2007 weli - Parliament of Georgia
2007 weli - Parliament of Georgia
2007 weli - Parliament of Georgia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Jurnali<br />
saparlamento reformis saqmianobebi<br />
(<strong>2007</strong> <strong>weli</strong>)<br />
meoTxe gamocema<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
2008
Jurnali gamoica gaeros ganviTarebis programis proeqtis<br />
`saqarTvelos parlamentis saqmianobis efeqtianobisa da<br />
transparentobis gaumjobeseba~ mxardaWeriT.<br />
Jurnalis redaqtoria saparlamento reformebis centri,<br />
romelic saqarTvelos parlamentis, saqarTveloSi euTos misiis<br />
da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />
<strong>of</strong>isis erToblivi proeqtia.
edaqtorisgan<br />
saparlamento reformebis centri gulwrfel madlierebas gamoxatavs im donori<br />
proeqtebis mimarT, romlebsac saqarTvelos parlamentSi axorcieleben gaeros<br />
ganviTarebis programa (UNDP), saerTaSoriso saqmeTa erovnul-demokratiuli instituti<br />
(NDI), biznesisa da parlamentis saerTaSoriso asociacia – saqarTvelo<br />
(IABP <strong>Georgia</strong>), saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>), evrokomisiis<br />
delegacia/germanuli TanamSromlobis organizacia (EC Delegation/GTZ), samoqalaqo<br />
sazogadoebis instituti (CSI) da aRmosavleT-dasavleTis saparlamento<br />
praqtikis proeqti (EWPPP), maTi TanamSromlobisa da mowodebuli informaciisTvis,<br />
romlis safuZvelzedac SesaZlebeli gaxda am Jurnalis momzadeba.
saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris,<br />
qalbatoni nino burjanaZis misasalmebeli werili<br />
instituciurad Zlieri parlamenti aris demokratiis<br />
garanti, vinaidan igi uzrunvely<strong>of</strong>s moqalaqis<br />
fundamentur uflebas, monawileobdes<br />
sakuTari qveynis marTvaSi. gardamaval periodSi<br />
parlamenti gadamwyvet rols asrulebs WeSmariti<br />
demokratiuli faseulobebisa da dasavluri<br />
principebis damkvidrebaSi.<br />
Cven gvaqvs mtkice neba da valdebuleba, gavagr-<br />
ZeloT reformis procesi parlamentSi, raTa gavaZlieroT<br />
misi warmomadgenlobiTi da kanonSemoqmedebiTi<br />
funqciebi da gavamyaroT misi roli<br />
xelisuflebasTan mimarTebiT.<br />
rogorc parlamentis Tavmjdomare, moxaruli<br />
var, rom Cveni megobrebi da saerTaSoriso sazogadoeba<br />
mzad arian, dagvexmaron Ria da gamWvirvale<br />
sakanonmdeblo organos Seqmnasa da dasavlur<br />
sakanonmdeblo standartebTan mis miaxloebaSi.<br />
parlamentis kompetenciisa da efeqtianobis amaRlebisaTvis<br />
msgavs daxmarebas mudam hqonda arsebiTi<br />
mniSvneloba qveynis politikis gansazRvris,<br />
sazedamxedvelo funqciis Sesrulebisa da sazogadoebasTan<br />
urTierTobis procesSi.<br />
dRes, rodesac saqarTvelos parlamenti emzadeba<br />
axali mowvevisaTvis sagrZnoblad Semcirebuli<br />
SemadgenlobiT, gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs<br />
donorTa mxardaWeris gagrZelebas, mis misadagebas<br />
axal parlamentTan da misi meSveobiT axali<br />
gamowvevebisa da moTxovnebis dakmay<strong>of</strong>ilebas.<br />
Cven madlieri varT yvela Cveni donori organizaciisa,<br />
romelmac mniSvnelovani wvlili Seitana<br />
saparlamento reformebis ganxorcielebaSi, da mivesalmebiT<br />
axal donorebs, romlebsac sakuTari<br />
pr<strong>of</strong>esionalizmisa da gamocdilebis gaziarebis<br />
survili eqnebaT.<br />
me Rrmad mwams, rom Cveni erToblivi da Tanmimdevruli<br />
Zalisxmevis Sedegad saqarTvelos parlamenti<br />
SeZlebs uaxloes momavalSi Zlier da ufro demokratiul<br />
institutad Camoyalibdes.
sarCevi<br />
winasityvaoba .......................................................................................................................... 4<br />
Sesavali .................................................................................................................................... 5<br />
interviu qalbaton nino nakaSiZesTan ................................................................... 8<br />
Tavi I. donorTa saqmianobebis ZiriTadi mimarTulebebi ........................................... 11<br />
warmomadgenlobiTi funqciis gaZliereba ............................................................ 11<br />
kanonSemoqmedebiTi procesis gaumjobeseba ....................................................... 27<br />
saparlamento zedamxedvelobis gaZliereba ........................................................ 37<br />
parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWera ............................................... 38<br />
pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri mxardaWera ................................................................... 41<br />
Tavi II. mniSvnelovani movlenebi saqarTvelos parlamentSi ...................................... 55<br />
biznesisa da ekonomikis centris gaxsna ................................................................. 55<br />
<strong>of</strong>icialuri prezentacia saqarTvelos parlamentis erovnul<br />
biblioTekaSi .................................................................................................................. 58<br />
evroparlamenti: axali saerTaSoriso monawile saparlamento<br />
reformis procesSi ....................................................................................................... 59<br />
interviu baton piotr novina-konopkasTan… ........................................................... 61<br />
danarTebi .................................................................................................................................. 64<br />
danarTi I. Bmokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb ............................... 64<br />
danarTi II. sakontaqto informacia .......................................................................... 65
winasityvaoba<br />
Jurnalis redaqtoria saparlamento reformebis centri (CPR), romelmac is saparlamento<br />
reformis proeqtebis mier mowodebuli informaciis safuZvelze moamzada.<br />
saparlamento reformebis centri aris saqarTvelos parlamentSi saqarTvelo-<br />
Si euTos misiis da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa<br />
<strong>of</strong>isis mxardaWeriT mimdinare proeqti, romelsac zedamxedvelobs parlamentis<br />
Tavmjdomaris mier daniSnuli saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori.<br />
centri donorTa makoordinirebeli organoa da, imavdroulad, parlamentis<br />
Tavmjdomaris kabinetsa da Tavmjdomaris mier daniSnul koordinators daxmarebas<br />
uwevs mimdinare saparlamento reformis saqmianobebis monitoringsa da reformis<br />
Semdgomi miznebis gansazRvraSi. centri mWidrod TanamSromlobs saparlamento<br />
reformis proeqtebTan, regularul sakoordinacio Sexvedrebs awyobs<br />
donorebTan da parlamentSi donorTa saqmianobebis Sesaxeb sainformacio wyaros<br />
funqcias asrulebs.<br />
Jurnali gamoicema gaeros ganviTarebis programis (UNDP) mxardaWeriT da miznad<br />
isaxavs reformis procesis gamWvirvalobis xelSewyobas, parlamentSi donorTa<br />
saqmianobebis Sejamebas da informaciis farTo sazogadoebisaTvis miwodebas. am<br />
gamocemaSi Setanilia informacia <strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi ganxorcielebuli saqmianobebis<br />
Taobaze.<br />
saparlamento reformebis centrs imedi aqvs, rom Jurnali sakuTar wvlils Seitans<br />
parlamentSi donorTa saqmianobebis Sesaxeb sazogadoebis informirebulobis<br />
gaumjobesebaSi da xels Seuwyobs zogadad saparlamento reformis mimarT<br />
interesis zrdas.<br />
<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
Sesavali<br />
meoTxe mowvevis parlamenti ukve asrulebs sakanonmdeblo saqmianobas da axal<br />
samuSaos ganaxlebuli SemadgenlobiT Seudgeba. mocemul etapze gansakuTrebiT<br />
sainteresoa imis Sefaseba, Tu rogor ganxorcielda reformebi <strong>2007</strong> wels, ra iyo<br />
umTavresi amocanebi da romeli donori organizaciebi TanamSromlobdnen parlamentTan<br />
misi ganviTarebisa da gaZlierebisaTvis.<br />
am gamocemaSi mocemulia saparlamento reformis <strong>2007</strong> wlis saqmianobebi, romlebic<br />
sxvadasxva donorma organizaciam ganaxorciela. es proeqtebia:<br />
• `saqarTvelos parlamentis saqmianobis efeqtianobisa da transparentobis<br />
gaumjobeseba~ – gaeros ganviTarebis programa (UNDP);<br />
• `genderi da politika samxreT kavkasiaSi~ – gaeros ganviTarebis programa<br />
(UNDP);<br />
• `parlamentis gaZlierebis programa~ – saerTaSoriso saqmeTa erovnuldemokratiuli<br />
instituti (NDI);<br />
• `maJoritarTa proeqti: informirebuli moqalaqeebi da angariSvaldebuli<br />
xelisufleba~ – saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo<br />
(TI <strong>Georgia</strong>);<br />
• `saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelos~ <strong>of</strong>isi parlamentSi –<br />
saerTaSoriso gamWvirvaloba – saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>);<br />
• evrokavSiris proeqti `saqarTvelos parlamentis reformis mxardaWera~<br />
(EUSP<strong>Georgia</strong>) – evrokomisiis delegacia/germanuli TanamSromlobis<br />
organizacia (EC Delegation/GTZ);<br />
• `samoqalaqo sazogadoeba kanonSemoqmedebiT procesSi~ – samoqalaqo sazogadoebis<br />
instituti (CSI);<br />
• saparlamento programa – biznesisa da parlamentis saerTaSoriso<br />
asociacia – saqarTvelo (IABP <strong>Georgia</strong>);<br />
• `ekonomikis swori marTva da saparlamento zedamxedveloba~ – aRmosavleT-dasavleTis<br />
saparlamento praqtikis proeqti (EWPPP);<br />
• `saparlamento reformebis centri (CPR)~ – saqarTveloSi euTos misia<br />
da euTos demokratiuli institutebisa da adamianis uflebaTa <strong>of</strong>isi<br />
(OSCE/ODIHR).<br />
<strong>2007</strong> wels donorma proeqtebma gaagrZeles muSaoba saparlamento saqmianobis Semdeg<br />
sferoebSi:<br />
warmomadgenloba – <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, TiTqmis yvela donori organizacia<br />
CarTuli iyo parlamentis warmomadgenlobiTi funqciis gaZlierebis<br />
procesSi. donorebma daxmareba mimarTes Semdegi sferoebisaken: kanonSemoqmedebiTi<br />
procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a; parlamentSi arsebuli politikuri<br />
jgufebis mxardaWera; regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis<br />
xelSewyoba (aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWosTan urTierTobis<br />
CaTvliT); genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyoba; informirebuloba<br />
saparlamento saqmianobebis Sesaxeb.<br />
kanonSemoqmedeba – adgilobrivi da saerTaSoriso gamocdilebis uzrunvely<strong>of</strong>iT<br />
donorebma parlaments daxmareba gauwies kanonproeqtTa sruly<strong>of</strong>aSi. <strong>2007</strong> wels<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
evri ram gakeTda evrointegraciis sakiTxebTan dakavSirebiT parlamentis rolis<br />
gaZlierebisTvisac, kerZod, parlamentma miiRo daxmareba kanonmdeblobis samarTlebriv<br />
eqspertizaSi da saerTaSoriso gamocdilebis gaziarebaSi; moewyo treningebi<br />
da ucxo qveynebis parlamentebSi saswavlo vizitebi, gaixsna evrokavSiris<br />
sainformacio da dokumentaciis centrebi (EU IDC) saqarTvelos parlamentsa da<br />
aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWoSi (baTumi).<br />
saparlamento zedamxedveloba – zogierTma donorma aRniSnuli sakiTxis ganxilva<br />
saswavlo vizitebisa da mrgvali magidis irgvliv diskusiebis mowyobiT ganaxorciela.<br />
miuxedavad amisa, saparlamento zedamxedvelobis funqcia kvlav miiCneva<br />
saqarTvelos parlamentis sust mxared. Sesabamisad, axali mowvevis parlamentSi<br />
am funqciis gaZliereba prioriteti unda iyos.<br />
parlamentTaSorisi urTierTobebi – <strong>2007</strong> wels ganxorcielebuli erT-erTi mniSvnelovani<br />
reforma iyo parlamentTaSorisi urTierTobebis ganviTareba aparatis<br />
TanamSromelTa doneze. moewyo araerTi saswavlo mivlineba sazRvargareT, ramac<br />
xeli Seuwyo aparatis pr<strong>of</strong>esionalizmis donis amaRlebas, ucxoel kolegebTan<br />
mWidro kontaqtebis damyarebas da kadrebis motivirebas saerTaSoriso gamocdilebis<br />
dasanergad.<br />
pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri ganviTareba – donorebma gaagrZeles seminarebis, treningebisa<br />
da saswavlo mivlinebebis organizeba, romelTa mizani iyo parlamentis<br />
aparatis gaZliereba da misi miaxloeba Tanamedrove standartebTan da moTxovnebTan.<br />
rac Seexeba teqnikur mxardaWeras, teqnikuri aRWurvilobiT uzrunvely<strong>of</strong>is<br />
mravalwliani, ganuwyveteli procesis Semdeg donorebma aqcenti parlamentSi<br />
sainformacio teqnologiebis strategiis SemuSavebis xelSewyobaze gadaitanes,<br />
risTvisac proeqtebma ganaxorcieles araerTi RonisZieba, rogoricaa: mrgvali<br />
magidis irgvliv diskusiebis mowyoba, parlamentTaSorisi konferenciebisa da saswavlo<br />
mivlinebebis organizeba.<br />
<strong>2007</strong> wels parlamentma da saparlamento reformebis centrma (CPR) gaagrZeles<br />
donorTa regularuli sakoordinacio Sexvedrebis erToblivad organizeba. centris<br />
mizania, uzrunvelyos donorTa saqmianobebis Sesaxeb informirebuloba da<br />
koordinacia gauwios aRniSnul saqmianobebs. msgavs Sexvedrebze donorebi parlamentis<br />
Tavmjdomaris mier daniSnul saerTaSoriso donori proeqtebis koordinators<br />
acnoben saqmis viTarebas, iReben informacias da sxva donorebTan aTanxmeben<br />
TavianT saqmianobebs, raTa ar moxdes maTi Tanxvedra da yuradReba daeTmos<br />
sxva naklovanebebs. donorTa sakoordinacio Sexvedrebze imarTeba diskusiebi,<br />
romelTa mizania parlamentsa da donorebs Soris saerTo azris Camoyalibeba da<br />
parlamentis sasikeTod erToblivi gadawyvetilebebis miReba.<br />
2008 wlis arCevnebis Semdeg, rodesac parlamentis wevrTa raodenoba Semcirdeba,<br />
donorTa uwyvet mxardaWeras reformis procesSi gadamwyveti mniSvneloba eqneba.<br />
aucilebelia gagrZeldes moqmedi, warmatebuli proeqtebi da ganxorcieldes<br />
axali, konkretul moTxovnebze morgebuli da Sedegebze orientirebuli iniciativebi.<br />
es saWiroa, raTa mniSvnelovnad iqnes miCneuli Zlieri, damoukidebeli da<br />
efeqtiani parlamentis Seqmna, romelic sapatio adgils daimkvidrebs sazogadoebasTan<br />
da mTavrobasTan mimarTebiT.<br />
saparlamento reformis saqmianobaTa Sesaxeb Jurnalis es, meoTxe gamocema Sedgeba<br />
ori Tavisa da ori danarTisagan. pirvel TavSi aRwerilia donorTa saqmianobebis<br />
ZiriTadi mimarTulebebi, rogoricaa: warmomadgenloba, kanonSemoqmedeba,<br />
<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
saparlamento zedamxedveloba da parlamentTaSorisi urTierTobebi. ganxilulia<br />
agreTve donorTa mxardaWera pr<strong>of</strong>esiul da teqnikur sferoebSi. meore<br />
TavSi mimoxilulia is mniSvnelovani movlenebi, romlebic parlamentSi donorTa<br />
xelSewyobiT ganxorcielda. danarTebi iZleva zogad informacias calkeuli<br />
proeqtis da misi sakontaqto informaciis Sesaxeb.<br />
amasTanave, Jurnali moicavs or intervius: pirveli – interviu saqarTvelos parlamentis<br />
wevrTan, evropasTan integraciis komitetis TavmjdomaresTan, qalbaton<br />
nino nakaSiZesTan, romelic, rogorc parlamentis Tavmjdomaris mier daniSnuli<br />
saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori, piradad uwevs monitorings<br />
donorTa saqmianobebs; amdenad, reformis procesis miseuli aRqma metad mniSvnelovania.<br />
meore – interviu evroparlamentis erovnul parlamentebTan urTier-<br />
Tobis direqtoratis xelmZRvanelTan, baton piotr novina-konopkasTan, romelic<br />
evroparlamentSi umaspinZla saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromelTa<br />
pirvel saswavlo vizits. interviuSi igi gamoxatavs sakuTar Sexedulebas aRniSnuli<br />
vizitis Sesaxeb da mimoixilavs am or instituts Soris arsebuli TanamSromlobis<br />
zogierT mniSvnelovan aspeqts.<br />
da bolos, Jurnali asaxavs parlamentis aparatis TanamSromelTa mosazrebebsa da<br />
ideebs. swored aparatia am institutis sayrdeni da donorTa daxmarebis uSualo<br />
beneficiari. es gamocema aris pirveli mcdeloba, sazogadoebas im pirovnebaTa<br />
Sexedulebebi gaacnos, romelTa saqmianobac zegavlenas axdens parlamentis mu-<br />
Saobaze da romelTac ukeT ician, Tu ra RonisZiebebis gatarebaa saWiro, raTa parlamenti<br />
ufro Zlier institutad gardaiqmnas. parlamentis kadrebi gamoxataven<br />
ganxorcielebuli reformebisadmi TavianT damokidebulebas, mianiSneben im problemebze,<br />
romlebic reformis procesSi unda gadaiWras, da gvTavazoben sakuTar<br />
mosazrebebs viTarebis SesaZlo gaumjobesebis mizniT.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
interviu<br />
qalbaton nino nakaSiZesTan<br />
saqarTvelos parlamentis wevri, evropasTan integraciis<br />
komitetis Tavmjdomare, parlamentis Tavmjdomaris mier<br />
daniSnuli saerTaSoriso<br />
donori proeqtebis koordinatori<br />
– rogor daaxasiaTebdiT <strong>2007</strong> wels saparlamento<br />
reformis procesebTan mimarTebiT?<br />
– SeiZleba iTqvas, rom <strong>2007</strong> wels Cven srulad ganvaxorcieleT<br />
instituciuri ganmtkicebis procesis<br />
sawyisi etapi, rac sakmaod nay<strong>of</strong>ieri iyo parlamentis<br />
ganviTarebisaTvis.<br />
rasakvirvelia, <strong>2007</strong> wlis erT-erT umniSvnelovanes<br />
movlenad unda miviCnioT evroparlamentTan intensiuri TanamSromlobis dawyeba,<br />
romelic Cveni kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis xelSewyobas iTvaliswinebs. evroparlamentis<br />
daxmarebiT 18-ma qarTvelma monawilem ukve gaiara treningi briuselSi,<br />
xolo kidev 20 TanamSromeli trenings 2008 wlis dasawyisSi gaivlis. Cven<br />
vimedovnebT, rom programa momavalSic gagrZeldeba.<br />
– bolo dros donorma proeqtebma aqcenti parlamentis wevrebidan parlamentis<br />
aparatis TanamSromlebze gadaitanes, risi naTeli magaliTicaa specialurad aparatisTvis<br />
organizebuli saswavlo vizitebi. rogor SeafasebdiT aRniSnul midgomas?<br />
– Cven darwmunebuli varT, rom pr<strong>of</strong>esiul unar-CvevaTa ganviTarebis procesSi<br />
ZiriTadi aqcenti unda gakeTdes aparatis TanamSromlebze, romlebic, parlamentis<br />
wevrebisgan gansxvavebiT, parlamentSi ufro xangrZlivad muSaoben da samuSaos<br />
udides nawils asruleben. didi mniSvneloba aqvs maTi pr<strong>of</strong>esiuli unar-Cvevebis<br />
amaRlebasa da daxvewas.<br />
cxadia, erovnul parlamentebSi an Tundac evroparlamentSi mivlinebiT an SedarebiT<br />
grZelvadiani staJirebis programebSi monawileobiT aparatis TanamSromlebi<br />
mniSvnelovan gamocdilebas da damatebiT stimuls iReben.<br />
– aqvs Tu ara donorTa daxmarebas kvlav gadamwyveti mniSvneloba parlamentisa-<br />
Tvis?<br />
– Cven madlieri varT yvela donori organizaciisa nay<strong>of</strong>ieri TanamSromlobisa-<br />
Tvis. darwmunebiT SemiZlia aRvniSno, rom Cveni parlamenti mxolod moxaruli<br />
iqneba, Tu gagrZeldeba donorTa daxmareba. mas mxolod materialuri Rirebuleba<br />
ki ar aqvs, aramed faseulia imiTac, rom parlamentis saWiroebaTa Sefasebas da ganviTarebisaTvis<br />
aucilebeli saqmianobebis uzrunvely<strong>of</strong>as emsaxureba.<br />
<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
– 2008 wlis arCevnebis Semdeg saqarTvelos axali parlamenti eyoleba. sainteresoa,<br />
gauziarebT Tu ara axal deputatebsa da potenciur donorebs parlamentsa da<br />
donorebs Soris TanamSromlobis ZiriTad principebs.<br />
– Cven kidev erTxel gamovxatavT Cvens madlierebas donorTa faqizi da moqnili<br />
midgomisaTvis, romelic metad mniSvnelovania ganviTarebadi demokratiis iseTi<br />
qveynisaTvis, rogoric saqarTveloa. swrafad cvalebadi realiebi Sesabamis gamoxmaurebas<br />
saWiroebs. aucilebelia, saerTaSoriso donorebma gaacnobieron arsebuli<br />
garemoebebi da sakuTari programebi parlamentis moTxovnebs moargon.<br />
aranakleb mniSvnelovania is, rom parlamenti aqtiurad monawileobdes reformis<br />
procesSi, gansakuTrebiT – sakuTari ideebis gansazRvrasa da wamoyenebaSi. aseve<br />
aucilebelia, sxvadasxva iniciativaze muSaobis procesSi parlamentma da donorebma<br />
erToblivad SeimuSaon samoqmedo gegma da strategia, raTa Camoyalibdes<br />
erTiani azri, rac nebismieri proeqtis efeqtianad da Seuferxeblad ganxorcielebis<br />
garanti iqneba.<br />
– saparlamento saqmianobis romel sferoebze unda gaakeTon aqcenti donorma<br />
organizaciebma 2008 wels?<br />
– metad mniSvnelovania, Tu donorebi sakuTar pr<strong>of</strong>esiul da finansur resursebs<br />
saparlamento kontrolis funqciis gaZlierebisaken mimarTaven; aqve unda aRiniSnos<br />
parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis SesaZleblobaTa ganviTarebis da aparatisTvis<br />
parlamentis wevris kiTxvis momzadebis teqnikaSi treningebis mowyobis aucilebloba.<br />
aseve sasargeblo iqneba umravlesobasa da opozicias Soris urTierTobis warmarTvis<br />
sakiTxze seminarebis mowyoba. da, rasakvirvelia, udidesi mniSvneloba<br />
mieniWeba evropis qveyanaTa parlamentebSi saswavlo vizitebisa da staJirebis<br />
programebis organizebas.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
Tavi I. donorTa saqmianobebis ZiriTadi<br />
mimarTulebebi<br />
warmomadgenlobiTi funqciis gaZliereba<br />
saqarTvelos konstituciiT uzrunvely<strong>of</strong>ili parlamentis warmomadgenlobiTi<br />
funqciis mniSvnelobidan gamomdinare, <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, TiTqmis<br />
yvela donorma organizaciam sakuTari resursebi swored am funqciis gaZlierebisaken<br />
mimarTa. donorTa daxmareba ramdenime mimarTulebad daiyo da Tanxvedris<br />
Tavidan asacileblad TiToeulma saqmianobis sakuTari sfero SearCia. es sferoebia:<br />
• kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a;<br />
• parlamentSi arsebuli politikuri jgufebis mxardaWera;<br />
• regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba (aWaris<br />
avtonomiuri respublikis umaRles sabWosTan urTierTobis CaTvliT);<br />
• genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyoba;<br />
• informirebuloba saparlamento saqmianobebis Sesaxeb.<br />
kanonproeqtis ganxilva fokus-jgufSi<br />
kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>a<br />
parlamentis wevrebs, romlebic sakuTar amomrCevlebs warmoadgenen, moeTxovebaT<br />
kanonSemoqmedebiT procesSi sazogadoebis aqtiuri CarTva, mimdinare kanon-<br />
SemoqmedebiTi procesis Sesaxeb misi informireba da sazogadoebis interesebis<br />
dacviT moqmedeba. am miznis misaRwevad donorebi uzrunvely<strong>of</strong>en sxvadasxva tipis<br />
mxardaWeras, rogoricaa: sajaro mosmenaTa organizeba, kanonproeqtTa ganxilvebis<br />
mowyoba, kanonSemoqmedebiT procesSi damoukidebel eqspertTa CarTva da misi<br />
modernizaciisaTvis informaciuli teqnologiebis saSualebaTa danergva.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
1 1
sajaro mosmenebi<br />
saerTaSoriso saqmeTa erovnul-demokratiuli instituti (NDI) Tavisi saparlamento<br />
proeqtis farglebSi yovelwliurad exmareba parlamentis komitetebs sajaro<br />
mosmenaTa organizebaSi. <strong>2007</strong> wels komitetebTan institutis TanamSromlobis mizani<br />
iyo sxdomaTa dRis wesrigebisa da Sesabamisi masalebis momzadeba, arasamTavrobo<br />
organizaciebisa da eqspertebis mowveva da masmediasTan urTierToba.<br />
NDI-m iTanamSromla janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetTan,<br />
ris Sedegadac daigegma sajaro mosmenaTa Tbilisis gareT mowyoba. eqspertTaA da<br />
stumarTa mowvevis, dRis wesrigis SemuSavebis, sakomiteto mosmenebTan dakavSirebuli<br />
lojistikuri sakiTxebis mogvarebaze konsultacias instituts uwevda parlamentis<br />
wevri, janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetis Tavmjdomare,<br />
giorgi wereTeli. mosmenebi mieZRvna hospitalizaciisa da siRaribis<br />
daZlevis saxelisuflebo gegmis Sesaxeb moqalaqeTa informirebas. maT eswrebodnen<br />
maJoritari parlamentis wevrebi, saparlamento opoziciis, xelisuflebis warmomadgenlebi<br />
da moqalaqeebi. xelisuflebis warmomadgenlebma moqalaqeebs gaacnes<br />
informacia kanonproeqtis Sesaxeb, ris Semdegac moqalaqeebma xelisuflebis<br />
warmomadgenlebs dausves kiTxvebi axali gegmis Sesaxeb da gauziares mosazrebebi<br />
arsebul momsaxurebaTa gaumjobesebis Taobaze. moqalaqeTa Sexedulebebi mniSvnelovani<br />
iyo parlamentisaTvis aRniSnul saxelisuflebo iniciativaTa Semdgomi<br />
damuSavebis TvalsazrisiT.<br />
NDI-s mxardaWera aseve miiRo regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa da maRalmTiani<br />
regionebis komitetma. institutma moawyo ori sajaro mosmena aWaris regionSi,<br />
romelTa mizani iyo adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobaSi<br />
moqalaqeTa monawileobis Sesaxeb kanonproeqtis ganxilva da `adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis saxelmwifo zedamxedvelobis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Sesrulebis Taobaze mosazrebaTa gacnoba. mosmenebs<br />
daeswrnen: 200 moqalaqe, aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sab-<br />
Wos, arasamTavrobo organizaciebisa da pr<strong>of</strong>esiuli kavSirebis warmomadgenlebi.<br />
mowveulma eqspertebma damswreT detalurad auxsnes kanonproeqti. moqalaqeebma<br />
da samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebma dasves kiTxvebi adgilobrivi<br />
xelisuflebis funqciebisa da valdebulebebis Sesaxeb. es iyo pirveli SemTxveva,<br />
rodesac moqalaqeebs saSualeba miecaT, pirispir gasaubrebodnen sakuTar arCeul<br />
warmomadgenlebs da maTTan mtkivneuli sakiTxebi ganexilaT.<br />
kanonproeqtTa Sefaseba sazogadoebrivi azris gamokiTxvis meSveobiT<br />
kanonSemoqmedebiT procesSi sazogadoebis CarTvisa da sxvadasxva kanonproeqtis<br />
mimarT misi damokidebulebis gagebis gansxvavebul formas mimarTa saerTaSoriso<br />
gamWvirvaloba – saqarTvelom (TI <strong>Georgia</strong>). man fokus-jgufebis meSveobiT<br />
Caatara sazogadoebrivi azris gamokiTxva mniSvnelovan kanonproeqtebze, moiwvia<br />
sxvadasxva sferos pr<strong>of</strong>esionalebi, raTa maT monawileoba mieRoT diskusiebSi da<br />
gaeziarebinaT sakuTari mosazrebebi ama Tu im kanonproeqtTan dakavSirebiT. bolos<br />
organizaciam kvlevis Sedegebi gaacno saparlamento struqturebs da arasaparlamento<br />
uwyebebs. angariSebi agreTve moicavda aRniSnul sakiTxebTan dakav-<br />
SirebiT saerTaSoriso gamocdilebis mokle analizs.<br />
1 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
<strong>2007</strong> wels organizaciam ganaxorciela sazogadoebrivi azris gamokiTxva Semdeg<br />
kanonproeqtebze:<br />
• `sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseblobisa da korufciis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze<br />
(aprilSi);<br />
• `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi, `saqar-<br />
Tvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobisa<br />
da disciplinuri samarTalwarmoebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi da saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi cvlilebebisa da<br />
damatebebis Setanis Taobaze (ivnisSi);<br />
• `saxelmwifo qonebis privatizebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis Taobaze (ivlisSi).<br />
TiToeuli gamokvleva emyareboda fokus-jgufebTan Sexvedrebs, romlebsac<br />
eswrebodnen parlamentis, adgilobrivi xelisuflebis organoebis, Sesabamisi<br />
saxelmwifo struqturebis, arasamTavrobo organizaciebis, maJoritar parlamentis<br />
wevrTa biuroebis warmomadgenlebi, Jurnalistebi da moqalaqeebi. sazogadoebrivi<br />
azris gamokvlevis Sedegebi da angariSebi ganTavsebulia veb-gverdze<br />
– http://www.parliament.ge/index.php?lang_id=ENG&sec_id=1091.<br />
Ria da gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi procesis uzrunvely<strong>of</strong>aSi mniSvnelovan<br />
rols asrulebs samoqalaqo sazogadoebis instituti (CSI). institutis veb-gverds<br />
– http://www.civilin.org.ge farTod iyeneben isini, visac ama Tu im kanonproeqtis gacnoba<br />
surs. <strong>2007</strong> wels CSI-m sakuTar veb-gverdze 300-ze meti kanonproeqti gana-<br />
Tavsa. Tbilissa da regionebSi 2000-mde momxmarebeli gaecno 150-ze met ufaso<br />
eleqtronul biuletens (qarTul da inglisur enebze), romlebic moicavda kanonproeqtTa<br />
mokle anotaciebs da saqarTvelos parlamentsa da aWaris avtonomiuri<br />
respublikis umaRles sabWoSi SemuSavebuli samuSao variantebis teqstebs.<br />
gaeros ganviTarebis programis (UNDP) mxardaWeriT dainerga specialuri kanon-<br />
SemoqmedebiTi kompiuteruli programa, romlis meSveobiTac SesaZlebeli gaxda<br />
kanonproeqtTa parlamentSi gavrcelebis regulireba. UNDP-is proeqtis farglebSi<br />
programis gamoyenebis Sesaxeb treningi Cautarda kanonSemoqmedebiT<br />
procesSi monawile aparatis TanamSromlebs. programis srulad danergva rTuli<br />
da xangrZlivi procesia, vinaidan sa Wiroa misi modernizeba Semdegi punqtebis<br />
gaTvaliswinebiT: (i) saqarTvelos parlamentis reglamentSi cvlilebebis Setana,<br />
(ii) axali, Sida saqmiswarmoebis procesebis danergva, formalizacia da racionalizacia,<br />
(iii) Sida, saparlamento struqturebis cvlileba.<br />
Sesabamisad, UNDPUNDP gegmavs Tavisi proeqtis dasrulebamde am kompiuteruli programebis<br />
sruly<strong>of</strong>as. mniSvnelovania programaTa mdgradobis uzrunvely<strong>of</strong>a, raTa<br />
Sesabamisma departamentma maTi Seuferxeblad gamoyeneba proeqtis dasrulebis<br />
Semdegac SeZlos. kompiuteruli programebis SemoRebiT proeqtma xeli Seuwyo<br />
parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>iss, kontrolis palatas, erovnul banks, finansTa<br />
saministrosa da saxelmwifo xazinas Soris urTierTobaTa gaumjobesebas.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
1 3
UNDP-im aseve xeli Seuwyo saparlamento struqturebsa da dargobriv saministroebs<br />
Soris informaciis gacvlis gaumjobesebuli formiT koordinirebas. aRniSnuli<br />
informacia exeba parlamentis plenarul sxdomebs, komitetebisa da droebiTi<br />
komisiebis sxdomebs, maT dRis wesrigs, Setyobinebas sxdomebze damswre savaldebulo<br />
<strong>of</strong>icialur pirTa Sesaxeb.<br />
organizaciam SeimuSava da gamoaqveyna saqarTveloSi arsebuli kanonSemoqmedebiTi<br />
procedurebis Sesaxeb sainformacio masalebi, romlebic gavrcelda samoqalaqo<br />
sazogadoebis organizaciebsa da masmediaSi saparlamento saqmianobebis gam-<br />
Wvirvalobis xelSewyobis mizniT.<br />
UNDP-im aseve moamzada specialuri kompiuteruli programebi da warmoadgina<br />
rekomendaciebi saqarTvelos konstituciaSi cvlilebebis Setanis Sesaxeb kanonproeqtis<br />
ganxilvis procesTan dakavSirebiT. misi proeqtis mier Seqmnili vebportali<br />
aqtiurad gamoiyeneboda SemoTavazebuli cvlilebebis sajaro ganxilvebis<br />
dros.<br />
UNDP-is proeqtis Sedegebis Sefaseba<br />
parlamentSi arsebuli politikuri jgufebis mxardaWera<br />
<strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, parlamentSi arsebuli politikuri jgufebi<br />
donorTa mTavar beneficiarebad miiCneodnen, gansakuTrebiT – qveyanaSi bolo<br />
dros ganviTarebuli politikuri movlenebis Semdeg. saparlamento fraqciaTa<br />
poziciis gamyarebis, maTi warmomadgenlobiTi funqciis gaZlierebisa da saqarTvelos<br />
parlamentis reglamentis struqturuli gaumjobesebis xelSewyobis proces-<br />
Si aqtiurad monawileobdnen NDI da euTos misia saqarTveloSi (OSCE).<br />
amasTanave, EUSP<strong>Georgia</strong>-m saqarTvelos parlamentSi evrokavSiris sainformacio da<br />
dokumentaciis centris (EU IDC) gaxsniT uzrunvelyo saparlamento fraqciebis yoveldRiuri<br />
sainformacio momsaxureba maTTvis Jurnal-gazeTebis miwodebiT.<br />
1 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
fraqciaTa ganviTareba<br />
NDI-m gaagrZela `fraqciaTa ganviTarebis programis~ ganxorcieleba da wlis dasawyisSi<br />
konsultaciebi gamarTa saparlamento fraqciebTan maTi moTxovnebis<br />
gansazRvrisa da TiToeuli politikuri jgufisaTvis individualuri programis<br />
momzadebis mizniT. moTxovnebis Seswavlis Semdeg institutma fraqciaTa wevrebs<br />
sxvadasxva Temaze mravali treningi da konsultacia Cautara.<br />
institutma damatebiT iTanamSromla fraqciebTan maTi organizaciuli struqturis<br />
Seswavlisa da samuSao procedurebis gaumjobesebis xelSewyobis mizniT, aseve<br />
fraqciaTa Sida da gare komunikaciis meqanizmebis ganviTarebisaTvis, raTa fraqciam<br />
SeZlos Tavis miRwevaTa da prioritetTa Sesaxeb sazogadoebis informireba.<br />
fraqciebis moTxovnebidan gamomdinare, NDI-s daxmareba Semdeg sferoebs moicavda:<br />
• fraqciaSi funqciaTa ganawilebis sruly<strong>of</strong>a;<br />
• fraqciis saqmianobis wesebis SemuSaveba an ganviTareba;<br />
• politikuri partiis kanonSemoqmedebiTi saqmianobis xelSewyoba da<br />
koordinireba;<br />
• fraqciis sakomiteto saqmianobis gaumjobeseba;<br />
• fraqciaSi disciplinis ganmtkiceba;<br />
• fraqciis sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba;<br />
• politikur partiasTan komunikacia da koordinacia;<br />
• `samTavrobo saaTebis~ gamoyeneba mTavrobis wevrebisaTvis kiTxvebis<br />
dasasmelad.<br />
`NDI-s `fraqciaTa ganviTarebis programa~ uaRresad seriozuli da Rirebuli mxarda-<br />
Weraa saparlamento fraqciebisTvis. Ees aris konkretulad gansazRvruli daxmareba,<br />
romelic srulad akmay<strong>of</strong>ilebs Cvens moTxovnebsa da saWiroebebs. wlis ganmavlobaSi<br />
institutma Cvens iuristebs, arCevnebis damkvirveblebsa da fraqciaTa wevrebs araerTi<br />
treningi Cautara imasTan dakavSirebiT, Tu rogori unda y<strong>of</strong>iliyo CvenTvis damdegi<br />
arCevnebisaTvis mzadebis procesi. vimedovnebT, rom NDI msgavs daxmarebas 2008 welsac<br />
gaagrZelebs.~<br />
M<br />
manana naWyebia<br />
parlamentis wevri<br />
Mfraqcia `memarjvene opozicia~<br />
opoziciis rolis gaZliereba<br />
2006 wels saqarTveloSi euTos misiam EUSP<strong>Georgia</strong>-sTan erTad organizeba gauwia<br />
saqarTvelos parlamentSi germaniis bundestagis y<strong>of</strong>ili generaluri mdivnis,<br />
pr<strong>of</strong>esor volfgang cees vizits, romelic miznad isaxavda saqarTvelos parlamentis<br />
reglamentis Sefasebas opiziciis samarTlebrivi da finansuri statusis<br />
asaxvis kuTxiT. aRniSnuli vizitis Sedegad pr<strong>of</strong>esorma ceem <strong>2007</strong> wels parlaments<br />
warudgina dokumenti `saqarTvelos parlamentis reglamentis Sefaseba<br />
opoziciis samarTlebrivi da finansuri statusis gaTvaliswinebiT~, romelic<br />
eyrdnoba samarTlebriv dokumentebs, reglaments da saqarTvelos konstitucias,<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
1 5
saparlamento fraqciebisa da bavariis delegaciis Sexvedra<br />
agreTve avtoris konsultaciebs parlamentis wevrebTan. dokumentSi mocemulia<br />
rekomendaciebi reglamentis Semdgomi daxvewisaTvis, romlis mizaniaA opoziciis<br />
rolis gaZliereba.<br />
zogierTi rekomendacia pr<strong>of</strong>esor cees angariSidan:<br />
• `yvelaze did opoziciur fraqcias deputatebis raodenobis da ara arCevnebis Sedegebis<br />
mixedviT unda mieces vice-spikeris (Tavmjdomaris moadgilis) adgili.~<br />
• `parlamentis biujetidan gamoy<strong>of</strong>ili finansuri da teqnikuri mxardaWera sruli<br />
moculobiT unda ganawildes fraqciebs Soris. yvela fraqcias unda mieces Tanabari<br />
ZiriTadi dafinanseba minimaluri raodenobis mowyobilobiT uzrunvely<strong>of</strong>is mizniT.<br />
darCenili resursebi proporciulad unda ganawildes.~<br />
• `<strong>of</strong>icialuri umravlesobisa da umciresobis dafuZnebis maregulirebeli wesebi<br />
guldasmiT unda gadaixedos, ramdenadac gaerTianebuli opoziciis formireba<br />
saqarTvelos parlamentis msgavsi mravalpartiuli parlamentebisTvis usafuZvlo da<br />
miuRwevelia.~<br />
• `biuros Semadgenloba sxvagvarad unda ganisazRvros. fraqciebi biuroSi proporciulad<br />
unda iyvnen warmodgenili, dawyebuli erTi ZiriTadi adgilis micemiT. biuros<br />
sxdomebi daxurulad unda gaimarTos konsensusisa da kompromisebis miRwevis SesaZleblobebis<br />
gazrdis mizniT.~<br />
• `komitetis Tavmjdomares ar unda mieces riggareSe sxdomebis mowvevisa da konsultantebis<br />
daqiravebis individualurad gadawyvetis ufleba. am sakiTxebze gadawyvetilebis<br />
miRebisTvis mizanSewonili iqneba SeTanxmebis miRweva komitetSi Seqmnili<br />
mcirericxovani ara<strong>of</strong>icialuri jgufis farglebSi, romlis SemadgenlobaSic Sevlen<br />
Tavmjdomare, moadgile da TiTo wevri komitetSi warmodgenili yvela fraqciidan.~<br />
opoziciis gaZlierebis kuTxiT muSaoba marto zemoxsenebuli dokumentiT ar Sem<strong>of</strong>arglula.<br />
<strong>2007</strong> wlis 19-21 ivniss saqarTvelos parlaments ewvia bavariis regionaluri<br />
parlamentis (landTagis) delegacia, romelmac qarTvel kolegebs<br />
saparlamento opoziciis rolisa da parlamentis reglamentis Sesaxeb sakuTari<br />
gamocdileba gauziara. delegacia Sedgeboda landTagis wevrebisa da aparatis<br />
TanamSromlebisagan. mas axlda pr<strong>of</strong>esori volfgang ceec. viziti moamzades<br />
1 6<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
saqarTvelos parlamentma, saqarTveloSi euTos misiam, saparlamento reformebis<br />
centrma da EUSP<strong>Georgia</strong>-m.<br />
regionalur doneze sazogadoebasTan urTierTobis xelSewyoba<br />
parlamentisTvis sazogadoebasTan urTierTobis uzrunvely<strong>of</strong>a ara marto TbilisSi,<br />
aramed regionalur donezedac aucilebelia. mniSvnelovania regionis<br />
mosaxleobasTan mudmivi kontaqti da misi informireba sakanonmdeblo sferoSi<br />
mimdinare yvela mniSvnelovani movlenis Sesaxeb. regionalur doneze sazogadoebasTan<br />
urTierToba uzrunvely<strong>of</strong>ili iyo:<br />
• maJoritari parlamentis wevrebis daxmarebiT maT amomrCevlebTan urTierTobaSi;<br />
• dasavleT saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis mxardaWeriT;<br />
• aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos saqmianobis xelSewyobiT.<br />
PmaJoritari parlamentis wevrebis daxmareba amomrCevlebTan urTierTobaSi<br />
<strong>2007</strong> wels TI <strong>Georgia</strong>-m didi britaneTis saelCos mxardaWeriT gaagrZela programa<br />
– maJoritarTa proeqti: informirebuli moqalaqeebi da angariSvaldebuli xelisufleba.<br />
aRniSnuli proeqtis farglebSi, romlis mizani iyo maJoritarebsa da<br />
maT amomrCevlebs Soris komunikaciis xelSewyoba, TI <strong>Georgia</strong>-m regionebSi moawyo<br />
Sexvedrebi maJoritar parlamentis wevrebTan da maT biuroebTan TanamSromlobiT.<br />
Sexvedrebze moqalaqeebi gaecnen parlamentSi bolo dros ganviTarebul movlenebs;<br />
maT miecaT saSualeba, ganexilaT sxvadasxva kanonproeqti da gamoeTqvaT<br />
TavianTi azri raionebSi arsebul problemebze.<br />
regionaluri Sexvedra maJoritar deputatebTan<br />
maJoritarTa saparlamento saqmianobis Sesaxeb moqalaqeTa informirebulobis<br />
xelSewyobis mizniT TI <strong>Georgia</strong>-m dabeWda da regionalur Sexvedrebze posterebis<br />
saxiT warmoadgina kenWisyrebisas maJoritarTa mier xmis micemis amsaxveli Canawerebi.<br />
maJoritar parlamentis wevrTa biuroebisa da moqalaqeebis garda, Sexvedrebs<br />
adgilobrivi masmediis warmomadgenlebic eswrebodnen.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
1 7
parlamentis <strong>of</strong>icialuri wamomadgenloba dasavleT saqarTveloSi<br />
regionalur doneze sainformacio mxardaWeris xelSewyobis mizniT parlamentis<br />
regionaluri <strong>of</strong>isis gaxsnis iniciativa 2005 wels ganxorcielda. UNDP-is mxardaWeriT<br />
quTaisSi gaixsna dasavleT saqarTveloSi parlamentis pirveli <strong>of</strong>icialuri<br />
warmomadgenloba.<br />
dResdReobiT <strong>of</strong>isi mosaxleobas uzrunvely<strong>of</strong>s informaciiT da mis moTxovnebs<br />
acnobs parlaments; <strong>of</strong>iss aseve mWidro urTierTobebi aqvs adgilobriv arasamTavrobo<br />
organizaciebTan da masmediasTan.<br />
<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi UNDP-im <strong>of</strong>iss teqnikuri da meTodologiuri mxardaWera<br />
gauwia Semdeg sakiTxebSi:<br />
• saWiro treningebis identificireba;<br />
• samizne jgufebis gansazRvra (parlamentis wevrebi, maJoritar parlamentis<br />
wevrTa biuroebis TanamSromlebi, masmedia, arasamTavrobo organizaciebi);<br />
• individualuri pirebisa da moqalaqeTa jgufebis miRebis organizeba;<br />
• moqalaqeTa werilebisa da saCivrebis daxarisxeba da maTi Sesabamis saxelmwifo<br />
organoebSi gadanawileba;<br />
• <strong>of</strong>icialuri pirebisa da samizne jgufebisaTvis treningebis, samuSao Sexvedrebisa<br />
da seminarebis mowyoba.<br />
garda amisa, UNDP gegmavs axali warmomadgenlobiTi <strong>of</strong>isebis gaxsnas saqarTvelos<br />
sxva regionebSic (aRmosavleT da samxreT saqarTveloSi).<br />
EUSP<strong>Georgia</strong> saqarTvelos parlamentis regionalur <strong>of</strong>iss quTaisSi daexmara<br />
evropis qveynebis parlamentebis amsaxveli fotogalereis gaxsnaSi, romelic<br />
saqarTvelos parlamentSi <strong>2007</strong> wlis martSi Seqmnili fotogalereis identuria.<br />
es fotogalerea Sedgeba 30 fotosuraTisagan, romelzedac aRbeWdilia evrokav-<br />
Siris wevri 27 qveynis parlamentis, 2 regionaluri parlamentisa da evroparlamentis<br />
Senobebi. suraTebs axlavs SenobaTa da mocemuli parlamentebis Seqmnis mokle<br />
istoria (qarTul enaze).<br />
seminari parlamentis dasavleT saqarTvelos warmomadgenlobis <strong>of</strong>isSi<br />
1 8<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWo<br />
<strong>2007</strong> wels donorma organizaciebma sakuTari resursebi aqtiurad mimarTes ara<br />
marto saqarTvelos parlamentis, aramed regionaluri sakanonmdeblo organos<br />
– aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos mxardaWeriskenac, dawyebuli<br />
SesaZleblobaTa ganviTarebiT, damTavrebuli kanonSemoqmedebiTi procesis gaZlierebis<br />
xelSewyobiT.<br />
SesaZleblobaTa ganviTareba<br />
sabWos SesaZleblobaTa ganviTarebis procesSi wamyvani organizacia iyo NDI. <strong>2007</strong><br />
wels institutma sabWos mimarT igive midgoma gamoiyena, rac parlamentis mimarT,<br />
da yuradReba sabWoSi arsebuli politikuri jgufebis gaZlierebaze gaamaxvila.<br />
martSi NDI-m ori samuSao Sexvedra gamarTa: erTi – sabWos umravlesobis, xolo<br />
meore – opozicioner wevrebTan. pirveli Sexvedris Tema iyo miRwevaTa ganxilva.<br />
diskusia Seexo valdebulebebs da politikuri jgufis mier maTi Sesrulebis sakiTxs;<br />
institutma aseve ganixila miznebisa da maTTan dakavSirebuli valdebulebebis<br />
gansazRvris gziT fraqciis platformis SemuSavebis meqanizmebi.<br />
meore Sexvedra mieZRvna opoziciis problemebs da arsebuli meqanizmebis gamoyenebiT<br />
sesiebze mniSvnelovani sakiTxebis wamoWris problemas. Sexvedris mimdinareobisas<br />
institutma ganixila Semdegi sakiTxebi: aWaris avtonomiuri respublikis<br />
umaRlesi sabWos reglamentis efeqtiani gamoyeneba, werilobiTi da zepiri<br />
kiTxvebi aRmasrulebeli xelisuflebisadmi, `samTavrobo saaTebi~, masmediasTan<br />
da amomrCevlebTan urTierToba.<br />
kanonSemoqmedebiTi procesis gaZliereba<br />
<strong>2007</strong> wels NDI sabWos mrgvali magidis irgvliv sami diskusiis mowyobaSi daexmara.<br />
maTi mimdinareobisas ganxiluli iqna sxvadasxva kanoni, rac miznad isaxavda Ria da<br />
gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi procesis praqtikis danergvas.<br />
martSi, aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos safinanso-sabiujeto<br />
da ekonomikur sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris TxovniT, NDI-m moawyo diskusia,<br />
romelic turizmis ganviTarebis Sesaxeb kanonproeqts exeboda. aRniSnuli kanonproeqti<br />
umTavres prioritetad miiCnia rogorc umravlesobam, ise opoziciam;<br />
igi aWaris regionis mosaxleobis udidesi yuradRebis saganic gaxda. es iyo pirveli<br />
mcdeloba aWaraSi turizmis industriis regulirebisa, romelic regionis<br />
ekonomikis xerxemalia. institutma xeli Seuwyo aRniSnul sakiTxze diskusiis mowyobas,<br />
romlis mimdinareobisas ganixila Ria da gamWvirvale kanonSemoqmedebiTi<br />
procesis formati. am diskusias eswrebodnen aWaris avtonomiuri respublikis<br />
umaRlesi sabWos wevrebi, aWaris mTavrobis, turizmisa da kurortebis departamentis,<br />
adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebisa da biznesis warmomadgenlebi.<br />
sazogadoebrivi ganxilvis sagani iyo aseve aWaris sabiujeto procesis Sesaxeb<br />
axalmiRebuli kanoni. TebervalSi, safinanso-sabiujeto da ekonomikur sakiTxTa<br />
komitetis Tavmjdomaris TxovniT, institutma moawyo sajaro diskusia, romelSic<br />
monawileobdnen arasamTavrobo organizaciebis, masmediisa da farTo sazogadoebis<br />
warmomadgenlebi.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
1 9
sakonsultacio Sexvedra aWaris umaRlesi sabWos wevrebTan<br />
NDI-s mier mxardaWeril sajaro mosmenebs adgilobrivi xelisuflebis kanonmdeblobis<br />
Sesaxeb agvistoSi mohyva kvlav mis mier organizebuli diskusia mrgvali magidis<br />
irgvliv parlamentisa da aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos wevrebs<br />
Soris. `efeqtiani mmarTvelobis sistemis da teritoriuli mowyobis reformis<br />
centris~ (CEGSTAR) eqspertebma umaRlesi sabWos wevrebs sajaro mosmenebze ganxiluli<br />
sakiTxebi gaacnes. monawileebma ganixiles kavSiri `aWaris avtonomiuri respublikis<br />
statusis Sesaxeb~ saqarTvelos konstituciur kanonsa da `adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanons Soris. aqcenti gakeTda<br />
aWaris avtonomiuri respublikis mTavrobisa da regionis samTavrobo struqturebis<br />
eqskluziuri uflebamosilebis sferoTa identurobis sakiTxze.<br />
parlamentis wevrebTan saubrisas umaRlesi sabWos wevrebma daayenes ramdenime<br />
sakiTxi, maT Soris, axali kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
struqturis Sesaxeb. monawileebi SeTanxmdnen urTierTdafarvis<br />
sferoebis gansaxilvelad damatebiTi Sexvedris mowyobaze.<br />
kanonSemoqmedebiTi procesis xelSewyobis mizniT UNDP-im moawyo oretapiani seminarebi<br />
Temaze: saqarTveloSi adgilobrivi TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />
procesi. seminarebi gaimarTa aprilSi. maT aWaris avtonomiuri respublikis UumaRlesi<br />
sabWos wevrebic eswrebodnen.<br />
sabWos kanonSemoqmedebiTi funqciis gaZlierebisaTvis kidev erTi mniSvnelovani<br />
nabiji gadadga EUSP<strong>Georgia</strong>-m. man seqtemberSi aWaris avtonomiuri respublikis<br />
umaRles sabWoSi Camoayaliba evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri<br />
(EU IDC) (ix. gv. 35), romelic dakavSirebulia saqarTvelos parlamentSi arsebul<br />
analogiur centrTan. EUSP<strong>Georgia</strong> umaRles sabWos centris dafinansebis<br />
wyaros moZiebaSic daexmara. Sedegad, centrma miiRo daxmareba poloneTis<br />
PolishAid-idan. EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT centris TanamSromlebi igzavnebian<br />
EU IDC-is yvela treningze, aseve saswavlo mivlinebebiT.<br />
2 0<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
centrs xeli miuwvdeba yvela im veb-gverdze, romliTac saqarTvelos parlamentis<br />
analogiuri centri sargeblobs. centris mizania, daexmaros umaRles sabWos<br />
evrokavSirTan dakavSirebul Temebze kvlevaTa Sedegebis gacnobiT da farTo<br />
sazogadoebas miawodos misTvis saintereso informacia.<br />
EUSP<strong>Georgia</strong> aWaris avtonomiuri respublikis umaRles sabWos daexmara baTumSi evropis<br />
parlamentebis amsaxveli fotogalereis gaxsnaSi, romelic saqarTvelos parlamentSi<br />
<strong>2007</strong> wlis martSi Seqmnili fotogalereis identuria. fotogalerea Sedgeba<br />
evropis qveynebis parlamentebis fotosuraTebisa da maTi Seqmnis mokle istoriisagan.<br />
genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis xelSewyobaE<br />
parlamentsa da sxva saxelmwifo dawesebulebebSi genderulad dabalansebuli warmomadgenlobis<br />
arsebobis xelSewyoba donor organizaciaTa saqmianobis erT-erTi<br />
mimarTulebaa. <strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, UNDP-isa da NDI-s proeqtebi:<br />
`genderi da politika samxreT kavkasiaSi~ da `momavlis lideri qalebi~ mimarTuli<br />
iyo parlamentis saqmianobaSi politikur da administraciul doneze qalTa aqtiuri<br />
monawileobis xelSewyobisaken, agreTve politikaSi aqtiurad monawileobis<br />
msurvel qalTa mxardaWerisaken.<br />
genderuli Tanasworobis xelSewyoba<br />
saqarTveloSi genderuli politikisa da gadawyvetilebis mimReb Tanamdebobebze<br />
qalTa SesaZleblobebis ganviTarebisaTvis UNDP-is proeqts `genderi da politika<br />
samxreT kavkasiaSi~ wamyvani adgili uWiravs. proeqti mniSvnelovania im mxriv,<br />
rom igi xels uwyobs politikur procesebSi qalTa aqtiur monawileobas da politikur<br />
struqturebSi genderul sakiTxebze dialogis gamarTvas.<br />
aRniSnuli programis farglebSi proeqtma <strong>2007</strong> wels moawyo ocamde saswavlo seminari<br />
sxvadasxva jgufebisa da beneficiarebisaTvis. saswavlo seminari Cautarda<br />
parlamentis aparatis TanamSromlebsac, Temaze: genderuli Tanasworoba da genderuli<br />
politika.<br />
UNDP-im daxmareba gauwia xuT saparlamento partias genderuli institucionalizmis<br />
ganviTarebis xelSewyobisa da aRniSnul struqturebSi genderuli balansis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>is kuTxiT. programis farglebSi partiebisaTvis SemuSavda genderuli<br />
mimarTulebis strategia, romelic iTvaliswinebda politikur partiebSi<br />
qalTa genderuli jgufebis mxardaWeras, teqnikuri da sakonsultacio daxmarebis<br />
CaTvliT.<br />
aRniSnul strategiasTan dakavSirebiT <strong>2007</strong> wlis 11 ivliss UNDP-is organizebiT<br />
moewyo <strong>of</strong>icialuri ceremoniali, romelzedac misma warmomadgenlebma da parlamentis<br />
Tavmjdomarem erToblivad gadasces teqnikuri aRWurviloba saparlamento<br />
partiebis qalTa klubebs.<br />
I genderuli kvireulis msgavsad, II genderuli kvireuli <strong>2007</strong> welsac qveynis masStabiT<br />
aRiniSna. igi daemTxva parlamentis Tavmjdomaris mier 2006 wels iniciirebuli<br />
genderuli Tanasworobis imereTis regionaluri resurs-centris gaxsnis <strong>of</strong>i-<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
2 1
cialur ceremonials. centris mizania regionSi genderuli politikis gatareba,<br />
qalTa SesaZleblobebis mxardaWera, mamakacTa da qalTa unar-Cvevebis ganviTareba<br />
qveynis politikur, ekonomikur da socialur sferoebSi maTi aqtiuri da Tanabari<br />
monawileobis mizniT.<br />
genderuli Tanasworobis imereTis regionuli resurscentris gaxsna<br />
imereTis regionaluri centris meSveobiT programis farglebSi momzadda specialuri<br />
kompleqsuri treningi genderuli perspeqtivebis gamoyenebiT samoqalaqo<br />
da biznesganaTlebis Sesaxeb, romelic SeTavazebuli iqna sxvadasxva samizne<br />
jgufisaTvis, rogoricaa: adgilobrivi TviTmmarTveloba, municipalitetebi,<br />
studentebi, pr<strong>of</strong>esorebi, arasamTavrobo da biznesseqtorebi da masmedia.<br />
imereTis regionaluri centris meSveobiT programis farglebSi moewyo regularuli<br />
treningebi Temebze:<br />
• genderi da ganviTareba;<br />
• adamianis uflebaTa dacva da samoqalaqo ganaTleba;<br />
• saxelmwifo mmarTveloba, TviTmmarTvelobis xelSewyoba da Sesabamisi<br />
genderuli parametrebis ganviTareba;<br />
• municipaluri da regionaluri ganviTareba;<br />
• ganviTarebis genderuli aspeqtebi;<br />
• saqarTvelos parlamentis kanonSemoqmedebiTi da warmomadgenlobiTi<br />
saqmianobebis ganviTareba;<br />
• maJoritarul sistemaSi qalTa rolis gaZliereba;<br />
• informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi adamianuri resursebis<br />
ganviTarebisaTvis;<br />
• mediis roli genderuli Tanasworobis damkvidrebis procesSi;<br />
• janmrTelobisa da socialuri dacvis saxelmwifo da regionaluri programebi;<br />
• genderul principebze damyarebuli regionaluri politika;<br />
• qalTa monawileoba kerZo seqtoris ganviTarebaSi.<br />
2 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
<strong>2007</strong> wlis 24 dekembers UNDP-is genderuli proeqtis mxardaWeriT saqarTvelos<br />
parlamentSi meored moewyo saqarTveloSi moqmedi saukeTeso genderuli balansis<br />
mqone organizaciebis dajildoebis ceremoniali. im dros saqarTvelos prezidentis<br />
movaleobis Semsrulebelma, nino burjanaZem, sami gamarjvebuli daajildova.<br />
gamarjvebulebi gamovlindnen biznesseqtorSi, mTavrobasa da adgilobriv TviTmmarTvelobaSi<br />
orTviani sociologiuri gamokiTxvis Sedegebis mixedviT.<br />
specialuri prizi da diplomi gadaeca `Tegeta motorss~, rogorc gadawyvetilebis<br />
miRebis doneze saukeTeso genderuli balansis mqone bizneskompanias. prizebi<br />
da diplomebi gadaecaT: saqarTvelos ltolvilTa da gansaxlebis saministros,<br />
rogorc saukeTeso genderuli struqturis mqone saxelmwifo dawesebulebas,<br />
da zemo afxazeTis municipalur sabWos, rogorc saukeTeso genderuli balansis<br />
mqone adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos.<br />
stumrebs Soris iyvnen: saqarTvelos biznesseqtoris, biznesis ganviTarebis organizaciebis,<br />
masmediis warmomadgenlebi, parlamentis wevrebi, saqarTvelos<br />
parlamentis TavmjdomaresTan arsebuli genderuli Tanasworobis sakiTxebis sakonsultacio<br />
sabWos wevrebi, adgilobrivi da saerTaSoriso organizaciebis warmomadgenlebi.<br />
Mmomavlis lideri qalebi<br />
kidev erTi organizacia, romelic aqtiurad monawileobs qalebis politikaSi Car-<br />
Tvis mxardaWeris procesSi, aris NDI. institutis programa `momavlis lideri<br />
qalebi~ (FWL), romelic orientirebulia xelmZRvanel qalebze – arasamTavrobo<br />
organizaciebis liderebze, parlamentis aparatis TanamSromlebsa da sakrebuloTa<br />
wevrebze – <strong>2007</strong> welsac gagrZelda. 21 liderisagan Seqmnili jgufi aTTvian<br />
programaSi CaerTo. es is qalebi arian, romlebsac aqvT unari da survili, kenWi<br />
iyaron 2008 wlis saparlamento arCevnebSi.<br />
aseTi qalebis gamovlenisa da maTgan jgufis dakompleqtebis mizniT NDI Sexvda saparlamento<br />
da sxva partiebs, ramac instituts SesaZlebloba misca, partiaTa liderebTan<br />
esaubra momdevno Tveebis ganmavlobaSi partiebis prioritetebis Sesaxeb.<br />
jgufi Semdegnairad dakompleqtda:<br />
• samoqalaqo sazogadoebis 2 warmomadgeneli;<br />
• xelisuflebis 4 warmomadgeneli;<br />
• biznesseqtoris 3 warmomadgeneli;<br />
• partiebis/fraqciebis 7 warmomadgeneli;<br />
• parlamentis aparatis 5 TanamSromeli.<br />
<strong>2007</strong> wlis 9 Tebervals NDI-m moawyo `momavlis lideri qalebisTvis~ diplomis<br />
gadacemis ceremoniali, romelic institutis regionalurma direqtorma, meri<br />
o’heiganma gaxsna. gamomsvlelTa Soris iyvnen: saqarTveloSi aSS-is elCis, jon<br />
teftis meuRle – mariela tefti da genderuli Tanasworobis sakiTxebis sakonsultacio<br />
sabWos koordinatori, parlamentis wevri, qeTevan maxaraSvili. saRamos<br />
eswrebodnen saparlamento umravlesobis lideri, parlamentis wevri qalebi,<br />
qalTa arasamTavrobo organizaciebisa da masmediis warmomadgenlebi.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
2 3
<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi `momavlis liderma qalebma~ gaiares erTwliani treningi<br />
Semdeg Temebze:<br />
• zogadi menejmenti;<br />
• kampaniis warmarTva;<br />
• strategiuli dagegmva da proeqtis menejmenti;<br />
• komunikacia da sajaro gamosvlebi;<br />
• konfliqtis marTva;<br />
• trenerTa gadamzadeba;<br />
• moqalaqeTa CarTva procesebSi da maTi mxardaWera.<br />
<strong>2007</strong> wlis 22 dekembers NDI-m jgufis bolo sxdoma moawyo da gamarTa programis<br />
`momavlis lideri qalebi~ <strong>2007</strong>, 2006 da 2005 wlebis kursdamTavrebulTa Sexvedra,<br />
romelzedac gadawyda programis monawileTa asociaciis daarseba. Sexvedrazeve<br />
SemuSavda asociaciis struqtura da ganisazRvra misi miznebi: sazogadoebriv asparezze<br />
qalTa saqmianobis mxardaWera, maTi rolis gazrda da 14 wevrisagan Semdgari<br />
komitetis Camoyalibeba. es komiteti imuSavebs asociaciis Seqmnaze, romlis<br />
pirveli Sexvedra 2008 wlis TebervalSi Sedgeba.<br />
informirebuloba saparlamento saqmianobebis Sesaxeb<br />
kanonSemoqmedebiTi procesis gamWvirvalobis msgavsad, aseve mniSvnelovania parlamentTan<br />
dakavSirebuli sxva informaciis xelmisawvdomobis uzrunvely<strong>of</strong>a.<br />
<strong>2007</strong> wels UNDP-is farglebSi moewyo ramdenime piar-kampania, romlis mizani iyo<br />
saparlamento saqmianobebis Sesaxeb sazogadoebis informirebulobis amaRleba.<br />
UNDP-is xelSewyobiT ganxorcielda:<br />
• telearx `rionze~ ori satelevizio programa, romelSic gaSuqda dasavleT<br />
saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis mier ganxorcielebuli<br />
saqmianobebi (oqtomber-noemberSi);<br />
• parlamentis aparatis sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamentis<br />
xelmZRvanelobiT samoqmedo gegmis erToblivi prezentacia<br />
(martSi);<br />
• Ria diskusia parlamentis veb-gverdze axali saganmanaTleblo veb-portalis<br />
Seqmnis Sesaxeb (martSi);<br />
• masmediisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebTan parlamentis<br />
mediacentrSi Sexvedra, romlis mizani iyo saparlamento saqmianobebis<br />
sajaroobisa da masmediasa da parlaments Soris urTierTobaTa<br />
xelSewyoba (aprilSi);<br />
• Jurnal `saqarTvelos parlamentis~ kvartaluri gamocemebis gamoSveba;<br />
(EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT iTargmna ucxoel eqspertTa statiebi, ker-<br />
Zod, maqs imbodenis statiebi xelisuflebis ganawilebisa da arasrulwlovanTa<br />
marTlmsajulebis aspeqtebis sakiTxebze);<br />
• saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi eleqtronuli kioskis<br />
(e-kioskis) (interaqtiuli terminali, sistemur-sainformacio kioski) Seqmna<br />
(oqtomberSi);<br />
• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis axali <strong>of</strong>icialuri<br />
veb-gverdis Seqmna (oqtomberSi).<br />
UNDP daexmara parlaments, ganexorcielebina sazogadoebasTan urTierTobisa<br />
da informaciis departamentTan erTad SemuSavebuli samoqmedo gegma. programis<br />
2 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
P<br />
farglebSi Camoyalibebuli mediacentri iyo saparlamento saqmianobebis sajaroobisa<br />
da parlamentis xelmZRvanelobasa da masmedias Soris urTierTobebis<br />
xelSewyobis saukeTeso saSualeba.<br />
UNDP aseve daexmara parlaments piar-aqciebis mowyobaSi, sxvadasxva publikaciebis<br />
momzadebasa da gamocemaSi, romelTa mizani iyo saparlamento saqmianobebis Sesaxeb<br />
sazogadoebis informirebulobis amaRleba da misi veb-imijis gaumjobeseba.<br />
TvalsaCinoebis mizniT proeqtma gamouSva sainformacio furclebi, bukletebi da<br />
broSurebi. publikaciebi mediacentris meSveobiT daurigdaT akreditebul Jurnalistebs,<br />
sainformacio saagentoebs, tele da radioarxebsa da arasamTavrobo<br />
organizaciebs.<br />
moqalaqeebTan urTierTobebis gaumjobesebis mizniT UNDP-im moamzada analitikuri<br />
masala, romelic exeboda 2006 wlis ganmavlobaSi parlamentSi Semosul moqalaqeTa<br />
werilebs da maTze reagirebas.<br />
UNDP regularulad axorcielebda parlamentis veb-portalis ganaxlebas, romelic<br />
gasul wels misi mxardaWeriT Seiqmna. <strong>2007</strong> wels proeqtma SeimuSava damatebi-<br />
Ti veb-gverdebi:<br />
• ruseTis federaciis xelisuflebis mier saqarTvelos moqalaqeTa mimarT<br />
ganxorcielebuli qmedebebis Semswavleli droebiTi sagamoZiebo komisiisaTvis;<br />
• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis;<br />
• `demokratiuli arCevanis sazogadoebis~ proeqtis farglebSi gamarTuli<br />
pirveli parlamentTaSorisi SexvedrisaTvis.<br />
parlamentis Tavmjdomaris TxovniT, UNDP-im daiwyo muSaoba axal saganmanaTleblo<br />
veb-portalze – http://www.discovery.parliament.ge. veb-portalis mizania saparlamento<br />
saqmianobebis gamWvirvalobis xelSewyoba, saxelmwifo marTvis sferoSi<br />
codnis amaRleba, axali Taobis motivireba da kanonSemoqmedebiT procesSi misi<br />
aqtiuri monawileobis mxardaWera.<br />
gasuli wlis msgavsad, TI <strong>Georgia</strong>-s ZiriTadi saqmianoba iyo parlamentis komitetebis<br />
Sesaxeb informirebulobis amaRleba. <strong>2007</strong> wels organizaciam gamoaqveyna Semdegi<br />
komitetebis angariSebi:<br />
• safinanso-sabiujeto komiteti;<br />
• sagareo urTierTobaTa komiteti;<br />
• dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis komiteti;<br />
• janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komiteti.<br />
angariSebi moicavs informacias komitetebis funqciebisa da miznebis, maTi wevrebis<br />
(partiuli kuTvnileba, sxdomebze daswrebis maCvenebeli, sxvadasxva saparlamento<br />
struqturis wevroba), komitetebis saqmianobisa da miRwevebis (kanonSemoqmedebiTi<br />
procesi, Sesabamisi sferoebis reformebi, samecniero saqmianoba,<br />
sazedamxedvelo saqmianoba, sazogadoebasTan urTierToba) Sesaxeb.<br />
saparlamento saqmianobebis gamWvirvalobis uzrunvely<strong>of</strong>isaTvis mniSvnelovania<br />
sazogadoebis informireba sakanonmdeblo organoSi mimdinare procesebis Sesa-<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
2 5
xeb, risTvisac saparlamento reformebis centrma parlamentis veb-portalze Seqmna<br />
veb-gverdi `saerTaSoriso proeqtebi~– http://www.parliament.ge/index.php?lang_<br />
id=ENG&sec_id=475.<br />
dResdReobiT veb-gverdi iZleva mravalferovan informacias saparlamento reformis<br />
proeqtebis Sesaxeb, romelic SeiZleba saintereso iyos parlamentisTvis,<br />
donorebisa da yvela sxva dainteresebuli pirisTvis:<br />
• mokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb: maTi warsuli da amJamindeli<br />
saqmianobebi;<br />
• axali ambebi mniSvnelovani movlenebisa da RonisZiebebis (seminarebi, prezentaciebi)<br />
Sesaxeb;<br />
• donorTa sakoordinacio Sexvedrebi da SexvedraTa oqmebi;<br />
• publikaciebi;<br />
• donorTa saqmianobebis amsaxveli fotogalerea;<br />
• sakontaqto informacia yvela saparlamento proeqtis Sesaxeb.<br />
`saerTaSoriso proeqtebis~ gverdi parlamentis veb-portalze<br />
2 6<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
kanonSemoqmedebiTi procesis gaumjobeseba<br />
gamomdinare iqidan, rom kanonmdebloba SeiZleba nebismier sakiTxs aregulirebdes,<br />
xolo parlamentis wevri ver iqneba yvela am sakiTxis mcodne, gareSe gamocdilebis<br />
gamoyenebas kanonSemoqmedebiT procesSi didi mniSvneloba eniWeba. es procesi<br />
gacilebiT efeqtiani iqneba, Tu masSi intensiurad CaerTvebian sxvadasxva dargis<br />
damoukidebeli eqspertebi. amitom donori organizaciebi, romlebic parlamentSi<br />
kanonSemoqmedebiTi saqmianobis gaumjobesebaze arian orientirebulni,<br />
parlaments rogorc adgilobrivi, ise saerTaSoriso eqspertebis daxmarebiT<br />
uzrunvely<strong>of</strong>en, iqnebian es akademiuri Tu biznessferos warmomadgenlebi. qveynis<br />
evropisaken swrafvis tendenciidan gamomdinare, saerTaSoriso daxmareba evrokavSirTan<br />
miaxloebis sakiTxebsac exeba.<br />
adgilobrivi gamocdileba<br />
bolo wlebSi samoqalaqo sazogadoebis instituti (CSI) is wamyvani organizaciaa,<br />
romelic parlaments awvdis adgilobriv eqspertTa daskvnebs im kanonproeqtebis<br />
Sesaxeb, romlebic mniSvnelovan zegavlenas axdens saqarTvelos kanonmdeblobaze.<br />
<strong>2007</strong> welsac institutis qarTveli eqspertebi monawileobdnen parlamentis sakomiteto<br />
mosmenebSi; maT sakuTari gamocdileba Sesabamis komitetebs gauziares,<br />
xolo aRniSnuli konsultaciebis Sesaxeb informacia ganTavsda CSI-s veb-gverdze<br />
– http://www.civilin.org.ge. institutma msgavsi daxmareba gauwia agreTve aWaris<br />
avtonomiuri respublikis umaRles sabWos, ris Sedegadac am ukanasknelma miiRo<br />
institutis mier momzadebuli kanonproeqti `turizmis ganviTarebis Sesaxeb.~<br />
aWaris umaRles sabWoSi kanonproeqtis ganxilva<br />
saerTaSoriso gamocdileba da mxardaWera<br />
adgilobrivTan erTad saerTaSoriso gamocdilebis gamoyenebas kanonSemoqmedebiT<br />
procesSi aseve didi mniSvneloba aqvs. am mimarTulebiT donorma proeqtebma<br />
araerTi RonisZieba ganaxorcieles.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
2 7
saqarTvelos parlamentisTvis saerTaSoriso gamocdilebis gaziarebis mizniT<br />
sakuTari kavSirebi gamoiyena IABP <strong>Georgia</strong>-m, romelmac <strong>2007</strong> wlis 21 ianvars moawyo<br />
Sexvedra estoneTis y<strong>of</strong>il premier-ministrTan, mart laarTan. Sexvedras parlamentisa<br />
da mTavrobis wevrebi eswrebodnen. batonma laarma damswreT gauziara sakuTari<br />
gamocdileba bolo wlebSi estoneTSi ganxorcielebul ekonomikur reformebTan<br />
dakavSirebiT da ganixila sakiTxebi, romlebic saqarTvelos ekonomikuri<br />
ganviTarebis gegmas exeboda.<br />
<strong>2007</strong> wlis 18 Tebervals IABP <strong>Georgia</strong>-s iniciativiT moewyo seminari Temaze:<br />
ekonomikuri Tavisuflebis indeqsi, romelic Caatara saerTaSoriso savaWro centris<br />
(Heritage Foundation) direqtorma da gamocema `ekonomikuri Tavisuflebis indeqsis~<br />
Tanaavtorma, mark mailzma. seminarSi monawileobdnen parlamentis wevrebi,<br />
agreTve safinanso-sabiujeto da dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis<br />
komitetebis aparatebis ufrosebi.<br />
kanonproeqtTa SemuSaveba kidev erTi sferoa, romelSic donorebi aqtiurad arian<br />
CarTuli. <strong>2007</strong> wlis dasawyisSi NDI-m saparlamento fraqcia `mrewvelebTan~<br />
iTanamSromla, rac miznad isaxavda fraqciis amomrCevelTa, ZiriTadad mewarmeTa,<br />
problemebis gansazRvras. aprilSi NDI-m fraqciasTan erTad ganixila `genetikurad<br />
modificirebuli organizmebis Sesaxeb~ kanonproeqtze mrgvali magidis irgvliv<br />
diskusiis mowyobis idea. institutTan SeTanxmebiT fraqciam moagvara diskusiis<br />
gamarTvisTvis aucilebeli yvela organizaciuli sakiTxi.<br />
Sexvedra <strong>2007</strong> wlis 18 aprils Sedga da mas 50 kaci daeswro: parlamentis wevrebi agrarul<br />
sakiTxTa, janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa da garemos dacvisa da<br />
bunebrivi resursebis komitetebidan, agreTve s<strong>of</strong>lis meurneobis ganviTarebis sferoSi<br />
momuSave saministroebisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi.<br />
sajaro samsaxuris kodeqsi<br />
dResdReobiT saqarTveloSi ar arsebobs normatiul aqtTa erTiani krebuli, romelic<br />
sajaro moxelis samuSao praqtikas, pasuxismgeblobebs, SeRavaTebs an anaz-<br />
Raurebis sistemas daaregulirebda. swored aman gamoiwvia sajaro samsaxuris kodeqsis<br />
proeqtiT sxvadasxva donori organizaciis daintereseba.<br />
dialogis xelSewyobisa da Cixidan gamosvlis mizniT parlamentis wevrma, saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetis Tavmjdomarem, xaTuna gogoriSvilma NDI-s<br />
kodeqsis proeqtTan dakavSirebiT diskusiis mowyobis TxovniT mimarTa. diskusia<br />
mrgvali magidis irgvliv <strong>2007</strong> wlis 30 maiss Sedga. mas parlamentis wevrebi, samoqalaqo<br />
sazogadoebis warmomadgenlebi da damoukidebeli eqspertebi eswrebodnen.<br />
Sexvedra gaxsna qalbatonma xaTuna gogoriSvilma, romelmac warmoadgina UNDP-is<br />
mier 18 TveSi momzadebuli proeqtis istoria.<br />
diskusiis mimdinareobisas yvela mxarem sakuTari mosazreba gamoTqva dokumentis<br />
Sesaxeb. mogvianebiT institutma diskusiis monawileebTan erTad Camoayaliba<br />
SeTanxmebis punqtebi:<br />
• sajaro moxeleTa politikuri miukerZoebloba;<br />
• sajaro samsaxuris sistemis mTlianoba;<br />
• mTliani sistemis cvlileba.<br />
2 8<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
gadawyda morigi Sexvedris parlamentis mier proeqtis <strong>of</strong>icialur ganxilvamde<br />
mowyoba.<br />
amasTanave, parlamentis TxovniT, UNDP-im aRniSnuli kodeqsis proeqtis Sesaxeb<br />
moamzada analitikuri dokumenti, romelic ganxiluli iqna parlamentisa da eqspertebis<br />
mier. konsultaciebi amJamadac mimdinareobs.<br />
sajaro samsaxuris kodeqsis proeqtis SemuSavebis procesSi CarTuli kidev erTi<br />
donori proeqti iyo EUSP<strong>Georgia</strong>. oqtomberSi man bazaleTSi moawyo ordRiani<br />
diskusia mrgvali magidis irgvliv, romelsac eswrebodnen saqarTvelos parlamentisa<br />
da mTavrobis maRalCinosnebi da dainteresebuli pirebi, agreTve samarTlis<br />
eqspertebi da adamianuri resursebis marTvis specialistebi. EUSP<strong>Georgia</strong>-m kodeqsis<br />
proeqtTan dakavSirebiT sakuTari SeniSvnebi warmoadgina.<br />
saqarTvelos parlamentis reglamenti<br />
2008 wlis saparlamento arCevnebisa da parlamentis wevrTa raodenobis Semcirebis<br />
gaTvaliswinebiT, sakanonmdeblo organos erT-erTi umniSvnelovanesi prioritetia<br />
reglamentis ganaxleba. <strong>2007</strong> wels NDI-m da parlamentma gaagrZeles reglamentis<br />
ganxilva. axali dokumentis momzadebis xelSewyobis mizniT instituti<br />
mWidrod TanamSromlobda saparlamento umravlesobasa da opoziciasTan.<br />
martSi institutma moawyo mrgvali magidis irgvliv Sexvedra, romelmac Tavi mouyara<br />
opozicioner parlamentarebsa da saparlamento eqspertebs, raTa maT ganexilaT<br />
cvlilebebi reglamentSi. Sexvedris Semdeg, NDI-sa da saproceduro sakiTxTa<br />
da wesebis komitetis TanamSromlobis safuZvelze, institutma moamzada saboloo<br />
angariSi, romelSic ganxiluli iyo yvela is sakiTxi, romelzedac Sexvedris monawileebma<br />
konsensuss miaRwies da romelic Semdgom ganxilvas saWiroebda.<br />
<strong>2007</strong> wlis ganmavlobaSi instituti regularulad xvdeboda saparlamento umravlesobisa<br />
da opoziciur fraqciaTa warmomadgenlebs, raTa maTTan erTad ganexila saboloo<br />
angariSi da xeli Seewyo diskusiebisaTvis. saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />
komitetma angariSze dayrdnobiT moamzada axali cvlilebebi reglamentSi.<br />
parlamentis reglamentSi cvlilebebis ganxilva<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
2 9
pr<strong>of</strong>esor cees angariSi, iseve, rogorc bavariis delegaciis viziti, aseve miznad<br />
isaxavda reglamentis ganxilvas parlamentSi opoziciis rolis gaZlierebis gaTvaliswinebiT<br />
(ix. gv. 15).<br />
aWaris avtonomiuri respublikis konstitucia<br />
<strong>2007</strong> wlis 24-25 oqtombers NDI-m umaspinZla aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis<br />
proeqtTan dakavSirebul Sexvedras mrgvali magidis irgvliv. mas eswrebodnen<br />
parlamentis wevrebi da misi aparatis TanamSromlebi, aWaris avtonomiuri<br />
respublikis umaRlesi sabWos umravlesobisa da opoziciur fraqciaTa warmomadgenlebi,<br />
aWaris mTavrobis wevrebi.<br />
Sexvedris monawileebma srulad ganixiles aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis<br />
proeqti da Seafases misi Tavsebadoba saqarTvelos konstituciasTan,<br />
`aWaris avtonomiuri respublikis statusis Sesaxeb~ saqarTvelos konstituciur<br />
kanonTan da sxva normatiul aqtebTan.<br />
aWaris avtonomiuri respublikis konstituciis proeqtis saqarTvelos konstituciasTan<br />
Sesadareblad NDI-m moamzada detaluri cxrili. misi meSveobiT monawileebma<br />
Seafases is sakanonmdeblo baza, romlis safuZvelzedac unda iqnes miRebuli<br />
gadawyvetilebebi aWaris konstituciis Sesaxeb. maT aseve ganixiles konstituciis<br />
proeqtTan dakavSirebiT sajaro konsultaciebis Sedegebi da aWaris avtonomiuri<br />
respublikis umaRlesi sabWos gamoxmaureba sazogadoebriv azrze.<br />
politikur partiebs Soris sruli konsensusis miRweva ver moxerxda, Tumca aWaris<br />
avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos opoziciam diskusiebSi aqtiuri monawileoba<br />
miiRo da sakuTari mosazrebebi da SeniSvnebic gamoTqva, romelTa umetesoba<br />
gaTvaliswinebuli iqna konstituciis proeqtSi.<br />
biznesseqtoris monawileoba<br />
rodesac kanonmdebloba biznesis sxvadasxva sferos aregulirebs, kanonSemoqmedebiT<br />
procesSi am sferoebis warmomadgenelTa CarTva mniSvnelovania. msgavsi<br />
midgoma udavod aumjobesebs kanonmdeblobis xarisxs, mas ufro realisturs da<br />
mizanze orientirebuls xdis, aseve afarToebs parlamentis wevrTa xedvas aRniSnul<br />
sakiTxTan dakavSirebiT pr<strong>of</strong>esiuli gamocdilebis gaziarebiT.<br />
parlamentSi wamyvani donori organizacia, romelic aRniSnul midgomas iziarebs,<br />
aris IABP <strong>Georgia</strong>. igi xels uwyobs biznesseqtoris warmomadgenlebsa da parlamentis<br />
wevrebs Soris regularuli Sexvedrebis mowyobas, romlebzedac ganixileba is<br />
problema da siaxle, romelic biznesis sferos ukavSirdeba.<br />
<strong>2007</strong> wlis 13 Tebervals janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa komitetisa<br />
da sadazRvevo asociaciis iniciativiT IABP <strong>Georgia</strong>-m moawyo Sexvedra mrgvali<br />
magidis irgvliv. misi mizani iyo parlamentis wevrebisaTvis sadazRvevo sferoSi<br />
arsebuli zogadi situaciis gacnoba da asociaciis mier `avtomototransportis<br />
mflobelTa samoqalaqo pasuxismgeblobis savaldebulo dazRvevis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi SemoTavazebuli cvlilebebis ganxilva. Sexvedras eswrebodnen<br />
parlamentis wevrebi, sadazRvevo kompaniebisa da sadazRvevo asociaciis<br />
warmomadgenlebi. monawileebma gadawyvites samuSao jgufis Seqmna, romelic parlamentis<br />
wevrebisa da sadazRvevo sferos wamomadgenlebisagan dakompleqtdeba.<br />
3 0<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
jgufis mizani iqneba aRniSnuli kanonis monitoringi da sadazRvevo sferos warmomadgenlebTan<br />
da dainteresebul mxareebTan TanamSromlobiT maqsimalurad<br />
misaRebi cvlilebebis SemuSaveba.<br />
SEexvedra sadazRvevo seqtoris warmomadgenlebTan<br />
konfliqtis zonebSi ekonomikuri reabilitaciis sakiTxTan dakavSirebiT IABP<br />
<strong>Georgia</strong>-m aqtiurad iTanamSromla teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa<br />
droebiT komisiasTan. organizaciasTan erTad komisiam moamzada specialuri<br />
proeqti `produqti konfliqtis zonidan~, romelic reklamas uwevs konfliqtis<br />
zonebSi warmoebul produqcias.<br />
evrokavSirTan miaxloebis procesSi parlamentis rolis gaZliereba<br />
evrokavSiris standartebTan saqarTvelos kanonmdeblobis miaxloebisa da harmonizaciis<br />
procesSi parlamentis roli usazRvrod didia. rogorc kanonSemoqmedma,<br />
parlamentma unda uzrunvelyos da akontrolos evropis samezoblo politikis<br />
(ENP) samoqmedo gegmis saTanadod ganxorcieleba, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />
evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisoba da saxelmwifos mier partniorobisa da<br />
TanamSromlobis xelSekrulebis (PCA) farglebSi misTvis dakisrebuli valdebulebebis<br />
Sesruleba.<br />
`parlamentis roli udavod saWiroebs gaZlierebas. evropasTan integraciis komiteti<br />
ufro aqtiurad unda CaerTos evrokavSirTan dakavSirebul procesebSi. Cven gvmarTebs<br />
evropis qveynebis gamocdilebis gaziareba, sadac parlamentebi, im periodSic ki, sanam<br />
maTi qveynebi evrokavSiris wevrobis kandidati qveynebi gaxdebodnen, wamyvan rols asrulebdnen<br />
evrokavSirTan Aintegraciis procesebSi. arc erTi kanonproeqtis miReba ar<br />
xdeboda parlamentebSi arsebuli evrokavSiris komitetebis Tanxmobis gareSe.~<br />
rusudan yaziSvili<br />
parlamentis EevropasTan integraciis komitetis<br />
aparatis ufrosi<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
3 1
evrokavSirTan miaxloebis procesSi parlamentis rolis gaZlierebis da am kuTxiT<br />
misi SesaZleblobebis ganviTarebis mizniT EUSP<strong>Georgia</strong>-m ganaxorciela araerTi<br />
saqmianoba, romlis drosac aqcenti Semdeg mimarTulebebze gakeTda:<br />
• evrokavSirTan harmonizaciis procesSi parlamentisa da mTavrobis ZalisxmevaTa<br />
gaZliereba;<br />
• samarTlebrivi eqspertiza;<br />
• treningebis seriaTa mowyoba;<br />
• sainformacio mxardaWeris uzrunvely<strong>of</strong>a.<br />
evrokavSirTan miaxloebis procesSi aRmasrulebel da sakanonmdeblo<br />
organoTa TanamSromlobis mxardaWera<br />
aRmasrulebeli da sakanonmdeblo organoebis mWidro TanamSromloba aris PCA-<br />
Ti da ENP-iT aRebul valdebulebaTa warmatebiT ganxorcielebis garanti.<br />
aRniSnuli TanamSromlobis xelSewyobis mizniT <strong>2007</strong> wlis aprilSi EUSP<strong>Georgia</strong>-m<br />
ekonomikuri politikisa da samarTlebrivi sakiTxebis qarTul-evropul<br />
sakonsultacio centrTan (GEPLAC) erTad moawyo sakoordinacio Sexvedra<br />
mrgvali magidis irgvliv. Sexvedris mizani iyo: 1) evrokavSirTan miaxloebis procesSi<br />
saqarTvelos mTavrobisa da evrokavSiris mier dafinansebuli proeqtebis<br />
mcdelobebis koordinireba; 2) PCA-s sakiTxebze momuSave qarTvel sajaro moxeleTa<br />
Soris regularuli urTierTobis damyareba; 3) samuSao urTierTobaTa<br />
gaumjobesebisa da informaciis wyaroTa (rogoricaa veb-gverdebi) gamoyenebis mizniT<br />
regularuli TanamSromlobisaTvis samuSao jgufis Camoyalibeba.<br />
garda amisa, EUSP<strong>Georgia</strong>-m xeli Seuwyo evropasTan integraciis komitetis monawileobas<br />
pirvel samTavrobo konferenciaSi, romelic ENP-is samoqmedo gegmis<br />
ganxorcielebas exeboda. konferencia gaimarTa <strong>2007</strong> wlis 2-3 ivliss baTumSi. masSi<br />
monawileobdnen parlamentis, mTavrobisa da evrokomisiis delegaciis wevrebi.<br />
samarTlebrivi eqspertiza<br />
2006 wlis dasawyisSi EUSP<strong>Georgia</strong>-m Seqmna PCA jgufi, romelic evrokavSiris<br />
sakiTxebTan dakavSirebiT parlamentis sakonsultacio organoa. jgufi Sedgeba<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-s ori qarTveli iuristisagan. maTi movaleobaa, Seamowmon saqarTvelos<br />
kanonmdeblobis Sesabamisoba evrokavSiris moTxovnebTan da daexmaron parlaments<br />
sakoordinacio meqanizmebis SemuSavebaSi, rac am ukanasknels SesaZleblobaTa<br />
ganviTarebaSi Seuwyobs xels.<br />
dRemde PCA jgufma evropasTan integraciis komitets araerT kanonproeqtTan da<br />
sakiTxTan dakavSirebiT gauwia iuridiuli daxmareba:<br />
• evrokavSiris kanonmdebloba navTobis rezervebis Sesaxeb. parlamentis<br />
mier momzadebuli angariSi gadaumuSavebeli navTobis rezervebis Sesaxeb<br />
kanonproeqtis evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />
• eleqtronuli xelmoweris Sesaxeb kanonproeqtis daniSnuleba. mTavrobis<br />
mier momzadebuli angariSi `eleqtronuli xelmoweris Sesaxeb~ kanonproeqtis<br />
evrokavSiris moTxovnebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />
• genetikurad modificirebuli organizmebis Sesaxeb evrokavSiris kanonmdeblobis<br />
mokle mimoxilva;<br />
3 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
• informacia ipoTekis gamoyenebis proceduruli aspeqtebis Sesaxeb. angari-<br />
Si ipoTekis gamoyenebis procedurebis Sesaxeb da saqarTvelos kanonmdeblobaSi<br />
cvlilebebis evropul standartebTan Sesabamisobis Taobaze;<br />
• angariSi evrokavSiris wevr qveynebSi kerZo samoqalaqo sakiTxebis Taobaze<br />
sasamarTlo gadawyvetilebebis aRsrulebis praqtikisa da sistemis Sesaxeb;<br />
• parlamentis aparatis kvleviTi departamentisa da GTZ-is warmomadgenlebs<br />
Soris Sexvedrebis mowyoba Rvinis xarisxis sistemis Taobaze;<br />
• sajaro samsaxuris reformebis Sesaxeb informaciis mokle anotacia;<br />
• amomwuravi informacia arasrulwlovan damnaSaveTa dasjis zomebis Sesaxeb;<br />
• informacia administraciul samarTaldarRvevaTa sxvadasxva sakiTxis<br />
Sesaxeb;<br />
• istoriuli Zeglebisa da Senobebis dacvis sistemis mokle daxasiaTeba;<br />
• nimuSis saxiT saqarTvelos parlamentisaTvis evrokavSiris wevri qveynebis<br />
sxvadasxva kanonis Targmna.<br />
`ENP-is farglebSi arsebul sferoTa gansakuTrebuli teqnikuri<br />
xasiaTidan gamomdinare, mizanSewonilia rig kanonproeqtebze<br />
aRniSnul sferoTa eqspertebis rekomendaciebis<br />
miReba. am mxriv gansakuTrebiT sasargeblo iqneba eqspertebis<br />
(adgilobrivi da saerTaSoriso) monacemTa bazisa da sainformacio<br />
mxardaWeris uzrunvely<strong>of</strong>a.~<br />
ekaterine qardava<br />
parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />
aparatis mTavari specialisti<br />
teqnikur kanonmdeblobasTan Sexebis pirveli mcdeloba iyo eleqtronuli xelmowerebis<br />
Sesaxeb gamocdilebis gaziareba. <strong>2007</strong> wlis ivnis-ivlisSi EUSP<strong>Georgia</strong>-s<br />
xelSewyobiT proeqtis iuristma, doqtorma irakli sokolovskim, da evropasTan integraciis<br />
komitetis aparatis mTavarma specialistma, revaz CxeiZem, monawileoba<br />
miiRes poloneTSi gamarTul konferenciaSi, romelic eleqtronul xelmowerebs<br />
exeboda. miRebuli codnis gaziarebis mizniT maT seqtemberSi parlamentSi moawyves<br />
seminari eleqtronuli xelmowerebis iuridiuli aspeqtebis Sesaxeb. seminars daeswrnen<br />
rogorc parlamentis, ise mTavrobis struqturebSi momuSave iuristebi da<br />
zemoaRniSnuli kanonproeqtis avtorebi. seminarze ganixiles yvelaze mniSvnelovani<br />
sakiTxebi, romlebic exeboda eleqtronul xelmoweras: misi praqtikaSi gamoyenebis<br />
samarTlebriv principebs, definiciebs, pasuxismgeblobas, aseve evrokavSiris kanonmdeblobasa<br />
da evropul gamocdilebas eleqtronul xelmowerebTan dakavSirebiT.<br />
batonma sokolovskim damatebiT moamzada 24-gverdiani saxelmZRvanelo `eleqtronuli<br />
xelmowerebi – samarTlebrivi da institucionaluri aspeqtebi~, romelic<br />
daurigdaT seminaris monawileebs. aRniSnuli saxelmZRvanelo aris eleqtronuli<br />
xelmowerebis Sesaxeb qarTul enaze momzadebuli pirveli publikacia, romelic<br />
miznad isaxavs saqarTvelos mosaxleobis informirebas kanonmdeblobis am axali<br />
sferos Taobaze.<br />
batonma sokolovskim aseve moamzada eqvsgverdiani sainformacio broSura<br />
eleqtronuli xelmowerebis Sesaxeb parlamentis wevrebisa da aparatis TanamSromlebisaTvis.<br />
es Tema sruliad axalia qarTuli sinamdvilisTvis da mas realuri zegavlenis<br />
moxdena SeuZlia. amdenad, broSuraSi Tavi moiyara eleqtronul xelmowerebTan<br />
dakavSirebulma ZiriTadma kiTxvebma da pasuxebma.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
3 3
EUSP<strong>Georgia</strong>-m kidev erTi mniSvnelovani saqme ganaxorciela – mravalenovani ganmartebiTi<br />
leqsikonis, EUROVOC-is, qarTul enaze Targmna. leqsikoni moicavs<br />
evrokavSiris saqmianobis sferoTa da sakanonmdeblo bazis amsaxvel terminebs da<br />
maT ganmartebebs. proeqtma Targmanze muSaoba daasrula da namuSevari gansaxilvelad<br />
dainteresebul mxareebs gadasca. EUROVOC-is qarTuli versia xelmisawvdomi<br />
iqneba farTo sazogadoebisaTvis.<br />
treningebi evrokavSirTan dakavSirebul sakiTxebze<br />
damoukidebel eqspertTa daskvnebiTa da informaciiT uzrunvely<strong>of</strong>asTan erTad<br />
mniSvnelovania parlamentis aparatis TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiuli unar-Cvevebis<br />
ganviTareba. amis gaTvaliswinebiT EUSP<strong>Georgia</strong>-m moawyo araerTi treningi da saswavlo<br />
viziti evrokavSiris wevri qveynebis parlamentebSi (ix. gv. 39).<br />
<strong>2007</strong> wlis dasawyisSi EUSP<strong>Georgia</strong> Sexvda parlamentis komitetebis aparatebisa da departamentebis<br />
iuristebs da gaecno maT trening-moTxovnebs. dadginda, rom aparatis<br />
TanamSromlebi dainteresebulni arian ara zogadi, aramed konkretuli treningebiT.<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m daiqirava eqsperti, romelmac ramdenime treningi Caatara maisSi.<br />
maTi mTavari mizani iyo: monawileTaTvis evrokavSirisa da evropis kanonmdeblobis<br />
(Sida bazrisa da konkurenciis Sesaxeb) instituciuri struqturis gacnoba,<br />
saqarTvelosa da evrokavSirs Soris arsebul urTierTobaTa samarTlebrivi<br />
safuZvlis, saqarTvelos kanonmdeblobis evropul standartebTan miaxloebis<br />
meqanizmebisa da meTodebis ganxilva.<br />
aRniSnul treningebSi monawileobiT didad iyvnen dainteresebulni rogorc parlamentSi,<br />
ise mTavrobaSi momuSave iuristebi.<br />
`seminarebi udavod warmatebuli iyo, razedac miuTiTebda daswrebis maRali done da<br />
damswreTa aqtiuri monawileoba. vinaidan parlamentis TanamSromelTa umravlesobas<br />
evrokavSiris sakiTxebze sabaziso codna hqonda, aman saSualeba mogvca, aRniSnuli sakiTxebi<br />
ufro detalurad gangvexila.<br />
monawileebma gansakuTrebuli yuradReba miaqcies evrokavSiris standartebTan saqarTvelos<br />
kanonmdeblobis miaxloebisa da harmonizaciis meqanizmebsa da meTodebs,<br />
agreTve evrokavSiris wevrobis winapirobebs da erTiani sabazro politikis ZiriTad<br />
privilegiebTan dakavSirebul sakiTxebs.<br />
saintereso iyo mTavrobisa da parlamentis TanamSromelTa erToblivi monawileoba seminarSi.<br />
Cemi azriT, parlamentis mxare ukeT iyo momzadebuli seminaris Temebis ganxilvisaTvis.~<br />
gaga gabriCiZe<br />
Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
samarTlis fakultetis docenti<br />
evrokavSiris samarTlisa da<br />
saerTaSoriso sajaro samarTlis sferoSi<br />
oqtomberSi EUSP<strong>Georgia</strong>-s organizebiT moewyo samdRiani seminari evrokavSirTan<br />
harmonizaciis gamocdilebisa da meTodologiis Sesaxeb. seminaris mizani iyo aRniSnul<br />
sakiTxTa siRrmiseuli Seswavla da evrokavSiris kanonmdeblobis gamoyenebis,<br />
interpretaciisa da harmonizaciis sakiTxebis ganxilva. seminari Caatara<br />
Cexma eqspertma, mixal bobekma.<br />
3 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
`Cven mivesalmebiT parlamentisa da mTavrobis struqturebis TanamSromelTa erToblivi<br />
seminarebis mowyobis ideas. es midgoma mniSvnelovania im mxriv, rom igi xels uwyobs<br />
evrokavSiris sakiTxebze erTiani warmodgenis Camoyalibebas da sakanonmdeblo da aRmasrulebel<br />
organoTa Soris TanamSromlobis ganviTarebas.~<br />
rusudan yaziSvili<br />
parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />
aparatis ufrosi<br />
evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri (EU IDC)<br />
evrokavSirTan miaxloebis procesSi aucilebelia, parlaments xeli miuwvdebodes<br />
evrokavSirTan dakavSirebul yvela saxis informaciaze, rac xels uwyobs kanonSemoqmedebiTi<br />
procesis gaumjobesebas.<br />
aRniSnul procesSi kidev erTi mniSvnelovani nabijia sazogadoebis informirebulobis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>a, risTvisac EUSP<strong>Georgia</strong>-s iniciativiT saqarTvelos parlamentSi<br />
evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri (EU IDC) gaixsna. misi<br />
evropuli analogebis msgavsad, centris mizania:<br />
• saqarTvelosa da evrokavSirs Soris urTierTobaTa Sesaxeb informaciis<br />
sajaroobis uzrunvely<strong>of</strong>a;<br />
• evrokavSirisa da evropis Sesaxeb informirebulobis xelSewyoba;<br />
• miRebul kiTxvebze informaciis miwodeba evropuli sainformacio bazebis<br />
meSveobiT;<br />
• evrokavSirTan dakavSirebul Temebze seminarebis mowyoba da sxvadasxva<br />
tipis informaciis gamoqveyneba.<br />
parlamentis garda, centri zemoaRniSnul sakiTxebTan dakavSirebiT sazogadoebis<br />
interessac akmay<strong>of</strong>ilebs.<br />
ufro metic, EUSP<strong>Georgia</strong>-m uzrunvelyo parlamentis mier centris saqmianobaSi<br />
uSualo monawileoba. amisaTvis SeirCa kvleviTi departamentis ori TanamSromeli,<br />
romelic centrs emsaxureba.<br />
Tamar WeliZe da marika kaWarava EU IDC-Si<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
3 5
Tamar WeliZe da marika kaWarava kvleviTi departamentis kvalificirebuli Tanam-<br />
Sromlebi arian. centrSi muSaoba maT erTi wlis win daiwyes.<br />
`centrSi Cveni muSaoba mraval aspeqts moicavs: upirveles yovlisa, Cven mudmivad vaxorcielebT<br />
informaciis moZiebas, raTa vupasuxoT im parlamentis wevrTa kiTxvebs, romlebic<br />
evropuli gamocdilebiTa da ama Tu im normatiuli aqtiT arian dainteresebuli,<br />
magaliTad, evrokavSiris direqtiviT garemos dacvis Sesaxeb; garda amisa, Cveni movaleobaa,<br />
davexmaroT parlamentis wevrebsa da TanamSromlebs sasargeblo veb-gverdebis<br />
moZiebaSi. Cven aseve monawileoba miviReT evroparlamentis amsaxveli fotogalereis<br />
mowyobaSi.<br />
Tu departamentSi mxolod parlamentis wevrebs vemsaxurebodiT, centrSi Cveni axali<br />
movaleobaa moqalaqeTa momsaxurebac. gamomdinare iqidan, rom momdevno etapze centri<br />
iTvaliswinebs informaciis miwodebas mosaxleobisTvisac, Cven ukve daviwyeT evrokav-<br />
Siris sakiTxebze sxvadasxva saxis sainformacio masalis momzadeba. masalebi gankuTvnilia<br />
arapr<strong>of</strong>esionalebisTvis da, Sesabamisad, martivi eniTaa dawerili.~<br />
Mmarika kaWarava<br />
parlamentis kvleviTi departamentisa da<br />
EU IDC-is ufrosi specialisti<br />
`Cveni amJamindeli samuSao TiTqmis analogiuria departamentSi samuSaosi. sxvaoba mxolod<br />
teqnikuri kuTxiT SeiniSneba, vinaidan centrSi Cven xeli migviwvdeba mravalferovan<br />
pr<strong>of</strong>esiul literaturaze, veb-gverdebze da teqnikur saSualebebze, romlebiTac Cveni<br />
axali samuSao adgilia aRWurvili.<br />
amasTanave, EUSP<strong>Georgia</strong>-s saerTaSoriso eqspertTa gundTan muSaoba, maTi gamocdilebisa<br />
da midgomis gaziareba parlamentis saqmianobasTan dakavSirebiT Zalze sainteresoa.<br />
vityodi, rom departamentSi miRebuli gamocdileba da codna centrSi muSaobiT ufro<br />
gamyarda da gafarTovda.~<br />
MTamar WeliZe<br />
parlamentis kvleviTi departamentisa da<br />
EU IDC-is wamyvani specialisti<br />
<strong>2007</strong> wlis ivlisSi aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi sabWos iniciativiT<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m analogiuri centri daaarsa umaRles sabWoSi, baTumSi. centrs hyavs<br />
erTi TanamSromeli, romelic regularul konsultaciebs da daxmarebas centris<br />
Tbilisis <strong>of</strong>isidan iRebs.<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m kidev erTi mniSvnelovani saqme ganaxorciela – evropis parlamentTa<br />
amsaxveli fotogalereis Seqmna, sadac Tavmoyrilia evrokavSiris wevri qveynebis<br />
erovnuli parlamentebis fotosuraTebi mokle istoriebiTurT. proeqtma<br />
galerea gasul wels Seqmna da <strong>2007</strong> wels koleqcias sxva parlamentebis suraTebic<br />
daamata. amJamad galerea saqarTvelos parlamentSi eqskursiaTa erT-erTi obieqtia.<br />
3 6<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
saparlamento zedamxedvelobis gaZliereba<br />
<strong>2007</strong> wels, gasuli wlebis msgavsad, parlamentisaTvis yvelaze didi gamowveva sazedamxedvelo<br />
funqciis ganxorcieleba iyo. miuxedavad imisa, rom am funqciis gaZlierebaSi<br />
zogierTi donoric monawileobda, momavalSi aRniSnul sferoze metad<br />
orientirebaa saWiro.<br />
parlamentis movaleobaa, xelisufleba kanonmdeblobis danergvis procesSic<br />
akontrolos. mas evaleba aRniSnuli procesis monitoringi, gamoyenebuli meqanizmebis<br />
Sefaseba da arsebul kanonebSi iuridiuli xasiaTis xarvezebis aRmoCena. monitoringis<br />
process sakuTari saparlamento proeqtis farglebSi mxari dauWira<br />
samoqalaqo sazogadoebis institutma. <strong>2007</strong> wels instituti muSaobda `saxelmwifo<br />
Sesyidvebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebze. monitoringis Sedegebze<br />
dayrdnobiT parlamentma SemoTavazebuli cvlilebebi miiRo. am etapze instituti<br />
muSaobs `saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis monitoringze.<br />
monitoringis Sesaxeb informacia da rekomendaciebi, Cveulebisamebr, institutis<br />
veb-gverdze Tavsdeba.<br />
parlaments sazedamxedvelo funqciis ganxorcielebaSi mxars uWerdnen agreTve<br />
IABP <strong>Georgia</strong> da NDI, romelTa daxmarebiTac moewyo ori Sexvedra Temebze: parlamentis<br />
wevrTa roli xelisuflebis angariSvaldebulebis uzrunvely<strong>of</strong>aSi da<br />
arCevnebs Soris parlamentis wevrTa da moqalaqeTa urTierTobis formebi. <strong>2007</strong><br />
wlis 26 seqtembers da pirvel oqtombers am organizaciebma moawyves ori diskusia<br />
mrgvali magidis irgvliv, romelsac Sesabamisad saparlamento umravlesobis<br />
wevrebi da opozicioneri parlamentarebi eswrebodnen. Temebi warmoadgina IABP<br />
<strong>Georgia</strong>-s prezidentma, didi britaneTis parlamentis TemTa palatis wevrma, brius<br />
jorjma, romelmac Tavisi 34-wliani saparlamento muSaobis gamocdileba gauziara<br />
monawileebs da isaubra, ra meTodebiT unda uzrunvelyon parlamentis wevrebma da<br />
fraqciebma angariSvaldebuli da warmomadgenlobiTi xelisuflebis Seqmna.<br />
saparlamento kontrolis aRsrulebis aucileblobaze metyvelebs parlamentis<br />
sabiujeto <strong>of</strong>isis (PBO) arasruli datvirTva.<br />
`<strong>of</strong>isSi ori ZiriTadi problema arsebobs. pirveli, romelic<br />
mTlianad parlaments axasiaTebs, aris informaciis mimoqcevis<br />
procesis susti regulireba ara marto saparlamento struqturebs<br />
Soris, aramed samTavrobo dawesebulebebTanac. es metad<br />
seriozuli dabrkolebaa parlamentisaTvis kanonSemoqmedebiT<br />
procesSi, gansakuTrebiT ki – sazedamxedvelo funqciis ganxorcielebisas.<br />
nebismier sakanonmdeblo organos sWirdeba teqnikuri<br />
mxardaWeris sistema, romlis meSveobiTac uzrunvely<strong>of</strong>ili<br />
iqneba ara marto yvela kanonproeqtis xelmisawvdomoba, aramed<br />
maTi kontrolic. msgavsi sistema saparlamento funqciaTa efeqtianad<br />
ganxorcielebis garantiaa.<br />
meore problemaa kanonproeqtTa Aekonomikur-fiskaluri zegavlenis<br />
Sesaxeb informaciis nakleboba. idealuri iqneboda, Tu<br />
Cveni <strong>of</strong>isi misi amerikuli analogis – kongresis sabiujeto<br />
<strong>of</strong>isis (CBO) msgavsad imuSavebda. magram amisaTvis, upirveles<br />
yovlisa, unda arsebobdes saTanado kompetenciisa da specialuri<br />
modelirebis sistema, romelic aucilebelia eqspertTa<br />
daskvnebis mosamzadeblad.~<br />
Teimuraz murRulia<br />
Pparlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />
parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
3 7
am etapze IABP <strong>Georgia</strong>-s mier gaxsnili biznesisa da ekonomikis centri (BEC) exmareba<br />
<strong>of</strong>iss ama Tu im kvleviTi samuSaos CatarebiT.<br />
saparlamento zedamxedvelobis gaZlierebis procesSi aseve mniSvnelovania ucxo<br />
qveynebis parlamentTa gamocdilebis gaziareba. mTavrobis kontrolis sxvadasxva<br />
saSualebisa da meTodologiis gamoyeneba saqarTveloSic iqneba SesaZlebeli mas<br />
Semdeg, rac maT arsebul realobas moargeben. es sakiTxi ganixiles niderlandebis<br />
parlamentSi saqarTvelos parlamentis wevrTa samuSao vizitis dros, romelic<br />
aRmosavleT-dasavleTis saparlamento praqtikis proeqtis (EWPPP) xelSewyobiT<br />
ganxorcielda.<br />
vizitis dros qarTvelma parlamentarebma kontaqtebi daamyares holandiel kolegebTan<br />
da niderlandebSi arsebuli sabiujeto procesi da saqarTvelos sinamdvileSi<br />
misi gamoyenebis SesaZlebloba ganixiles. saqarTvelos delegacia aseve Sexvda niderlandebis<br />
warmomadgenlobiTi palatis, kontrolis palatisa da sagareo saqmeTa<br />
saministros warmomadgenlebs. Sexvedrebze delegaciam amomwuravi informacia miiRo<br />
niderlandebSi sabiujeto procesis msvlelobaze da gamoyenebul meTodebze.<br />
parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWera<br />
saqarTvelos parlamenti yovelTvis aqtiurad muSaobda sxvadasxva qveynis sakanonmdeblo<br />
organoebTan mWidro kavSirebis damyarebis mizniT. miuxedavad amisa, Tanam-<br />
Sromloba mxolod maRal doneze – parlamentis wevrebsa da maT kolegebs Soris<br />
arsebobda da naklebad moicavda parlamentis aparats. bolo periodSi donorebma<br />
sagrZnoblad Secvales mimarTuleba: amJamad saswavlo vizitebi da seminarebi ufro<br />
xSirad parlamentis aparatis TanamSromlebisTvis ewyoba.<br />
aparatis doneze parlamentTaSorisi urTierTobebis mxardaWeris kuTxiT wamyvani<br />
adgili EUSP<strong>Georgia</strong>-s uWiravs. gasuli wlidan moyolebuli, proeqti warmatebiT<br />
uwevda organizebas sxvadasxva qveynis parlamentebSi saswavlo mivlinebebs. saparlamento<br />
reformebis centrTan erTad EUSP<strong>Georgia</strong>-m evroparlamentSi aparatis<br />
TanamSromelTa pirveli viziti moawyo.<br />
saswavlo viziti poloneTis parlamentSi<br />
3 8<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
saswavlo vizitebi erovnul parlamentebSi<br />
parlamentis aparatis TanamSromelTa vizitebma sxvadasxva sakanonmdeblo organoSi<br />
didad Seuwyo xeli parlamentTaSorisi urTierTobebis ganmtkicebas da monaTesave<br />
saparlamento struqturebs Soris kavSirebis sistemis Seqmnas. <strong>2007</strong> wels<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m aqcenti gaakeTa latviisa da poloneTis parlamentebze, sadac proeqtis<br />
xelSewyobiT 4 viziti moewyo.<br />
vizitebi latviis seimSi<br />
latviis parlamentSi pirveli viziti <strong>2007</strong> wlis 19-23 maiss Sedga. saqarTvelos delegaciaSi<br />
Sediodnen:<br />
• evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare;<br />
• sakadro sakiTxTa departamentis ufrosi;<br />
• informaciuli teqnologiebis departamentis ufrosi;<br />
• kvleviTi departamentis ufrosi.<br />
saqarTvelos delegaciis TiToeul wevrs SesaZlebloba mieca, gacnoboda latviis<br />
seimis Sesabamisi gany<strong>of</strong>ilebis muSaobas.<br />
<strong>2007</strong> wlis 24-30 seqtembers Semdgari meore vizitis dros aqcenti gakeTda Tbilissa<br />
da baTumSi axalSeqmnili evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centrebis<br />
TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiul ganviTarebaze, amitom saqarTvelos delegacia am ori<br />
centris warmomadgenlebisgan Sedgeboda. vizitis mizani iyo latviis seimis sainformacio<br />
centris gamocdilebis gaziareba, misi struqturis, warsuli da amJamindeli<br />
saqmianobebis gacnoba, aseve evrokavSirTan latviis integraciis procesSi<br />
CarTul uwyebebTan da institutebTan Sexvedra.<br />
vizitebi poloneTis seimSi<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m saqarTveloSi poloneTis saelCos aqtiuri mxardaWeriT gaagrZela<br />
poloneTis seimTan TanamSromloba. <strong>2007</strong> wlis 5-9 Tebervals poloneTis parlaments<br />
saqarTvelos delegacia estumra. delegaciaSi DSediodnen warmomadgenlebi:<br />
• kvleviTi departamentidan;<br />
• sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamentidan.<br />
saswavlo viziti poloneTis parlamentSi<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
3 9
vizitis dros monawileebi poloneTis seimis eqvsi biuros (organizaciuli<br />
erTeulebis) struqturasa da muSaobas gaecnen da amiT garkveuli gamocdileba<br />
SeiZines.<br />
meore viziti <strong>2007</strong> wlis 18-22 ivniss Sedga. saqarTvelos delegaciaSi Sediodnen<br />
warmomadgenlebi:<br />
• iuridiul sakiTxTa komitetidan;<br />
• evropasTan integraciis komitetidan;<br />
• iuridiuli departamentidan.<br />
delegacias Sexvedrebi hqonda evropul saqmeTa komitetTan, seimis kancelariis<br />
sakanonmdeblo biurosTan, analitikur biurosTan, evropis samarTlis departamentTan,<br />
seimis kancelariis sainformacio da dokumentaciis centrTan, sagareo<br />
saqmeTa saministrosTan. diskusiis ZiriTadi Temebi iyo:<br />
• poloneTis istoria evrokavSirTan integraciis periodSi;<br />
• eleqtronuli xelmowerebis samarTlebrivi baza poloneTSi;<br />
• evropul saqmeTa komitetis roli rogorc evrokavSirTan harmonizaciis<br />
procesebSi, ise mimdinare periodSi;<br />
• seimis reglamentis interpretacia;<br />
• harmonizaciis sakiTxebis koordinireba da ganxorcieleba;<br />
• seimis sainformacio resursebi.<br />
poloneTis seimis gamocemaSi `Kronika Seijmova~ saqarTvelos delegaciis vizitis<br />
Sesaxeb daibeWda statia, romelSic xazgasmiT aRiniSna msgavsi formatis parlamentTaSorisi<br />
TanamSromlobis mniSvneloba.<br />
TanamSromloba evroparlamentTan<br />
parlamentis xelmZRvanelobisa da evropasTan integraciis komitetis TxovniT, saparlamento<br />
reformebis centrma safuZveli Cauyara saqarTvelos sakanonmdeblo<br />
organosa da evroparlaments Soris teqnikur TanamSromlobas, raTa moZiebuliyo<br />
saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromelTa pr<strong>of</strong>esiuli mxardaWeris SesaZleblobebi<br />
da mowyobiliyo saswavlo viziti evroparlamentSi.<br />
Sedegad, <strong>2007</strong> wlis seqtemberSi CPR-ma organizeba gauwia evroparlamentis sagareo<br />
politikis departamentis (DG EXPO) direqtorisa da specialuri mrCevlis,<br />
dirk turnstras vizits TbilisSi. vizitis dros evroparlamentis warmomadgeneli<br />
gaecno saqarTvelos parlamentis sxvadasxva struqturuli erTeulis muSaobas<br />
da gansazRvra kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli moTxovnebi. parlamentis warmomadgenlebma<br />
stumars sakuTari moTxovnebi da is sferoebi gaacnes, romlebSic pr<strong>of</strong>esiuli treningi<br />
esaWiroebodaT.<br />
CPR-ma moawyo aseve batoni d. turnstras Sexvedra EUSP<strong>Georgia</strong>-s warmomadgenlebTan.<br />
gamomdinare iqidan, rom am ukanasknelsac hqonda saqarTvelos sakanonmdeblo<br />
organos aparatis TanamSromelTa evroparlamentSi vizitis mowyobis<br />
gegma, Sexvedraze gadawyda am ori iniciativis koordinireba. Sedegad, daigegma<br />
saqarTvelos parlamentis, CPR-isa da EUSP<strong>Georgia</strong>-s mier ori saswavlo mivlinebis<br />
organizeba: erTis – parlamentis iuristebisaTvis, xolo meoris – araiuristebis<br />
jgufisaTvis.<br />
4 0<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
<strong>2007</strong> wlis 19-23 noembers evroparlaments pirveli jgufi ewvia (ix. gv. 59). vizits<br />
umaspinZla evroparlamentis saSinao politikis generalurma direqtoratma (DG<br />
IPOL). es iyo evropis samezoblo politikis qveynis parlamentis warmomadgenelTa<br />
pirveli saswavlo viziti evroparlamentSi.<br />
meore jgufis viziti dagegmilia 2008 wlis martSi. mas maspinZlobas evroparlamentis<br />
sagareo politikis generaluri direqtorati gauwevs.<br />
pr<strong>of</strong>esiuli da teqnikuri mxardaWera<br />
Zlieri parlamenti pr<strong>of</strong>esional da gamocdil kadrebs efuZneba. kompetenturi da<br />
motivirebuli TanamSromlebis gareSe sakanonmdeblo organos ar SeuZlia saku-<br />
Tari saqmianobis efeqtianad ganxorcieleba. swored am mizeziT uamravi donori<br />
organizacia aqcents saparlamento kadrebis unar-Cvevebis ganviTarebaze akeTebs.<br />
amisaTvis araerTi treningi, seminari da saswavlo viziti ewyoba. arseboben iseTi<br />
donori organizaciebic, romlebic zogadad adamianuri resursebis marTvis sistemaze<br />
muSaoben, raTa daxvewon igi da Tanamedrove standartebs miuaxlovon.<br />
parlamentSi adamianuri resursebis ganviTareba<br />
UNDP-is proeqti wlebis ganmavlobaSi axorcielebs parlamentis pr<strong>of</strong>esiul da<br />
teqnikur mxardaWeras. mis mier saqarTveloSi saparlamento reformebis xelSewyobis<br />
kidev erTi magaliTia saqarTvelos parlamentis Tavmjdomarisa da gaeros<br />
ganviTarebis programis evropisa da damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis<br />
regionaluri biuros axaldaniSnuli ufrosis Sexvedra, romelic <strong>2007</strong> wlis 28 Tebervals<br />
Sedga.<br />
UNDP-is warmomadgenelTa Sexvedra parlamentis TavmjdomaresTan<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
4 1
`gaeros ganviTarebis programa did mniSvnelobas aniWebs saqarTvelos ganviTarebas da<br />
sakuTari mandatis farglebSi saqarTvelos mTavrobas yvela SesaZlo daxmarebiT uzrunvely<strong>of</strong>s,<br />
raTa am ukanasknelma sakuTari reformebi warmatebiT ganaxorcielos. proeqts<br />
SeuZlia, ukve miRebuli saerTaSoriso gamocdileba gamoiyenos regionSi, raTa xeli Seuwyos<br />
mmarTvelobiTi institutebis, gansakuTrebiT ki – im struqturebis ganviTarebas,<br />
romelTa saqmianoba, mxardaWeris SemTxvevaSi, siRaribis daZlevas da uTanasworobis<br />
aRm<strong>of</strong>xvras Seuwyobs xels da mosaxleobis daucveli fenis mfarvelobisaken iqneba mimarTuli.~<br />
kori udoviCki<br />
gaeros ganviTarebis programis<br />
evropisa da damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis<br />
regionaluri biuros ufrosi<br />
<strong>2007</strong> wels UNDP parlaments adamianuri resursebis marTvis sistemis reformirebaSi<br />
daexmara. proeqtma gaagrZela muSaoba parlamentis organizaciuli struqturis<br />
racionalizaciasTan dakavSirebuli administraciuli da organizaciuli<br />
sakiTxebis gadasawyvetad.<br />
saparlamento saqmianobebis efeqtianobis gazrdis prioritetebis gansazRvris-<br />
Tvis proeqtma Seagrova saWiro informacia da moamzada rekomendaciebi, romel-<br />
Taganac 10 dResdReobiT sxvadasxva iuridiul aqtSia asaxuli da praqtikaSi gamoiyeneba:<br />
• kadrebis marTvis specialuri programis (PEMSY) gamoyeneba;<br />
• saerTo interesis mqone pirTa jgufebis saCivrebTan da werilebTan mimar-<br />
TebiT specialuri sainformacio sistemis (ACPA) gamoyeneba;<br />
• rekomendaciebi dasavleT saqarTveloSi parlamentis warmomadgenlobis<br />
Semdgomi xelSewyobis Sesaxeb;<br />
• rekomendaciebi parlamentis aparatis sazogadoebasTan urTierTobisa da<br />
informaciis departamentis Semdgomi xelSewyobis Sesaxeb;<br />
• parlamentis wevrTa day<strong>of</strong>a maTi warsuli samuSao sferoebis mixedviT;<br />
• SeniSvnebi sajaro samsaxuris kodeqsis proeqtTan dakavSirebiT;<br />
• rekomendaciebi `sajaro moxeleTa konkursisa da atestaciis procesis wesebisa<br />
da procedurebis Sesaxeb~ saqarTvelos prezidentis brZanebulebis<br />
proeqtTan dakavSirebiT;<br />
• teqnikuri davalebebi struqturuli danay<strong>of</strong>ebisa da sajaro moxeleebisa-<br />
Tvis; Sefasebis meTodebi;<br />
• parlamentis adamianuri resursebis politikis analizi;<br />
• saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekisaTvis rekomendaciebis<br />
momzadeba.<br />
UNDP-im moamzada 23 meTodologiuri rekomendacia zogadi marTvis proceduraTa<br />
Sesaxeb. aqcenti gakeTda adamianuri resursebis marTvis proceduraTa ganviTarebaze,<br />
kadrebis dakompleqtebaze, atestaciasa da karieris marTvaze. proeqti parlaments<br />
trening-strategiisa da saswavlo saxelmZRvaneloebisa da cnobarebis<br />
momzadebaSic daexmara.<br />
UNDP-is jgufma aqtiuri monawileoba miiRo kadrebis marTvis sistemis reformireba-<br />
Si. jgufi uSualod iyo CarTuli saqarTvelos parlamentsa da erovnul biblioTekaSi<br />
mimdinare atestaciis procesis dagegmvasa da organizebaSi. proeqtis rekomendaciiT,<br />
sakonkurso-saatestacio komisiam SerCevis bolo etapze monawileTa Sefasebis forma<br />
warmoadgina. proeqtis konsultantebma srulyves saatestacio formis samuSao varianti<br />
da igi gansaxilvelad sakadro sakiTxTa departaments warudgines. SemoTavazebuli<br />
iqna departamentis axali organizaciuli struqturis SemuSaveba. proeqtis fargleb-<br />
Sive moewyo 12 samuSao Sexvedra da seminari parlamentis ganviTarebis sakiTxebze.<br />
4 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
seminari parlamentis saswavlo centrSi<br />
UNDP-im mxari dauWira 11 trening-modulis Catarebas da parlamentis saswavlo<br />
centris saganmanaTleblo masalebis momzadebas. treningi Cautarda 31 jgufsa da<br />
535 monawiles. saswavlo centrma da UNDP-im erToblivad Seafases Catarebuli<br />
treningebi. proeqtma aseve xeli Seuwyo saswavlo centris pr<strong>of</strong>esiuli SesaZleblobebis<br />
ganviTarebas, ris Sedegadac centrma moamzada trening-modulebi, swavlebis<br />
programebi da SeimuSava meTodologiuri midgoma. centri gaxda pasuxismgebeli<br />
trening-kursebis damoukideblad dagegmvaze, samizne jgufebis SerCevasa da<br />
kursebis efeqtianobis Sefasebaze.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
4 3
treningi<br />
saswavlo centris mier organizebuli treningebis garda, sxvadasxva donoris mxardaWeriTac<br />
moewyo treningebi, samuSao da mrgvali magidis irgvliv Sexvedrebi. Ti-<br />
Toeulma maTganma SearCia is Tema, romelic ukeT Seesabameboda parlamentis pr<strong>of</strong>esiuli<br />
ganviTarebis moTxovnebs. qvemoT mocemulia donori organizaciebisa da<br />
proeqtebis mxardaWeriT <strong>2007</strong> wels ganxorcielebul RonisZiebaTa CamonaTvali.<br />
4 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis xelSemwyobi araerTi RonisZiebis ganxorcielebis<br />
miuxedavad, parlamentis aRniSnuli kuTxiT ganviTarebis saWiroeba kvlav arsebobs.<br />
didia parlamentis aparatis TanamSromelTa moTxovna specializebul, siRrmiseul<br />
da praqtikul treningebze.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
4 5
`donorTa mxardaWera parlamentisa da gansakuTrebiT – misi<br />
TanamSromlebisaTvis udavod mniSvnelovani da Rirebulia.<br />
miuxedavad amisa, mainc arsebobs problemebi, romlebic parlamentisa<br />
da donorebis mier erTobliv gadawyvetas saWiroebs.<br />
Cveni departamentis muSaobis gaumjobesebisaTvis<br />
aucilebelia teqnikuri da pr<strong>of</strong>esiuli mxardaWeris er-<br />
Toblioba.<br />
erTi mxriv, Cveni departamentis muSaobas SesamCnevad Seuwyobda<br />
xels specialuri programebi, romlebic aumjobesebs<br />
informaciis mimoqcevis marTvas organizaciis SigniT. msgavsi<br />
sistemebi farTod gamoiyeneba sxva qveynebis parlamentTa<br />
kvleviTi departamentebis mier da mkveTrad aiolebs personalis<br />
muSaobis process.<br />
meore mxriv, aucilebelia Semdgomi pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>a. miuxedavad imisa, rom Cveni departamentis<br />
TanamSromlebs regularulad utardebaT treningi,<br />
mniSvnelovania, rom es ukanaskneli maT moTxovnebze ukeT<br />
iyos morgebuli, magaliTad, treningi kvleviTi unar-Cvevebis<br />
daxvewaSi. msgavsi midgoma sasargeblo iqneba parlamentis<br />
komitetebis TanamSromlebisTvisac. igive SeiZleba iTqvas<br />
saswavlo vizitebis programaze, romlebic, sasurvelia, iyos<br />
ufro detaluri da xangrZlivi, raTa SesaZlebeli gaxdes<br />
siRrmiseuli praqtikuli gamocdilebis miReba. amis miRweva<br />
aseve SesaZlebelia xangrZlivi staJirebis programiT.~<br />
Tina narsia<br />
parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />
sakanonmdeblo saqmianobaTa sainformacio<br />
uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis ufrosi<br />
treningi molaparakebisa da konfliqtis marTvis meqanizmebis Sesaxeb<br />
4 6<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
saswavlo vizitebi<br />
saswavlo vizitebi kadrebis pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis umniSvnelovanesi nawilia.<br />
<strong>2007</strong> wels EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT kvlav moewyo parlamentis aparatis Tanam-<br />
SromelTa saswavlo mivlinebebi evropis qveynebis parlamentebSi (ix. gv. 39). aRniSnul<br />
mivlinebaTa mniSvneloba mravalmxrivia: kadrebi iReben praqtikul informacias sxva<br />
qveynebis sakanonmdeblo organoTa muSaobis Sesaxeb, adgilze euflebian codnas da SesaZlebloba<br />
eZlevaT, Sexvdnen monaTesave departamentebis warmomadgenlebs. garda<br />
amisa, maT saSualeba aqvT, aqtiuri kontaqtebi daamyaron TavianT ucxoel kolegebTan<br />
da SemdgomSi maT pr<strong>of</strong>esiuli daxmarebisTvis mimarTon. da bolos, saswavlo vizitebi<br />
aparatis TanamSromelTaTvis motivirebis erT-erTi saukeTeso saSualebaa.<br />
`saswavlo vizitebi udavod mniSvnelovania. isini saSualebas aZlevs Cveni parlamentis<br />
TanamSromlebs, ewvion da gaecnon TavianTi kolegebis muSaobis process sazRvargareTis<br />
qveynebSi. garda amisa, maT uCndebaT stimuli, TavianT samuSao procesSi gamoiyenon<br />
axalSeZenili codna da ufro energiulad Seudgnen saqmianobas.~<br />
nino nakaSiZe<br />
parlamentis wevri<br />
evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare<br />
parlamentis Tavmjdomaris mier daniSnuli<br />
saerTaSoriso donori proeqtebis koordinatori<br />
dekemberSi, saqarTvelos delegaciis evroparlamentSi vizitis Semdeg saparlamento<br />
reformebis centrma Caatara vizitebis monawileTa mokle gamokiTxva, romlis<br />
mizani iyoD aRniSnul vizitTa Sefaseba, maTi susti da Zlieri mxareebis gamovlena<br />
da ideaTa SemoTavazeba samomavlo saswavlo programebTan dakavSirebiT.<br />
<strong>2007</strong> wlis 14 dekembers EUSP<strong>Georgia</strong>-m mis mier organizebuli saswavlo mivlinebebis<br />
Sesaxeb moawyo mrgvali magidis irgvliv Sexvedra parlamentis aparatis im<br />
TanamSromlebisTvis, romlebic monawileobdnen am vizitebSi, evroparlamentSi<br />
vizitis CaTvliT.<br />
diskusia erovnul parlamentebSi saswavlo vizitebis organizebis Sesaxeb<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
4 7
`saswavlo vizitebi codnisa da gamocdilebis miRebis saukeTeso saSualebaa, radgan aseTi<br />
informaciis dagroveba regularuli treningebiTa da seminarebiT SeuZlebelia. imavdroulad,<br />
staJireba piradi kavSirebis gafarToebis winapirobaa. am kavSirebis gamoyenebiT Sesa-<br />
Zlebelia SemdgomSi sasurveli informaciis swrafad miReba da, rac ufro mniSvnelovania,<br />
ama Tu im sakiTxze ucxoel kolegaTa mosazrebebisa da gamocdilebis gaziareba.~<br />
ekaterine qardava<br />
parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />
aparatis mTavari specialisti<br />
aRniSnulma Sexvedram damatebiT gamoavlina parlamentis aparatis TanamSromelTa<br />
damokidebuleba da vizitebis maTeuli Sefaseba. gamokiTxvisa da Sexvedris Sedegebma<br />
cxadyo Semdegi:<br />
• monawileTa umravlesoba upiratesobas interaqtiul seminarebs aniWebs;<br />
• yvela monawile teqnikur da specializebul treningebs amjobinebs;<br />
• bevr monawiles surs, Sexvdes kolegebs sakuTari sferodan, radgan msgavsi<br />
Sexvedrebi ufro relevanturi da teqnikuria; isini konkretuli Temebis<br />
ganxilvis SesaZleblobas iZleva;<br />
• saqarTvelos parlamentisa da sxva qveynebis sakanonmdeblo organoTa saqmianobebis<br />
msgavsebis gamo yvela monawile upiratesobas erovnul parlamentebSi<br />
staJirebas aniWebs;<br />
• staJireba xels uwyobs mniSvnelovani kontaqtebis damyarebas da kavSirebis<br />
efeqtiani sistemis Seqmnas; igi exmareba kadrebs saerTaSoriso gamocdilebis<br />
miRebaSi da ucxoel eqspertTa mowvevaSi.<br />
informaciuli mxardaWera<br />
efeqtiani muSaobisaTvis personals esaWiroeba pr<strong>of</strong>esiuli informacia, rogorc<br />
beWdviTi, ise eleqtronuli saxiT. donori organizaciebi informaciul mxardaWeras<br />
sxvadasxva mimarTulebiT axorcieleben.<br />
samuSao pirobebis gaumjobesebis mizniT EUSP<strong>Georgia</strong>-m departamentebisa da<br />
komitetebis aparatebis TanamSromlebi sxvadasxva literaturiT moamaraga.<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-s mier mowyobili masStaburi tenderis farglebSi aRWurvilobis<br />
adgilze miwodeba <strong>2007</strong> wlis bolos daiwyo.<br />
garda amisa, EUSP<strong>Georgia</strong> iuridiul sakiTxTa komitetTan erTad muSaobda qarTul<br />
iuri diul terminTa ganmartebiT leqsikonze, romlis gamocema 2008 welsaa dagegmili.<br />
leqsikoni xels Seuwyobs iuridiul terminologiaSi garkvevas da kanonSemoqmedTa<br />
mier aRniSnuli terminologiis unificirebasa da gamartivebas. proeqtma SeimuSava<br />
leqsikonis momzadebis meTodologia da monitoringi gauwia momzadebis process.<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-m uzrunvelyo fasiani veb-gverdebis xelmisawvdomoba. poloneTis<br />
sagareo saqmeTa saministros finansuri xelSewyobiT, <strong>2007</strong> wlis martidan moyolebuli,<br />
parlamentis aparatis TanamSromlebi ukve sargebloben sxvadasxva monacem-<br />
Ta baziT. informacia moicavs evropis kanonmdeblobas, samecniero da analitikur<br />
statiebs, statistikasa da ekonomikur publikaciebs.<br />
4 8<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
UNDP-is gamocemebi<br />
UNDP-is mxardaWeriT parlamenti araerTi publikaciiT iqna uzrunvely<strong>of</strong>ili. es<br />
publikaciebia:<br />
• normatiuli aqtebis krebuli parlamentis wevrebisa da aparatis TanamSromlebisaTvis;<br />
• normatiuli aqtebis krebuli aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesi<br />
sabWos wevrebisa da TanamSromlebisaTvis;<br />
• administraciuli samarTali;<br />
• parlamentisa da protokolis sakiTxebi;<br />
• saparlamento macne – saparlamento siaxleebis yovelTviuri daijesti;<br />
• yovelTviuri gazeTi, romelic gankuTvnilia dasavleT saqarTveloSi saqar-<br />
Tvelos parlamentis warmomadgenlobisaTvis;<br />
• leqsikoni sajaro moxeleTaTvis;<br />
• Jurnali `saqarTvelos parlamenti~;<br />
• Jurnali `saparlamento reformis saqmianobebi~ (mesame gamocema);<br />
• saerTaSoriso samarTlebrivi da ekonomikuri aspeqtebi: konfliqtebi da<br />
prognozireba;<br />
• cnobari `saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTeka~.<br />
saparlamento staJirebis programa<br />
ukve meoTxe <strong>weli</strong>a, rac NDI saparlamento staJirebis programis farglebSi saparlamento<br />
fraqciebs, komitetebsa da sxva struqturebs uzrunvely<strong>of</strong>s axalgazrda,<br />
momzadebuli pr<strong>of</strong>esionalebiT, romlebic kvlevasTan dakavSirebul werilobiT<br />
davalebebsa da zogad sa<strong>of</strong>ise samuSaos asruleben. staJiorebs NDI parlamentis<br />
xelmZRvanelobasTan erTad arCevs. parlamentSi aTTviani staJirebis dros isini<br />
yovelTviur momzadebas gadian.<br />
SerCevis procesis Sedegebis safuZvelze NDI-m parlamentTan erTad SearCia 9 kandidati<br />
<strong>2007</strong>-2008 wlebis saparlamento staJirebis programaSi monawileobisaTvis<br />
da isini Semdeg saparlamento struqturebSi gaanawila:<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
4 9
• parlamentis Tavmjdomaris kabineti;<br />
• fraqciebi:<br />
`nacionaluri moZraoba –<br />
demokratebi~;<br />
`demokratiuli fronti~;<br />
`memarjvene opozicia~;<br />
`mrewvelebi~;<br />
• komitetebi:<br />
iuridiul sakiTxTa;<br />
safinanso-sabiujeto;<br />
saproceduro sakiTxTa da wesebis;<br />
• arasamTavrobo organizaciebTan<br />
urTierTobis <strong>of</strong>isi;<br />
• parlamentis TavmjdomaresTan<br />
arsebuli mrCevelTa sabWo.<br />
rogorc aRiniSna, NDI-s staJiorebi sxvadasxva Temaze yovelTviur treningebsac<br />
gadian, rac maT praqtikuli da Teoriuli codnis gamyarebaSi exmarebaT. <strong>2007</strong> wels<br />
institutma treningebi Semdeg sferoebSi ganaxorciela:<br />
• kvlevis werilobiT momzadeba;<br />
• sityvis momzadeba;<br />
• sajaro gamosvla;<br />
• sakanonmdeblo procesi;<br />
• kanonSemoqmedeba;<br />
• pres-relizis wera;<br />
• reziumes (CV) wera;<br />
• gasaubrebisTvis aucilebeli unar-Cvevebi;<br />
• parlamentis reglamenti;<br />
• angariSis wera;<br />
• trenerTa momzadeba.<br />
`NDI-s saparlamento staJirebis programa Zalze damexmara. misi<br />
meSveobiT ara marto Teoriuli, aramed praqtikuli gamocdilebac<br />
miviRe, rac Cemi samomavlo karierisaTvis mniSvnelovania.<br />
viswavle, rogor movamzado kvleviTi statiebi, davgegmo Cemi<br />
samuSao da efeqtianad gamoviyeno dro; aseve sagrZnoblad gamiumjobesda<br />
analitikuri unar-Cvevebi.~<br />
levan natroSvili<br />
parlamentis evropasTan integraciis komitetis<br />
aparatis wamyvani specialisti<br />
NDI-s staJiori parlamentSi 2006-<strong>2007</strong> wlebSi<br />
fraqcia `demokratiul frontSi~ staJirebisas levan natroSvili aqtiurad monawileobda<br />
fraqciis saparlamento muSaobaSi. man Caatara kvleva samarTlebriv sakiTxebze,<br />
ganaxorciela SedarebiTi analizi SerCeuli Temebis Sesaxeb da moamzada<br />
Semajamebeli mimoxilvebi saerTaSoriso organizaciaTa mier saqarTveloze momzadebuli<br />
angariSebis Taobaze. levani fraqciisTvis mTargmnelisa da Tarjimnis<br />
funqciasac asrulebda. misi kvleviTi naSromi baltiispireTis qveynebSi policiis<br />
regulirebis Sesaxeb safuZvlad daedo fraqciis mier momzadebul rekomendacia-<br />
Ta dokuments.<br />
staJirebis warmatebiT dasrulebis Semdeg levanma muSaoba gaagrZela evropasTan<br />
integraciis komitetis aparatSi wamyvan specialistad.<br />
staJirebis programa ara marto staJiorTa pr<strong>of</strong>esiul zrdas uwyobs xels, aramed<br />
parlaments axalgazrda da motivirebuli kadrebiTac uzrunvely<strong>of</strong>s.<br />
5 0<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
NDI-is saparlamento staJiorTa treningi<br />
`NDI-s saparlamento staJirebis programa ormxrivad sasargebloa: erTi mxriv, fraqciisTvis<br />
– Zalian gagvimarTla, rom Cvens fraqciaSi staJireba gaira givi WanuyvaZem, romlis<br />
akademiuri gamocdileba, ucxour enaTa kargi codna da Zlieri kvleviTi unar-Cvevebi<br />
Cvens saparlamento saqmianobebs Zalze gamoadga. Cven arc ki velodiT, rom axalgazrda<br />
staJiori namdvili pr<strong>of</strong>esionali iqneboda da ase dagvexmareboda. es mxolod NDI-s SesaniSnavad<br />
organizebuli kadrebis SerCevisa da kandidatTa mimarT maRali moTxovnebis<br />
damsaxurebaa.<br />
meore mxriv, darwmunebuli var, rom fraqciaSi muSaobam staJiorze aseve dadebiTad imoqmeda,<br />
vinaidan man SeiZina gamocdileba saparlamento saqmianobasTan dakavSirebiT, rac<br />
misi samomavlo karierisaTvis sasargeblo iqneba. Cveni staJiori praqtikulad gaecno<br />
imas, Tu rogor muSaoben fraqciebi, komitetebi da ra funqcia akisriaT maT parlament-<br />
Si.~<br />
manana naWyebia<br />
parlamentis wevri<br />
fraqcia `memarjvene opozicia~<br />
informaciuli teqnologiebis ganviTareba<br />
bolo wlebSi donorebma, gansakuTrebiT ki – UNDP-im, didi wvlili Seitanes parlamentis<br />
teqnikuri AaRWurvis saqmeSi. SeZenili iqna kompiuterebi, printerebi da<br />
sxva mowyobilobebi, raTa ganaxlebuliyo parlamentis informaciuli teqnologiebi<br />
da gaumjobesebuliyo parlamentis wevrTa da aparatis TanamSromelTa samuSao<br />
pirobebi.<br />
msgavsi daxmareba <strong>2007</strong> welsac gagrZelda da EUSP<strong>Georgia</strong>-s farglebSi teqnikuri<br />
aRWurvilobis SesaZenad masStaburi tenderis gamocxadebiT dasrulda. tenderis<br />
mowyobamde proeqti TiToeul struqturul danay<strong>of</strong>s ewvia da maT teqnikur problemebs<br />
gaecno, ris safuZvelzedac gansazRvra parlamentSi teqnikuri kuTxiT<br />
arsebuli saWiroebebi. tenderis safuZvelze EUSP<strong>Georgia</strong>-m parlamentisaTvis<br />
SeiZina 300,000 evros Rirebulebis mowyobiloba, romelic 2008 wlis dasawyisSi<br />
darigdeba.<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
5 1
`UNDP-isa da EUSP<strong>Georgia</strong>-s intensiuri mxardaWeriT parlamentis<br />
teqnikuri aRWurvis xangrZlivi faza dasasruls miuaxlovda:<br />
amJamad parlamentis struqturul danay<strong>of</strong>Ta umravlesoba<br />
sruladaa aRWurvili Tanamedrove teqnologiebiT. Tumca zogierTi<br />
kvlav saWiroebs teqnikur daxmarebas, magaliTad,D sakadro<br />
sakiTxTa da saorganizacio departamentebi. vimedovnebT, rom<br />
maTi problema umokles droSi gadawydeba.~<br />
merab gociriZe<br />
parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />
departamentis ufrosi<br />
UNDP-im gaagrZelaD teqnikuri ganviTarebis sferoSi daxmareba. <strong>2007</strong> wels proeqti<br />
orientirebuli iyo SesaZleblobaTa ganviTarebaze, kerZod, uzrunvelyo infrastruqturis<br />
teqnikuri movla da gamarTuli muSaoba, Seqmna e-instrumentebi<br />
biznes-procesebisaTvis da daayena sxvadasxva teqnikuri saSualebebi.<br />
parlamentis wevrTa da aparatis TanamSromelTa mier Tanamedrove teqnikuri<br />
saSualebebis gamoyenebis unar-CvevaTa uzrunvely<strong>of</strong>is garda, UNDP-im moamzada<br />
informaciul sistemaTa marTvis (MIS) programa, romelic parlamentSi efeqtian<br />
samuSao urTierTobebs uzrunvely<strong>of</strong>s.<br />
UNDP-is mxardaWeriT gafarTovda parlamentis adgilobrivi qseli, ramac xeli<br />
Seuwyo informaciis mimoqcevis gaumjobesebas. proeqtma uzrunvelyo agreTve<br />
uwyveti internet-momsaxureba (sarezervo internet-kavSiris momsaxurebis CaTvliT)<br />
parlamentsa da erovnul biblioTekaSi.<br />
proeqtma SeiZina da daayena sxvadasxva informaciuli teqnologiebi: interaqtiuli<br />
saterminalo sistemebi (kioskebi) parlamentisa da erovnuli biblioTekisaTvis,<br />
stenografiuli sistema parlamentis biuros oTaxisaTvis.<br />
UNDP-is proeqtis mier SemuSavda araerTi programa (s<strong>of</strong>tware) sxvadasxva saparlamento<br />
struqturaSi. sakadro sakiTxTa departamentTan TanamSromlobiT Seiqmna<br />
kadrebis marTvis specialuri programis (INMIS-PEMSY) modernizebuli versia.<br />
SeZenili iqna programuli paketi ORIS parlamentis aparatis safinanso uzrunvely<strong>of</strong>is<br />
departamentisaTvis, xolo programuli paketi Developer Express DXperience<br />
Enterprise – informaciuli teqnologiebis departamentisaTvis.<br />
parlamentis sagazafxulo sesia axali cifruli teqnologiebis gamoyenebiT daiwyo.<br />
estoneTis parlamentma saqarTvelos parlaments saCuqrad naxevari milioni<br />
estonuri kronis (daaxloebiT 50,000 aSS dolaris) Rirebulebis sistema gadasca.<br />
amis Sesaxeb gadawyvetileba miRebuli iqna 2006 wels, estoneTis parlamentis<br />
Tavmjdomares, ene ergesa da saqarTvelos parlamentis Tavmjdomares, nino burjanaZes<br />
Soris DSemdgari Sexvedris dros. axali sistema im teqnologiebis analogia,<br />
romlebic estoneTis parlamentSi gamoiyeneba da ZiriTadad serverebis, stenografiuli<br />
da kompiuteruli mowyobilobebisagan Sedgeba. garda amisa, saqarTvelos<br />
delegacia ewvia estoneTs, sadac qarTveli specialistebi adgilze gaecnen<br />
axal sistemas da specialuri treningic gaiares.<br />
informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis ganviTareba gulisxmobs rogorc<br />
teqnikur aRWurvas, ise informaciuli teqnologiebis strategiis Camoyalibebas<br />
5 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
da niSnavs informaciul teqnologiaTa unificirebuli sistemis Seqmnas, rac aumjobesebs<br />
saparlamento muSaobas, informaciis mimoqcevas, kanonproeqtTa marTvas<br />
da xels uwyobs komunikacias parlamentis SigniT da mis gareT. rac Seexeba strategias,<br />
igi moicavs etapobriv organizaciul da teqnikur zomebs, romlebic saWiroa<br />
parlamentis informaciuli teqnologiebis lojistikuri ganviTarebisaTvis.<br />
mniSvnelovani sakiTxia strategiis xarisxi, sadac gasaTvaliswinebelia informaciuli<br />
teqnologiebis dinamiuri ganviTareba momavali 3 wlis ganmavlobaSi.<br />
`dReisaTvis, roca yvela tipis kompiuteruli teqnikiT parlamentis aRWurvis xangrZlivi<br />
procesi dasrulebulia, mniSvnelovania yuradRebis gadatana unificirebuli<br />
informaciuli sistemebis Seqmnaze, rac gulisxmobs erTian da saziaro monacemTa bazebs<br />
yvela im sistemisTvis, romelic parlamentSi gamoiyeneba da Sida da gare komunikaciis<br />
saSualebaa. vinaidan aseTi sistemebi sakmaod Zviria, Cveni mizania maTi adgilobrivad,<br />
minimaluri danaxarjebiT Seqmna. imavdroulad, sistemebi SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />
sxva saxelmwifo dawesebulebaTa mier, rac maT ufro Rirebuls xdis.~<br />
M merab gociriZe<br />
parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />
departamentis ufrosi<br />
amJamad saqarTvelos saxelmwifo dawesebulebebSi informaciuli teqnologiebis<br />
gansxvavebul sistemebs iyeneben. parlamentSi kanonproeqtTa arsebuli marTvis<br />
xarisxi aradamakmay<strong>of</strong>ilebelia. gamomdinare iqidan, rom dagegmilia kanonproeqt-<br />
Ta eleqtronuli versiebis gamoyeneba da urTierTgacvla, aucilebelia, rom amisaTvis<br />
sistemebi ukeT morgebuli iyos. mniSvnelovania efeqtiani koordinireba,<br />
gamocdilebis gaziareba da resursebis dazogva.<br />
sakiTxis kompleqsurobidan gamomdinare, EUSP<strong>Georgia</strong>-m parlamentis aparatis informaciuli<br />
teqnologiebis departamentTan intensiuri TanamSromloba daiwyo.<br />
procesis dasaCqareblad <strong>2007</strong> wlis 21 marts proeqtma moawyo erTdRiani konferencia.<br />
konferencia `informaciuli teqnologiebis efeqtiani gamoyeneba: ganviTarebis<br />
problemebi da perspeqtivebi~ miznad isaxavda parlamentis samuSao pirobebis gaumjobesebas,<br />
aseve daxvewili da koordinirebuli informaciuli teqnologiebis<br />
meSveobiT parlamentis sxva saxelmwifo dawesebulebebTan da sazogadoebasTan<br />
urTierTobis xelSewyobas. konferencias eswrebodnen sxvadasxva saxelisuflebo<br />
struqturis informaciuli teqnologiebis gany<strong>of</strong>ilebebis, saqarTvelos bazarze<br />
arsebuli kompiuteruli kompaniebisa da am sferoSi momuSave saerTaSoriso organizaciebis<br />
warmomadgenlebi.<br />
`marTalia, Cven mas parlamentis informaciuli teqnologiebis strategias vuwodebT,<br />
magram is TavisTavad ar aris izolirebuli, martooden parlamentisaTvis gankuTvnili<br />
sistema. igi erTiani saxelmwifo strategiis nawilia. es kompleqsuri sakiTxia, romelic<br />
bevr mxares moicavs da gadawyvetilebis miRebis ufleba marto parlaments ara aqvs. aRniSnuli<br />
sakiTxis specifikidan gamomdinare, EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT Semdgari konferencia<br />
sasargeblo iyo. es iyo pirveli mcdeloba sakanonmdeblo da aRmasrulebel<br />
StoTa warmomadgenlebis Sekrebisa am sakiTxze da, rac ufro mniSvnelovania, pirveli<br />
SemTxveva, rodesac xelisufleba am sakiTxiT dainteresda.~<br />
Teimuraz murRulia<br />
parlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />
parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
5 3
EUSP<strong>Georgia</strong>-s xelSewyobiT informaciuli teqnologiebis departamentis ufrosma,<br />
merab gociriZem, monawileoba miiRo me-5 saerTaSoriso konferenciaSi kibersferos<br />
(cyberspace) Sesaxeb, romelic <strong>2007</strong> wlis dekemberSi qalaq brnoSi (CexeTis<br />
respublikaSi) Sedga.<br />
konferencia aris yovelwliuri saerTaSoriso forumi eqspertebisa, romlebic internet-samarTlis<br />
sferoSi muSaoben. igi miznad isaxavs internetis (kibersferos)<br />
samarTlebriv WrilSi Seswavlas da aqcents im samarTlebriv sakiTxebze akeTebs,<br />
romlebic internetis sferoSi ganviTarebuli miRwevebis Sedegad warmoiSva. konferencia<br />
umTavresad eZRvneba Tanamedrove eleqtronul komunikaciebTan dakav-<br />
Sirebul mniSvnelovan sakiTxebs, rogoricaa: kanonmdebloba kibersferos Sesaxeb,<br />
e-mTavroba da e-samarTali.<br />
`konferencia kibersferos Sesaxeb aRsaniSnavia imiT, rom man Tavi mouyara monawileebs<br />
im qveynebidan, sadac sistema kargad aris ganviTarebuli da maRal standartebs akmay<strong>of</strong>ilebs.<br />
saintereso iyo ucxoel kolegaTa gamocdilebis gaziareba da imis gageba, Tu ra<br />
donezea ganviTarebuli ucxo qveynebis parlamentebSi informaciuli teqnologiebi.~<br />
merab gociriZe<br />
parlamentis informaciuli teqnologiebis<br />
departamentis ufrosi<br />
5 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
Tavi II. mniSvnelovani movlenebi<br />
saqarTvelos parlamentSi<br />
biznesisa da ekonomikis centris (BEC) gaxsna<br />
<strong>2007</strong> wlis 13 Tebervals IABP <strong>Georgia</strong>-s mxardaWeriT saqarTvelos parlamentSi<br />
<strong>of</strong>icialurad gaixsna biznesisa da ekonomikis centri (BEC). centris mTavari mizania,<br />
uzrunvelyos parlamentis wevrebi da aparatis TanamSromlebi obieqturi<br />
informaciiT biznesisa da ekonomikis Sesaxeb. ceremonia gaxsna saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomarem, nino burjanaZem. RonisZiebas eswrebodnen parlamentis<br />
wevrebi, mTavrobis, adgilobrivi da saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebisa<br />
da diplomatiuri misiebis warmomadgenlebi.<br />
parlamentSi biznesisa da ekonomikis centris gaxsna<br />
`dauSvebelia saerTaSoriso da adgilobriv arasamTavrobo organizaciaTa ignorireba.<br />
es is saganZuria, romelic mudmivad daculi unda iyos. isini gvexmarebian, mivaRwioT imas,<br />
riskenac viswrafiT: efeqtiani mmarTveloba da kanonis uzenaesoba; mTavrobisa da opoziciis<br />
erToblivi swrafva saerTo miznisaken – damkvidrdes demokratia. dRevandeli<br />
dRe patara nawilia im procesisa, romelsac Tqveni qveynis demokratizaciis xelSewyoba<br />
hqvia, demokratiisa, romliTac Tqveni parlamenti, xelisufleba da xalxi damsaxurebulad<br />
iamayebs.~<br />
brius jorji<br />
didi britaneTis parlamentis TemTa palatis wevri<br />
euTos saparlamento asambleis y<strong>of</strong>ili Tavmjdomare<br />
IABP-is prezidenti<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
5 5
iznesisa da ekonomikis centri, romelic parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />
damxmare struqturaa, parlamentis wevrebs ekonomikis, finansebisa da<br />
biznesis sferoebSi kvlevis araerT SesaZleblobas sTavazobs. centri aqveynebs<br />
standartul baraTebs – kvlevas mimdinare, mniSvnelovan sakiTxebTan dakavSirebul<br />
Temebze da avrcelebs parlamentSi. parlamentis wevrebs SeuZliaT individualuri<br />
kvlevis dakveTa, rac konfidencialobis dacviT xdeba. centri aseve<br />
axorcielebs sxvadasxva tipis ekonomikuri informaciis masStabur Seswavlas da<br />
regularulad maspinZlobs konkretul TemaTa Sesaxeb mrgvali magidis irgvliv<br />
Sexvedrebs parlamentisa da biznesseqtoris monawileobiT.<br />
qvemoT mocemulia centris mier <strong>2007</strong> wels momzadebuli zogierTi mniSvnelovani<br />
dokumenti:<br />
standartuli baraTebi:<br />
• ruseTi da ms<strong>of</strong>lio savaWro organizacia;<br />
• saqarTvelos mier dsT-s wevr qveynebTan xelmowerili xelSekrulebebis<br />
analizi;<br />
• saqarTveloSi moqmedi sxvadasxva donori organizaciis saqmianobebi – auditis<br />
struqturaze da administrirebaze muSaobisa da angariSgebis sistemaTa<br />
gamoyenebis gamocdileba ucxoeTis sxvadasxva qveyanaSi.<br />
`Zalze madlieri var biznesisa da ekonomikis centrisa, misi efeqtianobis, pr<strong>of</strong>esionalizmisa<br />
da parlamentisadmi didi mxardaWeris gamo. Cveni <strong>of</strong>isi mWidrod TanamSromlobs<br />
centrTan, romlis muSaoba yovelTvis nay<strong>of</strong>ieria, pr<strong>of</strong>esionalizmzea damyarebuli<br />
da akmay<strong>of</strong>ilebs Cvens moTxovnebsa da saWiroebebs. centris TanamSromlebisgan, gansakuTrebiT<br />
ki – misi menejerisgan, zaza WeliZisgan, yovelTvis kvalificiur da faseul<br />
daxmarebas viRebT.~<br />
Teimuraz murRulia<br />
parlamentis aparatis ufrosis moadgile<br />
parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isis ufrosi<br />
ekonomikuri kvlevebi:<br />
• irlandiis ekonomikuri ganviTareba, warmatebis saidumlo.<br />
werilobiTi mokvlevebi:<br />
• saqarTvelos savaWro partniorebi, statistikuri informacia – eqsporti<br />
da importi saqonelze da momsaxurebaze, saqarTvelos mTliani savaWro<br />
Semosavali;<br />
• TurqeTis respublikis savaWro politikis perspeqtivebi 2005 da 2006<br />
wlebSi;<br />
• kavSiri sas<strong>of</strong>lo-sameurneo da arasas<strong>of</strong>lo-sameurneo miwas Soris evropis<br />
qveynebSi;<br />
• bavSvTa kvebis saerTaSoriso standartebi saqarTveloSi Cvil bavSvTa<br />
saxlebSi;<br />
5 6<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
• yarsi-Tbilisi-baqos sarkinigzo proeqtis upiratesobebi da naklovanebebi;<br />
• sxvadasxva qveynis auditisa da kontrolis palataTa funqciebi, struqtura<br />
da movaleobebi;<br />
• energousafrTxoebis sakiTxebi saqarTveloSi;<br />
• specialuri ekonomikuri zonebi (CineTis, ruseTis, indoeTis, TurqeTisa da<br />
arabeTis gaerTianebuli saemiroebis gamocdileba);<br />
• biujetis wnexi sxvadasxva qveyanaSi (monacemebi 19 qveynidan);<br />
• samecniero sistemaTa transformacia y<strong>of</strong>il sabWoTa kavSirsa da aRmosavleT<br />
evropis qveynebSi.<br />
`gaxsnidanve centrTan efeqtiani TanamSromloba gvakavSirebs. informaciis gacvlasa<br />
da mudmiv TanamSromlobas kvleviT muSaobaSi yoveldRiuri xasiaTi aqvs. sasurvelia,<br />
rom Cveni gany<strong>of</strong>ilebis, iseve, rogorc centris muSaobiT Cveni parlamentarebi ufro<br />
aqtiurad dainteresdnen da Cveni pr<strong>of</strong>esiuli resursebi maqsimalurad gamoiyenon. am<br />
mizniT Cven vgegmavT centrTan erTad gacnobiTi seminaris mowyobas axalarCeuli parlamentis<br />
wevrebisaTvis. seminari maT daexmareba imis Sesaxeb informaciis miRebaSi, Tu<br />
rogor xorcieldeba parlamentSi kvleviTi saqmianoba da rogor unda miiRo saWiro informacia.~<br />
Tina narsia<br />
parlamentis aparatis kvleviTi departamentis<br />
kanonSemoqmedebiTi saqmianobis sainformacio<br />
uzrunvely<strong>of</strong>is gany<strong>of</strong>ilebis ufrosi<br />
parlamentis kvleviTi departamentisa<br />
da BEC-is warmomadgenlebi<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
5 7
<strong>of</strong>icialuri prezentacia<br />
saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi<br />
<strong>2007</strong> wlis 24 oqtombers UNDP-is mxardaWeriT saqarTvelos parlamentis erovnul<br />
biblioTekaSi gaimarTa parlamentis axali sainformacio sistemis, veb-gverdis –<br />
http://www.nplg.gov.ge da sxva teqnikuri siaxleebis sajaro prezentacia. warmodgenili<br />
iqna:<br />
• axali interaqtiuli saterminalo sistema/sainformacio kioski;<br />
• moqalaqeTaTvis sxvadasxva resursze ioli da ufaso xelmisawvdomoba: katalogebsa<br />
da eleqtronul gamocemebze axali interaqtiuli sakomunikacio<br />
infrastruqturis saSualebiT, rogoricaa biblioTekis e-klubi.<br />
RonisZiebas eswrebodnen parlamentis wevrebi, mTavrobisa da saerTaSoriso organizaciebis<br />
warmomadgenlebi.<br />
proeqti daafinanses SvedeTis saerTaSoriso ganviTarebis saagentom (SIDA), gaeros<br />
ganviTarebis programam da saqarTvelos mTavrobam. es proeqti daexmara parlaments,<br />
daenerga adamianuri resursebis marTvis Tanamedrove cifruli sistemebi,<br />
dokumentaciis brunva biblioTekaSi da uzrunveleyo erovnuli biblioTekis TanamSromlebisTvis<br />
specializebuli treningis organizeba.<br />
UNDP-im Caatara specialuri kvleva erovnul biblioTekasTan mimarTebiT, romlis<br />
Sedegebic rekomendaciebTan erTad biblioTekis xelmZRvanelobas gadaeca.<br />
prezentacia saqarTvelos parlamentis erovnul biblioTekaSi<br />
5 8<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
Eevroparlamenti: axali saerTaSoriso monawile saparlamento<br />
reformis procesSi<br />
<strong>2007</strong> wels evroparlamenti saqarTvelos sakanonmdeblo organos reformirebis<br />
procesSi CaerTo. saqarTvelos parlamentis xelmZRvanelobisa da evropasTan integraciis<br />
komitetis TxovniT, saparlamento reformebis centrma xeli Seuwyo<br />
or parlaments Soris TanamSromlobis axali formis damkvidrebas. procesSi aqtiurad<br />
monawileobda EUSP<strong>Georgia</strong> (ix. gv. 40).<br />
saqarTvelos sakanonmdeblo organos yovelTvis hqonda evroparlamentTan aqtiuri<br />
urTierTobebi, magram mxolod politikur doneze. TanamSromlobis axali forma<br />
iTvaliswinebs evroparlamentis teqnikur mxardaWeras, romlis drosac aqcenti<br />
aparatis TanamSromlebze da maT pr<strong>of</strong>esiul ganviTarebaze keTdeba. SeTanxmebis<br />
safuZvelze evroparlamenti organizebas uwevs saswavlo vizitebs da maspinZlobs<br />
saqarTvelos delegacias evroparlamentSi, briuselSi.<br />
<strong>2007</strong> wels pirveli aseTi viziti evroparlamentis sagareo da saSinao politikis<br />
direqtoratTa maspinZlobiT Sedga. erTkvirianma programam – evroparlamenti:<br />
Tanamedrove demokratiuli parlamenti Tavi mouyara 18 monawiles (iuristebs)<br />
Semdegi saparlamento struqturebidan:<br />
• evropasTan integraciis komiteti;<br />
• iuridiul sakiTxTa komiteti;<br />
• iuridiuli departamenti;<br />
• saerTaSoriso urTierTobaTa departamenti;<br />
• parlamentis Tavmjdomaris kabineti.<br />
programis msvlelobisas monawileebi gaecnen evroparlamentis struqturasa<br />
da muSaobas da Sexvdnen evroparlamentis sxvadasxva komitetis, gany<strong>of</strong>ilebisa<br />
da politikuri jgufis warmomadgenlebs, evroparlamentis wevrebs. aseve Sedga<br />
Sexvedrebi evrokavSiri-saqarTvelos saparlamento TanamSromlobis komitetSi<br />
delegaciis TavmjdomaresTan, mari en isler beganTan, da amave delegaciis Tavmjdomaris<br />
moadgilesTan, vitautas landsbergisTan.<br />
saqarTvelos parlamentis TanamSromelTa Sexvedra evroparlamentis wevrebTan mari en<br />
isler beganTan da vitautas landsbergisTan evroparlamentSi, briuseli<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
5 9
saswavlo vizitis ZiriTadi Temebi iyo:<br />
1. evroparlamentis struqturasTan da muSaobasTan dakavSirebuli sakiTxebi:<br />
• evrokavSiris istoriisa da institutebis zogadi mimoxilva;<br />
• evroparlamentis struqtura (politikuri da administraciuli organoebi);<br />
• politikuri jgufebi da maTi saqmianoba evroparlamentSi;<br />
• sakanonmdeblo procesi (evroparlamentis uflebamosileba, misi komitetebi,<br />
evroparlamentisa da evrokomisiis TanamSromloba, Tanagadawyvetilebis<br />
procedura);<br />
• urTierTobebi evrokavSiris wevri, wevrobis kandidati da evropis same–<br />
zoblo politikis qveynebis erovnul parlamentebTan;<br />
• reformebis procesi evroparlamentSi;<br />
• erovnuli parlamentebis roli evrokavSirSi axali wevri qveynis integra–<br />
ciis saqmeSi (litvis magaliTi);<br />
2. evroparlamentisa da saqarTvelos ormxriv urTierTobebTan dakavSirebuli<br />
sakiTxebi (evroparlamentisa da evrokomisiis roli):<br />
• evroparlamentis roli evrokavSirsa da saqarTvelos Soris urTierTobebSi;<br />
• evrokomisiis roli evrokavSirsa da saqarTvelos Soris urTierTobebSi;<br />
• diskusiebi evrokavSiri-saqarTvelos saparlamento TanamSromlobis komi–<br />
tetSi delegaciis TavmjdomaresTan da mis moadgilesTan.<br />
pirveli saswavlo vizitis warmatebiT dasruleba meore vizitis mowyobis winapiroba<br />
gaxda. amrigad, 2008 wlis 3-7 marts evroparlamenti umaspinZlebs parlamentis<br />
aparatis TanamSromelTa meore jgufs, amjerad araiuristebisa. delegaciaSi<br />
Seva 20 warmomadgeneli Semdegi struqturebidan:<br />
• evropasTan integraciis komiteti;<br />
• parlamentis sabiujeto <strong>of</strong>isi;<br />
• sakadro sakiTxTa departamenti;<br />
• kvleviTi departamenti;<br />
• sazogadoebasTan urTierTobisa da informaciis departamenti;<br />
• saqmiswarmoebis departamenti;<br />
• parlamentis Tavmjdomaris kabineti;<br />
• evrokavSiris sainformacio da dokumentaciis centri.<br />
monawileebi gaecnobian evroparlamentis struqturasa da muSaobas, mis rols evrokavSiris<br />
institutebSi, evroparlamentis sxvadasxva departamentisa da gany<strong>of</strong>ilebis<br />
saqmianobas.<br />
da rac ufro mniSvnelovania, jgufis wevrebi Sexvdebian kolegebs monaTesave departamentebidan.<br />
specializebuli Sexvedrebis meSveobiT qarTveli monawileebi<br />
gaecnobian evroparlamentis departamentTa muSaobis principebs, kadrebis Semadgenlobasa<br />
da movaleobebs, im meTodebsa da meqanizmebs, romlebsac isini muSaobis<br />
efeqtianobisTvis iyeneben.<br />
qvemoT warmodgenilia interviu baton piotr novina-konopkasTan, romelic iyo<br />
EUSP<strong>Georgia</strong>-s proeqtis mrCeveli saqarTveloSi, aseve pirveli saswavlo vizitis<br />
maspinZeli evroparlamentSi.<br />
6 0<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
interviu<br />
baton piotr novina-konopkasTan<br />
evroparlamentis erovnul parlamentebTan<br />
urTierTobaTa direqtoratis ufrosi<br />
– es iyo am tipis, anu evropis samezoblo politikis<br />
qveynidan pirveli viziti evroparlamentSi. ra iyo<br />
yvelaze mniSvnelovani, rac saqarTvelos delegaciis<br />
vizitisas SeityveT?<br />
– is, rac CvenTvis briuselSi naTeli gaxda, iyo<br />
qarTvel kolegaTa enTuziazmi da saqarTvelos<br />
parlamentis Cvens standartebTan maqsimaluri<br />
miaxloebisaken swrafva. bevrisTvis saqarTvelo<br />
Soreuli, sadRac, aRmosavleT evropis aRmosavleTiT<br />
mdebare qveyanaa. dRemde igi cotas unaxavs<br />
da amitom bevrma Cemma kolegam axla aRmoaCina es, kidev erTi, WeSmaritad evropuli<br />
qveyana. qarTvelebi swor SekiTxvebs svamdnen da Canda, rom isini gacilebiT<br />
ukeT iyvnen orientirebuli da gaTviTcnobierebuli evropis sakiTxebSi, vidre es<br />
xSirad gvgonia.<br />
neba miboZeT, aqve aRvniSno, rom Cveni qarTveli megobrebis vizitis erT-erTi Sedegi<br />
iyo is, rom politikurma movlenebma, romlebic SemdgomSi saqarTveloSi ganvi-<br />
Tarda, ufro didi interesi gamoiwvia maTSi, vinc am movlenebamde qarTvel sajaro<br />
moxeleebs Sexvda. pr<strong>of</strong>esiuli ganviTarebis garda, msgavsi vizitebi saqarTvelos<br />
CvenTan ufro aaxloebs. mxolod citirebas ar vaxden cnobili simRerisa `fiqrebi<br />
jorjiaze~ (<strong>Georgia</strong> on My Mind) – me vgulisxmob saqarTvelos, Tbiliss, kavkasias.<br />
– romeli sxva qveynebis parlamentebis warmomadgenlebi monawileoben evroparlamentis<br />
saswavlo vizitebis programaSi?<br />
– ZiriTad Cveni direqtoratis organizebiT, upirveles yovlisa, viwvevT evrokav-<br />
Siris wevr da kandidat qveyanaTa erovnuli parlamentebis wevrebsa da TanamSromlebs.<br />
es Cveni mTavari mimarTulebaa. rogorc mogexsenebaT, lisabonis damdegi<br />
xelSekrulebis farglebSi, erovnul parlamentebs gacilebiT didi roli daekisrebaT<br />
evrokavSiris gadawyvetilebaTa miRebis saqmeSi. aRniSnulidan gamomdinare,<br />
vgegmavT evroparlamentis procedurebisa da kanonmdeblobis Sesaxeb erovnuli<br />
parlamentebis warmomadgenelTa codnis gaRrmavebas. saintereso faqtia is, rom<br />
bolo dros Cveni xSiri stumrebi axali wevri qveynebis warmomadgenlebi arian –<br />
isini, vinc evrokavSirSi 2004 da <strong>2007</strong> wlebSi Sevidnen. maT kargad ician, Tu raoden<br />
mniSvnelovania evroparlamentis muSaobis Sesaxeb siRrmiseuli informaciis mopoveba.<br />
SeiZleba swored amiT iyos ganpirobebuli is, rom kandidati qveynebis parlamentebic<br />
xSirad sargebloben Cveni programebiT.<br />
kolegebs marto aq ar vmaspinZlobT; Cven aseve vawyobT treningebs maT teritoriaze.<br />
sul male CavatarebT `Cox programas~. Cems kolegebs SeeZlebaT irlandiisa<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
6 1
da albaneTis sakanonmdeblo palatebis warmomadgenlebTan adgilze Sexvedra da<br />
saubari.<br />
rogorc xedavT, Cven marto wevri da kandidati qveynebiT ar SemovifarglebiT;<br />
sagareo politikis direqtoratTan erTad did yuradRebas vuTmobT aseve `potenciur<br />
kandidatebs~, rogorc dasavleT balkaneTis saxelmwifoebs salonikis<br />
samitze uwodes. darwmunebuli var, rom gasul wels saqarTvelos parlamentTan<br />
sawyisi anu `moTelviTi~ etapis Catarebis Semdeg iseTive aqtiurobiTa da enTuziazmiT<br />
gavagrZelebT muSaobas.<br />
ar unda dagvaviwydes arc erovnul parlamentTa delegaciebis politikuri xasiaTis<br />
vizitebi evroparlamentSi, romlebic COSAC-is, erToblivi saparlamento<br />
da erToblivi sakomiteto Sexvedrebis miRma xorcieldeba. da bolos, aRvniSnavdi<br />
im urTierTobebs, romlebic ECPRD-is farglebSi Cvens direqtorats evropis sab-<br />
Wos wevri qveynebis parlamentebTan aqvs.<br />
– evroparlamentSi vizitebi mniSvnelovania mxolod monawile parlamentebisTvis<br />
Tu sakuTriv evroparlamentisTvisac?<br />
– me Rrmad mwams, rom es `ormxrivi bileTia~. Zalze gvaxarebs is faqti, rom SegviZlia,<br />
Cvens stumrebs SevTavazoT daxmareba an platforma gamocdilebisa da<br />
azrTa gasaziareblad. meore mxriv, evroparlamentisTvisac Zalze mniSvnelovania<br />
maTTan yoveldRiuri urTierToba. amis dasturia Cven mier wevri da kandidati<br />
qveynebis parlamentTa mudmivi warmomadgenlebis daxmareba, rac gulisxmobs maTi<br />
briuselSi mudmivad y<strong>of</strong>nis xelSewyobas, evroparlamentSi <strong>of</strong>isebiTa da mowyobilobebiT<br />
aRWurvas da Cvens yoveldRiur saqmianobebSi monawileobis SesaZleblobis<br />
uzrunvely<strong>of</strong>as.<br />
isini swavloben da Cvenc vswavlobT. yvelaze mniSvnelovani ki isaa, rom erTmaneTs<br />
ufro ukeT vecnobiT, riTac vaiolebT TanamSromlobas saerTo miznis misaRwevad.<br />
evroparlaments evropis sakanonmdeblo asparezze privilegirebuli pozicia<br />
uWiravs; amasTanave, `evropis es saparlamento sazogadoeba~ wevri qveynebis kanonmdeblebisagan<br />
Sedgeba. Cven, yvela, evropeli kanonmdeblebi varT da, Sesabamisad,<br />
kanonis uzenaesoba da demokratiis xelSeuxebloba erTad muSaobis stimuls gvaZlevs.<br />
– Tqven erTi <strong>weli</strong> gaatareT TbilisSi, rodesac saqarTveloSi evrokavSiris saparlamento<br />
reformis mxardamWeri proeqtis – EUSP<strong>Georgia</strong>-s – mrCevlad muSaobdiT.<br />
ufro metic, Tqvenma direqtoratma saqarTvelos parlamentis delegaciis<br />
vizits umaspinZla evroparlamentSi. rogor ganixilavdiT evroparlamentisa da<br />
saqarTvelos parlamentis samomavlo TanamSromlobas?<br />
– upirveles yovlisa, msurs, piradi emocia gagiziaroT... me saqarTvelo misi silamazis,<br />
qarTveli xalxis keTilganwyobis, demokratiuli mrwamsisa da evropelobis<br />
gancdis gamo miyvars. CemTvis ormagad sasixarulo iyo, rodesac gairkva, rom<br />
Cvens direqtorats qarTveli kolegebisaTvis raRac kargis gakeTeba SeeZlo. me<br />
guliT msurs saqarTvelos keTildReoba da gisurvebT, erT mSvenier dRes miaRwioT<br />
Tqvens evropul mizans. es ki did muSaobas moiTxovs Tqveni da Cveni mxridan.<br />
6 2<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
imedi maqvs, evropisa da saqarTvelos parlamentebs Soris mudmivi kavSirebi yoveldRiurad,<br />
yovelTviurad da yovelwliurad ufro intensiuri gaxdeba. vici,<br />
rom am kuTxiT evrokavSiris sagareo politikis direqtoratic aqtiurad muSaobs.<br />
parlamentTaSorisi delegacia aRniSnuli TanamSromlobisaTvis kargi platformaa.<br />
piradad me mwams, rom saqarTvelos evropa sWirdeba, evropas ki – saqarTvelo.<br />
wlebis win Cemi qveyana, poloneTi, mowyvetili iyo evropas, Tavis kuTvnil adgils<br />
dedamiwaze. gavida 15 <strong>weli</strong> da Cven suvereniteti xelaxla movipoveT – evrokavSiris<br />
sruluflebiani wevri gavxdiT. es CvenTvis mZime samuSao iyo, magram Cven mas Tavi<br />
gavarTviT. gadawyvetilebebs politikosebi miiReben, sajaro moxelis funqcia ki<br />
maTi aRsrulebaa. me, rogorc evropis moqalaqes, mjera saqarTvelosi.<br />
piotr novina-konopka saqarTvelos parlamentis aparatis TanamSromlebTan erTad<br />
evroparlamentSi, briuseli<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7<br />
6 3
danarTebi<br />
danarTi I. mokle informacia donori proeqtebis Sesaxeb<br />
6 4<br />
s a p a r l a m e n t o r e f o r m i s s a q m i a n o b e b i , 2 0 0 7
danarTi II: sakontaqto informacia<br />
UNDP-is proeqti `saqarTvelos<br />
parlamentis saqmianobis<br />
efeqtianobisa da transparentobis<br />
gaumjobeseba~<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamziri #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi A, oTaxi 116<br />
tel./faqsi: +995 32 28 13 78<br />
el. fosta: undp@parliament.ge<br />
manana.salukvadze@undp.org<br />
http://www.undp.org.ge<br />
http://www.cims.ge<br />
UNDP-is proeqti `genderi da<br />
politika samxreT kavkasiaSi~<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamziri #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi C, oTaxi 034<br />
tel.: +995 32 92 36 62<br />
el. fosta: nino.lagvilava@undp.org<br />
http://www.genderandpolitics.ge<br />
http://gender.imereti.ge<br />
saerTaSoriso saqmeTa<br />
erovnul-demokratiuli<br />
instituti (NDI)<br />
mTavari <strong>of</strong>isi<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0108<br />
broses quCa #6<br />
tel.: +995 32 93 58 30, 93 44 81<br />
faqsi: +995 32 93 66 43<br />
el. fosta: ndi@ndi.ge<br />
NDI-s staJiorebis <strong>of</strong>isi<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamziri #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi A, oTaxi 015<br />
tel.: +995 32 93 39 37<br />
el. fosta: interns@ndi.ge<br />
evrokavSiris proeqti saqarTvelos<br />
parlamentis reformebis<br />
mxardaWera (EUSP<strong>Georgia</strong>)<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamziri #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi C, oTaxi 027<br />
tel.: +995 32 98 24 70<br />
el. fosta: bernhard.schloer@gtz.ge<br />
biznesisa da parlamentis<br />
saerTaSoriso asociacia<br />
saqarTvelo (IABP <strong>Georgia</strong>)<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamziri #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
biznesisa da ekonomikis centri<br />
tel.: +995 32 28 26 21, 28 22 23<br />
faqsi: +995 32 92 36 43<br />
el. fosta: giorgi@iabp.org<br />
http://www.iabp.org/georgia<br />
saerTaSoriso gamWvirvaloba<br />
saqarTvelo (TI <strong>Georgia</strong>)<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0108<br />
rusTavelis gamziri #26<br />
tel.: +995 32 99 93 35<br />
faqsi: +995 32 92 02 51<br />
el. fosta:<br />
parliament_info@transparency.ge<br />
http://www.transparency.ge<br />
samoqalaqo sazogadoebis<br />
instituti (CSI)<br />
saTavo <strong>of</strong>isi<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0171<br />
26 maisis moedani #2<br />
tel.: +995 32 94 16 05<br />
faqsi: +995 32 33 04 17<br />
el. fosta: adm@civilin.org<br />
http://www.civilin.org<br />
http://www.civilin.org.ge<br />
CSI-s <strong>of</strong>isi parlamentSi<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamz. #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi C, oTaxi 318<br />
tel.: +995 32 28 13 89<br />
saparlamento reformebis centri<br />
(CPR)<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamz. #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi C, oTaxi 032<br />
tel./faqsi: +995 32 28 17 01<br />
el. fosta: cpr@parliament.ge<br />
aRmosavleT-dasavleTis<br />
saparlamento praqtikis proeqti<br />
(EWPPP)<br />
niderlandebi, amsterdami 1054 EX<br />
roemer visCerstratis 18-2<br />
tel.: +31 20 662 3664<br />
faqsi: +31 20 616 0892<br />
el. fosta: jadler@ewppp.org<br />
http://www.ewppp.org
saparlamento reformebis centri (CPR)<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0118<br />
rusTavelis gamz. #8<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
korpusi C, oTaxi 032<br />
tel./faqsi: +995 32 28 17 01<br />
el. fosta: cpr@parliament.ge