29.01.2015 Views

iunisefi saqarTveloSi 2006 - Unicef.ge

iunisefi saqarTveloSi 2006 - Unicef.ge

iunisefi saqarTveloSi 2006 - Unicef.ge

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong><br />

Yyvela bavSvisaTvis<br />

janmrTeloba, ganaTleba, Tanasworoba, dacva<br />

gza kacobriobis progresisaken


© gaeros bavSvTa fondi <strong>2006</strong><br />

foto: jakomo piroci, marika amurvelaSvili, aleqsandre klimCuki


<strong>iunisefi</strong><br />

<strong>saqarTveloSi</strong>, #1(10)<br />

saredaqcio werili<br />

gaeros bavSvTa fondis, <strong>iunisefi</strong>s, sainformacio biuleteni “<strong>iunisefi</strong><br />

<strong>saqarTveloSi</strong>” gamoicema <strong>iunisefi</strong>s saqarTvelos warmomad<strong>ge</strong>nlobis mier<br />

yovelwliurad, inglisur da qarTul enebze. sainformacio biuletenis<br />

mizania mosaxleobis informireba <strong>iunisefi</strong>s <strong>saqarTveloSi</strong> moRvaweobis<br />

Sesaxeb.<br />

winamdebare gamocema sainformacio biuletenis rigiT meaTe nomeria. Cven<br />

mivesalmebiT Tqvens SeniSvnebsa da rekomendaciebs sainformacio biuletenTan<br />

dakavSirebiT. gTxovT, gvacnoboT, Tu ra damatebiTi informaciis<br />

miReba gsurT <strong>iunisefi</strong>sa da misi saqmianobis Sesaxeb. Tqven aseve SegiZliaT<br />

gamogvigzavnoT werilebi, survilebi Tu sxva saxis saintereso masala.<br />

sainformacio biuletenis an sxva saxis informaciis misaRebad, gTxovT,<br />

daukavSirdeT <strong>iunisefi</strong>s saqarTvelos warmomad<strong>ge</strong>nlobas, kerZod, komunikaciis<br />

programis xelmZRvanels maia qurcikiZes.<br />

tel: (995 32) 23 23 88, 25 11 30,<br />

faqsi: (995 32) 25 12 36,<br />

el. fosta: mkurtsikidze@unicef.org<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


winasityvaoba<br />

<strong>2006</strong> wels <strong>saqarTveloSi</strong> axali samoqmedo<br />

programis danergva daviwyeT.<br />

amitomac wels yuradReba<br />

informaciis moZiebasa da kvlevebze<br />

gavamaxvileT, raTa Segveqmna<br />

is ZiriTadi indikatorebi,<br />

romlis mixedviTac SevafasebdiT<br />

Cveni xuTwliani programis efeqturobas.<br />

CavatareT iseTi kvlevebi,<br />

rogoricaa perinataluri<br />

mzrunvelobis sistemis Sefaseba,<br />

bavSvTa siRaribis kvleva, iodis<br />

deficitiT gamowveuli darRvevebi,<br />

bavSvTa aRzrda, bavSvTa<br />

keTildReobis reformis ganxorcieleba.<br />

aseve SeviswavleT ama Tu<br />

im dawesebulebaSi moTavsebuli<br />

unarSezRuduli bavSvebis mdgomareoba,<br />

saerTo sacxovreblebis<br />

mkvidr devnil bavSvTa problemebi<br />

da arasrulwlovanTa danaSaulis<br />

administrirebis sistema. amJamad<br />

kvlevebis umetesoba dasrulebulia<br />

da mTavari Sede<strong>ge</strong>bic ukve<br />

saxezea. momavali wlidan SevecdebiT arsebuli kvlevebis Sede<strong>ge</strong>bis<br />

integrirebas konkretul programebsa da proeqtebSi.<br />

welsac aqtiurad viTanamSromleT saqarTvelos mTavrobasTan,<br />

socialur sferoebSi mimdinare reformebis mxardasaWerad ukve<br />

ganxorcielda mniSvnelovani sakanonmdeblo cvlilebebi.<br />

janmrTelobis programis farglebSi Seiqmna saxelmZRvaneloebi da<br />

protokolebi perinataluri zrunvisa da xuT wlamde asakis bavSvTa<br />

janmrTelobisa da ganviTarebis Sesaxeb. zemoxsenebul saxelmZRvaneloebs<br />

da protokolebs saqarTvelos mTavroba uaxloes momaval-<br />

Si daamtkicebs. es ki, jandacvis sxvadasxva dawesebulebaSi dedebsa<br />

da bavSvebze zrunvis gaumjobesebas Seuwyobs xels.<br />

<strong>iunisefi</strong> ganagrZobs saqarTvelos mTavrobis daxmarebas or wlamde<br />

asakis bavSvebis imunizaciisTvis saWiro vaqcinebiT. wels mTavrobam<br />

vaqcinebis mTliani raodenobis 50% Seisyida, momavali wlidan<br />

ki, am funqcias mTlianad Tavis Tavze aiRebs da vaqcinebis saerTo<br />

raodenobas Seisyidis.<br />

<strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT SemuSavda pirveli srulyofili sakomunikacio<br />

<strong>ge</strong>gma imunizaciis sferoSi, romelic miznad isaxavs Seicvalos<br />

Cvil bavSvTa dedebis qceva vaqcinaciis mimarT. kampania mouwodebs<br />

dedebs miiyvanon TavianTi Svilebi ori, sami da oTxi Tvis asakSi uaxloes<br />

samedicino centrSi da Cautaron <strong>ge</strong>gmiT gaTvaliswinebuli<br />

vaqcinacia.<br />

mniSvnelovani progresi iqna miRweuli mikroelementebis naklebobiT<br />

gamowveuli darRvevebis aRmofxvris sferoSi. gaeros bavSvTa<br />

fondisa da saqarTvelos parlamentis janmrTelobisa da socialur<br />

<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


sakiTxTa komitetis TanamSromlobis Sedegad Seiqmna fortifikaciis<br />

erovnuli aliansi da saqarTvelom SeZlo 1.2 milioni aSS dolaris<br />

mobilizeba gaumjobesebuli kvebis globaluri aliansisagan.<br />

Seiqmna fqvilis fortificirebis erovnuli programa, romlis mizanic<br />

fqvilis rkiniTa da foliumis mJaviT gamdidrebaa.<br />

ielis universitetis teqnikuri daxmarebis Sedegad SemuSavda bav-<br />

SvTa adreul asakSi ganviTarebis erovnuli programa da strategiuli<br />

<strong>ge</strong>gma, romelic bavSvTa janmrTelobis gaumjobesebasa da skolamdeli<br />

saganmanaTleblo sistemis daxvewas iTvaliswinebs.<br />

bavSvTa dacvis programis farglebSi Seiqmna socialuri samsaxurebis<br />

regulirebis meqanizmi, SemuSavda erovnuli standartebi saxelmwifo,<br />

ojaxis Tanadgomisa da ojaxis Camnacvlebeli mzrunvelobi-<br />

Ti dawesebulebebisaTvis.<br />

iunisefma teqnikuri daxmareba aRmouCina saqarTvelos parlaments<br />

socialuri daxmarebis, Svilobilobisa da Svilad ayvanis kanonproeqtebis<br />

SemuSavebasTan dakavSirebiT.<br />

Seiqmna Tbilisisa da maxinjauris Cvil bavSvTa saxlebis transformaciis<br />

strategia. <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT rusTavSi Seiqmna ojaxuri<br />

tipis bavSvTa saerTo sacxovrebeli, xolo TianeTSi daarsda Temze<br />

dafuZnebuli dRis centri, rac qveyanaSi bavSvebze zrunvis Tanamedrove,<br />

alternatiul modelebs warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />

Cven vamayobT, rom mxolod <strong>2006</strong> wels 800 meti bavSvi gadaurCa bav-<br />

SvTa saxlebSi moxvedras da biologiur Tu mimReb ojaxebSi ganTavsda.<br />

axali programis farglebSi, gaeros bavSvTa fondis ZalisxmeviT<br />

mniSvnelovani nabijebi gadaidga bavSvTa uflebebis dacvis monitoringis<br />

gaumjobesebis mizniT. am mimarTulebiT <strong>iunisefi</strong> aqtiurad<br />

TanamSromlobs adamianTa uflebebis dacvis damoukidebel<br />

struqturebTan, rogoricaa saxalxo damcvelis aparati. aRniSnuli<br />

TanamSromlobis Sedegia bavSvTa uflebebis dacvis centris aRd<strong>ge</strong>na<br />

saxalxo damcvelis ofisSi.<br />

zemoTaRniSnuli RonisZiebebis ganxorcieleba ver moxerxdeboda<br />

mTavrobasa da donor organizaciebTan aqtiuri TanamSromlobis gareSe.<br />

gansakuTrebiT did madlobas vuxdiT saqarTvelos pirvel ledis,<br />

qalbaton sandra elisabed rulovss, saqarTvelos parlamentsa<br />

da gansakuTrebiT janmrTelobisa da socialuri dacvis komitets,<br />

ganaTlebis, jandacvis, iusticiisa da ekonomikis saministroebs,<br />

arasamTavrobo organizaciebsa da mediis warmomad<strong>ge</strong>nlebs - yvelas,<br />

vinc CvenTan TanamSromlobda, raTa sazogadoebis yuradReba bav-<br />

Svebisa da maTi uflebebisaken migvepyro.<br />

imedi maqvs, es TanamSromloba kvlavac gagrZeldeba da momaval wels<br />

erToblivi ZalisxmeviT SevZlebT bavSvebis sakeTildReod konkretuli<br />

cvlilebebis gatarebas.<br />

dasasruls minda saxelganTqmuli Cileli poetis, gabriela mistralis<br />

sityvebi gavimeoro: “bevri ram, rac Cven gvWirdeba, moicdis,<br />

magram bavSvi - ara... bavSvebs Cven ver vetyviT “xval”, maTi saxelia<br />

“dRes.”<br />

jovana barberisi,<br />

gaeros bavSvTa fondis warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>saqarTveloSi</strong><br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


gaeros bavSvTa fondi, <strong>iunisefi</strong>,<br />

<strong>2006</strong> wlis 11 dekembers, TbilisSi, gaeros bavSvTa fondma organizaciis 60<br />

wlisTavi aRniSna. sastumro Tbilisi mariotSi gaimarTa konferencia, sadac<br />

yuradReba gamaxvilda <strong>saqarTveloSi</strong> gansakuTrebiT mZime socialur<br />

pirobebSi mcxovrebi bavSvebis mdgomareobaze. Sexvedraze gaeros bavSvTa<br />

fondma axlaxans Catarebuli kvlevebis Sede<strong>ge</strong>bi warmoadgina. kvlevebis<br />

mizani iyo imis Sefaseba, Tu ramdenad uaxlovdeba saqarTvelo aTaswleulis<br />

ganviTarebis miznebs.<br />

“dRes <strong>iunisefi</strong> mimoixilavs im miRwevebs, rac bavSvebisaTvis mTels msoflioSi<br />

ganxorcielda”, ambobs <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>saqarTveloSi</strong><br />

q-ni jovana barberisi <strong>iunisefi</strong>s 60 wlisTavisadmi miZRvnil konferenciaze.<br />

“am metad mniSvnelovan dRes Cven vfiqrobT yvelaze ufro daucvel<br />

bavSvebze da gvsurs kidev erTxel mimovixiloT is problemebi, romlebic<br />

dRes am bavSvebis winaSe dgas da Cvens Carevas moiTxovs. vimsjeloT imaze,<br />

Tu rogor unda gavaerTianoT Cveni Zalisxmeva, raTa erTad SevebrZoloT<br />

am problemebs da davexmaroT saqarTvelos aTaswleulis ganviTarebis<br />

miznebis miRwevaSi.”<br />

konferencias eswrebodnen saqarTvelos pirveli ledi, sandra elisabed<br />

rulovsi, parlamentis janmrTelobisa da socialuri dacvis komitetis<br />

xelmZRvaneli giorgi wereTeli, aseve xelisuflebis, arasamTavrobo, donori<br />

organizaciebisa da gaeros saa<strong>ge</strong>ntoebis warmomad<strong>ge</strong>nlebi.<br />

<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


60 wlisTavs aRniSnavs<br />

iubiles farglebSi televiziiT gadaica sagan<strong>ge</strong>bod momzadebuli satelevizio<br />

klipi <strong>saqarTveloSi</strong> gaeros keTili nebis elCis, saxelganTqmuli<br />

saopero momRerlis paata burWulaZis monawileobiT; saqarTvelos sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis arxiT gadaica 7-wuTiani filmi <strong>iunisefi</strong>s Sesaxeb;<br />

am dResTan dakavSirebiT daibeWda sainformacio broSurebi da bukletebi;<br />

gamoqveynda 60 wlisTavisadmi miZRvnili statiebi gazeTebSi.<br />

<strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT marjaniSvilis saxelobis saxelmwifo akademiur<br />

dramatul TeatrSi gizo Jordanias reJisorobiT daidga saSobao warmod<strong>ge</strong>na<br />

bavSvebisaTvis “forToxali, fleita da...”. speqtakls safuZvlad<br />

daedo karl gocis “sami forToxlis siyvaruli”, volfang amadeus mocartis<br />

“jadosnuri fleita” da qarTuli xalxuri zRapari “nacarqeqia”.<br />

speqtakls SemecnebiTi datvirTvac hqonda da zRapris mTavari gmirebi<br />

mayureblebs bavSvTa uflebebis Sesaxebac esaubrebodnen. bavSvebs speqtaklis<br />

naxvis SesaZlebloba 26 dekembridan erTi Tvis ganmavlobaSi yoveldRe<br />

hqondaT. Teatris mTavar darbazSi Sesvenebis dros gadaicemoda<br />

sainformacio klipi <strong>iunisefi</strong>s Sesaxeb.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


<strong>iunisefi</strong> specialur prizebs gadascems<br />

bavSvTa sakiTxebze momuSave Jurnalistebs<br />

60 wlisTavis iubilesTan dakavSirebiT iunisefma specialuri prizebiT<br />

daajildova is Jurnalistebi, romlebic mTeli wlis ganmavlobaSi<br />

TanamSromlobdnen gaeros bavSvTa fondTan, raTa sazogadoebis<br />

yuradReba bavSvTa sakiTxebze gaemaxvilebinaT.<br />

“Jurnalistebs SeuZliaT sazogadoebis yvelaze daCagruli fenis Tvali,<br />

yuri da xma iyvnen. yvelasaTvis cnobilia, rom msoflios sainformacio<br />

axali ambebis ZiriTadi Tema dResdReobiT politikaa da xSirad bavSvTa<br />

sakiTxebi mediis yuradRebis miRma rCeba. Tumca isic aRsaniSnavia,<br />

rom Cveulebriv sainformacio gamoSvebaSic ki SesaZlebelia bavSvTa<br />

sakiTxebis win wamoweva.”- ambobs jovana barberisi, gaeros bavSvTa<br />

fondis warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>s 60 wlisTavisadmi<br />

miZRvnil konferenciaze. “amitomac Cven gansakuTrebuli madloba gvinda<br />

gadavuxadoT im Jurnalistebs, romlebic aqtiurad TanamSromlobdnen<br />

CvenTan mTeli wlis ganmavlobaSi <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa sakiTxebis<br />

gasaSuqeblad.”<br />

iunisefma specialuri serTifikatebi da mcire saCuqrebi gadasca<br />

samauwyeblo Tu beWdviTi mediis 20 warmomad<strong>ge</strong>nels.<br />

“Cven kvlavac ganvagrZobT bavSvTa sakiTxebis gaSuqebas da am gziT<br />

SevecdebiT Cveni wvlili SevitanoT im problemebis mogvarebaSi, romlebic<br />

dRes saqarTvelos bavSvebis winaSe dgas.”, ambobs nino kvantriSvili<br />

telekompania “imedi”-dan.<br />

<strong>iunisefi</strong> imedovnebs, rom bavSvebis megobar JurnalistTa ri<strong>ge</strong>bi kidev<br />

ufro gaizrdeba.<br />

<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


axali samoqmedo programa yvelaze<br />

daucveli bavSvebisaTvis<br />

<strong>2006</strong> wlis 11 aprils, saqarTvelos premier-ministrma da gaeros bavSvTa<br />

fondis warmomad<strong>ge</strong>nelma <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>-2010 wlebis TanamSromlobis<br />

programas moaweres xeli. programa miznad isaxavs yvelaze daucveli<br />

bavSvebisa da qalebis mdgomareobis gaumjobesebasa da socialuri dacvis<br />

efeqturi meqanizmebis SemuSavebas qveyanaSi.<br />

programa sam ZiriTad komponents moicavs: adreuli asakis bavSvTa movla<br />

da ganviTareba, bavSvTa dacva da bavSvis uflebaTa popularizacia da socialuri<br />

monitoringi.<br />

qveynis<br />

progresis<br />

realuri<br />

maCveneblebi<br />

swored bavSvebi<br />

arian - <strong>iunisefi</strong><br />

“aRniSnuli programis farglebSi, <strong>iunisefi</strong> iTanamSromlebs saqarTvelos<br />

mTavrobasTan da sxva partniorebTan, raTa gaTvaliswinebul iqnas<br />

yvelaze daucvel bavSvTa uflebebi jandacvis, ganaTlebisa da socialuri<br />

dacvis sferoebSi – ganacxada gaeros bavSvTa fondis warmomad<strong>ge</strong>nelma<br />

<strong>saqarTveloSi</strong>, q-ma jovana barberisma, - Cveni mizania sazogadoebis yuradReba<br />

mivapyroT im bavSvebs, romlebic dRes siRaribeSi cxovroben da<br />

sazogadoebisagan izolirebulni arian, romlebsac ara aqvT jandacvisa<br />

da ganaTlebis miRebis saSualeba, romlebic unarSezRudulobisa Tu ekonomikuri<br />

siduxWiris gamo dReisaTvis bavSvTa saxlebSi imyofebian. Cven<br />

SevecdebiT xeli SevuwyoT imas, rom garemo da mTlianad sistema saqar-<br />

TveloSi bavSvisadmi ufro keTilganwyobili gaxdes”.<br />

aRniSnulis miRweva SesaZlebeli gaxdeba socialuri samsaxurebis xelmisawvdomobisa<br />

da xarisxis gaumjobesebiT. axali samoqmedo <strong>ge</strong>gma aseve miznad<br />

isaxavs bavSvTa uflebebis monitoringis sistemis gaumjobesebas yvela<br />

doneze, raTa SesaZlebeli gaxdes faqtebze dafuZnebuli, siRaribis daZlevisaken<br />

mimarTuli adgilobrivi socialuri programebis SemuSaveba.<br />

programa mTeli qveynis masStabiT ganxorcieldeba, magram gansaku-<br />

Trebuli yuradReba gamaxvildeba xuT prioritetul regionze: ime-<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


eTi, samegrelo-zemo svaneTi, qvemo qarTli, samcxe-javaxeTi, mcxeTamTianeTi.<br />

“saqarTvelos parlamenti miesalmeba axali programis xelmoweras. migvaCnia,<br />

rom igi Seesabameba bavSvTa janmrTelobis uflebaTa dacvisa<br />

da socialuri dacvis sferoSi qveynis politikas, prioritetebsa da<br />

efuZneba dRes arsebul realur saWiroebebs –acxadebs b-ni giorgi wereTeli,<br />

saqarTvelos parlamentis jandacvisa da socialur sakiTxTa<br />

komitetis Tavmjdomare, - aRniSnuli programis realizaciam ramdenime<br />

wlis ganmavlobaSi Tvisobrivad unda Secvalos bavSvTa, gansakuTrebiT<br />

ki instituciebSi myof mzrunvelobamoklebul bavSvTa, mdgomareoba.<br />

programis warmatebiT mimdinareoba didad aris damokidebuli rogorc<br />

Cvens ucxoel partniorebze, aseve saqarTvelos centraluri da adgilobrivi<br />

xelisuflebis mizanmimarTul muSaobasa da pasuxism<strong>ge</strong>blobaze.<br />

parlamenti da Sesabamisi saparlamento komiteti saWiro sakanonmdeblo<br />

mxardaWeras aRmouCens da, Tavis mxriv, ganaxorcielebs saparlamento<br />

zedamxedvelobas uaRresad mniSvnelovani valdebulebis Sesrulebaze,<br />

rac gansakuTrebiT dagvaaxlovebs bavSvTa sferoSi aTaswleulis miznebis<br />

miRwevasTan.”<br />

bavSvTa da mozrdilTa siRaribe ori<br />

sxvadasxva cnebaa<br />

gaeros bavSvTa fondis TaosnobiT xorcieldeba kvleva bavSvTa siRaribis<br />

Sesaxeb, romelic miznad isaxavs problemis konceptualur analizs da<br />

Sesabamisi rekomendaciebis SemuSavebas. kvlevas axorcielebs mkvlevarTa<br />

gundi sakonsultacio jguf “kuracios” xelmZRvanelobiT. jgufma ukve<br />

SeimuSava kvlevis konceptualuri monaxazi, romelic safuZvlad daedeba<br />

pirvel sajaro konsultacias bavSvTa siRaribesTan dakavSirebiT.<br />

“siRaribis mimarT bavSvebi gacilebiT mgZnobiareni arian, vidre mozrdilebi.<br />

Sesabamisad, siRaribis zegavlena bavSvebze gansakuTrebiT mZimea,<br />

- ambobs jovana barberisi, gaeros bavSvTa fondis warmomad<strong>ge</strong>neli saqar-<br />

TveloSi.. “bevrma qveyanam ukve ganaviTara siRaribis daZlevis strategiebi,<br />

dasaxa aTaswleulis ganviTarebis miznebi, magram mTavari problema<br />

isaa, rom xSirad am prioritetebSi naklebad an saerTod ar figurireben<br />

bavSvebi. uaRresad mniSvnelovania mivaRwioT imas, rom bavSvTa siRaribe<br />

socialuri politikis prioritetad iqces.”<br />

mkvlevarTa jgufma ukve daasrula muSaoba kvlevis pirvel nawilze - SeimuSava<br />

kvlevis konceptualuri monaxazi, romelic safuZvlad daedo 21<br />

seqtembers gamarTul pirvel sajaro diskusias aRniSnul sakiTxebTan mimarTebaSi.<br />

sajaro konsultaciis mizania daiwyos diskusia sazogadoebis<br />

farTo fenebis monawileobiT da moxdes SeTanxmeba ZiriTad koncefciebze.<br />

konsultaciis procesSi aseve navaraudevia bavSvTa siRaribesTan<br />

dakavSirebuli yvelaze aqtualuri sakiTxebis gamovlena da dialogisa<br />

da TanamSromlobis gaaqtiureba bavSvTa uflebebis dacvasTan dakavSirebiT.<br />

mas Semdeg, saubrebi sxvadasxva adgilas, gansxvavebuli formatiT mimdinareobs.<br />

Seiqmna specialuri eleqtronuli forumi misamarTze: (http://<br />

groups.yahoo.com/group/UNICEF_ChildPoverty_Georgia/), sadac nebismier<br />

msurvels SeeZlo gamoexata Tavisi mosazreba.<br />

mkvlevarTa mier SemuSavebuli konceptualuri monaxazis Tanaxmad, bavSvTa<br />

siRaribe mxolod Semosavals rodi gulisxmobs, aramed bavSvis ganaTlebas,<br />

jandacvasa da socialur aqtivobasac iTvaliswinebs. bavSvTa siRaribe,<br />

upirveles yovlisa, adamianis uflebaTa konteqstSi unda ganvixiloT. aqedan<br />

gamomdinare, mxolod ekonomikur WrilSi misi ganxilva arasworia.<br />

<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


konceptualuri monaxazis safuZvelze mkvlevarTa jgufi amJamad cdilobs<br />

gansazRvros bavSvTa siRaribis done <strong>saqarTveloSi</strong>. aRsaniSnavia,<br />

rom ganisazRvreba uSualod bavSvebis da ara maTi ojaxebis an, zogadad,<br />

sazogadoebis siRaribis done. bavSvTa siRaribis kvleva aseve miznad isaxavs<br />

mimdinareobdes intensiuri dialogi bavSvebTan dakavSirebuli yvelaze<br />

aqtualuri sakiTxebis Sesaxeb da SemuSavdes konkretuli strategiebi<br />

aRniSnuli problemebis mosagvareblad. kvlevis Sede<strong>ge</strong>bs <strong>iunisefi</strong><br />

2007 wlis dasawyisSi warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />

nabijiT win usafrTxo imunizaciisaken<br />

gaeros bavSvTa fondi kvlavac ganagrZobs saqarTvelos mTavrobis daxmarebas<br />

imunizaciis programis ganxorcielebaSi. aRsaniSnavia, rom wels<br />

saqarTvelos mTavrobam 2 wlamde asakis bavSvTa imunizaciisaTvis saWiro<br />

vaqcinebis saerTo raodenobis 50% Seisyida (2001 wels mTavrobis wili<br />

0%-s Sead<strong>ge</strong>nda), momavali wlidan ki vaqcinebis Sesyidvas mTlianad saxelmwifo<br />

uzrunvelyofs.<br />

usafrTxo imunizaciisaTvis erT-erTi yvelaze mniSvnelovani piroba<br />

vaqcinis miRebis, transportirebisa da maTi Senaxvis wesebis saTanadod<br />

dacvaa yvela im samedicino dawesebulebaSi, sadac vaqcinacia tardeba.<br />

vaqcinebis maRali xarisxis SesanarCuneblad aucilebelia maTi Senaxva<br />

Sesabamisi temperaturuli reJimis pirobebSi. gaeros bavSvTa fondi vi-<br />

Snevskaia-rostropoviCis fondsa da amerikis saerTaSoriso ganviTarebis<br />

saa<strong>ge</strong>ntosTan erTad ganagrZobs samedicino punqtebis momara<strong>ge</strong>bas imunizaciisaTvis<br />

saWiro teqnikuri aRWurvilobiT - macivrebiT, sayinuleebi-<br />

Ta da vaqcinebis gadasatani mowyobilobebiT.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


am etapze, <strong>saqarTveloSi</strong> sul daaxloebiT 1100 macivaria. arsebobs ori tipis<br />

macivari, romelTgan erTni +2+8 gradusis pirobebSi muSaoben, xolo<br />

sayinuleebi -15 -20 gradusis reJimSi moqmedeben.<br />

dRes <strong>saqarTveloSi</strong> daaxloebiT 1100 ambulatoriaa. “es pirveladi jandacvis<br />

rgolia, sadac acrebi tardeba da SemiZlia giTxraT, rom moTxovnaTa<br />

90%-s akmayofilebs,” acxadebs saqarTvelos daavadebaTa kontrolis<br />

erovnuli centris direqtoris moadgile levan baidoSvili.<br />

<strong>2006</strong> wels gaeros bavSvTa fondma mTavrobas 100 macivari, 60 yuTi-sayinule<br />

da 1000 gasayini tubi gadasca.<br />

<strong>iunisefi</strong>s, Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa da<br />

socialuri dazRvevis erTiani saxelmwifo fondis erToblivi memorandumis<br />

safuZvelze, saxelmwifom <strong>iunisefi</strong>s Sesyidvebis qselis saSualebiT<br />

SeiZina 2007 wlisaTvis saWiro vaqcinebis mTliani raodenoba. gansxvavebiT<br />

sabazro fasebisa, romliTac saxelmwifos vaqcinebis, Spricebisa da<br />

erTjeradi yuTebis Sesyidva 800 000 lari daujdeboda, gaeros bavSvTa<br />

fondis daxmarebiT moxerxda maTi 450 000 larad SeZena da saxelmwifom<br />

amiT 350 000 laris ekonomia gaakeTa.<br />

gaeros bavSvTa fondisa da sxvadasxva saerTaSoriso organizaciebis daxmarebiT,<br />

SesaZlebeli gaxda vaqcinebis, Spricebisa da macivrebis Setana<br />

afxazeTisa da samxreT oseTis teritoriazec.<br />

10<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


kvalificiuri samedicino personali<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> janmrTelobis mdgomareobis<br />

gaumjobesebis garantia<br />

2005 wlis seqtembridan <strong>2006</strong> wlis aprilamde, gaeros bavSvTa fondisa da<br />

viSnevskaia-rostropoviCis fondis ZalisxmeviT <strong>saqarTveloSi</strong> samedicino<br />

personalis gadamzadebis programa ganxorcielda. gadamzadebis programaSi<br />

1700-mde samedicino personalma miiRo monawileoba. maTgan 1417<br />

pediatri, 124 epidemiologi, 60 nevrologi, 51 infeqcionisti, 29 neonatologi<br />

da 22 imunologi gaxldaT.<br />

gadamzadebis programa poliklinikebisa da ambulatoriebis yvela im<br />

samedicino personalma gaiara, vinc vaqcinaciis procesSi uSualod monawileobs.<br />

sagan<strong>ge</strong>bod treningisTvis iTargmna, daibeWda da seminaris monawileebs<br />

daurigda jandacvis msoflio organizaciis mier 2005 wels gamocemuli<br />

praqtikuli imunizaciis saxelmZRvanelo.<br />

aRniSnuli saxelmZRvanelo daexmareba samedicino personals infeqciuri<br />

daavadebebis marTvis, vaqcinebis transportirebis, Senaxvisa da gamoyenebis<br />

wesebis dacvis, imunizaciis da<strong>ge</strong>gmvisa da usafrTxo acrebis CatarebisaTvis<br />

saWiro unar-Cvevebis SeZenaSi.<br />

“treningis Sede<strong>ge</strong>bi Zalian mniSvnelovania”, ganacxada daavadebaTa kontolis<br />

erovnuli centris warmomad<strong>ge</strong>nelma lika jabiZem, “vfiqrob, imunizaciis<br />

programaSi monawile samedicino personalis gadamzadeba aucilebeli<br />

pirobaa imisTvis, rom sworad warimarTos saxelmwifo imunizaciis<br />

programa da Tavidan aviciloT infeqciuri daavadebebis gavrceleba.”<br />

sainformacio kampania imunizaciis<br />

sakiTxebis Sesaxeb<br />

<strong>2006</strong> wlis TebervalSi, gaeros bavSvTa fondis mowveviT saqarTvelo-<br />

Si imyofeboda saerTaSoriso eqsperti, romlis daxmarebiTac Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrom SeimuSava komunikaciis<br />

programebi imunizaciisa da usafrTxo dedobis sferoSi. aRniSnuli programebi<br />

efuZneba komunikaciis strategias, romelic konkretuli qcevis<br />

Secvlazea orientirebuli.<br />

qcevis zemoqmedebaze orientirebuli komunikaciis programa ZiriTadad<br />

efuZneba kerZo seqtorSi damkvidrebul marketingis meTodebs. komunikaciis<br />

yuradRebis centrSia momxmarebeli da mosalodneli qceviTi Sedegi,<br />

romelic ganisazRvra marketinguli kvlevisa da situaciur analizis Sedegad.<br />

imisaTvis, rom mivaRwioT saboloo mizans – anu CvenTvis sasurvel<br />

qceviT Sedegs - saWiroa sxvadasxva meTodisa da saSualebebis integrirebuli<br />

gamoyeneba.<br />

<strong>2006</strong> wlis 20-24 Tebervals konsultaciis farglebSi gaimarTa xuTdRiani<br />

treningi, romelsac eswreboda jandacvis samTavrobo uwyebis 26 warmomad<strong>ge</strong>neli.<br />

seminaris Sedegad SemuSavda komunikaciis <strong>ge</strong>gmebi imunizaciisa<br />

da usafrTxo dedobis sferoebSi.<br />

<strong>2006</strong> wlis agvistoSi xeli moewera urTierTTanamSromlobis memorandums<br />

gaeros bavSvTa fondsa da Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 11


saministros mier, ris Sedegadac daiwyo imunizaciis komunikaciis strategiis<br />

ganxorcieleba. aRniSnuli programis ganxorcielebaSi aqtiurad<br />

CaerTo saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministroc.<br />

imunizaciis komunikaciis strategia orientirebulia Semdegi miznis misaRwevad:<br />

dedebma, romelTac bolo 12 Tvis ganmavlobaSi imSobiares,<br />

miiyvanon bavSvi uaxloes samedicino centrSi ori, sami da oTxi Tvis asakSi<br />

da Cautaron imunizaciis kalendaruli <strong>ge</strong>gmiT gaTvaliswinebuli acrebi.<br />

komunikaciis strategia mowodebulia gamoavlinos sasurveli qcevis Semaferxebeli<br />

da xelSemwyobi faqtorebi.<br />

proeqtis farglebSi Catarda bazisuri kvleva imunizaciis Sesaxeb mosaxleobis<br />

codnis, damokidebulebisa da qcevis Sesaswavlad. kvlevis mizania<br />

Seiqmnas monacemTa baza, romlis safuZvelzec moxdeba kampaniis ZiriTadi<br />

miRwevebis Sefaseba.<br />

imunizaciis komunikaciis strategia aerTianebs iseT komponentebs, rogorebicaa<br />

administraciuli mobilizacia; sazogadoebasTan urTierToba;<br />

reklamireba mas-mediis saSualebiT; interpersonaluri komunikacia;<br />

saskolo RonisZiebebi; momsaxurebis punqtis marketingi da biznesis seqtoris<br />

mobilizeba.<br />

komunikaciis kampania oficialurad 2007 wlis TebervalSi daiwyeba.<br />

12<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


imunizaciis programis Sefaseba<br />

gaeros bavSvTa fondisa da Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />

saministros mier Catarda kvleva, romlis mizanic imunizaciis programis<br />

menejmentis Sefaseba iyo.<br />

Seswavlil iqna imunizaciis programis sxvadasxva komponenti: programis<br />

menejmenti, momsaxureba, imunizaciis strategia, saerTo politika da kalendari,<br />

imunizaciis mocva da monitoringi, daavadebaTa kontroli, imunizaciis<br />

xarisxi da usafrTxoeba, sainformacio kampania da dafinansebis<br />

stabiluroba. kvlevis farglebSi Seswavlil iqna saqarTvelos eqvsi regioni,<br />

afxazeTi, 15 raionuli centri da 28 samedicino punqti.<br />

kvlevis Tanaxmad, imunizaciis mocva sagrZnoblad gaumjobesda. es ki<br />

upirveles yovlisa imunizaciis programis finansuri stabilurobis damsaxurebaa.<br />

ukve sami welia gaeros bavSvTa fondis aqtiuri mxardaWeris<br />

Sedegad saxelmwifom daiwyo bavSvTa imunizaciis programis dafinanseba.<br />

erovnuli imunizaciis programis Zlier mxareebad SeiZleba miviCnioT:<br />

kvalificiuri samedicino personali, vaqcinebis Sesyidvisa da Senaxvis<br />

uzrunvelyofa, gaumjobesebuli kompiuteruli aRricxva da efeqturi<br />

sakomunikacio strategia.<br />

Tumca sistemaSi mainc SeiniSneba garkveuli naklovanebebi, romlebic<br />

momavalSi aucileblad unda gamoswordes. esenia: arasakmarisi motivacia<br />

da dafinanseba mocvis arealis gasafarToeblad, Seferxeba Tanamedrove<br />

samedicino meTodebis danergvaSi. arsebobs mniSvnelovani problemebi<br />

imunizaciis irgvliv informaciis gavrcelebis TvalsazrisiTac: mediaSi<br />

imunizaciis sakiTxebze momzadebulma araerTma arakvalificiurma siu-<br />

Jetma da zogierTi nevropaTologisa Tu eqimis negatiurma damokidebulebam<br />

mniSvnelovnad Searyia ndoba imunizaciis mimarT.<br />

ase rom, kvlevis Sedegad saqarTvelos mTavrobas eqneba sruli suraTi<br />

imunizaciis programis Zlieri da susti mxareebis Sesaxeb, rac Tavis mxriv,<br />

realisturi strategiuli <strong>ge</strong>gmis sawindari gaxdeba.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 13


perinataluri zrunvis minimaluri<br />

standartebi<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> axalSobilTa sikvdilianobis Semcireba jandacvis sistemis<br />

erT-erTi umTavresi amocanaa. kvlevebis Sedegad dasturdeba, rom<br />

CvilTa sikvdilianoba gansakuTrebiT didia dabadebidan pirveli 28 dRis<br />

ganmavlobaSi.<br />

“ar arsebobs perinatalur periodSi bavSvze zrunvis minimaluri standartebi.<br />

mizezic swored es aris - bavSvis mucladyofnis periodSi neonatologi<br />

droulad ar ereva. arc ama Tu im SemTxvevaSi gawerili moqmedebebis<br />

nusxa arsebobs,” - ambobs Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros<br />

warmomad<strong>ge</strong>neli zaza boxua. “swored am mimarTulebiT, gaeros<br />

bavSvTa fondi udides daxmarebas gviwevs. gaeros bavSvTa fondis mxardaWeriT,<br />

<strong>2006</strong> wels saqarTvelos jandacvis sistemisaTvis perinataluri<br />

zrunvis minimaluri standartebi Seiqmna.”<br />

gaeros bavSvTa fondis daxmarebiT, profesiuli organizaciebisa da adgilobrivi<br />

eqspertebisagan dakompleqtda samuSao jgufi, romelmac SeimuSava<br />

orsulebsa da axalSobilebze zrunvis minimaluri standartebi.<br />

momzadda saxelmZRvanelo miTiTebebi eqimebisaTvis 28 konkretuli daavadebis<br />

marTvis Sesaxeb.<br />

“aRniSnuli saxelmZRvanelo xels Seuwyobs neonatolo<strong>ge</strong>bisa da ginekolo<strong>ge</strong>bis<br />

profesiuli xarisxis gakontrolebas, rac jandacvis sistemis<br />

ganviTarebis garantadac SeiZleba CaiTvalos,” ambobs zaza boxua.<br />

14<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


aRniSnuli saxelmZRvaneloebi, rogorc ukve aRiniSna, profesiuli asociaciebis<br />

mier muSavdeba. mogvianebiT maT damoukidebeli eqpertebi ganixilaven<br />

da saboloo variants moamzadeben. 2007 wlis ianvridan neonatolo<strong>ge</strong>bsa<br />

da ginekolo<strong>ge</strong>bs saSualeba eqnebaT axali saxelmZRvaneloebiTa<br />

da standartebiT isar<strong>ge</strong>blon.<br />

samedicino saswavlo programas orsulebsa da axalSobilebze zrunvis<br />

standartebi daemateba da am kursis gavlis Semdeg axali Taobis eqimebi<br />

Sesabamis serTifikatebs miiReben.<br />

perinataluri jandacvis sistemaSi<br />

arsebuli xarvezebi<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> warmatebuli jandacvis sistemis Seqmnis umTavresi amocana<br />

perinataluri zrunvis sistemis reformirebaa. swored perinataluri<br />

zrunvis amgvar centrebSi Cndeba axali sicocxle da janmrTeli cxovrebisken<br />

pirveli nabijebi idgmeba.<br />

<strong>2006</strong> wels, gaeros bavSvTa fondma, saerTaSoriso sakonsultacio fond<br />

kuraciosTan erTad, perinataluri zrunvis sistemis kvleva Caatara. kvlevam<br />

mTeli saqarTvelos teritoria moicva. Seswavlil iqna perinataluri<br />

zrunvis yvela samedicino punqti rogorc qalaqad, ise soflad. kvlevis<br />

Sede<strong>ge</strong>bi xarisxobrivi Sefasebis Sedegad gamovlinda.<br />

kvlevis mixedviT, samSobiaro saxlebis infrastruqtura zogadad damakmayofilebelia,<br />

Tumca soflad, antenatalur klinikebSi arsebuli mdgomareoba<br />

arasaxarbieloa. samSobiaro saxlebis umravlesoba mSobiarobisaTvis<br />

saWiro teqnikuri iaraRebiT aRWurvilia.<br />

adgilobriv samSobiaro saxlebSi ufro mniSvnelovani problemebis wina-<br />

Se aRmovCndebiT: samedicino personali ar aris motivirebuli, rom mZime<br />

mdgomareobaSi myof pacientebs umkurnalos. amis mizezad isini Sromis<br />

arasaTanadod anazRaurebas asaxeleben. pacientisTvis amgvari damokidebuleba<br />

ukiduresad sazianoa da metic, es adgilobrivi personalis muSaobazec<br />

uaryofiTad aisaxeba.<br />

kvlevebis Tanaxmad, aradamakamayofilebelia axalgazrda kadrebis<br />

profesiuli momzadeba. <strong>saqarTveloSi</strong> pacientebi upiratesobas asakiT<br />

ufros, gamocdil eqimebs aniWeben da axalgazrda, naklebad gamocdil<br />

eqimebs ar endobian. saboloo jamSi, axalgazrda kadrebi kargaven motivacias<br />

da masTan erTad - SeZenil codnasa da kvalifikacias.<br />

kvlevis Sedegad cnobili xdeba, rom orsulebi arasaTanadod informirebulni<br />

arian saxelmwifo SeRavaTebis(vauCerebis) Sesaxeb, rac miznobrivi<br />

jgufisTvis informaciis arasrulad miwodebis Sedegia. namSobiarebi<br />

qalbatonebis mxolod 45.2% hqonda informacia da vauCeri mSobiarobis<br />

momsaxurebisTvis.<br />

kvlevebma cxadyo, rom qirurgi-ginekolo<strong>ge</strong>bi xSirad saTanadod momzadebulni<br />

ar arian. aTidan, sul mcire, erTs warmod<strong>ge</strong>na ar aqvs, Tu ra zomebs<br />

unda mimarTos garTulebuli mSobiarobis SemTxvevaSi. praqtikuli Cvevebis<br />

garda, maTi Teoriuli codnac arasakmarisia. amave dros, neonatolo<strong>ge</strong>bis<br />

96%-is Teoriuli momzadebis done sakmaod maRalia, Tumca maTi<br />

praqtikuli unar-Cvevebi aradamakmayofilebelia.<br />

samSobiaro saxlebSi aqtiurad iyeneben saerTaSoriso standartebs, rogoricaa<br />

ZuZuTi kveba, dedisa da bavSvis uSualo kontaqti, adreuli Se-<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 15


xeba da deda-Svilis erT oTaxSi ganTavseba. Tumca, aRniSnul meTodebs<br />

adgilobrivi TanamSromlebi xSirad arasworad nergaven.<br />

miuxedavad imisa, rom arcTu didia im mSobiareTa ricxvi, romelnic uCivian<br />

uyuradRebobas samedicino personalis mxridan, kvleva kidev er-<br />

Txel adasturebs pacientTan damokidebulebis arsebuli praqtikis Secvlis<br />

aucileblobas.<br />

sistemis erT-erTi mTavari nakli samedicino baraTebis ararsebobaa. samedicino<br />

saqmis warmoeba aradamakmayofilebelia, rac mniSvnelovnad<br />

aferxebs samedicino personalis saqmianobis saTanado Sefasebas.<br />

“kvlevis Sedegad irkveva, rom <strong>saqarTveloSi</strong> ar arsebobs regionuli perinataluri<br />

zrunvis gamarTuli sistema, sadac gansazRvrulia momsaxurebis<br />

formebi sxvadasxva doneze, saWiro kadrebi da aRWurviloba,” ambobs<br />

“kuracios” perinataluri zrunvis kvlevis menejeri ivdiT Ciqovani.<br />

“Cvens mTavar mizans swored perinataluri sistemis ZiriTadi naklovanebebis<br />

gamovlena da Sesabamisi strategiisa da samoqmedo <strong>ge</strong>gmis SemuSaveba<br />

warmoad<strong>ge</strong>nda.”<br />

satelevizio gadacemebi<br />

janmrTelobis sakiTxebze<br />

<strong>iunisefi</strong>s, amerikis ganviTarebis saerTaSoriso saa<strong>ge</strong>ntos, saqarTvelos<br />

Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros, sxva partniori<br />

organizaciebis iniciativiT telekompania “imedis” eTeriT gadaicemoda<br />

satelevizio Toq-Sou janmrTelobis sakiTxebze saxelwodebiT<br />

”gza janmrTelobisaken”. 18 gadacemidan 7 programa mieZRvna imunizaciis,<br />

ZuZuTi kvebis, jansaRi kvebis, Sidsis, usafrTxo orsulobis, mSobiarobisa<br />

da bavSvTa adreul asakSi ganviTarebis sakiTxebs da <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT<br />

momzadda. aRniSnuli programebi telekompania “imedis” eTeriT <strong>2006</strong><br />

wlis 9 seqtembridan 21 oqtombramde gadioda.<br />

“programa Zalian saintereso da popularuli iyo” - aRniSnavs “imedis”<br />

satelevizio gadacemebis prodiuseri eka gamcemliZe. “Cvens mier Catarebuli<br />

kvlevebis mixedviT, aRniSnul gadacemebs reitingiT meore adgili<br />

ekava. studiaSi uamravi mayurebeli rekavda da sxvadasxva kiTxviT mogvmarTavda.<br />

es bunebrivicaa, radgan mosaxleobis umetesoba ZviradRirebuli<br />

samedicino momsaxurebiT ver sar<strong>ge</strong>blobs. Cvens mayurebels ki SesaZlebloba<br />

hqonda telegadacemebis saSualebiT saukeTeso qarTveli eqimebisgan<br />

ufaso konsultaciebi mieRo.”<br />

16<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


martivi gadawyvetileba<br />

iodis deficitTan sabrZolvelad<br />

saqarTvelom miznad daisaxa iodis deficitiT gamowveuli darRvevebis<br />

aRmofxvra da 2005 wlisaTvis marilis universaluri iodirebis uzrunvelyofa.<br />

gaeros bavSvTa fondi ganagrZobs daxmarebas iodis deficitiT gamowveul<br />

darRvevebTan brZolaSi. saqarTvelosaTvis ioddeficiti umniSvnelovanes<br />

problemas warmoad<strong>ge</strong>ns. 1997 wels Catarebuli kvlevis Sedegad gamovlinda,<br />

rom mosaxleobis 57% endemuri CiyviT iyo daavadebuli, xolo bavSvebis<br />

54%-s iodis deficitiT gamowveuli darRvevebi aRmoaCnda.<br />

2005 wlis TebervalSi saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni, romelic<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> araiodizebuli marilis gayidvasa da imports krZalavs.<br />

arsebuli kanoni <strong>iunisefi</strong>sa da parlamentis janmrTelobisa da socialur<br />

sakiTxTa komitetis aqtiuri TanamSromlobis Sedegia. “kanonis miReba<br />

qveynisTvis didi warmatebaa, raSic gaeros bavSvTa fonds udidesi wvlili<br />

miuZRvis. marilSi iodis Semcvelobaze saxelmwifo kontrolis daweseba<br />

iodis deficitTan brZolis erTaderTi gzaa,” ambobs saqarTvelos<br />

parlamentis janmrTelobisa da socialur sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris<br />

moadgile giorgi <strong>ge</strong><strong>ge</strong>laSvili.<br />

2005-<strong>2006</strong> wlebSi nutriciologiis erovnuli centrisa da <strong>iunisefi</strong>s iniciativiT<br />

kvleva Catarda, romlis mizani iyo mosaxleobaSi Ciyvis gavrcelebis<br />

gansazRvra. gamoikvlies 6-12 asakis bavSvebSi SardSi iodis Semcveloba<br />

da samomxmareblo marilSi iodis moculoba. bavSvebi saqarTvelos<br />

30 saSualo skolidan SearCies.<br />

analizebis Sedegis mixedviT, skolis moswavleTa umetesobas normaluri<br />

iodis Semcveloba aReniSna, mxolod 4.4%-Si aRmoaCines iodis dabali<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 17


Semcveloba. rac Seexeba samomxmareblo marils, iodian marils mosaxleobis<br />

90.6% iyenebs.<br />

palpaciiT 4 420 bavSvis gamokvlevam aCvena, rom 32.4%-s kvlav aReniSneba<br />

endemuri Ciyvi. 1998-2003 wlebSi es ricxvi 36-39%-s aRwevda. saerTaSoriso<br />

gamocdileba gviCvenebs, rom organizmSi iodis Semcvelobis zrdis<br />

SemTxvevaSi, endemuri Ciyvis SemTxvevebis minimumamde Semcirebas 3-5 weli<br />

dasWirdeba. <strong>saqarTveloSi</strong> endemuri Ciyvis gavrcelebis klebis tendencia<br />

aSkaraa, Tumca saerTaSoriso standartebis misaRwevad aucilebelia<br />

marilis universaluri iodirebis programis SenarCuneba. aRniSnuli<br />

standartebis Tanaxmad, mosaxleobaSi Ciyvis gavrceleba 5%-s ar unda<br />

aRematebodes.<br />

“amjerad dadebiTi Sede<strong>ge</strong>bi miviReT,” ambobs nutriciologiis erovnuli<br />

centris direqtoris moadgile rusudan kvaWaxaZe, “endemuri Ciyvis<br />

SemTxvevebi bavSvebSi Semcirda, xolo mosaxleobis umetesoba iodian marils<br />

moixmars.”<br />

kvlevebi adasturebs, rom am etapze saqarTvelo srulad akmayofilebs<br />

saerTaSoriso moTxovnebs iodis deficitiT gamowveul darRvevebis aRmofxvris<br />

mizniT. marTalia, endemuri Ciyvis gavrcelebis areali kvlavac<br />

didia (32%), magram mosaxleobis mier iodiani marilis stabiluri gamoyenebis<br />

SemTxvevaSi daavadebis moculoba mniSvnelovnad Semcirdeba.<br />

18<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


fortificirebuli fqvili anemiis winaaRmdeg<br />

2005 wlis TebervalSi, gaeros bavSvTa fondisa da amerikis saerTaSoriso<br />

ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos aqtiuri mxardaWerisa da teqnikuri daxmarebis<br />

Sedegad, saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni “iodis, sxva mikroelementebisa<br />

da vitaminebis deficitiT gamowveuli daavadebebis profilaqtikis<br />

Sesaxeb”. kanoni miznad isaxavs marilis sayovelTao iodirebis<br />

uzrunvelyofas araiodirebuli marilis importis, warmoebisa da gayidvis<br />

akrZalvis gziT. kanoni aseve iTvaliswinebs Sesabamisi ekonomikuri<br />

garemos Seqmnas sxva fortificirebuli sakvebi produqtebis importis,<br />

warmoebisa da gayidvis xelSewyobis mizniT. dokumenti aseve gansazRvravs<br />

sakvebi produqtebis fortificirebisaTvis aucilebeli erovnuli<br />

standartebis, xarisxis kontrolisa da xarisxobrivi garantiis meqanizmebis<br />

SemuSavebas.<br />

parlamentis mier sakvebi produqtebis fortificirebis kanonis miRebasTan<br />

erTad, gaeros bavSvTa fondis mxardaWeriT Seiqmna erovnuli samu-<br />

Sao jgufi – gaumjobesebuli kvebis erovnuli aliansi. aliansis mizania<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> adamianis janmrTelobisaTvis aucilebeli mikroelementebisa<br />

da vitaminebis naklebobiT gamowveul daavadebaTa gamdidrebuli<br />

sakvebiT profilaqtikis xelSewyoba. samuSao jgufis ZiriTadi amocanaa:<br />

fortifikaciis erovnuli politikis SemuSaveba, Sesabamisi sakanonmdeblo<br />

bazis Seqmna, saxelmwifo da arasaxelmwifo seqtorisa da saerTaSoriso<br />

organizaciebis moRvaweobis koordinireba. alianss saqarTvelos<br />

parlamentis janmrTelobisa da socialur sakiTxTa komiteti xelmZRvanelobs.<br />

mis Semad<strong>ge</strong>nlobaSi Sedian Sesabamisi saministroebi (Sromis,<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis, finansTa da soflis meurneobis<br />

saministroebi), sxva institutebi (nutriciologiis erovnuli centri,<br />

daavadebaTa kontrolisa da samedicino statistikis erovnuli centri,<br />

statistikis saxelmwifo departamenti), kerZo seqtoris warmomad<strong>ge</strong>nlebi<br />

(kvebis industriis warmomad<strong>ge</strong>nlebi, sakvebi produqtebis importiorebi),<br />

arasamTavrobo organizaciebi da profesiuli asociaciebi.<br />

sakvebi produqtebis fortificirebis programis erT-erTi mTavari iniciativa<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> fqvilis fortificirebis erovnuli proeqtia.<br />

2005 wels gaeros bavSvTa fondis mxardaWeriT parlamentis janmrTelobisa<br />

da socialur sakiTxTa komitetisa da gaumjobesebuli kvebis aliansis<br />

mier SemuSavda xorblis fqvilis rkiniTa da foliumis mJaviT fortificirebis<br />

erovnuli programa da igi gaumjobesebuli kvebis globaluri<br />

alianss(GAIN) waredgina.<br />

<strong>2006</strong> wels gaumjobesebuli kvebis globaluri aliansis(GAIN) aRmasrulebelma<br />

sabWom daamtkica saqarTvelos mier ward<strong>ge</strong>nili proeqti da qveyanas<br />

1.2 milioni aSS dolari gamouyo <strong>2006</strong>-2008 wlebSi fqvilis fortificirebis<br />

programis ganxorcielebisaTvis.<br />

samwliani programa adgilobrivi warmoebis xorblis fqvilis 80%-is<br />

rkiniTa da foliumis mJaviT fortificirebas iTvaliswinebs. programis<br />

saboloo mizans mosaxleobaSi rkinis deficitiT gamowveuli anemiebis<br />

Semcireba warmoad<strong>ge</strong>ns. fortificirebisTvis xorblis fqvili sagan<strong>ge</strong>bod<br />

SearCies, rogorc yvelaze farTod moxmarebadi da advilad xelmisawvdomi<br />

produqti mosaxleobis yvela fenisaTvis.<br />

<strong>2006</strong> wlis oqtomberSi dawyebuli programa iTvaliswinebs Semdegi saxis<br />

RonisZiebebis ganxorcielebas:<br />

• rkinisa da foliumis mJaviT fortificirebuli fqvilis warmoebisa<br />

da gavrcelebis sistemis Seqmna. da<strong>ge</strong>gmilia 18 didi wisqvilisaTvis<br />

aucilebeli danadgarebis (fqvilis Semkrebi konveirebi, dozatorebi)<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 19


SeZena, sawyis etapze fortifikantebis ufaso miwodeba, aucilebeli<br />

laboratoriuli xelsawyoebis SeZena da momsaxure personalis gadamzadeba.<br />

• Sesabamisi kadrebis momzadeba – teqnikuri, laboratoriisa da sakvebi<br />

produqtebis fortificirebis procesSi monawile TanamSromlebis<br />

gadamzadebas. kvalificiuri kadrebi aucilebelia fqvilis warmoebis<br />

industriaSi xarisxis kontrolisa da maRali xarixis SenarCunebis<br />

uzrunvelsayofad.<br />

• socialuri marketingi da komunikacia - mosaxleobaSi fortificirebuli<br />

fqvlis moxmarebis popularizacia.<br />

• monitoringi da Sefaseba – programis ganxorcielebaSi miRweuli progresis<br />

Sefaseba da fqvilis fortificirebis saboloo Sede<strong>ge</strong>bis monitoringi.<br />

iunisefma gadamwyveti roli Seasrula gaumjobesebuli kvebis globaluri<br />

aliansidan dafinansebis mozidvasa da fqvilis fortificirebis programis<br />

dawyebaSi. <strong>iunisefi</strong> kvlavac ganagrZobs mTavrobisa da fortifikaciis<br />

erovnuli aliansis daxmarebas aRniSnuli iniciativis warmatebiT<br />

ganxorcielebis mizniT.<br />

frinvelis gripis winaaRmdeg mimarTuli<br />

komunikaciis kampania<br />

frinvelis gripis pirveli SemTxveva <strong>saqarTveloSi</strong><br />

oficialurad <strong>2006</strong> wlis 26 Tebervals dafiqsirda,<br />

rodesac aWaraSi (TurqeTis sazRvarTan) erT-erT<br />

tbasTan mkvdari <strong>ge</strong>di ipoves. analizis Sedegad dadginda,<br />

rom frinveli H5N1 virusis matarebeli iyo.<br />

Zalian male, imave regionSi meore frinveli ipoves,<br />

romelic aseve H5N1-iT daavadebuli aRmoCnda.<br />

<strong>iunisefi</strong> erT-erTi pirveli iyo, vinc frinvelis<br />

gripis winaaRmdeg moqmedeba daiwyo; Sromis, janmr-<br />

Telobisa da socialuri dacvisa da ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministroebTan erTad damzadda da<br />

gavrcelda specialuri sainformacio bukletebi da<br />

plakatebi frinvelis gripis Sesaxeb, kerZod, daibeWda<br />

7500 plakati da 531, 600 broSura ojaxebisa da<br />

bavSvebisaTvis. sainformacio masalebi mTeli saqar-<br />

Tvelos teritoriaze gavrcelda samxreT oseTisa<br />

da afxazeTis CaTvliT. <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT aseve<br />

mozadda da televiziisa da radios saSualebiT gadaica<br />

sainformacio klipebi frinvelis gripis Sesaxeb.<br />

miuxedavad imisa, rom <strong>saqarTveloSi</strong> dRemde ar dafiqsirebula<br />

adamianis inficirebis arc erTi SemTxveva,<br />

frinvelebSi gamovlenilma SemTxvevebma cxadyo<br />

yovlismomcveli sakomunikacio strategiis SemuSavebis<br />

aucilebloba.<br />

saqarTvelos mTavrobis reaqcia sakmaod operatiuli<br />

iyo. frinvelis gripTan sabrZolvelad premierministris<br />

meTaurobiT specialuri komisia Seiqmna<br />

da momzadda frinvelis gripis pandemiisaTvis mza-<br />

20<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


dyofnis erovnuli <strong>ge</strong>gma. aRniSnuli iniciativis farglebSi, jandacvis<br />

saministros daevala sazogadoebis informireba da ganaTleba frinvelis<br />

gripis Tavidan acilebisa da cxovelebsa da adamianebSi daavadebis kontrolis<br />

mizniT. am miznis misaRwevad, <strong>iunisefi</strong>s aqtiuri monawileobiT<br />

Seiqmna komunikaciis qvejgufi, romelsac daevala frinvelis gripis Sesaxeb<br />

sakomunikacio <strong>ge</strong>gmis SemuSaveba.<br />

<strong>2006</strong> wlis oqtomberSi, gaeros bavSvTa fondis mowveviT <strong>saqarTveloSi</strong><br />

imyofeboda saerTaSoriso eqsperti strategiuli komunikaciebis sfero-<br />

Si. misi daxmarebiTa da adgilobrivi eqspertebis monawileobiT SesaZlebeli<br />

gaxda frinvelis gripis winaaRmdeg mimarTuli sakomunikacio <strong>ge</strong>gmis<br />

saboloo variantis SemuSaveba, romelsac male saqarTvelos mTavroba<br />

daamtkicebs.<br />

strategiis ganviTarebasTan erTad, vizitis farglebSi frinvelis gripis<br />

komunikaciis samTavrobo jgufis wevrebisaTvis gaimarTa ordRiani seminari<br />

komunikaciis sakiTxebze. ZiriTadi aqcenti komunikaciis Sedegad<br />

problemis mimarT mosaxleobis damokidebulebis cvlilebaze gakeTda.<br />

<strong>iunisefi</strong>s mier aseve Catarda kvleva frinvelis gripis Sesaxeb mosaxleobaSi<br />

arsebuli codnis, damokidebulebisa da praqtikuli Cvevebis Sesaxeb.<br />

kvleva miznad isaxavs gamoavlinos is kulturuli, ekonomikuri da qceviTi<br />

faqtorebi, romlebic gavlenas axdens mosaxleobisa da cxovelebis<br />

urTierTobaze.<br />

<strong>iunisefi</strong> amJamad ganaTlebisa da mecnierebis saministrosa da erovnuli<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centrTan erTad muSaobs sainformacio<br />

paketis Seqmnaze, romelic saSualo da zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />

gavrceldeba skolis bavSvebis frinvelis gripis Sesaxeb informirebis<br />

mizniT.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 21


ojaxi Zaladobis gareSe<br />

<strong>2006</strong> wels saqarTvelos parlamentma miiRo kanoni “ojaxuri Zaladobis<br />

msxverplTa Tanadgomisa da daxmarebis” Sesaxeb. amJamad muSavdeba samoqmedo<br />

<strong>ge</strong>gma kanonis aRsrulebis mizniT. saWiroa samoqmedo <strong>ge</strong>gmis Semdgomi<br />

daxvewa, raTa masSi srulad iqnes gaTvaliswinebuli ojaxuri Zaladobis<br />

msxverpl bavSvTa interesebi maTi efeqturi dacvis mizniT. ker-<br />

Zod, gamovlenilia Semdegi saxis RonisZiebebis gatarebis aucilebloba:<br />

bavSvTa sakiTxebze momuSave profesionalebma dauyonebliv unda acnobon<br />

Sesabamis organoebs ojaxebSi bavSvebze ganxorcielebuli Zaladobis<br />

faqtebis Sesaxeb, jandacvis specialistebs unda gaaCndeT Sesabamisi<br />

unar-Cvevebi ojaxuri Zaladobis msxverpl bavSvTa gamosavlenad, aucilebelia<br />

moxdes amgvar faqtebze dauyoneblivi reagireba bavSvTa uflebebis<br />

damcveli organizaciebis mxridan.<br />

samoqmedo <strong>ge</strong>gmaSi zemoxsenebuli Sesworebebis SetanasTan dakavSirebiT<br />

gaimarTa ramdenime Sexvedra. gaeros bavSvTa fondisa da gaeros sxva organizaciebis<br />

mier SemuSavda Sesabamisi cvlilebebi da rekomendaciebi, romlebic<br />

samoqmedo <strong>ge</strong>gmis saboloo variantSi unda iqnes gaiTvaliswinebuli.<br />

“mrgvali magidis Sexverdebi Zalian sasar<strong>ge</strong>blo iyo,” Tqva Zaladobis<br />

winaaRmdeg mebrZoli organizaciis warmomad<strong>ge</strong>nelma nato SavlayaZem,<br />

“<strong>iunisefi</strong>s mier mowveulma eqspertebma Zalian saintereso rCevebi mogvces,<br />

romlebic sabolood samuSao <strong>ge</strong>gmaSi SevitaneT.”<br />

<strong>iunisefi</strong> bavSvebs ojaxebSi<br />

dabrunebaSi exmareba<br />

TianeTis dRis centri<br />

gaeros bavSvTa fondi saqarTvelos mTavrobas 1999 wlidan exmareba<br />

mzrunvelobas moklebul bavSvTa institucionalizaciis Tavidan acilebisa<br />

da alternatiuli, ojaxze dafuZnebuli zrunvis formebis damkvidrebis<br />

mizniT.<br />

2005 wels saqarTvelos mTavrobam deinstitucionalizacia qveynis mTavar<br />

prioritetad gamoacxada. reforma bavSvze zrunvis sistemis mTlian<br />

transformacias da arsebuli bavSvTa saxlebis ojaxuri tipis aRmzrdelobiT<br />

dawesebulebebad gardaqmnas iTvaliswinebs. bavSvTa deinstitucionalozaciis<br />

procesi upirveles yovlisa bavSvTa saxlebSi mcxovrebi, an iq<br />

moxvedris riskis winaSe myofi bavSvebis daxmarebas da maT ojaxur garemoSi<br />

aRzrdas gulisxmobs.<br />

bavSvze zrunvis sistemis reformis farglebSi TianeTis mSobelTa mzrunvelobas<br />

moklebul bavSvTa skola-internatis nacvlad ukve daiwyo funqcionireba<br />

TianeTis bavSvze zrunvis dRis centrma. bavSvze zrunvis<br />

dRis centris mTavari mizania SeaCeros bavSvTa mitoveba da uzrunvelyos<br />

maRali donis socialuri samsaxuris ganviTareba adgilobriv doneze.<br />

TianeTis bavSvTa saxlis daxurvis Sedegad 140 bavSvi ojaxSi dabrunda,<br />

danarCenebi mimReb ojaxebSi gadanawildnen. amieridan, isini TavianT saxlebSi,<br />

Tav-TavianT ojaxebTan erTad icxovreben. bavSvTa saxlis Senoba<br />

ganaxlda da axali teqnikiT aRiWurva, momsaxure personalisaTvis referaluri<br />

sistemis funqcionirebis Sesaxeb seminarebi Catarda, SeirCa mim-<br />

Rebi ojaxebi.<br />

dRis centri bavSvebs swavlisa da ganviTarebisaTvis ukeTes pirobebs<br />

sTavazobs. im bavSvebs, visi mSoblebic gvian saRamomde muSaoben, skolas<br />

aqvs specialuri momsaxureba - gaxangrZlivebuli akademiuri jgufebi.<br />

22<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


ealuri cxovrebidan<br />

mariamis istoria<br />

mariam mamadaSvili TianeTSi, 1992 wels daibada. “bavSvTa mitovebis Tavidan<br />

acilebisa da deinstitucionalizaciis programis” farglebSi <strong>2006</strong> wlis ianvarSi<br />

mariami Tavis biologiur ojaxs daubrunda.<br />

mizezi, romelmac ojaxi aiZula, mariami bavSvTa saxlSi Caebarebina, TianeTSi<br />

Zalian gavrcelebulia da es mZime socialur-ekonomiur pirobebs ukavSirdeba.<br />

mariamis mSoblebi 1990 wels daqorwindnen; dedas, maSin pirveli qorwinebidan<br />

ukve hyavda vaJi. ojaxs problemebi Tavidanve Seeqmna. mariamis ufros<br />

Zmas maminacvalTan Zalian daZabuli urTierToba hqonda. finansuri mdgomareobis<br />

gamo, mariamis mama iZulebuli gaxda ojaxisaTvis elementaruli<br />

saarsebo Semosavlis saZieblad ucxo qveyanaSi, ruseTSi, gamgzavrebuliyo.<br />

mogvianebiT ojaxic mamasTan gadasaxlda, Tumca mamam ojaxi male miatova da<br />

umZimes socialur pirobebSi datova. ekonomiurma gasaWirma mariami da misi<br />

deda aiZula <strong>saqarTveloSi</strong> dabrunebliyvnen. <strong>saqarTveloSi</strong> samuSaos Zieba<br />

uSedegd dasrulda. sabolood, mariamis Zmam mZime socialur mdgomareobas<br />

veRar gauZlo, ojaxi datova da sacxovreblad mamis mSoblebTan gadavida.<br />

mariamis dedam TianeTis saSualo skolaSi damla<strong>ge</strong>blad daiwyo muSaoba.<br />

saxelmwifo programis farglebSi, ganaTlebisa da mecnierebis saministrom<br />

mariamisa da misi ojaxisaTvis finansuri daxmareba gamoyo. Tumca maT mainc<br />

usaxlkarod darCena emuqrebodaT. amJamad mariami, dedasTan erTad, sacxovrebel<br />

korpusSi cxovrobs, romelic saxelmwifo mflobelobaSia da momavalSi<br />

misi privatizeba i<strong>ge</strong>gmeba. Sesabamisad, Tu mariami da dedamisi sakmaod<br />

solidur Tanxas ver gadaixdian, ojaxi sacxovrebeli binis gareSe darCeba.<br />

amave dros, aucilebelia mariamis mudmivi sacxovrebeli adgiliTa da ojaxuri<br />

garemoTi uzrunvelyofa. am sakiTxTan dakavSirebiT, socialuri mu-<br />

Sakebi aqtiurad TanamSromloben adgilobriv organoebTan da maT daxmarebas<br />

yvelanairad cdiloben.<br />

saxlSi dabruneba, olegis istoria<br />

oleg buwankaluri 1990 wlis 27 dekembers daibada. olegi TianeTis #1 saSualo<br />

skolaSi swavlobs. cota xniT adre, igi mzrunvelobamoklebul bavSvTa<br />

saxlSi cxovrobda. olegis bebia, mZime socialur-ekonomiuri mdgomareobis<br />

gamo, iZulebuli gaxda SviliSvili bavSvTa saxlSi miebarebina. “bavSvTa mitovebis<br />

prevenciisa da deinstitucionalizaciis” saxelmwifo programis<br />

farglebSi, olegi <strong>2006</strong> wlis ianvarSi Tavis ojaxs daubrunda. dRes igi Tavis<br />

debTan da bebiasTan erTad patara saxlSi cxovrobs. maT patara miwis nakveTi<br />

aqvT, hyavT erTi Zroxa da qaTmebi.<br />

es programa, ojaxs finansur daxmarebas uwevs, magram isini kvlavac didi<br />

ekonomiuri siduxWiris pirobebSi cxovroben. Tumca yvelaze mniSvnelovani<br />

is iyo, rom olegi ojaxis siTbosa da zrunvas daubrunda. bavSvTa saxlSi mas<br />

es garemo Zalze aklda. dRes olegs Tavdajerebuloba aklia, aqvs komunikaciis<br />

problemebi, Zalian morcxvi da pasiuria. socialuri muSaki swored am<br />

mimarTulebiT muSaobs da cdilobs olegi sxvadasxva saganmanaTleblo procesSi<br />

CarTos, eqskursiebsa da sxva kulturul RonisZiebebze ataros. socialuri<br />

muSaki aseve cdilobs, rom olegi TianeTis soflis centrSi daasaqmos.<br />

garkveuli drois Semdeg, olegi socialur garemosTan integracias, axali<br />

kontaqtebis damyarebas da sazogadoebriv cxovrebaSi CarTvas SeZlebs.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 23


akademiuri kursis garda, funqcionirebs musikis, xatvis, simRerisa da<br />

sxva saxis samoyvarulo wreebi.<br />

proeqti ganaTlebisa da mecnierebis saministros, <strong>iunisefi</strong>sa da “evri<br />

Caildis” daxmarebiT xorcieldeba.<br />

uaxloes momavalSi, bavSvze zrunvis centrebi aseve gaixsneba axmetasa da<br />

rusTavSi. 2007 wlisTvis qveyanaSi orjer meti dRis centri gaixsneba, rac<br />

imas niSnavs, rom skola-internatis mkvidr bavSvTa 40% ojaxur garemoSi<br />

gaizrdeba.<br />

dRis centrebis Seqmna bavSvTa keTildReobis reformis Zalze mniSvnelovani<br />

komponentia. Tavdapirvelad aucilebelia TiToeuli instituciis<br />

zedmiwevniTi Seswavla da bavSvebisa da adgilobrivi mosaxleobis interesebis<br />

gaTvaliswinebiT transformaciis konkretuli <strong>ge</strong>gmis SemuSaveba.<br />

deinstitucionalizaciis programa quTaisSi<br />

bavSvis keTildReobis reforma saqarTvelos Svid regionSi (Tbilisi,<br />

quTaisi, Telavi, TianeTi, zugdidi, baTumi, rusTavi) mimdinareobs. programa<br />

<strong>iunisefi</strong>sa da sxva donori organizaciebis iniciativiT daiwyo, mogvianebiT<br />

ki misi dafinanseba mTlianad saxelmwifom aiRo Tavis Tavze.<br />

dReisTvis, programis daxmarebiT, 1500 bavSvi daubrunda ojaxur atmosferos.<br />

mxolod <strong>2006</strong> wels ojaxSi dabrunebuli bavSvebis ricxvma 342-s miaRwia.<br />

mimReb ojaxebSi 108 bavSvi ganawilda, 383 ki ojaxis mitovebas gadaurCa.<br />

14 wlis naTia, 13 wlis ia da 10 wlis TaTia reviSvilebi swored am bavSvebs<br />

Soris arian. dedis gardacvalebis Semdeg, isini, quTaisis maxloblad, eweris<br />

bavSvTa saxlSi miiyvanes. gogonebis mSoblebi ar iyvnen daqorwinebulebi<br />

da maTi mama Tavis oficialur colTan da patara vaJTan erTad cxovrobda.<br />

deinstitucionalizaciis programis dawyebasTan erTad, gogonebi<br />

TavianT biologiur ojaxs daubrundnen. dRes isini TavianT mamasTan,<br />

dedinacvalTan da patara ZmasTan erTad cxovroben.<br />

2002 wlidan dRemde quTaisSi 218 bavSvi daubrunda sakuTar ojaxs an mimReb<br />

ojaxebSi ganTavsda.<br />

24<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


avSvze zrunvis minimaluri<br />

standartebi ukeTesi momavlisaTvis<br />

bavSvTa keTildReobis reformis erT-erTi umniSvnelovanesi aspeqti instituciuri,<br />

ojaxis damxmare da ojaxis Camnacvlebeli momsaxurebisTvis<br />

erovnuli minimaluri standartebis Seqmnaa. gaTvaliswimebulia normebisa<br />

da standartebis dad<strong>ge</strong>na bavSvebze zrunvis yvela tipis dawesebulebisaTvis,<br />

iqneba es bavSvTa saxli Tu alternatiuli momsaxurebis forma,<br />

rogoricaa dRis centri da ojaxuri tipis sacxovrebeli.<br />

bavSvTa dacvisa da de-institucionalizaciis samTavrobaTaSoriso<br />

komisiis bazaze Seiqmna samuSao jgufi, romelmac <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT<br />

SeimuSava minimalur standartebi saxelmwifo, ojaxis damxmare da ojaxis<br />

Camnacvlebeli samsaxurebisTvis. aRniSnuli standartebi daawesebs<br />

im normebs, romelTa mixedviTac moxdeba bavSvze zrunvis samsaxurebis<br />

muSaobis Sefaseba da monitoringi.<br />

standartebi ar gulisxmobs mxolod bavSvebis minimaluri sacxovrebeli<br />

farTis gansazRvrasa da dRiuri kvebis racionis dad<strong>ge</strong>nas: “bavSvze zrunva<br />

sxvadasxva instituciaSi Sesabamisad da bavSvis interesebis gaTvaliswinebiT<br />

unda mimdinareobdes”, acxadebs bavSvTa dacvisa da deinstitucionalizaciis<br />

samTavrobo komisiis teqnikuri samdivnos koordinatori<br />

nino kupataZe, – “Cven unda SevqmnaT sistema, sadac bavSvis uflebebi daculi<br />

iqneba, mis pirovnul ganviTarebas Seewyoba xeli da sadac maT gadawyvetilebis<br />

damoukideblad miRebis saSualeba miecemaT.”<br />

2008 wlisTvis da<strong>ge</strong>gmilia efeqturi maregulirebeli meqanizmis SemuSaveba,<br />

romlis mixedviTac mniSvnelovnad gaadvildeba miRebuli standartebis<br />

danergva da maTi monitoringi.<br />

socialurad daucvel adamianebze<br />

meti socialuri muSaki izrunebs<br />

<strong>2006</strong> wlis seqtemberSi, iunisefma socialur muSakTa asociaciasTan er-<br />

Tad, daiwyo “socialuri samsaxuris praqtikis, standartebisa da profesiuli<br />

licenzirebis sistemis ganviTarebis” proeqtis ganxorcieleba,<br />

rac <strong>saqarTveloSi</strong> warmatebuli socialuri samsaxurebis danergvas iTvaliswinebs.<br />

proeqtis farglebSi da<strong>ge</strong>gmilia socialuri momsaxurebis standartebisa<br />

da socialur muSakTa licenzirebis efeqturi meqanizmebis danergva.<br />

proeqtis SeqmnaSi xuTi maRalkvalificiuri konsultanti (socialuri<br />

muSakis magistris wodebis mqone) da adgilobrivi samTavrobo da arasamTavrobo<br />

seqtoris warmomad<strong>ge</strong>nlebi monawileoben. Sromis, janmrTelobisa<br />

da socialuri dacvis saministros iuristi licenzirebis meqanizmis<br />

Seqmnaze muSaobs, saministros sxva warmomad<strong>ge</strong>nlebi ki maT TavianT<br />

rCevebsa da SeniSvnebs uziareben. asociacia cdilobs, dargobrivi Tanam-<br />

Sromlobis Sedegad, proeqtis ganxorcielebaSi sxvadasxva saministros<br />

TanamSromlebis gamocdileba gamoiyenos.<br />

socialuri momsaxurebis standartebi xels Seuwyobs <strong>saqarTveloSi</strong> efeqturi<br />

socialuri momsaxurebis sistemis Camoyalibebas da es profesiuli<br />

monitoringisa da zedamxedvelobis erTgvari berketi iqneba. socialuri<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 25


muSaobis licenzirebis meqanizmi profesionalur standartebTan erTad,<br />

maRali xarisxis socialur momsaxurebas uzrunvelyofs da aseve, socialuri<br />

muSakebis mimarT sazogadoebis ndobas gazrdis. saboloo jamSi ki<br />

mo<strong>ge</strong>buli darCeba rogorc socialuri momsaxurebis mimwodebeli, aseve<br />

zogadad mosaxleoba.<br />

proeqtis Sedegad Tbilisis saxelmwifo universitetSi dafuZnda socialuri<br />

muSakTa erTwliani saswavlo kursi. socialuri muSakTa kursis<br />

Zireuli principebi srul TanxvedraSia Tbilisis saxelmwifo universistetSi<br />

mimdinare reformebTan.<br />

axali saswavlo kursis dafinansebas erTi wlis ganmavlobaSi TEMPUS-is<br />

programa uzrunvelyofda. proeqtis srulad ganxorcielebisTvis ki damatebiTi<br />

dafinansebis wyaros Zieba gaxda saWiro. “gaeros bavSvTa fondis<br />

meSveobiT, saswavlo kursi gagrZelda. es Zalian mniSvnelovania”, ambobs<br />

socialur da politikur mecnierebaTa fakuletetis xelmZRvaneli iago<br />

kaWkaWiSvili, “programis gagrZeleba aucilebelia da amas adasturebs<br />

is faqti, rom dRes <strong>saqarTveloSi</strong> 150 socialuri muSakia, Cven ki am erTi<br />

wlis ganmavlobaSi mxolod 44-is gadamzadeba SevZeliT. swored amisTvis<br />

gvWirdeboda damatebiTi dafinanseba, rom qveyanaSi yvela socialuri mu-<br />

Saki gadamzaddes. gaeros bavSvTa fondis daxmarebiT ki, ukve 2007 saswavlo<br />

wlisTvis axali studentebis miRebas SevZlebT.”<br />

universitetSi aseve Seiqmna socialuri muSakebis bakalavriatis kursi<br />

da momavali wlidan am programas socialur muSakTa samagistro kursic<br />

daemateba.<br />

26<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


saukeTeso alternativa<br />

mzrunvelobamoklebuli<br />

bavSvebisaTvis<br />

dedaTa da Cvil bavSvTa TavSesafari<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> mSoblebisgan mitovebuli bavSvebi socialurad yvelaze<br />

daucveli fenaa. instituciebSi mcxovrebi 5400 bavSvis umetesobas mSobeli<br />

hyavs. bavSvebis mitovebis ZiriTadi mizezi umeteswilad siRaribea.<br />

ojaxebi ver uZleben mZime socialur pirobebs da bavSvebs xSirad samSobiaro<br />

saxlebSi toveben an instituciebSi aTavseben. qveyanaSi ar arsebobs<br />

socialurad daucvel mSobelTa daxmarebis efeqturi meqanizmi, romelic<br />

maT Svilebs sakvebiT, tansacmliTa da ganaTlebis miRebiT uzrunvelyofs.<br />

2002 wlidan dawyebuli, <strong>iunisefi</strong>, saqarTvelos jandacvisa da ganaTlebis<br />

saministroebTan, aseve “uold viJensa” da “evri CaildTan” erTad Cvil bavSvTa<br />

mitovebis winaaRmdeg ibrZvis da martoxela dedebs socialur-ekonomiuri<br />

problemebis daZlevaSi exmareba. proeqtis farglebSi, 2003 wels<br />

Tbilisis Cvil bavSvTa saxlis teritoriaze dedaTa da Cvil bavSvTa Tav-<br />

Sesafari gaixsna. mas Semdeg, socialurma muSakebma 208 Cvili gadaarCines<br />

mitovebas.<br />

niko oTxi wlisaa. is Tavisi patara tyupi ZmebiT amayobs. maTi deda, maia<br />

tyupi vaJebis mitovebas apirebda, radgan maTi movla da gazrda ar SeeZlo.<br />

maias proeqtis farglebSi socialuri muSakebi daexmarnen. axla maia da<br />

misi Svilebi dedaTa da Cvil bavSvTa TavSesafarSi cxovroben. “es saxli<br />

Cvilis mitovebis erTgvari alternativaa, romelic exmareba dedas, rom<br />

bavSvis gverdiT iyos da aRar miatovos is,” ambobs gaeros bavSvTa fondis<br />

warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>saqarTveloSi</strong>, jovana barberisi, “aq bavSvebi TavianT dedebTan<br />

erTad arian. Cven ki maT vexmarebiT, rom damoukideblad cxovrebis<br />

gagrZelebis gza gamonaxon da amave dros, TavianT SvilebTan erTad<br />

darCnen.”<br />

irina TavSesafarSi pirdapir samSobiaro saxlidan mivida. TavSesafris<br />

TanamSromlebi dedebs iq yofnis periodSi sxvadasxva xelobis daufleba-<br />

Sic exmarebian. irinas SesTavazes, adgilobriv studiaSi kervis xelobas<br />

daufleboda, rac mas qsovis, kervisa da dizainis teqnikis daxvewaSic Seuwyobda<br />

xels.<br />

“sakuTar TavSi ufro darwmunebuli var,” ambobs irina. “ubralod, minda,<br />

rom meti viswavlo da odesme Cemi sakuTari maRaziis gaxsna SevZlo. SeiZleba<br />

Cemi dizain-studiac davaarso.”<br />

“agvistos cxeli dReebi iyo, Svili rom gamiCnda. ana davarqvi. mxolod<br />

yvelaze axlo megobrebma momiloces. Cems da anas sanaxavad Cemi mSoblebi<br />

ar mosulan. ase rom, samSobiaro saxlSi ukve vicodi, sakuTari Tavis da<br />

Svilis keTildReobisaTvis amieridan Tavad unda mezruna. axali sacxovrebeli<br />

adgili unda mepova da yoveldRiuri lukma puris Sovnazec Tavad<br />

mefiqra. Zalian rTuli periodi mqonda.”, ambobs lali, TavSesafris<br />

kidev erTi binadari.<br />

mexuTe samSobiaro saxlSi, lalim iuristis meSveobiT gaeros bavSvTa<br />

fondisa da “uold viJenis” mxardaWeriT Seqmnili dedaTa da bavSvTa TavSesafris<br />

Sesaxeb Seityo. socialuri muSaki lalis samSobiaro saxlSi<br />

daukavSirda da daxmareba SesTavaza. “sul marto davrCi, ramdenime dRis<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 27


avSviT xelSi. Tan Zalian merideboda,<br />

ucxo adamianebisTvis iseTi ramis Txovna,<br />

rac aSkarad Cemi da Cemi ojaxis sazrunavi<br />

iyo, magram sxva gamosavali ar mqonda.<br />

sakvebi produqtebidan dawyebuli saTama-<br />

SoebiT da bavSvis tansacmliT damTavrebuli,<br />

yvelafriT mexmarebodnen. materialuri<br />

da moraluri mxardaWerisTvis uzomod<br />

madlieri var.”<br />

lali axlac dedaTa da bavSvTa TavSesafar-<br />

Si cxovrobs. patara ana ukve erTi wlis da<br />

eqvsi Tvisaa. axali wlisTvis lali ojaxTan<br />

Sesari<strong>ge</strong>blad emzadeba da patara anasTan<br />

erTad, saxlSi dabrunebas apirebs.<br />

martoxela dedebi TavSesafarSi ofisis<br />

menejmentis, tradiciuli xelsaqmis, kompiuteruli<br />

teqnikis SekeTebis, Tmis varcxnilobisa<br />

da kosmetologiis saqmeSi profesiuli<br />

gadamzadebis kursebs gadian. 35 dedam<br />

ukve sakuTari mcire biznesi wamoiwyo<br />

sxvadasxva dargSi: sakvebi produqtebis<br />

warmoebiT dawyebuli, manqanebis SekeTebiT<br />

damTavrebuli. TavSesafarSi dedebi<br />

erTmaneTs gverdSi udganan, profesionalebisagan<br />

ki rCevebs da, saWiroebisamebr,<br />

fsiqoTerapias iReben. rogorc ki isini<br />

sakuTar Tavze da Svilze zrunvas SeZleben,<br />

TavSesafars datoveben da damoukidebel<br />

cxovrebas daiwyeben.<br />

“msgavsi proeqti aWaraSic ganxorcielda,”<br />

– ambobs proeqtis menejeri maia wereTeli<br />

– “dReisTvis dedaTa da bavSvTa ori TavSesafari<br />

arsebobs, Tbilissa da maxinjaur-<br />

Si. amJamad <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT mimdinareobs<br />

dedaTa da Cvil bavSvTa TavSesafrebis<br />

transformaciis samwliani strategiis<br />

Seqmnaze muSaoba”.<br />

iZulebiT gadaadgilebuli bavSvebis<br />

mdgomareobis Sefaseba<br />

oTxmocdaaTiani wlebis dasawyisSi saqarTvelom ori sisxliani konfliqti<br />

gamoiara. afxazeTisa da samxreT oseTis konfliqtebis gamo, asobiT<br />

aTasi moqalaqe iZulebuli gaxda TavianTi saxl-kari mietovebina da Tav-<br />

Sesafris saZebnelad qveynis sxva mxareSi wasuliyo.<br />

iZulebiT gadaadgilebul pirTa umetesobisaTvis socialuri momsaxurebis<br />

ZiriTadi nawili miuwvdomelia. am adamianTa problemebisa da saWiroebebis<br />

gamosavlenad, gansakuTrebiT ki iZulebiT adgilnacvali bavSvebisa<br />

da axalgazrdebis situaciis Sefasebis mizniT iunisefma norvegiis ltolvilTa<br />

sabWosTan erTad <strong>2006</strong> wlis agvisto-oqtomberSi kvleva Caatara.<br />

28<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


aRniSnuli kvleva mniSvnelovan wvlils Seitans saqarTvelos mTavrobis<br />

mier “iZulebiT gadaadgilebul pirTa erovnuli strategiis” SemuSavebis<br />

procesSi.<br />

Sefaseba ganaxorciela ‘axalgazrda mkvlevarTa’ orma jgufma TbilisSi<br />

da zugdidSi gamocdili mkvlevarebis (erTi ucxoeli da ori adgilobrivi<br />

eqsperti) xelmZRvanelobiT. monacemebi Segrovda TbilisSi, gorSi,<br />

rusTavSi, zugdidSi, wyaltubosa da senakSi ganla<strong>ge</strong>bul 18 koleqtiur<br />

centrSi.<br />

yvelaze seriozuli problema iZulebiT gadaadgilebuli mosaxleobisTvis<br />

arasaTanado sacxovrebeli garemo da dasaqmebis problemebia.<br />

iZulebiT adgilnacval bavSvebsa da axalgazrdebs, romelnic koleqtiur<br />

centrebSi cxovroben, gansakuTrebuli saWiroebebi aqvT da ufro<br />

daucvelni arian, vidre sxvebi. maT uxdebaT mudmivi riskis qveS cxovreba,<br />

roca isini periodulad brundebian konfliqtis zonaSi TavianTi sacxovrebeli<br />

saxlebisa Tu nakveTebis mosanaxuleblad. garda amisa, iZulebiT<br />

adgilnacvali axalgazrdebi awydebian stigmatizacias adgilobrivi Tanatolebis<br />

mxridan, rac maTSi arasrulfasovanobis kompleqsisa da socialuri<br />

izolaciis ganviTarebas uwyobs xels.<br />

iZulebiT gadaadgilebuli mosaxleoba mudmivi SiSis qveS cxovrobs, rom<br />

saxelmwifo maT droebiT sacxovrebel adgilsa da axlad SeZenil megobrebs<br />

nebismier dros daatovebinebs. marTalia, maTi sacxovrebeli pirobebi,<br />

sanitaruli mdgomareoba aradamakmayofilebelia da xSirad janmr-<br />

Telobis mdgomareobis gauaresebasac iwvevs, magram maTTvis is mainc saxlia.<br />

metic, maT ar aqvT sakmarisi informacia Sidsis da sxva infeqciuri<br />

daavadebebis Sesaxeb, rac zrdis maTi daavadebis risks.<br />

iZulebiT adgilnacval bavSvebs aqvT saSualeba miiRon ufaso dawyebiTi<br />

da saSualo ganaTleba. Tumca bavSvebi da maTi ojaxebi asaxeleben uamrav,<br />

umTavresad ekonomikur barierebs, romelnic maT xels uSliT iaron skolaSi<br />

da daeswron gakveTilebs.<br />

arasrulwlovanTa Soris<br />

danaSaulis prevenciisaTvis<br />

2005 wlis agvistodan gaeros bavSvTa fondi adamianis uflebaTa informaciisa<br />

da dokumentaciis centrTan erTad axorcielebs proeqts “arasrulwlovanTa<br />

sasamarTlo sistemis reforma <strong>saqarTveloSi</strong>”.<br />

proeqtis farglebSi gaimarTa intensiuri trenin<strong>ge</strong>bi iusticiis saministros,<br />

arasrulwlovanTa koloniis TanamSromlebis, mosamarTleebis,<br />

policielebis, gamomZieblebisa da JurnalistebisaTvis. “seminarebis<br />

mizani iyo samarTaldamcavi organoebis warmomad<strong>ge</strong>nlebisaTvis arasrulwlovanTa<br />

danaSaulis administrirebis saerTaSoriso standartebis<br />

gacnoba. amasTanave Cven gvsurda seminaris monawileebis naTlad daenaxaT,<br />

Tu ramdenad Seesabameba saqarTvelos kanonmdebloba penitencialur<br />

sistemaSi sayovelTaod aRiarebul normebsa da adamianis uflebebs”<br />

- aRniSnavs adamianis uflebaTa informaciisa da dokumentaciis centris<br />

direqtori uCa nanuaSvili. - “JurnalistebisTvis Catarda seminari, romelic<br />

kanonTan konfliqtSi myofi bavSvebis sakiTxebis gaSuqebas Seexeboda<br />

da am sferoSi arsebuli saerTaSoriso standartebis ukeT gacnobas iTvaliswinebda.<br />

proeqtis ZiriTadi mizani <strong>saqarTveloSi</strong> kanonTan konfliqt-<br />

Si myofi bavSvebisaTvis Tavisuflebis aRkveTis alternatiuli formebis<br />

damkvidrebaa”.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 29


programa arasrulwlovan damnaSaveTa gaTavisuflebis Semdeg, maTi dasaqmebis<br />

perspeqtivas isaxavda miznad. arasrulwlovanma patimrebma gaiares<br />

momzadeba sxvadasxva saganSi da ama Tu im sferoSi axali unar-Cvevebi<br />

gamoimuSaves. koloniaSi myofi asocialuri qcevis mqone arasrulwlovnebisaTvis<br />

dafuZnda specialuri sareabilitacio centri, sadac isini aucilebel<br />

fsiqologiur daxmarebas iRebdnen.<br />

iusticiis saministrom <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT socialur samsaxurSi gadaamzada<br />

penitencialuri da probaciuli samsaxuris yvela TanamSromeli.<br />

erovnul saswavlo centrSi arsebul saswavlo programebSi Sevida Sesabamisi<br />

cvlilebebi.<br />

arasrulwlovanTa<br />

marTlmsajulebis administrirebis<br />

sistemis reforma<br />

iunisefma teqnikuri daxmareba aRmouCina saqarTvelos mTavrobas<br />

arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemis reformis procesSi.<br />

TanamSromlobis Sedegad kidev erTxel dadasturda, Tu raoden saWiroa<br />

arasrulwlovanTa marTlmsajulebis adgilobrivi sistemis Sesabamisoba<br />

saerTaSoriso normebsa da standartebTan.<br />

<strong>2006</strong> wlis oqtomber-dekemberSi <strong>iunisefi</strong>s mowveviT <strong>saqarTveloSi</strong> imyofeboda<br />

saerTaSoriso eqsperti bavSvTa uflebebis sferoSi, eseqsis universitetis<br />

iurisprudenciis profesori q-ni qerolin hamiltoni. viziti<br />

miznad isaxavda arasrulwlovan damnaSaveebTan mimarTebaSi saqarTvelo-<br />

Si arsebuli situaciis mimoxilvas da konkretuli rekomendaciebis Semu-<br />

Savebas saqarTvelos mTavrobisaTvis aRniSnuli sferos reformirebas-<br />

Tan dakavSirebiT.<br />

q-n hamiltoni Sexvda saqarTvelos parlamentis, iusticiis saministros,<br />

uzenaesi sasamarTlosa da Sinagan saqmeTa saministros warmomad<strong>ge</strong>nlebs,<br />

moinaxula bavSvebi winaswari dakavebis adgilebsa da sapatimroebSi, ris<br />

Sedegadac SeimuSava konkretuli daskvnebi da rekomendaciebi.<br />

“mTavari problema is aris, rom arsebuli sistema sakmaod mouqnelia da ar<br />

Seesabameba bavSvis interesebsa da saWiroebebs”. acxadebs qerolin hamiltoni,<br />

“sistemaSi arsebuli xarvezebis gaTvalisiwinebiT ki sakmaod iolad<br />

xdeba bavSvebis kriminalizacia”.<br />

eqspertis azriT, arasrulwlovnis dakaveba yovelTvis unda iyos ukiduresi<br />

zoma, romelic gamoiyeneba minimalurad aucilebeli drois ganmavlobaSi.<br />

samwuxarod, <strong>saqarTveloSi</strong> arasrulwlovanTaTvis Tavisuflebis<br />

aRkveTa miCneulia ara ukidures, aramed erTaderT zomad, rac ar<br />

Seesabameba im saerTaSoriso normebsa da standartebs, romlebic arasrulwlovanTa<br />

samarTlis administracias exeba.<br />

dRes arsebuli sistemiT, arasrulwlovnebi didi xnis manZilze rCebian<br />

policiis izolatorebSi, xSirad ufrosebTan erTad, winaswari dakavebis<br />

adgilebSi, sadac aranairi pirobebi ar aris maTi ganviTarebisa da gana-<br />

TlebisaTvis. dakavebis adgilebSi arsebuli pirobebi aranairad ar Seesabameba<br />

bavSvis interesebs.<br />

saxelmwifos Zalisxmeva mimarTuli unda iyos arasrulwlovnebis mier<br />

danaSaulis Cadenis prevenciisaken. amisaTvis saWiroa im mizezebis Seswa-<br />

30<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


vla, rac arasrulwlovnebs danaSaulis Cadenisaken ubiZ<strong>ge</strong>bs, iqneba es si-<br />

Raribe, usaxlkaroba, ganaTlebis dabali done, mSoblebis umeTvalyureod<br />

darCena Tu sxva. eqspertis azriT, saWiroa am mizezebTan brZola, raTa<br />

moxdes danaSaulis Cadenis prevencia.<br />

Tu arasrulwlovani mainc moxvda marTlmsajulebis sistemaSi, mTavari<br />

aqcenti unda keTdebodes bavSvis interesebis gaTvaliswinebaze da yvela<br />

RonisZieba bavSvis reabilitaciisaken unda iyos mimarTuli. amisaTvis sa-<br />

Wiroa SemuSavdes bavSvis dakavebis alternatiuli meTodebi, rogorebicaa<br />

mSoblebis zedamxedvelobis qveS gaSveba, gamosacdeli vadis daniSvna,<br />

girao an sxva saxis aRmzrdelobiTi RonisZiebebi.<br />

arasrulwlovanTa samarTlis administracia gansakuTrebuli kompetenciisa<br />

da kvalifikaciis kadrebs moiTxovs. saerTaSoriso dokumentebSi<br />

xazgasmulia arasrulwlovanTa mimarT marTlmsajulebis calke sistemis<br />

Seqmnis, specialuri sasamarTloebisa da gansakuTrebuli procedurebis<br />

SemuSavebis aucilebloba. policielebs, prokurorebs, mosamarTleebsa<br />

Tu advokatebs, romelTac Sexeba aqvT arasrulwlovnebis saqmeebis<br />

ganxilvasTan, gavlili unda hqondeT specialuri momzadeba da treningi<br />

arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sferoSi.<br />

“arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemis gavlena bavSvsa da mis<br />

momavalze ganuzomelia. arasworad warmarTuli procesebi damRupvel<br />

zegavlenas axdens bavSvis ganaTlebaze, gansazRvravs mTels mis Semdgom<br />

cxovrebas. amitomac aucilebelia yvelaferi gavakeToT imisaTvis, raTa<br />

bavSvisaTvis es procesi naklebad mtkivneuli iyos da srulad Seesabamebodes<br />

mis interesebsa da moTxovnilebebs” – acxadebs qerolin hamiltoni.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 31


q-ni hamiltonis rekomendaciebis safuZvelze gaeros bavSvTa fondis egidiT<br />

Seiqmneba eqspertTa jgufi, romelic SeimuSavebs arasrulwlovanTa<br />

marTlmsajulebis sistemis reformis samoqmedo <strong>ge</strong>gmas.<br />

saswavlo kursi JurnalistebisTvis –<br />

media da bavSvTa uflebebi<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> media politikur Tu komerciul interesebs Sorisaa moqceuli,<br />

amitom Tavad Jurnalistebis profesionalizmsa da kvalifikaciis<br />

amaRlebaze gacilebiT nakleb yuradRebas amaxvileben. ar arsebobs<br />

JurnalistTa momzadebis erovnuli saswavlo centri an organizacia, romelic<br />

JurnalistTa profesiuli momzadebis standartebs SeimuSavebs.<br />

JurnalistTa umravlesoba mxolod im mokle kursebis saSualebiT cdilobs<br />

kvalifikaciisa da unar-Cvevebis gaumjobesebas, romelsac periodulad<br />

sxvadasxva arasamTavrobo organizaciebi atareben.<br />

saxelmwifo universitetSi arsebobs Jurnalistikis bakalavrisa da magistris<br />

kursebi, magram es programebi dRemde swavlebis mxolod akademiur<br />

da Teoriul midgomas efuZneba.<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetisa da <strong>iunisefi</strong>s TanamSromlobis Sedegad,<br />

universitetSi arsebul Jurnalistikis saswavlo programaSi,<br />

kerZod ki interkulturuli komunikaciebis kursSi, bavSvTa uflebebis<br />

32<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


saswavlo programis integrirebaa da<strong>ge</strong>gmili. aRniSnuli kursis saSualebiT<br />

Jurnalistebis axali Taoba bavSvTa sakiTxebis gaSuqebaSi arsebul<br />

saerTaSoriso standartebs gaecnoba. programiT sxva media institutebic<br />

dainteresdnen.<br />

23 seqtembridan 8 oqtombris CaTvliT, <strong>iunisefi</strong>s mowveviT <strong>saqarTveloSi</strong><br />

imyofeboda britanuli organizacia “media-uaizis” warmomad<strong>ge</strong>neli, linkolnis<br />

universitetis profesori, maikl jemfsoni. vizitis farglebSi<br />

momzadda saswavlo kursi Temaze - media da bavSvTa uflebebi. aseve gaimarTa<br />

samdRiani seminari, romelsac eswrebodnen universitetis Jurnalistikis<br />

kaTedris pedago<strong>ge</strong>bi, Jurnalistikisa da media menejmentis kavkasiuri<br />

skolisa da sxva institutebis warmomad<strong>ge</strong>nlebi. seminari swored<br />

bavSvTa sakiTxebis gaSuqebis praqtikuli saxelmZRvanelosa da Sesabamisi<br />

kursis SemuSavebas mieZRvna, rac mniSvnelovnad gaaumjobesebs Jurnalistikis<br />

standartebs <strong>saqarTveloSi</strong>.<br />

momavali wlisaTvis da<strong>ge</strong>gmilia saxelmZRvanelo kursis Semdgomi daxvewa<br />

da misi pilotireba.<br />

saxalxo damcvelis ofisSi xelaxla gaixsna<br />

bavSTa uflebebis dacvis centri<br />

gaeros bavSvTa fondis ZalisxmeviT seriozuli nabijebi gadaidga bav-<br />

SvTa uflebebis monitoringis gaumjobesebis mizniT. <strong>iunisefi</strong>sa da saxalxo<br />

damcvelis ofisis nayofieri TanamSromlobis Sedegad, ombudsmenis<br />

ofisSi aRdga bavSvTa uflebebis dacvis centri. gaeros bavSvTa fondis<br />

ZalisxmeviT, bavSvTa uflebebis dacvis centri xelaxla gawevrianda<br />

evropis bavSvTa ombudsmenebis qselSi (ENOC), xolo bavSvTa uflebebis<br />

centris warmomad<strong>ge</strong>nlebma monawileoba miiRes evropis bavSvTa ombudsmenebis<br />

qselis yovelwliur SexvedraSi, romelic aTenSi gaimarTa.<br />

<strong>2006</strong> wlis dekemberSi, <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT, saxalxo damcvelis ofisis<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebi samuSao vizitiT imyofebodnen espaneTSi. viziti miznad<br />

isaxavda espaneTis ombudsmenis aparatisa da kerZod, bavSvTa uflebebis<br />

dacvis sferoSi arsebuli gamocdilebis gacnobas. vizitis Sedegad SemuSavda<br />

samoqmedo <strong>ge</strong>gma <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa uflebebis monitoringis<br />

gaumjobesebis Sesaxeb.<br />

“arc erTi bavSvi uyuradRebod” – kampania<br />

grZeldeba<br />

proeqti “arc erTi bavSvi uyuradRebod” gaeros bavSvTa fondisa da sxva<br />

partniori organizaciebis mier 2003 wels daiwyo, rogorc regionaluri<br />

kampaniis nawili. kampania miznad isaxavda centraluri da aRmosavleT<br />

evropisa da dsT-s wevr qveynebSi bavSvTa uflebebis damcveli institutebis<br />

Camoyalibebasa da ganviTarebas.<br />

proeqtis pirvel fazaSi (2003 ianvari – 2004 maisi) yuradReba gamaxvilda<br />

regionul doneze mimdinare RonisZiebebze: Catarda situaciuri analizi,<br />

Sedga bavSvTa uflebebis sferoSi regionSi arsebuli trenerebis sia, Segrovda<br />

bavSvTa uflebebis Sesaxeb arsebuli saswavlo saxelmZRvaneloebi,<br />

Seiqmna axali saxelmZRvanelo da moxda misi pilotireba, trenerebis<br />

momzadebis mizniT Catarda xuTi regionuli seminari.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 33


proeqtis meore faza (2005 dekemberi – <strong>2006</strong> ivnisi) ki konkretulad qveynebSi<br />

mimdinare RonisZiebebze amaxvilebda yuradRebas: Catarda saswavlo<br />

seminarebi da SemuSavda bavSvTa uflebebis Sesaxeb saxelmZRvaneloebi<br />

calkeuli qveynebisaTvis.<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> proeqtis farglebSi Seiqmna bavSvTa uflebebis saswavlo<br />

saxelmZRvanelo. <strong>2006</strong> wlis maisSi Catarda sami xuTdRiani treningi arasamTavrobo<br />

organizaciebis, saxalxo damcvelis ofisis TanamSromlebis,<br />

mediis warmomad<strong>ge</strong>nlebisa da universitetis pedagogTaTvis. garda<br />

amisa, gaimarTa xuTi mrgvali magidis tipis Sexvedra Semdeg sakiTxebze:<br />

arasamTavrobo organizaciebsa da saxalxo damcvelis ofiss Soris Tanam-<br />

Sromlobis gaumjobeseba; universitetebis saswavlo programaSi bavSvTa<br />

uflebebis integrireba; gaeros bavSvis uflebaTa komitetis daskvniTi<br />

rekomendaciebi <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvis uflebaTa konvenciis ganxorcielebis<br />

Sesaxeb, bavSvTa sakiTxebze momuSave arasamTavrobo organizaciebsa<br />

da medias Soris TanamSromlobis gaumjobeseba.<br />

proeqtis Sede<strong>ge</strong>bi waredgina centraluri da aRmosavleT evropisa da<br />

dsT-s qveynebis arasamTavrobo organizaciaTa qselis meore <strong>ge</strong>neralur<br />

asambleas, romelic <strong>2006</strong> wlis 8-12 ivniss TbilisSi gaimarTa.<br />

<strong>saqarTveloSi</strong> daiwyo<br />

jetiqsis saymawvilo<br />

Tasis gaTamaSeba<br />

samauwyeblo kompania “rusTavi-2”-is, <strong>iunisefi</strong>s, koka-kolasa da elit eleqtroniqsis<br />

erToblivi ZalisxmeviT <strong>saqarTveloSi</strong> gaimarTa sabavSvo fexburTSi<br />

jetiqsis Tasis saymawvilo Cempionati. jetiqsis Tasi msoflioSi<br />

udidesi turniria da <strong>2006</strong> wels ukve mexuTed Catarda. masSi monawileoba<br />

miiRes 13 wlamde asakis gogonebma da vaJebma. aRniSnul Cempionats <strong>2006</strong><br />

wlis gazafxulze saqarTvelom ukve mesamed umaspinZla.<br />

jetiqsis saymawvilo Tasis gaTamaSeba <strong>2006</strong> wlis 14 aprils daiwyo. turniri<br />

miznad isaxavda jansaRi cxovrebis wesis popularizebasa da sxvadasxva<br />

qveynis axalgazrdebs Soris kulturuli kavSirebis ganviTarebas.<br />

rusTavi 2-is proeqtis koordinatori jano Jvania ambobs, rom “jetiqsis<br />

saymawvilo Tasis gaTamaSeba msoflioSi erTaderTi safexburTo turniria,<br />

romelic mediis mesveurTa iniciativiT tardeba. turniri bavSvebs<br />

Soris jansaRi da aqtiuri cxovrebis wesis da agreTve sportuli klubebis<br />

Seqmnis saukeTeso saSualebaa”.<br />

jetiqsis saymawvilo Tasi udidesi popularobiT sar<strong>ge</strong>blobs mTels<br />

msoflioSi. turnirSi, saqarTvelos 20 qalaqidan daaxloebiT 4.000-mde<br />

ymawvilma miiRo monawileoba. finaluri Sejibri Sedga TbilisSi, bavSvTa<br />

dacvis dRes, 1 ivniss. gogonebisa da vaJebis gamarjvebuli gundebi saqar-<br />

Tvelodan <strong>2006</strong> ivlisSi miunxenSi gaemgzavrnen jetiqsis Tasis finalur<br />

gaTamaSebaSi monawileobis misaRebad. ivlisSive miunhenis olimpiur stadionze<br />

fifas msoflio safexburTo Cempionati mimdinareobda. jetiqsis<br />

saymawvilo Tasis gaTamaSebaSi sul msoflios 14 qveynis warmomad<strong>ge</strong>neli<br />

gamodioda. saqarTvelo aRmosavleT evropisa da dsT-s regionis erTaderTi<br />

monawile qveyana iyo. <strong>iunisefi</strong> msoflios masStabiTac turniris<br />

erT-erTi mTavari partniori gaxldaT.<br />

34<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


“<strong>iunisefi</strong>sTvis fexburTi ufro metia, vidre ubralod TamaSi. vfiqrobT,<br />

fexburTi axalgazrdebs Soris tolerantobisa da mSvidobis propagandis<br />

saukeTeso saSualebaa.” - ganacxada <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma <strong>saqarTveloSi</strong><br />

jovana barberisma. - “2001 wlidan dawyebuli, <strong>iunisefi</strong> energiulad<br />

uWers mxars sxvadasxva safexburTo turnirs da zogadad sports, rogorc<br />

Rirsebis, partniorobisa da sakuTari SesaZleblobebis gamovlenis<br />

saukeTeso saSualebas.”<br />

saqarTvelo turniris gamarjvebuli ver gaxda, magram patara qarTvelma<br />

fexburTelebma moaxerxes is, rac ufrosebma ver SeZles. msoflio Cempionatis<br />

dReebSi miunhenis olimpiur stadionze qarTuli droSa frialebda.<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong> 35


avSvTa uflebebi interaqtiuli<br />

Teatris saSualebT<br />

<strong>2006</strong> wlis dekemberSi, <strong>iunisefi</strong>s<br />

mxardaWeriT sazogadoeba “bilikma”<br />

da qalTa samSvidobo qselma ganaxorciela<br />

proeqti “bavSvTa uflebebis<br />

popularizacia saqarTvelos<br />

regionebSi”, romlis farglebSic<br />

28 da 29 dekembers saqarTvelos 3<br />

qalaqSi: gori, axalcixe da quTaisi<br />

gaimarTa interaqtiuli speqtakli<br />

“donorebi”.<br />

speqtakli “donorebi” – “interaqtiuli<br />

Teatris” nawilia, romelic<br />

Seiqmna britaneTis sabWos<br />

mier da erTdroulad xorcieldeba<br />

<strong>saqarTveloSi</strong>, azerbaijansa<br />

da somxeTSi. TbilisSi speqtaklis<br />

prezentacia gaimarTa <strong>2006</strong> wlis 1<br />

dekembers britaneTis sabWosa da<br />

BP-s mxardaWeriT.<br />

<strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT SesaZlebeli<br />

gaxda speqtaklis saqarTvelos<br />

regionebSi gamarTva. speqtaklSi<br />

yuradReba gamaxvilebulia quCaSi<br />

mcxovrebi bavSvebis mdgomareobaze,<br />

asaxulia is gausaZlisi socialuri<br />

mdgomareoba, romelic aiZulebT<br />

maT quCaSi gamovidnen.<br />

warmod<strong>ge</strong>nebSi gamoyenebulia teqnika,<br />

romelsac forumis Teatri<br />

ewodeba da romelic iTvaliswinebs<br />

mayureblis aqtiur monawileobas<br />

Tavad speqtaklis mimdinareobis<br />

procesSi. speqtaklis damTavrebis<br />

Semdeg misi zogierTi nawili xelaxla<br />

TamaSdeba da mayurebels Tavad<br />

SeuZlia msaxiobis roli Seasrulos<br />

da misi Sexedulebisamebr Secvalos<br />

mTavari gmiris qmedeba. am gziT mayurebels SesaZlebloba eZleva<br />

ifiqros sxva arCevanze, romelsac is gaakeTebda personaJis adgilas<br />

yofnis SemTxvevaSi da scados sakuTari ideis ganxorcieleba.<br />

36<br />

<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>2006</strong>


gaeros bavSvTa fondi<br />

saqarTvelo, Tbilisi, 0179<br />

erisTavis q. 9, gaeros saxli, me-4 sarT.<br />

telefoni: (995 32) 232388, 251130<br />

faqsi: (995 32) 251236<br />

el. fosta: tbilisi@unicef.org

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!