18.05.2013 Views

seb. gryphivs - Memoria de Madrid

seb. gryphivs - Memoria de Madrid

seb. gryphivs - Memoria de Madrid

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

é^^o- O fr ctxrru < T* , ^f^TTL m.<br />

V. ì-aV«/. -f- -f + -f ¿^i,;-;'»- '<br />

A D A G I O<br />

RVMD. ERASMI<br />

R O T E R O D A M 1 +<br />

E P I T O-<br />

M E.<br />

£x fiouijSt ma chiIia


SEB. GRYPHIVS<br />

LITERARVM STV-<br />

D I O s I s S«<br />

*<br />

VA^M utilisfit c peni dixerimnecef<br />

ifdrid^Fdrocmiartm cognitio omnibus^<br />

qui dut ipji dliquid dà poficritìitm trdnf<br />

mittcre y dut i ueteribus litcris prodiai,<br />

\\r€Ótc dfjequicupidnt^neminiucl mediocritcr<br />

mdnfuetioribws Mufis initidto obfcurm effcdrbi'<br />

trdinuKSunt enim iUiC qudjiquceddm inpgniores gentim<br />

U^quibus concinne fuis lacis intertextis tnirwm in modum<br />

cxorndtur ordtio, plurimwmq; uenujhtis dcquirit CT<br />

fj^kndoris : ijf<strong>de</strong>mq; rurfu^<strong>de</strong>trd£lis,ueluti legitimis fuis<br />

condimentis <strong>de</strong>^itutAiinfipidd redditur er infulfd.Vorri<br />

cùm ed firejìt Troucrbiorwm ndturd, ut eorm origo ex<br />

tictuflis, ijsq; plerunqu^ non ddmodum triuidlibus eruendd<br />

fit monumentis, neceffe efl ut erudita qudddm obfcuritiite<br />

imperitm dntiquiti^tisiuuentutem in euolucndis ueterm<br />

fcriptis(quorm utquf%cilli}nm'quc dcinceps jludiofis<br />

a omib


omnibus dd Vdmmiärm cognitionem ukm communiuh.<br />

Cum. itnque fuperioribm hifce annU diuini tili Ada^<br />

giorim Commentxrlj mdoribm typis excupfcvicl atque<br />

iurum ex ofjicinct noüra prodijjjent^uifi fumws reilc atquc<br />

ordineßiluri, ß hänc quoque Epitomcn in gratim<br />

tenuiorm^quibm tAmimmenfìopcris rcdimendißcultAs<br />

non effetyquantAfieri pofjet uigiUntiu excu<strong>de</strong>remus ifi<strong>de</strong>lim<br />

ca in re medicorunt ccfuetudinem fecuti,ut quem-ädmodum<br />

iüi plebeitc/orm hominibus uilia qucedam CT<br />

pdrätu ficilid pricfcribunty ^ute tmen non minu^, qum<br />

potentiorum illd terrd mariq^petitA phdrmdcd confirdnt<br />

ädfanit:item : iftt er ex hoc mtiUo enchiridio tenuiores<br />

mtun<strong>de</strong>m pene,qudntwm beatiores ex onerofo iUo Add^<br />

giorm opere, utilitutis reporiurent. Hoc igitur<br />

quicquid eß laboris CT induRriiC, cdndidi Lc-<br />

¿iores^quod huic operi impendimwiyUt%<br />

fronte excipite. m enim futurum<br />

eßyUt mei me Uboris minili p(c<br />

nitedtyß uobis non ingra*<br />

tum effe cognouerim^<br />

dliqudmq; in<strong>de</strong> di<br />

ftudid ueilra<br />

utilitàtem<br />

pcruenirci<br />

Ydle-<br />

te.


ADAGIORVM<br />

D. E R A S M I R O T E ^<br />

RODAMI EPI-<br />

T O M<br />

CU IDPAROBMIA.<br />

A R OE MIA Cdcfinitorc Erafmo) Ac^fioc Vii<br />

eft cclcbrc dif^um fcica quapiam no - , / >,tT<br />

aitate iniîgne. Vt Diéhim generis,<br />

Celebre difteretiac, Scita quapiam no ' ^ C<br />

uitare iniîgne,proprii uicé obtineat. ^ ^ ,<br />

Q Hid PitromU trobrintn^ ri/i r r/XtlPlTl<br />

^ quai€nu4*<br />

Peculiariter autcm adproucrbii tX^^^^<br />

tioncni pertinent, uti celebratum Cr, ^^<br />

uulgoq; iaâ:atum. Dein<strong>de</strong> fcitum,iit aliqua ecu nota <strong>de</strong>cernatur<br />

à Tcrinonc communi : id uerò erit,quod antiquitate panier<br />

&eruditione commen<strong>de</strong>tur. Celebrità s autcm adagiorumeft<br />

cx oraculis numiniim,fapicrum diftis, poeta quopiam maximè<br />

uctiifto,(cena,hoc eft» Tragicoru & Comicorum iStis fabulis,<br />

fabularii arguiiientk,apologis,euentu,hiftoriis,apopluhegmi<br />

t'wjuerbo temere di£èo. Deniq; mores,ingenium, leu^etis line<br />

hominiç alicuiiis iîue etiam animantis. Poftremo rei quoq; ui<<br />

^uxpiam iniignlç ac uulgo nota, locum fecerunt adagio.<br />

Umbus cxYchuinomtdsdcccdat ParœmU»<br />

Nouitatcm nonnunqua ipfares fecum adfert, nonnunquant<br />

eam figura conciliât, utMetaphora quae pene Temper adcft^iS:<br />

*ï»ultaç partes compleditur, Hyperbole, Aenigma, quod nihil<br />

îjiud cft,quàm oblcurior allegoria, Alluiio,nonnunquâ Diale<br />

Ûus,id eftjuerbi proprietas, Ambiguitas item eloquendi nouitas,quanquani<br />

ha:c ipfa noultas proficifcitur a figura.Dcnique<br />

in parccmiis omnes tî» cft,ridiculi formas inuenies-<br />

Q^'imodo P


fccernerc,(i ad<strong>de</strong>finitionem recurras. Verum quando Jiaec<br />

gula poíTunt non eíTcparoeniiae, fads patct quod á parocmta<br />

iunt diuerfa. Quanquá Tunt in hoc genere quardam a<strong>de</strong>ò com<br />

modè diäa,ut tacile pofsint in adagiorum ordinem afcifci.<br />

Commendalo Prouerbiorum à dignitcttc,<br />

Cognitionem prouerbiorum non in poftremwhabitamjuel<br />

illud; fat argumeti puto,quòd primi nominis autores <strong>de</strong> his uo<br />

lumina contexere non <strong>de</strong>dignati ñint. Q^ru primus Ariftotc<br />

les philorophus,tefteLacrtio.Chryíippus ad Zenodotu.Cleá*<br />

tes item. Reperifitur nonnulla prouerbiorum coUeóèanea Plutarchi<br />

nomine. Citantur inter parocmiographos ab Athenaro,<br />

Clearchus Solenfis & Arifti<strong>de</strong>s.Dein<strong>de</strong> Zenodotus,qui DidyiiiiTarrh3ci4;<br />

Paroemiasin compendium re<strong>de</strong>git. Citantur &<br />

Theophraftiprouerbiaincómentariisin Demofthenc. Opus<br />

quod Zenobii titulo circumfertur,à me fub Zenodoti nomine<br />

citabimr.Citatur ab hoc Milo quifpiam paroemiographus, ite<br />

& Daemon. Extant & Diogeniani colledanea. Multa refert<br />

Hefychius, multa Suidas» qui Theoetetum quedam autore adducit.Sed<br />

quid ego hos,ciìm fapientes qiüdam Hebraci no dubitarint<br />

hoc titulo libros aliquot c<strong>de</strong>re?Nec illud argumentum<br />

leuc,quod inter bonos autores, ut quifq; fuit cruditilsimus elo<br />


» E P AROEM II 1<br />

Pritiium mcniiniíTc oportcbit, ut quod Ariftotelcs admo^<br />

liuit<strong>de</strong> ep\thctÌ9,id in adagili ufurpandis obrcruema ncinpe,<br />

u( Ulis iitamurnon tanquaiu cibis/edcondimcntis id cft,noti<br />

ad facictatcm, fcd adgratiam. Prxtcrca, non quouw in loco^<br />

pcindc, nc nimis crebro. In cpiftolis tarnen familianbus Uccbit<br />

pauló liberiùshoc genere lu<strong>de</strong>re.<br />

Vdrius ProHcrbiorum ußts.<br />

Potcfì: uariari prouerbiorum ufus, ut i<strong>de</strong>m diéhim ad com- ^<br />

rìures fenfus accöinmio<strong>de</strong>s.Vt Iiuiufce rei unum exempluin ha-JI#<br />

DcaSjpertufum dolium, uel ad obliuiofiim,uel ad profurum,uct| /<br />

ad auarum, ucl ad fiitilem, uel ad ing^atum traduci poteft.<br />

fluii cnim quicquid infu<strong>de</strong>ris in animum immemoris. Apud/ '<br />

prodigum nihil durat.auari cupiditas nunquam cxpletur. tutilis<br />

Se ganultts nihil continet.<br />

DB FIGVMS PROVBRBIAIIBVS ANTBA* Dt<br />

öum. Nunc Fontes aliquot indicabimus, á quibus genus figu»<br />

rarum duci polsit.<br />

K^bipfrre,<br />

Sumuntur cnim intcrdum ab ipfa re • quoties hominem Tcc--<br />

Icftum, fcelus appellamu^, <strong>de</strong><strong>de</strong>corofum <strong>de</strong><strong>de</strong>cu?. pcftilentèm,<br />

pcftem.lurconem.barathmm. tencbrionem, terebras, contami<br />

natum,labem. QuaüaÄrper comparationemefferre liccbit><br />

fcelcrc fceleratior, ipfa ncquitia nequior, caccitate caecior, loquacitate<br />

loquacion<br />

oí^ rthus fmiilibnis.<br />

Huic próxima funt,quaf à rebus ßmiübus trahutur í ut,Melle<br />

dulcior,Niue candidior.<br />

ammantihtps,<br />

Muliere loquacior, paíTere falacior, hirco Ubidinóíiof, ccruo<br />

uiuacior, lufcinia uocalior, uulpc ¿audulentior, lepore elmidior,pirce<br />

fanior.<br />

t^^pcrfems <strong>de</strong>orum.<br />

Mercurio facudior, Venere formofiof,Diana ln(a6Hof,ipíítf<br />

Charitibus humanior,&c.<br />

x^^pctfinis fabnlofiSi<br />

Heftore facudior,Tantalo cfuficncior,Cy


Thaldcblandior.<br />

c/i^ per fonts htflorldrum.<br />

Catone feucrionCrorfo ditior, Zoilo inuidctior, Tîinone<br />

inhimunior,Nunia relígiofíor,


Vn<strong>de</strong> 8c «orbitare dicuntur, quiiuero aberrant. Qumeiiain<br />

todie distant, cos in uia efle, quireólo conillio quippia infótuunt:extra<br />

uiam, qui qua non oportet ratione, rem aggrediimtur,Sunt<br />

ferme prouerbiales Sc illai metaphorae doéHs ufiiatifsimac:Depellere<br />

i uia,Reduccrc in uiam,Monftrarc uiam,<br />

licere uiam jSternere uiam, Aperireuiam, Pracclu<strong>de</strong>re uiam.<br />

Interclu<strong>de</strong>re uiä.Celebre habetur Sc illud apophthegma-.Bcnc<br />

currunt,fcd extra uiam.<br />

Toto coelo errare.<br />

Huic confine eft, quod ufurpat Macrobius Satumalium litro<br />

11 i.Nunquam''ne,inquit,Practextatctibiucmtinmcnteia<br />

toto,ut aiunt,calo errafle Vergilium?<br />

Extra calcem.<br />

Extat apud Ammianumjib.it.quod eil, extra propofitum:<br />

auamuis ui<strong>de</strong>atur legendum: Extra callem, ubi quis digrcditur<br />

arcpropoiita.<br />

AB INITIO AD FINEM^<br />

Ab ipfo lare.<br />

Xf WUc ci^xcv. Td eft Ì lare incipe.Hoc eft,i domefticis ac ^'•'päcs,<br />

famiiiaribus initium fumito. Re<strong>de</strong>diceturin magiftratus, &<br />

^lienae uitae céfores^quorù oiFiciù eft, ut in primis iui fuoruq;<br />

Jütam corrigant. Interpres admonetdici folitum <strong>de</strong> iis, qui ab<br />

jpfo ftatim initio uel boni funt, uel mali : quafi dicas, ab ipiìs<br />

incunabulis,quod Lar ftatim nafcentes excipiat.<br />

A capite ufcj ad calcem.<br />

Ci\m rem tota iignificamus,A^ capite ufq; ad calce, dicimus: Hommts»<br />

Cuius adagii triplex poteft elle ufus.Aut enim ad corpus referctur,aut<br />

ad animu,aut ad rem. qui duo pofteriores plus obtinent<br />

uenuftatis, nimirìi quo plus habentfigur«. Ad corpus,<br />

apud Homerum: E; ttoìAccs \h Ktf «TiSf,id eft,i capite ul'q; ad pe<br />

<strong>de</strong>s. Horatius : Talos ì uertice pulcher ad imos. Ad re, ut<br />

apud Ariftophané in Pluto:Audi ergo, quàdo totiì ego negociu<br />

i pedibas ufq; tibi ad caput perccfeo. Hieronymus: Cótuli<br />

cu eo à uertice, ut aiùt, ufq; ad extremum ungue. Ad ammum<br />

hocpado potent transferri : Ego tibi mores Sc ingeniu illius,<br />

breuiter hominem quantus eft, à fummo, ut aiunt, capillo ad<br />

imum ufq; calcaneum <strong>de</strong>pingà.Huic affìnia funt: Tu huius rei<br />

es caput,Caput tyrannidis,Seditionu fons, Ad calce uenire. In<br />

calce opcrisy la exnrcmo Uteraru tuaru calcC; Ab iplb exordiri<br />

a s cap


capite, A calce ad caput rccurrcrc,&c.<br />

TMu^. K capite arccíTere. A' fonte ducer e.<br />

Quum res ab eo repetitur, quódcil: in ncgotio prxcipuuin J<br />

capite arcefsi dicitur.<br />

Id elt, Prora & pupis. Prora itaq; A: jm^<br />

pi,funimam coniìliinoih-ifigniiìcamus.utrpietas, ftudioru noftrorum<br />

prora puppLs eilc <strong>de</strong>bet. Quibufdam omnium ralionum<br />

prora & puppis eli pecunia. Coniìraili figura diòhini<br />

cft m Apocalypfi : Eyw ¿Af ì« ti^ w. Ego fura alpha &<br />

Ego fum rerum omnium fumma.<br />

Vcnimus ad fummam lineam»<br />

Euripi<strong>de</strong>s in Antigone: W ¿¿h^oc/l^ y^ixi^unij nuafjJlv ncem^, Td<br />

cft, <strong>de</strong>uenimus fummam ad malorum lineam. Horatius: Vcnimusadfummum.<br />

Pi carceribirs.<br />

Awò jSitxf//«^. Id elT:,A'^ repagulis, fiue carccribus.Intcrprey<br />

Ariftophanis oftcdit mctaphoram mutuo fumptam i ftadtK,in<br />

quibas carceres erant repagula quaedam, undc curfus inttitim<br />

crat.Vn<strong>de</strong>frequentesillxapud Latinos etiam fcriptores formular,<br />

A carceribus admctam,àmcta ad carceres.<br />

"^rino^hoiu Pi carcere.<br />

ÁT¡r0 eft, A^ carcerc,iiuc repágulo,id ciì'>ab ípfo<br />

rei principio. Sumptum è ccrtaminibus equeftribus, ubi curfu®<br />

initium eft à carceribus,id eft, repagulis', finis meta. Itaq; cum<br />

cxorfum negocii iìgnificamus,ab ipfis carceribus dicimus.cum<br />

finem,ad metam ulq;: Veluti,lì quis dicat focdum efle, fi quii<br />

artifex ab ipfo ftatim carcere peccet: aut, neminc tam ignauu:<br />

qui non «wè ¡íívxdífQ' ftrenuus effe uidcatur.<br />

Ad calceiTi peruenire.<br />

Pro co,quod eft,ad metam finemq;.Tullius:Vt cu arqualibm<br />

pofsis uiuere,cum quibus tanquá e carceribus miiTus, cu iifdcni<br />

ad calcem,ut dicitur,pemenire. I<strong>de</strong>m <strong>de</strong> Seneòbte : Nec nero<br />

uelim quafi dccurfo fpacio ì calce ad carceres reuocari. Ad hac<br />

forma etiam attinent: Vfqi ad plaudite, id eft, ufque ad extrcmum<br />

finem.Extremum fabula: a6èum peragere.<br />

Ab ouo ufcgadmala.<br />

Ab initio conuiuii ufq; ad finem. Horatius fatyra 3. Si collifcuiffct,<br />

inquit, ab ouo Vlq; ad mala, citaret io Bacche modo<br />

fumma


A D F 1 N E M. M<br />

fumma Voce, modo hac refonat quae chordis quatuor iina.<br />

Antiquitm enim cocnam ab ouis aufpicabantur,malis finiebát.<br />

Erit uenuftiu?,li longius trahatur, pro toto opere, toto colloquio,tota<br />

nauigatione.<br />

AMíncainrípcfc. ^ ^rlfiidcs.<br />

Avrò ygac/^HS ¿c^xiffJat. A linea mcipcre dicuntur, qui ab IpÍD<br />

rei exordio fumunt initiu.Sumpta metaphora ab his,qui curfti<br />

certant in ftadiis. Nam üs linea quxdam ducitur, ad quam ex<br />

acquo ftent, doñee currendi fígnum accipiant.TertuUianus libro<br />

I. aduerfus Marcionem: Age igitur ad lineas, rurfus Se ad<br />

gradum. Ad lineas dixit,pro eo quod eft,ab integro.<br />

ff tcncrísunguículís. Plntarchus.<br />

ÁttÍ tw//árwaiTíw/í/¿vJxuf/.ld cft,A^ teneris ungiiiculis>id eíl,<br />

à prima pucritia.Tranflatum á catulis,quorum unguiculi nondum<br />

duruerunt.Hprarius-.Etinceftos amores De tenero mcditatur<br />

ungui.<br />

Abínoinabulís. PJaum^.<br />

Eun<strong>de</strong>m habet fcnfum. A^ primis uíta: mdimetis.M.Tullios<br />

oraiionis incunabula uocat,primam illam st fundamentis inftitutionem.EtVei^ilius:Gentis<br />

amabula noftrae. Similiter &<br />

«rcpundia pro prima xtate accipiuntur. rj r J '<br />

Príndpíum dimidíum totíus. Hejiodus.<br />

HiMTv zúcvrk» Principium dimidium totius.Hoc adagio<br />

íígnificatum eft, maximam difficultatis partem, in aggrediendo<br />

negocio íítam eflc. Horatius : Dimidium fa¿ü, qui cocpir,<br />

kabet.<br />

Caput.<br />

Praccipuam negocii partem,aut autore rei, Caput uocamus»<br />

^


tz A B S V R 13 A-<br />

Exordiri tclam.<br />

Rem enim, quam arte coníilioq; inftimimu?, exordiri dicl


A B s V R D A. ty<br />

Fluuius quae procul abfunt,írrígat. Vlogcniéoim,<br />

îl^TATXit'f T« TTíppW TlÔjl^WfJ^Ol J^ \yyiCff KCcJocXUTT^, ij cíl, FlU"<br />

ums^qux loge difsita fuRtjirrigatiquac próxima fuiit, praftcrit.<br />

De his dici còiicnict,qui bene mcrcntur <strong>de</strong> exrernis,& nihil ad<br />

icpertincntibus-.fuos ncgligmit. Apparetin<strong>de</strong> du£èum, Cb ubi<br />

fluuius oritur,minor eÌìe folet,minusqi argillac fecum trahens:<br />

¿C quo longius recefqt à fonte,hoc eft copiolìor,ubcriorq;.<br />

Fruftra habet,qui non uütun Homtrut,<br />

Tiw rc^û/Lf tx^f «t/'-^tctiÄiü/j àiVTu:i Id eft, Cur fruftra tibi íam<br />

eftatur inutilis arcus?Si quem increpare uoles, quod ingenio,<br />

t<br />

iuitiis,litcris non utatur,quumhabeat.<br />

Äßnusauis. %^rifio¡>h.<br />

o(vii, 1 d eft, Afinus auisiSumptum ab omine quopíami<br />

Quidáenim cófultus<strong>de</strong> eo,qui aduerfa laborabat ualetudine,<br />

forte fortuna confpexit afinum furgentem à lapfu,iimulq; aliú<br />

quendáaudiuitdicente : Vi<strong>de</strong> quo paòto Afinus quii fit, furrcxit.Id<br />

omnis arripiens ille, protinus refpondit, fore, ut ualetudinarius<br />

illereuaîefceret. Iraq; iocatur Ariftophanes, quafi &<br />

afinus auis eflet,& augurii nonnihil haberet.Dicetur non inte- .<br />

peftiucjcum ex indicio quopiam ridiculo colligimus,<br />

Hcrculis cothurnos aptare infanti.<br />

Qmntilianus dcperoratione: Nam in paruis qui<strong>de</strong>m litibus,<br />

lias tragœdias moucre, talc eft, quafi fi perfonam Herculis &<br />

cothurnos aptare infantibus uelis. Plutarchus commémorât<br />

apophthecma quodda Agefilai, non admodu ab hoc alienû:<br />

Cui cum íophifta quifpiam hoc nomine laudaretur, ^ res mínimas<br />

diccndi artificio máximas eftìceret.negauit is uei cerdoncm<br />

bonum fibi ui<strong>de</strong>ri,qui paruo pedi magnum induccret calceum-.fignificans<br />

orationem oportere cum re congniere, non<br />

aliter quam ueftisconuenirc <strong>de</strong>bet corpori. .<br />

Lumen foli mutuas,<br />

Tö ç «f H\iv cAocvt^


Soli lumen infcrrc.<br />

Quiiitiliánusdixit cum foli lumen inferrc,quircmpcríc<br />

cui<strong>de</strong>ntifsimam conaretur argumcntationibus probare.<br />

rullius. SusMincruam.<br />

Tritifsimum apud Latinos autores adagium : Is tnm oAnv^tf^<br />

Id cft,Sus Mineruam,íubaudiendum,docet,aut monet. Dici fo<br />

limm,quotics indoftus quifpiam atque infulfus eum doccrc c:><br />

natur, á quo fit ipfe magis docendus. Et cum quis docet aiterum,cuius<br />

eft ipfe infcius, propterea quod Mincruac artium &<br />

ingeniorum tutela tribuitur á Poetis.<br />

Mercurius infans«<br />

Éf^ífí «uvÖhtQ*. Id eft, Mercurius ínfans,ííne indoñus. Ironia<br />

prouerbialis,ubi quis fingit fe rü<strong>de</strong>m eius artis, cuius cft cal<br />

lentiísimus. Mercurius enim eloquetiac difciplinarumq; parens<br />

cft.In uulgaribas exemplaribus habemr, Mercuriusprophanus<br />

& non initiatus. Qms enim myfteriorum peritior quam Mercurius,interpres<br />

Deorum fuperis & inferís ex aequo communis,<br />

<strong>de</strong>nique ^wr^ywy^f ipfe,lioceft,myfteriispra:fcÄus?<br />

Thcocrlm* Sus cum Mincr ua ccrtamcn fufdpit.<br />

vi war khvcùocf; ^/V Id eft, Cum diua cft aufus Tut<br />

<strong>de</strong>certare Minerua. Q^ties indoäi ftolidique & <strong>de</strong>pugnare<br />

parati, non ucrentur fummos in omni doéWna uiros in certamen<br />

literarium prouocare.<br />

rhcocrkus. Vcfpa dcadac obíh-cpcns»<br />

Pica cum lufcinia ccrtat,Epopa cum cygnís.<br />

Sf«/ ßofxtufj rtT/zyí^Uí'rt^/^//. I<strong>de</strong>ft,Scilicetobítrepitan$<br />

argutx uefpa cicadas. Quadrabit in eum,qui certat longe inipar<br />

cum fuperiore. Aut qui negotium faccfsit longe fepraeftantioribus.<br />

VLucUnua. Currus boucm trahit*<br />

H ctí^lot TCff ßif/ Id eft,Cumis bouem ducit.<strong>de</strong> re»<br />

quac prxpoftere geritur. Translata metaphora à plauftris per<br />

<strong>de</strong>cliue retro labcntibus,unaq; fecum bouem auferentibus,<br />

Canccrlcporcm capir»<br />

YLcUfKìv®' 7.(tyi


A B S V R D A. IS<br />

In cum compctct, qui uiribiis imbccillior, arte atque ingenio<br />

uincit potcntiorcm.HomcrusiNonnimquam aflcquitur tardus<br />

cclcranquc,citumque. Eo<strong>de</strong>m pertinct Apologus <strong>de</strong> uulpe <strong>de</strong><br />

corxKspra:dam eandcm curfu petentibus : quam uulpcs,ccleritate<br />

iinpar,ingcnio fibi ucndicauit.<br />

Virgultca fcaphula Acgxum tranfmitterc« Ludanm.<br />

(lAös TO {àycciiìj hccTiWvffcu* Id cft, Virgulto Aegacum<br />

tranftttittefc.In cos dicitur^qui rem lupra modum arduam,leiii<br />

opera conficere tentant.Extat & hic intcr fententias prouerbia<br />

Ics, citatus item ab Arifbophanis interprete, dkKgvJ^<br />

VTi l'iTvk -^hiois. Deo fauente nauiges uel uimine.<br />

ftrchilochi melos* F'tndarutm<br />

f^iXi^X^ ^tA(^.Idcft,ArciiilocKi cantio,dicebatur Hymnus<br />

qui aìmultos potcrat accommodari, qualcm ferùt Archilochi<br />

fuiÌlcrepcrtum,qui tiicrit ante Pindarù, & alios hoc gcnus lyricos,qui<br />

iìngulos propriislaudibusexomabàt. Archilochi car<br />

men erat i<strong>de</strong>m in omnes, quod cithara canebatur. Citharccdus<br />

tantum ad fingula cantionis interualla, uictorum nomina<br />

iua uoce rcpcccbat;ueluti,Ìì Herculem laudabat,accinebat, Te<br />

biella Cillinice x^Ì^^^i Aut aliud,li quem aliuca-<br />

•^cbit^ìiadrabit in rem prifcam ac ru<strong>de</strong>m.<br />

Agninis lacftibus alligare canem.<br />

BaTlio in Pfeudulo Plautina: Quia poi qua opera creda tibi,<br />

^ina opera alligcmtugitiuu cane agninis laCÜbus. C^canem<br />

?lligat inteftinis aguinis, is non modo canem amittit, ueruin<br />

^ pracdam.ultro <strong>de</strong><strong>de</strong>rit fugitiuo. Sic qui credit homini maloc<br />

rem pcrdit,& fìuilra obligatum habet eum,qui non eft<br />

ibluendo. Ladies eiiim dicuntur inteilina molliora,<br />

Difertcfaltarc.<br />

Cornelius Tacitus in dialogo <strong>de</strong> oratoribus, iignificat hoc<br />

couitium fuiire iaièatu in oratorcs fuorii temporum, qui laicilùa<br />

uerboru & leuitate lententiarum, licentiaq; compolìtionis<br />

hiftrionalcs modos exprimebant, atq; adco laudis, & glorise,<br />

ingemiqi loco iadabant, faltari cantariq; commentarios luos,<br />

cratores temere diccrcjhiftriones diferte l'altare. Argutiadidi<br />

ili hoc tìta elt-.oratores hilbionicc dicebant, quod illis erat in<strong>de</strong>conunihiftrioncs<br />

ad oratorum adionem lele accómodabàt:<br />

Ita faòhim eft,ut ilU peius dicerentjhifaltarent melius.Hiftrioxuim<br />

eft faltarc,Oracoriun diccrc ; quöd qui pente taciunt, difcrù


t6 A B S V R D A *<br />

fcrtiuocantur.Locus autcm duo diuerfa coniunxit.<br />

Eodcm collyrio mcdcri omnibus.<br />

Leges,admanitionc>, & obiurgationes no oportet omnibu®<br />

eaf<strong>de</strong>m admouere:fcd pro gentium, temporu & ingenionì uarietate<br />

fermonem attemperare.Hanc <strong>de</strong>xteritatc beatus Hieronymus<br />

enarransepiilolà adEpheiios,laudatin Apoftolo Paulo,<br />

qui fa^us eft omnia omnibus,ut omnes lucrifaceret. Verbx<br />

Hieronymi citantur dift.ip.Nec ad inftar,inquit,imperiti mcdici<br />

uno collyno omniiun oculos uult curare.<br />

Pracpoftcrc.<br />

Cum cenfemus rem praepoftere geri, ueluti cum populus imperat<br />

principibus,aut difcipulus docet pncceptorem, cóueniec<br />

illud M.Tu lirex epiltola ad Atticu libro i. (cuius initium eft.<br />

Q^ris ex me.) Ego,inquit,refpon<strong>de</strong>bo tibi w^cr^oif<br />

i^i^Hws.Eii aute figura grammaticorum,quam illi w^M^f-cp<br />

Hue v^j^cTT^ulofj appclUt,cum quod prius eft natura, pofterius<br />

refertur,ueluti ii quis dicat: Cornelia Gracchos educauit ac gcouit.<br />

In Homero talis tropus frequenter eft obuius.<br />

Primas iacftarc haftas.<br />

M.Tullius lib.<strong>de</strong> Oratore i. Primas iaihre haftas dixit,pro<br />

uelitari,quod ad Oratorem transfert, cuius diétìo initio <strong>de</strong>bet<br />

effe leuis ac fedata, ut paulatim inca<strong>de</strong>fcat oratio.<br />

crit,fi ad difputationis aut contetionis exordium transferatur.<br />

I<strong>de</strong>m unico uerbo dicitur,uelitari.<br />

Omifsis fontibus coiifccflari riuulos.<br />

In eo<strong>de</strong>m lib.non fine prouerbii fpecie dixit riuulos confeftari,pro<br />

eo quod eft,minus ad rem peninentia dicère, omiilb<br />

CO, quod eft negocii caput.<br />

In hcrba luxuries.<br />

Rufticifemma copioiìus,quàm expedit,herbefccntia, dicur<br />

luxuriareieam praeperperam lictitiam appellant luxurie, quam<br />

immifsis inagnun iumentis autpecudtbuscorrigunt, quod illi<br />

uocant,<strong>de</strong>pafccrc.Maro: Luxuriem fegetum tenera <strong>de</strong>pafcic<br />

in herba. M. Tullius lib.i.<strong>de</strong> orat. Quod ii hie nofter Sulpitius<br />

faceret,multo eius oratio cffet prefsior, in qua nunc interdam,ut<br />

in herbis ruftici dicere folent, in fumma ubertttc incft<br />

luxuries quacdam,quxftylo<strong>de</strong>pafcenda eft.<br />

Susfaltauic.<br />

h iHti^trif.ld eft, Sus faltauit, aut comclTatur, Diogenianos


ABSVRDA. tj<br />

»US oftenditdici folitum <strong>de</strong> iis, qui praeter dccorum quippiam<br />

fcccrunt.<br />

Quam in tragoedia Comid.<br />

Vbi quis in aliena uerlatur barena, induäi dicctur in traget<br />

diá Comici. Diüeríi generis funt Tragoedia & Comoedia, nec<br />

fas eft trag icas perfonas in Comcediam inducercjnec contra,<br />

lungere uulpes.<br />

^'^yvvfí// TÄi cext¿7i iiMf, Id eft, Vulpes iungere. De re palam<br />

abfurda dicitur.Vergilius in Palaeftra:<br />

Qui Bauíum non odit,amet tua carmina Macui,<br />

Atque i<strong>de</strong>m iungat uulpcs,& raulgeat hircos.<br />

Mulgere hircum.<br />

T^iyo/j òc(4\\yfitf. Id cft,Mulgerehircum,cundcm habet fen<br />

fum. Lucíamis:Quid,inquit,amici?anhorum alter hircum muí<br />

gere ui<strong>de</strong>tur,alter cribnim íiipponerc?<br />

No<strong>de</strong> lucidus,interdíu ínutílís.<br />

In noäe lucidus,die uel luce inutilis. De pra!pofteris,qui fapiunt,ubi<br />

nihil eft opus,cum opus cft,ibi dormiunt.<br />

Oyum aqua fauces ftrangul«. ^ ^riílml<br />

Ot«// 70 TOt> (foc^Viyx nrviyy^TiJla irt •sriy«^. I<strong>de</strong>lt,<br />

Qiuun aqua fauces ftrangulet,quid iam opas eft bibere? Quadrat<br />

in eos,qui in abfurdilsima fententia pertniaciter manent,<br />

ttel manifefta negantes,quibus cum fruftradifceptes.<br />

Tuum tibi narro fomnium.<br />

ffot/ lívcif ffói /i^yS^. Id eft, Tuiim fomnium tibi narro,<br />

id cft,Narro tibi quod ipfe me reÄiusnofti.<br />

Nil intra cft oleam,nil extra eft in nuce duri. Homm.<br />

Heroicus clt in eos, qui ad infaniam ufque impru<strong>de</strong>ntes,non<br />

ùerentur & confeíTa negare, & marúfefte faifa pro cert'is aíFirmare<br />

: Nil intra eft oleam, nil extra eft in nuce duri. Nimiruni<br />

intcr fanosconuenit,& nucem corticem habere durum,& baccam<br />

oleac, lapillum intus durum , proin<strong>de</strong> ludit operam, quifquiscum<br />

idgenushominibiisdifceptat, qui dicunt lacerate-<br />

Hebras,& tcnebras lucem.<br />

lupiterorbus.<br />

5z«/f iíyov@r. Id eft, Jupiter orbus.Vbl quis palam faifa aíTeüerat.Conftat<br />

enim, loui quamplurimoseffe liberos, utpotc<br />

Dco longe mulierofifsimo, falacifsimoque, qui non una tantum<br />

corporis parte gignat, fed è femore Bacchiim,&: è cerebro<br />

b Palla


Palladtm produxcrit.<br />

Suidai. Balba non credit.<br />

H ^tXAK h -Br/Tti/«. locus proucfbialis, ubi quis fuá mala conatur<br />

dif$imularc,qu2e prx fe fcrt, ctiam cum difsimulat : uelutijíi<br />

quis negetíe blefum eíTe, idquc ipfum non pofsit niíi blefcdiccrc,<br />

tAhÚM. Iugulare mortuos.<br />

Pro eo quod cftíinfcdari <strong>de</strong>fiin£^os, ^ pugnare cimi eis,qui<br />

iam cxtindi lunt.Translamm à bcllis,in quibus ignauu ac ridi<br />

culuin iìt,proftTatos atq; interfectos iugularc.Fict Icpidior metaphora,ut<br />

fi quis dicat cum iugulare mortuos,qui lìbrù impugnct<br />

á nullo non damnatumrautdiiputet aduerfus fententiam,<br />

. omnium fufFragiis iam olim reiedamiaut fi quis uitupcret rcm<br />

omnibus per fc dcteftatam,Ariftophancs fcripfit xk TxQvHMioct<br />

kiiJoliOTHvii}. Id cil, Defunftos occidcre.<br />

Mortuum unguento perungis.<br />

Kwf tiv{i¡(iu Id eft, Mortuum unguento penmgis. De<br />

fumptu fupcruacaneo,fiuc cum fero quid adhibetur.Moris cracapud<br />

Priicos, maxime Acgyptios,dciùn6èorum cadauera, ne<br />

putrefccrcnt,ungucntis pcrungere.Qui mos & his temporibus<br />

apud principcs,licut aliapleraque gentilium, magno ilultiti«.<br />

argumento durât.<br />

Ad confilium ne acceíTcríSjantequam uoceris.<br />

H«c fententia Catonis, teile Plutarcho, prcuerbialis fuiiTe<br />

iii<strong>de</strong>tur,cuius hacc funt uerba : Ridiculus igitur, inquit,& proucrbio<br />

obnoxias Menclaus,fiqui<strong>de</strong>m coiUultor failus eft, noQ.<br />

accerfitus.<br />

Pjtf?^¿oyas. Aduerfus folem ne loquitor.<br />

PfJi rú¿J H'hiOi) T^^cxfÄiA^ofJ /UN Idcft, Aducrfusfo-^<br />

lem ne loquitor,hoc cft,manifcfti$ ne repugnes.<br />

Lanam in ofßdnam fullonis.<br />

Qm prxpoftcrc rem gcnuit, ueluti fi quis Theologo comittat<br />

puerum in grámaricis rudimcntis inftitucdum,lanam in ofFi<br />

cinam fullonis ferre dicitur.FulIonu enim ars,non ru<strong>de</strong> lanam,<br />

fed iam contcxtiim pannum tradat.Galenus <strong>de</strong> difterentia pul<br />

fuum lib.z. Quod fi quis hxc exaCie uelit aflcqui,priuscxercitatù<br />

eñe opormit circa prardicameta.Nam fcitìi eft,quod dixic<br />

Arcefilaus,ncmo <strong>de</strong>fert lana in ofticiná fìillonis. Qucmadmo-<br />

¿um cnim cft ordo in operandis lanis,ita cft & m duciplii)is. .<br />

More


a b s v r d a ; ïf<br />

More Carico.<br />

¿HW. Id cl>, Figura fiue modo Carico, fieri dice-<br />

Datur,quod Ibrdidc incompoíitcquc ficbat, prxfertim in rebus<br />

obfcœniç : quod tamen acl alia transferri poteft, uelut ad mores<br />

in<strong>de</strong>coros atque inciuiles,ad orationem inconditam.Legimus<br />

6c nrKolw Ucc^hu^ id eft, naue Carica.<br />

Accepta can<strong>de</strong>la.<br />

^DipKilus apud Athenaeum lib.is.in fabula,cui titulus kyvolecy<br />

a4oìvJ\s "hvxvs wxwHcfj t/*T^,i<strong>de</strong>ft,arreptacan<strong>de</strong>la,can<strong>de</strong>labrum<br />

quçrebamus.Cum res improui<strong>de</strong> geritiu:,opormit enim<br />

can<strong>de</strong>labrum effe paratum,antequam can<strong>de</strong>lam atringeres.<br />

Nec aures habeo nec tango.<br />

Nec aures habcre,nec tantum,proucrbio dicebatur,cui in ma<br />

nifeftis ah omnibus reclamabamr-<br />

Sy ncerum uas inauftare.<br />

Horatius: At nos uirtutes ipfas inucrtimus,atque fyncerum cu<br />

pimus uas incmftare. Hoc eft quae per fe reda lunt,ea nomini-<br />

Dus alienis impoiitis <strong>de</strong>prauamus, atque obtegimus.<br />

luxtafluuium puteum fodit.<br />

Tictf« wSJxuoif (pfïûif ò^utJìì, Id eft, Ad flumen puteum fó-<br />

^it. De ftultam & inanem fumentc operam. Finitimum illi : In<br />

fyluam importât ligna.<br />

Per parietem loqui. OuiSml<br />

Dicitur qui ridicule quid tacit-Siuc quodobftantc parictc<br />

neuter alterum audit,<br />

Priufquam affa fit farina.<br />

IT^/V cTTTHifca Id eft,Priufquam coxeris farinam,fubaadicndum,inipergis,aut<br />

iimile quippiam. Euftathius in Odyf<br />

fea refert utrunq;>cum hoc, tum iilud proximum. Solita autera<br />

cft afsis carnibus apud quofdaminfpergi farina.<br />

Priufquam macflaris,excorias.<br />

Diccadum, ubi quid pracpoftere fieri ui<strong>de</strong>tiu*. Finitimum illi<br />

quod alibi remlimusrAdum agere.<br />

Prius antidotum quam uenenum. fíUronymm.<br />

Conueniet uti, quoties aliquis fe purgar, antequam accufetur.<br />

Antidotus enim aduerius uenena datur.Hanc nemo fumit,<br />

fiifi guftato ucneno.<br />

Capra nondum peperit,hxdus autem<br />

ludit intecfiis.<br />

b i Ali


xo ABSVRDA.<br />

Ztnodotua. klf ivTru MijlocJx W/«. Id cft,Mondum<br />

cnixa capra,at iam ludit in acdibus liocdus. Qui gloriáiur<br />

iam aíTcquutos rcrc,cuiu«; ne fundamenta funt qui<strong>de</strong>m ia¿éa.<br />

TtQHoh.is, Anulus aureus in naribus fuís.<br />

Vbi res quarpiam per fe preclara, illic adliibetur,ubi minime<br />

ad<strong>de</strong>cet.Vt fí íhilto conüngant opes, fatua: forma,genus ignauo,cloqucntia<br />

uiro improbo, magiílratus imperito.<br />

MartUlis. . Inmariaquam quxrís.<br />

Úm ///TÄf í/í/wf. Id eft,In mari quaeris aquam.Si quis<br />

in moribus fceleílifsimi hominis unum aut alterum admiilùm<br />

ucíUget.quum tota uita fit contaminata.<br />

Socratef, Vmbram fuam mctuere.<br />

TUf/ cív'rv' cKiocp (foía^cu. Id eíl, Suam ipííusumbram metuere.<br />

Dicuntiu-, qui pueriliter trepidant, ubi nihil omnino fie<br />

periculi.<br />

Furari littorisharenas.<br />

OHt tM* Littoris hafenas furari dicitur, qui rem ab omnibus ncglcftam<br />

6c incuftoditam tollit.<br />

„ , Canem excoriatam excoriare.<br />

^ríHo^hit, ^^^^ MotfiJtZvnp. Id eft, Canem excoriare excoriatam.<br />

Suidas ait dici folere <strong>de</strong> iis,qui itemm ea patiuntur, quibus<br />

aliquando fuerunt aiBidi. Aut in eos dicitur, qui fruftra<br />

fumunt operam.<br />

TUum. Nudo ueftimenta <strong>de</strong>trahere.<br />

Pro eo quod eft. Ab co fperare emolumentum,aii ne fit qui<strong>de</strong>m<br />

quod auferri queat.<br />

• ^^ Nudo mandas excubias.<br />

Zmo 0 . fy^^y (ft-KocKHii "àittrarjm, Id eft, Nudo cuftodiam mandas.<br />

Qi^otiesnegocii quippiam mandatur ei,cui<strong>de</strong>eft prxftandi<br />

facultas, obcundxque prouinciac propter inopiam neutiqu^<br />

idoneus eft.<br />

. ... ^ Caput artis eft,<strong>de</strong>cere quod fadas.<br />

^ ' Id ufurparc licebit, non folum ubi quid fiet panim <strong>de</strong>core,<br />

ueluti fi cantillct aut luferit fenex, fi prareat & obiurget iuuenis,<br />

uemmetiam cum ncgabinius quibuslibet quiduis effe <strong>de</strong>corum.<br />

Gallos quid execasc'<br />

r^AXiif 7t jifiVHf i Id eft. Gallos quid cxecas ? Quidaéhini<br />

aeis? Nam Galli CybclisfaccrdotcS;fua fpontc lünt cxeöis<br />

® tcfüb


A B s V R D A; xt<br />

tcftibuj.<br />

In afre pífcarl. Venati in mari. PUutt^.<br />

Qaadrabimt fímp heiter in eos, qui fruíhra moliuntur. Vt fi<br />

qnis magiftratibus uitam tranquilUm, in uoluptatibus beata,<br />

ìnopibusfeliceinquierat.<br />

Pifcemnataredoces. .<br />

ìx^ì/p vjf'xjiaôeu AMtrnisÁá eft, Pifcem natare doces. Perin- '<br />

<strong>de</strong> eft ac fi dicasiDoftum doces.<br />

Lupi alas quacris. Snldics.<br />

Ai/Kif 7[J\iC€ /wT«f .Id eft,Lupi alas quaeris.De ii$,qui quxrunt<br />

ea,quae nufquâm funt.<br />

Boueuenarilcporem. Plnt^rcft.<br />

Twßci TOP Á«ycü I<strong>de</strong>ft, Boue leporem uenari.Dicuntur,<br />

qui rem abfurdam, ftultam, ac prarpoftera aggrcdiunnir.Veluti,iì<br />

quis in curia Romana citta pecunia ambiat Epifcopi<br />

dignitatem.<br />

Scrcnitati nubem indudt. /Jcm^<br />

ïwàyft eft,Serenitatinubcm inducit. De<br />

to qui inter pocula Iudos4; uirulétum aliquid admifcet, quod<br />

ofifufcatahilaritateirontcm corruget,fuperciliaq; contrahat.<br />

Dum genua uirent» j^ordtiui.<br />

Stu<strong>de</strong>ndum bonis litens,dum adhuc uiget Ingenium«<br />

Ceruus canes trahit. Thcocrit.<br />

Tm Hilm: c Uk^i. Id eft. Canes ceruus trahit. Inter<br />

adagia, quibas pracpofterum quippiam iìgnificamu$,annumetandum.Pracpofterum<br />

entm eft,ut ceruus uenetur canes.<br />

Aquam igni mifcere. Ptutdrch.<br />

nDf vAocti t^nyvxiAà eft,Ignem aqu« mifcere.Eft contra rerum<br />

naturam agere.<br />

Fabercumfis. ^ ^^^<br />

TUtw^ yá¡ c3//,¿k iw¿acT¡\seft,Faber quum fis, ^<br />

opera haud ficis fabrilia. Congruet in eum , qui tentât ea, ad •<br />

quxnon eft idoneus,ut iî rhetoncetur Scotifta.<br />

. ^ Elephantumcxmufcafacis. ZucUhm*<br />

. i.\i(pacvTas \KfA\)()c£ TTfii^s, I<strong>de</strong>ft, Elephantum exmufcafacis.<br />

Id eil,Res exiguas uerbis multis attollis atq; amplificas.<br />

Ebur atramento can<strong>de</strong>facere. pUHti44,<br />

Eft genuinae tormac cultum atq; ornatum extemum inducete,


Exaíla uía,uíatícum quaercre.<br />

Quadrat in Icncs auaros. Laborat cniin ca acta? plcruq; Iio¿<br />

uitio,ut quo min' fupcrcft uitc,hoc magis íít <strong>de</strong> uiftu folicita.<br />

Qui fcfc non habct>Samum habere poftulat«<br />

Of eiivTfis ÒLVIÌH) ÒVK Id cft, Qui fclc non habet,Samum<br />

cupit. Natuni eft ei hiftoria quapiá,cuius meminit<br />

Plutarchus. Athenienfcs urbe uióèori tradita, poftularunr ut<br />

Samum dútaxatíibi relinquera, atq; is refpondit adhimcmo<br />

dum:Cum ueftri fucritis,tum ali»? habere poftulate.<br />

x/frtßoph, Leonis exuuium fuper crocoton.<br />

AíívtÍí uÄ HgoHMTu* Id eft, Leonis exuuium fuper crocotortr<br />

Cum duo qucpiam copulantur, quorum alteruin cum altero<br />

nequaquam congniit.<br />

Liultis. Cantherium in folTa.<br />

Hoc liccbit uti, quoties quis ad id negotii trahitur, in quo<br />

nequaquam ualeat.<br />

' locandum ut feria agas.<br />

Ariftotelcs lib.moralium Nicomachionim lO. refert fentcntiam<br />

Anacharfidis,qui taxarit cos qui feria agunt, ut iocentur,<br />


üüt (plendorcm pertinent,curantjncglciíHs liij,qu« ìhagls Tunt<br />

neceiTariâ.<br />

Mari cfoíTa aquam. Onidm.<br />

Subaudicncliim,infiindi9.1dcm'.ln fyliiam uehcro lignât<br />

Mus non ingrcdiens antrum,<br />

cucurbitam fcrcbat.<br />

M vs \is r^wyhuiJ h ptwf w.í/íHotví;;«^^^*/; Id oft,Mm rto.pa<br />

tens lubire antrum, gcftabat cucurbitam. In cum cógruit, qiú<br />

quum ipfe fibi confuTere non pofsitjaliis conatur opitulati-<br />

Solem adiuuare facibus.<br />

Gratianus caufa i.q.i. cx Anacleto Papa hoc prouerbiu refert<br />

in eos, qui hie ufurpant fibi diuinii iudiciu .quod nul lus ho<br />

mmú potent eftugerc. Nâ incerta funt honiinum iudicia, neq;<br />

fecusfe habet ad iudicia <strong>de</strong>i,quám fax ad folc*Si:omnia,inquit<br />

in hoc feculo uindicata cíTcntjlocíi diuina iudicia nó haberet.<br />

Superuacuis laborat impcdiis,qui fole ccrtat tacibus adiuuare. ,<br />

Ad menfuram aquam bibunt, citra mefuram 2atod(^<br />

ofFam comedcntcs.<br />

MtTfçtf^ttJv wn'úvriSy«¿ÁiT¡¡H j ftítfatjJiAavrtíili eftj Ad<br />

nienfiirambibentes aquam,citra menfuram ofltim e<strong>de</strong>ntes.<br />

Vndè potcrit accommodari m eos, qui ex fummis <strong>de</strong>litiis opibusq;<br />

rediguntur ad extremam inopiam.<br />

Aliorum medicus,ipfc hulccribus fcatcs. plMdréun<br />

AWwf; t


Anus cothonííTat.<br />

T¡xvtKuQmi¡¿í^\veu, Id eft, Anus cothonizante?. Diclturdr<br />

uctulis indccorè lafciuierttibus. Cothon Craecètemulcniiani<br />

iìgnificat.Indè fiiäum ucrbum Kwéu}vl¡6i(/,<br />

MmUUs. In toga faltantis pcrfoiiam mduccrc<br />

Eft quippiam faceré neutiquam <strong>de</strong>corum. Veluti li feneX auf<br />

dieologu^ inepriac,autíí quisferiis mifceatludiera.<br />

Camelusfaltat.<br />

Veluti ii quis natura feuems ac tetricus,afFeftaret elegas Ä: fir<br />

ftiuus uidcri,naturac uim faciens.D. Hieronymus in Heluidiu;<br />

IUfimus,inquit,in te prouerbiuiCamelu uidimus faltantem.<br />

DìòZ'Ldcté Luccrnam adhibcs in meridie.<br />

A ixvoy iA\írHt£iicc ccTfJas.là eft,Lucemam accendis in me=ridie.Id<br />

cft,facis quippiam non fuo tempore. Aut explicas^quq<br />

per fe funt clarifsima.<br />

Phiturch. Claue fin<strong>de</strong>rcligna,& fecuri fores aperire^<br />

Tjf T¿/V7íCltff\í^^ffyTH afino ofla«<br />

Kuu/ /lííAws ccxvfcc cvcj) A ó7\MAá eft,Cani das paIeas,aííno ue<br />

rò oíTa.Vclutiíi quis indofto munus mittat literarium,erudito<br />

flofailos,aut gladium.baltheum'^Lie.<br />

. Sntddi. Vulpes bouem agir.<br />

AAwV*/TCít^ovéf tAítí/V/. Id eft,Vulpes bouem agit.Ci\m re5<br />

• abfurdè geritur. Nihil enim uulpi cum agricoladone. Veluti fi<br />

quis poeta <strong>de</strong> rebus facris concionetur.<br />

Ante barbam doces fenes.<br />

Cum imbcrbis maiorem natu docet. Odi puerulos prarcoci<br />

iapientia.<br />

Dafypus carnes <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat.<br />

Awi/Vif K^wfj u^hf^èi. Id eft, Dafypus canies <strong>de</strong>fidcrat#<br />

Dicitur in cos,quiea requiruiit ab aliis, qua; ipíís affatila<br />

funt domi.<br />

Tute lepus es, & pulpamentum quaeris.<br />

Donanis exponitprouerbiù hoc in molles conuenire,^terca<br />

quòd lepus á pofteriore parte, hoc eft, a lumbisÄi clunibui<br />

pulpamctum <strong>de</strong> fepnebeat; caq» coiporis parte lautilsinius fit"<br />

Syd


ACCES. TVSÌL. AVT NIHIA^ xS<br />

Sydcracaloaddcre. Onidim.<br />

Pro co quod cfl;,adiungere quibus ipfîs fumma cil copia,<br />

Culicem colant. Mdth.ii.<br />

CaetcnimcxEuangclicisadagiisillud non poflùm praeterinitterè,quod<br />

in fuperiHtiofos quofda & praspoilerèmeticulofos<br />

di6to eil à praeceptore noilro i b s v, qui uel ignorâtes uel<br />

diisimulantes, quibus in rebus fíta fît nera chriílianaq; pietas,<br />

in nugis (ibi nunc placent,nunc trcpidant,in maxiniis fecuri.<br />

Sniaragdus in luce obfcurus.<br />

A¡ífvtor@' ciJLcci


x6 A D R E M P E R T I N E N T I A.^<br />

xillum uini plurima corrumpas aqua.<br />

ttiòdrMi. Ne maior thylaco accefsio.<br />

Hoc utî liccbit prouerbio, cùm digrcfsio longior cfi: quim<br />

ipfarcs. Tranflam cft à mulionibus, qui praiterlcgitimu onus<br />

uafcula quxdam lupcrimponunt. Thylacus enim culcns cft,ííuc<br />

mantica parata gcftandis oncribus.Ergo cùm digrcf'jioTongior<br />

cft,quam res ipfa,uti liccbit prouerbio.<br />

A D R E M P E R T I N E N T I A-<br />

Tîutarchus. Nuncínregíoncmuenú<br />

ND¿t/ ès h-KÚc/j, Id eft,N'unc in regîonem ucnifti. Ab iis<br />

diditari folitû qui tan<strong>de</strong>m fua fpontc illuc,quô oportuit, pcrucniunt,quum<br />

diu non quiuerint.<br />

^riiio. ^ Ipfumoih;i limen tctígíítí.<br />

AvTCf^ HíHgXHo:: 7HS ^i/foíS. id cft, IpftTin attígíftí<br />

limen oftü pe<strong>de</strong>.Dici folitú, quotics ad rem ipfam peruenitur.<br />

PldHtMf. tetígíftí.<br />

Pro eo quod eft,Rem iplam diuinafti, nihil abcrram. Ígitiu'<br />

Acu tágorc,perin<strong>de</strong> eft,quafi dícas,ipíirsimri punCKi attingere.<br />

^ Aedibus ín noftris, quœ praua aut<br />

. . , redagwuntun<br />

Ot/íraiïjtf f,iky¿^úifft KCtmif t*ctyoc^Zip rirvKn.Q^uerfumonemur,ut<br />

eá potifsimdm, qua: ad noíípfos pertinent curemusí<br />

externa atq; aliena ne inquiramus.<br />

Ipficurandum.<br />

AvTU^HTíú^yáÁTC "áh 7Ò}f oìMìf, Id eft,Ipil curadum eft,ícd<br />

iñ doníiim.Natum autem ab xdibus qiiibufdam maximw, quac<br />

locabantur conduccre uolentibus.Grxci fcriptoras torquent in<br />

eos, qui rebus alienis liberius utuntur, utfolerit, qui in conduco<br />

habitant.<br />

Hörnern. Omifsís nugís,rem experíamur.<br />

Qui couitiis omifsis iubebit ipfa re pcricuhi fícri,utcr uincat<br />

aut umcatur,non inepte accommodâuerit illud Iiiados x-<br />

Sed prxftat pugnam committcre cominus, ut mos<br />

Vtri lupiter cíle uelit laudcmq; <strong>de</strong>cusq;,<br />

Perfpicuum fíat.<br />

Pe<strong>de</strong>m conferre.<br />

Vbipropiusacccdituradrem. Autor Cicero*<br />

Ab unguibus índpere.<br />

in r Wí^-flfí. Dici foütum,quoties à leuiísimis mliitmeq;


tncq; ad rem pcrtincntibiw ordimur.Huic contrarium, A capi<br />

te iaciperc.cùm illud quod pra:cipuú in caufa cil,aggrcdunur.<br />

A D V L A T I O. '<br />

Mcrccnarlum praeconium.<br />

Lau<strong>de</strong>s non ex animo tributas,fed commodi gratia per adu-<br />

Utioncm oblatas.M. Tullius actione in Vcrrem 3. mercenariii<br />

pracconiam appellar.<br />

Saluctc cquorum fili».<br />

Apparet ioco uulgan tuiiTe ia^iatum in eos, qui emolumenti<br />

gratia blandiuntur.<br />

Vcrbis coquinaríís.<br />

Vnijut-Tot lActyn^Kci, Id eft,Verba coquoru, uenufte dixit Ariftophanes<br />

in Equitibus, pro uerbis mollibus, blandisac dulcibus.Coquorum<br />

enim eft cdulcare cibum per fe fubaufterum,<br />

Inoftioformofus. ^rHhfh.<br />

E// ^V^^ Kxxis, Id eft,In oftio formofus. De iis,qui adamantUTjUulgoq;<br />

gratiofi habentur.<br />

Python formofus. Pmétrus.<br />

. Id eft, Python formofus. Python pro limjolo<br />

ponitur animali. Conueniet, ubi quis per adulationem falfò<br />

iaudamr.<br />

Myofobae. ^ ^ i/ftlméua.<br />

'MvTffòiat, Myofobac,mufcanim abaftores, ì Perfaru <strong>de</strong>liciis<br />

natum adacium, ut indicar Athenacus, qui in couiuiis Myofobas<br />

adhibcbant,quod apud Italos iam uulgare. Dicetur rcàè<br />

in eos,qui in friuolis cuiplam obferuire conantur.<br />

Haud quaquam diffìcile Athenienfem xjfrìSloteU<br />

Athenis laudare.<br />

Quemadmodum enim dixitSocratc$,àr x^Xvo-cp A^upcclìsf<br />

i^Hvcus \-srtuvHp.là eft,Haud difFicile cft Athenienfes Athcnis<br />

laudare.Diftum eft autcm propter encomia orationes4; pane-<br />

Athcnis ex more exhibebátur iis, qui fortiter oppetiillcnt<br />

in bello: in quibus quia plurima dicebàtur in lau<strong>de</strong>m<br />

populi Athenieniìs,pronis auribu$audicbátur,proptercá quòd<br />

fuis quifque laudibus fauet.<br />

Cura clTc quod audis. fíemlwx<br />

Conuenit in diuites, qui ita <strong>de</strong>mum felices fuerint, ÍÍ id ihi<strong>de</strong>antcflc<br />

quodaudiunt ab adulatoribus.<br />

Hcum


A^friiléf. Fioim cupít.<br />

. '¿vMtf cùtU. Id eftjFicum petit.In cum dicebatur,qui como-'<br />

ditatis alicuius gratia blandiebatur. Athcnienfes agricolis bladiri<br />

folebantjUt ab illis fieos pra;coquos accipcrent.<br />

Dcfcracomcdiftj.<br />

I<strong>de</strong>ft,Defcra comedifti. Diccbatur olini<br />

ofcitanti.Nam uulgo credirum, carncm ferinam comclam crcbras<br />

ofcitationes excitare. Vcnuflius erit, li commo<strong>de</strong> transfcratiurad<br />

rupinos,ofcitabundos & negligentes.<br />

A Axj»//«//.<br />

Dicuntur,qui uocabulis adoptiuis alicui blandiuntur, & fratcrculum<br />

appellant.Horatius:Frater,pater,ad<strong>de</strong>.<br />

Q^nùL Dcmulccrc caput*<br />

Pro blanditi, fumptum ab adulantium geíhi. Hieronymuí<br />

ad Auguftinü: Prartcrmitto falutationis officia, quibus meura<br />

<strong>de</strong>mulces caput.<br />

fíomtrus. Rcftitantis lau<strong>de</strong>m ímmodícain.<br />

0^T/ tyw HiAiy Ttfx ci^ctvctToicii) iícTHfiS, Id cft,NulIum ego<br />

fum numen,quid me immortalibus «quas ? Plutarchus monet,<br />

ut hoc Homericü carmen Temper habeamusinpromptu,tanquam<br />

pharmacum aduerfus uenenum adulationis: aut ubi quis<br />

nosmagnificentius quám pro merito laudat.<br />

%/íriftofh. Cauda blandírí*<br />

KÍf Kw ifcàvutf» Cauda blandiri dicuntur,qui fpe comodi cuipiam<br />

adulantur.<br />

Prxftat habere acerbos*<br />

M. Tul. in dialago <strong>de</strong> Amicitia : Scitum eíl enim illud prouerbium<br />

Catonis'.Multò melius <strong>de</strong> quibufdam acerbos inimicos<br />

mereri,quám eos amicos,qui dulces ui<strong>de</strong>antur.Equi<strong>de</strong>m ut<br />

prarclaram effe fententiam fateor, ita prouerbium elFc ncgauerim.Tamen<br />

afcribendu putauimus ne quis indiligentia pnctermilTum<br />

exiílimaret.<br />

Benignior pellace uulpe,<br />

ó tTff\HoiJ ¡Tiotus w ¿aoÌ-rtìkc^. id eft,Pcllacc qiianto cfl<br />

blandioruulpecula. Deeo, qui commodi fui caulla llmulat<br />

beneuolentiam.<br />

Vlògònmn' , Letale mulfum*<br />

eccvífftíf íxc/^^WiK^ocTofj, Id eíl, Letale mulfum, dicitur quicquid<br />

ita iucundú eíl ut i<strong>de</strong> fit perniciofum. Legimus & Millitíi.<br />

ucncnuns


ucncnum apud Plin'uim.<br />

yL^Hro-KcyO-.<br />

CKrcftolog'i diccbatur, qui probè loquuntur, Ä: improbe faciunt.<br />

Paulus in Epiftola ad Romanos, huiufmodi blandiloqucntiam<br />

xf «y^^Xi^yw uocat.<br />

lo pacán. fíoratlus,<br />

Athenxus fíe citât Uzeuxít, Acciamatto prouerbialis, qua<br />

confueuimus uti,re gnauiter & felicitcr perada.<br />

Polyaatcs matrcm pafdt. Zcnod^t.<br />

VûTiVKgxTHS (jlhÁíx Id eft, Polycrates matré pafcit.Hoc<br />

adagium ex hiftoria petunt, narrantes Polycratcm Samiomm<br />

tyrannum,matres militu,qui m bello interiiíTent, recenfuiflc,<br />

casq; locupletioribus ciuibus nutriendas tradidiflc. Ego puto<br />

non incommodé poíTc ufnrpari, quoties aliquis in commendandis<br />

amicis cft bcnignior ofticiofiorq;.<br />

Ipfcfenietcanít.<br />

Avtûs ccvtú¿j ¿ví/A«. Id cftjpfe fuimet tibiccn cft,hoc cft,ipfc<br />

cuiufmodi fít,fa¿Hs ipfís <strong>de</strong>clarar. Adagium in utramlibct partem<br />

poterit applicari,bonam uel malam.<br />

Magís ipfc Phryx. xyftßfar»<br />

c (p¡vl. Id eft, Magis ipfc Phryx. Equidcm coniicio<br />

diâatum,quoties ea magis probarentur,non quae ueriora íint,<br />

ícd quacadulantiusdióla.<br />

Pulchrcdixtí, Bcllè narras.<br />

KaTíwc íTíiJoíí, Huc pertinere ui<strong>de</strong>ntur ironia: illac prouerbiales,pafsim<br />

in comœdiis obuiac.Dixti pulchrè, Bellè narras. De<br />

re di(äu uehemcntcr abfurda.Plautus in Euthy d.<br />

Clímaddcs. Plntarchm.<br />

KX/fMfKwítf .Id eft,*Scalulac.Per iocum uocari potenmt, qui fe<br />

dmitibus ad quiduis obfequüfubmittunt, ctiam íi fordidiüimiun<br />

fit.<br />

Gloffogaftorcs.<br />

Qui linguam habenç uenalem,ca loqucntes, quac uentri con<br />

ducunt.<br />

Ex cohorte practorís. THlüm.<br />

Qui ad omncm nutum prxfto funt, & cum autoritatc <strong>de</strong>ligantiu*<br />

ad hoc,aut ad illud exequendíi, ex cohorte prxtoris ap<br />

pellari dicimtur. Miniftri practoríi non egent alia cxcufationc,<br />

quam utdicantjfe, quod fcccrunt,ilIorum iuirufcciflc;yt iam<br />

ía


$0 A E CLV A N I M I T A S»<br />

m prxtorcm fît a&o,n6 in miniftros.Similc impcriû in quop»<br />

dam cibo ofFicii«^; i?cdciiinii-os,iit nihil auiînt rccufarc.<br />

Confcilus in ludo talario.<br />

Ncc promrbii rpcciccarct,quod habcturin cpiftola ad Atti^<br />

cum lib.i.Confclluç talariiis, pro conucntii hominumpanim<br />

honoratonim.Nam confciTu^ Grasce cvvJ^iôtf^ proprie dicitur<br />

Senatiis aut iudicium,qui folcnt ex honeiliisimis <strong>de</strong> igi. In cófeflii<br />

Talario,qui ncquifsimus eft,primas tenet. uerba Cicero^<br />

nis harc funt: Non enim unquam turpior in ludo Talario confciTus<br />

iiiit,maculofî Senatores, nudi équités, Tribuni non tam<br />

acrarii,quàm ut appellâtur aerati, pauci tamen boni incràt,&c.<br />

Trilnm drati Quanqua Se is iocus eft prouerbialis, quôd aitillos uulgo appcUari<br />

Iblere pro tribunis «rariis, tribunos xratos, hoc cft ob<br />

a:ratos,aut ccrtè bene nummatospeculatu.<br />

AE a v A N 1 M 1 T A S.<br />

pUutui. Inrcmala,animofibonoutarc,adiuuat.<br />

Fortiter ferendo uincitur malum,qnod cuitari non poteft.<br />

Magiftratum gercns, audi ÔC iuftè<br />

^ ^ ^ ^ &iniuitc.<br />

Aixup ccKifi Hsà \iKcuus K àV/rtwf. Id eft, Princeps iniqua &<br />

arqua pariter audias.Sumptum aiunt ex Solonis clegiis. Admonet,ut<br />

qui in traé^andis Reipub.muneribus uerfatur,patientif-<br />

(îmis lit auribus,acquo4; iît animo,& benè&malè audire confuefcat,neqi<br />

facile populi uel laudibus uel conuitiis à redo dimoueatur.<br />

iuumaHs. lacflarc iugum.<br />

Eft incommodé ferre feruitutis necefsitatem. Tranflatum i<br />

bubus ,nondum aÎTuetis iugo.<br />

Plutdrch. A d fincm ubi perucncris, ne iielis reuer ri.<br />

MHiJT.^/iffiJd'ai udì tÌìs cps U^oVtîv, I<strong>de</strong>ft,Nereiledas,ubî<br />

ad terminum perueneris. Fincm uitac aequo animo feras, ne dixcris<br />

illud Vergilii:<br />

O mihiprxteritos référât fi luppiter annos?<br />

AEQ^VALITAS^<br />

Aequa conccrtatio.<br />

Cum fignificabimus duos ex a:quo paratos ad difccptâdum<br />

rixâdun/ue,licebit accomodare carmcn iiiud ex Iliad.î.libro.<br />

Ti»/^i li^ ^¿vciVT^,<br />

Ar?


Av^iov otXKH'Kut) Xx'^rlw f^ixoiiHTk ^ix^c^^*<br />

Id eft>IUi inter fefe animam pugnare parantes<br />

Obicndunt,pariterq; maniiSjpr^acutaq; pila.<br />

Par pari.<br />

UoiJ Tö-w.Par pan, Dicitnus ubi quid cx aequo mo<strong>de</strong>ratum iignificamus.Dicali<br />

Ì. potatoribus, qui frequenter <strong>de</strong> xqualitatc<br />

dirputant,intcrdum pugnis & eniibus. Sed olim acqualitas erat<br />

Wiantun<strong>de</strong>ni addcrcnt a qua:, quantum elTct uini.<br />

Pariugo.<br />

Pro eo quod ell,pari lbidio,pariq; conatu.<br />

Fertinax contcntio. Homerus.<br />

Quoties oiledimus obftinatara ac mulicbrem xqualiil inter<br />

ipfos contentioncm, quum neuter altero uult inferior uidcn.<br />

Conueniet illud,quod Iliado? 4.lib.Iuno dicit ad loucm:<br />

Y.XI yx^ t^cu 0wf yiv®* i'^ ^t wQ\iJ o^^u cctAàc^^<br />

Ipla etiam Dea iUm,genus in<strong>de</strong> mihi,undè tibi ortus.<br />

ALIA ALUS PLACENT-<br />

Felix Corinthus,at ego fum Tcncates. Stritbak<br />

tv/ca^uf/ yi y\yic ö^'wV Toì'i^tw.Id cft, Formica<br />

Corinthus, at ipfe ficm Teneates. Tcnea mcus quidam<br />

^aud procul à Corintbo , nemorofus 8c amoenus. Porrò Coiinthioriun<br />

opulcntia infignis fuit. Tempeftiuum iuerit hoc<br />

> quoties in contcntione duorum , non inficiabimiu* alterum<br />

per fe pracftantius, ucrùm alterum magis arri<strong>de</strong>re placcreque<br />

animo noftro.<br />

Qiiot homiiies,tot fcntentix. Teremltts.<br />

I<strong>de</strong>m : Suus cuique mos eft. Perfius.<br />

Mille hominum fpccics,& rcnim difcolor ufus.<br />

Velie fuum cuique cft,nec uoto uiuitiu: uno.<br />

Suum cuiquc pulchrum.<br />

^ In cos,quibus fui qualiacuq; funt,tamen Audio magis quam<br />

iudicioplacent.Eft autcm i communi mortalium ingenio fum<br />

pta,quibus ufqueadcò inlita cft ilia Philautia, id cft,amor fui»<br />

ut neminem tam mo<strong>de</strong>ftum,tam attentum,tam oculatum inuc<br />

nias, quin in propriis xftimandis quadam animi propeniìonc<br />

corruptusjcc-ccutiat atque hallucinctur.<br />

Afinus aGno,& fus fui pulchcr. tyfldmiuk<br />

CiQ- t' ¿Vw nfii^Woif^h 3 Tw iTt/Ì. Id cft,Aiinus afelio pulcher


ALIBI DIWIN. ALIBI RED.<br />

eft, & fus fui.Simile fímili placct.Conucniet, ubi inter inhohe-^<br />

ftos, iimiliiudo morum & inftituti conciliât bencuolentiá ueluti<br />

cum miles placet militi,aleatoraleatore, potator potatori,<br />

fophiftafophifta:.<br />

Balbinum polypus agnoe dclcflat.<br />

Eo<strong>de</strong>m pertinet quod alibi dixit Horatius:<br />

Turpia <strong>de</strong>cipiunt caccum uicia,autetiam ipfa liacc<br />

Deleótant,ueluti Balbinú polypus Agnae. Ná Balbino ftultè<br />

amanti,etiam polypus Agnac amicac luauac quiddä olere ui<strong>de</strong>batur.Eft<br />

aute polypus uitiú nariuni graue olentium,itidcm uc<br />

hircus alarum. Vn<strong>de</strong> & polypofos & hircofosdicimus.<br />

ALIBI DIMINVTVM, ALIBI<br />

R E D D I T V M.<br />

^theneus. Claudus optiiiièuirum agit.<br />

A^rcc òi


A L I E N A A' RE. 3S<br />

ditMi fcrmojplacidi« atquc benignus.<br />

^od alibi diminutum, exaequa^<br />

tur alibi.<br />

In cum , in qiio <strong>de</strong>ii<strong>de</strong>ratiu* uirtatis aliquid, fed cuius ia6bram<br />

alia quapiam dote compcnfct. Veluti fi quem intellìgi<br />

uelimusparùm eloquentem,fed admirabili tamen iudicio. Auc<br />

qui fit indoótus qui<strong>de</strong>m,fed bene nuriiatus, competet illud ex<br />

lliados H.<br />

Or A Tot iì/iQ'/niv iMM Hxlh^ccwi woMhhì. I<strong>de</strong>ft:<br />

Qui ore qui<strong>de</strong>m <strong>de</strong>formis erat,pedibus tamen acer.<br />

Semper feni iuuenculam fubiice. I>logenìdnw.<br />

At) y^ovtivhjx^ \iffi^òfK\ip Ki^Ä.i'.Id eft,Semperpuellamuirginem<br />

lubiicc feni. Admonens,ut prouedioris actatis uiri,puel<br />

Iam ducant magis, quàm anum : nc fi frigus accclTcrit frigori,<br />

languente Venere,fterilcs exiftant nuptix.<br />

Non omnisfcrt omnia tellus. Vcrgilm.<br />

Prouerbium crit, fi traducatur ad diuerfasingenii dotes.<br />

Theocritus: Illa qui<strong>de</strong>m producit hycms,illaeducat acftas:cùm<br />

iìgnificab'unus, aliud agendum iuueni, aliud feni, aliis atquc<br />

alüs temporibus utendum.<br />

ALIENA A' RE.<br />

Nihil aduerfum. Lndmu.<br />

CMV -^¿o» W®-. Id eft,Nihil ad carmen. De üs,qux longè<br />

difcrcpant ab iis,quae propofiu funt.<br />

Nihiladfi<strong>de</strong>s. Hm.<br />

w^h lUv I<strong>de</strong>ft,Nihil ad chordam.In cos,<br />

quorum uita uehementer eft insquabilis,quorum ue mores ab<br />

orationc difsidcnr.<br />

Nihil ad Bacchum. Suidas.<br />

OvA/tr TT^cs (ñiivvffót;. Id eft, Nihil ad Bacchum. Vbi quis ca<br />

nugatur,qux ad rem pracfentem nihil attinent.<br />

Mira <strong>de</strong> lente. JRodolphus<br />

Quoties res humilis & pufilla magnificis laudibas attollcre- K>fgricola.<br />

tur. Opinor Graccis cfFerri hunc in modum: t^etvà wifi (focHÜs.<br />

^ auid ad farinasc' ^rinopk<br />

Ti -UT¡os T «Af 7«; Id eft. Quid ad farinas ? Id eft, Quid atlinet<br />

ad parandas facultatcs ? Id rc6lè dctorqucbitur ad artes<br />

fterilc5,ut poeticen.<br />

c Alia


Alia Menéeles,alia Porcellus loquítuf • ><br />

vbi quis multum uerborum cíFutit, quac iiihil ad rem perd*<br />

néant.<br />

tucicvMi. Neque codum>ncquc terram attíngít.<br />

Cm «w/^TÎ*-Id eft, Ncquc ccelum, ncque ter-»<br />

ram attingit. De reuehcmenterabiurda arque aliena,quaequo<br />

nuUa uieinitate pertineat ad id,dc quo agitur.<br />

Quid ad Mercuriumî'<br />

Tî wfo: TCf; Í^^ih^'í íd eft, Q^d ad Mercurium? Id eft, Nihil<br />

ad rcm.Nam Mercurius orationis eft autor.<br />

Ego <strong>de</strong> alliis loquor,tu refpon<strong>de</strong>s <strong>de</strong> cepis.<br />

Cùin aliudreipondctur,quàni rogaris. Vcl contri,ciiin inepte<br />

rcipon<strong>de</strong>tur,iueptc feifeitanti. Confiniafunt interfefe ccr*<br />

pac Rallia.<br />

Sféidoi. ^ Falces poftulabam.<br />

A^iTf Vw. Id^ft, Falces poftulabam. In eos,qui refpon*<br />

<strong>de</strong>nt id quod adrcrn non attinet.<br />

jExtra chorum faltare.<br />

• Zfíics Xûfi Id cft, extra chdrum faltare. Dicitur,'<br />

qui dicit aut facit á rc,quam propofuit,alienum aliquid.<br />

^ Vltrafeptatranfilire» :<br />

^ -rà \iTb,oet<br />

non propc ad rem A: ad te,ad id <strong>de</strong> quo agitur.<br />

Nihil ad rem.<br />

In eum qui dixcrit abfiir<strong>de</strong> quippia, alienum ¿ re prnpofîta,quadrabit<br />

illud Home.N;/;r/(^ «r la fnv n th-kôô^/j A-J^h-kuSm<br />

Id eft,Hofpcs ftultus^aut lôginquis adueña ab orisNuper a<strong>de</strong>s.<br />

Meos corymbos necSo.<br />

'iiàs ¿


a l i e n a A' RE.<br />

^iusreiponpcdcin infcqucris. fíypnlda:<br />

Af«ff t / Ò / I d e f t , Omiiîàh<br />

pedcm fcCktiir. Conuenit ubi quis omifsis hi?, quse magis ad<br />

tcm aitinebant,lcuicula quacpiam curat. Hypcrac,nautici tunes<br />

fwnt,quibus antennarum.comua traducuntur.Pc<strong>de</strong>m autcm uo<br />

cant imam claui partem.<br />

Dccurrudclapfus.<br />

Id eft,De curru<strong>de</strong>lapfus.Ih hodiemum quoque<br />

uulgò durât adagium in eum,qui ohlitus propoiìti, aliò fe<br />

rramfert, aut qui in fententia labafcit. Qucmadoaodùm, Ab<br />

afino <strong>de</strong>lapfus.<br />

Qjiò tcrrarum rapcrísí'<br />

Qui non funt attenti ad rem propoiitam , negantur eflc<br />

domi. Qui longius aberrant á uero , in aliena regione eflc<br />

dicuntur.<br />

Me mortuojtcrra mifceatur Incendio. Stnec^.<br />

Eà<strong>de</strong>m fententia hodiè uulgò durât inter mortales: Mibi,inquiunt,morienti,<br />

mundus uniuerfusmoritur: qua fignificant,<br />

nihil fua referre,quidpofteris accidat,uel boni,uel mali,quum<br />

ipfitollantur e uitaiuequaquam fenfuri.<br />

Mihiífticnecferítur>necmetítuf. Pltutus:<br />

Id eft, Ifta res nihil ad me pertinet,ut qua: nequc meo fìat pe<br />

rìculo,ñeque cmolumento.metaphora notifsima eft.<br />

Non ludu/ed remedio opus in mail's. fícmctnsl<br />

/In xiialis,hon lamentis,fed auxiliis utendum. Ad id conucnit<br />

Hlud Iliadosi2:<br />

Ov ycif 7it -ar^UfíS srÍMiO h¡vj:>


A L I E N A CVRANTIS.<br />

ciipauitjita nunc quoque multls inhxret, ut crcdant doöos ac<br />

)robos uiros non.eile accommodos ad gubcrnandam rempujlic.<br />

Plato abllinuit, Socràtes fruftra tentauit, Demoftheni 6c<br />

Ciceroni parum felicitcrceisit,&c. Iduenuftè exprefsit Ariftophanes<br />

m Equir. Nam illic principatum rccufanti quòd muiìces<br />

eflet impéritus ita refpon<strong>de</strong>tur.<br />

H ÀH^oiywrix -^dcf h w^cs fxifffini.<br />

E T kvJl^ot ifi rif rgCTDfC, Id eft:<br />

At gcrere nunc Rempubl.non eft uiri<br />

Qui muiìcus ilt,ac probatis moribus. Muiìces nomine o*<br />

mnem liberalem emditionem <strong>de</strong>iignabant ueteres.<br />

Qm fugiunt, & ab eo quod agitur aliò fe ucrtunt, Grapcis<br />

¿/^o^X^oJfiu dicimtur, fumpta mctaphora à faltationibus prxfertim<br />

facris,iui<strong>de</strong> fubtrahere fefe inaufpicatum erat.<br />

ALIENA CVRANTIS.<br />

Bellum Cononi curx (tien't.<br />

yiwvtm piì-Khff(i, Id'eft, Curabit pnclia Conon. Proin<strong>de</strong><br />

conueniet ad hunc modum reipó<strong>de</strong>re curanti negotium,,<br />

quod ad fe nihil attineat.<br />

pbitarchui. In alieno choro pe<strong>de</strong>m po<strong>de</strong>re.<br />

éfj ccTOioylv \


AL I IS SAP E R E. 37<br />

Stultior Morycho. ,<br />

WwfmfJ Mosvxìf'là cít,Stultior es Morycho.Müii uidtntMf<br />

pcculiatitcr obnpxiiàdagioni, qui domefticoru ncgòciorum<br />

negligentes,foris agunt, aliena curantes.<br />

ALIIS SAPERE.<br />

Aliis profpicicns,non fíbi.<br />

Si libebit in quempiam iocari, qui aliis fua mala praedirerit,<br />

fuum ipfius malum non pracui<strong>de</strong>ns, non inconcinnitcr accommodabinmsillu<strong>de</strong>xHomeriBacotia:<br />

' '<br />

ATúC iíKÍivivSijtíf \¡vas:ic¡íf m^oc^'CKcuvctp,<br />

At non auguriis,fatum ¿bi <strong>de</strong>pulit atrum.<br />

Fadlc,cùni ualcmus,rc(fia confilia Tcvenu<br />

segrorís damus.<br />

In admonendo fapimus omnes, ueru ubi peccamas ipfi, non<br />

uidcmuspropria. Omnes asgrotantibus reàè pnecipiunt quid<br />

fiicicndum, quid agendum. & obiurgant nonnunquam quod<br />

lalutiscauilanonobtemperentbenemonentibus. ... .<br />

auartalunanaa- ^nfimhm.<br />

Í/fTi¡g¿í/lt y\y\vvHÖHViü. Id eft, Quana luna nati. Dicuntur,<br />

qui parumfeliciter nati funt, propterea quod Hercules hac lu-<br />

*^anatus feratur, cuius omnls uita uoluptatúm omniu expers,"<br />

labonimplena fuit. Dici poteft & in eos, qui laboribus fibi<br />

iwutiquam frugiferisfatigantur.<br />

ALIENO PERICVLO.<br />

Dc alieno ludis corio. ^puUt'us.<br />

Prouerbio dicimtur,qui fecurius agunt, fed alieno periculo,<br />

ut apud Plautu:De meo tergo <strong>de</strong>gitur corium.Id eft. Res meo<br />

£t periculo.<br />

Non eft meum negodum,multùm ualeat. Dlo^tnìanut.<br />

OvkV \fjiòf/TO Id cft,Multu ualeat,<br />

haud eft meum negocium.quoties negabimus nos laborare <strong>de</strong><br />

re,quae nihil ad nos pert'meat. tyíVi/FofÄ.<br />

Alienam metis melTem.<br />

KK-hljUoií Id eft, Aliena metis meíTem. In hos,<br />

qui negocium non fuum parum diligenter curant. Fit autc hominum<br />

more, utinfuopte quifq; negocio longe fit attentior,<br />

quàm in alieno.<br />

c j Innoc


1S A Jî I c r T I A. V<br />

^riJiouL Innocuus alium arpiciam,mcimi<br />

habcntcmmalum.<br />

ï/âittw xti/Vw T^ t^i/ KotMi) «wop "ix^vTct, Id eftjn<strong>de</strong>mnìs<br />

fpedabo alium mala noftra fercntcm.Hôceft,Ex aliorum ma^<br />

lis ipfe rebus mcis confulam, Felicitcr fapit, qui alieno periculo<br />

fapit.<br />

A M I Ç I T I A.<br />

i^rlßotcL Rmícítía fl:abilium,fclidtas tcmpcr antiirm«<br />

Arilloteleshancfentcntiam uelutb medio fumpram refert,"<br />

Amicitiam efle ftabilium,& felicitatem cora,qui fua forte coa<br />

tenti funt. 7Xy(¡cu on í ^a/ä rcü/i;ßi(aluyy wtrwíg ii coAcufxapU<br />

TÛfj kvT


A j v r r c 1 r I A.<br />

^uen poteft 5raclmutataftudia , ad quac cortucnit ñonnnrí^<br />

qiiatnrcfpiccrc, ctiam poftcaquam ^iacrfacte addixcris di- . . .. ><br />

tá^Ünsc,<br />

Non potes Tethy<strong>de</strong>m fimul & 1 ThcocrU:<br />

Galateam amare.<br />

Id eft, Non i<strong>de</strong>m diuerfa l'equi,uelut literas 8c peeuniam, uo<br />

luptatem gloriam,mundum & Chriftimi. Nam Calatea; flu<br />

uio malè conuenit cuni marinis fluóiibus.<br />

Vnus Deusj&plures amici.<br />

tip wo'KKoi ^¡"Kcu Id eft, Vnus <strong>de</strong>us,.& pluTes amici*<br />

Proucrbium monet quàm plurimos parados effe amicos, quòi<br />

hi fecundum <strong>de</strong>um plurimum opimlari pofsint. Opinor á uul-- - "X<br />

•go fumptiim^non cx autoribus.<br />

Mus non uni fidit antro*<br />

Lpcus crit adagio,il qucm admoncbimui, ut (ibi plures amicòs<br />

parct,aut uná cum opibus Ihi<strong>de</strong>at philofophiac, ut fi fortuna<br />

quod fuum eft eripiat,in litcris iìtpra:lìdium. . ^ /• j -<br />

Necp nulli fis amicus,iieqj multis. Heftodus.<br />

VinAwoy^vlstvoiiyfJLhJ^afpopKCK^!^^ Id cft) Nec multi^s<br />

fiit nec nulli dicaris amicus. Citra ulliu< amici confuemdinem<br />

Uiuèrc, ferinum atque iniucundum effe uidctiu*. Rurfum nec<br />

tichcnicnter amare poflìirous limul multoi, nec pluribus mo*<br />

rem gercrc.<br />

Ne CUÍUÍS <strong>de</strong>xteram iniecerisi • Plaurck<br />

M Nii-àyr} l^f«XA/// Af/à//, Id eft, Ne cuiuis pon-igas <strong>de</strong>xterarti»<br />

Hòc eft, Ne temerò quemlibet in familiaritaté admittas^<br />

jfcd dòligas qucmdiligas.<br />

Amicorum omnia communíá¿<br />

.T¿ eft, Amicorum communia dmnia.Au<br />

lus Gel.teftatur tythagoràm nò folu huius, fcntentiar pairehté<br />

fuiÚc,ueruetiam huiufmodi quandam uita: acfucultatum coni<br />

munioncm induxiiTc, quale Chriftus intcromncs Chriftianoit<br />

ciTc uulf. Nam (juicunq; ab ilio in cohortem illam difciplinarum<br />

rcccptì fuiflent, quod quifq; pecunia: familia:4; habebát;<br />

in medium dabant. (^d re atq-uerbo Romano appellatui<br />

ccEnobìum,nimirum à uitae fortunarumq; focietate.<br />

De tìiafìu in rrianum.<br />

^ Cicero:Totum <strong>de</strong>niq; hominem tibi trado <strong>de</strong> mànti,ut aiiJf,<br />

inmanum tuam iftam,6c uiaoria & fi<strong>de</strong> pracftantcm.Ìfac<br />

4 don


duntur & qui commendantur.<br />

Cicero. Exfinuillius. ,<br />

Quos cx intima familiaritatc uolumus intcUigi, hos i íínuil<br />

liuç aut illius effe dicimus.<br />

x¡fí(f(t KjNff«, .<br />

Qui fe totum alicuius haberí uolcbat, diccbat ;)tf Vtr« ns^<br />

HT/íaa tuus fum.hoc eft, Se ufufni£hi Se proprietate. Siquidcin<br />

in poíTefsionibus facpenumerò fit, ut penes alium fit dominiú,<br />

penes alium ufusfruòhis.M.Tullio C^ius libro 9Si uales bene<br />

eft, fum enim xi^ff^^ tuus, kJhííí 3 Artici noftri. Ergo fru-<br />

£hi$ eft tuus,mancipium illius.<br />

rhtarch. Ipfís,(3¿ Chíís.<br />

A vrcls \ío tf .Non obfcuru eft has uoces ex foleni more,<br />

tiulgô iaóèatas, quoties aliquis fibi bona precabatur,& amicis.<br />

Vultu fœpè laeditur pietas.<br />

M. TuUius in oratione pro Rofcio,obiter citât fententiam i<br />

fapientibus iaóèatam. Etenim,inquit, fi id quod pncclarè à fapientibus<br />

dicitur, uultu facpe lasditur pietas, quod fupplicium<br />

acre fatis reperieturin cum, qui mortem obtulerit parenti, pro<br />

quo mori ipfum fi respoftularit,iuradiuina atque humana cogebant?<br />

Prouerbium admonet pietatem erga parentes a<strong>de</strong>ò<br />

religiosè colendam, ut non l'olum non ofFendamus eos uerbis<br />

aut taâis impiis, fed ne uultu qui<strong>de</strong>m atrociore aiit contumaciore.Habent<br />

enim oculi/rons & ipfe uultus fuuni fèmionem.<br />

Euangelium altius repetit, nimirum ab ipfo fonte cordis, in<br />

quo concipitur ira. Ea erumpitin uocem indignations , fed<br />

incertam : proximus gradus eft manifeftum conuicium, tetriushomicidium.<br />

Sal&menfa.<br />

Apud prifcoç hofpitii ius faille faniHfsimu aliâsnobis eft diâum.Id<br />

contrahebatur falis Se menfa: confortio. Quemadmo<br />

dum apud Germanos acceptus à propinante cyathus adimic<br />

pmnc ius agendi iniuriaru.Acfchines <strong>de</strong>perperam obita legarione.<br />

Tovs yàg tììs wc'haQ' ¿Aw,^ -thì/Ahìmoiccìj T^iTr^Jaci»<br />

ÀHfHffi srciiod'cu. Id eft, Etenim ciuitatis falem,<br />

publicamq; menfam, ait fe plurimi fàcere.Manent huius hofpi<br />

taiitarispublicie ueftigia in hunc ufq; diem apud Germanos.<br />

rÎHtarch. Philoceiïus crater.<br />

f Mí'/w/®', dicitur quo in cóuiuiis cociliantur amicitisc>


A M I c I T I A. 41<br />

lîae,quî mos etiamnû durât apud Germanos,quibus tiupîisimS<br />

eft poft acceptum Philoteiium poculum, ueterum ofFcnfanim<br />

quantiunuis capitalium meminillc, ne indices qui<strong>de</strong>m admitterent<br />

aâionem iniuriarum.Hefîchius indicar hanc (pfKoTHtriociP<br />

folereadkiberipoft cœnam, quum in fîgnum amicitix ex eo<strong>de</strong>m<br />

poculo <strong>de</strong> eo<strong>de</strong>m uino bibunt omnes.Qui mos apud nos<br />

nondum exoleuit, fed rarior eft ob metum nouac leprae, qua<br />

plcriq; laborant.<br />

Amídría xqualítas^amicus alter ipfe. Pjthdgo.<br />

T¿¿ fislxíj tfformx ùvea. Id eft, Amicitiam acqualitatem<br />

eire,& ean<strong>de</strong>m animam,3c amicum, alterú ipfum. Neq; ^icquam<br />

non commune, ubi fortunarum acqualitas, neq; dillentio,iibi<br />

i<strong>de</strong>m animus,neq; dmortium, ubi coagmentatio.duohmiinunum:<br />

Amicus amico. Tmntlui,<br />

•/Xw ru fl-Kw, Q^drabit in cos, qui nullum oiRcium refugiunt,modo<br />

gratum faciant amicis.<br />

Amicus magis neccflarius, quàm Pbuar^m»<br />

ígm's&aqüa*<br />

Kvxyntuh^^ wvgòs nsù viarQ- ç Id cft, Amicus<br />

tj^agis neccflarius quâm ignis & aqua. Hyperbole proucrbií^<br />

lis,admonensneminem eflc tam diuitem,aut potentem, quia<br />

opushabcat amicorum ofFiciis. Quemádmodum enim citra<br />

ignem êc aquam non conftat hominum uita, itancc fine coniuetudinc<br />

atq; opera familiarium.<br />

Naxra&Charmione.<br />

Vxalgx Hsù x^^cifft. Id eft, Naa:ra 8c Charmione. De fidis<br />

amicis dici folitu fcripfit Zenodotus,quiqî non dubitarcnt uel<br />

mortis comités eiïè amicis. Naara & Charmione duae crant<br />

Cleopatrae reginac pcdiiTcquac, qu« ipontaneam Cleopatrac<br />

mortem funtimitatac, ac femiuiuac repertac fimt, dominae iam<br />

mortuac coronam capite <strong>de</strong>lapfam reponentes.<br />

Qiii drca falem oC fabam. - Plutarchns,<br />

n^/ xKût nffù Hiietuoc. Id cfti luxta falem & fabam. In eos diccbatur,qui<br />

fc fimularent fcire, quod ncfcircnt. Si qui<strong>de</strong>m diuini<br />

rcfponfuri,fabam & falem apponebant.<br />

Salem ÔC menfam ne prsetereas* Or^j«»*<br />

a-kc^ T^¿m¡0cp (M TíoifcÁaivap. Id eft, Salem &: mcnfain<br />

ncpractcrcas. Id cft, ne ncgligas amiculorum confuctudincs,<br />

c s


aut ne uîolcs aniicitix iura. Nam bis rebus olím eoncílíabáii*<br />

tur amici.<br />

SuUís. Intcmpcftíua bcncuolcntia, nihil à<br />

íiniultatc dííFcrt.<br />

Akcu^©* svvût hì\p Aiaetpí^^. Id cfl, Par odio iniportu^<br />

na bcneuolentia. Quadrabit in cos, qui dum oíTiciolí ílu<strong>de</strong>nt<br />

effe,non habita temporisrationc, noccnt, aut moleiìi funtfe-<br />

. dulitate,ueluti,qui non apto tempore obiurgantamicum, àur,<br />

qui imniodicis & intempeiHuis laudibus conciliant homini<br />

inuidiam. Autpecuniam fuppeditant adolcfccnti, qua fît dcterior.<br />

%yfthenétMs^ Non funt amid,amíd,quí dcgunt procuL<br />

^l'Kût vàlûvtiSifn iiffifj (pi\oi. Id eft, Haud funt amici,<br />

amici,qui dcçunt procul. Prarterea uulgò fit,ut iìmul atqj e có-<br />

' fpe^ neceflarioRim IçiunuH rumiis,nercio quomodo obrepac<br />

"òbliuio quaedam familiarium, ut id iam omnibus in ore fiti<br />

Qmfemotuseftab oculis, eun<strong>de</strong>m ab animo quoque femó-<br />

' • tum effe. ^<br />

^Afiñottl Multas amídtías filcntium dircmit.<br />

' Vû'KTiàs fi\ÍM kTtgûffHyagtcc Id eft. Multas amiciéiaf<br />

lîlentium diremit. Admonet adagiiun, afsiduo conuiihi ac<br />

frequentibus alloquiis nccefsitudines ait, intcrmifsione & abfentiadiffolui.<br />

Silentium enim hic non iîmpliciter lîlentium<br />

iignificat,red illud iîlentium, quum quis non appellac ac falu*<br />

^ tat amicum.<br />

Thc9mt. ,, Abrjt 8c taufus in fyluam.<br />

îSa \t; V w. Id eft, Abiit & taunis în Tyluam.Paftorale<br />

prouerbium,allegorìa fubturpicula, (ígnifícás diuortiu,<br />

acneglcdum ucteris amicac.<br />

Vbi amid,ibi opes*<br />

• Plantas in Trucu.Verum eft uerbum,qilod mcmoratun VM<br />

amici,ibi<strong>de</strong>m & opcs.Senfiis cft, potiorcs effe amicos, quarrt<br />

• pccuniam:&aduita:praciîdium plus habere momenti amicos<br />

citrapecûniam,quàm abfq; amicis opes.<br />

^^nlGtll Vfcç ad aras amicus.<br />

MtXfiT^ f HfM, Id eft, Víqí ad aram Tum amictií.<br />

Admonet prouerbium nonnunquam, quo confulamus aniico-<br />

Üim commodis,corumá; uoluntati morcm geramus, fas ui<strong>de</strong>ri<br />

paulttlam à reâo <strong>de</strong>fleólcre.Ycruüi catenus,ne propter homt-^<br />

• ncm


A M I C I T I Á.<br />

Sem amidjm,numinis rcucrcntiam uioIcmiK.<br />

Amicorum cft admoncrc mutuum.<br />

Scntcntia proucrbialis uidctur^quam Icginius Ilia<strong>de</strong>.<br />

A yíxÚH 3 TJra^íttf «¿r/f Xn// Waufg, Id eft,<br />

Bonm eit aftatus amici, Admonitoris.<br />

Hanc licet iirurpare^ii quando dicemus amici munus cflc, ut<br />

amicum fi quid eiTet,liberius admonear.<br />

Animo «gròtanti medicus cft oratio. ^ PhtmhHS.<br />

"^vyut víKTifffHf Hffifi ixT^o] -Aoyo), Id eft, Animo aegroto mc-.<br />

dicus eft oratio.Huc allufit Horatius:<br />

Sunt uerba & uoces,quibus hunc lenire dolorem<br />

PoAis>& magnam morbi <strong>de</strong>peltere panem.<br />

Fidus amicus.<br />

Fidus amicus non eft pofthabendus gennano.'<br />

Homerus OdyflT. 0.<br />

Hr/f TXT* HJ Wcti^^ kviig K\Xt^to¡A


Cum amico non ccrtandum aemulationc.<br />

Cum amico & bene merito non eli lufcipiendum certament'<br />

ne quid obfcuretur amicitia, propter xmulationemhuiufmodi,comitcm<br />

contenrionum.Id innuit Homerus OdyiT.ô'<br />

tlîai)(fû^hov-Ti fAxxono, I<strong>de</strong>ft.<br />

Quis nanq; benignus cum hofpitepugnet.<br />

Hcrodou ^ Queruli in amicitia. - ^<br />

HS (p(\lKv ìsH. tì/fi/W.Id eft,Q^queruli funtîn<br />

amicos,nòn funt ad amiciriam idonei-Conniuete ad amiconi<br />

iiitia,hacc res 8c iungit,iunÛos & feruat amicos.<br />

Lingua amicus.<br />

PiTtò yXuijHs (pi-K©-. Id eft. Lingua amicus, qui uerbis often*<br />

dit non re praeftat beneficium.<br />

Theognis, , jFelidtas multos habct amicos.<br />

ivTuxt'X TTüiivfiTii^, Id eft, Felicitas multos habçt amicoj.<br />

Notior eft fententia,quam ut requirat interpretem.<br />

Citerò. Ocuh'sfcrrc,inflnu,incapitc.<br />

Prouerbialia fimt <strong>de</strong> iIIa,ocuIis ferre,in iinu fcrrc,ii quem iniigniteramat,fbuetq;.<br />

Tranilatil à matribus tenere liberos fuos<br />

amantibus,â quibus non dimouent oculos, folicit« ne quid illis<br />

accidat incómodi,geftant4; in iînu atq; in complexu, Non<br />

difsimileeft,quod eft apud Platonem lib. <strong>de</strong> repub.io. 'óh reut<br />

MifaTiati JTtg^f tf Id eft, Super capita ferre.<br />

Fclidum multi cognati.<br />

Id hodie uulgò dicunt,Locupletum plurimos efle cognatos.'<br />

Tu/üuf. Amicus ccrtus in rc incerta cernitur.<br />

. Quo fignificatum eft,amici fi<strong>de</strong>m m rebus adueriîs explicari.<br />

TlHtarehu4. Ollx amidu'a.<br />

XuTf^vf f/A/rti. Id eft,Olla; amicitia.In amicos iftQs uulgares<br />

quadrabit>quos patina non beneuolçntia conciliât.<br />

xXrißiies. Viri infortunati procuj amid. , ^<br />

Avisos KûCfwç , Id eft. Viri fît*<br />

in malis, amici funt procul. Notât mores amicorum uulgarium<br />

, quihirundmum ritupro ratione temporum aduolant<br />

ac <strong>de</strong>uolant, aduolant, ubi res fecunda:: <strong>de</strong>uolant, ingruentc<br />

tcmpeftate.<br />

Phttdrchns. Plures adorant folem orientem^quam<br />

occi<strong>de</strong>ntem.<br />

PAwVi 7flOffKVV9fft roii n-MOil èiV^l'xWCÌfJ» H AvV^fTÄ.Id eft,<br />

Plurci


A m o r . 45<br />

Plurcs adorane folcm oricntcm,quàm occidcntcm.Iuucni magis<br />

adii acretiir, quàm fcn i.<br />

Adfclíccminflcdcrcparíctcm. ^niloph.<br />

Hf« rc/j W2S¿JùtJcvtoc -roixep ptnr«//. Id cft, In fcliccm parielem<br />

ucrgere. Ariftophanis interpres tráflatum exiftimat ab iis,<br />

qui naui uchuntur , qui fi quando nauis alterum latus fluéhi<br />

imprimatur, protinus in altcrum lams tranfcurrunt, quod allius<br />

cxutabundis.<br />

Nudaeglorix. HotAtm.<br />

Admonet,ut nihil intcr amicos fiftum autfiicatum fit.<br />

Sapientes tyranni,fapientium congreíTu. PUto.<br />

Toffo\ 7v^ou/voi TWif fftwnatqf, Id cft, Cómcrtio fapientiuip<br />

princeps lapit.<br />

An^icitias immortaics elTc oportet- ThUìuu<br />

Verum co tedicrc mores mortaliu, ut fimuUatcsfint immortaics,amicitia:<br />

plus quàm uitreac.<br />

A M O R.<br />

Caunius amor. DUptnUnuu<br />

y^ccóviQ- íf Mf. De foedo amore diccbatur. Bilis Caunum fra- *<br />

trem impotenter adamauit, à quo quum eilet repulía, ßbimcC<br />

ncccmconciuit.<br />

Liherorum amantior,quàm Gello.<br />

raxw cft,Puerorum amantiorGcllo.Dici<br />

folitum uel in cos,qui morte prematura periiiTcnt, ucl in cos»<br />

qui mira qui<strong>de</strong>m charitatc filios profcqucrcntur, fcd cofdc indulgcntia,dcliciisq;<br />

corrumperent.AiuntGcllo uirginc quampiam<br />

fuiilc,quac puella adhuc,uita dccciferit.<br />

Iniuria folui t amorem.<br />

InGraecorumcpigrammatibusproucrbii titulo cìtatur, ifgis<br />

iitó/cu ccTiVffi. Id eft: Iniuria fiuc cótumelia foluit amores, quòd<br />

contemptus amor placnmq; uertitur in iram^ira in odium.<br />

Manfum ex ore. LhììUhs.<br />

Quos tenere amamus,his manfum ex ore dare dicimur,quod<br />

i matribus ac nutricibus mutuafumptum cft.<br />

Medullitus>oculitus. pUms.<br />

Intimum affcókm ucteres uariis modis exprimcbant,cx cor-<br />


46 A M O R/<br />

piato. Vt lupus oucm.<br />

ìli ¿¿¡voi fiKH, 1 d eft: Vt lupus ouem amat,qui fui com-<br />

. modi gratia iìmuiat amorcm.Nam is uulgò dicitur amor, cum<br />

rcucraiìtodium.<br />

piHtdrchus. V t Phr y gius amauit Pieri am.<br />

Plutarchus in lib. Pifl yv^aunSf// ¿(trw.t/, oilédit ad fuam ufq;<br />

«tatem durailc confuetudinem, ut uxores optarent iic amari i<br />

uiris «f f f ifáí^Jí ^/if/ofy id eft : Qucmadmodum Phry^<br />

. giusamauitPicriam&c.<br />

fíomerus. Ceftum habent Venetis.<br />

habere dicuntur, qui nouis modis quclibet<br />

in amorem fui pclliciunt, luno cócubitura cum fuo louc,<br />

Venerem adit, atq; ab ca cingulum gratiarum & amonun reconciliatorcm<br />

commodato petit.<br />

X>iogmt(mui. Exafpe(flunafdturanior#<br />

tic TT» é(fü¡cif; ycc¡ ylyvv^ Id eft. Amor ex<br />

ui<strong>de</strong>ndo nalcitur mortalibus.Senarius prouerbialis, admonens<br />

oculos amorem potifsimum conciliare. Non enim amatiir incognitiun,ex<br />

conuiòèu oritur amormntuus.Et ocuUprccipuè<br />

^ iuot ad amandunt ilices.<br />

/Homerus. Adcunantis tenere.<br />

In eum, qui tenere dibgit quempiam uel adamat magis, ita<br />

utnonpatiaturuel leuiísimis incommodis ¿quoquam affici»<br />

non infcite torferis illud Homeri Iliad.-^.<br />

"OS ÌrifMTMg<br />

raJJs (Xüiocy ÍÚ' nJÍí XÍ^ítcu vzvtí. Id eft,<br />

Non fecus.atq; genitrix<br />

Mufcam arcet puero fomno officíofa cubanti.<br />

Paruus femper tuus pullus.<br />

' w kù ffo\ wóoxQ-, Id eft,Paruus femper tuus pullus.Conueniet<br />

in eos,quitamctíi natu grandiores, tamen uerboru <strong>de</strong>liciis<br />

aíFeééant ui<strong>de</strong>ri iuuencuU.<br />

/ . Aureas compe<strong>de</strong>s.<br />

£>to^au:s. wiAat.ld eft, Aurear compe<strong>de</strong>s.Dieitur feruitusfplen<br />

dida &amabilis,qualis cft in aulicorum uita.<br />

PÍMi^ch. B Creta raptus.<br />

Apparet funiuum amorem , his uerbis olim íígnificamm<br />

fuiíTe, quòdaliquoties iliinc uirgines i negociatoribus auèherentur.<br />

Cap


A N C E P S. 47<br />

Capite gettare. .. , ^^^<br />

: ZiTi rcus H^fcfKóii Id cft, In capitibiis circunfciTC.<br />


genus, ÍÍ cui parentes opulenti uita cicccflerint, partim ercraciatur<br />

morte fuorum, partim gau<strong>de</strong>t haereditatis obucntu atq;<br />

accefsione libertatis,conuenict illud Odyffex T.<br />

rA// ¿/uac i{gù tAt ff(fit. Id cífc<br />

Lxticia huic moerorq; fimul praccordia cepit.<br />

iuueMl Plus aloes^quàm mellís haber*<br />

Apuleius in Florid. Verum ucrbum eft profetò quod aiubt,'<br />

nihil quicquam tam profpere diuinitus hominibus datu, quin<br />

& tamen admix tum fit aliquid difficultatis.<br />

LucUnus. • ,<br />

T/ TTfWTj//,« T/ Id eft, Qmd pnmum aut ultimum?<br />

Qupties aut rerum copiam tantam iignificamus, ut hxfitemus<br />

un<strong>de</strong> potiisimiun exordiamur. Aut quum perplexi dubitamus<br />

quid primum agere <strong>de</strong>beamus.<br />

PMh$. Etiam capillus unus*<br />

Etiam capillus imus habet umbram fiiam. Quantumuis pufit<br />

liim comodum iuuat,quantumlibet exiguum <strong>de</strong>lidum nocet.<br />

Vtroque nutans fententia.<br />

Zenodotus. ¿^{^¡^j^^j yvw/uoi.ld eft,Vtroq; claudicantesfententiae.Cònuenict<br />

utiq; in hominem lubricac fidci,& incertamm partium,<br />

fíomerfis. Volens nolente animo.<br />

Ekw^ oiknov^i yt ^vixh. Id eft, Volens inuito fané animo.<br />

Nonnunquam <strong>de</strong> ambigente animique incerto dicitur.Tu uoluntate<br />

coaäus es tua.Terent.in Andria.<br />

Nolens uolens«<br />

Euripi<strong>de</strong>s in Hecuba :<br />

OiTif Ti ngù eÍKKéf. I<strong>de</strong>ft:<br />

>\tque ille nolens pariter ac uolens.<br />

Vnica filia duos parare gerieros.<br />

Vbi quis i<strong>de</strong>m beneficium duobu? limul pollicetur, aut pro<br />

co<strong>de</strong> officio,quod alteri prxftiterit,á duobus gratiä repofcit.<br />

Inter pueros fenex.<br />

E^ wiUffi fit^v yiguf/. Id eft, Inter pueros fenex. Conueniet<br />

in hominem grandiufculum, maiorem, quàm ut puer uidcri<br />

pofsit,minorem,quam ut uir.<br />

Aut cucurbita^ florem,aut cucurbitam.<br />

H Hftváf/y H Uo-haKvirduf, Id cft, Florem, aut cucurbitam. Id<br />

perin<strong>de</strong> ualet quafi dicas,aut mortem, aut uitam, aut lucrum,<br />

aut damnum. Inccrtum autcm, utrum mox euancfcat, an ños<br />

cucurb


A N C E P S. 49<br />

cucurbitam (it paritimK.<br />

. Aut Plato philonílTat,aut Philo platoníflat. J^jeronymus<br />

i5rA¿»:7ct;y//«. Per allegoriam tor <strong>de</strong> illHihrtbus.<br />

^ucri poterit ad quofuis inter fcfc uehementer iimiles.<br />

Aut oportet tragoedias agerc omnes, ^^rchelaw.<br />

autinfanire.<br />

** -mJivJxi^u fñ'Kccrxo'Kai;, I<strong>de</strong>ft, Aut furerc<br />

oportet, aut ^ere tragoedias. Dici íblitum <strong>de</strong> lis, qui femper<br />

quafiftupent fngcnrquc,Ä: ncc gaudcrc pofliint ck animo,ncc .<br />

dolere. Porrò tragocdia uehementifsimis conftat aiFedibas,<br />

ita ut tragoedias agere, ui<strong>de</strong>atur eíTe quiddam infani« fimülimum.<br />

Oportet teftudinis carnes,aut e<strong>de</strong>re, v/f/Äaww.<br />

aut non e<strong>de</strong>re.<br />

H M X^-KWVHS Lf'.x r^ocyHp tpxy^p. Id eft, Teftudinis<br />

carnem aut edas, aut non cdas, Addunc teftudinis camern, fi<br />

modicè edatur, ucntris tonnina faccrc : rurfum Ii copioic, lenire.<br />

In cos,aut docet literas. Zenodom.<br />

"H T^/ 'j\Qvhií\íí , ì!f Mccffìiii y^ifiucìjoù, Significabant olim<br />

euipiam omnino malo círe,tametíi panim liqueret,quid rerum<br />

agcret. Id hac occafionc ucnit in uulgi fermonem : Athcnienfesparum<br />

fcliciccr aliquando pngnauerunt aduerfus Siculos,<br />

pcnnultis occiiìs atquc captis, qui i\iga rclapfi redierant Athcna$,rogati<br />

quidhic aut illc fa:cret, rcipondcbant : Aut pcriit,<br />

aut docct literas : nam captiui, Siculorum filios literas docerc<br />

coaäifunt.<br />

^ Aut quinci bibc,aut tres,aut ne quatuor. xAthcnáM^^<br />

H arti/Tt wlv^ji/y n rptx^H /xìt -rvrjeefcc, Id eft,Aut quinqué bibe,aut<br />

tria, aut ne quatuor. Praricribit modum dilucndi uini.<br />

Hxc autem temperatura maxime placcbat antiquis, ut quinq;<br />

rniii cyathis,duo addcrentur aquie,aut duobus unus.<br />

^ Excubias agere in Naupacfìo. Zenodotus*<br />

^fìffìicrcu V vouf^reiiijaj, Id cft,ExcubarcNaupa6èi.Achiui capta<br />

Naupafto, Paufaniam excubiis, cuftodiacquc pracfcòhmi<br />

intcrfeccrunt. Vn<strong>de</strong> res in iocum uulgi ui<strong>de</strong>tur abiiflc, aduerüiscos,<br />

qui pcrcunt ignauia fua. Aut, qui munus odiofunxac<br />

plenum diioiniinis adniiniftrant.<br />

d Q^oc


Quocunquc pe<strong>de</strong>s ferent. A<br />

Quíidrabit, ubi nihil certuni fpcftatur, ad quod noftri diri-*<br />

gantur conatus. HoratiusinOdis:<br />

Ite pe<strong>de</strong>s quocunquc ferent,quocunque per imdas.<br />

Theo^nis. In triuio fum.<br />

E// èfA "KoyifffMi/, I<strong>de</strong>ft,In triuio funi confîlii.ln eos<br />

qiû dubitant,quique incerti funt animi,ha:íitantcs,quid potifíímum<br />

cligant.Nani uiam pro ratione coníilii fréquenter apud-<br />

Grxcos autores rcp crics.<br />

Andpitís confílíj.<br />

Adfígnificandum hominem perplexum, Sí ancipítis fententia:,fufpcnfumq;<br />

animo,congruet illud Homcr. Iliad. E. I<br />

Miív^yvf y cum riyH^ h((3ivs ct7^ccvj@r, I<strong>de</strong>íl,<br />

In medio terrae fimul & fteUantis Olymp i.<br />

Andpítís animi.<br />

Animus anceps & incerti coníilii, indicatiir hoc uerfu, qui<br />

cft Iliad./.<br />

â^txôà 3 f^^i LúífflH fftw cp ficiivcvjl*<br />

Huc animus mihi uerfanri inclinabat & illuc.<br />

Sul¿


A P E R T E ET CRASSE. it<br />

Nauis aut galcrus.<br />

li\oiciJ H Uiu^H. id clt, Nauis aut galerus. De re ancipiti dicitur.<br />

Nec inuenuftè dicctur in cos,qui cultu,monbusque diucriàm<br />

pcrfonam prap ic fcrunt.<br />

Tcrtium caput. PlHtctrchuu<br />

Tf/T* H.'tfcc'KN. Id clt, Tcrrium caput. In onerum baiulos diñiim,qui<br />

non humcris niodò,ucrùm & capite gellant onera.<br />

Triceps Mercurius. philochom.<br />

Tg^Hif ^A®- .Id cftTnccps Mercurius. Diéhim uidctur<br />

Ìnambiguos,ancipitcsq;,aut in uchementer ailutos.<br />

, Pfecasautros. Dìogmianuu<br />

. i'tKaf H Id eft. Plecas aut ros. In crebrius cxpucntes<br />

di


iz A p P R o B A N D L<br />

faucrct, polliccm premcbat : qui minus faucrct polUccm conucrtebat.<br />

x/Sf\ïionl Album calculum addcrc. Et fímilcs fígurx.<br />

A^ìtiùf w(û^(ivat. Id cft, Album calculum addcrcj<br />

Proapprobarc fubmdc Icgimus apud doâos. In<strong>de</strong> fiunpmm,<br />

quòd antiquitus mifsis in urnam calculis, ita fcrçbanmr á iudicibus<br />

fentcntiae, ut albis abfolucrent, nigris damnarcnt. Qui fî<br />

forte fortuna fuiflent aequales; tamen liberabatur reus.<br />

' tíoratlus* Creta notare. Caibonc notare.<br />

Creta notare, pro co quod eft approbate, & Carbone notare,<br />

quod eft damnare.<br />

fíertodus Momofatísfacere.<br />

' Tw fíM/iiM Id cil,Momo fatisfacere. Prouerbialis eft<br />

hyperbole. Heiìodus in Thcogonia Momi cuiufdam meminit,<br />

qucm aie, Noâc matre, Somno patre progenitimi. Huic Deo<br />

mos eftjipfum qui<strong>de</strong>m nihil operis acdcre,ied aliorum Deorum<br />

opera curiofis oculis contcmplari, & fi quid eft omifllim, aut<br />

perperam faâ:um,id fumma cum libertare carp ere.Nam ^tw^u®-<br />

Graecò rcprchcnfionc fonat.Ergo prouerbii fpeciem habebunt<br />

omnes id genus formulae: Haud dubitem tccum,uel Momo iudiccj<strong>de</strong>certarc.<br />

Inculpatior cft eius uiri uita, quàm ut uel Momus<br />

ipfe poísit carpere. Hacc uel Momo ipfi fatisfaciant.<br />

Ccllm, Pedibus in fcntentiam difce<strong>de</strong>rc.<br />

Non eft uiri prudcntls, quicq iid uxori libuerit, protinus in<br />

illius fcntentiam pedibus difccdtre. Aut par eft, ut afFeôusia<br />

rationis fcntentiam pedibasdifccdat,non contri.<br />

Omnc tulit puncflum. Omnium calculis.<br />

Legimus pro eo, quod cft omnium fententia ^ comprobatione.<br />

Horatius:<br />

Omne tulit puaâum,qv.i mifcuit utile dulcí.<br />

Vno ore.<br />

Vno orc,pro fummo crnfenfu, pafsim apud autores obuium<br />

eft,ut Terentius: Vno ore omnes,omnia bona dicere,<br />

Vt Phidix fignum.<br />

Quae primo ftatim afpcCèu probantur omnium fuÉfragiis, ut<br />

Phic liae fig^num piacere dicuntur.<br />

thcomis, . Ne lupiter qui<strong>de</strong>m omnibus placet*<br />

' Ov 'j yÁp c ¡wt Oì/Tt/«^ -wccvjixs ècv(fiv


A R R o G A N T I a: Jf<br />

Hodicq; uulgò dicuntí Nemine inucniri qui fatiíFaclat omnibus,nam<br />

alia aliis probantur. tyfrlfloph.<br />

Scmumhauducho. ^ ^<br />

hK ccyu. Id eft,Seruum ego hand nelio,Nifi,qui prius<br />

pro carnibus certauerit, Cercamine in nauali. Id eft, Non admitió<br />

femum,niíi multis ma^nisq; fpeftatum experimentis.<br />

Si tibi amicum.nec mihi inimicum«<br />

Plato in Tbeaeteto:AAA* ti oì/rus w ^ioAußiirot (f t\otí-,(}V£^ \(*ot<br />

^Xßi'cif fctffw et mraefatfii^x^cfíívotÁá. eft. Si iftud tibi amicú Theo<br />

dore,nec mihi eft inimicum,quemadmodum prouerbio dicur*<br />

Hoc eft,Si tibi res placet,mihi non difplicet. Vfus erit, quotici<br />

alienae obfequimur uoluntati.<br />

ARROGANTIA lACTANTIAtijrE.<br />

Sineutincolumis re<strong>de</strong>at.<br />

Habet proucrbii fpeciem, quod cft apud Thcocritum in<br />

Hodoeporis:<br />

E/Ä AÍy' U7t Jiiy^s^HS^ W/tW ùs 'syi'KtiJ otlíts<br />

^uvTccftí,, I<strong>de</strong>ft,<br />

Die age,fi quid dicis,& hofpes ut un<strong>de</strong> profc£his<br />

Viuus eo re<strong>de</strong>at, permittito. Sic & hodic dicimus üs, qui"<br />

verbis <strong>de</strong> coniütiis fcrociunt: Eia,fine hominem uiuere.<br />

Arcem ex cloaca facere.<br />

Quiremhominemuenihililaudibusmagnificisattollut, di<br />

cuntur arcem ex cloaca faccre.Tullianum eft.<br />

Gallus in fuo fterquilinio multum poteft. Seneca.<br />

In alieno timidiores fiunus omnes, in fiio quifq; regno ferociorcft<br />

Äranimofior.<br />

Tollere aiftas. zuuena!.<br />

Traflatum ab auibus criftatis,in quibus criftae creéHores alacritatis<br />

atq; animorum indicia funt.<br />

Attollere fupercilium.Ponerc<br />

fuperdlium.<br />

In his pars animi, his negamus, annuimus.Haec maximè indicant<br />

faftus.Superbia aliubi conccptaculum,fcd hic fc<strong>de</strong>m ha<br />

bct.in cor<strong>de</strong> nafcitur,hic fubit,hic pen<strong>de</strong>t.<br />

Nauphracftontueri. ^rifloph.<br />

^otif^ocKToir ß>-h\7r


54 ARROGANTI A.<br />

foramina, oculomm inftar,pcr qu« remos inferunt. Vndcnc^<br />

lut acnigmaticè diftum, Clafsis more intueris. De his, qui latís<br />

ac prxgrandibus, auttoruis Äcminaculis oculis quempian»<br />

afpicerent.<br />

Tollere cornua.<br />

Pro eo,quod eft,animo efferri.Tran (latum à pecorihuj quae<br />

cornibiis minantur. Ouidius-.Tunc paupercomua lumit.<br />

Arrogantía non ferenda.<br />

In cos,qui intoleranda funt arrojgantia, non infcitè torquebiturillud<br />

OdyiT.o.ab Eumaeo dictum in procos:<br />

tüfj Tt ß'lH Tt ffM^iüt' ¿iOCVOiJ ÑkH, id cft,<br />

Horum uisq; animusq; ferox,contingit olympum.<br />

fíorat ^^ P^^^ metire.<br />

Monet adagium, ne quis fe dilatet ultra conditionem fuam,<br />

néuefeipfumex aflcntatorum laudibus, aut uulgi opinione,<br />

áut fortuna: fauore, uerùmpropnis ac ueris dotibus animiquc<br />

uirtutibus xftimct.<br />

, ^ Vitra peramfapere.<br />

^Tí^i-rlwTffHiMtf (^¡ovif). Id eft, Vitrapcram cíTe folicitutn.<br />

Quadrabit uel in paupcrem, uel in philofophum,fed praccipac<br />

ín Chriftianum quem lefus uetat cogitare <strong>de</strong> craftino.<br />

%yrrlßoph. Vi<strong>de</strong>berís.me uí<strong>de</strong>ns, plane<br />

Martern ui<strong>de</strong>re.<br />

y^i ¿cvTtnfvs M^ns fi «¡IwJlá eft,Martem ui<strong>de</strong>re me,'<br />

ui<strong>de</strong>beris palám.Dc Iiis, qui fe ftrcnuè pollicebátur opitulaturo$,ac<br />

Martem quendam aíluros.<br />

Hamaxiaca.<br />

A.«.if//¿


Campana fupcrbía. r«//iW.<br />

¥clicitatis coincs cflc lolcr fcrocia.Campaniam autem Itali?<br />

quondam iùiiTe regioncm longè beatiísimam tcftantur turn<br />

TBiliicomplures, tum Plin. lib.j.cap.s. Conftatautem Capuam<br />

olim cum Roma dcprincipatu concertafle. Hinc Campana fu<br />

perbia,& Campana arrogantia in prouerbium uenit.<br />

Dea excogítauít,<br />

Ariftophanes in Equitibus:<br />

fxiif vcHfJtx 7HS 3 fi'^W if^fi» Id eft,<br />

Excogitauitdca,meum fed furtum erat.<br />

Non fine prouerbii fpecie diáum eft in Rhetores,qui apud po<br />

pulum iaaabanc,Minerua ipfis quod fua<strong>de</strong>rent«iiliiìè in men<br />

tem,& tamen rerum geftarum gloria fibi uindicabant. Color<br />

iumptus eft ex Homero, ubi quoties fa^i ratio reddi non po-<br />

-teft,Pallas dicitur fuggefsifle.Pallas Athenienfium cratprote-<br />

¿hix.Comicus autcm iocigratia,pro vr^ay^ioc pofuit «AÍ^tw?»<br />

notans Cleonis rapacitatem.<br />

n Laureolam in muñaceís quacrcre.<br />

. M.Tullius in epiftolis ad Atticum: Bibulus cocpit laureolam<br />

in muftaceis quxrere.hoc eft,ex friuolis negociis captare fama<br />

haudpraeclaram ñeque magnifican!. Eft autem muftaceum fimuftaceus<br />

libi genus, cui aliquid additiu" <strong>de</strong> uirga lauri <strong>de</strong>-<br />

/ifum,ac <strong>de</strong>coquitur fuppofitis lauri foliis,ut indicat Cato lib.<br />

dc Agricultura.<br />

Palmaríum facinus«<br />

Palmarium facinus,pro infigni ac triumpho digno, dixit Te<br />

rcntius in Eimucho : Tmn hoc alterum id uero eit ,^uodmihi<br />

puto palmarium.<br />

Pulchrum fcpulchri elogio.<br />

Non ui<strong>de</strong>batur in prouerbiorum clairem referen du, nifi nominatim<br />

prouerbii titulo referretur apud Procopiii lib.<strong>de</strong> bello<br />

Perfico I. Mihi autem antiquum placet prouerbium, quàm<br />

-pulchrum eft in fcpulchri elogio imperatoremaílcribi. Qupfdam<br />

nouiqui in extremo uit« magnis impendiis re<strong>de</strong>merunt<br />

galerum cardinalirium,ut in fepulchro ritulus aflcribcretur.<br />

Plianiacianua.<br />

^ctviif Euftathius in OdyíT.ij oftenditdiftum <strong>de</strong>iis,<br />

quifimulant fcfc congcftas opeshabcre, qua: nufquam funt.<br />

Duftum à Phama quoda,, quifallam dc feprarbueritopinio-<br />

Li V d if. nem^


ncm, quaiï multam diuitiaram uim domi conílrufitam ac reí<br />

conditam liabcrcr,<br />

ShîIps. , Sy b^itae per plateas.<br />

^ubaipí-i^ (^tx nrKxTtlocî. Contri iTiiluoiîiiç îngredicntcspcr<br />

uiam, fcfcq; uelut oftentantes. Sumpmm à faftu, luxuque Syf<br />

baritarum.<br />

Cícadíspicní.<br />

T'cijlrwtf kvct^wTot, Id eil,Cicadiç opcrti. In glorioibsac Ibil<br />

tos olim dicebàtur,aut obfolctis ac iam <strong>de</strong>litis utentey.<br />

^thcMUis. Ex Aca<strong>de</strong>mia uenis.<br />

AnœMuIÔ'ciJ íÍK^s.ld eft,Ex Aca<strong>de</strong>mia uenis. Defcucio Se cS<br />

pofito feu doàèo.Sumpta á Platonis fchola,<br />

Ingredi lunonium.<br />

^otMliiJ kpcüoy t^^rvrAíri'Wí'/'. Id cft, Ingredi compHcatuni<br />

lunonis facram. Diftum apparet in faftuomm ac lentum quo^<br />

rundam inceflîim.<br />

^rijiofk Summisunguibusingrcdi.<br />

lÉ.n ¿¿nfwifhvxutf, Id eftjSummisungulis.ín co.s,quî auidios<br />

aufcultabant. Nam ii folcntfernet in iummo.s pe<strong>de</strong>s erigere.<br />

Simimis i^rediens pedum unguibus,in faftuofos.<br />

(Joelum territat.<br />

Vergiliusin Aenei<strong>de</strong> : Et cœlum territatarmis. Conuenîtiit<br />

minaces & feroces,Thrafonesq; magniloquos.Sumpta uidctur<br />

à bello Giganteo,&c.<br />

Ex uno multa facere.<br />

E/\vh TB-o-h-KÒi woi4(^cu,h\ eos, qui rem quampiam mînutîm<br />

fecabant.Qiiadrábit in eos,qui idc aliis modis uariant, utnoà<br />

iam unum,icd plura ui<strong>de</strong>antur.<br />

ThIUm. Cœlum digito attingere.<br />

Dicuntur, qui longe fupra mortalium conditionem acdü$<br />

proximi ciTe uidcntur.Cognatum illiiln cœlo ciTc.<br />

Suidai. louis fandalium.<br />

TS Jiilî eft, louiscrepida. Perironiam dicebatur<br />

in eum, qui magni qnippiam uidcri uellet, prc^tçr pnncipisalicuius<br />

familiaritatcm. Vclutiî quis infolcns n t ac ferox,<br />

quôd regius fit coquus, aut impcratoris fa telles, aut pontificiustonlor.<br />

Imperitus fubligaculo indutus^<br />

omnibu&idottentat»<br />

la


In eum, qui propter infolentiam, etiam incptifsimls rebus<br />

cfifertur.<br />

Fafluofus Maximus. DlogenU,<br />

In eumdicebatur, qui ííbi plus fads arregaffet<br />

in fapientia.<br />

Tanquam Äfgiuum clypcum abftulerít zWor,<br />

ítagloriatur.<br />

Sis ràìf\/i/ xgya ¿cffTFticc Hcc$


Thmws. Nc futor ultra crepidam.<br />

Id cftjNc qiiis dc his iudicarc conetiir,quae iînt ab ípííus prò^<br />

fefsionc aliena.<br />

Cxnci hafta.<br />

Carncus è piiella iicrius eft in iiirutn,annuente Neptitno, cui<br />

illud etiam donata eft,ne faucius ullis uulnenbus fieri, ferrovie<br />

occumbcre poiTct.Fcrunthunc certaiTe cum Apolline,pra:terea<br />

morem huic fuiilc,ut qui ad fefe uenerint,iuberet per fiiam haftam<br />

iurare.<br />

Gigantum arrogantía.<br />

Tiyivrwfí knFovoix, Vbi quis uiribus fuisfretus, temere, nulloqi<br />

confilio res non tentandas molirctur.<br />

Zenoiou Magis fibi placet, quàm Pelcus<br />

inMachxra.<br />

T/iiyoi (fiovèi fiÌKKoff N VHMÌ/S 'ÁFH rÑ/HÍÍÍXCÚ^QÍ, In eum compatit,<br />

qui prarter modum re quapiam infolcns eft ac tumet. Aiunt<br />

autem nunc gladium i Vulcano fabrefaôum, à dits dono datum<br />

fuiíle Peleo, uirtutLs illius ac prudcntia; fymbolum. Quo<br />

qui<strong>de</strong>m ille utcns & in prxliis & ucnatibus, confcquebatitr<br />

quicquid optabat.<br />

^tjB^uf. ^ HicRhodus.hícfaltus.<br />

AI/TU» TsuíniJiot, Vulgo iañatum <strong>de</strong> iis,qui fefe dc<br />

negociis iaóarent infolentius,cuius fi<strong>de</strong>s non extaret.Conue^<br />

met ite,ubi quis iubetur re pracftare quod alibi fe fecifle iaóèac,<br />

Atticusinportum.<br />

KiìiMS «í -KiiMct, In eos dicebatur, qui illic uirtutem oftentarc<br />

folent,ubi tutum eft,atq; ubi nihil opus eft. A* nautis Atticis<br />

fumptiim,quiportum ingreífuri, ofteñtandi fui gratia, magnifiée<br />

fefe gcrcbant,in ipfa re non perin<strong>de</strong> ftrenui.<br />

%/írchcÍ4Hs. Callíphancs.<br />

K«7iA/^»ám.Calliphanes,ridicula quœdamhuius nomini^<br />

ambitio,prouerbiali ioco fecit locum. Aiunt enim, huicfuille<br />

poëtx morcm, ut diuerforum carminum & orationú initia con<br />

fcribcret,ad tres aut quatuor uerfus eaq; pronunciaret, oftentaretq;,<br />

quo commentum ignorantibus, multifcius & eruditiis<br />

ui<strong>de</strong>retur.<br />

Bullatae nugar.<br />

Ventofa atq; inania,bullx diamtur. Perfius.<br />

Bu llatis ut mihi nugis Pa gina turgefcíit,<br />

y ino


Vino ucndibili fufpcnfa hardcra nihil<br />

eft opus.<br />

Id efV,Vcra iiirrus non cgct alicnis prxconiis. Aut res pracclatacper<br />

fc placcnt,ncq; dciidcrant cxoticam commendationem.<br />

SelhiTare. Suida»<br />

Prouerbialiioco diccbanturgiorioíí, faíluq; prxturgidi.<br />

Suidas admonet (umpmm á moribus Scili cuiulpiam,<br />

qui qufi re eíTetperquam tenui,tamen aíFedabat liaberi diues.<br />

Diuinum excipio fermonem.<br />

©«


6o KS PERI TAS.<br />

dctcrloribus Cratinus,aut cítant,morofam ac molcilàili.<br />

Thymbra uícffa'tans.<br />

Id cíli Thymbra uièlitantes.Adagio diccbantar,<br />

ucl qui tutius ac libcrius uitam agcrcnt, ucl qui moribuf,<br />

cilcnt parum blandisucl qui hilaritcr,citraq; folicitudincparuo<br />

contenti uiuerent,quòd thymbraherbx genus fit.<br />

Suidas. ScabroGor leben<strong>de</strong>.<br />

KovT^crf'Q' Titf W f I d eft, Afperior leberidc. Dc uehe-,<br />

mentcr afpcris 8c infuauibus. Nam lebcris Grajcis dicitur exuuium<br />

illud uel ferpentum,uel pifcium exuentium fene^bm,<br />

xArißoph. Totus echinus afper.<br />

AsTrtff TgacxJs.ln morofos 8c iniucundismoribus qua-»<br />

drat. Echinus pifcis 8c item Erinacius imdiq; fpinis obfeptus,<br />

ut nufquam impunè pofsis attingere. Eft 8c hominii huiufmodi<br />

genus,cum quibus nulla ratione pofsis agere citra litem.<br />

Durus alloqurjs.<br />

AtnktQ' ¿cv&^utt©' TiioaHyoiHiAocow, Id cft, immobilis alioquio.Duóèum<br />

á c3Era,quac tradando mollefcit.Atcäon auteiil<br />

dicitur, quod non qucathquefieri. Competet igitur in hominem<br />

cxorabiiem.<br />

FUnius. Echino afperíor.<br />

In hominem intradabilem 8c infuauibus moribus diäiim.'<br />

Metaphora fumpta ab animant^c, cuius duplex eft genps,terreftrc<br />

fpinis obiitum , 8c maritimum pinnata undiq; tcfhidinc ac<br />

fpinis obdudum,quibus fc pedum uicc uoluit,autore Plinio.<br />

Corinchus 8c collibus furgic>& ualliV<br />

bus <strong>de</strong>prímítur.<br />

Id adagium ubi nam pofsit eflc uftii,n6 fatis ui<strong>de</strong>o, nifi quif<br />

dctorqucat ad hominem intraftabilem, afpcro ingenio. Strar<br />

bo fcribit : Corinthios opibus & artibus egr^iisprsecclluiflic,<br />

cactemm rcgioncmillorum non admodü fuiíle feraceni, quòd<br />

inaequalis clFet & afpera,ac petricofa.<br />

Edam quercus bacchatur.<br />

Kot) Jl^vsfjictivcii Idcft, Etiam qucrcusMacnasfa£la<br />

cft.De iLs,qui uix dcliniuntur. Ab Orphei fabula, quercus fua<br />

cithara dcmulcentls.Mxnadcs liiiit mulieres afflatae Baccho.<br />

Agamemnonis hoftia.<br />

AyociÄii^vov©- W«. Id eft,AgamemnonisuiéHma.Q^nda<br />

in duros ac perfuafu difßcilcs diccbatur.In<strong>de</strong> natu,quòd Agamemno-


memnonc rem diuinam in Troia faâuro bos cfiùgcrit, iiixq»<br />

roto negocio comprehenfus,reduâus cil.<br />

Matíoloechus.<br />

UocTioXoixcs. Vulgato couitio dicebàtur Iuguritor,& in minimis<br />

etiam rebus exquiiìtus. Proin<strong>de</strong> quadrat in eos, qui per<br />

frau<strong>de</strong>m minimise rebus feâ^turcompcndium.Mcrula ait,<br />

Watiolœchus cflc cibi genus.<br />

Ne moue fcmicam.<br />

• M A Hc:¿(poí Mi. Vbi quis omnis ftrepims impatiens eft.'<br />

Quofdam ui<strong>de</strong>as ufqueadcò morofos,ut quicquid agas ofifendantur,etiam<br />

lì ftipulam duntaxatmoueas.<br />

A laflb rixa quacritun S enecä.<br />

Apparet didumin quofdam moroiìores,& ad rixandum<br />

procliuiores, non quòd ofFendantur, fed quòd alioqui animo<br />

malè affedti fint,ut funt difficiles ac fubmorofi, qmbus fortuna<br />

aduerl'a eft.<br />

Diffidlis uin<br />

AiiWf àcuìig rot^cc Kkif tigà ccvcuTióif iàrtitarù» Id eft,<br />

Forfan ôc innocuum culpet uir faeuus & acer.<br />

Hunc Homeri uerficulu olim in Demofthenem uulgò iaólaftim<br />

fuiilc, multorum automni teftimomis conftat, proptcreâ<br />

quòd accepta pecunia nonnimquam & malos <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ret, &<br />

oppugnarci bonos.<br />

Durus&implacabilís. Plntarchm.<br />

Tn hominem impendio rigidum & implacabilem rcûè torquebis<br />

illud Homeri Odyfll K.<br />

Zûi A Tts tp/ rnùïCiit ccKNKurQ' vcos Id eft,<br />

. Attibinonunjjuamplacandainpeóèoremenscft.<br />

. Plutarchus docct homines pratfraftos, 8c afperis moribus, &<br />

intra6iabiles,ccrasbólos uocari folitos.<br />

Scythamalus»<br />

Tanta erat barbaries ôc immanitas Scythicae gentis, ut ipil<br />

ctiam appellatio cciTcrit in proucrbium, quemadmodum hodie<br />

cru<strong>de</strong>lem hominem appellamus Turcam, & immane facini^<br />

Turcicum. Acfchincs in oratione Ji^fi<br />

^iû/xcu ffwcrcu^iy t\3iù (AH TU \oyoy¡¿f(!> H^à ^KVÚN K(€KU opti WCC^<br />

Ì^^Svcu, Id eft, Obfecro ut fcructis mc^nc^uc logographo, m»<br />

loqj Scy thac me tradatis,<br />

Ijic*


A S S I D V I T A S;<br />

Incxorabílís &durus.<br />

In durum 8c incxorabilcm competct illud ex OdyiT.i'?<br />

S


Taurum tollet^qui uitulum fuflulcrít» yer^if.<br />

Vi


tabundi,ncc fatis ob id attenti ad ea,quac coram aguntur."'<br />

^fißoph. , Prarfcns abfens.<br />

^ot^wi}cc7ioÀHtJLèi, I<strong>de</strong>ftjPrasfensperegrinatiir.In eiimdicendiim^qui<br />

non an'miaduertit ca,qu£ dicuntur, cogitationc aliis<br />

in rebus occupata.<br />

Vtrgil Auribus arrcdis.<br />

Qnadrabit in illos,qui iìtienter & auidè aufcultant, quaedicuntur,aut<br />

expeàant quid dicendum iìt.<br />

^thcTjMf. Erccti.<br />

Accommodiun erit, ubi iìgnifìcabimus aliquem toto pedore<br />

attentum ad rem quampiam.,Erigunt cnim £c totos & fummis<br />

nonnunquam iniìftuntpedibus, qui aufcultant, aut fpc-<br />

Öant auidius.<br />

Aufculta 8c pcrpcndc.<br />

Quoties iì^iiifìcabimus nos aliud diduros quod ad rem pertineat,quodque<br />

ratum ac certum futurum iìt, conuenict ¿lud<br />

Homer. Iliad. I.<br />

AAA^ J'i roi t^tw, ÌTV (pf^ff] ^¿AAw ffHift, Id cft,<br />

luno aliud quiddam,tu mente recondito,dicam.<br />

Hoc agc.<br />

Quum aliquem iubcmus elle attentum, dicimus : Hic etto,'<br />

aut : Hoc agc.<br />

Confulcndum,& confilrjs parcndum.<br />

Quum admoncbimus quempiam,ut uicifsim & redum confilium<br />

aliis <strong>de</strong>t & ab aliis accipiat, aut ut & fccum rem diligenter<br />

perpendat, & alienan) fentcntiam auribus atcentis audiat,<br />

non intempcftiuum erit illud ex Iliados 11. libro.<br />

AAA¿ CCVM§, òtvjòs TV w , 7ráQ\¿ r ¿CTÍTÍU, Id cft:<br />

Ipfe age rex bene confulito,&: parcto uicifsim.<br />

Ceram auribus obdis.<br />

. To'is f^fJiif \7fx\H(fii, Id eft, Ccram auribus oblinis-<br />

Qui recufant audirc uel acqua uel iniqua.Natum ab Vlyísis cera,qua<br />

fuas & fociorum aures obturabat.<br />

A V D A C I A^<br />

TádBue. Fortes fortuna adiuuat.<br />

Proptcreà quòd id genus hominibus fortuna quail fàucat»<br />

infcnfa iis,qui nihil au<strong>de</strong>ut experiri, fed ucluti cochlcac perpetuò<br />

latent ianra teftas.<br />

Animus


a u d a c i a : is<br />

Animus praefcns.<br />

* -Änimi pracfcntia utiJis ubique, proptereà quòd tîmiditas üel<br />

à confcientia uel ab animi paniitate uidcanir proficifci. Huic<br />

íenteñtiic fufFrágátur Homcricum illud ex Odyflcx<br />

Q>oCfociû\!\@' yàf ctvHg \ÌJ ixrâffitf oL^Âmif<br />

"Egyoifft 7-tAt^«, A ngù whi'tif aXKoht) XtìÙùi, I<strong>de</strong>ft;<br />

Omnibus uiribus potior uir fortis 6c audax,<br />

Sit licet horpcs,& è longinquis ucnerit oris.<br />

Animus hcptabocus.<br />

©iz/wf \7r/it(ûH@'JDc magno,Fortiq; Se inuiéio di6Kmi. Epithetum<br />

iiimptum à clypco Aiacis, quem HomcmsGraîcc hcptaboeon<br />

appellar, quòd feptem boum tergoribus eiTet obduâus,atque<br />

ob id impcnctrabilis.<br />

Aquapractcrfluit. ''<br />

'y¿tof wtifocf^H, Id eft, Perfluit aqua. Zenodotus & Suidas<br />

admonentdici folitum <strong>de</strong> co, qui nihil negotii rccuiàrct. Sc<br />

quidlibet quod mandatum eflet, cfFe£brum fefe pollicerctur,<br />

quippe ufque a<strong>de</strong>ò promptus ad quiduis fufcipiendum, ut nec<br />

nauimpcrfluentcm ingrcdigrauarctur.<br />

Martis pullus. lyfriííoph.<br />

• rw;r7¿//.Manispullum uocant, ad bella magnopere<br />

propcnfum.<br />

Alter Hcrctilcs. xjfrtílotcU<br />

Oí/7(^ HfXH?if¡{. Id eft, Hic alter Hercules. De uiro<br />

pr2eftrenuo,ac laborum tolcrantifsimo.<br />

Non í^ijrít animum.<br />

De co quine in afflióèifsimis qui<strong>de</strong>m rebusípcm aut coníílium<br />

abiicit,fed <strong>de</strong> recipiendo fe utcunque cogitat, appolîtè di<br />

cetur quod <strong>de</strong> VlyíTc dixit Odyf.B. Homer.<br />

AAAíi ív/'úí ffX^iÍHí virwjîôqo wfifCftJtivûg I<strong>de</strong>ft,<br />

Ac ñeque íic licct afflióhjs obliuia ccpit Nauigii.<br />

Ne quid moueare uerborum ftrepitu.<br />

C^i monebit aliquem,ne faeuis uerbis, ac minis <strong>de</strong>terreamr,<br />

quò minus cxperiatur, accommodabit illud Homeri ex Iliad-<br />

Y. ab Apolline diÄum Acne«:<br />

A'KK t^vs X^'KKCP ot-T&ç^âCy (XhA fft wafiffTûtp<br />

AÄVYXMCT: WNAFTJJ ¿CTOJPÏTTÎTW MOC OC¡(ÍH, I<strong>de</strong>ft,<br />

Quin rigido ferro magis obuius ito,nec imquam<br />

Te facuis diftis <strong>de</strong>terreat ille,minisquc.<br />

c In difc


In difcriminc apparet qui uin<br />

Dc re pericutofa difficiliq;,& eiufmodi qua: uîrum cordattim<br />

acftrenuum requirat,conueniet illud ex Iliad, N.<br />

Evú* OTYTI IEI\H «VNF CS T ' È / ^ I F I I ' Ô H . Id eil,<br />

Illic qui uir iners^qui ftrenuus ipfa docct res.<br />

Non ce<strong>de</strong>ndum malis*<br />

Si quando admonebis, non oportere ce<strong>de</strong>re uel aduerfariic,<br />

uel aducrfx fortunac inlultibus, aut non elTe certandum cum fii<br />

gitiuis,non infcitc dctorfcris illud ex eo<strong>de</strong>m libro:<br />

OVK icp V OtVXkV CTTlifk WkffOt ßk'K©' hi* \vt VKrißJ^<br />

AAAíVHi^t/Ä ytffWíi/Ä vMí^ àevjtàrdi. Id cft,<br />

Ne feriar iaculum ccruiccm aut tergo,fed ipfum<br />

Aut ucntrcm,aut pe¿tus feriat aduerfa fagitta.<br />

Gcllius. Achilles.<br />

Inílgni fonitudine duces , appcllabimus non inucnuftò<br />

Achilleis.<br />

Achilleum argumentum.<br />

Rationem & argiuncntum Achilleum uocabimus, quod fît<br />

infupcrabilc 6c iniòlubile.<br />

Qui cum contemptu uitxinuadunt.<br />

Ih eos qui gladiatorio,iìcut ait Terentius,animo quempiam<br />

impetuntjut autperdant,autperçant, conueniet illud ex Iliad.<br />

M. AYPÓFYOTJT 0V\AÍT ÁKJTÍT, Id eft, Similes agreftibus apris.<br />

Tradunt enimuiatoreshosprouocatosre^á impctcreprouocanteni.nec<br />

lancea uitata.<br />

Ne(^ terra: motus timet, necß flucfïus.<br />

Ariftoteles libro moralium Nicomachiorum tertio doccns<br />

eos,qui non habita uirtutis fed imnianitatc quadam nanirac ni<br />

hil oinnino formidant,nequaquam appclládos cflc fortes, fed<br />

fuuvô(>Jihs xj civûc\yHTifsyhoc cft, infanos &ihipido.sfenfu^;<br />

expertes', íÍh 3» inclût, ¿¿v-rts ^uavòfAJU'^ ^vj'kyNj^'yH f.o'ì'ii;<br />

IfoioiTO ¡XH-TH. (TÌiffi^XS (fCCff) ¿CÍ'KJIÍÍ, id<br />

eft, Fucrit autem quifpiam infanus ac doloris fcnfu uacans, ft<br />

nihil mcmat,ncque terrae concufsioncs,ncque fluöus,quemad<br />

modum <strong>de</strong> Celtispraedicant. Nihil enim horribilius mari com<br />

moto, terrae uerò concufsio uidctur infcronim ad fupcrorum<br />

fc<strong>de</strong>m, cmptionem minítari. Tanta autcm erat quamnciam<br />

Gallix Germaniacq; gentium immanitas,ut ne his quidcm terrcrcntur,quae<br />

maxime fuot natura horrenda,<br />

Impro


Improbitas mufcx. ^<br />

, In improbú & fubindc rcdcunte, etiam ii turpiter rcgellatur.<br />

Ex Iliad.xvii.Atq; illimufcac uim mtra praccordia miíít, Quae<br />

quauis <strong>de</strong> pelle uiri fit fa:pè repulía, Aífultat morfura tamen.<br />

AVXILIVM INFIRMVJV!.<br />

Lunx radijs non maturcfcít botr us.<br />

Plutarchus hunc louisfenarium ccuprouerbialem adfcrt,cfirfercns<br />

quòd luna,ouoniam radios habet imbecilliores, quàm<br />

fol,excitare poisithumores,concoqucre nonpofsit.<br />

Maw y A'/? ocvTcui if wo^ouvv^ ÍoT¡vs. Id eíl,<br />

Ncque enim his niger maturus efficitur botrus.<br />

Conuenit in eos, qui conantur quod ob <strong>de</strong>feéèum uirium non<br />

queunt perficere. Accc<strong>de</strong>t plus uencris,fi uolentes fignificarc di<br />

kiplinas humanas non prxftare felicitatem, dicamus, MU^TC<br />

y^g^Scc. In ahTcTcs fubaudiendum eft, «/(T/W» id cft,radiis.<br />

Pcrfluuiumtraduccrc. p^^^<br />

¿S ixiiicclii) TOiJ nTúJxíAcp. Id cft,TranfiTiitterc per flumcn .Diccbantur,qui<br />

difficultatcm explicabant rei,quam ineriiditiores<br />

aut inualidiores explicare nonpoterant.<br />

Saccrnianipulus. ^ K^thcnjtus.<br />

eft,Saccr manipulus.Olim diccbatur, qucadmo<br />

dii dicimus facra anchora iacienda,aut rem ad niariosrediíTe..<br />

Coriaccum auxilíum. fíejychius.<br />

^kvJí'vh ^áTtiHifglat. Id eft,Coriaccum fiue pelliceum auxilium.<br />

Apud Atticos infinnum & imbecille diccbatur.<br />

Ficulnum auxilium. ^nHatJ,.<br />

St/Kii/« '(^Kíffí«.I<strong>de</strong>ft,Ficulniunauxilium,pro inualido atque<br />

inutili.<br />

BENEFICIVM CORRVPTVM.<br />

^ Pcrdidi'fti uinum infufa aqua. HQÌMYHS<br />

AsrwAvatff lo^ o'\voi> Ldi\icts Verba fimt Polyphemi. ^ '<br />

Sic enim increpat VlyiTem uinum aqua temperantem. Antiquitàsmerum<br />

bibebant no fine noxa,donee Staphilius Sirrhcni<br />

filius oftcndiilct,uinum aqua diluere.<br />

Capra Scyria.<br />

A// ZHVfix. Conuenit in cos, ^i beneficium maleficio cornjinpunt,<br />

aut,qui uirtutes adiun&is uitiis contaminant arque<br />

obfcurant, qui'uc rcftc inftituta noa rcftc finiunt. VcUiti<br />

" c X capra


6ft • Bl 'B ÀCl't AS.<br />

capra Scyria quòd fera fit, muldrum quod laSc implcucrat,<br />

ipfa rurfus cucrtit, atquc hoc modo bcncficium quod dcdcriat,<br />

cadcm pcrdidit. =<br />

Panis lapidofus.<br />

Seneca lib.dc Beneficio 11. Panis lapidofus, fic enim Fabiui<br />

Vcrrucofus appellabat bcneficium ab hominc duro aipcrè datum,<br />

cjuem cfurienti neccilarium fit accipere, durum & acerbum<br />

elle.<br />

B I B A C I T A S.<br />

Vinaria angina.<br />

Fcftus Pompciiis indicai joco iadatum in cos,qui uino pncfocatur,laborare<br />

uinariaangina,quam oivJtyx^ii^ pofsis dicerc.^<br />

Maduft.<br />

In Pfeudolo Plautina fcruus cbrius ita loquitur : Ego nunc<br />

probé habco madufam. Feftus Pompeius indicar apud prifcos<br />

madufam dici folcrc tcmulcntum, dubitatane utrum á Gra:ci5<br />

<strong>de</strong>dudum fit,quibus cbrius cft an à Latino ucrbo ma<br />

<strong>de</strong>re, quòd probé poti uino madidi dicanmr. Quòd fi maduía<br />

fon at ebrium, non ebrietatem,abfurdus fermo eft, habeo n^adufam,Vndc<br />

fic Icgcndum arbitron<br />

Ego nunc probè habeo madufa,ita uidu ccurato.<br />

Scruus in cbrietate uidcmrfibifclix, ut folutus omnimctucu^<br />

risq;,& omnium triftium oblitus.<br />

Parthi quo plus bibcrint.<br />

De Paithis ucterc prouerbio didimi eft,quò plus bibcrint,e<br />

plus fitirc.Habct hoc tcmuicnriavut pofteaquà obfurduit palatum<br />

, magis ac magis cupiant haurire. Aptè diccmr in auaròs,<br />

aut ftudxofosicrefcit enim difcendi cupido cum cruditione.<br />

fyfthenxus, Ka¿fii(o£f2fVTit,<br />

Dicimtur qui crapula grauatum caput habent. Conuenict in<br />

tcmulcntum ac fonmolcntum.<br />

Ranarum more bibcrc.<br />

In cos qui <strong>de</strong>ditilsimi ad pocula fimt,nihil interim uel parùm<br />

comc<strong>de</strong>ntcs,reòèè & non inuenuftè quadrar illud Athenaci :<br />

o7 -a-tvvfft ixivúf/ fiocJ^Jcx^^'ff T^ú7rú¿/.,¡it/txfj iifovjMS, I<strong>de</strong>ft,<br />

Qui,abfque cibo uiuunt ranarum morcbibentes.<br />

cyfthenxHs. , Ncc dcphantus cbibcrct.<br />

Oì/J' tMfaes tKsriai. Id cft, Ne dcphantus qui<strong>de</strong>m .cbibw<br />

rct.


et. De pocilio pracgrandí, quam elepliantiis probofcidc immcnfam<br />

aquamm,uim,quum libet hauriat.<br />

CothonííTarc. i<strong>de</strong>m,<br />

(lue Dicebantur, quilargiusbibei;cnt,&potationemlargiorem<br />

iwQuvifffMíJ appellabant : Cothon<br />

autem poculi genus eft.<br />

Calícum rcmigcs. i<strong>de</strong>m.<br />

. KinÍHtcp\fÍ79, Id eft, Calicum rcmiges. Difti funt, qui afsiduè<br />

pcrpotaront,uinum pro remo ducentes.-<br />

Dicebantur,qui poculis indulgebaut, quaíi dicas, cyathiíTa-<br />

^e.Mihi ui<strong>de</strong>tur potius in eos conucnire,qui pareé bibunt, liep<br />

íextarios hauriunt, fed cyathis fubin<strong>de</strong> rcpctitis, tamen inebriantur.<br />

Argcntcus putcus.<br />

¿pt/f^^.l<strong>de</strong>ft, Argenteusputeus.Athenaejuslib.xi.indicat<br />

olim ingens poculum diclfolitum putcum argcntcum,<br />

namcyathipuíilli crant.<br />

BONAE FORTVNAE, COPIAE,<br />

FBL IClT A.TI S, AVT O M I N I S.<br />

Afinusín palcas.<br />

'Of©' wf «;!ti/f«.Subaudiendum,incidit.Dici folimm, ubi cuipiam<br />

fortuna lautior pra:ter fpem obtigerit, aut naíius fonè<br />

iuerit aliquis,quo uel precipue gau<strong>de</strong>at.<br />

Nunc illa aducnít Datidis cantilena. Suid44.<br />

N¿¿/ T^T* tK«/ HH^ 7C c^áitdíQ- fÁTí©-, Id cft, Nunc id quod<br />

aiunt: Datidis adcft cantio. Dicebatur ubi quid lactum ac feftiuumaccidiíTet.Datis<br />

quifpiam eratPerfarum S atrapes excel<br />

lens in rei bellicac gloria.<br />

Procridis telum.<br />

r^iOHgiAQ' CÌHÒVTIX^ I<strong>de</strong>ft, Procridis iacula. De iis qui ueluti<br />

certistelis quicquid animo <strong>de</strong>ftinant, aiTequuntur. Sumptum<br />

ì norifsima fabula,uel Ouidio narratore, <strong>de</strong> Cephalo,qui certo<br />

iaculo emiíToíProcridcm uxore interemit, ratusferani eiTe.<br />

Alba gallina filius. luncnal.<br />

Fclicitcr natum^alba: gallina: fìlium dicimus.<br />

Aut pifccm olct,aut florcm. ^mlroCu<br />

Aut pifccm olct, aut timallú. Di^um in eum, qui benè ole- ^ '<br />

ict, quòd timallus pifcis fit odore gratiisimus, Ä: asquc fragras<br />

e 3 ciuf


clufdcm nominis floç,<br />

Ciccro. Vírgula díuínsu<br />

Quotics quid citra liumanam operam quaíí diuinitds, nobíí<br />

fignificamus contigilic. Proptereà quòd antiquitas, quemadmodum<br />

in anulis, ita & in ui^is fcrendis exiftimauit aliquaia<br />

fatalem,ac ceu magicam incile uirtutem.<br />

Gygís anulus.<br />

Tvy^t Q^drat uel in homines inconftantibus<br />

inoribus,uel in Fortunatos, qui uclutiuirgula diuina, quicquid<br />

optant,id Aio arbitrio confequunmr.Huius adagii mcntioncm<br />

¿icit Lucianus m VotLs,ubi quifpiam optatfibi complurcs anu<br />

loseiufinodi qualeshabebat Gyges:alium,quoditcfi:eret:aliu,<br />

quo gratus & amabilisrcddcretur : alium per quem liceret uolare,<br />

quocunque lubitum eflct. Nam prifcorum fiipcrftitio plurimum<br />

tribuitanulorum eíFicacia?.<br />

2:cnodot. Ora galea.<br />

AÌJlQ' HtwH. Diftitarifolitum in eos, qui femet arte quapiÌ<br />

occultarent.Plutoni erat galea, qua qui geilaret, is quoÌcunq;<br />

uoluiflet ui<strong>de</strong>ba t, ip fe ncmini confp icuus.<br />

tuctdms. Secundo xftu.<br />

Karxfiéif wgùxttìgfif/. Id eft, Seamdo acftu proce<strong>de</strong>re. Sumpta<br />

metaphora à nautis, quibus facilior curfiis, quum flumen<br />

aut etiam maris aeftus lecundus cft.<br />

HoYmm, Bonis auibus. Malis auibus.<br />

Quym rem feliciter,aut fecus ce<strong>de</strong>re fignificamus. Ab augurum<br />

obferuatione fumptum,<br />

//omcruf. Omnia ex fententia cedunt.<br />

In magnoperc fortunatos : quibus & reâè ôc feaìs inftituta<br />

fehciter cedunt. Homerus:<br />

Spicula cunäa horum fcriunr,feu torferit illa<br />

Ignauus,fcu uir fortis,<br />

qui apud Ahenicnfcs fummos cft honores confequutus. . '


'' Diishominibusípplaudcntibus» . Ciccra.<br />

íro co, quod cft fclicitcr acq; auípicato. Apud Poëtas pené ?<br />

folênc,Dcûm arq; Iioniinu fidé, Diis atq; hominibus inuifus.<br />

Semper felí dter cadunt louí s taxílIL<br />

Al/ y^g w wÍTrJüfftíf ci C^ih Kv(ú!. Id eí}, Semper cadunt fcliciter<br />

tali louiç. Dici folitum in eos, quibus res omnes perpetuo<br />

quodam fortunac fauore ex animi fententia cedcrent.<br />

Sapiens fua bona Ìecum fern BÌV.<br />

' o traç^ûs ^v TU urjiiípígtí -dw ifflotp. Id eft, Sapiens opesííbl<br />

fecú habet fempcrfuas.A Biácis, nifallor, apophthegmate natû,qm<br />

rogatus,cur nihil exportaret rerö fuaru ex incendio pa*^<br />

trix.Ego uerò,inquit,omnia mea bona mecum porto.Significans<br />

ea quae nobis bona infunt,uera efle boíia, & uerè noftra,<br />

Contingít&malisuenatio. Smla.<br />

úÍÁoi^ ngù HXftûlfftf; ¿cyfaAd eft,Contingît 8c îgnaùis e ueiiatupracda.<br />

Vbi quidfelicitcrobtigicimmcrcnti, quodqi fortuna:<br />

magis,quàm illius induftriic lit acccptum fercndum. -<br />

lecit Achilles duas teireras,& quatuon<br />

BÌf7i»K* ÀX'^^'^vs Mo Hv(w fl^ TilVÛCia.<br />

Duas Achilles quatuor^; teíTeras lecic.<br />

Hunc ucrfum Suidas ex Euripi<strong>de</strong> citât. Qmd autcm iìbi uclît<br />

®dagium,nullus explicar, niiì quòd conicChre licet diGtñ fuif-<br />

^^ <strong>de</strong> , qui in omni re uincerent, propterea quòd is teflera-nmiiaausfelixelTct.<br />

Tranquillo quilibet gubernator cfL<br />

Seneca in epiftolis. Alioqui gubernatoris arte a<strong>de</strong>òrton inipedir<br />

tempciias,ut oiFcndat. Tranquillo enim,ut aiunt, quili- .<br />

bet gubernator eft. Agit autem illic,fortunam aduerfam ac rerum<br />

difticultatem.non folum non obefle fapientl, uCru etiaiA<br />

UirCutcm in his maximè proferre fefe, quae rebus fccundis ac<br />

pacatislatcbat.Non magnum eft adminiíirarc Rcmpub.quum<br />

omnia pace conftant.<br />

EfFuginialürtí,ínuertibonurti. Zà%oÌó.<br />

tpyep HKHIÌ; eft,Euaiìmata,naàus fuirt<br />

meliora. Dici folitum , lìquando fortuna lautiorcuipiain coiltigiiTct.<br />

Natum aiunt à ca:remonîi< nuí)rialibus.<br />

Inucni,non quod pueriinfaba*<br />

Strophulus fcruus in Aulul.Plàuri, aulam auriplcnani a fenô<br />

<strong>de</strong>foflam, fiuto fuftulcrat, eamq; rem gefticns indicare hero.<br />

c 4 Red


Reperì, inquit. Etrogatus quid rcperiflct. Non qiíod pueií<br />

clamitant,inquit, in faba fe reperiflc : prouerbiali nimirumfigura,niagnum<br />

quiddam reperiflc lefe iicnificans.Eft enim midas<br />

uermiculus quidam, qui fabis innalcitur : hunc il quando<br />

nadi (int pueri,geftiunt atq; cxclamant, perin<strong>de</strong> quaii magnii<br />

quiddam inucnerint.<br />

Sardi uenales.<br />

:&otiJlixvi>\ wviot. De negocio infinitae prolixitatis, atq; incxplicabili.Idq;<br />

hincortum eflc tradimt, quòd Tiberius Sempra<br />

niuf Gracchus,cum altero confulatu Sardiniamdomuiflret,tari<br />

turn ex ca captiuonim adduxit,ut longa ucnditionc res in proucrbium<br />

abicrit.<br />

Bonorum mare*<br />

krMfj ^¿hoiafx.DicitiiT 8c diuerfam in partem. Item <strong>de</strong> ma<br />

gnis & uehementer ciunulatis cómoditatibus. Vel quòd ipfunx<br />

marc miniftrct innimierabilcs opes rerum, puta pifcium gemr<br />

tnarumque.<br />

Thaflus bonorum.<br />

Oxr®' ¿y«^«.í/.Natum adagium a loci fértilitate.Nä Thaffus<br />

Ínfula eft iuxta Thraciam, ut Zcnodotus rcfert. Calliftratus<br />

orator,dcmigrás Athenis, perfua<strong>de</strong>re conatuseft Athcniciibus,utregioncm,qu«<br />

ex aduerfo erat incoleret,multa fplendida<br />

<strong>de</strong> eius feracitatc ia¿Htans,& quòd auri uenas habcret>&<br />

quòdglcbam optimam. Denique in fumma , inquit Thaflus<br />

bonorum eft.Hinc in uulgi fermoncm abiit. Thaflus bononi,<br />

<strong>de</strong> iis,qui fplendida pollicenmr.<br />

Cicero. Bonorum accruus.<br />

A yMÚSif/ (Ttfígh.De opibus ingentibus, undc 3c frequenter extrudasdapes,<br />

extruCias opes, 6c cumularas opes, pro copioii^<br />

Icgimus,nunquam accruaumcongeftas,ncq; pon<strong>de</strong>re,neq; nu<br />

inero,fcd ipfo cumulo infufas,<br />

Hornamcfsis.<br />

Plaums in Muftcl. Homam mcflcmproucrbiali figura dixit^<br />

pro máximo emolumento:quail dicas, tantum lucri, quantum<br />

co anno lit proucnturum in agris.<br />

Bonorum myrmcda.<br />

A yxdoùf/ /íwgf


BON AE FORT VN AE. n<br />

Dathus bonorum«<br />

A«^®»«?-«^«//. In eandcm fententiam dici confucuit. Eft<br />

ftutem Dathus ThaÎîorum colonia,iuxta Strymonem, eu alioqui<br />

opulenta ac floreni, tum quòd habet etiam auri uenax, ut<br />

hinc in prouerbium abieritiDatJius bonorum, <strong>de</strong> conferta reram<br />

opulentia.<br />

Gargara bonorum.<br />

Innumerabilem hominum,rerum'ue uim,prifci gargara dice*<br />

l)ant,fifta,nifallor,uoce â ftrepitu, quem facit hominum congregatorum<br />

multitudo, aut rerum eftufarum copia. Vn<strong>de</strong> &<br />

gargaro uerbum,quod iîgnificat perftrepo prac multitudine.<br />

Bonatcrr«.<br />

tee (fi yns kyccQcc.'DQ bonis immeniîs,& omnigenis,quaiî dicas,quicquid<br />

terra progignit,omnium rerum parens.<br />

Ingens rerum multitudo.<br />

- Quum admirandam hominum aut rerum feu malonJjn mùltitudînem<br />

indicare uolemus.conueniet illud Homericuiti:<br />

Quotfron<strong>de</strong>s,& quot funt uerno tempore flores,<br />

Vtq; globatarum mufcarum examina multa.<br />

Bonorum giorni.<br />

•• AyxUtìiJ ccyccH<br />

autcertèlignoillotextorio,cui filorum maxima uis eftobr<br />

uoluta.<br />

Copix cornu. LHCÍOTMÍ,<br />

KIXX\BHOK Kigacs. Q^m affatim onmia fupereiTe fignificainus,Copiae<br />

cornu dicimus.<br />

Lacgallinaceum. Enflath.<br />

Ogv!Su/j ycc-Koc, Eun<strong>de</strong>m habet fenfum. Dicitur cnim in opulentos,&<br />

quibus quiduis rerum fuppeditat. Aut <strong>de</strong> rarisinuen- . , ^<br />

tu atq; ob id preciofis, ut fit hyperbole fignificans nihil omnino<br />

<strong>de</strong>eíTe.<br />

Extis pluit.<br />

A\ocfftíív(t. Id eft, Lucanicis pluit. Sermo prouerbialis <strong>de</strong><br />

prodigiofa rprum copia. Q^ iocus etiam hodie durât apud<br />

Idiotas. Siqui<strong>de</strong>m Alas Gr«cis exri genus eft, ex quo fruftular<br />

lim concifo farta conficiuntur.<br />

Capram caleßem orientem confpexerunt. Pintarcfìm-<br />

^»yftrltv ìfiocvifte wmAÄjfiTflf^ Hoc dici .iblitum<br />

CS in eos.


74 BONAE PORTTNAÈ.<br />

in cos,qmbu


BONAE FOR TVN A E.<br />

áppetiti,fclicitcrq; periculum effugiiïcnt, propterea quòdlaur<br />

rus eredita eil aduerfus uen ena remediiim habere.<br />

Midas in tcflfcris confultor optimus.<br />

MiV«f l> t.t/ KilScitrtp Id eft,Midas,qui in tefleris<br />

confultor optimus: prouerbium á teíTcrarum ludo natum. Eft<br />

cnim Midis iadusuocabulum.. Accómodari poterit adagium<br />

ad rem,quae fortè fortuna bene cadit.<br />

Boucs mefsis tcmpus cxpcdantes.<br />

^liufAHToy WtTMpvTïi. Id cft, Boucs mefìem obfeniantes?<br />

Dici folitum, ubi quis ingentium cmolumétorum fpe laborem<br />

fumcret.Indc du6lum,quòd boues mefsis tempore, maiore la- I<br />

borant fniòèu, propterea quòd inter trituram pafcuntur interim,&<br />

pabuli! largius apponitur. Cótràjquum nere aut hyeme<br />

profcindunt aruum,hoc moleftior cft arandi labor,quòd nullo<br />

pncfentc fruòH Icniatur.<br />

Bos apud accruum.<br />

B5f ÍTWÍW, Id cft, Bos in accmo. Dc fplcndidc ampliter4;;<br />

uiucntibus,qui4i in hubere rerum affluentia, prolixius faciunt<br />

fumptum. Aut qucmadmodum ait Suidas, dc iis, qui in media<br />

rerum copia conftituti, non finuntur pr;efcnribus bonis frui.<br />

Tranflatum arbitratur à bobus trituram exerccntibus, quibus<br />

^uòd OS obligatum habeant,nó licet uefci tritico, quod excu-<br />

^ünt,ut iîmile fit illi:Tantalus inter undas fìticns.<br />

Bos ad pracfepc. Phtiojìrd.<br />

BSf fpècTVH, In eméritos diri confucuit, qui^; iam ob atatcm<br />

otio uitac aut adiungerc honòre».'<br />

felicita?


HortKYM. : • Felicitas à Deo.<br />

©tS 3 wTvxêiy ß^oT^s» Id cft, Felicitas datur<strong>de</strong>unt\<br />

homini muñere. Vt res nofttac bene cedirit, id in nobis íitmn<br />

, non eft,fed à fuperum arbitrio pen<strong>de</strong>r. Hominum eft conatus,<br />

<strong>de</strong>iefteuenms.<br />

Primum recfic ualere,proxima forma,<br />

tertio loco diuitia:.<br />

Plato libro ii. <strong>de</strong> Lcg.At^tT^ yà^ tós ct^ycp vyiouvai}^ Mt^<br />

^ffi^j /¿¿AA®', 7^'nûfj 3 Id eft, Aiunt enim optimum,<br />

ac potiisimum effe, bonam ualetudinem, proximum fonnam,<br />

tertium diuitias. Alius quidam dicit : Reièè ualere, & iapere,<br />

duo uita: bona. luuenalis : Curandum eft, ut fit mens fana in<br />

corpore fano.<br />

DeumelTe. Deum tacere.<br />

Hyperbola: funt prouerbiales,<strong>de</strong>fingulari lau<strong>de</strong> ^nis.Tullius<br />

in Oratoris fui libro 11. In quo tu mihi <strong>de</strong>us eile uidcris,"<br />

id eft,fîngulari$,acfummus. In<strong>de</strong> natum quòd prifci mortales,<br />

il quem ob egregias,ac minime uulgares uirtutes fufpiciebant,<br />

cum dcum,ac diis gcnitum aiebant.<br />

In calo eíTe.<br />

Pro co auod eft,fupra modum fortunatil eile ac gloriofum.<br />

Zenoict. Quaeuis terra patria.<br />

Vccffoc y H 7rí€7¿ts. Admonet adagium, uirû fapientem ac bonum,ubicunq;<br />

gentium uixcrit, feliccm eiîè. Vn<strong>de</strong> &: Socrates<br />

intcrrogams:Guias eíret,mundanum fe eile refpondit.<br />

Vírtutcduce,comite fortuna*<br />

Marcus Tullius epift.famil.libro <strong>de</strong>cimo ad Plancii: Omnia<br />

fumma confequutus es,uirtuteduce,comite fortuna.Virtus digit<br />

quod cft optimum. Qi^d fi non fucccdit, tamen in rebus<br />

prxclaris,utin magnis,etiam uoluiiTe pulchrum eft. Sin fucceditjprima<br />

laus <strong>de</strong>bemr uirtuti,tanquam egregii facinoris duci:<br />

próxima fortunas,quae uirtuti fubfcmierit.<br />

Sale nihil utilius.<br />

Comperio & hoc à do6tis prouerbii titulo commcmoratum:<br />

Humano corpori nihil eííc utilius fale & fole.<br />

pìétHtui. Superdlium falit.<br />

Quoties bona qua:dam fpcs titillar animunfnoftrum, dicerc<br />

liccbit nobis ialirefupercilium. Sumptiun à uulgi fupcrftitioiie,<br />

qui futurorum anguria captatcx corporis aitcftibus, ut fi<br />

quod


BREVI L"0 QLV E Ñ T Í A- 77<br />

"qiKjdmcmbrum pruriat praetcrcuidcntcm cauíTanijíIdcxtcr<br />

oculus faliatjil aiiris dcxtra tinniate<br />

B R E V I L O CLV E N T I A.<br />

Grata brcuitas.<br />

KagAf ^Mclffi}/ ctthAU. Id cft, Adiunña cft paniis gratia rcbus.Quxdam<br />

mole placent ac magnitudine. Sunt, quas ob id<br />

grata funt,quòd minutx'.ueluti gemme qua:dam ac rcui pturar.<br />

I<strong>de</strong>m ufu ucnit in epiftolis ac libris, qui non rarò ipfa breui^<br />

tate redduntur commendatiores, pracfertim apud faftidiofos<br />

& occupatos.<br />

E.t/ W/TO^Jf.<br />

M.Tullius epiftol. ad A: »'c.libro V. Epiftóla, cuius initium,<br />

Satumalibus manc.Hoc iam fic Kabeto, nec hoc excrcitu, hic<br />

tanta negocia gcri potuiflc. Qufc cognofces \-WITOIM. Sic<br />

cnim conccdis mihi proximis Uteris. E// \TÌITOÌM dixit, pro co,<br />

quod erat , fummatim, & compendio ,recifi$ iij,<br />

quae minas ad rem pertinent.<br />

Laconifmus.<br />

A ocKKviffi^cs. Laconifmum ueluti prouerbio breuiloquctiam<br />

«iocant,pro co quòd cft, paucis & compendio dicere, à Lacoì^zein,quod<br />

eft aíFcí^hre breuiloquentiam.<br />

Tribus bolis.<br />

Plautus in Curcul.Si uis tribus bolis,uelim chlamy<strong>de</strong>m. Tribus<br />

bolis dixit>pro compcndiosquaiì tribus uerbis.Nam bolum<br />

Terentius acciperc ui<strong>de</strong>tur,pro co quodGrxci uocat blomon.<br />

Qi^d antem continuo <strong>de</strong>uoratur,tribus bolis edi dicitur.<br />

Pauciloquus,fed eruditus.<br />

In eum,qui pauca qui<strong>de</strong>m,fed tamen auditii digna loquitur.<br />

Minore finire pomoerio.Et his fimilia.<br />

Prouerbiirationem fapiunt huiufmodi ferme metaphorac:<br />

Finire pomoerio,Pra:ftituere metam, Circunfcribere cancellis, • ^^<br />

fi quae funt iìmiles.<br />

Numero dids.<br />

^ Plaut.in Cafsina,Numero dicis,dixit pro co,quod eft: Facile<br />

Se compendio. Fcftus exponit pro cito, ac celeriter. I<strong>de</strong>m:<br />

Numero niihi ucnit in mentem.<br />

VnofafcecomplecfH.<br />

Apud Plinium,pro eo quod cft,Ea<strong>de</strong>m opera & coniuniHrn<br />

agc


CAEC VTIENTI A.<br />

agere,non feparatim. Traflatum eft ab iis, quires multas Cmul<br />

colligant,qu6 commodius geftari queant.<br />

Tribus uerbis.<br />

Tribus ucrbis,pro paucirsimisdicerc,prouerbialccft.D. Hi(^ronymus<br />

in dialogo Luciferiani & Orthod. Tribus, ut aiunt,<br />

uerbis rem iftam gran<strong>de</strong>m difloluifti.<br />

CAECVTIENTIA.<br />

Lofio uiditant.<br />

Lolio uithtare,dicuntur lufciofi &caccuticntcs.PIautus:Mirum<br />

cft lolio uiétìtarc te tam uili tritico.Lolium autem Plinius<br />

inter frugum peftes commemorar,una cum carduis & tribulis.<br />

Socy4fes. Saturniac Icmx.<br />

-KHixiu^ In cxcutientes ftupidos dicitur, praifcrtiin<br />

in eos,qui aetatis uitio <strong>de</strong>íipifcut. Eft enim lema humor in ocu<br />

lis concrctus,imdc lippitudo nafcinu*. Porrò Satumiae dicuntur<br />

quail feniles ac ucteres, proptcrea quòd Saturnus podagrofus<br />

ác fenex à pociLs fingitur,^ temporum <strong>de</strong>us.<br />

Cucúrbitas lippis.<br />

Y.o'\okvv7cu5 'KHuut^, Id eft, Lippire cucurbitas, ad ruperiorcm<br />

adacii formam pertinet. Verba funt Socratis oftcn<strong>de</strong>ntisnubcs,hoc<br />

eft, nifi plane nihil uidcs, ^ tantas habcs in oculis lemas,<br />

quantac fimt cucurbitac.<br />

Ollas lippire.<br />

. XvT/íí


Talpa cxdor. ^ Snidd^.<br />

Id cft, C^cior Talpa. Dc iis, qui<br />

fupra moduni caEcutiunt,aut qui minime indicant.<br />

Cxdor leben<strong>de</strong>.<br />

tvcpT^c-ìjii^ Eft autem lebcris (quemadmodom<br />

oftendimus & alibi)peUis illaiicca,quam Icrpentcs, cicada?, èc<br />

íi quid aliud animantis genus cxuunt,quoties ííbi iuuentam rciiouant.<br />

In hac enim apparet eíFigics duntaxat oculorum, ac<br />

nicmbranula quxdam tenuilsima, qua ferpentum oculiproteguntur.Adagiumtrifariamrcfcrtur:<br />

Ca:cior leberidc, Nudior<br />

Kiberidcjauenilior leberidc.<br />

In cam's podíccm infpicerc.<br />

Ariftophanes: E// UWA;/^ wifir^ttf ,T¿rv ^ klrcp tf nvvh wiH<br />

yKfjo^üij, Id eft:Canis qui<strong>de</strong>m hunc infpicerc iuisipodicc. Arifiophaiüs<br />

interpres admonct uiilgd dici feiere in cxcuticntes.<br />

Cimmerix tenebrx. . - ,<br />

Multam obfcuritatcni aut animi caligiacm, Cimmerias tcncbras<br />

aj^cllant.<br />

Cx ca fpcculatio. S tùdoi.<br />

h\oeóffiio7riH, Suidas prouerbialem dié^ioncm admonct,quolies<br />

aut conniucnt,quibus datum eft negocium, aut ipii nihil ui<br />

<strong>de</strong>nt,quibus obferijandi partes funt <strong>de</strong>legatac.<br />

Caecus cxco dux. HOYAUHS.<br />

TvfXcs 7V(p'Kü óinycs, Adagium Euangclicis litcris cclebratum.<br />

Vti licebit,quoties indoäus indoéhim doccrc, inconfuh<br />

tus impru<strong>de</strong>nti confilium dare conabitur.<br />

Ncque ex cum duccm,ncque amcntem<br />

confuitorcm.<br />

Subaudicndum adhibcas:Difcc,ibd i do£Bs,Confilium pete,<br />

fcdàconfulcis.<br />

Palpati in tcnebtis. ^XrlUoph.^<br />

^«^«f \f/ 7U ¡rHCTCf}, Id eft, Manu tentare in tenebris. Di- ^<br />

cuntur,qui rem obfcuris ueftigant conicfluris.<br />

E' duobus tria uidcs.<br />

EK c/ivoly rgtcc In eos,qui ucl astate,uel cbrictatc,ucl<br />

alio quopiam oculonim uitio,ca2cutiimt.<br />

Pulucrem oculis ofFundcrc. HUronym^.<br />

Pulucrcm ob oculos ofiun<strong>de</strong>rc dicitur, qui dc induftria rem<br />

«>hfcurat,ac aducríário indicium eripit.<br />

Nox


C A X V M H I A.<br />

Vlogcridtm- Nox húmida.<br />

Dc mails imminctibus dici folitum. Quemadtíibdum<br />

dc Ixtiorc formna dicimus:Exonri luccm. '<br />

Cardprarfcriptio.<br />

T&f TFoefocKiKkvatsAd cihCacci iufsio fiuc cxhortatio, dicitur<br />

abfurda,quotics ipfc,qui pracfcribitjuon intclligit quid dicat.Planè<br />

conucnit homini infignitcr caliganti.<br />

C A L V M N I A.<br />

Sycophanta.<br />

St/wfflfVT.Sycophant^ co2nomc,uulgò probri loco tribuebatur.<br />

Conuicium proucrbiSc in calumniatorcs, & quamuis<br />

pufiila dc cauiTa litem mouentcs.<br />

ThcoCTincs tragidis.<br />

r gay mis e^Kf/m. IdcftiTragicusThcocrincs. Vfurpauit<br />

hoc adagium Dcmofthcnes aducrfus Acfchincm, Thcocrincs<br />

printum tragcediarum aóèor fùit,dcindc calumniator, & fycophanta.<br />

Vndc Dcmofthcncs in orationc pro Ctcliphontc,Ac^<br />

lchincm,tMdcum Theocrincm uocat.<br />

FaUumprobrum.<br />

Scntcntia prouerbialis cft apud Acfchincm in orationc w^t<br />

TffoífúC7rf\ff(fíoes. Te yècg ^wVtf ovetì®' h w^Mripo) Jl «K<br />

àfiKVfiT^' I<strong>de</strong>ft: Falfuni probrum nonpcrucnit ultra aurcs.<br />

Qm audit conuicium, cuius fibi confcius eft, grauiter animo<br />

üulneratur. At qui folio probro afpergitur, non perin<strong>de</strong> commouetur.<br />

Non enim <strong>de</strong>fcendit altiusin animum hominisre-'<br />

dae confcicntii%<br />

Hocmum*ceps,autuidnu8 nuntiauit.<br />

M.TuUiusin orationc pro Rofcio : Solctiscum aliquid huiufccmodi<br />

auditis,Iudice$,continuo diccre,neccirc cft aliquciu<br />

municipem,aut uicinum dixiilc. Solent cnim á uicinis ac mu-<br />

' nicipibus uicinorumac munidpum fe<strong>de</strong>ra potifsimum prodi.<br />

Qmn & hodie uulgo dicunt, <strong>de</strong><strong>de</strong>cus huiufmodi ácontcr'<br />

raneis,aut ciuibus oriri.Nam fi quodfonmiac incommodum,ii<br />

qua uit® labes,ab illis,quoniam lciunt,proditun<br />

Albo reti aliena captant bona.<br />

Rete Plautus accipit pro calumnia quadruplatorum Sc parafltorum.<br />

Album dixit, allu<strong>de</strong>ns ad codicillos & dicas, fyngi^phasqnquibu$li$intenditur,peragiturqí.<br />

^ Non eft


c A L V M N I A. SI<br />

Non cftrcmcdium aductfus fycophan^<br />

tse morfum.<br />

ATix' in mrt ffVHctpivJis JÌHyiJLX7@rId cft, Aducrfus fycophata:<br />

ìàiim nó incft,fubaudicdum pharmacon,id cft,rcmcdium.<br />

DiiSèum cft in calumniam, cuius morfus non folum pcrnitiofifiimus,ucnjmctiam<br />

incuitabilis,quôd clancularius plxnmq; •<br />

Argiua calumnia. Diogenidnus.<br />

Afyiix fo^K. Idcft-.Argiua infc6hitio.Dc calumniofis &dclatoribus<br />

dici folitum. Nam Argiuos olim notauit antiquitas,<br />

lanquam fycopharitas & litiumauidos.<br />

Bolitipoenam.<br />

Bi;7uT2f JÚKIW, Soliti pœnam dicunt,ubi quis dc re fnuola nihiliquc<br />

plcditur. Bolitus autcm Graccis fignificat ftcrcus bubulum.<br />

Porrò Solon legem tulit, quae pœnam m'mabatur ctiam<br />

iis, qui bubulum ftcrcus furto ftiftuliiTcnt.<br />

Cydi pœnam <strong>de</strong>bet.<br />

Vivh HhIw ¿çjftA/.k{//(Aprimacorrcpta,conmtiumfignificat.<br />

Kv^Jc¡eiif pro eo quod cft, conuitiari. Proin<strong>de</strong> cum quis<br />

ob rem frmolam, uelut uerbum alinuod temere di6him,<strong>de</strong>terrctur,uexaremrque,eum<br />

proacrbiodicebant,Cydi poenam <strong>de</strong>l^cre.<br />

Nam antiquitds muida dicebàtur iis, c^ui pctulantius in<br />

quempiam aliquid dixiflcnt.<br />

Chius. KArlñofh.<br />

X/©- ccvçoTTccTCif, Id eft,Cliiu$ cacans. Ariftophanis interprcs<br />

indicar prouerbio iaóhitum in eos,qui contaminarent confpur<br />

carentque ciuitatem.<br />

Patadone calumnioGor.<br />

HcctoouuvJ^ Ab euenm natum. Nam Patacion<br />

quifpiam infamis calumniator, cui quum mos cilct bonis<br />

uiris calumniam ftrucre,atque hoc tam todo quaeftu parare<br />

rem,tan<strong>de</strong>m <strong>de</strong>prchenfus,conui6hisq; pœnas dédit capite.<br />

^ Crater litium. tyfAHofk<br />

Yi^ccA^ UocKÛij, Id eft, Cratera malorum. Dc re permolefta,<br />

fiue dc homine litium autore.<br />

Fruftra Herculi.<br />

Emy TW if^HAj. Subaudi calumniam ibiixcris. De his dici<br />

coufucuit,qui fic omnia fua negotia gérant,ut nemo queat aut<br />

au<strong>de</strong>at calumniari.Nam Herculimos crat,res alienas ui abdii-<br />

Wc,non dolo.Conuenict aut in uchcmcntcr laudatum proba<br />

f tumq;


.tumq^aut in prícpotcntcm,qiicra iníímularc tutum non Cc;<br />

Samrj mores.<br />

'^x^uxKcs Quadrabit ín eos, qui fuos quofdam haben:<br />

mores à cxtcrorum moribus difsidcntes.<br />

Abydus>Aby<strong>de</strong>nus.<br />

Aby dcnomm mores in prouerbium abierunt.Nam Abydcni<br />

di6ii funt fvcophanta:,fcu molles & cíFocminati.<br />

CARPENTJS SEIPSVM.<br />

^rïïîïda. Domeítíoimthefaurum calumnian'.<br />

Tctf eh.úp ^Hffouffot^ íAtaixWfts, Id eft,Domcí>ic0 thefaurumi<br />

calumniaris,ííue traducís,id eft>tiia ipfius caipis,laccrasq;.<br />

fíoratlut. Propria uineta cxdcre.<br />

Vt uineta cgomet cacdam mea, id el>, Vt à meipfo incipiam.<br />

Translatum uidcri potcíl, uel ab amputantibus uineam,uel ab<br />

üs,qui per incuriam nouellas uites laedunt.<br />

fíomcTHs. Quo tr anfgreíTusc'<br />

Pythagoras folitus cft admonerc adolefcentes,ut quoties do-'<br />

mum ingrc<strong>de</strong>rctur,hunc uerficulum fuo cum animo uerfarent;<br />

rp WA!/>ifff//y7/ Zia// ÍK WÍTÍÍÍTÚM; Id cft,<br />

Lapfus ubi,quid feci,aut officii quid omiíTum eftí<br />

CA VSA INDEFENSA.<br />

Heceromolia cauíla.<br />

t.rjióiJío-Kt®' diluii, Dicitur apud Gra<strong>de</strong>os, qux ab altera duntaxat<br />

agitur parte, nullo pra:fente qui contradicat. Vfurpabitur<br />

non ineleganter, ubi quis damnat abfentem» Veluti quum<br />

dcfunftorum libros carpimus.<br />

Deferta caufla.<br />

ucfanuí. ^Quum nemo répugnât.Translatum ìiudiciis,<br />

ubi nonnunquam altera pars cedcns tradit cauflam aducrfario.Itaq;<br />

<strong>de</strong>ferta caufla uinccre,eft uùicere nullo contta pugnante.<br />

ThocyUdis. Ne <strong>de</strong> lite pronun ties.<br />

*T]sai;JÍ¡KlwLftvúix¿Ji Id eft,De litequi'nam iudíccsPAdmonet<br />

autcm non temere pronuntiandum <strong>de</strong> quopiam,nifi re<br />

uln'o,citroque diligentcr cognita.<br />

^nSlo^h. Haud impunè m'n<strong>de</strong>miam fa<strong>de</strong>s*<br />

Ova \fH'i*ait Tf In eos comp ctet, qui nullo femante<br />

impune<strong>de</strong>ceipuntuuas.Solentenimuitibus ^ pomariis adhi;


CEDENDVM MVLTlTVDINL<br />

beri ciiftodcç,pr3cfcrtiin autuinno,quum iam maturi fœtus fiirem<br />

iimitant.<br />

CEDENDVM MVLTITVDINI.<br />

Ne Hercules qui<strong>de</strong>m aduerfus duos. pim.<br />

IAh h(ctK\HîWfh Mo. Hoc cftrNcmo ufquea<strong>de</strong>o uiribu?<br />

cxcellitjUt unus pluribuspar eifc poifit. Ncque in<strong>de</strong>corum cft<br />

ce<strong>de</strong>re multimdini.<br />

Vni cum duobus non eft pugnandum. fífmcfm.<br />

Affine eft fupcriori.HucalluiitÄ: Catullus in Epithalamio:<br />

Noll pugnare duobus.<br />

Ce<strong>de</strong>ndum multítudínf. fíomerm^<br />

Qui fua<strong>de</strong>bit non ette pugnandum uni cum multií,adducct<br />

îUudHom. Acccrfctmox ipfc ííbi crudcliafau,Si multis pugnare<br />

uelit.<br />

Extra pubHcam uiam nc <strong>de</strong>flecflas. 2)ic¿tna.<br />

Loqucndum ut p lures, fapiendum ut pauci.Ita funt quscdam,<br />

in quibus cum uulgo conuenirc,dcxtcriutis cft.<br />

Plurium calculi's uindt*<br />

Tw^-arx/iVw^t/ V«^®' VIK«, Quoties in côcilio ceditur muU<br />

titudini. Liuius : Pars, inquit,maior meliorem uincit. Plinius<br />

itt cpiftolis qucritur numerari fententias,non expendi.<br />

Vnus uir>nullus uir*<br />

Mf^Hùs òcvNf. Id cft, Vir qui<strong>de</strong>m unus,nullu$ cft. Senfus<br />

cft,nihil cgrcgium pr«ftari pcífc ab uno hominc,omnium<br />

auxilio <strong>de</strong>ftimto.<br />

Contra duo contraria pugnare diiFidlc.<br />

riato^ libro <strong>de</strong> Leg. II, ^v TÍ ÄgMfiZ^off.^t<br />

'BTfis Avo fjJtx\^iU rot¥civrtayX^\\m0ffyLoc9tar^ rois vòcott^<br />

fffo-^-Kols T\ ¿AAoiír/.,ldcft, Verum eft illud &iam olim prouerbio<br />

cclcbratum,arduum eflc aduerfum duo caque contraria<br />

pugnare, qucmadmodii inmorbis aliifquccompluribus.Signifîcat<br />

nobis cíTc geminatn puguam,tum aduerfus diukias»<br />

mm aducrfas cgcitatcm.<br />

Vnus contra multos.<br />

Apud Homcrum multa in hanc fentcntiam tamctfi noa<br />

iifdcm nerbisi locisleguntur,ut in OdyiT.v.<br />

\(VKOtH\itf "wot wowhs. Id eft,<br />

Difficile ac durum cft unum compefccre multoj.<br />

Pcc^iioQcm adagii uariè nanant,<br />

f 1 CVM


CVM AVXILIO, CITRA<br />

A V X I L I V M.<br />

pUto. Fratcr uiro adiit.<br />

A f iX(pcs kvigt -arocffih.Dc fido auxilio dici folitum,proptcrc*<br />

quòd in rebus periculofis uix unquam fratcr folct fratti <strong>de</strong>cíTc,<br />

Sine ope diuina nihil ualemus*<br />

Manca eft omnium mortalium induftria,omnisquc conatuj,<br />

nifi fauor afpirct diuinus. Ad id accommodabis illud Homer.<br />

OdylT.r. DÍÍVTÍS J tó^ Pt^rt^ír'àV^^war^/. I<strong>de</strong>ft;<br />

Mortali? diuûm auxilium <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat omnis.<br />

Ne gladium tollas rhulien<br />

•M« fiulx^S^ff Ne fufcipias negocii molem,quuni<br />

nequeas auxiliari.Poteft & in hune trahi fenfum,fpem ne ofteda$,quam<br />

praeftare non pofsis.<br />

fUutchHs. , ^^Non^fqueThefeo. .<br />

Qmpi fignificamus rem alieno auxilio<br />

confici, Aut quum fignificamus rerum omnium communitarem<br />

ac focietatem. Nam Zenodotus fcribit,Thefcum permultis<br />

uiris fortilsimis in certaminibus auxilio fuiife.<br />

Homerus. Duobus pariter euntibus.<br />

S«¿Tfc I<strong>de</strong>ft,Si duo coniunôiueniant.Locus<br />

cft apudHomcrum Iiiados x.ubi Diome<strong>de</strong>s iturus exploratum<br />

quid agant Troiani,comitem poftulabat. Id cnim fore tum iucundiuSjtum<br />

tutius.<br />

^thensHs. Nihil profuerit bulbus.<br />

OvJip ff òviiff4 ßy'hVos^xff f4.H V\vf tX^f.<br />

Ncniis carentem iuuerit bulbus nihil. Martialis:<br />

Nil aliud bulbis,quàm fatur eife potes. Bulbus autem ad<br />

irritandam Venerem ualet.Licebit ad uerecundiorem ufum tra<br />

hereiNihil pro<strong>de</strong>ffe ftudium,ni uis adfit ingenii.<br />

Tcrentius. Tradunt operas mutuas.<br />

Translatum ui<strong>de</strong>tur ab agricolis uicinis, qui mutuam inter<br />

fefe operam commodate folent. Ab artificibus etiam, qui mutua<br />

nonnunquam utimtiir opera,maxime tabri acrariL<br />

Alieno auxilio potentes.<br />

Qui,alienis praefidiisfreti,facinus aliquod egregium,aut qui<br />

alieni pra:textu nominis aliquid faciunt, in cos appofitò torquebitur<br />

illud Homeri Iliad.0.<br />

ZJHÍ'i^i (ÍMpJ^ fffftnii I<strong>de</strong>ft, Gonft


Conftitlt Aiacis clypco fcptcmpUcc tcdus.<br />

Alieno ferox prarfidio»<br />

Si qux res innuere quôd ferox fit quifpiam 6c improba moliatur,id<br />

eum non facere domeilicisuiribus fremm.uerum alicuius<br />

potentioris fùltum praefidio, qui clanculum illi fuppeditat<br />

6c animum 6c opem,id accommo<strong>de</strong>s liccbit:<br />

Ifta qui<strong>de</strong>m hic ncqùaquam au<strong>de</strong>t fine numine,uerum<br />

Adftat diuûm aliquis,humeros caligine tcífeis.<br />

Titanas imploras. Die¿mh<br />

TITCCVXS HCFHHS, Id eft,Tiranas inuocas. Vbi quis fuis dilFifus<br />

uiribus, alienum implorât auxilium. Sumptum à gigantum fabula,<br />

in qua I upitcr fuo timens Olympo, Titanas in auxilium<br />

accerfiuit.<br />

Ancora domus^<br />

Ancoram Grscci pro refugio prouerbialitcr ufurparc folebat.<br />

Deniq; quicquid il ud cft cui innitimur, cuiusq; fulcmiurfiducia,ancoram<br />

uocant.Mctaphora à nantis fumpta.<br />

Columen familiae. Tmm,<br />

Donatus columen dici putat,perin<strong>de</strong> quafi columnam dicas,<br />

cuircliquadomus innitatur. Vndc antiquitùs femosmaiores<br />

Columellas diólos.<br />

Noftro Marte.<br />

^ Quoties nullius auxiliis adiuti,noftroptc ingenio,propriisí};<br />

wiribus rem peragimus. Aut etiá cu noftro periculo res geritur.<br />

Sine corticc nabis. Horn*<br />

Sine corticc nare dicuntur, qui iam per a:tatem non egét cu*<br />

fto<strong>de</strong> momm,aut q^Li eò doârinae proceirerunt,ut iam prxceptomm<br />

opera non habeant opus. Puto proucrbium fumptum<br />

á iuuenibus, qui quum primum natare difcunt, corticibus aut<br />

fuberibusuenrri fubligatisnatant,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> exercitariorescitra<br />

huiufmodi adminicula natare incipiunt.<br />

^ Incaprificatus es.<br />

t/. Suidas putat dici in mollem 6c infrugiferum.<br />

Sunt, qui référant ad cos, qui tucri non queant id quod naèll<br />

funt boni.<br />

Multœ manus onus leuius reddunt.<br />

Significar eriam difficilia facilò confici, fi quis non ipfe fobs<br />

negotium aggrcdiatur, fed in plures adiutores & auxiliares<br />

manus partiâtur. Sumptum i toilcndis oncribus. Hcfiod. in<br />

f I opere


òfCTcì^iyàtH^Hf^ifai<br />

PA« H^ vfHiiivctian. Id eft:<br />

Plus potcil & pliirium induftria. Homenii Iliad. M.<br />

AXX* \Z0uatf]Hr0f/y'arK\j9vtou J rt if yc// fqmvof^,, Id eftj<br />

A dfítis comités,multonim induftria nanq;<br />

Plus pollct,quám pauconim.<br />

Re opitulandum.non uerbis.<br />

Q^m re ojnis eft,nil profunt uerba.Home.Iliad.srJ<br />

E^ ycif y\i


C I TR A LABOREM. tj<br />

Sine canibus & rctibug.<br />

AvàO LvvSúf/ Tí Ì{0Ù xlvKf/. Id cíl:Abfq; canibm 8c rctíbuí. Hoc<br />

fjiiidcm Tchcmatc Pindarus iigoificauit lumma cclcritatc.Qiiiy<br />

enim pedibus alTcquatur ccruos > niíí aut á cambas remorctur,<br />

aut impliccnturrctibus?Conucniet tamen in eos^quiclanculariis<br />

artibus capiunt praedam. Dicemr 8c in cos, qui non alienis<br />

prJCÍidÍLS,fed proprio Marte rem gcrunt.<br />

Pecunia abfi$ peculio fra^'lís. ProcMlta,<br />

Inter agrícolas proucrbiú iaftatum fuit. Solent autcm fencs<br />

autagricolae fummam aliquam fupponere,ne nihil fuperciret,<br />

fi res incendio,bello,aut ferro perirent. Poteft <strong>de</strong>flefti in cum,<br />

qui fclicitatis fummam pcwiit non in rebus cxtrariis,l'cdin animi<br />

bonis, ut illis cafu perditis, habeat quo confugiat, ncc dcipondcat<br />

an'unum.<br />

Summa ui <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>re.<br />

Si quis altcrum fumma ui tucbitur, quadrabit illud Homcfi<br />

Iliad.s.<br />

Hftòt 3 ót itrXi ccaztAx wct^oa\ Unit, Id cft><br />

Vndi^cxit cum lancca,clypcoq; rotundo.<br />

Tanquam heros in dypco exdpere.<br />

A ATI* wffTf^ n^us \if ccffTTi) I loviffca (f\ ¡ís'Kcftíu.lá, eft, Imo tarlquam<br />

heros in clypeo tc uolo hofpitio excipcrc. Dici folitum,<br />

ubi quis fuis ipfius artibus aut benefaäis fretus,<strong>de</strong> amicis bene<br />

mercri conarctur.Indc dufhun quòd antiquitùs heroés afsiduè<br />

armis agentes, uelut in clypeo ucrfabátur, 8c fi quid opus fiiifl'et<br />

amicis quod armis praeftari poterat,id promptè pr^ftabanB^<br />

urpote fola uirmtc diuitcs.<br />

C I T R A L A B O R E M . Plm.<br />

Citra puluerem.<br />

AK^WTJ.I<strong>de</strong>ft,Citra puluerem. Grxci dicunt contingcrc,<br />

^uo quis facile citraque negocium potimr. Tranilatum uel ab<br />

Aphc,id eft,à pulueris contaòhi, quo le fpargcbat in palsftrico<br />

ccrtaminccongrcilunis.<br />

Citra aratíonemjcítraíjfementcm. LndKnuh<br />

^ Qux citra noiham operam cafii nobis eueniunt ¿trjrjsjac<br />

mvN(CT(t contingere dicunt Orarci« Natum apparet adagium i<br />

fabula infulamm fortunatarum.<br />

Vitro <strong>de</strong>us Ìuppcditatbona. StoktWé<br />

Avrcf^ijffìi è ^iòs kvÌHffi i


tt c L A M o s V<br />

bona.Quotics res citra noftram operam féliciter cadunt, quali<br />

<strong>de</strong>o quopiam procurante.<br />

timuf. Sub aliena arbore frucflum«<br />

Ex aliena arbore fruóKim legete dicuntur,qui fruunturalio*<br />

rum laboribus.Finitimum eft illi, Alienam metis meilcm.<br />

Dormientis rete trahit.<br />

n'vifûvrtHvgTQ' ¿f «. Id eftiDormienti rete cap it. In eos qnU<br />

bus citra conatum obtingunt ca quac cupiût.Sinule;Dormienti<br />

dii conficient.<br />

CLAMOSVS.<br />

CelllHs. Septem conuíuium,nouem conuitium.<br />

Elegansuel obipfani wieffovo^olxy fententia, qua íígniffcatum<br />

eft in conuiuium paucos adhibcndos eífc, alioqui fore<br />

tumultuofum atque infuauc. Extabant antiquitùs Icgcs, quac<br />

pracfcribcrentíímul& mo<strong>de</strong>ratum conuiuarum numerum, &<br />

fumptusmodicos.<br />

Vlogenia. ClamojSor lauro ar<strong>de</strong>nte.<br />

tA^i^umßox Ací


atur,aut quibus uox ciTct rauca & uitiofa.CycÎoborus fluuius<br />

quidam Attics > ingenti ib-cpitudcfluens. yn<strong>de</strong> duâum proucrbium.<br />

Sarpedonfum littus.<br />

De re turbulcta reftè dixeris,iîue <strong>de</strong> uehementer<br />

clamofîs.Eft enim huiufmodi quoddam littus Thracisc<br />

Neptmio facrum,quod aisiduis fluâibus tunditur.<br />

Stcntorcclamofior.<br />

luuenalis: Vt Stentora uincere pofsir. Sumptu à fabula Stentoris,<br />

cuius meminit Homerum Iliad. E. eiq; ferream, hoc eiV,<br />

inuióbun attribuir uocem.<br />

In damofos. ^ ^ i<strong>de</strong>m*<br />

Inter litigandum aut diiputadum ingentem uociferatîonem<br />

indicabunus co adagio, quod dcNeptuno fcripfît Homerus<br />

Iliad./.<br />

Oafâvr \vv\CTXI^oi\'wtotxcif HJIÌKCCXÌ^^Ì<br />

A VTF LÌ \tf zo'KÎ.uu^k^iAfic ^vvccyovT^ ài^fiQ', Id eft^<br />

Tantum uociferans,quanmm nouies <strong>de</strong>cics'uc<br />

Mille uiri clamare folent,qui praelia mifcent.<br />

AbGt clamor in colloquio^autlufir. ^ ^^^<br />

Qui iubebit in conuiuio, colloquio'ue temperari i uocifcntionc,accommodabit<br />

illud Homeri OdyiT. A.<br />

Mi/// ¿A JieUVVfJlWOt J fiûHTVS ïru. Id eft.<br />

Nunc hilares cœncmus,& omnis clamor abefto»<br />

/Vby<strong>de</strong>naillatio. ZenoJot,<br />

A f 1//¿u/ûé; iTTiipcgHfMt. Dici folitum ubi quis obftrepit aut con<br />

tiiuantibus, aut aliud «quippiam agentibus ; & tumulm molc^<br />

ftiam adfert.<br />

Calamoboas«<br />

Antipater quum nec uellet, nec poffet côgrcdi cominus cum<br />

Camea<strong>de</strong>,qui magna uehcnientia inuehebatur in Stoicos, fernet<br />

adfcribcndum uertit, multosq; libros aedidit maledicos &<br />

ineptos,in quibus pafsim contradicebat Cameadi. Hinc uuleò<br />

cognomen a<strong>de</strong>ptus eft K^ArtiiarÎ'iiii, quôd non lingua fed calamo<br />

uociferaretur.<br />

Laryngizdn.<br />

Adfvyyiletii Graecis dicuntur, qui non loquuntur naturali<br />

modo,fed dilatato gutture effimduntimmancm uocc. Qucm*<br />

admodum ôc canunt nonnulli.<br />

t S Column«!


Columnas rumpcrc.<br />

AcUanus prodidit, in Samo quondam fuiílc anrmalia uàftâ<br />

inagnimdinc,Nea<strong>de</strong>s uocátur, quorum uoce terra rumperetur.<br />

Vn<strong>de</strong> prouerbium in clamofos 6c improbé loquaces, ut poftct<br />

te columnas dicantur rumpere.<br />

COMMODVM MAGNO EMPTVM.<br />

%yftfirùfms. y^^ charum lumen.<br />

XrtI/t fût. Dici íblituni,ubi rei cuiufpiam ueliementct<br />

grata: fîtiaâura.<br />

COMMODVM INTERVERSVJW,<br />

AIrj femcntem fadunt,alfj meten t.<br />

ATJiât ¡tií^ ffwfí¡}ííri¡ifyc¿\7íút 'j àft/iiTûP'j^.ld eíl,Alii qui<strong>de</strong>m fc-,<br />

mentem faciunt,aliiuerô metent,Alii laborant, alii pcrdpiunt<br />

cmolumentum. *<br />

Mazampinfuitàmepiftam.<br />

W yi TIW VÎT' I/MS Id eft, A me ante<br />

piftam mazan ifte pinfuit. De iis dici folitum, qui fibi aHenae<br />

induftria: lau<strong>de</strong>m uindicanr,& magnam gloriam alieno labore<br />

partam,uiírbis in fe tranfmouent. Maza cibi genus cft ex U-<br />

^c <strong>de</strong> farina,ferme panis inftar confeôum.<br />

C O N A T V S.<br />

ÇUere. Omnibus neruís.<br />

Id eft,Surama ui, fuminoq; ftudio. Na robur iuxta pliiloib-^<br />

phos in neruis fìtum.Vndc & ueruos exten<strong>de</strong>re, expediré neriios,&<br />

ncruola dicimus,quac uegeta ualidaq;, minime láguida.<br />

Omnem uocem mittere.<br />

l^iffitp^oìvlw Omnem uocem mittcre dicebantur,qui<br />

nihil omittebant, quo perfuadcrent. Sumptum uidctur ab incantamentis,in<br />

quibus lì parum moucnt preces, adhibcnt QSÌT<br />

caciora.<br />

Omni telorum genere oppugnare.<br />

Pro eo quod eft,modis omnibus inleCtari.Cui finitimum eft,<br />

cxfim ac Dunûim.<br />

Tfteniìus, Manibus pedibusi^.<br />

Extremum conatil iìgnifìcantcs,dicimus:Manibus pedibusq;<br />

Namper manus <strong>de</strong>claratur induftria conficiendi negocii, per<br />

pe<strong>de</strong>s maturandi celcritas.


Promcauírílí.<br />

Q^m poUiccmurnosopcram noihiprxftituros,Promca<br />

Uirilidicimm.<br />

Rcmis uclísíp.<br />

. In<strong>de</strong> tranílanim, quòd quum nauis (imul 8c remìgìo 8c uelo<br />

impeUiturjfummus cft nautanim conatus. Cicero : Terra cnim<br />

res cft mircra,dcccftabiiis,omni cötcnnoRe,ucÜ5,uc ita dicam,<br />

rcmisq; fi^icnda.<br />

Anchoras tollere.<br />

Pro co quod cft^MoliridifceíTum. Quod genus &illud:Ta- ^ '<br />

Iariancdcrc,Oram folucrc.<br />

Omni pe<strong>de</strong> ftandum. Smdáh<br />

ex« tro/t. Id eft. Omni pe<strong>de</strong>, Pro co quod eft, Summa ui,<br />

fummo4í mfu.Qmntilianus ab agricoli« profcdü efletcftatur.<br />

Totope


Nunc alium tcntabo fcopum,!! attingere pofsim,<br />

Quem nondum quifquam tctigit.<br />

^nfloph. Summisutiuclis.<br />

Angonxv^^^ Tö/f /V/


C o N C o R D I AJ<br />

Concordia fulciuntur opcs,ctiam f xiguse.<br />

Scntcntia cft prouerbialis in lib.Iliad.N.huiufmodi:<br />

I<strong>de</strong>ft,<br />

Coniundii pol!ent etiam uchementer inertes.<br />

Hac conueniet uti, ii quando lignificabimus non eflc contemnendá<br />

amicitiam, aut fimultarem multoru, etiamfi fucrint<br />

alioquin imbecilles,& quorü fingulos quiuis facile contcmnat.<br />

Nam qucmadmodum,ut ait Ouidius: Et qux non profunt fingula,multa<br />

iuuant.Ita quae non laeduntiìngula,multa noccnt.<br />

Concordia.<br />

In abfolutam concordiam,omniumq; rerum conicnfum con<br />

Bcniet illud:<br />

Haud unquam neq; concio nos,neq; curia diñis<br />

Audiuit pugnare,animo fed femper eo<strong>de</strong>m<br />

Et (entire eadcni,atq; ea<strong>de</strong>m dcccrncrc uidit.<br />

Pariter remum ducere.<br />

Qui fimul remigant certis numeris impellunt remos ut inter<br />

fe confentiant, alioqui nihil aíbri. Hinc Ariftopha. in auibus<br />

dixit, aírcntior,& eo<strong>de</strong>m enitor quo tu.Vox cópofita<br />

cft ab oivs fimul,& '^o^w impetu fcrior.<br />

Velut in cratere.<br />

OiTnr'j!) V KiocTH^ (piTiorHjNü), Id eft, Velut in cratere philoteíío.<br />

Quo fignificabimus res antea turbulentas componi fedariq;»&<br />

prius inter fe inimicos,in gratiam redigi.Dicitur autem<br />

crater philotefius,quem in conuiuiis porrigunt aliis ceu amicitia;<br />

fymbolum.<br />

Mutua <strong>de</strong>fenfatio.<br />

Mutua compluriú inter ipfos concordiam mutuamq; <strong>de</strong>fen^<br />

fationem,notabimus non infacetè ucrfibushisHomcricis;<br />

Haftas dcnfabant haftlsjumbone frequenti<br />

Vmbonem,clypcum clypcus fulcibat inhxrcns,<br />

Inq; uicem galeae,galeas tcxcrc,uinim uir.<br />

^ Ini<strong>de</strong>mconfpírare.<br />

t/f T cÙTcttIviAtfvfftíi. Id eft:In unum conípirare, feu coale-'<br />

fcere. Plato <strong>de</strong> Leg. iir r. Cxterum confpirare ac uelut equoríx<br />

iugum,fingulos in i<strong>de</strong>,ut dici folet,coalcfccre,mülto eget tempore,eftquc<br />

pcrdifTicile. Si iungas duos equos inter fe ignotos,<br />

aon fcrunt fcfc, tan<strong>de</strong>m aíTuctudúic, poftcaquam uterq; alterius


m$ hatitui afllieucrit, concorda funt. Itaq; pariter anhelaill<br />

fub co<strong>de</strong>m iugo gignit concordiam.<br />

Mutua dcfenfio tutífsíma.<br />

Qwifignificabit minus eos Ixdi poflc,qm concor<strong>de</strong>s mutuo<br />

fefe <strong>de</strong>fendunt,cótrá omnium iniuriac obnoxios illos, qui diffi<strong>de</strong>nt<br />

faitionibus intcftinis,accommodabit iilud Homeri:<br />

Multò turba minor periit,quod in agmine femper<br />

Mutuam opem fibi feiTe,malumq; arccre ftu<strong>de</strong>bant.<br />

Tnentlus. Traduntopcras mutuas.<br />

Dc adolefcentibus, quifeuicifsim in peccatis <strong>de</strong>fcndcrcnt.'<br />

Tranflatum ab agricolis uicinis qui mutuam inter fefe operam<br />

commodare folent.Aut ab arrificibus,&:c.<br />

TUuttis. Vt in uclabro olcarij.<br />

Proncrbialis iimilitudo <strong>de</strong> iis, qui confpirarunt, rem4; gemnt<br />

cx compoííto.Vclabrii autem autore Varronc, locus erat Komaein<br />

quo olearii diÌbahcbant oleum. Mos autem erat huic<br />

Kominum generi,ut inter fefe dc prerio conipiraTent,quo plu«<br />

ris uen<strong>de</strong>rent«<br />

CONIECTVRAE»<br />

Xu€Ídims. Leonem cx unguibus xitimare«<br />

EK Tvp ivvx^p ro{ß "KkcvTx yivùffKiif, Ex ucra quapiam coniedura<br />

negocium uniuerfum peipcndcre » ez paucis multa, ex<br />

minimis maxima coniiccrc.<br />

E fìmbria dc texto íudico.<br />

tK T K^xffWiììf TO vfccffiMt yivwffKw, Id eil, £x fimbria textu<br />

omnc cognofco.Hoc cft,cx uno aliquo pufillo reliquonim fació<br />

conieauram. Tranilatumá ncgociatoribus, quiinfpcóèa<br />

tcxtj marine,fad le <strong>de</strong> reliquo iudicant.<br />

F neuocognofcere.<br />

E^neuo cognofccre,cft ex re quapiam minima,totum hominis<br />

ingenium acilimare.<br />

Thec^hraflus. Dc guihl cognofco.<br />

E* yivwffnw.ià. eft,Ex dcguftationc iudico,hoc eft,<br />

cx minima experientia.Dudum item á negociatoribus,qui gu<br />

ftato duntaxat uino aut oleo,dc reliquo mox pronimciant.<br />

Aethiopem cx uuitu iudico.<br />

ytvoòffKUì, Id cft, Aethiopem ex ipfo<br />

uuUu cojnofco.Praefcfcrt quifquc aliquo figno auuiinodi iit<br />

mor


ínoríbu?. P rx fc fcrt cnim Acthiops nigrore uultus, Intord? capÜlis,<br />

labrisumiaitibas dcntium candorcpatnamfuam. Vciicm<br />

cnim,non facicm mutare poteft.<br />

Dc frucflu arborem cognofco.<br />

tK TíJ» IrifTTs Tcy ÀìVif^ep ytvwffHU). Id cft:E* foetuco^oTco<br />

arborem. E^ faCHs hominem indico. Qu« parcemia ctiam in<br />

Euangclicis litcris cxtat.<br />

DcfadcnoiTc. TuUi^<br />

Eft leuiter cognitum habere. Id íí transferatur ad res animi,<br />

£ct uenuftius.<br />

Cauda dc uulpc tcflatur.<br />

H Lkfu^ rn «TiiyVw/^^J"/«* qmpofillain rc coiuTinodiiint,dcclarant.<br />

Ex fronte pcrfpiccrc. TnlUiéSk<br />

Ex fronte perfpicere. dicimiu-,quod ftatim 8c uclut ipib protinus<br />

occurfu pcrcipimus.<br />

Ex habitu bonum ufr um prac fc fert.<br />

Quidicetexipfa oris figura uidcriprobum hominem,citahit<br />

illud Homeri ex Odyfleae primo:<br />

Ov /nJ¿i y¿¡ Tt ItcttKW As wTor WK/. Id eft:<br />

Ex fpccie minus improbas ipfa Eflc ui<strong>de</strong>bamr.<br />

Ex ftipula cognofccr e. Zuàami^<br />

EK ytvdffnetf. Id eft, Ex ftipula iudicarc.Quotics<br />

i ucftigiis quibufdam in fcnefta reliquLs cóiefturam facimus,<br />

cuiufinodi quis fuerit in adolcfccntia.Translata metaphora á<br />

fegcribus. ^<br />

E' culmo fpícam coníjcere.<br />

Euftathius OdyíT. XIX,<br />

EH Uúc\¿f4HS d^A®- o TiipfftJU®- r¿xyf.<br />

Ex culmo pcrfpiciturfpica dcmiíTa.Etiam in fcnc apparcí<br />

cuiufinodi fuerit iuncnis.<br />

E' cantu dínofdtur auís.<br />

Qualis uir,talis oratio.laáatur uulgò fimillimu huic:E^ plumis<br />

auem dinofci, id cft, è cultu fpc&ari uitam 3c ingenium<br />

honiinis.<br />

EfFoemínatorum etíam oratío Ztnodomse^<br />

eíFceminata»<br />

^ ^vfiotí) V Jíi'Kotot Uccv^í^ot \iyou Id cftjincrtibus uiris»<br />

wers oratio. Vt eft,ita 6c loquitur.<br />

Exuns


Ex uno om nía fpeda.<br />

tfívk tÙ -mívr ¿fAdmoiict adagium,ex uniuç euctus experimento,<br />

rcliquomm íímilium conicíhiramoportere facete»<br />

Domi coniccfèuram faccrc»<br />

Q^d non aliun<strong>de</strong> petitur, id domi fieri prouerbio dicitur.<br />

Plauws : Hanc ego <strong>de</strong> me coniefturamfaciojboc eíl, meoptc<br />

experimento comperio.<br />

QftlntUi Prima fa<strong>de</strong>. Prima fronte.<br />

Sapiunt hacc quoq-, prouerbium,maximc quum ad res incor^'<br />

poreasrefenmtur, Prima facie, prima fronte, pro eo quod eíV,<br />

primo obtutu, &: priufquam prcüius ac diligcntiusconfidcrcs.<br />

Luádn. Cribro diuínare.<br />

Kóffiuvw Eft conic6hira fagaci rem <strong>de</strong>prehen<strong>de</strong>re,aut<br />

íhiltc <strong>de</strong> rebus occultis diuinare.<br />

Signum bonum aut malum*<br />

àyacÛh.N jy (pxv\Q', Id eft, Signum bonum, aut<br />

certe malum. Vbi quis <strong>de</strong> re incognita diuinat incertus.<br />

Suíldthius. Stellis obfígnare,obelo notare.<br />

Argots (TH/a^íiúJaiyN ccrpúts Tvqicdgíáfíu. Id eft: Stellis notare.<br />

Diâum <strong>de</strong> bis, qui longam aut <strong>de</strong>fcrtam uiam peragunt,<br />

a<strong>de</strong>ò ut nçccilùm habeant,regionum fitum,ftellamm obferuatione<br />

fignarc: Vndc ui<strong>de</strong>ntur ii,qui notulis quibufdam 8c conieíéuris<br />

arte <strong>de</strong>prehcnfis i rem alioqui perueftigatu diíFicilem,<br />

inquirunt, aut aífequuntur : qui etiam fignis qiübufdam multò<br />

ante colligunt quid fit euenturum. Poftea <strong>de</strong>flexum eft,ut ftellisprenotare<br />

dicantur, qui quippiam uelut animaduertendum<br />

inligniunt. Cui diuerfum cft, Obelizcin,id cft,ueru prenotato,<br />

quafi iiigulare ac damnare.<br />

iyfrlñotcl Vna hirundo non fadt uer.<br />

M/Ä xOüiwp iê ¡s -mcii» Id eft, Vnica hirundo non facíc<br />

uer. Id eft : Vnus dies non fat eft ad parandam uirtutem aut<br />

cruditionem«<br />

Omnibus ueíligíjs inquirere.<br />

Vciciy ítpwr/ /*r«//. Omnibus ucftigiis inquirere dicitur,qui<br />

fumma cura,fummaq; diligentia rem perucftigat.<br />

TMM. Qui bene conrj<strong>de</strong>t hunc uatem.<br />

Admonet adagium futurorum praefcientiam non c fortibus<br />

aut auguriis petendam cilc,fed à prudcntia. Siqui<strong>de</strong>m qui pru<strong>de</strong>ntia<br />

fit pracditus,is cx prxteritorum pra:fcntium


Üs fiicilc profpicict quid fit cucnturum.<br />

. Ccrtumprofpido.<br />

Qui fcnegabit temere,nialè,recus''uc <strong>de</strong> cxitu rei cuiuípíam<br />

fentire/ed certis adduftum argumctis,5: pluribus cxperimétis<br />

obferuafle,accómodabit illudHomeri.<br />

Ov ccz6t¡HTUS fjtoevrwffof^äiyCiWcc \if<br />

Nam neq; inexpcrtusiam diuinauero,uerum<br />

Egregie caliens.<br />

Rcmaoi tctíéíftf. Plmus.<br />

Pro eo quod cft,Rem ipfam diulnafti nihil abcrrans. •<br />

Scopum attingere. Lncianus.<br />

Tvyxoivfiíf TO 0KC7ti, Eft uoti compotem fierí,i conieñu •<br />

Ta rem ipfam aíTcqui-Abcrrarc à fcopo,atq; id genus ali® fi-'<br />

gurac omnes prouerbium fapiunt.<br />

Crepítu probabís.<br />

JioKtiiícis, I<strong>de</strong>ft,Plataga probabis.Deii$,qui ridicule<br />

explorant altcrius in fcfc animum.Sumptum à uulgari<br />

ÌOC0 puellamm,qux impoííto pollici,medioq; digito papaueris<br />

folio,palma illidunt:quodficrepuerit,amoris argumentum<br />

eft:fin minus,non amantis indicium.<br />

QuaUs uir^tak's oratio.<br />

Seneca in epift.Apud Grxcos,inquit,in prouerbium ceíTit,<br />

Talis hominibus fiiit oratio,qualis uita.<br />

Qjianquam non díxeris,taiiien<br />

apparet e pelle.<br />

Res ipfa redarguir mendacc,& oris habitus. Vn<strong>de</strong> illud Ci-<br />

«eronis:Nifi fii^ercs non fie díceres.<br />

Protinus appvct,qux plant«<br />

frugífera futurae.<br />

Etinpueriselucet indoles futurae probitatis.<br />

Leonem ui<strong>de</strong>rc,hoítíum praelia portendít. Su\àM.<br />

A^ovrcci ìi/ljf/^Jluff/Jivù/j Mt^cI fxàx"^^' Id eft,Cernere leones,<br />

^ftium pugnam indicat.Tranflatum ucl á fomniorum conieäuris,ucl<br />

ab obferuantibus anguria.<br />

Morbos ui<strong>de</strong>ns.<br />

ViH^ìss c^w^Anfootnifif^í iffioty^irvìp. Id eft, Tibi Occi<strong>de</strong>nt<br />

res,mormos fi fomnies.Refermr à Suida,tanquá nulgo iaálatum<br />

<strong>de</strong> diuinationc,quac fumitur ab infomniis, fupcrftitione<br />

omnium uaniíTimajia tarnen ita diihun,quòd mors finis fit<br />

g omnium


omaium hnìus uitae malorum.<br />

Mortuus per fomnuni>uacabis curii.<br />

: ^oòvìtif Lcfí vTTVìfs (p^cv-rieAtny 'ícTN


Ne lígula qui<strong>de</strong>m dígnus.<br />

Dicebatur homo nequani & nullius pretü.<br />

Títhymallus Laconícus. Sníifii<br />

AüCKcvtKcs, In lippiente$,oculis4; caecutlentibiis<br />

diccbatur. Tithymallus hcrbac genus,apud Lacones repertu,<br />

ítugularís acrimonia,quo fub noéèem oculos illinebant, ad<br />

uiíum acuendum,<br />

Semper me tales hoftes ínfequantur.<br />

A« roiijot f4i AiwKaiíif. Id eft, Me bella femper infequanmr<br />

talia. Vbiquofdam libcnter odimus,ac íimuitateni<br />

corum contcmnimus.Poteft accommodari & in eos,qm <strong>de</strong>fcifcuntab<br />

amicitia.fed ut ihimici nihil queant nocere.<br />

Incus maxima non metuít ftrepítum.<br />

Excclfiis animus no commouetur minis,aut íbrtun^ facuientis<br />

proccHis.<br />

Aquila non captat mufcas.<br />

TxsiMÍces. Summi uiii ncgligint minumla<br />

q\io:pia.Animusexcelfusres humiles <strong>de</strong>fpicit.EÍFertur & citra<br />

ncgationem adagium. Aquila uenatur mufcas,quoties magnis<br />

minima funt curac.<br />

Elephantusnoncapítmurem.<br />

ETitf ¿rf f^vp 3ix oc-ht(rK


Susí^ dcíg.<br />

Apud Plaurum atq; alios autores inuenitur Sufquc <strong>de</strong>que<br />

fcro»d: Sufquc <strong>de</strong>que habco,pro eo quod cil-.Nihil mca rcfcrt,<br />

nihil laboro.Aulu':Gelliusrcribit,Surq; <strong>de</strong>q; fcrre,idc ualcrc<br />

quod aequo animo eíTe^atq; irttcrdu negligere,& eontemnere,<br />

^pulcm. Mapum non uertcrim.<br />

^ Pro eo quod eÌ1::Nihil omnmo laboro,Mea nihil rcfeit.Nir<br />

hil enim facilius,quàm manum uertere.<br />

Quod noncft opus^afle charum eft.<br />

Senccd. eft,Quantumuis paruo emptum,tamen charu eft,(i opuj<br />

cft non eo. Poteft ad eóplures accomodari rententias,ut fi qui?<br />

dieat artem quampiam minimo neeotio poiTe difci,quae tamen<br />

nihil frugis fit allatura.rcrpondcripoíTef.Qnod non eft<br />

opus,6


CONTEMPT.ET VILIT^ nrt<br />

Nccunodignus.<br />

Ne uno qui<strong>de</strong>m dignus, & uno dignus,ne uililsimo: Tranila<br />

ta metaphora á ia¿tu talorum.<br />

Coenum barbaricum.<br />

' ßoif ix^Kk, Id eíl, Coenum barbaricum, pro uehementiííupore<br />

mentís apud Platonem lib. <strong>de</strong> Repub. fecundo<br />

ponitur. Laudat enim illic dialefticam, quae fola menté ignorantix<br />

immcrfam ,erigitattollitq; i uulganbus opinionibus,<br />

ad folidam ucri cognitionem, tu ¿VT/, inquit, V ßj^So^t^<br />

ßOLFICEF/^KW RIVI TO TH^V^HS ÓFLL^X HOCTO^TOGVYIÁVÓY K¿


JOX COTÎTEMPT. ET VILir.<br />

in aliquo numero uellet haberi.<br />

\/ÌrìJìobh. Vtlutibaluli.<br />

ilffn^ wHTiûifôpûvvTvAà eftjVt lutum baîulates. Apud Ariiléî<br />

pKanem in Concionatricibuç querûtiir fœminae populû Athenienfem<br />

non cohuenire ad concionem nifi dato finguliç num^«<br />

mo, quum ante fuo uidhi confiiltarent <strong>de</strong> Repub. -srvTioipapiapautcm<br />

pofuit pro omnium quxftuariarum artium fordidifsi^<br />

ma. Apte torquebitur in eo$,quifun£èionibus honeftis ad abicâum<br />

quxihim abumntur.<br />

Titiuillitium.<br />

Titiuillitium uox erat olim nul Iam qui<strong>de</strong>m rem certam <strong>de</strong>-'<br />

claranç,fcduclutinteriettio contemptum extremum indicabat,qua<br />

lis cilapud Grarcos .Plautus: Non ego iftuc ucr<br />

bum cmptitem titmillitio.<br />

Nç nummus qui<strong>de</strong>m plumbeus.<br />

Nummum plumbeum, hyperbole proiierbiali, pro minimapecunia<br />

ponunt.Plautus in Trin.Cui fi capitis res fiet, nammii<br />

aunquam crcdam plumbeum.<br />

Ne umbra qui<strong>de</strong>m eius nouit.<br />

Adagîum ui<strong>de</strong>mrduàhmi ab antiqua piòhira, qua: rem duntaxat<br />

umbris mditerrepracfcntabat.Et nota eft fpecus Platonic<br />

ca,in qua qui <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>nc,rerum umbris oblcdantur.<br />

^IfiebL s N^^alliiqui<strong>de</strong>mcapur.<br />

* ' Ov 7 ffHcpcM lL\(foi\lw Id eft, Ne allii qui<strong>de</strong>m ca-^<br />

put dcdit.Conuenict in fordidum & inipcndioparcum.<br />

VerffUut. Ne terra qui<strong>de</strong>m iuuit.<br />

Ne terra qui<strong>de</strong>m profùit,i<strong>de</strong>ft,ne minimo qui<strong>de</strong>m.<br />

Neguttam qui<strong>de</strong>m.<br />

Pro minimo. Ariftoph. At tu miiii dapacis imam guttulamj<br />

Plu^i Neramentaqui<strong>de</strong>m.<br />

truHmf. ^ Ne feihica qui<strong>de</strong>m.<br />

Ne ramenta qui<strong>de</strong>m ditior,quafi dicas ftuppa ditìor.<br />

Nihilfacries.<br />

CvÂif/t^ûf/v^iipX^^' Siqui<strong>de</strong>m Graeci quicquid pracclamm,<br />

acuehementer conducibile uidcri uellent, id facmm appellabant.Vt<br />

iàcra res confiliu, & facram ciuitatem dixit Arifti<strong>de</strong>s.<br />

Qiii prouerbii tradunt originem , aiunt Hcrculcm confpeiìa<br />

Adonidis imagine, coutempiìiTe his uerbis: Nihil es facri, Accommodatur<br />

ad quamuis rem <strong>de</strong>fpeâui habitam •<br />

Nibil


CONTEMPT- ET VltïT. töf<br />

Nihil fanum. ^<br />

Summammomm corraptionem, ÄrnuIIu honcítírcípcáüm<br />

tis ucrbi^ Grasci íignificant,ir


Trium litcrarum homo.<br />

Per ironiam dici poteft in eum, qui generofus ac ingcnuui<br />

ui<strong>de</strong>ri cupiat. In<strong>de</strong> natum quòd olim ingenui nomen, praenomen,&<br />

agnomen in literis aut iniìgnibus fuis, tribus literis notare<br />

foleant. Ut pro Qi¿nto Valerio Maximo.Q^v .M. P lautus<br />

in Aulularia iocuni aliò <strong>de</strong>toriit, nempc in feruum furacem*<br />

.Subiicit enim:Etiam fur trifurcifcr.<br />

Vitiofa iiucc non cman.<br />

Apud Plautum eft,Viiam tuam uitiofa nucejnon emam, pro<br />

co quod cft,Ne minimo qui<strong>de</strong>m»<br />

CaiTa glan<strong>de</strong>.<br />

.« Similliino tropo Plant, in Rud. dixitcaílamglan<strong>de</strong>m,prò<br />

Kent -Kccxivots, Dici folitum in homines nullius<br />

precii, qui tamen in numero aliquo ftu<strong>de</strong>nthaberi. Nam corchoros<br />

noleris genus cft uilifsimi.<br />

-Eunfì<strong>de</strong>s. Inter indodos etiam Corydus fonat.<br />

titccfAÌiffóis^úíyyiT^. I<strong>de</strong>ft, Inter amufos etiam<br />

* Corydus fonar. Quadrabit in quofdam, qui apud idiotas au<strong>de</strong>nt<br />

fcfe uelut eru3itos uenditare, inter doftos alioqui elingucs.Coiydus<br />

uilifsimum auicul^ genus, minimeq; canoriun,<br />

ftrcpit tamen utcunq; inter aues mutas.<br />

Mandare laqueum.<br />

- Madarc laqueu dicimur iis, quos ufquea<strong>de</strong>ò negligi à nobÌ5<br />

4ignificamus,ut fi uel fufpendant fcfe,nihil ad nos attincat.<br />

Medium often<strong>de</strong>re digitum«<br />

Medio item digito oftenfo, fupremum contemptum fignificabant.<br />

Martial. Atque illi digitum porrigeret medium. Nami<br />

hunc digitum Martialis impudicum uocat, oftendit digitum><br />

fedimpudicum,<br />

Hordt^ Minimo prouocare.<br />

Eft contemptum ad certamen prouocare. Sumptum à geftu<br />

prouocantium ad pugnam,minimo digito porremo.<br />

Antehacputabam te habere cornua. ^<br />

rgò T¿T» tri wfilw LifocTit i\iif/.là eft,Antehac credcbatibi e^<br />

fe comua. De iis, qui prius habiti fortes ac ftrenui, póftea quu<br />

res uirum poftulat apparent ignaui. Vn<strong>de</strong>& Comicuscoriiu-^<br />

tara beftiam uocat hominem paratura fe <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>rc»


Plumbeo iugulare gladio.<br />

. Eft futili Icuiq; argumento conuincerc quempiam.<br />

Hoc noueram,priufquam Theognis natus cft. LHCÌHHS.<br />

' Qì29 rem Frigidam & ineptam íignificabát. Apparet fumptú<br />

iTheogni<strong>de</strong>Tragocdiarú fcriptore, quem frigidifsimíi fuiilc<br />

tcílamr Suidas&,ni fai lor memoria,Plato.<br />

Locrenfis bos.<br />

Aok^m: ßis.Deic uiliaut <strong>de</strong> muñere leuiculodici poteft.<br />

Qui;m aliquando Locrenfes publicum facrum faàuri, boucm<br />

<strong>de</strong>li<strong>de</strong>rarent,cópofito cx minutislignis bouis fimulachro, diis<br />

lem dminam fccenmt.<br />

Scarabei umbrae. Dlogenlmm.<br />

Kcafd¿fif fftuoù, Diéhim dc inani mctu,quòd hoc infeäum repente<br />

aduolans,nonnunquam terrere foleat parum attentum.<br />

Scraptx. Thmtus.<br />

Popular! conuitio diccbatur mulieres nugaces nullius4>rei.<br />

àfcrco, quod eft oris pumlentiam eiicio cum fonitu. Quadrat<br />

in anus fubindc fcreantes & tufsientes : Screa pro rebus uililiitais<br />

accipiebant.<br />

Bos Homolottorum.<br />

BSf ¡(JUf'Ko'rJair. Dicebamr in plurima diftra(5us,ac ueluti diffeftus<br />

negotia.Potcrit & ad rem referri. Vt fi quis argumentum<br />

nimis minutatim diuidat,ita ut confcindcre & concerpere magis<br />

quàm diui<strong>de</strong>re ui<strong>de</strong>atur. Zenodotus prodidit Homolottos<br />

populos diflcóèo in minima«particulas bouc,fGcdus iungere.<br />

Sepamusbos. SHÌÌM*<br />

ILUOÌX®- ßii. Olim in ftupidos i'bmtos4; dicebamr. Id hinc<br />

ortum efle tradtmt, quòd antiquitus poft l'extam lunam bouis<br />

imagincm è farina pinfere eonfuei^erint, qui feptimam lunam<br />

comibus referrcnt.<br />

Generofus ex crumcna»<br />

iiíKfiac-xcwTÍí. In eum iacicbatur, qui propter opulentia<br />

generofus haberiuoluiflctjahoqui obfcurus & humilis.<br />

Attagen.<br />

K-rJityccs. Suidas indicat hoc cognominis, prouerbiali ioco<br />

dici folere in feruos ftigmaticos, quòd haec auisplumas habeat<br />

uariis colorum notis dilhnàas.<br />

Salccmptummandpium* ZfmxH<br />

ÁtihfivHTfféi ¿Kí'fWííir/^.Jn barbarum quempiam ac uilem<br />

g 5 homua


homuncioncm olim diccbatur.Nlnegociarorcs olitii in mcdi^<br />

terranea falem importantes,mancipia rcportabant à barbarû.<br />

TMIRÎ4S. De lapi<strong>de</strong> cmptus.<br />

In uilifsimum & ucliementer obfcumm hominem dicebàtur.<br />

Zcnodct. Siculus miles.<br />

2/KtAii 7^cKri(arxi, Conuenict in hominem, lucri gratia nullum<br />

miniiterii genus recuTan^cm.<br />

Cdlitit. Imifubfellij.<br />

Viriappellantur parafiti, qui ita in conu'mium admittuntur<br />

m imo fc<strong>de</strong>ant loco.Qnidrabit etiam in tenues conuiuas,qùo5<br />

recipiunt diuitcs,red inhmo Ioco.Similcs:Infra clafTem^Eictrc^<br />

mac clafsisïlnfîmae notar.<br />

SMu. Seruorum duitas.<br />

ù^i'KwtfTii'Kts. De cœtu conuiâuq; hominum improborum,'<br />

furacium > aut ignobilium dici potell. Eli hoc nomine ciuitas<br />

qiwepiam in Lilwa, in hanc fi quis fcruus lapi<strong>de</strong>m importaflct<br />

continuò liber fiebat,ctiam fi peregrinus fuiiTet.<br />

THÎUUS. Defecehaurirc.<br />

Pro co quod cft,fordida quarpiam acplcbeia,nimisq; huml^<br />

liapcrfcqui.<br />

t/iriihfhdn. Carica mufa.<br />

Xfl^/KK ¿xicrac. Kcc^iià «VKttfjLûùTic. Id eft,Carie« cantîones.Dâ<br />

higubri,ruftica atque indoéia, feu molefta cannone dici iolitum.Propterea<br />

quòd ut tradit Athenaeus,Carcs, in luâu ribiis<br />

uti folent magnitudine palmi, lugubre quiddam & ftridulum<br />

fonantibas.<br />

Afinos non curo*<br />

Tâ/; cvM^ci/ fMt ^tA/. Id eft,Caetcru afinos nil moror.Cottr<br />

gruitin eum,qui domefticiscótcnti^s opibus,nó quaerit aliena.<br />

Nam cui plauftrû cft domi,huic non eft opus afinis códuditiis«<br />

Smddé. PomariusHerculcs»<br />

UN-Kt®- Hf .Per contemptum dicebàtur in aim,qui nomen<br />

qui<strong>de</strong>m magnificum gcreret^ cartermn opibus nullis, nul'«<br />

laq;potenria pollens.<br />

Zenodèu Malum Hercules.<br />

tAH\op{{iiXH7\MS, Dici conueniet, ubi quis munufcula quanf*<br />

tumuispufillaboni confulit.<br />

Munus leui<strong>de</strong>nfx.<br />

Cicero uocat munus uile > minimiq;prccii. Seruius oftcndit<br />

Lciùd


tcuidcnfam ueftis cflc genus uilc,raro,tcnui^; tcxtu.<br />

Ciccf nus Bacchus.<br />

AwVvir®-,Dc rc uehementcr contempta.Sumptum<br />

Ì potu ex Icguminibus confe6^o,qui uinum imitatur.<br />

Ollaris <strong>de</strong>us. ^ Zcnodou<br />

I^VTgùs Gìós. Dicebatur in hominem humilem, & cotempt«<br />

fortls.Magni dii,ebore,auro, 8c argento fculpebantur. At pie- .<br />

bei illi,& minutuli,quod generis funt, Silenus 8c Priapus, qualibetmatcria<br />

fingebantur,ligno nonnunquam & luto, quo ui<strong>de</strong>licet<br />

argento hnguntur & ollx.<br />

Soteridvlcdi. ScneçS^<br />

De re uili, prifcaq;, & minimi ambitiofa & radis aitificii. •<br />

Coniiccrelicet Soterichum fabru fuiffe quempiam, cuius opcraprifcam<br />

illam & ra<strong>de</strong>m {implicita rem pr« fe tulerint.<br />

Ccddis&Buphoniorum. ^^riiìéjf,<br />

T« KjiKflV2f >y/3*fwi'/w//.Derc magnoperc prifca,&obuettiilatem<br />

iampri<strong>de</strong>m obfolcta,dçfuetaq;. Siqui<strong>de</strong>m Ceci<strong>de</strong>s peruetuftus<br />

quifpiam Dithyramboru poeta iiiit, cuius fcripta iam<br />

fitum olebant.ltem Buphonia fcilum quod^ crat ^ud Athcoicnfcs<br />

ob uetuftatem negleòtum iam ac <strong>de</strong>iitum, tic appella-,<br />

turn à cxdc boum.<br />

Ficulnus* Thcocrlu<br />

Ficulnus gladius.<br />

Si/K/V^ friuola cauiTa dici poteft,quasi; minimo<br />

negocio queat refelli. Didus cft autem ficulnus gladius fyco-^<br />

phanta,quòd mollis fit 8c calumniator.<br />

Inforibusurccum. Plmmr<br />

larj riii/ vAgiocy, Id eft. In foribus aqualem. Significac<br />

rem contemptam ac uilem.Negliguntur enim,qua: pafsim fune<br />

obuia,quacq; facile quibuflibetcontingunt.Itaq; urceiim in foribus<br />

po(uum,ncmo ftu<strong>de</strong>t tollere.<br />

Fi^m Mercurio.<br />

rihtop \(p Ef^.Dc prompto, Är quibuflibet cxpofito beneficio<br />

dicebatur. Nam antiquitds mos crat,ficubi ficus ereptus<br />

fuiíTet, cum ueluti Mercurio facrum fuipen<strong>de</strong>re. Liberum autem<br />

cratjtoUw ficum Mercivialcm.<br />

Merx


fot CONTEMPT- ET VILt'TfíUrony.<br />

Mcrx ultronea putct. ' *<br />

Id cft, Ingrata funt,quae ultrò,non pctcntibus òffcruntur.<br />

Numerus*<br />

Homines nullius bonae rei, numerus prouerbio dicuntur,'<br />

ctiam idiotis. Horatius: Nos numerus fumus, & fniges confumere<br />

nati.<br />

Homerus. Tellurisonus.<br />

r«f ßi^®'. Id eft, Terrae onus.De homine uelicmeter kiuti-<br />

|i,qui nihil aliud,quàm terrain fuo pon<strong>de</strong>re grauat.<br />

Abomínandus fcarabcus.<br />

Ml/V* KcùuScc^is, Id cft, Abommanda cantharis. De uilifsimo<br />

homine diccbatur. Cantharidcs uermiculi funt letali ucneno.<br />

Quanquam hoc loco magis couenit,ut (it diiiiiautiuum à cantharo<br />

fcarabco, quafi dicas fcarabeolus. In facris quoque litcris,ucrmis<br />

abiit in prouerbium contemptus.Ego fum uermis,&<br />

non homo.<br />

Aetnxus fcarabeus*<br />

' Dc magnis & foedis. Aetnxuni autc dixit, quafi pracgra<strong>de</strong>m<br />

Ilei quòd in Aetna uarii, maximiq; fcarabei fint: Vel Actnaeos<br />

dixit,tanquam inftar Aetnae montis maxinlós.Porrò fcarabeuí<br />

èftcrcorc,ut nafcitur^ita pafcitur.<br />

Minus <strong>de</strong> íjíns laboro, quàm <strong>de</strong><br />

ranis paluftribus.<br />

Quafignificamus nihil omnino ad nos pcrtinercnegocium.<br />

Redé dicetur in obtreda tores, quorù obloquutiones diccmus<br />

nosfortitercontemnere. Siqui<strong>de</strong>m ranae ,tametfi afsiducobganniant,<br />

oblatrentq^pritcrcuntibus, & odiofam illam cantioncm<br />

¡tercnp,fínc ime KOX^ KOÙ^ tamen nemo<br />

commouetur.<br />

Indus elephantus non curat culicem.<br />

KtSvtOTT®' \vfos ha ¿Ai>/7«.Id eft,Culicem haud curat<br />

dcphantus Indicus.Diólum cft autem ob fingularem duriciem<br />

cutis clcphantinae,quae fertur etiam iacula excutere.<br />

Chryfip. Cochlcarccrefcit.<br />

ùolifvl ccv^ei. Dici folitum in pufilios homuncioncs per iròniam.Nam<br />

cochleare pufillum eft & contortum.<br />

tyfriiloph. Connse calculusé<br />

KJm In hominem aut rem nihili,nulliusq; momcnti,Conna<br />

citharadus, fiuc ut quidam uoluntlyrifta, ex corum<br />

numero,


•CONTEMPT. ET VILIT^ tOf<br />

tìiimcro,qui citra uoccm organo cancbant.<br />

Incrtíum chorus.<br />

A^ylsvTu^p Xc^cíÁd eft, Fcriatoríí chorus. De coctu lafciuientlum<br />

diccbatur. Otium enim ad onmem nequitiam impellic,<br />

praccipuciuucntam. ^<br />

Megar cnfcs nccg t cr trj ,nccg quarti.<br />

Miyx^às CV7Í T^íjoiy úVTt A-TcífTou Diccbatur olim in homines<br />

fupra modum ignauos & contemptos, nulloq» honore difinos.Natum<br />

aHagiiim cx oraailo quodam,&c.<br />

Ruftícanum oratorem ne Diopenìdnus*<br />

contempferís.<br />

Ay gonio é/fM jiXTaffcvtífjÍTrgO'. Id eft, Rufticanum ne c6tempfcris<br />

rhctorcm. Admonet adagium, ne quem ob imperitiam<br />

infantiani'uc faftidiamus, Neq; fpe<strong>de</strong>s á quo, quo'uepa^<br />

¿èo dicatiir/cd quid.<br />

E fiamma cíbum petere*<br />

Terentius in Eunucho dixit in paraiitum , eiufmodi efle, ut<br />

nel è fiamma cibum peterct. Hoc cft,quiduis cibi caufla paffutum,fa^urumq;.<br />

Myforum poftrcmuSf .<br />

MVÌTCC^ Id eft, Myforum cxtremus. Strabo refert<br />

Myfomm populum ufq; adco contemptum fuiflc, ut prouerbio<br />

locum feccritSunimum itaq; <strong>de</strong>fpeftii & infimam humilitatem<br />

hoc i»dagio fignificabimus. ;<br />

Cari cus hircus.<br />

Kofftnòs Tfi^yi^.Diogenianusiiidicardiditatum <strong>de</strong>uilibus&<br />

contemptw.Carii populus, quod pi^sim in bellis mercenariain<br />

locarent operam, ceu uili uita, in contemptus prouerbiu abiit,<br />

un<strong>de</strong> Se Plato Lct^mòp Mf^Ttoff^ld eft: Carícum homuncionc<br />

dixit pro uihnihiliqs.<br />

^ Indocfíior Philoni<strong>de</strong>. .. HWAU<br />

(pt\uvlA¡i. Hic Mclitcnfis crat praegrandi corporc,caEteruniinfulfus&indo


Zenedot. Prindpatus Scyrius.<br />

Agxn ffnvgtoc, Idcil, Imperium Scyrium.Dc frigido tcnui^;<br />

rc^no. Scyrus inlbla quam olim colucrc Cares, pemcofa, ¿<br />

' inírugifcra.<br />

Ciccrís emptor.<br />

Horatius in arte poetica: Ciceris Si nucis emptor.Infimac fortis<br />

hominem,<strong>de</strong>q; ima plebe quempiam íígniticans.<br />

Smäits. Cubito emungcrc.<br />

Aymvi Id eft, Cubito emungens. Prouerbialis<br />

ironia in hominem fordidi qua:ftu$,& conditionis abicöac.A<br />

íalfamentariisdué^a.<br />

Cam's uiucns cms^dalia.<br />

Ki/W ¡üifj tìtwò fixrAÀTiixt, Dici folitum in paraíítos, 8c alie^<br />

no ui'^iitantes cibo. Magdaliam dicit, quaii dicas fur^em Se<br />

manuum purgamentum.<br />

'Hcrodot. NoncñcurxHíppodydí.<br />

ótr iTTTraK^fíítv. Hoc adagio iTgni(Tcab5t fe quippiam<br />

negligere,neq; magnopere laborare.HicHippocli<strong>de</strong>seratTifandri<br />

filius, qui cum multis aliis iuuenibus Clifthenis Sicyonii<br />

filiam ambiebat. ycni quum Clift hen es procos toto anno probaret,<br />

Se Hippoeli<strong>de</strong>s in cíonuiiüo in<strong>de</strong>coram quandam faltationem<br />

aedidiifet, fublàti^ in altura pedibus, pater offenfus inhonefto<br />

iuuenis luiu,ait: FiIìTifandri, á nuptiis tua faltationc<br />

cxcidifti. Ad illa protinus refponditHippocli<strong>de</strong>s : Haud curat<br />

Hippocli<strong>de</strong>s.<br />

Non admodum mifccs.<br />

OVfjc¿7^e6 ttvK^s. Id cft, Non multum potes, ncq«cpro<strong>de</strong>íIc,<br />

ncque nocete.<br />

bergli Algauilior.<br />

Vilioralga. Poeta dixit, pro uiliisma Sc abieÄißtoa quauisre.<br />

Contcmncntís im'micum.<br />

Qi¿ncgabit fe commoucti conuitils alicuius hominis coil*<br />

tempti,non infcitè dcflexCrit illud Home.Iliad. A.<br />

OvKceTskytóyWS lí/ui yvvH ßaTiffiyK w¿ls ècfftCfS<br />

Kwfèff yàeg àivìfh xvxTíkJas o vrJocvcTiú* Id cft,<br />

Haud curo magis,ac íi focmina,(iue quis infans<br />

Me iaculo pcteret,íiquidcmuiriincrti$,& ipÉl<br />

írrita tela uolant.<br />

lod


Indígiius qui illi matcllam porrigat. Martial<br />

Dc uchemcntcr iiixqualibas, aut nc uila qui<strong>de</strong>m cx parte<br />

cbnfiarcnd'K.<br />

Con tern nentis dicSerium. J^ownv<br />

Si quando fignificabirnuN nos Icommatc feu contumelia leuiter<br />

commoueri,ncc altius in animum dimittere, congruct illud<br />

Homeri Iliad.A.<br />

• OvH \ij Ueti(iv cfv iffiyn wifaihp<br />

"B-ifuffxrc ¡tírffpTi wdi'ûUûTs.Q'^il J^<br />

SCC/4X Tí ì\gù ¿iÚT(HyTH,U XO^TíKHiS ZtÄ^^ «V/^tf. Id cft,<br />

A tmiíliim non tranfiit ad uitalia tclum»<br />

Sed lumma in aite baltheus arcuit,impofítoq;<br />

Laminex fquamae, quas huic faber addidit acre.<br />

. Tanquam conchylium difcerpcre. Sullm<br />

llflw^ Loyxv'^l^ yinT^êiy. Id eft,Tanquá concham dilaccrarc.Dc<br />

imbccillisÄ: uiribus longé infcnoribus dicebàtur.<br />

Tragicue rex.<br />

ßataiMvi. Dici potcft,ucl qui nomine duntaxat rer<br />

iit'.cacterum uiribus pamm polleat.Nam in tragœdiis tantiípcr<br />

durât Imperium,dum fabula peragituT.<br />

Vterque ambo.<br />

3 ¿.«ffT'yS)©' SAÌT^Q', Id cft:<br />

Vterq; ambo,ambo neuter. Quadrabit in duos aliquoSjC^uonun<br />

alterius iiequitiam,alterius prçbitas compenfat.<br />

^ocJxKoc^oct,<br />

DepinguibusdidumÄrimpotctibiis.Nam Graeca uox hinc<br />

dida cft, yStvTÄf pronum iîgnifîcat,â: ketf^ caput.Conucnict<br />

in temulcntum & fomnolcntum.<br />

Pannus lacer. ^ LtnUt^<br />

Hominem tam faftiditu Ä: reieftum pin^ wc^vtrxi^a appellant<br />

Gracci,id cft, pannum undique lacerum.Sumpta mctaphora<br />

à ucfte,longo ufu <strong>de</strong>trita,atq-, ob id rcicâa,quum noua<br />

ïuetitinpretio.<br />

Quia ufus cepis putridif'<br />

T/f xg^^ -srvôû^i, L^û/xuvifi Id eft:Qms ufusputrcfaâi cc^<br />

pis?De rebus aut ctiam hominibus abic¿tis,& quorum nullus<br />

lïfquam eft ufus. Etcnim quum cepe iîthcrbapei: fc uilifsima,<br />

imulatqi compumiit,nihil abic¿uus«<br />

Inutilior


Inutili or blace.<br />

BXähÄ òtxfHrór^®'.in hominem nihili,nulliasq; bona? friH<br />

gis dicebatur. Sumptum ì pifcc ufquea<strong>de</strong>o uili, ut á canibus<br />

quoque faOidia tur.<br />

f/orat. . Extritum ingenium.<br />

Veif\lHv7oiiAZvoii viiJ Id cíl, Mentem habens euanidam,<br />

wctfilHVKHiJLwop perin<strong>de</strong> fonat,quafi dicas cxribiatam, duóèa<br />

metaphora a tibiarum Unguis,quae pofteaquám exci<strong>de</strong>rint,inurilis<br />

cft tibia.<br />

Barbam uellere*<br />

Qmim fummum còtemptum ac ludibrium fignificamus. Ho<br />

rat.m Serm.Barbam tibi uellunt Lafciuipueri: Perfius: Idcirco<br />

floridam pracbctribiuellcre barbam,<br />

Nihili codo eft.<br />

Diéhim ui<strong>de</strong>tur in cos,qui pollicenmr in fiiturum,nec exhibent<br />

rem pracfcntem.Gcllius cocionem dixit,que ueteres ariolarcm<br />

dixenmt.<br />

Non plurisquám íimias.<br />

Simia ridiculum animal cft,uulgóque contemptum. Dion<br />

Prufenfi$:Qupsego,inquit,nbnpÍurisfació,quám ut dici fo-<br />

Iet,fimias.<br />

Fumi umbra.<br />

KÄTfS ffKicc. Pro rc quälibet uili.Quíi omnis umbra res queda<br />

cft inanis,tum nero fìimi umbra pené dixeris umbra umbre.<br />

Vlo^eniäftHs. Fulgurex pelui.<br />

AridCTTH W wviTiif. De minis inanibus corum qui lac<strong>de</strong>rc nequcunt-.fulgor<br />

cnim qui fulgurisimitatione quadam è uafculorum<br />

nitcrium uibrationc,aut ex aquis redditur,noccndi uim<br />

jiuUam habet,pueros modò tcrritat.<br />

Oppe<strong>de</strong>re,& oppc<strong>de</strong>re contra totlitt^a.<br />

Oppc<strong>de</strong>re,prouerbialitcr pro reclamare &cótemnerc repcritur<br />

ufurpatii. Horatius,Vin'tucurtisIudacisoppc<strong>de</strong>re?<br />

Dionis gryr.<br />

T¿ jtav®- yfv. Kc


CONTRA. itf<br />

iQÎgra eau Ja, Admonet non cíTe habcndu commercîum cum<br />

improbis,&cum iis qui funt nigris & infamibus moribus.<br />

Ofcitante uno,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> ofdtat ÔC alter.<br />

Ewf I<strong>de</strong>ft,Cùm ofcitat unus,<br />

ftatim olcitât & alter.Diccndum quoties cxcplo pcccati,fta^<br />

lim prouocatur aliquis ad iîmile facinus,Fit quadâ occulta naturae<br />

ui,ut qui ui<strong>de</strong>rit ofcitantcm,cogatur 8c ipfe ofcitare.<br />

Corrumpunt bonos mores,colloquia praua«<br />

Eo<strong>de</strong>m pertinet ille Menadricus fcnarius,quem Diuus Paulus<br />

apoftolus haudquaqaam grauatus eft in prima CorinthiotumcpiftolacitarcrMores<br />

bonos conuiûus inficit improbus.<br />

Celebratur ôc hic fenarius à Graccis.<br />

KacKûts ¿fiWKSfff MLvrh UfViry LcckoS, id eft,<br />

Malus ipfe fic$,fi malis conuixeris.<br />

Si iuxta claudum habites fubdau^ phtarchm.<br />

dicare difces.<br />

A.v UTigoiKNffHS vTTûaaci^etiJ (ictSJcffhS. id eft. Si îuxta<br />

claudum habitaris,difces fubclaudicare.Prouerbium admonet<br />

pcmiciofam improborum hominum cófuetudincm,propterea<br />

quôd cum corporis,tum maxime animi uitiacôtagio ferpunc<br />

in uicinum &c.<br />

A bonis bona difce.<br />

Arift.Moral.ix.oftendcns uirtutc optimè difci conuiûu honorum<br />

^ amici fe mutuo corrigunt fi quid erratum eft,& fcfc<br />

uiciffimi ad honeftas excitât adiócs,citât Theognidis ucrfum.<br />

Aify kn \(rdx¿ Âiiil^tu. Id cft,<br />

Qui bonus eft,ab eo bona difcito.<br />

C O N T R A .<br />

Canthetium in fofla.' . .<br />

Rufticum adagium,fed tamen ère militari natum.Ho elicebit<br />

uti,quoties quis ad id negocii trahitur,in quonequaquam<br />

ualeat,aut ubi res erit uchementer impedíta,periculoj faW.<br />

In puteo confh-icílus. pUf.':<br />

Quadrabit in eos,qui per anguftias eo reda£Ufunt,undc cxtricare<br />

fe nullo modô poflint.<br />

Nunc mcae in ardurti coguntur copiae. xtrcntint,<br />

Metaphora fumpta ab excrcitu,qui laborat iniquo cóclufus<br />

loco,& undiq; obûdçtur ab hoftibus,ut diflPicilc fit, cffogcre.<br />

h Inulta


U4 CONTRARIVM PHILAV.<br />

Inulta Míncrua.<br />

Pro eo quod eft, ilefragrante ingenio,repugnante natura^<br />

non fauente coelo.<br />

C O N T R A R I V M PHI^<br />

L A V T I A B.<br />

Noncft bcatuSjClTc qui fcncfdat.<br />

Senfus eft,Haud eilc fatlSjUt adiìt felicitas,ni felicitate tuam<br />

ìntellexeri'?. Vergilius:<br />

O fortunatos nimiuni,bona fi fua norint. Agrícolas.<br />

Theobhräßus. UTAST®-.<br />

Vocabatur, cùm quis fiias dotes ignoraret. Porrò felicitatis<br />

non minima pars eft,ut quifque Tua norit bona.<br />

C O R R E C T I O D I C T I<br />

AVT FACTI.<br />

Cotrígentís,quod dídum eft ab alio«<br />

Vbi ciuiliter notabimus aliquem, t^quá haud ex animi fententia<br />

loquutum,aut ubi quid di¿tum nt parum honeftum,in<br />

tunc torquebimus ucrficulum Homeri Ilia. M.<br />

oís 6oc tisù ciKKoff fivúop ¿cf^úvüm ri/i va tiffou. Id eft,<br />

Sermonem hoc alium potiorem adducete nofti,<br />

Cotrecflio dtcftí.<br />

Difbm obfcGcnius & bonis uirls reticendum,aut abfurduni<br />

diftum notabimushoc uerficulo ex Iliad./.<br />

MndoiLfJ/t/ ovHi.v kvHp yiAix rifxoc -urà/jOTOii/ ccyaro.<br />

Of Tif \7rlrcu7CH(rt fg^tt/ xgrtx Id cft,<br />

Sermouem,quem uix nemo unquam promat ab ore,<br />

Qm modo cognont cordata & fana profari.<br />

C R V D E L I T A S^<br />

Manliana imper/a.<br />

ReSecongruit inhos,quifa:uiuntineos,in quos ius na6U<br />

funt,5c qui nimistigida mris obfinuatióe humanitatis,& equitatis<br />

obliuifcnntur.Liuius & Valerius narrantLuciufnManliu,<br />

filium occidiiTe propter cdicli tranfgreffionem.<br />

^traho. Opera Sylofontis ampia regio.<br />

t.KiirtT,VK0oòv7@* I<strong>de</strong>ft, Per Sylofontemregio<br />

faélaeft amplior. Nam Sylofonmunificentia Darii,mortuo<br />

Polycrate,Samionmi a<strong>de</strong>ptus tyranni<strong>de</strong>,quum acerbius exerceret<br />

imperiu,ita ut fere folct ii,qui ab humili fortuna repente<br />

ad res ampias prouchuatur,& ob haue cauflam ínfula dcfejcretut


íereturab incolis,prouerbio dicicoeptum, Spaciofa regio eft<br />

Sylofoniis gratia. Conuenietin acerbe gerente magiftratum,<br />

cuius uicio dcferatur ab incolis regio,<br />

Phalarídís imperium. Lucím,<br />

«^Ä^vaßi/i^ «fXH. Id eil, PKalaridLsprincipatus.Reft ^dicetur<br />

in eos,qui cru<strong>de</strong>lius exercent imperium aut poteftatem fibi<br />

<strong>de</strong>legatam.Ortum adagium á Phalari<strong>de</strong> Agrigentinorum tytanno,quem<br />

Tua cru<strong>de</strong>litas nobilitauit.<br />

Omnium quos fol uidct.<br />

Sunt Si ilia: figurac prouerbiales: Omniu quos terra fiiftinet¿<br />

Slut quos fol ui<strong>de</strong>tpeflimus optimus'ue.Plautus in Sticho:Me»<br />

lioremneq; turepcric$,neq; uidct fol.<br />

Omnis herus fouomonoryllabus*<br />

ììfiCf A\(r7í¿rMS /ìf-Kv va^jTiTixf®-Metis Sc potctÜbuSjbreuifli<br />

mo tantum ucrbulo eil opus ut ucl annuant,uel renuant. Sic<br />

uolo,fic iubco, fit pro ratione uoluntas.<br />

Eudoro more.<br />

v¿f4


i^r'tílopha^ ^^ Non cft oleum in Iccytho.<br />

UTiouú/J HK \sf Tw -KHKVÚC:}^ Id cft, Olci liquor nequaquí<br />

incft ill Iccytho. Qimm íígnificamus non cflc prccibus locum<br />

apud incxorabilcm. Nam oleum fignificat, mifcricordiam.<br />

Zenodotus. Boni uiti lachrymabilcs.<br />

AyxúciA* ¿c^J'ííiipuís ¿cv/fií. Id cft. At quifquis probus,i$<br />

mulmmlachrymabiliscftuir.Dc ÍLs,qui facile commouerentur<br />

ad mirericordiam,ac precibus fleácrentur. Nam illachrymare<br />

dicuntur, qui mifcrefcunt.<br />

C V R l OSITAS.<br />

Theomm. Sdt quomodo lupiter duxerit lunonem.<br />

In curiofo$,& quid quifq; domi faciat pcmeftigantcs,cóucniet<br />

illiid ex Syracufanis.<br />

JiivTOí yvvouKM Íffxffí^i^ WS Atvf Ny¿y\6^ ÑfN//. Id cft,<br />

Nouit foemineum gemís omnia,noiiic & illud<br />

lunonem duxit quo paóbo lupitcr olim.<br />

Cicero. Canes uenaud.<br />

P icuntur qui omnia uenantur 8c produnt p enieftigantqiic;<br />

nota mctaphora.<br />

Nihil duldus quàm omnia fdrc.<br />

M. Tullius ad Atticum lib. 4. cpiftola,DeIe6^amnt me,refert<br />

hi^c ícnarium ccu uulgò cclcbrcm.<br />

OvAf/ yT^vnvrifaf; \7W « "srívr it/ím, id eft,<br />

Nil dulcius quàm fcire prorfus omnia.<br />

Mylus omnia audicns.<br />

iAuT^ígr Tarau7*áíK3fíOéJ, Dici folitum,ubi quisfe dÜTimularct<br />

audire,quum omnia tamen auribiis curiofis captarct aufailta^<br />

\ retq;.Traéium ui<strong>de</strong>tur á mola^un<strong>de</strong> exploratores. obferuarc<br />

foleant,quaefierent.AutaMj^li curiofi cuiufpiam nioribus. ^<br />

Nihilinam'us quám multa fdrc«<br />

jiaWfxaíÚH^ccrvVHS-j? ¿ LwÚt^úí/ùvJ\v. Id eft,Nó aliudmagC<br />

inane piita quám plurima fcire.Conuenict in eos^qui maluiit<br />

mulu difcere, quám utilia.<br />

Zcnonium cft&lentem coquerc.<br />

Liccbit uti,quum dicemus eíFc uiri boni,etiam in rebus minutifsimisfuiíiniilemeíre,auregrcgiumartificem<br />

in quacuncunquc<br />

materia <strong>de</strong>clarare,qualis fit artitex.Zcnon Stoicom«»<br />

prirt


D A M N A N D L ití<br />

princeps fuît,qui docet fapientem omnia rcâè hccrcl<br />

Corycacus aufcultauit. ^ Strabo^<br />

KufUHat


partcmfc.dcflcftatjrationibmhmcatq; hinc uclutcx<br />

adhoxtantibus atquc dctcnrcntibus.<br />

Nonptobanris.<br />

AXx'tfVH Á7ffí/k Áya(^i¿*van ìfyAaiPiJuMÌ. Id cft, At no«<br />

Atridaciiccft Agamcmnoniuiliim. Rcftè utcmur,ubi rc qui<strong>de</strong>m<br />

fatebimurhoncftafaftu,ucmm diuerfa piacere iis,quo-:<br />

rum libido plus ualet>quam xquitatis rado.<br />

Nenomen qui<strong>de</strong>m.<br />

Paulus ad Ephclios:Fornicatio, aut omnis immunditia,anC<br />

auaritia,nec nomineturin uobw. Quid cnim? Itane fceluscft<br />

nominare auaritiam aut libidinem?lsron opinor.Sed Apofto-<br />

Ius ut grauiter uitia <strong>de</strong>tcftaretur, ufus eft hyperbolc'prouerr<br />

biali.nam inter pios nominatur 8c ludas 8c Pilatus,<br />

©prxfígerc.<br />

. Thita prifigcte, pro damnare.Pctííus: Etpotis ex uitio ni"<br />

jrumpncfigere thita.Nam ncfcio an dcbcamus Ifidoro cre<strong>de</strong>^<br />

Tc,qui primo Etymologiarum libro fcribit ita militari ,morc Co<br />

Icrc fieri,ut cacfi I,falui T fignarentur. Certè <strong>de</strong> hoc figno r fit<br />

mentio etiam in Apocalypfi, quae beati Ioaunis Euangclift»<br />

«ornine legimr, Huc pertinent,qux & alibi citantur.<br />

Inabf^dèlocutunu Abiicicndum procuU<br />

Niger infamis. Spongia corrigerc,<br />

limam ad<strong>de</strong>rc. Veru lignarc.<br />

DECRETVM.<br />

Morus ahcneus»<br />

Horatius:Hic muras aheneus cfto,Nil eonfcire ííbi,nulla patlefcerc<br />

culpa. Vfurpatur pro certo Ä: immutabili animi dccrc^<br />

to,fchemate nimirum prouerbiali.<br />

fitßoiis. Nullus dies omnino malus.<br />

Aftrologi dcfignant quofdam dies fortunatos aut infelices,<br />

fed his aut illis rebus : nullo tamen die indulgendum eft ocioi<br />

quòd nullus fit adcá inaufpicatus, quin alicui negocio fit fc<br />

lix,fi quis reCèè utatur conceiTo tempore,dies infaulhis gCTcn'<br />

do bello, aut nauigationi, felix eft adininiftrandac rei fam^<br />

liari.Nullus autem dies non profper parandae bonae menti Fa'",<br />

tetur Hefiodus:<br />

Omni cx parte dies malus haud obuencrit unquam, DEC


DEGENERANTIVM'<br />

IN P 11 Y S,<br />

Ab equis ad afinos. procopim<br />

W ovas, vbi quis à ftudiis hoocÎHoribus ad paru<br />

Honcfta dcfledit. ^ ^ .<br />

Mandrabuli more res fticcedit.<br />

ILTÇ) ÍAÍIÚVÍA¡XVX\ÜX»H ^^ •»•/'«X'Wiv.Id cft, Res Mâdrabuli ordine<br />

fuccedit.Hoc efl:,indies in peius labitur.In<strong>de</strong> nacum,quòd<br />

Majidrabulus quidam, quum thcfaunim reperiiTctjprimum au<br />

ream ouem pol'uit lunoni Samiae, proximo anno argentcam,<br />

tertio a;rcam.<br />

O domus antiqua quàm difpari do^<br />

mino dominarás.<br />

Vidctur & illud Ennii carmen prouerbiis afli^endu quoi<br />

refcrturà M. Tullio OíFic.libro primo : Id conuenict in d¿aplinam<br />

commutaram in peius,corum uicio qui fuccciTcrunt.<br />

Heroum filii noxx.<br />

Kvìp^P Hi^^if TiKvoc cft,Virorum heroum filii no<br />

zae.Manec &hodieuulgacus iocus: £x fapicntiisimis patribus<br />

ihilrilsimos propagati liberos.<br />

Haud canit paternas cantiones* Ttrem<br />

oìf -wxTfwiHx «VAÄ^UÄ.DC CO iaftatum, qui à patcmis moribus<br />

<strong>de</strong>gencrarct. Soient liberi maiorum luorum cantiuncu-<br />

Iis,quas admodum pucri didiccrunt,<strong>de</strong>leâan.<br />

Filius <strong>de</strong>gencrans.<br />

In filium,qui à paterno <strong>de</strong>generar inilituto, conuenict illud<br />

Homeri Iliad.f.<br />

^ 7.7C c VX VÍÚÍ W war fòt X-yh^ûC, Id cft,<br />

Atnon confenuitpatriis in filiusarmw.<br />

Benènatis turpè eft male uiuere*<br />

C^dam arbitrannir ob hoc ipfiim fibi licere turpiter uiucrtf^<br />

quòd honcftis maioribus orti Tunt, quum contri generis claritas<br />

quafi fax addita faciat, ut nobilium errata plus habcit <strong>de</strong><strong>de</strong>coris,<br />


tant,nimirum nihil habctec quod dc fcipiisucrcpracdiccnt;<br />

Phpfn. Accfias mcdicatus cft.<br />

AHifflxs iííírAj7


iantconmuia tilia noíh-ij. Athcnxuy)otilt, Adcapras fylucftres,<br />

pro co quod diíFicillimum cflet iaucntu, aut quod<br />

nufquam eft.<br />

Bacon malus pífcís.<br />

Dicctur ia hofpitem ingratura ac moleftu. B«on apudEpicharmum<br />

pifcis quidam cft.<br />

SiquídmalíinPyrrham. pinJarMs<br />

Et rìfueKfi^^Àt jjvpfaíf' Subaudiendum, rccidataut abeat> aut<br />

cmfmodi quippiam. Originem prouerbii tradunt huiufmodi.<br />

Q^ndam Pynhacos quotquot crant finitimi, graui odio pcrfequcbantur,un<strong>de</strong><br />

fi quod malum ahquando uidcrctur impen<strong>de</strong>ré,<br />

id abominantesprccabantur ut in Pyrrhacos auertcrctur,<br />

dicent«: äs -rìttt Ttv}^eu»if, Idcft, In Pjrrrbacoram rcgioncm.<br />

Eft autcm Pyrrha Lesbi Ínfulas ciuitas,autore Stcphano.<br />

Pro cui ab auribus nundus ueniat; SuidM»<br />

An óvccr^* ¿cyy\-\Q' ÌT^&OÌ. Id eft, Procul abfit nuncios aure;<br />

Scrmo <strong>de</strong>prccantisnimcium malè aufpicatum.<br />

Abhorrcntis ac dctcftantis.<br />

^ Quum dicemas nos uehementerá uicio quopiam abhorrcrc,'<br />

iÌludHomeri ufurpare liccbit:<br />

Ex^/i'f y^s ^ at Jictta zvTiNffu Id cft:<br />

Is mihi iuxta inuifus,ut atri limina ditis.<br />

Dulds cubitus. PÌ4t90<br />

TTÌVKVS àyxiJ//. Abominantis cft fermo. Ancon autem Nili<br />

pars cft,in qua nauigantes plurimum & fudant Se pcriclitantur.<br />

Vn<strong>de</strong> prouerbio dicebant: Dulcis cubitus,quafi <strong>de</strong>precates eius<br />

loci difcrimina,Id autem perin<strong>de</strong> ualet quafi dicas : Bona nerba,aut<br />

B cnè omioata loquere.<br />

Terra mihi prius dchifcat»<br />

Vcrgilius:<br />

Sed mihi uel tellus optem prius ima <strong>de</strong>hifcat,<br />

Vel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,<br />

Pallenteis umbras Èrebi,noftemq; profundam,<br />

Antcpudor quàm te uiolem,aut tua iura refoluam.<br />

^ D E R I S I O.<br />

Omniaprxdaradids.<br />

Socratcsapud Platoncm in Endiydcmo,«fifwvVfuomorrt<br />

quòdaducrfarius abfurda quxdam collcgifl^bt, uidclicet So-<br />

«atcmfcircquòd ncfcicbat , &rurfumncicirc quod fcicbat.


nx D E S P E R A T I O.<br />

t7ti/,ínqiut,5 ívúvMíHi ri yàg Myc/uJ^a/Lf, AH Ttivróc \iyAi0<br />

Id cft, Efto 6 Enthydcrac,Nam ut dici folct, omnia fanc praeclara<br />

dicis.<br />

E fublimi me <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>as.<br />

Af ' v^nTis Kxrxyw^i, Dc co, qui cum fàftu ridct quempiam,ac<br />

dcfpe^iim.<br />

Suìdés» Hoc geftu contumeliam <strong>de</strong>fpcñumq; fupremum fìgnificabant.Eft<br />

enim Graccc WK/.U^A/^^^^, medium digitum oftendcrc,contratéis<br />

cxterisjgnominix caufla.<br />

Nafofufpen<strong>de</strong>re.<br />

Eft uafrè ac fubdolè irri<strong>de</strong>re. Horadus in Sermonibus;<br />

Nafo fufpendis adunco.<br />

Pofticafanna.<br />

Pcrliusprouerbialiter appellar clanculariam irriiìonc. A geftu<br />

ridèntium aliquem i tergo.Poftica: occurrite fann«.<br />

TUms. In eo ipfo ftas lapi<strong>de</strong> > in quo prx^<br />

co praedicat«<br />

• Qiydrabit,ubi quis pra:fens, uidcns, audiensq;, tamen <strong>de</strong>luditur.<br />

Quòd autem meminit lapidi?, id tradudum eft à lapi<strong>de</strong><br />

quodam editiorc, quem Roma: fuiflc complurium autorum<br />

teftimonio conftat, un<strong>de</strong>praccones inawhonibusres ucnales<br />

annuntiabant.<br />

Loripe<strong>de</strong>m reflus <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>at*<br />

Iuuenalis:Loripedcm reóèus <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>at, Acthiopem albus.Quo<br />

conueniet uti quoties aliquis id aliis opprobrat mali,cui fìt ipfe<br />

obnoxius.<br />

DESPERATIO.<br />

A(fhim eft.<br />

Prouerbialiter etiam hodie his uerbis dcfperatiohem fignificamus,<br />

a£him eft,Gracci ^rturf aitT^.Tercntius in Eunucho: Adi<br />

cft,ilicet,perifti.<br />

ISurlfi<strong>de</strong>s. Nullus fum.<br />

Proucrbialcs funt & illac apud Comicos hyperbolx. Nullui<br />

fum,Occidi,& Perii,quibus <strong>de</strong>fperationem aut ingens malum<br />

fignificamus.<br />

Pinus in morem.<br />

Jiwm T¡¿WO¿;M cft;Piccac ritu, vbi quis funditus,radicitu$q?<br />

pent.


» I F F I C V L T A T I S. 1X5<br />

ferit/ittt ut nullo paño rcftitui pofsit, piccar ritu pcrditus dici»<br />

tur.Nam piccam fuccifam ncgant fuppullulafcere.<br />

Pcrlcruntboiia. ^dm,<br />

7CC Ket\«. Id cft: Pcricrunt honcfta. Hippocratcs Min^<br />

darò Laccdxmoniorum duci fuit ab cpiftolis.Eo intcrfcfto ab<br />

Athcnicníibus,Hippocratcs in Laccdacmoncm huiufmodi fctipfitcpiftolamiEpf«<br />

T¿ Kcaày^tvAxi©- ccw\(mvi9.là Pcricrunt<br />

honcfta,Mindarus autcm amocus cft.Iunucns rem ma*<br />

Icccfsiilc.<br />

Adrcítímrcsrcdfjté<br />

Tcrcnt.in Phorm. Opera tua ad rcftim mihi quidc rcsrcdiit<br />

planifsimè. Hoc adagio fununa rerum dcfpcratio fignificatur»<br />

Nam in hac,folent quidam amcntcs ad laqucum confugcrc.<br />

Sufpcndio dcligcnda arbor« PBrntss.<br />

In rc uehementer indigna,neq; ullo pafto toIcranda,uctcrc$<br />

atborcm fufpendio <strong>de</strong>ligcndam eíTc dicebant.<br />

Ad porcellum da mihi mutuo trea SuMu<br />

drachmas.<br />

Etf vtw Aiviffop íA¡áxf*as,lá eft: Ad poredlum<br />

nunc da mihi mumo trcis drachmas. Diccbatur ab co, qui<br />

mori <strong>de</strong>creuiíret,aut qui uellct initiari. Nam initiandi coiifuc-<br />

Uorunt immolare porcuni.<br />

A quincp fcopulis dcfibrc in flucflus.<br />

A:r} irtfTt -vxTictp tf Kv^ct, Id cft : A quinq; dcfilire<br />

rupibus undam. Hoc ufurpari folet ab iis,qui iam impatientes<br />

prxfcrtim maiorum, minantur femet in quoduis potius mala<br />

prxcipitaturos,quam ut perpctiantur.<br />

Omnibus armis prxfidrjsc^ <strong>de</strong>ilitutus*<br />

Hominem incrmem,& omnibus praciidiis dcibtutum, indicabimus<br />

hoc ucrfu Homérico,qui cft Iliad.«!*.<br />

TviJLV@r ciuf KC^VTOS Ti CCffzlihi* iyx'^* ^^ C^k<br />

El clicco íímul & galea nudatus & hafta.<br />

Tenuis fpcs.<br />

^ 'i't^f« MJiv Uw/e. Id eft:Spesfrigida quidcm.SpcmmfirmMa<br />

inccrtam^; Poetac tcnucm uocant.<br />

DIFFI CVLTATIS.<br />

^ Non cft cuiuslibct Corinthum appcllerc.<br />

cif TTM/TÌi àvAfcs \g vf i . Id cft. Non cft dati<br />

cuiuis Cotiathuni appcUcrc.ycruihun iuxta ac ucnuftum adagium^


cium,<strong>de</strong> rebus arduis & aditu pcrículoíís,qua^; non (it cumí'-''<br />

libet hominis afFeóèare. In<strong>de</strong> natiim, quòd, uti refertur apud'<br />

Suidam, nec facilis nec fatis tutus fit nautis in Corinthiacuni<br />

pormma^ulfiic.<br />

Solon, Diffi'dlía,qux pulchra.<br />

t^vffuo^cc Tcc kx'kcc, Id cft,Ardua,quae pulchra.Quidam prodidcrunt<br />

Pittacum,ubi femet abdicaiTcr imperio,dixiiTe: Difficile<br />

bonum eile. Porrò Soloncm Pittaci mollicicm atq; ignauiam<br />

taxantem dixiflc\Difricilia,qux honcfta,5cc.<br />

Cum principe non pugnandum.<br />

Qui fignificabit arduú principe à priuato fuperari, aut difRcillimum<br />

uinccre naturá,ururpabit illud Homeri ex OdviT.A.<br />

A¡YCC'H!\@' Y¿¡ R Wì ^ICS ßGOIIC cx.vt/í¿I ÁCCÍAHVCU. Id eft,<br />

Ardua res homini mortali uinccre numen.<br />

Kwättui. ifc per extremum funem.<br />

Pro eo quod eft,rem fadupcrquam difficilem pr2eftare,neq;<br />

uel tantillum aberrare.<br />

Clauam extorquercHcrcuIi.<br />

Qm fibi uendicarc conatur, quod alius iam potenrioroccupauit,ucl<br />

loui fulmen cripcre,uel clauem extorquere dc manu<br />

Herculisdicetur.<br />

f lato. Nemo malus hocfciet.<br />

6i/


DI FFI D ENT I AE. ixj<br />

Q^muis afflici nimiuin,fcd fatum ita cogit,<br />

Prcctcr Sibyllam nemo leget. Plmmp<br />

DiuusHieronymus irri<strong>de</strong>ns louiniani ftylum, ut pciturbatu<br />

¿icobfcurum, fcribit PJautinarum literanun iilud in eiim quadrare;Has<br />

prarterSibvlIam leget nemo.<br />

Centum pìauftri trabes.<br />

Keííodus: Utuvrof/i) «fM^nf. Id eft,<br />

Centum autem lignis plauftrum compingitur imum. ^<br />

Eo tempeftiuiter utcmur,quum iignificabimus id quod à nobis<br />

petitur,magno conftare.<br />

Azanasamala.<br />

A¡ctvcücú «Äx^.Dici folitum, ubi quis in re perdifFicili plurimum<br />

fumeretlaboris: Azanaca regio quacdam fterilis eft Arcadiae:<br />

in qua coloni multo fudorc parum fruÄusrcferunt,<br />

Capere prouindam. Tra<strong>de</strong>reprouindam*<br />

Capiimtiulcipiunt^ueprouindam, qui rei curandsc onusm<br />

fe recipiunt.<br />

Capere duítatem.<br />

Plato in quodam dialogo Ììgniiìcat prouerbio dici folere.<br />

Capere ciuitatem, qui rem difticilcm eíTet aifequutus. Nequp<br />

enmi ciuitas primo ftarimimpern capitur.<br />

Omnes laqueos efFugere. Pldt^<br />

Quod ipfum à uenatu tranflatu cit,in quo fic undiq; fepiuntur<br />

exitas,ut neceile fit feram in aliquas infidias inci<strong>de</strong>re.<br />

Trabs in omnibus.<br />

A onh *ójh vràfft tWuht^. Id eftiTrabs in omnibus faäa eft.<br />

Vidctur hcmiftichium ex Poeta quopiam fumptum,quo fignificatum<br />

cft, nihil eile tam certum,quin obftet fcrupulus, coges<br />

nos ad exaäiorem rei confi<strong>de</strong>rationem.<br />

D I F F I I>E N T 1 A E.<br />

' ^ Simul & da,Äracdpe. ^rijkul<br />

Af^Ji'Jis A^/ufosi/t. vbi res eft cumhominc parum certa<br />

fi<strong>de</strong>,cuinonfittummquicquam cre<strong>de</strong>re,nifi ftatim receperis,<br />

qiwdfuerisftipulatus.Torquebitur ad eum,qui non collocát<br />

oíTicium aut munus fuum,nifi iam certus <strong>de</strong> mutuo.<br />

Nemini fldas,niíi cum quo mo^ Ckm.<br />

dium folis abfumpferis.<br />

^ Significai autcm hominis ingenium non poíTc pcrfpici,niíi<br />

diuturno conuiCèu.<br />

Fiducia


Fiducia pecunias amííT.<br />

laftatur 8c hodie, fiducia plerofq; mortalium fallii<br />

Ne Mercurio qui<strong>de</strong>m ae<strong>de</strong>rc. ^ ^<br />

Strabo Ub.i.dc narratione parum probabili, ié^ fu E/wJ<br />

mtrvjffcu TiS rkyovTi, Id cil : Qu^m ne Mercurio qui<strong>de</strong>m credat<br />

aliquis narranti.Proprie cóucniet in eos, qui longinquis peregrinationibus<br />

circumafti,narrare folent prodigiofa. At uiato^<br />

rum <strong>de</strong>us habebatur Mercurius.<br />

Confringere teflèram*<br />

Apud Piantimi in Ciftellaria confregiile tefleram dicitur qui<br />

fibi reditum in domum aliquam pracclufit. Eft autem teller»<br />

íymbolum hofpitale, quo prolato agnofcebantur hofpites, ü<br />

quando rcdiiTent.<br />

Caeca die8>&ocuIata dies.<br />

Plautuscaccam diem 8c oculatam,pro die qua non numeratur<br />

pncfens peamia,& qua numeratur. Vocant iurifconfulti<br />

caccam diem,& cacca teftimonia,qux fcripto perhibentur ab<br />

abfentibus.Nam cacca funt non tantum, qua: non ui<strong>de</strong>nt, fed<br />

quac non ui<strong>de</strong>ntur & abfunt.<br />

Oculata: manus.<br />

Oeulatas manus dixit Plautus, quae promifla uelint exhiberi<br />

re, non oratione promitti. Nam oculos habere, quibus<br />

ui<strong>de</strong>ant exhibita : auresnon habere, quibus aiidiantpollicitationes.<br />

Semper, inquit, oculata: noika: funt manus, creduot<br />

quod ui<strong>de</strong>nt. ^<br />

VUms. Pluris eíl oculatus teiUs unus,quàm<br />

auriti <strong>de</strong>cem.<br />

Longè maior eft habenda fi<strong>de</strong>s referentibus ea,qucui<strong>de</strong>^<br />

rint oculis,quàm iis,qui narrant ab aliis audita.<br />

^yfripoph. Non perfua<strong>de</strong>bis,ne fi pérfuaferis qui<strong>de</strong>m.<br />

Ov yxg waffNSy if ìtf wttffNs, id eft, Haud enim perfuaferii<br />

imquam. Eft autem hyperbolx genus, qua fignificamus tanquam<br />


Hoftíum muñera, non muñera.<br />

Triícomin fupcrftiric credidît, oblcnianda ucl maxîmè mugiera<br />

, à quibus , qtio animo niittcrentur, proptcrca quòd quae<br />

darentur ab iis,qui nobis malè cupcrcnt,cxitio plcrunquc iuiffc<br />

conftarct.<br />

Homo homi ni lupus. Ploa/sik<br />

^vdftoTTci xvâfWTTii Quomoncmur, ne quid fidamus<br />

«omini ignoto, fed perin<strong>de</strong> atqrâ lupo caueamus,<br />

Etiam fí Cato dicat.<br />

De fi<strong>de</strong> & antoritate Catonis Vticcnijs narrai Plutarclius.'<br />

Prouerbium dicitur <strong>de</strong> rebus incrcdibillbus.<br />

Lydus oitium claudit.<br />

AVAUS-TIÌO Dc furacibusdiccbatur,quòd Lydì<br />

non dilcc<strong>de</strong>rcnt,nifi re quapiá fublata.Malim accipere dc iis,<br />

qui rem quampiam obfcocnam aggrcíTuri, fiigitant arbitros»<br />

abduntq; fefe,propter Lydos mollicici notaros.<br />

Tuam ipfius terram calca.<br />

Qiuim iubebimus cuipiam,ut in iuo loco fc contiiieat,ticq;<br />

(c rccipiat in noftra.<br />

D 1 F F E R E N T I AE.<br />

Longè latei]^. Cc/fim^<br />

Qmim ingens difcrimen iTgnifîcant,longè late^; diftare dicunt.Tran<br />

Uatum ui<strong>de</strong>tur ab agrorum meilbribus.<br />

Qiiifquis is fuerit.<br />

Quemuis citra uUam exceptioncm hominem indicabimuí<br />

hocuerlîculojquicft lliados xiii.<br />

Of ^viijh T t/*, ngù \$oi ÀntAHT\(@r ¡¿mnff. Id eft,<br />

Qui mòdo mortalis Îît,cdcns Ccrcalia dona.<br />

Pilus in medio.<br />

^ Minimum dii'criminis iîgnifîcantcs,dicimus pilum intcrcflc,<br />

^wehcmcntius cft quàm lì dicas, culmil latum.^ Theocritus<br />

in Thyotijcho. A Ko^ 3 iffiaccfi^vf kvà {¿ctsop.<br />

Atmcimpru<strong>de</strong>ntem capiet ucfania tan<strong>de</strong>m,<br />

Vix pilus in medio cft.<br />

^ Verba funt amantis ac mctucntLs,nc tan<strong>de</strong>m amor exeat iit<br />

infaniam,a quatamparúablít,utuixpilu¿íítin medio.Confimili<br />

tropo Plautusdixit in Moftel.Pluma haud intereft paironusanclicnsprobior{iet,Hominiciii<br />

nulla inpcCèorceÌt<br />

^udacia.Non iutcreft pluma,pro mhil omnino rcfert.


t^ÒAma. í/íicc-mccffwf;.<br />

Id cftjBis per omnia.Hoc adagio difcrimen îugem ac longii^<br />

iîmum interuallum iîgnificabant.Vn<strong>de</strong> qux pugnantifsima inter<br />

fefe ui<strong>de</strong>rentLir, totoq, difsi<strong>de</strong>rent genere, ca bis per omnia<br />

inter fe difcrepare dicebant.<br />

My forum acPhrygum termini<br />

dífcrcti funt.<br />

Strabo regiones quafdam commémorât inter fefe finitîmaf<br />

puta Phrygum, ßithynorum, Myfomm, Dolonum. Item, qui<br />

iuxta Cizicum accolunt, Mygdonum ac Troianonim. Neminem<br />

autem inficias ire, quin unaquacaue fuis finibus fit circufcripta,<br />

Verum cos foes adamufsim diiudicare, id neutiquam<br />

ficile. Manet & in hodiernum diem dc finibus gentium rixact<br />

longa ferie temporum omnia cófun<strong>de</strong>nte. Adagio liccbit uti,<br />

¿C rebus toto genere inter fefe diífi<strong>de</strong>ntibus.Veluti fi quis fentiens<br />

longe aliud fpeóèarc philofophQ,aliudoratorem. Aut dc<br />

hominibus,inter quos nihil conucnitnihilq; commune intercedit.<br />

Sciunda funt Merrhae & Siloam fluenta.<br />

Xw/>7f 7¿ My^á >y ZtTicoàf/fivfMi/ai. Id cft,Seiu6la funt Merrliae<br />

ac Siloam flumina.Dc longo intcruallo diifitis inter fefe.<br />

Veluti fi quisdicat interamicuin & adulatorem plurimum intereíTe.<br />

Apparet neotericu cflc pro«crbium,& haud fcio an ab<br />

Apoftolio additu,ex literis apoilolicis & ecclefiaílicis.Siquidé<br />

Merrha uocatur locus,in quo Moyfes aquas pcftilctes & amaras,inieòloligno,dulces<br />

reddidit acfalubres.Cactcrû ad aquas<br />

Siloam miíTus eil i lefucaccus euangelicus,quo uifum recipe^<br />

ret. Vn<strong>de</strong> apparet falutaresfuiilc,dilsimillimas aquas Merrh«.<br />

Quid diftent atra lupinis.<br />

Horatius in epiilolls: Nec tamen ignorât,quid diÌlent aeri<br />

lupinis,id cft,nouit difcrime rerum uilium Se prcciofaru. Agi^<br />

autem Horatius <strong>de</strong> iis,qui beneficia non itacóferunt inquof"<br />

ixis,uelut abiiciant,feditacollocant,ut expendant & ciusmcritum<br />

ac dignitatem,cui pra:iì:ant,&: preciu muneris quod lar"<br />

rntur.Portò lupini uilitatem prouerbialiter notauit luucna-<br />

Tunicainm'ilii malo lupini. Quàm fi me toto laudct uici"*<br />

nia pago.<br />

Ingcns intcruallum.<br />

M. Tullius in cpift, ad Atticum lib. fcxto. Senarios hos<br />

prouerb


proucrMal« ufurpat. TioT^xà'j \ìj<br />

LvT^vAh HVfMT* WgfiHS ¿Í^CS, I<strong>de</strong>ft: Multas at undas<br />

uoluit in medio notus Vafti maris. Licet hue quoque totquere,<br />

«t iignifices rem adhuc procul abeflc á periculo.<br />

Nc puncfhim qui<strong>de</strong>m.<br />

I^ums Hieronymus in epiftolis : Et apoftolica: uoluntatis fcqucntes<br />

ueftigia, ne pimàum qui<strong>de</strong>m,ut dicitur, aut ungucm<br />

tranfuerfum ab illius fentenriis rccedamus.<br />

Valeat amicus cum inimico. Plutarchus.<br />

tp/tTw alci tx^f W. Id cft : Valeat amicus cum inimico.<br />

Q^drabit in eos,qui tori ad fc fpedtant, nee amici magis,<br />

quàm inimici rationcm habent.<br />

Paib'Ilos RufBllus olet, Gorgonius fíorat^m.<br />

hírcum.<br />

Dicendum uel in duos aliquos diuerfis laborantes uiriis, uel<br />

in cun<strong>de</strong>m fui difsimilcm, ncmpc modo loquaciorem quàm<br />

fat (it, modo impendio tacimrnum : interdum pueriliter ineptum,<br />

interdum Catone feucriorem : nonnunquam profufum,<br />

nonnunquam fordidum.Siquidcm ut uitio dandum,{i quis hircum<br />

oleat, ita adsequc uitupcrandum, fi quis oleat unguenta.<br />

Nam paftilli pilulx funt unguentarix. Alterum,fpurci eft ; Alterum<br />

mollis.<br />

d i g n i t a t i s .<br />

Canisdignafe<strong>de</strong>. JDiogcnlan^.<br />

A¡T


foUtus,quae parum probarct,<br />

Perfms. Digna cedro.<br />

Digna cedro dicuntur,qua? promcrentur immortalitatem, 8c<br />

eiufmodi iudtcanmr , utpoftcritati confccrcntur. Sumptum eft<br />

ab arboris natura,cuius fucco,quac funt illita, non fentiunt cariem.<br />

Dignus Argino clypco.<br />

« il if/ Ágyi uomÁ©-, Id cít : Dignus es Argino clypco.De<br />

gcnerofo ac maiorcmin modum ucncrando.ln<strong>de</strong> fum<br />

pmm quód olim apud Argmos ex morcpucri incorrupt!, pujiq;<br />

clypeos quofdam geftantes, pompas agebant. Isquc bonos<br />

^rat ilii aerati, prifco quofdam inftinito maiorum <strong>de</strong>cretus.<br />

VlmiMs. Dignum propter quod uadimonium<br />

<strong>de</strong>feratur.<br />

vbi rem maximi momenti uolumus fìgnificare, quacque nel<br />

quantouisdifpendio <strong>de</strong>beat expcti,dignam ciTc dicemus,cuiu?<br />

gratia uadimonium <strong>de</strong>feratur. Nam qui uadati limt, non nifi<br />

liunmo fuo periculo abciiè iudicio polTunt.<br />

Tuìlm* Dignus qui cum in tenebris mices.<br />

Qui certifsima eilet fi<strong>de</strong>, cum dignum dicebant, qui cum in<br />

ten^ris micaretur.<br />

Qyauis re dignus.<br />

A//^ 'TT WCCVJCS, Tcrenrius: Hominem quantumuis pretii.<br />

Dlogmìoiius. Regia uaccula.<br />

^oeaiKtKop ßo'iiioi). Id cft: Regia bucaila.Dc prodigiofa icccunditate<br />

diccbatur.Natum eft è miraculo rei gd^ac. Aerate Pro<br />

lemxi iunioris uacca quacdam eo<strong>de</strong>m partu fex zdidit uitulos.<br />

Simile illud luuenalisiScrophafoecundior alba.<br />

Batti Silphium.<br />

B¿rfif s.i-hfictf. Id eft:Batri Silphium.Grxci nouum Se ramn:|<br />

quempiam honorem prouerbio uocat. Ariftophanis interprcs<br />

diuerfam originem adagionisadfcribit. BattusàThera iuxta<br />

Cretam infula profcòèus,oraculo monims Apollinis,uaI,ut alii<br />

tradunt,domeftica pulfns feditione,Cyrenen condidit.Cui quu<br />

Afri bcneficii memores, fummum honorem habere ftudcrent,<br />

donarunt illi Silphium herbam apud illos omnium pulchcrriniam.<br />

Simiilq; numifma ferientes, in cuius altera parte rcgnui»<br />

erat infcuiptum, altera Silphium, quo fucrat à ciuitate donatas.<br />

Porrò Silphium inter ncrbasprimam gloriam obtinct, cu-


lus 8c folla 8c fniöus 8c caiiliç Ä' fuccuç prctioiîfsimus fît.'<br />

Dcccrnctur equa Theflalica. EuÎUthiut.<br />

'^'TtM^vêi'^ ©tiWivA/KÀr. Dc fummo pracmio dicebatur,<br />

propterea quòd amiquitus prima laus fuerit equorum Tlieflaliac.Lepidius<br />

crit per ironiam.<br />

Bos in duitate. fíotdtm<br />

B5f v Wa^ Dicitiu:, ubi quis ad nouos honores euehitur. *<br />

Lyfîas bouis imaginem in arce coUocauit.Nam in agris boum<br />

^us,non in ciuitate.<br />

Sapientum ocflauus. Horatius.<br />

In eum,qui (ibi multum tribuir in fapientia.<br />

Columen famih'x« Tercnthfs»<br />

Donatus columen dici putat, perin<strong>de</strong> quaiî columnam cücas,<br />

cui reliqua domus innitatur. Vn<strong>de</strong> auriquitus férues maiores<br />

columellas diò^os.<br />

Vtranque paginam fadt. piimus^<br />

Sumpta metaphora â codicillis rationalibus, diias habentibus<br />

paginas : alteram,qux indicar quid fit datum:alteram,quac<br />

quid acceptum fit, oílendit. Itaque in rebus hunianis fortuna<br />

utranque facit paginam , id eft,fiue quid obtingit boni,ea laudatur<br />

quafi <strong>de</strong><strong>de</strong>rit,fiue mali quid accidit, cadcm incefsitur ccu<br />

maiorum autor.<br />

Efto promus.<br />

Hrw Tûef4taeSyT àTiTià ì* Á jJix/ ¿i/V. Siscondus,inreliquis<br />

canis cl^fi libet. Aiunt dióbm in cum cui felicitas inuncrenti<br />

contigiirct,peculiariter in eunuchos.<br />

lupiter aquilam <strong>de</strong>legit.<br />

Ztvf ccvTOif ii\í¡ú. vbi quis afcifcit fibi pracclaros fuisq; rebus<br />

accommodos. Poeta: fingunt aquilam loui fulmcn porrigcrc,<br />

quòd haec auis omnium altüsimc fubuolet, nec ì6ta fulminis<br />

l«datur.<br />

^ Glaucus comefa hcrba habitat in mari.<br />

. ¿¡^a t.(/^¿vA¿T7y.Diéhim apparet per<br />

iocum dc iis,qui quum perierint, tamen uulgo creduntur uiucre,<br />

Glaucus quifpiam fuit Anthcdonius pifcator, natandi pentia<br />

longc omnium prinms. Is quo magis ciTct miraculo, commentus<br />

eft impofturam huiufmodi : Enatabat è portu fpedanlibus<br />

Antedoniis,doncc iam cxnra profpcâum eflet. Ibi reucr-<br />

. ^s in terrain, fcccfsit in locum aliquem femotum,atquc in co<br />

i a.


dies complurescommorabatur.Dcin<strong>de</strong>quum ui<strong>de</strong>retur, redW<br />

bat natansinportum, fpcâantibus iis, qui ftabant in littore.<br />

Mirantibus autem amicis ac fcifcitantibus, ubinam gentium<br />

tam dîu commoratns círet,adímiilabat in marinis fludtibus interim<br />

uerlatam elTe fefe. Auxit miraculum altero commento.<br />

Hybernis meniîbus, quum cxtcú pifcatorcs nihil pifcium capere<br />

poirent,ille ciues rogabat,quornam pifccsadduci ucllent.<br />

Qu9^qiie iufsiflent aduehebat, ui<strong>de</strong>licct iam ante patatos in<br />

hunc uliim, atque alibi conclufos. Euenit tan<strong>de</strong>m , ut hic impoftor<br />

<strong>de</strong> belua quadam marina dcuorarctur. Isque fuit eius<br />

comcediae finis. Porrò quum non rcdiret ex more,populari fama<br />

iaéèatum eft : Glaucimi guftata hcrba faéèum immortalem,<br />

& in mari uitam agcre.<br />

Antiquior Codro.<br />

ngialvT^©- KcJl^a. De prifcis,& ob antiquitatem admirandis.Codrus<br />

antiquilsimus Attica: rex.<br />

Pro dígnitatc cuiufque.<br />

Qjium unicuiq; partes tribuuntur pro <strong>de</strong>coro perfonac proq;<br />

dignitate, ueluti fi ncgocium arduum committatur pru<strong>de</strong>nti Sc<br />

cxercitato,lcuiufculum iuucni cuipiam Sc imperito, quadrabit<br />

illud Homeri;<br />

Egregia cgregius fubit arma,ac <strong>de</strong>teriori<br />

Deteriora dcdit.<br />

Myrtcam coronam ambís.<br />

Mi/pf/W.I<strong>de</strong>ft,Myrteam cupere.Diccbatur,qui tyrannidcm<br />

aut magiftratum ambirct. Nam olim principes myrteis corollis<br />

coronabantur,fiqui<strong>de</strong>m Suidae credimus.<br />

Omnibus antcucrtcnda uitx cura.<br />

Qmdicct omnia pofthabcnda,quo uitae coniulamas,accom<br />

modabit illud Homeri:<br />

Nullum equi<strong>de</strong>m prccium cum uita confero,nec cum<br />

Iliacis opibus,pri<strong>de</strong>m quas tempore pacis<br />

Vrbs opulenta tenebat,uti fama eft.<br />

i.Reg.^ Caecus &claudus non intrabunt tcmplum.<br />

Fortafsis adagio locus crit, quoties excluditur aliquis ab honore<br />

ueluti indignus.<br />

Rofcius.<br />

Rofcins hiftrio tam erat felix in agendisfabulis, ut quifquis<br />

in arte quapiam iufignis eilet, Rolcius uocarctur. Id indicai<br />

M.TUI


D I L I G E N T I A E» IJJ<br />

M.Tullius libro dc Oratore primo.Itaque hoc eft iam diu con<br />

iccutusjut in quo quifquc artificio cxcclleret,is fuo genere Ro<br />

iciusdicerctur.Eo<strong>de</strong>m igitur tropo, quo uchementer in confiliis<br />

caUidum,Dacdalunniocamus:mlaboribus paticntem,Hcrculem.in<br />

difputando inuicèum, Achillem : in indicado Ariftarchum<br />

: patronum in caufis agcndis egregie <strong>de</strong>xtrum, R.ofcium<br />

licebit appellare.<br />

Primas tenere.<br />

M.Tullius ad Q^ratrem epift.lib.3. camien adfert,uelut was<br />

fí'/iM/woítf:Illud uero,inquit,quod á pucro adamaram<br />

A«// H0Ù VTTilfox^^ y^j^weu «AAw// tOtum occidiile.<br />

Qucritur enim illic opprciTa Repub. nullum efle locu uel cxer<br />

cendac uirtuti,uel tuenda; dignitati. Carmen fufpicor efle Homcri,quod<br />

ita uerti poteft:<br />

Primas ufq; tencre,aliosq; excellere lau<strong>de</strong>.<br />

DILIGENTIAE.<br />

Ad amufsim. Cf//#V.<br />

Frequcns eft apud autores ad amuflìm,examuflìm,examuffatìm,amuflatim,pro<br />

eo quod eft,exquifita diligetia,atq; exa-<br />

^Hflima cura.Translatum afabris lapidariis aut lignarils,qui<br />

funiculo ilio regulan operis aequalitate explorant,quanquam<br />

Feftus alicubi tertatur,amuflim quibufdam eflc non lineam<br />

neq; regula,fed ferramcntum quo iabri in poliendo utuntur.<br />

Thunni more. ^thmMs.<br />

eJvvg iULu, Thunni more uidcri dicuntur, qui limis, aut<br />

altero oculo obliquè infpiciunt.<br />

Iuxta melam.<br />

KocJ« Suidas oftendit prouerbio dici folere,ubi quis<br />

incerta cóicñuris perfequeretur.Sumpta metaphora à medicis<br />

hulcus internum immifl!o per fauces inftrumcnto quopia cxplorantibu's.ld<br />

inftmmcntum melen uocant.<br />

Adunguem. ^^^^^^<br />

Ad ungucm,cun<strong>de</strong>m habet fenfum. A marmorariis fumpta '<br />

mctaphora,qui fuperinduóto uneui commiiTuras explorant<br />

niarmorum. °<br />

In quadrum redigere.<br />

-A ro eo quod eft,m ordinem aptamq; Ìtnifturam concinnac.Sumptuab<br />

iis,qui arbores aut lapi<strong>de</strong>s mathcmaticis gnoi<br />

3 monibus


inonìbu$ cxaequant. Proin<strong>de</strong> quod conuenit, quadrare dl^<br />

cimus.<br />

Itinocfteconfilmm.<br />

wnrißt-Kh. I<strong>de</strong>Ojln nofte confilium.Admonet adagiurti<br />

non eíTc praecipitandum coníilium, neq; ftatim ad primos ant<br />

mi impetus quippiam agendiun. Nox autem propter foiitudinem<br />

ac filcntium uel maxime ad confidcrandum, confuítandumq;<br />

<strong>de</strong> rebus grauibus cft idonea.In confultando cunftatici<br />

tutior cft,periculofa celeritas.<br />

vltrojdtroif.<br />

Quafi dicas, hue atque illuc.Fit autem ucnuftior metaphora<br />

quoties ad mutuam altercationem,difccptationem, confabulationem,rixam'uerefertur.<br />

Cicero : Multisque uerbis ultro, citroque<br />

habitis,ille nobis confumpms eft dics.Et,Vltroque agitata<br />

cauiTa.<br />

KvetfAuasw^iWro T¡rpccy/Jix,lá eft, Ruminare feu remandcre<br />

negocium. Ruminare feu remädcre negocium dicitur, qui fuo<br />

cum animo ucrfat,etiam atq; ctiam expendcns.<br />

Tlntdfch, Fixis oculis intueri.<br />

ArtrW fifàf;,là cft,Defixis oculis intueri. Pro eo quod eft,attentius<br />

accurariusq; confi<strong>de</strong>rare.<br />

Aliquoties apud Lucianum, pro acribus oculis inmeri. HomerusiGorgoncis<br />

oculis, quales ßc Martis atrocis.<br />

In ocdpitio oculos gerit.<br />

DeuerfutisÄ: circumfpedis quosq; neutiquam procliuc fit<br />

fallerc. Plautus in Aulularia:<br />

Qua: in occipitio quoq; habet oculos.<br />

l^utUnus. Vnumadunum.<br />

fxfflp, Quum citaftids fingula ííngulis compo*<br />

nanmr.<br />

Incudi red<strong>de</strong>re.<br />

Pro CO quod eft^rcfingcre ac mutarc,corrigerc4;.<br />

Et malè torna tos incudi reddcrc uerfus.<br />

Confimili forma dicunt recoquere.<br />

Rur is fons.<br />

Kyp'a wftyn. Id eft, Rurisfons.De nimiú laboriofis, & perpetuo<br />

operi alsidctibus. CuiufmodifingitMcnc<strong>de</strong>miun Tcrcnt.


Ithorus. ^<br />

In cum,qui uclut inftigator, hortatorquc foret aliii.<br />

Tranflatum opinerà nautis,quos rcmigantcs nauclcri uox ani<br />

inat ad gnauiter laborandum.<br />

Caput fcaberc & confimílía.<br />

Caput fcabcrc,unguesarrodcre,gcftus hominisfunt cogitabundi,&<br />

dc mutando,cuius pocnitcat, fccum agitantis.Horat.<br />

Saepè caput fcabcrct,uiuo$ 8c rodcrct ungues.<br />

Ariftophanis & Clcantis lucerna. ^^^^<br />

Propter infigncm ftudii diligcñtiam in prouerbiu abiit, ut<br />

«ad Ariftophanis aut Cleantls kiccrnam dicatur lucubrare,<br />

qui fummo ftudio,exquiiìtaq; cura fingula penfitat.<br />

Oletlucernam.<br />

Tí^TivXí'f^^/'«. De re meditata multo^i ftudio elucabrataJ<br />

In<strong>de</strong> duàum,quòd ftudioíí ad luccrnam uigilantcs,foleát elaborare,fi<br />

quid accuratiùs uelint excudcre. De Demofthenc dicitur,quòd<br />

plus olei,quàm uini confumpferit.<br />

Non una manu capere.<br />

Ov 7Ñ W^fqChMTf/iojj. Id eft, Ñon una tantùm manu capiendum.De<br />

re lubrica nariaq;,captuq; difficili.<br />

Metiri dígítís. Ciccr


si6 D I L I G E N T I A E»<br />

dlUgcntiain curamq; dcildcrct.<br />

Somnum nonuídíc.<br />

His ucrbis fignificant fummam uigilantiam.<br />

Non quantum lufdnix dormiunt.<br />

Ov/' ÍÍTOÉJ UHJÍOV\Í V-NVWACW. In cos conucnic, qui fomni par-'<br />

elisimi funt.<br />

cUcYo, SucdGua opera.<br />

Succifiuis opcris fieri dicimr, quod horis quibufda quafi furtiuis<br />

agitur,ubi iam ordinariis ac Icgitimis olFiciis pertun6b fimus.Hieronymus<br />

fiutiuas uocat,quod alii fuccifiuas.<br />

VÌAHtws. Vel acum inuenilles.<br />

De re diligenter ueftigata.Nam acus inuentu diíFicillima.<br />

n^rißofh, Grues lapídcm <strong>de</strong>glutientes.<br />

A/ yifM/otTivhs líx/xTTíTreoKyat, Dici folitum <strong>de</strong> iis, qui fumma<br />

proui<strong>de</strong>ntiagemt negotium. Idq; in<strong>de</strong> uulgò dicitur,quòd<br />

, ¿raibus hie mos fit,ut quoniam admodii fublimcs uolant, magnoq;<br />

ferantur Ímpetu, neq; poflunt <strong>de</strong>orfiim aipiccre, lapillos<br />

geftent,quos fi quando fatigari coepcrint inter uoladum ex<br />

alto <strong>de</strong>iiciant, quo ui<strong>de</strong>licet c cadcntium ftrcpitu pcrcipiant<br />

utrum fupra terram, an fupra mare uolent.Qupd filapillusin<br />

mare<strong>de</strong>cidcrit,pergunt uiam:fi in terram interquiefcunt.<br />

Cdto. Frons ocdpitio prior.<br />

Quo fignificauit antiquitas,re£hùs geri negocium,ubi pracfens<br />

ac tcitis a<strong>de</strong>ft is, cuius agitur negotium. Prior diflum eft<br />

pro potior,mcliorq;. Alioqui quis ignorabat,frontempriorem<br />

eilc capitis partem,occipitium poftcriorem?<br />

H omerHs. Arripere negodj curam.<br />

Admoncntes aliquem, ut grauiter rem aggrcdiatur, utemur<br />

hoc carmine:<br />

Quin age nunc fcuticamq; manu,dcpifta4; lora<br />

Corripe.<br />

/<strong>de</strong>m. Mihi curx erit negodum.<br />

Q^m admoncbimus quempiam,ut omne negocium in nos<br />

reiiciat ipfc fecurus, nobis rem curae futuram, conuenict illud<br />

Homeri:<br />

- Quin tacitus proce<strong>de</strong>,uix huius eco fuero dux.<br />

PlHtarchu^. iiia curx futura funt.<br />

t(.u})


eabìmus nihil cíTc pcriculi, negocium iw cur« futurum, ad<br />

quosperrinct. chryfofi-<br />

Funiculum adlapidcm.<br />

TK// rurágTHfjTrfos to \tSop ciyéitf,là efl:,Fun5cuIum lapidi adniouere<br />

dicunmr, qui curam omnem adhibent, ne quid geratur<br />

in Repub. fecus quim oportet. Beatus Chryfoftomus homilía<br />

in priore ad C0rinth.epiil.3s. SvoV« wws Ttoc'KtifXvTctvßx<br />

^IH RH¿Í FFW¿GTH/T/ TOIJ -KTQOÍ) CTYEIYTHÍJ OÌHOÌOFAMTT TÍEWTCQI» /<br />

^íf Id ell: Confi<strong>de</strong>rà ut hic rurfusfuniculum admouctad<br />

lap i<strong>de</strong>m,ubiq; quaerens «dificationem ecclcfiae. Tranflatum<br />

eft ab Architcdis, qui non tradunt oculis fuis, fed ad<br />

perpendiculú explorant lapidii aequalitatcm, quod cft exaftse<br />

diligenti«.<br />

Facflum tranfacfhtm.<br />

Apud lurifpm<strong>de</strong>ntcsfolemnia funt haec,Fa£lum tranfa6ìum,<br />

quoties fentiunt nihil praetcrmiíTum quod ad negocii tra£hitionem<br />

pertinet.M.Tullius in Catilinam inueéliua 3.Atq; illud<br />

quod faciendum primum fuit,fa6bm atq; tranfadum cft.<br />

Pieno gradu. Trehonim.<br />

Qm leuiter rem quampiam attigenmt, fummo pe<strong>de</strong> dicuntur<br />

ingrefsi.cótta, qui magno ftudio inftituerunt aliquid,pieno<br />

gradu dicuntur ingrcfsi. Trebonius Ciceroni libro duo<strong>de</strong>cimo:<br />

Nam illum paratiun ut ui<strong>de</strong>o & ingrelTum pieno gradu,<br />

cohortari non intcrmittemus,quo indics longius difcedo excrcendoq;<br />

fe procedat.<br />

D I S C O R D I A .<br />

Bellum omnium pater. ^ zmorm.<br />

o TTúMfiQ' ácTTcivTup TTXT/íf, Prouctbium i<strong>de</strong>o diòKi eft,quòd<br />

bellum omnium rerum nouandarum autor eft, ut ex eo nàta<br />

m<strong>de</strong>anturuniuerfa.<br />

Tuas res tibí habeto.<br />

Caiuslurifconfultuslib.44.tit.<strong>de</strong> diuortiis, oftendit fuiilc<br />

rcccpmm^ut diuortium his uerbis perageretur. tuas res tibi hak?<br />

' ^^^k ^^ Quorum altero reddit dotem, altero<br />

abdicar ab fe tutons munus,in rebus uxoriis.Haec autem forma<br />

uerborum pcrfcripta cft, ne uel non ratum clTet diuortium fi<br />

nullisfolennibus uerbis perageretur,uelinaufpicatum & odioium<br />

fi uerbis inciuilibus perageretur. Itidc in difcutiendis fpó-<br />

«libus uifum eft uti his uerbis ; Conditione tua non utar.Hacc.<br />

i 5 proucrb


prouerbii gratiam habcbut, ii cui ciuilitcr rcnunciabimus ami-citiam.Sed<br />

tcftiuius crit, ii ad r« animi transfcruutur, ueluti; ii<br />

quis dicat,Monachi uitam profclfuscft^mundum iufsit fua habere,fuas<br />

res fibi agere.Itcm fi quis ambiar confortium noftru,<br />

quem indicabimus nobis inutile,huic apte dicctur,Condttionc<br />

tua non utar,pro eo quod er Jt>non utar tua familiaritaté.<br />

Gamma Bctam pcrfequítun<br />

Procopius lib.3. <strong>de</strong> bello Vuandalico rcfcrt Carthagine antiquum<br />

proucrbium á pueris iadari folere,Quòd Gamma quadoq;<br />

Bctam & rurfus Beta Gammam perfequitur.Sufpicor pue^<br />

rorum lufum hue fpe6èaiic,quòd inter uicinos frequenter oriatur<br />

diisidium. Vcmm hie puerile diótú <strong>de</strong>tortum ad rem cuentum,quod<br />

Gizericus Bonifacium expuliíTcf.Poítea Gilimerem<br />

Belifarius.Proucrbium non cft natum ex cucntu,fcd pucrorum<br />

Carthaginenfium xnigma fuit, uelut oraculum eius quod accidit<br />

poftea.<br />

fíomcruf. Domeidcum difsidium.<br />

Ad <strong>de</strong>teftandam fedirionem, & mutuam contubernaliun^<br />

inter ipfos difcordiam infidiasq; , conueniet illud Homeri<br />

OdylTn. ^<br />

OvK iff In KOtiicc }¿7f]ftff àWftTiatffi//, Id eft,<br />

Impia res moliri inter fefe mala.<br />

D I S C R 1 JVI I N I<br />

Fhttdrchus. Apio cft Opus.<br />

T5 e\\tvii Mi^.lu loquebantur, quoties morbum capitalem<br />

innuebant,& uita: periculum imminere.Nam olim monumenta<br />

<strong>de</strong>funfitorum apio coronabantur.<br />

Snidus. Sub cultro liquit.<br />

. Sub cultro linqui dicitur, qui in prcfentaneo periculo <strong>de</strong>fcritur.<br />

Sumptum á iiiftima, qux iamiam fcrienda cft. Horatius:<br />

Fugit improbus,ac me Sub cultro liquit. Conuenit lii cos, qui<br />

periculo capiris parati funt afFirmare qmppiam.<br />

Sus fub ftiftcm.<br />

Yf V7ÍÚ pffvToCKcii, vbi quis fefe in prxfens difcrimen ac pcrni<strong>de</strong>m<br />

pnccipirat.Nam fucs apud quofda fufte madari mos cft.<br />

In Pythi] templo cacare.<br />

E// nt/^/ií \\ffcu, Dicebàtur, qui rem nefariam & periculofani<br />

6ceret,quòdPyfiftratustyrannus extrudb tempio infcriplcjrat,<br />

ne quis inibì ucntrem cxoncraret, & aducnani qucndam<br />

dcprcn


icprehenrum i medio fuftulit.<br />

Vtínain domi fini* Sm¿tu<br />

tiittoi y^voiulw. Dici folitum ubi quis optat è malis, quibus<br />

ìmplicitus eft,emergere. Tranflatum ab iis, qui in tempeftate<br />

periclitan tur.<br />

Fuge procul à uiro maiore.<br />

Á\wxTírú tinlòv^r uvigoî. Gaue à comercio potcntium, habe<br />

commercium cum aequalibus. Etenim optimatum familiarizas<br />

, aut feruiun facit Ä: turpem, aut fi nefcias adulan, periculis<br />

obiicit.<br />

Fugatutior.<br />

Qui dicet tutius eife fuga uîncere libidinem,quàm cotra pugnando,potent<br />

accommodarc illud Homeri Odyilèac M.<br />

OvA\ ra TY' àe\KHy^vyiétft KotgrarotJ «T* t^vrîis. Id cft.<br />

Non eft uUa me<strong>de</strong>la,procul fugerc optimum ab illa,<br />

Poftfoliacadunt arbores. PUum.<br />

Qi^tiesadmonebimus, leuiores iniurias fi quisfcrat, fequi<br />

atrociorcs.<br />

Nunccontíngatferuarí. Diogaunnui,<br />

't^vff yitfûtra aafûSm.Qmm fignificamus nos fatis cauturos in<br />

pofterum,fi modo liceat prxfens periculum effugcre.Hoc modo<br />

Dauus in And.Pofthac incolumem fat fcio fore me, nunc d<br />

<strong>de</strong>uiro hoc malum. Quidam apologum narrant ad hunc modum:Teftudini<br />

Quondam inccfsiflc uolandi <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rium, aquilam<br />

oraflre,ut fc doceret,Quumq; illa negaiîct fieri polîc,quôd<br />

nauirx refragaretur, illa nihilominus inftabat. Itaque parait<br />

aquila, ac tcftudinem in fublime ueClam <strong>de</strong>mifit, ut uolatiun<br />

cxperiretur.Eaquum timeret infclicem euentum, optauit ut<br />

contingcret id temporis incolumem efle.<br />

De tuo capite aguntur comitia.<br />

^ ï*lautus:Ibo intrò,ubi <strong>de</strong> capite meo fiint comitia.Sumptum<br />

a comitiiç i^oinanoi-ijin, in quibus populi fuiFragiis noui magiltratuscreabantur.Itaq;<br />

quum ftatuitur <strong>de</strong> re quapiam, à qu4<br />

^n<strong>de</strong>at felicitas alicuius, tum <strong>de</strong> capite illius fieri comitu re*<br />

Ecanis podice.<br />

E* Htwcí Trgmt-rt^. Id eft, E canis culo. Diftum ui<strong>de</strong>tur à Lueo<br />

quod cft, ex rebus anxiis atqj anguftis, quôd ca<br />

pars arâior fit huic animanti.<br />

Afcifc«


Afcifcc ad extrcmum f<strong>de</strong>ntiam.<br />

rt^iíart fís ícrx^Tcf/ tlw 'á/n7Nixlw, Id dl, Acccrfc ad «rtremum<br />

fcicntiam. Non ftatim iitcndiim extremis ingeni i üiribus,<br />

nerum ubi iam urger ultimum periculum, tum ad artes<br />

confugiendum.<br />

Cicero, In cadcm cs naui. Dc filo pen<strong>de</strong>t.<br />

Pro eo quod eftjn communi periculo.<br />

Macrob, De pilo pcn<strong>de</strong>t.<br />

Dc re uehementer pcriculofa. Vi<strong>de</strong>tur natum ab hiftoria illa<br />

Dionyiìi tyräni, propter gladiu <strong>de</strong> pilo in caput impc<strong>de</strong>ntem.<br />

reticulum prorac felis.<br />

k1VÌWJ@' cck'ii, Id eft,Pcricuiri fella prorac. C i -<br />

ties in re quapiam prxcipuum periculum, caputq; ncgocii eilc<br />

iìgnificamus. Nam hoftes cxpugnaturi nauim , in proram prinium<br />

aflultum faciunt. Sclis autem fella eft, quae in proris efle<br />

confucuit.<br />

Inter factum & faxum.<br />

Plautus: Nunc ego, inquit, omnino occidi. Nunc ego inter<br />

facrum & faxum fto , ncc quid faciam fcio. Sumptum apparet<br />

ex prifcis foe<strong>de</strong>ris feriendi ca:remoniis, in quibus fecialLs porcum<br />

faxo fcriebat,hacc interim pronuncians : Qm prior populus<br />

fcedus ruHipet, lupiter cum ita feriar, qucmadmodum ego<br />

porcum hoc lapi<strong>de</strong> ferio. Sed un<strong>de</strong>cunq; fluxit adagium, fatis<br />

liquet dici folitum in eos,qui pcrplexi, ad extrcmum periculum<br />

rcdiguntiu".<br />

A fronte praedpitium^à tergo lupi.<br />

K^v¿xvós, iTTiàìi/i/ TíUKot, Qiuim aliquis, hinc atque<br />

hinc maxime premitnr malis, ut in utrunq; inci<strong>de</strong>rit, pereundum<br />

fit. ^<br />

PUutus. Fiamma fumo efl: próxima.<br />

Commoner adagium, periculum mature fugiendum quiq;<br />

malum cuitare cupiat, ei uitandam priiìs occafioncm. Fumus<br />

enim indicium cft flammac mox crupturac.<br />

fjordtm. agitur paries quum pro^<br />

ximus ar<strong>de</strong>t.<br />

Admonet adagium,ut ex alterius malo fumamus exemplum,<br />

alienoq; periculo difcamus noftris rebus confulcre.<br />

KArißo])h. Per ignem incedis. •<br />

E// Vcrfaris in pcriculofo negocio. Seneca: Per


fpinas ingrcclior.<br />

In ncruum ire.<br />

Donatusaut quifquis is fîicrit interprcs PhormionisTcrenlianap^dcmonftratcfic<br />

proucrbium, pro eo quod eft,<strong>de</strong>cipcre.<br />

I^i'^û cil ctiam In ncruum ire, pro co quod cil In uincula ire.<br />

I^orrô Coniiccrc in ncmum,& Eximere è nemo, pro eo quod<br />

cft,Ob ars alienum uinélos abduccrc,& nexos addicìosq; perí^oluta<br />

pecunia redimere.<br />

Nocuít&nocebíü.<br />

S i quando <strong>de</strong>monftrata prxtcrítonim malorum cauiîà comminabimur<br />

futurum ut accédât malora,niíi quis reíipiícat, non<br />

intempeftiuiter ufurpabimus ueríículum hunc Homeri ex primo<br />

1 liados:<br />

Tìfuitc A£ «Ayt i


dcfcrtum ac dcftitutum auxilio.<br />

Caluus guum fis,nc obucrfa fronte<br />

obnuas arieti.<br />

Vtitur Grcgorius thcologus in cpiftola quadam ad Euftochium,quem<br />

laccfsiucrat. Liccbit ufurparc quoties admoncbimus,ne<br />

iuarmatus armatum aggrcdiatur.<br />

Ne uni naui facultares.<br />

MK ^ÓTH VHva\ XTTotvTCC ¡Licp KOi\noi rlh^eu.<br />

Ne bona tu pandis ratibus femel omnia man<strong>de</strong>s.<br />

Ne quid aggrediaris,in quo iînt uniuetiapericlitanda. Non<br />

omnis lia ti m alea iacienda eíl.<br />

rcYtHÍ^a. Filum contentionis tune erar.<br />

MÍT^ 707 i^V.Dicilolitüm pcninaces.Qimm uterq;<br />

pemicax eíl, neuter conccdit alteri. Eíl aliquoties in epiftolis<br />

Hicronymianis, funiculum contentiofum ducere, nec apud<br />

alium IcgilTc memmi. Apparet natum à ludo , quo duobuS<br />

liinc atquc hinc trahentibus funcm, utcrque conatur alterum<br />

adfetrahcre.<br />

, . Obiicere canibus agnos.<br />

DiùgmuMus. ¡¿¡vas. Id eft, Obiicere canibus ouef.<br />

Dicebatur,qui imbellem & litium imperitum,calumniatoribu$<br />

& exercitatis exponcret.<br />

Taentius. Ouem lupo commififti.<br />

Concinne hoc utcmur,quoties ci fcruandum aliquid comiclitur,cuius<br />

eraria cufto<strong>de</strong>m magis oportebat adhibcrc.<br />

Ne in Melampygum inddas.<br />

Mk Tw MaofUTrJye^ mft tv^ois. In lafciuos & jniuriofos homines<br />

quadrat. Eft autem comminâtis ne quando incidant io<br />

eum,qui malefaftorum pœnas <strong>de</strong> eis fumat.Porrò Melimpy<br />

gus Graccis iìgnificat cum,qui nigro iìtpodice,quo quidé cognomento<br />

notatus cft Hercules.<br />

SuUau Ne temeré Abydum.<br />

Mk unii tÌw Á(vAcf/. Subaudicdum nauiges.Nc quod grane<br />

pcriculum fufcipias fine caulla idonea.Nam pcriculofa erat io<br />

Abydum nauigario,propter fretum facuum atq; afpcrum,<br />

Ad Scolon nec profìcifceris ipfe,nec<br />

alterum comitaberis.<br />

C/f ^KWXof/ fXHT CiV-TOi iiAv-tH-Hr «AAw 'ÌzTiid'OU, Id cft,<br />

Ncc per te Scolon ipfe,nec ulli alii comes ito.<br />

Strabo


D I S C R I J M I N I S. t4|<br />

Strato fcribit Scolon uiciun cflc qucpia Afopiac fiib monte<br />

Ci thcronc, fe<strong>de</strong>rn inamcenanijinciiltam, infmgifcrá, afperam.<br />

Quo prouerbio conuenict uti,iìquando iignihcabimus,mod«<br />

omnibus abilinendum aconuiÖucuiufpiam,aut à loco,un<strong>de</strong><br />

iItfpcràdum,quod ucl aduoluptatem taciat,uel ad emo^<br />

luinentum.<br />

CaucThoraccm.<br />

TÒff 0 JfíVKrt?. Strabo fcribit fluuium cflTc nomine<br />

I-ctheum,uicinum LibybusHefperiis,liuicimminere montem<br />

cui nomcn Tliorax,in quo fama eft Daphiram grammaticum<br />

cruci fufFixQ fuifle,quòd maledico carmine reges inceíTmiflct,<br />

Hoc uelut acnigmateprouerbiali feftiuitcr admoncbimus frenandameflc<br />

lingua,ne uoccspetulanter emiirac,periuguluro<br />

aliquando rcdcaiit.<br />

Acgarurn nauigat.<br />

Ti^ Atycä^ij -arT^à. Qiydrabit in hominem ob lucri ftudium<br />

nihil omnino pcriculi recufantcm. Periìus: Ocyus ad naucm<br />

nihil obftat quin trabe uafta Aegacum rapias.<br />

Nc in ncruum erumpat. Tcrent'uis*<br />

Qnadrabit in temcrariam,inconiìdcratamq; audaciam,quae<br />

plcrunq; infclix ciTc folct.Donatus à fagittariis fumptam metaphoram<br />

cxiftijnat,qui dum ncruum arcualem adducunt immodicè,rumpunt<br />

nonniuiquam,idq; non iìne fuo periculo.<br />

A bis fcptcm undis. Suid^a.<br />

ATTO ¿Ais \7fjcc Uv^àru^, In eos competit,qui ì noxa quapiam<br />

Porgati funt, propterea quòd antiquitùs mos eíTct homicidio<br />

pollutos, ueftes fuas bis fcptcm inundationibus, immcrfionit^que<br />

huare.<br />

Ncpucro gladium.<br />

-gtìùAì top /Ltíxx^íp^é^. Subaudicndum, commiferis. Allegoria<br />

prouerbialis admonens non eflc mandandam poteftauel<br />

adolcfcctibus,ucl imperiris ac ftultis,qua tum in fuam,<br />

tum alioruni pernicicm fint abufuri.<br />

Gladium acutum aucrtas*<br />

cizo7Ì\(f€Hi, Id eft : Enfem acutum aucrtas.<br />

^pinor innui à periculofis negociis abftincndum.<br />

Per^ cnfcs,pcrig igncm oportet erumpere. V'iogtntdn^i,<br />

^^^nsà » 'y -nrv^cs pi^ii/ Aia. Quum iìgnificaquiduis<br />

pcriculi fubeundum.<br />

Non


Non certatur dc olcaftro.<br />

Ou v\tûiî c ètyttìij. Id dt, Hoc certamen non eft <strong>de</strong> oleaftro,<br />

Quoties non dc nugis,neq; dc gloria,aut corollis,rcd <strong>de</strong> rc feria<br />

ac pecuniaria agcretur. Siqui<strong>de</strong>m in pierifque certamini"<br />

bus, uiòéoria; praemium erat oleagina,aut quema, aut alioqui<br />

fron<strong>de</strong>a corona.<br />

Straho, Malcam Icgens qux domi funt obliuifcere.<br />

lAc67¿etcAí K¿t(jc^ocs \Tti\0ih tcû/i/ oIkxAí, Eft autem Malea Promontorium<br />

Laconia;, i Maleo Argiuorum rege di6èum, quod<br />

per quinq; paíTuum milia in mari protenditur, autore Seruio.<br />

Homerus íígnificat periculofam circa Maleam nauigationem<br />

fuiíle. Vi<strong>de</strong>bimur non intempeftiuiter uti hac paroemia, fiquádo<br />

difcrimen negocii fufcipicndi uolemus oftcn<strong>de</strong>re^& aut<br />

non cíTe fufcipiendum,aut negligendam uitam.<br />

Per haftx cufpi<strong>de</strong>m cúrrete.<br />

Aí o^àocs /gocíxüí;. Id eft: Per acutam currcre. Dicebantur,<br />

f[\ú in re periculofa uerfarentur. Translatum uidctur á militari<br />

confuetudinc,qua fieri folct, ut qui mortem commcritus ui<strong>de</strong>retur,is<br />

nudus per medias copiarumhaftas, hinc atque h'mc intentas,ire<br />

cogerctur.<br />

^rmoph. ^Lepusprocarnibus.<br />

Aaeyoús w^grtwf; a/tw//. Subaudi,penclitatur.In eosdicituT,<br />

qui ob aliquám fuam utilitatem in difcrimen uocantur.Nam<br />

leporcm non infc(äamur,qu0d noceat, fcd quòdpulpametum<br />

habcat.Eft cnim animal cfculentum,& timidum.<br />

Diogem^nus. Ex ore lupi.<br />

EK Tívkíí ^ét^ccT©-, I<strong>de</strong>ft-.Exlupiriftu.Vbiresquacpiampr«<br />

ter fpcm recipitur, quac iam plané perifle ui<strong>de</strong>batur. Veluti<br />

quum pecunia crcpta à prxdonibus aut rapaci tyranno,aliquo<br />

inopinato cafu recuperaretur.<br />

Vldto. Certamen non acrípit excufationes.<br />

Ay^iíf 2f Id eft:Certamen non admittitexcu<br />

fadones.Quum agituijpcriculo,non conuenit tergiuerfari.<br />

,, Corpore cffligcrc. ^<br />

Eft periculum iam immmens,ac pene premens, arte quadam<br />

dccltnare.Translatum á gladiatoribus, idum modico corporis<br />

flcxu fallentibus.<br />

In periculofo negodo noneftdormitandum.<br />

vbi moiiebimus inre ardua non cíTe ccHandum, coogmct<br />

quod


quod fubindc repcritnr apud Homcnim lliad.T.<br />

CTityv ccvoinv^ffn Id eft:<br />

Exigua eft interfpiratio belli.<br />

I^otcrittrahi uel ad litem foreiifem, uel ad {¡mile negotiuin<br />

odiofum,fic laborisplenum.<br />

Ingcns diTcrimcn. ^ I<strong>de</strong>m,<br />

Optics ingens difcrimen innuemus inter homines, aut res<br />

^"rimum inter fe diuerfas, eleganter accommodab'unus illud<br />

Wonicri:<br />

Sunt in medio fita plurima,montesque<br />

Vmbrofi,freta4ue horrifono clamofa fragore.<br />

DISSIMILITVDJNIS ET<br />

I N C ON GR V B NT I AI.<br />

Nihil graculo cum fídibus. Ctllm.<br />

Id eft : Nihil eft ftolidis, & imperitiscum bonis literis. Nam<br />

graculu^ aui«j eft incptac, moleftacq; garrulitatis. Porrò cithara<br />

lilentium poi>ulat,& aure-c attentat.<br />

Nihil cum amaridno fui.<br />

Hoc eft,Srolidis uel optima putent.difplicentque. Amaracus<br />

herb:?;: genus cft.Lucrctius: Deniq; amaricinum tugitar fus,& ti<br />

^ct omiic \''neuentum,nam fctigeris fubus acre uenenum cft.<br />

Nihil ad ucrfum. Luàdrm,<br />

Ovdi'-ij nr^k U®-, Id cft: Nihil ad carmen. De iis,quae longè<br />

difcrepant ab iis qux propofita funt.Translatum ui<strong>de</strong>tur i fce-<br />

®a)Ubi hiftrio faltam geftuq; carminis genus repra:fentat.<br />

Nihiladfidcs. ^ ^ ^ I<strong>de</strong>m,<br />

OvAf; nr^cs liw XH"^^' Id eft: Nihil ad chorda m. Tn eos,<br />

Quorum uita uchementercft inacqualis, quorum'ue mores ab<br />

oratione difsidcnt.<br />

, Nihil ad Bacchum. Snidat.<br />

^vdlip Tfr^os A/ÍWÍTÍ;//. Vbi quis eanugatur,qua: adremprac-<br />

Icntcm nihil attinent. Suidas rcfcrt Epigcnem quendam Siy<br />

onium Tragocdiam <strong>de</strong> Baccho conl'cripfiíTe, qua; quum mmgna<br />

Deo ui<strong>de</strong>retur, quofdam è fpeóèatoribus acclamaíTe,<br />

Nihil ad Bacchum.<br />

Quid cani &:balncof' ^ Ludan,<br />

KIW\ H^ WO/, id eft:Quid comune cani cum<br />

"^Ineo ? Quadrabit in cos qui ad rem quampiam prorfus funt<br />

k inuti


inutiles,ita ut in bai neo nullus cft omnino canum ufusr ' *<br />

Yano, , AfinusadJyram.<br />

ór^ 711/^.1';,l'ubaudi ccng^xr/fç. Id eft:Aiînns lync aufcultaton<br />

In cos,qui propter imperitîam nullo funt iudicio, crafsisq; auribus.<br />

Reflè etiam torquebitur in eos, qui in<strong>de</strong>core tentant artificmm<br />

fuiav funt imperiti,& à quo natura abhorrent.<br />

^tohxuí» Quid CXCO cum fpcculoc'<br />

T/ FY LXTCTT^V ; Luminibus orbo cum rpcculoquïd<br />

cft rei? Quorfum opus eft libris illitcrato ì Quo regnum iuueni<br />

fluito? Qj lo diuitias ci,qui ncfciat utiî<br />

Afinus ad tibiam*<br />

Ov^ wgh xMf/, Diçcndum, ubi quis ea,quac fcitc dicuntur,<br />

Xiec animaducrtit,nec intclligir,ncc laudat.Sunt enim animantia<br />

quxdam,quibus nonnuHus muiices fcnfus inciTc uidctur, ut<br />

cqui.s,auibu


iìfla.Nc fumas pcrfonam panini <strong>de</strong>coram,nc uclis alius uî<strong>de</strong>rf,<br />

quâm fis,aut quum fis natus ingcnuus,nc moribus agas feruum<br />

^ barbarum.Nam Syri malè audicbant ob monim molliticm.<br />

autcm facetus iocus ex ampliibologia huius ucrbi Syrizo,<br />

^uod fignificat & fyriiTare & fiftula cancre.<br />

Afinus in unguento. ^f^smiarm.<br />

\jj fxvfcp. Quum dclitiac adhibentur lis, quos haudquaquam<br />

dcccnt,nequc qui uel uti norunt illis,uel dcleé^antur.Lo<br />

eus fucrit huic adagio,fi quado mdodus aliquis in optimos in-<br />


4« DISSIMILITVDINIS.<br />

ex ipfo miltu,raoribusquccognorcJtur.<br />

t^rißoph. Induitís mclconis exuuium.<br />

BvMiTi (jLúi tÜü Morriw^ In cos dici íblituni, qui fufclpiunt<br />

íicgotium mains facúltate, quiquc fc magnificcntius gcrunt,<br />

quàm pro fua conditionc. Ab Hcrculc fumptum putant, cuius<br />

hic ornams erat, ut leonis cxuuio tegcrctur,<strong>de</strong>indc altera maíiuclauam,altera<br />

geftarct arcum.<br />

Tlntarchus. Nc pucro gUdium.<br />

M« WCUÀ) tIw fxcixßupaey. Id eft : Nc puero gladium, fubaudiendum,<br />

commiferis. Nc iuueni admiferis adminiftrationem<br />

. alicuiusrci.<br />

Diooenes. ^ In cbuma uagína plumbeus gladius.<br />

"Eif tAtf£>5í'T/t'Ctf Uiswú (Ao'KviJílvoi} //f Natum cx Dio>gcnis<br />

apuphthcgmate. Nam quum adólefcens quifpiam iníigaifomia,f(rdain<br />

quiddam atque obfcoenum dixilIct,Ex cbur<br />

iia,inquit>ua^ina picimbcum gladium educis.<br />

In lente unguentum.<br />

C/c tHS, ^^^ - ^iú^aji/. vbi quismentioncminducit uiliscuiufpiam<br />

& nihiii hominis,aliis dc uiris egrcgiis nerba facietibus.<br />

j^artUlh, Congregare cum leonibus uulpes.<br />

Eft res impares difsimilesq; permifccre. Vulpes dolis nititur»<br />

leo uiribus fidit.<br />

Aufer mothoncm à remo.<br />

A7i xy\ Tcjj/utidMvx ¿wV/^f. Admonet adagium,non obftrepcndum,nec<br />

obturbandum iis, qui rebus alioqui feriis fune<br />

occulti. Veluti íi quis Rcipub.curisfolicito,muiìcam adferat,<br />

aut eie capite peiiclitanti, ucrfus amatorios recitct. Mothoft<br />

irnim falta tionis genus focdac,feruilisac tumultuofac.<br />

Z«ciW , , Canis in praefepi.<br />

H Uvwf/ (pxrvH, In eos dicitur, qui ncc ipii tniuntur rcqaa'<br />

piam,ncquc reliquos item iìnuntuti-Vcluti fi quis egregios c(y<br />

dices inclufos diligenter adferuct,<br />

Sttiddá, Seruus quum fis comam geris.<br />

Lc^ltu tx^f. De co,qui praeter <strong>de</strong>corum quippi^"*<br />

facerct. Vcluti fi quis humili conditionc, patritionun cultum<br />

jmitarctur.Apud Lacedaimonios ingenui comam alcbant.<br />

i^Moph. Extra oleas fertur.<br />

^ujh Topx-KciMn ft^fcT^.Vbi quis términos praifcriptos tran^'<br />

greditur,aut aliena,nec ad rem pertinenti^ facit. Interpr^s,®^*


gmmhinc natum aif.Stadia, in quibus curredi ccrtamina pcragcbantur,<br />

olcis per fcricm poiitis ,utrinque fcpiebantur, quas<br />

preterire non liccbat.<br />

Extra cantioncm. Luctdn.<br />

TO Extra cátum agi,dici^uc dicunt,quod ad rem<br />

^"i^pcninct.<br />

Extra organunn<br />

^uQiun cft ab organo muííco, quod intra uigcfímáuoccm<br />

conlìftit.Conucnict in ualdc clamofum.<br />

Qux fcmcl ancilla,nunquam hcra.<br />

Vidctur i<strong>de</strong>o didum,qiiòd qui ex humili fortuna fubueliuníüT<br />

ad res araplas,foIeartt efle cacteris infolentiores.<br />

In agro furculario capras. .<br />

Capra plátis omnibus non uulncrc' tantum, fed & ueneno<br />

<strong>de</strong>ntiii peftifera cft.Deflc¿li ergo ad eos poteft, qui noxiarum<br />

rerum aut hominum admixtu corrumpunt tcneram actatem.<br />

Tu in legione,ego in culina.<br />

In Truculento Plautina militi acriter minitanti coquus refpondct.<br />

Sis tu in legione bellator fi uis, at ego in culina Ares.<br />

Auxit coquus bcllatoris uerbum.Mars enim <strong>de</strong>us belli eft.<br />

DIVITIAE.<br />

Crafo,Crairo,diuor4 p<br />

Apud Grxcos opulcntia Crocfi Lydonun regis, in proucrbium<br />

abiit,pracferim nobilitata dido Solonis. Apud Romanos<br />

item M. Crafsi, cui cognomentum etiam diuitis additum<br />

cft.Hieronymas dicif.Croelos licet fpires & Darios,litera: mar<br />

fupium non fequuntur.<br />

Midxdiuitix. StauM»<br />

M/Vy Id eft, Midac opes. In proucrbium abiit, propter<br />

ìmmenfas eius regis opes.<br />

Lyfillrati diuitias agit.<br />

Avcrt7f^Tií wTiiTcy wToi/éis. Id cft, Lyfiftrati diuitiis diues cs.<br />

Prouerbulis ironia <strong>de</strong> magnopere tenuibus.A Lyfiftrato quodam<br />

tra ft um,extrema: paupertatis homine.<br />

^ Padoliopcs. philoßf.<br />

^Ttf/ UoimMXif Tir7\.ii J0fj. Id eft, Padoli diuitias.Eft autem Padolu?<br />

Lydia: fluuius ex monte Tmolo profluens, aurcis fcatens<br />

areni^<br />

k 5' 'Cin


MO D I V I T I A E.<br />

Snidai. Cínyraeopcs.<br />

Kiw/^if Ts-Tiir^. Id eft, CúiTrac opcs.D e immcníTs opitiií dicebatur<br />

> nam huius regioncm opulcntifsimam fuiíTc Naíbfa^<br />

tis indicat«<br />

Theccri Pdopís talcntsu<br />

Dc immeníis opibus.Talentum apud Articos, maxima pccu-r<br />

nisc fumma crat.Talcntum minus,ualcbat libras LX.Talentum<br />

magnum LXXX.<br />

Non Pelopis mihi íínt,agriq; auriq; talenta»<br />

Nec ucntos ccleres anteuolaíle pe<strong>de</strong>.<br />

SuUis. Ad ambas ufc^ aures»<br />

MÍxfí ^ «fifMj'J«//.Vfq; ad aurcs ambas implen dicutur,quí<br />

fuDta modum ingurgitant fcfc. Sumpa metaphora á uafcuUs,<br />

adanfas ufq; impletis.<br />

Strabo. Nc dcdma qui<strong>de</strong>m Sy racufanorum pars.<br />

OvAi lü» AïnirLu Tw/r "^vfocHiíffíwif Id cft : Ne <strong>de</strong>cima<br />

qui<strong>de</strong>m partem opum Syracufanorum poísi<strong>de</strong>t. De diuitibuí<br />

¿cfplendidis ita dicere folent-.Nc dccimam qui<strong>de</strong>m Syracufanorum<br />

opum partem alTequipoiTcnt.<br />

SHÍIU. Vitra res Calh'aatis.<br />

YTtf T« K


' D I VI r I A E. tst<br />

Quantum non miluus oberrct. TerfmM<br />

t)c Kpminc fupra modam locuplctc,ciii tantum fit agronim,<br />

^quantum nec miluus penlolet. , .<br />

/ Tantali talenta. ^<br />

tcc-Kcwrx ra^jJcw. Id cílí Tantali talenta. Nam Tantalus<br />

í^hryx ob luculentas diuitiis in tabulam hominnni uenu. .<br />

NocfluxLaurioticx. ^^r^Jto^n.<br />

' ' AotvpiwriHsù. Id eft, Noélux Laurioticae. Hoe uelut<br />

a^nigmatepecuniamm uim fignifieabant. Laurios enim Attiedc<br />

ííígio eft,auri iienis frequens. ^<br />

Benè loculis» bene fcrinio*<br />

Tanti habetur quifq; quantum habet.<br />

Dextro Hcrculc,aut amico Herculc.<br />

Horatius: Diues amico Herculc. Quod qui<strong>de</strong>m in eos confpetit,<br />

qui in accumulandis opibus fiint benè fortunati. Idque<br />

in<strong>de</strong> natum exiftimant, quòd Herciilcs moriturus dixerit cof<br />

•opulentos futuros, qui fibi <strong>de</strong>ciniam bonorum fuotum partem<br />

confecraflcnt.<br />

PraediueSé<br />

Praediuitem fignificamus hi¿ uerfibus Homeri in z. k. & a^<br />

Iliados:<br />

JTíjAA« A* ccfVHS UratßJc Lcit/M\taí Lfti^*<br />

XatAkìV Tfc 'ti lAraMK/nHjcS tí Id cftj<br />

Diuitis in patrls funt multa recondita teáis,<br />

Aesq;,aunimqi fabrefaóli quoq; CQpia ferri.<br />

Quantumhabet.<br />

Quantum habet quifq;,tartti fit. Hofàtiu^ Satytá ù<br />

Nil fatis eft,inquit,qnia tanti,quantum habeas,iis.<br />

luuenalisSatyraiii*<br />

Quantum quifq; fua nummorum feruat in ÒÌC^Ì<br />

Tantum habet &fi<strong>de</strong>ii<br />

V V Pecunia: uir. JPW^iw»<br />

i¿ eft:Pe¿üíiiaí uir. Hòt eft, tànti qulíqüt fié,<br />

quantum pofsóet.<br />

V n<strong>de</strong> excocjuat íeuürtli<br />

Plaiituun Captiuw duo, prouerbiali divit hypérbolei Vhdc<br />

excoquatfcuamfenex^opes fignifitfans copiofifsimas. PlailtuuKuerfus<br />

hic efti Quid diuiti« ? fantine optimxJVndc cJt-<br />


pecudiim dunus,.quocl Grsci rUf appellant.<br />

Adminicula uicx.<br />

Omnia, quae aduitac commoditatem pertinent, indicantuT<br />

hoc carmine Ody(T T.^<br />

etcrip r /cJííT/ ccfPftg] KxÚáVTou. I d eft,<br />

E quibus & uiuunt rc6tè,ditesq; uocantur.<br />

Diuitiac non fcmpcr optimis contingunt.<br />

Quidicet,ope$ nó Icmper cordatifsimis, fed pro tortunac ar-^<br />

bitrio nunc huic,nunc illicontingere,citabitil ud Homeri,<br />

luppitcr emetimr opes mortalibus ipfc,<br />

Sic uifum ut fuerit,cuicunq;,bono uc malo uc.<br />

Veibs uirum facit.<br />

tiJuÄTÄ kvHi, Id eft, Veftes uir. Aiunt cnim ad hunc modum:<br />

Vcftitus uirum rcdditrqui habet,induat.<br />

Lyfiaatcs alter.<br />

AvtrmpaiTiifiTifQ'.ld eft, Alter Lyíícratcs.Lyíicratcs quidam<br />

in uulgi fabulam abiit, quòd capillos iam canos nigro tinge<br />

rct,quo iuucnis etiamdum uidcrctur.<br />

Hcrculis quxftus.<br />

Herculis quacftiijpro magnis impendiis dixit Plautus in Mo'<br />

fteUaria:Dapiilcs ftimpms tacit,perdidit parre, unus iftic fcruus<br />

acerrimus Tranio. is uel Hcrculis contererc quacftum potiv<br />

cft. Quaeftum appellar faceté, quafi Hercules fuiun fauorem<br />

uendiScrit.<br />

Magnum OS anni.<br />

Míy« rc/nx T iviiwm.id cft,Magnu osanni.Dicebatur, quoties<br />

uberiqr rerum prouenms, aut uilior annona animosi loqucndi<br />

libcrtatcm ad<strong>de</strong>ret, alioqui timidioribus. Non admodum<br />

difsidct ab iIlo,Focnum habet in cornu:item ilio,Argenti<br />

fontes loquunrur.<br />

Nullius indigens Deus.<br />

Aytí'Awf ^'^líf. í<strong>de</strong>ft,NulIms egens Deus.Admonet paro^<br />

mia, nullum cíTe mortalium tam abfolutum, in guo non ali'<br />

quid <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rctur:unum elle Dcum un<strong>de</strong>quaq; pcrfedum.<br />

Attagenx nouilunium.<br />

Arjaeyás vif/t^Uu/x, Id eft. Attaecnac nouilunium. Refermra<br />

Suida,nec cxplicatur,fed conicèhira colligi poteft, di^ñ íuiffe<br />

in turba abieòèorum öc feruilium hominö. Siquidc attagco<br />

auis cftpaluftris,uerficolonbusplumarum maculis diftin^


Vndc fcruum hominem ftigmaticum,&rcui tergum ob plagaru<br />

uibices uariis pundis ciTct piduratum attagcnam uocabant.,<br />

Euparyphus cxcomoedia*<br />

^ Admodum proaerbiali Hgura dixit Plutarchus in Sympofío?<br />

«JiTÄ-if w-arigv^^ \KKWíJUi)¿tccSy hominem íígnificans magnifícé<br />

ucftitmn,ac magnam femorú turbam poft le trahentcm. Vn<strong>de</strong><br />

diuitcs omnes fplendidè cultos,cuparyphos appellant Gráeci.<br />

Píd pe<strong>de</strong>s ad caput.<br />

Non fine prouerbii fpecic didum ui<strong>de</strong>mr illud Thcocriti,<strong>de</strong>.<br />

rebus cop ioiìs & affluentibus:<br />

SLP FLOL TT^CS KÏFÛEHMYKJ JTflf/ ZOFFT KU\X KÄVTITT, id cft;<br />

Ad caput,atq; pe<strong>de</strong>s,quarum me uellera cmgunt.<br />

^crmo ^ pailorìs iadantis opes fuas.<br />

J^KKKÒWKTÌTOU<br />

Galliac barbarus quifpiam dim indicauit, magnam auri uim<br />

in puteum quendam conieôam. Is & occidit indicem ne prodcret,&:<br />

aumm fuftulit. Vbi res innotuit, in comœdiarû iocum<br />

uerfa eft,ut qui mahs artibus iubito ditefccrent, Laccopluti diccrentur.<br />

DIVITVM PRAEROGATI VA-<br />

Felidbus funt & trimeftres liberi. Vhriw.<br />

\vivxj5(fi Tßtf^lü/x t: cui ix, Indilütum ac principum<br />

fclicitatem, quibus per adularionem omnia laudi uertuntur,<br />

quiq; {ibi nihil non licere putant, adcò ut quod in homine<br />

plcbeio perin<strong>de</strong> ut fummum fcelus damnatur,in illis uirtutis titulo<br />

celcbretur.<br />

Multitu<strong>de</strong> imperatorum Cariam perdidit.<br />

7gXTHyai Kocfixp «aroÍAwrtf^.Id eft,Multi duces <strong>de</strong>permdêrc<br />

Cariam. Admonet fenarius,nihil eiTe perniciofius ÜcentîA<br />

muUitudinis,dum nulli paretur, fed pro fua quifq; libidine<br />

rem gerit.Namm adagium à Caribus quondam florentifsimis,<br />

poltea pcrciuiles feditiones cò rcdadis, ut ctiam inailitad$<br />

proucrbium abierint.<br />

^»tiusTelegoracdonarim. ^thcnâus^<br />

relegorasapudNaxiospracdiuesacpraepotés crat,cui quôd<br />

quotidie multa miíiitarenmr, uulgatô fermone rcceptumeft,<br />

ut uenditores paruo Ucitanribus dicerent: MÄAA^^^ Tr^aacifitoi<br />

'^pycS^^ivat, Id cft,MalimTelcgorac dare.Vfas adagioms<br />

clic poteft , Û dicamus officium rcdüOs gratuito collo-»<br />

k i cari,


cari penes probos ac magnos, qiiàm merce<strong>de</strong> penes improboí<br />

ac uiics.<br />

tXtiUotcl Ncmo bene imp^rat, nifi qui<br />

pai'ucrit imperio*<br />

Ol/* Cv Kg^jLt /Ltìi kgx^'wToc. I<strong>de</strong>ft> Fieri non potcft ut bene<br />

geratimperium,qui non Culcritimpcrium.<br />

Bonus dux bonum reddit comitcnj..<br />

o Kot'Ktís «yj'j.v, \iÀcroiH -ri iuxTíms 'í:Tied'a¿. Id ell : Qm bonuttt<br />

duccm prxftat, is bonum reddit comitcm. In epifcopo poíitíí,<br />

ut piam cfficiat plebcm, íi tamen ipfc piam 6: intcgram agit<br />

uitamíBonuspatcrfainilias^domúeíficitbcnc inftitutam. Doftus<br />

ac dHigens preceptor,eruditum reddit diicipulum.<br />

Horatius, Vmbrar.<br />

^Hiiu. Prouerbiali ioco dicebantur olim ii, qui uenirent ad<br />

conuiuium, non ipíi qui<strong>de</strong>m uocati, fed comités corum, qui<br />

uocati fucraxit, fie illos fcquentes, uelut umbra corpus ultro fequitur.<br />

ImunaUs. Arbore dcie(fla,quíuís ligna colHgít.<br />

ù^gvh TTiffiixw nas «VHf /I/AII/ÍT^. Id eft, Rúente quiuis ligná<br />

colligit arbore. Si quem fortuna praecipitem <strong>de</strong><strong>de</strong>rit, in huni<br />

pafsim omnesincurnltj&'q^uifq; quod poteft,diripit.lam enim<br />

£biputantimpunè fore.<br />

Cicero. Viua UOX.<br />

. Viua uox olim dicebatur, non fcripta, fed ab ipfo pronunciantis<br />

ore percepta, quafi uiuida atq; cfFicax.<br />

Thcobhr. Annus produdt.non ager.<br />

tr®' hxi xg}fPccAà cft, Annus producit fegetem , nort<br />

aruum.Ad incrementum autem,alimentumq;, plurimum qui'<br />

dcm cocli tcmperics,& in tomm anni conditio iuuat. Etenini fi<br />

imbres,ferenitates & hyemes accidant opportunè, cunfèa fcli'<br />

ciùs,atq; uberiiis proueniunt, etiam in ialfuginofis ac parum<br />

f inguibus agris.<br />

Aliislingua,alijs <strong>de</strong>ntes^<br />

AWotct yJiw-rj' cíiiKútffíf/ kici y'òf^fiot, Id cft,<br />

His linpua,at illis funt molares inuicem.<br />

Del - •<br />

non n<br />

quam(<br />

eftdcuorant.<br />

DIVX


DIVT VRN VM.<br />

Et nati natorum.<br />

ritaixi TtídÁtíií. Id cft.Nati natoram.Prouerbialis figura,qua<br />

loQgam rei cuiufpiam p ropagacionem fignificamus,<br />

D O C I L I T A S.<br />

Apcttacmufarumianuar. Zcnodou<br />

^mytAZvíUfJüSffútí ôvgcu, l^oc adagio conueniet uti, quoties<br />

aliquem fàcili promptoq; ingenio lignificabimus, & in percipiendis<br />

optimis difciplinis celerem. Et ediuerfo, qui tardiores<br />

iuntjclaufis mufarum ianuis difcere dici potemnt.<br />

Bos alicnus fubindc foras profpcdat.<br />

BSf ccwo^t^ TU 7tû7o<br />

^ m domi.<br />

pUitdrchus»<br />

Dicitur quafi cuftos domus. Et homo ìgnauus, qui teâo &<br />

umbra gau<strong>de</strong>t,quiq; amat <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>re domi lemper.<br />

^ Domi mancrc oportet belle fortunatum»<br />

Qiüüt i


KCU (TV ANDÀ MFXUIFJ CHA-A tSa' »"KX^HCÓ,<br />

YitHilXT¿i7\. îTf í7 Arsrw//, (ivi^ocî r \í} (foloi ACfJtûtffUZ "'Id cft,<br />

Tu quoq; amicc domo diaturnus abcflc caucto<br />

Rebus itemq; uiris intra tua tc


canora, quum apis fit non modo minuto corpufculo, uemmetiam<br />

pene muta.<br />

Rana cum locufia.<br />

Impar certamen exprcAit hac figura Theocritus:<br />

Sic certo,ucluti fi cerrar rana locuftis.<br />

Officere luminibus.<br />

OfFiccre lumiuibus dicitur, qui gloriam alterius obfcurat. ^onjuit.<br />

Sumptum ex litcnsiureconíultorüm, in quibus caucturex fcrnituribus<br />

prjcdiorum,ne uicinus altius fublato xdificio,ofFiciac<br />

luminibu«; uicini.<br />

Rofam cum anemona confers.<br />

V^cAoíf kv^uúvN avynftv^s. Id cfl:, Rofam cum anemona confers.<br />

Vbi quis ucheméter imparia inter le cóponit. Rofa prifcÍ5<br />

in precio tuir.Anemona papauerls genu«?,cuius flos ipfc qui<strong>de</strong>m<br />

rofam imititur,ca:trrum nulla odoris gratia. ,<br />

Acanthida uincít cornix. .<br />

Acanthis enim uocalis cft auis, & in primis canora. Comix<br />

obílrcpcra qui<strong>de</strong>m,fed minimè canora.<br />

. Cancros lepori comparas. JDìogenUw<br />

YLí^Hivifs íAiXffviffcAi ffvyKgívfis. De fupra modum difsinailibus.<br />

Teíhidinem pegafo comparas.<br />

De rebus nequaquam inter fcfc confcrcndis. Pcgafus equus<br />

mt uoluccr.Tcftudinc nihil tardius.<br />

Optima qui<strong>de</strong>m aqua. Pìndanu,<br />

A^iroy^v vìug, I<strong>de</strong>ft, Optima qui<strong>de</strong>m aqua. Vi<strong>de</strong>turin<br />

prouerbium abilíTc, quoties rei uchementer laudatae pracfertur<br />

aliquid melius : quemadmodum Pindarus aufpicans hynuios<br />

Olympiacos, aquam qui<strong>de</strong>m fatetur cilè optimam, fed aurum<br />

t^fertjquòd Í2¡nLS in morem noftu luceat,&c.<br />

Croefi pecuniae terundum Lucìdru<br />

ad<strong>de</strong>re.<br />

M.Tullius lib ¿cfinib. 4. Itaq; in quibus propter earum exiconfcquitur,<br />

facpèacciditut nihil mterfile<br />

noftra fatcamur,fint illa nec ne fintiut in fole quod à te di<br />

cebatur,luccrnam adhibcrc,nihil intereft,aut tcruncium ad<strong>de</strong>re<br />

Grafi pecunia:. Terunciinummi à tribus unciis dictì uilitas<br />

prouerbio locuni fecit. Croefus Lydorum rex inter prodigiosè<br />

fliuitcscclcbratur.<br />

Seneca


IFF EXCEL LE N TI A;<br />

AtA^. Scnccfla lconis,praefl:attrior hínniií<br />

lorum iuuenca.<br />

rS/Aff K^Hccoxj Utmcu^y vil^wji/. Id cft: Lco fcncx uigente<br />

potior KinnuIo.Seneihis uiri fortis ac ftrcnui^prseftatioc<br />

cft iuuenta quorundam ignauorum Sc imbecillium iuucnu.Venuftius<br />

fiet^ii iógiilè tran^fcratun ueluti (i quis ingenium doéii<br />

fenis Sc excrcitati praeferat ingenio parum eruditi iuuenis.<br />

Camelus uel fcabiofa,complurium<br />

afinorum geftat onera.<br />

K¿fJíít\Q' Hsà huff ¿ívotríÚM^ fo^TÍaJ^C iis,<br />

^ui ufqueadcò pra^cellunt quofdam, ut etiam fenes, aut alioquin<br />

acgrotiipracftantiores tamen íínt illis integris.<br />

Crotoníatarum poftremus,rcliquorum<br />

Graecorum primus eft.<br />

lii¡c7tmx7VfjoST^WTÍ^ tZip Hxhtot/ efts<br />

Crotoniatarum poftrcmus, primus reliquoram Graccorü.Strabo<br />

lib. Georg.íT.prouerbium hoc ait ortum ob infigncm Crotoniatarum<br />

praeftantiam in ccrtaminibus Grarcanicis.<br />

Plus apud Campanos unguenti>quàm<br />

apud caeteros olei fit.<br />

Si cui placebit adagium ad allegoriam trahere,poterit accoinodari<br />

uel in regionem uel in hominc adcò cactöris cxccUcntem,<br />

ut apiid himc maior iit cxquüirarum rcmm copia, quàm<br />

apud alios mediocrium autuulgarium.<br />

Aquilx fenec5a,corydi iuuenta.<br />

AtTtf» , Kófvìx víÍths, De uiuida, uiridiq; feneöa, qusc<br />

prarftanrior fitaUquomm iuuenta. Nam anus aquila praeftat<br />

coiydo auicul« ctiam aerate integra.<br />

fíofdt. E quis albis pracce<strong>de</strong>re.<br />

Vbi quem aliis quapiam in re longè fuperiorem fignificabant,longoq;<br />

anteire interuallo,eum albis equis pracce<strong>de</strong>re dicebanf.uel<br />

quòd antiquitùs albi equi meliores haberentur, uel<br />

quòd uiftorcs in triumpho albis equis uedari foleät, uel quòd<br />

aibifortunatiorcs &aufpicatiorcs efle credantur,<br />

Culicem elephanti conferre.<br />

YiivtiiTtfit VAif


praccedit ,multis4ucpartibus fuperior cft. Parafangam autem<br />

Pcrfa: xxx.ftadionim ipatium uocant.<br />

Tciludincmcqausinfcquitun ^ ^ Pint^rch*<br />

Conueniet uti, quum rem prxpofterè & abfurdc gerì figni- ::<br />

ficamus.<br />

Pica ccrtat cum lufdnia. Homcn^<br />

Haud fatis eft picas conten<strong>de</strong>re cum pKilomcna. Pica molegarrulità<br />

tis,lufcinia fummè mufica.<br />

Nihilfimilc.<br />

Ad iniquam comparationem iignificandam, ualebit illud<br />

Homeri;<br />

Imo res eft ftulta,cynosbaton aut anemonam<br />

• Compofuiftc roils.<br />

Bubo canitlufdm'ae*<br />

Quum infans iiia<strong>de</strong>re conatiu: eloquenti, aut ineruditus docere<br />

dodifsimum.<br />

Si tanti uitrum.quanti margaritum. Hicronymta^<br />

Hoc diòèo fumma rerum inacqualitas iìgnificabatur.Si tanto<br />

ftudio curas ut uiuat corpus, quàm eft danda opera quo uiuat<br />

animm?Si nihil non facis quo placeas homini principi,quanto<br />

niagisenitcndumut placeas principi Deo ? Sitantisfudoribus<br />

parantur opcs peritura:,ucl ufu, ucl furto, quur non magis incumbimus<br />

> ut coeleftes opcs accumulemus ? In his locus ent<br />

prouerbio.<br />

Scdcdm pedibus fupcrauit.<br />

Arifti<strong>de</strong>s fcripfit in Pericle : Ncmpc Periclem oratorem reliquos<br />

in dicendo fe<strong>de</strong>cim prarteriifle pedibus. Itaque fedccim<br />

pedibus, pro máximo intcruallo dixit. Sumpta metaphora à<br />

ftadiiscurforum. y^»<br />

Tibiamtubaecomparas. »ogcnidms,<br />

iit^^^'' '^'«'^sr/r)'; ffvynflv^s, Conueniet in res fupra modum<br />

Qiianto afinis proeilantíores muli. ^thcnxus,<br />

Diccndum,ubi quis longo interuallo prxcedit.<br />

Fluuius cum mari certas. ^<br />

^ojxftís ^cfìJc-ij,^ vbi minimi cum maximis certamen<br />

iufcipiunt. ^^<br />

^ Hirundo totosfchoenosanteibit.<br />

piam


píam totos fchœnos practeribir. Vbi quis immcnfo uîncit ínteruallo.Nam<br />

fchœnos Graccls menfurac genus, quae(iîcuti quidá<br />

cxiftimantìquinquaginta compleôiturftadia.<br />

Luctan, Hinnulus Iconcm.<br />

o Subaudicndum,cepit, uicit autprouocar,<br />

aut id genus aliquid pro ratione fententiaf, quoties prxpoile-<br />

To rerum ordine, qui uiribus multò cñ inferior, fuperat potentiorcm.<br />

Mincruac felcm.<br />

AêlwZ T.V ¿¿i\rpûtf, Subaudicndum comparas. Quummultd<br />

inferiora cum prxftantioribus comparantur.<br />

Nihil ad Parmcnonis fucm.<br />

OvÂf/wfûs Uoifft^vci^®' vfj. Dc a;muUtioncdiôum,qu«<br />

longo interuallo abcíTct ab eo,quodimitarctur. Plutarchus in<br />

Sympoiìacis quinta: <strong>de</strong>cadis, i'ccundo problcmate, quo pa 6to<br />

natum fit hoc adagium narrar ad hanc ferme fentcntiam : Parmcno<br />

quifpiam fuit ex hominum corum genere, qui noftri?<br />

ctiam temporibus uarias animantium & hominum noces iti<br />

fcitè imitanmr ac rcpracfcntant, ut audientibus tantum nofl<br />

edam ui<strong>de</strong>ntibus,uerae,non imitata^ uoces uidcantur. Non in"<br />

tcmpcftiuiter utemur hoc adagio, quories aliquis opmionc <strong>de</strong><br />

ccpms,<strong>de</strong> rc perperam iudicat.<br />

Poft Lcsbium cantorcm.<br />

hkffîiûf/ uái.v. Hoc adagio fignificabantaliquem noU<br />

primas, fed fecundas tenere partes. Lacedacmonicunì proucr<br />

biuníjhac natum occafione, qucmadmodum narrar Suidas*<br />

Quum Lacedacmoniorum rcs feditionibus tumultuarentur,coH<br />

fulmm oraculum iufsit, uti Lesbium cantorem accerfcrent. Ac<br />

cerfitusTaroan<strong>de</strong>rLcsbius, nimirlimAntiircus,& adLacedx^<br />

moniosminus.Iscanendo illorum ánimos fic dcliniuit,ut fedi'<br />

tioncm omnem fedaret,redaóèis in concordiam ciuibus. QP^<br />

ex re faóium eft, ut Lacedacmonii Lcsbiis cantoribus primas ii^<br />

arte mufica partes mbucrent,& fi quem alium canentem audi^"<br />

fcnt,protjnusdicerent:Poft Lesbium muficum.<br />

Nihil aliar ciuitates ad Crotoncm.<br />

fUÁroiac r «ATLÌV W£>:fài K^Útccv« T' ¿Vi« : Id eft,Sunt rcliqu^<br />

prx Crotone friuola oppidula, Licebit accommodarc adrci^j<br />

aut hominem ufquea<strong>de</strong>o praccellcntem, ut rcliqui cum hoc coi<br />

lati nihil eíTc uidcantiu:. Natum fortafsis cft i pugilum Croto'<br />

niatanyû


liiatamm cxccllentia,quorum erat Milo.<br />

Indígnu8,quí illi matcllam porrígat.<br />

De uehementcr macqualibiis, ac ne ulla qui<strong>de</strong>m ex parte con<br />

fercndis. Martialis:<br />

Diipcream fi tu Pyladi prxftare matellam<br />

^ignus es, aut porcos pafccre Pinthoi. Nam fordidiísinmm<br />

officium eft,mi£hirienti matellam exhiberc.<br />

Ncc dignus qui mcintucatur. ^ Honrnm.<br />

Qiii contemnet omnino quempiam ut ignauum , miiltoquc<br />

ÍCÍC inferiorem, non ineleganter illud ex Iiiados i. <strong>de</strong>torfcrit,<br />

quod in Agamcmnonem dixit Achilles:<br />

OvAi* ctif \iJict y\<br />

iq-KoUM LiMs nr^ WTOC tix^äi. I<strong>de</strong>ft:<br />

Haud ille qui<strong>de</strong>m auiit,<br />

Q^muis perfri6èa fit fronte,mihi ora tueri.<br />

Celmis in ferro» Zcno<strong>de</strong>tMt<br />

V trMgw.Dki confueuit<strong>de</strong> iis,qui prartermodum<br />

fuis fi<strong>de</strong>rent niribus, tanquam inexpugnabiles inuidiquc cacteris.<br />

Celmis ut fcribit Zenodotus, unus fuit cx Idaris Daöylis,<br />

qui quum matrem Deorum Rhcam uiolaflet ftupro, <strong>de</strong>in<strong>de</strong> i<br />

rcUquis fratnbus reiefhis cft. Ab hoc ferrum folidifsimum cudifolebat.<br />

Aquila in nubibus. t^nilofh.<br />

AtTjf nfi'KMf. Plcrique interprctantur <strong>de</strong> rc magna qui<strong>de</strong>m<br />

illa,fcd quam non facilè affequaris. Alii <strong>de</strong> iis, qui longè<br />

reliquis prrcellunt.<br />

Manica. Plutarchns.<br />

lAotviHcc, Phrygio prouerbio dicebantur ingcntia, cgrcgiaq;<br />

fai^a, dufta uoce à Mane quodam, prifco apud ipfos rege,<br />

quem fcrunt uirum fuiflc pracpotcntem admirabili uirtutc<br />

jr^ditum.<br />

Multi dífdpulf prxftantiores magíftris. cieno.<br />

l^fiasöw^ AJxtrtMÄw/t^.Plcricii difcipuUmaghtrosantceunc.Aduarios<br />

ufusaccommodari poteft,uel ad<br />

iimplicem feafiun.i^t difcipuluseruditione fuperct cum, ì quo<br />

lucras didicit/aut per iocum,&c.<br />

Pedibus trahere.<br />

tft rem pro fuo arbitratu uerfare. Metaphora duÄa uidcri.<br />

poteft, uel i Vulcano ilio Homérico, quem lupitcr ut longè;<br />

1 uiribus


uiribus prxílantior,pedibus traâum è cœlo <strong>de</strong>ieclt.<br />

Homarns. Solus fapit,<br />

Narrât Diogenes Laèmus,CliryiîppUmThilofophum ufque^<br />

adcp fibi placuiile, ut cònfultus à quodam, eui potifsimum fi^<br />

lium fuum Philofophiae praeceptis inilituendum tra<strong>de</strong>ret. Sibi<br />

committendum refpondcrit. Nam fi quem, inquit, alium nic.<br />

prarflantiorem arbitrarer, ipfe apud hunc Philofophix darem<br />

operam: Vn<strong>de</strong> & illud Homcricum <strong>de</strong> eo uulgò iaébtum fiûf^<br />

fp,quôdfolus faperet,reliqui uerp Mmbrsp feirentur,<br />

IrHci^m^f . Formica Camelus.<br />

MvffiHH H /uf^Mwx®-. De uchementer inafqualibus, modd<br />

minimis,modò maximis, quod perin<strong>de</strong> fit quafi repente camc'<br />

lus in formicam uertatur.<br />

Hercules & Simia.<br />

hfCïK'Ktis n^ urtò Iti®', De minimè congruentibus. Simia dolis<br />

ualet,Hercules uiribus anteccllit..<br />

Elucet egregia uirtus*<br />

Egregia uirtus,etiam fi quando difsimuletur, tamen femper<br />

cminct inter alios, atque ex ipfo habitu orisperfpieitur & in<br />

ipfa quafi relucet froi^c, Veram item nobilitatem teflatur facies<br />

hominis itidcm ut n^pres. in hanc fcntenriam quadrabic<br />

Homcricum ilhid ex Iliad, N, Affyywjct 'j ^iûtmg. Id eft : ln&*<br />

guia nimìina diuûm.<br />

(^um fis nanus,ce<strong>de</strong>^<br />

váv©- ä/i/ vTT^Hi. De pufillis diíhijn .Nani cnim homuneio-'<br />

nes appcllantur infra modi^ huipani corporis, & prodigiofsC<br />

breuitatis. '<br />

Pbimhus. , Haecpotion<br />

Kôtffûvwf; viHoc, Hoc eft, Prarftantiorum uiçtoria, Illius wrO'^<br />

tentia aut confilium magis quadrat.<br />

Corui lufdnrjs nonorau'ores»<br />

Quum indo¿éi,doáLspracferuntur: improbi,probi$ : blaterar<br />

tores,eloqucntibusrrapaces ac furcs,cordatis & integris uirií^<br />

Hmms, Seruus feruo praeftatfdominus domino^<br />

AiTi^wgo JÛHsiiMffTçcTHS wfo iAsancTìt, I<strong>de</strong>ft;<br />

Seruoq; feruus porior eft,herusq; hero.<br />

Admonet adagium, in eo<strong>de</strong>m hominum genere non ftarin»<br />

omnes asqualts ciTc : nerum hominum habendam cílc ratio*'<br />

oeíUjnon tantl^n conditionis.<br />

Am


Antíquísdcbctufucnerado. •<br />

Cum fummis ucl inuidis, ucl cum antiquis non clic ccrtan»<br />

dum, fed his ultrò ce<strong>de</strong>ndum cíTe, ufurpabit quod dicimr ab<br />

VlyíTc OdyflT. ©. Cum maioribus haud fubeam ccrtamina,ucl<br />

cum Hercúlea uiitute,uel Eury to Oçchalicniî.<br />

Acarnid equi.<br />

AaeifviKffì íTTJTot, Dicebantur equi maximi.Comieniet utí <strong>de</strong><br />

te quapiam eximia,aut iníígni prxmio.<br />

Inter cxcos régnât ftrabus«<br />

In regione caçcomm rex cft lufcus. Inter indoäos, qui femidoâus<br />

eft,dodifsimus habetur. Inter mendico?,qui paululum<br />

habet numorum,Crocfus eft.<br />

Qsii probus AthenienHs«<br />

riatonis uerba funt lib.<strong>de</strong> Leg.i. Et quod uulgò dicitiu: : Ex<br />

Athcnicniibus qui probi iìnt,eos egregie probos eflc,ucrifsimè<br />

dictum ui<strong>de</strong>tur:Sentit aute Plato,in male inftituta,maleq; morata<br />

Rcpub.qui boni fint,eos natura & infignitc bonos cflx. ^<br />

Vnus multorum inft^.<br />

Q^d Iiiados A .diftum eft in liu<strong>de</strong>m medici, i<strong>de</strong>m torque-^ ^<br />

ti potcrit ad quemcunque uirtute prxftantcm. ' —<br />

iH^ài yàf ávH¡ wo-h,\ûif ap T¿fi@r ¿iwup. Id cft; ^<br />

Vir medicus multis aliis aequandus honore cft.<br />

Alabandafortunatifsima.<br />

ATuifW« i^etfvp Id cftiAlabanda Carum form<br />

natifs'mia. Stephanus in commcntaHis dc urbibus tradit, Alabandam<br />

Canap ciuitatem cflTc, conditam i Care, à cuius filio<br />

nomen fortita cft. Siqui<strong>de</strong>m is poftquam in equeftri pnclio<br />

ftrenuè nauaflTct operam, Alabandus dichis cft. Cares cnim fua<br />

lingua Ala uocant cquum,Banda uiâoriam. Eamq; uoccm ait<br />

I^omanis etiam in ufu fuiílc,ut Bandam uiâoriam diccrcnt.<br />

. Alpha penulatorum.<br />

Manialis alpha uocauit praccipuum & quafi primatcm. I<strong>de</strong>m<br />

alias locatur in quendam offcnfum, auòd cum dixiflfet alpha,<br />

monetque ut huiusipiuria: talioncmíaciat,fcquc uicilsim Bita<br />

li uellçt,appellct. Translamm ì notulis litcrarum,qttibus Crac-<br />

Cl numcrum indicant. Eof<strong>de</strong>m fignitcros & antcfîgnanos ap-<br />

PcUant^Metaphora fumpta i militia.<br />

, Accfti&Helicom'sopera.<br />

Qu« fmguUri artificio coiifcû^<br />

l % uidc


ui<strong>de</strong>rcntur,iic antiquitùs appeliabantur.Locum prouerbio fccc<br />

runt duo quidam celebrata: artis artifices,Accfeus & Helicon.<br />

Cicero, Ambrofia alcndus.<br />

In egregios uiros adagium, Ambrofia cibus cft Dcorum.<br />

Cjorgo ncm Fcrfeus aggredì tun<br />

Tciyovcc tXí'fwWy^'. Id cft:Gorgoncm Perícus adorms<br />

eft. Vbi quis cgrcgium facinus acceptai. Notifsima fabula,&c.<br />

Vlogmmta. Lydius curruf •<br />

A ilAiûfj áffMi, Hoc fcommatc notabanmr, qui in certamine<br />

quopiam longc caeteris eflcnt inferiores. Kefcrtur adagium à<br />

Diogcniano. Quidam ad Pelopem Lydum referunt, qui fiio<br />

curru uiccrit Oenomaum,<br />

I<strong>de</strong>m. Ne capra contra leonem.<br />

M À w^cí T^ufy/ae Aognáf. Ne longe inferior cum potcntiorc<br />

dcccrtes.<br />

Per/fuf. Monilrari dígito.<br />

Pro CO quod cft,infignem eflc, Horatius in Odis:<br />

Quod monftror digito praçtcrcuntium. Perfius:<br />

At pulchrum cft digito raonftrari>& dicier,hie eft.<br />

^r'tilo^hd. Prodico docftíon<br />

r^ûAlfiit Aiunt huncProdicum in diiudicapdis<br />

litibus & arbitriis, inter diiTcnticntes amicos, acerrimi fuiíTc<br />

iudicii.<br />

Quo properasi* Num ad Ephebumc*<br />

Pamm liquet quid fibi uoluerit Ciliciun illud adagium, nifi<br />

foïtc fumptum cft ab Apollinis oráculo, ad quod undiquc fcftinabatur.<br />

Fingebatur autcni imberbis Apollo, qucmadnio"<br />

dum & Bacchus,<br />

Alius alijs in rebus praftantior •<br />

Qui dicct alium alia dote pr«cellerc.,accommodabit illú»<br />

ex lliados S,<br />

ftcjv ap MilúoííTWyí Idcft:<br />

His dióèis,hafta longè praeftantior illc.<br />

V'ergtlluS' Non omnia poiTumus omnes.<br />

Natura difFerimus,uitam fortientes,hic hanc,illam alii. Por-:<br />

rô contingere non poteft,ut omnis felicitas uni contingat.<br />

PUto Diuinumcxcipiofermoncm.<br />

' eiìoiJ H^oLÌp^ -KÒ-ro^. Id cft ; Diuinum cxcipio fermoncm.<br />

Quoc


. EXE CR AN DL Uf<br />

Qootiej opinor,gloriofiiis aliquiddi^um eíTct, ominis gratia<br />

dcos cxcipicbant, qui nihil non pofluntj&r quibus nemo pracfcribit.<br />

^ Dij omnia poffunt.<br />

Hcmlftichium Homericum*. ©w/ A TÍ -URÍ^CT JIIVUVTÍU.<br />

At coelcftes omnia poffunt. Quadrabit in monarchas,<br />

quibus promp tum eft facete quicquid animo collibitum fuefit,<br />

fine iure,íiue iniiuia.<br />

EXECRANDA<br />

Deuotionis templum«<br />

X/^ar hfofi. Id cft,Execrationis templu. In cos diccbatur,qui<br />

crcbris cxecrationibus uti cofueucrunt. Qui mos nunc uulgò<br />

plerifq;,plur'unum improbádu$,ut nihil dicant nifi dirás admifccant<br />

dcuotiones, & imprecamina uel ipfo horrenda auditu*<br />

Ocdípíímprccatío.<br />

àfx. De tragicis & ingentibus malLs. Qui Gracca<br />

colligut adagia,citant ex Aefchylo huiufmodi fabulam: Etcoclcs<br />

& Polynices <strong>de</strong> more patri & unoquoq; facro,partem anteriorem<br />

mittebant. Qu^ autem aliquando per imptudcntiam<br />

atque incogitantiam,coxam,hoc eft,pofteriorem partem<br />

niififlent, illc exiftimans id non obliuione ncque impru<strong>de</strong>ntia,<br />

fed contumeliae caufla faéhim, imprecationibus diris eos<br />

cft cxccratus.<br />

Pho ccnfi um cxccratio# fíerodot.<br />

^WKÍWÍI; De iureiurando multis uincuUs aftriöo.Nam<br />

olim in foc<strong>de</strong>ribus,quo minus uiolarentur,adhibcbantnon folum<br />

promiffa,<strong>de</strong>xtras & lacrificium,uerum exccrationcs in caput<br />

eias,quicunq; non ftaret paòhs. Prouerbium autem ab huiufmodi<br />

profcdum cft cafu: Phocenfcs olim communi populi<br />

cotifilio partium folum rcliqucrunt, adafti <strong>de</strong>uotionibus atq;<br />

cxccratiouibus quibufdam, nc quifquam ufquam dc rcpetcnda<br />

patria cogitarct.<br />

Phoccnfium amolítío*<br />

^wKiKH ¿cTrivöloc. Hoceft,Phocica<strong>de</strong>fperatío:dicifoUtu,ubi<br />

dcípcratisrebusa<strong>de</strong>xtrcma confilia uenirctur:auc dcftultisÄ:<br />

lufanisconfiliis.<br />

Adiurantís fc facfhirum aliquid» ^off^*<br />

Quum adiurabimus nos faÄuros quippiam,fi modo uica non<br />

l 3 dcftic


4cíKtuat>Iicet accommodarc ucrficulum ex Iliados B.<br />

Mf(\ W vTf/T ¿Àvani Ucfn \aftnfft\mtH, I<strong>de</strong>ft,'<br />

Poft hac ne caput hoc humeris infiftat Vlyfsis.<br />

Item Iliados B.<br />

AVT/V XTTtfiT celi* \(A0Í0Í¿fKr¿(títcc\\¡rft®^


Cocfìa numcrabímus cxtSé DUml<br />

W cft» Ex cucntu fcicmuf. Huic confinis color illc cómicas;<br />

Res indicabit.Ouidius-.Exiws afta pfobant.<br />

^ Res ítidícabít*<br />

AÌ^Ttf fubaudi, ^pyap, Quum íígnificamus' cxpcrmtcn*<br />

ío cxituq; pcrfpici fcrmonis acritatem.<br />

Magiftratus uírum índícat. Pittaws<br />

Nxi rcp ctvAg* JiütiWifip, Id cft, Imperia <strong>de</strong>monftrant uiríi.<br />

Quidam Pittaci Mytelenasi putant apophthegma* Sunt, qui<br />

Coloni tribuät. Senfus cft: In uita priuata uix fatls pcrfpici poffc<br />

mores & ingenium hominis. Verum fi committas imprium,<br />

ut quod libeat, i<strong>de</strong>m liccat, mm dcmum apparcrc quo<br />

iit animo.<br />

Rem fadlam fiultus cogñouít,pífca^<br />

tor ícfhis fapiet.<br />

Poft acerba pmdcntior.Hucpertinet ctiam: Vi<strong>de</strong> Sera pocnitcntia.<br />

ÉXITIVM HONBSTVM.<br />

De pulchro ligno uel ftrangulare* xyfrißopk<br />

Aìri hoCha /vAir -uràip ècTràyfx^cu. Id eft,De pulchfo lignó<br />

ctiam ftraneulari cóucnit, Admonet calamitate tolerabiliow<br />

effe, fi cu honeftate fuetit cóiunSa,&dc<strong>de</strong>core uacaucrit.<br />

Ne ueftígíum quí<strong>de</strong>mi<br />

Optics hominc penitùs aut rem aboliti fignificamus,ne ue-<br />

^igium quidc fupcreiTc dicimus.M. TuUius aóèi. in Vcrrem 5 -<br />

Nam fi alienam uicem pro noftra iniiiria doleremus, ueftigiil<br />

^Ihus in foro non eflet reliftu.Rurfus quinta:Prouidédum di-<br />

^*gcntcr,nc quod in uita ueftigium libidinis apparcat,&:c4<br />

E X I L I V JW.<br />

Seruabis bouem* Plnurchw*<br />

-^'¡'»•XjifVftf. Id cft,'Bubulciis crìs. Hoc uelut asinigmatc iìgni-<br />

^^^Wntexilium.<br />

Teftaceum Bagelíúm,<br />

fiirif. Dc rebus fubito traninmtatis,(ìuc <strong>de</strong> exilio<br />

¡ÌPcntitìo. Conueniet ¿um oftracifmo, dc quo uidc adagium^<br />

*«mibctfanfmufafÌo.<br />

Terram pro terrà* Luc'u^,<br />

, ^^ TTf^ yìfs t\


E X P E R I E N T I A E SEV.<br />

PBRICLITATIONIS,<br />

In Care periculum.<br />

tií KxfH 101) ¿/Wía/^.Subaudi,facito.Hoceft,iiiliomine,auC<br />

5n re lúliori fac penculofam expcrienriam, in qua íi parum fc-<br />

Uciccr ccírcrir,non multum fítdifpendií cap icdum: Suidas fcri^<br />

bit Cares primum mortaliiun merce<strong>de</strong> militaílc, ut qui uitam<br />

fuam uilem hiberenr.<br />

In dolio figularem artem difcere.<br />

ty Tu-ídw tÍco Lipaefcua/ß tAoco^ccveif), De iis, qui protinus ma"<br />

ximis in rebus artificii capiunt experimentum, qnum paulatim<br />

dmmutis ad fumma prohcifci tonueniat. Neque enim fìgulù$<br />

ílatim à dolio,id ell,ualc máximo,artcm aufpicatur,fed á puíU<br />

lis quibuldam uafculis.<br />

In harenam <strong>de</strong>fcen<strong>de</strong>re.<br />

pro co quod eft,Certamen inirc.<br />

Chanta mus apud Pifam.<br />

^coc, (Ui/f Subaudi,tulit.Dexis,quiuincunt,Ä:opti^<br />

tis potiuntur,fednon íínc fummo ncgocio,neq; dtra magnuin<br />

incommodum fuum.Suidas natum ait ab athlcta quodam fcu<br />

pugile Tarentino.<br />

Bäßlius. Omnem mouere lapi<strong>de</strong>m.<br />

rátfTX TiíSo/j UímÁá eft, Vnumquenq; mouelapidé, idcftf<br />

omnia cxperirc,nihilq; intaifliun relinque.<br />

Fe<strong>de</strong>m conferre.<br />

A militia fumptum. Vfurpatiu-, ubi propiusaccedituradreni'<br />

Cicero:Non poíTum magis conferre pe<strong>de</strong>m,ut aiunt, autprcr<br />

pius acce<strong>de</strong>re.<br />

Omnem ru<strong>de</strong>ntem mouere.<br />

Jiùvjx hi-Kwií ffúfiff. Id eft, Omnem fiinem moucre. luliü^<br />

Pollux:Nauigabamus omni moto ru<strong>de</strong>nte, & omnibus rü<strong>de</strong>n'<br />

tibus. Ad eum modum íignificat diíflciiem nauigationerD» ^<br />

qua omnia (int tentanda.<br />

Phtítrch. Refpublica uírum docet.<br />

Vo\tTi¡ac ctvJlpoc AJáffKH. Significar neminem ad rem g^<br />

rendam idoneum eile,nifi qui lit ufu exercitatus.<br />

Omnem iacere aleam.<br />

Eftrcmuniucrfam pcriclitari,fortun«4j arbitrio,


SkjuiJem alca fortunae ludus cft artis.<br />

Aut ter fex, auc tres terfara.<br />

H ij, 'Ii rgit Kviou Si quando lignificabimus nos extrema<br />

pcriclitari uelle,& aut planè uinccre, aut prorfum uinci. Sumptum<br />

eft i uetufto tefleramm lufu, in quo, qui noucm ieciilct,<br />

w modis omnibus fuperabar.qui tres, is longifsime aberat a ui-»<br />

¿toria. Ni am antiquiores tribus teflcris uti confueuerant. Tcffcram<br />

autcm etiam ipfum iaftum appellant.<br />

Rex aut afinus. P^^^*<br />

^«fftMvs N cvQ** Hoc cft, aut uiilor,aut uiftus.<br />

Vela uentis permittere.<br />

Quintil. Permittamus uela uentis, 8c oram foluentibus bcnè<br />

prccemur, hoc eft, acditionis ancipitcm euentum utcunque cadat,experiamur.<br />

Deo fortunxip committo«<br />

Quifottunamexperiri ftatuerit, euennim negocii fortun«<br />

committens,in hunc conuenerit illud Homeri ex IliadosP.<br />

Htfw yàg ^ iy w, Tcc 3 nMf Aii tiJcvtx /ji^'Kh'tru Id cft,<br />

Torfero 8c ipfe,loui fuerinthsec omnia curat.<br />

Res ad triarios redíít»<br />

Romanum extat adagium elegans. Eo liccbit uti, quum (ignificabimus<br />

rem eo periculi redaftam efle, ut extremo conatu,fummisq;<br />

uinbusíit enitendum, 8c adfuprema confugiendum<br />

cóíilia,quibus ii nihil proficiatur, iam nihil reliquum cilc<br />

Ui<strong>de</strong>atur, un<strong>de</strong> fubfidium fperare pofsis. Natum adagium è ragione<br />

modoq; componcndi Romani excrcitus:Refertur & cxplicatur<br />

áTito Liuio,primae dccadis lib. 8.<br />

Saaamancoramfoluere. Lucidim.<br />

Itf«// ìcyKvgxp x«^/«/'« Q^óes ^d extrema praciidia con-<br />

^ugitur-Tranflatum á nautis, qui maximam ac ualidifsima an-<br />

^Qram,facram uocat,camq; tum <strong>de</strong>mum mittunt, quum extrclaborant<br />

difcriminc.<br />

Ad afylum coniugete. Cicero.<br />

Hoc fuperiori cognatum.<br />

Ad ephebum properarc.<br />

Sumptum eft ab Apollinis oráculo, ad quod undiq; fettina-<br />

®^.Fingebamr autcm imbcrbis Apollo.<br />

Tanquam ad aram.<br />

Hoc adagio cxtrcmu rciugiumintelligi uolitaius.Indcfumr<br />

1 ^ ptum


ptum,quòd olim ] qui extrema necefsitate urgebantur, ad ara't<br />

<strong>de</strong>orum foleant cófiigcre, imdc nefas erat qucnqua <strong>de</strong>trahere#<br />

PtHtdrçhus. Moucbotalumáfaaa linca.<br />

K/pw T^if ct(f* ngccs. Idcil: Sacrar UneaET talum ntouco.Deirs»<br />

qui extrema parant experiri. Id Iulius Pollux expoiicns, airi<br />

I . 1 ^ — \ ^ ,m» ^ J ^ — - — mM _ -- - ' - - T . _ i . . ew*<br />

incdiam,quam facram uocabant. Vn<strong>de</strong> qui talum mouiiTet, is<br />

facrac lincae cakulum monete dicebatur. Id autem non fiebac<br />

niii cùm res pofcerct, ut lu<strong>de</strong>ns ad extrema còfugerct auxilia»<br />

Semper ubi pen<strong>de</strong>at hamus*<br />

Ouidius in amoribus:<br />

Cafus ubiq; ualct,femper tibi pen<strong>de</strong>at Iiamus,<br />

Quo minime credis,gurgite piféis erit,<br />

Semper expcrienda fortuna & omnis tentanda occaiÌo^<br />

Tentantes ad Troiam pcrucneruntGraed.<br />

Theocritus in Syracufiis: Tentando atq-, experiendo^quaivtumlibet<br />

etiam ardua perfici, figura prouerbiali fignificaai,<br />

inquit:<br />

. ET TGÛTHM TTTÍGTIFIIPFT ÚITOF; AXÂIÛLJ<br />

KflfAA/V« cài Uff wÁgaií êùf/ sràvTât r^Kaií^ í<strong>de</strong>ít;<br />

Tentando ad Troiam uencre Pelafgi<br />

Cunfta,puellamm pulcÌicrrima^pcrficit ufui.<br />

Et poil malam fegetem,fcrendum eit.<br />

Seneca lib. cpift.xi. Q^ liccbit uti, quorics res pam eXànì^<br />

mi fententia cecidit, & lignificabimus non eiTe <strong>de</strong>fiilendum a<br />

conatu. Huc referuntur quar alibi citaùimus:<br />

Primas iaâare liaftas. Velitari.<br />

Fabri fabrilia traçant. Afinus fe<strong>de</strong>t. Rex fum.<br />

EX S E S E.<br />

Domi habet. Domi nafdtuti<br />

Nani id dicimur domi habere, quod in nobis fitum eil, neq;<br />

neceiTe eft ab aliis mutuö fumcre.Terentius : Philofophos domi<br />

habet un<strong>de</strong> difcat.<br />

Domeifa'cufli malum.<br />

Ad fignificandum priuatum : ac domefticö malum, quod ad<br />

alios nmilatcineàticonucnict illud Homeri OdyiT.D. ,


AXX^ etWa XGÑOG CFJIOT KQTNÒF/ IJU^UN/F OIK^. Id cft,<br />

Porrò malum noibas quod in «dc.sincidit,imum<br />

Admcpcrtinct.<br />

Nihil grauc pafllis cs,niQ tíbi uindicas«<br />

CMv// yr'a¡rov6íKS Ami if è (m ^loffwotis. Meminit Diogcnia-<br />

•iusiNcmo lacditur niíi á rcipfo-Ncmini fit iniuria, fi cam exiiwmct<br />

ad fc non pcrtincrc. ^<br />

Emere malo,quam rogare» CUCTMS<br />

Quo fignificatum cft,haud quaquam gratis accipi,quod prc-<br />

^bus cmitur,imò nihil cmi charius,quám quod roganti datur.<br />

F A C V N D I A.<br />

Attica mufa. j),<br />

ÁTJTKH fUfíToc, Pro ucnufta, lcpida4; oratíonc. Nam interdi- Ziwir.<br />

cendi genera laudamr in primis Atticum.<br />

Lepos Atticus,eloquentia Attica* .<br />

Inter reliquos Grecia: populos, lepos quidam & fcftiuitas<br />

quacdam quafi uemacula ac pcculiaris adcft Atticis, adcò ut in<br />

prouerbium abicrit»<br />

CygncacantíOé<br />

xJxfrtj// ccfffM. Id cft: Cy^ea cantilena. Conuenict in coi,<br />

^uifuprcmo uitae tempore lacundc diilcrunt.Cygnos,inftante<br />

niorte,mirados quofdam cantus af<strong>de</strong>rc, tam omnium litcris cft<br />

€clebratum,quám nulli ucl compertum ucl aedimm.<br />

Tunc canent cygni,quum tacebunt graculi.<br />

TÍ^T* ^ffavt^ KVKVot^OTcei/ M'ho tot


fi quidaliquando uidctiir fcitc diSium & artc,faihim'uc,Fclli''<br />

uiùs crit,fi per ironiam cfFcratur.<br />

Nunc ipfa floret mufa*<br />

AVTH vlw KVSA H (XISAOI, Vbi quid cmditè, facundo, ucnuftí<br />

diító,aut fcriptu uidcbitur. Et hoc ucnulliiis ficr per ironiam-<br />

Thcocrìt. Mufarum aucs.<br />

Miíírw// o'piQts» Id ell: Mufamm aues.Dicuntur poeta:, quòd<br />

afsiduè carmma fua modulentun Hucfacit quod alibi citatiua<br />

cil'Jncantationc quauis cfficacius.<br />

F A M E S -<br />

PldMtHs. Fames & mora,bilem in nafum condunt.<br />

I<strong>de</strong>ft, Latranteilomacho, omnis mora bilem mouet. DuSts,<br />

cft metaphora ab animantibus, iram narium flatu lignificantibus.<br />

Miferrimum fame morí.<br />

Cum fignificabimus longc cíTc miferrimü fame perire, accomodabimus<br />

illud quod cft apud Homemm Ody ile« M.<br />

ràìTTis fitiv ßxvxTot Aa'Kcltrt ß^oiolfft^<br />

Atfiu J^ ú'iKTmiJ ^oiVKip noTfxotf VÄKTsreiif, I<strong>de</strong>fty<br />

Dura qui<strong>de</strong>m mifcrismors eft mortalibus omnis.<br />

At pcriiile fame,res una miferrima longè cft.<br />

Accommodabitur infordidos quofda, qui quo parcathummis,<strong>de</strong>fraudar<br />

genium fuum.& in cos quipereuntinfcitia ucri,quum<br />

animus hominis non aliterpafcatur uerbo <strong>de</strong>i, quàm<br />

cibo coipus.ucrc miferrimum eft hac fame mori.<br />

Molei^s interpellator uenter.<br />

Venter improbus interpellator, non finit unquam quempiam<br />

obliuifci fui.Id ad cgeftatem torqucri potent,quae mortales ad<br />

omnia tum facienda,tum referenda folet compcllerc.<br />

Snidas. Ceilreusieiunat.<br />

Kt7f wf vH7W€i, Dc famelicis & uoracibus dici cofueuit. A lij<br />

malunt referre ad eos,qui uitam innocuam agunt,& ab aliorá<br />

iniuriis abftinent, nec ullum emolumentum ex fua innocentia<br />

femnt.Eft enim Ceftreus pifcis genus quoddam, quodreliquis<br />

mutua dcuoratione uiäitantibus, unum ab aliorum carnibus<br />

abftinet,i<strong>de</strong>oq; non capitur efca,fed in limum abdit fefe, atq;<br />

ibi perdurar,& ut arbitrantur nonnulli,limo pafcitur.<br />

Non interpellandus famelicus.<br />

Quotics innuemus non eile contabulandi otium, nifi prius<br />

placaucr


placaucrimiis latranrcm & ira tum,ut ait Horatius,ucntrcm:aut<br />

ubi fignificabimus aliqucm,iimultatq; fit aircquutus,quod cxpctcbat,iam<br />

ad alia conucrti,non incptè profcrcmus hunc ucrficulum<br />

Homeri:<br />

AvTag \-a-u TToai©' Kf %VTÛ, Idcil:<br />

Atpoftquamhis potus exempta cupido,cibiq;.<br />

Ventre pleno,melior confultatio. Pintarch/tf.<br />

CCTrCTí'KtíHS ßif\H é4HTS ¿^ÄW. I<strong>de</strong>ft:Confiilta-<br />

^io tum meIior,quum expleueris aluum.Qimm fames interpellât,non<br />

uacat <strong>de</strong>liberare, proptcrea quòd confultatio moram<br />

<strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat & animi tranquillitatem,& fames bilcm acuit.<br />

Etiam Bstylum <strong>de</strong>uorares»<br />

Kivi BaÎTV7u//j a// tucrctwtvûts. I<strong>de</strong>ft: EtiamBactylum <strong>de</strong>glutires.Inuoraccm<br />

èc omnia concoquentem.Nam Baetylus dicitur<br />

faxum illud fafciis obuinihim, quod pro loue <strong>de</strong>uorauic<br />

Saturnus,teftante Hefychio.<br />

Manduces. PUutut.<br />

Dicebantur uchementer famelici,aut qui minis inanibus tcrrorem<br />

incuterent.<br />

F E S T I N A T I O N I S .<br />

Nauibus atcç quadrigis.<br />

Pro fummo ftudio,fummaq; feftinationc.Flacc.in epift^<br />

Strenua nos exercet inertia,nauibus atq;<br />

Q^drigis pctimus bene uiuerc,quodpetis hic eft,<br />

Dsdalium remigium«<br />

Ad celeritatem fignificandâ.Plautus in Amphitrione dixit*<br />

Cítis quadrígis Jouis quadrigis«<br />

Subaudi,fiigcre.Pro eo quod cft, quàm ocyfsimè fugete .Léguer<br />

apud Plautum,ab Homero tranflatum,qui dûs quadrigas<br />

affinxit, quibus quô libimm fit rcpcntè rapiantur cx Olympo<br />

in tcn:as,rurfus è terris in cœlum.<br />

Equis albisprarce<strong>de</strong>re. ^ Plataus.<br />

Vbi quem aliis quapiam in re longe fiiperioremfignificabat,<br />

longo anteire interuallo, cum albis equis pracce<strong>de</strong>re dicebant,<br />

quòd antiquitùs equi albi meliorcs haberentur,uel quòd ui<br />

öores in triumpho albis equis uedari foleant, uel quòd fortuïiatiores<br />

& aufpicatiores eile crcdunmr.<br />

Talaría induere^<br />

Pro co quod cftjFugam adornare, quafiq; uclle quopia auolarc;


lare. Itaq; talarla inducerc dicimus,qui parant aufugeití<br />

Citius.quàm afparagi coquuntur«<br />

De re uclicmcnter propera.<br />

Eucftígío.<br />

Quod citra moram ac protinus fît, quod prifa dicebant ettemplo.<br />

Zcnodüt. Cclcrius,quàni Butes.<br />

exrjôff N Hoc adagio íignificabataliquid,quám primum<br />

abfolui, compcndioq; cxplicari. Butes Athenis <strong>de</strong>piftus<br />

erat,ut furnma capitis pars cum oculis tantum ui<strong>de</strong>remr.In eius<br />

igirurpidèiTta quoniam non multum opcris fumpferat pidor,<br />

prouerbio iadari confueuit dc his,qux facile penîciuntur.<br />

fíomfTM. Sí mul ut dicfium ôc faclum.<br />

Afi iw® y ccfi \(yoif, Id eft:Simul di6ium,íímul Sc fa^um.<br />

Vbi quis citra moram id rc pracfl:at,quod uerbispoUicetur.<br />

u^iÎHdcs, Duobus pedibus fugete.<br />

EK iAuû/f/ KotTûKpwyeif/, Id cil ; Duobus pedibus confugere.<br />

Suma ui,fummo4; conatu fùgere.AriftophanesiE patria utroq»<br />

<strong>de</strong>uolauimus pe<strong>de</strong>.<br />

In foribus a<strong>de</strong>ilê.<br />

Ptf / Tccs Pro co, quod inftat, iam^; m proximo eft.<br />

Dominus ad Cain:Sin malè egeris, ftatim in foribus peccatum<br />

tuum a<strong>de</strong>rir.Geneiìs-4.<br />

Velisequiscg^<br />

Extremum conatum iìgnificantes,dicimus:Velis,cquLsq;,Hic<br />

refpicit non ad celcritatcm, fed adutrunq; pugnac genus, ñaua<br />

le ac equeftre.<br />

Vir fiigiens haud moratur lyrac ilrepitum.<br />

In eos,qui in rebus periculofis ac feriis, properadi ftudio ne<br />

gliguntlcuiora.Nam qui ftigit in beIlo,non putat fibi liberum<br />

ac uacuum ut cantorem aliquem aufcultet.ld etiam ad compii»<br />

rei res accommodari poteft.<br />

Ocyoracdpitre.<br />

Admirandam celcritatcm hyperbole prouerbiali liccbit in^<br />

care,quae cft apud Homerum: i^HKUfj, Pcmiccs magi«<br />

accipitre,<br />

Pegafouelodon<br />

rnyJiffìi T«;tv'^t^(^.Depracuelocibus. Nota fabula <strong>de</strong> equo<br />

sai


Salaminía nauís.<br />

mvs. Dc pracuclocibas diftitatum cft^ Celebrata<br />

emmuel in primis naiialc bellum aduerfus Xerxcm gcftum<br />

^Pud Salaminem, íiue quòd ex trircmibus altera Salaminina<br />

*^cari confucuit,altera para los. ^<br />

Parít puclla,etiam fí male<br />

adfítuíto»<br />

T/KT^ ¡JpM oTccf} UotKws ivi ft urccfÚHAá cft, Parít puclla,<br />

male etiam adfucrituiro.Dici cófueuit,quoties res faci-<br />

^^ conuincitur ex ícntcntia, ctiam íi negligcnter & ignauitc^<br />

gcfta fucrit. Veluti puella propter actatis tclicitatem facile gerit<br />

uterum,etiam íi cum uiro non admodum rem kabuerit.<br />

l^nem palma»<br />

Ji^f vracTiá/uv. Dici folimm, íí quando protinus aliquid intcl*<br />

lc£hun cíTot i quopiam,ut íi fcommatc dido,ftatim fentiat ali<br />

quis in fediftum.Sumptum ui<strong>de</strong>mr ab iis,qui per lufum ignem<br />

admoucnt manibus alieois,qui fubito fcnfu cxcitati, rclilirc Co<br />

lc.nt,riíiunq; moucre fpedtantibus.<br />

Aphyaadígnem*<br />

Afvx tí -arv^, Prouerbium in ca, quae celeriter intcrcunt aut<br />

abfumuntur,fiue quae facile ac ftatim conficiunmr.Nam aphya<br />

pifcLs genus molle ^c tcncrum,


Suidas. Víuít>ínccn<strong>de</strong> ígncm.<br />

^HJÍOÍÍ Wf.vbi ncgocii periculoíí piinflo fcílinandum aJmoncmus,Är<br />

occafioncm arTÍpiendam,ut quum rcpcrta Icintil<br />

lula propcratiinne pcreat &r illa.<br />

I<strong>de</strong>m. p^ fubcuntc portum nauí.<br />

ATTO LxracífvuftZvNí, Id eft, A lubcuntc fubaudi, naui lucrum<br />

capias. A dmonct adagium, celcrítatem ad quaeftum plurimum<br />

ualerc. Sumptum à mcrcatorunxdiligcntia, qui rocrccs ftaiim<br />

cmunt ab ipíis nautisin portum appcllenribus.<br />

C^kmcl. Matura fatio faepc dcdpit,ftra<br />

fcmpcr mala cft.<br />

Admonet adagium,in omni negocio maturandum circ,ncq;<br />

pauló fatius cflc,occupare tempus Icgitimum, quám ferius ag'<br />

gredi. Veluti í? quis admoneat,ut pner tenera adhuc aetate,prac<br />

ceptoribus committamr crudiendus. Confultius cnim antcuertcrc,quám<br />

proueftioríbus annis tum <strong>de</strong>mum incipere.<br />

Sacra celeríus abfoluenda.<br />

In rebus diuinis attcntum efle conuenit magis, quàm dluturnum,ncuilefcant<br />

afsiduitate, contra quomndam morem facer<br />

dotum,qui mmium immoranmr facro, precibus4; quas uocant<br />

horarias. Ad id torqucri potcrit illud ex Odyflcac r.<br />

. -OVi/ti iatKi<br />

hwp iou-ù àlOicc vU^cU» I<strong>de</strong>ft;<br />

-Ncque par eft<br />

Tn dhiomm epulis fediflc diutius,imò<br />

Surgere maturè <strong>de</strong>cer.<br />

Ztnodofus. Lupinum potum.<br />

AvKHop -ari;TiV/.Lupinum potum bibcrc dicebant,ubi quis uo<br />

luptatem fuo periculo capitis emeret. Warrant duoscrupillc<br />

fontes facros ApoIlini,quorum alter uino fcateret, alter melle,<br />

ad quos quum aues aduolarent, arcu fcriebantur. Porrò Apollo<br />

fuper cartera cognomina diftus eft U Lucius, á luce quam<br />

aperit,fiue á lupis interfcótis.<br />

Vt cam's c Nilo.<br />

Qui Icuiter ac uelut obiter artem quampiam aut autorcm<br />

<strong>de</strong>guftant,hi ccu canis è Nilo dcguftare dicuntur, Natum in<strong>de</strong><br />

adagium : Poft fugam Mutincniem, quacrcntibus quid ageret<br />

Antonius,quidam familiaris refpondit ; Quod canis in Aegypto,bibit&<br />

fugit.<br />

AUcnis


Alícnísutífolcís. t^riílofh.<br />

Au^^/W Id cft: Alicnis folcis ufi. Dlcontutiqui<br />

moribas aliomm ad fuiim abutuntur cmolumtntum.<br />

Quantum pedibus potes*<br />

Socratcsm Gorgia Platonis ita loquitur, /¿íí<br />

jy kfftonlofiyècKO'houriceff j ^x^t ÍKOC^<br />

M/uú/if, Id cft:Tempcrantiam qui<strong>de</strong>m feílari atque exerccre<br />

oportet, contri intemperantiam íugerc, quantum quifque noftmm<br />

pedibus ualet.Id quo longius transíeratur a rebus corporals,<br />

hoc magis acccdit ad prouerbium ccleritatis.Quod in corpore<br />

funt pe<strong>de</strong>s,hoc in animo funt aiFcthis, quibus expetimus<br />

aliquid aut reftigutius.<br />

Crifoncm Himersum praccutrere.<br />

Prodigiofa celeritas Crifonis uidctur locum <strong>de</strong>diiTe prouerbio.<br />

Sic enim Socrates apud Platonem in Protagora, rogatus<br />

ut inftimtam cum Protagora difputationem perageret : Optarim<br />

qui<strong>de</strong>m tibi morem gerere,(ì quod petis meae facultatis cffet.<br />

Nunc perin<strong>de</strong> eft, adì me roces ut Crifoncm Himeraeum<br />

iniìgnemcurioremfequar,autdonchodromon quempiam,aut<br />

«cmerodromon perpetuo xquem curfu fcquarq;,&'c.Dolichodromidiccbantiu-,qui<br />

perpemo impetu duo<strong>de</strong>cim ftadia <strong>de</strong>cur<br />

rcbant. Hemerodromi,qui totum diem 1 mane ufque ad uefpe<br />

ram cin-a rcfpirationem currebant. Vn<strong>de</strong> Gra:ci poétac folcm<br />

^t^^io^oufift appellant, quòdiìngulis diebus curfum fuum perquafi<br />

uero noóèu requiefcat in diucrforio Thetidis.<br />

F E S T I N A T I O PRAE-<br />

P R o P H R A.<br />

Qui nimium properat>ferius abfoluit.<br />

Monct adagium,inftitucndac rei non tam celcritatem, quàm<br />

furam adhibendam eire,ne pofteafit in mora, quodm opcris<br />

i'^gteflu fiierit erratum.<br />

Canis feftinans,c«cos parit catulos. ^XriHotcl<br />

H hvttìt/ ff^ìihjot TVifKcc tÌkJ^, In eos, qui nimio feftinandi<br />

ftudio rem parum abfolutam reddant. Hinc natum, quòd ca-<br />

, quia ccleriuspariat, catulos caecos uelut adhuc immam-<br />

ÍOS ardit.<br />

AnteuiAoriam encomium cahis*<br />

.i^ftf VIHUS rò \yKt¿fxutf ccAas, Ineiun,qui prjcpropercglonondum<br />

confeaa.Nam apud Gra:cos,qui rem ibenuè<br />

m gcfl'


17« FESTIN. PRAEPRO»<br />

. gefsiíTent in bello, orationc quapiam aut carmine laudabatt-»<br />

tur.Qu® laudario proprie encomium dicitur.<br />

^thoms. Ante lentem augerc ollam.<br />

jigo ^ fccHHS civlctviiJ tìùj -huTictM. Pto COquod eft, Spes<br />

ingentes in animo concipere, priufquam res ipfa teneatur, aut<br />

pollicdri quod ipfe nondum habeat, aut prarpropcre fibi piacere,<br />

quaU iam polhdcat ea, qua: procul ctiamdum abfunt, ut<br />

teneantur. Vt lì quis uitac ftrepitum augeat fpe magiftratus,<br />

quem incertum cft, an íít impetraturus, iens,leguraeneftuilifiimum<br />

ac plebeium.<br />

i'fwoJof. , Aeftatepenulam<strong>de</strong>terfe.<br />

dkga tÌco lcc¡oi^'íÍ


tím ¿um Initio apparere finem.Conucnict In quomndam prae-<br />

1 troperas fpcs^qui negocio uix cocpto,ftatim arbitrantur l'c rem<br />

i fadam habere,quum (icpè exitus non refpondcat initüs.<br />

Fcib'na lente.<br />

Vi<strong>de</strong> tarditatis Sc cundationis.<br />

FIDES ET GRAVITAS.<br />

Folium Síbyllx.<br />

luucnalis : Credite me nobis folium reatare SibvIIae, id eft,<br />

rem indubitatam. Duftum adagium á Ctunana Sibylla, cuius<br />

Gracula cumprimis celebrantur. Huic autem mos erat, ut teftatur<br />

M. Varrò,in palmarum fbliis oracula fcribere.<br />

Ex trípo<strong>de</strong>.<br />

rà U -Tin Id eft: Ex tripo<strong>de</strong> diaa.Dici folitum dc<br />

iis, quae uehementer nera atquc indubitata ui<strong>de</strong>ri uolumus.<br />

Hacc ex tripo<strong>de</strong> dida, id eft, ccrtifsima,perin<strong>de</strong> quafi cx Apollinis<br />

oráculo profeda. Tripo<strong>de</strong>m autcm fuiflc lebctem, tribus<br />

fultum pcdibus.Huius duo funt genera : Alteram Apollinis,ob<br />

ucritatem oraculorum : altcrum Bacchi, in quo uinum mifccbatur,quòd<br />

ebrii nera loquantur,<br />

Diuespromifsis. plnurihm.<br />

ó mÍv T^iy©' ^cevfict^k^ó 3 ^V/y©'. Id eft: Magnifica<br />

qui<strong>de</strong>m oratio, carterum non habetur fi<strong>de</strong>s loquenti. Quoties<br />

aliquis "m^cntia pollicctur,quac non ui<strong>de</strong>amrpraeftiturus.<br />

Prifds cre<strong>de</strong>ndum.<br />

M.TuUius in libello <strong>de</strong>unmerfitate : Cre<strong>de</strong>ndum inquit ni-<br />

Xnirum cft ucteribus Sc prifcis, ut aiunt uiris, qui fc progeniem<br />

cife Dcorum dicebant.Incertum utrum Cicero ientiat cam fen<br />

lent jam fuiflc uulgo <strong>de</strong>cantatam, an notct uoccm prifci, qua<br />

^cclaramus homines cxtrcmaeantiquiutis, quorum origo quoniam<br />

poftcris erat incognita,fcrè refercbatur ad Deos.<br />

Redopedore. clitré<br />

Pro CO quod eft,ingenue cin-a^uc diisimulationem, utucri-<br />

*atis fimplex eft oratio.<br />

Legatus non ceditur neque uiolatur*<br />

Pf i(rfi/f if tvtíJkt^ , ir 3 vSgi^tT^. Id cft : Orator ncc pcrcuti-<br />

^r,nec uiolatur. Id iure gentium receptum cft, ut legati publica<br />

fi<strong>de</strong> ueniant,& rc<strong>de</strong>ant inuiolati.<br />

Ex Xouis tabulis teftis, Eueiänus<br />

Mil, ùih dTCJu/i^^ift^^rrvs. Pro certo Se indubitabili te^ •<br />

m 1 ftc.


ftc. Allufiitrt cft;ni fallor, ad dipthcram, in qua lupitcromnk<br />

mortalium afta dcfcribcrc fingitur à Poëtis.<br />

VìoocnìartHS, ^ AttíCUS tcftis.<br />

k-rfmh Pro probatifsimo atque incormptiftimo teile.<br />

Quod fi quis per ironiam torqueat in teilem uanum, non<br />

inconcinncdixeritf<br />

Attica fi<strong>de</strong>s,<br />

ArJiKH wms. Lcgitur apud emi<strong>de</strong>m <strong>de</strong> minime uanis, minimeque<br />

periuris. In<strong>de</strong> namm, quòd apud Articos templum eiìcC<br />

Fi<strong>de</strong>l Dea; conilmftum.Cuius meminit Plautus.<br />

Pindarus, Rhadamantheumiudidum.<br />

PxAxuJcvôv@' Latáis. Id eil: Rhadamáthi iudicium.Dc incor<br />

ruptè iudicantibus, Rhadamàthusenim manium iu<strong>de</strong>x,nequc<br />

muneribus,ncque gratia <strong>de</strong>fleftitur , quo minus feuerè iudicet.<br />

Accommodari potcrit ad mortis necefsitatem, maximis pariter<br />

ac minimis cx acquo communem,<br />

louem lapidcm iurare«<br />

Qui lànftç & rçligiosp dcierant. M.Tull.in epiilo.Quomo^<br />

do autem tibi placebit, louem lapi<strong>de</strong>m iurare, quum fcias iratum<br />

ciTe louem nomini poiìc ? Sumptiun i prifco fcriendi foe<strong>de</strong>ris<br />

rim,quod i patre patrato manu tenente lapi<strong>de</strong>m, concepris<br />

uerbis peragebatur, quemadmoduin <strong>de</strong>fcribit T.Liuius<br />

Macrobius.<br />

Rhadamanthi iuiiurandunit<br />

fxAx(AJcvùv@r Dicebàtur quod uerifsimum qui<strong>de</strong>m<br />

eiiet, cxtemm nullum Deum afcifccret. Socratesper cancm<br />

anferem iurare confueuit, ne quem Deomm citaret, fiue quòd<br />

cre<strong>de</strong>ret nullos ciTc Dçps.fiue quòd arbitraretur non eilc boniuiri<br />

Deos fuonì negociorum telles accçrfçre.Graeci per caput al<br />

tenus iurare confueucrunt. Vcrg.Per caput hoc iuro.<br />

rlumtlm. , JUf eiurandojpueri tali3 fallendif<br />

Óf «¿»/f xvApxSy àr^xyxTiois ¡) wcût/}^ ¿/¡xTrxj'cy, Id eil: lurc'<br />

iurando uiros, talis pueros oportet fallercp Docet uiris nulla re<br />

citiiis imponi poiTe, quam iureiurando , quòd nemo tam improbus<br />

cfle credatur, qui id uelit uiolarc, Laconis cuiufdam<br />

apophthegma.<br />

louis lufFragium^<br />

¿^lûi (^.Dicebàtur lacrum & inuiolatu, Vndc fcntentiam<br />

Clus, cuius fit uelut krcfragabilis autoritas, louis fiiffragium<br />

rcftè


cftc dixeris. Aut per ironiam, ubi quis arrogantius <strong>de</strong> re quapiam<br />

pronunciatjfuamq; opinione pro lege atque oráculo poihilat<br />

accipi. Aiunt enim locu in quo Ncptunus & Mincma indicium<br />

pcregcmnt,utrius nomine,aufpiciisq; ciuitas Athcnicn<br />

fium inftitucretur>Iouis fuffragium appellatum fuiflc.<br />

Amphiclyonum confcfliis.<br />

KiA(fiKTV3viMii fftw'Jifictf, id cíl, Amphi6lyonicus confcfllis.<br />

Dcfre " '<br />

tuill<br />

Polliccntis fc promifla rc pr«ßi turum. Hmtmu<br />

Significantes promiflorum fi<strong>de</strong>m non irritam futuram,fed<br />

re pracftituros nos, quod uerbis fimus polliciti, illud Homeri<br />

ufurparc potcrimus:<br />

Ncc rcnouanda,nec ¡rrita,uana'ue dico futura<br />

Qi^cunq; annucro.Ä: promifero uertice moto.<br />

Dictum acfacftum* ' Tcrmf.<br />

TíX^iíJ ^ -nrfOíxGíu. Prouerbialis figura. Qua nihil in negocio<br />

procurando practcrmiíTum fignitìcainus. Terent. Diaum.<br />

ac raduni reddidi. ,<br />

Mincrux fuf&agium,<br />

H ÀSàÙM De cxado iudicio,contrarium illi:Sus iudicauit.<br />

Sed Icpidius fiet, fi per ironiam efferatur in ftupidum<br />

¿C nullius ludicii hominem.<br />

Vcrioraxjs,c[uxapudSagramacddcrunt* Strabo.<br />

A'KjtSWifx W/ Dióèum olim in incrédulos, quiq;<br />

i^onniiì magno malo doòH, crcdunt. Strabo: Poft Locros, intuit,<br />

Sagra fluuius iabitur,in cuius ripa Caftoris & Pollucis arac<br />

«ta: funt, ad quas <strong>de</strong>cem Locrorum milia, una cum Rjicginis<br />

aducrfus Crotoniatas, numero centies ac tricics mille, Marte<br />

collato uicioriam reportarunt. Addidcrepleriq;, quo die certamen<br />

initiun cft, iis, qui in Olympiis crant, cum belli euentum<br />

nunciatum fuiflc. Tanta celeritatc nunciatx pugnae neritas<br />

compcrta cft.<br />

Oculis magis habcnda fidcs, TnlioHm.<br />

quàm auribus*<br />

ÄT/«// uriTcrifat tìfÓxTifMj], Id cft, Oculls ctcdcndum potiils,<br />

quim auribus. Quap ccrnuntur ccrtiora funt,quim quae audiú-:<br />

^^.Horatius;<br />

m i Ncc


Nec retinent patulae^commiiTa fijeliui aurci^<br />

Qi^M quac funt OCUIK fubieûa.<br />

Domcítícus tcítís.<br />

vbi quis ipfe fefe laudat.Qwíí domite*<br />

ílem habeat,non aliun<strong>de</strong> adduóhmi.<br />

TUto. Venereum iufíurandum.<br />

Afiaêlffi® o (H® 3SK \(47romfA®'. Id eft: Venereum iuííurandiun<br />

nonpunitur. Senfuseft: Amaniium iuíiurandum initum<br />

elle,neq; ad dcos quicquam pertinerc tanquam iocofum.<br />

Cicero. Dignus qui cum in tenebris mices.<br />

eertiísima eilet fi<strong>de</strong>, eum dignum dicebant, qui cum iti<br />

tenebris micarctur,&c.<br />

Demanuinmanum.<br />

Cicero libro epiftolarum. vii. Totum <strong>de</strong>niq; hominem übt<br />

trado <strong>de</strong> mañu, ut aiunt, in manum tuam iftam & uiwèoria Sc<br />

fi<strong>de</strong>pra:ftantem.Tradunmr etiam Sc qui commendantur.<br />

Manu longa,& manu breui tra<strong>de</strong>re.<br />

Qui proniifsis agit, ac Ipem tantûm oftcndit, longa manu<br />

dat.Contrâ,qiiipracfensac ftatim exhibet quodpromittir.breui<br />

manu dat.<br />

F O E M I N A E.<br />

Foemina nihilpeiHlentius.<br />

Hanc fententiam fíe eifert Homenis:<br />

¿is ík òtivùTkfoif ns/ù Lvvrkfof/ ¿í\7iú yvmnìf, Id eft,<br />

Vfquea<strong>de</strong>o nihil improbius,muliereq; peius.<br />

Ignis,mare,mulier»tria mala.<br />

pDf ^¿t'hocajtx Hj yvvH LatKÒc rgloc, Id eft,<br />

Ignis,fretumq;,&mulier,haic mala tria.<br />

Nam incendio nihil fomiidabilius, mare item periculoíífsimum<br />

eft.His autem fímillimum quiddam eíTe mulierem fentit<br />

paroemia.Lacon quidam,qui quum uxorem duxiiTctperpufil'"<br />

Ìam,dicebat e malis,quod minimum eflct eligendum.<br />

T,fHt4rc1r. Sublata lucerna,nihil intereft<br />

inter mulier es.<br />

Avxvts xgG'wT®' ytiuH WOÍCX h ai^^Md cft,Lucema fublata,<br />

nihil difcriminis inter mulieres.Sentit adagium,nullanl mulierem<br />

non eifeimpudicam, fí <strong>de</strong>tiu-iàcnltas iìne teftepeccandi.<br />

Mihi ui<strong>de</strong>tur è uulgò fumptum,non ab autoribus. '<br />

Mali


F o E M I N A E. 151<br />

Male COtliugatí. . . . . Hom (Jiianquam hacc magis conucniebat ftultitiac uiroru<br />

adfcribcrc,qui tanmm indulgeant mulicrculis.<br />

Mulicris oculus.<br />

J^uviùHûs ofmce Tûls an^lìiciif Id eft,Mulicris oculus<br />

Ipiculum iuuenibus cft, Vcrgilius;<br />

Vritq; ui<strong>de</strong>ndo fœmina.<br />

Mulicr pudica ne fola fit ufquani.<br />

CJuum admoncbimus non c6uenire,ut pudica mutier fola cl<br />

tra^î teftes cum uiris colloquatur,ufui fuerit illud Homeri:<br />

Haud fola,aft illam famulse binae comitatac.<br />

Qui nihil litigat.coelcbs eft.<br />

DiuusHieronymus tanquam prouerbio iadatum citat.lndi<br />

cat adagium,rixofum ciTe omne coniugium, ncc ciTc tranquil<br />

lam uitam^nifi in coclibatu.<br />

Tanquam Chalddica nobis<br />

peperituxor.<br />

ntrrrtf tÎ Ht^w ylwHé Dc cä dicebatur,quac liberos<br />

quam plurinios pcpcrillet. Tradunt Heroinam quampiam<br />

fuiflc nomine Comben, cui cognomen fuerit Chalcidi»<br />

quòd prima arma aerea confccerit* Ea uiro coniunóra, centum<br />

liberos enixa dicitur.<br />

TheiTalamulicr. ^ i^yißo^k<br />

etöir.tA/x/ In uenefica$,malartimquc peritas artium dici<br />

folitum, proptcrca quòd ca gensprxtcr caiteras hoc nomine<br />

Ootatacft.<br />

m 4 Yjn


104 F O C V S.<br />

yTtvÍHVÍTlA^VM.<br />

Dicitur iam propinqua parmi. Supta mctaptora i ficis poft<br />

immiilbspfcnas maturcfccntibus.<br />

I O CVS.<br />

Foeus luculentus in xdibus.<br />

Primum domus ornamcnmmcft ut luceat focus. Proindc<br />

qui in x<strong>de</strong>s immigrant nouas, aut in diucribrium ingrcdiunmr,<br />

ante omnia ignem iubent incendi. Quod cx Homeri x.<br />

fumptum ui<strong>de</strong>mn<br />

r vup lÁúi wpwTiTcp\vi fiiyxfatffi yiviffSu»<br />

Nunc ante omnia mi luccicar in sedibus ignis.<br />

AtSofiviS 3 TBvph yifaepdrifO' O]K@' ìe/tì^cu.<br />

Scilicet accenfo domus eft omatior igni.<br />

FORMA, DEFORMITAS.<br />

Ominabituf aliquis tc confpc


F O^R M A. izs<br />

obiltum fylua.Quadrabit in agrcftcm & ftupidum.'<br />

Pronomi barba- ^rijìofh,<br />

ÍTfav/fM ?rcJ>'w//.Dcpra:longadiccbamr.Pronomus tibicen<br />

qui^iam fuic>prolixa barba,gcftaminc non admodu appoiìto<br />

profefsioni.Qiandoquidcmubicinu mollicicm etiam proucr-<br />

^ia notant.Conucnit igitur in quofda, qui alioqui mollifsimi,<br />

uultus,ucftiumq; reueritate,uitc contincntiamprasferunt.<br />

Nauigcs Troezcncm. SHÌIM,<br />

P Tf folitum in eos,qui quum mento imberbi<br />

cflcnt, tamen appofititiis pilis barbam uirilem mentircn*tur.In<strong>de</strong><br />

natum, quòd Troezcnis portus quifpiam uulgò cckbratus<br />

(ìt nomine Barba.<br />

Perdías crura*<br />

Titf/m^ ffH^K^. I<strong>de</strong>ft, Pcrdicistibia.Perdix caupo quifpiam<br />

crat claudus, ab Anftophane locis aliquot notatus. Diccbatur<br />

mcnuragracilia diitortaq;;Perdicis pes in loripcdcs<br />

quadrat.<br />

K«xx/^c/y^/.Idcft,Callipygi. Dicebantur eleganti forma<br />

ptardita:.<br />

Quod pulchrum.i<strong>de</strong>m amicum*<br />

TJ Ko¿\oíf (f¡-Kc(f, Inter prouerbia conciliantium amicitiam»<br />

refertur & hoc apud Platonem in Lyfì<strong>de</strong>: Yiai<br />

KtvivVWH KOtlÀ<br />

rìt/j ccixcàottì Trotfoitúotií, to Kot'Koy ^ t'ho if \\vou. Id cft, Ac propemodum<br />

apparet iuxta uetus prouerbium, quodpulchru cft^<br />

amicum eflc. Qm commodi gratia amat, non amat uerò, fed<br />

quodpulchnim cft per fe amatur.<br />

Exouo prodiit*<br />

^ tòi i^ìtTiS^if. Id cft: Ex ouo cmeriìt. Aiunt dici folitum dc<br />

"^ignoperc formoiìs ac nitidis, quaíí ncgcs communi hominu<br />

natos,fcd cx ouo, more Caftoris & Pollucis. Siquidc cft<br />

y Poctarum fabulis,Lcdam Tyndari fìliam cx louis concubitu<br />

duo pcpcriflc oua, è quorum altero prodiere gemini Caftor 3c<br />

^ollux,miìgni forma luuenes.Ex altero nata cft Helena, cuius<br />

wnna Uteris omnium cft nobilitata. «/„»^<br />

Pulchrorum etiam autumnus pulcher cft. Fintai^Hf-<br />

Tw/; Hac\wjj ÒTTÒ^M KocXft, Vcmis enim mcniìbus, nihil<br />

tcnerum ac nitidiun, quum omnia adhuc in flore funt aut<br />

^ Acrba. Cattcrum autumni tempore poftcaquam iam in culm<br />

5 nios


tu Í O ^ r i t v Do-<br />

mò!! aut caulcm cxCTcucrut,horricliora ui<strong>de</strong>ntur. Q^drat iritur<br />

in ea,q^ux quum natura iìnt egregia, ne tum qui<strong>de</strong>m falti-<br />

Stenda ui<strong>de</strong>ntur,quum matumcrunt. Dicetur non ineleganter<br />

in hos,qui bellè porrant artatcm.<br />

Simia cft fimia, ctiam fi aurea<br />

geftetinfignia.<br />

JJÌS/tnQ' Ú HìiQ'y Kocif x^vffkx ix^ AdmottCtfoT"<br />

tuna: ornamenta non mutare hominis ingcnium.Natum ui<strong>de</strong>tur<br />

a (ìmiis illis Aegyptiis, faltationem humanam imitantibus«<br />

Lucianus refert apologum.<br />

Snidai. , Therfìtx fàcies.<br />

Qiffflnícíf I<strong>de</strong>ft ,Ther(ìtica facies. De prodigiosi<br />

<strong>de</strong>formi dici folitum, quòd Homerus Icripfcrit hunc omnium,<br />

qui adTroiam ueniÌfent foedifsimum fíiifíc.<br />

Ztnodot* Cory theo <strong>de</strong>formior.<br />

KffguSìtcs Aiunt Ccrytheum quempiam fúiíTe<br />

hominem iniTgnitc ftultum ac uccordcm, ad hoc forma infclicifsima<br />

focdifsimaq;, cui liberi item fuerint omnes patrem referentes.<br />

Vn<strong>de</strong> uulgaris diólus eft iocus in hominem bardum ac<br />

<strong>de</strong>formcm,& cactera.<br />

Tldto. Simiarum pulcherrima <strong>de</strong>formis eft,<br />

mcffxtÚHKWff M(rftof(pcs Vr/.Si quis dicat letioncm<br />

intcgerrimum cifc penurum ^ aut honeftifsimum hx^<br />

ftrioncm infamcm.<br />

Lucinus. Monogrammi.<br />

Víoviyictilitíl. In homines macie pnctcnues aut dccolores.<br />

Monogrammos appellar Cicero informes,nullaq; fpccie.<br />

Simiainpurpura.<br />

VidnH^ l// zoffvj^. In hos qui tametii magnifico culm fint<br />

ornati, tamen Cuiufmodi fint,ex ipfo uultumoribusq; cognofcitur.Vel<br />

in eos ctiam quibus dignitas additur in<strong>de</strong>cora.Lcpidius<br />

crit fi longids transferatur, uelut in cos qui barba pallioq*'<br />

£mulant fandimoniam.<br />

F O R T I T V D O .<br />

$^àrf9, Mafculum. ^ ,<br />

Mafculus apud ucteres non fempet fignificat fexum, fed interdum<br />

quicquid uegefum,folldiun,ac robuftum cftjMafculuni<br />

dicitur. LcpidiOs crit fi ad incorporea transferatur: ueluti aim


FORTITVDO.<br />

éxcclfum fortem^; animum Mafculum appellamus. •<br />

Adamantínus. Vì4t9.<br />

k^ociAivTtv®-. Pro CO quod eft, Inerorabilis, infatigabiliy.<br />

huic prouerbio incredibilis huius lapidi? duritics locum fecit.<br />

Adfinia funt: Naxia cos. Fcrreus ahencus. Cornea fibra.<br />

Achilles. Achilleum argumentum.<br />

Aut manenti uincendum > aut<br />

moriendum.<br />

H (JUóvr» ccTireúcíAf


18$ FORTVNAE COMMVT.<br />

JF/omruf. Vnum augun'um optimum, tucri<br />

patriam.<br />

Abiit in proucrbium ctiam liic uerfusHomcricus,<br />

E/f OÌMvh 0tf4VVi


FORTVNAE COMMVT- Hf<br />

malè. In<strong>de</strong> tranflatiim, quòd Matrcs benè uolimt libcrîs, nouercae<br />

o<strong>de</strong>runtpriuignos.<br />

Omnium rerum uídfsítudo eíL Twmm.<br />

Qux fententia iignificat, in rebus mortalium nihil efle perpecuum,nihil<br />

ftabile, fed omnia uelut acquario quodam fluxu,<br />

rcflexuq; <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>re atq; acce<strong>de</strong>re. Varixfoitunac uircs, & nunc<br />

la:ta,nunc trillia continguntunicuiq;.<br />

Multx rotx uoluentun<br />

I'fTiX^/ ntpvtriJi// ui r^oxoff a^uxT^ iTTTTút.lá cA:Pcrmultifi<br />

uoluetur adhuc rota mota caballis.Multum adhuc temporis rcftat,multaEq;<br />

rerum inci<strong>de</strong>nt mutationes.<br />

Fortuna xftuari^.<br />

^ve^^©-' Id cft: Fortima euripus ííue uolubili$,quôduî<strong>de</strong>licct<br />

nunc huic fauerc foleat>nunc illi.<br />

Fors domina campi.<br />

In creandis magíftratibus non femper uinccbat, qui potior<br />

cflct,fed cui fortuna faucbat.Nam à populi fuíFragiis res omnis<br />

pen<strong>de</strong>bat.M.Tullim in Pifonem:Scd omitto ut iìtfaòèus uterqi<br />

noftnim,íit fane Fors domina campi, magnificcntius cft dicc^<br />

re,quemadmodum gefli-rimus coniiilatum.<br />

Multa in medio.<br />

Antea comuiemorauimus,Multa cadunt inter caliccm fupremaq;<br />

labra. I<strong>de</strong>m alia metaphora cxtulit M.Tullius ad Attica<br />

libro fcxto : Non quo me alicjuid iuuare poflcs , quippe res ia<br />

nianibus,tu autcm abes lon^e gentium.<br />

Ji^ \tJ tJLSTcaxj^iV<br />

kvkiv^H1//UÛCT w^fiHS Ita fentit Cicero mu!-^<br />

tas rerum nouationes cxorituras antequam Atticus, qui procul<br />

oberar,pofsit opitiilari.Senarii funt,quo$ iu ucrtas licet.<br />

Sed interim in medio noms<br />

Multas parentis uoluit undas acquoris.<br />

Inter manum (Srmentum.<br />

FeftusPompeius indicat eflc prouerbium apud Latinos, fed<br />

exilioGtíCco dudum-.n^AA^s^^Txfv wU^ hvt^íh®' ngù xt/At®-<br />

«Kfi, Cuius origincm ita refert : quum Chalcas uitcm fereret,<br />

quidam augur uicinus prxtericns, dixit illum errare.Non enim<br />

«üas eflc nuuum uinum dcguftarc. Prouerbimn admonet nihil<br />

certi eflc in hominum uita. Nam facpcnumcro fit, ut quod<br />

ïïpjmaxmic teucrecrcdimus,calîi5 aliquis inopinatus interucr


190 fORTVHAEr COMMVTt<br />

uertat, Vcluti cum quis manu tenet poculum, mjnimum4; Tparcii<br />

fit inter mamun 6c mentum, tamen interdum fit, ut ismoria'tur<br />

antequam bibat. Huc pertinent alibi citata : Bene natis<br />

turpe elt malè uiuere. Mars communis. Doliaduo. Circujus<br />

rcs mortalium. lucunda uicifsitudo rerum,<br />

Vidoria.<br />

Ertf Homerus locis aliquot appellar XngatXKU VIKH^I<br />

Id cft, VK^oriam alternatim nunc his nunc illis obtingentem.<br />

pldum, R^s f*®**® noftro ucrtitur.<br />

Id eftiFortunasnoftras cómutari in diucrfiim intclligo. Tradudum<br />

à mercantibus, in quibus rerum precium pro tempore<br />

iacpcnumero commutatur,Cog natum ilh: Vti foro.<br />

Flos dnis.<br />

Dici folitum ui<strong>de</strong>tur in fiigacitate human« uita:, hodic flo^<br />

ret iuucntus,cras ent in fcpiilchro.<br />

intidtms. Cataib-ophae fabulae.<br />

Cuiuflibctcxinimrei,prouerbiali figura cataftropheauo^<br />

camus.<br />

Cicero. Vbi non fis, qui fticris, non cft air<br />

uch's uiucrc.<br />

Sumptum eft a communi mortalium afFc6^u,qui nihil minus<br />

tolcrandum putant, quàm ut inter eos ncglcâi, aut ctiam notati<br />

uiuant,apud quos aliquando cum fplcndorc atq; autoritatc<br />

fint uerfati.<br />

Tldutut. Adpriftinapraefcpia.<br />

In cos dicebatur,qui c uita quapiam lautiorc cxcufsi,adprìiiinam<br />

tenuitatem rcdiguntur. Tranflatam ab animantibuSi<br />

quibus nota familiariaqì pracfcpia gr^tifsima folent eflc.<br />

ArcmoadtribunaK<br />

A7to IKZHS ir Ttf ^«^«¿^tDici folimm, ubi quis repente ab infima<br />

conditionc prouehitur ad honcfti muncris adminiftrationem.<br />

ciccYo,' DionyfiusCorinthi.<br />

• ù^tovvai^ \if ì^plvQu, Prouerbialis allegoria, qua fignifica'<br />

mus aliquem e liimma dignitate atque imperio, ad priuataiu<br />

humilemq; redaélum fortunam, qucmadmodum Dionyfius<br />

Syracufanorum tyrannus expulfus impcrio,Corintbipucro$Ü<br />

tcras ac muficam merce<strong>de</strong> docuit.<br />

PUntM, Ci tiu8,quàm formic« papauer*


F o R T V N A T A S T V L T ï T1 A. r^i<br />

De ïubita rerum confumpdone, non aliter, quam fi papâucr<br />

cbîîcias agmini formica rû.Mox enim diitrahitur acçmus, dum<br />

*uiaqua:Œluumarripitgfanulum. ' ' ^<br />

Nemo mortalium ommbus horis fapit. '<br />

Scnfus ucl citra intcrpre^cm liquctmpmpt: neminem effe, qui<br />

»on aliqua'parte uitae dcfipiat,<br />

Pitaña fum,<br />

i^nècvif èut, Zenodotus indicai dici folitum <strong>de</strong> íis,quiin extremas<br />

redatti calamitates, ab eif<strong>de</strong>m <strong>de</strong>nuo in priftinam felicitatem<br />

reftituuntur.Sic enim euenilfe quondam Pitanx Aeo^<br />

Ii« ciuitati.<br />

Qiiod alius condiuitcoquu8,aliter condiam»<br />

Vbi quis rem onmemnouat ac perturbât, conueniet Flautinum<br />

illud.<br />

Bona nemini hora eft. Puhünu<br />

Bona nemini iiora cft, quin alicui fit mala. Ita fortuna tem- " •<br />

pcraujt res mortalium,ut quod huic Ixtum eft, alii pariat dolorcm.Nifi<br />

mauis pro alicui legere alicubi.<br />

Ofculana pugna. F^flt^ Pomf^<br />

Fcftus Pompon.indicat, Ofculanam pugnam prouerbio dici<br />

foUtam qijoties uidi uipccrcnt.<br />

Per manus tra<strong>de</strong>re. t^nlua fíír^<br />

Quod fuccefsione quadä ab aliis ad alios <strong>de</strong>uenit. Q^d traf eins.<br />

latum uidctur ab his,qui nauim aut plauftrum exonérant.<br />

Demanuinmanum. Ckcro^<br />

A fuperiore non ufquequaque difsim<strong>de</strong> eft.Traduntur & qui *<br />

commendantur.Terent.Hanc in manum dat.<br />

FORTVNATA STVhTlTlA.<br />

Athenienfium inco^fulta temeritas.<br />

H Xí^^/ítíV , Qoadrat in cos, quibus malè<br />

confùlta uertiuît bene. Nam id oUm uulgô tributum cft Athenicníibus,qu¿¿<br />

ip(î qui<strong>de</strong>m focorditcrconfultarcnt, parumq;<br />

profpiccrcnt, ueriun Mincrua ciuitatis pracres,illorum male inititutj<br />

bene ucrtcre confueuit. Simile eft huic : Eft fortunatioc<br />

quamprudcntior.<br />

Dormientis rete trahit.<br />

hv^T®- I<strong>de</strong>ft: Dormienti rete capit. IneoíJ<br />

'luibus contra conatum obtingunt ea, qua; cupiunr. Natuin<br />

euenm, quòd aliquando acci<strong>de</strong>rit, ut dormientibus pifcatoribus


t9t FRAVS AB AMICO.<br />

toribus, pifces forte rctibus inuoluti capcrcntur. Citatum alibi<br />

quoque.<br />

In nihil fapiendo íucundirsímauíca.<br />

Sophocles in Aiace.<br />

E^ 7Û (PFÛVÈFF Y¿£ FIHÁIÍ, NM^ ßLO*.<br />

rò f*H ffovfiM yàfMir ccvwUpcff Lauéf. Id cft,<br />

Suauifsima hic cft uita,(ì fapias nihil.<br />

Nam fapcre nil,doloris expers eft malum.<br />

Huic concinit illud Ecclciìaftac diôiim : In multa fapìcntia,<br />

inulta indignano. Et qui addit fcientiam, adiiciet & laborcm. ^<br />

Malum uas non frangitur.<br />

y.xMtf ccyy@r ir KAÄT^. Simili metaphora dicunt hodic,Ma<br />

lamherbamnon perire. Qui <strong>de</strong>tcrior, is nonnunquam uiuacior,&<br />

inpericulis tutior.<br />

FRAVS AB AMICO.<br />

KVHT^V TP-iQ/LÌKHfi/i/.<br />

Qui arte circumagit quempiam, ut quum fcputct aliquid<br />

cgiflc, nihil chérit, aut in i<strong>de</strong>m rccidat imdc uolcbat cxtricari,<br />

LvKTib) wi^'iTiHioJûii dicimr.<br />

xjfrlilofh, Vallus uitcm dcccpit. •<br />

H x^goí^ (iftìr^if y^HTfct-zìiffKit, vbi quifpiam ab co fallitur<br />

aut Iuditur,¿ quopcQ<strong>de</strong>bat,cuius4; H<strong>de</strong>i nitcbatur.<br />

Canis mendico auxih'ans.<br />

Ki/V Tw w/w^w vbi quis nobis aducrfatur,5f diucr-<br />

(ts ftu<strong>de</strong>tpartibus,is,cuius auxilio nitebamur. Nam canes infcfti<br />

funt mendicis uelut if^Axvois, nifi quando frullo pañis cor^<br />

rumpuntur.<br />

FRVGALITAS-<br />

SMas. Acolo non fico.<br />

Aìii-Kv Tce xfl^ff ^ ßvffUt, I<strong>de</strong>ft: Acolo,non ficui im-mergcre<br />

labia. Prouerbium hortatur ad uiftum tenucm. Nam<br />

iíM'KiíS Gracci uocant minutas oftulas.<br />

Mvfftíicífft,<br />

Dicebantur agere, qui duré acficcè uiuerent. Vox fiéla uidctur<br />

, à mure &: palea, quôd mus in re pufilla uehementcr laborer.<br />

Allium in rctibus.<br />

SKCfoAûf/ (Atiilmu Dc fordido commcam diccbatur.<br />

phormio


F R V G A L I T A s. m<br />

Phormionis thori.<br />

^Tt^ài/lis Dc llratis fordidis ac fiiigalibuç, mîrtinicquc<br />

dclicatis, qualia lunt cubilia militaria. Rcfcrtur à Suida.<br />

Phormio dux tuie quifpiam militum,<br />

Cíiícrj Impcratorcs. JDh^atUnm.<br />

KtTitniûi v^oL^nyou Id clt : Cilicii Duces. Dicebantur homines<br />

hirfuti & pilis obfiti. Vndè & faga piiis contexta, cilicia uocantur.<br />

Vita doh'arís.<br />

wlßv. Id eft : Vita dolii. Prouerbio dicitur uita fhigalis,<br />

>arca, ab omni ftrepitu atque ambitione femota. Breuitcr tais<br />

, qualem Diogenes nobilis ille Cynicus Athcnis cepiflc lcgitur.<br />

Potcrit torqucri & in eos,qui nimium fordicJc,nimis dure<br />

arque immundè uiuunt.<br />

Tanquam in phiditijs.<br />

quid parcius njmiumque fhigaliter<br />

aftum Iignificabimus. Laccda:monii publica loca habcbant,in<br />

quibus cibum caperent. In his accipiebant hofpites ac legatos<br />

luos,fcd apparato perparco.<br />

Hecatx coena.<br />

Veteres cœnam perparcam & impendio frugalem , Hccata:<br />

cocnam appellabant, quòd apud inferos tcnuilsimo uióhi, minimoquc<br />

cibo,coque uilifsimo uiuitur.<br />

Oliuam ne comedas. chryßpput.<br />

Adagii ufum non ui<strong>de</strong>o, nifi fi quando fignificabimus extre- '' "<br />

mam uidus parfimoniam , ut ncc urticae quicquam adhibcatur<br />

condimenti.<br />

Sicyon arro<strong>de</strong>ns uxor lacernam tcxc. %^hctms.<br />

fftnvû/j ^éyzffct yvvcUyrkff x'^oävaep vratvi. Id eft:<br />

Arro<strong>de</strong>ns Sicyon uxor fubtcxe laccmam.<br />

Verba mariti iubcntis,ut uxor tenui contenta uiûu, peragat<br />

opus fuutn, Sicyon feu Siceos hcrba: genus eft,aut ccrtè peponis.nonnulli<br />

putant cucumeris.<br />

Thymbrauiditans.<br />

evuÇ^ûipxyc, Id eft : Thymbra uiftitantes. Adagio diccbanlurucl<br />

qui mtiiisac libcriùs uitam agerent, uel qui moribus<br />

cifent parum blandis, uel qui hilariter, citraque folicitudi-<br />

J}em paruo contenti uiucrcnt, quòd thymbra hcrbx genus<br />

n Salem


TRVSTRATA SPES.<br />

fUntu4, ^ Salcmlingcrc.<br />

AAÄ Dicuntur,qui pcrquam tenuitcr uiÄltant. Dicvgenes<br />

quum à Cratere pracdiuite quodam inuitaremr ut ad fe<br />

ueniret, ufiu-us hofpitio fuo, ibaque hberalitatc , refpondic<br />

fe malle falem Athenis Ungere, quám apud ilium opiparis<br />

mcníís fruì.<br />

pltitctrchííf* Sí cafeutn haberem, noti <strong>de</strong>fidcrarem<br />

obfoníum.<br />

ti Tvpfffj vxâtf, ¿H ctp \AciaIu/ û4if* Id cft : Si cafcum haberem,non<br />

cgcreni obfonio. Diccndum,ubi quis minimis, uilifiîmisquc<br />

contentus cft.<br />

Stolms. XcnoCTatis cafcolus.<br />

ZefaH¡«T3(s 7Vf:û/i/,De cibo qui perquam diu durât priufquam<br />

abfumatur. Appolîtc dicetur in fordidos quofdam , quibus hic<br />

mos, omnem pœnum eoufque feruarc,quoad fuerit corruptus.<br />

Sumptum adagium ab admirabili Xenocratisfrugalitatc.<br />

Homerus, Afpcra uita,fcd falubn's.<br />

Inuitxrationem,duriufculam qui<strong>de</strong>m, fed tamen adrcâani.<br />

monim inftitutionem idoneam, conuenict illud Homeri ex<br />

QdyiHi,<br />

tf^t^ ^'hTiàeyM Lagonefjt. I<strong>de</strong>ft;<br />

Afpcra,fed iuucnum nutrix bona.<br />

pUmus. Salcm & cafeum e<strong>de</strong>re.<br />

Coniìmile hoc cum priccdcntibus.<br />

FR VSTRATA SPES.<br />

Coruum <strong>de</strong>lußthiantem.<br />

In captatorcm fpc iLia t^uftratum uritur Horatius. Nam hacc<br />

quoque auis cadaucnbus imminet.<br />

Lwiän. Thefaurus carbones erant.<br />

JivS^scKM 0 ^Hffcwfk -mifUHifß, In cos competir, qui fpc fua<br />

fruftranmr,quique magnificis rebus cxpc^atis,meras nugas rcpcriunt.Ex<br />

eucntu quopiam natum ui<strong>de</strong>tur,quo quifpiam thcfaiu-i<br />

fpe fodicns,carboncs df foíTos inuenit.<br />

Bolus ereptus efaucibus.<br />

Dicitur,quorics commoditas aliqua, qux iam propcmodum<br />

tenebatur,prxter expcftationem Îubitô prxripitur.Tcrentius;<br />

Cnicior bolum tantum mihi eile ereptum fubitô è faucibus.<br />

Murem pro leone oflendít.<br />

fAï/fj òcvjI 7i\ûvjcs Prouerbiali fchcmate dióèum»<br />

pro


FRVSTRATA SPSS. r^j<br />

pro eo quod cft, iugcntia pollicitus & fortia, longe diuerfa<br />

cxbibuit,<br />

Concupíuít alTam farinam. Thcomm.<br />

hpocja hi'JCi kMvpoo, In cum diccbatiu-jqui domefticam tenuitatcm<br />

pcrta:fus,apud alios lautiorcm uitam quaclìiTct.Farinam<br />

alfam & nouam, lautiorcm uiâus rationcm uocat, proptereà<br />

quòd prifcos illos pulte duntaxat uiditalTc Icgimus, ui<strong>de</strong>licet<br />

clibano coquendi panis ufu nondum reperto.<br />

Neper fomnium qui<strong>de</strong>m. Lucianui.<br />

Ovi^' hcif. Id eft; Nc in fonuiio qui<strong>de</strong>m. Graccis prouerbialiter<br />

di6èiun eft pro eo,quod cft ; Nulla ratione, nullo tempore,<br />

ne fperare qui<strong>de</strong>m au<strong>de</strong>as.<br />

. Alienaiads. nio.cnUnm.<br />

A KKo'Ptx ßac-KTi^i, Qi^ties res pamm ex animi fententia ca- ^<br />

dit.Translatum ab ils,qui ludunt aleam,quibus iacientibus interdum<br />

ea cadunt,qux minime funt ad uidoriam accomoda.<br />

Latus parturir. ^riHopL<br />

K^TTipûs ft;jí/í//.I<strong>de</strong>ft:Cepphusparturit. AiuntCcpphumaui- ^<br />

culam efle>quam nonnulli Latum appellant, plumis ac pennis<br />

elTe copioiis, corporc pufillo : quum parturit uociierari. Hinc<br />

natum prouerbium, Larus parturit, ubi quis magna pra: fe fcrt,<br />

puiilla pracftiturus.<br />

Parturiunt montes, nafcetur ridicu-: ^eiotus.<br />

lus mus. ^ J F<br />

íliivip h^® ùrx ixvií ¿t7i{K¡vi\y, I<strong>de</strong>ft: Möns parmribat,<br />

<strong>de</strong>in<strong>de</strong> murem prodidit. Dici folitum in homines gloriofos &<br />

oftentatorcs,quimagnifìcis promifsis,tum uultus,ucftitusq; au<br />

toritate miram <strong>de</strong> fe mouent cxpeöationem. Vciûm ubi ad<br />

rem uentum eft,meras nugas adferunt.<br />

Lupus drcum puteum chorum agit. Zenodom.<br />

A^k©' -sTi^cJ TO f^'tcif tu«. In cos dicctur,qui Tuinpta inanitcropera,<br />

ípe fua fruftrantur. Aiunt eniiii lupo morcm cflc,<br />

ut ii quando íitiat>nec tuto fe pofsit<strong>de</strong>mittcrc, circum putciim<br />

obcrretjtniftra inhians aquap,quam non pofsit coutiagere.<br />

Lupus hiat.<br />

A VK& Dicebatur, íí quis re multum fpcrata, mul- *<br />

tumque appetita,fruftratus difce<strong>de</strong>ret. Aiunt enim lupum prxdïinhiantcm<br />

riâu late diduôo occunrere, qua íi hullrctlir»<br />

obambularehiantem,<br />

n 2 Aurifi


FRVSTRATA SPES.<br />

Auríñcem te futurum cre<strong>de</strong>bas«<br />

l^lvooxoHoeìi) Mi, Id cft : Aurificcm te fiituruin arbitrabarci<br />

Inualuerat aliquando fama apud uulgus Athenienfium,in Hy<br />

metto monte magna auri fragmenta uidcri, quae Ì formicis illis<br />

pugnacibus fcruarcntur. Itaque quidam creduli, fumptis armis<br />

exierut illas expugnaturi. (^cú re infeda, fruftraq; fiimpto<br />

labore rcdirent in urbem, irrifi funt à cacteris ciuibus illud<br />

obicdanribus,&c.<br />

Snidas. Quacrcns obfonium,ucftcm perdídí.<br />

Zhtw/j yà^ Hof^ ^oiiiccrioy ¿TftW«. I<strong>de</strong>ft : Obforiium dum<br />

quaero,ueftem perdidi. Vbi rcspefsimè cadit, aut quum pufilla<br />

quacdam captantes maiora perdimus. Eft ab euentu profe6bm,<br />

quo fur quifpiam dum ftudct cibum tollere, comprehcnfus,uix<br />

pallio quoque reiedo eíFugit.<br />

Ca<strong>de</strong>re in curfu.<br />

Ca<strong>de</strong>re in curfu,eft expedita lau<strong>de</strong> fruftrari, quemadmodurai<br />

fi quis ad laurcam theologicam conten<strong>de</strong>ns, emoriatur priufquam<br />

ad fummum eius nominis faftigium perucnerit.<br />

phurmtuf. Ne quxre mollía,ne tibi contingant dura.<br />

MK TÄ /McTi^xKx ¿xdiMyíXH 7CC ffKhM¡á T^^F. Id cft : Ne quarre<br />

mollia,ne dura feras. Congruit in eos,qui dum nimis improbe<br />

ac morosè petunt,quac uolunt, ofFenfis iis, i quibus petunt,accipiunt<br />

ea,qua: nolunt. Aut in eos,qui dum praeter modum captant<br />

uoluptatcm,incidiint m molcftiam.<br />

Duos infequens lepores,neutrum capit.<br />

ó ivo -sfJwKXS JlicúKWf/, iiávr^t} UotJocTioeijSiv^, Id cft : Q^<br />

duos infedaturleporcs,ncua-um capit. Huius prouerbii fenlus<br />

cft:Qui fii^Lil duplex capiat commodum,utroq; fruftratur.<br />

Hic funis nihil attraxit.<br />

Av7h ^ hÁty XffTTiXff'iy, idcft: Fuuis quidcm iftc<br />

pifcium attraxit nihil. Q^o fignificabant operam fruftra fumptam,neque<br />

ex fententia eucniíre,quod quis conabatur.<br />

Inani fpe flagrar.<br />

Kovctcffty \\nífft Id cft: Inanibus fpebusincenditur.In<br />

eum,qui fruftra fibi magna pollicetur.<br />

^vßptis. Fluuius non fernper fert fecures.<br />

* OvK ¿w wSJocfAÓi kfvM f ífNon protinus tibi fpercs i<strong>de</strong>m»<br />

quod aliis feliciter cefsit. Natum ab apologo Aefopico : Cui -<br />

dam can<strong>de</strong>nti fyluam, fccuris c manibus excidit, Mercurius inuoca


FRVSTRATA SPES. 1^7<br />

uocatus reddidit argenteam,&:c.<br />

Spcm predo emerc.<br />

Eft lucrum incertum,& in euenm fitum, certo affeólarcdara<br />

no.Terentius in Adclp.Ego fpem precio non emam.<br />

Semper agrícola in nouum annum diues.<br />

Ait y\t0(yh i/twr« id eft. Agricola femper diues annum<br />

in proximum.Dc iis diftitatum, qui fpe futuri compendii<br />

diuitesfunt,acfibimet expe^atione rerum amplamm blandiuntur.Duduni<br />

à colonis,qui femper proximac actatis uberioreni<br />

prouentum fibipolliccntur,eaq; fpe iam fumptus nonnullos<br />

au<strong>de</strong>nt faccre.<br />

CretenresfaCTum. Zenodot.<br />

Ot KgHikS tUaj ^vaiccp. Id eft, Cretenfes facrum, fcilicet faciunt,aut<br />

iimilc quippiam. Dicemr, ubi quis non fruitur his,<br />

quacparauit.<br />

Nucleum amí(i,reliquít pignori putámina.<br />

Plautus in Captiuis duobus : Verba funt Hcgionis, ubi refciuiíTetíibi<br />

impolitum eíTe, & herú amiífum oro feruo, & femíí<br />

pro domino reten tum. Is enim ex quo fruàus expeòèabatur,<br />

autugerat, eo relié^o, ex quo nihil emolumenti poterat capi.<br />

Allegoria per fe liquet.<br />

Praeuertit ancorar iacfhim Deus.<br />

Ato^ èùTimafi tV^ ciyHVfûtif ^wf. Id eft. Sed anteuertic<br />

ancora: iaélum Deus. Quum res praeter fpem cuenit. Traduôum<br />

à nantis, quibus accidit facpenumcro, ut quii parant fcfc<br />

utancoram iaciant,in pormm appulfuri, repcllanmr á uentisy<br />

& in mediam tempeftatem reuocentur.<br />

In caducum parictem inclinare.<br />

Qiù fenis prxfidio nititur,qui forma fuperbit, qui in caducis im^trator*<br />

fprtunac bonis uitac pracfidia collocat,rc£^c dicetur in caducum<br />

inclinare parictem.<br />

Foedum eft & manfííTe diu,uaí:<br />

cuumißrcdiire.<br />

. Homerus lliados 2.libro.<br />

AtffXpCf;<br />

TCi Ah^cp T


M TVERVNT, NON ÍVNT,<br />

f/om«*. Non omnia cucniunt, quç in animo flatucrfe*<br />

AAA' ¡Í Zìi: ¿íVi/lfiaít voN¡.{oc¡íc IBXVTOC riKiv¡ú,<br />

• luppitcr haud quicquid animo conccpcris^illud<br />

Pcríicit cxtcmplo. Rc6iè utcmur, quotics fignificabimus<br />

non cucnirc protinus,quicauid fpc,uotisq; conccpcrimus.<br />

£jalx Scipíoni arundjnco inniti.<br />

i8. Dc co, quifpcs fiias fígit in his, qui non folùm nonpoflunt<br />

ciTcpra:ficlio,ucrumctiamnoccátdcílituto. Siqui<strong>de</strong>m arundincus<br />

fcipio non modo non fuftinct innitcntcm, ucrùm ctiam<br />

manum penetrar ac uulnerat.<br />

FVERVNT, NON SVNT.<br />

Celltus. hoh'tor ualdè opporr<br />

tunaloquutus.<br />

Vá\7í¿fii npù LmMfh ¿cvM¡ ¿uaTíác lalptâM<br />

Quo qui<strong>de</strong>m admonemur, non eiTe taftidiendam fahitarem<br />

fcienriam propter autoris humilitatem. Cicero: Sappceil ctiam<br />

fiib pallio fordido fapientia.Plautus:<br />

Vt fumma fxpcin£>enia in occulto latent. Effertur &ad<br />

hunc modum,&reáiiisFortaíle.<br />

Ji-iWccKt rôt ns/u ¿r«/ LxraciicciptûiJ<br />

5a?pè ctiam ilulms fuit opportuna locutus.<br />

W. Summaria indicatura.<br />

Vi'ì^mp uviep, Dc rebus uilibus,magno tame cmptis.Qnemadmodum<br />

fît nonnunquam in auftionibus, quum non expenditur<br />

fgillatim uniufcuiufq; rei precium, fed multa fimul con*<br />

gcfta parirer a:iìimancur.<br />

Nam iam illi non fiint,at qui funt,mali.<br />

O/ fi^ iiii \T Aff)fjyOiÁ' oijii ¿¿VK;/. Id eft, Parrim haud<br />

qui<strong>de</strong>m iam funt,at ii qui funt>mali. Dici folitum, ubi quis rcquirit<br />

ca,qux quondam qui<strong>de</strong>m extitcrunt, ucrùm temporum<br />

culpa pcricrunt. Veluti fi quis inter principes, Codros, Gamillos,Fabricios,Epaminondas<br />

hac tcmpeftaterequirat.<br />

Fuere quondam iìrenui Milcfij.<br />

Vci-\eu WT* hfftxif èt\Kt:Aût M/Aw/. Hoc fcnario notabant<br />

cos, qui à priftina fortuna dcfluxiflent, aut ì maionim moribus<br />

dcgcncrailcnt. Breuitcr in omnes quadrabit, qui<strong>de</strong>fierunc<br />

ciTe quod erant,faÛi <strong>de</strong>teriores.<br />

Fuimuî


T V C V S. 199<br />

FuimasTrocs.<br />

HfAsy T^wtf » Eo utcmuFjubi penile quempiam fignificamui.<br />

Vcrgilms: FuimusTrocs,foit Ilium & ingens<br />

Gloria Teueronim.<br />

I'VE VS.<br />

Lecythum habct in malis. K^njioah.<br />

^X^P \NKvhtf nrph Trtif Id eft,Leeythum habere ád<br />

tnalas. Teólum & acnimaticum eft cóuitium in anus,qux rugas<br />

illitls pigmcnrisdlfimulant. Leeythum appellar uafculum<br />

Unguentarium un<strong>de</strong> fueatur fa<strong>de</strong>s.<br />

Schoenicolx.<br />

Feftus Pompcius indieat Sehoenieolas olim appellata feorta<br />

plebeiá ac ùilia,ab unguento uilifsimo quo oblinütur. Plautus<br />

in poenulo:Mifcras,fchccno dclibutasjfchcenicolas fordidas.<br />

Olco nitidius.<br />

Olei nitor a<strong>de</strong>ò ucneratin prouerbium, ut myfticáe quoqüe<br />

litera: iubeànt facie oleo unda difsimulare trifticiam iciurtii,<br />

plautus in Tmculento <strong>de</strong> amica pulchrc compta: Fcruidè ut to<br />

ra floret,ut oleum niti<strong>de</strong> nitet. Oleum nitorem ac lucem addic<br />

xebns omnibus.<br />

GARRVLITAS.<br />

Archy tac CTcpitaculum.<br />

Apx^Tfiit TffXàirayH, In hominem uchertientcl- gafíiiluiti St<br />

bbftrepemm iaciebatuf. Architas crepitaculigcnus aereum eietògitauit,quod<br />

puetls lufitantibus daretut, ne quid interim ex<br />

ualìs domefticis conringerent.<br />

Arabicus tiÉiccrt. Menmticr,<br />

Afiii® àcv>jt7N5,hwt Arabieus rtuncius. In eos òicì folitum,<br />

^ui à femel eoiptis nunquam<strong>de</strong>fiftunt. Adagium hine natum<br />

exiftimant, quòd tibiis cancndi artem non difccbant ingenui<br />

fordidam , fed hanc fola mancipia cxercebant, qua:<br />

pletunqi ex Arabia produccbantur.<br />

, Turtureloquador. ^enoJi^té<br />

r£Vrov(^ AívAÍy-t/j^-.In gárrulos & impendio loqüaCulosho<br />

mines dici folitum.Sumpta metaphora ab auis natura, quae uo<br />

cem ac<strong>de</strong>ns etiam caudam móuere ui<strong>de</strong>tur.<br />

Prolixiuslliadc. /HLPQL<br />

ìiifiùK^in^ot i i-mÍJ®- Id cft, Prolixiora Ilia<strong>de</strong> lon<br />

4 i^uens.


-MO G ARR VLIT AS-<br />

qucns. Eft autcm lUas nobile opus Homeri, quo Troiac capt«<br />

hiftoriam libris xxiiii. cxplicat, quum Vergil.xii. libris complexus<br />

iît^uod cx utroq; opere uifum cft <strong>de</strong>ceipcre.<br />

Cornicari.<br />

Quin & Gracci prouerbio /¿p^V/' dicut, pro co quod cft,Inhiare<br />

pracdae,aut inepte garrire, comicum more. Perfius fatyra<br />

V. Ncfcio quid tecuni graue cornicarismeptè.<br />

Mufarum aucs.<br />

Myw c^vtùx;. Mufarum aues, non abfque prouerbii fpecic<br />

Tbcocrimsin Thalyfiaappcllarpoctas, quôd lufciniarum in<br />

moré afsiduc canâtfua pocmata. Sclioliaftes admonet omncf<br />

aues canoras,mufarum aues appellari. Sentit autem fibi difpliccre<br />

poëtas,qui cuculorum more au<strong>de</strong>nt Homero occinere.<br />

Tam multa,quàm fapicns.<br />

Ariftbteles libro Rhetoricorum tertio, admoncns he orator<br />

crcbris enthymematibus utamr, fed tátum nitermifccat, fubiidt<br />

hoc carmen Homen,ni fallor,ceu uulgô iadatum.<br />

SI Wa' ïTfù rôffût iiTTìSjCff "ay TtriTTw/uiv^ ¿eviif. Id eft.<br />

Quando qui<strong>de</strong>m nobis tam multa locutus amice es,<br />

Quàm multa pru<strong>de</strong>ns uir diceret atq; perims.<br />

Conueniet in hommem multa loquentem potiiis, quàm oppormna.<br />

Daulia cornix.<br />

C^xVKioty yojwvlw. I<strong>de</strong>ft,Dauliam comicem.Lufciniam uocant<br />

poctaD,fiue quôd Teteus in Dauli<strong>de</strong> Phocidis cum ca uixc<br />

rit,fiuc quôd illic Philomela mutata fit in auem. Dictum cft in<br />

gárrulos aut canoros.<br />

^^rißofh, Hírundinum mufca.<br />

X^Mvwy fx¡fafiac, Conuenit Íioc in imperitos Sc tamen gárrulos.<br />

Hirundincs enim inepto garritu plustacdü auditonbuí<br />

adferunt,quàm uoluptatis.<br />

Lufdnix nugís infi<strong>de</strong>ntes.<br />

AKJIÍVVS Conuenit hoc ad eniditos,qui<br />

tarne immodicèfuo ftudio dcledcntur, quod genus funt Poctac<br />

potiisjmum.Plinius lib, x,cap.xxix.dc Lufcinia. ,,<br />

Mcnctndcr. Dodonaeumars,<br />

A Mi/lMvcäüy x^-Ki^^oy, Id cft, Dodona:um cymbalum aut tmtinabulum.<br />

In hominem dici confucuit improbas atq; importa<br />

nae loquacitatis.<br />

Caute


G A R R V L I T A lot<br />

Caute loquadon<br />

A^AtTif©-. Prouerbialis hyperbole. In hominem<br />

immodicèacpemioleftègarrulum. Sumpta metaphora á canribus,<br />

qua: quoniam afsiduis fluótibus tunduntur, multò relonant<br />

fragore.<br />

^ Littore loquador.<br />

In rabulam & obftrepemm dicebatur.<br />

Nam foí^U GraccisUttus appcllabatur, pracfertim fcopulis ac<br />

rupibus afperum,quod afsiduis tundimr flu^ibus non une fragore.<br />

Vn<strong>de</strong> & Gracca uox duda ui<strong>de</strong>tur.<br />

Cicada uocalior.<br />

tWjiyy©' I<strong>de</strong>ft, Cicada uocalior. Dicebatur<br />

in hominem impédiògamihmi,aut admodum muficum, propterea<br />

quòd hoc infermi rore duntaxat uiuens, cantu potil'sinium<br />

<strong>de</strong>lc6tetur.<br />

Non eft eiufdcm 8c multa & opporr<br />

tuna dicere.<br />

Xwf/f TC 7* Áwfíff no\'Kcc ng/ù Tet Kolpf^ec. I<strong>de</strong>ft: Seiunfta<br />

funt hacc,multa Se apra dicere. Admonet uitandá multiloquen-<br />

• tiam, quòd fere labi neccife fit, quifquis multùm loqui conclur.<br />

Extat & in Hebracorum prouerbiis, in multiloquiis non Frowfr.xo.<br />

abciTe peccatum.<br />

Homo fempcr contradicens.<br />

Galcnus refert hanc lententiam ut uulgò celebratami<br />

wty ècwi^otvTo'KoywT^op ccvd^wwìs, I<strong>de</strong>ft,<br />

Nihil eft pert'macius ad contradicendum,quàm homo.<br />

Conuenit in eos,qui nunquam fatentur fc nidos.<br />

. Os infrenc.<br />

Axixivop rofJM, Os infrenc uocat os pctulans & malcdicum.<br />

Sumpta metaphora ab equis nullo freno cocrcitis.Competit in<br />

íuulros coneionatores,non Euangclicos, fed fycophanticos ac<br />

>ncros adulatorcs.<br />

Tanquam fuber. pindanu.<br />

ílí fiWos, De üs,qui non norunt difshnularc.Traftum à na-<br />

^ra ligni,quod non folùm ipfum non mergitur, uerdm ctiam<br />

' »Uigatum alits ne fidant fuftinct. Vn<strong>de</strong> retibus aíTuitur.<br />

Tclcnidaecho.<br />

ítxw. Rcóicdicitiu- oratio fatui. Sic cnim uocant<br />

^cpuum uafcuiorum iaanium.<br />

n 5 Balnea.


xot GARRVLITAS.<br />

Dto^mtM. Balncator.<br />

Smebalncicaupò. Idnomínisuulgato c5mfiorcIí-'<br />

ccbatiirin hominem ahenafum rerum plus fatis curiofum,propterea<br />

quòd huiufmodi ^enu$ hominum,quoniam in ocio uiuit,neq;<br />

fuis ncgociis <strong>de</strong>itinetur,aliena curare cófucuit.Cuiuimodi<br />

funt Se ton fores.<br />

Battologia. Laconifmusf.<br />

Battologia Grapcis multiloquium uocatur, á Batto quòpiart»<br />

inepto poèta,qui hymnos quofda confcripfit prolixos, in quibus<br />

ca<strong>de</strong>m crcbriils iteraban mr.Hinc uox etiam còfida ficvrj^<br />

Tioyeijj, E diuerfo TioeKuviffftcs^ id eft, Laconifmus, in brcuilo-'<br />

quenti® (ignifìcationcm abiit.<br />

Mofchus cancns Boeoticum.<br />

Mèffx^s cth)ii /SWrtf/^;//. Q^drabit in multiloquos, fed ta'<br />

men iueptc loquaces.<br />

Si coruus pofsíttarítus pafci.<br />

Horatius:Sed tacitas pafci fi poíTct coruus,haberet<br />

Plus dapis,& rixx multò minus,inuidixq;.<br />

Quadrabit in eos, qui lì quid bonac rei naòti funt, continuo<br />

iaftant,oftcntantq;,atq; ad eum modum eftìciunt, ut alii rum<br />

obfiftant, quo minus eiufmodi commoda nancifcantur, tun»<br />

qua: nadi funt interuercant.<br />

C^ccvo, Quicquid in linguam ucnctit.<br />

PUto. Qiiicquid in buccam ucncrit.<br />

Qi^oties libere quofpiani ac tuto loqui figniítcamus,incircií'<br />

fpedè,&quicquid forte formna in animam inci<strong>de</strong>rir.<br />

PlHtKrchuá. Citta uinum tcmulentia.<br />

Aùiv@' /LVICH. Id eft,Ebric'tas abfq; uino.Vulgo panaria cbrir<br />

tatem appellant arroganriam,licenriam4; morum,qu« fccundis<br />

rebus comes ciTe confueuit. Horatius infolentiam ebrietà'<br />

tem uocat:Fortunaq; dulci ebria.<br />

Meliacum rcmigium.<br />

rò /itat(XH0p n-KÌcp, Infutilem,&rimarum, ut aitTcrentiu^»<br />

plenum,hac arq; illac pcrflucntcm,di£titatum uidctur.<br />

Interfcdamufica.<br />

^.tiKkHjrfS' k (AissiMH, Id cft: Interrupta mufica. Veteres in co'<br />

uiuiis emditis confabulationibus uti confueuemnt. Pòftcan^<br />

tores,hiftrioncs,faltatores induci cocptx. Vn<strong>de</strong> quidam moleftèferentes<br />

interrumpifermonesfuos, dicebant, Intcrfcdaclt<br />

. mufica.


GRATI TTTD o.<br />

mufica. Q^ uox in prouerI)ium tradufta cíl:, quorics aliquis<br />

intcrucnicns,rernionem iníHmmm interpcilarct.<br />

Lingua quo uadísC ^ SHÍ¿Í4.<br />

rTitíorúc TÇoi TTÛfWH ; srrW ^i^oóffìfffùc , ^ 7ÍCt\liJ<br />

Lingua qua uadls ? Ercftum ciuitatcm,candcm dcnuo lubucrfura.Docctlinguam<br />

plurimum urilitatis adfcrrc mortalibus, Sc<br />

can<strong>de</strong>m rurfum piurimam adfcrrc pcmicicm.<br />

Dicitur cui cft osintcmpcrans atq;improbum, anncxumfu^<br />

pmùs citato, Os infrcnc.<br />

CancTcIlcníscantílcnam. Zmodou<br />

hiÂs, tk TtAAjift/(^.ld cft: Cane cátionesTellenis.Quya dici<br />

putant <strong>de</strong> dicacibus mordacibusq;, quidá dc inepte loquaculis.<br />

Ad uinum difcrtû<br />

Ciccro in orationepro M.CicIio , ad uinum diferios appellar,qui<br />

ad ferias cauíTasagcdas incpti, inter pocula multa garriunt,ubi<br />

nihil opus.<br />

Lcuifsima res oratio. s^^mfutä.<br />

• Kafir »TCP TT^xy¿Hit Tióy®. I<strong>de</strong>ftrLeuifsimaresoratio.Apud<br />

Homerum pafsim obuium eft illud: HWIOE TR/i^COPRAC TTIOCHVAM^<br />

Verba uolucria dixit. Verba alata cognominar, quôd facile<br />

cuolcnt,atq; reuolare nefcianr.ProindcHoratius;<br />

Et femel cmiiTum uolat irrcuocabile uerbum.<br />

Fardrc centones.<br />

Plaums'.Vin tu, inquit, alium quaeras, cui centonesfarcias?<br />

îd eft,quem tu gloriofis médaciis & confarcinatis fabulamenlis<br />

expleas? Soient enim homines gloriofi mendacium aliud<br />

alio conneâ:ere, nullum faci entes neq; finem neq, modum.<br />

Centones autcm dicuntur ueftes c uariis panniculis, ac dmerfis<br />

^tiam interdum coloribus confarcinata:.<br />

Sine capite fabula.<br />

fiv^®, Id cft, Sine capite fermo. Dicitur imperic6ius<br />

ac mutilu?. Apud Crctenfcs fl'ftum quoddam nouis &<br />

abfurdisceremoniisagcbatur,oftenfo hominis fimulachro fine<br />

çapitc.Hunc aiebant Homcrioni partem fuiiTe, quiconftupra-<br />

^ per uim nympha,fine capite fucrit rcpcrtus.<br />

G R A T I T V-D O.<br />

Qui egent lucerna infundunt oleum.<br />

Plutarchus in uita Pcriclis refert Anaxagoram Perieli in adminift


X04 G R A T I T V D Ominiftranda<br />

repub. magno adiumcnto fufíTc, ucràm ubi iani<br />

grauarcc fencdos 8c à Pen<strong>de</strong> publicis intento negociis ncglígeretur,<strong>de</strong>creuerat<br />

inedia finire uitam. Id ubi refciuir Periclc5,<br />

adcurritadxdcs philofophi precibusq; & lachrymis conatu5<br />

cft illii ab inftituto rcuocare,idqi fiia ipfius caiüFa magis,quam<br />

Anaxagorx.at illc iam agens animam dixit, w Dif/nTi^i ^ ii<br />

Ávxvif Xi^ioti) iX/'VTis y ÍTuaop \wixin(n//. Id eft: O Pericles,<br />

& quibus lucerna eft opus infundunt oleumiexprobrans illinegledum<br />

amici un<strong>de</strong> non uulgarem capiebat utilitatem, quum<br />

qui egent lucerna,ob ufum qualemcunq; curant illam, abftcrgentes<br />

atq; infiin<strong>de</strong>ntes oleum.<br />

Lingua feorfum indditun<br />

Ariftophanes in Pace: H fKwiJot xwflc rí^t/iTOí, Id eft:<br />

Lingua ipfa feorfum inciditur.Interpres admonet allufum<br />

circadproucrbialc didum: /f yTiurJai tu K//fVK/. I<strong>de</strong>ft : Lingua<br />

praeconi. Q^ re<strong>de</strong> ui<strong>de</strong>bimur ufuri cùm pra:mii nonibil<br />

dcbcri fignificabimus, qui in conficiendo negocio pro fua uirili<br />

in partem adiumcnto fuit,aut wayyiXio/t/ dandfi lasta nuncianti.Sic<br />

enim Homems merccdulam,quae dari confueuit,lac-<br />

Cum adfercn tibus nuncium.<br />

hvTnfCKoCfyeip,<br />

Apud Grxcos eft,mutuam officii uiccm rcpcndcrc, maxim^<br />

nutricandi, fouendiq; cos, à quibus aliquando fueris enurrituS<br />

aut inftitutus. Vt fi liberi parentes xtate feílbs uicifsim alant,<br />

foucantq;,aut fi difcipulus prxccptorem inuicem emdiat. A ciconix<br />

natura fumpta, qux Grxcè pelargus dicitur. Ea inter<br />

aucs unapietatis fymbolum obtinet.<br />

Pro bonis glomú<br />

hVT xyccQwi/ ccyctßJ'd* Dici confucuit, ubi quis bcneficiuin<br />

Guodin alium contuliifct cumularé cu fccnore rcciperct. A^'<br />

thidcs enim Grxcis glomi dicuntur, nerum allufionis <strong>de</strong>cus in<br />

uoce Grxca eft, quod in fermone Latino rcddi non potcìt.<br />

Meminit Suidas.<br />

Vìogenia. Sylofontis dilamys.<br />

H (TVT^CÌTCÌÌVT©' I^ici folitum in hos, qui fe culm,u^<br />

ftituq; iaditant ac ucnditant. Vi<strong>de</strong>tur haud abfurdc dici polle<br />

8c m eos,quibus munus exiguum in tepore, magno cum toenore<br />

rcdiit.Hiftorix,qux proucrbii <strong>de</strong><strong>de</strong>rit occalioncm,meminit<br />

Herodotus in Thalia,& Strabo Geographix libro * " ' ^<br />

H A EI^


xf^S<br />

H AERE D I P E T AE.<br />

Si uultur cs>cxpccfla cadaucr. Seneca.<br />

Captatores tcftamcntom ôc haeredipctie, uulgata mctapho-<br />

», uulturcs appcllajitur, quòd fenibus orbis, ceu cadaucribus<br />

iabicnt.Nani huic am proprium>cadaueribus tantum uiuere.<br />

Ei<strong>de</strong>m inhiantcs tcftamcnto. Homerm.<br />

Diâum hoc dcGraecis ac Troianis, pro Pan-ocli cadaucrc<br />

dunicantibusjtorquetur ad haEredipetas,cundcmfenem, ueluti<br />

i<strong>de</strong>m cadaucr certatim captantes.<br />

Sic illi ciiguo difcriminc utriq; cadaucr<br />

Hinc atq; in<strong>de</strong> trahunt.<br />

HONOS INDIGNO HABITVS.<br />

Bos in quadra argentea. Suidas.<br />

B5f W) 7rtvocii@r ¿f>i/f5.In eos,quiperfonamfuíHnct,of^ldum<br />

aliquod egrcgium pollicentem, ncc ulli tamen funt ufui,<br />

nifi ad uolupratem aut faftum.<br />

Fato Metelli.<br />

Afconius Pedianus in oratione pro Milonc rcfett Neuii.<br />

poeta! Senarium iadatum in familiam Metellorum,quòd conüiles<strong>de</strong>fignarentur<br />

arbitrio fortuna; ( qu3c campi domina dicitur<br />

) uenus quàm fuis meritis; Fato Mctelli Komx tìunt<br />

Confules. Diiäum facete & contumeliose in Metellos : torqucri<br />

potcrit in eos, qui praeter meritum fuum ad opes ac digtiitatesprouehuntur.<br />

Malus choraulesobonus fymphoniacus.<br />

D.Auguftinusin epiftola ad Aurelianum commemorar uulgo<br />

illud iaftatum:Malus choraulcs,bonus fymphoniacus : ubi<br />

Syis in fuo genere contemptus in praeftantiore,' habetur in precio:ucluti<br />

fi quis poeta ineptus profiteatur medicinam, ôc inter<br />

P tardaros medicos habeatur,&c.<br />

Strumam dibapho tegcre. THHÍHS.<br />

Stmmamdibapho tegcre dixit M. Tullius ad Attic, pro co<br />

^od eft,Infamia aliqua dignitate obliterare. Vatinii, inqtiit,<br />

^mam faccrdotii dibapho tegcre. Dibaphon appellat purpu<br />

^atii bis tindam. Struma eft tumor corporis, ueluti gibbus. Ea<br />

^cformitas interdum purpura difsimulatur.<br />

Afinus in peUcleonis. EufiUiés.<br />

^ibit nobis qui<strong>de</strong>m Ptilofophiis, cxtcrum afinus Iconis<br />

tcdus


20^ H O S P I T A L I T A S.<br />

tc£hi5 pelle. Lucian . Tantum temporis non animaducrtî eum<br />

fub leon'is exuuio,ridiculam quandam ilmiam teäara habere.<br />

HOSPITALITAS, ET CONTRA»<br />

Haud unquam arcetoítíum.<br />

ovAï ¡TÛT iffx^ H dv^ac, Interpres Ariftophanis parœmiam<br />

admonet elle <strong>de</strong> iiç,qui impendio funt hofpitales, quorum ÏO"<br />

res femper patent,neminem excludunt.<br />

Siiii^ts. Scn)pcr aliquis in Cydonis domo.<br />

A ft T/f t//Ki/Vwi/t;;. Cydon Cormthius quifpiam erat,adcd<br />

iniignis hofpitalitare,ut ctiam prouerbio locum feccrit.<br />

Cicero, Scin<strong>de</strong>re pcnulam.<br />

Pro co,quod eftjmpcniìus retiñere hofpitem,atque inuitarc<br />

prolixius,uuod qui faciunt,manuin pcnulam inieda, quaiî ui<br />

conantur rcmorari.Id adagium ex antiquitate fluxit.<br />

DiogeniatMs. Fores habet tntas.ut paftorum cafx.<br />

dv^ûcp t^« Ti^nAfAZviw, Jírárt^ tçoi^wcu. Id cft:Oftiíí<br />

habet tritum,ut funt cafa; paftorum.Ironia prouerbialis m hommes<br />

inhofpitales,aditudifticiles, fibi uiucntes femper occlu'<br />

fisforibas, quod paftoresprocul abhominimi commertiofc<br />

motoS)UÍx unquam quifquam interuifat.<br />

IGNAVIA ET INSCITIA.<br />

^ïiïlobh, „ Necj compluitur,neqj fole adurítur.<br />

ot/^ v^-t] úi/Tí âa/JTÎ?. Ncq; compluimr,ncque fole aduritur»<br />

De eo dici folitum,qui procul ab omni incommoditate femcr<br />

tus,uitam ageret,In hominem <strong>de</strong>hcatiun, & ad labores ferciidos<br />

inhabilem quadrabit.<br />

Sueton, Ncque natare^neque literas.<br />

AJj/n i/tì/Uy^Ti }'/>ív>tuA;T«.Subaudicndum,nouit.Incos, q^^<br />

fiipra modum indo¿h funt, nihilq; prorfus bonarum artium in<br />

pucritia didiccmnt.Nam ha:c duo ftatim diiccbant pucri A the<br />

nis,atq; adcò Romac quoq,.<br />

Ne tria qui<strong>de</strong>m Steiïchori nofti.<br />

oi/Tí TX Tfi'x XTiiJi\cp¡f ytv(¿jn(ií, Dc uchcmcntcrindoäö<br />

& jjìiperico dici folitum. Adagium fumptum hinc exiftimant,<br />

quòdploraq; Stefichori pocmata Epodica funr,qua: tribus có-<br />

Itaiii, HSC4 ÌTT^JM, Sttophc elt,prima Icricsuí^<br />

r'i-. inetroruiTì gencribus incc<strong>de</strong>ns.Antiftrophus eft,itcratus per<br />

cadcm icnuc genera rccurfus. Epodus cft, dmcrfi caiminis accenno.


I G N A V I A . xoy<br />

ccntío. His 8c alü tragici poctac nonnunquam utuntur potifsimum<br />

in choris,<br />

Inclegantíor Líbcthrrjs. Zcaodçu<br />

AfiVffCTifûs Id cft, Indoò^ior Libcthriis. In hominem<br />

admodum idiotam, & ab omni mufarum comcrtio prorfus<br />

alienum. A gentis huius agrcftiimperitia fumptum eft prouerbium.<br />

, Barbarus cx triuio.<br />

I^ocpioifos ht rptôM, In hominem dicebatur extrema! humilitatis.ac<br />

prorfum nullius precii, perin<strong>de</strong> quaíí dicas, extremum<br />

atque uilem feruulum alicun<strong>de</strong> è triuiis emptum , non dono<br />

datum,aut domi natum. Lucianus: Qualispenc barbarus quifpiam<br />

è triuio.<br />

ÁitVTÍ WtVfip.<br />

Âuv^i urtv^í/ dicuntur,quihauí^imaui<strong>de</strong>que bibunt,nec inter<br />

bibendum fpiritum reciprocant, fed potum in aluiun non<br />

fccus atque in dolium infundunt. Sonat aurcm xfxv^h qnaii dicas<br />

citra lutâum. Traduci poterit ad cos, qui fermonem nullo<br />

dcledèu,nimis auidè accipiunt.Aut qui immodica legione obruuut<br />

ingcnium, quum magis expédiât fubin<strong>de</strong> co^itationeni<br />

admifccre leóHoni.Similis potatio Graecis dicitur à^tf,quôd<br />

ißtcr bibendum labia non claudantur.<br />

Ncc fibi.ncc airjs utilis. ^<br />

Qui prorfus inutiles funt,&: fruges confumere nati, fchcmatc<br />

prouerbiali,nec (ibi,ncc aliis utiles dicuntur.<br />

Claudi more tenere pilam. i<strong>de</strong>m.<br />

Prouerbium congmit in eos, qui quicquid á prxceptoribus<br />

acccperint,fiue id doftum fit,lìuc indoâum,nullo <strong>de</strong>ledu,nulloque<br />

iudicio tenere folent,ac ièqui.Sumpta metaphora àclau<br />

do diffi<strong>de</strong>nte fuis pedibus.<br />

EquifeneJla. pÌHtmhns.<br />

lìT^if yn^ccs, Prouerbium in eos dici folitum , qui prxclaris<br />

rebus geftis in iuuenta, pofteaquam confenucrint, ad Ibrdidas<br />

curas lernet abiiciunr, allegoria fumpta à generolìsequis, qui<br />

fcnio fa6^i fegncs, in piftrnium, aut carrum, aut aluid id gcnus<br />

opu«; <strong>de</strong>truduntur, olim inprctio habiti, dum uinbus integris<br />

eilent.<br />

Anus,uelut equus profundam habebis folTam.<br />

cÜs 7ti iíTTf^ Tcy Tiifjy Í¿íí, Id eft;Anus,<br />

uclut


ZOS I G N A V I A.<br />

uclut cquas, alte hiantem habebis ac nigrum ipccum fepulta»<br />

De iis,qui pcnims abiiciuntur,tanquam prorfus inutiles.<br />

Plato, Ab aflno <strong>de</strong>lapfus.<br />

AtÌ* ûva La67ûC7ç\ffwp, In eos dicitur, qui inconfultè quippiam<br />

agunt,& impcritçiautin eos, qui à pncfentibus cómodis, quibus<br />

ob infcitiam utinerciunt,excidunt.Vtitiu:hoc adagio Plato<br />

lib.<strong>de</strong> legib.i 11.<br />

Af^zffci.<br />

Iiiclegátes & indodos Grxci uocat amufos,hoc cft, à mufís<br />

alíenos. Antiquitils enim nihil eruditúhabebatur fine muíica.<br />

Zcnodot. Libcrae caprac ab aratro.<br />

tMvSi^íU aeìyis àfOTfwff, Id eft, Immuncs caprac ab aratris.<br />

Diftum olim ab iis, qui Ic ab onere quopiam, aut moleftia libcratos<br />

glori.irentur.<br />

Suidiis. NcAcfopum qui<strong>de</strong>m triuiítí.<br />

Ov'j 701J Aisi^Tiop Dc uchcmentct ftiipidis & imperitis.Nam<br />

antiquitus Aefopi fabellas etiam uulgus idiotarum<br />

tenebat.Has igitur,qui non legiíTct,nihil fcirc ui<strong>de</strong>batur.<br />

p liniHs, Nullam hodie lincam duxi.<br />

Tìiti^oif if A (jlIocìì y^x/Lifiàv Nyccroff, Id cft: Hodic nullam lineam<br />

duxi.Ab Apelle pi(àore natum adagium. In cos quadrat,<br />

quibus ceiTatum ab exercitio ftudii artisque fuae. Id refertur à<br />

Plinio lib.xxxv.cap.x.&c.<br />

Horatlui. Neglccfh's urenda filix innafdtur agris.<br />

Horatiuslatyra ii i.miraadmonuitallegoria,anunumholeftisexcolendum<br />

difciplinis,alioqui futurum,ut inutili íylua<br />

lütiorum occupetur.Filix enim hcrba inuifa agriçpl'is.<br />

ZenodotHs. Amcles angulus.<br />

A^ttAtf ywviae. Diccbatur is, qui fupinus & ofcitabundus <strong>de</strong>ii<strong>de</strong>ret<br />

nihil bonarum rcrum tentans. Aiunt in Libya locuin,<br />

cflc,qui fecums angulus Grxce di6his cft, ob id fortafsis quôd<br />

ncgledus & incultus iaceret.<br />

Ignauis femper ferix funt.<br />

Qiii uacant ocio, ferian dicuntur,& ocioíí fcriati,& ociu*'^<br />

feria:, qua: metaphora: tanquam in prouerbium recepta: funt.<br />

Theocritus in Bucolicis: A ¿wv'I<strong>de</strong>ft: Semper<br />

feria: inertibus.<br />

Mulierispo<strong>de</strong>x.<br />

rui^(UHcs Tsvyii. In ignauum ac dcfidiofum diccbatur. Ignauuni


I G N O R A T I O . x^f<br />

Hum animal mulicr, quo minus habet mentis, hoc hihoncihs<br />

uoluptatibus eft addidius. Amat ocium,& fucorum in morcm,qüemadmodum<br />

ait Heliodus, uirorum laboribus quxfita,<br />

übi infumit.<br />

Qui domi compluitur.<br />

Top UKCÚÍP ^iv^òy^op if A ©wV I<strong>de</strong>ft:Qm domi<br />

compluitur, huius nc Deum qni<strong>de</strong>m miferct. Vulgò Grxcis iadatum.<br />

Scnius eft : cum modis omnibus fuo malo ui<strong>de</strong>ri dignum<br />

, qui fit ufque adcò ignauus, ut ncc domi fux pofiiit à<br />

pluuia turns éiTe.<br />

Ncuiditquidcmolcum. ^ Theocrku^.<br />

3nt<br />

riti.<br />

cerit quicquam il<br />

Koct wÒkoc THì@r \-Kcuoi) cíf&oiT^imfftí.' C7r(¿7Vií\ I<strong>de</strong>ft;<br />

Et quando ille oculis,oleum confpexcrat unquam?<br />

Vngcbantur cnim Athlctx, quo mcmbris cuadcrcnt durioribus,un<strong>de</strong><br />

per oleum fignificat certamen.<br />

I G N O R A T I O .<br />

Nullius coloris.<br />

Alibi commcmorauimus <strong>de</strong> modis omnibus ignoto folcre<br />

dici,álbus an ater fis nefcio.Huic fimillimum cft quod ait Harpax<br />

apud Plautum, Quem Pfeudolum, quas tu prxdicas mihi<br />

fallacias, C^ncm ego hominem nullius coloris noni. Vchementius<br />

cft quàm fi dixiiTet, albus an ater : Et paulò pòft pro eo,<br />

quod dici folet,non noni hominem: Ncque iftum,inquit,Pfcu<br />

aolum mortalis,noui,ncque fcio.Rurfus m cadcm ; Qm fuum<br />

rcpctunt,alicnum rcdduntnato nemini.<br />

Iuxta cum ignarifsimis.<br />

Non fine proucrbii fpecic Simo fenex apud Plautum in Pfcu<br />

dolo rogatus à Ballionc : Iam ncfcis qux fit hxc res, refpon<strong>de</strong>t,iuxta<br />

cum ignarifsimis. Senticns fc nihil omnino fcire, nihiloque<br />

pliK auàtn hi qui maximè funt ignari. Confimilis forgia<br />

fcrmonisfre


ixo I G N O R A T I O.<br />

In alio mundo.<br />

dg V ÄAAW Uff^LUfi. Id eil: : Tanquam in alio mundo. De<br />

^ui longè lateque difsi<strong>de</strong>nt à moribus aliorum, aut quibus omnia<br />

noua uidcnmr, aut qui longè difsiti funt ì patria. Solee<br />

autem hoc ufu uenirc pierifque mortalibus : ut fi quando noni<br />

hofpites in regionem longulò ì fuo nido difsitam penienerint^<br />

nihil non horreant, non ftupeant, non admhrentur, perin<strong>de</strong><br />

quafi in alium dclati orbcm.<br />

j^fdrtUììf. In alieno foro litigare.<br />

Pro co quod eil,In re noua,cuiq; nondum aHueueris uerfari.<br />

Habent cnim diuerl'a fora diuerfas lirium formulas,iiariasq; tr»<br />

öandarum cauílarum rationes,quarum,qui rudis fit, is táquam<br />

hoípes in peregrina regione multa <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ret necciTc eft.<br />

In tua ipfius barena.<br />

Id eft : In tua ipfius arte. Sumptum i gladiatoribus, folitis in<br />

barena digladiari. Neque uero parui retcrebat horum,nota an<br />

ignota dimicarent barena.<br />

Albus an ater Gs,nefdo.<br />

Solet dici <strong>de</strong> homine uchementer ignoto. Horatius in extrema<br />

cpiftola : Vulm muubilis albus & ater, pro eo, quod eft,<br />

bonus & malus.<br />

Tullius, natosé<br />

Simillima huic figura eft, natum non noni, pro co quod eft,'<br />

prorfus ac niodis omnibus ignoto. Plautus in Eucüonc : Nort<br />

magis me refpicias,quam fi nams nunquam fiem.<br />

i<strong>de</strong>m. Ne pidum qui<strong>de</strong>m uidit.<br />

De uehementcr ignoto dicimus. Multas cnim urbes 8c rei<br />

atque etiam homines nunquam nobis confpedos, ex piftura<br />

utcunque nouimus.<br />

Jriomerus» g^Amn^us Nomine . » . tantum . notua. • •<br />

Dc hommc nobis miruni m modum ignoto.<br />

Lf uiuens.<br />

Aa&i ßiuiracf. Id eft : Falle uiuens. Admonet adagium in hu^<br />

mili fortuna uitam eíTc feliciorem iis,qui obfcure uiuunt,a publicis<br />

negotiis ita femori, ut cùm uita dcccfsiíTcnt, nemo illos<br />

uixiílc fentirct.<br />

Arrepta can<strong>de</strong>la,can<strong>de</strong>labrum quaerere.<br />

Dicimus quum res improuidè geritur. Oportuit enim candclabrunì<br />

eiTe paratum,antequam can<strong>de</strong>lam auingeres. ^ ^^ ^


xn<br />

I M P O S S I B I L I A ^<br />

Prius oucm lupus ducat uxorem.<br />

Anftoph. Dftp Lïp ¿V vf4fcùûl. Id cft : Antè lupus iîbi<br />

iungct oucm. Dc his inter quos infanabilc diisidium cft.<br />

Confimili figura dixit Horatius;<br />

Scd prius Apulis lunecntur caprese lupis.<br />

Prius duo ccnini amidtiain ineant.<br />

PfV 3 iX*^^' f A/Ä// thêûnp y c M^f Tffi'KÍytt, I ^<br />

Xi^ffs. Prills duo cchmi inierint amicitiam, alter c mari, alter<br />

è terra. Dc iis, qui moribus ac ihidiis fimt inter fe difcrcpantiorcs,<br />

quàm ut fpcs fit aliquando inter cos neccfsimdinem<br />

coimram. Venuftiùs cric ad rem <strong>de</strong>flexum: Malè conuenit<br />

Theologonim fpinis cum bonis literis : Citids echino marino<br />

cum terreftri conueniret. Nam eft echinus marinus, dc quo<br />

multa Plinius & Ariftoteles. Et eft terreftris, quem alio nomine<br />

uocant erinaceum, illud commune, quôd utcrque fp'mofus<br />

cft, KeferturiSuida.<br />

Prius locuftabouem pariet.<br />

M. Varrò <strong>de</strong> lingua Latina lib. in. rcfcrt cx Ennio uerfiun<br />

hunc: Atque prius pariet locufta lucam.Nam lucas antiqui<br />

boucs appellabantjob magnimdinem.<br />

Marc prius uitcm tulcrit. DUgmlanSs.<br />

TJ -a-^ûTi^p cUi Id cft : Mare prius uitcm<br />

ferret. De iis, qux nullo paáo fieri pofsint. Nam falfitudo<br />

u'lribus inimicifsima.<br />

Prius tcftudo leporem prxtcrucrtcrit. ^^^^<br />

P107^tt xwûyn wotfixílociii-^ JíeMvTíoi*, Id cft: Piii\s tcftudo<br />

lcporcm curfu practcricrit. De re neutiquam uerifimili. Tcftudine<br />

nihil tardius,lepus autcm ccleritate prarcelht.<br />

Surfum ucrfus facrorum fluminum Enrìpidct.<br />

fcrunturfontcs.<br />

Prouerbialis allegoria,qua quippiam prxpoftcrc fieri fignificamus,leeirimasque<br />

remm uices inuerti, quod genus fit,fi puer<br />

fencm admoneat,difcipulus prarceptorcm docere conctur.<br />

Pontes ipfi fitlunt.<br />

Ironia prouerbialis in eos,qui pctunt ab aliis, quod ipfis affatim<br />

abun<strong>de</strong>t domi.<br />

Citiusinnauicadctisàlignocxd<strong>de</strong>rit. , Ludantu.<br />

OST'/CP 7IS FITII WTIOLCSI WWIFM Í/LIFIEIM¡'¡OI Id eft : Cio<br />

t tius


Ï M P O S S I B Î L I A .<br />

tim aUcüi in nauigio ca<strong>de</strong>nti lignum <strong>de</strong>fuerit. Hyperbole prouerbialis,qua<br />

tantam ubique copiam fignificamus, ut quocunijue<br />

te uertas, occurrat quod quxris. Etenim quum nauis ipfa<br />

undique fit lignea,non poteñ non in lignum inci<strong>de</strong>re,quifquis<br />

inca cadit.<br />

Aquilam tcfludo uindt.<br />

Accipi poteil per ironiam, aut fimpliciter, ubi quispoten-<br />

]tiorem arte uinçit, Sc àt1o!J Tffotíi.ci fiii^f Uvêoif^-^H y¿\ct<br />

Mçl ciciu$ fociet fcvabcus,«: ante culcx lac.<br />

Swat-


I M p o s s I B I L I A. tfS<br />

Statuam faudbus colas.<br />

KvJlficU^cc Id eft, Statuam colas gutture.Dcre<br />

lhaiorcm in raodum abfurda, quaeq; fieri nullo paâo pofsit.<br />

Velut fi quis hominem prícpotctem & inuiftum < fhiftra conctur<br />

opprimere.Ncc enim liquefirit ftatua.<br />

Nunquam cffi<strong>de</strong>s.utrcflèingre^ iyftlficph<br />

diantur cancri.<br />

Quòd 4 natura fitinfitum, nullo corriges ncgòcio. Na carttris<br />

gcnuinum,oblique ingredi.<br />

Sambucamdtius«<br />

Adagii fpcciem prae fe gerit Perfianu illud carmen: Sambucí<br />

citius caloni aptaucris alto.Cuius ufusinci<strong>de</strong>t,fi quàdo fignificabimus<br />

ali quem á difciplina pcrcipienda, fiue muñere gerendo<br />

nimis alienum elle« Siqui<strong>de</strong>m Sambuca organum eft muficorum,<br />

quod haud quaquam congruat caloni. Calones autem<br />

uocantur milicum miniftri, qui uallos ac ligna geftabät. Porrò<br />

cùm milites fint imperiti mufices,multò magis calones.<br />

Lenuculam ángulo tenes.<br />

^(XKÌ ytovlacs ¿/>


ZT4 I L L E C E B R A M A t I »<br />

plmns. Lupoagnumeríperepoíhilat«<br />

vbi quis fpuftra conatur prxdam. rccipcrc, cui fcmcl manus<br />

iniccicrapax aliquis.<br />

Ludnixdccftcantio.<br />

Pcrindc quail dicas.Mulicridcfuntucrba,poctaeucrfus, oratori<br />

color,fophiftx cauillu.Flaums in BacchidibusiEgo quoq;<br />

pol mctuo nc luciniolx dcfucrit canno.<br />

Quid G cotlum ruatc'<br />

ri Á hpccm Ironia in cos,qui tutifsimis etiam in rebus,ridicule<br />

timent. Terentius in Heautontimorumeno: Quid<br />

iinunc ccelum mat?<br />

rlHUYchus. Bos porrccfio ultra Taygctum capite.<br />

tacvp®' vmpnij^ocs rc tcevyijcpaire ri^<br />

Taurus porremo ultraTaygetum capite,bibit cx Eurota.De rc<br />

uehementcr abfurda.<br />

ILLECEBRA UkhU<br />

Lotum guftauit.<br />

AWTT» Id eft, Lotum guftafti.Dc iis dicebatur, qui<br />

diutiùs in peregrinis regionibus hacrcrcnt, uelut obliti redims.<br />

Ncq; inconcinnè dixcris in cos, qui iimul atq; femel uoluptatcminhoncftam<br />

dcguftarint, adpriftina ftudia reuocari non<br />

queunt. Sumptum á fabula Lotophagonun. Eft autem lotus<br />

arbor, dc qua Plinius lib.xiii.Tamdulcisibi cibus, utnomen<br />

etiam genti, terrxq; <strong>de</strong>dcrit, nimis hofpitali, aduenarum obliuionc<br />

patriae.<br />

Theocri Periculofutn eft canem intelHna guftaflc.<br />

XaMzcf/ XafiMy Uci¿oc y%v(jcu. Id eft,Periculolum canem in"<br />

tcftina guftaflc. Admonet adagium haudfacilè téperarc à peccando,<br />

qui femel illeccbram illam uelut autoramentum uitiorum<br />

<strong>de</strong>guftauent. Q^madmodum, qui femel fcortum attigerit,qui<br />

lemcljpcriurio rem auxerit, qui fcmcl aulicam uitam iíí<br />

expcrtus. Eftcrtur& ad hunc modum apud Lucianum: Nequc<br />

canis <strong>de</strong>fttiurus eft, qui femel corium e<strong>de</strong>re didicerit.<br />

I M P E R I T I A.<br />

Dulce bellum inexpertis.<br />

TAt/Kvf ctTTiipb) vrcMu®, Id eft,Dulce bellum inexperto.Vegetius<strong>de</strong>rc<br />

militari lib.iii.cap. xiiii. Suntquardam in rebus<br />

mortalium,quae quantum habeant difcriminis ac maloru, non


IMPOST VR AB. x%S<br />

Utcll5ga¿>ni(í faäo periculo. Dulcis inexpcrtis cultura potentis<br />

amici»Expcrtus meruit.<br />

Pedum Ulfa cft uía.<br />

TSf/f wóìuff wfoiT^ cjcs. De negocio,cuius aliquando periculum<br />

feccris.Sumptum ì uiatoribus. Terent.in Pnorm. Ah non<br />

ila.Faftum eft periculum,iam pedum uifa eft uia.<br />

Opcrarrj.<br />

M.TuUius lib. <strong>de</strong> Oratore primo non abfq; proucrbii fpecic<br />

operarios appellar, qui citra philofophix cognitionem cauffas<br />

agunt.Architeftus cx arte rationem opcris prasfcribit, operarii<br />

ucro non indicium fuum, icd tantum operam adhibcnt,<br />

iuxu praefcriptum. At qui philofophiä caller ex fe paratus eft<br />

dc quauis re re<strong>de</strong> diccrc. M. Tullius <strong>de</strong> Mnefarcho loquens.<br />

Hos quos nos ora tores uocamus, nihil clTc dicebat, nili quofdam<br />

operarios , lingua celeri 8c exercitata : oratorem aure nifi<br />

qui fapiens eflct, clic neminem. Huius generis oratores libro<br />

<strong>de</strong> Claris oratoribus appellar Vocales. Transferri poterit ad<br />

concionatorc$,qui quòd pamm exercitati funt in facris Uteris,<br />

ècolledanciscdifcunt quod apud populum multo clamore,<br />

multaq; corporis iadationc <strong>de</strong>tonent : Aut qui in templis ingenti<br />

boam canunt non intcllefta,Non cócionatores,icd operarli,non<br />

cantores,fed operarli.<br />

I M P O S T V R A E .<br />

Dare uerba. r^rmr.<br />

Pafsim obuimn cft apud omnes autores, pro eo quod eft, fai<br />

Icrc.Pcrfius fatyra 11ii. Vt mauis, da uerba, Se <strong>de</strong>cipencruos.<br />

TcrentiusiCui nerba dare difficile cft.Ouidius;<br />

Verba dar omnis amans.<br />

Ad<strong>de</strong>remanum.<br />

I*ro co, quod eft,ludibrio habere. Translatum opinor ab iis,<br />

qui manu ad aurcm porrefta, motaque quempiam irri<strong>de</strong>nr.<br />

plautina uerba funt hxc; Qupmodo <strong>de</strong> Pcrfa manus mihi ad-<br />

Osfublinfrc. P^^f^'<br />

Pro co quod cft,Dare nerba, & arte quadam illu<strong>de</strong>re,reperì-<br />

^r aUquoäcs apud autores. Nonius Marcellus tradum putar<br />

i ridiculo quodam lufus genere, quo dormicntibus ora pinguntur.<br />

^<br />

• 4 Obtr


IMPROBI.<br />

'Cicero. Obtrudcrc palpuni*<br />

Eft artc,fucoq; dccipcre.Vndc & palpar! pro adulari,&palpones<br />

adulatores uocainus,à ilmili mctaphora traila ab cquiibnibus,^ii<br />

fcrocictibiis equis, plaufu manus adblandiuntur,<br />

Terent. Faccrcfucum.<br />

• Impofturà faccre,& artificiofa difsimulatione <strong>de</strong>lu<strong>de</strong>re.Mcdicamenturn<br />

illud, quo cuti fupcrindufto mulicrculc uitia fornix<br />

difsimulant,quaíiq; perfonam aíTumuntjfucum uocant.<br />

Lnctdn. Circumtun<strong>de</strong>rc comam.<br />

jiipmiípcíp Tous .Grxcis in prouerbio cft,proco<br />

quod eft,ludibrio habere. Nam id lufus gratia fieri folet ftupidis,ut<br />

iis non fenticntibus,cxfarics circunton<strong>de</strong>atur.<br />

Nouahirundo.<br />

nU xtT^'^wV. Suidas ait dici folere, quoties uerba darenmr<br />

ahcui.Sumptum á ioco puerili.Nam hi data opera, nouam hirundinem<br />

adfimulantes uidcre fefe,oftendunt aliis,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> con<br />

tcmplantibus illis,& intentis,interim quoduolunt, furripiunt:<br />

Proin<strong>de</strong> quadrabit in cos, qui faifa fpe quapiam inicfta, failuntacnoccnt.<br />

In laqucum induccrc.<br />

Et in caifes inducere, eft arte fic conclu<strong>de</strong>re quempiam, ut<br />

iam nullum fit effugium.<br />

Dtoocn. ^ EphcfiarlitcrcE.<br />

v.(f'


I M P R O B I . *lf<br />

funt improbi.Lcrionim cnim populus ob infignem monim improbitatem<br />

in prouerbium abiit, autore Strabone libro Geograph.x.<br />

Mali commatis.<br />

Umgx K¿f4f4ct7ús* Diccbatur improbus,contemp tus,& reiiculusquiípiá.<br />

Sumpta metaphora á reprobatis nomifiiiatis. Ariftophancs<br />

in Pluto: Eí>ixt \ìvcu -novnii Kí^u^Ttff.VidcmreíTe<br />

oon probati commatis. In fycophantam di^äum iam ad pau-<br />

Pcrtatcm, famemq; reda£Kim. Interpres oftendit comma cllè<br />

*^lifsimi nomifinatis genus,<br />

Adulterinus.<br />

Qnpdfymplex non cft neq; iyncerum id uulgato<br />

nerbo Graeci HiSATupiiocätHmcdudo uocabulo,quod aliud<br />

prac fe fcrant, aliud tegant. Conueniet igitur in amicitiam infynccram<br />

& fi^am, aut in hominem blando uultu, fed animo<br />

uirulento. Aut in cum, qui fanftimoniam habitu prac fc fcrat,<br />

quum uita fit impia.<br />

Bipedum nequifsimus.<br />

De homine uchementer improbato, qui4; uel pccu<strong>de</strong>i nequitia<br />

fuperct. Cicero torferat in Clodium, in oratione pro<br />

domo fua.<br />

Tencdiustibicen. Ste^ham<br />

TivJlm Äi/AÄTVf .Dicebatur tcftis falfus Ä: calumniator.Hinc<br />

natum,quòd Philomena; tibicinem fuum fubornarit,qui teftarctur<br />

apud Cygnum, ipfam á Tenne <strong>de</strong> ftupro iùiiTe intcrpellatam,ac<br />

ui etiam tentatam.<br />

Phrynondas alter.<br />

¿c-K-hos, De improbo. Huius meminit Lucianus ìa<br />

Pfcudomante inter nobilcs fafcinorofos: Quoties infigniter<br />

malum & fccleratum accipi uolebant, Phrynondam appellabant.Fuit<br />

cnim is homo uerfutifsimus,maleficus,impoftor,funimus<br />

malarum rerum artifex.<br />

Noui Syinoneni,& Symon me.<br />

Vi<strong>de</strong> Similitudinis.<br />

Beftia beftiam nouit. Ibi<strong>de</strong>m»<br />

Ambrones.<br />

Ambroncs enim uulgò dicebannjr,qui rapto,malisq; artibufi<br />

^mcrent. Originem indicat FeftusPompeius, admoncns cam<br />

^alliarum gcutcm fuifle,quam cum mare inundonsfinibusibis<br />

o 5


Xia m p K o "Bh<br />

<strong>de</strong>puUiTet, per aliena obcrrantcs rapinis ac prxdatíonlbuí ft<br />

fuosq; alcrc cocperiint.<br />

Ballio.<br />

Nomina quxdam ob iníTgnem improbitatcm abíerunt m<br />

prouerbium,quod interdum a iicris,interdum à fictìsin como:-'<br />

dia perfonis iumitur.Nam M.TuUius in a(äionibus fuis fubin^<br />

<strong>de</strong> C.Fannium Cheream quendam Ballionem appellat.Ballioneminducit<br />

Plautus in Preudolo,lenonem impurifsimum, w<br />

pacifsimumjimprobifsimum. nomen confiftum efl á ßiwftf/y<br />

quòd Temper aliquid prxdx uenetur leno:ucl á quòd<br />

lafciuiamm ac faltationum fit arcliiteöus.<br />

Stcphanus fcribit ß^yniJ cfTe ciuitatcm Thracix,fiue ut Strabo<br />

refert uicum, Eius gentis improbi mores in prouerbiu abiei^t,utdiccrcntur<br />

ß^yoci^itp^y qui nihil fani loquerentùr. Tota<br />

cnim natio Thracum multis nominibus male audxcbat, fed<br />

prxcipuè ob morum truculentiam ac pcrfidiam.<br />

Eurybauzarc.<br />

t.v^vtccr\ì}ì^cu, Eft improbis uti moribus. Eurybatus cx Gir-'<br />

copibus unus fuit infignitx improbitatis homo. Huiusmemi^<br />

nit Lucianus in Pfcudomante ultra Cercopas,ultra Eurybatum<br />

aut Phiynondara,aut Arifto<strong>de</strong>mum,aut Softratum.<br />

Tría cappa pcfsima.<br />

Tf/^ nJtzTfx mHi7(X. laftatum Ä: hoc olim xnigmatts uice,quo<br />

trium gentiiun mores notati funt, Cappadocum, Gretcnuum<br />

& Cilicum.<br />

Duplex cappa.<br />

A/rXi/r aàzTrcc, Velut xnigma quo malum aliquod fignificabant.<br />

Siqui<strong>de</strong>m gemino K Icribuntur Simili figura<br />

Plautus furem trium literamm hominem appellauit.<br />

Bomolochi prouerbiali conuicio diccbantur fcelcfti & ii«"<br />

probi.Dicuntur autcm ßwfAo'Koxoh qui quum res diuina peragf<br />

tur,non faciunt nota diis,fed nugas inanes blaterant.Qui mos<br />

hodic magnatibus magnoperc placet.<br />

Swdés. Incxploratus homo.<br />

AU(r¿vi7(^ccv$iu7rQ'. Id cft:rncxpenfus,incxercitams,noii<br />

probatus. Subeft metaphora in kUjivl^®-. ßxffeiv@r enua<br />

coticula cft,qua folet aurum cxplorari. Latini uocantrndiccm.


IMPROBI, t<br />

DíagorasMclíus.<br />

¿ MffTu®-, In fcclcratiim ac focdífra|iim êc impium.Hic<br />

capta Mela,uixit Athcnis, & Athcnicníium facroríx<br />

niyftcria ufquea<strong>de</strong>ò contempfít, ut complurcs aucrtcrit i religione,dctcrrucritq;<br />

ne iam ucllent initiari,&c.<br />

Lupídccas.<br />

^vKìt JiïRccî. Didum apparet in eos, in quos inhoncíH lucri<br />

P^ aliqua tametfí pufílla rediret. Aut in eos,qui largitionibus<br />

client corrupti,alios'ue corrumperent.<br />

Cum facco adire.<br />

Non dubiü eft, quin liic fermo fucrit uulgò iaâatos dc qaouis,qm<br />

poftulat ut ftatim cxhibeatur,quod petit.<br />

Onobatís. TUuárchm.<br />

Apud Cumanos mulier in adulterio <strong>de</strong>prchenfa ducebatur in<br />

forum,ut illic lapidi in(ìftens,omnibus cUct confpicua.Dcindc<br />

impofítam afino, atq; ita per totam ciuitatem circunduéèam»<br />

reducebant ad lapi<strong>de</strong>m, ut ibi rurfus eflct omnibus fpcéèaculo;<br />

His aâis habebatur infamis per omnem uitam, & ignominia^<br />

gratia cvóÌams dicebatur,quòdafinumcquitaàèt, Qindrabk<br />

in quamuis proftimtac famac.<br />

Cercopum coetus.<br />

Aycjii Ki^HWTTwy, Id eft, Coems Cercopum. Dc conciliábulo<br />

, conuentuq; uerfutorum & improborum hominum dicebatur<br />

. Narrant cnim Ccrcopes quofdam in Ephefo fuille<br />

notac fraudulentiac uiros, qui fuis dolis conati fint ipfi loui<br />

imponete. Hos admonuerat mater, ne in Melampygum inci<strong>de</strong>rent,<br />

id quod euenit.Nam pòft ab Hercule uincb limt,iuffuOmphales.<br />

Cercoplflare.<br />

Ktf CercopiiTarc dicuntur,uel qui lafciuiunt,aut qui<br />

adulantur.Metaphora dufta ab animantibus, quac mota cauda<br />

adblandiuntur, ut Chryfippo placet,Suida tefte, uel qui molefti<br />

funt,obturbantq; & obftfepunt.Vt uox <strong>de</strong>flexa fit i Ccrcopibus<br />

illis Lydiij,quos Hercules, quòd fibi cum Omphale cubanti<br />

pemlantius obturbarent, amicac iufluuin^os dc claua<br />

fufpendit.<br />

Vulgò dicebatur,qui per uim rapcrct aliena.Natum cx cuculi<br />

huiufmodi ; Temporibus Actolici belli, tanu frumcntariac<br />

rcipcn


^ p I M P R O B I .<br />

rei penuria incidir Athenienfibus, ut pauperes coafti fame ci-'<br />

ptiuorum farinam dcriperent. In<strong>de</strong> uox traduci cccpit ad ho-*<br />

min cm ouocunq; modo fccleratum.<br />

rcrrciugum.<br />

Plaut.in Curcul. lam'ne fert iugum ? De puclia percontatut<br />

quifpiam,num iam per xtarcm uirum reciperer.<br />

Magis impius Hippoincnc.<br />

, AffifWi^as i TTTcoiMviís, Id eít:Magis impius qu¿m HippomC-'<br />

nes.Hic Athenieníiiun princeps, filiam á ciue quopiam uitiata<br />

uná cum equo feroci conclufit in domicilio, nec huic, ncc illí<br />

cibum pracbens. Equus igitur fame in rabiem adus, pucllá adortus<br />

confecit,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> peri it ipfe quoq; pabuli ui<strong>de</strong>llcet inopia#<br />

Poft hxc pater domum eft <strong>de</strong>molitus,loco nomen inditü,equi<br />

& puellc. Kecenfet adagium Diogenianus.<br />

EnTÌathi. Marc proluit omnium mortah'um mala*<br />

, ^oi-Kocafat KÁv^/ iffccvTcc r «vSiúzoiy kochx. Id eft: Hominunt<br />

uniuerfa proluit pelagus mala. Natuni cft ab cucntu huiufmo-di:<br />

Rcfcrt Diogenes Lacrtius,Euripidc Piatoni comitemfuiílc<br />

pcrcgrinationis, quum Aegyptum adirct. Ibi quum morbo<br />

fuo corriperctur comitiali, ni fallor, faccrdotes Aegyptii meríionc<br />

marina fanauerunt hominem. Quin hodie morfos i<br />

cane rabido, fi nouies mergantur in mare, putant à rabie lifa<br />

erari.<br />

Cellius. Qui omni in rc,& omni in tempore*<br />

. Scd cnim qui omni in re, atq; in omni tempore, omni lau<strong>de</strong><br />

uacat,is illaudatus elt. Admonet paroemia fere neminem eile<br />

tam <strong>de</strong>plorati ingcnii,qui non ahquando dicat faciat uc quod<br />

lau<strong>de</strong>m promereatur. '<br />

Seruilis capillus.<br />

i AvíA^xTrúiúh iTriAiKtnl^f/. ScmWcm capillum pracfe<br />

fcrrc dicuntur, qui agreftibus & inclegantibus funt moribus-<br />

In<strong>de</strong> dudèum,quòd Athcnis feruimanumittendi, capiris pilos<br />

<strong>de</strong>ra<strong>de</strong>bant.<br />

Vlyfsisremígium.<br />

». .Homines nequam Se uoluptatibus addiéios.Horatiusin cpiftolisVlyfsis<br />

remigium appellauit,proucrbiali nimirum figura«<br />

Kemigium uitiolum Ithacenfis Vlyfsi.<br />

Dii tibi <strong>de</strong>nt tuam mentem.<br />

lo iníanum congruit,& fua dignum mente. Martialis: Dü


1 M P VD E N T I A. xxt<br />

Dii mcntcm tibi <strong>de</strong>nt tuam Philoeni.<br />

Non CS laudcndus, nc in coena qui<strong>de</strong>m.<br />

Oi/K XTTOiVidfiHS VA'sí'ifití^AVi^íi', Id eft,Non queas laudari,<br />

ne in parcntaUbus qui<strong>de</strong>m.In hominem diccbatur uchcmcntcr<br />

illaudatum.<br />

Compendiaria res improbitas.<br />

^¿cvTo¿MS H TíoiH^íocy ß^^ii» it ¿ftT//. Id cft c Compcndiarii<br />

res improbitas,uirtus longa.Qui fcmcladdixit animum uitiis^<br />

« quiduis flagitii tacile patrabit.At iingulsc uirtutes magno<br />

fudorcparanda:.<br />

Infania non omnibus ea<strong>de</strong>m*<br />

McwU y* if wccfftf/ Id eft: Haud cft ca<strong>de</strong> uefaniacunöis.Senfus<br />

cft,nullum cííe mortalcm, qui non in aliqua re dciipiat.Qiia'^qu^m<br />

alius alio morbo laboret, hic auáriti«, illc Ì<br />

li|)idinis,hic ambitionis,illc inuidia:,&c.<br />

IMPVDENTIA,<br />

Lingua non redarguta.<br />

Plato in Theartcto : m W iri t^V » tv^wi»<br />

¿(iovTt Iv^iUlsn^ , H Aiiv yKMTjcc ¿eviMynr^ n /uj/j ircu^ it j<br />

ifK «ÁMyuTtfs, I<strong>de</strong>ft : Atat ui<strong>de</strong>mr fipoflc refpon<strong>de</strong>ris,<br />

Euripi<strong>de</strong>um quiddam nobis acci<strong>de</strong>t, lingua qui<strong>de</strong>m nobis erit<br />

irrcdarguta, mens autem no crir redarguta. In cos quadrat qui<br />

rationibus conuifti, non ccdtmr tamen, fed tcrgiucrfanturrc*<br />

clamantes,aduerfusluamipforumconrcientiam, ^ .<br />

Faaem,osperfricarc. Frontis perfricflx. Pßniufi<br />

r>icuntur, qui pudorcm omnem <strong>de</strong>dxdiccrunt, uelut abftcrfo<br />

manu à uultu pudore.<br />

Deaimpu<strong>de</strong>ntia.<br />

a ccviutf


%1Z I M p V D I c I T 1 A.<br />

hoc uicio notati font Atticorum mores.<br />

IMPVDICITIA^<br />

Huc ipeftat etiam pauló antè citamm, Onobatis^<br />

Ofccloqui.<br />

Ofceloqui uetulloprouerbio dicebantur,qui tutpîter patumque<br />

pudicè loquerentur. Ab Ofcorum moribus alluiionc<br />

fumpta, quòd apud cos ipurcarum libidinumimpunitus ufu$<br />

fuerit.<br />

Aegis uenit,<br />

Atyis t/pt^'^-Suidas indieat prouerbio dicifolitiim dc iis,qui<br />

petulante^ & impu<strong>de</strong>nter agerent.<br />

I NAN I S ME T V S.<br />

Cicero. Panicus cafus.<br />

Panicon uctcres uocabant fubitum animonim tumultum;fed<br />

inanem. Veteres enim cxiftimabantPanem<strong>de</strong>um repentinos<br />

terrores & animi co ftcmationesimmittere, lymphaticis fimi!limas,<br />

ufquea<strong>de</strong>ò impotentes, ut non ratione modo uerum <strong>de</strong><br />

mente careant.<br />

^rljìoph. Da lapidi uolam.<br />

Interprcs Ariftophanis indieat pueros lîquando ui<strong>de</strong>rint<br />

aues,dicere folere. Da lapidi uolam, & cadcnt omnes.Conuenit<br />

ubi quis fcitatur quae non poisit ailèqui, aut minatur iis><br />

quibus non poteft nocete.<br />

rhitmhtés. Metum inanem metuiilí.<br />

A AU MMS (/ÎÏ®. I<strong>de</strong>ft: Inanem metuis metum. ybi qniS<br />

formidat in re tuta.Vcrgilius:Omnia tuta timens.<br />

Multa in bellis inania.<br />

IiA7i¿ 'rei I<strong>de</strong>ft,Multabelli inania. De inani<br />

fufpicionc aut pauorc ime cauila oborto , que Graeci woeviKCff<br />

uocant.Parœmiam hine manaíTc putant,quòd huiuûnodi Pa^<br />

nici terrores folent plcrunq; in bellis acci<strong>de</strong>re.<br />

Theagenis hecatum.<br />

eiosyim MHaTiwy.ln fuperftitiofos ac ridicule meticulofoí<br />

di¿éum cft. Hic Theagenes legitur ufque a<strong>de</strong>ò fuiflc fuperftitiofus,<br />

ut domi haberet Hecates iimulachrum, nec ufquam pe<strong>de</strong>m<br />

moueret nifi ilio confulto.<br />

flXTuré. Canea timidi uehementiuslatrant.<br />

^ ' Thrafonu cft,turgidisminis diramoliri, atChremesad


1 N A N 1 s o p E R A- xij<br />

gerendam promptior. Sic & Athcnicnfcs ad bcnedîccndiim<br />

quám ad gnauiter agendum accommodatiorcs fuiflè Icgimlur.<br />

Denique mulieres lingua melius, quàm uiri belligerantur.<br />

.<br />

Afpcrfifti aquam. ^ /'/^iv<br />

AfperÎîlH aquam dicitur, qui difto quopiam reddi<strong>de</strong>rit ani-<br />

*^^um,ac metum a<strong>de</strong>merit. Mumo fumptimi ab iis, qui in <strong>de</strong>liquio<br />

afpcrfa in faciem aqua,ad fui fenfum reuocantur.<br />

Vtrc tcrritas.<br />

f^ffnu « ¿effHííj) juûffitô-KvrJi^cu. Id cft,Vtrc tcrrere (îue tcrrcrî.<br />

I^ici folitum, quoties inanem formidinem autconcipit aliquis,aut<br />

incutiti Sumptum ab iis, qui uaforam inanium huiufïïK)di<br />

fonitu paucfaciimtpueros , ucl potius,qui uaforû huiufmodi<br />

fonim propcllunt aucs.Putant i<strong>de</strong>m ualcrc ri ^luSi tui"<br />

iivofky id eft : Vmbra tcrritas.<br />

Lconcm larua terres. J^^^mîamtst<br />

UoffM-Kvtiloti rcp Id cftiLaruis terres Lconcm.<br />

Conuenict <strong>de</strong> minis inanibus,ac terriculis <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>ndis.<br />

I N A N I S OPERA.<br />

Afinum tondis. n^nilofh.<br />

cvcp /íftfíVf.De iis,qui rem abfurdam atque inutilcm ag-<br />

8rcdiunmr,qiHUTi aiînus lanam non habcat.<br />

Ab afíno lanam. iJmh<br />

Cui fînitimum cft illud: ôvg TTOKCICS ¡HJM, Id cft: Aiîni lañara<br />

quïris. Dc ÍLs,qui ftultè quacrunt ca,quac nufquam funt. Effcrtiu:<br />

adagium ctiam ad hunc modum: Aiîni lan«.<br />

Vtrcm uelh's.<br />

AiTKôtf Adagio Vtrcm caedis fimilimum, uel quòd<br />

tion fcntiat,uel quòd pilis carcat.<br />

Caluum uellis.<br />

T¡\\i(u Vbi quis inanem operam fumit, aut ubi<br />

quis aufcrrc conatur,quo uacat is à quo petimr.Veluti fi quis i<br />

pauperc conctur cxtun<strong>de</strong>re pecuniam,ab indoôo litcramram,<br />

i<strong>de</strong>m : Nudo ucftimcnta dctraherc.<br />

Aethiopcm lauas. Acthiopem dcalbas. Luiidrr.<br />

A\S/ozx (T^ufixeis, Natiuus illc Acthiopum nigror, qucmPUï^ius<br />

ex uicini ly<strong>de</strong>ris uaporc putat accidcrc, nulla abluitur<br />

ncque ulla ratione candcfcit.<br />

MOI


M4 INANïS OPERA^<br />

Mortuum flagellas*<br />

VïHfif/ (ix^iliî. In cos,qui obiurgant illos, qui nihil prorfu«<br />

obiurcationc commouentur, aut quiuita dcftmftos infcâantur<br />

ac laccrant.<br />

jf¡4Mtuí. Aquam e pumice poftulas.<br />

Pro CO quod eil,Fniftra ab alio pctcrc,cuius ipfe à quo pctis,<br />

maximè fît indigas.Nihil cnim pumicc lapi<strong>de</strong> fíccius nihil fiti'<br />

culoiius. Perin<strong>de</strong> ac fí quis abindo6lifsimo doccri poftulet, ab<br />

inconfultifsimo cólìlium expeftct,ab egeno munus, ab inope<br />

pra:íídium,<strong>de</strong>niq; ab auaro atq; tenaci pccuniam.<br />

/ Jem. Mortuo uerba facis.<br />

Vwfu "hiyffuffûe /itvdm ás olì, Mormo ad aurcm fabula nar^<br />

ras.Plautus-.Mòrtuo uerba nunc facio. Terentius : Verba fiunt<br />

momio. Rurfum Plaut. Nihilo pluris rcfcrt, quàm fí ad fepulchmm<br />

mortuo dicat iocum.<br />

Littori loqueris«<br />

KtytotKv 7ioc\jf» Didum ni cos,qui fmíb-a fua<strong>de</strong>nt uel orant,<br />

perin<strong>de</strong> quafi furdo loquantur. Nam littora propter afsiduum<br />

Jluftuum fragorem furda dicuntur.<br />

Aquilam uolare doces*<br />

KvTep. t^oc^cu iAiAccffKm, In cos qui monere quempiam<br />

conariitiir in ca rc, in qua quum fit ipfe excrcitatiisimus, nihil<br />

cgct doûorc,<br />

Delphinum natare doces*<br />

vNX^ò^cu Ai/Jurnis, Diuerfa metapliora fcntentiam<br />

can<strong>de</strong>m dcclarat. Quod cnimdclphin inter pifces, id aquiU<br />

imer uolucres.<br />

Delphinum cauda ligas.<br />

^Oifìm Iff fes Totf h^cacp Ms, Id cil : Delphinum cauda al'<br />

ligas.In cos,qui quippiam incaiHim conantur,propterea quòd<br />

<strong>de</strong>lphinus cauda nt lubrica,nec ea parte teneri queat. Quadrabit<br />

& in cos, qui ca uia quempiam aggrediuntur, qua nequáquam<br />

pofsit fupcrari.<br />

DiêgfMdnM. Nebulas diuerberare*<br />

Vifl\a(s Içàvip, Dicitur, qui uel in rc ihilta,ucl qua; fieri non<br />

queat tiuílra fumit operam.<br />

Afini caput ne laues nitro*<br />

Of* LvpocTiHS /AH WKwip vij^tç, Nc multum fumpms opcrx'uc<br />

impendas in rem uilcm ac ibrdidam.<br />

Adira


I N A N I î OPERA.<br />

Ad fradam cam's.<br />

TtfJf Vfpuyyaejj Subaudi,ucl cordam ucl citharâm.Suîdasoftcnditdici<br />

folitum <strong>de</strong> iisquifruftra laborant. C^aquam<br />

non infcite accommodabimr>ubi non refpon<strong>de</strong>tur oftìciis alicuius,aut<br />

ubi quis fuadct obftinato,aut crat incxorabilcm.<br />

Dcfumodifccptarc.<br />

In Philofophos di6bm, qui <strong>de</strong> rebus nihili nimium anxiè<br />

difputant.<br />

Harcnammctíris.<br />

IdcftrHarenae modum qua:ris fine metiris,<br />

^oc eft, rem infiniti laboris atq; inexplicabilem inceptas. Aut<br />

foiftra conaris,quod nequeas efficcre.<br />

Harenx mandas femina«<br />

tTTTH^^s, Proptereà quôdfterilesharenae,maxime<br />

lìttorales,nec idonee ad fementem. Ouidius:<br />

Qmd facis Cenone,quid harenar femina mandas?<br />

Non profeduris littora bubus aras.<br />

Atqui in noftra Brabantiafunt agricola; tam induftrii, qui fitientifsimas<br />

h arenas cogant 8c triticum ferre.<br />

De lana caprina. ^oratius.<br />

Natum ab euentu apparet, dc duobus contentiofe <strong>de</strong>certantibus,<br />

utmm lanam haberet caper an feras. Loquimr <strong>de</strong> morofis<br />

in amicitia, qui quantumlibet friuola <strong>de</strong> cauiTa litem cum<br />

amico fufcipiunt.<br />

In aqua Ccribis. Luàarm.<br />

Hoc eft. Nihil agis. Item Catullus:<br />

Infçribo uino,íi qua iuratfœmina.<br />

Mulier Cupido quod dicit amanti.<br />

In uento & rapida fcribcrc oportet aqua.<br />

Reti uentos uenarís.<br />

^tKjvtf, oiviítííi ^///)5f.I<strong>de</strong>ft: Reti uentos captas. De fmftra<br />

laborantibus,qui rem inanem inaniter captant.<br />

^ Ignem dilTecare.<br />

, Eîf y srvg fcuv^^;, I<strong>de</strong>ft: Ignemdiuerberare.Ariftidc$:Non<br />

intelligebas autem teipfum omnibus illisprouerbiis obnoxium<br />

efle,quòd ignem diucrbcrarcs, quòd lapidcm elixares,quôd in<br />

facris fementem facetes? •<br />

Ifthnwmpcrfo<strong>de</strong>re.<br />

ifthmum perfo<strong>de</strong>re dicebantur, qui magno qui<strong>de</strong>m conatu,<br />

p fed


INANI? OPERA; •<br />

fed irrito moUrentur aliquid. DuÄuin ab Ifthmo Coiinthiaco^<br />

qui efFiciebat ut naues longo & ancipiti ambitu iuxta penìnfulam<br />

circumagerentur.Ifthnius ea terrae ítruéhira eft,quac in duo<br />

maria iter porri^it. Sunt autem duo Iftbmi Achaicus ceu Co'<br />

rindiiacus,& Tnracius.<br />

In barena aedificas.<br />

E/f ^ÀI-IF^P OÌMLIÌÌS, Ad auod Euangelica parabola ui<strong>de</strong>tur<br />

allu<strong>de</strong>re:Non coniiftit,quod fuper harenam ftruxeris. Proin<strong>de</strong><br />

rcdè ufurpabitur, ubi quis negotium aggreditur inutile futurum,utpotè<br />

non reStc iaéiis ante fundamenti.s.<br />

Parieti loqueris.<br />

Vgcs 70y Plautus in Tnicu.ufurpat pro eo quod<br />

cft taciturno loqui:Ego,inquit,ero paries,loquerc tu.<br />

Cribro aquam haurire.<br />

KoiTKtvv àv7-KH H ò^ftfId eft : Cribro aquam haurit.Qupd<br />

ctiam in obliuiofosnon inconcinnc diccmr. Sumptum<br />

à fabula Danaidum puellarum, quas Plato fcripiit apud<br />

inferos hoc genus poenae pen<strong>de</strong>re, ut afsiduè aquam in dolium<br />

pertufum, uaiis item pertuiìs inferant. Eifcrtur & ad hunc mo^*<br />

dum : In doliimi pertufum aquam hauris.<br />

In aquam femencem iads.<br />

¿íf viu¡ I<strong>de</strong>ft: In aqua fementem iacis. Loquitur<br />

<strong>de</strong> iis, qui beneficium conferunt in ingratos atquc improbo«<br />

homines.<br />

In faxis feminas.<br />

uri^Mf/ (TTTfl^^s. Id cft : In faxis fementem facis. QMO<br />

qui<strong>de</strong>m alluiìflc credi poteft allegoria Euangelica dc femine<br />

quod in perras incidcrit. Nam hoc terra: genus ferèftcrile cft,<br />

quia non poteft aratro Profcindi.<br />

Et operam (xretiam per<strong>de</strong>re.<br />

Plaur.in Rud. Iam nunc 8c operam ludos facit & retiam. id<br />

qui<strong>de</strong>m citra tropum di6^um eft á fcnc , qui Grippum fcruun*<br />

pifcarum miicrat, cum cífct noólu orta tempeftasgrauifiicpa-<br />

Venuftius crit fi tropo adJiibito dicatur in captatorcm,cui non<br />

fucccfsit aucupiiim. Porrò rctiam Plautus antique dixit,pro re-'<br />

te.AíFiue illi,Olcum


INANIS OPERA* xxr<br />

Uon cnlm pariunt homim beatitudincm.<br />

• ^ Vtrcmmcrgisucnto plenum.<br />

ÁsMp wsx^h, Compctit In cum,qm fm-<br />

'ftra conatiir,ut quicaftigct incmcndabilcm, quòd inflatus utcr<br />

quanturauK immergas,nirTum cmicct.<br />

Cauam Ar abiam ferere.<br />

M , IO'I-KIV k^oÁilut FFTÍHIIP, Pro fruílra fudarc, aut ín re<br />

pcrdlfficili ncc admodum frugifera operam fumcre. Lucianus<br />

in Apologia : Vt cauam Arabiam ferere aggrcdiatur. Signifikat<br />

autem paiuílrem Arabix partem neutiquam idoneam fénienti.<br />

Arancatum telas texerc. Baplius.<br />

TÄ á£¿xvtai -mctlvif/. Eft in rc friuola nullius fnigis, infinitum<br />

atque anxium capere laborcm. Cuiuünodi funt rationes<br />

dialcäica:.<br />

Arare líttus.<br />

kìyieCì^if ccfsf, Eft fterilem operam fumcre. Aufonius in<br />

Theoncm:<br />

Quid geris extremis pofitus telluris in oris,<br />

: Cultor harenanim uates,cui littus arandum?<br />

Huius pcculiaris ufus erit,quum officium impenditur in cum, a<br />

quo nihil fis fruíhis aliquando percepturus.<br />

E multis palei8>parum fru(fhxs collegi.<br />

. Uit worxwfí cexv^tat; ohlyoiJ Utíf Triff etwHyocroff. Id cft: Multo<br />

labore non multum emolumenti fum confequutus, aut è<br />

ucrbofo fermonepaululum bonx fententiac, ex ingenti uolum'me<br />

minimum doóbina: retuli. Translatum ab excuíToribus<br />

tritici.<br />

Ouum adglutinas. nln^^u..<br />

- L-KUÌS. Id cft : Ouum glutino compingis. Ridiadè laborat<br />

i qui fraóhimoui putamen glutmo farcire & coagmcntare<br />

conctur.<br />

' Penelopes telam texerc.<br />

Eft inanem operam fumcre,& rurfum <strong>de</strong>ftruerc quod effecciis.Natum<br />

ex Homeri OdyiT.ii.Fincit Pcnclopcn Vlyfsis uxo-<br />

^em procos iam urgentes hac conditione dclufiiTc, ut tum fe<br />

Ptomittcret nupturam,ubi telam quam habebat in manibus ab<br />

jpluiiTct. Qwm conditioncm poftcaquam illi accepiirent,mu-<br />

«cr aftuta quod intcrdiu tcxuiuct,id noftu retexerc cocpit.<br />

• p z Oleum


xxt I NAN I s OPERA.<br />

pUntM. Oleum ÔC operam perdídí.<br />

Qmcquid inrumpfi leu rei feu laboris, id fruilra infumptunt<br />

cft. Metaphora duda cft ì gladiatonim ac palxftritarum certaminibus<br />

, in quibus ccrtaturi unguenti^ quibufdam olcaceis<br />

perungebanmr.<br />

Bos ad ceroma.<br />

Diuus Hieronymus ad Pammachium, uidctur huic adagic?<br />

uelut alterum quoddam adagium fubtexuiflc : Oleum perdidit<br />

& impenfas,qui bouem mittit ad ceroma.Siqui<strong>de</strong>mhoc iplum»<br />

boucm ad ccroma mitterc prouerbium fapit, pro eo quod cft<br />

docerc indocilem. aut ad id muncris quempiam afcilccrc ad<br />

quod obeundum minime fît idoneus, uidclicet idoneo repugnante.<br />

Nam ccroma dicitur ungucntum quo olim Athlcrx<br />

ungebantur > id ex oleo certisq; terra: gcneribus conficicbatur.<br />

Porrò ad certamina bos inutiliseft.<br />

Nihil agere.<br />

Suidas hunc ucrficulum citat c Gratini fabula, cui tituU^<br />

HOTZ:<br />

Kúíí raturai w^xrjiof/ t^ccoïC uvh^ h'jp trûiwi/, Idcft:<br />

Atque ifta faciens quidam ait,faciens nihil.<br />

Admonetque fubeile prouerbium, quod quadret in eos, qn*<br />

fruftra laborant. Celebratur & illud Attilii : Satiiis cft oiiofuni<br />

ciTcjquim nihil agere.<br />

Perrjtfus.<br />

AJTiAwAt// vs ^ ri-Kot^oy yá/uQ', Idcft: Periit mihi fuir<br />

& talcntum,& nuptiae.Dici confucmm,ubi quis fruftratus pet'<br />

didiiTct operam ôc impcnfam.<br />

^ Quid opus erat longis canere tibijsc'<br />

TJ yxp fti uii fxxK^oiî ûivTiûlc «i/7ifiy; I<strong>de</strong>ftiQuorfum itti^<br />

nebat nie longis canere tibiis ? Id aiunt conuenire in eos, qo^<br />

fumpfiiTent inanem operam,aut fumptuni.<br />

phétarchus. Ollas oftentare.<br />

yivj^acs ^âTrJflniv^ac^ Eft rem per fe ridiculam ac fordiSam»<br />

perin<strong>de</strong> ut maximam effcrrc.<br />

Homerus. Cum dijs non pugnandum.<br />

Qm moncbit non elle pugnandum cum genio,cum fupcri^»<br />

cum inagnisprincipibus,ufurpabitiIludHomcri.Venim hom»"<br />

ncs Diis inferiorcs.Hanc fententiam fíe cxtulit Pindarus:<br />

tet aducrfus Deum non conten<strong>de</strong>re.<br />

Afinuni


1 N A N 1 S o P E A A. xxf<br />

Afinum fub freno currcrc doces..<br />

Hoc cftjdoccs indocile. Nam cquus ad curium idoneus, afinus<br />

ad equeftrem curfum inutilis. Horatius:<br />

Infclix opcram perdas,utfi quisafellum<br />

In campum doceat patentem cuucre treno.<br />

Apud nouercam queri. Timm.<br />

Qui.<strong>de</strong>plorant intclicitatem iiiam apud eos, qui niliil auxilii<br />

fint laturi,uel gauiiuri magis conquerentium malis.<br />

Ferrum natare doces.<br />

^í^Hfoi; w^A«^ ^/í/«ir;t«f.I<strong>de</strong>íi::Femim fluitare doces.De iis,<br />

Sili rem conantur, quae repugnante natura ncquaquam fieri<br />

pofsit.<br />

Cauda tenes anguillam.<br />

AJT* cvfxs tUa) iyxwUu i^ets. Id. cí>. Cauda tenes anguillam.<br />

In eos, quibus res eíl, cum hominibus lubrica fi<strong>de</strong>, perfidisque.<br />

Auftrumperculí.<br />

Acrcm uerbero.<br />

Id eft,Opcram lufí.Eft apud Plaumm in Epidico. C^o qui<strong>de</strong>m<br />

adagio non cft grauatus uri Paulus in epiftolis fuls.<br />

Olim qui inanitcr laborabant, ^^y.txíAxxHy dicebantur, hoc<br />

cft,cum umbra pugnare.PlatorScd neceflc eft omnino,ut cum<br />

^bra pugncm, fimul & dcfendcns & accufans, quum nemo<br />

rclpondcrit.<br />

Milium terebrare.<br />

i^vÄÖii/, Milium perforale dicuntm*, qui in rc difficili,ícd<br />

prorfus inutili laborant.<br />

Vacuam inhabitarc. ^^^^^<br />

Kw'w Aciix, Vacuam habitare domum dicuntur,<br />

qui ipccicm rei magnifìcam oftentant, quum ipfo bono uacui<br />

lunr.<br />

In frigidum furnuni panes<br />

immittere.<br />

'Ez] ^zvop TúW x^Tiss iWifxTOifíp, In fìigidum furnum<br />

immictcre panes dicunmr & hodie, qui docet indocilem,<br />

qui monct aucrium,aut qui alioqui fumit inanem operam.<br />

Lapidiloqueris. Tercnr.<br />

-AlS^ AuTiiyN, Upis pro ftupido,brucoq; homine ponimr,<br />

p j I.i^um


IK AN IS OPERA.<br />

Linumlinoncdb's.<br />

Alviy "klvtp . Lidum lino connedis. Huius adagil<br />

dupliccm apud Grxcosintcipretes. fenfum inucnio. (^rumalter<br />

eftjintirmis infirma copulas,íHuola friuoli$:Altcr7ta<strong>de</strong>ni<br />

non iifdcm rationibus facis,aut dicis.<br />

Surdooppcdcrc.<br />

jicepà Lw(pu Apudfurdumcrcpimmcdcre.Dicitur<br />

ubi quid fhiftra fit.Sme quum conuitiis incefsitur is,qui<br />

perin<strong>de</strong> negligit,quafi non aucüat.<br />

T treni.<br />

Latcrcm lauas.<br />

TirAi/Vw.Qup operam inanem fignificamus.<br />

Anthcricum mecere.<br />

TtfV «vúifiwy Dicebantur, qui laborem inanem ac<br />

ftcnlcm càpcrent.Andiericus, Jierbac genus quodmetinó poffit,fed<br />

uelli manibus neccíTc eft,ueluti & linum. Antherices uo<br />

cantur fumma fpicarum fafiigia,fiuc athcrcs.<br />

Dc afíni profpccfhi.<br />

qv¡f arflf/ATKi/Vtwí, Dici folitum in eos, qui ri<strong>de</strong>ndo titulo<br />

quempiam calumniantur, aut dc friuolis rebus aliquem in ius<br />

uocant.<br />

^rìjìopk Dc afini umbra.<br />

Yartf CV3Í (THMS. Id cft. Super afini umbra, Pro co quod eft,,<br />

pere nihili.<br />

idm. Lapi<strong>de</strong>m dccoquis.<br />

AÍÚa/j í^^f. Pro CO quod cft, Inaniter laboras. Neque unquam<br />

mollcfcit lapis quanmmuis diutina codione. Speciatim<br />

conuenit in hominem durum, nullisquc precibus mollcfcentem.<br />

Surdo fabulam narras. Surdo canis.<br />

Kwf w féíA^í. Verg. Non canimus furdis rcfpon<strong>de</strong>nt omnia<br />

iyluac.Horatius: Narrareputaret afello fabulam furdo.<br />

PUtitHs. Verberare lapi<strong>de</strong>m.<br />

Aptè dicctur,ubi quis obiurgat incaftigabilcm.<br />

Laborem ferere.<br />

Jifivoy ffzúpíiy, Vulgò dicebantur,quifiìiftràlaborarcnr.<br />

A lupi uenatu. ^<br />

.t ATTO T^VKS ^N^OCS. Dici folimm, ubi quis protinus rc infc«a<br />

difccdit, aut dc negocio molcfto & agrclU. Ncquc cnim tu-


I N A N I S OPERA. x^i<br />

tum cft lupum infcqui, ncq; is facilè capimi,quum rellquarum:<br />

fcrarum ucnatus non uulgarcm adfcnmt uoluptatem.<br />

Ab'cnum arare fundum.<br />

• AT^Tiatptacf; ¿¿fsfxij ècfjf/j.ld cft,Alicnum aruum àrafe. Pro<br />

co ^od eft, Alienum agere ncgocium, aut cum alienis uxoribus<br />

habere rcm.Plautus:Fundum alienum arat, fuum incultura<br />

dcferit.<br />

HylaminclamanSé<br />

VAA?/ De fruftra uociferantibus,aut in generc,<strong>de</strong><br />

nihil proficicutibus. Idfuerituenuftiusatq; inconcinnius, ubi<br />

quis rem abfentem fniftrà <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat,uel <strong>de</strong>plorans,uel optans.<br />

Vn<strong>de</strong> natum fit,habes apud Vcrgilium Aegloga 6,<br />

Hicfunisnihílattraxít«<br />

Avm ft (^H^ivS©- avA^ wyracerif/. Id cft. Funis qui<strong>de</strong>m<br />

iftc pifcium atn-axit nihil. Quo fignificabant operam fruftra<br />

fumptam, ncque cx fententia eueniile quod quis conabatur.<br />

Tranflatum ab hamato funiculo pifcantibus.<br />

Hydramfecas.<br />

yJ'focf/ Hydrá inci<strong>de</strong>re cft, ita unum aliquod incortmodum<br />

tollere, ut in eius locum pliura alia rccipias. Adagium<br />

natum à fabula hydrc Lemex, cum qua multum,diuque confliiäatus<br />

cft Hercules, proptcrca quòd uno reciio capite plura<br />

renafccrentur. Accommodari potcrit ad eos, qui litibus inuolwuntur<br />

nunquam finiendis. Lis enim litem parit.<br />

Coteni alis.<br />

• AkcvL/ fft¡/¡fís, Dicitur in homines cdaces, plurimiq; cibi»<br />

^qui nihilo tamen habiriorcs in<strong>de</strong> rcddantur. Nam in coris mi<br />

cilentiam,hodieq; Uulgò iadatur adagium,quum aiunt : Tam<br />

Pinguem quàm cotem , macilentum quempiam fignificantcs.<br />

Hcrmolaus Barbarusinterpretaturhoc adagium,pro male collocare<br />

beneficium,un<strong>de</strong> non fit reditura gratia.<br />

Cum Coryco luíftarí.<br />

^fcs KòfVHOf; Aducrfus Corycum luÄari dic#^<br />

barur^qui fumeretinanem operam.Opinor Corycum palxftri-»<br />

tcm fuiíTc quempiam inuiaum.<br />

Cum drjs pugnare.<br />

^'uffictxüíj. Dicuntur, qui ucl natuKC repugnant,ucl aducrfus<br />

fatalem necefsitatem rcluftantur.Sumptum à gigannim<br />

iabula.Ciccro: Quid cnim gi^antu more beliate cum diis,nifi<br />

p 4 natura


xsz INAIÍ IS OPERA^<br />

naturxrcpugnarc?<br />

Qiium plurimum laboraucrímusr,<br />

codcm in ftatu fumus.<br />

De friiílralaborantibus. Quod euenit iis, qui poíl diuturni!<br />

íludium nihilo reperiuntur erudi tiores, poft longam negociationem<br />

nihilo ditiores.<br />

:pUmuf. ludari.<br />

Gum lamis ludari dicuntur ii, qui uita <strong>de</strong>funftos infeftamr<br />

maledidis,qua re nihil cflc poteft indignius ingenuo uiro.<br />

Thcocr. Vndas numeras.<br />

KvfJiccTX Id eft,Rem infiniti laboris incoeptas.<br />

Inanitcr aquam confumis.<br />

AWws ccvo-Kiffufis I<strong>de</strong>ft, Inaniteraquamconfimiis. In<br />

cos quadrabit,aui fruit ra fiiadcnt.<br />

Zcnodot. In coelum iacularis.<br />

Ef rop irfa:í'¿//ri;/ti/Vf.Idcft,Incoelumfagittamtorqucs.Dc<br />

iis, qui fruftra laborant,aut qui au<strong>de</strong>nt cos laccflcre, quos no»<br />

poflunt lardcre.<br />

LuclanM. Voluitur doh'um.<br />

KwvT^i^cu c ztd©'. Id eft, Rcuolumm oft dolium. In cum,<br />

qui commouemr alieno exemplo fiue inftindu, ad ftultc quid<br />

faciendum.Nam dolium facili impulfu,quò uelis,uoluitur. At<br />

fapiensfemperfixuseft & immotus,<br />

Clccro. Vlulas Athcnas.<br />

TTixvHxs iìs AÙà^xs, Subaudiendum, portas,aut mittis.Coii<br />

ueniet in ftultos ncgociatores, qui merces eò comporta nt, ubi<br />

per fe magis abundant. Vt fi quis in Aegyptum fmmcntnm, in<br />

Ciliciam crocum inuc<strong>de</strong>t.<br />

Terent. In codcm hxfitas luto^<br />

In cos competit, qui fic implicantur negocio cuipiam, uric<br />

ncqueant extricare. A uiatoribus tranflatum, qui fimul atq; in<br />

lutum incidcrint, quum alterum pc<strong>de</strong>m conantur cducerc alte<br />

TO altius immerguntur.<br />

/lorat. Ij^ fyluam ligna fcrre.<br />

Eft aliquem iis rebus augere uel le, quibus ipfe maximè abuÄ<br />

<strong>de</strong>t.Ea<strong>de</strong>m ratione dicimus:In mare <strong>de</strong>ferrc aquam.<br />

Päufitthii, Contorquct pigcr fiiniculum»<br />

Cratinus fingit quendam apud inferos fiincm torqucnt^<br />

afinum autem arrodcntcm ca, qua: illc iam torfiflct, atqac ita<br />

- • iam


1 N A N I s o p E R A» aji<br />

îam inaniter laborare,qui torquebat.<br />

Tranquillumaethcrarcmigas. Zenodot.<br />

Âtôigae vHvkfWM . Id cil: Aère tranquillo remigai. De<br />

incaíTutn laborantibus,quaíí dicas,aërcm diuerberas.<br />

Ventos colís. I<strong>de</strong>m.<br />

* At^w yiu^yjs. Colis autem dico,pro eo quod eft,a^colationem<br />

exerces. Dicitur in eos, qui e fuis laboribus nihil frureportant.<br />

Vento loqucrís. ^ ^ Snidai.<br />

Pro eo quod eft,Inaniter.Nauentus omnia<br />

difsipat. Coníímili figura apud Adiienacum legitur ; Coclo &<br />

terrx loqui.<br />

Nugas agere. ^riííofh.<br />

Rem friuolam ac nihili facere,feu fiiiftra conati,<br />

Atticisfamiliare,id eft,Nugas nugaris.<br />

Acflum agere. Tcrcnttuu<br />

A iudiciorum conl'uetudine fumptum, qua fas non eft iterum<br />

agere cauíram,dc qua iam fit pronunciatû.PlautusiRem aèlam<br />

agis,id eft,incaírum laboras. Tullius <strong>de</strong> amicitia indicat dici<br />

folimm <strong>de</strong> negocio,quod praepoftere geritur.<br />

Aquam ín mortario tún<strong>de</strong>te. Lucì^nm,<br />

Y/fwf vm^fíi 7í7.hí¡H}, Id eft: Aquam piftillo tun<strong>de</strong>re.ín eos,<br />

qui laborant inaniter. Siqui<strong>de</strong>m aquam fi quLs uel aetatem<br />

contundat, nihil aliud crit quàm aqua. Qi^tumuis doccas<br />

hiií -Kv^ocs, quantulibet admoneas ftupidum, fui fimilis cíTc<br />

pergit.<br />

Volantiafeflarí.<br />

De iis,qui nullum certum uit« fcopum fibi proponut, fed ex<br />

tempore uiuunt,ad quamuis occafionem mutabiles.<br />

Vorfuram foluere. Terenf.<br />

Vorfuram foluere dicitur,qui fic e pracfentibus malis extricat<br />

fefe,ut aliis grauioribus impediatur. Nam Donato, Vorfuram<br />

faccre, eft acs alienum xre alieno foluere, aut minore fccnorc<br />

maiorem acceptam pecuniam occupare. Hincduéb uoce, ut<br />

tutor cft Feftus Pompeius,quòd uertat crcditorem.<br />

Saxum uoluere. rdcm.<br />

Saxum uoluere dicûtur,qui inexhaufto quopiam atq; inutih<br />

labore fatigátur. Traóèum à notifsima Silyphi fabula faxura<br />

»pud inferos furfum ac <strong>de</strong>orium uoluentis.<br />

p ^ Exinft


134 1 H A N I S OPERA.<br />

Viogam. Ex inanibus palcis.<br />

AT¿f \}t HX^cUfwy «XV ¡wy tí r^vynms an toy. Id cft : Atqnt<br />

è piiris palcis tritiiram frumenti facis.Id eft:operam fterilem<br />

infrugiteram fumpiifti.Natum á rufticis.<br />

Lycofhvoiu Fruftra canis.<br />

ATiAwf Dc iis, qui fntftra fua<strong>de</strong>nt. EiFcrtur ctiam ad<br />

hunc modum: In uanum cantas.Fmftra pulfas chordas.<br />

Fruftra currit.<br />

úis amy quod eft,Fruftralaborat.Sic ufus eft<br />

D.Paulus.Sumptum ab his,qui in ftadio curfu certant.<br />

SHÌIIÌS. Mih'um torno fculpcrc.<br />

T^f tiyXi^^ àwcTù^w^y, Milli grana torno ículperc dicc-<br />

, bantur, qui rem abfurdam molircnnir. Milium cnimminutiuí<br />

cft,quàm ut in<strong>de</strong> quicquam <strong>de</strong>fcalpi pofsit.<br />

Mcmorcm moncs,Docftuni doccs,& fimilia.<br />

I<strong>de</strong>m pollct illud Grxcanicum:<br />

AcfKüs XxovTX THy Id cft,<br />

Loqucris ci,qui ipfe rem callear.<br />

Obturoas fruftra uclut unda.<br />

ímtIjo fit HVfx tf^-wí.Id eft, Turbas me ut unda inaniter,id<br />

cft,incairum mihi molcftus es.<br />

Cancrurti ingrcdi doccs.<br />

Y^ecfulvoy ífí« í>ocí¡l


INANIS OPERA* ij^<br />

quod cuitare non qucas, impatienter ferendo non folum non<br />

ctfugcrc ,ucrumctiamconduplicarc. Donatus paroemiam eiÌe<br />

adrtionct cum eclypiì. Dccft autem iaûare, quod unico ucrbo<br />

Grxci dicunt A^VKTZ/^/T.<br />

Senis mutare linguam.<br />

De fmilra atq; intcmpcftiuèlaborantibus.Hicronymus pracloqucns<br />

in quatuor Euangclia-.Pius,inquit,labor,fed pcricuio-»<br />

fa pra!fumptio,iudicarc <strong>de</strong> caeteris ipfum ab omnibus iudicandum,fenis<br />

mutare linguam, & cancfcentem mundum ad initia<br />

retralicre pamulorum. Quo lignificamr, adultam xtatcm ad<br />

omnia minus eiretra6èabilem,quàm ru<strong>de</strong>s illos ac teneros annos.His<br />

finitimum clV.Serum eflc, canes uetulos loris aflTucfcere.Et<br />

hociSencx pfittacus ncgligitfcrulam.<br />

Senis dodlor.<br />

T\¡uvTú/M(rKa-K@'. Conuenit in eum,qui in rc fera atq; intempefiiua<br />

fruftra fumit operam. Siqui<strong>de</strong>m ut cft iuuenta docilis,atq;<br />

in qucmuis habitum fcquax, ita fcneòèa inttaótabilis,<br />

tarda atq; obliuiofa.<br />

Her culei labores.<br />

ii¡¿H7íjüt TTùvou Dicimtiu-plurimiatq; ing^tes,quiq; uircs <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rent<br />

Herculanas: Vel qui aliis qui<strong>de</strong> maximas adfcnmt cómoditates,c2eteru<br />

autori iuo nihil ferme fruftus adducut, prxter<br />

aliquanmlu fama:,plurimú inuidiae.Id quod ita fato quoda<br />

accidiÌTc Herculi putant,quòd quarta luna natus credatur.<br />

Afínusbalneatoris. phtmhM.<br />

Slermc cv^ Id eft: Vt afinus balneatoris. DiÔum<br />

in cos,qui ex fuis laboribus ipfinihil fruiäus capercnt.<br />

Mare exhauris.<br />

e¿7íaeaxíie/i/ ¿cváj^jí.Dc eo qui conatur,quod ciTici non pofsit.<br />

Exurere mare.<br />

Propcrt.Tu prius Ôc fludus potcris ficcare marinos,<br />

Altaq; mortali <strong>de</strong>trahere aftra manu.<br />

Hufcas<strong>de</strong>pellere. .<br />

picitur^ui iocofo atq; inutili fungimr officio;<br />

ponchas legere* v<br />

Summi ocii cft,conchas ôc umbelicos legere in littoribus,qui<br />

lufuscirefolctpucrorum.<br />

Auesquacris*<br />

^ivti /*TÄf. Rem uagi>n & capta difficilcm fequeris.<br />

Pcriìu$.>


xjtf I N A N I S OPERA.<br />

Pcrfius: An pafsim fcqucris cornos,tcftaq; lutoq;.<br />

Zcnodot, Humi hauris.<br />

'X.ctfjuà ÄfTA^f. Dc inanitcr laborante diccbant. Nihil cnim<br />

cftquod c folohaurias . Apparet dici poilc, quotics cxhaulbi<br />

copia,uon multum fupcrcft^quod haurias.<br />

Influicquod exhauritun<br />

.E7rH}¡>H 70 if^


I N A N I s O P E R A^ i^r<br />

biturnonîmicniiftc etiam ad inanem operam.<br />

Vtrcmcacdis. ^ ^ t^niîofîu<br />

AcHOíf í?íí^/f.SimiptumiicláBaccIiifacris,ueIabiis,qiiipercufsis<br />

utribi« inanem mouent fìrepitum.<br />

Impctc pcrítum artis.<br />

«f \xov7M Tw.


INAECLVALIS PENSATIO.<br />

Nc ucrba pro farina.<br />

M« Tioyas àvr ¿Af/'w. Id eft:Ne ucrba pro farinií. Aducrius<br />

eos iaciebatur,qui beneficium uerbis,non rc dabant. Vctcrcs<br />

quiccpid ad uidtum pertineret, ¿¿^ipiroc uocabant.<br />

Pro pcrca fcorpium.<br />

AFT/ TTkfKHí vbi quis optima captans,pefsima capit.<br />

Nam perca piféis eft uel maxmic laudams. Scorpius lactalis<br />

pifcis eft, quanquam cft 8c pifcis huius nominis, contcmpti<br />

faporis.<br />

Vmbra pro corporc.<br />

òcvtÌ T ffwiAXT©-. (¿lotics aliquis magnum quiddam<br />

ui<strong>de</strong>bitur aíTequutus,quum nihil tamen adferat prarter titulura<br />

aut fpes meras. Mutuo fumptum ab Aefopica fabula <strong>de</strong> cane,<br />

qui dum umbram carnium quòd ca maior apparcret > captaCf<br />

ucras amifit carnes.<br />

VÌAto. Palumbcm pro columba.<br />

A^aiJctíJ ccvTt a-tg^ytfáf. Subaudi ucrbum ad fententiam accommodatum.Conueniet,ubi<br />

quod<strong>de</strong>terius cft & adulterinu,<br />

pro co quod eft prxftantius ac lcgitimum,fupponunt.<br />

Pilos pro lana.<br />

àvr Dereuchcmenter inacquali, aut dc negocio<br />

fupra modum abfurdo.<br />

X)logen, Pro malo cane fucm rcpofcis.<br />

Avrì HXHHÍ Kiu/cs clw ccTreuT^i, I<strong>de</strong>ft: Pro re uili precio-<br />

•fam.Sus enim efculentus,canis haud quaquam uefcus cft.<br />

SntdAi. In parte uel ignem proe<strong>de</strong>tur aliquis.<br />

E/; T« f^fet Hi re srvg aKvwvtfùrtiì, I<strong>de</strong>ft, Prac<strong>de</strong>mraliquis<br />