis mier centris saqmianobaSi<br />

uSualo monawileoba. amisaTvis SeirCa kvleviTi departamentis ori TanamSromeli,<br />

romelic centrs emsaxureba.<br />

Tamar WeliZe da marika kaWarava EU IDC-Si<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

3 5


Tamar WeliZe da marika kaWarava kvleviTi departamentis kvalificirebuli Tanam-<br />

Sromlebi arian. centrSi muSaoba maT erTi wlis win daiwyes.<br />

`centrSi Cveni muSaoba mraval aspeqts moicavs: upirveles yovlisa, Cven mudmivad vaxorcielebT<br />

informaciis moZiebas, raTa vupasuxoT im parlamentis wevrTa kiTxvebs, romlebic<br />

evropuli gamocdilebiTa da ama Tu im normatiuli aqtiT arian dainteresebuli,<br />

magaliTad, evrokavSiris direqtiviT garemos dacvis Sesaxeb; garda amisa, Cveni movaleobaa,<br />

davexmaroT parlamentis wevrebsa da TanamSromlebs sasargeblo veb-gverdebis<br />

moZiebaSi. Cven aseve monawileoba miviReT evroparlamentis amsaxveli fotogalereis<br />

mowyobaSi.<br />

Tu departamentSi mxolod parlamentis wevrebs vemsaxurebodiT, centrSi Cveni axali<br />

movaleobaa moqalaqeTa momsaxurebac. gamomdinare iqidan, rom momdevno etapze centri<br />

iTvaliswinebs informaciis miwodebas mosaxleobisTvisac, Cven ukve daviwyeT evrokav-<br />

Siris sakiTxebze sxvadasxva saxis sainformacio masalis momzadeba. masalebi gankuTvnilia<br />

arapr<strong>of</strong>esionalebisTvis da, Sesabamisad, martivi eniTaa dawerili.~<br />

Mmarika kaWarava<br />

parlamentis kvleviTi departamentisa da<br />

EU IDC-is ufrosi specialisti<br />

`Cveni amJamindeli samuSao TiTqmis analogiuria departamentSi samuSaosi. sxvaoba mxolod<br />

teqnikuri kuTxiT SeiniSneba, vinaidan centrSi Cven xeli migviwvdeba mravalferovan<br />

pr<strong>of</strong>esiul literaturaze, veb-gverdebze da teqnikur saSualebebze, romlebiTac Cveni<br />

axali samuSao adgilia aRWurvili.<br />

amasTanave, EUSP<strong>Georgia</strong>-s saerTaSoriso eqspertTa gundTan muSaoba, maTi gamocdilebisa<br />

da midgomis gaziareba parlamentis saqmianobasTan dakavSirebiT Zalze sainteresoa.<br />

vityodi, rom departamentSi miRebuli gamocdileba da codna centrSi muSaobiT ufro<br />

gamyarda da gafarTovda.~<br />

MTamar WeliZe<br />

parlamentis kvleviTi departamentisa da<br />

EU IDC-is wamyvani specialisti<br />

<strong>2007</strong> wlis ivlisSi aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos iniciativiT<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m analogiuri centri daaarsa umaRles sabWoSi, baTumSi. centrs hyavs<br />

erTi TanamSromeli, romelic regularul konsultaciebs da daxmarebas centris<br />

Tbilisis <strong>of</strong>isidan iRebs.<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m kidev erTi mniSvnelovani saqme ganaxorciela – evropis parlamentTa<br />

amsaxveli fotogalereis Seqmna, sadac Tavmoyrilia evrokavSiris wevri qveynebis<br />

erovnuli parlamentebis fotosuraTebi mokle istoriebiTurT. proeqtma<br />

galerea gasul wels Seqmna da <strong>2007</strong> wels koleqcias sxva parlamentebis suraTebic<br />

daamata. amJamad galerea saqarTvelos parlamentSi eqskursiaTa erT-erTi obieqtia.<br />

3 6<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


saparlamento zedamxedvelobis gaZliereba<br />

<strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, parlamentisaTvis yvelaze didi gamowveva sazedamxedvelo<br />

funqciis ganxorcieleba iyo. miuxedavad imisa, rom am funqciis gaZlierebaSi<br />

zogierTi donoric monawileobda, momavalSi aRniSnul sferoze metad<br />

orientirebaa saWiro.<br />

parlamentis movaleobaa, xelisufleba kanonmdeblobis danergvis procesSic<br />

akontrolos. mas evaleba aRniSnuli procesis monitoringi, gamoyenebuli meqanizmebis<br />

Sefaseba da arsebul kanonebSi iuridiuli xasiaTis xarvezebis aRmoCena. monitoringis<br />

process sakuTari saparlamento proeqtis farglebSi mxari dauWira<br />

samoqalaqo sazogadoebis institutma. <strong>2007</strong> wels instituti muSaobda `saxelmwifo<br />

Sesyidvebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebze. monitoringis Sedegebze<br />

dayrdnobiT parlamentma SemoTavazebuli cvlilebebi miiRo. am etapze instituti<br />

muSaobs `saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis monitoringze.<br />

monitoringis Sesaxeb informacia da rekomendaciebi, Cveulebisamebr, institutis<br />

veb-gverdze Tavsdeba.<br />

parlaments sazedamxedvelo funqciis ganxorcielebaSi mxars uWerdnen agreTve<br />

IABP <strong>Georgia</strong> da NDI, romelTa daxmarebiTac moewyo ori Sexvedra Temebze: parlamentis<br />

wevrTa roli xelisuflebis angariSvaldebulebis uzrunvely<strong>of</strong>aSi da<br />

arCevnebs Soris parlamentis wevrTa da moqalaqeTa urTierTobis formebi. <strong>2007</strong><br />

wlis 26 seqtembers da pirvel oqtombers am organizaciebma moawyves ori diskusia<br />

mrgvali magidis irgvliv, romelsac Sesabamisad saparlamento umravlesobis<br />

wevrebi da opozicioneri parlamentarebi eswrebodnen. Temebi warmoadgina IABP<br />

<strong>Georgia</strong>-s prezidentma, didi britaneTis parlamentis TemTa palatis wevrma, brius<br />

jorjma, romelmac Tavisi 34-wliani saparlamento muSaobis gamocdileba gauziara<br />

monawileebs da isaubra, ra meTodebiT unda uzrunvelyon parlamentis wevrebma da<br />

fraqciebma angariSvaldebuli da warmomadgenlobiTi xelisuflebis Seqmna.<br />

saparlamento kontrolis aRsrulebis aucileblobaze metyvelebs parlamentis<br />

sabiujeto <strong>of</strong>isis (PBO) arasruli datvirTva.<br />

`<strong>of</strong>isSi ori ZiriTadi problema arsebobs. pirveli, romelic<br />

mTlianad parlaments axasiaTebs, aris informaciis mimoqcevis<br />

procesis susti regulireba ara marto saparlamento struqturebs<br />

Soris, aramed samTavrobo dawesebulebebTanac. es metad<br />

seriozuli dabrkolebaa parlamentisaTvis kanonSemoqmedebiT<br />

procesSi, gansakuTrebiT ki – sazedamxedvelo funqciis ganxorcielebisas.<br />

nebismier sakanonmdeblo organos sWirdeba teqnikuri<br />

mxardaWeris sistema, romlis meSveobiTac uzrunvely<strong>of</strong>ili<br />

iqneba ara marto yvela kanonproeqtis xelmisawvdomoba, aramed<br />

maTi kontrolic. msgavsi sistema saparlamento funqciaTa efeqtianad<br />

ganxorcielebis garantiaa.<br />

meore problemaa kanonproeqtTa Aekonomikur-fiskaluri zegavlenis<br />

Sesaxeb informaciis nakleboba. idealuri iqneboda, Tu<br />

Cveni <strong>of</strong>isi misi amerikuli analogis – kongresis sabiujeto<br />

<strong>of</strong>isis (CBO) msgavsad imuSavebda. magram amisaTvis, upirveles<br />

yovlisa, unda arsebobdes saTanado kompetenciisa da specialuri<br />

modelirebis sistema, romelic aucilebelia eqspertTa<br />

daskvnebis mosamzadeblad.~<br />

Teimuraz murRulia<br />

Pparlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />

parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

3 7


am etapze IABP <strong>Georgia</strong>-s mier gaxsnili biznesisa da ekonomikis centri (BEC) exmareba<br />

<strong>of</strong>iss ama Tu im kvleviTi samuSaos CatarebiT.<br />

saparlamento zedamxedvelobis gaZlierebis procesSi aseve mniSvnelovania ucxo<br />

qveynebis parlamentTa gamocdilebis gaziareba. mTavrobis kontrolis sxvadasxva<br />

saSualebisa da meTodologiis gamoyeneba saqarTveloSic iqneba SesaZlebeli mas<br />

Semdeg, rac maT arsebul realobas moargeben. es sakiTxi ganixiles niderlandebis<br />

parlamentSi saqarTvelos parlamentis wevrTa samuSao vizitis dros, romelic<br />

aRmosavleT-dasavleTis saparlamento praqtikis proeqtis (EWPPP) xelSewyobiT<br />

ganxorcielda.<br />

vizitis dros qarTvelma parlamentarebma kontaqtebi daamyares holandiel kolegebTan<br />

da niderlandebSi arsebuli sabiujeto procesi da saqarTvelos sinamdvileSi<br />

misi gamoyenebis SesaZlebloba ganixiles. saqarTvelos delegacia aseve Sexvda niderlandebis<br />

warmomadgenlobiTi palatis, kontrolis palatisa da sagareo saqmeTa<br />

saministros warmomadgenlebs. Sexvedrebze delegaciam amomwuravi informacia miiRo<br />

niderlandebSi sabiujeto procesis msvlelobaze da gamoyenebul meTodebze.<br />

parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWera<br />

saqarTvelos parlamenti yovelTvis aqtiurad muSaobda sxvadasxva qveynis sakanonmdeblo<br />

organoebTan mWidro kavSirebis damyarebis mizniT. miuxedavad amisa, Tanam-<br />

Sromloba mxolod maRal doneze – parlamentis wevrebsa da maT kolegebs Soris<br />

arsebobda da naklebad moicavda parlamentis aparats. bolo periodSi donorebma<br />

sagrZnoblad Secvales mimarTuleba: amJamad saswavlo vizitebi da seminarebi ufro<br />

xSirad parlamentis aparatis TanamSromlebisTvis ewyoba.<br />

aparatis doneze parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWeris kuTxiT wamyvani<br />

adgili EUSP<strong>Georgia</strong>-s uWiravs. gasuli wlidan moyolebuli, proeqti warmatebiT<br />

uwevda organizebas sxvadasxva qveynis parlamentebSi saswavlo mivlinebebs. saparlamento<br />

reformebis centrTan erTad EUSP<strong>Georgia</strong>-m evroparlamentSi aparatis<br />

TanamSromelTa pirveli viziti moawyo.<br />

saswavlo viziti poloneTis parlamentSi<br />

3 8<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


saswavlo vizitebi erovnul parlamentebSi<br />

parlamentis aparatis TanamSromelTa vizitebma sxvadasxva sakanonmdeblo organoSi<br />

didad Seuwyo xeli parlamentTaSorisi urTierTobebis ganmtkicebas da monaTesave<br />

saparlamento struqturebs Soris kavSirebis sistemis Seqmnas. <strong>2007</strong> wels<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m aqcenti gaakeTa latviisa da poloneTis parlamentebze, sadac proeqtis<br />

xelSewyobiT 4 viziti moewyo.<br />

vizitebi latviis seimSi<br />

latviis parlamentSi pirveli viziti <strong>2007</strong> wlis 19-23 maiss Sedga. saqarTvelos delegaciaSi<br />

Sediodnen:<br />

• evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare;<br />

• sakadro sakiTxTa departamentis ufrosi;<br />

• informaciuli teqnologiebis departamentis ufrosi;<br />

• kvleviTi departamentis ufrosi.<br />

saqarTvelos delegaciis TiToeul wevrs SesaZlebloba mieca, gacnoboda latviis<br />

seimis Sesabamisi gany<strong>of</strong>ilebis muSaobas.<br />

<strong>2007</strong> wlis 24-30 seqtembers Semdgari meore vizitis dros aqcenti gakeTda Tbilissa<br />

da baTumSi axalSeqmnili evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centrebis<br />

TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiul ganviTarebaze, amitom saqarTvelos delegacia am ori<br />

centris warmomadgenlebisgan Sedgeboda. vizitis mizani iyo latviis seimis sainformacio<br />

centris gamocdilebis gaziareba, misi struqturis, warsuli da amJamindeli<br />

saqmianobebis gacnoba, aseve evrokavSirTan latviis integraciis procesSi<br />

CarTul uwyebebTan da institutebTan Sexvedra.<br />

vizitebi poloneTis seimSi<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m saqarTveloSi poloneTis saelCos aqtiuri mxardaWeriT gaagrZela<br />

poloneTis seimTan TanamSromloba. <strong>2007</strong> wlis 5-9 Tebervals poloneTis parlaments<br />

saqarTvelos delegacia estumra. delegaciaSi DSediodnen warmomadgenlebi:<br />

• kvleviTi departamentidan;<br />

• sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamentidan.<br />

saswavlo viziti poloneTis parlamentSi<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

3 9


vizitis dros monawileebi poloneTis seimis eqvsi biuros (organizaciuli<br />

erTeulebis) struqturasa da muSaobas gaecnen da amiT garkveuli gamocdileba<br />

SeiZines.<br />

meore viziti <strong>2007</strong> wlis 18-22 ivniss Sedga. saqarTvelos delegaciaSi Sediodnen<br />

warmomadgenlebi:<br />

• iuridiul sakiTxTa komitetidan;<br />

• evropasTan integraciis komitetidan;<br />

• iuridiuli departamentidan.<br />

delegacias Sexvedrebi hqonda evropul saqmeTa komitetTan, seimis kancelariis<br />

sakanonmdeblo biurosTan, analitikur biurosTan, evropis samarTlis departamentTan,<br />

seimis kancelariis sainformacio da dokumentaciis centrTan, sagareo<br />

saqmeTa saministrosTan. diskusiis ZiriTadi Temebi iyo:<br />

• poloneTis istoria evrokavSirTan integraciis periodSi;<br />

• eleqtronuli xelmowerebis samarTlebrivi baza poloneTSi;<br />

• evropul saqmeTa komitetis roli rogorc evrokavSirTan harmonizaciis<br />

procesebSi, ise mimdinare periodSi;<br />

• seimis reglamentis interpretacia;<br />

• harmonizaciis sakiTxebis koordinireba da ganxorcieleba;<br />

• seimis sainformacio resursebi.<br />

poloneTis seimis gamocemaSi `Kronika Seijmova~ saqarTvelos delegaciis vizitis<br />

Sesaxeb daibeWda statia, romelSic xazgasmiT aRiniSna msgavsi formatis parlamentTaSorisi<br />

TanamSromlobis mniSvneloba.<br />

TanamSromloba evroparlamentTan<br />

parlamentis xelmZRvanelobisa da evropasTan integraciis komitetis TxovniT, saparlamento<br />

reformebis centrma safuZveli Cauyara saqarTvelos sakanonmdeblo<br />

organosa da evroparlaments Soris teqnikur TanamSromlobas, raTa moZiebuliyo<br />

saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiuli mxardaWeris SesaZleblobebi<br />

da mowyobiliyo saswavlo viziti evroparlamentSi.<br />

Sedegad, <strong>2007</strong> wlis seqtemberSi CPR-ma organizeba gauwia evroparlamentis sagareo<br />

politikis departamentis (DG EXPO) direqtorisa da specialuri mrCevlis,<br />

dirk turnstras vizits TbilisSi. vizitis dros evroparlamentis warmomadgeneli<br />

gaecno saqarTvelos parlamentis sxvadasxva struqturuli erTeulis muSaobas<br />

da gansazRvra kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli moTxovnebi. parlamentis warmomadgenlebma<br />

stumars sakuTari moTxovnebi da is sferoebi gaacnes, romlebSic pr<strong>of</strong>esiuli treningi<br />

esaWiroebodaT.<br />

CPR-ma moawyo aseve batoni d. turnstras Sexvedra EUSP<strong>Georgia</strong>-s warmomadgenlebTan.<br />

gamomdinare iqidan, rom am ukanasknelsac hqonda saqarTvelos sakanonmdeblo<br />

organos aparatis TanamSromelTa evroparlamentSi vizitis mowyobis<br />

gegma, Sexvedraze gadawyda am ori iniciativis koordinireba. Sedegad, daigegma<br />

saqarTvelos parlamentis, CPR-isa da EUSP<strong>Georgia</strong>-s mier ori saswavlo mivlinebis<br />

organizeba: erTis – parlamentis iuristebisaTvis, xolo meoris – araiuristebis<br />

jgufisaTvis.<br />

4 0<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


<strong>2007</strong> wlis 19-23 noembers evroparlaments pirveli jgufi ewvia (ix. gv. 59). vizits<br />

umaspinZla evroparlamentis saSinao politikis generalurma direqtoratma (DG<br />

IPOL). es iyo evropis samezoblo politikis qveynis parlamentis warmomadgenelTa<br />

pirveli saswavlo viziti evroparlamentSi.<br />

meore jgufis viziti dagegmilia 2008 wlis martSi. mas maspinZlobas evroparlamentis<br />

sagareo politikis generaluri direqtorati gauwevs.<br />

pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri mxardaWera<br />

Zlieri parlamenti pr<strong>of</strong>esional da gamocdil kadrebs efuZneba. kompetenturi da<br />

motivirebuli TanamSromlebis gareSe sakanonmdeblo organos ar SeuZlia saku-<br />

Tari saqmianobis efeqtianad ganxorcieleba. swored am mizeziT uamravi donori<br />

organizacia aqcents saparlamento kadrebis unar-Cvevebis ganviTarebaze akeTebs.<br />

amisaTvis araerTi treningi, seminari da saswavlo viziti ewyoba. arseboben iseTi<br />

donori organizaciebic, romlebic zogadad adamianuri resursebis marTvis sistemaze<br />

muSaoben, raTa daxvewon igi da Tanamedrove standartebs miuaxlovon.<br />

parlamentSi adamianuri resursebis ganviTareba<br />

UNDP-is proeqti wlebis ganmavlobaSi axorcielebs parlamentis pr<strong>of</strong>esiul da<br />

teqnikur mxardaWeras. mis mier saqarTveloSi saparlamento reformebis xelSewyobis<br />

kidev erTi magaliTia saqarTvelos parlamentis Tavmjdomarisa da gaeros<br />

ganviTarebis programis evropisa da damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis<br />

regionaluri biuros axaldaniSnuli ufrosis Sexvedra, romelic <strong>2007</strong> wlis 28 Tebervals<br />

Sedga.<br />

UNDP-is warmomadgenelTa Sexvedra parlamentis TavmjdomaresTan<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

4 1


`gaeros ganviTarebis programa did mniSvnelobas aniWebs saqarTvelos ganviTarebas da<br />

sakuTari mandatis farglebSi saqarTvelos mTavrobas yvela SesaZlo daxmarebiT uzrunvely<strong>of</strong>s,<br />

raTa am ukanasknelma sakuTari reformebi warmatebiT ganaxorcielos. proeqts<br />

SeuZlia, ukve miRebuli saerTaSoriso gamocdileba gamoiyenos regionSi, raTa xeli Seuwyos<br />

mmarTvelobiTi institutebis, gansakuTrebiT ki – im struqturebis ganviTarebas,<br />

romelTa saqmianoba, mxardaWeris SemTxvevaSi, siRaribis daZlevas da uTanasworobis<br />

aRm<strong>of</strong>xvras Seuwyobs xels da mosaxleobis daucveli fenis mfarvelobisaken iqneba mimarTuli.~<br />

kori udoviCki<br />

gaeros ganviTarebis programis<br />

evropisa da damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis<br />

regionaluri biuros ufrosi<br />

<strong>2007</strong> wels UNDP parlaments adamianuri resursebis marTvis sistemis reformirebaSi<br />

daexmara. proeqtma gaagrZela muSaoba parlamentis organizaciuli struqturis<br />

racionalizaciasTan dakavSirebuli administraciuli da organizaciuli<br />

sakiTxebis gadasawyvetad.<br />

saparlamento saqmianobebis efeqtianobis gazrdis prioritetebis gansazRvris-<br />

Tvis proeqtma Seagrova saWiro informacia da moamzada rekomendaciebi, romel-<br />

Taganac 10 dResdReobiT sxvadasxva iuridiul aqtSia asaxuli da praqtikaSi gamoiyeneba:<br />

• kadrebis marTvis specialuri programis (PEMSY) gamoyeneba;<br />

• saerTo interesis mqone pirTa jgufebis saCivrebTan da werilebTan mimar-<br />

TebiT specialuri sainformacio sistemis (ACPA) gamoyeneba;<br />

• rekomendaciebi dasavleT saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis<br />

Semdgomi xelSewyobis Sesaxeb;<br />

• rekomendaciebi parlamentis aparatis sazogadoebasTan urTierTobisa da<br />

informaciis departamentis Semdgomi xelSewyobis Sesaxeb;<br />

• parlamentis wevrTa day<strong>of</strong>a maTi warsuli samuSao sferoebis mixedviT;<br />

• SeniSvnebi sajaro samsaxuris kodeqsis proeqtTan dakavSirebiT;<br />

• rekomendaciebi `sajaro moxeleTa konkursisa da atestaciis procesis wesebisa<br />

da procedurebis Sesaxeb~ saqarTvelos prezidentis brZanebulebis<br />

proeqtTan dakavSirebiT;<br />

• teqnikuri davalebebi struqturuli danay<strong>of</strong>ebisa da sajaro moxeleebisa-<br />

Tvis; Sefasebis meTodebi;<br />

• parlamentis adamianuri resursebis politikis analizi;<br />

• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis rekomendaciebis<br />

momzadeba.<br />

UNDP-im moamzada 23 meTodologiuri rekomendacia zogadi marTvis proceduraTa<br />

Sesaxeb. aqcenti gakeTda adamianuri resursebis marTvis proceduraTa ganviTarebaze,<br />

kadrebis dakompleqtebaze, atestaciasa da karieris marTvaze. proeqti parlaments<br />

trening-strategiisa da saswavlo saxelmZRvaneloebisa da cnobarebis<br />

momzadebaSic daexmara.<br />

UNDP-is jgufma aqtiuri monawileoba miiRo kadrebis marTvis sistemis reformireba-<br />

Si. jgufi uSualod iyo CarTuli saqarTvelos parlamentsa da erovnul biblioTekaSi<br />

mimdinare atestaciis procesis dagegmvasa da organizebaSi. proeqtis rekomendaciiT,<br />

sakonkurso-saatestacio komisiam SerCevis bolo etapze monawileTa Sefasebis forma<br />

warmoadgina. proeqtis konsultantebma srulyves saatestacio formis samuSao varianti<br />

da igi gansaxilvelad sakadro sakiTxTa departaments warudgines. SemoTavazebuli<br />

iqna departamentis axali organizaciuli struqturis SemuSaveba. proeqtis fargleb-<br />

Sive moewyo 12 samuSao Sexvedra da seminari parlamentis ganviTarebis sakiTxebze.<br />

4 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


seminari parlamentis saswavlo centrSi<br />

UNDP-im mxari dauWira 11 trening-modulis Catarebas da parlamentis saswavlo<br />

centris saganmanaTleblo masalebis momzadebas. treningi Cautarda 31 jgufsa da<br />

535 monawiles. saswavlo centrma da UNDP-im erToblivad Seafases Catarebuli<br />

treningebi. proeqtma aseve xeli Seuwyo saswavlo centris pr<strong>of</strong>esiuli SesaZleblobebis<br />

ganviTarebas, ris Sedegadac centrma moamzada trening-modulebi, swavlebis<br />

programebi da SeimuSava meTodologiuri midgoma. centri gaxda pasuxismgebeli<br />

trening-kursebis damoukideblad dagegmvaze, samizne jgufebis SerCevasa da<br />

kursebis efeqtianobis Sefasebaze.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

4 3


treningi<br />

saswavlo centris mier organizebuli treningebis garda, sxvadasxva donoris mxardaWeriTac<br />

moewyo treningebi, samuSao da mrgvali magidis irgvliv Sexvedrebi. Ti-<br />

Toeulma maTganma SearCia is Tema, romelic ukeT Seesabameboda parlamentis pr<strong>of</strong>esiuli<br />

ganviTarebis moTxovnebs. qvemoT mocemulia donori organizaciebisa da<br />

proeqtebis mxardaWeriT <strong>2007</strong> wels ganxorcielebul RonisZiebaTa CamonaTvali.<br />

4 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis xelSemwyobi araerTi RonisZiebis ganxorcielebis<br />

miuxedavad, parlamentis aRniSnuli kuTxiT ganviTarebis saWiroeba kvlav arsebobs.<br />

didia parlamentis aparatis TanamSromelTa moTxovna specializebul, siRrmiseul<br />

da praqtikul treningebze.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

4 5


`donorTa mxardaWera parlamentisa da gansakuTrebiT – misi<br />

TanamSromlebisaTvis udavod mniSvnelovani da Rirebulia.<br />

miuxedavad amisa, mainc arsebobs problemebi, romlebic parlamentisa<br />

da donorebis mier erTobliv gadawyvetas saWiroebs.<br />

Cveni departamentis muSaobis gaumjobesebisaTvis<br />

aucilebelia teqnikuri da pr<strong>of</strong>esiuli mxardaWeris er-<br />

Toblioba.<br />

erTi mxriv, Cveni departamentis muSaobas SesamCnevad Seuwyobda<br />

xels specialuri programebi, romlebic aumjobesebs<br />

informaciis mimoqcevis marTvas organizaciis SigniT. msgavsi<br />

sistemebi farTod gamoiyeneba sxva qveynebis parlamentTa<br />

kvleviTi departamentebis mier da mkveTrad aiolebs personalis<br />

muSaobis process.<br />

meore mxriv, aucilebelia Semdgomi pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>a. miuxedavad imisa, rom Cveni departamentis<br />

TanamSromlebs regularulad utardebaT treningi,<br />

mniSvnelovania, rom es ukanaskneli maT moTxovnebze ukeT<br />

iyos morgebuli, magaliTad, treningi kvleviTi unar-Cvevebis<br />

daxvewaSi. msgavsi midgoma sasargeblo iqneba parlamentis<br />

komitetebis TanamSromlebisTvisac. igive SeiZleba iTqvas<br />

saswavlo vizitebis programaze, romlebic, sasurvelia, iyos<br />

ufro detaluri da xangrZlivi, raTa SesaZlebeli gaxdes<br />

siRrmiseuli praqtikuli gamocdilebis miReba. amis miRweva<br />

aseve SesaZlebelia xangrZlivi staJirebis programiT.~<br />

Tina narsia<br />

parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />

sakanonmdeblo saqmianobaTa sainformacio<br />

uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis ufrosi<br />

treningi molaparakebisa da konfliqtis marTvis meqanizmebis Sesaxeb<br />

4 6<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


saswavlo vizitebi<br />

saswavlo vizitebi kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis umniSvnelovanesi nawilia.<br />

<strong>2007</strong> wels EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT kvlav moewyo parlamentis aparatis Tanam-<br />

SromelTa saswavlo mivlinebebi evropis qveynebis parlamentebSi (ix. gv. 39). aRniSnul<br />

mivlinebaTa mniSvneloba mravalmxrivia: kadrebi iReben praqtikul informacias sxva<br />

qveynebis sakanonmdeblo organoTa muSaobis Sesaxeb, adgilze euflebian codnas da SesaZlebloba<br />

eZlevaT, Sexvdnen monaTesave departamentebis warmomadgenlebs. garda<br />

amisa, maT saSualeba aqvT, aqtiuri kontaqtebi daamyaron TavianT ucxoel kolegebTan<br />

da SemdgomSi maT pr<strong>of</strong>esiuli daxmarebisTvis mimarTon. da bolos, saswavlo vizitebi<br />

aparatis TanamSromelTaTvis motivirebis erT-erTi saukeTeso saSualebaa.<br />

`saswavlo vizitebi udavod mniSvnelovania. isini saSualebas aZlevs Cveni parlamentis<br />

TanamSromlebs, ewvion da gaecnon TavianTi kolegebis muSaobis process sazRvargareTis<br />

qveynebSi. garda amisa, maT uCndebaT stimuli, TavianT samuSao procesSi gamoiyenon<br />

axalSeZenili codna da ufro energiulad Seudgnen saqmianobas.~<br />

nino nakaSiZe<br />

parlamentis wevri<br />

evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare<br />

parlamentis Tavmjdomaris mier daniSnuli<br />

saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori<br />

dekemberSi, saqarTvelos delegaciis evroparlamentSi vizitis Semdeg saparlamento<br />

reformebis centrma Caatara vizitebis monawileTa mokle gamokiTxva, romlis<br />

mizani iyoD aRniSnul vizitTa Sefaseba, maTi susti da Zlieri mxareebis gamovlena<br />

da ideaTa SemoTavazeba samomavlo saswavlo programebTan dakavSirebiT.<br />

<strong>2007</strong> wlis 14 dekembers EUSP<strong>Georgia</strong>-m mis mier organizebuli saswavlo mivlinebebis<br />

Sesaxeb moawyo mrgvali magidis irgvliv Sexvedra parlamentis aparatis im<br />

TanamSromlebisTvis, romlebic monawileobdnen am vizitebSi, evroparlamentSi<br />

vizitis CaTvliT.<br />

diskusia erovnul parlamentebSi saswavlo vizitebis organizebis Sesaxeb<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

4 7


`saswavlo vizitebi codnisa da gamocdilebis miRebis saukeTeso saSualebaa, radgan aseTi<br />

informaciis dagroveba regularuli treningebiTa da seminarebiT SeuZlebelia. imavdroulad,<br />

staJireba piradi kavSirebis gafarToebis winapirobaa. am kavSirebis gamoyenebiT Sesa-<br />

Zlebelia SemdgomSi sasurveli informaciis swrafad miReba da, rac ufro mniSvnelovania,<br />

ama Tu im sakiTxze ucxoel kolegaTa mosazrebebisa da gamocdilebis gaziareba.~<br />

ekaterine qardava<br />

parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />

aparatis mTavari specialisti<br />

aRniSnulma Sexvedram damatebiT gamoavlina parlamentis aparatis TanamSromelTa<br />

damokidebuleba da vizitebis maTeuli Sefaseba. gamokiTxvisa da Sexvedris Sedegebma<br />

cxadyo Semdegi:<br />

• monawileTa umravlesoba upiratesobas interaqtiul seminarebs aniWebs;<br />

• yvela monawile teqnikur da specializebul treningebs amjobinebs;<br />

• bevr monawiles surs, Sexvdes kolegebs sakuTari sferodan, radgan msgavsi<br />

Sexvedrebi ufro relevanturi da teqnikuria; isini konkretuli Temebis<br />

ganxilvis SesaZleblobas iZleva;<br />

• saqarTvelos parlamentisa da sxva qveynebis sakanonmdeblo organoTa saqmianobebis<br />

msgavsebis gamo yvela monawile upiratesobas erovnul parlamentebSi<br />

staJirebas aniWebs;<br />

• staJireba xels uwyobs mniSvnelovani kontaqtebis damyarebas da kavSirebis<br />

efeqtiani sistemis Seqmnas; igi exmareba kadrebs saerTaSoriso gamocdilebis<br />

miRebaSi da ucxoel eqspertTa mowvevaSi.<br />

informaciuli mxardaWera<br />

efeqtiani muSaobisaTvis personals esaWiroeba pr<strong>of</strong>esiuli informacia, rogorc<br />

beWdviTi, ise eleqtronuli saxiT. donori organizaciebi informaciul mxardaWeras<br />

sxvadasxva mimarTulebiT axorcieleben.<br />

samuSao pirobebis gaumjobesebis mizniT EUSP<strong>Georgia</strong>-m departamentebisa da<br />

komitetebis aparatebis TanamSromlebi sxvadasxva literaturiT moamaraga.<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-s mier mowyobili masStaburi tenderis farglebSi aRWurvilobis<br />

adgilze miwodeba <strong>2007</strong> wlis bolos daiwyo.<br />

garda amisa, EUSP<strong>Georgia</strong> iuridiul sakiTxTa komitetTan erTad muSaobda qarTul<br />

iuri diul terminTa ganmartebiT leqsikonze, romlis gamocema 2008 welsaa dagegmili.<br />

leqsikoni xels Seuwyobs iuridiul terminologiaSi garkvevas da kanonSemoqmedTa<br />

mier aRniSnuli terminologiis unificirebasa da gamartivebas. proeqtma SeimuSava<br />

leqsikonis momzadebis meTodologia da monitoringi gauwia momzadebis process.<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-m uzrunvelyo fasiani veb-gverdebis xelmisawvdomoba. poloneTis<br />

sagareo saqmeTa saministros finansuri xelSewyobiT, <strong>2007</strong> wlis martidan moyolebuli,<br />

parlamentis aparatis TanamSromlebi ukve sargebloben sxvadasxva monacem-<br />

Ta baziT. informacia moicavs evropis kanonmdeblobas, samecniero da analitikur<br />

statiebs, statistikasa da ekonomikur publikaciebs.<br />

4 8<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


UNDP-is gamocemebi<br />

UNDP-is mxardaWeriT parlamenti araerTi publikaciiT iqna uzrunvely<strong>of</strong>ili. es<br />

publikaciebia:<br />

• normatiuli aqtebis krebuli parlamentis wevrebisa da aparatis TanamSromlebisaTvis;<br />

• normatiuli aqtebis krebuli aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi<br />

sabWos wevrebisa da TanamSromlebisaTvis;<br />

• administraciuli samarTali;<br />

• parlamentisa da protokolis sakiTxebi;<br />

• saparlamento macne – saparlamento siaxleebis yovelTviuri daijesti;<br />

• yovelTviuri gazeTi, romelic gankuTvnilia dasavleT saqarTveloSi saqar-<br />

Tvelos parlamentis warmomadgenlobisaTvis;<br />

• leqsikoni sajaro moxeleTaTvis;<br />

• Jurnali `saqarTvelos parlamenti~;<br />

• Jurnali `saparlamento reformis saqmianobebi~ (mesame gamocema);<br />

• saerTaSoriso samarTlebrivi da ekonomikuri aspeqtebi: konfliqtebi da<br />

prognozireba;<br />

• cnobari `saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTeka~.<br />

saparlamento staJirebis programa<br />

ukve meoTxe <strong>weli</strong>a, rac NDI saparlamento staJirebis programis farglebSi saparlamento<br />

fraqciebs, komitetebsa da sxva struqturebs uzrunvely<strong>of</strong>s axalgazrda,<br />

momzadebuli pr<strong>of</strong>esionalebiT, romlebic kvlevasTan dakavSirebul werilobiT<br />

davalebebsa da zogad sa<strong>of</strong>ise samuSaos asruleben. staJiorebs NDI parlamentis<br />

xelmZRvanelobasTan erTad arCevs. parlamentSi aTTviani staJirebis dros isini<br />

yovelTviur momzadebas gadian.<br />

SerCevis procesis Sedegebis safuZvelze NDI-m parlamentTan erTad SearCia 9 kandidati<br />

<strong>2007</strong>-2008 wlebis saparlamento staJirebis programaSi monawileobisaTvis<br />

da isini Semdeg saparlamento struqturebSi gaanawila:<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

4 9


• parlamentis Tavmjdomaris kabineti;<br />

• fraqciebi:<br />

`nacionaluri moZraoba –<br />

demokratebi~;<br />

`demokratiuli fronti~;<br />

`memarjvene opozicia~;<br />

`mrewvelebi~;<br />

• komitetebi:<br />

iuridiul sakiTxTa;<br />

safinanso-sabiujeto;<br />

saproceduro sakiTxTa da wesebis;<br />

• arasamTavrobo organizaciebTan<br />

urTierTobis <strong>of</strong>isi;<br />

• parlamentis TavmjdomaresTan<br />

arsebuli mrCevelTa sabWo.<br />

rogorc aRiniSna, NDI-s staJiorebi sxvadasxva Temaze yovelTviur treningebsac<br />

gadian, rac maT praqtikuli da Teoriuli codnis gamyarebaSi exmarebaT. <strong>2007</strong> wels<br />

institutma treningebi Semdeg sferoebSi ganaxorciela:<br />

• kvlevis werilobiT momzadeba;<br />

• sityvis momzadeba;<br />

• sajaro gamosvla;<br />

• sakanonmdeblo procesi;<br />

• kanonSemoqmedeba;<br />

• pres-relizis wera;<br />

• reziumes (CV) wera;<br />

• gasaubrebisTvis aucilebeli unar-Cvevebi;<br />

• parlamentis reglamenti;<br />

• angariSis wera;<br />

• trenerTa momzadeba.<br />

`NDI-s saparlamento staJirebis programa Zalze damexmara. misi<br />

meSveobiT ara marto Teoriuli, aramed praqtikuli gamocdilebac<br />

miviRe, rac Cemi samomavlo karierisaTvis mniSvnelovania.<br />

viswavle, rogor movamzado kvleviTi statiebi, davgegmo Cemi<br />

samuSao da efeqtianad gamoviyeno dro; aseve sagrZnoblad gamiumjobesda<br />

analitikuri unar-Cvevebi.~<br />

levan natroSvili<br />

parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />

aparatis wamyvani specialisti<br />

NDI-s staJiori parlamentSi 2006-<strong>2007</strong> wlebSi<br />

fraqcia `demokratiul frontSi~ staJirebisas levan natroSvili aqtiurad monawileobda<br />

fraqciis saparlamento muSaobaSi. man Caatara kvleva samarTlebriv sakiTxebze,<br />

ganaxorciela SedarebiTi analizi SerCeuli Temebis Sesaxeb da moamzada<br />

Semajamebeli mimoxilvebi saerTaSoriso organizaciaTa mier saqarTveloze momzadebuli<br />

angariSebis Taobaze. levani fraqciisTvis mTargmnelisa da Tarjimnis<br />

funqciasac asrulebda. misi kvleviTi naSromi baltiispireTis qveynebSi policiis<br />

regulirebis Sesaxeb safuZvlad daedo fraqciis mier momzadebul rekomendacia-<br />

Ta dokuments.<br />

staJirebis warmatebiT dasrulebis Semdeg levanma muSaoba gaagrZela evropasTan<br />

integraciis komitetis aparatSi wamyvan specialistad.<br />

staJirebis programa ara marto staJiorTa pr<strong>of</strong>esiul zrdas uwyobs xels, aramed<br />

parlaments axalgazrda da motivirebuli kadrebiTac uzrunvely<strong>of</strong>s.<br />

5 0<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


NDI-is saparlamento staJiorTa treningi<br />

`NDI-s saparlamento staJirebis programa ormxrivad sasargebloa: erTi mxriv, fraqciisTvis<br />

– Zalian gagvimarTla, rom Cvens fraqciaSi staJireba gaira givi WanuyvaZem, romlis<br />

akademiuri gamocdileba, ucxour enaTa kargi codna da Zlieri kvleviTi unar-Cvevebi<br />

Cvens saparlamento saqmianobebs Zalze gamoadga. Cven arc ki velodiT, rom axalgazrda<br />

staJiori namdvili pr<strong>of</strong>esionali iqneboda da ase dagvexmareboda. es mxolod NDI-s SesaniSnavad<br />

organizebuli kadrebis SerCevisa da kandidatTa mimarT maRali moTxovnebis<br />

damsaxurebaa.<br />

meore mxriv, darwmunebuli var, rom fraqciaSi muSaobam staJiorze aseve dadebiTad imoqmeda,<br />

vinaidan man SeiZina gamocdileba saparlamento saqmianobasTan dakavSirebiT, rac<br />

misi samomavlo karierisaTvis sasargeblo iqneba. Cveni staJiori praqtikulad gaecno<br />

imas, Tu rogor muSaoben fraqciebi, komitetebi da ra funqcia akisriaT maT parlament-<br />

Si.~<br />

manana naWyebia<br />

parlamentis wevri<br />

fraqcia `memarjvene opozicia~<br />

informaciuli teqnologiebis ganviTareba<br />

bolo wlebSi donorebma, gansakuTrebiT ki – UNDP-im, didi wvlili Seitanes parlamentis<br />

teqnikuri AaRWurvis saqmeSi. SeZenili iqna kompiuterebi, printerebi da<br />

sxva mowyobilobebi, raTa ganaxlebuliyo parlamentis informaciuli teqnologiebi<br />

da gaumjobesebuliyo parlamentis wevrTa da aparatis TanamSromelTa samuSao<br />

pirobebi.<br />

msgavsi daxmareba <strong>2007</strong> welsac gagrZelda da EUSP<strong>Georgia</strong>-s farglebSi teqnikuri<br />

aRWurvilobis SesaZenad masStaburi tenderis gamocxadebiT dasrulda. tenderis<br />

mowyobamde proeqti TiToeul struqturul danay<strong>of</strong>s ewvia da maT teqnikur problemebs<br />

gaecno, ris safuZvelzedac gansazRvra parlamentSi teqnikuri kuTxiT<br />

arsebuli saWiroebebi. tenderis safuZvelze EUSP<strong>Georgia</strong>-m parlamentisaTvis<br />

SeiZina 300,000 evros Rirebulebis mowyobiloba, romelic 2008 wlis dasawyisSi<br />

darigdeba.<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

5 1


`UNDP-isa da EUSP<strong>Georgia</strong>-s intensiuri mxardaWeriT parlamentis<br />

teqnikuri aRWurvis xangrZlivi faza dasasruls miuaxlovda:<br />

amJamad parlamentis struqturul danay<strong>of</strong>Ta umravlesoba<br />

sruladaa aRWurvili Tanamedrove teqnologiebiT. Tumca zogierTi<br />

kvlav saWiroebs teqnikur daxmarebas, magaliTad,D sakadro<br />

sakiTxTa da saorganizacio departamentebi. vimedovnebT, rom<br />

maTi problema umokles droSi gadawydeba.~<br />

merab gociriZe<br />

parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />

departamentis ufrosi<br />

UNDP-im gaagrZelaD teqnikuri ganviTarebis sferoSi daxmareba. <strong>2007</strong> wels proeqti<br />

orientirebuli iyo SesaZleblobaTa ganviTarebaze, kerZod, uzrunvelyo infrastruqturis<br />

teqnikuri movla da gamarTuli muSaoba, Seqmna e-instrumentebi<br />

biznes-procesebisaTvis da daayena sxvadasxva teqnikuri saSualebebi.<br />

parlamentis wevrTa da aparatis TanamSromelTa mier Tanamedrove teqnikuri<br />

saSualebebis gamoyenebis unar-CvevaTa uzrunvely<strong>of</strong>is garda, UNDP-im moamzada<br />

informaciul sistemaTa marTvis (MIS) programa, romelic parlamentSi efeqtian<br />

samuSao urTierTobebs uzrunvely<strong>of</strong>s.<br />

UNDP-is mxardaWeriT gafarTovda parlamentis adgilobrivi qseli, ramac xeli<br />

Seuwyo informaciis mimoqcevis gaumjobesebas. proeqtma uzrunvelyo agreTve<br />

uwyveti internet-momsaxureba (sarezervo internet-kavSiris momsaxurebis CaTvliT)<br />

parlamentsa da erovnul biblioTekaSi.<br />

proeqtma SeiZina da daayena sxvadasxva informaciuli teqnologiebi: interaqtiuli<br />

saterminalo sistemebi (kioskebi) parlamentisa da erovnuli biblioTekisaTvis,<br />

stenografiuli sistema parlamentis biuros oTaxisaTvis.<br />

UNDP-is proeqtis mier SemuSavda araerTi programa (s<strong>of</strong>tware) sxvadasxva saparlamento<br />

struqturaSi. sakadro sakiTxTa departamentTan TanamSromlobiT Seiqmna<br />

kadrebis marTvis specialuri programis (INMIS-PEMSY) modernizebuli versia.<br />

SeZenili iqna programuli paketi ORIS parlamentis aparatis safinanso uzrunvely<strong>of</strong>is<br />

departamentisaTvis, xolo programuli paketi Developer Express DXperience<br />

Enterprise – informaciuli teqnologiebis departamentisaTvis.<br />

parlamentis sagazafxulo sesia axali cifruli teqnologiebis gamoyenebiT daiwyo.<br />

estoneTis parlamentma saqarTvelos parlaments saCuqrad naxevari milioni<br />

estonuri kronis (daaxloebiT 50,000 aSS dolaris) Rirebulebis sistema gadasca.<br />

amis Sesaxeb gadawyvetileba miRebuli iqna 2006 wels, estoneTis parlamentis<br />

Tavmjdomares, ene ergesa da saqarTvelos parlamentis Tavmjdomares, nino burjanaZes<br />

Soris DSemdgari Sexvedris dros. axali sistema im teqnologiebis analogia,<br />

romlebic estoneTis parlamentSi gamoiyeneba da ZiriTadad serverebis, stenografiuli<br />

da kompiuteruli mowyobilobebisagan Sedgeba. garda amisa, saqarTvelos<br />

delegacia ewvia estoneTs, sadac qarTveli specialistebi adgilze gaecnen<br />

axal sistemas da specialuri treningic gaiares.<br />

informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis ganviTareba gulisxmobs rogorc<br />

teqnikur aRWurvas, ise informaciuli teqnologiebis strategiis Camoyalibebas<br />

5 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


da niSnavs informaciul teqnologiaTa unificirebuli sistemis Seqmnas, rac aumjobesebs<br />

saparlamento muSaobas, informaciis mimoqcevas, kanonproeqtTa marTvas<br />

da xels uwyobs komunikacias parlamentis SigniT da mis gareT. rac Seexeba strategias,<br />

igi moicavs etapobriv organizaciul da teqnikur zomebs, romlebic saWiroa<br />

parlamentis informaciuli teqnologiebis lojistikuri ganviTarebisaTvis.<br />

mniSvnelovani sakiTxia strategiis xarisxi, sadac gasaTvaliswinebelia informaciuli<br />

teqnologiebis dinamiuri ganviTareba momavali 3 wlis ganmavlobaSi.<br />

`dReisaTvis, roca yvela tipis kompiuteruli teqnikiT parlamentis aRWurvis xangrZlivi<br />

procesi dasrulebulia, mniSvnelovania yuradRebis gadatana unificirebuli<br />

informaciuli sistemebis Seqmnaze, rac gulisxmobs erTian da saziaro monacemTa bazebs<br />

yvela im sistemisTvis, romelic parlamentSi gamoiyeneba da Sida da gare komunikaciis<br />

saSualebaa. vinaidan aseTi sistemebi sakmaod Zviria, Cveni mizania maTi adgilobrivad,<br />

minimaluri danaxarjebiT Seqmna. imavdroulad, sistemebi SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />

sxva saxelmwifo dawesebulebaTa mier, rac maT ufro Rirebuls xdis.~<br />

M merab gociriZe<br />

parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />

departamentis ufrosi<br />

amJamad saqarTvelos saxelmwifo dawesebulebebSi informaciuli teqnologiebis<br />

gansxvavebul sistemebs iyeneben. parlamentSi kanonproeqtTa arsebuli marTvis<br />

xarisxi aradamakmay<strong>of</strong>ilebelia. gamomdinare iqidan, rom dagegmilia kanonproeqt-<br />

Ta eleqtronuli versiebis gamoyeneba da urTierTgacvla, aucilebelia, rom amisaTvis<br />

sistemebi ukeT morgebuli iyos. mniSvnelovania efeqtiani koordinireba,<br />

gamocdilebis gaziareba da resursebis dazogva.<br />

sakiTxis kompleqsurobidan gamomdinare, EUSP<strong>Georgia</strong>-m parlamentis aparatis informaciuli<br />

teqnologiebis departamentTan intensiuri TanamSromloba daiwyo.<br />

procesis dasaCqareblad <strong>2007</strong> wlis 21 marts proeqtma moawyo erTdRiani konferencia.<br />

konferencia `informaciuli teqnologiebis efeqtiani gamoyeneba: ganviTarebis<br />

problemebi da perspeqtivebi~ miznad isaxavda parlamentis samuSao pirobebis gaumjobesebas,<br />

aseve daxvewili da koordinirebuli informaciuli teqnologiebis<br />

meSveobiT parlamentis sxva saxelmwifo dawesebulebebTan da sazogadoebasTan<br />

urTierTobis xelSewyobas. konferencias eswrebodnen sxvadasxva saxelisuflebo<br />

struqturis informaciuli teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebebis, saqarTvelos bazarze<br />

arsebuli kompiuteruli kompaniebisa da am sferoSi momuSave saerTaSoriso organizaciebis<br />

warmomadgenlebi.<br />

`marTalia, Cven mas parlamentis informaciuli teqnologiebis strategias vuwodebT,<br />

magram is TavisTavad ar aris izolirebuli, martooden parlamentisaTvis gankuTvnili<br />

sistema. igi erTiani saxelmwifo strategiis nawilia. es kompleqsuri sakiTxia, romelic<br />

bevr mxares moicavs da gadawyvetilebis miRebis ufleba marto parlaments ara aqvs. aRniSnuli<br />

sakiTxis specifikidan gamomdinare, EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT Semdgari konferencia<br />

sasargeblo iyo. es iyo pirveli mcdeloba sakanonmdeblo da aRmasrulebel<br />

StoTa warmomadgenlebis Sekrebisa am sakiTxze da, rac ufro mniSvnelovania, pirveli<br />

SemTxveva, rodesac xelisufleba am sakiTxiT dainteresda.~<br />

Teimuraz murRulia<br />

parlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />

parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

5 3


EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT informaciuli teqnologiebis departamentis ufrosma,<br />

merab gociriZem, monawileoba miiRo me-5 saerTaSoriso konferenciaSi kibersferos<br />

(cyberspace) Sesaxeb, romelic <strong>2007</strong> wlis dekemberSi qalaq brnoSi (CexeTis<br />

respublikaSi) Sedga.<br />

konferencia aris yovelwliuri saerTaSoriso forumi eqspertebisa, romlebic internet-samarTlis<br />

sferoSi muSaoben. igi miznad isaxavs internetis (kibersferos)<br />

samarTlebriv WrilSi Seswavlas da aqcents im samarTlebriv sakiTxebze akeTebs,<br />

romlebic internetis sferoSi ganviTarebuli miRwevebis Sedegad warmoiSva. konferencia<br />

umTavresad eZRvneba Tanamedrove eleqtronul komunikaciebTan dakav-<br />

Sirebul mniSvnelovan sakiTxebs, rogoricaa: kanonmdebloba kibersferos Sesaxeb,<br />

e-mTavroba da e-samarTali.<br />

`konferencia kibersferos Sesaxeb aRsaniSnavia imiT, rom man Tavi mouyara monawileebs<br />

im qveynebidan, sadac sistema kargad aris ganviTarebuli da maRal standartebs akmay<strong>of</strong>ilebs.<br />

saintereso iyo ucxoel kolegaTa gamocdilebis gaziareba da imis gageba, Tu ra<br />

donezea ganviTarebuli ucxo qveynebis parlamentebSi informaciuli teqnologiebi.~<br />

merab gociriZe<br />

parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />

departamentis ufrosi<br />

5 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


Tavi II. mniSvnelovani movlenebi<br />

saqarTvelos parlamentSi<br />

biznesisa da ekonomikis centris (BEC) gaxsna<br />

<strong>2007</strong> wlis 13 Tebervals IABP <strong>Georgia</strong>-s mxardaWeriT saqarTvelos parlamentSi<br />

<strong>of</strong>icialurad gaixsna biznesisa da ekonomikis centri (BEC). centris mTavari mizania,<br />

uzrunvelyos parlamentis wevrebi da aparatis TanamSromlebi obieqturi<br />

informaciiT biznesisa da ekonomikis Sesaxeb. ceremonia gaxsna saqarTvelos parlamentis<br />

Tavmjdomarem, nino burjanaZem. RonisZiebas eswrebodnen parlamentis<br />

wevrebi, mTavrobis, adgilobrivi da saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebisa<br />

da diplomatiuri misiebis warmomadgenlebi.<br />

parlamentSi biznesisa da ekonomikis centris gaxsna<br />

`dauSvebelia saerTaSoriso da adgilobriv arasamTavrobo organizaciaTa ignorireba.<br />

es is saganZuria, romelic mudmivad daculi unda iyos. isini gvexmarebian, mivaRwioT imas,<br />

riskenac viswrafiT: efeqtiani mmarTveloba da kanonis uzenaesoba; mTavrobisa da opoziciis<br />

erToblivi swrafva saerTo miznisaken – damkvidrdes demokratia. dRevandeli<br />

dRe patara nawilia im procesisa, romelsac Tqveni qveynis demokratizaciis xelSewyoba<br />

hqvia, demokratiisa, romliTac Tqveni parlamenti, xelisufleba da xalxi damsaxurebulad<br />

iamayebs.~<br />

brius jorji<br />

didi britaneTis parlamentis TemTa palatis wevri<br />

euTos saparlamento asambleis y<strong>of</strong>ili Tavmjdomare<br />

IABP-is prezidenti<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

5 5


iznesisa da ekonomikis centri, romelic parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />

damxmare struqturaa, parlamentis wevrebs ekonomikis, finansebisa da<br />

biznesis sferoebSi kvlevis araerT SesaZleblobas sTavazobs. centri aqveynebs<br />

standartul baraTebs – kvlevas mimdinare, mniSvnelovan sakiTxebTan dakavSirebul<br />

Temebze da avrcelebs parlamentSi. parlamentis wevrebs SeuZliaT individualuri<br />

kvlevis dakveTa, rac konfidencialobis dacviT xdeba. centri aseve<br />

axorcielebs sxvadasxva tipis ekonomikuri informaciis masStabur Seswavlas da<br />

regularulad maspinZlobs konkretul TemaTa Sesaxeb mrgvali magidis irgvliv<br />

Sexvedrebs parlamentisa da biznesseqtoris monawileobiT.<br />

qvemoT mocemulia centris mier <strong>2007</strong> wels momzadebuli zogierTi mniSvnelovani<br />

dokumenti:<br />

standartuli baraTebi:<br />

• ruseTi da ms<strong>of</strong>lio savaWro organizacia;<br />

• saqarTvelos mier dsT-s wevr qveynebTan xelmowerili xelSekrulebebis<br />

analizi;<br />

• saqarTveloSi moqmedi sxvadasxva donori organizaciis saqmianobebi – auditis<br />

struqturaze da administrirebaze muSaobisa da angariSgebis sistemaTa<br />

gamoyenebis gamocdileba ucxoeTis sxvadasxva qveyanaSi.<br />

`Zalze madlieri var biznesisa da ekonomikis centrisa, misi efeqtianobis, pr<strong>of</strong>esionalizmisa<br />

da parlamentisadmi didi mxardaWeris gamo. Cveni <strong>of</strong>isi mWidrod TanamSromlobs<br />

centrTan, romlis muSaoba yovelTvis nay<strong>of</strong>ieria, pr<strong>of</strong>esionalizmzea damyarebuli<br />

da akmay<strong>of</strong>ilebs Cvens moTxovnebsa da saWiroebebs. centris TanamSromlebisgan, gansakuTrebiT<br />

ki – misi menejerisgan, zaza WeliZisgan, yovelTvis kvalificiur da faseul<br />

daxmarebas viRebT.~<br />

Teimuraz murRulia<br />

parlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />

parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />

ekonomikuri kvlevebi:<br />

• irlandiis ekonomikuri ganviTareba, warmatebis saidumlo.<br />

werilobiTi mokvlevebi:<br />

• saqarTvelos savaWro partniorebi, statistikuri informacia – eqsporti<br />

da importi saqonelze da momsaxurebaze, saqarTvelos mTliani savaWro<br />

Semosavali;<br />

• TurqeTis respublikis savaWro politikis perspeqtivebi 2005 da 2006<br />

wlebSi;<br />

• kavSiri sas<strong>of</strong>lo-sameurneo da arasas<strong>of</strong>lo-sameurneo miwas Soris evropis<br />

qveynebSi;<br />

• bavSvTa kvebis saerTaSoriso standartebi saqarTveloSi Cvil bavSvTa<br />

saxlebSi;<br />

5 6<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


• yarsi-Tbilisi-baqos sarkinigzo proeqtis upiratesobebi da naklovanebebi;<br />

• sxvadasxva qveynis auditisa da kontrolis palataTa funqciebi, struqtura<br />

da movaleobebi;<br />

• energousafrTxoebis sakiTxebi saqarTveloSi;<br />

• specialuri ekonomikuri zonebi (CineTis, ruseTis, indoeTis, TurqeTisa da<br />

arabeTis gaerTianebuli saemiroebis gamocdileba);<br />

• biujetis wnexi sxvadasxva qveyanaSi (monacemebi 19 qveynidan);<br />

• samecniero sistemaTa transformacia y<strong>of</strong>il sabWoTa kavSirsa da aRmosavleT<br />

evropis qveynebSi.<br />

`gaxsnidanve centrTan efeqtiani TanamSromloba gvakavSirebs. informaciis gacvlasa<br />

da mudmiv TanamSromlobas kvleviT muSaobaSi yoveldRiuri xasiaTi aqvs. sasurvelia,<br />

rom Cveni gany<strong>of</strong>ilebis, iseve, rogorc centris muSaobiT Cveni parlamentarebi ufro<br />

aqtiurad dainteresdnen da Cveni pr<strong>of</strong>esiuli resursebi maqsimalurad gamoiyenon. am<br />

mizniT Cven vgegmavT centrTan erTad gacnobiTi seminaris mowyobas axalarCeuli parlamentis<br />

wevrebisaTvis. seminari maT daexmareba imis Sesaxeb informaciis miRebaSi, Tu<br />

rogor xorcieldeba parlamentSi kvleviTi saqmianoba da rogor unda miiRo saWiro informacia.~<br />

Tina narsia<br />

parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />

kanonSemoqmedebiTi saqmianobis sainformacio<br />

uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis ufrosi<br />

parlamentis kvleviTi departamentisa<br />

da BEC-is warmomadgenlebi<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

5 7


<strong>of</strong>icialuri prezentacia<br />

saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi<br />

<strong>2007</strong> wlis 24 oqtombers UNDP-is mxardaWeriT saqarTvelos parlamentis erovnul<br />

biblioTekaSi gaimarTa parlamentis axali sainformacio sistemis, veb-gverdis –<br />

http://www.nplg.gov.ge da sxva teqnikuri siaxleebis sajaro prezentacia. warmodgenili<br />

iqna:<br />

• axali interaqtiuli saterminalo sistema/sainformacio kioski;<br />

• moqalaqeTaTvis sxvadasxva resursze ioli da ufaso xelmisawvdomoba: katalogebsa<br />

da eleqtronul gamocemebze axali interaqtiuli sakomunikacio<br />

infrastruqturis saSualebiT, rogoricaa biblioTekis e-klubi.<br />

RonisZiebas eswrebodnen parlamentis wevrebi, mTavrobisa da saerTaSoriso organizaciebis<br />

warmomadgenlebi.<br />

proeqti daafinanses SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagentom (SIDA), gaeros<br />

ganviTarebis programam da saqarTvelos mTavrobam. es proeqti daexmara parlaments,<br />

daenerga adamianuri resursebis marTvis Tanamedrove cifruli sistemebi,<br />

dokumentaciis brunva biblioTekaSi da uzrunveleyo erovnuli biblioTekis TanamSromlebisTvis<br />

specializebuli treningis organizeba.<br />

UNDP-im Caatara specialuri kvleva erovnul biblioTekasTan mimarTebiT, romlis<br />

Sedegebic rekomendaciebTan erTad biblioTekis xelmZRvanelobas gadaeca.<br />

prezentacia saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi<br />

5 8<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


Eevroparlamenti: axali saerTaSoriso monawile saparlamento<br />

reformis procesSi<br />

<strong>2007</strong> wels evroparlamenti saqarTvelos sakanonmdeblo organos reformirebis<br />

procesSi CaerTo. saqarTvelos parlamentis xelmZRvanelobisa da evropasTan integraciis<br />

komitetis TxovniT, saparlamento reformebis centrma xeli Seuwyo<br />

or parlaments Soris TanamSromlobis axali formis damkvidrebas. procesSi aqtiurad<br />

monawileobda EUSP<strong>Georgia</strong> (ix. gv. 40).<br />

saqarTvelos sakanonmdeblo organos yovelTvis hqonda evroparlamentTan aqtiuri<br />

urTierTobebi, magram mxolod politikur doneze. TanamSromlobis axali forma<br />

iTvaliswinebs evroparlamentis teqnikur mxardaWeras, romlis drosac aqcenti<br />

aparatis TanamSromlebze da maT pr<strong>of</strong>esiul ganviTarebaze keTdeba. SeTanxmebis<br />

safuZvelze evroparlamenti organizebas uwevs saswavlo vizitebs da maspinZlobs<br />

saqarTvelos delegacias evroparlamentSi, briuselSi.<br />

<strong>2007</strong> wels pirveli aseTi viziti evroparlamentis sagareo da saSinao politikis<br />

direqtoratTa maspinZlobiT Sedga. erTkvirianma programam – evroparlamenti:<br />

Tanamedrove demokratiuli parlamenti Tavi mouyara 18 monawiles (iuristebs)<br />

Semdegi saparlamento struqturebidan:<br />

• evropasTan integraciis komiteti;<br />

• iuridiul sakiTxTa komiteti;<br />

• iuridiuli departamenti;<br />

• saerTaSoriso urTierTobaTa departamenti;<br />

• parlamentis Tavmjdomaris kabineti.<br />

programis msvlelobisas monawileebi gaecnen evroparlamentis struqturasa<br />

da muSaobas da Sexvdnen evroparlamentis sxvadasxva komitetis, gany<strong>of</strong>ilebisa<br />

da politikuri jgufis warmomadgenlebs, evroparlamentis wevrebs. aseve Sedga<br />

Sexvedrebi evrokavSiri-saqarTvelos saparlamento TanamSromlobis komitetSi<br />

delegaciis TavmjdomaresTan, mari en isler beganTan, da amave delegaciis Tavmjdomaris<br />

moadgilesTan, vitautas landsbergisTan.<br />

saqarTvelos parlamentis TanamSromelTa Sexvedra evroparlamentis wevrebTan mari en<br />

isler beganTan da vitautas landsbergisTan evroparlamentSi, briuseli<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

5 9


saswavlo vizitis ZiriTadi Temebi iyo:<br />

1. evroparlamentis struqturasTan da muSaobasTan dakavSirebuli sakiTxebi:<br />

• evrokavSiris istoriisa da institutebis zogadi mimoxilva;<br />

• evroparlamentis struqtura (politikuri da administraciuli organoebi);<br />

• politikuri jgufebi da maTi saqmianoba evroparlamentSi;<br />

• sakanonmdeblo procesi (evroparlamentis uflebamosileba, misi komitetebi,<br />

evroparlamentisa da evrokomisiis TanamSromloba, Tanagadawyvetilebis<br />

procedura);<br />

• urTierTobebi evrokavSiris wevri, wevrobis kandidati da evropis same–<br />

zoblo politikis qveynebis erovnul parlamentebTan;<br />

• reformebis procesi evroparlamentSi;<br />

• erovnuli parlamentebis roli evrokavSirSi axali wevri qveynis integra–<br />

ciis saqmeSi (litvis magaliTi);<br />

2. evroparlamentisa da saqarTvelos ormxriv urTierTobebTan dakavSirebuli<br />

sakiTxebi (evroparlamentisa da evrokomisiis roli):<br />

• evroparlamentis roli evrokavSirsa da saqarTvelos Soris urTierTobebSi;<br />

• evrokomisiis roli evrokavSirsa da saqarTvelos Soris urTierTobebSi;<br />

• diskusiebi evrokavSiri-saqarTvelos saparlamento TanamSromlobis komi–<br />

tetSi delegaciis TavmjdomaresTan da mis moadgilesTan.<br />

pirveli saswavlo vizitis warmatebiT dasruleba meore vizitis mowyobis winapiroba<br />

gaxda. amrigad, 2008 wlis 3-7 marts evroparlamenti umaspinZlebs parlamentis<br />

aparatis TanamSromelTa meore jgufs, amjerad araiuristebisa. delegaciaSi<br />

Seva 20 warmomadgeneli Semdegi struqturebidan:<br />

• evropasTan integraciis komiteti;<br />

• parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isi;<br />

• sakadro sakiTxTa departamenti;<br />

• kvleviTi departamenti;<br />

• sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamenti;<br />

• saqmiswarmoebis departamenti;<br />

• parlamentis Tavmjdomaris kabineti;<br />

• evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri.<br />

monawileebi gaecnobian evroparlamentis struqturasa da muSaobas, mis rols evrokavSiris<br />

institutebSi, evroparlamentis sxvadasxva departamentisa da gany<strong>of</strong>ilebis<br />

saqmianobas.<br />

da rac ufro mniSvnelovania, jgufis wevrebi Sexvdebian kolegebs monaTesave departamentebidan.<br />

specializebuli Sexvedrebis meSveobiT qarTveli monawileebi<br />

gaecnobian evroparlamentis departamentTa muSaobis principebs, kadrebis Semadgenlobasa<br />

da movaleobebs, im meTodebsa da meqanizmebs, romlebsac isini muSaobis<br />

efeqtianobisTvis iyeneben.<br />

qvemoT warmodgenilia interviu baton piotr novina-konopkasTan, romelic iyo<br />

EUSP<strong>Georgia</strong>-s proeqtis mrCeveli saqarTveloSi, aseve pirveli saswavlo vizitis<br />

maspinZeli evroparlamentSi.<br />

6 0<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


interviu<br />

baton piotr novina-konopkasTan<br />

evroparlamentis erovnul parlamentebTan<br />

urTierTobaTa direqtoratis ufrosi<br />

– es iyo am tipis, anu evropis samezoblo politikis<br />

qveynidan pirveli viziti evroparlamentSi. ra iyo<br />

yvelaze mniSvnelovani, rac saqarTvelos delegaciis<br />

vizitisas SeityveT?<br />

– is, rac CvenTvis briuselSi naTeli gaxda, iyo<br />

qarTvel kolegaTa enTuziazmi da saqarTvelos<br />

parlamentis Cvens standartebTan maqsimaluri<br />

miaxloebisaken swrafva. bevrisTvis saqarTvelo<br />

Soreuli, sadRac, aRmosavleT evropis aRmosavleTiT<br />

mdebare qveyanaa. dRemde igi cotas unaxavs<br />

da amitom bevrma Cemma kolegam axla aRmoaCina es, kidev erTi, WeSmaritad evropuli<br />

qveyana. qarTvelebi swor SekiTxvebs svamdnen da Canda, rom isini gacilebiT<br />

ukeT iyvnen orientirebuli da gaTviTcnobierebuli evropis sakiTxebSi, vidre es<br />

xSirad gvgonia.<br />

neba miboZeT, aqve aRvniSno, rom Cveni qarTveli megobrebis vizitis erT-erTi Sedegi<br />

iyo is, rom politikurma movlenebma, romlebic SemdgomSi saqarTveloSi ganvi-<br />

Tarda, ufro didi interesi gamoiwvia maTSi, vinc am movlenebamde qarTvel sajaro<br />

moxeleebs Sexvda. pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis garda, msgavsi vizitebi saqarTvelos<br />

CvenTan ufro aaxloebs. mxolod citirebas ar vaxden cnobili simRerisa `fiqrebi<br />

jorjiaze~ (<strong>Georgia</strong> on My Mind) – me vgulisxmob saqarTvelos, Tbiliss, kavkasias.<br />

– romeli sxva qveynebis parlamentebis warmomadgenlebi monawileoben evroparlamentis<br />

saswavlo vizitebis programaSi?<br />

– ZiriTad Cveni direqtoratis organizebiT, upirveles yovlisa, viwvevT evrokav-<br />

Siris wevr da kandidat qveyanaTa erovnuli parlamentebis wevrebsa da TanamSromlebs.<br />

es Cveni mTavari mimarTulebaa. rogorc mogexsenebaT, lisabonis damdegi<br />

xelSekrulebis farglebSi, erovnul parlamentebs gacilebiT didi roli daekisrebaT<br />

evrokavSiris gadawyvetilebaTa miRebis saqmeSi. aRniSnulidan gamomdinare,<br />

vgegmavT evroparlamentis procedurebisa da kanonmdeblobis Sesaxeb erovnuli<br />

parlamentebis warmomadgenelTa codnis gaRrmavebas. saintereso faqtia is, rom<br />

bolo dros Cveni xSiri stumrebi axali wevri qveynebis warmomadgenlebi arian –<br />

isini, vinc evrokavSirSi 2004 da <strong>2007</strong> wlebSi Sevidnen. maT kargad ician, Tu raoden<br />

mniSvnelovania evroparlamentis muSaobis Sesaxeb siRrmiseuli informaciis mopoveba.<br />

SeiZleba swored amiT iyos ganpirobebuli is, rom kandidati qveynebis parlamentebic<br />

xSirad sargebloben Cveni programebiT.<br />

kolegebs marto aq ar vmaspinZlobT; Cven aseve vawyobT treningebs maT teritoriaze.<br />

sul male CavatarebT `Cox programas~. Cems kolegebs SeeZlebaT irlandiisa<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

6 1


da albaneTis sakanonmdeblo palatebis warmomadgenlebTan adgilze Sexvedra da<br />

saubari.<br />

rogorc xedavT, Cven marto wevri da kandidati qveynebiT ar SemovifarglebiT;<br />

sagareo politikis direqtoratTan erTad did yuradRebas vuTmobT aseve `potenciur<br />

kandidatebs~, rogorc dasavleT balkaneTis saxelmwifoebs salonikis<br />

samitze uwodes. darwmunebuli var, rom gasul wels saqarTvelos parlamentTan<br />

sawyisi anu `moTelviTi~ etapis Catarebis Semdeg iseTive aqtiurobiTa da enTuziazmiT<br />

gavagrZelebT muSaobas.<br />

ar unda dagvaviwydes arc erovnul parlamentTa delegaciebis politikuri xasiaTis<br />

vizitebi evroparlamentSi, romlebic COSAC-is, erToblivi saparlamento<br />

da erToblivi sakomiteto Sexvedrebis miRma xorcieldeba. da bolos, aRvniSnavdi<br />

im urTierTobebs, romlebic ECPRD-is farglebSi Cvens direqtorats evropis sab-<br />

Wos wevri qveynebis parlamentebTan aqvs.<br />

– evroparlamentSi vizitebi mniSvnelovania mxolod monawile parlamentebisTvis<br />

Tu sakuTriv evroparlamentisTvisac?<br />

– me Rrmad mwams, rom es `ormxrivi bileTia~. Zalze gvaxarebs is faqti, rom SegviZlia,<br />

Cvens stumrebs SevTavazoT daxmareba an platforma gamocdilebisa da<br />

azrTa gasaziareblad. meore mxriv, evroparlamentisTvisac Zalze mniSvnelovania<br />

maTTan yoveldRiuri urTierToba. amis dasturia Cven mier wevri da kandidati<br />

qveynebis parlamentTa mudmivi warmomadgenlebis daxmareba, rac gulisxmobs maTi<br />

briuselSi mudmivad y<strong>of</strong>nis xelSewyobas, evroparlamentSi <strong>of</strong>isebiTa da mowyobilobebiT<br />

aRWurvas da Cvens yoveldRiur saqmianobebSi monawileobis SesaZleblobis<br />

uzrunvely<strong>of</strong>as.<br />

isini swavloben da Cvenc vswavlobT. yvelaze mniSvnelovani ki isaa, rom erTmaneTs<br />

ufro ukeT vecnobiT, riTac vaiolebT TanamSromlobas saerTo miznis misaRwevad.<br />

evroparlaments evropis sakanonmdeblo asparezze privilegirebuli pozicia<br />

uWiravs; amasTanave, `evropis es saparlamento sazogadoeba~ wevri qveynebis kanonmdeblebisagan<br />

Sedgeba. Cven, yvela, evropeli kanonmdeblebi varT da, Sesabamisad,<br />

kanonis uzenaesoba da demokratiis xelSeuxebloba erTad muSaobis stimuls gvaZlevs.<br />

– Tqven erTi <strong>weli</strong> gaatareT TbilisSi, rodesac saqarTveloSi evrokavSiris saparlamento<br />

reformis mxardamWeri proeqtis – EUSP<strong>Georgia</strong>-s – mrCevlad muSaobdiT.<br />

ufro metic, Tqvenma direqtoratma saqarTvelos parlamentis delegaciis<br />

vizits umaspinZla evroparlamentSi. rogor ganixilavdiT evroparlamentisa da<br />

saqarTvelos parlamentis samomavlo TanamSromlobas?<br />

– upirveles yovlisa, msurs, piradi emocia gagiziaroT... me saqarTvelo misi silamazis,<br />

qarTveli xalxis keTilganwyobis, demokratiuli mrwamsisa da evropelobis<br />

gancdis gamo miyvars. CemTvis ormagad sasixarulo iyo, rodesac gairkva, rom<br />

Cvens direqtorats qarTveli kolegebisaTvis raRac kargis gakeTeba SeeZlo. me<br />

guliT msurs saqarTvelos keTildReoba da gisurvebT, erT mSvenier dRes miaRwioT<br />

Tqvens evropul mizans. es ki did muSaobas moiTxovs Tqveni da Cveni mxridan.<br />

6 2<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


imedi maqvs, evropisa da saqarTvelos parlamentebs Soris mudmivi kavSirebi yoveldRiurad,<br />

yovelTviurad da yovelwliurad ufro intensiuri gaxdeba. vici,<br />

rom am kuTxiT evrokavSiris sagareo politikis direqtoratic aqtiurad muSaobs.<br />

parlamentTaSorisi delegacia aRniSnuli TanamSromlobisaTvis kargi platformaa.<br />

piradad me mwams, rom saqarTvelos evropa sWirdeba, evropas ki – saqarTvelo.<br />

wlebis win Cemi qveyana, poloneTi, mowyvetili iyo evropas, Tavis kuTvnil adgils<br />

dedamiwaze. gavida 15 <strong>weli</strong> da Cven suvereniteti xelaxla movipoveT – evrokavSiris<br />

sruluflebiani wevri gavxdiT. es CvenTvis mZime samuSao iyo, magram Cven mas Tavi<br />

gavarTviT. gadawyvetilebebs politikosebi miiReben, sajaro moxelis funqcia ki<br />

maTi aRsrulebaa. me, rogorc evropis moqalaqes, mjera saqarTvelosi.<br />

piotr novina-konopka saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromlebTan erTad<br />

evroparlamentSi, briuseli<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />

6 3


danarTebi<br />

danarTi I. mokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb<br />

6 4<br />

s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7


danarTi II: sakontaqto informacia<br />

UNDP-is proeqti `saqarTvelos<br />

parlamentis saqmianobis<br />

efeqtianobisa da transparentobis<br />

gaumjobeseba~<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamziri #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi A, oTaxi 116<br />

tel./faqsi: +995 32 28 13 78<br />

el. fosta: undp@parliament.ge<br />

manana.salukvadze@undp.org<br />

http://www.undp.org.ge<br />

http://www.cims.ge<br />

UNDP-is proeqti `genderi da<br />

politika samxreT kavkasiaSi~<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamziri #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi C, oTaxi 034<br />

tel.: +995 32 92 36 62<br />

el. fosta: nino.lagvilava@undp.org<br />

http://www.genderandpolitics.ge<br />

http://gender.imereti.ge<br />

saerTaSoriso saqmeTa<br />

erovnul-demokratiuli<br />

instituti (NDI)<br />

mTavari <strong>of</strong>isi<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0108<br />

broses quCa #6<br />

tel.: +995 32 93 58 30, 93 44 81<br />

faqsi: +995 32 93 66 43<br />

el. fosta: ndi@ndi.ge<br />

NDI-s staJiorebis <strong>of</strong>isi<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamziri #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi A, oTaxi 015<br />

tel.: +995 32 93 39 37<br />

el. fosta: interns@ndi.ge<br />

evrokavSiris proeqti saqarTvelos<br />

parlamentis reformebis<br />

mxardaWera (EUSP<strong>Georgia</strong>)<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamziri #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi C, oTaxi 027<br />

tel.: +995 32 98 24 70<br />

el. fosta: bernhard.schloer@gtz.ge<br />

biznesisa da parlamentis<br />

saerTaSoriso asociacia<br />

saqarTvelo (IABP <strong>Georgia</strong>)<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamziri #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

biznesisa da ekonomikis centri<br />

tel.: +995 32 28 26 21, 28 22 23<br />

faqsi: +995 32 92 36 43<br />

el. fosta: giorgi@iabp.org<br />

http://www.iabp.org/georgia<br />

saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />

saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>)<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0108<br />

rusTavelis gamziri #26<br />

tel.: +995 32 99 93 35<br />

faqsi: +995 32 92 02 51<br />

el. fosta:<br />

parliament_info@transparency.ge<br />

http://www.transparency.ge<br />

samoqalaqo sazogadoebis<br />

instituti (CSI)<br />

saTavo <strong>of</strong>isi<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0171<br />

26 maisis moedani #2<br />

tel.: +995 32 94 16 05<br />

faqsi: +995 32 33 04 17<br />

el. fosta: adm@civilin.org<br />

http://www.civilin.org<br />

http://www.civilin.org.ge<br />

CSI-s <strong>of</strong>isi parlamentSi<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamz. #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi C, oTaxi 318<br />

tel.: +995 32 28 13 89<br />

saparlamento reformebis centri<br />

(CPR)<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamz. #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi C, oTaxi 032<br />

tel./faqsi: +995 32 28 17 01<br />

el. fosta: cpr@parliament.ge<br />

aRmosavleT-dasavleTis<br />

saparlamento praqtikis proeqti<br />

(EWPPP)<br />

niderlandebi, amsterdami 1054 EX<br />

roemer visCerstratis 18-2<br />

tel.: +31 20 662 3664<br />

faqsi: +31 20 616 0892<br />

el. fosta: jadler@ewppp.org<br />

http://www.ewppp.org


saparlamento reformebis centri (CPR)<br />

saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />

rusTavelis gamz. #8<br />

saqarTvelos parlamenti<br />

korpusi C, oTaxi 032<br />

tel./faqsi: +995 32 28 17 01<br />

el. fosta: cpr@parliament.ge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!