Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
é^^o- O fr ctxrru < T* , ^f^TTL m.<br />
V. ì-aV«/. -f- -f + -f ¿^i,;-;'»- '<br />
A D A G I O<br />
RVMD. ERASMI<br />
R O T E R O D A M 1 +<br />
E P I T O-<br />
M E.<br />
£x fiouijSt ma chiIia
SEB. GRYPHIVS<br />
LITERARVM STV-<br />
D I O s I s S«<br />
*<br />
VA^M utilisfit c peni dixerimnecef<br />
ifdrid^Fdrocmiartm cognitio omnibus^<br />
qui dut ipji dliquid dà poficritìitm trdnf<br />
mittcre y dut i ueteribus litcris prodiai,<br />
\\r€Ótc dfjequicupidnt^neminiucl mediocritcr<br />
mdnfuetioribws Mufis initidto obfcurm effcdrbi'<br />
trdinuKSunt enim iUiC qudjiquceddm inpgniores gentim<br />
U^quibus concinne fuis lacis intertextis tnirwm in modum<br />
cxorndtur ordtio, plurimwmq; uenujhtis dcquirit CT<br />
fj^kndoris : ijf<strong>de</strong>mq; rurfu^<strong>de</strong>trd£lis,ueluti legitimis fuis<br />
condimentis <strong>de</strong>^itutAiinfipidd redditur er infulfd.Vorri<br />
cùm ed firejìt Troucrbiorwm ndturd, ut eorm origo ex<br />
tictuflis, ijsq; plerunqu^ non ddmodum triuidlibus eruendd<br />
fit monumentis, neceffe efl ut erudita qudddm obfcuritiite<br />
imperitm dntiquiti^tisiuuentutem in euolucndis ueterm<br />
fcriptis(quorm utquf%cilli}nm'quc dcinceps jludiofis<br />
a omib
omnibus dd Vdmmiärm cognitionem ukm communiuh.<br />
Cum. itnque fuperioribm hifce annU diuini tili Ada^<br />
giorim Commentxrlj mdoribm typis excupfcvicl atque<br />
iurum ex ofjicinct noüra prodijjjent^uifi fumws reilc atquc<br />
ordineßiluri, ß hänc quoque Epitomcn in gratim<br />
tenuiorm^quibm tAmimmenfìopcris rcdimendißcultAs<br />
non effetyquantAfieri pofjet uigiUntiu excu<strong>de</strong>remus ifi<strong>de</strong>lim<br />
ca in re medicorunt ccfuetudinem fecuti,ut quem-ädmodum<br />
iüi plebeitc/orm hominibus uilia qucedam CT<br />
pdrätu ficilid pricfcribunty ^ute tmen non minu^, qum<br />
potentiorum illd terrd mariq^petitA phdrmdcd confirdnt<br />
ädfanit:item : iftt er ex hoc mtiUo enchiridio tenuiores<br />
mtun<strong>de</strong>m pene,qudntwm beatiores ex onerofo iUo Add^<br />
giorm opere, utilitutis reporiurent. Hoc igitur<br />
quicquid eß laboris CT induRriiC, cdndidi Lc-<br />
¿iores^quod huic operi impendimwiyUt%<br />
fronte excipite. m enim futurum<br />
eßyUt mei me Uboris minili p(c<br />
nitedtyß uobis non ingra*<br />
tum effe cognouerim^<br />
dliqudmq; in<strong>de</strong> di<br />
ftudid ueilra<br />
utilitàtem<br />
pcruenirci<br />
Ydle-<br />
te.
ADAGIORVM<br />
D. E R A S M I R O T E ^<br />
RODAMI EPI-<br />
T O M<br />
CU IDPAROBMIA.<br />
A R OE MIA Cdcfinitorc Erafmo) Ac^fioc Vii<br />
eft cclcbrc dif^um fcica quapiam no - , / >,tT<br />
aitate iniîgne. Vt Diéhim generis,<br />
Celebre difteretiac, Scita quapiam no ' ^ C<br />
uitare iniîgne,proprii uicé obtineat. ^ ^ ,<br />
Q Hid PitromU trobrintn^ ri/i r r/XtlPlTl<br />
^ quai€nu4*<br />
Peculiariter autcm adproucrbii tX^^^^<br />
tioncni pertinent, uti celebratum Cr, ^^<br />
uulgoq; iaâ:atum. Dein<strong>de</strong> fcitum,iit aliqua ecu nota <strong>de</strong>cernatur<br />
à Tcrinonc communi : id uerò erit,quod antiquitate panier<br />
&eruditione commen<strong>de</strong>tur. Celebrità s autcm adagiorumeft<br />
cx oraculis numiniim,fapicrum diftis, poeta quopiam maximè<br />
uctiifto,(cena,hoc eft» Tragicoru & Comicorum iStis fabulis,<br />
fabularii arguiiientk,apologis,euentu,hiftoriis,apopluhegmi<br />
t'wjuerbo temere di£èo. Deniq; mores,ingenium, leu^etis line<br />
hominiç alicuiiis iîue etiam animantis. Poftremo rei quoq; ui<<br />
^uxpiam iniignlç ac uulgo nota, locum fecerunt adagio.<br />
Umbus cxYchuinomtdsdcccdat ParœmU»<br />
Nouitatcm nonnunqua ipfares fecum adfert, nonnunquant<br />
eam figura conciliât, utMetaphora quae pene Temper adcft^iS:<br />
*ï»ultaç partes compleditur, Hyperbole, Aenigma, quod nihil<br />
îjiud cft,quàm oblcurior allegoria, Alluiio,nonnunquâ Diale<br />
Ûus,id eftjuerbi proprietas, Ambiguitas item eloquendi nouitas,quanquani<br />
ha:c ipfa noultas proficifcitur a figura.Dcnique<br />
in parccmiis omnes tî» cft,ridiculi formas inuenies-<br />
Q^'imodo P
fccernerc,(i ad<strong>de</strong>finitionem recurras. Verum quando Jiaec<br />
gula poíTunt non eíTcparoeniiae, fads patct quod á parocmta<br />
iunt diuerfa. Quanquá Tunt in hoc genere quardam a<strong>de</strong>ò com<br />
modè diäa,ut tacile pofsint in adagiorum ordinem afcifci.<br />
Commendalo Prouerbiorum à dignitcttc,<br />
Cognitionem prouerbiorum non in poftremwhabitamjuel<br />
illud; fat argumeti puto,quòd primi nominis autores <strong>de</strong> his uo<br />
lumina contexere non <strong>de</strong>dignati ñint. Q^ru primus Ariftotc<br />
les philorophus,tefteLacrtio.Chryíippus ad Zenodotu.Cleá*<br />
tes item. Reperifitur nonnulla prouerbiorum coUeóèanea Plutarchi<br />
nomine. Citantur inter parocmiographos ab Athenaro,<br />
Clearchus Solenfis & Arifti<strong>de</strong>s.Dein<strong>de</strong> Zenodotus,qui DidyiiiiTarrh3ci4;<br />
Paroemiasin compendium re<strong>de</strong>git. Citantur &<br />
Theophraftiprouerbiaincómentariisin Demofthenc. Opus<br />
quod Zenobii titulo circumfertur,à me fub Zenodoti nomine<br />
citabimr.Citatur ab hoc Milo quifpiam paroemiographus, ite<br />
& Daemon. Extant & Diogeniani colledanea. Multa refert<br />
Hefychius, multa Suidas» qui Theoetetum quedam autore adducit.Sed<br />
quid ego hos,ciìm fapientes qiüdam Hebraci no dubitarint<br />
hoc titulo libros aliquot c<strong>de</strong>re?Nec illud argumentum<br />
leuc,quod inter bonos autores, ut quifq; fuit cruditilsimus elo<br />
» E P AROEM II 1<br />
Pritiium mcniiniíTc oportcbit, ut quod Ariftotelcs admo^<br />
liuit<strong>de</strong> ep\thctÌ9,id in adagili ufurpandis obrcruema ncinpe,<br />
u( Ulis iitamurnon tanquaiu cibis/edcondimcntis id cft,noti<br />
ad facictatcm, fcd adgratiam. Prxtcrca, non quouw in loco^<br />
pcindc, nc nimis crebro. In cpiftolis tarnen familianbus Uccbit<br />
pauló liberiùshoc genere lu<strong>de</strong>re.<br />
Vdrius ProHcrbiorum ußts.<br />
Potcfì: uariari prouerbiorum ufus, ut i<strong>de</strong>m diéhim ad com- ^<br />
rìures fenfus accöinmio<strong>de</strong>s.Vt Iiuiufce rei unum exempluin ha-JI#<br />
DcaSjpertufum dolium, uel ad obliuiofiim,uel ad profurum,uct| /<br />
ad auarum, ucl ad fiitilem, uel ad ing^atum traduci poteft.<br />
fluii cnim quicquid infu<strong>de</strong>ris in animum immemoris. Apud/ '<br />
prodigum nihil durat.auari cupiditas nunquam cxpletur. tutilis<br />
Se ganultts nihil continet.<br />
DB FIGVMS PROVBRBIAIIBVS ANTBA* Dt<br />
öum. Nunc Fontes aliquot indicabimus, á quibus genus figu»<br />
rarum duci polsit.<br />
K^bipfrre,<br />
Sumuntur cnim intcrdum ab ipfa re • quoties hominem Tcc--<br />
Icftum, fcelus appellamu^, <strong>de</strong><strong>de</strong>corofum <strong>de</strong><strong>de</strong>cu?. pcftilentèm,<br />
pcftem.lurconem.barathmm. tencbrionem, terebras, contami<br />
natum,labem. QuaüaÄrper comparationemefferre liccbit><br />
fcelcrc fceleratior, ipfa ncquitia nequior, caccitate caecior, loquacitate<br />
loquacion<br />
oí^ rthus fmiilibnis.<br />
Huic próxima funt,quaf à rebus ßmiübus trahutur í ut,Melle<br />
dulcior,Niue candidior.<br />
ammantihtps,<br />
Muliere loquacior, paíTere falacior, hirco Ubidinóíiof, ccruo<br />
uiuacior, lufcinia uocalior, uulpc ¿audulentior, lepore elmidior,pirce<br />
fanior.<br />
t^^pcrfems <strong>de</strong>orum.<br />
Mercurio facudior, Venere formofiof,Diana ln(a6Hof,ipíítf<br />
Charitibus humanior,&c.<br />
x^^pctfinis fabnlofiSi<br />
Heftore facudior,Tantalo cfuficncior,Cy
Thaldcblandior.<br />
c/i^ per fonts htflorldrum.<br />
Catone feucrionCrorfo ditior, Zoilo inuidctior, Tîinone<br />
inhimunior,Nunia relígiofíor,
Vn<strong>de</strong> 8c «orbitare dicuntur, quiiuero aberrant. Qumeiiain<br />
todie distant, cos in uia efle, quireólo conillio quippia infótuunt:extra<br />
uiam, qui qua non oportet ratione, rem aggrediimtur,Sunt<br />
ferme prouerbiales Sc illai metaphorae doéHs ufiiatifsimac:Depellere<br />
i uia,Reduccrc in uiam,Monftrarc uiam,<br />
licere uiam jSternere uiam, Aperireuiam, Pracclu<strong>de</strong>re uiam.<br />
Interclu<strong>de</strong>re uiä.Celebre habetur Sc illud apophthegma-.Bcnc<br />
currunt,fcd extra uiam.<br />
Toto coelo errare.<br />
Huic confine eft, quod ufurpat Macrobius Satumalium litro<br />
11 i.Nunquam''ne,inquit,Practextatctibiucmtinmcnteia<br />
toto,ut aiunt,calo errafle Vergilium?<br />
Extra calcem.<br />
Extat apud Ammianumjib.it.quod eil, extra propofitum:<br />
auamuis ui<strong>de</strong>atur legendum: Extra callem, ubi quis digrcditur<br />
arcpropoiita.<br />
AB INITIO AD FINEM^<br />
Ab ipfo lare.<br />
Xf WUc ci^xcv. Td eft Ì lare incipe.Hoc eft,i domefticis ac ^'•'päcs,<br />
famiiiaribus initium fumito. Re<strong>de</strong>diceturin magiftratus, &<br />
^lienae uitae céfores^quorù oiFiciù eft, ut in primis iui fuoruq;<br />
Jütam corrigant. Interpres admonetdici folitum <strong>de</strong> iis, qui ab<br />
jpfo ftatim initio uel boni funt, uel mali : quafi dicas, ab ipiìs<br />
incunabulis,quod Lar ftatim nafcentes excipiat.<br />
A capite ufcj ad calcem.<br />
Ci\m rem tota iignificamus,A^ capite ufq; ad calce, dicimus: Hommts»<br />
Cuius adagii triplex poteft elle ufus.Aut enim ad corpus referctur,aut<br />
ad animu,aut ad rem. qui duo pofteriores plus obtinent<br />
uenuftatis, nimirìi quo plus habentfigur«. Ad corpus,<br />
apud Homerum: E; ttoìAccs \h Ktf «TiSf,id eft,i capite ul'q; ad pe<br />
<strong>de</strong>s. Horatius : Talos ì uertice pulcher ad imos. Ad re, ut<br />
apud Ariftophané in Pluto:Audi ergo, quàdo totiì ego negociu<br />
i pedibas ufq; tibi ad caput perccfeo. Hieronymus: Cótuli<br />
cu eo à uertice, ut aiùt, ufq; ad extremum ungue. Ad ammum<br />
hocpado potent transferri : Ego tibi mores Sc ingeniu illius,<br />
breuiter hominem quantus eft, à fummo, ut aiunt, capillo ad<br />
imum ufq; calcaneum <strong>de</strong>pingà.Huic affìnia funt: Tu huius rei<br />
es caput,Caput tyrannidis,Seditionu fons, Ad calce uenire. In<br />
calce opcrisy la exnrcmo Uteraru tuaru calcC; Ab iplb exordiri<br />
a s cap
capite, A calce ad caput rccurrcrc,&c.<br />
TMu^. K capite arccíTere. A' fonte ducer e.<br />
Quum res ab eo repetitur, quódcil: in ncgotio prxcipuuin J<br />
capite arcefsi dicitur.<br />
Id elt, Prora & pupis. Prora itaq; A: jm^<br />
pi,funimam coniìliinoih-ifigniiìcamus.utrpietas, ftudioru noftrorum<br />
prora puppLs eilc <strong>de</strong>bet. Quibufdam omnium ralionum<br />
prora & puppis eli pecunia. Coniìraili figura diòhini<br />
cft m Apocalypfi : Eyw ¿Af ì« ti^ w. Ego fura alpha &<br />
Ego fum rerum omnium fumma.<br />
Vcnimus ad fummam lineam»<br />
Euripi<strong>de</strong>s in Antigone: W ¿¿h^oc/l^ y^ixi^unij nuafjJlv ncem^, Td<br />
cft, <strong>de</strong>uenimus fummam ad malorum lineam. Horatius: Vcnimusadfummum.<br />
Pi carceribirs.<br />
Awò jSitxf//«^. Id elT:,A'^ repagulis, fiue carccribus.Intcrprey<br />
Ariftophanis oftcdit mctaphoram mutuo fumptam i ftadtK,in<br />
quibas carceres erant repagula quaedam, undc curfus inttitim<br />
crat.Vn<strong>de</strong>frequentesillxapud Latinos etiam fcriptores formular,<br />
A carceribus admctam,àmcta ad carceres.<br />
"^rino^hoiu Pi carcere.<br />
ÁT¡r0 eft, A^ carcerc,iiuc repágulo,id ciì'>ab ípfo<br />
rei principio. Sumptum è ccrtaminibus equeftribus, ubi curfu®<br />
initium eft à carceribus,id eft, repagulis', finis meta. Itaq; cum<br />
cxorfum negocii iìgnificamus,ab ipfis carceribus dicimus.cum<br />
finem,ad metam ulq;: Veluti,lì quis dicat focdum efle, fi quii<br />
artifex ab ipfo ftatim carcere peccet: aut, neminc tam ignauu:<br />
qui non «wè ¡íívxdífQ' ftrenuus effe uidcatur.<br />
Ad calceiTi peruenire.<br />
Pro co,quod eft,ad metam finemq;.Tullius:Vt cu arqualibm<br />
pofsis uiuere,cum quibus tanquá e carceribus miiTus, cu iifdcni<br />
ad calcem,ut dicitur,pemenire. I<strong>de</strong>m <strong>de</strong> Seneòbte : Nec nero<br />
uelim quafi dccurfo fpacio ì calce ad carceres reuocari. Ad hac<br />
forma etiam attinent: Vfqi ad plaudite, id eft, ufque ad extrcmum<br />
finem.Extremum fabula: a6èum peragere.<br />
Ab ouo ufcgadmala.<br />
Ab initio conuiuii ufq; ad finem. Horatius fatyra 3. Si collifcuiffct,<br />
inquit, ab ouo Vlq; ad mala, citaret io Bacche modo<br />
fumma
A D F 1 N E M. M<br />
fumma Voce, modo hac refonat quae chordis quatuor iina.<br />
Antiquitm enim cocnam ab ouis aufpicabantur,malis finiebát.<br />
Erit uenuftiu?,li longius trahatur, pro toto opere, toto colloquio,tota<br />
nauigatione.<br />
AMíncainrípcfc. ^ ^rlfiidcs.<br />
Avrò ygac/^HS ¿c^xiffJat. A linea mcipcre dicuntur, qui ab IpÍD<br />
rei exordio fumunt initiu.Sumpta metaphora ab his,qui curfti<br />
certant in ftadiis. Nam üs linea quxdam ducitur, ad quam ex<br />
acquo ftent, doñee currendi fígnum accipiant.TertuUianus libro<br />
I. aduerfus Marcionem: Age igitur ad lineas, rurfus Se ad<br />
gradum. Ad lineas dixit,pro eo quod eft,ab integro.<br />
ff tcncrísunguículís. Plntarchus.<br />
ÁttÍ tw//árwaiTíw/í/¿vJxuf/.ld cft,A^ teneris ungiiiculis>id eíl,<br />
à prima pucritia.Tranflatum á catulis,quorum unguiculi nondum<br />
duruerunt.Hprarius-.Etinceftos amores De tenero mcditatur<br />
ungui.<br />
Abínoinabulís. PJaum^.<br />
Eun<strong>de</strong>m habet fcnfum. A^ primis uíta: mdimetis.M.Tullios<br />
oraiionis incunabula uocat,primam illam st fundamentis inftitutionem.EtVei^ilius:Gentis<br />
amabula noftrae. Similiter &<br />
«rcpundia pro prima xtate accipiuntur. rj r J '<br />
Príndpíum dimidíum totíus. Hejiodus.<br />
HiMTv zúcvrk» Principium dimidium totius.Hoc adagio<br />
íígnificatum eft, maximam difficultatis partem, in aggrediendo<br />
negocio íítam eflc. Horatius : Dimidium fa¿ü, qui cocpir,<br />
kabet.<br />
Caput.<br />
Praccipuam negocii partem,aut autore rei, Caput uocamus»<br />
^
tz A B S V R 13 A-<br />
Exordiri tclam.<br />
Rem enim, quam arte coníilioq; inftimimu?, exordiri dicl
A B s V R D A. ty<br />
Fluuius quae procul abfunt,írrígat. Vlogcniéoim,<br />
îl^TATXit'f T« TTíppW TlÔjl^WfJ^Ol J^ \yyiCff KCcJocXUTT^, ij cíl, FlU"<br />
ums^qux loge difsita fuRtjirrigatiquac próxima fuiit, praftcrit.<br />
De his dici còiicnict,qui bene mcrcntur <strong>de</strong> exrernis,& nihil ad<br />
icpertincntibus-.fuos ncgligmit. Apparetin<strong>de</strong> du£èum, Cb ubi<br />
fluuius oritur,minor eÌìe folet,minusqi argillac fecum trahens:<br />
¿C quo longius recefqt à fonte,hoc eft copiolìor,ubcriorq;.<br />
Fruftra habet,qui non uütun Homtrut,<br />
Tiw rc^û/Lf tx^f «t/'-^tctiÄiü/j àiVTu:i Id eft, Cur fruftra tibi íam<br />
eftatur inutilis arcus?Si quem increpare uoles, quod ingenio,<br />
t<br />
iuitiis,litcris non utatur,quumhabeat.<br />
Äßnusauis. %^rifio¡>h.<br />
o(vii, 1 d eft, Afinus auisiSumptum ab omine quopíami<br />
Quidáenim cófultus<strong>de</strong> eo,qui aduerfa laborabat ualetudine,<br />
forte fortuna confpexit afinum furgentem à lapfu,iimulq; aliú<br />
quendáaudiuitdicente : Vi<strong>de</strong> quo paòto Afinus quii fit, furrcxit.Id<br />
omnis arripiens ille, protinus refpondit, fore, ut ualetudinarius<br />
illereuaîefceret. Iraq; iocatur Ariftophanes, quafi &<br />
afinus auis eflet,& augurii nonnihil haberet.Dicetur non inte- .<br />
peftiucjcum ex indicio quopiam ridiculo colligimus,<br />
Hcrculis cothurnos aptare infanti.<br />
Qmntilianus dcperoratione: Nam in paruis qui<strong>de</strong>m litibus,<br />
lias tragœdias moucre, talc eft, quafi fi perfonam Herculis &<br />
cothurnos aptare infantibus uelis. Plutarchus commémorât<br />
apophthecma quodda Agefilai, non admodu ab hoc alienû:<br />
Cui cum íophifta quifpiam hoc nomine laudaretur, ^ res mínimas<br />
diccndi artificio máximas eftìceret.negauit is uei cerdoncm<br />
bonum fibi ui<strong>de</strong>ri,qui paruo pedi magnum induccret calceum-.fignificans<br />
orationem oportere cum re congniere, non<br />
aliter quam ueftisconuenirc <strong>de</strong>bet corpori. .<br />
Lumen foli mutuas,<br />
Tö ç «f H\iv cAocvt^
Soli lumen infcrrc.<br />
Quiiitiliánusdixit cum foli lumen inferrc,quircmpcríc<br />
cui<strong>de</strong>ntifsimam conaretur argumcntationibus probare.<br />
rullius. SusMincruam.<br />
Tritifsimum apud Latinos autores adagium : Is tnm oAnv^tf^<br />
Id cft,Sus Mineruam,íubaudiendum,docet,aut monet. Dici fo<br />
limm,quotics indoftus quifpiam atque infulfus eum doccrc c:><br />
natur, á quo fit ipfe magis docendus. Et cum quis docet aiterum,cuius<br />
eft ipfe infcius, propterea quod Mincruac artium &<br />
ingeniorum tutela tribuitur á Poetis.<br />
Mercurius infans«<br />
Éf^ífí «uvÖhtQ*. Id eft, Mercurius ínfans,ííne indoñus. Ironia<br />
prouerbialis,ubi quis fingit fe rü<strong>de</strong>m eius artis, cuius cft cal<br />
lentiísimus. Mercurius enim eloquetiac difciplinarumq; parens<br />
cft.In uulgaribas exemplaribus habemr, Mercuriusprophanus<br />
& non initiatus. Qms enim myfteriorum peritior quam Mercurius,interpres<br />
Deorum fuperis & inferís ex aequo communis,<br />
<strong>de</strong>nique ^wr^ywy^f ipfe,lioceft,myfteriispra:fcÄus?<br />
Thcocrlm* Sus cum Mincr ua ccrtamcn fufdpit.<br />
vi war khvcùocf; ^/V Id eft, Cum diua cft aufus Tut<br />
<strong>de</strong>certare Minerua. Q^ties indoäi ftolidique & <strong>de</strong>pugnare<br />
parati, non ucrentur fummos in omni doéWna uiros in certamen<br />
literarium prouocare.<br />
rhcocrkus. Vcfpa dcadac obíh-cpcns»<br />
Pica cum lufcinia ccrtat,Epopa cum cygnís.<br />
Sf«/ ßofxtufj rtT/zyí^Uí'rt^/^//. I<strong>de</strong>ft,Scilicetobítrepitan$<br />
argutx uefpa cicadas. Quadrabit in eum,qui certat longe inipar<br />
cum fuperiore. Aut qui negotium faccfsit longe fepraeftantioribus.<br />
VLucUnua. Currus boucm trahit*<br />
H ctí^lot TCff ßif/ Id eft,Cumis bouem ducit.<strong>de</strong> re»<br />
quac prxpoftere geritur. Translata metaphora à plauftris per<br />
<strong>de</strong>cliue retro labcntibus,unaq; fecum bouem auferentibus,<br />
Canccrlcporcm capir»<br />
YLcUfKìv®' 7.(tyi
A B S V R D A. IS<br />
In cum compctct, qui uiribiis imbccillior, arte atque ingenio<br />
uincit potcntiorcm.HomcrusiNonnimquam aflcquitur tardus<br />
cclcranquc,citumque. Eo<strong>de</strong>m pertinct Apologus <strong>de</strong> uulpe <strong>de</strong><br />
corxKspra:dam eandcm curfu petentibus : quam uulpcs,ccleritate<br />
iinpar,ingcnio fibi ucndicauit.<br />
Virgultca fcaphula Acgxum tranfmitterc« Ludanm.<br />
(lAös TO {àycciiìj hccTiWvffcu* Id cft, Virgulto Aegacum<br />
tranftttittefc.In cos dicitur^qui rem lupra modum arduam,leiii<br />
opera conficere tentant.Extat & hic intcr fententias prouerbia<br />
Ics, citatus item ab Arifbophanis interprete, dkKgvJ^<br />
VTi l'iTvk -^hiois. Deo fauente nauiges uel uimine.<br />
ftrchilochi melos* F'tndarutm<br />
f^iXi^X^ ^tA(^.Idcft,ArciiilocKi cantio,dicebatur Hymnus<br />
qui aìmultos potcrat accommodari, qualcm ferùt Archilochi<br />
fuiÌlcrepcrtum,qui tiicrit ante Pindarù, & alios hoc gcnus lyricos,qui<br />
iìngulos propriislaudibusexomabàt. Archilochi car<br />
men erat i<strong>de</strong>m in omnes, quod cithara canebatur. Citharccdus<br />
tantum ad fingula cantionis interualla, uictorum nomina<br />
iua uoce rcpcccbat;ueluti,Ìì Herculem laudabat,accinebat, Te<br />
biella Cillinice x^Ì^^^i Aut aliud,li quem aliuca-<br />
•^cbit^ìiadrabit in rem prifcam ac ru<strong>de</strong>m.<br />
Agninis lacftibus alligare canem.<br />
BaTlio in Pfeudulo Plautina: Quia poi qua opera creda tibi,<br />
^ina opera alligcmtugitiuu cane agninis laCÜbus. C^canem<br />
?lligat inteftinis aguinis, is non modo canem amittit, ueruin<br />
^ pracdam.ultro <strong>de</strong><strong>de</strong>rit fugitiuo. Sic qui credit homini maloc<br />
rem pcrdit,& fìuilra obligatum habet eum,qui non eft<br />
ibluendo. Ladies eiiim dicuntur inteilina molliora,<br />
Difertcfaltarc.<br />
Cornelius Tacitus in dialogo <strong>de</strong> oratoribus, iignificat hoc<br />
couitium fuiire iaièatu in oratorcs fuorii temporum, qui laicilùa<br />
uerboru & leuitate lententiarum, licentiaq; compolìtionis<br />
hiftrionalcs modos exprimebant, atq; adco laudis, & glorise,<br />
ingemiqi loco iadabant, faltari cantariq; commentarios luos,<br />
cratores temere diccrcjhiftriones diferte l'altare. Argutiadidi<br />
ili hoc tìta elt-.oratores hilbionicc dicebant, quod illis erat in<strong>de</strong>conunihiftrioncs<br />
ad oratorum adionem lele accómodabàt:<br />
Ita faòhim eft,ut ilU peius dicerentjhifaltarent melius.Hiftrioxuim<br />
eft faltarc,Oracoriun diccrc ; quöd qui pente taciunt, difcrù
t6 A B S V R D A *<br />
fcrtiuocantur.Locus autcm duo diuerfa coniunxit.<br />
Eodcm collyrio mcdcri omnibus.<br />
Leges,admanitionc>, & obiurgationes no oportet omnibu®<br />
eaf<strong>de</strong>m admouere:fcd pro gentium, temporu & ingenionì uarietate<br />
fermonem attemperare.Hanc <strong>de</strong>xteritatc beatus Hieronymus<br />
enarransepiilolà adEpheiios,laudatin Apoftolo Paulo,<br />
qui fa^us eft omnia omnibus,ut omnes lucrifaceret. Verbx<br />
Hieronymi citantur dift.ip.Nec ad inftar,inquit,imperiti mcdici<br />
uno collyno omniiun oculos uult curare.<br />
Pracpoftcrc.<br />
Cum cenfemus rem praepoftere geri, ueluti cum populus imperat<br />
principibus,aut difcipulus docet pncceptorem, cóueniec<br />
illud M.Tu lirex epiltola ad Atticu libro i. (cuius initium eft.<br />
Q^ris ex me.) Ego,inquit,refpon<strong>de</strong>bo tibi w^cr^oif<br />
i^i^Hws.Eii aute figura grammaticorum,quam illi w^M^f-cp<br />
Hue v^j^cTT^ulofj appclUt,cum quod prius eft natura, pofterius<br />
refertur,ueluti ii quis dicat: Cornelia Gracchos educauit ac gcouit.<br />
In Homero talis tropus frequenter eft obuius.<br />
Primas iacftarc haftas.<br />
M.Tullius lib.<strong>de</strong> Oratore i. Primas iaihre haftas dixit,pro<br />
uelitari,quod ad Oratorem transfert, cuius diétìo initio <strong>de</strong>bet<br />
effe leuis ac fedata, ut paulatim inca<strong>de</strong>fcat oratio.<br />
crit,fi ad difputationis aut contetionis exordium transferatur.<br />
I<strong>de</strong>m unico uerbo dicitur,uelitari.<br />
Omifsis fontibus coiifccflari riuulos.<br />
In eo<strong>de</strong>m lib.non fine prouerbii fpecie dixit riuulos confeftari,pro<br />
eo quod eft,minus ad rem peninentia dicère, omiilb<br />
CO, quod eft negocii caput.<br />
In hcrba luxuries.<br />
Rufticifemma copioiìus,quàm expedit,herbefccntia, dicur<br />
luxuriareieam praeperperam lictitiam appellant luxurie, quam<br />
immifsis inagnun iumentis autpecudtbuscorrigunt, quod illi<br />
uocant,<strong>de</strong>pafccrc.Maro: Luxuriem fegetum tenera <strong>de</strong>pafcic<br />
in herba. M. Tullius lib.i.<strong>de</strong> orat. Quod ii hie nofter Sulpitius<br />
faceret,multo eius oratio cffet prefsior, in qua nunc interdam,ut<br />
in herbis ruftici dicere folent, in fumma ubertttc incft<br />
luxuries quacdam,quxftylo<strong>de</strong>pafcenda eft.<br />
Susfaltauic.<br />
h iHti^trif.ld eft, Sus faltauit, aut comclTatur, Diogenianos
ABSVRDA. tj<br />
»US oftenditdici folitum <strong>de</strong> iis, qui praeter dccorum quippiam<br />
fcccrunt.<br />
Quam in tragoedia Comid.<br />
Vbi quis in aliena uerlatur barena, induäi dicctur in traget<br />
diá Comici. Diüeríi generis funt Tragoedia & Comoedia, nec<br />
fas eft trag icas perfonas in Comcediam inducercjnec contra,<br />
lungere uulpes.<br />
^'^yvvfí// TÄi cext¿7i iiMf, Id eft, Vulpes iungere. De re palam<br />
abfurda dicitur.Vergilius in Palaeftra:<br />
Qui Bauíum non odit,amet tua carmina Macui,<br />
Atque i<strong>de</strong>m iungat uulpcs,& raulgeat hircos.<br />
Mulgere hircum.<br />
T^iyo/j òc(4\\yfitf. Id cft,Mulgerehircum,cundcm habet fen<br />
fum. Lucíamis:Quid,inquit,amici?anhorum alter hircum muí<br />
gere ui<strong>de</strong>tur,alter cribnim íiipponerc?<br />
No<strong>de</strong> lucidus,interdíu ínutílís.<br />
In noäe lucidus,die uel luce inutilis. De pra!pofteris,qui fapiunt,ubi<br />
nihil eft opus,cum opus cft,ibi dormiunt.<br />
Oyum aqua fauces ftrangul«. ^ ^riílml<br />
Ot«// 70 TOt> (foc^Viyx nrviyy^TiJla irt •sriy«^. I<strong>de</strong>lt,<br />
Qiuun aqua fauces ftrangulet,quid iam opas eft bibere? Quadrat<br />
in eos,qui in abfurdilsima fententia pertniaciter manent,<br />
ttel manifefta negantes,quibus cum fruftradifceptes.<br />
Tuum tibi narro fomnium.<br />
ffot/ lívcif ffói /i^yS^. Id eft, Tuiim fomnium tibi narro,<br />
id cft,Narro tibi quod ipfe me reÄiusnofti.<br />
Nil intra cft oleam,nil extra eft in nuce duri. Homm.<br />
Heroicus clt in eos, qui ad infaniam ufque impru<strong>de</strong>ntes,non<br />
ùerentur & confeíTa negare, & marúfefte faifa pro cert'is aíFirmare<br />
: Nil intra eft oleam, nil extra eft in nuce duri. Nimiruni<br />
intcr fanosconuenit,& nucem corticem habere durum,& baccam<br />
oleac, lapillum intus durum , proin<strong>de</strong> ludit operam, quifquiscum<br />
idgenushominibiisdifceptat, qui dicunt lacerate-<br />
Hebras,& tcnebras lucem.<br />
lupiterorbus.<br />
5z«/f iíyov@r. Id eft, Jupiter orbus.Vbl quis palam faifa aíTeüerat.Conftat<br />
enim, loui quamplurimoseffe liberos, utpotc<br />
Dco longe mulierofifsimo, falacifsimoque, qui non una tantum<br />
corporis parte gignat, fed è femore Bacchiim,&: è cerebro<br />
b Palla
Palladtm produxcrit.<br />
Suidai. Balba non credit.<br />
H ^tXAK h -Br/Tti/«. locus proucfbialis, ubi quis fuá mala conatur<br />
dif$imularc,qu2e prx fe fcrt, ctiam cum difsimulat : uelutijíi<br />
quis negetíe blefum eíTe, idquc ipfum non pofsit niíi blefcdiccrc,<br />
tAhÚM. Iugulare mortuos.<br />
Pro eo quod cftíinfcdari <strong>de</strong>fiin£^os, ^ pugnare cimi eis,qui<br />
iam cxtindi lunt.Translamm à bcllis,in quibus ignauu ac ridi<br />
culuin iìt,proftTatos atq; interfectos iugularc.Fict Icpidior metaphora,ut<br />
fi quis dicat cum iugulare mortuos,qui lìbrù impugnct<br />
á nullo non damnatumrautdiiputet aduerfus fententiam,<br />
. omnium fufFragiis iam olim reiedamiaut fi quis uitupcret rcm<br />
omnibus per fc dcteftatam,Ariftophancs fcripfit xk TxQvHMioct<br />
kiiJoliOTHvii}. Id cil, Defunftos occidcre.<br />
Mortuum unguento perungis.<br />
Kwf tiv{i¡(iu Id eft, Mortuum unguento penmgis. De<br />
fumptu fupcruacaneo,fiuc cum fero quid adhibetur.Moris cracapud<br />
Priicos, maxime Acgyptios,dciùn6èorum cadauera, ne<br />
putrefccrcnt,ungucntis pcrungere.Qui mos & his temporibus<br />
apud principcs,licut aliapleraque gentilium, magno ilultiti«.<br />
argumento durât.<br />
Ad confilium ne acceíTcríSjantequam uoceris.<br />
H«c fententia Catonis, teile Plutarcho, prcuerbialis fuiiTe<br />
iii<strong>de</strong>tur,cuius hacc funt uerba : Ridiculus igitur, inquit,& proucrbio<br />
obnoxias Menclaus,fiqui<strong>de</strong>m coiUultor failus eft, noQ.<br />
accerfitus.<br />
Pjtf?^¿oyas. Aduerfus folem ne loquitor.<br />
PfJi rú¿J H'hiOi) T^^cxfÄiA^ofJ /UN Idcft, Aducrfusfo-^<br />
lem ne loquitor,hoc cft,manifcfti$ ne repugnes.<br />
Lanam in ofßdnam fullonis.<br />
Qm prxpoftcrc rem gcnuit, ueluti fi quis Theologo comittat<br />
puerum in grámaricis rudimcntis inftitucdum,lanam in ofFi<br />
cinam fullonis ferre dicitur.FulIonu enim ars,non ru<strong>de</strong> lanam,<br />
fed iam contcxtiim pannum tradat.Galenus <strong>de</strong> difterentia pul<br />
fuum lib.z. Quod fi quis hxc exaCie uelit aflcqui,priuscxercitatù<br />
eñe opormit circa prardicameta.Nam fcitìi eft,quod dixic<br />
Arcefilaus,ncmo <strong>de</strong>fert lana in ofticiná fìillonis. Qucmadmo-<br />
¿um cnim cft ordo in operandis lanis,ita cft & m duciplii)is. .<br />
More
a b s v r d a ; ïf<br />
More Carico.<br />
¿HW. Id cl>, Figura fiue modo Carico, fieri dice-<br />
Datur,quod Ibrdidc incompoíitcquc ficbat, prxfertim in rebus<br />
obfcœniç : quod tamen acl alia transferri poteft, uelut ad mores<br />
in<strong>de</strong>coros atque inciuiles,ad orationem inconditam.Legimus<br />
6c nrKolw Ucc^hu^ id eft, naue Carica.<br />
Accepta can<strong>de</strong>la.<br />
^DipKilus apud Athenaeum lib.is.in fabula,cui titulus kyvolecy<br />
a4oìvJ\s "hvxvs wxwHcfj t/*T^,i<strong>de</strong>ft,arreptacan<strong>de</strong>la,can<strong>de</strong>labrum<br />
quçrebamus.Cum res improui<strong>de</strong> geritiu:,opormit enim<br />
can<strong>de</strong>labrum effe paratum,antequam can<strong>de</strong>lam atringeres.<br />
Nec aures habeo nec tango.<br />
Nec aures habcre,nec tantum,proucrbio dicebatur,cui in ma<br />
nifeftis ah omnibus reclamabamr-<br />
Sy ncerum uas inauftare.<br />
Horatius: At nos uirtutes ipfas inucrtimus,atque fyncerum cu<br />
pimus uas incmftare. Hoc eft quae per fe reda lunt,ea nomini-<br />
Dus alienis impoiitis <strong>de</strong>prauamus, atque obtegimus.<br />
luxtafluuium puteum fodit.<br />
Tictf« wSJxuoif (pfïûif ò^utJìì, Id eft, Ad flumen puteum fó-<br />
^it. De ftultam & inanem fumentc operam. Finitimum illi : In<br />
fyluam importât ligna.<br />
Per parietem loqui. OuiSml<br />
Dicitur qui ridicule quid tacit-Siuc quodobftantc parictc<br />
neuter alterum audit,<br />
Priufquam affa fit farina.<br />
IT^/V cTTTHifca Id eft,Priufquam coxeris farinam,fubaadicndum,inipergis,aut<br />
iimile quippiam. Euftathius in Odyf<br />
fea refert utrunq;>cum hoc, tum iilud proximum. Solita autera<br />
cft afsis carnibus apud quofdaminfpergi farina.<br />
Priufquam macflaris,excorias.<br />
Diccadum, ubi quid pracpoftere fieri ui<strong>de</strong>tiu*. Finitimum illi<br />
quod alibi remlimusrAdum agere.<br />
Prius antidotum quam uenenum. fíUronymm.<br />
Conueniet uti, quoties aliquis fe purgar, antequam accufetur.<br />
Antidotus enim aduerius uenena datur.Hanc nemo fumit,<br />
fiifi guftato ucneno.<br />
Capra nondum peperit,hxdus autem<br />
ludit intecfiis.<br />
b i Ali
xo ABSVRDA.<br />
Ztnodotua. klf ivTru MijlocJx W/«. Id cft,Mondum<br />
cnixa capra,at iam ludit in acdibus liocdus. Qui gloriáiur<br />
iam aíTcquutos rcrc,cuiu«; ne fundamenta funt qui<strong>de</strong>m ia¿éa.<br />
TtQHoh.is, Anulus aureus in naribus fuís.<br />
Vbi res quarpiam per fe preclara, illic adliibetur,ubi minime<br />
ad<strong>de</strong>cet.Vt fí íhilto conüngant opes, fatua: forma,genus ignauo,cloqucntia<br />
uiro improbo, magiílratus imperito.<br />
MartUlis. . Inmariaquam quxrís.<br />
Úm ///TÄf í/í/wf. Id eft,In mari quaeris aquam.Si quis<br />
in moribus fceleílifsimi hominis unum aut alterum admiilùm<br />
ucíUget.quum tota uita fit contaminata.<br />
Socratef, Vmbram fuam mctuere.<br />
TUf/ cív'rv' cKiocp (foía^cu. Id eíl, Suam ipííusumbram metuere.<br />
Dicuntiu-, qui pueriliter trepidant, ubi nihil omnino fie<br />
periculi.<br />
Furari littorisharenas.<br />
OHt tM* Littoris hafenas furari dicitur, qui rem ab omnibus ncglcftam<br />
6c incuftoditam tollit.<br />
„ , Canem excoriatam excoriare.<br />
^ríHo^hit, ^^^^ MotfiJtZvnp. Id eft, Canem excoriare excoriatam.<br />
Suidas ait dici folere <strong>de</strong> iis,qui itemm ea patiuntur, quibus<br />
aliquando fuerunt aiBidi. Aut in eos dicitur, qui fruftra<br />
fumunt operam.<br />
TUum. Nudo ueftimenta <strong>de</strong>trahere.<br />
Pro eo quod eft. Ab co fperare emolumentum,aii ne fit qui<strong>de</strong>m<br />
quod auferri queat.<br />
• ^^ Nudo mandas excubias.<br />
Zmo 0 . fy^^y (ft-KocKHii "àittrarjm, Id eft, Nudo cuftodiam mandas.<br />
Qi^otiesnegocii quippiam mandatur ei,cui<strong>de</strong>eft prxftandi<br />
facultas, obcundxque prouinciac propter inopiam neutiqu^<br />
idoneus eft.<br />
. ... ^ Caput artis eft,<strong>de</strong>cere quod fadas.<br />
^ ' Id ufurparc licebit, non folum ubi quid fiet panim <strong>de</strong>core,<br />
ueluti fi cantillct aut luferit fenex, fi prareat & obiurget iuuenis,<br />
uemmetiam cum ncgabinius quibuslibet quiduis effe <strong>de</strong>corum.<br />
Gallos quid execasc'<br />
r^AXiif 7t jifiVHf i Id eft. Gallos quid cxecas ? Quidaéhini<br />
aeis? Nam Galli CybclisfaccrdotcS;fua fpontc lünt cxeöis<br />
® tcfüb
A B s V R D A; xt<br />
tcftibuj.<br />
In afre pífcarl. Venati in mari. PUutt^.<br />
Qaadrabimt fímp heiter in eos, qui fruíhra moliuntur. Vt fi<br />
qnis magiftratibus uitam tranquilUm, in uoluptatibus beata,<br />
ìnopibusfeliceinquierat.<br />
Pifcemnataredoces. .<br />
ìx^ì/p vjf'xjiaôeu AMtrnisÁá eft, Pifcem natare doces. Perin- '<br />
<strong>de</strong> eft ac fi dicasiDoftum doces.<br />
Lupi alas quacris. Snldics.<br />
Ai/Kif 7[J\iC€ /wT«f .Id eft,Lupi alas quaeris.De ii$,qui quxrunt<br />
ea,quae nufquâm funt.<br />
Boueuenarilcporem. Plnt^rcft.<br />
Twßci TOP Á«ycü I<strong>de</strong>ft, Boue leporem uenari.Dicuntur,<br />
qui rem abfurdam, ftultam, ac prarpoftera aggrcdiunnir.Veluti,iì<br />
quis in curia Romana citta pecunia ambiat Epifcopi<br />
dignitatem.<br />
Scrcnitati nubem indudt. /Jcm^<br />
ïwàyft eft,Serenitatinubcm inducit. De<br />
to qui inter pocula Iudos4; uirulétum aliquid admifcet, quod<br />
ofifufcatahilaritateirontcm corruget,fuperciliaq; contrahat.<br />
Dum genua uirent» j^ordtiui.<br />
Stu<strong>de</strong>ndum bonis litens,dum adhuc uiget Ingenium«<br />
Ceruus canes trahit. Thcocrit.<br />
Tm Hilm: c Uk^i. Id eft. Canes ceruus trahit. Inter<br />
adagia, quibas pracpofterum quippiam iìgnificamu$,annumetandum.Pracpofterum<br />
entm eft,ut ceruus uenetur canes.<br />
Aquam igni mifcere. Ptutdrch.<br />
nDf vAocti t^nyvxiAà eft,Ignem aqu« mifcere.Eft contra rerum<br />
naturam agere.<br />
Fabercumfis. ^ ^^^<br />
TUtw^ yá¡ c3//,¿k iw¿acT¡\seft,Faber quum fis, ^<br />
opera haud ficis fabrilia. Congruet in eum , qui tentât ea, ad •<br />
quxnon eft idoneus,ut iî rhetoncetur Scotifta.<br />
. ^ Elephantumcxmufcafacis. ZucUhm*<br />
. i.\i(pacvTas \KfA\)()c£ TTfii^s, I<strong>de</strong>ft, Elephantum exmufcafacis.<br />
Id eil,Res exiguas uerbis multis attollis atq; amplificas.<br />
Ebur atramento can<strong>de</strong>facere. pUHti44,<br />
Eft genuinae tormac cultum atq; ornatum extemum inducete,
Exaíla uía,uíatícum quaercre.<br />
Quadrat in Icncs auaros. Laborat cniin ca acta? plcruq; Iio¿<br />
uitio,ut quo min' fupcrcft uitc,hoc magis íít <strong>de</strong> uiftu folicita.<br />
Qui fcfc non habct>Samum habere poftulat«<br />
Of eiivTfis ÒLVIÌH) ÒVK Id cft, Qui fclc non habet,Samum<br />
cupit. Natuni eft ei hiftoria quapiá,cuius meminit<br />
Plutarchus. Athenienfcs urbe uióèori tradita, poftularunr ut<br />
Samum dútaxatíibi relinquera, atq; is refpondit adhimcmo<br />
dum:Cum ueftri fucritis,tum ali»? habere poftulate.<br />
x/frtßoph, Leonis exuuium fuper crocoton.<br />
AíívtÍí uÄ HgoHMTu* Id eft, Leonis exuuium fuper crocotortr<br />
Cum duo qucpiam copulantur, quorum alteruin cum altero<br />
nequaquam congniit.<br />
Liultis. Cantherium in folTa.<br />
Hoc liccbit uti, quoties quis ad id negotii trahitur, in quo<br />
nequaquam ualeat.<br />
' locandum ut feria agas.<br />
Ariftotelcs lib.moralium Nicomachionim lO. refert fentcntiam<br />
Anacharfidis,qui taxarit cos qui feria agunt, ut iocentur,<br />
üüt (plendorcm pertinent,curantjncglciíHs liij,qu« ìhagls Tunt<br />
neceiTariâ.<br />
Mari cfoíTa aquam. Onidm.<br />
Subaudicncliim,infiindi9.1dcm'.ln fyliiam uehcro lignât<br />
Mus non ingrcdiens antrum,<br />
cucurbitam fcrcbat.<br />
M vs \is r^wyhuiJ h ptwf w.í/íHotví;;«^^^*/; Id oft,Mm rto.pa<br />
tens lubire antrum, gcftabat cucurbitam. In cum cógruit, qiú<br />
quum ipfe fibi confuTere non pofsitjaliis conatur opitulati-<br />
Solem adiuuare facibus.<br />
Gratianus caufa i.q.i. cx Anacleto Papa hoc prouerbiu refert<br />
in eos, qui hie ufurpant fibi diuinii iudiciu .quod nul lus ho<br />
mmú potent eftugerc. Nâ incerta funt honiinum iudicia, neq;<br />
fecusfe habet ad iudicia <strong>de</strong>i,quám fax ad folc*Si:omnia,inquit<br />
in hoc feculo uindicata cíTcntjlocíi diuina iudicia nó haberet.<br />
Superuacuis laborat impcdiis,qui fole ccrtat tacibus adiuuare. ,<br />
Ad menfuram aquam bibunt, citra mefuram 2atod(^<br />
ofFam comedcntcs.<br />
MtTfçtf^ttJv wn'úvriSy«¿ÁiT¡¡H j ftítfatjJiAavrtíili eftj Ad<br />
nienfiirambibentes aquam,citra menfuram ofltim e<strong>de</strong>ntes.<br />
Vndè potcrit accommodari m eos, qui ex fummis <strong>de</strong>litiis opibusq;<br />
rediguntur ad extremam inopiam.<br />
Aliorum medicus,ipfc hulccribus fcatcs. plMdréun<br />
AWwf; t
Anus cothonííTat.<br />
T¡xvtKuQmi¡¿í^\veu, Id eft, Anus cothonizante?. Diclturdr<br />
uctulis indccorè lafciuierttibus. Cothon Craecètemulcniiani<br />
iìgnificat.Indè fiiäum ucrbum Kwéu}vl¡6i(/,<br />
MmUUs. In toga faltantis pcrfoiiam mduccrc<br />
Eft quippiam faceré neutiquam <strong>de</strong>corum. Veluti li feneX auf<br />
dieologu^ inepriac,autíí quisferiis mifceatludiera.<br />
Camelusfaltat.<br />
Veluti ii quis natura feuems ac tetricus,afFeftaret elegas Ä: fir<br />
ftiuus uidcri,naturac uim faciens.D. Hieronymus in Heluidiu;<br />
IUfimus,inquit,in te prouerbiuiCamelu uidimus faltantem.<br />
DìòZ'Ldcté Luccrnam adhibcs in meridie.<br />
A ixvoy iA\írHt£iicc ccTfJas.là eft,Lucemam accendis in me=ridie.Id<br />
cft,facis quippiam non fuo tempore. Aut explicas^quq<br />
per fe funt clarifsima.<br />
Phiturch. Claue fin<strong>de</strong>rcligna,& fecuri fores aperire^<br />
Tjf T¿/V7íCltff\í^^ffyTH afino ofla«<br />
Kuu/ /lííAws ccxvfcc cvcj) A ó7\MAá eft,Cani das paIeas,aííno ue<br />
rò oíTa.Vclutiíi quis indofto munus mittat literarium,erudito<br />
flofailos,aut gladium.baltheum'^Lie.<br />
. Sntddi. Vulpes bouem agir.<br />
AAwV*/TCít^ovéf tAítí/V/. Id eft,Vulpes bouem agit.Ci\m re5<br />
• abfurdè geritur. Nihil enim uulpi cum agricoladone. Veluti fi<br />
quis poeta <strong>de</strong> rebus facris concionetur.<br />
Ante barbam doces fenes.<br />
Cum imbcrbis maiorem natu docet. Odi puerulos prarcoci<br />
iapientia.<br />
Dafypus carnes <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat.<br />
Awi/Vif K^wfj u^hf^èi. Id eft, Dafypus canies <strong>de</strong>fidcrat#<br />
Dicitur in cos,quiea requiruiit ab aliis, qua; ipíís affatila<br />
funt domi.<br />
Tute lepus es, & pulpamentum quaeris.<br />
Donanis exponitprouerbiù hoc in molles conuenire,^terca<br />
quòd lepus á pofteriore parte, hoc eft, a lumbisÄi clunibui<br />
pulpamctum <strong>de</strong> fepnebeat; caq» coiporis parte lautilsinius fit"<br />
Syd
ACCES. TVSÌL. AVT NIHIA^ xS<br />
Sydcracaloaddcre. Onidim.<br />
Pro co quod cfl;,adiungere quibus ipfîs fumma cil copia,<br />
Culicem colant. Mdth.ii.<br />
CaetcnimcxEuangclicisadagiisillud non poflùm praeterinitterè,quod<br />
in fuperiHtiofos quofda & praspoilerèmeticulofos<br />
di6to eil à praeceptore noilro i b s v, qui uel ignorâtes uel<br />
diisimulantes, quibus in rebus fíta fît nera chriílianaq; pietas,<br />
in nugis (ibi nunc placent,nunc trcpidant,in maxiniis fecuri.<br />
Sniaragdus in luce obfcurus.<br />
A¡ífvtor@' ciJLcci
x6 A D R E M P E R T I N E N T I A.^<br />
xillum uini plurima corrumpas aqua.<br />
ttiòdrMi. Ne maior thylaco accefsio.<br />
Hoc utî liccbit prouerbio, cùm digrcfsio longior cfi: quim<br />
ipfarcs. Tranflam cft à mulionibus, qui praiterlcgitimu onus<br />
uafcula quxdam lupcrimponunt. Thylacus enim culcns cft,ííuc<br />
mantica parata gcftandis oncribus.Ergo cùm digrcf'jioTongior<br />
cft,quam res ipfa,uti liccbit prouerbio.<br />
A D R E M P E R T I N E N T I A-<br />
Tîutarchus. Nuncínregíoncmuenú<br />
ND¿t/ ès h-KÚc/j, Id eft,N'unc in regîonem ucnifti. Ab iis<br />
diditari folitû qui tan<strong>de</strong>m fua fpontc illuc,quô oportuit, pcrucniunt,quum<br />
diu non quiuerint.<br />
^riiio. ^ Ipfumoih;i limen tctígíítí.<br />
AvTCf^ HíHgXHo:: 7HS ^i/foíS. id cft, IpftTin attígíftí<br />
limen oftü pe<strong>de</strong>.Dici folitú, quotics ad rem ipfam peruenitur.<br />
PldHtMf. tetígíftí.<br />
Pro eo quod eft,Rem iplam diuinafti, nihil abcrram. Ígitiu'<br />
Acu tágorc,perin<strong>de</strong> eft,quafi dícas,ipíirsimri punCKi attingere.<br />
^ Aedibus ín noftris, quœ praua aut<br />
. . , redagwuntun<br />
Ot/íraiïjtf f,iky¿^úifft KCtmif t*ctyoc^Zip rirvKn.Q^uerfumonemur,ut<br />
eá potifsimdm, qua: ad noíípfos pertinent curemusí<br />
externa atq; aliena ne inquiramus.<br />
Ipficurandum.<br />
AvTU^HTíú^yáÁTC "áh 7Ò}f oìMìf, Id eft,Ipil curadum eft,ícd<br />
iñ doníiim.Natum autem ab xdibus qiiibufdam maximw, quac<br />
locabantur conduccre uolentibus.Grxci fcriptoras torquent in<br />
eos, qui rebus alienis liberius utuntur, utfolerit, qui in conduco<br />
habitant.<br />
Hörnern. Omifsís nugís,rem experíamur.<br />
Qui couitiis omifsis iubebit ipfa re pcricuhi fícri,utcr uincat<br />
aut umcatur,non inepte accommodâuerit illud Iiiados x-<br />
Sed prxftat pugnam committcre cominus, ut mos<br />
Vtri lupiter cíle uelit laudcmq; <strong>de</strong>cusq;,<br />
Perfpicuum fíat.<br />
Pe<strong>de</strong>m conferre.<br />
Vbipropiusacccdituradrem. Autor Cicero*<br />
Ab unguibus índpere.<br />
in r Wí^-flfí. Dici foütum,quoties à leuiísimis mliitmeq;
tncq; ad rem pcrtincntibiw ordimur.Huic contrarium, A capi<br />
te iaciperc.cùm illud quod pra:cipuú in caufa cil,aggrcdunur.<br />
A D V L A T I O. '<br />
Mcrccnarlum praeconium.<br />
Lau<strong>de</strong>s non ex animo tributas,fed commodi gratia per adu-<br />
Utioncm oblatas.M. Tullius actione in Vcrrem 3. mercenariii<br />
pracconiam appellar.<br />
Saluctc cquorum fili».<br />
Apparet ioco uulgan tuiiTe ia^iatum in eos, qui emolumenti<br />
gratia blandiuntur.<br />
Vcrbis coquinaríís.<br />
Vnijut-Tot lActyn^Kci, Id eft,Verba coquoru, uenufte dixit Ariftophanes<br />
in Equitibus, pro uerbis mollibus, blandisac dulcibus.Coquorum<br />
enim eft cdulcare cibum per fe fubaufterum,<br />
Inoftioformofus. ^rHhfh.<br />
E// ^V^^ Kxxis, Id eft,In oftio formofus. De iis,qui adamantUTjUulgoq;<br />
gratiofi habentur.<br />
Python formofus. Pmétrus.<br />
. Id eft, Python formofus. Python pro limjolo<br />
ponitur animali. Conueniet, ubi quis per adulationem falfò<br />
iaudamr.<br />
Myofobae. ^ ^ i/ftlméua.<br />
'MvTffòiat, Myofobac,mufcanim abaftores, ì Perfaru <strong>de</strong>liciis<br />
natum adacium, ut indicar Athenacus, qui in couiuiis Myofobas<br />
adhibcbant,quod apud Italos iam uulgare. Dicetur rcàè<br />
in eos,qui in friuolis cuiplam obferuire conantur.<br />
Haud quaquam diffìcile Athenienfem xjfrìSloteU<br />
Athenis laudare.<br />
Quemadmodum enim dixitSocratc$,àr x^Xvo-cp A^upcclìsf<br />
i^Hvcus \-srtuvHp.là eft,Haud difFicile cft Athenienfes Athcnis<br />
laudare.Diftum eft autcm propter encomia orationes4; pane-<br />
Athcnis ex more exhibebátur iis, qui fortiter oppetiillcnt<br />
in bello: in quibus quia plurima dicebàtur in lau<strong>de</strong>m<br />
populi Athenieniìs,pronis auribu$audicbátur,proptercá quòd<br />
fuis quifque laudibus fauet.<br />
Cura clTc quod audis. fíemlwx<br />
Conuenit in diuites, qui ita <strong>de</strong>mum felices fuerint, ÍÍ id ihi<strong>de</strong>antcflc<br />
quodaudiunt ab adulatoribus.<br />
Hcum
A^friiléf. Fioim cupít.<br />
. '¿vMtf cùtU. Id eftjFicum petit.In cum dicebatur,qui como-'<br />
ditatis alicuius gratia blandiebatur. Athcnienfes agricolis bladiri<br />
folebantjUt ab illis fieos pra;coquos accipcrent.<br />
Dcfcracomcdiftj.<br />
I<strong>de</strong>ft,Defcra comedifti. Diccbatur olini<br />
ofcitanti.Nam uulgo credirum, carncm ferinam comclam crcbras<br />
ofcitationes excitare. Vcnuflius erit, li commo<strong>de</strong> transfcratiurad<br />
rupinos,ofcitabundos & negligentes.<br />
A Axj»//«//.<br />
Dicuntur,qui uocabulis adoptiuis alicui blandiuntur, & fratcrculum<br />
appellant.Horatius:Frater,pater,ad<strong>de</strong>.<br />
Q^nùL Dcmulccrc caput*<br />
Pro blanditi, fumptum ab adulantium geíhi. Hieronymuí<br />
ad Auguftinü: Prartcrmitto falutationis officia, quibus meura<br />
<strong>de</strong>mulces caput.<br />
fíomtrus. Rcftitantis lau<strong>de</strong>m ímmodícain.<br />
0^T/ tyw HiAiy Ttfx ci^ctvctToicii) iícTHfiS, Id cft,NulIum ego<br />
fum numen,quid me immortalibus «quas ? Plutarchus monet,<br />
ut hoc Homericü carmen Temper habeamusinpromptu,tanquam<br />
pharmacum aduerfus uenenum adulationis: aut ubi quis<br />
nosmagnificentius quám pro merito laudat.<br />
%/íriftofh. Cauda blandírí*<br />
KÍf Kw ifcàvutf» Cauda blandiri dicuntur,qui fpe comodi cuipiam<br />
adulantur.<br />
Prxftat habere acerbos*<br />
M. Tul. in dialago <strong>de</strong> Amicitia : Scitum eíl enim illud prouerbium<br />
Catonis'.Multò melius <strong>de</strong> quibufdam acerbos inimicos<br />
mereri,quám eos amicos,qui dulces ui<strong>de</strong>antur.Equi<strong>de</strong>m ut<br />
prarclaram effe fententiam fateor, ita prouerbium elFc ncgauerim.Tamen<br />
afcribendu putauimus ne quis indiligentia pnctermilTum<br />
exiílimaret.<br />
Benignior pellace uulpe,<br />
ó tTff\HoiJ ¡Tiotus w ¿aoÌ-rtìkc^. id eft,Pcllacc qiianto cfl<br />
blandioruulpecula. Deeo, qui commodi fui caulla llmulat<br />
beneuolentiam.<br />
Vlògònmn' , Letale mulfum*<br />
eccvífftíf íxc/^^WiK^ocTofj, Id eíl, Letale mulfum, dicitur quicquid<br />
ita iucundú eíl ut i<strong>de</strong> fit perniciofum. Legimus & Millitíi.<br />
ucncnuns
ucncnum apud Plin'uim.<br />
yL^Hro-KcyO-.<br />
CKrcftolog'i diccbatur, qui probè loquuntur, Ä: improbe faciunt.<br />
Paulus in Epiftola ad Romanos, huiufmodi blandiloqucntiam<br />
xf «y^^Xi^yw uocat.<br />
lo pacán. fíoratlus,<br />
Athenxus fíe citât Uzeuxít, Acciamatto prouerbialis, qua<br />
confueuimus uti,re gnauiter & felicitcr perada.<br />
Polyaatcs matrcm pafdt. Zcnod^t.<br />
VûTiVKgxTHS (jlhÁíx Id eft, Polycrates matré pafcit.Hoc<br />
adagium ex hiftoria petunt, narrantes Polycratcm Samiomm<br />
tyrannum,matres militu,qui m bello interiiíTent, recenfuiflc,<br />
casq; locupletioribus ciuibus nutriendas tradidiflc. Ego puto<br />
non incommodé poíTc ufnrpari, quoties aliquis in commendandis<br />
amicis cft bcnignior ofticiofiorq;.<br />
Ipfcfenietcanít.<br />
Avtûs ccvtú¿j ¿ví/A«. Id cftjpfe fuimet tibiccn cft,hoc cft,ipfc<br />
cuiufmodi fít,fa¿Hs ipfís <strong>de</strong>clarar. Adagium in utramlibct partem<br />
poterit applicari,bonam uel malam.<br />
Magís ipfc Phryx. xyftßfar»<br />
c (p¡vl. Id eft, Magis ipfc Phryx. Equidcm coniicio<br />
diâatum,quoties ea magis probarentur,non quae ueriora íint,<br />
ícd quacadulantiusdióla.<br />
Pulchrcdixtí, Bcllè narras.<br />
KaTíwc íTíiJoíí, Huc pertinere ui<strong>de</strong>ntur ironia: illac prouerbiales,pafsim<br />
in comœdiis obuiac.Dixti pulchrè, Bellè narras. De<br />
re di(äu uehemcntcr abfurda.Plautus in Euthy d.<br />
Clímaddcs. Plntarchm.<br />
KX/fMfKwítf .Id eft,*Scalulac.Per iocum uocari potenmt, qui fe<br />
dmitibus ad quiduis obfequüfubmittunt, ctiam íi fordidiüimiun<br />
fit.<br />
Gloffogaftorcs.<br />
Qui linguam habenç uenalem,ca loqucntes, quac uentri con<br />
ducunt.<br />
Ex cohorte practorís. THlüm.<br />
Qui ad omncm nutum prxfto funt, & cum autoritatc <strong>de</strong>ligantiu*<br />
ad hoc,aut ad illud exequendíi, ex cohorte prxtoris ap<br />
pellari dicimtur. Miniftri practoríi non egent alia cxcufationc,<br />
quam utdicantjfe, quod fcccrunt,ilIorum iuirufcciflc;yt iam<br />
ía
$0 A E CLV A N I M I T A S»<br />
m prxtorcm fît a&o,n6 in miniftros.Similc impcriû in quop»<br />
dam cibo ofFicii«^; i?cdciiinii-os,iit nihil auiînt rccufarc.<br />
Confcilus in ludo talario.<br />
Ncc promrbii rpcciccarct,quod habcturin cpiftola ad Atti^<br />
cum lib.i.Confclluç talariiis, pro conucntii hominumpanim<br />
honoratonim.Nam confciTu^ Grasce cvvJ^iôtf^ proprie dicitur<br />
Senatiis aut iudicium,qui folcnt ex honeiliisimis <strong>de</strong> igi. In cófeflii<br />
Talario,qui ncquifsimus eft,primas tenet. uerba Cicero^<br />
nis harc funt: Non enim unquam turpior in ludo Talario confciTus<br />
iiiit,maculofî Senatores, nudi équités, Tribuni non tam<br />
acrarii,quàm ut appellâtur aerati, pauci tamen boni incràt,&c.<br />
Trilnm drati Quanqua Se is iocus eft prouerbialis, quôd aitillos uulgo appcUari<br />
Iblere pro tribunis «rariis, tribunos xratos, hoc cft ob<br />
a:ratos,aut ccrtè bene nummatospeculatu.<br />
AE a v A N 1 M 1 T A S.<br />
pUutui. Inrcmala,animofibonoutarc,adiuuat.<br />
Fortiter ferendo uincitur malum,qnod cuitari non poteft.<br />
Magiftratum gercns, audi ÔC iuftè<br />
^ ^ ^ ^ &iniuitc.<br />
Aixup ccKifi Hsà \iKcuus K àV/rtwf. Id eft, Princeps iniqua &<br />
arqua pariter audias.Sumptum aiunt ex Solonis clegiis. Admonet,ut<br />
qui in traé^andis Reipub.muneribus uerfatur,patientif-<br />
(îmis lit auribus,acquo4; iît animo,& benè&malè audire confuefcat,neqi<br />
facile populi uel laudibus uel conuitiis à redo dimoueatur.<br />
iuumaHs. lacflarc iugum.<br />
Eft incommodé ferre feruitutis necefsitatem. Tranflatum i<br />
bubus ,nondum aÎTuetis iugo.<br />
Plutdrch. A d fincm ubi perucncris, ne iielis reuer ri.<br />
MHiJT.^/iffiJd'ai udì tÌìs cps U^oVtîv, I<strong>de</strong>ft,Nereiledas,ubî<br />
ad terminum perueneris. Fincm uitac aequo animo feras, ne dixcris<br />
illud Vergilii:<br />
O mihiprxteritos référât fi luppiter annos?<br />
AEQ^VALITAS^<br />
Aequa conccrtatio.<br />
Cum fignificabimus duos ex a:quo paratos ad difccptâdum<br />
rixâdun/ue,licebit accomodare carmcn iiiud ex Iliad.î.libro.<br />
Ti»/^i li^ ^¿vciVT^,<br />
Ar?
Av^iov otXKH'Kut) Xx'^rlw f^ixoiiHTk ^ix^c^^*<br />
Id eft>IUi inter fefe animam pugnare parantes<br />
Obicndunt,pariterq; maniiSjpr^acutaq; pila.<br />
Par pari.<br />
UoiJ Tö-w.Par pan, Dicitnus ubi quid cx aequo mo<strong>de</strong>ratum iignificamus.Dicali<br />
Ì. potatoribus, qui frequenter <strong>de</strong> xqualitatc<br />
dirputant,intcrdum pugnis & eniibus. Sed olim acqualitas erat<br />
Wiantun<strong>de</strong>ni addcrcnt a qua:, quantum elTct uini.<br />
Pariugo.<br />
Pro eo quod ell,pari lbidio,pariq; conatu.<br />
Fertinax contcntio. Homerus.<br />
Quoties oiledimus obftinatara ac mulicbrem xqualiil inter<br />
ipfos contentioncm, quum neuter altero uult inferior uidcn.<br />
Conueniet illud,quod Iliado? 4.lib.Iuno dicit ad loucm:<br />
Y.XI yx^ t^cu 0wf yiv®* i'^ ^t wQ\iJ o^^u cctAàc^^<br />
Ipla etiam Dea iUm,genus in<strong>de</strong> mihi,undè tibi ortus.<br />
ALIA ALUS PLACENT-<br />
Felix Corinthus,at ego fum Tcncates. Stritbak<br />
tv/ca^uf/ yi y\yic ö^'wV Toì'i^tw.Id cft, Formica<br />
Corinthus, at ipfe ficm Teneates. Tcnea mcus quidam<br />
^aud procul à Corintbo , nemorofus 8c amoenus. Porrò Coiinthioriun<br />
opulcntia infignis fuit. Tempeftiuum iuerit hoc<br />
> quoties in contcntione duorum , non inficiabimiu* alterum<br />
per fe pracftantius, ucrùm alterum magis arri<strong>de</strong>re placcreque<br />
animo noftro.<br />
Qiiot homiiies,tot fcntentix. Teremltts.<br />
I<strong>de</strong>m : Suus cuique mos eft. Perfius.<br />
Mille hominum fpccics,& rcnim difcolor ufus.<br />
Velie fuum cuique cft,nec uoto uiuitiu: uno.<br />
Suum cuiquc pulchrum.<br />
^ In cos,quibus fui qualiacuq; funt,tamen Audio magis quam<br />
iudicioplacent.Eft autcm i communi mortalium ingenio fum<br />
pta,quibus ufqueadcò inlita cft ilia Philautia, id cft,amor fui»<br />
ut neminem tam mo<strong>de</strong>ftum,tam attentum,tam oculatum inuc<br />
nias, quin in propriis xftimandis quadam animi propeniìonc<br />
corruptusjcc-ccutiat atque hallucinctur.<br />
Afinus aGno,& fus fui pulchcr. tyfldmiuk<br />
CiQ- t' ¿Vw nfii^Woif^h 3 Tw iTt/Ì. Id cft,Aiinus afelio pulcher
ALIBI DIWIN. ALIBI RED.<br />
eft, & fus fui.Simile fímili placct.Conucniet, ubi inter inhohe-^<br />
ftos, iimiliiudo morum & inftituti conciliât bencuolentiá ueluti<br />
cum miles placet militi,aleatoraleatore, potator potatori,<br />
fophiftafophifta:.<br />
Balbinum polypus agnoe dclcflat.<br />
Eo<strong>de</strong>m pertinet quod alibi dixit Horatius:<br />
Turpia <strong>de</strong>cipiunt caccum uicia,autetiam ipfa liacc<br />
Deleótant,ueluti Balbinú polypus Agnae. Ná Balbino ftultè<br />
amanti,etiam polypus Agnac amicac luauac quiddä olere ui<strong>de</strong>batur.Eft<br />
aute polypus uitiú nariuni graue olentium,itidcm uc<br />
hircus alarum. Vn<strong>de</strong> & polypofos & hircofosdicimus.<br />
ALIBI DIMINVTVM, ALIBI<br />
R E D D I T V M.<br />
^theneus. Claudus optiiiièuirum agit.<br />
A^rcc òi
A L I E N A A' RE. 3S<br />
ditMi fcrmojplacidi« atquc benignus.<br />
^od alibi diminutum, exaequa^<br />
tur alibi.<br />
In cum , in qiio <strong>de</strong>ii<strong>de</strong>ratiu* uirtatis aliquid, fed cuius ia6bram<br />
alia quapiam dote compcnfct. Veluti fi quem intellìgi<br />
uelimusparùm eloquentem,fed admirabili tamen iudicio. Auc<br />
qui fit indoótus qui<strong>de</strong>m,fed bene nuriiatus, competet illud ex<br />
lliados H.<br />
Or A Tot iì/iQ'/niv iMM Hxlh^ccwi woMhhì. I<strong>de</strong>ft:<br />
Qui ore qui<strong>de</strong>m <strong>de</strong>formis erat,pedibus tamen acer.<br />
Semper feni iuuenculam fubiice. I>logenìdnw.<br />
At) y^ovtivhjx^ \iffi^òfK\ip Ki^Ä.i'.Id eft,Semperpuellamuirginem<br />
lubiicc feni. Admonens,ut prouedioris actatis uiri,puel<br />
Iam ducant magis, quàm anum : nc fi frigus accclTcrit frigori,<br />
languente Venere,fterilcs exiftant nuptix.<br />
Non omnisfcrt omnia tellus. Vcrgilm.<br />
Prouerbium crit, fi traducatur ad diuerfasingenii dotes.<br />
Theocritus: Illa qui<strong>de</strong>m producit hycms,illaeducat acftas:cùm<br />
iìgnificab'unus, aliud agendum iuueni, aliud feni, aliis atquc<br />
alüs temporibus utendum.<br />
ALIENA A' RE.<br />
Nihil aduerfum. Lndmu.<br />
CMV -^¿o» W®-. Id eft,Nihil ad carmen. De üs,qux longè<br />
difcrcpant ab iis,quae propofiu funt.<br />
Nihiladfi<strong>de</strong>s. Hm.<br />
w^h lUv I<strong>de</strong>ft,Nihil ad chordam.In cos,<br />
quorum uita uehementer eft insquabilis,quorum ue mores ab<br />
orationc difsidcnr.<br />
Nihil ad Bacchum. Suidas.<br />
OvA/tr TT^cs (ñiivvffót;. Id eft, Nihil ad Bacchum. Vbi quis ca<br />
nugatur,qux ad rem pracfentem nihil attinent.<br />
Mira <strong>de</strong> lente. JRodolphus<br />
Quoties res humilis & pufilla magnificis laudibas attollcre- K>fgricola.<br />
tur. Opinor Graccis cfFerri hunc in modum: t^etvà wifi (focHÜs.<br />
^ auid ad farinasc' ^rinopk<br />
Ti -UT¡os T «Af 7«; Id eft. Quid ad farinas ? Id eft, Quid atlinet<br />
ad parandas facultatcs ? Id rc6lè dctorqucbitur ad artes<br />
fterilc5,ut poeticen.<br />
c Alia
Alia Menéeles,alia Porcellus loquítuf • ><br />
vbi quis multum uerborum cíFutit, quac iiihil ad rem perd*<br />
néant.<br />
tucicvMi. Neque codum>ncquc terram attíngít.<br />
Cm «w/^TÎ*-Id eft, Ncquc ccelum, ncque ter-»<br />
ram attingit. De reuehcmenterabiurda arque aliena,quaequo<br />
nuUa uieinitate pertineat ad id,dc quo agitur.<br />
Quid ad Mercuriumî'<br />
Tî wfo: TCf; Í^^ih^'í íd eft, Q^d ad Mercurium? Id eft, Nihil<br />
ad rcm.Nam Mercurius orationis eft autor.<br />
Ego <strong>de</strong> alliis loquor,tu refpon<strong>de</strong>s <strong>de</strong> cepis.<br />
Cùin aliudreipondctur,quàni rogaris. Vcl contri,ciiin inepte<br />
rcipon<strong>de</strong>tur,iueptc feifeitanti. Confiniafunt interfefe ccr*<br />
pac Rallia.<br />
Sféidoi. ^ Falces poftulabam.<br />
A^iTf Vw. Id^ft, Falces poftulabam. In eos,qui refpon*<br />
<strong>de</strong>nt id quod adrcrn non attinet.<br />
jExtra chorum faltare.<br />
• Zfíics Xûfi Id cft, extra chdrum faltare. Dicitur,'<br />
qui dicit aut facit á rc,quam propofuit,alienum aliquid.<br />
^ Vltrafeptatranfilire» :<br />
^ -rà \iTb,oet<br />
non propc ad rem A: ad te,ad id <strong>de</strong> quo agitur.<br />
Nihil ad rem.<br />
In eum qui dixcrit abfiir<strong>de</strong> quippia, alienum ¿ re prnpofîta,quadrabit<br />
illud Home.N;/;r/(^ «r la fnv n th-kôô^/j A-J^h-kuSm<br />
Id eft,Hofpcs ftultus^aut lôginquis adueña ab orisNuper a<strong>de</strong>s.<br />
Meos corymbos necSo.<br />
'iiàs ¿
a l i e n a A' RE.<br />
^iusreiponpcdcin infcqucris. fíypnlda:<br />
Af«ff t / Ò / I d e f t , Omiiîàh<br />
pedcm fcCktiir. Conuenit ubi quis omifsis hi?, quse magis ad<br />
tcm aitinebant,lcuicula quacpiam curat. Hypcrac,nautici tunes<br />
fwnt,quibus antennarum.comua traducuntur.Pc<strong>de</strong>m autcm uo<br />
cant imam claui partem.<br />
Dccurrudclapfus.<br />
Id eft,De curru<strong>de</strong>lapfus.Ih hodiemum quoque<br />
uulgò durât adagium in eum,qui ohlitus propoiìti, aliò fe<br />
rramfert, aut qui in fententia labafcit. Qucmadoaodùm, Ab<br />
afino <strong>de</strong>lapfus.<br />
Qjiò tcrrarum rapcrísí'<br />
Qui non funt attenti ad rem propoiitam , negantur eflc<br />
domi. Qui longius aberrant á uero , in aliena regione eflc<br />
dicuntur.<br />
Me mortuojtcrra mifceatur Incendio. Stnec^.<br />
Eà<strong>de</strong>m fententia hodiè uulgò durât inter mortales: Mibi,inquiunt,morienti,<br />
mundus uniuerfusmoritur: qua fignificant,<br />
nihil fua referre,quidpofteris accidat,uel boni,uel mali,quum<br />
ipfitollantur e uitaiuequaquam fenfuri.<br />
Mihiífticnecferítur>necmetítuf. Pltutus:<br />
Id eft, Ifta res nihil ad me pertinet,ut qua: nequc meo fìat pe<br />
rìculo,ñeque cmolumento.metaphora notifsima eft.<br />
Non ludu/ed remedio opus in mail's. fícmctnsl<br />
/In xiialis,hon lamentis,fed auxiliis utendum. Ad id conucnit<br />
Hlud Iliadosi2:<br />
Ov ycif 7it -ar^UfíS srÍMiO h¡vj:>
A L I E N A CVRANTIS.<br />
ciipauitjita nunc quoque multls inhxret, ut crcdant doöos ac<br />
)robos uiros non.eile accommodos ad gubcrnandam rempujlic.<br />
Plato abllinuit, Socràtes fruftra tentauit, Demoftheni 6c<br />
Ciceroni parum felicitcrceisit,&c. Iduenuftè exprefsit Ariftophanes<br />
m Equir. Nam illic principatum rccufanti quòd muiìces<br />
eflet impéritus ita refpon<strong>de</strong>tur.<br />
H ÀH^oiywrix -^dcf h w^cs fxifffini.<br />
E T kvJl^ot ifi rif rgCTDfC, Id eft:<br />
At gcrere nunc Rempubl.non eft uiri<br />
Qui muiìcus ilt,ac probatis moribus. Muiìces nomine o*<br />
mnem liberalem emditionem <strong>de</strong>iignabant ueteres.<br />
Qm fugiunt, & ab eo quod agitur aliò fe ucrtunt, Grapcis<br />
¿/^o^X^oJfiu dicimtur, fumpta mctaphora à faltationibus prxfertim<br />
facris,iui<strong>de</strong> fubtrahere fefe inaufpicatum erat.<br />
ALIENA CVRANTIS.<br />
Bellum Cononi curx (tien't.<br />
yiwvtm piì-Khff(i, Id'eft, Curabit pnclia Conon. Proin<strong>de</strong><br />
conueniet ad hunc modum reipó<strong>de</strong>re curanti negotium,,<br />
quod ad fe nihil attineat.<br />
pbitarchui. In alieno choro pe<strong>de</strong>m po<strong>de</strong>re.<br />
éfj ccTOioylv \
AL I IS SAP E R E. 37<br />
Stultior Morycho. ,<br />
WwfmfJ Mosvxìf'là cít,Stultior es Morycho.Müii uidtntMf<br />
pcculiatitcr obnpxiiàdagioni, qui domefticoru ncgòciorum<br />
negligentes,foris agunt, aliena curantes.<br />
ALIIS SAPERE.<br />
Aliis profpicicns,non fíbi.<br />
Si libebit in quempiam iocari, qui aliis fua mala praedirerit,<br />
fuum ipfius malum non pracui<strong>de</strong>ns, non inconcinnitcr accommodabinmsillu<strong>de</strong>xHomeriBacotia:<br />
' '<br />
ATúC iíKÍivivSijtíf \¡vas:ic¡íf m^oc^'CKcuvctp,<br />
At non auguriis,fatum ¿bi <strong>de</strong>pulit atrum.<br />
Fadlc,cùni ualcmus,rc(fia confilia Tcvenu<br />
segrorís damus.<br />
In admonendo fapimus omnes, ueru ubi peccamas ipfi, non<br />
uidcmuspropria. Omnes asgrotantibus reàè pnecipiunt quid<br />
fiicicndum, quid agendum. & obiurgant nonnunquam quod<br />
lalutiscauilanonobtemperentbenemonentibus. ... .<br />
auartalunanaa- ^nfimhm.<br />
Í/fTi¡g¿í/lt y\y\vvHÖHViü. Id eft, Quana luna nati. Dicuntur,<br />
qui parumfeliciter nati funt, propterea quod Hercules hac lu-<br />
*^anatus feratur, cuius omnls uita uoluptatúm omniu expers,"<br />
labonimplena fuit. Dici poteft & in eos, qui laboribus fibi<br />
iwutiquam frugiferisfatigantur.<br />
ALIENO PERICVLO.<br />
Dc alieno ludis corio. ^puUt'us.<br />
Prouerbio dicimtur,qui fecurius agunt, fed alieno periculo,<br />
ut apud Plautu:De meo tergo <strong>de</strong>gitur corium.Id eft. Res meo<br />
£t periculo.<br />
Non eft meum negodum,multùm ualeat. Dlo^tnìanut.<br />
OvkV \fjiòf/TO Id cft,Multu ualeat,<br />
haud eft meum negocium.quoties negabimus nos laborare <strong>de</strong><br />
re,quae nihil ad nos pert'meat. tyíVi/FofÄ.<br />
Alienam metis melTem.<br />
KK-hljUoií Id eft, Aliena metis meíTem. In hos,<br />
qui negocium non fuum parum diligenter curant. Fit autc hominum<br />
more, utinfuopte quifq; negocio longe fit attentior,<br />
quàm in alieno.<br />
c j Innoc
1S A Jî I c r T I A. V<br />
^riJiouL Innocuus alium arpiciam,mcimi<br />
habcntcmmalum.<br />
ï/âittw xti/Vw T^ t^i/ KotMi) «wop "ix^vTct, Id eftjn<strong>de</strong>mnìs<br />
fpedabo alium mala noftra fercntcm.Hôceft,Ex aliorum ma^<br />
lis ipfe rebus mcis confulam, Felicitcr fapit, qui alieno periculo<br />
fapit.<br />
A M I Ç I T I A.<br />
i^rlßotcL Rmícítía fl:abilium,fclidtas tcmpcr antiirm«<br />
Arilloteleshancfentcntiam uelutb medio fumpram refert,"<br />
Amicitiam efle ftabilium,& felicitatem cora,qui fua forte coa<br />
tenti funt. 7Xy(¡cu on í ^a/ä rcü/i;ßi(aluyy wtrwíg ii coAcufxapU<br />
TÛfj kvT
A j v r r c 1 r I A.<br />
^uen poteft 5raclmutataftudia , ad quac cortucnit ñonnnrí^<br />
qiiatnrcfpiccrc, ctiam poftcaquam ^iacrfacte addixcris di- . . .. ><br />
tá^Ünsc,<br />
Non potes Tethy<strong>de</strong>m fimul & 1 ThcocrU:<br />
Galateam amare.<br />
Id eft, Non i<strong>de</strong>m diuerfa l'equi,uelut literas 8c peeuniam, uo<br />
luptatem gloriam,mundum & Chriftimi. Nam Calatea; flu<br />
uio malè conuenit cuni marinis fluóiibus.<br />
Vnus Deusj&plures amici.<br />
tip wo'KKoi ^¡"Kcu Id eft, Vnus <strong>de</strong>us,.& pluTes amici*<br />
Proucrbium monet quàm plurimos parados effe amicos, quòi<br />
hi fecundum <strong>de</strong>um plurimum opimlari pofsint. Opinor á uul-- - "X<br />
•go fumptiim^non cx autoribus.<br />
Mus non uni fidit antro*<br />
Lpcus crit adagio,il qucm admoncbimui, ut (ibi plures amicòs<br />
parct,aut uná cum opibus Ihi<strong>de</strong>at philofophiac, ut fi fortuna<br />
quod fuum eft eripiat,in litcris iìtpra:lìdium. . ^ /• j -<br />
Necp nulli fis amicus,iieqj multis. Heftodus.<br />
VinAwoy^vlstvoiiyfJLhJ^afpopKCK^!^^ Id cft) Nec multi^s<br />
fiit nec nulli dicaris amicus. Citra ulliu< amici confuemdinem<br />
Uiuèrc, ferinum atque iniucundum effe uidctiu*. Rurfum nec<br />
tichcnicnter amare poflìirous limul multoi, nec pluribus mo*<br />
rem gercrc.<br />
Ne CUÍUÍS <strong>de</strong>xteram iniecerisi • Plaurck<br />
M Nii-àyr} l^f«XA/// Af/à//, Id eft, Ne cuiuis pon-igas <strong>de</strong>xterarti»<br />
Hòc eft, Ne temerò quemlibet in familiaritaté admittas^<br />
jfcd dòligas qucmdiligas.<br />
Amicorum omnia communíá¿<br />
.T¿ eft, Amicorum communia dmnia.Au<br />
lus Gel.teftatur tythagoràm nò folu huius, fcntentiar pairehté<br />
fuiÚc,ueruetiam huiufmodi quandam uita: acfucultatum coni<br />
munioncm induxiiTc, quale Chriftus intcromncs Chriftianoit<br />
ciTc uulf. Nam (juicunq; ab ilio in cohortem illam difciplinarum<br />
rcccptì fuiflent, quod quifq; pecunia: familia:4; habebát;<br />
in medium dabant. (^d re atq-uerbo Romano appellatui<br />
ccEnobìum,nimirum à uitae fortunarumq; focietate.<br />
De tìiafìu in rrianum.<br />
^ Cicero:Totum <strong>de</strong>niq; hominem tibi trado <strong>de</strong> mànti,ut aiiJf,<br />
inmanum tuam iftam,6c uiaoria & fi<strong>de</strong> pracftantcm.Ìfac<br />
4 don
duntur & qui commendantur.<br />
Cicero. Exfinuillius. ,<br />
Quos cx intima familiaritatc uolumus intcUigi, hos i íínuil<br />
liuç aut illius effe dicimus.<br />
x¡fí(f(t KjNff«, .<br />
Qui fe totum alicuius haberí uolcbat, diccbat ;)tf Vtr« ns^<br />
HT/íaa tuus fum.hoc eft, Se ufufni£hi Se proprietate. Siquidcin<br />
in poíTefsionibus facpenumerò fit, ut penes alium fit dominiú,<br />
penes alium ufusfruòhis.M.Tullio C^ius libro 9Si uales bene<br />
eft, fum enim xi^ff^^ tuus, kJhííí 3 Artici noftri. Ergo fru-<br />
£hi$ eft tuus,mancipium illius.<br />
rhtarch. Ipfís,(3¿ Chíís.<br />
A vrcls \ío tf .Non obfcuru eft has uoces ex foleni more,<br />
tiulgô iaóèatas, quoties aliquis fibi bona precabatur,& amicis.<br />
Vultu fœpè laeditur pietas.<br />
M. TuUius in oratione pro Rofcio,obiter citât fententiam i<br />
fapientibus iaóèatam. Etenim,inquit, fi id quod pncclarè à fapientibus<br />
dicitur, uultu facpe lasditur pietas, quod fupplicium<br />
acre fatis reperieturin cum, qui mortem obtulerit parenti, pro<br />
quo mori ipfum fi respoftularit,iuradiuina atque humana cogebant?<br />
Prouerbium admonet pietatem erga parentes a<strong>de</strong>ò<br />
religiosè colendam, ut non l'olum non ofFendamus eos uerbis<br />
aut taâis impiis, fed ne uultu qui<strong>de</strong>m atrociore aiit contumaciore.Habent<br />
enim oculi/rons & ipfe uultus fuuni fèmionem.<br />
Euangelium altius repetit, nimirum ab ipfo fonte cordis, in<br />
quo concipitur ira. Ea erumpitin uocem indignations , fed<br />
incertam : proximus gradus eft manifeftum conuicium, tetriushomicidium.<br />
Sal&menfa.<br />
Apud prifcoç hofpitii ius faille faniHfsimu aliâsnobis eft diâum.Id<br />
contrahebatur falis Se menfa: confortio. Quemadmo<br />
dum apud Germanos acceptus à propinante cyathus adimic<br />
pmnc ius agendi iniuriaru.Acfchines <strong>de</strong>perperam obita legarione.<br />
Tovs yàg tììs wc'haQ' ¿Aw,^ -thì/Ahìmoiccìj T^iTr^Jaci»<br />
ÀHfHffi srciiod'cu. Id eft, Etenim ciuitatis falem,<br />
publicamq; menfam, ait fe plurimi fàcere.Manent huius hofpi<br />
taiitarispublicie ueftigia in hunc ufq; diem apud Germanos.<br />
rÎHtarch. Philoceiïus crater.<br />
f Mí'/w/®', dicitur quo in cóuiuiis cociliantur amicitisc>
A M I c I T I A. 41<br />
lîae,quî mos etiamnû durât apud Germanos,quibus tiupîisimS<br />
eft poft acceptum Philoteiium poculum, ueterum ofFcnfanim<br />
quantiunuis capitalium meminillc, ne indices qui<strong>de</strong>m admitterent<br />
aâionem iniuriarum.Hefîchius indicar hanc (pfKoTHtriociP<br />
folereadkiberipoft cœnam, quum in fîgnum amicitix ex eo<strong>de</strong>m<br />
poculo <strong>de</strong> eo<strong>de</strong>m uino bibunt omnes.Qui mos apud nos<br />
nondum exoleuit, fed rarior eft ob metum nouac leprae, qua<br />
plcriq; laborant.<br />
Amídría xqualítas^amicus alter ipfe. Pjthdgo.<br />
T¿¿ fislxíj tfformx ùvea. Id eft, Amicitiam acqualitatem<br />
eire,& ean<strong>de</strong>m animam,3c amicum, alterú ipfum. Neq; ^icquam<br />
non commune, ubi fortunarum acqualitas, neq; dillentio,iibi<br />
i<strong>de</strong>m animus,neq; dmortium, ubi coagmentatio.duohmiinunum:<br />
Amicus amico. Tmntlui,<br />
•/Xw ru fl-Kw, Q^drabit in cos, qui nullum oiRcium refugiunt,modo<br />
gratum faciant amicis.<br />
Amicus magis neccflarius, quàm Pbuar^m»<br />
ígm's&aqüa*<br />
Kvxyntuh^^ wvgòs nsù viarQ- ç Id cft, Amicus<br />
tj^agis neccflarius quâm ignis & aqua. Hyperbole proucrbií^<br />
lis,admonensneminem eflc tam diuitem,aut potentem, quia<br />
opushabcat amicorum ofFiciis. Quemádmodum enim citra<br />
ignem êc aquam non conftat hominum uita, itancc fine coniuetudinc<br />
atq; opera familiarium.<br />
Naxra&Charmione.<br />
Vxalgx Hsù x^^cifft. Id eft, Naa:ra 8c Charmione. De fidis<br />
amicis dici folitu fcripfit Zenodotus,quiqî non dubitarcnt uel<br />
mortis comités eiïè amicis. Naara & Charmione duae crant<br />
Cleopatrae reginac pcdiiTcquac, qu« ipontaneam Cleopatrac<br />
mortem funtimitatac, ac femiuiuac repertac fimt, dominae iam<br />
mortuac coronam capite <strong>de</strong>lapfam reponentes.<br />
Qiii drca falem oC fabam. - Plutarchns,<br />
n^/ xKût nffù Hiietuoc. Id cfti luxta falem & fabam. In eos diccbatur,qui<br />
fc fimularent fcire, quod ncfcircnt. Si qui<strong>de</strong>m diuini<br />
rcfponfuri,fabam & falem apponebant.<br />
Salem ÔC menfam ne prsetereas* Or^j«»*<br />
a-kc^ T^¿m¡0cp (M TíoifcÁaivap. Id eft, Salem &: mcnfain<br />
ncpractcrcas. Id cft, ne ncgligas amiculorum confuctudincs,<br />
c s
aut ne uîolcs aniicitix iura. Nam bis rebus olím eoncílíabáii*<br />
tur amici.<br />
SuUís. Intcmpcftíua bcncuolcntia, nihil à<br />
íiniultatc dííFcrt.<br />
Akcu^©* svvût hì\p Aiaetpí^^. Id cfl, Par odio iniportu^<br />
na bcneuolentia. Quadrabit in cos, qui dum oíTiciolí ílu<strong>de</strong>nt<br />
effe,non habita temporisrationc, noccnt, aut moleiìi funtfe-<br />
. dulitate,ueluti,qui non apto tempore obiurgantamicum, àur,<br />
qui imniodicis & intempeiHuis laudibus conciliant homini<br />
inuidiam. Autpecuniam fuppeditant adolcfccnti, qua fît dcterior.<br />
%yfthenétMs^ Non funt amid,amíd,quí dcgunt procuL<br />
^l'Kût vàlûvtiSifn iiffifj (pi\oi. Id eft, Haud funt amici,<br />
amici,qui dcçunt procul. Prarterea uulgò fit,ut iìmul atqj e có-<br />
' fpe^ neceflarioRim IçiunuH rumiis,nercio quomodo obrepac<br />
"òbliuio quaedam familiarium, ut id iam omnibus in ore fiti<br />
Qmfemotuseftab oculis, eun<strong>de</strong>m ab animo quoque femó-<br />
' • tum effe. ^<br />
^Afiñottl Multas amídtías filcntium dircmit.<br />
' Vû'KTiàs fi\ÍM kTtgûffHyagtcc Id eft. Multas amiciéiaf<br />
lîlentium diremit. Admonet adagiiun, afsiduo conuiihi ac<br />
frequentibus alloquiis nccefsitudines ait, intcrmifsione & abfentiadiffolui.<br />
Silentium enim hic non iîmpliciter lîlentium<br />
iignificat,red illud iîlentium, quum quis non appellac ac falu*<br />
^ tat amicum.<br />
Thc9mt. ,, Abrjt 8c taufus in fyluam.<br />
îSa \t; V w. Id eft, Abiit & taunis în Tyluam.Paftorale<br />
prouerbium,allegorìa fubturpicula, (ígnifícás diuortiu,<br />
acneglcdum ucteris amicac.<br />
Vbi amid,ibi opes*<br />
• Plantas in Trucu.Verum eft uerbum,qilod mcmoratun VM<br />
amici,ibi<strong>de</strong>m & opcs.Senfiis cft, potiorcs effe amicos, quarrt<br />
• pccuniam:&aduita:praciîdium plus habere momenti amicos<br />
citrapecûniam,quàm abfq; amicis opes.<br />
^^nlGtll Vfcç ad aras amicus.<br />
MtXfiT^ f HfM, Id eft, Víqí ad aram Tum amictií.<br />
Admonet prouerbium nonnunquam, quo confulamus aniico-<br />
Üim commodis,corumá; uoluntati morcm geramus, fas ui<strong>de</strong>ri<br />
paulttlam à reâo <strong>de</strong>fleólcre.Ycruüi catenus,ne propter homt-^<br />
• ncm
A M I C I T I Á.<br />
Sem amidjm,numinis rcucrcntiam uioIcmiK.<br />
Amicorum cft admoncrc mutuum.<br />
Scntcntia proucrbialis uidctur^quam Icginius Ilia<strong>de</strong>.<br />
A yíxÚH 3 TJra^íttf «¿r/f Xn// Waufg, Id eft,<br />
Bonm eit aftatus amici, Admonitoris.<br />
Hanc licet iirurpare^ii quando dicemus amici munus cflc, ut<br />
amicum fi quid eiTet,liberius admonear.<br />
Animo «gròtanti medicus cft oratio. ^ PhtmhHS.<br />
"^vyut víKTifffHf Hffifi ixT^o] -Aoyo), Id eft, Animo aegroto mc-.<br />
dicus eft oratio.Huc allufit Horatius:<br />
Sunt uerba & uoces,quibus hunc lenire dolorem<br />
PoAis>& magnam morbi <strong>de</strong>peltere panem.<br />
Fidus amicus.<br />
Fidus amicus non eft pofthabendus gennano.'<br />
Homerus OdyflT. 0.<br />
Hr/f TXT* HJ Wcti^^ kviig K\Xt^to¡A
Cum amico non ccrtandum aemulationc.<br />
Cum amico & bene merito non eli lufcipiendum certament'<br />
ne quid obfcuretur amicitia, propter xmulationemhuiufmodi,comitcm<br />
contenrionum.Id innuit Homerus OdyiT.ô'<br />
tlîai)(fû^hov-Ti fAxxono, I<strong>de</strong>ft.<br />
Quis nanq; benignus cum hofpitepugnet.<br />
Hcrodou ^ Queruli in amicitia. - ^<br />
HS (p(\lKv ìsH. tì/fi/W.Id eft,Q^queruli funtîn<br />
amicos,nòn funt ad amiciriam idonei-Conniuete ad amiconi<br />
iiitia,hacc res 8c iungit,iunÛos & feruat amicos.<br />
Lingua amicus.<br />
PiTtò yXuijHs (pi-K©-. Id eft. Lingua amicus, qui uerbis often*<br />
dit non re praeftat beneficium.<br />
Theognis, , jFelidtas multos habct amicos.<br />
ivTuxt'X TTüiivfiTii^, Id eft, Felicitas multos habçt amicoj.<br />
Notior eft fententia,quam ut requirat interpretem.<br />
Citerò. Ocuh'sfcrrc,inflnu,incapitc.<br />
Prouerbialia fimt <strong>de</strong> iIIa,ocuIis ferre,in iinu fcrrc,ii quem iniigniteramat,fbuetq;.<br />
Tranilatil à matribus tenere liberos fuos<br />
amantibus,â quibus non dimouent oculos, folicit« ne quid illis<br />
accidat incómodi,geftant4; in iînu atq; in complexu, Non<br />
difsimileeft,quod eft apud Platonem lib. <strong>de</strong> repub.io. 'óh reut<br />
MifaTiati JTtg^f tf Id eft, Super capita ferre.<br />
Fclidum multi cognati.<br />
Id hodie uulgò dicunt,Locupletum plurimos efle cognatos.'<br />
Tu/üuf. Amicus ccrtus in rc incerta cernitur.<br />
. Quo fignificatum eft,amici fi<strong>de</strong>m m rebus adueriîs explicari.<br />
TlHtarehu4. Ollx amidu'a.<br />
XuTf^vf f/A/rti. Id eft,Olla; amicitia.In amicos iftQs uulgares<br />
quadrabit>quos patina non beneuolçntia conciliât.<br />
xXrißiies. Viri infortunati procuj amid. , ^<br />
Avisos KûCfwç , Id eft. Viri fît*<br />
in malis, amici funt procul. Notât mores amicorum uulgarium<br />
, quihirundmum ritupro ratione temporum aduolant<br />
ac <strong>de</strong>uolant, aduolant, ubi res fecunda:: <strong>de</strong>uolant, ingruentc<br />
tcmpeftate.<br />
Phttdrchns. Plures adorant folem orientem^quam<br />
occi<strong>de</strong>ntem.<br />
PAwVi 7flOffKVV9fft roii n-MOil èiV^l'xWCÌfJ» H AvV^fTÄ.Id eft,<br />
Plurci
A m o r . 45<br />
Plurcs adorane folcm oricntcm,quàm occidcntcm.Iuucni magis<br />
adii acretiir, quàm fcn i.<br />
Adfclíccminflcdcrcparíctcm. ^niloph.<br />
Hf« rc/j W2S¿JùtJcvtoc -roixep ptnr«//. Id cft, In fcliccm parielem<br />
ucrgere. Ariftophanis interpres tráflatum exiftimat ab iis,<br />
qui naui uchuntur , qui fi quando nauis alterum latus fluéhi<br />
imprimatur, protinus in altcrum lams tranfcurrunt, quod allius<br />
cxutabundis.<br />
Nudaeglorix. HotAtm.<br />
Admonet,ut nihil intcr amicos fiftum autfiicatum fit.<br />
Sapientes tyranni,fapientium congreíTu. PUto.<br />
Toffo\ 7v^ou/voi TWif fftwnatqf, Id cft, Cómcrtio fapientiuip<br />
princeps lapit.<br />
An^icitias immortaics elTc oportet- ThUìuu<br />
Verum co tedicrc mores mortaliu, ut fimuUatcsfint immortaics,amicitia:<br />
plus quàm uitreac.<br />
A M O R.<br />
Caunius amor. DUptnUnuu<br />
y^ccóviQ- íf Mf. De foedo amore diccbatur. Bilis Caunum fra- *<br />
trem impotenter adamauit, à quo quum eilet repulía, ßbimcC<br />
ncccmconciuit.<br />
Liherorum amantior,quàm Gello.<br />
raxw cft,Puerorum amantiorGcllo.Dici<br />
folitum uel in cos,qui morte prematura periiiTcnt, ucl in cos»<br />
qui mira qui<strong>de</strong>m charitatc filios profcqucrcntur, fcd cofdc indulgcntia,dcliciisq;<br />
corrumperent.AiuntGcllo uirginc quampiam<br />
fuiilc,quac puella adhuc,uita dccciferit.<br />
Iniuria folui t amorem.<br />
InGraecorumcpigrammatibusproucrbii titulo cìtatur, ifgis<br />
iitó/cu ccTiVffi. Id eft: Iniuria fiuc cótumelia foluit amores, quòd<br />
contemptus amor placnmq; uertitur in iram^ira in odium.<br />
Manfum ex ore. LhììUhs.<br />
Quos tenere amamus,his manfum ex ore dare dicimur,quod<br />
i matribus ac nutricibus mutuafumptum cft.<br />
Medullitus>oculitus. pUms.<br />
Intimum affcókm ucteres uariis modis exprimcbant,cx cor-<br />
46 A M O R/<br />
piato. Vt lupus oucm.<br />
ìli ¿¿¡voi fiKH, 1 d eft: Vt lupus ouem amat,qui fui com-<br />
. modi gratia iìmuiat amorcm.Nam is uulgò dicitur amor, cum<br />
rcucraiìtodium.<br />
piHtdrchus. V t Phr y gius amauit Pieri am.<br />
Plutarchus in lib. Pifl yv^aunSf// ¿(trw.t/, oilédit ad fuam ufq;<br />
«tatem durailc confuetudinem, ut uxores optarent iic amari i<br />
uiris «f f f ifáí^Jí ^/if/ofy id eft : Qucmadmodum Phry^<br />
. giusamauitPicriam&c.<br />
fíomerus. Ceftum habent Venetis.<br />
habere dicuntur, qui nouis modis quclibet<br />
in amorem fui pclliciunt, luno cócubitura cum fuo louc,<br />
Venerem adit, atq; ab ca cingulum gratiarum & amonun reconciliatorcm<br />
commodato petit.<br />
X>iogmt(mui. Exafpe(flunafdturanior#<br />
tic TT» é(fü¡cif; ycc¡ ylyvv^ Id eft. Amor ex<br />
ui<strong>de</strong>ndo nalcitur mortalibus.Senarius prouerbialis, admonens<br />
oculos amorem potifsimum conciliare. Non enim amatiir incognitiun,ex<br />
conuiòèu oritur amormntuus.Et ocuUprccipuè<br />
^ iuot ad amandunt ilices.<br />
/Homerus. Adcunantis tenere.<br />
In eum, qui tenere dibgit quempiam uel adamat magis, ita<br />
utnonpatiaturuel leuiísimis incommodis ¿quoquam affici»<br />
non infcite torferis illud Homeri Iliad.-^.<br />
"OS ÌrifMTMg<br />
raJJs (Xüiocy ÍÚ' nJÍí XÍ^ítcu vzvtí. Id eft,<br />
Non fecus.atq; genitrix<br />
Mufcam arcet puero fomno officíofa cubanti.<br />
Paruus femper tuus pullus.<br />
' w kù ffo\ wóoxQ-, Id eft,Paruus femper tuus pullus.Conueniet<br />
in eos,quitamctíi natu grandiores, tamen uerboru <strong>de</strong>liciis<br />
aíFeééant ui<strong>de</strong>ri iuuencuU.<br />
/ . Aureas compe<strong>de</strong>s.<br />
£>to^au:s. wiAat.ld eft, Aurear compe<strong>de</strong>s.Dieitur feruitusfplen<br />
dida &amabilis,qualis cft in aulicorum uita.<br />
PÍMi^ch. B Creta raptus.<br />
Apparet funiuum amorem , his uerbis olim íígnificamm<br />
fuiíTe, quòdaliquoties iliinc uirgines i negociatoribus auèherentur.<br />
Cap
A N C E P S. 47<br />
Capite gettare. .. , ^^^<br />
: ZiTi rcus H^fcfKóii Id cft, In capitibiis circunfciTC.<br />
genus, ÍÍ cui parentes opulenti uita cicccflerint, partim ercraciatur<br />
morte fuorum, partim gau<strong>de</strong>t haereditatis obucntu atq;<br />
accefsione libertatis,conuenict illud Odyffex T.<br />
rA// ¿/uac i{gù tAt ff(fit. Id cífc<br />
Lxticia huic moerorq; fimul praccordia cepit.<br />
iuueMl Plus aloes^quàm mellís haber*<br />
Apuleius in Florid. Verum ucrbum eft profetò quod aiubt,'<br />
nihil quicquam tam profpere diuinitus hominibus datu, quin<br />
& tamen admix tum fit aliquid difficultatis.<br />
LucUnus. • ,<br />
T/ TTfWTj//,« T/ Id eft, Qmd pnmum aut ultimum?<br />
Qupties aut rerum copiam tantam iignificamus, ut hxfitemus<br />
un<strong>de</strong> potiisimiun exordiamur. Aut quum perplexi dubitamus<br />
quid primum agere <strong>de</strong>beamus.<br />
PMh$. Etiam capillus unus*<br />
Etiam capillus imus habet umbram fiiam. Quantumuis pufit<br />
liim comodum iuuat,quantumlibet exiguum <strong>de</strong>lidum nocet.<br />
Vtroque nutans fententia.<br />
Zenodotus. ¿^{^¡^j^^j yvw/uoi.ld eft,Vtroq; claudicantesfententiae.Cònuenict<br />
utiq; in hominem lubricac fidci,& incertamm partium,<br />
fíomerfis. Volens nolente animo.<br />
Ekw^ oiknov^i yt ^vixh. Id eft, Volens inuito fané animo.<br />
Nonnunquam <strong>de</strong> ambigente animique incerto dicitur.Tu uoluntate<br />
coaäus es tua.Terent.in Andria.<br />
Nolens uolens«<br />
Euripi<strong>de</strong>s in Hecuba :<br />
OiTif Ti ngù eÍKKéf. I<strong>de</strong>ft:<br />
>\tque ille nolens pariter ac uolens.<br />
Vnica filia duos parare gerieros.<br />
Vbi quis i<strong>de</strong>m beneficium duobu? limul pollicetur, aut pro<br />
co<strong>de</strong> officio,quod alteri prxftiterit,á duobus gratiä repofcit.<br />
Inter pueros fenex.<br />
E^ wiUffi fit^v yiguf/. Id eft, Inter pueros fenex. Conueniet<br />
in hominem grandiufculum, maiorem, quàm ut puer uidcri<br />
pofsit,minorem,quam ut uir.<br />
Aut cucurbita^ florem,aut cucurbitam.<br />
H Hftváf/y H Uo-haKvirduf, Id cft, Florem, aut cucurbitam. Id<br />
perin<strong>de</strong> ualet quafi dicas,aut mortem, aut uitam, aut lucrum,<br />
aut damnum. Inccrtum autcm, utrum mox euancfcat, an ños<br />
cucurb
A N C E P S. 49<br />
cucurbitam (it paritimK.<br />
. Aut Plato philonílTat,aut Philo platoníflat. J^jeronymus<br />
i5rA¿»:7ct;y//«. Per allegoriam tor <strong>de</strong> illHihrtbus.<br />
^ucri poterit ad quofuis inter fcfc uehementer iimiles.<br />
Aut oportet tragoedias agerc omnes, ^^rchelaw.<br />
autinfanire.<br />
** -mJivJxi^u fñ'Kccrxo'Kai;, I<strong>de</strong>ft, Aut furerc<br />
oportet, aut ^ere tragoedias. Dici íblitum <strong>de</strong> lis, qui femper<br />
quafiftupent fngcnrquc,Ä: ncc gaudcrc pofliint ck animo,ncc .<br />
dolere. Porrò tragocdia uehementifsimis conftat aiFedibas,<br />
ita ut tragoedias agere, ui<strong>de</strong>atur eíTe quiddam infani« fimülimum.<br />
Oportet teftudinis carnes,aut e<strong>de</strong>re, v/f/Äaww.<br />
aut non e<strong>de</strong>re.<br />
H M X^-KWVHS Lf'.x r^ocyHp tpxy^p. Id eft, Teftudinis<br />
carnem aut edas, aut non cdas, Addunc teftudinis camern, fi<br />
modicè edatur, ucntris tonnina faccrc : rurfum Ii copioic, lenire.<br />
In cos,aut docet literas. Zenodom.<br />
"H T^/ 'j\Qvhií\íí , ì!f Mccffìiii y^ifiucìjoù, Significabant olim<br />
euipiam omnino malo círe,tametíi panim liqueret,quid rerum<br />
agcret. Id hac occafionc ucnit in uulgi fermonem : Athcnienfesparum<br />
fcliciccr aliquando pngnauerunt aduerfus Siculos,<br />
pcnnultis occiiìs atquc captis, qui i\iga rclapfi redierant Athcna$,rogati<br />
quidhic aut illc fa:cret, rcipondcbant : Aut pcriit,<br />
aut docct literas : nam captiui, Siculorum filios literas docerc<br />
coaäifunt.<br />
^ Aut quinci bibc,aut tres,aut ne quatuor. xAthcnáM^^<br />
H arti/Tt wlv^ji/y n rptx^H /xìt -rvrjeefcc, Id eft,Aut quinqué bibe,aut<br />
tria, aut ne quatuor. Praricribit modum dilucndi uini.<br />
Hxc autem temperatura maxime placcbat antiquis, ut quinq;<br />
rniii cyathis,duo addcrentur aquie,aut duobus unus.<br />
^ Excubias agere in Naupacfìo. Zenodotus*<br />
^fìffìicrcu V vouf^reiiijaj, Id cft,ExcubarcNaupa6èi.Achiui capta<br />
Naupafto, Paufaniam excubiis, cuftodiacquc pracfcòhmi<br />
intcrfeccrunt. Vn<strong>de</strong> res in iocum uulgi ui<strong>de</strong>tur abiiflc, aduerüiscos,<br />
qui pcrcunt ignauia fua. Aut, qui munus odiofunxac<br />
plenum diioiniinis adniiniftrant.<br />
d Q^oc
Quocunquc pe<strong>de</strong>s ferent. A<br />
Quíidrabit, ubi nihil certuni fpcftatur, ad quod noftri diri-*<br />
gantur conatus. HoratiusinOdis:<br />
Ite pe<strong>de</strong>s quocunquc ferent,quocunque per imdas.<br />
Theo^nis. In triuio fum.<br />
E// èfA "KoyifffMi/, I<strong>de</strong>ft,In triuio funi confîlii.ln eos<br />
qiû dubitant,quique incerti funt animi,ha:íitantcs,quid potifíímum<br />
cligant.Nani uiam pro ratione coníilii fréquenter apud-<br />
Grxcos autores rcp crics.<br />
Andpitís confílíj.<br />
Adfígnificandum hominem perplexum, Sí ancipítis fententia:,fufpcnfumq;<br />
animo,congruet illud Homcr. Iliad. E. I<br />
Miív^yvf y cum riyH^ h((3ivs ct7^ccvj@r, I<strong>de</strong>íl,<br />
In medio terrae fimul & fteUantis Olymp i.<br />
Andpítís animi.<br />
Animus anceps & incerti coníilii, indicatiir hoc uerfu, qui<br />
cft Iliad./.<br />
â^txôà 3 f^^i LúífflH fftw cp ficiivcvjl*<br />
Huc animus mihi uerfanri inclinabat & illuc.<br />
Sul¿
A P E R T E ET CRASSE. it<br />
Nauis aut galcrus.<br />
li\oiciJ H Uiu^H. id clt, Nauis aut galerus. De re ancipiti dicitur.<br />
Nec inuenuftè dicctur in cos,qui cultu,monbusque diucriàm<br />
pcrfonam prap ic fcrunt.<br />
Tcrtium caput. PlHtctrchuu<br />
Tf/T* H.'tfcc'KN. Id clt, Tcrrium caput. In onerum baiulos diñiim,qui<br />
non humcris niodò,ucrùm & capite gellant onera.<br />
Triceps Mercurius. philochom.<br />
Tg^Hif ^A®- .Id cftTnccps Mercurius. Diéhim uidctur<br />
Ìnambiguos,ancipitcsq;,aut in uchementer ailutos.<br />
, Pfecasautros. Dìogmianuu<br />
. i'tKaf H Id eft. Plecas aut ros. In crebrius cxpucntes<br />
di
iz A p P R o B A N D L<br />
faucrct, polliccm premcbat : qui minus faucrct polUccm conucrtebat.<br />
x/Sf\ïionl Album calculum addcrc. Et fímilcs fígurx.<br />
A^ìtiùf w(û^(ivat. Id cft, Album calculum addcrcj<br />
Proapprobarc fubmdc Icgimus apud doâos. In<strong>de</strong> fiunpmm,<br />
quòd antiquitus mifsis in urnam calculis, ita fcrçbanmr á iudicibus<br />
fentcntiae, ut albis abfolucrent, nigris damnarcnt. Qui fî<br />
forte fortuna fuiflent aequales; tamen liberabatur reus.<br />
' tíoratlus* Creta notare. Caibonc notare.<br />
Creta notare, pro co quod eft approbate, & Carbone notare,<br />
quod eft damnare.<br />
fíertodus Momofatísfacere.<br />
' Tw fíM/iiM Id cil,Momo fatisfacere. Prouerbialis eft<br />
hyperbole. Heiìodus in Thcogonia Momi cuiufdam meminit,<br />
qucm aie, Noâc matre, Somno patre progenitimi. Huic Deo<br />
mos eftjipfum qui<strong>de</strong>m nihil operis acdcre,ied aliorum Deorum<br />
opera curiofis oculis contcmplari, & fi quid eft omifllim, aut<br />
perperam faâ:um,id fumma cum libertare carp ere.Nam ^tw^u®-<br />
Graecò rcprchcnfionc fonat.Ergo prouerbii fpeciem habebunt<br />
omnes id genus formulae: Haud dubitem tccum,uel Momo iudiccj<strong>de</strong>certarc.<br />
Inculpatior cft eius uiri uita, quàm ut uel Momus<br />
ipfe poísit carpere. Hacc uel Momo ipfi fatisfaciant.<br />
Ccllm, Pedibus in fcntentiam difce<strong>de</strong>rc.<br />
Non eft uiri prudcntls, quicq iid uxori libuerit, protinus in<br />
illius fcntentiam pedibus difccdtre. Aut par eft, ut afFeôusia<br />
rationis fcntentiam pedibasdifccdat,non contri.<br />
Omnc tulit puncflum. Omnium calculis.<br />
Legimus pro eo, quod cft omnium fententia ^ comprobatione.<br />
Horatius:<br />
Omne tulit puaâum,qv.i mifcuit utile dulcí.<br />
Vno ore.<br />
Vno orc,pro fummo crnfenfu, pafsim apud autores obuium<br />
eft,ut Terentius: Vno ore omnes,omnia bona dicere,<br />
Vt Phidix fignum.<br />
Quae primo ftatim afpcCèu probantur omnium fuÉfragiis, ut<br />
Phic liae fig^num piacere dicuntur.<br />
thcomis, . Ne lupiter qui<strong>de</strong>m omnibus placet*<br />
' Ov 'j yÁp c ¡wt Oì/Tt/«^ -wccvjixs ècv(fiv
A R R o G A N T I a: Jf<br />
Hodicq; uulgò dicuntí Nemine inucniri qui fatiíFaclat omnibus,nam<br />
alia aliis probantur. tyfrlfloph.<br />
Scmumhauducho. ^ ^<br />
hK ccyu. Id eft,Seruum ego hand nelio,Nifi,qui prius<br />
pro carnibus certauerit, Cercamine in nauali. Id eft, Non admitió<br />
femum,niíi multis ma^nisq; fpeftatum experimentis.<br />
Si tibi amicum.nec mihi inimicum«<br />
Plato in Tbeaeteto:AAA* ti oì/rus w ^ioAußiirot (f t\otí-,(}V£^ \(*ot<br />
^Xßi'cif fctffw et mraefatfii^x^cfíívotÁá. eft. Si iftud tibi amicú Theo<br />
dore,nec mihi eft inimicum,quemadmodum prouerbio dicur*<br />
Hoc eft,Si tibi res placet,mihi non difplicet. Vfus erit, quotici<br />
alienae obfequimur uoluntati.<br />
ARROGANTIA lACTANTIAtijrE.<br />
Sineutincolumis re<strong>de</strong>at.<br />
Habet proucrbii fpeciem, quod cft apud Thcocritum in<br />
Hodoeporis:<br />
E/Ä AÍy' U7t Jiiy^s^HS^ W/tW ùs 'syi'KtiJ otlíts<br />
^uvTccftí,, I<strong>de</strong>ft,<br />
Die age,fi quid dicis,& hofpes ut un<strong>de</strong> profc£his<br />
Viuus eo re<strong>de</strong>at, permittito. Sic & hodic dicimus üs, qui"<br />
verbis <strong>de</strong> coniütiis fcrociunt: Eia,fine hominem uiuere.<br />
Arcem ex cloaca facere.<br />
Quiremhominemuenihililaudibusmagnificisattollut, di<br />
cuntur arcem ex cloaca faccre.Tullianum eft.<br />
Gallus in fuo fterquilinio multum poteft. Seneca.<br />
In alieno timidiores fiunus omnes, in fiio quifq; regno ferociorcft<br />
Äranimofior.<br />
Tollere aiftas. zuuena!.<br />
Traflatum ab auibus criftatis,in quibus criftae creéHores alacritatis<br />
atq; animorum indicia funt.<br />
Attollere fupercilium.Ponerc<br />
fuperdlium.<br />
In his pars animi, his negamus, annuimus.Haec maximè indicant<br />
faftus.Superbia aliubi conccptaculum,fcd hic fc<strong>de</strong>m ha<br />
bct.in cor<strong>de</strong> nafcitur,hic fubit,hic pen<strong>de</strong>t.<br />
Nauphracftontueri. ^rifloph.<br />
^otif^ocKToir ß>-h\7r
54 ARROGANTI A.<br />
foramina, oculomm inftar,pcr qu« remos inferunt. Vndcnc^<br />
lut acnigmaticè diftum, Clafsis more intueris. De his, qui latís<br />
ac prxgrandibus, auttoruis Äcminaculis oculis quempian»<br />
afpicerent.<br />
Tollere cornua.<br />
Pro eo,quod eft,animo efferri.Tran (latum à pecorihuj quae<br />
cornibiis minantur. Ouidius-.Tunc paupercomua lumit.<br />
Arrogantía non ferenda.<br />
In cos,qui intoleranda funt arrojgantia, non infcitè torquebiturillud<br />
OdyiT.o.ab Eumaeo dictum in procos:<br />
tüfj Tt ß'lH Tt ffM^iüt' ¿iOCVOiJ ÑkH, id cft,<br />
Horum uisq; animusq; ferox,contingit olympum.<br />
fíorat ^^ P^^^ metire.<br />
Monet adagium, ne quis fe dilatet ultra conditionem fuam,<br />
néuefeipfumex aflcntatorum laudibus, aut uulgi opinione,<br />
áut fortuna: fauore, uerùmpropnis ac ueris dotibus animiquc<br />
uirtutibus xftimct.<br />
, ^ Vitra peramfapere.<br />
^Tí^i-rlwTffHiMtf (^¡ovif). Id eft, Vitrapcram cíTe folicitutn.<br />
Quadrabit uel in paupcrem, uel in philofophum,fed praccipac<br />
ín Chriftianum quem lefus uetat cogitare <strong>de</strong> craftino.<br />
%yrrlßoph. Vi<strong>de</strong>berís.me uí<strong>de</strong>ns, plane<br />
Martern ui<strong>de</strong>re.<br />
y^i ¿cvTtnfvs M^ns fi «¡IwJlá eft,Martem ui<strong>de</strong>re me,'<br />
ui<strong>de</strong>beris palám.Dc Iiis, qui fe ftrcnuè pollicebátur opitulaturo$,ac<br />
Martem quendam aíluros.<br />
Hamaxiaca.<br />
A.«.if//¿
Campana fupcrbía. r«//iW.<br />
¥clicitatis coincs cflc lolcr fcrocia.Campaniam autem Itali?<br />
quondam iùiiTe regioncm longè beatiísimam tcftantur turn<br />
TBiliicomplures, tum Plin. lib.j.cap.s. Conftatautem Capuam<br />
olim cum Roma dcprincipatu concertafle. Hinc Campana fu<br />
perbia,& Campana arrogantia in prouerbium uenit.<br />
Dea excogítauít,<br />
Ariftophanes in Equitibus:<br />
fxiif vcHfJtx 7HS 3 fi'^W if^fi» Id eft,<br />
Excogitauitdca,meum fed furtum erat.<br />
Non fine prouerbii fpecie diáum eft in Rhetores,qui apud po<br />
pulum iaaabanc,Minerua ipfis quod fua<strong>de</strong>rent«iiliiìè in men<br />
tem,& tamen rerum geftarum gloria fibi uindicabant. Color<br />
iumptus eft ex Homero, ubi quoties fa^i ratio reddi non po-<br />
-teft,Pallas dicitur fuggefsifle.Pallas Athenienfium cratprote-<br />
¿hix.Comicus autcm iocigratia,pro vr^ay^ioc pofuit «AÍ^tw?»<br />
notans Cleonis rapacitatem.<br />
n Laureolam in muñaceís quacrcre.<br />
. M.Tullius in epiftolis ad Atticum: Bibulus cocpit laureolam<br />
in muftaceis quxrere.hoc eft,ex friuolis negociis captare fama<br />
haudpraeclaram ñeque magnifican!. Eft autem muftaceum fimuftaceus<br />
libi genus, cui aliquid additiu" <strong>de</strong> uirga lauri <strong>de</strong>-<br />
/ifum,ac <strong>de</strong>coquitur fuppofitis lauri foliis,ut indicat Cato lib.<br />
dc Agricultura.<br />
Palmaríum facinus«<br />
Palmarium facinus,pro infigni ac triumpho digno, dixit Te<br />
rcntius in Eimucho : Tmn hoc alterum id uero eit ,^uodmihi<br />
puto palmarium.<br />
Pulchrum fcpulchri elogio.<br />
Non ui<strong>de</strong>batur in prouerbiorum clairem referen du, nifi nominatim<br />
prouerbii titulo referretur apud Procopiii lib.<strong>de</strong> bello<br />
Perfico I. Mihi autem antiquum placet prouerbium, quàm<br />
-pulchrum eft in fcpulchri elogio imperatoremaílcribi. Qupfdam<br />
nouiqui in extremo uit« magnis impendiis re<strong>de</strong>merunt<br />
galerum cardinalirium,ut in fepulchro ritulus aflcribcretur.<br />
Plianiacianua.<br />
^ctviif Euftathius in OdyíT.ij oftenditdiftum <strong>de</strong>iis,<br />
quifimulant fcfc congcftas opeshabcre, qua: nufquam funt.<br />
Duftum à Phama quoda,, quifallam dc feprarbueritopinio-<br />
Li V d if. nem^
ncm, quaiï multam diuitiaram uim domi conílrufitam ac reí<br />
conditam liabcrcr,<br />
ShîIps. , Sy b^itae per plateas.<br />
^ubaipí-i^ (^tx nrKxTtlocî. Contri iTiiluoiîiiç îngredicntcspcr<br />
uiam, fcfcq; uelut oftentantes. Sumpmm à faftu, luxuque Syf<br />
baritarum.<br />
Cícadíspicní.<br />
T'cijlrwtf kvct^wTot, Id eil,Cicadiç opcrti. In glorioibsac Ibil<br />
tos olim dicebàtur,aut obfolctis ac iam <strong>de</strong>litis utentey.<br />
^thcMUis. Ex Aca<strong>de</strong>mia uenis.<br />
AnœMuIÔ'ciJ íÍK^s.ld eft,Ex Aca<strong>de</strong>mia uenis. Defcucio Se cS<br />
pofito feu doàèo.Sumpta á Platonis fchola,<br />
Ingredi lunonium.<br />
^otMliiJ kpcüoy t^^rvrAíri'Wí'/'. Id cft, Ingredi compHcatuni<br />
lunonis facram. Diftum apparet in faftuomm ac lentum quo^<br />
rundam inceflîim.<br />
^rijiofk Summisunguibusingrcdi.<br />
lÉ.n ¿¿nfwifhvxutf, Id eftjSummisungulis.ín co.s,quî auidios<br />
aufcultabant. Nam ii folcntfernet in iummo.s pe<strong>de</strong>s erigere.<br />
Simimis i^rediens pedum unguibus,in faftuofos.<br />
(Joelum territat.<br />
Vergiliusin Aenei<strong>de</strong> : Et cœlum territatarmis. Conuenîtiit<br />
minaces & feroces,Thrafonesq; magniloquos.Sumpta uidctur<br />
à bello Giganteo,&c.<br />
Ex uno multa facere.<br />
E/\vh TB-o-h-KÒi woi4(^cu,h\ eos, qui rem quampiam mînutîm<br />
fecabant.Qiiadrábit in eos,qui idc aliis modis uariant, utnoà<br />
iam unum,icd plura ui<strong>de</strong>antur.<br />
ThIUm. Cœlum digito attingere.<br />
Dicuntur, qui longe fupra mortalium conditionem acdü$<br />
proximi ciTe uidcntur.Cognatum illiiln cœlo ciTc.<br />
Suidai. louis fandalium.<br />
TS Jiilî eft, louiscrepida. Perironiam dicebatur<br />
in eum, qui magni qnippiam uidcri uellet, prc^tçr pnncipisalicuius<br />
familiaritatcm. Vclutiî quis infolcns n t ac ferox,<br />
quôd regius fit coquus, aut impcratoris fa telles, aut pontificiustonlor.<br />
Imperitus fubligaculo indutus^<br />
omnibu&idottentat»<br />
la
In eum, qui propter infolentiam, etiam incptifsimls rebus<br />
cfifertur.<br />
Fafluofus Maximus. DlogenU,<br />
In eumdicebatur, qui ííbi plus fads arregaffet<br />
in fapientia.<br />
Tanquam Äfgiuum clypcum abftulerít zWor,<br />
ítagloriatur.<br />
Sis ràìf\/i/ xgya ¿cffTFticc Hcc$
Thmws. Nc futor ultra crepidam.<br />
Id cftjNc qiiis dc his iudicarc conetiir,quae iînt ab ípííus prò^<br />
fefsionc aliena.<br />
Cxnci hafta.<br />
Carncus è piiella iicrius eft in iiirutn,annuente Neptitno, cui<br />
illud etiam donata eft,ne faucius ullis uulnenbus fieri, ferrovie<br />
occumbcre poiTct.Fcrunthunc certaiTe cum Apolline,pra:terea<br />
morem huic fuiilc,ut qui ad fefe uenerint,iuberet per fiiam haftam<br />
iurare.<br />
Gigantum arrogantía.<br />
Tiyivrwfí knFovoix, Vbi quis uiribus fuisfretus, temere, nulloqi<br />
confilio res non tentandas molirctur.<br />
Zenoiou Magis fibi placet, quàm Pelcus<br />
inMachxra.<br />
T/iiyoi (fiovèi fiÌKKoff N VHMÌ/S 'ÁFH rÑ/HÍÍÍXCÚ^QÍ, In eum compatit,<br />
qui prarter modum re quapiam infolcns eft ac tumet. Aiunt<br />
autem nunc gladium i Vulcano fabrefaôum, à dits dono datum<br />
fuiíle Peleo, uirtutLs illius ac prudcntia; fymbolum. Quo<br />
qui<strong>de</strong>m ille utcns & in prxliis & ucnatibus, confcquebatitr<br />
quicquid optabat.<br />
^tjB^uf. ^ HicRhodus.hícfaltus.<br />
AI/TU» TsuíniJiot, Vulgo iañatum <strong>de</strong> iis,qui fefe dc<br />
negociis iaóarent infolentius,cuius fi<strong>de</strong>s non extaret.Conue^<br />
met ite,ubi quis iubetur re pracftare quod alibi fe fecifle iaóèac,<br />
Atticusinportum.<br />
KiìiMS «í -KiiMct, In eos dicebatur, qui illic uirtutem oftentarc<br />
folent,ubi tutum eft,atq; ubi nihil opus eft. A* nautis Atticis<br />
fumptiim,quiportum ingreífuri, ofteñtandi fui gratia, magnifiée<br />
fefe gcrcbant,in ipfa re non perin<strong>de</strong> ftrenui.<br />
%/írchcÍ4Hs. Callíphancs.<br />
K«7iA/^»ám.Calliphanes,ridicula quœdamhuius nomini^<br />
ambitio,prouerbiali ioco fecit locum. Aiunt enim, huicfuille<br />
poëtx morcm, ut diuerforum carminum & orationú initia con<br />
fcribcret,ad tres aut quatuor uerfus eaq; pronunciaret, oftentaretq;,<br />
quo commentum ignorantibus, multifcius & eruditiis<br />
ui<strong>de</strong>retur.<br />
Bullatae nugar.<br />
Ventofa atq; inania,bullx diamtur. Perfius.<br />
Bu llatis ut mihi nugis Pa gina turgefcíit,<br />
y ino
Vino ucndibili fufpcnfa hardcra nihil<br />
eft opus.<br />
Id efV,Vcra iiirrus non cgct alicnis prxconiis. Aut res pracclatacper<br />
fc placcnt,ncq; dciidcrant cxoticam commendationem.<br />
SelhiTare. Suida»<br />
Prouerbialiioco diccbanturgiorioíí, faíluq; prxturgidi.<br />
Suidas admonet (umpmm á moribus Scili cuiulpiam,<br />
qui qufi re eíTetperquam tenui,tamen aíFedabat liaberi diues.<br />
Diuinum excipio fermonem.<br />
©«
6o KS PERI TAS.<br />
dctcrloribus Cratinus,aut cítant,morofam ac molcilàili.<br />
Thymbra uícffa'tans.<br />
Id cíli Thymbra uièlitantes.Adagio diccbantar,<br />
ucl qui tutius ac libcrius uitam agcrcnt, ucl qui moribuf,<br />
cilcnt parum blandisucl qui hilaritcr,citraq; folicitudincparuo<br />
contenti uiuerent,quòd thymbraherbx genus fit.<br />
Suidas. ScabroGor leben<strong>de</strong>.<br />
KovT^crf'Q' Titf W f I d eft, Afperior leberidc. Dc uehe-,<br />
mentcr afpcris 8c infuauibus. Nam lebcris Grajcis dicitur exuuium<br />
illud uel ferpentum,uel pifcium exuentium fene^bm,<br />
xArißoph. Totus echinus afper.<br />
AsTrtff TgacxJs.ln morofos 8c iniucundismoribus qua-»<br />
drat. Echinus pifcis 8c item Erinacius imdiq; fpinis obfeptus,<br />
ut nufquam impunè pofsis attingere. Eft 8c hominii huiufmodi<br />
genus,cum quibus nulla ratione pofsis agere citra litem.<br />
Durus alloqurjs.<br />
AtnktQ' ¿cv&^utt©' TiioaHyoiHiAocow, Id cft, immobilis alioquio.Duóèum<br />
á c3Era,quac tradando mollefcit.Atcäon auteiil<br />
dicitur, quod non qucathquefieri. Competet igitur in hominem<br />
cxorabiiem.<br />
FUnius. Echino afperíor.<br />
In hominem intradabilem 8c infuauibus moribus diäiim.'<br />
Metaphora fumpta ab animant^c, cuius duplex eft genps,terreftrc<br />
fpinis obiitum , 8c maritimum pinnata undiq; tcfhidinc ac<br />
fpinis obdudum,quibus fc pedum uicc uoluit,autore Plinio.<br />
Corinchus 8c collibus furgic>& ualliV<br />
bus <strong>de</strong>prímítur.<br />
Id adagium ubi nam pofsit eflc uftii,n6 fatis ui<strong>de</strong>o, nifi quif<br />
dctorqucat ad hominem intraftabilem, afpcro ingenio. Strar<br />
bo fcribit : Corinthios opibus & artibus egr^iisprsecclluiflic,<br />
cactemm rcgioncmillorum non admodü fuiíle feraceni, quòd<br />
inaequalis clFet & afpera,ac petricofa.<br />
Edam quercus bacchatur.<br />
Kot) Jl^vsfjictivcii Idcft, Etiam qucrcusMacnasfa£la<br />
cft.De iLs,qui uix dcliniuntur. Ab Orphei fabula, quercus fua<br />
cithara dcmulcentls.Mxnadcs liiiit mulieres afflatae Baccho.<br />
Agamemnonis hoftia.<br />
AyociÄii^vov©- W«. Id eft,AgamemnonisuiéHma.Q^nda<br />
in duros ac perfuafu difßcilcs diccbatur.In<strong>de</strong> natu,quòd Agamemno-
memnonc rem diuinam in Troia faâuro bos cfiùgcrit, iiixq»<br />
roto negocio comprehenfus,reduâus cil.<br />
Matíoloechus.<br />
UocTioXoixcs. Vulgato couitio dicebàtur Iuguritor,& in minimis<br />
etiam rebus exquiiìtus. Proin<strong>de</strong> quadrat in eos, qui per<br />
frau<strong>de</strong>m minimise rebus feâ^turcompcndium.Mcrula ait,<br />
Watiolœchus cflc cibi genus.<br />
Ne moue fcmicam.<br />
• M A Hc:¿(poí Mi. Vbi quis omnis ftrepims impatiens eft.'<br />
Quofdam ui<strong>de</strong>as ufqueadcò morofos,ut quicquid agas ofifendantur,etiam<br />
lì ftipulam duntaxatmoueas.<br />
A laflb rixa quacritun S enecä.<br />
Apparet didumin quofdam moroiìores,& ad rixandum<br />
procliuiores, non quòd ofFendantur, fed quòd alioqui animo<br />
malè affedti fint,ut funt difficiles ac fubmorofi, qmbus fortuna<br />
aduerl'a eft.<br />
Diffidlis uin<br />
AiiWf àcuìig rot^cc Kkif tigà ccvcuTióif iàrtitarù» Id eft,<br />
Forfan ôc innocuum culpet uir faeuus & acer.<br />
Hunc Homeri uerficulu olim in Demofthenem uulgò iaólaftim<br />
fuiilc, multorum automni teftimomis conftat, proptcreâ<br />
quòd accepta pecunia nonnimquam & malos <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>ret, &<br />
oppugnarci bonos.<br />
Durus&implacabilís. Plntarchm.<br />
Tn hominem impendio rigidum & implacabilem rcûè torquebis<br />
illud Homeri Odyfll K.<br />
Zûi A Tts tp/ rnùïCiit ccKNKurQ' vcos Id eft,<br />
. Attibinonunjjuamplacandainpeóèoremenscft.<br />
. Plutarchus docct homines pratfraftos, 8c afperis moribus, &<br />
intra6iabiles,ccrasbólos uocari folitos.<br />
Scythamalus»<br />
Tanta erat barbaries ôc immanitas Scythicae gentis, ut ipil<br />
ctiam appellatio cciTcrit in proucrbium, quemadmodum hodie<br />
cru<strong>de</strong>lem hominem appellamus Turcam, & immane facini^<br />
Turcicum. Acfchincs in oratione Ji^fi<br />
^iû/xcu ffwcrcu^iy t\3iù (AH TU \oyoy¡¿f(!> H^à ^KVÚN K(€KU opti WCC^<br />
Ì^^Svcu, Id eft, Obfecro ut fcructis mc^nc^uc logographo, m»<br />
loqj Scy thac me tradatis,<br />
Ijic*
A S S I D V I T A S;<br />
Incxorabílís &durus.<br />
In durum 8c incxorabilcm competct illud ex OdyiT.i'?<br />
S
Taurum tollet^qui uitulum fuflulcrít» yer^if.<br />
Vi
tabundi,ncc fatis ob id attenti ad ea,quac coram aguntur."'<br />
^fißoph. , Prarfcns abfens.<br />
^ot^wi}cc7ioÀHtJLèi, I<strong>de</strong>ftjPrasfensperegrinatiir.In eiimdicendiim^qui<br />
non an'miaduertit ca,qu£ dicuntur, cogitationc aliis<br />
in rebus occupata.<br />
Vtrgil Auribus arrcdis.<br />
Qnadrabit in illos,qui iìtienter & auidè aufcultant, quaedicuntur,aut<br />
expeàant quid dicendum iìt.<br />
^thcTjMf. Erccti.<br />
Accommodiun erit, ubi iìgnifìcabimus aliquem toto pedore<br />
attentum ad rem quampiam.,Erigunt cnim £c totos & fummis<br />
nonnunquam iniìftuntpedibus, qui aufcultant, aut fpc-<br />
Öant auidius.<br />
Aufculta 8c pcrpcndc.<br />
Quoties iì^iiifìcabimus nos aliud diduros quod ad rem pertineat,quodque<br />
ratum ac certum futurum iìt, conuenict ¿lud<br />
Homer. Iliad. I.<br />
AAA^ J'i roi t^tw, ÌTV (pf^ff] ^¿AAw ffHift, Id cft,<br />
luno aliud quiddam,tu mente recondito,dicam.<br />
Hoc agc.<br />
Quum aliquem iubcmus elle attentum, dicimus : Hic etto,'<br />
aut : Hoc agc.<br />
Confulcndum,& confilrjs parcndum.<br />
Quum admoncbimus quempiam,ut uicifsim & redum confilium<br />
aliis <strong>de</strong>t & ab aliis accipiat, aut ut & fccum rem diligenter<br />
perpendat, & alienan) fentcntiam auribus atcentis audiat,<br />
non intempcftiuum erit illud ex Iliados 11. libro.<br />
AAA¿ CCVM§, òtvjòs TV w , 7ráQ\¿ r ¿CTÍTÍU, Id cft:<br />
Ipfe age rex bene confulito,&: parcto uicifsim.<br />
Ceram auribus obdis.<br />
. To'is f^fJiif \7fx\H(fii, Id eft, Ccram auribus oblinis-<br />
Qui recufant audirc uel acqua uel iniqua.Natum ab Vlyísis cera,qua<br />
fuas & fociorum aures obturabat.<br />
A V D A C I A^<br />
TádBue. Fortes fortuna adiuuat.<br />
Proptcreà quòd id genus hominibus fortuna quail fàucat»<br />
infcnfa iis,qui nihil au<strong>de</strong>ut experiri, fed ucluti cochlcac perpetuò<br />
latent ianra teftas.<br />
Animus
a u d a c i a : is<br />
Animus praefcns.<br />
* -Änimi pracfcntia utiJis ubique, proptereà quòd tîmiditas üel<br />
à confcientia uel ab animi paniitate uidcanir proficifci. Huic<br />
íenteñtiic fufFrágátur Homcricum illud ex Odyflcx<br />
Q>oCfociû\!\@' yàf ctvHg \ÌJ ixrâffitf oL^Âmif<br />
"Egyoifft 7-tAt^«, A ngù whi'tif aXKoht) XtìÙùi, I<strong>de</strong>ft;<br />
Omnibus uiribus potior uir fortis 6c audax,<br />
Sit licet horpcs,& è longinquis ucnerit oris.<br />
Animus hcptabocus.<br />
©iz/wf \7r/it(ûH@'JDc magno,Fortiq; Se inuiéio di6Kmi. Epithetum<br />
iiimptum à clypco Aiacis, quem HomcmsGraîcc hcptaboeon<br />
appellar, quòd feptem boum tergoribus eiTet obduâus,atque<br />
ob id impcnctrabilis.<br />
Aquapractcrfluit. ''<br />
'y¿tof wtifocf^H, Id eft, Perfluit aqua. Zenodotus & Suidas<br />
admonentdici folitum <strong>de</strong> co, qui nihil negotii rccuiàrct. Sc<br />
quidlibet quod mandatum eflet, cfFe£brum fefe pollicerctur,<br />
quippe ufque a<strong>de</strong>ò promptus ad quiduis fufcipiendum, ut nec<br />
nauimpcrfluentcm ingrcdigrauarctur.<br />
Martis pullus. lyfriííoph.<br />
• rw;r7¿//.Manispullum uocant, ad bella magnopere<br />
propcnfum.<br />
Alter Hcrctilcs. xjfrtílotcU<br />
Oí/7(^ HfXH?if¡{. Id eft, Hic alter Hercules. De uiro<br />
pr2eftrenuo,ac laborum tolcrantifsimo.<br />
Non í^ijrít animum.<br />
De co quine in afflióèifsimis qui<strong>de</strong>m rebusípcm aut coníílium<br />
abiicit,fed <strong>de</strong> recipiendo fe utcunque cogitat, appolîtè di<br />
cetur quod <strong>de</strong> VlyíTc dixit Odyf.B. Homer.<br />
AAAíi ív/'úí ffX^iÍHí virwjîôqo wfifCftJtivûg I<strong>de</strong>ft,<br />
Ac ñeque íic licct afflióhjs obliuia ccpit Nauigii.<br />
Ne quid moueare uerborum ftrepitu.<br />
C^i monebit aliquem,ne faeuis uerbis, ac minis <strong>de</strong>terreamr,<br />
quò minus cxperiatur, accommodabit illud Homeri ex Iliad-<br />
Y. ab Apolline diÄum Acne«:<br />
A'KK t^vs X^'KKCP ot-T&ç^âCy (XhA fft wafiffTûtp<br />
AÄVYXMCT: WNAFTJJ ¿CTOJPÏTTÎTW MOC OC¡(ÍH, I<strong>de</strong>ft,<br />
Quin rigido ferro magis obuius ito,nec imquam<br />
Te facuis diftis <strong>de</strong>terreat ille,minisquc.<br />
c In difc
In difcriminc apparet qui uin<br />
Dc re pericutofa difficiliq;,& eiufmodi qua: uîrum cordattim<br />
acftrenuum requirat,conueniet illud ex Iliad, N.<br />
Evú* OTYTI IEI\H «VNF CS T ' È / ^ I F I I ' Ô H . Id eil,<br />
Illic qui uir iners^qui ftrenuus ipfa docct res.<br />
Non ce<strong>de</strong>ndum malis*<br />
Si quando admonebis, non oportere ce<strong>de</strong>re uel aduerfariic,<br />
uel aducrfx fortunac inlultibus, aut non elTe certandum cum fii<br />
gitiuis,non infcitc dctorfcris illud ex eo<strong>de</strong>m libro:<br />
OVK icp V OtVXkV CTTlifk WkffOt ßk'K©' hi* \vt VKrißJ^<br />
AAAíVHi^t/Ä ytffWíi/Ä vMí^ àevjtàrdi. Id cft,<br />
Ne feriar iaculum ccruiccm aut tergo,fed ipfum<br />
Aut ucntrcm,aut pe¿tus feriat aduerfa fagitta.<br />
Gcllius. Achilles.<br />
Inílgni fonitudine duces , appcllabimus non inucnuftò<br />
Achilleis.<br />
Achilleum argumentum.<br />
Rationem & argiuncntum Achilleum uocabimus, quod fît<br />
infupcrabilc 6c iniòlubile.<br />
Qui cum contemptu uitxinuadunt.<br />
Ih eos qui gladiatorio,iìcut ait Terentius,animo quempiam<br />
impetuntjut autperdant,autperçant, conueniet illud ex Iliad.<br />
M. AYPÓFYOTJT 0V\AÍT ÁKJTÍT, Id eft, Similes agreftibus apris.<br />
Tradunt enimuiatoreshosprouocatosre^á impctcreprouocanteni.nec<br />
lancea uitata.<br />
Ne(^ terra: motus timet, necß flucfïus.<br />
Ariftoteles libro moralium Nicomachiorum tertio doccns<br />
eos,qui non habita uirtutis fed imnianitatc quadam nanirac ni<br />
hil oinnino formidant,nequaquam appclládos cflc fortes, fed<br />
fuuvô(>Jihs xj civûc\yHTifsyhoc cft, infanos &ihipido.sfenfu^;<br />
expertes', íÍh 3» inclût, ¿¿v-rts ^uavòfAJU'^ ^vj'kyNj^'yH f.o'ì'ii;<br />
IfoioiTO ¡XH-TH. (TÌiffi^XS (fCCff) ¿CÍ'KJIÍÍ, id<br />
eft, Fucrit autem quifpiam infanus ac doloris fcnfu uacans, ft<br />
nihil mcmat,ncque terrae concufsioncs,ncque fluöus,quemad<br />
modum <strong>de</strong> Celtispraedicant. Nihil enim horribilius mari com<br />
moto, terrae uerò concufsio uidctur infcronim ad fupcrorum<br />
fc<strong>de</strong>m, cmptionem minítari. Tanta autcm erat quamnciam<br />
Gallix Germaniacq; gentium immanitas,ut ne his quidcm terrcrcntur,quae<br />
maxime fuot natura horrenda,<br />
Impro
Improbitas mufcx. ^<br />
, In improbú & fubindc rcdcunte, etiam ii turpiter rcgellatur.<br />
Ex Iliad.xvii.Atq; illimufcac uim mtra praccordia miíít, Quae<br />
quauis <strong>de</strong> pelle uiri fit fa:pè repulía, Aífultat morfura tamen.<br />
AVXILIVM INFIRMVJV!.<br />
Lunx radijs non maturcfcít botr us.<br />
Plutarchus hunc louisfenarium ccuprouerbialem adfcrt,cfirfercns<br />
quòd luna,ouoniam radios habet imbecilliores, quàm<br />
fol,excitare poisithumores,concoqucre nonpofsit.<br />
Maw y A'/? ocvTcui if wo^ouvv^ ÍoT¡vs. Id eíl,<br />
Ncque enim his niger maturus efficitur botrus.<br />
Conuenit in eos, qui conantur quod ob <strong>de</strong>feéèum uirium non<br />
queunt perficere. Accc<strong>de</strong>t plus uencris,fi uolentes fignificarc di<br />
kiplinas humanas non prxftare felicitatem, dicamus, MU^TC<br />
y^g^Scc. In ahTcTcs fubaudiendum eft, «/(T/W» id cft,radiis.<br />
Pcrfluuiumtraduccrc. p^^^<br />
¿S ixiiicclii) TOiJ nTúJxíAcp. Id cft,TranfiTiitterc per flumcn .Diccbantur,qui<br />
difficultatcm explicabant rei,quam ineriiditiores<br />
aut inualidiores explicare nonpoterant.<br />
Saccrnianipulus. ^ K^thcnjtus.<br />
eft,Saccr manipulus.Olim diccbatur, qucadmo<br />
dii dicimus facra anchora iacienda,aut rem ad niariosrediíTe..<br />
Coriaccum auxilíum. fíejychius.<br />
^kvJí'vh ^áTtiHifglat. Id eft,Coriaccum fiue pelliceum auxilium.<br />
Apud Atticos infinnum & imbecille diccbatur.<br />
Ficulnum auxilium. ^nHatJ,.<br />
St/Kii/« '(^Kíffí«.I<strong>de</strong>ft,Ficulniunauxilium,pro inualido atque<br />
inutili.<br />
BENEFICIVM CORRVPTVM.<br />
^ Pcrdidi'fti uinum infufa aqua. HQÌMYHS<br />
AsrwAvatff lo^ o'\voi> Ldi\icts Verba fimt Polyphemi. ^ '<br />
Sic enim increpat VlyiTem uinum aqua temperantem. Antiquitàsmerum<br />
bibebant no fine noxa,donee Staphilius Sirrhcni<br />
filius oftcndiilct,uinum aqua diluere.<br />
Capra Scyria.<br />
A// ZHVfix. Conuenit in cos, ^i beneficium maleficio cornjinpunt,<br />
aut,qui uirtutes adiun&is uitiis contaminant arque<br />
obfcurant, qui'uc rcftc inftituta noa rcftc finiunt. VcUiti<br />
" c X capra
6ft • Bl 'B ÀCl't AS.<br />
capra Scyria quòd fera fit, muldrum quod laSc implcucrat,<br />
ipfa rurfus cucrtit, atquc hoc modo bcncficium quod dcdcriat,<br />
cadcm pcrdidit. =<br />
Panis lapidofus.<br />
Seneca lib.dc Beneficio 11. Panis lapidofus, fic enim Fabiui<br />
Vcrrucofus appellabat bcneficium ab hominc duro aipcrè datum,<br />
cjuem cfurienti neccilarium fit accipere, durum & acerbum<br />
elle.<br />
B I B A C I T A S.<br />
Vinaria angina.<br />
Fcftus Pompciiis indicai joco iadatum in cos,qui uino pncfocatur,laborare<br />
uinariaangina,quam oivJtyx^ii^ pofsis dicerc.^<br />
Maduft.<br />
In Pfeudolo Plautina fcruus cbrius ita loquitur : Ego nunc<br />
probé habco madufam. Feftus Pompeius indicar apud prifcos<br />
madufam dici folcrc tcmulcntum, dubitatane utrum á Gra:ci5<br />
<strong>de</strong>dudum fit,quibus cbrius cft an à Latino ucrbo ma<br />
<strong>de</strong>re, quòd probé poti uino madidi dicanmr. Quòd fi maduía<br />
fon at ebrium, non ebrietatem,abfurdus fermo eft, habeo n^adufam,Vndc<br />
fic Icgcndum arbitron<br />
Ego nunc probè habeo madufa,ita uidu ccurato.<br />
Scruus in cbrietate uidcmrfibifclix, ut folutus omnimctucu^<br />
risq;,& omnium triftium oblitus.<br />
Parthi quo plus bibcrint.<br />
De Paithis ucterc prouerbio didimi eft,quò plus bibcrint,e<br />
plus fitirc.Habct hoc tcmuicnriavut pofteaquà obfurduit palatum<br />
, magis ac magis cupiant haurire. Aptè diccmr in auaròs,<br />
aut ftudxofosicrefcit enim difcendi cupido cum cruditione.<br />
fyfthenxus, Ka¿fii(o£f2fVTit,<br />
Dicimtur qui crapula grauatum caput habent. Conuenict in<br />
tcmulcntum ac fonmolcntum.<br />
Ranarum more bibcrc.<br />
In cos qui <strong>de</strong>ditilsimi ad pocula fimt,nihil interim uel parùm<br />
comc<strong>de</strong>ntcs,reòèè & non inuenuftè quadrar illud Athenaci :<br />
o7 -a-tvvfft ixivúf/ fiocJ^Jcx^^'ff T^ú7rú¿/.,¡it/txfj iifovjMS, I<strong>de</strong>ft,<br />
Qui,abfque cibo uiuunt ranarum morcbibentes.<br />
cyfthenxHs. , Ncc dcphantus cbibcrct.<br />
Oì/J' tMfaes tKsriai. Id cft, Ne dcphantus qui<strong>de</strong>m .cbibw<br />
rct.
et. De pocilio pracgrandí, quam elepliantiis probofcidc immcnfam<br />
aquamm,uim,quum libet hauriat.<br />
CothonííTarc. i<strong>de</strong>m,<br />
(lue Dicebantur, quilargiusbibei;cnt,&potationemlargiorem<br />
iwQuvifffMíJ appellabant : Cothon<br />
autem poculi genus eft.<br />
Calícum rcmigcs. i<strong>de</strong>m.<br />
. KinÍHtcp\fÍ79, Id eft, Calicum rcmiges. Difti funt, qui afsiduè<br />
pcrpotaront,uinum pro remo ducentes.-<br />
Dicebantur,qui poculis indulgebaut, quaíi dicas, cyathiíTa-<br />
^e.Mihi ui<strong>de</strong>tur potius in eos conucnire,qui pareé bibunt, liep<br />
íextarios hauriunt, fed cyathis fubin<strong>de</strong> rcpctitis, tamen inebriantur.<br />
Argcntcus putcus.<br />
¿pt/f^^.l<strong>de</strong>ft, Argenteusputeus.Athenaejuslib.xi.indicat<br />
olim ingens poculum diclfolitum putcum argcntcum,<br />
namcyathipuíilli crant.<br />
BONAE FORTVNAE, COPIAE,<br />
FBL IClT A.TI S, AVT O M I N I S.<br />
Afinusín palcas.<br />
'Of©' wf «;!ti/f«.Subaudiendum,incidit.Dici folimm, ubi cuipiam<br />
fortuna lautior pra:ter fpem obtigerit, aut naíius fonè<br />
iuerit aliquis,quo uel precipue gau<strong>de</strong>at.<br />
Nunc illa aducnít Datidis cantilena. Suid44.<br />
N¿¿/ T^T* tK«/ HH^ 7C c^áitdíQ- fÁTí©-, Id cft, Nunc id quod<br />
aiunt: Datidis adcft cantio. Dicebatur ubi quid lactum ac feftiuumaccidiíTet.Datis<br />
quifpiam eratPerfarum S atrapes excel<br />
lens in rei bellicac gloria.<br />
Procridis telum.<br />
r^iOHgiAQ' CÌHÒVTIX^ I<strong>de</strong>ft, Procridis iacula. De iis qui ueluti<br />
certistelis quicquid animo <strong>de</strong>ftinant, aiTequuntur. Sumptum<br />
ì norifsima fabula,uel Ouidio narratore, <strong>de</strong> Cephalo,qui certo<br />
iaculo emiíToíProcridcm uxore interemit, ratusferani eiTe.<br />
Alba gallina filius. luncnal.<br />
Fclicitcr natum^alba: gallina: fìlium dicimus.<br />
Aut pifccm olct,aut florcm. ^mlroCu<br />
Aut pifccm olct, aut timallú. Di^um in eum, qui benè ole- ^ '<br />
ict, quòd timallus pifcis fit odore gratiisimus, Ä: asquc fragras<br />
e 3 ciuf
clufdcm nominis floç,<br />
Ciccro. Vírgula díuínsu<br />
Quotics quid citra liumanam operam quaíí diuinitds, nobíí<br />
fignificamus contigilic. Proptereà quòd antiquitas, quemadmodum<br />
in anulis, ita & in ui^is fcrendis exiftimauit aliquaia<br />
fatalem,ac ceu magicam incile uirtutem.<br />
Gygís anulus.<br />
Tvy^t Q^drat uel in homines inconftantibus<br />
inoribus,uel in Fortunatos, qui uclutiuirgula diuina, quicquid<br />
optant,id Aio arbitrio confequunmr.Huius adagii mcntioncm<br />
¿icit Lucianus m VotLs,ubi quifpiam optatfibi complurcs anu<br />
loseiufinodi qualeshabebat Gyges:alium,quoditcfi:eret:aliu,<br />
quo gratus & amabilisrcddcretur : alium per quem liceret uolare,<br />
quocunque lubitum eflct. Nam prifcorum fiipcrftitio plurimum<br />
tribuitanulorum eíFicacia?.<br />
2:cnodot. Ora galea.<br />
AÌJlQ' HtwH. Diftitarifolitum in eos, qui femet arte quapiÌ<br />
occultarent.Plutoni erat galea, qua qui geilaret, is quoÌcunq;<br />
uoluiflet ui<strong>de</strong>ba t, ip fe ncmini confp icuus.<br />
tuctdms. Secundo xftu.<br />
Karxfiéif wgùxttìgfif/. Id eft, Seamdo acftu proce<strong>de</strong>re. Sumpta<br />
metaphora à nautis, quibus facilior curfiis, quum flumen<br />
aut etiam maris aeftus lecundus cft.<br />
HoYmm, Bonis auibus. Malis auibus.<br />
Quym rem feliciter,aut fecus ce<strong>de</strong>re fignificamus. Ab augurum<br />
obferuatione fumptum,<br />
//omcruf. Omnia ex fententia cedunt.<br />
In magnoperc fortunatos : quibus & reâè ôc feaìs inftituta<br />
fehciter cedunt. Homerus:<br />
Spicula cunäa horum fcriunr,feu torferit illa<br />
Ignauus,fcu uir fortis,<br />
qui apud Ahenicnfcs fummos cft honores confequutus. . '
'' Diishominibusípplaudcntibus» . Ciccra.<br />
íro co, quod cft fclicitcr acq; auípicato. Apud Poëtas pené ?<br />
folênc,Dcûm arq; Iioniinu fidé, Diis atq; hominibus inuifus.<br />
Semper felí dter cadunt louí s taxílIL<br />
Al/ y^g w wÍTrJüfftíf ci C^ih Kv(ú!. Id eí}, Semper cadunt fcliciter<br />
tali louiç. Dici folitum in eos, quibus res omnes perpetuo<br />
quodam fortunac fauore ex animi fententia cedcrent.<br />
Sapiens fua bona Ìecum fern BÌV.<br />
' o traç^ûs ^v TU urjiiípígtí -dw ifflotp. Id eft, Sapiens opesííbl<br />
fecú habet fempcrfuas.A Biácis, nifallor, apophthegmate natû,qm<br />
rogatus,cur nihil exportaret rerö fuaru ex incendio pa*^<br />
trix.Ego uerò,inquit,omnia mea bona mecum porto.Significans<br />
ea quae nobis bona infunt,uera efle boíia, & uerè noftra,<br />
Contingít&malisuenatio. Smla.<br />
úÍÁoi^ ngù HXftûlfftf; ¿cyfaAd eft,Contingît 8c îgnaùis e ueiiatupracda.<br />
Vbi quidfelicitcrobtigicimmcrcnti, quodqi fortuna:<br />
magis,quàm illius induftriic lit acccptum fercndum. -<br />
lecit Achilles duas teireras,& quatuon<br />
BÌf7i»K* ÀX'^^'^vs Mo Hv(w fl^ TilVÛCia.<br />
Duas Achilles quatuor^; teíTeras lecic.<br />
Hunc ucrfum Suidas ex Euripi<strong>de</strong> citât. Qmd autcm iìbi uclît<br />
®dagium,nullus explicar, niiì quòd conicChre licet diGtñ fuif-<br />
^^ <strong>de</strong> , qui in omni re uincerent, propterea quòd is teflera-nmiiaausfelixelTct.<br />
Tranquillo quilibet gubernator cfL<br />
Seneca in epiftolis. Alioqui gubernatoris arte a<strong>de</strong>òrton inipedir<br />
tempciias,ut oiFcndat. Tranquillo enim,ut aiunt, quili- .<br />
bet gubernator eft. Agit autem illic,fortunam aduerfam ac rerum<br />
difticultatem.non folum non obefle fapientl, uCru etiaiA<br />
UirCutcm in his maximè proferre fefe, quae rebus fccundis ac<br />
pacatislatcbat.Non magnum eft adminiíirarc Rcmpub.quum<br />
omnia pace conftant.<br />
EfFuginialürtí,ínuertibonurti. Zà%oÌó.<br />
tpyep HKHIÌ; eft,Euaiìmata,naàus fuirt<br />
meliora. Dici folitum , lìquando fortuna lautiorcuipiain coiltigiiTct.<br />
Natum aiunt à ca:remonîi< nuí)rialibus.<br />
Inucni,non quod pueriinfaba*<br />
Strophulus fcruus in Aulul.Plàuri, aulam auriplcnani a fenô<br />
<strong>de</strong>foflam, fiuto fuftulcrat, eamq; rem gefticns indicare hero.<br />
c 4 Red
Reperì, inquit. Etrogatus quid rcperiflct. Non qiíod pueií<br />
clamitant,inquit, in faba fe reperiflc : prouerbiali nimirumfigura,niagnum<br />
quiddam reperiflc lefe iicnificans.Eft enim midas<br />
uermiculus quidam, qui fabis innalcitur : hunc il quando<br />
nadi (int pueri,geftiunt atq; cxclamant, perin<strong>de</strong> quaii magnii<br />
quiddam inucnerint.<br />
Sardi uenales.<br />
:&otiJlixvi>\ wviot. De negocio infinitae prolixitatis, atq; incxplicabili.Idq;<br />
hincortum eflc tradimt, quòd Tiberius Sempra<br />
niuf Gracchus,cum altero confulatu Sardiniamdomuiflret,tari<br />
turn ex ca captiuonim adduxit,ut longa ucnditionc res in proucrbium<br />
abicrit.<br />
Bonorum mare*<br />
krMfj ^¿hoiafx.DicitiiT 8c diuerfam in partem. Item <strong>de</strong> ma<br />
gnis & uehementer ciunulatis cómoditatibus. Vel quòd ipfunx<br />
marc miniftrct innimierabilcs opes rerum, puta pifcium gemr<br />
tnarumque.<br />
Thaflus bonorum.<br />
Oxr®' ¿y«^«.í/.Natum adagium a loci fértilitate.Nä Thaffus<br />
Ínfula eft iuxta Thraciam, ut Zcnodotus rcfert. Calliftratus<br />
orator,dcmigrás Athenis, perfua<strong>de</strong>re conatuseft Athcniciibus,utregioncm,qu«<br />
ex aduerfo erat incoleret,multa fplendida<br />
<strong>de</strong> eius feracitatc ia¿Htans,& quòd auri uenas habcret>&<br />
quòdglcbam optimam. Denique in fumma , inquit Thaflus<br />
bonorum eft.Hinc in uulgi fermoncm abiit. Thaflus bononi,<br />
<strong>de</strong> iis,qui fplendida pollicenmr.<br />
Cicero. Bonorum accruus.<br />
A yMÚSif/ (Ttfígh.De opibus ingentibus, undc 3c frequenter extrudasdapes,<br />
extruCias opes, 6c cumularas opes, pro copioii^<br />
Icgimus,nunquam accruaumcongeftas,ncq; pon<strong>de</strong>re,neq; nu<br />
inero,fcd ipfo cumulo infufas,<br />
Hornamcfsis.<br />
Plaums in Muftcl. Homam mcflcmproucrbiali figura dixit^<br />
pro máximo emolumento:quail dicas, tantum lucri, quantum<br />
co anno lit proucnturum in agris.<br />
Bonorum myrmcda.<br />
A yxdoùf/ /íwgf
BON AE FORT VN AE. n<br />
Dathus bonorum«<br />
A«^®»«?-«^«//. In eandcm fententiam dici confucuit. Eft<br />
ftutem Dathus ThaÎîorum colonia,iuxta Strymonem, eu alioqui<br />
opulenta ac floreni, tum quòd habet etiam auri uenax, ut<br />
hinc in prouerbium abieritiDatJius bonorum, <strong>de</strong> conferta reram<br />
opulentia.<br />
Gargara bonorum.<br />
Innumerabilem hominum,rerum'ue uim,prifci gargara dice*<br />
l)ant,fifta,nifallor,uoce â ftrepitu, quem facit hominum congregatorum<br />
multitudo, aut rerum eftufarum copia. Vn<strong>de</strong> &<br />
gargaro uerbum,quod iîgnificat perftrepo prac multitudine.<br />
Bonatcrr«.<br />
tee (fi yns kyccQcc.'DQ bonis immeniîs,& omnigenis,quaiî dicas,quicquid<br />
terra progignit,omnium rerum parens.<br />
Ingens rerum multitudo.<br />
- Quum admirandam hominum aut rerum feu malonJjn mùltitudînem<br />
indicare uolemus.conueniet illud Homericuiti:<br />
Quotfron<strong>de</strong>s,& quot funt uerno tempore flores,<br />
Vtq; globatarum mufcarum examina multa.<br />
Bonorum giorni.<br />
•• AyxUtìiJ ccyccH<br />
autcertèlignoillotextorio,cui filorum maxima uis eftobr<br />
uoluta.<br />
Copix cornu. LHCÍOTMÍ,<br />
KIXX\BHOK Kigacs. Q^m affatim onmia fupereiTe fignificainus,Copiae<br />
cornu dicimus.<br />
Lacgallinaceum. Enflath.<br />
Ogv!Su/j ycc-Koc, Eun<strong>de</strong>m habet fenfum. Dicitur cnim in opulentos,&<br />
quibus quiduis rerum fuppeditat. Aut <strong>de</strong> rarisinuen- . , ^<br />
tu atq; ob id preciofis, ut fit hyperbole fignificans nihil omnino<br />
<strong>de</strong>eíTe.<br />
Extis pluit.<br />
A\ocfftíív(t. Id eft, Lucanicis pluit. Sermo prouerbialis <strong>de</strong><br />
prodigiofa rprum copia. Q^ iocus etiam hodie durât apud<br />
Idiotas. Siqui<strong>de</strong>m Alas Gr«cis exri genus eft, ex quo fruftular<br />
lim concifo farta conficiuntur.<br />
Capram caleßem orientem confpexerunt. Pintarcfìm-<br />
^»yftrltv ìfiocvifte wmAÄjfiTflf^ Hoc dici .iblitum<br />
CS in eos.
74 BONAE PORTTNAÈ.<br />
in cos,qmbu
BONAE FOR TVN A E.<br />
áppetiti,fclicitcrq; periculum effugiiïcnt, propterea quòdlaur<br />
rus eredita eil aduerfus uen ena remediiim habere.<br />
Midas in tcflfcris confultor optimus.<br />
MiV«f l> t.t/ KilScitrtp Id eft,Midas,qui in tefleris<br />
confultor optimus: prouerbium á teíTcrarum ludo natum. Eft<br />
cnim Midis iadusuocabulum.. Accómodari poterit adagium<br />
ad rem,quae fortè fortuna bene cadit.<br />
Boucs mefsis tcmpus cxpcdantes.<br />
^liufAHToy WtTMpvTïi. Id cft, Boucs mefìem obfeniantes?<br />
Dici folitum, ubi quis ingentium cmolumétorum fpe laborem<br />
fumcret.Indc du6lum,quòd boues mefsis tempore, maiore la- I<br />
borant fniòèu, propterea quòd inter trituram pafcuntur interim,&<br />
pabuli! largius apponitur. Cótràjquum nere aut hyeme<br />
profcindunt aruum,hoc moleftior cft arandi labor,quòd nullo<br />
pncfentc fruòH Icniatur.<br />
Bos apud accruum.<br />
B5f ÍTWÍW, Id cft, Bos in accmo. Dc fplcndidc ampliter4;;<br />
uiucntibus,qui4i in hubere rerum affluentia, prolixius faciunt<br />
fumptum. Aut qucmadmodum ait Suidas, dc iis, qui in media<br />
rerum copia conftituti, non finuntur pr;efcnribus bonis frui.<br />
Tranflatum arbitratur à bobus trituram exerccntibus, quibus<br />
^uòd OS obligatum habeant,nó licet uefci tritico, quod excu-<br />
^ünt,ut iîmile fit illi:Tantalus inter undas fìticns.<br />
Bos ad pracfepc. Phtiojìrd.<br />
BSf fpècTVH, In eméritos diri confucuit, qui^; iam ob atatcm<br />
otio uitac aut adiungerc honòre».'<br />
felicita?
HortKYM. : • Felicitas à Deo.<br />
©tS 3 wTvxêiy ß^oT^s» Id cft, Felicitas datur<strong>de</strong>unt\<br />
homini muñere. Vt res nofttac bene cedirit, id in nobis íitmn<br />
, non eft,fed à fuperum arbitrio pen<strong>de</strong>r. Hominum eft conatus,<br />
<strong>de</strong>iefteuenms.<br />
Primum recfic ualere,proxima forma,<br />
tertio loco diuitia:.<br />
Plato libro ii. <strong>de</strong> Lcg.At^tT^ yà^ tós ct^ycp vyiouvai}^ Mt^<br />
^ffi^j /¿¿AA®', 7^'nûfj 3 Id eft, Aiunt enim optimum,<br />
ac potiisimum effe, bonam ualetudinem, proximum fonnam,<br />
tertium diuitias. Alius quidam dicit : Reièè ualere, & iapere,<br />
duo uita: bona. luuenalis : Curandum eft, ut fit mens fana in<br />
corpore fano.<br />
DeumelTe. Deum tacere.<br />
Hyperbola: funt prouerbiales,<strong>de</strong>fingulari lau<strong>de</strong> ^nis.Tullius<br />
in Oratoris fui libro 11. In quo tu mihi <strong>de</strong>us eile uidcris,"<br />
id eft,fîngulari$,acfummus. In<strong>de</strong> natum quòd prifci mortales,<br />
il quem ob egregias,ac minime uulgares uirtutes fufpiciebant,<br />
cum dcum,ac diis gcnitum aiebant.<br />
In calo eíTe.<br />
Pro co auod eft,fupra modum fortunatil eile ac gloriofum.<br />
Zenoict. Quaeuis terra patria.<br />
Vccffoc y H 7rí€7¿ts. Admonet adagium, uirû fapientem ac bonum,ubicunq;<br />
gentium uixcrit, feliccm eiîè. Vn<strong>de</strong> &: Socrates<br />
intcrrogams:Guias eíret,mundanum fe eile refpondit.<br />
Vírtutcduce,comite fortuna*<br />
Marcus Tullius epift.famil.libro <strong>de</strong>cimo ad Plancii: Omnia<br />
fumma confequutus es,uirtuteduce,comite fortuna.Virtus digit<br />
quod cft optimum. Qi^d fi non fucccdit, tamen in rebus<br />
prxclaris,utin magnis,etiam uoluiiTe pulchrum eft. Sin fucceditjprima<br />
laus <strong>de</strong>bemr uirtuti,tanquam egregii facinoris duci:<br />
próxima fortunas,quae uirtuti fubfcmierit.<br />
Sale nihil utilius.<br />
Comperio & hoc à do6tis prouerbii titulo commcmoratum:<br />
Humano corpori nihil eííc utilius fale & fole.<br />
pìétHtui. Superdlium falit.<br />
Quoties bona qua:dam fpcs titillar animunfnoftrum, dicerc<br />
liccbit nobis ialirefupercilium. Sumptiun à uulgi fupcrftitioiie,<br />
qui futurorum anguria captatcx corporis aitcftibus, ut fi<br />
quod
BREVI L"0 QLV E Ñ T Í A- 77<br />
"qiKjdmcmbrum pruriat praetcrcuidcntcm cauíTanijíIdcxtcr<br />
oculus faliatjil aiiris dcxtra tinniate<br />
B R E V I L O CLV E N T I A.<br />
Grata brcuitas.<br />
KagAf ^Mclffi}/ ctthAU. Id cft, Adiunña cft paniis gratia rcbus.Quxdam<br />
mole placent ac magnitudine. Sunt, quas ob id<br />
grata funt,quòd minutx'.ueluti gemme qua:dam ac rcui pturar.<br />
I<strong>de</strong>m ufu ucnit in epiftolis ac libris, qui non rarò ipfa breui^<br />
tate redduntur commendatiores, pracfertim apud faftidiofos<br />
& occupatos.<br />
E.t/ W/TO^Jf.<br />
M.Tullius epiftol. ad A: »'c.libro V. Epiftóla, cuius initium,<br />
Satumalibus manc.Hoc iam fic Kabeto, nec hoc excrcitu, hic<br />
tanta negocia gcri potuiflc. Qufc cognofces \-WITOIM. Sic<br />
cnim conccdis mihi proximis Uteris. E// \TÌITOÌM dixit, pro co,<br />
quod erat , fummatim, & compendio ,recifi$ iij,<br />
quae minas ad rem pertinent.<br />
Laconifmus.<br />
A ocKKviffi^cs. Laconifmum ueluti prouerbio breuiloquctiam<br />
«iocant,pro co quòd cft, paucis & compendio dicere, à Lacoì^zein,quod<br />
eft aíFcí^hre breuiloquentiam.<br />
Tribus bolis.<br />
Plautus in Curcul.Si uis tribus bolis,uelim chlamy<strong>de</strong>m. Tribus<br />
bolis dixit>pro compcndiosquaiì tribus uerbis.Nam bolum<br />
Terentius acciperc ui<strong>de</strong>tur,pro co quodGrxci uocat blomon.<br />
Qi^d antem continuo <strong>de</strong>uoratur,tribus bolis edi dicitur.<br />
Pauciloquus,fed eruditus.<br />
In eum,qui pauca qui<strong>de</strong>m,fed tamen auditii digna loquitur.<br />
Minore finire pomoerio.Et his fimilia.<br />
Prouerbiirationem fapiunt huiufmodi ferme metaphorac:<br />
Finire pomoerio,Pra:ftituere metam, Circunfcribere cancellis, • ^^<br />
fi quae funt iìmiles.<br />
Numero dids.<br />
^ Plaut.in Cafsina,Numero dicis,dixit pro co,quod eft: Facile<br />
Se compendio. Fcftus exponit pro cito, ac celeriter. I<strong>de</strong>m:<br />
Numero niihi ucnit in mentem.<br />
VnofafcecomplecfH.<br />
Apud Plinium,pro eo quod cft,Ea<strong>de</strong>m opera & coniuniHrn<br />
agc
CAEC VTIENTI A.<br />
agere,non feparatim. Traflatum eft ab iis, quires multas Cmul<br />
colligant,qu6 commodius geftari queant.<br />
Tribus uerbis.<br />
Tribus ucrbis,pro paucirsimisdicerc,prouerbialccft.D. Hi(^ronymus<br />
in dialogo Luciferiani & Orthod. Tribus, ut aiunt,<br />
uerbis rem iftam gran<strong>de</strong>m difloluifti.<br />
CAECVTIENTIA.<br />
Lofio uiditant.<br />
Lolio uithtare,dicuntur lufciofi &caccuticntcs.PIautus:Mirum<br />
cft lolio uiétìtarc te tam uili tritico.Lolium autem Plinius<br />
inter frugum peftes commemorar,una cum carduis & tribulis.<br />
Socy4fes. Saturniac Icmx.<br />
-KHixiu^ In cxcutientes ftupidos dicitur, praifcrtiin<br />
in eos,qui aetatis uitio <strong>de</strong>íipifcut. Eft enim lema humor in ocu<br />
lis concrctus,imdc lippitudo nafcinu*. Porrò Satumiae dicuntur<br />
quail feniles ac ucteres, proptcrea quòd Saturnus podagrofus<br />
ác fenex à pociLs fingitur,^ temporum <strong>de</strong>us.<br />
Cucúrbitas lippis.<br />
Y.o'\okvv7cu5 'KHuut^, Id eft, Lippire cucurbitas, ad ruperiorcm<br />
adacii formam pertinet. Verba funt Socratis oftcn<strong>de</strong>ntisnubcs,hoc<br />
eft, nifi plane nihil uidcs, ^ tantas habcs in oculis lemas,<br />
quantac fimt cucurbitac.<br />
Ollas lippire.<br />
. XvT/íí
Talpa cxdor. ^ Snidd^.<br />
Id cft, C^cior Talpa. Dc iis, qui<br />
fupra moduni caEcutiunt,aut qui minime indicant.<br />
Cxdor leben<strong>de</strong>.<br />
tvcpT^c-ìjii^ Eft autem lebcris (quemadmodom<br />
oftendimus & alibi)peUis illaiicca,quam Icrpentcs, cicada?, èc<br />
íi quid aliud animantis genus cxuunt,quoties ííbi iuuentam rciiouant.<br />
In hac enim apparet eíFigics duntaxat oculorum, ac<br />
nicmbranula quxdam tenuilsima, qua ferpentum oculiproteguntur.Adagiumtrifariamrcfcrtur:<br />
Ca:cior leberidc, Nudior<br />
Kiberidcjauenilior leberidc.<br />
In cam's podíccm infpicerc.<br />
Ariftophanes: E// UWA;/^ wifir^ttf ,T¿rv ^ klrcp tf nvvh wiH<br />
yKfjo^üij, Id eft:Canis qui<strong>de</strong>m hunc infpicerc iuisipodicc. Arifiophaiüs<br />
interpres admonct uiilgd dici feiere in cxcuticntes.<br />
Cimmerix tenebrx. . - ,<br />
Multam obfcuritatcni aut animi caligiacm, Cimmerias tcncbras<br />
aj^cllant.<br />
Cx ca fpcculatio. S tùdoi.<br />
h\oeóffiio7riH, Suidas prouerbialem dié^ioncm admonct,quolies<br />
aut conniucnt,quibus datum eft negocium, aut ipii nihil ui<br />
<strong>de</strong>nt,quibus obferijandi partes funt <strong>de</strong>legatac.<br />
Caecus cxco dux. HOYAUHS.<br />
TvfXcs 7V(p'Kü óinycs, Adagium Euangclicis litcris cclebratum.<br />
Vti licebit,quoties indoäus indoéhim doccrc, inconfuh<br />
tus impru<strong>de</strong>nti confilium dare conabitur.<br />
Ncque ex cum duccm,ncque amcntem<br />
confuitorcm.<br />
Subaudicndum adhibcas:Difcc,ibd i do£Bs,Confilium pete,<br />
fcdàconfulcis.<br />
Palpati in tcnebtis. ^XrlUoph.^<br />
^«^«f \f/ 7U ¡rHCTCf}, Id eft, Manu tentare in tenebris. Di- ^<br />
cuntur,qui rem obfcuris ueftigant conicfluris.<br />
E' duobus tria uidcs.<br />
EK c/ivoly rgtcc In eos,qui ucl astate,uel cbrictatc,ucl<br />
alio quopiam oculonim uitio,ca2cutiimt.<br />
Pulucrem oculis ofFundcrc. HUronym^.<br />
Pulucrcm ob oculos ofiun<strong>de</strong>rc dicitur, qui dc induftria rem<br />
«>hfcurat,ac aducríário indicium eripit.<br />
Nox
C A X V M H I A.<br />
Vlogcridtm- Nox húmida.<br />
Dc mails imminctibus dici folitum. Quemadtíibdum<br />
dc Ixtiorc formna dicimus:Exonri luccm. '<br />
Cardprarfcriptio.<br />
T&f TFoefocKiKkvatsAd cihCacci iufsio fiuc cxhortatio, dicitur<br />
abfurda,quotics ipfc,qui pracfcribitjuon intclligit quid dicat.Planè<br />
conucnit homini infignitcr caliganti.<br />
C A L V M N I A.<br />
Sycophanta.<br />
St/wfflfVT.Sycophant^ co2nomc,uulgò probri loco tribuebatur.<br />
Conuicium proucrbiSc in calumniatorcs, & quamuis<br />
pufiila dc cauiTa litem mouentcs.<br />
ThcoCTincs tragidis.<br />
r gay mis e^Kf/m. IdcftiTragicusThcocrincs. Vfurpauit<br />
hoc adagium Dcmofthcnes aducrfus Acfchincm, Thcocrincs<br />
printum tragcediarum aóèor fùit,dcindc calumniator, & fycophanta.<br />
Vndc Dcmofthcncs in orationc pro Ctcliphontc,Ac^<br />
lchincm,tMdcum Theocrincm uocat.<br />
FaUumprobrum.<br />
Scntcntia prouerbialis cft apud Acfchincm in orationc w^t<br />
TffoífúC7rf\ff(fíoes. Te yècg ^wVtf ovetì®' h w^Mripo) Jl «K<br />
àfiKVfiT^' I<strong>de</strong>ft: Falfuni probrum nonpcrucnit ultra aurcs.<br />
Qm audit conuicium, cuius fibi confcius eft, grauiter animo<br />
üulneratur. At qui folio probro afpergitur, non perin<strong>de</strong> commouetur.<br />
Non enim <strong>de</strong>fcendit altiusin animum hominisre-'<br />
dae confcicntii%<br />
Hocmum*ceps,autuidnu8 nuntiauit.<br />
M.TuUiusin orationc pro Rofcio : Solctiscum aliquid huiufccmodi<br />
auditis,Iudice$,continuo diccre,neccirc cft aliquciu<br />
municipem,aut uicinum dixiilc. Solent cnim á uicinis ac mu-<br />
' nicipibus uicinorumac munidpum fe<strong>de</strong>ra potifsimum prodi.<br />
Qmn & hodie uulgo dicunt, <strong>de</strong><strong>de</strong>cus huiufmodi ácontcr'<br />
raneis,aut ciuibus oriri.Nam fi quodfonmiac incommodum,ii<br />
qua uit® labes,ab illis,quoniam lciunt,proditun<br />
Albo reti aliena captant bona.<br />
Rete Plautus accipit pro calumnia quadruplatorum Sc parafltorum.<br />
Album dixit, allu<strong>de</strong>ns ad codicillos & dicas, fyngi^phasqnquibu$li$intenditur,peragiturqí.<br />
^ Non eft
c A L V M N I A. SI<br />
Non cftrcmcdium aductfus fycophan^<br />
tse morfum.<br />
ATix' in mrt ffVHctpivJis JÌHyiJLX7@rId cft, Aducrfus fycophata:<br />
ìàiim nó incft,fubaudicdum pharmacon,id cft,rcmcdium.<br />
DiiSèum cft in calumniam, cuius morfus non folum pcrnitiofifiimus,ucnjmctiam<br />
incuitabilis,quôd clancularius plxnmq; •<br />
Argiua calumnia. Diogenidnus.<br />
Afyiix fo^K. Idcft-.Argiua infc6hitio.Dc calumniofis &dclatoribus<br />
dici folitum. Nam Argiuos olim notauit antiquitas,<br />
lanquam fycopharitas & litiumauidos.<br />
Bolitipoenam.<br />
Bi;7uT2f JÚKIW, Soliti pœnam dicunt,ubi quis dc re fnuola nihiliquc<br />
plcditur. Bolitus autcm Graccis fignificat ftcrcus bubulum.<br />
Porrò Solon legem tulit, quae pœnam m'mabatur ctiam<br />
iis, qui bubulum ftcrcus furto ftiftuliiTcnt.<br />
Cydi pœnam <strong>de</strong>bet.<br />
Vivh HhIw ¿çjftA/.k{//(Aprimacorrcpta,conmtiumfignificat.<br />
Kv^Jc¡eiif pro eo quod cft, conuitiari. Proin<strong>de</strong> cum quis<br />
ob rem frmolam, uelut uerbum alinuod temere di6him,<strong>de</strong>terrctur,uexaremrque,eum<br />
proacrbiodicebant,Cydi poenam <strong>de</strong>l^cre.<br />
Nam antiquitds muida dicebàtur iis, c^ui pctulantius in<br />
quempiam aliquid dixiflcnt.<br />
Chius. KArlñofh.<br />
X/©- ccvçoTTccTCif, Id eft,Cliiu$ cacans. Ariftophanis interprcs<br />
indicar prouerbio iaóhitum in eos,qui contaminarent confpur<br />
carentque ciuitatem.<br />
Patadone calumnioGor.<br />
HcctoouuvJ^ Ab euenm natum. Nam Patacion<br />
quifpiam infamis calumniator, cui quum mos cilct bonis<br />
uiris calumniam ftrucre,atque hoc tam todo quaeftu parare<br />
rem,tan<strong>de</strong>m <strong>de</strong>prchenfus,conui6hisq; pœnas dédit capite.<br />
^ Crater litium. tyfAHofk<br />
Yi^ccA^ UocKÛij, Id eft, Cratera malorum. Dc re permolefta,<br />
fiue dc homine litium autore.<br />
Fruftra Herculi.<br />
Emy TW if^HAj. Subaudi calumniam ibiixcris. De his dici<br />
coufucuit,qui fic omnia fua negotia gérant,ut nemo queat aut<br />
au<strong>de</strong>at calumniari.Nam Herculimos crat,res alienas ui abdii-<br />
Wc,non dolo.Conuenict aut in uchcmcntcr laudatum proba<br />
f tumq;
.tumq^aut in prícpotcntcm,qiicra iníímularc tutum non Cc;<br />
Samrj mores.<br />
'^x^uxKcs Quadrabit ín eos, qui fuos quofdam haben:<br />
mores à cxtcrorum moribus difsidcntes.<br />
Abydus>Aby<strong>de</strong>nus.<br />
Aby dcnomm mores in prouerbium abierunt.Nam Abydcni<br />
di6ii funt fvcophanta:,fcu molles & cíFocminati.<br />
CARPENTJS SEIPSVM.<br />
^rïïîïda. Domeítíoimthefaurum calumnian'.<br />
Tctf eh.úp ^Hffouffot^ íAtaixWfts, Id eft,Domcí>ic0 thefaurumi<br />
calumniaris,ííue traducís,id eft>tiia ipfius caipis,laccrasq;.<br />
fíoratlut. Propria uineta cxdcre.<br />
Vt uineta cgomet cacdam mea, id el>, Vt à meipfo incipiam.<br />
Translatum uidcri potcíl, uel ab amputantibus uineam,uel ab<br />
üs,qui per incuriam nouellas uites laedunt.<br />
fíomcTHs. Quo tr anfgreíTusc'<br />
Pythagoras folitus cft admonerc adolefcentes,ut quoties do-'<br />
mum ingrc<strong>de</strong>rctur,hunc uerficulum fuo cum animo uerfarent;<br />
rp WA!/>ifff//y7/ Zia// ÍK WÍTÍÍÍTÚM; Id cft,<br />
Lapfus ubi,quid feci,aut officii quid omiíTum eftí<br />
CA VSA INDEFENSA.<br />
Heceromolia cauíla.<br />
t.rjióiJío-Kt®' diluii, Dicitur apud Gra<strong>de</strong>os, qux ab altera duntaxat<br />
agitur parte, nullo pra:fente qui contradicat. Vfurpabitur<br />
non ineleganter, ubi quis damnat abfentem» Veluti quum<br />
dcfunftorum libros carpimus.<br />
Deferta caufla.<br />
ucfanuí. ^Quum nemo répugnât.Translatum ìiudiciis,<br />
ubi nonnunquam altera pars cedcns tradit cauflam aducrfario.Itaq;<br />
<strong>de</strong>ferta caufla uinccre,eft uùicere nullo contta pugnante.<br />
ThocyUdis. Ne <strong>de</strong> lite pronun ties.<br />
*T]sai;JÍ¡KlwLftvúix¿Ji Id eft,De litequi'nam iudíccsPAdmonet<br />
autcm non temere pronuntiandum <strong>de</strong> quopiam,nifi re<br />
uln'o,citroque diligentcr cognita.<br />
^nSlo^h. Haud impunè m'n<strong>de</strong>miam fa<strong>de</strong>s*<br />
Ova \fH'i*ait Tf In eos comp ctet, qui nullo femante<br />
impune<strong>de</strong>ceipuntuuas.Solentenimuitibus ^ pomariis adhi;
CEDENDVM MVLTlTVDINL<br />
beri ciiftodcç,pr3cfcrtiin autuinno,quum iam maturi fœtus fiirem<br />
iimitant.<br />
CEDENDVM MVLTITVDINI.<br />
Ne Hercules qui<strong>de</strong>m aduerfus duos. pim.<br />
IAh h(ctK\HîWfh Mo. Hoc cftrNcmo ufquea<strong>de</strong>o uiribu?<br />
cxcellitjUt unus pluribuspar eifc poifit. Ncque in<strong>de</strong>corum cft<br />
ce<strong>de</strong>re multimdini.<br />
Vni cum duobus non eft pugnandum. fífmcfm.<br />
Affine eft fupcriori.HucalluiitÄ: Catullus in Epithalamio:<br />
Noll pugnare duobus.<br />
Ce<strong>de</strong>ndum multítudínf. fíomerm^<br />
Qui fua<strong>de</strong>bit non ette pugnandum uni cum multií,adducct<br />
îUudHom. Acccrfctmox ipfc ííbi crudcliafau,Si multis pugnare<br />
uelit.<br />
Extra pubHcam uiam nc <strong>de</strong>flecflas. 2)ic¿tna.<br />
Loqucndum ut p lures, fapiendum ut pauci.Ita funt quscdam,<br />
in quibus cum uulgo conuenirc,dcxtcriutis cft.<br />
Plurium calculi's uindt*<br />
Tw^-arx/iVw^t/ V«^®' VIK«, Quoties in côcilio ceditur muU<br />
titudini. Liuius : Pars, inquit,maior meliorem uincit. Plinius<br />
itt cpiftolis qucritur numerari fententias,non expendi.<br />
Vnus uir>nullus uir*<br />
Mf^Hùs òcvNf. Id cft, Vir qui<strong>de</strong>m unus,nullu$ cft. Senfus<br />
cft,nihil cgrcgium pr«ftari pcífc ab uno hominc,omnium<br />
auxilio <strong>de</strong>ftimto.<br />
Contra duo contraria pugnare diiFidlc.<br />
riato^ libro <strong>de</strong> Leg. II, ^v TÍ ÄgMfiZ^off.^t<br />
'BTfis Avo fjJtx\^iU rot¥civrtayX^\\m0ffyLoc9tar^ rois vòcott^<br />
fffo-^-Kols T\ ¿AAoiír/.,ldcft, Verum eft illud &iam olim prouerbio<br />
cclcbratum,arduum eflc aduerfum duo caque contraria<br />
pugnare, qucmadmodii inmorbis aliifquccompluribus.Signifîcat<br />
nobis cíTc geminatn puguam,tum aduerfus diukias»<br />
mm aducrfas cgcitatcm.<br />
Vnus contra multos.<br />
Apud Homcrum multa in hanc fentcntiam tamctfi noa<br />
iifdcm nerbisi locisleguntur,ut in OdyiT.v.<br />
\(VKOtH\itf "wot wowhs. Id eft,<br />
Difficile ac durum cft unum compefccre multoj.<br />
Pcc^iioQcm adagii uariè nanant,<br />
f 1 CVM
CVM AVXILIO, CITRA<br />
A V X I L I V M.<br />
pUto. Fratcr uiro adiit.<br />
A f iX(pcs kvigt -arocffih.Dc fido auxilio dici folitum,proptcrc*<br />
quòd in rebus periculofis uix unquam fratcr folct fratti <strong>de</strong>cíTc,<br />
Sine ope diuina nihil ualemus*<br />
Manca eft omnium mortalium induftria,omnisquc conatuj,<br />
nifi fauor afpirct diuinus. Ad id accommodabis illud Homer.<br />
OdylT.r. DÍÍVTÍS J tó^ Pt^rt^ír'àV^^war^/. I<strong>de</strong>ft;<br />
Mortali? diuûm auxilium <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat omnis.<br />
Ne gladium tollas rhulien<br />
•M« fiulx^S^ff Ne fufcipias negocii molem,quuni<br />
nequeas auxiliari.Poteft & in hune trahi fenfum,fpem ne ofteda$,quam<br />
praeftare non pofsis.<br />
fUutchHs. , ^^Non^fqueThefeo. .<br />
Qmpi fignificamus rem alieno auxilio<br />
confici, Aut quum fignificamus rerum omnium communitarem<br />
ac focietatem. Nam Zenodotus fcribit,Thefcum permultis<br />
uiris fortilsimis in certaminibus auxilio fuiife.<br />
Homerus. Duobus pariter euntibus.<br />
S«¿Tfc I<strong>de</strong>ft,Si duo coniunôiueniant.Locus<br />
cft apudHomcrum Iiiados x.ubi Diome<strong>de</strong>s iturus exploratum<br />
quid agant Troiani,comitem poftulabat. Id cnim fore tum iucundiuSjtum<br />
tutius.<br />
^thensHs. Nihil profuerit bulbus.<br />
OvJip ff òviiff4 ßy'hVos^xff f4.H V\vf tX^f.<br />
Ncniis carentem iuuerit bulbus nihil. Martialis:<br />
Nil aliud bulbis,quàm fatur eife potes. Bulbus autem ad<br />
irritandam Venerem ualet.Licebit ad uerecundiorem ufum tra<br />
hereiNihil pro<strong>de</strong>ffe ftudium,ni uis adfit ingenii.<br />
Tcrentius. Tradunt operas mutuas.<br />
Translatum ui<strong>de</strong>tur ab agricolis uicinis, qui mutuam inter<br />
fefe operam commodate folent. Ab artificibus etiam, qui mutua<br />
nonnunquam utimtiir opera,maxime tabri acrariL<br />
Alieno auxilio potentes.<br />
Qui,alienis praefidiisfreti,facinus aliquod egregium,aut qui<br />
alieni pra:textu nominis aliquid faciunt, in cos appofitò torquebitur<br />
illud Homeri Iliad.0.<br />
ZJHÍ'i^i (ÍMpJ^ fffftnii I<strong>de</strong>ft, Gonft
Conftitlt Aiacis clypco fcptcmpUcc tcdus.<br />
Alieno ferox prarfidio»<br />
Si qux res innuere quôd ferox fit quifpiam 6c improba moliatur,id<br />
eum non facere domeilicisuiribus fremm.uerum alicuius<br />
potentioris fùltum praefidio, qui clanculum illi fuppeditat<br />
6c animum 6c opem,id accommo<strong>de</strong>s liccbit:<br />
Ifta qui<strong>de</strong>m hic ncqùaquam au<strong>de</strong>t fine numine,uerum<br />
Adftat diuûm aliquis,humeros caligine tcífeis.<br />
Titanas imploras. Die¿mh<br />
TITCCVXS HCFHHS, Id eft,Tiranas inuocas. Vbi quis fuis dilFifus<br />
uiribus, alienum implorât auxilium. Sumptum à gigantum fabula,<br />
in qua I upitcr fuo timens Olympo, Titanas in auxilium<br />
accerfiuit.<br />
Ancora domus^<br />
Ancoram Grscci pro refugio prouerbialitcr ufurparc folebat.<br />
Deniq; quicquid il ud cft cui innitimur, cuiusq; fulcmiurfiducia,ancoram<br />
uocant.Mctaphora à nantis fumpta.<br />
Columen familiae. Tmm,<br />
Donatus columen dici putat,perin<strong>de</strong> quafi columnam dicas,<br />
cuircliquadomus innitatur. Vndc antiquitùs femosmaiores<br />
Columellas diólos.<br />
Noftro Marte.<br />
^ Quoties nullius auxiliis adiuti,noftroptc ingenio,propriisí};<br />
wiribus rem peragimus. Aut etiá cu noftro periculo res geritur.<br />
Sine corticc nabis. Horn*<br />
Sine corticc nare dicuntur, qui iam per a:tatem non egét cu*<br />
fto<strong>de</strong> momm,aut q^Li eò doârinae proceirerunt,ut iam prxceptomm<br />
opera non habeant opus. Puto proucrbium fumptum<br />
á iuuenibus, qui quum primum natare difcunt, corticibus aut<br />
fuberibusuenrri fubligatisnatant,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> exercitariorescitra<br />
huiufmodi adminicula natare incipiunt.<br />
^ Incaprificatus es.<br />
t/. Suidas putat dici in mollem 6c infrugiferum.<br />
Sunt, qui référant ad cos, qui tucri non queant id quod naèll<br />
funt boni.<br />
Multœ manus onus leuius reddunt.<br />
Significar eriam difficilia facilò confici, fi quis non ipfe fobs<br />
negotium aggrcdiatur, fed in plures adiutores & auxiliares<br />
manus partiâtur. Sumptum i toilcndis oncribus. Hcfiod. in<br />
f I opere
òfCTcì^iyàtH^Hf^ifai<br />
PA« H^ vfHiiivctian. Id eft:<br />
Plus potcil & pliirium induftria. Homenii Iliad. M.<br />
AXX* \Z0uatf]Hr0f/y'arK\j9vtou J rt if yc// fqmvof^,, Id eftj<br />
A dfítis comités,multonim induftria nanq;<br />
Plus pollct,quám pauconim.<br />
Re opitulandum.non uerbis.<br />
Q^m re ojnis eft,nil profunt uerba.Home.Iliad.srJ<br />
E^ ycif y\i
C I TR A LABOREM. tj<br />
Sine canibus & rctibug.<br />
AvàO LvvSúf/ Tí Ì{0Ù xlvKf/. Id cíl:Abfq; canibm 8c rctíbuí. Hoc<br />
fjiiidcm Tchcmatc Pindarus iigoificauit lumma cclcritatc.Qiiiy<br />
enim pedibus alTcquatur ccruos > niíí aut á cambas remorctur,<br />
aut impliccnturrctibus?Conucniet tamen in eos^quiclanculariis<br />
artibus capiunt praedam. Dicemr 8c in cos, qui non alienis<br />
prJCÍidÍLS,fed proprio Marte rem gcrunt.<br />
Pecunia abfi$ peculio fra^'lís. ProcMlta,<br />
Inter agrícolas proucrbiú iaftatum fuit. Solent autcm fencs<br />
autagricolae fummam aliquam fupponere,ne nihil fuperciret,<br />
fi res incendio,bello,aut ferro perirent. Poteft <strong>de</strong>flefti in cum,<br />
qui fclicitatis fummam pcwiit non in rebus cxtrariis,l'cdin animi<br />
bonis, ut illis cafu perditis, habeat quo confugiat, ncc dcipondcat<br />
an'unum.<br />
Summa ui <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>re.<br />
Si quis altcrum fumma ui tucbitur, quadrabit illud Homcfi<br />
Iliad.s.<br />
Hftòt 3 ót itrXi ccaztAx wct^oa\ Unit, Id cft><br />
Vndi^cxit cum lancca,clypcoq; rotundo.<br />
Tanquam heros in dypco exdpere.<br />
A ATI* wffTf^ n^us \if ccffTTi) I loviffca (f\ ¡ís'Kcftíu.lá, eft, Imo tarlquam<br />
heros in clypeo tc uolo hofpitio excipcrc. Dici folitum,<br />
ubi quis fuis ipfius artibus aut benefaäis fretus,<strong>de</strong> amicis bene<br />
mercri conarctur.Indc dufhun quòd antiquitùs heroés afsiduè<br />
armis agentes, uelut in clypeo ucrfabátur, 8c fi quid opus fiiifl'et<br />
amicis quod armis praeftari poterat,id promptè pr^ftabanB^<br />
urpote fola uirmtc diuitcs.<br />
C I T R A L A B O R E M . Plm.<br />
Citra puluerem.<br />
AK^WTJ.I<strong>de</strong>ft,Citra puluerem. Grxci dicunt contingcrc,<br />
^uo quis facile citraque negocium potimr. Tranilatum uel ab<br />
Aphc,id eft,à pulueris contaòhi, quo le fpargcbat in palsftrico<br />
ccrtaminccongrcilunis.<br />
Citra aratíonemjcítraíjfementcm. LndKnuh<br />
^ Qux citra noiham operam cafii nobis eueniunt ¿trjrjsjac<br />
mvN(CT(t contingere dicunt Orarci« Natum apparet adagium i<br />
fabula infulamm fortunatarum.<br />
Vitro <strong>de</strong>us Ìuppcditatbona. StoktWé<br />
Avrcf^ijffìi è ^iòs kvÌHffi i
tt c L A M o s V<br />
bona.Quotics res citra noftram operam féliciter cadunt, quali<br />
<strong>de</strong>o quopiam procurante.<br />
timuf. Sub aliena arbore frucflum«<br />
Ex aliena arbore fruóKim legete dicuntur,qui fruunturalio*<br />
rum laboribus.Finitimum eft illi, Alienam metis meilcm.<br />
Dormientis rete trahit.<br />
n'vifûvrtHvgTQ' ¿f «. Id eftiDormienti rete cap it. In eos qnU<br />
bus citra conatum obtingunt ca quac cupiût.Sinule;Dormienti<br />
dii conficient.<br />
CLAMOSVS.<br />
CelllHs. Septem conuíuium,nouem conuitium.<br />
Elegansuel obipfani wieffovo^olxy fententia, qua íígniffcatum<br />
eft in conuiuium paucos adhibcndos eífc, alioqui fore<br />
tumultuofum atque infuauc. Extabant antiquitùs Icgcs, quac<br />
pracfcribcrentíímul& mo<strong>de</strong>ratum conuiuarum numerum, &<br />
fumptusmodicos.<br />
Vlogenia. ClamojSor lauro ar<strong>de</strong>nte.<br />
tA^i^umßox Ací
atur,aut quibus uox ciTct rauca & uitiofa.CycÎoborus fluuius<br />
quidam Attics > ingenti ib-cpitudcfluens. yn<strong>de</strong> duâum proucrbium.<br />
Sarpedonfum littus.<br />
De re turbulcta reftè dixeris,iîue <strong>de</strong> uehementer<br />
clamofîs.Eft enim huiufmodi quoddam littus Thracisc<br />
Neptmio facrum,quod aisiduis fluâibus tunditur.<br />
Stcntorcclamofior.<br />
luuenalis: Vt Stentora uincere pofsir. Sumptu à fabula Stentoris,<br />
cuius meminit Homerum Iliad. E. eiq; ferream, hoc eiV,<br />
inuióbun attribuir uocem.<br />
In damofos. ^ ^ i<strong>de</strong>m*<br />
Inter litigandum aut diiputadum ingentem uociferatîonem<br />
indicabunus co adagio, quod dcNeptuno fcripfît Homerus<br />
Iliad./.<br />
Oafâvr \vv\CTXI^oi\'wtotxcif HJIÌKCCXÌ^^Ì<br />
A VTF LÌ \tf zo'KÎ.uu^k^iAfic ^vvccyovT^ ài^fiQ', Id eft^<br />
Tantum uociferans,quanmm nouies <strong>de</strong>cics'uc<br />
Mille uiri clamare folent,qui praelia mifcent.<br />
AbGt clamor in colloquio^autlufir. ^ ^^^<br />
Qui iubebit in conuiuio, colloquio'ue temperari i uocifcntionc,accommodabit<br />
illud Homeri OdyiT. A.<br />
Mi/// ¿A JieUVVfJlWOt J fiûHTVS ïru. Id eft.<br />
Nunc hilares cœncmus,& omnis clamor abefto»<br />
/Vby<strong>de</strong>naillatio. ZenoJot,<br />
A f 1//¿u/ûé; iTTiipcgHfMt. Dici folitum ubi quis obftrepit aut con<br />
tiiuantibus, aut aliud «quippiam agentibus ; & tumulm molc^<br />
ftiam adfert.<br />
Calamoboas«<br />
Antipater quum nec uellet, nec poffet côgrcdi cominus cum<br />
Camea<strong>de</strong>,qui magna uehcnientia inuehebatur in Stoicos, fernet<br />
adfcribcndum uertit, multosq; libros aedidit maledicos &<br />
ineptos,in quibus pafsim contradicebat Cameadi. Hinc uuleò<br />
cognomen a<strong>de</strong>ptus eft K^ArtiiarÎ'iiii, quôd non lingua fed calamo<br />
uociferaretur.<br />
Laryngizdn.<br />
Adfvyyiletii Graecis dicuntur, qui non loquuntur naturali<br />
modo,fed dilatato gutture effimduntimmancm uocc. Qucm*<br />
admodum ôc canunt nonnulli.<br />
t S Column«!
Columnas rumpcrc.<br />
AcUanus prodidit, in Samo quondam fuiílc anrmalia uàftâ<br />
inagnimdinc,Nea<strong>de</strong>s uocátur, quorum uoce terra rumperetur.<br />
Vn<strong>de</strong> prouerbium in clamofos 6c improbé loquaces, ut poftct<br />
te columnas dicantur rumpere.<br />
COMMODVM MAGNO EMPTVM.<br />
%yftfirùfms. y^^ charum lumen.<br />
XrtI/t fût. Dici íblituni,ubi rei cuiufpiam ueliementct<br />
grata: fîtiaâura.<br />
COMMODVM INTERVERSVJW,<br />
AIrj femcntem fadunt,alfj meten t.<br />
ATJiât ¡tií^ ffwfí¡}ííri¡ifyc¿\7íút 'j àft/iiTûP'j^.ld eíl,Alii qui<strong>de</strong>m fc-,<br />
mentem faciunt,aliiuerô metent,Alii laborant, alii pcrdpiunt<br />
cmolumentum. *<br />
Mazampinfuitàmepiftam.<br />
W yi TIW VÎT' I/MS Id eft, A me ante<br />
piftam mazan ifte pinfuit. De iis dici folitum, qui fibi aHenae<br />
induftria: lau<strong>de</strong>m uindicanr,& magnam gloriam alieno labore<br />
partam,uiírbis in fe tranfmouent. Maza cibi genus cft ex U-<br />
^c <strong>de</strong> farina,ferme panis inftar confeôum.<br />
C O N A T V S.<br />
ÇUere. Omnibus neruís.<br />
Id eft,Surama ui, fuminoq; ftudio. Na robur iuxta pliiloib-^<br />
phos in neruis fìtum.Vndc & ueruos exten<strong>de</strong>re, expediré neriios,&<br />
ncruola dicimus,quac uegeta ualidaq;, minime láguida.<br />
Omnem uocem mittere.<br />
l^iffitp^oìvlw Omnem uocem mittcre dicebantur,qui<br />
nihil omittebant, quo perfuadcrent. Sumptum uidctur ab incantamentis,in<br />
quibus lì parum moucnt preces, adhibcnt QSÌT<br />
caciora.<br />
Omni telorum genere oppugnare.<br />
Pro eo quod eft,modis omnibus inleCtari.Cui finitimum eft,<br />
cxfim ac Dunûim.<br />
Tfteniìus, Manibus pedibusi^.<br />
Extremum conatil iìgnifìcantcs,dicimus:Manibus pedibusq;<br />
Namper manus <strong>de</strong>claratur induftria conficiendi negocii, per<br />
pe<strong>de</strong>s maturandi celcritas.
Promcauírílí.<br />
Q^m poUiccmurnosopcram noihiprxftituros,Promca<br />
Uirilidicimm.<br />
Rcmis uclísíp.<br />
. In<strong>de</strong> tranílanim, quòd quum nauis (imul 8c remìgìo 8c uelo<br />
impeUiturjfummus cft nautanim conatus. Cicero : Terra cnim<br />
res cft mircra,dcccftabiiis,omni cötcnnoRe,ucÜ5,uc ita dicam,<br />
rcmisq; fi^icnda.<br />
Anchoras tollere.<br />
Pro co quod cft^MoliridifceíTum. Quod genus &illud:Ta- ^ '<br />
Iariancdcrc,Oram folucrc.<br />
Omni pe<strong>de</strong> ftandum. Smdáh<br />
ex« tro/t. Id eft. Omni pe<strong>de</strong>, Pro co quod eft, Summa ui,<br />
fummo4í mfu.Qmntilianus ab agricoli« profcdü efletcftatur.<br />
Totope
Nunc alium tcntabo fcopum,!! attingere pofsim,<br />
Quem nondum quifquam tctigit.<br />
^nfloph. Summisutiuclis.<br />
Angonxv^^^ Tö/f /V/
C o N C o R D I AJ<br />
Concordia fulciuntur opcs,ctiam f xiguse.<br />
Scntcntia cft prouerbialis in lib.Iliad.N.huiufmodi:<br />
I<strong>de</strong>ft,<br />
Coniundii pol!ent etiam uchementer inertes.<br />
Hac conueniet uti, ii quando lignificabimus non eflc contemnendá<br />
amicitiam, aut fimultarem multoru, etiamfi fucrint<br />
alioquin imbecilles,& quorü fingulos quiuis facile contcmnat.<br />
Nam qucmadmodum,ut ait Ouidius: Et qux non profunt fingula,multa<br />
iuuant.Ita quae non laeduntiìngula,multa noccnt.<br />
Concordia.<br />
In abfolutam concordiam,omniumq; rerum conicnfum con<br />
Bcniet illud:<br />
Haud unquam neq; concio nos,neq; curia diñis<br />
Audiuit pugnare,animo fed femper eo<strong>de</strong>m<br />
Et (entire eadcni,atq; ea<strong>de</strong>m dcccrncrc uidit.<br />
Pariter remum ducere.<br />
Qui fimul remigant certis numeris impellunt remos ut inter<br />
fe confentiant, alioqui nihil aíbri. Hinc Ariftopha. in auibus<br />
dixit, aírcntior,& eo<strong>de</strong>m enitor quo tu.Vox cópofita<br />
cft ab oivs fimul,& '^o^w impetu fcrior.<br />
Velut in cratere.<br />
OiTnr'j!) V KiocTH^ (piTiorHjNü), Id eft, Velut in cratere philoteíío.<br />
Quo fignificabimus res antea turbulentas componi fedariq;»&<br />
prius inter fe inimicos,in gratiam redigi.Dicitur autem<br />
crater philotefius,quem in conuiuiis porrigunt aliis ceu amicitia;<br />
fymbolum.<br />
Mutua <strong>de</strong>fenfatio.<br />
Mutua compluriú inter ipfos concordiam mutuamq; <strong>de</strong>fen^<br />
fationem,notabimus non infacetè ucrfibushisHomcricis;<br />
Haftas dcnfabant haftlsjumbone frequenti<br />
Vmbonem,clypcum clypcus fulcibat inhxrcns,<br />
Inq; uicem galeae,galeas tcxcrc,uinim uir.<br />
^ Ini<strong>de</strong>mconfpírare.<br />
t/f T cÙTcttIviAtfvfftíi. Id eft:In unum conípirare, feu coale-'<br />
fcere. Plato <strong>de</strong> Leg. iir r. Cxterum confpirare ac uelut equoríx<br />
iugum,fingulos in i<strong>de</strong>,ut dici folet,coalcfccre,mülto eget tempore,eftquc<br />
pcrdifTicile. Si iungas duos equos inter fe ignotos,<br />
aon fcrunt fcfc, tan<strong>de</strong>m aíTuctudúic, poftcaquam uterq; alterius
m$ hatitui afllieucrit, concorda funt. Itaq; pariter anhelaill<br />
fub co<strong>de</strong>m iugo gignit concordiam.<br />
Mutua dcfenfio tutífsíma.<br />
Qwifignificabit minus eos Ixdi poflc,qm concor<strong>de</strong>s mutuo<br />
fefe <strong>de</strong>fendunt,cótrá omnium iniuriac obnoxios illos, qui diffi<strong>de</strong>nt<br />
faitionibus intcftinis,accommodabit iilud Homeri:<br />
Multò turba minor periit,quod in agmine femper<br />
Mutuam opem fibi feiTe,malumq; arccre ftu<strong>de</strong>bant.<br />
Tnentlus. Traduntopcras mutuas.<br />
Dc adolefcentibus, quifeuicifsim in peccatis <strong>de</strong>fcndcrcnt.'<br />
Tranflatum ab agricolis uicinis qui mutuam inter fefe operam<br />
commodare folent.Aut ab arrificibus,&:c.<br />
TUuttis. Vt in uclabro olcarij.<br />
Proncrbialis iimilitudo <strong>de</strong> iis, qui confpirarunt, rem4; gemnt<br />
cx compoííto.Vclabrii autem autore Varronc, locus erat Komaein<br />
quo olearii diÌbahcbant oleum. Mos autem erat huic<br />
Kominum generi,ut inter fefe dc prerio conipiraTent,quo plu«<br />
ris uen<strong>de</strong>rent«<br />
CONIECTVRAE»<br />
Xu€Ídims. Leonem cx unguibus xitimare«<br />
EK Tvp ivvx^p ro{ß "KkcvTx yivùffKiif, Ex ucra quapiam coniedura<br />
negocium uniuerfum peipcndcre » ez paucis multa, ex<br />
minimis maxima coniiccrc.<br />
E fìmbria dc texto íudico.<br />
tK T K^xffWiììf TO vfccffiMt yivwffKw, Id eil, £x fimbria textu<br />
omnc cognofco.Hoc cft,cx uno aliquo pufillo reliquonim fació<br />
conieauram. Tranilatumá ncgociatoribus, quiinfpcóèa<br />
tcxtj marine,fad le <strong>de</strong> reliquo iudicant.<br />
F neuocognofcere.<br />
E^neuo cognofccre,cft ex re quapiam minima,totum hominis<br />
ingenium acilimare.<br />
Thec^hraflus. Dc guihl cognofco.<br />
E* yivwffnw.ià. eft,Ex dcguftationc iudico,hoc eft,<br />
cx minima experientia.Dudum item á negociatoribus,qui gu<br />
ftato duntaxat uino aut oleo,dc reliquo mox pronimciant.<br />
Aethiopem cx uuitu iudico.<br />
ytvoòffKUì, Id cft, Aethiopem ex ipfo<br />
uuUu cojnofco.Praefcfcrt quifquc aliquo figno auuiinodi iit<br />
mor
ínoríbu?. P rx fc fcrt cnim Acthiops nigrore uultus, Intord? capÜlis,<br />
labrisumiaitibas dcntium candorcpatnamfuam. Vciicm<br />
cnim,non facicm mutare poteft.<br />
Dc frucflu arborem cognofco.<br />
tK TíJ» IrifTTs Tcy ÀìVif^ep ytvwffHU). Id cft:E* foetuco^oTco<br />
arborem. E^ faCHs hominem indico. Qu« parcemia ctiam in<br />
Euangclicis litcris cxtat.<br />
DcfadcnoiTc. TuUi^<br />
Eft leuiter cognitum habere. Id íí transferatur ad res animi,<br />
£ct uenuftius.<br />
Cauda dc uulpc tcflatur.<br />
H Lkfu^ rn «TiiyVw/^^J"/«* qmpofillain rc coiuTinodiiint,dcclarant.<br />
Ex fronte pcrfpiccrc. TnlUiéSk<br />
Ex fronte perfpicere. dicimiu-,quod ftatim 8c uclut ipib protinus<br />
occurfu pcrcipimus.<br />
Ex habitu bonum ufr um prac fc fert.<br />
Quidicetexipfa oris figura uidcriprobum hominem,citahit<br />
illud Homeri ex Odyfleae primo:<br />
Ov /nJ¿i y¿¡ Tt ItcttKW As wTor WK/. Id eft:<br />
Ex fpccie minus improbas ipfa Eflc ui<strong>de</strong>bamr.<br />
Ex ftipula cognofccr e. Zuàami^<br />
EK ytvdffnetf. Id eft, Ex ftipula iudicarc.Quotics<br />
i ucftigiis quibufdam in fcnefta reliquLs cóiefturam facimus,<br />
cuiufinodi quis fuerit in adolcfccntia.Translata metaphora á<br />
fegcribus. ^<br />
E' culmo fpícam coníjcere.<br />
Euftathius OdyíT. XIX,<br />
EH Uúc\¿f4HS d^A®- o TiipfftJU®- r¿xyf.<br />
Ex culmo pcrfpiciturfpica dcmiíTa.Etiam in fcnc apparcí<br />
cuiufinodi fuerit iuncnis.<br />
E' cantu dínofdtur auís.<br />
Qualis uir,talis oratio.laáatur uulgò fimillimu huic:E^ plumis<br />
auem dinofci, id cft, è cultu fpc&ari uitam 3c ingenium<br />
honiinis.<br />
EfFoemínatorum etíam oratío Ztnodomse^<br />
eíFceminata»<br />
^ ^vfiotí) V Jíi'Kotot Uccv^í^ot \iyou Id cftjincrtibus uiris»<br />
wers oratio. Vt eft,ita 6c loquitur.<br />
Exuns
Ex uno om nía fpeda.<br />
tfívk tÙ -mívr ¿fAdmoiict adagium,ex uniuç euctus experimento,<br />
rcliquomm íímilium conicíhiramoportere facete»<br />
Domi coniccfèuram faccrc»<br />
Q^d non aliun<strong>de</strong> petitur, id domi fieri prouerbio dicitur.<br />
Plauws : Hanc ego <strong>de</strong> me coniefturamfaciojboc eíl, meoptc<br />
experimento comperio.<br />
QftlntUi Prima fa<strong>de</strong>. Prima fronte.<br />
Sapiunt hacc quoq-, prouerbium,maximc quum ad res incor^'<br />
poreasrefenmtur, Prima facie, prima fronte, pro eo quod eíV,<br />
primo obtutu, &: priufquam prcüius ac diligcntiusconfidcrcs.<br />
Luádn. Cribro diuínare.<br />
Kóffiuvw Eft conic6hira fagaci rem <strong>de</strong>prehen<strong>de</strong>re,aut<br />
íhiltc <strong>de</strong> rebus occultis diuinare.<br />
Signum bonum aut malum*<br />
àyacÛh.N jy (pxv\Q', Id eft, Signum bonum, aut<br />
certe malum. Vbi quis <strong>de</strong> re incognita diuinat incertus.<br />
Suíldthius. Stellis obfígnare,obelo notare.<br />
Argots (TH/a^íiúJaiyN ccrpúts Tvqicdgíáfíu. Id eft: Stellis notare.<br />
Diâum <strong>de</strong> bis, qui longam aut <strong>de</strong>fcrtam uiam peragunt,<br />
a<strong>de</strong>ò ut nçccilùm habeant,regionum fitum,ftellamm obferuatione<br />
fignarc: Vndc ui<strong>de</strong>ntur ii,qui notulis quibufdam 8c conieíéuris<br />
arte <strong>de</strong>prehcnfis i rem alioqui perueftigatu diíFicilem,<br />
inquirunt, aut aífequuntur : qui etiam fignis qiübufdam multò<br />
ante colligunt quid fit euenturum. Poftea <strong>de</strong>flexum eft,ut ftellisprenotare<br />
dicantur, qui quippiam uelut animaduertendum<br />
inligniunt. Cui diuerfum cft, Obelizcin,id cft,ueru prenotato,<br />
quafi iiigulare ac damnare.<br />
iyfrlñotcl Vna hirundo non fadt uer.<br />
M/Ä xOüiwp iê ¡s -mcii» Id eft, Vnica hirundo non facíc<br />
uer. Id eft : Vnus dies non fat eft ad parandam uirtutem aut<br />
cruditionem«<br />
Omnibus ueíligíjs inquirere.<br />
Vciciy ítpwr/ /*r«//. Omnibus ucftigiis inquirere dicitur,qui<br />
fumma cura,fummaq; diligentia rem perucftigat.<br />
TMM. Qui bene conrj<strong>de</strong>t hunc uatem.<br />
Admonet adagium futurorum praefcientiam non c fortibus<br />
aut auguriis petendam cilc,fed à prudcntia. Siqui<strong>de</strong>m qui pru<strong>de</strong>ntia<br />
fit pracditus,is cx prxteritorum pra:fcntium
Üs fiicilc profpicict quid fit cucnturum.<br />
. Ccrtumprofpido.<br />
Qui fcnegabit temere,nialè,recus''uc <strong>de</strong> cxitu rei cuiuípíam<br />
fentire/ed certis adduftum argumctis,5: pluribus cxperimétis<br />
obferuafle,accómodabit illudHomeri.<br />
Ov ccz6t¡HTUS fjtoevrwffof^äiyCiWcc \if<br />
Nam neq; inexpcrtusiam diuinauero,uerum<br />
Egregie caliens.<br />
Rcmaoi tctíéíftf. Plmus.<br />
Pro eo quod cft,Rem ipfam diulnafti nihil abcrrans. •<br />
Scopum attingere. Lncianus.<br />
Tvyxoivfiíf TO 0KC7ti, Eft uoti compotem fierí,i conieñu •<br />
Ta rem ipfam aíTcqui-Abcrrarc à fcopo,atq; id genus ali® fi-'<br />
gurac omnes prouerbium fapiunt.<br />
Crepítu probabís.<br />
JioKtiiícis, I<strong>de</strong>ft,Plataga probabis.Deii$,qui ridicule<br />
explorant altcrius in fcfc animum.Sumptum à uulgari<br />
ÌOC0 puellamm,qux impoííto pollici,medioq; digito papaueris<br />
folio,palma illidunt:quodficrepuerit,amoris argumentum<br />
eft:fin minus,non amantis indicium.<br />
QuaUs uir^tak's oratio.<br />
Seneca in epift.Apud Grxcos,inquit,in prouerbium ceíTit,<br />
Talis hominibus fiiit oratio,qualis uita.<br />
Qjianquam non díxeris,taiiien<br />
apparet e pelle.<br />
Res ipfa redarguir mendacc,& oris habitus. Vn<strong>de</strong> illud Ci-<br />
«eronis:Nifi fii^ercs non fie díceres.<br />
Protinus appvct,qux plant«<br />
frugífera futurae.<br />
Etinpueriselucet indoles futurae probitatis.<br />
Leonem ui<strong>de</strong>rc,hoítíum praelia portendít. Su\àM.<br />
A^ovrcci ìi/ljf/^Jluff/Jivù/j Mt^cI fxàx"^^' Id eft,Cernere leones,<br />
^ftium pugnam indicat.Tranflatum ucl á fomniorum conieäuris,ucl<br />
ab obferuantibus anguria.<br />
Morbos ui<strong>de</strong>ns.<br />
ViH^ìss c^w^Anfootnifif^í iffioty^irvìp. Id eft, Tibi Occi<strong>de</strong>nt<br />
res,mormos fi fomnies.Refermr à Suida,tanquá nulgo iaálatum<br />
<strong>de</strong> diuinationc,quac fumitur ab infomniis, fupcrftitione<br />
omnium uaniíTimajia tarnen ita diihun,quòd mors finis fit<br />
g omnium
omaium hnìus uitae malorum.<br />
Mortuus per fomnuni>uacabis curii.<br />
: ^oòvìtif Lcfí vTTVìfs (p^cv-rieAtny 'ícTN
Ne lígula qui<strong>de</strong>m dígnus.<br />
Dicebatur homo nequani & nullius pretü.<br />
Títhymallus Laconícus. Sníifii<br />
AüCKcvtKcs, In lippiente$,oculis4; caecutlentibiis<br />
diccbatur. Tithymallus hcrbac genus,apud Lacones repertu,<br />
ítugularís acrimonia,quo fub noéèem oculos illinebant, ad<br />
uiíum acuendum,<br />
Semper me tales hoftes ínfequantur.<br />
A« roiijot f4i AiwKaiíif. Id eft, Me bella femper infequanmr<br />
talia. Vbiquofdam libcnter odimus,ac íimuitateni<br />
corum contcmnimus.Poteft accommodari & in eos,qm <strong>de</strong>fcifcuntab<br />
amicitia.fed ut ihimici nihil queant nocere.<br />
Incus maxima non metuít ftrepítum.<br />
Excclfiis animus no commouetur minis,aut íbrtun^ facuientis<br />
proccHis.<br />
Aquila non captat mufcas.<br />
TxsiMÍces. Summi uiii ncgligint minumla<br />
q\io:pia.Animusexcelfusres humiles <strong>de</strong>fpicit.EÍFertur & citra<br />
ncgationem adagium. Aquila uenatur mufcas,quoties magnis<br />
minima funt curac.<br />
Elephantusnoncapítmurem.<br />
ETitf ¿rf f^vp 3ix oc-ht(rK
Susí^ dcíg.<br />
Apud Plaurum atq; alios autores inuenitur Sufquc <strong>de</strong>que<br />
fcro»d: Sufquc <strong>de</strong>que habco,pro eo quod cil-.Nihil mca rcfcrt,<br />
nihil laboro.Aulu':Gelliusrcribit,Surq; <strong>de</strong>q; fcrre,idc ualcrc<br />
quod aequo animo eíTe^atq; irttcrdu negligere,& eontemnere,<br />
^pulcm. Mapum non uertcrim.<br />
^ Pro eo quod eÌ1::Nihil omnmo laboro,Mea nihil rcfeit.Nir<br />
hil enim facilius,quàm manum uertere.<br />
Quod noncft opus^afle charum eft.<br />
Senccd. eft,Quantumuis paruo emptum,tamen charu eft,(i opuj<br />
cft non eo. Poteft ad eóplures accomodari rententias,ut fi qui?<br />
dieat artem quampiam minimo neeotio poiTe difci,quae tamen<br />
nihil frugis fit allatura.rcrpondcripoíTef.Qnod non eft<br />
opus,6
CONTEMPT.ET VILIT^ nrt<br />
Nccunodignus.<br />
Ne uno qui<strong>de</strong>m dignus, & uno dignus,ne uililsimo: Tranila<br />
ta metaphora á ia¿tu talorum.<br />
Coenum barbaricum.<br />
' ßoif ix^Kk, Id eíl, Coenum barbaricum, pro uehementiííupore<br />
mentís apud Platonem lib. <strong>de</strong> Repub. fecundo<br />
ponitur. Laudat enim illic dialefticam, quae fola menté ignorantix<br />
immcrfam ,erigitattollitq; i uulganbus opinionibus,<br />
ad folidam ucri cognitionem, tu ¿VT/, inquit, V ßj^So^t^<br />
ßOLFICEF/^KW RIVI TO TH^V^HS ÓFLL^X HOCTO^TOGVYIÁVÓY K¿
JOX COTÎTEMPT. ET VILir.<br />
in aliquo numero uellet haberi.<br />
\/ÌrìJìobh. Vtlutibaluli.<br />
ilffn^ wHTiûifôpûvvTvAà eftjVt lutum baîulates. Apud Ariiléî<br />
pKanem in Concionatricibuç querûtiir fœminae populû Athenienfem<br />
non cohuenire ad concionem nifi dato finguliç num^«<br />
mo, quum ante fuo uidhi confiiltarent <strong>de</strong> Repub. -srvTioipapiapautcm<br />
pofuit pro omnium quxftuariarum artium fordidifsi^<br />
ma. Apte torquebitur in eo$,quifun£èionibus honeftis ad abicâum<br />
quxihim abumntur.<br />
Titiuillitium.<br />
Titiuillitium uox erat olim nul Iam qui<strong>de</strong>m rem certam <strong>de</strong>-'<br />
claranç,fcduclutinteriettio contemptum extremum indicabat,qua<br />
lis cilapud Grarcos .Plautus: Non ego iftuc ucr<br />
bum cmptitem titmillitio.<br />
Nç nummus qui<strong>de</strong>m plumbeus.<br />
Nummum plumbeum, hyperbole proiierbiali, pro minimapecunia<br />
ponunt.Plautus in Trin.Cui fi capitis res fiet, nammii<br />
aunquam crcdam plumbeum.<br />
Ne umbra qui<strong>de</strong>m eius nouit.<br />
Adagîum ui<strong>de</strong>mrduàhmi ab antiqua piòhira, qua: rem duntaxat<br />
umbris mditerrepracfcntabat.Et nota eft fpecus Platonic<br />
ca,in qua qui <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>nc,rerum umbris oblcdantur.<br />
^IfiebL s N^^alliiqui<strong>de</strong>mcapur.<br />
* ' Ov 7 ffHcpcM lL\(foi\lw Id eft, Ne allii qui<strong>de</strong>m ca-^<br />
put dcdit.Conuenict in fordidum & inipcndioparcum.<br />
VerffUut. Ne terra qui<strong>de</strong>m iuuit.<br />
Ne terra qui<strong>de</strong>m profùit,i<strong>de</strong>ft,ne minimo qui<strong>de</strong>m.<br />
Neguttam qui<strong>de</strong>m.<br />
Pro minimo. Ariftoph. At tu miiii dapacis imam guttulamj<br />
Plu^i Neramentaqui<strong>de</strong>m.<br />
truHmf. ^ Ne feihica qui<strong>de</strong>m.<br />
Ne ramenta qui<strong>de</strong>m ditior,quafi dicas ftuppa ditìor.<br />
Nihilfacries.<br />
CvÂif/t^ûf/v^iipX^^' Siqui<strong>de</strong>m Graeci quicquid pracclamm,<br />
acuehementer conducibile uidcri uellent, id facmm appellabant.Vt<br />
iàcra res confiliu, & facram ciuitatem dixit Arifti<strong>de</strong>s.<br />
Qiii prouerbii tradunt originem , aiunt Hcrculcm confpeiìa<br />
Adonidis imagine, coutempiìiTe his uerbis: Nihil es facri, Accommodatur<br />
ad quamuis rem <strong>de</strong>fpeâui habitam •<br />
Nibil
CONTEMPT- ET VltïT. töf<br />
Nihil fanum. ^<br />
Summammomm corraptionem, ÄrnuIIu honcítírcípcáüm<br />
tis ucrbi^ Grasci íignificant,ir
Trium litcrarum homo.<br />
Per ironiam dici poteft in eum, qui generofus ac ingcnuui<br />
ui<strong>de</strong>ri cupiat. In<strong>de</strong> natum quòd olim ingenui nomen, praenomen,&<br />
agnomen in literis aut iniìgnibus fuis, tribus literis notare<br />
foleant. Ut pro Qi¿nto Valerio Maximo.Q^v .M. P lautus<br />
in Aulularia iocuni aliò <strong>de</strong>toriit, nempc in feruum furacem*<br />
.Subiicit enim:Etiam fur trifurcifcr.<br />
Vitiofa iiucc non cman.<br />
Apud Plautum eft,Viiam tuam uitiofa nucejnon emam, pro<br />
co quod cft,Ne minimo qui<strong>de</strong>m»<br />
CaiTa glan<strong>de</strong>.<br />
.« Similliino tropo Plant, in Rud. dixitcaílamglan<strong>de</strong>m,prò<br />
Kent -Kccxivots, Dici folitum in homines nullius<br />
precii, qui tamen in numero aliquo ftu<strong>de</strong>nthaberi. Nam corchoros<br />
noleris genus cft uilifsimi.<br />
-Eunfì<strong>de</strong>s. Inter indodos etiam Corydus fonat.<br />
titccfAÌiffóis^úíyyiT^. I<strong>de</strong>ft, Inter amufos etiam<br />
* Corydus fonar. Quadrabit in quofdam, qui apud idiotas au<strong>de</strong>nt<br />
fcfe uelut eru3itos uenditare, inter doftos alioqui elingucs.Coiydus<br />
uilifsimum auicul^ genus, minimeq; canoriun,<br />
ftrcpit tamen utcunq; inter aues mutas.<br />
Mandare laqueum.<br />
- Madarc laqueu dicimur iis, quos ufquea<strong>de</strong>ò negligi à nobÌ5<br />
4ignificamus,ut fi uel fufpendant fcfe,nihil ad nos attincat.<br />
Medium often<strong>de</strong>re digitum«<br />
Medio item digito oftenfo, fupremum contemptum fignificabant.<br />
Martial. Atque illi digitum porrigeret medium. Nami<br />
hunc digitum Martialis impudicum uocat, oftendit digitum><br />
fedimpudicum,<br />
Hordt^ Minimo prouocare.<br />
Eft contemptum ad certamen prouocare. Sumptum à geftu<br />
prouocantium ad pugnam,minimo digito porremo.<br />
Antehacputabam te habere cornua. ^<br />
rgò T¿T» tri wfilw LifocTit i\iif/.là eft,Antehac credcbatibi e^<br />
fe comua. De iis, qui prius habiti fortes ac ftrenui, póftea quu<br />
res uirum poftulat apparent ignaui. Vn<strong>de</strong>& Comicuscoriiu-^<br />
tara beftiam uocat hominem paratura fe <strong>de</strong>fen<strong>de</strong>rc»
Plumbeo iugulare gladio.<br />
. Eft futili Icuiq; argumento conuincerc quempiam.<br />
Hoc noueram,priufquam Theognis natus cft. LHCÌHHS.<br />
' Qì29 rem Frigidam & ineptam íignificabát. Apparet fumptú<br />
iTheogni<strong>de</strong>Tragocdiarú fcriptore, quem frigidifsimíi fuiilc<br />
tcílamr Suidas&,ni fai lor memoria,Plato.<br />
Locrenfis bos.<br />
Aok^m: ßis.Deic uiliaut <strong>de</strong> muñere leuiculodici poteft.<br />
Qui;m aliquando Locrenfes publicum facrum faàuri, boucm<br />
<strong>de</strong>li<strong>de</strong>rarent,cópofito cx minutislignis bouis fimulachro, diis<br />
lem dminam fccenmt.<br />
Scarabei umbrae. Dlogenlmm.<br />
Kcafd¿fif fftuoù, Diéhim dc inani mctu,quòd hoc infeäum repente<br />
aduolans,nonnunquam terrere foleat parum attentum.<br />
Scraptx. Thmtus.<br />
Popular! conuitio diccbatur mulieres nugaces nullius4>rei.<br />
àfcrco, quod eft oris pumlentiam eiicio cum fonitu. Quadrat<br />
in anus fubindc fcreantes & tufsientes : Screa pro rebus uililiitais<br />
accipiebant.<br />
Bos Homolottorum.<br />
BSf ¡(JUf'Ko'rJair. Dicebamr in plurima diftra(5us,ac ueluti diffeftus<br />
negotia.Potcrit & ad rem referri. Vt fi quis argumentum<br />
nimis minutatim diuidat,ita ut confcindcre & concerpere magis<br />
quàm diui<strong>de</strong>re ui<strong>de</strong>atur. Zenodotus prodidit Homolottos<br />
populos diflcóèo in minima«particulas bouc,fGcdus iungere.<br />
Sepamusbos. SHÌÌM*<br />
ILUOÌX®- ßii. Olim in ftupidos i'bmtos4; dicebamr. Id hinc<br />
ortum efle tradtmt, quòd antiquitus poft l'extam lunam bouis<br />
imagincm è farina pinfere eonfuei^erint, qui feptimam lunam<br />
comibus referrcnt.<br />
Generofus ex crumcna»<br />
iiíKfiac-xcwTÍí. In eum iacicbatur, qui propter opulentia<br />
generofus haberiuoluiflctjahoqui obfcurus & humilis.<br />
Attagen.<br />
K-rJityccs. Suidas indicat hoc cognominis, prouerbiali ioco<br />
dici folere in feruos ftigmaticos, quòd haec auisplumas habeat<br />
uariis colorum notis dilhnàas.<br />
Salccmptummandpium* ZfmxH<br />
ÁtihfivHTfféi ¿Kí'fWííir/^.Jn barbarum quempiam ac uilem<br />
g 5 homua
homuncioncm olim diccbatur.Nlnegociarorcs olitii in mcdi^<br />
terranea falem importantes,mancipia rcportabant à barbarû.<br />
TMIRÎ4S. De lapi<strong>de</strong> cmptus.<br />
In uilifsimum & ucliementer obfcumm hominem dicebàtur.<br />
Zcnodct. Siculus miles.<br />
2/KtAii 7^cKri(arxi, Conuenict in hominem, lucri gratia nullum<br />
miniiterii genus recuTan^cm.<br />
Cdlitit. Imifubfellij.<br />
Viriappellantur parafiti, qui ita in conu'mium admittuntur<br />
m imo fc<strong>de</strong>ant loco.Qnidrabit etiam in tenues conuiuas,qùo5<br />
recipiunt diuitcs,red inhmo Ioco.Similcs:Infra clafTem^Eictrc^<br />
mac clafsisïlnfîmae notar.<br />
SMu. Seruorum duitas.<br />
ù^i'KwtfTii'Kts. De cœtu conuiâuq; hominum improborum,'<br />
furacium > aut ignobilium dici potell. Eli hoc nomine ciuitas<br />
qiwepiam in Lilwa, in hanc fi quis fcruus lapi<strong>de</strong>m importaflct<br />
continuò liber fiebat,ctiam fi peregrinus fuiiTet.<br />
THÎUUS. Defecehaurirc.<br />
Pro co quod cft,fordida quarpiam acplcbeia,nimisq; huml^<br />
liapcrfcqui.<br />
t/iriihfhdn. Carica mufa.<br />
Xfl^/KK ¿xicrac. Kcc^iià «VKttfjLûùTic. Id eft,Carie« cantîones.Dâ<br />
higubri,ruftica atque indoéia, feu molefta cannone dici iolitum.Propterea<br />
quòd ut tradit Athenaeus,Carcs, in luâu ribiis<br />
uti folent magnitudine palmi, lugubre quiddam & ftridulum<br />
fonantibas.<br />
Afinos non curo*<br />
Tâ/; cvM^ci/ fMt ^tA/. Id eft,Caetcru afinos nil moror.Cottr<br />
gruitin eum,qui domefticiscótcnti^s opibus,nó quaerit aliena.<br />
Nam cui plauftrû cft domi,huic non eft opus afinis códuditiis«<br />
Smddé. PomariusHerculcs»<br />
UN-Kt®- Hf .Per contemptum dicebàtur in aim,qui nomen<br />
qui<strong>de</strong>m magnificum gcreret^ cartermn opibus nullis, nul'«<br />
laq;potenria pollens.<br />
Zenodèu Malum Hercules.<br />
tAH\op{{iiXH7\MS, Dici conueniet, ubi quis munufcula quanf*<br />
tumuispufillaboni confulit.<br />
Munus leui<strong>de</strong>nfx.<br />
Cicero uocat munus uile > minimiq;prccii. Seruius oftcndit<br />
Lciùd
tcuidcnfam ueftis cflc genus uilc,raro,tcnui^; tcxtu.<br />
Ciccf nus Bacchus.<br />
AwVvir®-,Dc rc uehementcr contempta.Sumptum<br />
Ì potu ex Icguminibus confe6^o,qui uinum imitatur.<br />
Ollaris <strong>de</strong>us. ^ Zcnodou<br />
I^VTgùs Gìós. Dicebatur in hominem humilem, & cotempt«<br />
fortls.Magni dii,ebore,auro, 8c argento fculpebantur. At pie- .<br />
bei illi,& minutuli,quod generis funt, Silenus 8c Priapus, qualibetmatcria<br />
fingebantur,ligno nonnunquam & luto, quo ui<strong>de</strong>licet<br />
argento hnguntur & ollx.<br />
Soteridvlcdi. ScneçS^<br />
De re uili, prifcaq;, & minimi ambitiofa & radis aitificii. •<br />
Coniiccrelicet Soterichum fabru fuiffe quempiam, cuius opcraprifcam<br />
illam & ra<strong>de</strong>m {implicita rem pr« fe tulerint.<br />
Ccddis&Buphoniorum. ^^riiìéjf,<br />
T« KjiKflV2f >y/3*fwi'/w//.Derc magnoperc prifca,&obuettiilatem<br />
iampri<strong>de</strong>m obfolcta,dçfuetaq;. Siqui<strong>de</strong>m Ceci<strong>de</strong>s peruetuftus<br />
quifpiam Dithyramboru poeta iiiit, cuius fcripta iam<br />
fitum olebant.ltem Buphonia fcilum quod^ crat ^ud Athcoicnfcs<br />
ob uetuftatem negleòtum iam ac <strong>de</strong>iitum, tic appella-,<br />
turn à cxdc boum.<br />
Ficulnus* Thcocrlu<br />
Ficulnus gladius.<br />
Si/K/V^ friuola cauiTa dici poteft,quasi; minimo<br />
negocio queat refelli. Didus cft autem ficulnus gladius fyco-^<br />
phanta,quòd mollis fit 8c calumniator.<br />
Inforibusurccum. Plmmr<br />
larj riii/ vAgiocy, Id eft. In foribus aqualem. Significac<br />
rem contemptam ac uilem.Negliguntur enim,qua: pafsim fune<br />
obuia,quacq; facile quibuflibetcontingunt.Itaq; urceiim in foribus<br />
po(uum,ncmo ftu<strong>de</strong>t tollere.<br />
Fi^m Mercurio.<br />
rihtop \(p Ef^.Dc prompto, Är quibuflibet cxpofito beneficio<br />
dicebatur. Nam antiquitds mos crat,ficubi ficus ereptus<br />
fuiíTet, cum ueluti Mercurio facrum fuipen<strong>de</strong>re. Liberum autem<br />
cratjtoUw ficum Mercivialcm.<br />
Merx
fot CONTEMPT- ET VILt'TfíUrony.<br />
Mcrx ultronea putct. ' *<br />
Id cft, Ingrata funt,quae ultrò,non pctcntibus òffcruntur.<br />
Numerus*<br />
Homines nullius bonae rei, numerus prouerbio dicuntur,'<br />
ctiam idiotis. Horatius: Nos numerus fumus, & fniges confumere<br />
nati.<br />
Homerus. Tellurisonus.<br />
r«f ßi^®'. Id eft, Terrae onus.De homine uelicmeter kiuti-<br />
|i,qui nihil aliud,quàm terrain fuo pon<strong>de</strong>re grauat.<br />
Abomínandus fcarabcus.<br />
Ml/V* KcùuScc^is, Id cft, Abommanda cantharis. De uilifsimo<br />
homine diccbatur. Cantharidcs uermiculi funt letali ucneno.<br />
Quanquam hoc loco magis couenit,ut (it diiiiiautiuum à cantharo<br />
fcarabco, quafi dicas fcarabeolus. In facris quoque litcris,ucrmis<br />
abiit in prouerbium contemptus.Ego fum uermis,&<br />
non homo.<br />
Aetnxus fcarabeus*<br />
' Dc magnis & foedis. Aetnxuni autc dixit, quafi pracgra<strong>de</strong>m<br />
Ilei quòd in Aetna uarii, maximiq; fcarabei fint: Vel Actnaeos<br />
dixit,tanquam inftar Aetnae montis maxinlós.Porrò fcarabeuí<br />
èftcrcorc,ut nafcitur^ita pafcitur.<br />
Minus <strong>de</strong> íjíns laboro, quàm <strong>de</strong><br />
ranis paluftribus.<br />
Quafignificamus nihil omnino ad nos pcrtinercnegocium.<br />
Redé dicetur in obtreda tores, quorù obloquutiones diccmus<br />
nosfortitercontemnere. Siqui<strong>de</strong>m ranae ,tametfi afsiducobganniant,<br />
oblatrentq^pritcrcuntibus, & odiofam illam cantioncm<br />
¡tercnp,fínc ime KOX^ KOÙ^ tamen nemo<br />
commouetur.<br />
Indus elephantus non curat culicem.<br />
KtSvtOTT®' \vfos ha ¿Ai>/7«.Id eft,Culicem haud curat<br />
dcphantus Indicus.Diólum cft autem ob fingularem duriciem<br />
cutis clcphantinae,quae fertur etiam iacula excutere.<br />
Chryfip. Cochlcarccrefcit.<br />
ùolifvl ccv^ei. Dici folitum in pufilios homuncioncs per iròniam.Nam<br />
cochleare pufillum eft & contortum.<br />
tyfriiloph. Connse calculusé<br />
KJm In hominem aut rem nihili,nulliusq; momcnti,Conna<br />
citharadus, fiuc ut quidam uoluntlyrifta, ex corum<br />
numero,
•CONTEMPT. ET VILIT^ tOf<br />
tìiimcro,qui citra uoccm organo cancbant.<br />
Incrtíum chorus.<br />
A^ylsvTu^p Xc^cíÁd eft, Fcriatoríí chorus. De coctu lafciuientlum<br />
diccbatur. Otium enim ad onmem nequitiam impellic,<br />
praccipuciuucntam. ^<br />
Megar cnfcs nccg t cr trj ,nccg quarti.<br />
Miyx^às CV7Í T^íjoiy úVTt A-TcífTou Diccbatur olim in homines<br />
fupra modum ignauos & contemptos, nulloq» honore difinos.Natum<br />
aHagiiim cx oraailo quodam,&c.<br />
Ruftícanum oratorem ne Diopenìdnus*<br />
contempferís.<br />
Ay gonio é/fM jiXTaffcvtífjÍTrgO'. Id eft, Rufticanum ne c6tempfcris<br />
rhctorcm. Admonet adagium, ne quem ob imperitiam<br />
infantiani'uc faftidiamus, Neq; fpe<strong>de</strong>s á quo, quo'uepa^<br />
¿èo dicatiir/cd quid.<br />
E fiamma cíbum petere*<br />
Terentius in Eunucho dixit in paraiitum , eiufmodi efle, ut<br />
nel è fiamma cibum peterct. Hoc cft,quiduis cibi caufla paffutum,fa^urumq;.<br />
Myforum poftrcmuSf .<br />
MVÌTCC^ Id eft, Myforum cxtremus. Strabo refert<br />
Myfomm populum ufq; adco contemptum fuiflc, ut prouerbio<br />
locum feccritSunimum itaq; <strong>de</strong>fpeftii & infimam humilitatem<br />
hoc i»dagio fignificabimus. ;<br />
Cari cus hircus.<br />
Kofftnòs Tfi^yi^.Diogenianusiiidicardiditatum <strong>de</strong>uilibus&<br />
contemptw.Carii populus, quod pi^sim in bellis mercenariain<br />
locarent operam, ceu uili uita, in contemptus prouerbiu abiit,<br />
un<strong>de</strong> Se Plato Lct^mòp Mf^Ttoff^ld eft: Carícum homuncionc<br />
dixit pro uihnihiliqs.<br />
^ Indocfíior Philoni<strong>de</strong>. .. HWAU<br />
(pt\uvlA¡i. Hic Mclitcnfis crat praegrandi corporc,caEteruniinfulfus&indo
Zenedot. Prindpatus Scyrius.<br />
Agxn ffnvgtoc, Idcil, Imperium Scyrium.Dc frigido tcnui^;<br />
rc^no. Scyrus inlbla quam olim colucrc Cares, pemcofa, ¿<br />
' inírugifcra.<br />
Ciccrís emptor.<br />
Horatius in arte poetica: Ciceris Si nucis emptor.Infimac fortis<br />
hominem,<strong>de</strong>q; ima plebe quempiam íígniticans.<br />
Smäits. Cubito emungcrc.<br />
Aymvi Id eft, Cubito emungens. Prouerbialis<br />
ironia in hominem fordidi qua:ftu$,& conditionis abicöac.A<br />
íalfamentariisdué^a.<br />
Cam's uiucns cms^dalia.<br />
Ki/W ¡üifj tìtwò fixrAÀTiixt, Dici folitum in paraíítos, 8c alie^<br />
no ui'^iitantes cibo. Magdaliam dicit, quaii dicas fur^em Se<br />
manuum purgamentum.<br />
'Hcrodot. NoncñcurxHíppodydí.<br />
ótr iTTTraK^fíítv. Hoc adagio iTgni(Tcab5t fe quippiam<br />
negligere,neq; magnopere laborare.HicHippocli<strong>de</strong>seratTifandri<br />
filius, qui cum multis aliis iuuenibus Clifthenis Sicyonii<br />
filiam ambiebat. ycni quum Clift hen es procos toto anno probaret,<br />
Se Hippoeli<strong>de</strong>s in cíonuiiüo in<strong>de</strong>coram quandam faltationem<br />
aedidiifet, fublàti^ in altura pedibus, pater offenfus inhonefto<br />
iuuenis luiu,ait: FiIìTifandri, á nuptiis tua faltationc<br />
cxcidifti. Ad illa protinus refponditHippocli<strong>de</strong>s : Haud curat<br />
Hippocli<strong>de</strong>s.<br />
Non admodum mifccs.<br />
OVfjc¿7^e6 ttvK^s. Id cft, Non multum potes, ncq«cpro<strong>de</strong>íIc,<br />
ncque nocete.<br />
bergli Algauilior.<br />
Vilioralga. Poeta dixit, pro uiliisma Sc abieÄißtoa quauisre.<br />
Contcmncntís im'micum.<br />
Qi¿ncgabit fe commoucti conuitils alicuius hominis coil*<br />
tempti,non infcitè dcflexCrit illud Home.Iliad. A.<br />
OvKceTskytóyWS lí/ui yvvH ßaTiffiyK w¿ls ècfftCfS<br />
Kwfèff yàeg àivìfh xvxTíkJas o vrJocvcTiú* Id cft,<br />
Haud curo magis,ac íi focmina,(iue quis infans<br />
Me iaculo pcteret,íiquidcmuiriincrti$,& ipÉl<br />
írrita tela uolant.<br />
lod
Indígiius qui illi matcllam porrigat. Martial<br />
Dc uchemcntcr iiixqualibas, aut nc uila qui<strong>de</strong>m cx parte<br />
cbnfiarcnd'K.<br />
Con tern nentis dicSerium. J^ownv<br />
Si quando fignificabirnuN nos Icommatc feu contumelia leuiter<br />
commoueri,ncc altius in animum dimittere, congruct illud<br />
Homeri Iliad.A.<br />
• OvH \ij Ueti(iv cfv iffiyn wifaihp<br />
"B-ifuffxrc ¡tírffpTi wdi'ûUûTs.Q'^il J^<br />
SCC/4X Tí ì\gù ¿iÚT(HyTH,U XO^TíKHiS ZtÄ^^ «V/^tf. Id cft,<br />
A tmiíliim non tranfiit ad uitalia tclum»<br />
Sed lumma in aite baltheus arcuit,impofítoq;<br />
Laminex fquamae, quas huic faber addidit acre.<br />
. Tanquam conchylium difcerpcre. Sullm<br />
llflw^ Loyxv'^l^ yinT^êiy. Id eft,Tanquá concham dilaccrarc.Dc<br />
imbccillisÄ: uiribus longé infcnoribus dicebàtur.<br />
Tragicue rex.<br />
ßataiMvi. Dici potcft,ucl qui nomine duntaxat rer<br />
iit'.cacterum uiribus pamm polleat.Nam in tragœdiis tantiípcr<br />
durât Imperium,dum fabula peragituT.<br />
Vterque ambo.<br />
3 ¿.«ffT'yS)©' SAÌT^Q', Id cft:<br />
Vterq; ambo,ambo neuter. Quadrabit in duos aliquoSjC^uonun<br />
alterius iiequitiam,alterius prçbitas compenfat.<br />
^ocJxKoc^oct,<br />
DepinguibusdidumÄrimpotctibiis.Nam Graeca uox hinc<br />
dida cft, yStvTÄf pronum iîgnifîcat,â: ketf^ caput.Conucnict<br />
in temulcntum & fomnolcntum.<br />
Pannus lacer. ^ LtnUt^<br />
Hominem tam faftiditu Ä: reieftum pin^ wc^vtrxi^a appellant<br />
Gracci,id cft, pannum undique lacerum.Sumpta mctaphora<br />
à ucfte,longo ufu <strong>de</strong>trita,atq-, ob id rcicâa,quum noua<br />
ïuetitinpretio.<br />
Quia ufus cepis putridif'<br />
T/f xg^^ -srvôû^i, L^û/xuvifi Id eft:Qms ufusputrcfaâi cc^<br />
pis?De rebus aut ctiam hominibus abic¿tis,& quorum nullus<br />
lïfquam eft ufus. Etcnim quum cepe iîthcrbapei: fc uilifsima,<br />
imulatqi compumiit,nihil abic¿uus«<br />
Inutilior
Inutili or blace.<br />
BXähÄ òtxfHrór^®'.in hominem nihili,nulliasq; bona? friH<br />
gis dicebatur. Sumptum ì pifcc ufquea<strong>de</strong>o uili, ut á canibus<br />
quoque faOidia tur.<br />
f/orat. . Extritum ingenium.<br />
Veif\lHv7oiiAZvoii viiJ Id cíl, Mentem habens euanidam,<br />
wctfilHVKHiJLwop perin<strong>de</strong> fonat,quafi dicas cxribiatam, duóèa<br />
metaphora a tibiarum Unguis,quae pofteaquám exci<strong>de</strong>rint,inurilis<br />
cft tibia.<br />
Barbam uellere*<br />
Qmim fummum còtemptum ac ludibrium fignificamus. Ho<br />
rat.m Serm.Barbam tibi uellunt Lafciuipueri: Perfius: Idcirco<br />
floridam pracbctribiuellcre barbam,<br />
Nihili codo eft.<br />
Diéhim ui<strong>de</strong>tur in cos,qui pollicenmr in fiiturum,nec exhibent<br />
rem pracfcntem.Gcllius cocionem dixit,que ueteres ariolarcm<br />
dixenmt.<br />
Non plurisquám íimias.<br />
Simia ridiculum animal cft,uulgóque contemptum. Dion<br />
Prufenfi$:Qupsego,inquit,nbnpÍurisfació,quám ut dici fo-<br />
Iet,fimias.<br />
Fumi umbra.<br />
KÄTfS ffKicc. Pro rc quälibet uili.Quíi omnis umbra res queda<br />
cft inanis,tum nero fìimi umbra pené dixeris umbra umbre.<br />
Vlo^eniäftHs. Fulgurex pelui.<br />
AridCTTH W wviTiif. De minis inanibus corum qui lac<strong>de</strong>rc nequcunt-.fulgor<br />
cnim qui fulgurisimitatione quadam è uafculorum<br />
nitcrium uibrationc,aut ex aquis redditur,noccndi uim<br />
jiuUam habet,pueros modò tcrritat.<br />
Oppe<strong>de</strong>re,& oppc<strong>de</strong>re contra totlitt^a.<br />
Oppc<strong>de</strong>re,prouerbialitcr pro reclamare &cótemnerc repcritur<br />
ufurpatii. Horatius,Vin'tucurtisIudacisoppc<strong>de</strong>re?<br />
Dionis gryr.<br />
T¿ jtav®- yfv. Kc
CONTRA. itf<br />
iQÎgra eau Ja, Admonet non cíTe habcndu commercîum cum<br />
improbis,&cum iis qui funt nigris & infamibus moribus.<br />
Ofcitante uno,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> ofdtat ÔC alter.<br />
Ewf I<strong>de</strong>ft,Cùm ofcitat unus,<br />
ftatim olcitât & alter.Diccndum quoties cxcplo pcccati,fta^<br />
lim prouocatur aliquis ad iîmile facinus,Fit quadâ occulta naturae<br />
ui,ut qui ui<strong>de</strong>rit ofcitantcm,cogatur 8c ipfe ofcitare.<br />
Corrumpunt bonos mores,colloquia praua«<br />
Eo<strong>de</strong>m pertinet ille Menadricus fcnarius,quem Diuus Paulus<br />
apoftolus haudquaqaam grauatus eft in prima CorinthiotumcpiftolacitarcrMores<br />
bonos conuiûus inficit improbus.<br />
Celebratur ôc hic fenarius à Graccis.<br />
KacKûts ¿fiWKSfff MLvrh UfViry LcckoS, id eft,<br />
Malus ipfe fic$,fi malis conuixeris.<br />
Si iuxta claudum habites fubdau^ phtarchm.<br />
dicare difces.<br />
A.v UTigoiKNffHS vTTûaaci^etiJ (ictSJcffhS. id eft. Si îuxta<br />
claudum habitaris,difces fubclaudicare.Prouerbium admonet<br />
pcmiciofam improborum hominum cófuetudincm,propterea<br />
quôd cum corporis,tum maxime animi uitiacôtagio ferpunc<br />
in uicinum &c.<br />
A bonis bona difce.<br />
Arift.Moral.ix.oftendcns uirtutc optimè difci conuiûu honorum<br />
^ amici fe mutuo corrigunt fi quid erratum eft,& fcfc<br />
uiciffimi ad honeftas excitât adiócs,citât Theognidis ucrfum.<br />
Aify kn \(rdx¿ Âiiil^tu. Id cft,<br />
Qui bonus eft,ab eo bona difcito.<br />
C O N T R A .<br />
Canthetium in fofla.' . .<br />
Rufticum adagium,fed tamen ère militari natum.Ho elicebit<br />
uti,quoties quis ad id negocii trahitur,in quonequaquam<br />
ualeat,aut ubi res erit uchementer impedíta,periculoj faW.<br />
In puteo confh-icílus. pUf.':<br />
Quadrabit in eos,qui per anguftias eo reda£Ufunt,undc cxtricare<br />
fe nullo modô poflint.<br />
Nunc mcae in ardurti coguntur copiae. xtrcntint,<br />
Metaphora fumpta ab excrcitu,qui laborat iniquo cóclufus<br />
loco,& undiq; obûdçtur ab hoftibus,ut diflPicilc fit, cffogcre.<br />
h Inulta
U4 CONTRARIVM PHILAV.<br />
Inulta Míncrua.<br />
Pro eo quod eft, ilefragrante ingenio,repugnante natura^<br />
non fauente coelo.<br />
C O N T R A R I V M PHI^<br />
L A V T I A B.<br />
Noncft bcatuSjClTc qui fcncfdat.<br />
Senfus eft,Haud eilc fatlSjUt adiìt felicitas,ni felicitate tuam<br />
ìntellexeri'?. Vergilius:<br />
O fortunatos nimiuni,bona fi fua norint. Agrícolas.<br />
Theobhräßus. UTAST®-.<br />
Vocabatur, cùm quis fiias dotes ignoraret. Porrò felicitatis<br />
non minima pars eft,ut quifque Tua norit bona.<br />
C O R R E C T I O D I C T I<br />
AVT FACTI.<br />
Cotrígentís,quod dídum eft ab alio«<br />
Vbi ciuiliter notabimus aliquem, t^quá haud ex animi fententia<br />
loquutum,aut ubi quid di¿tum nt parum honeftum,in<br />
tunc torquebimus ucrficulum Homeri Ilia. M.<br />
oís 6oc tisù ciKKoff fivúop ¿cf^úvüm ri/i va tiffou. Id eft,<br />
Sermonem hoc alium potiorem adducete nofti,<br />
Cotrecflio dtcftí.<br />
Difbm obfcGcnius & bonis uirls reticendum,aut abfurduni<br />
diftum notabimushoc uerficulo ex Iliad./.<br />
MndoiLfJ/t/ ovHi.v kvHp yiAix rifxoc -urà/jOTOii/ ccyaro.<br />
Of Tif \7rlrcu7CH(rt fg^tt/ xgrtx Id cft,<br />
Sermouem,quem uix nemo unquam promat ab ore,<br />
Qm modo cognont cordata & fana profari.<br />
C R V D E L I T A S^<br />
Manliana imper/a.<br />
ReSecongruit inhos,quifa:uiuntineos,in quos ius na6U<br />
funt,5c qui nimistigida mris obfinuatióe humanitatis,& equitatis<br />
obliuifcnntur.Liuius & Valerius narrantLuciufnManliu,<br />
filium occidiiTe propter cdicli tranfgreffionem.<br />
^traho. Opera Sylofontis ampia regio.<br />
t.KiirtT,VK0oòv7@* I<strong>de</strong>ft, Per Sylofontemregio<br />
faélaeft amplior. Nam Sylofonmunificentia Darii,mortuo<br />
Polycrate,Samionmi a<strong>de</strong>ptus tyranni<strong>de</strong>,quum acerbius exerceret<br />
imperiu,ita ut fere folct ii,qui ab humili fortuna repente<br />
ad res ampias prouchuatur,& ob haue cauflam ínfula dcfejcretut
íereturab incolis,prouerbio dicicoeptum, Spaciofa regio eft<br />
Sylofoniis gratia. Conuenietin acerbe gerente magiftratum,<br />
cuius uicio dcferatur ab incolis regio,<br />
Phalarídís imperium. Lucím,<br />
«^Ä^vaßi/i^ «fXH. Id eil, PKalaridLsprincipatus.Reft ^dicetur<br />
in eos,qui cru<strong>de</strong>lius exercent imperium aut poteftatem fibi<br />
<strong>de</strong>legatam.Ortum adagium á Phalari<strong>de</strong> Agrigentinorum tytanno,quem<br />
Tua cru<strong>de</strong>litas nobilitauit.<br />
Omnium quos fol uidct.<br />
Sunt Si ilia: figurac prouerbiales: Omniu quos terra fiiftinet¿<br />
Slut quos fol ui<strong>de</strong>tpeflimus optimus'ue.Plautus in Sticho:Me»<br />
lioremneq; turepcric$,neq; uidct fol.<br />
Omnis herus fouomonoryllabus*<br />
ììfiCf A\(r7í¿rMS /ìf-Kv va^jTiTixf®-Metis Sc potctÜbuSjbreuifli<br />
mo tantum ucrbulo eil opus ut ucl annuant,uel renuant. Sic<br />
uolo,fic iubco, fit pro ratione uoluntas.<br />
Eudoro more.<br />
v¿f4
i^r'tílopha^ ^^ Non cft oleum in Iccytho.<br />
UTiouú/J HK \sf Tw -KHKVÚC:}^ Id cft, Olci liquor nequaquí<br />
incft ill Iccytho. Qimm íígnificamus non cflc prccibus locum<br />
apud incxorabilcm. Nam oleum fignificat, mifcricordiam.<br />
Zenodotus. Boni uiti lachrymabilcs.<br />
AyxúciA* ¿c^J'ííiipuís ¿cv/fií. Id cft. At quifquis probus,i$<br />
mulmmlachrymabiliscftuir.Dc ÍLs,qui facile commouerentur<br />
ad mirericordiam,ac precibus fleácrentur. Nam illachrymare<br />
dicuntur, qui mifcrefcunt.<br />
C V R l OSITAS.<br />
Theomm. Sdt quomodo lupiter duxerit lunonem.<br />
In curiofo$,& quid quifq; domi faciat pcmeftigantcs,cóucniet<br />
illiid ex Syracufanis.<br />
JiivTOí yvvouKM Íffxffí^i^ WS Atvf Ny¿y\6^ ÑfN//. Id cft,<br />
Nouit foemineum gemís omnia,noiiic & illud<br />
lunonem duxit quo paóbo lupitcr olim.<br />
Cicero. Canes uenaud.<br />
P icuntur qui omnia uenantur 8c produnt p enieftigantqiic;<br />
nota mctaphora.<br />
Nihil duldus quàm omnia fdrc.<br />
M. Tullius ad Atticum lib. 4. cpiftola,DeIe6^amnt me,refert<br />
hi^c ícnarium ccu uulgò cclcbrcm.<br />
OvAf/ yT^vnvrifaf; \7W « "srívr it/ím, id eft,<br />
Nil dulcius quàm fcire prorfus omnia.<br />
Mylus omnia audicns.<br />
iAuT^ígr Tarau7*áíK3fíOéJ, Dici folitum,ubi quisfe dÜTimularct<br />
audire,quum omnia tamen auribiis curiofis captarct aufailta^<br />
\ retq;.Traéium ui<strong>de</strong>tur á mola^un<strong>de</strong> exploratores. obferuarc<br />
foleant,quaefierent.AutaMj^li curiofi cuiufpiam nioribus. ^<br />
Nihilinam'us quám multa fdrc«<br />
jiaWfxaíÚH^ccrvVHS-j? ¿ LwÚt^úí/ùvJ\v. Id eft,Nó aliudmagC<br />
inane piita quám plurima fcire.Conuenict in eos^qui maluiit<br />
mulu difcere, quám utilia.<br />
Zcnonium cft&lentem coquerc.<br />
Liccbit uti,quum dicemus eíFc uiri boni,etiam in rebus minutifsimisfuiíiniilemeíre,auregrcgiumartificem<br />
in quacuncunquc<br />
materia <strong>de</strong>clarare,qualis fit artitex.Zcnon Stoicom«»<br />
prirt
D A M N A N D L ití<br />
princeps fuît,qui docet fapientem omnia rcâè hccrcl<br />
Corycacus aufcultauit. ^ Strabo^<br />
KufUHat
partcmfc.dcflcftatjrationibmhmcatq; hinc uclutcx<br />
adhoxtantibus atquc dctcnrcntibus.<br />
Nonptobanris.<br />
AXx'tfVH Á7ffí/k Áya(^i¿*van ìfyAaiPiJuMÌ. Id cft, At no«<br />
Atridaciiccft Agamcmnoniuiliim. Rcftè utcmur,ubi rc qui<strong>de</strong>m<br />
fatebimurhoncftafaftu,ucmm diuerfa piacere iis,quo-:<br />
rum libido plus ualet>quam xquitatis rado.<br />
Nenomen qui<strong>de</strong>m.<br />
Paulus ad Ephclios:Fornicatio, aut omnis immunditia,anC<br />
auaritia,nec nomineturin uobw. Quid cnim? Itane fceluscft<br />
nominare auaritiam aut libidinem?lsron opinor.Sed Apofto-<br />
Ius ut grauiter uitia <strong>de</strong>tcftaretur, ufus eft hyperbolc'prouerr<br />
biali.nam inter pios nominatur 8c ludas 8c Pilatus,<br />
©prxfígerc.<br />
. Thita prifigcte, pro damnare.Pctííus: Etpotis ex uitio ni"<br />
jrumpncfigere thita.Nam ncfcio an dcbcamus Ifidoro cre<strong>de</strong>^<br />
Tc,qui primo Etymologiarum libro fcribit ita militari ,morc Co<br />
Icrc fieri,ut cacfi I,falui T fignarentur. Certè <strong>de</strong> hoc figno r fit<br />
mentio etiam in Apocalypfi, quae beati Ioaunis Euangclift»<br />
«ornine legimr, Huc pertinent,qux & alibi citantur.<br />
Inabf^dèlocutunu Abiicicndum procuU<br />
Niger infamis. Spongia corrigerc,<br />
limam ad<strong>de</strong>rc. Veru lignarc.<br />
DECRETVM.<br />
Morus ahcneus»<br />
Horatius:Hic muras aheneus cfto,Nil eonfcire ííbi,nulla patlefcerc<br />
culpa. Vfurpatur pro certo Ä: immutabili animi dccrc^<br />
to,fchemate nimirum prouerbiali.<br />
fitßoiis. Nullus dies omnino malus.<br />
Aftrologi dcfignant quofdam dies fortunatos aut infelices,<br />
fed his aut illis rebus : nullo tamen die indulgendum eft ocioi<br />
quòd nullus fit adcá inaufpicatus, quin alicui negocio fit fc<br />
lix,fi quis reCèè utatur conceiTo tempore,dies infaulhis gCTcn'<br />
do bello, aut nauigationi, felix eft adininiftrandac rei fam^<br />
liari.Nullus autem dies non profper parandae bonae menti Fa'",<br />
tetur Hefiodus:<br />
Omni cx parte dies malus haud obuencrit unquam, DEC
DEGENERANTIVM'<br />
IN P 11 Y S,<br />
Ab equis ad afinos. procopim<br />
W ovas, vbi quis à ftudiis hoocÎHoribus ad paru<br />
Honcfta dcfledit. ^ ^ .<br />
Mandrabuli more res fticcedit.<br />
ILTÇ) ÍAÍIÚVÍA¡XVX\ÜX»H ^^ •»•/'«X'Wiv.Id cft, Res Mâdrabuli ordine<br />
fuccedit.Hoc efl:,indies in peius labitur.In<strong>de</strong> nacum,quòd<br />
Majidrabulus quidam, quum thcfaunim reperiiTctjprimum au<br />
ream ouem pol'uit lunoni Samiae, proximo anno argentcam,<br />
tertio a;rcam.<br />
O domus antiqua quàm difpari do^<br />
mino dominarás.<br />
Vidctur & illud Ennii carmen prouerbiis afli^endu quoi<br />
refcrturà M. Tullio OíFic.libro primo : Id conuenict in d¿aplinam<br />
commutaram in peius,corum uicio qui fuccciTcrunt.<br />
Heroum filii noxx.<br />
Kvìp^P Hi^^if TiKvoc cft,Virorum heroum filii no<br />
zae.Manec &hodieuulgacus iocus: £x fapicntiisimis patribus<br />
ihilrilsimos propagati liberos.<br />
Haud canit paternas cantiones* Ttrem<br />
oìf -wxTfwiHx «VAÄ^UÄ.DC CO iaftatum, qui à patcmis moribus<br />
<strong>de</strong>gencrarct. Soient liberi maiorum luorum cantiuncu-<br />
Iis,quas admodum pucri didiccrunt,<strong>de</strong>leâan.<br />
Filius <strong>de</strong>gencrans.<br />
In filium,qui à paterno <strong>de</strong>generar inilituto, conuenict illud<br />
Homeri Iliad.f.<br />
^ 7.7C c VX VÍÚÍ W war fòt X-yh^ûC, Id cft,<br />
Atnon confenuitpatriis in filiusarmw.<br />
Benènatis turpè eft male uiuere*<br />
C^dam arbitrannir ob hoc ipfiim fibi licere turpiter uiucrtf^<br />
quòd honcftis maioribus orti Tunt, quum contri generis claritas<br />
quafi fax addita faciat, ut nobilium errata plus habcit <strong>de</strong><strong>de</strong>coris,<br />
tant,nimirum nihil habctec quod dc fcipiisucrcpracdiccnt;<br />
Phpfn. Accfias mcdicatus cft.<br />
AHifflxs iííírAj7
iantconmuia tilia noíh-ij. Athcnxuy)otilt, Adcapras fylucftres,<br />
pro co quod diíFicillimum cflet iaucntu, aut quod<br />
nufquam eft.<br />
Bacon malus pífcís.<br />
Dicctur ia hofpitem ingratura ac moleftu. B«on apudEpicharmum<br />
pifcis quidam cft.<br />
SiquídmalíinPyrrham. pinJarMs<br />
Et rìfueKfi^^Àt jjvpfaíf' Subaudiendum, rccidataut abeat> aut<br />
cmfmodi quippiam. Originem prouerbii tradunt huiufmodi.<br />
Q^ndam Pynhacos quotquot crant finitimi, graui odio pcrfequcbantur,un<strong>de</strong><br />
fi quod malum ahquando uidcrctur impen<strong>de</strong>ré,<br />
id abominantesprccabantur ut in Pyrrhacos auertcrctur,<br />
dicent«: äs -rìttt Ttv}^eu»if, Idcft, In Pjrrrbacoram rcgioncm.<br />
Eft autcm Pyrrha Lesbi Ínfulas ciuitas,autore Stcphano.<br />
Pro cui ab auribus nundus ueniat; SuidM»<br />
An óvccr^* ¿cyy\-\Q' ÌT^&OÌ. Id eft, Procul abfit nuncios aure;<br />
Scrmo <strong>de</strong>prccantisnimcium malè aufpicatum.<br />
Abhorrcntis ac dctcftantis.<br />
^ Quum dicemas nos uehementerá uicio quopiam abhorrcrc,'<br />
iÌludHomeri ufurpare liccbit:<br />
Ex^/i'f y^s ^ at Jictta zvTiNffu Id cft:<br />
Is mihi iuxta inuifus,ut atri limina ditis.<br />
Dulds cubitus. PÌ4t90<br />
TTÌVKVS àyxiJ//. Abominantis cft fermo. Ancon autem Nili<br />
pars cft,in qua nauigantes plurimum & fudant Se pcriclitantur.<br />
Vn<strong>de</strong> prouerbio dicebant: Dulcis cubitus,quafi <strong>de</strong>precates eius<br />
loci difcrimina,Id autem perin<strong>de</strong> ualet quafi dicas : Bona nerba,aut<br />
B cnè omioata loquere.<br />
Terra mihi prius dchifcat»<br />
Vcrgilius:<br />
Sed mihi uel tellus optem prius ima <strong>de</strong>hifcat,<br />
Vel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,<br />
Pallenteis umbras Èrebi,noftemq; profundam,<br />
Antcpudor quàm te uiolem,aut tua iura refoluam.<br />
^ D E R I S I O.<br />
Omniaprxdaradids.<br />
Socratcsapud Platoncm in Endiydcmo,«fifwvVfuomorrt<br />
quòdaducrfarius abfurda quxdam collcgifl^bt, uidclicet So-<br />
«atcmfcircquòd ncfcicbat , &rurfumncicirc quod fcicbat.
nx D E S P E R A T I O.<br />
t7ti/,ínqiut,5 ívúvMíHi ri yàg Myc/uJ^a/Lf, AH Ttivróc \iyAi0<br />
Id cft, Efto 6 Enthydcrac,Nam ut dici folct, omnia fanc praeclara<br />
dicis.<br />
E fublimi me <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>as.<br />
Af ' v^nTis Kxrxyw^i, Dc co, qui cum fàftu ridct quempiam,ac<br />
dcfpe^iim.<br />
Suìdés» Hoc geftu contumeliam <strong>de</strong>fpcñumq; fupremum fìgnificabant.Eft<br />
enim Graccc WK/.U^A/^^^^, medium digitum oftendcrc,contratéis<br />
cxterisjgnominix caufla.<br />
Nafofufpen<strong>de</strong>re.<br />
Eft uafrè ac fubdolè irri<strong>de</strong>re. Horadus in Sermonibus;<br />
Nafo fufpendis adunco.<br />
Pofticafanna.<br />
Pcrliusprouerbialiter appellar clanculariam irriiìonc. A geftu<br />
ridèntium aliquem i tergo.Poftica: occurrite fann«.<br />
TUms. In eo ipfo ftas lapi<strong>de</strong> > in quo prx^<br />
co praedicat«<br />
• Qiydrabit,ubi quis pra:fens, uidcns, audiensq;, tamen <strong>de</strong>luditur.<br />
Quòd autem meminit lapidi?, id tradudum eft à lapi<strong>de</strong><br />
quodam editiorc, quem Roma: fuiflc complurium autorum<br />
teftimonio conftat, un<strong>de</strong>praccones inawhonibusres ucnales<br />
annuntiabant.<br />
Loripe<strong>de</strong>m reflus <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>at*<br />
Iuuenalis:Loripedcm reóèus <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>at, Acthiopem albus.Quo<br />
conueniet uti quoties aliquis id aliis opprobrat mali,cui fìt ipfe<br />
obnoxius.<br />
DESPERATIO.<br />
A(fhim eft.<br />
Prouerbialiter etiam hodie his uerbis dcfperatiohem fignificamus,<br />
a£him eft,Gracci ^rturf aitT^.Tercntius in Eunucho: Adi<br />
cft,ilicet,perifti.<br />
ISurlfi<strong>de</strong>s. Nullus fum.<br />
Proucrbialcs funt & illac apud Comicos hyperbolx. Nullui<br />
fum,Occidi,& Perii,quibus <strong>de</strong>fperationem aut ingens malum<br />
fignificamus.<br />
Pinus in morem.<br />
Jiwm T¡¿WO¿;M cft;Piccac ritu, vbi quis funditus,radicitu$q?<br />
pent.
» I F F I C V L T A T I S. 1X5<br />
ferit/ittt ut nullo paño rcftitui pofsit, piccar ritu pcrditus dici»<br />
tur.Nam piccam fuccifam ncgant fuppullulafcere.<br />
Pcrlcruntboiia. ^dm,<br />
7CC Ket\«. Id cft: Pcricrunt honcfta. Hippocratcs Min^<br />
darò Laccdxmoniorum duci fuit ab cpiftolis.Eo intcrfcfto ab<br />
Athcnicníibus,Hippocratcs in Laccdacmoncm huiufmodi fctipfitcpiftolamiEpf«<br />
T¿ Kcaày^tvAxi©- ccw\(mvi9.là Pcricrunt<br />
honcfta,Mindarus autcm amocus cft.Iunucns rem ma*<br />
Icccfsiilc.<br />
Adrcítímrcsrcdfjté<br />
Tcrcnt.in Phorm. Opera tua ad rcftim mihi quidc rcsrcdiit<br />
planifsimè. Hoc adagio fununa rerum dcfpcratio fignificatur»<br />
Nam in hac,folent quidam amcntcs ad laqucum confugcrc.<br />
Sufpcndio dcligcnda arbor« PBrntss.<br />
In rc uehementer indigna,neq; ullo pafto toIcranda,uctcrc$<br />
atborcm fufpendio <strong>de</strong>ligcndam eíTc dicebant.<br />
Ad porcellum da mihi mutuo trea SuMu<br />
drachmas.<br />
Etf vtw Aiviffop íA¡áxf*as,lá eft: Ad poredlum<br />
nunc da mihi mumo trcis drachmas. Diccbatur ab co, qui<br />
mori <strong>de</strong>creuiíret,aut qui uellct initiari. Nam initiandi coiifuc-<br />
Uorunt immolare porcuni.<br />
A quincp fcopulis dcfibrc in flucflus.<br />
A:r} irtfTt -vxTictp tf Kv^ct, Id cft : A quinq; dcfilire<br />
rupibus undam. Hoc ufurpari folet ab iis,qui iam impatientes<br />
prxfcrtim maiorum, minantur femet in quoduis potius mala<br />
prxcipitaturos,quam ut perpctiantur.<br />
Omnibus armis prxfidrjsc^ <strong>de</strong>ilitutus*<br />
Hominem incrmem,& omnibus praciidiis dcibtutum, indicabimus<br />
hoc ucrfu Homérico,qui cft Iliad.«!*.<br />
TviJLV@r ciuf KC^VTOS Ti CCffzlihi* iyx'^* ^^ C^k<br />
El clicco íímul & galea nudatus & hafta.<br />
Tenuis fpcs.<br />
^ 'i't^f« MJiv Uw/e. Id eft:Spesfrigida quidcm.SpcmmfirmMa<br />
inccrtam^; Poetac tcnucm uocant.<br />
DIFFI CVLTATIS.<br />
^ Non cft cuiuslibct Corinthum appcllerc.<br />
cif TTM/TÌi àvAfcs \g vf i . Id cft. Non cft dati<br />
cuiuis Cotiathuni appcUcrc.ycruihun iuxta ac ucnuftum adagium^
cium,<strong>de</strong> rebus arduis & aditu pcrículoíís,qua^; non (it cumí'-''<br />
libet hominis afFeóèare. In<strong>de</strong> natiim, quòd, uti refertur apud'<br />
Suidam, nec facilis nec fatis tutus fit nautis in Corinthiacuni<br />
pormma^ulfiic.<br />
Solon, Diffi'dlía,qux pulchra.<br />
t^vffuo^cc Tcc kx'kcc, Id cft,Ardua,quae pulchra.Quidam prodidcrunt<br />
Pittacum,ubi femet abdicaiTcr imperio,dixiiTe: Difficile<br />
bonum eile. Porrò Soloncm Pittaci mollicicm atq; ignauiam<br />
taxantem dixiflc\Difricilia,qux honcfta,5cc.<br />
Cum principe non pugnandum.<br />
Qui fignificabit arduú principe à priuato fuperari, aut difRcillimum<br />
uinccre naturá,ururpabit illud Homeri ex OdviT.A.<br />
A¡YCC'H!\@' Y¿¡ R Wì ^ICS ßGOIIC cx.vt/í¿I ÁCCÍAHVCU. Id eft,<br />
Ardua res homini mortali uinccre numen.<br />
Kwättui. ifc per extremum funem.<br />
Pro eo quod eft,rem fadupcrquam difficilem pr2eftare,neq;<br />
uel tantillum aberrare.<br />
Clauam extorquercHcrcuIi.<br />
Qm fibi uendicarc conatur, quod alius iam potenrioroccupauit,ucl<br />
loui fulmen cripcre,uel clauem extorquere dc manu<br />
Herculisdicetur.<br />
f lato. Nemo malus hocfciet.<br />
6i/
DI FFI D ENT I AE. ixj<br />
Q^muis afflici nimiuin,fcd fatum ita cogit,<br />
Prcctcr Sibyllam nemo leget. Plmmp<br />
DiuusHieronymus irri<strong>de</strong>ns louiniani ftylum, ut pciturbatu<br />
¿icobfcurum, fcribit PJautinarum literanun iilud in eiim quadrare;Has<br />
prarterSibvlIam leget nemo.<br />
Centum pìauftri trabes.<br />
Keííodus: Utuvrof/i) «fM^nf. Id eft,<br />
Centum autem lignis plauftrum compingitur imum. ^<br />
Eo tempeftiuiter utcmur,quum iignificabimus id quod à nobis<br />
petitur,magno conftare.<br />
Azanasamala.<br />
A¡ctvcücú «Äx^.Dici folitum, ubi quis in re perdifFicili plurimum<br />
fumeretlaboris: Azanaca regio quacdam fterilis eft Arcadiae:<br />
in qua coloni multo fudorc parum fruÄusrcferunt,<br />
Capere prouindam. Tra<strong>de</strong>reprouindam*<br />
Capiimtiulcipiunt^ueprouindam, qui rei curandsc onusm<br />
fe recipiunt.<br />
Capere duítatem.<br />
Plato in quodam dialogo Ììgniiìcat prouerbio dici folere.<br />
Capere ciuitatem, qui rem difticilcm eíTet aifequutus. Nequp<br />
enmi ciuitas primo ftarimimpern capitur.<br />
Omnes laqueos efFugere. Pldt^<br />
Quod ipfum à uenatu tranflatu cit,in quo fic undiq; fepiuntur<br />
exitas,ut neceile fit feram in aliquas infidias inci<strong>de</strong>re.<br />
Trabs in omnibus.<br />
A onh *ójh vràfft tWuht^. Id eftiTrabs in omnibus faäa eft.<br />
Vidctur hcmiftichium ex Poeta quopiam fumptum,quo fignificatum<br />
cft, nihil eile tam certum,quin obftet fcrupulus, coges<br />
nos ad exaäiorem rei confi<strong>de</strong>rationem.<br />
D I F F I I>E N T 1 A E.<br />
' ^ Simul & da,Äracdpe. ^rijkul<br />
Af^Ji'Jis A^/ufosi/t. vbi res eft cumhominc parum certa<br />
fi<strong>de</strong>,cuinonfittummquicquam cre<strong>de</strong>re,nifi ftatim receperis,<br />
qiwdfuerisftipulatus.Torquebitur ad eum,qui non collocát<br />
oíTicium aut munus fuum,nifi iam certus <strong>de</strong> mutuo.<br />
Nemini fldas,niíi cum quo mo^ Ckm.<br />
dium folis abfumpferis.<br />
^ Significai autcm hominis ingenium non poíTc pcrfpici,niíi<br />
diuturno conuiCèu.<br />
Fiducia
Fiducia pecunias amííT.<br />
laftatur 8c hodie, fiducia plerofq; mortalium fallii<br />
Ne Mercurio qui<strong>de</strong>m ae<strong>de</strong>rc. ^ ^<br />
Strabo Ub.i.dc narratione parum probabili, ié^ fu E/wJ<br />
mtrvjffcu TiS rkyovTi, Id cil : Qu^m ne Mercurio qui<strong>de</strong>m credat<br />
aliquis narranti.Proprie cóucniet in eos, qui longinquis peregrinationibus<br />
circumafti,narrare folent prodigiofa. At uiato^<br />
rum <strong>de</strong>us habebatur Mercurius.<br />
Confringere teflèram*<br />
Apud Piantimi in Ciftellaria confregiile tefleram dicitur qui<br />
fibi reditum in domum aliquam pracclufit. Eft autem teller»<br />
íymbolum hofpitale, quo prolato agnofcebantur hofpites, ü<br />
quando rcdiiTent.<br />
Caeca die8>&ocuIata dies.<br />
Plautuscaccam diem 8c oculatam,pro die qua non numeratur<br />
pncfens peamia,& qua numeratur. Vocant iurifconfulti<br />
caccam diem,& cacca teftimonia,qux fcripto perhibentur ab<br />
abfentibus.Nam cacca funt non tantum, qua: non ui<strong>de</strong>nt, fed<br />
quac non ui<strong>de</strong>ntur & abfunt.<br />
Oculata: manus.<br />
Oeulatas manus dixit Plautus, quae promifla uelint exhiberi<br />
re, non oratione promitti. Nam oculos habere, quibus<br />
ui<strong>de</strong>ant exhibita : auresnon habere, quibus aiidiantpollicitationes.<br />
Semper, inquit, oculata: noika: funt manus, creduot<br />
quod ui<strong>de</strong>nt. ^<br />
VUms. Pluris eíl oculatus teiUs unus,quàm<br />
auriti <strong>de</strong>cem.<br />
Longè maior eft habenda fi<strong>de</strong>s referentibus ea,qucui<strong>de</strong>^<br />
rint oculis,quàm iis,qui narrant ab aliis audita.<br />
^yfripoph. Non perfua<strong>de</strong>bis,ne fi pérfuaferis qui<strong>de</strong>m.<br />
Ov yxg waffNSy if ìtf wttffNs, id eft, Haud enim perfuaferii<br />
imquam. Eft autem hyperbolx genus, qua fignificamus tanquam<br />
Hoftíum muñera, non muñera.<br />
Triícomin fupcrftiric credidît, oblcnianda ucl maxîmè mugiera<br />
, à quibus , qtio animo niittcrentur, proptcrca quòd quae<br />
darentur ab iis,qui nobis malè cupcrcnt,cxitio plcrunquc iuiffc<br />
conftarct.<br />
Homo homi ni lupus. Ploa/sik<br />
^vdftoTTci xvâfWTTii Quomoncmur, ne quid fidamus<br />
«omini ignoto, fed perin<strong>de</strong> atqrâ lupo caueamus,<br />
Etiam fí Cato dicat.<br />
De fi<strong>de</strong> & antoritate Catonis Vticcnijs narrai Plutarclius.'<br />
Prouerbium dicitur <strong>de</strong> rebus incrcdibillbus.<br />
Lydus oitium claudit.<br />
AVAUS-TIÌO Dc furacibusdiccbatur,quòd Lydì<br />
non dilcc<strong>de</strong>rcnt,nifi re quapiá fublata.Malim accipere dc iis,<br />
qui rem quampiam obfcocnam aggrcíTuri, fiigitant arbitros»<br />
abduntq; fefe,propter Lydos mollicici notaros.<br />
Tuam ipfius terram calca.<br />
Qiuim iubebimus cuipiam,ut in iuo loco fc contiiieat,ticq;<br />
(c rccipiat in noftra.<br />
D 1 F F E R E N T I AE.<br />
Longè latei]^. Cc/fim^<br />
Qmim ingens difcrimen iTgnifîcant,longè late^; diftare dicunt.Tran<br />
Uatum ui<strong>de</strong>tur ab agrorum meilbribus.<br />
Qiiifquis is fuerit.<br />
Quemuis citra uUam exceptioncm hominem indicabimuí<br />
hocuerlîculojquicft lliados xiii.<br />
Of ^viijh T t/*, ngù \$oi ÀntAHT\(@r ¡¿mnff. Id eft,<br />
Qui mòdo mortalis Îît,cdcns Ccrcalia dona.<br />
Pilus in medio.<br />
^ Minimum dii'criminis iîgnifîcantcs,dicimus pilum intcrcflc,<br />
^wehcmcntius cft quàm lì dicas, culmil latum.^ Theocritus<br />
in Thyotijcho. A Ko^ 3 iffiaccfi^vf kvà {¿ctsop.<br />
Atmcimpru<strong>de</strong>ntem capiet ucfania tan<strong>de</strong>m,<br />
Vix pilus in medio cft.<br />
^ Verba funt amantis ac mctucntLs,nc tan<strong>de</strong>m amor exeat iit<br />
infaniam,a quatamparúablít,utuixpilu¿íítin medio.Confimili<br />
tropo Plautusdixit in Moftel.Pluma haud intereft paironusanclicnsprobior{iet,Hominiciii<br />
nulla inpcCèorceÌt<br />
^udacia.Non iutcreft pluma,pro mhil omnino rcfert.
t^ÒAma. í/íicc-mccffwf;.<br />
Id cftjBis per omnia.Hoc adagio difcrimen îugem ac longii^<br />
iîmum interuallum iîgnificabant.Vn<strong>de</strong> qux pugnantifsima inter<br />
fefe ui<strong>de</strong>rentLir, totoq, difsi<strong>de</strong>rent genere, ca bis per omnia<br />
inter fe difcrepare dicebant.<br />
My forum acPhrygum termini<br />
dífcrcti funt.<br />
Strabo regiones quafdam commémorât inter fefe finitîmaf<br />
puta Phrygum, ßithynorum, Myfomm, Dolonum. Item, qui<br />
iuxta Cizicum accolunt, Mygdonum ac Troianonim. Neminem<br />
autem inficias ire, quin unaquacaue fuis finibus fit circufcripta,<br />
Verum cos foes adamufsim diiudicare, id neutiquam<br />
ficile. Manet & in hodiernum diem dc finibus gentium rixact<br />
longa ferie temporum omnia cófun<strong>de</strong>nte. Adagio liccbit uti,<br />
¿C rebus toto genere inter fefe diífi<strong>de</strong>ntibus.Veluti fi quis fentiens<br />
longe aliud fpeóèarc philofophQ,aliudoratorem. Aut dc<br />
hominibus,inter quos nihil conucnitnihilq; commune intercedit.<br />
Sciunda funt Merrhae & Siloam fluenta.<br />
Xw/>7f 7¿ My^á >y ZtTicoàf/fivfMi/ai. Id cft,Seiu6la funt Merrliae<br />
ac Siloam flumina.Dc longo intcruallo diifitis inter fefe.<br />
Veluti fi quisdicat interamicuin & adulatorem plurimum intereíTe.<br />
Apparet neotericu cflc pro«crbium,& haud fcio an ab<br />
Apoftolio additu,ex literis apoilolicis & ecclefiaílicis.Siquidé<br />
Merrha uocatur locus,in quo Moyfes aquas pcftilctes & amaras,inieòloligno,dulces<br />
reddidit acfalubres.Cactcrû ad aquas<br />
Siloam miíTus eil i lefucaccus euangelicus,quo uifum recipe^<br />
ret. Vn<strong>de</strong> apparet falutaresfuiilc,dilsimillimas aquas Merrh«.<br />
Quid diftent atra lupinis.<br />
Horatius in epiilolls: Nec tamen ignorât,quid diÌlent aeri<br />
lupinis,id cft,nouit difcrime rerum uilium Se prcciofaru. Agi^<br />
autem Horatius <strong>de</strong> iis,qui beneficia non itacóferunt inquof"<br />
ixis,uelut abiiciant,feditacollocant,ut expendant & ciusmcritum<br />
ac dignitatem,cui pra:iì:ant,&: preciu muneris quod lar"<br />
rntur.Portò lupini uilitatem prouerbialiter notauit luucna-<br />
Tunicainm'ilii malo lupini. Quàm fi me toto laudct uici"*<br />
nia pago.<br />
Ingcns intcruallum.<br />
M. Tullius in cpift, ad Atticum lib. fcxto. Senarios hos<br />
prouerb
proucrMal« ufurpat. TioT^xà'j \ìj<br />
LvT^vAh HVfMT* WgfiHS ¿Í^CS, I<strong>de</strong>ft: Multas at undas<br />
uoluit in medio notus Vafti maris. Licet hue quoque totquere,<br />
«t iignifices rem adhuc procul abeflc á periculo.<br />
Nc puncfhim qui<strong>de</strong>m.<br />
I^ums Hieronymus in epiftolis : Et apoftolica: uoluntatis fcqucntes<br />
ueftigia, ne pimàum qui<strong>de</strong>m,ut dicitur, aut ungucm<br />
tranfuerfum ab illius fentenriis rccedamus.<br />
Valeat amicus cum inimico. Plutarchus.<br />
tp/tTw alci tx^f W. Id cft : Valeat amicus cum inimico.<br />
Q^drabit in eos,qui tori ad fc fpedtant, nee amici magis,<br />
quàm inimici rationcm habent.<br />
Paib'Ilos RufBllus olet, Gorgonius fíorat^m.<br />
hírcum.<br />
Dicendum uel in duos aliquos diuerfis laborantes uiriis, uel<br />
in cun<strong>de</strong>m fui difsimilcm, ncmpc modo loquaciorem quàm<br />
fat (it, modo impendio tacimrnum : interdum pueriliter ineptum,<br />
interdum Catone feucriorem : nonnunquam profufum,<br />
nonnunquam fordidum.Siquidcm ut uitio dandum,{i quis hircum<br />
oleat, ita adsequc uitupcrandum, fi quis oleat unguenta.<br />
Nam paftilli pilulx funt unguentarix. Alterum,fpurci eft ; Alterum<br />
mollis.<br />
d i g n i t a t i s .<br />
Canisdignafe<strong>de</strong>. JDiogcnlan^.<br />
A¡T
foUtus,quae parum probarct,<br />
Perfms. Digna cedro.<br />
Digna cedro dicuntur,qua? promcrentur immortalitatem, 8c<br />
eiufmodi iudtcanmr , utpoftcritati confccrcntur. Sumptum eft<br />
ab arboris natura,cuius fucco,quac funt illita, non fentiunt cariem.<br />
Dignus Argino clypco.<br />
« il if/ Ágyi uomÁ©-, Id cít : Dignus es Argino clypco.De<br />
gcnerofo ac maiorcmin modum ucncrando.ln<strong>de</strong> fum<br />
pmm quód olim apud Argmos ex morcpucri incorrupt!, pujiq;<br />
clypeos quofdam geftantes, pompas agebant. Isquc bonos<br />
^rat ilii aerati, prifco quofdam inftinito maiorum <strong>de</strong>cretus.<br />
VlmiMs. Dignum propter quod uadimonium<br />
<strong>de</strong>feratur.<br />
vbi rem maximi momenti uolumus fìgnificare, quacque nel<br />
quantouisdifpendio <strong>de</strong>beat expcti,dignam ciTc dicemus,cuiu?<br />
gratia uadimonium <strong>de</strong>feratur. Nam qui uadati limt, non nifi<br />
liunmo fuo periculo abciiè iudicio polTunt.<br />
Tuìlm* Dignus qui cum in tenebris mices.<br />
Qui certifsima eilet fi<strong>de</strong>, cum dignum dicebant, qui cum in<br />
ten^ris micaretur.<br />
Qyauis re dignus.<br />
A//^ 'TT WCCVJCS, Tcrenrius: Hominem quantumuis pretii.<br />
Dlogmìoiius. Regia uaccula.<br />
^oeaiKtKop ßo'iiioi). Id cft: Regia bucaila.Dc prodigiofa icccunditate<br />
diccbatur.Natum eft è miraculo rei gd^ac. Aerate Pro<br />
lemxi iunioris uacca quacdam eo<strong>de</strong>m partu fex zdidit uitulos.<br />
Simile illud luuenalisiScrophafoecundior alba.<br />
Batti Silphium.<br />
B¿rfif s.i-hfictf. Id eft:Batri Silphium.Grxci nouum Se ramn:|<br />
quempiam honorem prouerbio uocat. Ariftophanis interprcs<br />
diuerfam originem adagionisadfcribit. BattusàThera iuxta<br />
Cretam infula profcòèus,oraculo monims Apollinis,uaI,ut alii<br />
tradunt,domeftica pulfns feditione,Cyrenen condidit.Cui quu<br />
Afri bcneficii memores, fummum honorem habere ftudcrent,<br />
donarunt illi Silphium herbam apud illos omnium pulchcrriniam.<br />
Simiilq; numifma ferientes, in cuius altera parte rcgnui»<br />
erat infcuiptum, altera Silphium, quo fucrat à ciuitate donatas.<br />
Porrò Silphium inter ncrbasprimam gloriam obtinct, cu-
lus 8c folla 8c fniöus 8c caiiliç Ä' fuccuç prctioiîfsimus fît.'<br />
Dcccrnctur equa Theflalica. EuÎUthiut.<br />
'^'TtM^vêi'^ ©tiWivA/KÀr. Dc fummo pracmio dicebatur,<br />
propterea quòd amiquitus prima laus fuerit equorum Tlieflaliac.Lepidius<br />
crit per ironiam.<br />
Bos in duitate. fíotdtm<br />
B5f v Wa^ Dicitiu:, ubi quis ad nouos honores euehitur. *<br />
Lyfîas bouis imaginem in arce coUocauit.Nam in agris boum<br />
^us,non in ciuitate.<br />
Sapientum ocflauus. Horatius.<br />
In eum,qui (ibi multum tribuir in fapientia.<br />
Columen famih'x« Tercnthfs»<br />
Donatus columen dici putat, perin<strong>de</strong> quaiî columnam cücas,<br />
cui reliqua domus innitatur. Vn<strong>de</strong> auriquitus férues maiores<br />
columellas diò^os.<br />
Vtranque paginam fadt. piimus^<br />
Sumpta metaphora â codicillis rationalibus, diias habentibus<br />
paginas : alteram,qux indicar quid fit datum:alteram,quac<br />
quid acceptum fit, oílendit. Itaque in rebus hunianis fortuna<br />
utranque facit paginam , id eft,fiue quid obtingit boni,ea laudatur<br />
quafi <strong>de</strong><strong>de</strong>rit,fiue mali quid accidit, cadcm incefsitur ccu<br />
maiorum autor.<br />
Efto promus.<br />
Hrw Tûef4taeSyT àTiTià ì* Á jJix/ ¿i/V. Siscondus,inreliquis<br />
canis cl^fi libet. Aiunt dióbm in cum cui felicitas inuncrenti<br />
contigiirct,peculiariter in eunuchos.<br />
lupiter aquilam <strong>de</strong>legit.<br />
Ztvf ccvTOif ii\í¡ú. vbi quis afcifcit fibi pracclaros fuisq; rebus<br />
accommodos. Poeta: fingunt aquilam loui fulmcn porrigcrc,<br />
quòd haec auis omnium altüsimc fubuolet, nec ì6ta fulminis<br />
l«datur.<br />
^ Glaucus comefa hcrba habitat in mari.<br />
. ¿¡^a t.(/^¿vA¿T7y.Diéhim apparet per<br />
iocum dc iis,qui quum perierint, tamen uulgo creduntur uiucre,<br />
Glaucus quifpiam fuit Anthcdonius pifcator, natandi pentia<br />
longc omnium prinms. Is quo magis ciTct miraculo, commentus<br />
eft impofturam huiufmodi : Enatabat è portu fpedanlibus<br />
Antedoniis,doncc iam cxnra profpcâum eflet. Ibi reucr-<br />
. ^s in terrain, fcccfsit in locum aliquem femotum,atquc in co<br />
i a.
dies complurescommorabatur.Dcin<strong>de</strong>quum ui<strong>de</strong>retur, redW<br />
bat natansinportum, fpcâantibus iis, qui ftabant in littore.<br />
Mirantibus autem amicis ac fcifcitantibus, ubinam gentium<br />
tam dîu commoratns círet,adímiilabat in marinis fludtibus interim<br />
uerlatam elTe fefe. Auxit miraculum altero commento.<br />
Hybernis meniîbus, quum cxtcú pifcatorcs nihil pifcium capere<br />
poirent,ille ciues rogabat,quornam pifccsadduci ucllent.<br />
Qu9^qiie iufsiflent aduehebat, ui<strong>de</strong>licct iam ante patatos in<br />
hunc uliim, atque alibi conclufos. Euenit tan<strong>de</strong>m , ut hic impoftor<br />
<strong>de</strong> belua quadam marina dcuorarctur. Isque fuit eius<br />
comcediae finis. Porrò quum non rcdiret ex more,populari fama<br />
iaéèatum eft : Glaucimi guftata hcrba faéèum immortalem,<br />
& in mari uitam agcre.<br />
Antiquior Codro.<br />
ngialvT^©- KcJl^a. De prifcis,& ob antiquitatem admirandis.Codrus<br />
antiquilsimus Attica: rex.<br />
Pro dígnitatc cuiufque.<br />
Qjium unicuiq; partes tribuuntur pro <strong>de</strong>coro perfonac proq;<br />
dignitate, ueluti fi ncgocium arduum committatur pru<strong>de</strong>nti Sc<br />
cxercitato,lcuiufculum iuucni cuipiam Sc imperito, quadrabit<br />
illud Homeri;<br />
Egregia cgregius fubit arma,ac <strong>de</strong>teriori<br />
Deteriora dcdit.<br />
Myrtcam coronam ambís.<br />
Mi/pf/W.I<strong>de</strong>ft,Myrteam cupere.Diccbatur,qui tyrannidcm<br />
aut magiftratum ambirct. Nam olim principes myrteis corollis<br />
coronabantur,fiqui<strong>de</strong>m Suidae credimus.<br />
Omnibus antcucrtcnda uitx cura.<br />
Qmdicct omnia pofthabcnda,quo uitae coniulamas,accom<br />
modabit illud Homeri:<br />
Nullum equi<strong>de</strong>m prccium cum uita confero,nec cum<br />
Iliacis opibus,pri<strong>de</strong>m quas tempore pacis<br />
Vrbs opulenta tenebat,uti fama eft.<br />
i.Reg.^ Caecus &claudus non intrabunt tcmplum.<br />
Fortafsis adagio locus crit, quoties excluditur aliquis ab honore<br />
ueluti indignus.<br />
Rofcius.<br />
Rofcins hiftrio tam erat felix in agendisfabulis, ut quifquis<br />
in arte quapiam iufignis eilet, Rolcius uocarctur. Id indicai<br />
M.TUI
D I L I G E N T I A E» IJJ<br />
M.Tullius libro dc Oratore primo.Itaque hoc eft iam diu con<br />
iccutusjut in quo quifquc artificio cxcclleret,is fuo genere Ro<br />
iciusdicerctur.Eo<strong>de</strong>m igitur tropo, quo uchementer in confiliis<br />
caUidum,Dacdalunniocamus:mlaboribus paticntem,Hcrculem.in<br />
difputando inuicèum, Achillem : in indicado Ariftarchum<br />
: patronum in caufis agcndis egregie <strong>de</strong>xtrum, R.ofcium<br />
licebit appellare.<br />
Primas tenere.<br />
M.Tullius ad Q^ratrem epift.lib.3. camien adfert,uelut was<br />
fí'/iM/woítf:Illud uero,inquit,quod á pucro adamaram<br />
A«// H0Ù VTTilfox^^ y^j^weu «AAw// tOtum occidiile.<br />
Qucritur enim illic opprciTa Repub. nullum efle locu uel cxer<br />
cendac uirtuti,uel tuenda; dignitati. Carmen fufpicor efle Homcri,quod<br />
ita uerti poteft:<br />
Primas ufq; tencre,aliosq; excellere lau<strong>de</strong>.<br />
DILIGENTIAE.<br />
Ad amufsim. Cf//#V.<br />
Frequcns eft apud autores ad amuflìm,examuflìm,examuffatìm,amuflatim,pro<br />
eo quod eft,exquifita diligetia,atq; exa-<br />
^Hflima cura.Translatum afabris lapidariis aut lignarils,qui<br />
funiculo ilio regulan operis aequalitate explorant,quanquam<br />
Feftus alicubi tertatur,amuflim quibufdam eflc non lineam<br />
neq; regula,fed ferramcntum quo iabri in poliendo utuntur.<br />
Thunni more. ^thmMs.<br />
eJvvg iULu, Thunni more uidcri dicuntur, qui limis, aut<br />
altero oculo obliquè infpiciunt.<br />
Iuxta melam.<br />
KocJ« Suidas oftendit prouerbio dici folere,ubi quis<br />
incerta cóicñuris perfequeretur.Sumpta metaphora à medicis<br />
hulcus internum immifl!o per fauces inftrumcnto quopia cxplorantibu's.ld<br />
inftmmcntum melen uocant.<br />
Adunguem. ^^^^^^<br />
Ad ungucm,cun<strong>de</strong>m habet fenfum. A marmorariis fumpta '<br />
mctaphora,qui fuperinduóto uneui commiiTuras explorant<br />
niarmorum. °<br />
In quadrum redigere.<br />
-A ro eo quod eft,m ordinem aptamq; Ìtnifturam concinnac.Sumptuab<br />
iis,qui arbores aut lapi<strong>de</strong>s mathcmaticis gnoi<br />
3 monibus
inonìbu$ cxaequant. Proin<strong>de</strong> quod conuenit, quadrare dl^<br />
cimus.<br />
Itinocfteconfilmm.<br />
wnrißt-Kh. I<strong>de</strong>Ojln nofte confilium.Admonet adagiurti<br />
non eíTc praecipitandum coníilium, neq; ftatim ad primos ant<br />
mi impetus quippiam agendiun. Nox autem propter foiitudinem<br />
ac filcntium uel maxime ad confidcrandum, confuítandumq;<br />
<strong>de</strong> rebus grauibus cft idonea.In confultando cunftatici<br />
tutior cft,periculofa celeritas.<br />
vltrojdtroif.<br />
Quafi dicas, hue atque illuc.Fit autem ucnuftior metaphora<br />
quoties ad mutuam altercationem,difccptationem, confabulationem,rixam'uerefertur.<br />
Cicero : Multisque uerbis ultro, citroque<br />
habitis,ille nobis confumpms eft dics.Et,Vltroque agitata<br />
cauiTa.<br />
KvetfAuasw^iWro T¡rpccy/Jix,lá eft, Ruminare feu remandcre<br />
negocium. Ruminare feu remädcre negocium dicitur, qui fuo<br />
cum animo ucrfat,etiam atq; ctiam expendcns.<br />
Tlntdfch, Fixis oculis intueri.<br />
ArtrW fifàf;,là cft,Defixis oculis intueri. Pro eo quod eft,attentius<br />
accurariusq; confi<strong>de</strong>rare.<br />
Aliquoties apud Lucianum, pro acribus oculis inmeri. HomerusiGorgoncis<br />
oculis, quales ßc Martis atrocis.<br />
In ocdpitio oculos gerit.<br />
DeuerfutisÄ: circumfpedis quosq; neutiquam procliuc fit<br />
fallerc. Plautus in Aulularia:<br />
Qua: in occipitio quoq; habet oculos.<br />
l^utUnus. Vnumadunum.<br />
fxfflp, Quum citaftids fingula ííngulis compo*<br />
nanmr.<br />
Incudi red<strong>de</strong>re.<br />
Pro CO quod eft^rcfingcre ac mutarc,corrigerc4;.<br />
Et malè torna tos incudi reddcrc uerfus.<br />
Confimili forma dicunt recoquere.<br />
Rur is fons.<br />
Kyp'a wftyn. Id eft, Rurisfons.De nimiú laboriofis, & perpetuo<br />
operi alsidctibus. CuiufmodifingitMcnc<strong>de</strong>miun Tcrcnt.
Ithorus. ^<br />
In cum,qui uclut inftigator, hortatorquc foret aliii.<br />
Tranflatum opinerà nautis,quos rcmigantcs nauclcri uox ani<br />
inat ad gnauiter laborandum.<br />
Caput fcaberc & confimílía.<br />
Caput fcabcrc,unguesarrodcre,gcftus hominisfunt cogitabundi,&<br />
dc mutando,cuius pocnitcat, fccum agitantis.Horat.<br />
Saepè caput fcabcrct,uiuo$ 8c rodcrct ungues.<br />
Ariftophanis & Clcantis lucerna. ^^^^<br />
Propter infigncm ftudii diligcñtiam in prouerbiu abiit, ut<br />
«ad Ariftophanis aut Cleantls kiccrnam dicatur lucubrare,<br />
qui fummo ftudio,exquiiìtaq; cura fingula penfitat.<br />
Oletlucernam.<br />
Tí^TivXí'f^^/'«. De re meditata multo^i ftudio elucabrataJ<br />
In<strong>de</strong> duàum,quòd ftudioíí ad luccrnam uigilantcs,foleát elaborare,fi<br />
quid accuratiùs uelint excudcre. De Demofthenc dicitur,quòd<br />
plus olei,quàm uini confumpferit.<br />
Non una manu capere.<br />
Ov 7Ñ W^fqChMTf/iojj. Id eft, Ñon una tantùm manu capiendum.De<br />
re lubrica nariaq;,captuq; difficili.<br />
Metiri dígítís. Ciccr
si6 D I L I G E N T I A E»<br />
dlUgcntiain curamq; dcildcrct.<br />
Somnum nonuídíc.<br />
His ucrbis fignificant fummam uigilantiam.<br />
Non quantum lufdnix dormiunt.<br />
Ov/' ÍÍTOÉJ UHJÍOV\Í V-NVWACW. In cos conucnic, qui fomni par-'<br />
elisimi funt.<br />
cUcYo, SucdGua opera.<br />
Succifiuis opcris fieri dicimr, quod horis quibufda quafi furtiuis<br />
agitur,ubi iam ordinariis ac Icgitimis olFiciis pertun6b fimus.Hieronymus<br />
fiutiuas uocat,quod alii fuccifiuas.<br />
VÌAHtws. Vel acum inuenilles.<br />
De re diligenter ueftigata.Nam acus inuentu diíFicillima.<br />
n^rißofh, Grues lapídcm <strong>de</strong>glutientes.<br />
A/ yifM/otTivhs líx/xTTíTreoKyat, Dici folitum <strong>de</strong> iis, qui fumma<br />
proui<strong>de</strong>ntiagemt negotium. Idq; in<strong>de</strong> uulgò dicitur,quòd<br />
, ¿raibus hie mos fit,ut quoniam admodii fublimcs uolant, magnoq;<br />
ferantur Ímpetu, neq; poflunt <strong>de</strong>orfiim aipiccre, lapillos<br />
geftent,quos fi quando fatigari coepcrint inter uoladum ex<br />
alto <strong>de</strong>iiciant, quo ui<strong>de</strong>licet c cadcntium ftrcpitu pcrcipiant<br />
utrum fupra terram, an fupra mare uolent.Qupd filapillusin<br />
mare<strong>de</strong>cidcrit,pergunt uiam:fi in terram interquiefcunt.<br />
Cdto. Frons ocdpitio prior.<br />
Quo fignificauit antiquitas,re£hùs geri negocium,ubi pracfens<br />
ac tcitis a<strong>de</strong>ft is, cuius agitur negotium. Prior diflum eft<br />
pro potior,mcliorq;. Alioqui quis ignorabat,frontempriorem<br />
eilc capitis partem,occipitium poftcriorem?<br />
H omerHs. Arripere negodj curam.<br />
Admoncntes aliquem, ut grauiter rem aggrcdiatur, utemur<br />
hoc carmine:<br />
Quin age nunc fcuticamq; manu,dcpifta4; lora<br />
Corripe.<br />
/<strong>de</strong>m. Mihi curx erit negodum.<br />
Q^m admoncbimus quempiam,ut omne negocium in nos<br />
reiiciat ipfc fecurus, nobis rem curae futuram, conuenict illud<br />
Homeri:<br />
- Quin tacitus proce<strong>de</strong>,uix huius eco fuero dux.<br />
PlHtarchu^. iiia curx futura funt.<br />
t(.u})
eabìmus nihil cíTc pcriculi, negocium iw cur« futurum, ad<br />
quosperrinct. chryfofi-<br />
Funiculum adlapidcm.<br />
TK// rurágTHfjTrfos to \tSop ciyéitf,là efl:,Fun5cuIum lapidi adniouere<br />
dicunmr, qui curam omnem adhibent, ne quid geratur<br />
in Repub. fecus quim oportet. Beatus Chryfoftomus homilía<br />
in priore ad C0rinth.epiil.3s. SvoV« wws Ttoc'KtifXvTctvßx<br />
^IH RH¿Í FFW¿GTH/T/ TOIJ -KTQOÍ) CTYEIYTHÍJ OÌHOÌOFAMTT TÍEWTCQI» /<br />
^íf Id ell: Confi<strong>de</strong>rà ut hic rurfusfuniculum admouctad<br />
lap i<strong>de</strong>m,ubiq; quaerens «dificationem ecclcfiae. Tranflatum<br />
eft ab Architcdis, qui non tradunt oculis fuis, fed ad<br />
perpendiculú explorant lapidii aequalitatcm, quod cft exaftse<br />
diligenti«.<br />
Facflum tranfacfhtm.<br />
Apud lurifpm<strong>de</strong>ntcsfolemnia funt haec,Fa£lum tranfa6ìum,<br />
quoties fentiunt nihil praetcrmiíTum quod ad negocii tra£hitionem<br />
pertinet.M.Tullius in Catilinam inueéliua 3.Atq; illud<br />
quod faciendum primum fuit,fa6bm atq; tranfadum cft.<br />
Pieno gradu. Trehonim.<br />
Qm leuiter rem quampiam attigenmt, fummo pe<strong>de</strong> dicuntur<br />
ingrefsi.cótta, qui magno ftudio inftituerunt aliquid,pieno<br />
gradu dicuntur ingrcfsi. Trebonius Ciceroni libro duo<strong>de</strong>cimo:<br />
Nam illum paratiun ut ui<strong>de</strong>o & ingrelTum pieno gradu,<br />
cohortari non intcrmittemus,quo indics longius difcedo excrcendoq;<br />
fe procedat.<br />
D I S C O R D I A .<br />
Bellum omnium pater. ^ zmorm.<br />
o TTúMfiQ' ácTTcivTup TTXT/íf, Prouctbium i<strong>de</strong>o diòKi eft,quòd<br />
bellum omnium rerum nouandarum autor eft, ut ex eo nàta<br />
m<strong>de</strong>anturuniuerfa.<br />
Tuas res tibí habeto.<br />
Caiuslurifconfultuslib.44.tit.<strong>de</strong> diuortiis, oftendit fuiilc<br />
rcccpmm^ut diuortium his uerbis perageretur. tuas res tibi hak?<br />
' ^^^k ^^ Quorum altero reddit dotem, altero<br />
abdicar ab fe tutons munus,in rebus uxoriis.Haec autem forma<br />
uerborum pcrfcripta cft, ne uel non ratum clTet diuortium fi<br />
nullisfolennibus uerbis perageretur,uelinaufpicatum & odioium<br />
fi uerbis inciuilibus perageretur. Itidc in difcutiendis fpó-<br />
«libus uifum eft uti his uerbis ; Conditione tua non utar.Hacc.<br />
i 5 proucrb
prouerbii gratiam habcbut, ii cui ciuilitcr rcnunciabimus ami-citiam.Sed<br />
tcftiuius crit, ii ad r« animi transfcruutur, ueluti; ii<br />
quis dicat,Monachi uitam profclfuscft^mundum iufsit fua habere,fuas<br />
res fibi agere.Itcm fi quis ambiar confortium noftru,<br />
quem indicabimus nobis inutile,huic apte dicctur,Condttionc<br />
tua non utar,pro eo quod er Jt>non utar tua familiaritaté.<br />
Gamma Bctam pcrfequítun<br />
Procopius lib.3. <strong>de</strong> bello Vuandalico rcfcrt Carthagine antiquum<br />
proucrbium á pueris iadari folere,Quòd Gamma quadoq;<br />
Bctam & rurfus Beta Gammam perfequitur.Sufpicor pue^<br />
rorum lufum hue fpe6èaiic,quòd inter uicinos frequenter oriatur<br />
diisidium. Vcmm hie puerile diótú <strong>de</strong>tortum ad rem cuentum,quod<br />
Gizericus Bonifacium expuliíTcf.Poítea Gilimerem<br />
Belifarius.Proucrbium non cft natum ex cucntu,fcd pucrorum<br />
Carthaginenfium xnigma fuit, uelut oraculum eius quod accidit<br />
poftea.<br />
fíomcruf. Domeidcum difsidium.<br />
Ad <strong>de</strong>teftandam fedirionem, & mutuam contubernaliun^<br />
inter ipfos difcordiam infidiasq; , conueniet illud Homeri<br />
OdylTn. ^<br />
OvK iff In KOtiicc }¿7f]ftff àWftTiatffi//, Id eft,<br />
Impia res moliri inter fefe mala.<br />
D I S C R 1 JVI I N I<br />
Fhttdrchus. Apio cft Opus.<br />
T5 e\\tvii Mi^.lu loquebantur, quoties morbum capitalem<br />
innuebant,& uita: periculum imminere.Nam olim monumenta<br />
<strong>de</strong>funfitorum apio coronabantur.<br />
Snidus. Sub cultro liquit.<br />
. Sub cultro linqui dicitur, qui in prcfentaneo periculo <strong>de</strong>fcritur.<br />
Sumptum á iiiftima, qux iamiam fcrienda cft. Horatius:<br />
Fugit improbus,ac me Sub cultro liquit. Conuenit lii cos, qui<br />
periculo capiris parati funt afFirmare qmppiam.<br />
Sus fub ftiftcm.<br />
Yf V7ÍÚ pffvToCKcii, vbi quis fefe in prxfens difcrimen ac pcrni<strong>de</strong>m<br />
pnccipirat.Nam fucs apud quofda fufte madari mos cft.<br />
In Pythi] templo cacare.<br />
E// nt/^/ií \\ffcu, Dicebàtur, qui rem nefariam & periculofani<br />
6ceret,quòdPyfiftratustyrannus extrudb tempio infcriplcjrat,<br />
ne quis inibì ucntrem cxoncraret, & aducnani qucndam<br />
dcprcn
icprehenrum i medio fuftulit.<br />
Vtínain domi fini* Sm¿tu<br />
tiittoi y^voiulw. Dici folitum ubi quis optat è malis, quibus<br />
ìmplicitus eft,emergere. Tranflatum ab iis, qui in tempeftate<br />
periclitan tur.<br />
Fuge procul à uiro maiore.<br />
Á\wxTírú tinlòv^r uvigoî. Gaue à comercio potcntium, habe<br />
commercium cum aequalibus. Etenim optimatum familiarizas<br />
, aut feruiun facit Ä: turpem, aut fi nefcias adulan, periculis<br />
obiicit.<br />
Fugatutior.<br />
Qui dicet tutius eife fuga uîncere libidinem,quàm cotra pugnando,potent<br />
accommodarc illud Homeri Odyilèac M.<br />
OvA\ ra TY' àe\KHy^vyiétft KotgrarotJ «T* t^vrîis. Id cft.<br />
Non eft uUa me<strong>de</strong>la,procul fugerc optimum ab illa,<br />
Poftfoliacadunt arbores. PUum.<br />
Qi^tiesadmonebimus, leuiores iniurias fi quisfcrat, fequi<br />
atrociorcs.<br />
Nunccontíngatferuarí. Diogaunnui,<br />
't^vff yitfûtra aafûSm.Qmm fignificamus nos fatis cauturos in<br />
pofterum,fi modo liceat prxfens periculum effugcre.Hoc modo<br />
Dauus in And.Pofthac incolumem fat fcio fore me, nunc d<br />
<strong>de</strong>uiro hoc malum. Quidam apologum narrant ad hunc modum:Teftudini<br />
Quondam inccfsiflc uolandi <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rium, aquilam<br />
oraflre,ut fc doceret,Quumq; illa negaiîct fieri polîc,quôd<br />
nauirx refragaretur, illa nihilominus inftabat. Itaque parait<br />
aquila, ac tcftudinem in fublime ueClam <strong>de</strong>mifit, ut uolatiun<br />
cxperiretur.Eaquum timeret infclicem euentum, optauit ut<br />
contingcret id temporis incolumem efle.<br />
De tuo capite aguntur comitia.<br />
^ ï*lautus:Ibo intrò,ubi <strong>de</strong> capite meo fiint comitia.Sumptum<br />
a comitiiç i^oinanoi-ijin, in quibus populi fuiFragiis noui magiltratuscreabantur.Itaq;<br />
quum ftatuitur <strong>de</strong> re quapiam, à qu4<br />
^n<strong>de</strong>at felicitas alicuius, tum <strong>de</strong> capite illius fieri comitu re*<br />
Ecanis podice.<br />
E* Htwcí Trgmt-rt^. Id eft, E canis culo. Diftum ui<strong>de</strong>tur à Lueo<br />
quod cft, ex rebus anxiis atqj anguftis, quôd ca<br />
pars arâior fit huic animanti.<br />
Afcifc«
Afcifcc ad extrcmum f<strong>de</strong>ntiam.<br />
rt^iíart fís ícrx^Tcf/ tlw 'á/n7Nixlw, Id dl, Acccrfc ad «rtremum<br />
fcicntiam. Non ftatim iitcndiim extremis ingeni i üiribus,<br />
nerum ubi iam urger ultimum periculum, tum ad artes<br />
confugiendum.<br />
Cicero, In cadcm cs naui. Dc filo pen<strong>de</strong>t.<br />
Pro eo quod eftjn communi periculo.<br />
Macrob, De pilo pcn<strong>de</strong>t.<br />
Dc re uehementer pcriculofa. Vi<strong>de</strong>tur natum ab hiftoria illa<br />
Dionyiìi tyräni, propter gladiu <strong>de</strong> pilo in caput impc<strong>de</strong>ntem.<br />
reticulum prorac felis.<br />
k1VÌWJ@' cck'ii, Id eft,Pcricuiri fella prorac. C i -<br />
ties in re quapiam prxcipuum periculum, caputq; ncgocii eilc<br />
iìgnificamus. Nam hoftes cxpugnaturi nauim , in proram prinium<br />
aflultum faciunt. Sclis autem fella eft, quae in proris efle<br />
confucuit.<br />
Inter factum & faxum.<br />
Plautus: Nunc ego, inquit, omnino occidi. Nunc ego inter<br />
facrum & faxum fto , ncc quid faciam fcio. Sumptum apparet<br />
ex prifcis foe<strong>de</strong>ris feriendi ca:remoniis, in quibus fecialLs porcum<br />
faxo fcriebat,hacc interim pronuncians : Qm prior populus<br />
fcedus ruHipet, lupiter cum ita feriar, qucmadmodum ego<br />
porcum hoc lapi<strong>de</strong> ferio. Sed un<strong>de</strong>cunq; fluxit adagium, fatis<br />
liquet dici folitum in eos,qui pcrplexi, ad extrcmum periculum<br />
rcdiguntiu".<br />
A fronte praedpitium^à tergo lupi.<br />
K^v¿xvós, iTTiàìi/i/ TíUKot, Qiuim aliquis, hinc atque<br />
hinc maxime premitnr malis, ut in utrunq; inci<strong>de</strong>rit, pereundum<br />
fit. ^<br />
PUutus. Fiamma fumo efl: próxima.<br />
Commoner adagium, periculum mature fugiendum quiq;<br />
malum cuitare cupiat, ei uitandam priiìs occafioncm. Fumus<br />
enim indicium cft flammac mox crupturac.<br />
fjordtm. agitur paries quum pro^<br />
ximus ar<strong>de</strong>t.<br />
Admonet adagium,ut ex alterius malo fumamus exemplum,<br />
alienoq; periculo difcamus noftris rebus confulcre.<br />
KArißo])h. Per ignem incedis. •<br />
E// Vcrfaris in pcriculofo negocio. Seneca: Per
fpinas ingrcclior.<br />
In ncruum ire.<br />
Donatusaut quifquis is fîicrit interprcs PhormionisTcrenlianap^dcmonftratcfic<br />
proucrbium, pro eo quod eft,<strong>de</strong>cipcre.<br />
I^i'^û cil ctiam In ncruum ire, pro co quod cil In uincula ire.<br />
I^orrô Coniiccrc in ncmum,& Eximere è nemo, pro eo quod<br />
cft,Ob ars alienum uinélos abduccrc,& nexos addicìosq; perí^oluta<br />
pecunia redimere.<br />
Nocuít&nocebíü.<br />
S i quando <strong>de</strong>monftrata prxtcrítonim malorum cauiîà comminabimur<br />
futurum ut accédât malora,niíi quis reíipiícat, non<br />
intempeftiuiter ufurpabimus ueríículum hunc Homeri ex primo<br />
1 liados:<br />
Tìfuitc A£ «Ayt i
dcfcrtum ac dcftitutum auxilio.<br />
Caluus guum fis,nc obucrfa fronte<br />
obnuas arieti.<br />
Vtitur Grcgorius thcologus in cpiftola quadam ad Euftochium,quem<br />
laccfsiucrat. Liccbit ufurparc quoties admoncbimus,ne<br />
iuarmatus armatum aggrcdiatur.<br />
Ne uni naui facultares.<br />
MK ^ÓTH VHva\ XTTotvTCC ¡Licp KOi\noi rlh^eu.<br />
Ne bona tu pandis ratibus femel omnia man<strong>de</strong>s.<br />
Ne quid aggrediaris,in quo iînt uniuetiapericlitanda. Non<br />
omnis lia ti m alea iacienda eíl.<br />
rcYtHÍ^a. Filum contentionis tune erar.<br />
MÍT^ 707 i^V.Dicilolitüm pcninaces.Qimm uterq;<br />
pemicax eíl, neuter conccdit alteri. Eíl aliquoties in epiftolis<br />
Hicronymianis, funiculum contentiofum ducere, nec apud<br />
alium IcgilTc memmi. Apparet natum à ludo , quo duobuS<br />
liinc atquc hinc trahentibus funcm, utcrque conatur alterum<br />
adfetrahcre.<br />
, . Obiicere canibus agnos.<br />
DiùgmuMus. ¡¿¡vas. Id eft, Obiicere canibus ouef.<br />
Dicebatur,qui imbellem & litium imperitum,calumniatoribu$<br />
& exercitatis exponcret.<br />
Taentius. Ouem lupo commififti.<br />
Concinne hoc utcmur,quoties ci fcruandum aliquid comiclitur,cuius<br />
eraria cufto<strong>de</strong>m magis oportebat adhibcrc.<br />
Ne in Melampygum inddas.<br />
Mk Tw MaofUTrJye^ mft tv^ois. In lafciuos & jniuriofos homines<br />
quadrat. Eft autem comminâtis ne quando incidant io<br />
eum,qui malefaftorum pœnas <strong>de</strong> eis fumat.Porrò Melimpy<br />
gus Graccis iìgnificat cum,qui nigro iìtpodice,quo quidé cognomento<br />
notatus cft Hercules.<br />
SuUau Ne temeré Abydum.<br />
Mk unii tÌw Á(vAcf/. Subaudicdum nauiges.Nc quod grane<br />
pcriculum fufcipias fine caulla idonea.Nam pcriculofa erat io<br />
Abydum nauigario,propter fretum facuum atq; afpcrum,<br />
Ad Scolon nec profìcifceris ipfe,nec<br />
alterum comitaberis.<br />
C/f ^KWXof/ fXHT CiV-TOi iiAv-tH-Hr «AAw 'ÌzTiid'OU, Id cft,<br />
Ncc per te Scolon ipfe,nec ulli alii comes ito.<br />
Strabo
D I S C R I J M I N I S. t4|<br />
Strato fcribit Scolon uiciun cflc qucpia Afopiac fiib monte<br />
Ci thcronc, fe<strong>de</strong>rn inamcenanijinciiltam, infmgifcrá, afperam.<br />
Quo prouerbio conuenict uti,iìquando iignihcabimus,mod«<br />
omnibus abilinendum aconuiÖucuiufpiam,aut à loco,un<strong>de</strong><br />
iItfpcràdum,quod ucl aduoluptatem taciat,uel ad emo^<br />
luinentum.<br />
CaucThoraccm.<br />
TÒff 0 JfíVKrt?. Strabo fcribit fluuium cflTc nomine<br />
I-ctheum,uicinum LibybusHefperiis,liuicimminere montem<br />
cui nomcn Tliorax,in quo fama eft Daphiram grammaticum<br />
cruci fufFixQ fuifle,quòd maledico carmine reges inceíTmiflct,<br />
Hoc uelut acnigmateprouerbiali feftiuitcr admoncbimus frenandameflc<br />
lingua,ne uoccspetulanter emiirac,periuguluro<br />
aliquando rcdcaiit.<br />
Acgarurn nauigat.<br />
Ti^ Atycä^ij -arT^à. Qiydrabit in hominem ob lucri ftudium<br />
nihil omnino pcriculi recufantcm. Periìus: Ocyus ad naucm<br />
nihil obftat quin trabe uafta Aegacum rapias.<br />
Nc in ncruum erumpat. Tcrent'uis*<br />
Qnadrabit in temcrariam,inconiìdcratamq; audaciam,quae<br />
plcrunq; infclix ciTc folct.Donatus à fagittariis fumptam metaphoram<br />
cxiftijnat,qui dum ncruum arcualem adducunt immodicè,rumpunt<br />
nonniuiquam,idq; non iìne fuo periculo.<br />
A bis fcptcm undis. Suid^a.<br />
ATTO ¿Ais \7fjcc Uv^àru^, In eos competit,qui ì noxa quapiam<br />
Porgati funt, propterea quòd antiquitùs mos eíTct homicidio<br />
pollutos, ueftes fuas bis fcptcm inundationibus, immcrfionit^que<br />
huare.<br />
Ncpucro gladium.<br />
-gtìùAì top /Ltíxx^íp^é^. Subaudicndum, commiferis. Allegoria<br />
prouerbialis admonens non eflc mandandam poteftauel<br />
adolcfcctibus,ucl imperiris ac ftultis,qua tum in fuam,<br />
tum alioruni pernicicm fint abufuri.<br />
Gladium acutum aucrtas*<br />
cizo7Ì\(f€Hi, Id eft : Enfem acutum aucrtas.<br />
^pinor innui à periculofis negociis abftincndum.<br />
Per^ cnfcs,pcrig igncm oportet erumpere. V'iogtntdn^i,<br />
^^^nsà » 'y -nrv^cs pi^ii/ Aia. Quum iìgnificaquiduis<br />
pcriculi fubeundum.<br />
Non
Non certatur dc olcaftro.<br />
Ou v\tûiî c ètyttìij. Id dt, Hoc certamen non eft <strong>de</strong> oleaftro,<br />
Quoties non dc nugis,neq; dc gloria,aut corollis,rcd <strong>de</strong> rc feria<br />
ac pecuniaria agcretur. Siqui<strong>de</strong>m in pierifque certamini"<br />
bus, uiòéoria; praemium erat oleagina,aut quema, aut alioqui<br />
fron<strong>de</strong>a corona.<br />
Straho, Malcam Icgens qux domi funt obliuifcere.<br />
lAc67¿etcAí K¿t(jc^ocs \Tti\0ih tcû/i/ oIkxAí, Eft autem Malea Promontorium<br />
Laconia;, i Maleo Argiuorum rege di6èum, quod<br />
per quinq; paíTuum milia in mari protenditur, autore Seruio.<br />
Homerus íígnificat periculofam circa Maleam nauigationem<br />
fuiíle. Vi<strong>de</strong>bimur non intempeftiuiter uti hac paroemia, fiquádo<br />
difcrimen negocii fufcipicndi uolemus oftcn<strong>de</strong>re^& aut<br />
non cíTe fufcipiendum,aut negligendam uitam.<br />
Per haftx cufpi<strong>de</strong>m cúrrete.<br />
Aí o^àocs /gocíxüí;. Id eft: Per acutam currcre. Dicebantur,<br />
f[\ú in re periculofa uerfarentur. Translatum uidctur á militari<br />
confuetudinc,qua fieri folct, ut qui mortem commcritus ui<strong>de</strong>retur,is<br />
nudus per medias copiarumhaftas, hinc atque h'mc intentas,ire<br />
cogerctur.<br />
^rmoph. ^Lepusprocarnibus.<br />
Aaeyoús w^grtwf; a/tw//. Subaudi,penclitatur.In eosdicituT,<br />
qui ob aliquám fuam utilitatem in difcrimen uocantur.Nam<br />
leporcm non infc(äamur,qu0d noceat, fcd quòdpulpametum<br />
habcat.Eft cnim animal cfculentum,& timidum.<br />
Diogem^nus. Ex ore lupi.<br />
EK Tívkíí ^ét^ccT©-, I<strong>de</strong>ft-.Exlupiriftu.Vbiresquacpiampr«<br />
ter fpcm recipitur, quac iam plané perifle ui<strong>de</strong>batur. Veluti<br />
quum pecunia crcpta à prxdonibus aut rapaci tyranno,aliquo<br />
inopinato cafu recuperaretur.<br />
Vldto. Certamen non acrípit excufationes.<br />
Ay^iíf 2f Id eft:Certamen non admittitexcu<br />
fadones.Quum agituijpcriculo,non conuenit tergiuerfari.<br />
,, Corpore cffligcrc. ^<br />
Eft periculum iam immmens,ac pene premens, arte quadam<br />
dccltnare.Translatum á gladiatoribus, idum modico corporis<br />
flcxu fallentibus.<br />
In periculofo negodo noneftdormitandum.<br />
vbi moiiebimus inre ardua non cíTe ccHandum, coogmct<br />
quod
quod fubindc repcritnr apud Homcnim lliad.T.<br />
CTityv ccvoinv^ffn Id eft:<br />
Exigua eft interfpiratio belli.<br />
I^otcrittrahi uel ad litem foreiifem, uel ad {¡mile negotiuin<br />
odiofum,fic laborisplenum.<br />
Ingcns diTcrimcn. ^ I<strong>de</strong>m,<br />
Optics ingens difcrimen innuemus inter homines, aut res<br />
^"rimum inter fe diuerfas, eleganter accommodab'unus illud<br />
Wonicri:<br />
Sunt in medio fita plurima,montesque<br />
Vmbrofi,freta4ue horrifono clamofa fragore.<br />
DISSIMILITVDJNIS ET<br />
I N C ON GR V B NT I AI.<br />
Nihil graculo cum fídibus. Ctllm.<br />
Id eft : Nihil eft ftolidis, & imperitiscum bonis literis. Nam<br />
graculu^ aui«j eft incptac, moleftacq; garrulitatis. Porrò cithara<br />
lilentium poi>ulat,& aure-c attentat.<br />
Nihil cum amaridno fui.<br />
Hoc eft,Srolidis uel optima putent.difplicentque. Amaracus<br />
herb:?;: genus cft.Lucrctius: Deniq; amaricinum tugitar fus,& ti<br />
^ct omiic \''neuentum,nam fctigeris fubus acre uenenum cft.<br />
Nihil ad ucrfum. Luàdrm,<br />
Ovdi'-ij nr^k U®-, Id cft: Nihil ad carmen. De iis,quae longè<br />
difcrepant ab iis qux propofita funt.Translatum ui<strong>de</strong>tur i fce-<br />
®a)Ubi hiftrio faltam geftuq; carminis genus repra:fentat.<br />
Nihiladfidcs. ^ ^ ^ I<strong>de</strong>m,<br />
OvAf; nr^cs liw XH"^^' Id eft: Nihil ad chorda m. Tn eos,<br />
Quorum uita uchementercft inacqualis, quorum'ue mores ab<br />
oratione difsidcnt.<br />
, Nihil ad Bacchum. Snidat.<br />
^vdlip Tfr^os A/ÍWÍTÍ;//. Vbi quis eanugatur,qua: adremprac-<br />
Icntcm nihil attinent. Suidas rcfcrt Epigcnem quendam Siy<br />
onium Tragocdiam <strong>de</strong> Baccho conl'cripfiíTe, qua; quum mmgna<br />
Deo ui<strong>de</strong>retur, quofdam è fpeóèatoribus acclamaíTe,<br />
Nihil ad Bacchum.<br />
Quid cani &:balncof' ^ Ludan,<br />
KIW\ H^ WO/, id eft:Quid comune cani cum<br />
"^Ineo ? Quadrabit in cos qui ad rem quampiam prorfus funt<br />
k inuti
inutiles,ita ut in bai neo nullus cft omnino canum ufusr ' *<br />
Yano, , AfinusadJyram.<br />
ór^ 711/^.1';,l'ubaudi ccng^xr/fç. Id eft:Aiînns lync aufcultaton<br />
In cos,qui propter imperitîam nullo funt iudicio, crafsisq; auribus.<br />
Reflè etiam torquebitur in eos, qui in<strong>de</strong>core tentant artificmm<br />
fuiav funt imperiti,& à quo natura abhorrent.<br />
^tohxuí» Quid CXCO cum fpcculoc'<br />
T/ FY LXTCTT^V ; Luminibus orbo cum rpcculoquïd<br />
cft rei? Quorfum opus eft libris illitcrato ì Quo regnum iuueni<br />
fluito? Qj lo diuitias ci,qui ncfciat utiî<br />
Afinus ad tibiam*<br />
Ov^ wgh xMf/, Diçcndum, ubi quis ea,quac fcitc dicuntur,<br />
Xiec animaducrtit,nec intclligir,ncc laudat.Sunt enim animantia<br />
quxdam,quibus nonnuHus muiices fcnfus inciTc uidctur, ut<br />
cqui.s,auibu
iìfla.Nc fumas pcrfonam panini <strong>de</strong>coram,nc uclis alius uî<strong>de</strong>rf,<br />
quâm fis,aut quum fis natus ingcnuus,nc moribus agas feruum<br />
^ barbarum.Nam Syri malè audicbant ob monim molliticm.<br />
autcm facetus iocus ex ampliibologia huius ucrbi Syrizo,<br />
^uod fignificat & fyriiTare & fiftula cancre.<br />
Afinus in unguento. ^f^smiarm.<br />
\jj fxvfcp. Quum dclitiac adhibentur lis, quos haudquaquam<br />
dcccnt,nequc qui uel uti norunt illis,uel dcleé^antur.Lo<br />
eus fucrit huic adagio,fi quado mdodus aliquis in optimos in-<br />
4« DISSIMILITVDINIS.<br />
ex ipfo miltu,raoribusquccognorcJtur.<br />
t^rißoph. Induitís mclconis exuuium.<br />
BvMiTi (jLúi tÜü Morriw^ In cos dici íblituni, qui fufclpiunt<br />
íicgotium mains facúltate, quiquc fc magnificcntius gcrunt,<br />
quàm pro fua conditionc. Ab Hcrculc fumptum putant, cuius<br />
hic ornams erat, ut leonis cxuuio tegcrctur,<strong>de</strong>indc altera maíiuclauam,altera<br />
geftarct arcum.<br />
Tlntarchus. Nc pucro gUdium.<br />
M« WCUÀ) tIw fxcixßupaey. Id eft : Nc puero gladium, fubaudiendum,<br />
commiferis. Nc iuueni admiferis adminiftrationem<br />
. alicuiusrci.<br />
Diooenes. ^ In cbuma uagína plumbeus gladius.<br />
"Eif tAtf£>5í'T/t'Ctf Uiswú (Ao'KviJílvoi} //f Natum cx Dio>gcnis<br />
apuphthcgmate. Nam quum adólefcens quifpiam iníigaifomia,f(rdain<br />
quiddam atque obfcoenum dixilIct,Ex cbur<br />
iia,inquit>ua^ina picimbcum gladium educis.<br />
In lente unguentum.<br />
C/c tHS, ^^^ - ^iú^aji/. vbi quismentioncminducit uiliscuiufpiam<br />
& nihiii hominis,aliis dc uiris egrcgiis nerba facietibus.<br />
j^artUlh, Congregare cum leonibus uulpes.<br />
Eft res impares difsimilesq; permifccre. Vulpes dolis nititur»<br />
leo uiribus fidit.<br />
Aufer mothoncm à remo.<br />
A7i xy\ Tcjj/utidMvx ¿wV/^f. Admonet adagium,non obftrepcndum,nec<br />
obturbandum iis, qui rebus alioqui feriis fune<br />
occulti. Veluti íi quis Rcipub.curisfolicito,muiìcam adferat,<br />
aut eie capite peiiclitanti, ucrfus amatorios recitct. Mothoft<br />
irnim falta tionis genus focdac,feruilisac tumultuofac.<br />
Z«ciW , , Canis in praefepi.<br />
H Uvwf/ (pxrvH, In eos dicitur, qui ncc ipii tniuntur rcqaa'<br />
piam,ncquc reliquos item iìnuntuti-Vcluti fi quis egregios c(y<br />
dices inclufos diligenter adferuct,<br />
Sttiddá, Seruus quum fis comam geris.<br />
Lc^ltu tx^f. De co,qui praeter <strong>de</strong>corum quippi^"*<br />
facerct. Vcluti fi quis humili conditionc, patritionun cultum<br />
jmitarctur.Apud Lacedaimonios ingenui comam alcbant.<br />
i^Moph. Extra oleas fertur.<br />
^ujh Topx-KciMn ft^fcT^.Vbi quis términos praifcriptos tran^'<br />
greditur,aut aliena,nec ad rem pertinenti^ facit. Interpr^s,®^*
gmmhinc natum aif.Stadia, in quibus curredi ccrtamina pcragcbantur,<br />
olcis per fcricm poiitis ,utrinque fcpiebantur, quas<br />
preterire non liccbat.<br />
Extra cantioncm. Luctdn.<br />
TO Extra cátum agi,dici^uc dicunt,quod ad rem<br />
^"i^pcninct.<br />
Extra organunn<br />
^uQiun cft ab organo muííco, quod intra uigcfímáuoccm<br />
conlìftit.Conucnict in ualdc clamofum.<br />
Qux fcmcl ancilla,nunquam hcra.<br />
Vidctur i<strong>de</strong>o didum,qiiòd qui ex humili fortuna fubueliuníüT<br />
ad res araplas,foIeartt efle cacteris infolentiores.<br />
In agro furculario capras. .<br />
Capra plátis omnibus non uulncrc' tantum, fed & ueneno<br />
<strong>de</strong>ntiii peftifera cft.Deflc¿li ergo ad eos poteft, qui noxiarum<br />
rerum aut hominum admixtu corrumpunt tcneram actatem.<br />
Tu in legione,ego in culina.<br />
In Truculento Plautina militi acriter minitanti coquus refpondct.<br />
Sis tu in legione bellator fi uis, at ego in culina Ares.<br />
Auxit coquus bcllatoris uerbum.Mars enim <strong>de</strong>us belli eft.<br />
DIVITIAE.<br />
Crafo,Crairo,diuor4 p<br />
Apud Grxcos opulcntia Crocfi Lydonun regis, in proucrbium<br />
abiit,pracferim nobilitata dido Solonis. Apud Romanos<br />
item M. Crafsi, cui cognomentum etiam diuitis additum<br />
cft.Hieronymas dicif.Croelos licet fpires & Darios,litera: mar<br />
fupium non fequuntur.<br />
Midxdiuitix. StauM»<br />
M/Vy Id eft, Midac opes. In proucrbium abiit, propter<br />
ìmmenfas eius regis opes.<br />
Lyfillrati diuitias agit.<br />
Avcrt7f^Tií wTiiTcy wToi/éis. Id cft, Lyfiftrati diuitiis diues cs.<br />
Prouerbulis ironia <strong>de</strong> magnopere tenuibus.A Lyfiftrato quodam<br />
tra ft um,extrema: paupertatis homine.<br />
^ Padoliopcs. philoßf.<br />
^Ttf/ UoimMXif Tir7\.ii J0fj. Id eft, Padoli diuitias.Eft autem Padolu?<br />
Lydia: fluuius ex monte Tmolo profluens, aurcis fcatens<br />
areni^<br />
k 5' 'Cin
MO D I V I T I A E.<br />
Snidai. Cínyraeopcs.<br />
Kiw/^if Ts-Tiir^. Id eft, CúiTrac opcs.D e immcníTs opitiií dicebatur<br />
> nam huius regioncm opulcntifsimam fuiíTc Naíbfa^<br />
tis indicat«<br />
Theccri Pdopís talcntsu<br />
Dc immeníis opibus.Talentum apud Articos, maxima pccu-r<br />
nisc fumma crat.Talcntum minus,ualcbat libras LX.Talentum<br />
magnum LXXX.<br />
Non Pelopis mihi íínt,agriq; auriq; talenta»<br />
Nec ucntos ccleres anteuolaíle pe<strong>de</strong>.<br />
SuUis. Ad ambas ufc^ aures»<br />
MÍxfí ^ «fifMj'J«//.Vfq; ad aurcs ambas implen dicutur,quí<br />
fuDta modum ingurgitant fcfc. Sumpa metaphora á uafcuUs,<br />
adanfas ufq; impletis.<br />
Strabo. Nc dcdma qui<strong>de</strong>m Sy racufanorum pars.<br />
OvAi lü» AïnirLu Tw/r "^vfocHiíffíwif Id cft : Ne <strong>de</strong>cima<br />
qui<strong>de</strong>m partem opum Syracufanorum poísi<strong>de</strong>t. De diuitibuí<br />
¿cfplendidis ita dicere folent-.Nc dccimam qui<strong>de</strong>m Syracufanorum<br />
opum partem alTequipoiTcnt.<br />
SHÍIU. Vitra res Calh'aatis.<br />
YTtf T« K
' D I VI r I A E. tst<br />
Quantum non miluus oberrct. TerfmM<br />
t)c Kpminc fupra modam locuplctc,ciii tantum fit agronim,<br />
^quantum nec miluus penlolet. , .<br />
/ Tantali talenta. ^<br />
tcc-Kcwrx ra^jJcw. Id cílí Tantali talenta. Nam Tantalus<br />
í^hryx ob luculentas diuitiis in tabulam hominnni uenu. .<br />
NocfluxLaurioticx. ^^r^Jto^n.<br />
' ' AotvpiwriHsù. Id eft, Noélux Laurioticae. Hoe uelut<br />
a^nigmatepecuniamm uim fignifieabant. Laurios enim Attiedc<br />
ííígio eft,auri iienis frequens. ^<br />
Benè loculis» bene fcrinio*<br />
Tanti habetur quifq; quantum habet.<br />
Dextro Hcrculc,aut amico Herculc.<br />
Horatius: Diues amico Herculc. Quod qui<strong>de</strong>m in eos confpetit,<br />
qui in accumulandis opibus fiint benè fortunati. Idque<br />
in<strong>de</strong> natum exiftimant, quòd Herciilcs moriturus dixerit cof<br />
•opulentos futuros, qui fibi <strong>de</strong>ciniam bonorum fuotum partem<br />
confecraflcnt.<br />
PraediueSé<br />
Praediuitem fignificamus hi¿ uerfibus Homeri in z. k. & a^<br />
Iliados:<br />
JTíjAA« A* ccfVHS UratßJc Lcit/M\taí Lfti^*<br />
XatAkìV Tfc 'ti lAraMK/nHjcS tí Id cftj<br />
Diuitis in patrls funt multa recondita teáis,<br />
Aesq;,aunimqi fabrefaóli quoq; CQpia ferri.<br />
Quantumhabet.<br />
Quantum habet quifq;,tartti fit. Hofàtiu^ Satytá ù<br />
Nil fatis eft,inquit,qnia tanti,quantum habeas,iis.<br />
luuenalisSatyraiii*<br />
Quantum quifq; fua nummorum feruat in ÒÌC^Ì<br />
Tantum habet &fi<strong>de</strong>ii<br />
V V Pecunia: uir. JPW^iw»<br />
i¿ eft:Pe¿üíiiaí uir. Hòt eft, tànti qulíqüt fié,<br />
quantum pofsóet.<br />
V n<strong>de</strong> excocjuat íeuürtli<br />
Plaiituun Captiuw duo, prouerbiali divit hypérbolei Vhdc<br />
excoquatfcuamfenex^opes fignifitfans copiofifsimas. PlailtuuKuerfus<br />
hic efti Quid diuiti« ? fantine optimxJVndc cJt-<br />
pecudiim dunus,.quocl Grsci rUf appellant.<br />
Adminicula uicx.<br />
Omnia, quae aduitac commoditatem pertinent, indicantuT<br />
hoc carmine Ody(T T.^<br />
etcrip r /cJííT/ ccfPftg] KxÚáVTou. I d eft,<br />
E quibus & uiuunt rc6tè,ditesq; uocantur.<br />
Diuitiac non fcmpcr optimis contingunt.<br />
Quidicet,ope$ nó Icmper cordatifsimis, fed pro tortunac ar-^<br />
bitrio nunc huic,nunc illicontingere,citabitil ud Homeri,<br />
luppitcr emetimr opes mortalibus ipfc,<br />
Sic uifum ut fuerit,cuicunq;,bono uc malo uc.<br />
Veibs uirum facit.<br />
tiJuÄTÄ kvHi, Id eft, Veftes uir. Aiunt cnim ad hunc modum:<br />
Vcftitus uirum rcdditrqui habet,induat.<br />
Lyfiaatcs alter.<br />
AvtrmpaiTiifiTifQ'.ld eft, Alter Lyíícratcs.Lyíicratcs quidam<br />
in uulgi fabulam abiit, quòd capillos iam canos nigro tinge<br />
rct,quo iuucnis etiamdum uidcrctur.<br />
Hcrculis quxftus.<br />
Herculis quacftiijpro magnis impendiis dixit Plautus in Mo'<br />
fteUaria:Dapiilcs ftimpms tacit,perdidit parre, unus iftic fcruus<br />
acerrimus Tranio. is uel Hcrculis contererc quacftum potiv<br />
cft. Quaeftum appellar faceté, quafi Hercules fuiun fauorem<br />
uendiScrit.<br />
Magnum OS anni.<br />
Míy« rc/nx T iviiwm.id cft,Magnu osanni.Dicebatur, quoties<br />
uberiqr rerum prouenms, aut uilior annona animosi loqucndi<br />
libcrtatcm ad<strong>de</strong>ret, alioqui timidioribus. Non admodum<br />
difsidct ab iIlo,Focnum habet in cornu:item ilio,Argenti<br />
fontes loquunrur.<br />
Nullius indigens Deus.<br />
Aytí'Awf ^'^líf. í<strong>de</strong>ft,NulIms egens Deus.Admonet paro^<br />
mia, nullum cíTe mortalium tam abfolutum, in guo non ali'<br />
quid <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rctur:unum elle Dcum un<strong>de</strong>quaq; pcrfedum.<br />
Attagenx nouilunium.<br />
Arjaeyás vif/t^Uu/x, Id eft. Attaecnac nouilunium. Refermra<br />
Suida,nec cxplicatur,fed conicèhira colligi poteft, di^ñ íuiffe<br />
in turba abieòèorum öc feruilium hominö. Siquidc attagco<br />
auis cftpaluftris,uerficolonbusplumarum maculis diftin^
Vndc fcruum hominem ftigmaticum,&rcui tergum ob plagaru<br />
uibices uariis pundis ciTct piduratum attagcnam uocabant.,<br />
Euparyphus cxcomoedia*<br />
^ Admodum proaerbiali Hgura dixit Plutarchus in Sympofío?<br />
«JiTÄ-if w-arigv^^ \KKWíJUi)¿tccSy hominem íígnificans magnifícé<br />
ucftitmn,ac magnam femorú turbam poft le trahentcm. Vn<strong>de</strong><br />
diuitcs omnes fplendidè cultos,cuparyphos appellant Gráeci.<br />
Píd pe<strong>de</strong>s ad caput.<br />
Non fine prouerbii fpecic didum ui<strong>de</strong>mr illud Thcocriti,<strong>de</strong>.<br />
rebus cop ioiìs & affluentibus:<br />
SLP FLOL TT^CS KÏFÛEHMYKJ JTflf/ ZOFFT KU\X KÄVTITT, id cft;<br />
Ad caput,atq; pe<strong>de</strong>s,quarum me uellera cmgunt.<br />
^crmo ^ pailorìs iadantis opes fuas.<br />
J^KKKÒWKTÌTOU<br />
Galliac barbarus quifpiam dim indicauit, magnam auri uim<br />
in puteum quendam conieôam. Is & occidit indicem ne prodcret,&:<br />
aumm fuftulit. Vbi res innotuit, in comœdiarû iocum<br />
uerfa eft,ut qui mahs artibus iubito ditefccrent, Laccopluti diccrentur.<br />
DIVITVM PRAEROGATI VA-<br />
Felidbus funt & trimeftres liberi. Vhriw.<br />
\vivxj5(fi Tßtf^lü/x t: cui ix, Indilütum ac principum<br />
fclicitatem, quibus per adularionem omnia laudi uertuntur,<br />
quiq; {ibi nihil non licere putant, adcò ut quod in homine<br />
plcbeio perin<strong>de</strong> ut fummum fcelus damnatur,in illis uirtutis titulo<br />
celcbretur.<br />
Multitu<strong>de</strong> imperatorum Cariam perdidit.<br />
7gXTHyai Kocfixp «aroÍAwrtf^.Id eft,Multi duces <strong>de</strong>permdêrc<br />
Cariam. Admonet fenarius,nihil eiTe perniciofius ÜcentîA<br />
muUitudinis,dum nulli paretur, fed pro fua quifq; libidine<br />
rem gerit.Namm adagium à Caribus quondam florentifsimis,<br />
poltea pcrciuiles feditiones cò rcdadis, ut ctiam inailitad$<br />
proucrbium abierint.<br />
^»tiusTelegoracdonarim. ^thcnâus^<br />
relegorasapudNaxiospracdiuesacpraepotés crat,cui quôd<br />
quotidie multa miíiitarenmr, uulgatô fermone rcceptumeft,<br />
ut uenditores paruo Ucitanribus dicerent: MÄAA^^^ Tr^aacifitoi<br />
'^pycS^^ivat, Id cft,MalimTelcgorac dare.Vfas adagioms<br />
clic poteft , Û dicamus officium rcdüOs gratuito collo-»<br />
k i cari,
cari penes probos ac magnos, qiiàm merce<strong>de</strong> penes improboí<br />
ac uiics.<br />
tXtiUotcl Ncmo bene imp^rat, nifi qui<br />
pai'ucrit imperio*<br />
Ol/* Cv Kg^jLt /Ltìi kgx^'wToc. I<strong>de</strong>ft> Fieri non potcft ut bene<br />
geratimperium,qui non Culcritimpcrium.<br />
Bonus dux bonum reddit comitcnj..<br />
o Kot'Ktís «yj'j.v, \iÀcroiH -ri iuxTíms 'í:Tied'a¿. Id ell : Qm bonuttt<br />
duccm prxftat, is bonum reddit comitcm. In epifcopo poíitíí,<br />
ut piam cfficiat plebcm, íi tamen ipfc piam 6: intcgram agit<br />
uitamíBonuspatcrfainilias^domúeíficitbcnc inftitutam. Doftus<br />
ac dHigens preceptor,eruditum reddit diicipulum.<br />
Horatius, Vmbrar.<br />
^Hiiu. Prouerbiali ioco dicebantur olim ii, qui uenirent ad<br />
conuiuium, non ipíi qui<strong>de</strong>m uocati, fed comités corum, qui<br />
uocati fucraxit, fie illos fcquentes, uelut umbra corpus ultro fequitur.<br />
ImunaUs. Arbore dcie(fla,quíuís ligna colHgít.<br />
ù^gvh TTiffiixw nas «VHf /I/AII/ÍT^. Id eft, Rúente quiuis ligná<br />
colligit arbore. Si quem fortuna praecipitem <strong>de</strong><strong>de</strong>rit, in huni<br />
pafsim omnesincurnltj&'q^uifq; quod poteft,diripit.lam enim<br />
£biputantimpunè fore.<br />
Cicero. Viua UOX.<br />
. Viua uox olim dicebatur, non fcripta, fed ab ipfo pronunciantis<br />
ore percepta, quafi uiuida atq; cfFicax.<br />
Thcobhr. Annus produdt.non ager.<br />
tr®' hxi xg}fPccAà cft, Annus producit fegetem , nort<br />
aruum.Ad incrementum autem,alimentumq;, plurimum qui'<br />
dcm cocli tcmperics,& in tomm anni conditio iuuat. Etenini fi<br />
imbres,ferenitates & hyemes accidant opportunè, cunfèa fcli'<br />
ciùs,atq; uberiiis proueniunt, etiam in ialfuginofis ac parum<br />
f inguibus agris.<br />
Aliislingua,alijs <strong>de</strong>ntes^<br />
AWotct yJiw-rj' cíiiKútffíf/ kici y'òf^fiot, Id cft,<br />
His linpua,at illis funt molares inuicem.<br />
Del - •<br />
non n<br />
quam(<br />
eftdcuorant.<br />
DIVX
DIVT VRN VM.<br />
Et nati natorum.<br />
ritaixi TtídÁtíií. Id cft.Nati natoram.Prouerbialis figura,qua<br />
loQgam rei cuiufpiam p ropagacionem fignificamus,<br />
D O C I L I T A S.<br />
Apcttacmufarumianuar. Zcnodou<br />
^mytAZvíUfJüSffútí ôvgcu, l^oc adagio conueniet uti, quoties<br />
aliquem fàcili promptoq; ingenio lignificabimus, & in percipiendis<br />
optimis difciplinis celerem. Et ediuerfo, qui tardiores<br />
iuntjclaufis mufarum ianuis difcere dici potemnt.<br />
Bos alicnus fubindc foras profpcdat.<br />
BSf ccwo^t^ TU 7tû7o<br />
^ m domi.<br />
pUitdrchus»<br />
Dicitur quafi cuftos domus. Et homo ìgnauus, qui teâo &<br />
umbra gau<strong>de</strong>t,quiq; amat <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>re domi lemper.<br />
^ Domi mancrc oportet belle fortunatum»<br />
Qiüüt i
KCU (TV ANDÀ MFXUIFJ CHA-A tSa' »"KX^HCÓ,<br />
YitHilXT¿i7\. îTf í7 Arsrw//, (ivi^ocî r \í} (foloi ACfJtûtffUZ "'Id cft,<br />
Tu quoq; amicc domo diaturnus abcflc caucto<br />
Rebus itemq; uiris intra tua tc
canora, quum apis fit non modo minuto corpufculo, uemmetiam<br />
pene muta.<br />
Rana cum locufia.<br />
Impar certamen exprcAit hac figura Theocritus:<br />
Sic certo,ucluti fi cerrar rana locuftis.<br />
Officere luminibus.<br />
OfFiccre lumiuibus dicitur, qui gloriam alterius obfcurat. ^onjuit.<br />
Sumptum ex litcnsiureconíultorüm, in quibus caucturex fcrnituribus<br />
prjcdiorum,ne uicinus altius fublato xdificio,ofFiciac<br />
luminibu«; uicini.<br />
Rofam cum anemona confers.<br />
V^cAoíf kv^uúvN avynftv^s. Id cfl:, Rofam cum anemona confers.<br />
Vbi quis ucheméter imparia inter le cóponit. Rofa prifcÍ5<br />
in precio tuir.Anemona papauerls genu«?,cuius flos ipfc qui<strong>de</strong>m<br />
rofam imititur,ca:trrum nulla odoris gratia. ,<br />
Acanthida uincít cornix. .<br />
Acanthis enim uocalis cft auis, & in primis canora. Comix<br />
obílrcpcra qui<strong>de</strong>m,fed minimè canora.<br />
. Cancros lepori comparas. JDìogenUw<br />
YLí^Hivifs íAiXffviffcAi ffvyKgívfis. De fupra modum difsinailibus.<br />
Teíhidinem pegafo comparas.<br />
De rebus nequaquam inter fcfc confcrcndis. Pcgafus equus<br />
mt uoluccr.Tcftudinc nihil tardius.<br />
Optima qui<strong>de</strong>m aqua. Pìndanu,<br />
A^iroy^v vìug, I<strong>de</strong>ft, Optima qui<strong>de</strong>m aqua. Vi<strong>de</strong>turin<br />
prouerbium abilíTc, quoties rei uchementer laudatae pracfertur<br />
aliquid melius : quemadmodum Pindarus aufpicans hynuios<br />
Olympiacos, aquam qui<strong>de</strong>m fatetur cilè optimam, fed aurum<br />
t^fertjquòd Í2¡nLS in morem noftu luceat,&c.<br />
Croefi pecuniae terundum Lucìdru<br />
ad<strong>de</strong>re.<br />
M.Tullius lib ¿cfinib. 4. Itaq; in quibus propter earum exiconfcquitur,<br />
facpèacciditut nihil mterfile<br />
noftra fatcamur,fint illa nec ne fintiut in fole quod à te di<br />
cebatur,luccrnam adhibcrc,nihil intereft,aut tcruncium ad<strong>de</strong>re<br />
Grafi pecunia:. Terunciinummi à tribus unciis dictì uilitas<br />
prouerbio locuni fecit. Croefus Lydorum rex inter prodigiosè<br />
fliuitcscclcbratur.<br />
Seneca
IFF EXCEL LE N TI A;<br />
AtA^. Scnccfla lconis,praefl:attrior hínniií<br />
lorum iuuenca.<br />
rS/Aff K^Hccoxj Utmcu^y vil^wji/. Id cft: Lco fcncx uigente<br />
potior KinnuIo.Seneihis uiri fortis ac ftrcnui^prseftatioc<br />
cft iuuenta quorundam ignauorum Sc imbecillium iuucnu.Venuftius<br />
fiet^ii iógiilè tran^fcratun ueluti (i quis ingenium doéii<br />
fenis Sc excrcitati praeferat ingenio parum eruditi iuuenis.<br />
Camelus uel fcabiofa,complurium<br />
afinorum geftat onera.<br />
K¿fJíít\Q' Hsà huff ¿ívotríÚM^ fo^TÍaJ^C iis,<br />
^ui ufqueadcò pra^cellunt quofdam, ut etiam fenes, aut alioquin<br />
acgrotiipracftantiores tamen íínt illis integris.<br />
Crotoníatarum poftremus,rcliquorum<br />
Graecorum primus eft.<br />
lii¡c7tmx7VfjoST^WTÍ^ tZip Hxhtot/ efts<br />
Crotoniatarum poftrcmus, primus reliquoram Graccorü.Strabo<br />
lib. Georg.íT.prouerbium hoc ait ortum ob infigncm Crotoniatarum<br />
praeftantiam in ccrtaminibus Grarcanicis.<br />
Plus apud Campanos unguenti>quàm<br />
apud caeteros olei fit.<br />
Si cui placebit adagium ad allegoriam trahere,poterit accoinodari<br />
uel in regionem uel in hominc adcò cactöris cxccUcntem,<br />
ut apiid himc maior iit cxquüirarum rcmm copia, quàm<br />
apud alios mediocrium autuulgarium.<br />
Aquilx fenec5a,corydi iuuenta.<br />
AtTtf» , Kófvìx víÍths, De uiuida, uiridiq; feneöa, qusc<br />
prarftanrior fitaUquomm iuuenta. Nam anus aquila praeftat<br />
coiydo auicul« ctiam aerate integra.<br />
fíofdt. E quis albis pracce<strong>de</strong>re.<br />
Vbi quem aliis quapiam in re longè fuperiorem fignificabant,longoq;<br />
anteire interuallo,eum albis equis pracce<strong>de</strong>re dicebanf.uel<br />
quòd antiquitùs albi equi meliores haberentur, uel<br />
quòd uiftorcs in triumpho albis equis uedari foleät, uel quòd<br />
aibifortunatiorcs &aufpicatiorcs efle credantur,<br />
Culicem elephanti conferre.<br />
YiivtiiTtfit VAif
praccedit ,multis4ucpartibus fuperior cft. Parafangam autem<br />
Pcrfa: xxx.ftadionim ipatium uocant.<br />
Tciludincmcqausinfcquitun ^ ^ Pint^rch*<br />
Conueniet uti, quum rem prxpofterè & abfurdc gerì figni- ::<br />
ficamus.<br />
Pica ccrtat cum lufdnia. Homcn^<br />
Haud fatis eft picas conten<strong>de</strong>re cum pKilomcna. Pica molegarrulità<br />
tis,lufcinia fummè mufica.<br />
Nihilfimilc.<br />
Ad iniquam comparationem iignificandam, ualebit illud<br />
Homeri;<br />
Imo res eft ftulta,cynosbaton aut anemonam<br />
• Compofuiftc roils.<br />
Bubo canitlufdm'ae*<br />
Quum infans iiia<strong>de</strong>re conatiu: eloquenti, aut ineruditus docere<br />
dodifsimum.<br />
Si tanti uitrum.quanti margaritum. Hicronymta^<br />
Hoc diòèo fumma rerum inacqualitas iìgnificabatur.Si tanto<br />
ftudio curas ut uiuat corpus, quàm eft danda opera quo uiuat<br />
animm?Si nihil non facis quo placeas homini principi,quanto<br />
niagisenitcndumut placeas principi Deo ? Sitantisfudoribus<br />
parantur opcs peritura:,ucl ufu, ucl furto, quur non magis incumbimus<br />
> ut coeleftes opcs accumulemus ? In his locus ent<br />
prouerbio.<br />
Scdcdm pedibus fupcrauit.<br />
Arifti<strong>de</strong>s fcripfit in Pericle : Ncmpc Periclem oratorem reliquos<br />
in dicendo fe<strong>de</strong>cim prarteriifle pedibus. Itaque fedccim<br />
pedibus, pro máximo intcruallo dixit. Sumpta metaphora à<br />
ftadiiscurforum. y^»<br />
Tibiamtubaecomparas. »ogcnidms,<br />
iit^^^'' '^'«'^sr/r)'; ffvynflv^s, Conueniet in res fupra modum<br />
Qiianto afinis proeilantíores muli. ^thcnxus,<br />
Diccndum,ubi quis longo interuallo prxcedit.<br />
Fluuius cum mari certas. ^<br />
^ojxftís ^cfìJc-ij,^ vbi minimi cum maximis certamen<br />
iufcipiunt. ^^<br />
^ Hirundo totosfchoenosanteibit.<br />
piam
píam totos fchœnos practeribir. Vbi quis immcnfo uîncit ínteruallo.Nam<br />
fchœnos Graccls menfurac genus, quae(iîcuti quidá<br />
cxiftimantìquinquaginta compleôiturftadia.<br />
Luctan, Hinnulus Iconcm.<br />
o Subaudicndum,cepit, uicit autprouocar,<br />
aut id genus aliquid pro ratione fententiaf, quoties prxpoile-<br />
To rerum ordine, qui uiribus multò cñ inferior, fuperat potentiorcm.<br />
Mincruac felcm.<br />
AêlwZ T.V ¿¿i\rpûtf, Subaudicndum comparas. Quummultd<br />
inferiora cum prxftantioribus comparantur.<br />
Nihil ad Parmcnonis fucm.<br />
OvÂf/wfûs Uoifft^vci^®' vfj. Dc a;muUtioncdiôum,qu«<br />
longo interuallo abcíTct ab eo,quodimitarctur. Plutarchus in<br />
Sympoiìacis quinta: <strong>de</strong>cadis, i'ccundo problcmate, quo pa 6to<br />
natum fit hoc adagium narrar ad hanc ferme fentcntiam : Parmcno<br />
quifpiam fuit ex hominum corum genere, qui noftri?<br />
ctiam temporibus uarias animantium & hominum noces iti<br />
fcitè imitanmr ac rcpracfcntant, ut audientibus tantum nofl<br />
edam ui<strong>de</strong>ntibus,uerae,non imitata^ uoces uidcantur. Non in"<br />
tcmpcftiuiter utemur hoc adagio, quories aliquis opmionc <strong>de</strong><br />
ccpms,<strong>de</strong> rc perperam iudicat.<br />
Poft Lcsbium cantorcm.<br />
hkffîiûf/ uái.v. Hoc adagio fignificabantaliquem noU<br />
primas, fed fecundas tenere partes. Lacedacmonicunì proucr<br />
biuníjhac natum occafione, qucmadmodum narrar Suidas*<br />
Quum Lacedacmoniorum rcs feditionibus tumultuarentur,coH<br />
fulmm oraculum iufsit, uti Lesbium cantorem accerfcrent. Ac<br />
cerfitusTaroan<strong>de</strong>rLcsbius, nimirlimAntiircus,& adLacedx^<br />
moniosminus.Iscanendo illorum ánimos fic dcliniuit,ut fedi'<br />
tioncm omnem fedaret,redaóèis in concordiam ciuibus. QP^<br />
ex re faóium eft, ut Lacedacmonii Lcsbiis cantoribus primas ii^<br />
arte mufica partes mbucrent,& fi quem alium canentem audi^"<br />
fcnt,protjnusdicerent:Poft Lesbium muficum.<br />
Nihil aliar ciuitates ad Crotoncm.<br />
fUÁroiac r «ATLÌV W£>:fài K^Útccv« T' ¿Vi« : Id eft,Sunt rcliqu^<br />
prx Crotone friuola oppidula, Licebit accommodarc adrci^j<br />
aut hominem ufquea<strong>de</strong>o praccellcntem, ut rcliqui cum hoc coi<br />
lati nihil eíTc uidcantiu:. Natum fortafsis cft i pugilum Croto'<br />
niatanyû
liiatamm cxccllentia,quorum erat Milo.<br />
Indígnu8,quí illi matcllam porrígat.<br />
De uehementcr macqualibiis, ac ne ulla qui<strong>de</strong>m ex parte con<br />
fercndis. Martialis:<br />
Diipcream fi tu Pyladi prxftare matellam<br />
^ignus es, aut porcos pafccre Pinthoi. Nam fordidiísinmm<br />
officium eft,mi£hirienti matellam exhiberc.<br />
Ncc dignus qui mcintucatur. ^ Honrnm.<br />
Qiii contemnet omnino quempiam ut ignauum , miiltoquc<br />
ÍCÍC inferiorem, non ineleganter illud ex Iiiados i. <strong>de</strong>torfcrit,<br />
quod in Agamcmnonem dixit Achilles:<br />
OvAi* ctif \iJict y\<br />
iq-KoUM LiMs nr^ WTOC tix^äi. I<strong>de</strong>ft:<br />
Haud ille qui<strong>de</strong>m auiit,<br />
Q^muis perfri6èa fit fronte,mihi ora tueri.<br />
Celmis in ferro» Zcno<strong>de</strong>tMt<br />
V trMgw.Dki confueuit<strong>de</strong> iis,qui prartermodum<br />
fuis fi<strong>de</strong>rent niribus, tanquam inexpugnabiles inuidiquc cacteris.<br />
Celmis ut fcribit Zenodotus, unus fuit cx Idaris Daöylis,<br />
qui quum matrem Deorum Rhcam uiolaflet ftupro, <strong>de</strong>in<strong>de</strong> i<br />
rcUquis fratnbus reiefhis cft. Ab hoc ferrum folidifsimum cudifolebat.<br />
Aquila in nubibus. t^nilofh.<br />
AtTjf nfi'KMf. Plcrique interprctantur <strong>de</strong> rc magna qui<strong>de</strong>m<br />
illa,fcd quam non facilè affequaris. Alii <strong>de</strong> iis, qui longè<br />
reliquis prrcellunt.<br />
Manica. Plutarchns.<br />
lAotviHcc, Phrygio prouerbio dicebantur ingcntia, cgrcgiaq;<br />
fai^a, dufta uoce à Mane quodam, prifco apud ipfos rege,<br />
quem fcrunt uirum fuiflc pracpotcntem admirabili uirtutc<br />
jr^ditum.<br />
Multi dífdpulf prxftantiores magíftris. cieno.<br />
l^fiasöw^ AJxtrtMÄw/t^.Plcricii difcipuUmaghtrosantceunc.Aduarios<br />
ufusaccommodari poteft,uel ad<br />
iimplicem feafiun.i^t difcipuluseruditione fuperct cum, ì quo<br />
lucras didicit/aut per iocum,&c.<br />
Pedibus trahere.<br />
tft rem pro fuo arbitratu uerfare. Metaphora duÄa uidcri.<br />
poteft, uel i Vulcano ilio Homérico, quem lupitcr ut longè;<br />
1 uiribus
uiribus prxílantior,pedibus traâum è cœlo <strong>de</strong>ieclt.<br />
Homarns. Solus fapit,<br />
Narrât Diogenes Laèmus,CliryiîppUmThilofophum ufque^<br />
adcp fibi placuiile, ut cònfultus à quodam, eui potifsimum fi^<br />
lium fuum Philofophiae praeceptis inilituendum tra<strong>de</strong>ret. Sibi<br />
committendum refpondcrit. Nam fi quem, inquit, alium nic.<br />
prarflantiorem arbitrarer, ipfe apud hunc Philofophix darem<br />
operam: Vn<strong>de</strong> & illud Homcricum <strong>de</strong> eo uulgò iaébtum fiûf^<br />
fp,quôdfolus faperet,reliqui uerp Mmbrsp feirentur,<br />
IrHci^m^f . Formica Camelus.<br />
MvffiHH H /uf^Mwx®-. De uchementer inafqualibus, modd<br />
minimis,modò maximis, quod perin<strong>de</strong> fit quafi repente camc'<br />
lus in formicam uertatur.<br />
Hercules & Simia.<br />
hfCïK'Ktis n^ urtò Iti®', De minimè congruentibus. Simia dolis<br />
ualet,Hercules uiribus anteccllit..<br />
Elucet egregia uirtus*<br />
Egregia uirtus,etiam fi quando difsimuletur, tamen femper<br />
cminct inter alios, atque ex ipfo habitu orisperfpieitur & in<br />
ipfa quafi relucet froi^c, Veram item nobilitatem teflatur facies<br />
hominis itidcm ut n^pres. in hanc fcntenriam quadrabic<br />
Homcricum ilhid ex Iliad, N, Affyywjct 'j ^iûtmg. Id eft : ln&*<br />
guia nimìina diuûm.<br />
(^um fis nanus,ce<strong>de</strong>^<br />
váv©- ä/i/ vTT^Hi. De pufillis diíhijn .Nani cnim homuneio-'<br />
nes appcllantur infra modi^ huipani corporis, & prodigiofsC<br />
breuitatis. '<br />
Pbimhus. , Haecpotion<br />
Kôtffûvwf; viHoc, Hoc eft, Prarftantiorum uiçtoria, Illius wrO'^<br />
tentia aut confilium magis quadrat.<br />
Corui lufdnrjs nonorau'ores»<br />
Quum indo¿éi,doáLspracferuntur: improbi,probi$ : blaterar<br />
tores,eloqucntibusrrapaces ac furcs,cordatis & integris uirií^<br />
Hmms, Seruus feruo praeftatfdominus domino^<br />
AiTi^wgo JÛHsiiMffTçcTHS wfo iAsancTìt, I<strong>de</strong>ft;<br />
Seruoq; feruus porior eft,herusq; hero.<br />
Admonet adagium, in eo<strong>de</strong>m hominum genere non ftarin»<br />
omnes asqualts ciTc : nerum hominum habendam cílc ratio*'<br />
oeíUjnon tantl^n conditionis.<br />
Am
Antíquísdcbctufucnerado. •<br />
Cum fummis ucl inuidis, ucl cum antiquis non clic ccrtan»<br />
dum, fed his ultrò ce<strong>de</strong>ndum cíTe, ufurpabit quod dicimr ab<br />
VlyíTc OdyflT. ©. Cum maioribus haud fubeam ccrtamina,ucl<br />
cum Hercúlea uiitute,uel Eury to Oçchalicniî.<br />
Acarnid equi.<br />
AaeifviKffì íTTJTot, Dicebantur equi maximi.Comieniet utí <strong>de</strong><br />
te quapiam eximia,aut iníígni prxmio.<br />
Inter cxcos régnât ftrabus«<br />
In regione caçcomm rex cft lufcus. Inter indoäos, qui femidoâus<br />
eft,dodifsimus habetur. Inter mendico?,qui paululum<br />
habet numorum,Crocfus eft.<br />
Qsii probus AthenienHs«<br />
riatonis uerba funt lib.<strong>de</strong> Leg.i. Et quod uulgò dicitiu: : Ex<br />
Athcnicniibus qui probi iìnt,eos egregie probos eflc,ucrifsimè<br />
dictum ui<strong>de</strong>tur:Sentit aute Plato,in male inftituta,maleq; morata<br />
Rcpub.qui boni fint,eos natura & infignitc bonos cflx. ^<br />
Vnus multorum inft^.<br />
Q^d Iiiados A .diftum eft in liu<strong>de</strong>m medici, i<strong>de</strong>m torque-^ ^<br />
ti potcrit ad quemcunque uirtute prxftantcm. ' —<br />
iH^ài yàf ávH¡ wo-h,\ûif ap T¿fi@r ¿iwup. Id cft; ^<br />
Vir medicus multis aliis aequandus honore cft.<br />
Alabandafortunatifsima.<br />
ATuifW« i^etfvp Id cftiAlabanda Carum form<br />
natifs'mia. Stephanus in commcntaHis dc urbibus tradit, Alabandam<br />
Canap ciuitatem cflTc, conditam i Care, à cuius filio<br />
nomen fortita cft. Siqui<strong>de</strong>m is poftquam in equeftri pnclio<br />
ftrenuè nauaflTct operam, Alabandus dichis cft. Cares cnim fua<br />
lingua Ala uocant cquum,Banda uiâoriam. Eamq; uoccm ait<br />
I^omanis etiam in ufu fuiílc,ut Bandam uiâoriam diccrcnt.<br />
. Alpha penulatorum.<br />
Manialis alpha uocauit praccipuum & quafi primatcm. I<strong>de</strong>m<br />
alias locatur in quendam offcnfum, auòd cum dixiflfet alpha,<br />
monetque ut huiusipiuria: talioncmíaciat,fcquc uicilsim Bita<br />
li uellçt,appellct. Translamm ì notulis litcrarum,qttibus Crac-<br />
Cl numcrum indicant. Eof<strong>de</strong>m fignitcros & antcfîgnanos ap-<br />
PcUant^Metaphora fumpta i militia.<br />
, Accfti&Helicom'sopera.<br />
Qu« fmguUri artificio coiifcû^<br />
l % uidc
ui<strong>de</strong>rcntur,iic antiquitùs appeliabantur.Locum prouerbio fccc<br />
runt duo quidam celebrata: artis artifices,Accfeus & Helicon.<br />
Cicero, Ambrofia alcndus.<br />
In egregios uiros adagium, Ambrofia cibus cft Dcorum.<br />
Cjorgo ncm Fcrfeus aggredì tun<br />
Tciyovcc tXí'fwWy^'. Id cft:Gorgoncm Perícus adorms<br />
eft. Vbi quis cgrcgium facinus acceptai. Notifsima fabula,&c.<br />
Vlogmmta. Lydius curruf •<br />
A ilAiûfj áffMi, Hoc fcommatc notabanmr, qui in certamine<br />
quopiam longc caeteris eflcnt inferiores. Kefcrtur adagium à<br />
Diogcniano. Quidam ad Pelopem Lydum referunt, qui fiio<br />
curru uiccrit Oenomaum,<br />
I<strong>de</strong>m. Ne capra contra leonem.<br />
M À w^cí T^ufy/ae Aognáf. Ne longe inferior cum potcntiorc<br />
dcccrtes.<br />
Per/fuf. Monilrari dígito.<br />
Pro CO quod cft,infignem eflc, Horatius in Odis:<br />
Quod monftror digito praçtcrcuntium. Perfius:<br />
At pulchrum cft digito raonftrari>& dicier,hie eft.<br />
^r'tilo^hd. Prodico docftíon<br />
r^ûAlfiit Aiunt huncProdicum in diiudicapdis<br />
litibus & arbitriis, inter diiTcnticntes amicos, acerrimi fuiíTc<br />
iudicii.<br />
Quo properasi* Num ad Ephebumc*<br />
Pamm liquet quid fibi uoluerit Ciliciun illud adagium, nifi<br />
foïtc fumptum cft ab Apollinis oráculo, ad quod undiquc fcftinabatur.<br />
Fingebatur autcni imberbis Apollo, qucmadnio"<br />
dum & Bacchus,<br />
Alius alijs in rebus praftantior •<br />
Qui dicct alium alia dote pr«cellerc.,accommodabit illú»<br />
ex lliados S,<br />
ftcjv ap MilúoííTWyí Idcft:<br />
His dióèis,hafta longè praeftantior illc.<br />
V'ergtlluS' Non omnia poiTumus omnes.<br />
Natura difFerimus,uitam fortientes,hic hanc,illam alii. Por-:<br />
rô contingere non poteft,ut omnis felicitas uni contingat.<br />
PUto Diuinumcxcipiofermoncm.<br />
' eiìoiJ H^oLÌp^ -KÒ-ro^. Id cft ; Diuinum cxcipio fermoncm.<br />
Quoc
. EXE CR AN DL Uf<br />
Qootiej opinor,gloriofiiis aliquiddi^um eíTct, ominis gratia<br />
dcos cxcipicbant, qui nihil non pofluntj&r quibus nemo pracfcribit.<br />
^ Dij omnia poffunt.<br />
Hcmlftichium Homericum*. ©w/ A TÍ -URÍ^CT JIIVUVTÍU.<br />
At coelcftes omnia poffunt. Quadrabit in monarchas,<br />
quibus promp tum eft facete quicquid animo collibitum fuefit,<br />
fine iure,íiue iniiuia.<br />
EXECRANDA<br />
Deuotionis templum«<br />
X/^ar hfofi. Id cft,Execrationis templu. In cos diccbatur,qui<br />
crcbris cxecrationibus uti cofueucrunt. Qui mos nunc uulgò<br />
plerifq;,plur'unum improbádu$,ut nihil dicant nifi dirás admifccant<br />
dcuotiones, & imprecamina uel ipfo horrenda auditu*<br />
Ocdípíímprccatío.<br />
àfx. De tragicis & ingentibus malLs. Qui Gracca<br />
colligut adagia,citant ex Aefchylo huiufmodi fabulam: Etcoclcs<br />
& Polynices <strong>de</strong> more patri & unoquoq; facro,partem anteriorem<br />
mittebant. Qu^ autem aliquando per imptudcntiam<br />
atque incogitantiam,coxam,hoc eft,pofteriorem partem<br />
niififlent, illc exiftimans id non obliuione ncque impru<strong>de</strong>ntia,<br />
fed contumeliae caufla faéhim, imprecationibus diris eos<br />
cft cxccratus.<br />
Pho ccnfi um cxccratio# fíerodot.<br />
^WKÍWÍI; De iureiurando multis uincuUs aftriöo.Nam<br />
olim in foc<strong>de</strong>ribus,quo minus uiolarentur,adhibcbantnon folum<br />
promiffa,<strong>de</strong>xtras & lacrificium,uerum exccrationcs in caput<br />
eias,quicunq; non ftaret paòhs. Prouerbium autem ab huiufmodi<br />
profcdum cft cafu: Phocenfcs olim communi populi<br />
cotifilio partium folum rcliqucrunt, adafti <strong>de</strong>uotionibus atq;<br />
cxccratiouibus quibufdam, nc quifquam ufquam dc rcpetcnda<br />
patria cogitarct.<br />
Phoccnfium amolítío*<br />
^wKiKH ¿cTrivöloc. Hoceft,Phocica<strong>de</strong>fperatío:dicifoUtu,ubi<br />
dcípcratisrebusa<strong>de</strong>xtrcma confilia uenirctur:auc dcftultisÄ:<br />
lufanisconfiliis.<br />
Adiurantís fc facfhirum aliquid» ^off^*<br />
Quum adiurabimus nos faÄuros quippiam,fi modo uica non<br />
l 3 dcftic
4cíKtuat>Iicet accommodarc ucrficulum ex Iliados B.<br />
Mf(\ W vTf/T ¿Àvani Ucfn \aftnfft\mtH, I<strong>de</strong>ft,'<br />
Poft hac ne caput hoc humeris infiftat Vlyfsis.<br />
Item Iliados B.<br />
AVT/V XTTtfiT celi* \(A0Í0Í¿fKr¿(títcc\\¡rft®^
Cocfìa numcrabímus cxtSé DUml<br />
W cft» Ex cucntu fcicmuf. Huic confinis color illc cómicas;<br />
Res indicabit.Ouidius-.Exiws afta pfobant.<br />
^ Res ítidícabít*<br />
AÌ^Ttf fubaudi, ^pyap, Quum íígnificamus' cxpcrmtcn*<br />
ío cxituq; pcrfpici fcrmonis acritatem.<br />
Magiftratus uírum índícat. Pittaws<br />
Nxi rcp ctvAg* JiütiWifip, Id cft, Imperia <strong>de</strong>monftrant uiríi.<br />
Quidam Pittaci Mytelenasi putant apophthegma* Sunt, qui<br />
Coloni tribuät. Senfus cft: In uita priuata uix fatls pcrfpici poffc<br />
mores & ingenium hominis. Verum fi committas imprium,<br />
ut quod libeat, i<strong>de</strong>m liccat, mm dcmum apparcrc quo<br />
iit animo.<br />
Rem fadlam fiultus cogñouít,pífca^<br />
tor ícfhis fapiet.<br />
Poft acerba pmdcntior.Hucpertinet ctiam: Vi<strong>de</strong> Sera pocnitcntia.<br />
ÉXITIVM HONBSTVM.<br />
De pulchro ligno uel ftrangulare* xyfrißopk<br />
Aìri hoCha /vAir -uràip ècTràyfx^cu. Id eft,De pulchfo lignó<br />
ctiam ftraneulari cóucnit, Admonet calamitate tolerabiliow<br />
effe, fi cu honeftate fuetit cóiunSa,&dc<strong>de</strong>core uacaucrit.<br />
Ne ueftígíum quí<strong>de</strong>mi<br />
Optics hominc penitùs aut rem aboliti fignificamus,ne ue-<br />
^igium quidc fupcreiTc dicimus.M. TuUius aóèi. in Vcrrem 5 -<br />
Nam fi alienam uicem pro noftra iniiiria doleremus, ueftigiil<br />
^Ihus in foro non eflet reliftu.Rurfus quinta:Prouidédum di-<br />
^*gcntcr,nc quod in uita ueftigium libidinis apparcat,&:c4<br />
E X I L I V JW.<br />
Seruabis bouem* Plnurchw*<br />
-^'¡'»•XjifVftf. Id cft,'Bubulciis crìs. Hoc uelut asinigmatc iìgni-<br />
^^^Wntexilium.<br />
Teftaceum Bagelíúm,<br />
fiirif. Dc rebus fubito traninmtatis,(ìuc <strong>de</strong> exilio<br />
¡ÌPcntitìo. Conueniet ¿um oftracifmo, dc quo uidc adagium^<br />
*«mibctfanfmufafÌo.<br />
Terram pro terrà* Luc'u^,<br />
, ^^ TTf^ yìfs t\
E X P E R I E N T I A E SEV.<br />
PBRICLITATIONIS,<br />
In Care periculum.<br />
tií KxfH 101) ¿/Wía/^.Subaudi,facito.Hoceft,iiiliomine,auC<br />
5n re lúliori fac penculofam expcrienriam, in qua íi parum fc-<br />
Uciccr ccírcrir,non multum fítdifpendií cap icdum: Suidas fcri^<br />
bit Cares primum mortaliiun merce<strong>de</strong> militaílc, ut qui uitam<br />
fuam uilem hiberenr.<br />
In dolio figularem artem difcere.<br />
ty Tu-ídw tÍco Lipaefcua/ß tAoco^ccveif), De iis, qui protinus ma"<br />
ximis in rebus artificii capiunt experimentum, qnum paulatim<br />
dmmutis ad fumma prohcifci tonueniat. Neque enim fìgulù$<br />
ílatim à dolio,id ell,ualc máximo,artcm aufpicatur,fed á puíU<br />
lis quibuldam uafculis.<br />
In harenam <strong>de</strong>fcen<strong>de</strong>re.<br />
pro co quod eft,Certamen inirc.<br />
Chanta mus apud Pifam.<br />
^coc, (Ui/f Subaudi,tulit.Dexis,quiuincunt,Ä:opti^<br />
tis potiuntur,fednon íínc fummo ncgocio,neq; dtra magnuin<br />
incommodum fuum.Suidas natum ait ab athlcta quodam fcu<br />
pugile Tarentino.<br />
Bäßlius. Omnem mouere lapi<strong>de</strong>m.<br />
rátfTX TiíSo/j UímÁá eft, Vnumquenq; mouelapidé, idcftf<br />
omnia cxperirc,nihilq; intaifliun relinque.<br />
Fe<strong>de</strong>m conferre.<br />
A militia fumptum. Vfurpatiu-, ubi propiusaccedituradreni'<br />
Cicero:Non poíTum magis conferre pe<strong>de</strong>m,ut aiunt, autprcr<br />
pius acce<strong>de</strong>re.<br />
Omnem ru<strong>de</strong>ntem mouere.<br />
Jiùvjx hi-Kwií ffúfiff. Id eft, Omnem fiinem moucre. luliü^<br />
Pollux:Nauigabamus omni moto ru<strong>de</strong>nte, & omnibus rü<strong>de</strong>n'<br />
tibus. Ad eum modum íignificat diíflciiem nauigationerD» ^<br />
qua omnia (int tentanda.<br />
Phtítrch. Refpublica uírum docet.<br />
Vo\tTi¡ac ctvJlpoc AJáffKH. Significar neminem ad rem g^<br />
rendam idoneum eile,nifi qui lit ufu exercitatus.<br />
Omnem iacere aleam.<br />
Eftrcmuniucrfam pcriclitari,fortun«4j arbitrio,
SkjuiJem alca fortunae ludus cft artis.<br />
Aut ter fex, auc tres terfara.<br />
H ij, 'Ii rgit Kviou Si quando lignificabimus nos extrema<br />
pcriclitari uelle,& aut planè uinccre, aut prorfum uinci. Sumptum<br />
eft i uetufto tefleramm lufu, in quo, qui noucm ieciilct,<br />
w modis omnibus fuperabar.qui tres, is longifsime aberat a ui-»<br />
¿toria. Ni am antiquiores tribus teflcris uti confueuerant. Tcffcram<br />
autcm etiam ipfum iaftum appellant.<br />
Rex aut afinus. P^^^*<br />
^«fftMvs N cvQ** Hoc cft, aut uiilor,aut uiftus.<br />
Vela uentis permittere.<br />
Quintil. Permittamus uela uentis, 8c oram foluentibus bcnè<br />
prccemur, hoc eft, acditionis ancipitcm euentum utcunque cadat,experiamur.<br />
Deo fortunxip committo«<br />
Quifottunamexperiri ftatuerit, euennim negocii fortun«<br />
committens,in hunc conuenerit illud Homeri ex IliadosP.<br />
Htfw yàg ^ iy w, Tcc 3 nMf Aii tiJcvtx /ji^'Kh'tru Id cft,<br />
Torfero 8c ipfe,loui fuerinthsec omnia curat.<br />
Res ad triarios redíít»<br />
Romanum extat adagium elegans. Eo liccbit uti, quum (ignificabimus<br />
rem eo periculi redaftam efle, ut extremo conatu,fummisq;<br />
uinbusíit enitendum, 8c adfuprema confugiendum<br />
cóíilia,quibus ii nihil proficiatur, iam nihil reliquum cilc<br />
Ui<strong>de</strong>atur, un<strong>de</strong> fubfidium fperare pofsis. Natum adagium è ragione<br />
modoq; componcndi Romani excrcitus:Refertur & cxplicatur<br />
áTito Liuio,primae dccadis lib. 8.<br />
Saaamancoramfoluere. Lucidim.<br />
Itf«// ìcyKvgxp x«^/«/'« Q^óes ^d extrema praciidia con-<br />
^ugitur-Tranflatum á nautis, qui maximam ac ualidifsima an-<br />
^Qram,facram uocat,camq; tum <strong>de</strong>mum mittunt, quum extrclaborant<br />
difcriminc.<br />
Ad afylum coniugete. Cicero.<br />
Hoc fuperiori cognatum.<br />
Ad ephebum properarc.<br />
Sumptum eft ab Apollinis oráculo, ad quod undiq; fettina-<br />
®^.Fingebamr autcm imbcrbis Apollo.<br />
Tanquam ad aram.<br />
Hoc adagio cxtrcmu rciugiumintelligi uolitaius.Indcfumr<br />
1 ^ ptum
ptum,quòd olim ] qui extrema necefsitate urgebantur, ad ara't<br />
<strong>de</strong>orum foleant cófiigcre, imdc nefas erat qucnqua <strong>de</strong>trahere#<br />
PtHtdrçhus. Moucbotalumáfaaa linca.<br />
K/pw T^if ct(f* ngccs. Idcil: Sacrar UneaET talum ntouco.Deirs»<br />
qui extrema parant experiri. Id Iulius Pollux expoiicns, airi<br />
I . 1 ^ — \ ^ ,m» ^ J ^ — - — mM _ -- - ' - - T . _ i . . ew*<br />
incdiam,quam facram uocabant. Vn<strong>de</strong> qui talum mouiiTet, is<br />
facrac lincae cakulum monete dicebatur. Id autem non fiebac<br />
niii cùm res pofcerct, ut lu<strong>de</strong>ns ad extrema còfugerct auxilia»<br />
Semper ubi pen<strong>de</strong>at hamus*<br />
Ouidius in amoribus:<br />
Cafus ubiq; ualct,femper tibi pen<strong>de</strong>at Iiamus,<br />
Quo minime credis,gurgite piféis erit,<br />
Semper expcrienda fortuna & omnis tentanda occaiÌo^<br />
Tentantes ad Troiam pcrucneruntGraed.<br />
Theocritus in Syracufiis: Tentando atq-, experiendo^quaivtumlibet<br />
etiam ardua perfici, figura prouerbiali fignificaai,<br />
inquit:<br />
. ET TGÛTHM TTTÍGTIFIIPFT ÚITOF; AXÂIÛLJ<br />
KflfAA/V« cài Uff wÁgaií êùf/ sràvTât r^Kaií^ í<strong>de</strong>ít;<br />
Tentando ad Troiam uencre Pelafgi<br />
Cunfta,puellamm pulcÌicrrima^pcrficit ufui.<br />
Et poil malam fegetem,fcrendum eit.<br />
Seneca lib. cpift.xi. Q^ liccbit uti, quorics res pam eXànì^<br />
mi fententia cecidit, & lignificabimus non eiTe <strong>de</strong>fiilendum a<br />
conatu. Huc referuntur quar alibi citaùimus:<br />
Primas iaâare liaftas. Velitari.<br />
Fabri fabrilia traçant. Afinus fe<strong>de</strong>t. Rex fum.<br />
EX S E S E.<br />
Domi habet. Domi nafdtuti<br />
Nani id dicimur domi habere, quod in nobis fitum eil, neq;<br />
neceiTe eft ab aliis mutuö fumcre.Terentius : Philofophos domi<br />
habet un<strong>de</strong> difcat.<br />
Domeifa'cufli malum.<br />
Ad fignificandum priuatum : ac domefticö malum, quod ad<br />
alios nmilatcineàticonucnict illud Homeri OdyiT.D. ,
AXX^ etWa XGÑOG CFJIOT KQTNÒF/ IJU^UN/F OIK^. Id cft,<br />
Porrò malum noibas quod in «dc.sincidit,imum<br />
Admcpcrtinct.<br />
Nihil grauc pafllis cs,niQ tíbi uindicas«<br />
CMv// yr'a¡rov6íKS Ami if è (m ^loffwotis. Meminit Diogcnia-<br />
•iusiNcmo lacditur niíi á rcipfo-Ncmini fit iniuria, fi cam exiiwmct<br />
ad fc non pcrtincrc. ^<br />
Emere malo,quam rogare» CUCTMS<br />
Quo fignificatum cft,haud quaquam gratis accipi,quod prc-<br />
^bus cmitur,imò nihil cmi charius,quám quod roganti datur.<br />
F A C V N D I A.<br />
Attica mufa. j),<br />
ÁTJTKH fUfíToc, Pro ucnufta, lcpida4; oratíonc. Nam interdi- Ziwir.<br />
cendi genera laudamr in primis Atticum.<br />
Lepos Atticus,eloquentia Attica* .<br />
Inter reliquos Grecia: populos, lepos quidam & fcftiuitas<br />
quacdam quafi uemacula ac pcculiaris adcft Atticis, adcò ut in<br />
prouerbium abicrit»<br />
CygncacantíOé<br />
xJxfrtj// ccfffM. Id cft: Cy^ea cantilena. Conuenict in coi,<br />
^uifuprcmo uitae tempore lacundc diilcrunt.Cygnos,inftante<br />
niorte,mirados quofdam cantus af<strong>de</strong>rc, tam omnium litcris cft<br />
€clebratum,quám nulli ucl compertum ucl aedimm.<br />
Tunc canent cygni,quum tacebunt graculi.<br />
TÍ^T* ^ffavt^ KVKVot^OTcei/ M'ho tot
fi quidaliquando uidctiir fcitc diSium & artc,faihim'uc,Fclli''<br />
uiùs crit,fi per ironiam cfFcratur.<br />
Nunc ipfa floret mufa*<br />
AVTH vlw KVSA H (XISAOI, Vbi quid cmditè, facundo, ucnuftí<br />
diító,aut fcriptu uidcbitur. Et hoc ucnulliiis ficr per ironiam-<br />
Thcocrìt. Mufarum aucs.<br />
Miíírw// o'piQts» Id ell: Mufamm aues.Dicuntur poeta:, quòd<br />
afsiduè carmma fua modulentun Hucfacit quod alibi citatiua<br />
cil'Jncantationc quauis cfficacius.<br />
F A M E S -<br />
PldMtHs. Fames & mora,bilem in nafum condunt.<br />
I<strong>de</strong>ft, Latranteilomacho, omnis mora bilem mouet. DuSts,<br />
cft metaphora ab animantibus, iram narium flatu lignificantibus.<br />
Miferrimum fame morí.<br />
Cum fignificabimus longc cíTc miferrimü fame perire, accomodabimus<br />
illud quod cft apud Homemm Ody ile« M.<br />
ràìTTis fitiv ßxvxTot Aa'Kcltrt ß^oiolfft^<br />
Atfiu J^ ú'iKTmiJ ^oiVKip noTfxotf VÄKTsreiif, I<strong>de</strong>fty<br />
Dura qui<strong>de</strong>m mifcrismors eft mortalibus omnis.<br />
At pcriiile fame,res una miferrima longè cft.<br />
Accommodabitur infordidos quofda, qui quo parcathummis,<strong>de</strong>fraudar<br />
genium fuum.& in cos quipereuntinfcitia ucri,quum<br />
animus hominis non aliterpafcatur uerbo <strong>de</strong>i, quàm<br />
cibo coipus.ucrc miferrimum eft hac fame mori.<br />
Molei^s interpellator uenter.<br />
Venter improbus interpellator, non finit unquam quempiam<br />
obliuifci fui.Id ad cgeftatem torqucri potent,quae mortales ad<br />
omnia tum facienda,tum referenda folet compcllerc.<br />
Snidas. Ceilreusieiunat.<br />
Kt7f wf vH7W€i, Dc famelicis & uoracibus dici cofueuit. A lij<br />
malunt referre ad eos,qui uitam innocuam agunt,& ab aliorá<br />
iniuriis abftinent, nec ullum emolumentum ex fua innocentia<br />
femnt.Eft enim Ceftreus pifcis genus quoddam, quodreliquis<br />
mutua dcuoratione uiäitantibus, unum ab aliorum carnibus<br />
abftinet,i<strong>de</strong>oq; non capitur efca,fed in limum abdit fefe, atq;<br />
ibi perdurar,& ut arbitrantur nonnulli,limo pafcitur.<br />
Non interpellandus famelicus.<br />
Quotics innuemus non eile contabulandi otium, nifi prius<br />
placaucr
placaucrimiis latranrcm & ira tum,ut ait Horatius,ucntrcm:aut<br />
ubi fignificabimus aliqucm,iimultatq; fit aircquutus,quod cxpctcbat,iam<br />
ad alia conucrti,non incptè profcrcmus hunc ucrficulum<br />
Homeri:<br />
AvTag \-a-u TToai©' Kf %VTÛ, Idcil:<br />
Atpoftquamhis potus exempta cupido,cibiq;.<br />
Ventre pleno,melior confultatio. Pintarch/tf.<br />
CCTrCTí'KtíHS ßif\H é4HTS ¿^ÄW. I<strong>de</strong>ft:Confiilta-<br />
^io tum meIior,quum expleueris aluum.Qimm fames interpellât,non<br />
uacat <strong>de</strong>liberare, proptcrea quòd confultatio moram<br />
<strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat & animi tranquillitatem,& fames bilcm acuit.<br />
Etiam Bstylum <strong>de</strong>uorares»<br />
Kivi BaÎTV7u//j a// tucrctwtvûts. I<strong>de</strong>ft: EtiamBactylum <strong>de</strong>glutires.Inuoraccm<br />
èc omnia concoquentem.Nam Baetylus dicitur<br />
faxum illud fafciis obuinihim, quod pro loue <strong>de</strong>uorauic<br />
Saturnus,teftante Hefychio.<br />
Manduces. PUutut.<br />
Dicebantur uchementer famelici,aut qui minis inanibus tcrrorem<br />
incuterent.<br />
F E S T I N A T I O N I S .<br />
Nauibus atcç quadrigis.<br />
Pro fummo ftudio,fummaq; feftinationc.Flacc.in epift^<br />
Strenua nos exercet inertia,nauibus atq;<br />
Q^drigis pctimus bene uiuerc,quodpetis hic eft,<br />
Dsdalium remigium«<br />
Ad celeritatem fignificandâ.Plautus in Amphitrione dixit*<br />
Cítis quadrígis Jouis quadrigis«<br />
Subaudi,fiigcre.Pro eo quod cft, quàm ocyfsimè fugete .Léguer<br />
apud Plautum,ab Homero tranflatum,qui dûs quadrigas<br />
affinxit, quibus quô libimm fit rcpcntè rapiantur cx Olympo<br />
in tcn:as,rurfus è terris in cœlum.<br />
Equis albisprarce<strong>de</strong>re. ^ Plataus.<br />
Vbi quem aliis quapiam in re longe fiiperioremfignificabat,<br />
longo anteire interuallo, cum albis equis pracce<strong>de</strong>re dicebant,<br />
quòd antiquitùs equi albi meliorcs haberentur,uel quòd ui<br />
öores in triumpho albis equis uedari foleant, uel quòd fortuïiatiores<br />
& aufpicatiores eile crcdunmr.<br />
Talaría induere^<br />
Pro co quod cftjFugam adornare, quafiq; uclle quopia auolarc;
lare. Itaq; talarla inducerc dicimus,qui parant aufugeití<br />
Citius.quàm afparagi coquuntur«<br />
De re uclicmcnter propera.<br />
Eucftígío.<br />
Quod citra moram ac protinus fît, quod prifa dicebant ettemplo.<br />
Zcnodüt. Cclcrius,quàni Butes.<br />
exrjôff N Hoc adagio íignificabataliquid,quám primum<br />
abfolui, compcndioq; cxplicari. Butes Athenis <strong>de</strong>piftus<br />
erat,ut furnma capitis pars cum oculis tantum ui<strong>de</strong>remr.In eius<br />
igirurpidèiTta quoniam non multum opcris fumpferat pidor,<br />
prouerbio iadari confueuit dc his,qux facile penîciuntur.<br />
fíomfTM. Sí mul ut dicfium ôc faclum.<br />
Afi iw® y ccfi \(yoif, Id eft:Simul di6ium,íímul Sc fa^um.<br />
Vbi quis citra moram id rc pracfl:at,quod uerbispoUicetur.<br />
u^iÎHdcs, Duobus pedibus fugete.<br />
EK iAuû/f/ KotTûKpwyeif/, Id cil ; Duobus pedibus confugere.<br />
Suma ui,fummo4; conatu fùgere.AriftophanesiE patria utroq»<br />
<strong>de</strong>uolauimus pe<strong>de</strong>.<br />
In foribus a<strong>de</strong>ilê.<br />
Ptf / Tccs Pro co, quod inftat, iam^; m proximo eft.<br />
Dominus ad Cain:Sin malè egeris, ftatim in foribus peccatum<br />
tuum a<strong>de</strong>rir.Geneiìs-4.<br />
Velisequiscg^<br />
Extremum conatum iìgnificantes,dicimus:Velis,cquLsq;,Hic<br />
refpicit non ad celcritatcm, fed adutrunq; pugnac genus, ñaua<br />
le ac equeftre.<br />
Vir fiigiens haud moratur lyrac ilrepitum.<br />
In eos,qui in rebus periculofis ac feriis, properadi ftudio ne<br />
gliguntlcuiora.Nam qui ftigit in beIlo,non putat fibi liberum<br />
ac uacuum ut cantorem aliquem aufcultet.ld etiam ad compii»<br />
rei res accommodari poteft.<br />
Ocyoracdpitre.<br />
Admirandam celcritatcm hyperbole prouerbiali liccbit in^<br />
care,quae cft apud Homerum: i^HKUfj, Pcmiccs magi«<br />
accipitre,<br />
Pegafouelodon<br />
rnyJiffìi T«;tv'^t^(^.Depracuelocibus. Nota fabula <strong>de</strong> equo<br />
sai
Salaminía nauís.<br />
mvs. Dc pracuclocibas diftitatum cft^ Celebrata<br />
emmuel in primis naiialc bellum aduerfus Xerxcm gcftum<br />
^Pud Salaminem, íiue quòd ex trircmibus altera Salaminina<br />
*^cari confucuit,altera para los. ^<br />
Parít puclla,etiam fí male<br />
adfítuíto»<br />
T/KT^ ¡JpM oTccf} UotKws ivi ft urccfÚHAá cft, Parít puclla,<br />
male etiam adfucrituiro.Dici cófueuit,quoties res faci-<br />
^^ conuincitur ex ícntcntia, ctiam íi negligcnter & ignauitc^<br />
gcfta fucrit. Veluti puella propter actatis tclicitatem facile gerit<br />
uterum,etiam íi cum uiro non admodum rem kabuerit.<br />
l^nem palma»<br />
Ji^f vracTiá/uv. Dici folimm, íí quando protinus aliquid intcl*<br />
lc£hun cíTot i quopiam,ut íi fcommatc dido,ftatim fentiat ali<br />
quis in fediftum.Sumptum ui<strong>de</strong>mr ab iis,qui per lufum ignem<br />
admoucnt manibus alieois,qui fubito fcnfu cxcitati, rclilirc Co<br />
lc.nt,riíiunq; moucre fpedtantibus.<br />
Aphyaadígnem*<br />
Afvx tí -arv^, Prouerbium in ca, quae celeriter intcrcunt aut<br />
abfumuntur,fiue quae facile ac ftatim conficiunmr.Nam aphya<br />
pifcLs genus molle ^c tcncrum,
Suidas. Víuít>ínccn<strong>de</strong> ígncm.<br />
^HJÍOÍÍ Wf.vbi ncgocii periculoíí piinflo fcílinandum aJmoncmus,Är<br />
occafioncm arTÍpiendam,ut quum rcpcrta Icintil<br />
lula propcratiinne pcreat &r illa.<br />
I<strong>de</strong>m. p^ fubcuntc portum nauí.<br />
ATTO LxracífvuftZvNí, Id eft, A lubcuntc fubaudi, naui lucrum<br />
capias. A dmonct adagium, celcrítatem ad quaeftum plurimum<br />
ualerc. Sumptum à mcrcatorunxdiligcntia, qui rocrccs ftaiim<br />
cmunt ab ipíis nautisin portum appcllenribus.<br />
C^kmcl. Matura fatio faepc dcdpit,ftra<br />
fcmpcr mala cft.<br />
Admonet adagium,in omni negocio maturandum circ,ncq;<br />
pauló fatius cflc,occupare tempus Icgitimum, quám ferius ag'<br />
gredi. Veluti í? quis admoneat,ut pner tenera adhuc aetate,prac<br />
ceptoribus committamr crudiendus. Confultius cnim antcuertcrc,quám<br />
proueftioríbus annis tum <strong>de</strong>mum incipere.<br />
Sacra celeríus abfoluenda.<br />
In rebus diuinis attcntum efle conuenit magis, quàm dluturnum,ncuilefcant<br />
afsiduitate, contra quomndam morem facer<br />
dotum,qui mmium immoranmr facro, precibus4; quas uocant<br />
horarias. Ad id torqucri potcrit illud ex Odyflcac r.<br />
. -OVi/ti iatKi<br />
hwp iou-ù àlOicc vU^cU» I<strong>de</strong>ft;<br />
-Ncque par eft<br />
Tn dhiomm epulis fediflc diutius,imò<br />
Surgere maturè <strong>de</strong>cer.<br />
Ztnodofus. Lupinum potum.<br />
AvKHop -ari;TiV/.Lupinum potum bibcrc dicebant,ubi quis uo<br />
luptatem fuo periculo capitis emeret. Warrant duoscrupillc<br />
fontes facros ApoIlini,quorum alter uino fcateret, alter melle,<br />
ad quos quum aues aduolarent, arcu fcriebantur. Porrò Apollo<br />
fuper cartera cognomina diftus eft U Lucius, á luce quam<br />
aperit,fiue á lupis interfcótis.<br />
Vt cam's c Nilo.<br />
Qui Icuiter ac uelut obiter artem quampiam aut autorcm<br />
<strong>de</strong>guftant,hi ccu canis è Nilo dcguftare dicuntur, Natum in<strong>de</strong><br />
adagium : Poft fugam Mutincniem, quacrcntibus quid ageret<br />
Antonius,quidam familiaris refpondit ; Quod canis in Aegypto,bibit&<br />
fugit.<br />
AUcnis
Alícnísutífolcís. t^riílofh.<br />
Au^^/W Id cft: Alicnis folcis ufi. Dlcontutiqui<br />
moribas aliomm ad fuiim abutuntur cmolumtntum.<br />
Quantum pedibus potes*<br />
Socratcsm Gorgia Platonis ita loquitur, /¿íí<br />
jy kfftonlofiyècKO'houriceff j ^x^t ÍKOC^<br />
M/uú/if, Id cft:Tempcrantiam qui<strong>de</strong>m feílari atque exerccre<br />
oportet, contri intemperantiam íugerc, quantum quifque noftmm<br />
pedibus ualet.Id quo longius transíeratur a rebus corporals,<br />
hoc magis acccdit ad prouerbium ccleritatis.Quod in corpore<br />
funt pe<strong>de</strong>s,hoc in animo funt aiFcthis, quibus expetimus<br />
aliquid aut reftigutius.<br />
Crifoncm Himersum praccutrere.<br />
Prodigiofa celeritas Crifonis uidctur locum <strong>de</strong>diiTe prouerbio.<br />
Sic enim Socrates apud Platonem in Protagora, rogatus<br />
ut inftimtam cum Protagora difputationem perageret : Optarim<br />
qui<strong>de</strong>m tibi morem gerere,(ì quod petis meae facultatis cffet.<br />
Nunc perin<strong>de</strong> eft, adì me roces ut Crifoncm Himeraeum<br />
iniìgnemcurioremfequar,autdonchodromon quempiam,aut<br />
«cmerodromon perpetuo xquem curfu fcquarq;,&'c.Dolichodromidiccbantiu-,qui<br />
perpemo impetu duo<strong>de</strong>cim ftadia <strong>de</strong>cur<br />
rcbant. Hemerodromi,qui totum diem 1 mane ufque ad uefpe<br />
ram cin-a rcfpirationem currebant. Vn<strong>de</strong> Gra:ci poétac folcm<br />
^t^^io^oufift appellant, quòdiìngulis diebus curfum fuum perquafi<br />
uero noóèu requiefcat in diucrforio Thetidis.<br />
F E S T I N A T I O PRAE-<br />
P R o P H R A.<br />
Qui nimium properat>ferius abfoluit.<br />
Monct adagium,inftitucndac rei non tam celcritatem, quàm<br />
furam adhibendam eire,ne pofteafit in mora, quodm opcris<br />
i'^gteflu fiierit erratum.<br />
Canis feftinans,c«cos parit catulos. ^XriHotcl<br />
H hvttìt/ ff^ìihjot TVifKcc tÌkJ^, In eos, qui nimio feftinandi<br />
ftudio rem parum abfolutam reddant. Hinc natum, quòd ca-<br />
, quia ccleriuspariat, catulos caecos uelut adhuc immam-<br />
ÍOS ardit.<br />
AnteuiAoriam encomium cahis*<br />
.i^ftf VIHUS rò \yKt¿fxutf ccAas, Ineiun,qui prjcpropercglonondum<br />
confeaa.Nam apud Gra:cos,qui rem ibenuè<br />
m gcfl'
17« FESTIN. PRAEPRO»<br />
. gefsiíTent in bello, orationc quapiam aut carmine laudabatt-»<br />
tur.Qu® laudario proprie encomium dicitur.<br />
^thoms. Ante lentem augerc ollam.<br />
jigo ^ fccHHS civlctviiJ tìùj -huTictM. Pto COquod eft, Spes<br />
ingentes in animo concipere, priufquam res ipfa teneatur, aut<br />
pollicdri quod ipfe nondum habeat, aut prarpropcre fibi piacere,<br />
quaU iam polhdcat ea, qua: procul ctiamdum abfunt, ut<br />
teneantur. Vt lì quis uitac ftrepitum augeat fpe magiftratus,<br />
quem incertum cft, an íít impetraturus, iens,leguraeneftuilifiimum<br />
ac plebeium.<br />
i'fwoJof. , Aeftatepenulam<strong>de</strong>terfe.<br />
dkga tÌco lcc¡oi^'íÍ
tím ¿um Initio apparere finem.Conucnict In quomndam prae-<br />
1 troperas fpcs^qui negocio uix cocpto,ftatim arbitrantur l'c rem<br />
i fadam habere,quum (icpè exitus non refpondcat initüs.<br />
Fcib'na lente.<br />
Vi<strong>de</strong> tarditatis Sc cundationis.<br />
FIDES ET GRAVITAS.<br />
Folium Síbyllx.<br />
luucnalis : Credite me nobis folium reatare SibvIIae, id eft,<br />
rem indubitatam. Duftum adagium á Ctunana Sibylla, cuius<br />
Gracula cumprimis celebrantur. Huic autem mos erat, ut teftatur<br />
M. Varrò,in palmarum fbliis oracula fcribere.<br />
Ex trípo<strong>de</strong>.<br />
rà U -Tin Id eft: Ex tripo<strong>de</strong> diaa.Dici folitum dc<br />
iis, quae uehementer nera atquc indubitata ui<strong>de</strong>ri uolumus.<br />
Hacc ex tripo<strong>de</strong> dida, id eft, ccrtifsima,perin<strong>de</strong> quafi cx Apollinis<br />
oráculo profeda. Tripo<strong>de</strong>m autcm fuiflc lebctem, tribus<br />
fultum pcdibus.Huius duo funt genera : Alteram Apollinis,ob<br />
ucritatem oraculorum : altcrum Bacchi, in quo uinum mifccbatur,quòd<br />
ebrii nera loquantur,<br />
Diuespromifsis. plnurihm.<br />
ó mÍv T^iy©' ^cevfict^k^ó 3 ^V/y©'. Id eft: Magnifica<br />
qui<strong>de</strong>m oratio, carterum non habetur fi<strong>de</strong>s loquenti. Quoties<br />
aliquis "m^cntia pollicctur,quac non ui<strong>de</strong>amrpraeftiturus.<br />
Prifds cre<strong>de</strong>ndum.<br />
M.TuUius in libello <strong>de</strong>unmerfitate : Cre<strong>de</strong>ndum inquit ni-<br />
Xnirum cft ucteribus Sc prifcis, ut aiunt uiris, qui fc progeniem<br />
cife Dcorum dicebant.Incertum utrum Cicero ientiat cam fen<br />
lent jam fuiflc uulgo <strong>de</strong>cantatam, an notct uoccm prifci, qua<br />
^cclaramus homines cxtrcmaeantiquiutis, quorum origo quoniam<br />
poftcris erat incognita,fcrè refercbatur ad Deos.<br />
Redopedore. clitré<br />
Pro CO quod eft,ingenue cin-a^uc diisimulationem, utucri-<br />
*atis fimplex eft oratio.<br />
Legatus non ceditur neque uiolatur*<br />
Pf i(rfi/f if tvtíJkt^ , ir 3 vSgi^tT^. Id cft : Orator ncc pcrcuti-<br />
^r,nec uiolatur. Id iure gentium receptum cft, ut legati publica<br />
fi<strong>de</strong> ueniant,& rc<strong>de</strong>ant inuiolati.<br />
Ex Xouis tabulis teftis, Eueiänus<br />
Mil, ùih dTCJu/i^^ift^^rrvs. Pro certo Se indubitabili te^ •<br />
m 1 ftc.
ftc. Allufiitrt cft;ni fallor, ad dipthcram, in qua lupitcromnk<br />
mortalium afta dcfcribcrc fingitur à Poëtis.<br />
VìoocnìartHS, ^ AttíCUS tcftis.<br />
k-rfmh Pro probatifsimo atque incormptiftimo teile.<br />
Quod fi quis per ironiam torqueat in teilem uanum, non<br />
inconcinncdixeritf<br />
Attica fi<strong>de</strong>s,<br />
ArJiKH wms. Lcgitur apud emi<strong>de</strong>m <strong>de</strong> minime uanis, minimeque<br />
periuris. In<strong>de</strong> namm, quòd apud Articos templum eiìcC<br />
Fi<strong>de</strong>l Dea; conilmftum.Cuius meminit Plautus.<br />
Pindarus, Rhadamantheumiudidum.<br />
PxAxuJcvôv@' Latáis. Id eil: Rhadamáthi iudicium.Dc incor<br />
ruptè iudicantibus, Rhadamàthusenim manium iu<strong>de</strong>x,nequc<br />
muneribus,ncque gratia <strong>de</strong>fleftitur , quo minus feuerè iudicet.<br />
Accommodari potcrit ad mortis necefsitatem, maximis pariter<br />
ac minimis cx acquo communem,<br />
louem lapidcm iurare«<br />
Qui lànftç & rçligiosp dcierant. M.Tull.in epiilo.Quomo^<br />
do autem tibi placebit, louem lapi<strong>de</strong>m iurare, quum fcias iratum<br />
ciTe louem nomini poiìc ? Sumptiun i prifco fcriendi foe<strong>de</strong>ris<br />
rim,quod i patre patrato manu tenente lapi<strong>de</strong>m, concepris<br />
uerbis peragebatur, quemadmoduin <strong>de</strong>fcribit T.Liuius<br />
Macrobius.<br />
Rhadamanthi iuiiurandunit<br />
fxAx(AJcvùv@r Dicebàtur quod uerifsimum qui<strong>de</strong>m<br />
eiiet, cxtemm nullum Deum afcifccret. Socratesper cancm<br />
anferem iurare confueuit, ne quem Deomm citaret, fiue quòd<br />
cre<strong>de</strong>ret nullos ciTc Dçps.fiue quòd arbitraretur non eilc boniuiri<br />
Deos fuonì negociorum telles accçrfçre.Graeci per caput al<br />
tenus iurare confueucrunt. Vcrg.Per caput hoc iuro.<br />
rlumtlm. , JUf eiurandojpueri tali3 fallendif<br />
Óf «¿»/f xvApxSy àr^xyxTiois ¡) wcût/}^ ¿/¡xTrxj'cy, Id eil: lurc'<br />
iurando uiros, talis pueros oportet fallercp Docet uiris nulla re<br />
citiiis imponi poiTe, quam iureiurando , quòd nemo tam improbus<br />
cfle credatur, qui id uelit uiolarc, Laconis cuiufdam<br />
apophthegma.<br />
louis lufFragium^<br />
¿^lûi (^.Dicebàtur lacrum & inuiolatu, Vndc fcntentiam<br />
Clus, cuius fit uelut krcfragabilis autoritas, louis fiiffragium<br />
rcftè
cftc dixeris. Aut per ironiam, ubi quis arrogantius <strong>de</strong> re quapiam<br />
pronunciatjfuamq; opinione pro lege atque oráculo poihilat<br />
accipi. Aiunt enim locu in quo Ncptunus & Mincma indicium<br />
pcregcmnt,utrius nomine,aufpiciisq; ciuitas Athcnicn<br />
fium inftitucretur>Iouis fuffragium appellatum fuiflc.<br />
Amphiclyonum confcfliis.<br />
KiA(fiKTV3viMii fftw'Jifictf, id cíl, Amphi6lyonicus confcfllis.<br />
Dcfre " '<br />
tuill<br />
Polliccntis fc promifla rc pr«ßi turum. Hmtmu<br />
Significantes promiflorum fi<strong>de</strong>m non irritam futuram,fed<br />
re pracftituros nos, quod uerbis fimus polliciti, illud Homeri<br />
ufurparc potcrimus:<br />
Ncc rcnouanda,nec ¡rrita,uana'ue dico futura<br />
Qi^cunq; annucro.Ä: promifero uertice moto.<br />
Dictum acfacftum* ' Tcrmf.<br />
TíX^iíJ ^ -nrfOíxGíu. Prouerbialis figura. Qua nihil in negocio<br />
procurando practcrmiíTum fignitìcainus. Terent. Diaum.<br />
ac raduni reddidi. ,<br />
Mincrux fuf&agium,<br />
H ÀSàÙM De cxado iudicio,contrarium illi:Sus iudicauit.<br />
Sed Icpidius fiet, fi per ironiam efferatur in ftupidum<br />
¿C nullius ludicii hominem.<br />
Vcrioraxjs,c[uxapudSagramacddcrunt* Strabo.<br />
A'KjtSWifx W/ Dióèum olim in incrédulos, quiq;<br />
i^onniiì magno malo doòH, crcdunt. Strabo: Poft Locros, intuit,<br />
Sagra fluuius iabitur,in cuius ripa Caftoris & Pollucis arac<br />
«ta: funt, ad quas <strong>de</strong>cem Locrorum milia, una cum Rjicginis<br />
aducrfus Crotoniatas, numero centies ac tricics mille, Marte<br />
collato uicioriam reportarunt. Addidcrepleriq;, quo die certamen<br />
initiun cft, iis, qui in Olympiis crant, cum belli euentum<br />
nunciatum fuiflc. Tanta celeritatc nunciatx pugnae neritas<br />
compcrta cft.<br />
Oculis magis habcnda fidcs, TnlioHm.<br />
quàm auribus*<br />
ÄT/«// uriTcrifat tìfÓxTifMj], Id cft, Oculls ctcdcndum potiils,<br />
quim auribus. Quap ccrnuntur ccrtiora funt,quim quae audiú-:<br />
^^.Horatius;<br />
m i Ncc
Nec retinent patulae^commiiTa fijeliui aurci^<br />
Qi^M quac funt OCUIK fubieûa.<br />
Domcítícus tcítís.<br />
vbi quis ipfe fefe laudat.Qwíí domite*<br />
ílem habeat,non aliun<strong>de</strong> adduóhmi.<br />
TUto. Venereum iufíurandum.<br />
Afiaêlffi® o (H® 3SK \(47romfA®'. Id eft: Venereum iuííurandiun<br />
nonpunitur. Senfuseft: Amaniium iuíiurandum initum<br />
elle,neq; ad dcos quicquam pertinerc tanquam iocofum.<br />
Cicero. Dignus qui cum in tenebris mices.<br />
eertiísima eilet fi<strong>de</strong>, eum dignum dicebant, qui cum iti<br />
tenebris micarctur,&c.<br />
Demanuinmanum.<br />
Cicero libro epiftolarum. vii. Totum <strong>de</strong>niq; hominem übt<br />
trado <strong>de</strong> mañu, ut aiunt, in manum tuam iftam & uiwèoria Sc<br />
fi<strong>de</strong>pra:ftantem.Tradunmr etiam Sc qui commendantur.<br />
Manu longa,& manu breui tra<strong>de</strong>re.<br />
Qui proniifsis agit, ac Ipem tantûm oftcndit, longa manu<br />
dat.Contrâ,qiiipracfensac ftatim exhibet quodpromittir.breui<br />
manu dat.<br />
F O E M I N A E.<br />
Foemina nihilpeiHlentius.<br />
Hanc fententiam fíe eifert Homenis:<br />
¿is ík òtivùTkfoif ns/ù Lvvrkfof/ ¿í\7iú yvmnìf, Id eft,<br />
Vfquea<strong>de</strong>o nihil improbius,muliereq; peius.<br />
Ignis,mare,mulier»tria mala.<br />
pDf ^¿t'hocajtx Hj yvvH LatKÒc rgloc, Id eft,<br />
Ignis,fretumq;,&mulier,haic mala tria.<br />
Nam incendio nihil fomiidabilius, mare item periculoíífsimum<br />
eft.His autem fímillimum quiddam eíTe mulierem fentit<br />
paroemia.Lacon quidam,qui quum uxorem duxiiTctperpufil'"<br />
Ìam,dicebat e malis,quod minimum eflct eligendum.<br />
T,fHt4rc1r. Sublata lucerna,nihil intereft<br />
inter mulier es.<br />
Avxvts xgG'wT®' ytiuH WOÍCX h ai^^Md cft,Lucema fublata,<br />
nihil difcriminis inter mulieres.Sentit adagium,nullanl mulierem<br />
non eifeimpudicam, fí <strong>de</strong>tiu-iàcnltas iìne teftepeccandi.<br />
Mihi ui<strong>de</strong>tur è uulgò fumptum,non ab autoribus. '<br />
Mali
F o E M I N A E. 151<br />
Male COtliugatí. . . . . Hom (Jiianquam hacc magis conucniebat ftultitiac uiroru<br />
adfcribcrc,qui tanmm indulgeant mulicrculis.<br />
Mulicris oculus.<br />
J^uviùHûs ofmce Tûls an^lìiciif Id eft,Mulicris oculus<br />
Ipiculum iuuenibus cft, Vcrgilius;<br />
Vritq; ui<strong>de</strong>ndo fœmina.<br />
Mulicr pudica ne fola fit ufquani.<br />
CJuum admoncbimus non c6uenire,ut pudica mutier fola cl<br />
tra^î teftes cum uiris colloquatur,ufui fuerit illud Homeri:<br />
Haud fola,aft illam famulse binae comitatac.<br />
Qui nihil litigat.coelcbs eft.<br />
DiuusHieronymus tanquam prouerbio iadatum citat.lndi<br />
cat adagium,rixofum ciTe omne coniugium, ncc ciTc tranquil<br />
lam uitam^nifi in coclibatu.<br />
Tanquam Chalddica nobis<br />
peperituxor.<br />
ntrrrtf tÎ Ht^w ylwHé Dc cä dicebatur,quac liberos<br />
quam plurinios pcpcrillet. Tradunt Heroinam quampiam<br />
fuiflc nomine Comben, cui cognomen fuerit Chalcidi»<br />
quòd prima arma aerea confccerit* Ea uiro coniunóra, centum<br />
liberos enixa dicitur.<br />
TheiTalamulicr. ^ i^yißo^k<br />
etöir.tA/x/ In uenefica$,malartimquc peritas artium dici<br />
folitum, proptcrca quòd ca gensprxtcr caiteras hoc nomine<br />
Ootatacft.<br />
m 4 Yjn
104 F O C V S.<br />
yTtvÍHVÍTlA^VM.<br />
Dicitur iam propinqua parmi. Supta mctaptora i ficis poft<br />
immiilbspfcnas maturcfccntibus.<br />
I O CVS.<br />
Foeus luculentus in xdibus.<br />
Primum domus ornamcnmmcft ut luceat focus. Proindc<br />
qui in x<strong>de</strong>s immigrant nouas, aut in diucribrium ingrcdiunmr,<br />
ante omnia ignem iubent incendi. Quod cx Homeri x.<br />
fumptum ui<strong>de</strong>mn<br />
r vup lÁúi wpwTiTcp\vi fiiyxfatffi yiviffSu»<br />
Nunc ante omnia mi luccicar in sedibus ignis.<br />
AtSofiviS 3 TBvph yifaepdrifO' O]K@' ìe/tì^cu.<br />
Scilicet accenfo domus eft omatior igni.<br />
FORMA, DEFORMITAS.<br />
Ominabituf aliquis tc confpc
F O^R M A. izs<br />
obiltum fylua.Quadrabit in agrcftcm & ftupidum.'<br />
Pronomi barba- ^rijìofh,<br />
ÍTfav/fM ?rcJ>'w//.Dcpra:longadiccbamr.Pronomus tibicen<br />
qui^iam fuic>prolixa barba,gcftaminc non admodu appoiìto<br />
profefsioni.Qiandoquidcmubicinu mollicicm etiam proucr-<br />
^ia notant.Conucnit igitur in quofda, qui alioqui mollifsimi,<br />
uultus,ucftiumq; reueritate,uitc contincntiamprasferunt.<br />
Nauigcs Troezcncm. SHÌIM,<br />
P Tf folitum in eos,qui quum mento imberbi<br />
cflcnt, tamen appofititiis pilis barbam uirilem mentircn*tur.In<strong>de</strong><br />
natum, quòd Troezcnis portus quifpiam uulgò cckbratus<br />
(ìt nomine Barba.<br />
Perdías crura*<br />
Titf/m^ ffH^K^. I<strong>de</strong>ft, Pcrdicistibia.Perdix caupo quifpiam<br />
crat claudus, ab Anftophane locis aliquot notatus. Diccbatur<br />
mcnuragracilia diitortaq;;Perdicis pes in loripcdcs<br />
quadrat.<br />
K«xx/^c/y^/.Idcft,Callipygi. Dicebantur eleganti forma<br />
ptardita:.<br />
Quod pulchrum.i<strong>de</strong>m amicum*<br />
TJ Ko¿\oíf (f¡-Kc(f, Inter prouerbia conciliantium amicitiam»<br />
refertur & hoc apud Platonem in Lyfì<strong>de</strong>: Yiai<br />
KtvivVWH KOtlÀ<br />
rìt/j ccixcàottì Trotfoitúotií, to Kot'Koy ^ t'ho if \\vou. Id cft, Ac propemodum<br />
apparet iuxta uetus prouerbium, quodpulchru cft^<br />
amicum eflc. Qm commodi gratia amat, non amat uerò, fed<br />
quodpulchnim cft per fe amatur.<br />
Exouo prodiit*<br />
^ tòi i^ìtTiS^if. Id cft: Ex ouo cmeriìt. Aiunt dici folitum dc<br />
"^ignoperc formoiìs ac nitidis, quaíí ncgcs communi hominu<br />
natos,fcd cx ouo, more Caftoris & Pollucis. Siquidc cft<br />
y Poctarum fabulis,Lcdam Tyndari fìliam cx louis concubitu<br />
duo pcpcriflc oua, è quorum altero prodiere gemini Caftor 3c<br />
^ollux,miìgni forma luuenes.Ex altero nata cft Helena, cuius<br />
wnna Uteris omnium cft nobilitata. «/„»^<br />
Pulchrorum etiam autumnus pulcher cft. Fintai^Hf-<br />
Tw/; Hac\wjj ÒTTÒ^M KocXft, Vcmis enim mcniìbus, nihil<br />
tcnerum ac nitidiun, quum omnia adhuc in flore funt aut<br />
^ Acrba. Cattcrum autumni tempore poftcaquam iam in culm<br />
5 nios
tu Í O ^ r i t v Do-<br />
mò!! aut caulcm cxCTcucrut,horricliora ui<strong>de</strong>ntur. Q^drat iritur<br />
in ea,q^ux quum natura iìnt egregia, ne tum qui<strong>de</strong>m falti-<br />
Stenda ui<strong>de</strong>ntur,quum matumcrunt. Dicetur non ineleganter<br />
in hos,qui bellè porrant artatcm.<br />
Simia cft fimia, ctiam fi aurea<br />
geftetinfignia.<br />
JJÌS/tnQ' Ú HìiQ'y Kocif x^vffkx ix^ AdmottCtfoT"<br />
tuna: ornamenta non mutare hominis ingcnium.Natum ui<strong>de</strong>tur<br />
a (ìmiis illis Aegyptiis, faltationem humanam imitantibus«<br />
Lucianus refert apologum.<br />
Snidai. , Therfìtx fàcies.<br />
Qiffflnícíf I<strong>de</strong>ft ,Ther(ìtica facies. De prodigiosi<br />
<strong>de</strong>formi dici folitum, quòd Homerus Icripfcrit hunc omnium,<br />
qui adTroiam ueniÌfent foedifsimum fíiifíc.<br />
Ztnodot* Cory theo <strong>de</strong>formior.<br />
KffguSìtcs Aiunt Ccrytheum quempiam fúiíTe<br />
hominem iniTgnitc ftultum ac uccordcm, ad hoc forma infclicifsima<br />
focdifsimaq;, cui liberi item fuerint omnes patrem referentes.<br />
Vn<strong>de</strong> uulgaris diólus eft iocus in hominem bardum ac<br />
<strong>de</strong>formcm,& cactera.<br />
Tldto. Simiarum pulcherrima <strong>de</strong>formis eft,<br />
mcffxtÚHKWff M(rftof(pcs Vr/.Si quis dicat letioncm<br />
intcgerrimum cifc penurum ^ aut honeftifsimum hx^<br />
ftrioncm infamcm.<br />
Lucinus. Monogrammi.<br />
Víoviyictilitíl. In homines macie pnctcnues aut dccolores.<br />
Monogrammos appellar Cicero informes,nullaq; fpccie.<br />
Simiainpurpura.<br />
VidnH^ l// zoffvj^. In hos qui tametii magnifico culm fint<br />
ornati, tamen Cuiufmodi fint,ex ipfo uultumoribusq; cognofcitur.Vel<br />
in eos ctiam quibus dignitas additur in<strong>de</strong>cora.Lcpidius<br />
crit fi longids transferatur, uelut in cos qui barba pallioq*'<br />
£mulant fandimoniam.<br />
F O R T I T V D O .<br />
$^àrf9, Mafculum. ^ ,<br />
Mafculus apud ucteres non fempet fignificat fexum, fed interdum<br />
quicquid uegefum,folldiun,ac robuftum cftjMafculuni<br />
dicitur. LcpidiOs crit fi ad incorporea transferatur: ueluti aim
FORTITVDO.<br />
éxcclfum fortem^; animum Mafculum appellamus. •<br />
Adamantínus. Vì4t9.<br />
k^ociAivTtv®-. Pro CO quod eft, Inerorabilis, infatigabiliy.<br />
huic prouerbio incredibilis huius lapidi? duritics locum fecit.<br />
Adfinia funt: Naxia cos. Fcrreus ahencus. Cornea fibra.<br />
Achilles. Achilleum argumentum.<br />
Aut manenti uincendum > aut<br />
moriendum.<br />
H (JUóvr» ccTireúcíAf
18$ FORTVNAE COMMVT.<br />
JF/omruf. Vnum augun'um optimum, tucri<br />
patriam.<br />
Abiit in proucrbium ctiam liic uerfusHomcricus,<br />
E/f OÌMvh 0tf4VVi
FORTVNAE COMMVT- Hf<br />
malè. In<strong>de</strong> tranflatiim, quòd Matrcs benè uolimt libcrîs, nouercae<br />
o<strong>de</strong>runtpriuignos.<br />
Omnium rerum uídfsítudo eíL Twmm.<br />
Qux fententia iignificat, in rebus mortalium nihil efle perpecuum,nihil<br />
ftabile, fed omnia uelut acquario quodam fluxu,<br />
rcflexuq; <strong>de</strong>ce<strong>de</strong>re atq; acce<strong>de</strong>re. Varixfoitunac uircs, & nunc<br />
la:ta,nunc trillia continguntunicuiq;.<br />
Multx rotx uoluentun<br />
I'fTiX^/ ntpvtriJi// ui r^oxoff a^uxT^ iTTTTút.lá cA:Pcrmultifi<br />
uoluetur adhuc rota mota caballis.Multum adhuc temporis rcftat,multaEq;<br />
rerum inci<strong>de</strong>nt mutationes.<br />
Fortuna xftuari^.<br />
^ve^^©-' Id cft: Fortima euripus ííue uolubili$,quôduî<strong>de</strong>licct<br />
nunc huic fauerc foleat>nunc illi.<br />
Fors domina campi.<br />
In creandis magíftratibus non femper uinccbat, qui potior<br />
cflct,fed cui fortuna faucbat.Nam à populi fuíFragiis res omnis<br />
pen<strong>de</strong>bat.M.Tullim in Pifonem:Scd omitto ut iìtfaòèus uterqi<br />
noftnim,íit fane Fors domina campi, magnificcntius cft dicc^<br />
re,quemadmodum gefli-rimus coniiilatum.<br />
Multa in medio.<br />
Antea comuiemorauimus,Multa cadunt inter caliccm fupremaq;<br />
labra. I<strong>de</strong>m alia metaphora cxtulit M.Tullius ad Attica<br />
libro fcxto : Non quo me alicjuid iuuare poflcs , quippe res ia<br />
nianibus,tu autcm abes lon^e gentium.<br />
Ji^ \tJ tJLSTcaxj^iV<br />
kvkiv^H1//UÛCT w^fiHS Ita fentit Cicero mu!-^<br />
tas rerum nouationes cxorituras antequam Atticus, qui procul<br />
oberar,pofsit opitiilari.Senarii funt,quo$ iu ucrtas licet.<br />
Sed interim in medio noms<br />
Multas parentis uoluit undas acquoris.<br />
Inter manum (Srmentum.<br />
FeftusPompeius indicat eflc prouerbium apud Latinos, fed<br />
exilioGtíCco dudum-.n^AA^s^^Txfv wU^ hvt^íh®' ngù xt/At®-<br />
«Kfi, Cuius origincm ita refert : quum Chalcas uitcm fereret,<br />
quidam augur uicinus prxtericns, dixit illum errare.Non enim<br />
«üas eflc nuuum uinum dcguftarc. Prouerbimn admonet nihil<br />
certi eflc in hominum uita. Nam facpcnumcro fit, ut quod<br />
ïïpjmaxmic teucrecrcdimus,calîi5 aliquis inopinatus interucr
190 fORTVHAEr COMMVTt<br />
uertat, Vcluti cum quis manu tenet poculum, mjnimum4; Tparcii<br />
fit inter mamun 6c mentum, tamen interdum fit, ut ismoria'tur<br />
antequam bibat. Huc pertinent alibi citata : Bene natis<br />
turpe elt malè uiuere. Mars communis. Doliaduo. Circujus<br />
rcs mortalium. lucunda uicifsitudo rerum,<br />
Vidoria.<br />
Ertf Homerus locis aliquot appellar XngatXKU VIKH^I<br />
Id cft, VK^oriam alternatim nunc his nunc illis obtingentem.<br />
pldum, R^s f*®**® noftro ucrtitur.<br />
Id eftiFortunasnoftras cómutari in diucrfiim intclligo. Tradudum<br />
à mercantibus, in quibus rerum precium pro tempore<br />
iacpcnumero commutatur,Cog natum ilh: Vti foro.<br />
Flos dnis.<br />
Dici folitum ui<strong>de</strong>tur in fiigacitate human« uita:, hodic flo^<br />
ret iuucntus,cras ent in fcpiilchro.<br />
intidtms. Cataib-ophae fabulae.<br />
Cuiuflibctcxinimrei,prouerbiali figura cataftropheauo^<br />
camus.<br />
Cicero. Vbi non fis, qui fticris, non cft air<br />
uch's uiucrc.<br />
Sumptum eft a communi mortalium afFc6^u,qui nihil minus<br />
tolcrandum putant, quàm ut inter eos ncglcâi, aut ctiam notati<br />
uiuant,apud quos aliquando cum fplcndorc atq; autoritatc<br />
fint uerfati.<br />
Tldutut. Adpriftinapraefcpia.<br />
In cos dicebatur,qui c uita quapiam lautiorc cxcufsi,adprìiiinam<br />
tenuitatem rcdiguntur. Tranflatam ab animantibuSi<br />
quibus nota familiariaqì pracfcpia gr^tifsima folent eflc.<br />
ArcmoadtribunaK<br />
A7to IKZHS ir Ttf ^«^«¿^tDici folimm, ubi quis repente ab infima<br />
conditionc prouehitur ad honcfti muncris adminiftrationem.<br />
ciccYo,' DionyfiusCorinthi.<br />
• ù^tovvai^ \if ì^plvQu, Prouerbialis allegoria, qua fignifica'<br />
mus aliquem e liimma dignitate atque imperio, ad priuataiu<br />
humilemq; redaélum fortunam, qucmadmodum Dionyfius<br />
Syracufanorum tyrannus expulfus impcrio,Corintbipucro$Ü<br />
tcras ac muficam merce<strong>de</strong> docuit.<br />
PUntM, Ci tiu8,quàm formic« papauer*
F o R T V N A T A S T V L T ï T1 A. r^i<br />
De ïubita rerum confumpdone, non aliter, quam fi papâucr<br />
cbîîcias agmini formica rû.Mox enim diitrahitur acçmus, dum<br />
*uiaqua:Œluumarripitgfanulum. ' ' ^<br />
Nemo mortalium ommbus horis fapit. '<br />
Scnfus ucl citra intcrpre^cm liquctmpmpt: neminem effe, qui<br />
»on aliqua'parte uitae dcfipiat,<br />
Pitaña fum,<br />
i^nècvif èut, Zenodotus indicai dici folitum <strong>de</strong> íis,quiin extremas<br />
redatti calamitates, ab eif<strong>de</strong>m <strong>de</strong>nuo in priftinam felicitatem<br />
reftituuntur.Sic enim euenilfe quondam Pitanx Aeo^<br />
Ii« ciuitati.<br />
Qiiod alius condiuitcoquu8,aliter condiam»<br />
Vbi quis rem onmemnouat ac perturbât, conueniet Flautinum<br />
illud.<br />
Bona nemini hora eft. Puhünu<br />
Bona nemini iiora cft, quin alicui fit mala. Ita fortuna tem- " •<br />
pcraujt res mortalium,ut quod huic Ixtum eft, alii pariat dolorcm.Nifi<br />
mauis pro alicui legere alicubi.<br />
Ofculana pugna. F^flt^ Pomf^<br />
Fcftus Pompon.indicat, Ofculanam pugnam prouerbio dici<br />
foUtam qijoties uidi uipccrcnt.<br />
Per manus tra<strong>de</strong>re. t^nlua fíír^<br />
Quod fuccefsione quadä ab aliis ad alios <strong>de</strong>uenit. Q^d traf eins.<br />
latum uidctur ab his,qui nauim aut plauftrum exonérant.<br />
Demanuinmanum. Ckcro^<br />
A fuperiore non ufquequaque difsim<strong>de</strong> eft.Traduntur & qui *<br />
commendantur.Terent.Hanc in manum dat.<br />
FORTVNATA STVhTlTlA.<br />
Athenienfium inco^fulta temeritas.<br />
H Xí^^/ítíV , Qoadrat in cos, quibus malè<br />
confùlta uertiuît bene. Nam id oUm uulgô tributum cft Athenicníibus,qu¿¿<br />
ip(î qui<strong>de</strong>m focorditcrconfultarcnt, parumq;<br />
profpiccrcnt, ueriun Mincrua ciuitatis pracres,illorum male inititutj<br />
bene ucrtcre confueuit. Simile eft huic : Eft fortunatioc<br />
quamprudcntior.<br />
Dormientis rete trahit.<br />
hv^T®- I<strong>de</strong>ft: Dormienti rete capit. IneoíJ<br />
'luibus contra conatum obtingunt ea, qua; cupiunr. Natuin<br />
euenm, quòd aliquando acci<strong>de</strong>rit, ut dormientibus pifcatoribus
t9t FRAVS AB AMICO.<br />
toribus, pifces forte rctibus inuoluti capcrcntur. Citatum alibi<br />
quoque.<br />
In nihil fapiendo íucundirsímauíca.<br />
Sophocles in Aiace.<br />
E^ 7Û (PFÛVÈFF Y¿£ FIHÁIÍ, NM^ ßLO*.<br />
rò f*H ffovfiM yàfMir ccvwUpcff Lauéf. Id cft,<br />
Suauifsima hic cft uita,(ì fapias nihil.<br />
Nam fapcre nil,doloris expers eft malum.<br />
Huic concinit illud Ecclciìaftac diôiim : In multa fapìcntia,<br />
inulta indignano. Et qui addit fcientiam, adiiciet & laborcm. ^<br />
Malum uas non frangitur.<br />
y.xMtf ccyy@r ir KAÄT^. Simili metaphora dicunt hodic,Ma<br />
lamherbamnon perire. Qui <strong>de</strong>tcrior, is nonnunquam uiuacior,&<br />
inpericulis tutior.<br />
FRAVS AB AMICO.<br />
KVHT^V TP-iQ/LÌKHfi/i/.<br />
Qui arte circumagit quempiam, ut quum fcputct aliquid<br />
cgiflc, nihil chérit, aut in i<strong>de</strong>m rccidat imdc uolcbat cxtricari,<br />
LvKTib) wi^'iTiHioJûii dicimr.<br />
xjfrlilofh, Vallus uitcm dcccpit. •<br />
H x^goí^ (iftìr^if y^HTfct-zìiffKit, vbi quifpiam ab co fallitur<br />
aut Iuditur,¿ quopcQ<strong>de</strong>bat,cuius4; H<strong>de</strong>i nitcbatur.<br />
Canis mendico auxih'ans.<br />
Ki/V Tw w/w^w vbi quis nobis aducrfatur,5f diucr-<br />
(ts ftu<strong>de</strong>tpartibus,is,cuius auxilio nitebamur. Nam canes infcfti<br />
funt mendicis uelut if^Axvois, nifi quando frullo pañis cor^<br />
rumpuntur.<br />
FRVGALITAS-<br />
SMas. Acolo non fico.<br />
Aìii-Kv Tce xfl^ff ^ ßvffUt, I<strong>de</strong>ft: Acolo,non ficui im-mergcre<br />
labia. Prouerbium hortatur ad uiftum tenucm. Nam<br />
iíM'KiíS Gracci uocant minutas oftulas.<br />
Mvfftíicífft,<br />
Dicebantur agere, qui duré acficcè uiuerent. Vox fiéla uidctur<br />
, à mure &: palea, quôd mus in re pufilla uehementcr laborer.<br />
Allium in rctibus.<br />
SKCfoAûf/ (Atiilmu Dc fordido commcam diccbatur.<br />
phormio
F R V G A L I T A s. m<br />
Phormionis thori.<br />
^Tt^ài/lis Dc llratis fordidis ac fiiigalibuç, mîrtinicquc<br />
dclicatis, qualia lunt cubilia militaria. Rcfcrtur à Suida.<br />
Phormio dux tuie quifpiam militum,<br />
Cíiícrj Impcratorcs. JDh^atUnm.<br />
KtTitniûi v^oL^nyou Id clt : Cilicii Duces. Dicebantur homines<br />
hirfuti & pilis obfiti. Vndè & faga piiis contexta, cilicia uocantur.<br />
Vita doh'arís.<br />
wlßv. Id eft : Vita dolii. Prouerbio dicitur uita fhigalis,<br />
>arca, ab omni ftrepitu atque ambitione femota. Breuitcr tais<br />
, qualem Diogenes nobilis ille Cynicus Athcnis cepiflc lcgitur.<br />
Potcrit torqucri & in eos,qui nimium fordicJc,nimis dure<br />
arque immundè uiuunt.<br />
Tanquam in phiditijs.<br />
quid parcius njmiumque fhigaliter<br />
aftum Iignificabimus. Laccda:monii publica loca habcbant,in<br />
quibus cibum caperent. In his accipiebant hofpites ac legatos<br />
luos,fcd apparato perparco.<br />
Hecatx coena.<br />
Veteres cœnam perparcam & impendio frugalem , Hccata:<br />
cocnam appellabant, quòd apud inferos tcnuilsimo uióhi, minimoquc<br />
cibo,coque uilifsimo uiuitur.<br />
Oliuam ne comedas. chryßpput.<br />
Adagii ufum non ui<strong>de</strong>o, nifi fi quando fignificabimus extre- '' "<br />
mam uidus parfimoniam , ut ncc urticae quicquam adhibcatur<br />
condimenti.<br />
Sicyon arro<strong>de</strong>ns uxor lacernam tcxc. %^hctms.<br />
fftnvû/j ^éyzffct yvvcUyrkff x'^oävaep vratvi. Id eft:<br />
Arro<strong>de</strong>ns Sicyon uxor fubtcxe laccmam.<br />
Verba mariti iubcntis,ut uxor tenui contenta uiûu, peragat<br />
opus fuutn, Sicyon feu Siceos hcrba: genus eft,aut ccrtè peponis.nonnulli<br />
putant cucumeris.<br />
Thymbrauiditans.<br />
evuÇ^ûipxyc, Id eft : Thymbra uiftitantes. Adagio diccbanlurucl<br />
qui mtiiisac libcriùs uitam agerent, uel qui moribus<br />
cifent parum blandis, uel qui hilariter, citraque folicitudi-<br />
J}em paruo contenti uiucrcnt, quòd thymbra hcrbx genus<br />
n Salem
TRVSTRATA SPES.<br />
fUntu4, ^ Salcmlingcrc.<br />
AAÄ Dicuntur,qui pcrquam tenuitcr uiÄltant. Dicvgenes<br />
quum à Cratere pracdiuite quodam inuitaremr ut ad fe<br />
ueniret, ufiu-us hofpitio fuo, ibaque hberalitatc , refpondic<br />
fe malle falem Athenis Ungere, quám apud ilium opiparis<br />
mcníís fruì.<br />
pltitctrchííf* Sí cafeutn haberem, noti <strong>de</strong>fidcrarem<br />
obfoníum.<br />
ti Tvpfffj vxâtf, ¿H ctp \AciaIu/ û4if* Id cft : Si cafcum haberem,non<br />
cgcreni obfonio. Diccndum,ubi quis minimis, uilifiîmisquc<br />
contentus cft.<br />
Stolms. XcnoCTatis cafcolus.<br />
ZefaH¡«T3(s 7Vf:û/i/,De cibo qui perquam diu durât priufquam<br />
abfumatur. Appolîtc dicetur in fordidos quofdam , quibus hic<br />
mos, omnem pœnum eoufque feruarc,quoad fuerit corruptus.<br />
Sumptum adagium ab admirabili Xenocratisfrugalitatc.<br />
Homerus, Afpcra uita,fcd falubn's.<br />
Inuitxrationem,duriufculam qui<strong>de</strong>m, fed tamen adrcâani.<br />
monim inftitutionem idoneam, conuenict illud Homeri ex<br />
QdyiHi,<br />
tf^t^ ^'hTiàeyM Lagonefjt. I<strong>de</strong>ft;<br />
Afpcra,fed iuucnum nutrix bona.<br />
pUmus. Salcm & cafeum e<strong>de</strong>re.<br />
Coniìmile hoc cum priccdcntibus.<br />
FR VSTRATA SPES.<br />
Coruum <strong>de</strong>lußthiantem.<br />
In captatorcm fpc iLia t^uftratum uritur Horatius. Nam hacc<br />
quoque auis cadaucnbus imminet.<br />
Lwiän. Thefaurus carbones erant.<br />
JivS^scKM 0 ^Hffcwfk -mifUHifß, In cos competir, qui fpc fua<br />
fruftranmr,quique magnificis rebus cxpc^atis,meras nugas rcpcriunt.Ex<br />
eucntu quopiam natum ui<strong>de</strong>tur,quo quifpiam thcfaiu-i<br />
fpe fodicns,carboncs df foíTos inuenit.<br />
Bolus ereptus efaucibus.<br />
Dicitur,quorics commoditas aliqua, qux iam propcmodum<br />
tenebatur,prxter expcftationem Îubitô prxripitur.Tcrentius;<br />
Cnicior bolum tantum mihi eile ereptum fubitô è faucibus.<br />
Murem pro leone oflendít.<br />
fAï/fj òcvjI 7i\ûvjcs Prouerbiali fchcmate dióèum»<br />
pro
FRVSTRATA SPSS. r^j<br />
pro eo quod cft, iugcntia pollicitus & fortia, longe diuerfa<br />
cxbibuit,<br />
Concupíuít alTam farinam. Thcomm.<br />
hpocja hi'JCi kMvpoo, In cum diccbatiu-jqui domefticam tenuitatcm<br />
pcrta:fus,apud alios lautiorcm uitam quaclìiTct.Farinam<br />
alfam & nouam, lautiorcm uiâus rationcm uocat, proptereà<br />
quòd prifcos illos pulte duntaxat uiditalTc Icgimus, ui<strong>de</strong>licet<br />
clibano coquendi panis ufu nondum reperto.<br />
Neper fomnium qui<strong>de</strong>m. Lucianui.<br />
Ovi^' hcif. Id eft; Nc in fonuiio qui<strong>de</strong>m. Graccis prouerbialiter<br />
di6èiun eft pro eo,quod cft ; Nulla ratione, nullo tempore,<br />
ne fperare qui<strong>de</strong>m au<strong>de</strong>as.<br />
. Alienaiads. nio.cnUnm.<br />
A KKo'Ptx ßac-KTi^i, Qi^ties res pamm ex animi fententia ca- ^<br />
dit.Translatum ab ils,qui ludunt aleam,quibus iacientibus interdum<br />
ea cadunt,qux minime funt ad uidoriam accomoda.<br />
Latus parturir. ^riHopL<br />
K^TTipûs ft;jí/í//.I<strong>de</strong>ft:Cepphusparturit. AiuntCcpphumaui- ^<br />
culam efle>quam nonnulli Latum appellant, plumis ac pennis<br />
elTe copioiis, corporc pufillo : quum parturit uociierari. Hinc<br />
natum prouerbium, Larus parturit, ubi quis magna pra: fe fcrt,<br />
puiilla pracftiturus.<br />
Parturiunt montes, nafcetur ridicu-: ^eiotus.<br />
lus mus. ^ J F<br />
íliivip h^® ùrx ixvií ¿t7i{K¡vi\y, I<strong>de</strong>ft: Möns parmribat,<br />
<strong>de</strong>in<strong>de</strong> murem prodidit. Dici folitum in homines gloriofos &<br />
oftentatorcs,quimagnifìcis promifsis,tum uultus,ucftitusq; au<br />
toritate miram <strong>de</strong> fe mouent cxpeöationem. Vciûm ubi ad<br />
rem uentum eft,meras nugas adferunt.<br />
Lupus drcum puteum chorum agit. Zenodom.<br />
A^k©' -sTi^cJ TO f^'tcif tu«. In cos dicctur,qui Tuinpta inanitcropera,<br />
ípe fua fruftrantur. Aiunt eniiii lupo morcm cflc,<br />
ut ii quando íitiat>nec tuto fe pofsit<strong>de</strong>mittcrc, circum putciim<br />
obcrretjtniftra inhians aquap,quam non pofsit coutiagere.<br />
Lupus hiat.<br />
A VK& Dicebatur, íí quis re multum fpcrata, mul- *<br />
tumque appetita,fruftratus difce<strong>de</strong>ret. Aiunt enim lupum prxdïinhiantcm<br />
riâu late diduôo occunrere, qua íi hullrctlir»<br />
obambularehiantem,<br />
n 2 Aurifi
FRVSTRATA SPES.<br />
Auríñcem te futurum cre<strong>de</strong>bas«<br />
l^lvooxoHoeìi) Mi, Id cft : Aurificcm te fiituruin arbitrabarci<br />
Inualuerat aliquando fama apud uulgus Athenienfium,in Hy<br />
metto monte magna auri fragmenta uidcri, quae Ì formicis illis<br />
pugnacibus fcruarcntur. Itaque quidam creduli, fumptis armis<br />
exierut illas expugnaturi. (^cú re infeda, fruftraq; fiimpto<br />
labore rcdirent in urbem, irrifi funt à cacteris ciuibus illud<br />
obicdanribus,&c.<br />
Snidas. Quacrcns obfonium,ucftcm perdídí.<br />
Zhtw/j yà^ Hof^ ^oiiiccrioy ¿TftW«. I<strong>de</strong>ft : Obforiium dum<br />
quaero,ueftem perdidi. Vbi rcspefsimè cadit, aut quum pufilla<br />
quacdam captantes maiora perdimus. Eft ab euentu profe6bm,<br />
quo fur quifpiam dum ftudct cibum tollere, comprehcnfus,uix<br />
pallio quoque reiedo eíFugit.<br />
Ca<strong>de</strong>re in curfu.<br />
Ca<strong>de</strong>re in curfu,eft expedita lau<strong>de</strong> fruftrari, quemadmodurai<br />
fi quis ad laurcam theologicam conten<strong>de</strong>ns, emoriatur priufquam<br />
ad fummum eius nominis faftigium perucnerit.<br />
phurmtuf. Ne quxre mollía,ne tibi contingant dura.<br />
MK TÄ /McTi^xKx ¿xdiMyíXH 7CC ffKhM¡á T^^F. Id cft : Ne quarre<br />
mollia,ne dura feras. Congruit in eos,qui dum nimis improbe<br />
ac morosè petunt,quac uolunt, ofFenfis iis, i quibus petunt,accipiunt<br />
ea,qua: nolunt. Aut in eos,qui dum praeter modum captant<br />
uoluptatcm,incidiint m molcftiam.<br />
Duos infequens lepores,neutrum capit.<br />
ó ivo -sfJwKXS JlicúKWf/, iiávr^t} UotJocTioeijSiv^, Id cft : Q^<br />
duos infedaturleporcs,ncua-um capit. Huius prouerbii fenlus<br />
cft:Qui fii^Lil duplex capiat commodum,utroq; fruftratur.<br />
Hic funis nihil attraxit.<br />
Av7h ^ hÁty XffTTiXff'iy, idcft: Fuuis quidcm iftc<br />
pifcium attraxit nihil. Q^o fignificabant operam fruftra fumptam,neque<br />
ex fententia eucniíre,quod quis conabatur.<br />
Inani fpe flagrar.<br />
Kovctcffty \\nífft Id cft: Inanibus fpebusincenditur.In<br />
eum,qui fruftra fibi magna pollicetur.<br />
^vßptis. Fluuius non fernper fert fecures.<br />
* OvK ¿w wSJocfAÓi kfvM f ífNon protinus tibi fpercs i<strong>de</strong>m»<br />
quod aliis feliciter cefsit. Natum ab apologo Aefopico : Cui -<br />
dam can<strong>de</strong>nti fyluam, fccuris c manibus excidit, Mercurius inuoca
FRVSTRATA SPES. 1^7<br />
uocatus reddidit argenteam,&:c.<br />
Spcm predo emerc.<br />
Eft lucrum incertum,& in euenm fitum, certo affeólarcdara<br />
no.Terentius in Adclp.Ego fpem precio non emam.<br />
Semper agrícola in nouum annum diues.<br />
Ait y\t0(yh i/twr« id eft. Agricola femper diues annum<br />
in proximum.Dc iis diftitatum, qui fpe futuri compendii<br />
diuitesfunt,acfibimet expe^atione rerum amplamm blandiuntur.Duduni<br />
à colonis,qui femper proximac actatis uberioreni<br />
prouentum fibipolliccntur,eaq; fpe iam fumptus nonnullos<br />
au<strong>de</strong>nt faccre.<br />
CretenresfaCTum. Zenodot.<br />
Ot KgHikS tUaj ^vaiccp. Id eft, Cretenfes facrum, fcilicet faciunt,aut<br />
iimilc quippiam. Dicemr, ubi quis non fruitur his,<br />
quacparauit.<br />
Nucleum amí(i,reliquít pignori putámina.<br />
Plautus in Captiuis duobus : Verba funt Hcgionis, ubi refciuiíTetíibi<br />
impolitum eíTe, & herú amiífum oro feruo, & femíí<br />
pro domino reten tum. Is enim ex quo fruàus expeòèabatur,<br />
autugerat, eo relié^o, ex quo nihil emolumenti poterat capi.<br />
Allegoria per fe liquet.<br />
Praeuertit ancorar iacfhim Deus.<br />
Ato^ èùTimafi tV^ ciyHVfûtif ^wf. Id eft. Sed anteuertic<br />
ancora: iaélum Deus. Quum res praeter fpem cuenit. Traduôum<br />
à nantis, quibus accidit facpenumcro, ut quii parant fcfc<br />
utancoram iaciant,in pormm appulfuri, repcllanmr á uentisy<br />
& in mediam tempeftatem reuocentur.<br />
In caducum parictem inclinare.<br />
Qiù fenis prxfidio nititur,qui forma fuperbit, qui in caducis im^trator*<br />
fprtunac bonis uitac pracfidia collocat,rc£^c dicetur in caducum<br />
inclinare parictem.<br />
Foedum eft & manfííTe diu,uaí:<br />
cuumißrcdiire.<br />
. Homerus lliados 2.libro.<br />
AtffXpCf;<br />
TCi Ah^cp T
M TVERVNT, NON ÍVNT,<br />
f/om«*. Non omnia cucniunt, quç in animo flatucrfe*<br />
AAA' ¡Í Zìi: ¿íVi/lfiaít voN¡.{oc¡íc IBXVTOC riKiv¡ú,<br />
• luppitcr haud quicquid animo conccpcris^illud<br />
Pcríicit cxtcmplo. Rc6iè utcmur, quotics fignificabimus<br />
non cucnirc protinus,quicauid fpc,uotisq; conccpcrimus.<br />
£jalx Scipíoni arundjnco inniti.<br />
i8. Dc co, quifpcs fiias fígit in his, qui non folùm nonpoflunt<br />
ciTcpra:ficlio,ucrumctiamnoccátdcílituto. Siqui<strong>de</strong>m arundincus<br />
fcipio non modo non fuftinct innitcntcm, ucrùm ctiam<br />
manum penetrar ac uulnerat.<br />
FVERVNT, NON SVNT.<br />
Celltus. hoh'tor ualdè opporr<br />
tunaloquutus.<br />
Vá\7í¿fii npù LmMfh ¿cvM¡ ¿uaTíác lalptâM<br />
Quo qui<strong>de</strong>m admonemur, non eiTe taftidiendam fahitarem<br />
fcienriam propter autoris humilitatem. Cicero: Sappceil ctiam<br />
fiib pallio fordido fapientia.Plautus:<br />
Vt fumma fxpcin£>enia in occulto latent. Effertur &ad<br />
hunc modum,&reáiiisFortaíle.<br />
Ji-iWccKt rôt ns/u ¿r«/ LxraciicciptûiJ<br />
5a?pè ctiam ilulms fuit opportuna locutus.<br />
W. Summaria indicatura.<br />
Vi'ì^mp uviep, Dc rebus uilibus,magno tame cmptis.Qnemadmodum<br />
fît nonnunquam in auftionibus, quum non expenditur<br />
fgillatim uniufcuiufq; rei precium, fed multa fimul con*<br />
gcfta parirer a:iìimancur.<br />
Nam iam illi non fiint,at qui funt,mali.<br />
O/ fi^ iiii \T Aff)fjyOiÁ' oijii ¿¿VK;/. Id eft, Parrim haud<br />
qui<strong>de</strong>m iam funt,at ii qui funt>mali. Dici folitum, ubi quis rcquirit<br />
ca,qux quondam qui<strong>de</strong>m extitcrunt, ucrùm temporum<br />
culpa pcricrunt. Veluti fi quis inter principes, Codros, Gamillos,Fabricios,Epaminondas<br />
hac tcmpeftaterequirat.<br />
Fuere quondam iìrenui Milcfij.<br />
Vci-\eu WT* hfftxif èt\Kt:Aût M/Aw/. Hoc fcnario notabant<br />
cos, qui à priftina fortuna dcfluxiflent, aut ì maionim moribus<br />
dcgcncrailcnt. Breuitcr in omnes quadrabit, qui<strong>de</strong>fierunc<br />
ciTe quod erant,faÛi <strong>de</strong>teriores.<br />
Fuimuî
T V C V S. 199<br />
FuimasTrocs.<br />
HfAsy T^wtf » Eo utcmuFjubi penile quempiam fignificamui.<br />
Vcrgilms: FuimusTrocs,foit Ilium & ingens<br />
Gloria Teueronim.<br />
I'VE VS.<br />
Lecythum habct in malis. K^njioah.<br />
^X^P \NKvhtf nrph Trtif Id eft,Leeythum habere ád<br />
tnalas. Teólum & acnimaticum eft cóuitium in anus,qux rugas<br />
illitls pigmcnrisdlfimulant. Leeythum appellar uafculum<br />
Unguentarium un<strong>de</strong> fueatur fa<strong>de</strong>s.<br />
Schoenicolx.<br />
Feftus Pompcius indieat Sehoenieolas olim appellata feorta<br />
plebeiá ac ùilia,ab unguento uilifsimo quo oblinütur. Plautus<br />
in poenulo:Mifcras,fchccno dclibutasjfchcenicolas fordidas.<br />
Olco nitidius.<br />
Olei nitor a<strong>de</strong>ò ucneratin prouerbium, ut myfticáe quoqüe<br />
litera: iubeànt facie oleo unda difsimulare trifticiam iciurtii,<br />
plautus in Tmculento <strong>de</strong> amica pulchrc compta: Fcruidè ut to<br />
ra floret,ut oleum niti<strong>de</strong> nitet. Oleum nitorem ac lucem addic<br />
xebns omnibus.<br />
GARRVLITAS.<br />
Archy tac CTcpitaculum.<br />
Apx^Tfiit TffXàirayH, In hominem uchertientcl- gafíiiluiti St<br />
bbftrepemm iaciebatuf. Architas crepitaculigcnus aereum eietògitauit,quod<br />
puetls lufitantibus daretut, ne quid interim ex<br />
ualìs domefticis conringerent.<br />
Arabicus tiÉiccrt. Menmticr,<br />
Afiii® àcv>jt7N5,hwt Arabieus rtuncius. In eos òicì folitum,<br />
^ui à femel eoiptis nunquam<strong>de</strong>fiftunt. Adagium hine natum<br />
exiftimant, quòd tibiis cancndi artem non difccbant ingenui<br />
fordidam , fed hanc fola mancipia cxercebant, qua:<br />
pletunqi ex Arabia produccbantur.<br />
, Turtureloquador. ^enoJi^té<br />
r£Vrov(^ AívAÍy-t/j^-.In gárrulos & impendio loqüaCulosho<br />
mines dici folitum.Sumpta metaphora ab auis natura, quae uo<br />
cem ac<strong>de</strong>ns etiam caudam móuere ui<strong>de</strong>tur.<br />
Prolixiuslliadc. /HLPQL<br />
ìiifiùK^in^ot i i-mÍJ®- Id cft, Prolixiora Ilia<strong>de</strong> lon<br />
4 i^uens.
-MO G ARR VLIT AS-<br />
qucns. Eft autcm lUas nobile opus Homeri, quo Troiac capt«<br />
hiftoriam libris xxiiii. cxplicat, quum Vergil.xii. libris complexus<br />
iît^uod cx utroq; opere uifum cft <strong>de</strong>ceipcre.<br />
Cornicari.<br />
Quin & Gracci prouerbio /¿p^V/' dicut, pro co quod cft,Inhiare<br />
pracdae,aut inepte garrire, comicum more. Perfius fatyra<br />
V. Ncfcio quid tecuni graue cornicarismeptè.<br />
Mufarum aucs.<br />
Myw c^vtùx;. Mufarum aues, non abfque prouerbii fpecic<br />
Tbcocrimsin Thalyfiaappcllarpoctas, quôd lufciniarum in<br />
moré afsiduc canâtfua pocmata. Sclioliaftes admonet omncf<br />
aues canoras,mufarum aues appellari. Sentit autem fibi difpliccre<br />
poëtas,qui cuculorum more au<strong>de</strong>nt Homero occinere.<br />
Tam multa,quàm fapicns.<br />
Ariftbteles libro Rhetoricorum tertio, admoncns he orator<br />
crcbris enthymematibus utamr, fed tátum nitermifccat, fubiidt<br />
hoc carmen Homen,ni fallor,ceu uulgô iadatum.<br />
SI Wa' ïTfù rôffût iiTTìSjCff "ay TtriTTw/uiv^ ¿eviif. Id eft.<br />
Quando qui<strong>de</strong>m nobis tam multa locutus amice es,<br />
Quàm multa pru<strong>de</strong>ns uir diceret atq; perims.<br />
Conueniet in hommem multa loquentem potiiis, quàm oppormna.<br />
Daulia cornix.<br />
C^xVKioty yojwvlw. I<strong>de</strong>ft,Dauliam comicem.Lufciniam uocant<br />
poctaD,fiue quôd Teteus in Dauli<strong>de</strong> Phocidis cum ca uixc<br />
rit,fiuc quôd illic Philomela mutata fit in auem. Dictum cft in<br />
gárrulos aut canoros.<br />
^^rißofh, Hírundinum mufca.<br />
X^Mvwy fx¡fafiac, Conuenit Íioc in imperitos Sc tamen gárrulos.<br />
Hirundincs enim inepto garritu plustacdü auditonbuí<br />
adferunt,quàm uoluptatis.<br />
Lufdnix nugís infi<strong>de</strong>ntes.<br />
AKJIÍVVS Conuenit hoc ad eniditos,qui<br />
tarne immodicèfuo ftudio dcledcntur, quod genus funt Poctac<br />
potiisjmum.Plinius lib, x,cap.xxix.dc Lufcinia. ,,<br />
Mcnctndcr. Dodonaeumars,<br />
A Mi/lMvcäüy x^-Ki^^oy, Id cft, Dodona:um cymbalum aut tmtinabulum.<br />
In hominem dici confucuit improbas atq; importa<br />
nae loquacitatis.<br />
Caute
G A R R V L I T A lot<br />
Caute loquadon<br />
A^AtTif©-. Prouerbialis hyperbole. In hominem<br />
immodicèacpemioleftègarrulum. Sumpta metaphora á canribus,<br />
qua: quoniam afsiduis fluótibus tunduntur, multò relonant<br />
fragore.<br />
^ Littore loquador.<br />
In rabulam & obftrepemm dicebatur.<br />
Nam foí^U GraccisUttus appcllabatur, pracfertim fcopulis ac<br />
rupibus afperum,quod afsiduis tundimr flu^ibus non une fragore.<br />
Vn<strong>de</strong> & Gracca uox duda ui<strong>de</strong>tur.<br />
Cicada uocalior.<br />
tWjiyy©' I<strong>de</strong>ft, Cicada uocalior. Dicebatur<br />
in hominem impédiògamihmi,aut admodum muficum, propterea<br />
quòd hoc infermi rore duntaxat uiuens, cantu potil'sinium<br />
<strong>de</strong>lc6tetur.<br />
Non eft eiufdcm 8c multa & opporr<br />
tuna dicere.<br />
Xwf/f TC 7* Áwfíff no\'Kcc ng/ù Tet Kolpf^ec. I<strong>de</strong>ft: Seiunfta<br />
funt hacc,multa Se apra dicere. Admonet uitandá multiloquen-<br />
• tiam, quòd fere labi neccife fit, quifquis multùm loqui conclur.<br />
Extat & in Hebracorum prouerbiis, in multiloquiis non Frowfr.xo.<br />
abciTe peccatum.<br />
Homo fempcr contradicens.<br />
Galcnus refert hanc lententiam ut uulgò celebratami<br />
wty ècwi^otvTo'KoywT^op ccvd^wwìs, I<strong>de</strong>ft,<br />
Nihil eft pert'macius ad contradicendum,quàm homo.<br />
Conuenit in eos,qui nunquam fatentur fc nidos.<br />
. Os infrenc.<br />
Axixivop rofJM, Os infrenc uocat os pctulans & malcdicum.<br />
Sumpta metaphora ab equis nullo freno cocrcitis.Competit in<br />
íuulros coneionatores,non Euangclicos, fed fycophanticos ac<br />
>ncros adulatorcs.<br />
Tanquam fuber. pindanu.<br />
ílí fiWos, De üs,qui non norunt difshnularc.Traftum à na-<br />
^ra ligni,quod non folùm ipfum non mergitur, uerdm ctiam<br />
' »Uigatum alits ne fidant fuftinct. Vn<strong>de</strong> retibus aíTuitur.<br />
Tclcnidaecho.<br />
ítxw. Rcóicdicitiu- oratio fatui. Sic cnim uocant<br />
^cpuum uafcuiorum iaanium.<br />
n 5 Balnea.
xot GARRVLITAS.<br />
Dto^mtM. Balncator.<br />
Smebalncicaupò. Idnomínisuulgato c5mfiorcIí-'<br />
ccbatiirin hominem ahenafum rerum plus fatis curiofum,propterea<br />
quòd huiufmodi ^enu$ hominum,quoniam in ocio uiuit,neq;<br />
fuis ncgociis <strong>de</strong>itinetur,aliena curare cófucuit.Cuiuimodi<br />
funt Se ton fores.<br />
Battologia. Laconifmusf.<br />
Battologia Grapcis multiloquium uocatur, á Batto quòpiart»<br />
inepto poèta,qui hymnos quofda confcripfit prolixos, in quibus<br />
ca<strong>de</strong>m crcbriils iteraban mr.Hinc uox etiam còfida ficvrj^<br />
Tioyeijj, E diuerfo TioeKuviffftcs^ id eft, Laconifmus, in brcuilo-'<br />
quenti® (ignifìcationcm abiit.<br />
Mofchus cancns Boeoticum.<br />
Mèffx^s cth)ii /SWrtf/^;//. Q^drabit in multiloquos, fed ta'<br />
men iueptc loquaces.<br />
Si coruus pofsíttarítus pafci.<br />
Horatius:Sed tacitas pafci fi poíTct coruus,haberet<br />
Plus dapis,& rixx multò minus,inuidixq;.<br />
Quadrabit in eos, qui lì quid bonac rei naòti funt, continuo<br />
iaftant,oftcntantq;,atq; ad eum modum eftìciunt, ut alii rum<br />
obfiftant, quo minus eiufmodi commoda nancifcantur, tun»<br />
qua: nadi funt interuercant.<br />
C^ccvo, Quicquid in linguam ucnctit.<br />
PUto. Qiiicquid in buccam ucncrit.<br />
Qi^oties libere quofpiani ac tuto loqui figniítcamus,incircií'<br />
fpedè,&quicquid forte formna in animam inci<strong>de</strong>rir.<br />
PlHtKrchuá. Citta uinum tcmulentia.<br />
Aùiv@' /LVICH. Id eft,Ebric'tas abfq; uino.Vulgo panaria cbrir<br />
tatem appellant arroganriam,licenriam4; morum,qu« fccundis<br />
rebus comes ciTe confueuit. Horatius infolentiam ebrietà'<br />
tem uocat:Fortunaq; dulci ebria.<br />
Meliacum rcmigium.<br />
rò /itat(XH0p n-KÌcp, Infutilem,&rimarum, ut aitTcrentiu^»<br />
plenum,hac arq; illac pcrflucntcm,di£titatum uidctur.<br />
Interfcdamufica.<br />
^.tiKkHjrfS' k (AissiMH, Id cft: Interrupta mufica. Veteres in co'<br />
uiuiis emditis confabulationibus uti confueuemnt. Pòftcan^<br />
tores,hiftrioncs,faltatores induci cocptx. Vn<strong>de</strong> quidam moleftèferentes<br />
interrumpifermonesfuos, dicebant, Intcrfcdaclt<br />
. mufica.
GRATI TTTD o.<br />
mufica. Q^ uox in prouerI)ium tradufta cíl:, quorics aliquis<br />
intcrucnicns,rernionem iníHmmm interpcilarct.<br />
Lingua quo uadísC ^ SHÍ¿Í4.<br />
rTitíorúc TÇoi TTÛfWH ; srrW ^i^oóffìfffùc , ^ 7ÍCt\liJ<br />
Lingua qua uadls ? Ercftum ciuitatcm,candcm dcnuo lubucrfura.Docctlinguam<br />
plurimum urilitatis adfcrrc mortalibus, Sc<br />
can<strong>de</strong>m rurfum piurimam adfcrrc pcmicicm.<br />
Dicitur cui cft osintcmpcrans atq;improbum, anncxumfu^<br />
pmùs citato, Os infrcnc.<br />
CancTcIlcníscantílcnam. Zmodou<br />
hiÂs, tk TtAAjift/(^.ld cft: Cane cátionesTellenis.Quya dici<br />
putant <strong>de</strong> dicacibus mordacibusq;, quidá dc inepte loquaculis.<br />
Ad uinum difcrtû<br />
Ciccro in orationepro M.CicIio , ad uinum diferios appellar,qui<br />
ad ferias cauíTasagcdas incpti, inter pocula multa garriunt,ubi<br />
nihil opus.<br />
Lcuifsima res oratio. s^^mfutä.<br />
• Kafir »TCP TT^xy¿Hit Tióy®. I<strong>de</strong>ftrLeuifsimaresoratio.Apud<br />
Homerum pafsim obuium eft illud: HWIOE TR/i^COPRAC TTIOCHVAM^<br />
Verba uolucria dixit. Verba alata cognominar, quôd facile<br />
cuolcnt,atq; reuolare nefcianr.ProindcHoratius;<br />
Et femel cmiiTum uolat irrcuocabile uerbum.<br />
Fardrc centones.<br />
Plaums'.Vin tu, inquit, alium quaeras, cui centonesfarcias?<br />
îd eft,quem tu gloriofis médaciis & confarcinatis fabulamenlis<br />
expleas? Soient enim homines gloriofi mendacium aliud<br />
alio conneâ:ere, nullum faci entes neq; finem neq, modum.<br />
Centones autcm dicuntur ueftes c uariis panniculis, ac dmerfis<br />
^tiam interdum coloribus confarcinata:.<br />
Sine capite fabula.<br />
fiv^®, Id cft, Sine capite fermo. Dicitur imperic6ius<br />
ac mutilu?. Apud Crctenfcs fl'ftum quoddam nouis &<br />
abfurdisceremoniisagcbatur,oftenfo hominis fimulachro fine<br />
çapitc.Hunc aiebant Homcrioni partem fuiiTe, quiconftupra-<br />
^ per uim nympha,fine capite fucrit rcpcrtus.<br />
G R A T I T V-D O.<br />
Qui egent lucerna infundunt oleum.<br />
Plutarchus in uita Pcriclis refert Anaxagoram Perieli in adminift
X04 G R A T I T V D Ominiftranda<br />
repub. magno adiumcnto fufíTc, ucràm ubi iani<br />
grauarcc fencdos 8c à Pen<strong>de</strong> publicis intento negociis ncglígeretur,<strong>de</strong>creuerat<br />
inedia finire uitam. Id ubi refciuir Periclc5,<br />
adcurritadxdcs philofophi precibusq; & lachrymis conatu5<br />
cft illii ab inftituto rcuocare,idqi fiia ipfius caiüFa magis,quam<br />
Anaxagorx.at illc iam agens animam dixit, w Dif/nTi^i ^ ii<br />
Ávxvif Xi^ioti) iX/'VTis y ÍTuaop \wixin(n//. Id eft: O Pericles,<br />
& quibus lucerna eft opus infundunt oleumiexprobrans illinegledum<br />
amici un<strong>de</strong> non uulgarem capiebat utilitatem, quum<br />
qui egent lucerna,ob ufum qualemcunq; curant illam, abftcrgentes<br />
atq; infiin<strong>de</strong>ntes oleum.<br />
Lingua feorfum indditun<br />
Ariftophanes in Pace: H fKwiJot xwflc rí^t/iTOí, Id eft:<br />
Lingua ipfa feorfum inciditur.Interpres admonet allufum<br />
circadproucrbialc didum: /f yTiurJai tu K//fVK/. I<strong>de</strong>ft : Lingua<br />
praeconi. Q^ re<strong>de</strong> ui<strong>de</strong>bimur ufuri cùm pra:mii nonibil<br />
dcbcri fignificabimus, qui in conficiendo negocio pro fua uirili<br />
in partem adiumcnto fuit,aut wayyiXio/t/ dandfi lasta nuncianti.Sic<br />
enim Homems merccdulam,quae dari confueuit,lac-<br />
Cum adfercn tibus nuncium.<br />
hvTnfCKoCfyeip,<br />
Apud Grxcos eft,mutuam officii uiccm rcpcndcrc, maxim^<br />
nutricandi, fouendiq; cos, à quibus aliquando fueris enurrituS<br />
aut inftitutus. Vt fi liberi parentes xtate feílbs uicifsim alant,<br />
foucantq;,aut fi difcipulus prxccptorem inuicem emdiat. A ciconix<br />
natura fumpta, qux Grxcè pelargus dicitur. Ea inter<br />
aucs unapietatis fymbolum obtinet.<br />
Pro bonis glomú<br />
hVT xyccQwi/ ccyctßJ'd* Dici confucuit, ubi quis bcneficiuin<br />
Guodin alium contuliifct cumularé cu fccnore rcciperct. A^'<br />
thidcs enim Grxcis glomi dicuntur, nerum allufionis <strong>de</strong>cus in<br />
uoce Grxca eft, quod in fermone Latino rcddi non potcìt.<br />
Meminit Suidas.<br />
Vìogenia. Sylofontis dilamys.<br />
H (TVT^CÌTCÌÌVT©' I^ici folitum in hos, qui fe culm,u^<br />
ftituq; iaditant ac ucnditant. Vi<strong>de</strong>tur haud abfurdc dici polle<br />
8c m eos,quibus munus exiguum in tepore, magno cum toenore<br />
rcdiit.Hiftorix,qux proucrbii <strong>de</strong><strong>de</strong>rit occalioncm,meminit<br />
Herodotus in Thalia,& Strabo Geographix libro * " ' ^<br />
H A EI^
xf^S<br />
H AERE D I P E T AE.<br />
Si uultur cs>cxpccfla cadaucr. Seneca.<br />
Captatores tcftamcntom ôc haeredipctie, uulgata mctapho-<br />
», uulturcs appcllajitur, quòd fenibus orbis, ceu cadaucribus<br />
iabicnt.Nani huic am proprium>cadaueribus tantum uiuere.<br />
Ei<strong>de</strong>m inhiantcs tcftamcnto. Homerm.<br />
Diâum hoc dcGraecis ac Troianis, pro Pan-ocli cadaucrc<br />
dunicantibusjtorquetur ad haEredipetas,cundcmfenem, ueluti<br />
i<strong>de</strong>m cadaucr certatim captantes.<br />
Sic illi ciiguo difcriminc utriq; cadaucr<br />
Hinc atq; in<strong>de</strong> trahunt.<br />
HONOS INDIGNO HABITVS.<br />
Bos in quadra argentea. Suidas.<br />
B5f W) 7rtvocii@r ¿f>i/f5.In eos,quiperfonamfuíHnct,of^ldum<br />
aliquod egrcgium pollicentem, ncc ulli tamen funt ufui,<br />
nifi ad uolupratem aut faftum.<br />
Fato Metelli.<br />
Afconius Pedianus in oratione pro Milonc rcfett Neuii.<br />
poeta! Senarium iadatum in familiam Metellorum,quòd conüiles<strong>de</strong>fignarentur<br />
arbitrio fortuna; ( qu3c campi domina dicitur<br />
) uenus quàm fuis meritis; Fato Mctelli Komx tìunt<br />
Confules. Diiäum facete & contumeliose in Metellos : torqucri<br />
potcrit in eos, qui praeter meritum fuum ad opes ac digtiitatesprouehuntur.<br />
Malus choraulesobonus fymphoniacus.<br />
D.Auguftinusin epiftola ad Aurelianum commemorar uulgo<br />
illud iaftatum:Malus choraulcs,bonus fymphoniacus : ubi<br />
Syis in fuo genere contemptus in praeftantiore,' habetur in precio:ucluti<br />
fi quis poeta ineptus profiteatur medicinam, ôc inter<br />
P tardaros medicos habeatur,&c.<br />
Strumam dibapho tegcre. THHÍHS.<br />
Stmmamdibapho tegcre dixit M. Tullius ad Attic, pro co<br />
^od eft,Infamia aliqua dignitate obliterare. Vatinii, inqtiit,<br />
^mam faccrdotii dibapho tegcre. Dibaphon appellat purpu<br />
^atii bis tindam. Struma eft tumor corporis, ueluti gibbus. Ea<br />
^cformitas interdum purpura difsimulatur.<br />
Afinus in peUcleonis. EufiUiés.<br />
^ibit nobis qui<strong>de</strong>m Ptilofophiis, cxtcrum afinus Iconis<br />
tcdus
20^ H O S P I T A L I T A S.<br />
tc£hi5 pelle. Lucian . Tantum temporis non animaducrtî eum<br />
fub leon'is exuuio,ridiculam quandam ilmiam teäara habere.<br />
HOSPITALITAS, ET CONTRA»<br />
Haud unquam arcetoítíum.<br />
ovAï ¡TÛT iffx^ H dv^ac, Interpres Ariftophanis parœmiam<br />
admonet elle <strong>de</strong> iiç,qui impendio funt hofpitales, quorum ÏO"<br />
res femper patent,neminem excludunt.<br />
Siiii^ts. Scn)pcr aliquis in Cydonis domo.<br />
A ft T/f t//Ki/Vwi/t;;. Cydon Cormthius quifpiam erat,adcd<br />
iniignis hofpitalitare,ut ctiam prouerbio locum feccrit.<br />
Cicero, Scin<strong>de</strong>re pcnulam.<br />
Pro co,quod eftjmpcniìus retiñere hofpitem,atque inuitarc<br />
prolixius,uuod qui faciunt,manuin pcnulam inieda, quaiî ui<br />
conantur rcmorari.Id adagium ex antiquitate fluxit.<br />
DiogeniatMs. Fores habet tntas.ut paftorum cafx.<br />
dv^ûcp t^« Ti^nAfAZviw, Jírárt^ tçoi^wcu. Id cft:Oftiíí<br />
habet tritum,ut funt cafa; paftorum.Ironia prouerbialis m hommes<br />
inhofpitales,aditudifticiles, fibi uiucntes femper occlu'<br />
fisforibas, quod paftoresprocul abhominimi commertiofc<br />
motoS)UÍx unquam quifquam interuifat.<br />
IGNAVIA ET INSCITIA.<br />
^ïiïlobh, „ Necj compluitur,neqj fole adurítur.<br />
ot/^ v^-t] úi/Tí âa/JTÎ?. Ncq; compluimr,ncque fole aduritur»<br />
De eo dici folitum,qui procul ab omni incommoditate femcr<br />
tus,uitam ageret,In hominem <strong>de</strong>hcatiun, & ad labores ferciidos<br />
inhabilem quadrabit.<br />
Sueton, Ncque natare^neque literas.<br />
AJj/n i/tì/Uy^Ti }'/>ív>tuA;T«.Subaudicndum,nouit.Incos, q^^<br />
fiipra modum indo¿h funt, nihilq; prorfus bonarum artium in<br />
pucritia didiccmnt.Nam ha:c duo ftatim diiccbant pucri A the<br />
nis,atq; adcò Romac quoq,.<br />
Ne tria qui<strong>de</strong>m Steiïchori nofti.<br />
oi/Tí TX Tfi'x XTiiJi\cp¡f ytv(¿jn(ií, Dc uchcmcntcrindoäö<br />
& jjìiperico dici folitum. Adagium fumptum hinc exiftimant,<br />
quòdploraq; Stefichori pocmata Epodica funr,qua: tribus có-<br />
Itaiii, HSC4 ÌTT^JM, Sttophc elt,prima Icricsuí^<br />
r'i-. inetroruiTì gencribus incc<strong>de</strong>ns.Antiftrophus eft,itcratus per<br />
cadcm icnuc genera rccurfus. Epodus cft, dmcrfi caiminis accenno.
I G N A V I A . xoy<br />
ccntío. His 8c alü tragici poctac nonnunquam utuntur potifsimum<br />
in choris,<br />
Inclegantíor Líbcthrrjs. Zcaodçu<br />
AfiVffCTifûs Id cft, Indoò^ior Libcthriis. In hominem<br />
admodum idiotam, & ab omni mufarum comcrtio prorfus<br />
alienum. A gentis huius agrcftiimperitia fumptum eft prouerbium.<br />
, Barbarus cx triuio.<br />
I^ocpioifos ht rptôM, In hominem dicebatur extrema! humilitatis.ac<br />
prorfum nullius precii, perin<strong>de</strong> quaíí dicas, extremum<br />
atque uilem feruulum alicun<strong>de</strong> è triuiis emptum , non dono<br />
datum,aut domi natum. Lucianus: Qualispenc barbarus quifpiam<br />
è triuio.<br />
ÁitVTÍ WtVfip.<br />
Âuv^i urtv^í/ dicuntur,quihauí^imaui<strong>de</strong>que bibunt,nec inter<br />
bibendum fpiritum reciprocant, fed potum in aluiun non<br />
fccus atque in dolium infundunt. Sonat aurcm xfxv^h qnaii dicas<br />
citra lutâum. Traduci poterit ad cos, qui fermonem nullo<br />
dcledèu,nimis auidè accipiunt.Aut qui immodica legione obruuut<br />
ingcnium, quum magis expédiât fubin<strong>de</strong> co^itationeni<br />
admifccre leóHoni.Similis potatio Graecis dicitur à^tf,quôd<br />
ißtcr bibendum labia non claudantur.<br />
Ncc fibi.ncc airjs utilis. ^<br />
Qui prorfus inutiles funt,&: fruges confumere nati, fchcmatc<br />
prouerbiali,nec (ibi,ncc aliis utiles dicuntur.<br />
Claudi more tenere pilam. i<strong>de</strong>m.<br />
Prouerbium congmit in eos, qui quicquid á prxceptoribus<br />
acccperint,fiue id doftum fit,lìuc indoâum,nullo <strong>de</strong>ledu,nulloque<br />
iudicio tenere folent,ac ièqui.Sumpta metaphora àclau<br />
do diffi<strong>de</strong>nte fuis pedibus.<br />
EquifeneJla. pÌHtmhns.<br />
lìT^if yn^ccs, Prouerbium in eos dici folitum , qui prxclaris<br />
rebus geftis in iuuenta, pofteaquam confenucrint, ad Ibrdidas<br />
curas lernet abiiciunr, allegoria fumpta à generolìsequis, qui<br />
fcnio fa6^i fegncs, in piftrnium, aut carrum, aut aluid id gcnus<br />
opu«; <strong>de</strong>truduntur, olim inprctio habiti, dum uinbus integris<br />
eilent.<br />
Anus,uelut equus profundam habebis folTam.<br />
cÜs 7ti iíTTf^ Tcy Tiifjy Í¿íí, Id eft;Anus,<br />
uclut
ZOS I G N A V I A.<br />
uclut cquas, alte hiantem habebis ac nigrum ipccum fepulta»<br />
De iis,qui pcnims abiiciuntur,tanquam prorfus inutiles.<br />
Plato, Ab aflno <strong>de</strong>lapfus.<br />
AtÌ* ûva La67ûC7ç\ffwp, In eos dicitur, qui inconfultè quippiam<br />
agunt,& impcritçiautin eos, qui à pncfentibus cómodis, quibus<br />
ob infcitiam utinerciunt,excidunt.Vtitiu:hoc adagio Plato<br />
lib.<strong>de</strong> legib.i 11.<br />
Af^zffci.<br />
Iiiclegátes & indodos Grxci uocat amufos,hoc cft, à mufís<br />
alíenos. Antiquitils enim nihil eruditúhabebatur fine muíica.<br />
Zcnodot. Libcrae caprac ab aratro.<br />
tMvSi^íU aeìyis àfOTfwff, Id eft, Immuncs caprac ab aratris.<br />
Diftum olim ab iis, qui Ic ab onere quopiam, aut moleftia libcratos<br />
glori.irentur.<br />
Suidiis. NcAcfopum qui<strong>de</strong>m triuiítí.<br />
Ov'j 701J Aisi^Tiop Dc uchcmentct ftiipidis & imperitis.Nam<br />
antiquitus Aefopi fabellas etiam uulgus idiotarum<br />
tenebat.Has igitur,qui non legiíTct,nihil fcirc ui<strong>de</strong>batur.<br />
p liniHs, Nullam hodie lincam duxi.<br />
Tìiti^oif if A (jlIocìì y^x/Lifiàv Nyccroff, Id cft: Hodic nullam lineam<br />
duxi.Ab Apelle pi(àore natum adagium. In cos quadrat,<br />
quibus ceiTatum ab exercitio ftudii artisque fuae. Id refertur à<br />
Plinio lib.xxxv.cap.x.&c.<br />
Horatlui. Neglccfh's urenda filix innafdtur agris.<br />
Horatiuslatyra ii i.miraadmonuitallegoria,anunumholeftisexcolendum<br />
difciplinis,alioqui futurum,ut inutili íylua<br />
lütiorum occupetur.Filix enim hcrba inuifa agriçpl'is.<br />
ZenodotHs. Amcles angulus.<br />
A^ttAtf ywviae. Diccbatur is, qui fupinus & ofcitabundus <strong>de</strong>ii<strong>de</strong>ret<br />
nihil bonarum rcrum tentans. Aiunt in Libya locuin,<br />
cflc,qui fecums angulus Grxce di6his cft, ob id fortafsis quôd<br />
ncgledus & incultus iaceret.<br />
Ignauis femper ferix funt.<br />
Qiii uacant ocio, ferian dicuntur,& ocioíí fcriati,& ociu*'^<br />
feria:, qua: metaphora: tanquam in prouerbium recepta: funt.<br />
Theocritus in Bucolicis: A ¿wv'I<strong>de</strong>ft: Semper<br />
feria: inertibus.<br />
Mulierispo<strong>de</strong>x.<br />
rui^(UHcs Tsvyii. In ignauum ac dcfidiofum diccbatur. Ignauuni
I G N O R A T I O . x^f<br />
Hum animal mulicr, quo minus habet mentis, hoc hihoncihs<br />
uoluptatibus eft addidius. Amat ocium,& fucorum in morcm,qüemadmodum<br />
ait Heliodus, uirorum laboribus quxfita,<br />
übi infumit.<br />
Qui domi compluitur.<br />
Top UKCÚÍP ^iv^òy^op if A ©wV I<strong>de</strong>ft:Qm domi<br />
compluitur, huius nc Deum qni<strong>de</strong>m miferct. Vulgò Grxcis iadatum.<br />
Scnius eft : cum modis omnibus fuo malo ui<strong>de</strong>ri dignum<br />
, qui fit ufque adcò ignauus, ut ncc domi fux pofiiit à<br />
pluuia turns éiTe.<br />
Ncuiditquidcmolcum. ^ Theocrku^.<br />
3nt<br />
riti.<br />
cerit quicquam il<br />
Koct wÒkoc THì@r \-Kcuoi) cíf&oiT^imfftí.' C7r(¿7Vií\ I<strong>de</strong>ft;<br />
Et quando ille oculis,oleum confpexcrat unquam?<br />
Vngcbantur cnim Athlctx, quo mcmbris cuadcrcnt durioribus,un<strong>de</strong><br />
per oleum fignificat certamen.<br />
I G N O R A T I O .<br />
Nullius coloris.<br />
Alibi commcmorauimus <strong>de</strong> modis omnibus ignoto folcre<br />
dici,álbus an ater fis nefcio.Huic fimillimum cft quod ait Harpax<br />
apud Plautum, Quem Pfeudolum, quas tu prxdicas mihi<br />
fallacias, C^ncm ego hominem nullius coloris noni. Vchementius<br />
cft quàm fi dixiiTet, albus an ater : Et paulò pòft pro eo,<br />
quod dici folet,non noni hominem: Ncque iftum,inquit,Pfcu<br />
aolum mortalis,noui,ncque fcio.Rurfus m cadcm ; Qm fuum<br />
rcpctunt,alicnum rcdduntnato nemini.<br />
Iuxta cum ignarifsimis.<br />
Non fine proucrbii fpecic Simo fenex apud Plautum in Pfcu<br />
dolo rogatus à Ballionc : Iam ncfcis qux fit hxc res, refpon<strong>de</strong>t,iuxta<br />
cum ignarifsimis. Senticns fc nihil omnino fcire, nihiloque<br />
pliK auàtn hi qui maximè funt ignari. Confimilis forgia<br />
fcrmonisfre
ixo I G N O R A T I O.<br />
In alio mundo.<br />
dg V ÄAAW Uff^LUfi. Id eil: : Tanquam in alio mundo. De<br />
^ui longè lateque difsi<strong>de</strong>nt à moribus aliorum, aut quibus omnia<br />
noua uidcnmr, aut qui longè difsiti funt ì patria. Solee<br />
autem hoc ufu uenirc pierifque mortalibus : ut fi quando noni<br />
hofpites in regionem longulò ì fuo nido difsitam penienerint^<br />
nihil non horreant, non ftupeant, non admhrentur, perin<strong>de</strong><br />
quafi in alium dclati orbcm.<br />
j^fdrtUììf. In alieno foro litigare.<br />
Pro co quod eil,In re noua,cuiq; nondum aHueueris uerfari.<br />
Habent cnim diuerl'a fora diuerfas lirium formulas,iiariasq; tr»<br />
öandarum cauílarum rationes,quarum,qui rudis fit, is táquam<br />
hoípes in peregrina regione multa <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>ret necciTc eft.<br />
In tua ipfius barena.<br />
Id eft : In tua ipfius arte. Sumptum i gladiatoribus, folitis in<br />
barena digladiari. Neque uero parui retcrebat horum,nota an<br />
ignota dimicarent barena.<br />
Albus an ater Gs,nefdo.<br />
Solet dici <strong>de</strong> homine uchementer ignoto. Horatius in extrema<br />
cpiftola : Vulm muubilis albus & ater, pro eo, quod eft,<br />
bonus & malus.<br />
Tullius, natosé<br />
Simillima huic figura eft, natum non noni, pro co quod eft,'<br />
prorfus ac niodis omnibus ignoto. Plautus in Eucüonc : Nort<br />
magis me refpicias,quam fi nams nunquam fiem.<br />
i<strong>de</strong>m. Ne pidum qui<strong>de</strong>m uidit.<br />
De uehementcr ignoto dicimus. Multas cnim urbes 8c rei<br />
atque etiam homines nunquam nobis confpedos, ex piftura<br />
utcunque nouimus.<br />
Jriomerus» g^Amn^us Nomine . » . tantum . notua. • •<br />
Dc hommc nobis miruni m modum ignoto.<br />
Lf uiuens.<br />
Aa&i ßiuiracf. Id eft : Falle uiuens. Admonet adagium in hu^<br />
mili fortuna uitam eíTc feliciorem iis,qui obfcure uiuunt,a publicis<br />
negotiis ita femori, ut cùm uita dcccfsiíTcnt, nemo illos<br />
uixiílc fentirct.<br />
Arrepta can<strong>de</strong>la,can<strong>de</strong>labrum quaerere.<br />
Dicimus quum res improuidè geritur. Oportuit enim candclabrunì<br />
eiTe paratum,antequam can<strong>de</strong>lam auingeres. ^ ^^ ^
xn<br />
I M P O S S I B I L I A ^<br />
Prius oucm lupus ducat uxorem.<br />
Anftoph. Dftp Lïp ¿V vf4fcùûl. Id cft : Antè lupus iîbi<br />
iungct oucm. Dc his inter quos infanabilc diisidium cft.<br />
Confimili figura dixit Horatius;<br />
Scd prius Apulis lunecntur caprese lupis.<br />
Prius duo ccnini amidtiain ineant.<br />
PfV 3 iX*^^' f A/Ä// thêûnp y c M^f Tffi'KÍytt, I ^<br />
Xi^ffs. Prills duo cchmi inierint amicitiam, alter c mari, alter<br />
è terra. Dc iis, qui moribus ac ihidiis fimt inter fe difcrcpantiorcs,<br />
quàm ut fpcs fit aliquando inter cos neccfsimdinem<br />
coimram. Venuftiùs cric ad rem <strong>de</strong>flexum: Malè conuenit<br />
Theologonim fpinis cum bonis literis : Citids echino marino<br />
cum terreftri conueniret. Nam eft echinus marinus, dc quo<br />
multa Plinius & Ariftoteles. Et eft terreftris, quem alio nomine<br />
uocant erinaceum, illud commune, quôd utcrque fp'mofus<br />
cft, KeferturiSuida.<br />
Prius locuftabouem pariet.<br />
M. Varrò <strong>de</strong> lingua Latina lib. in. rcfcrt cx Ennio uerfiun<br />
hunc: Atque prius pariet locufta lucam.Nam lucas antiqui<br />
boucs appellabantjob magnimdinem.<br />
Marc prius uitcm tulcrit. DUgmlanSs.<br />
TJ -a-^ûTi^p cUi Id cft : Mare prius uitcm<br />
ferret. De iis, qux nullo paáo fieri pofsint. Nam falfitudo<br />
u'lribus inimicifsima.<br />
Prius tcftudo leporem prxtcrucrtcrit. ^^^^<br />
P107^tt xwûyn wotfixílociii-^ JíeMvTíoi*, Id cft: Piii\s tcftudo<br />
lcporcm curfu practcricrit. De re neutiquam uerifimili. Tcftudine<br />
nihil tardius,lepus autcm ccleritate prarcelht.<br />
Surfum ucrfus facrorum fluminum Enrìpidct.<br />
fcrunturfontcs.<br />
Prouerbialis allegoria,qua quippiam prxpoftcrc fieri fignificamus,leeirimasque<br />
remm uices inuerti, quod genus fit,fi puer<br />
fencm admoneat,difcipulus prarceptorcm docere conctur.<br />
Pontes ipfi fitlunt.<br />
Ironia prouerbialis in eos,qui pctunt ab aliis, quod ipfis affatim<br />
abun<strong>de</strong>t domi.<br />
Citiusinnauicadctisàlignocxd<strong>de</strong>rit. , Ludantu.<br />
OST'/CP 7IS FITII WTIOLCSI WWIFM Í/LIFIEIM¡'¡OI Id eft : Cio<br />
t tius
Ï M P O S S I B Î L I A .<br />
tim aUcüi in nauigio ca<strong>de</strong>nti lignum <strong>de</strong>fuerit. Hyperbole prouerbialis,qua<br />
tantam ubique copiam fignificamus, ut quocunijue<br />
te uertas, occurrat quod quxris. Etenim quum nauis ipfa<br />
undique fit lignea,non poteñ non in lignum inci<strong>de</strong>re,quifquis<br />
inca cadit.<br />
Aquilam tcfludo uindt.<br />
Accipi poteil per ironiam, aut fimpliciter, ubi quispoten-<br />
]tiorem arte uinçit, Sc àt1o!J Tffotíi.ci fiii^f Uvêoif^-^H y¿\ct<br />
Mçl ciciu$ fociet fcvabcus,«: ante culcx lac.<br />
Swat-
I M p o s s I B I L I A. tfS<br />
Statuam faudbus colas.<br />
KvJlficU^cc Id eft, Statuam colas gutture.Dcre<br />
lhaiorcm in raodum abfurda, quaeq; fieri nullo paâo pofsit.<br />
Velut fi quis hominem prícpotctem & inuiftum < fhiftra conctur<br />
opprimere.Ncc enim liquefirit ftatua.<br />
Nunquam cffi<strong>de</strong>s.utrcflèingre^ iyftlficph<br />
diantur cancri.<br />
Quòd 4 natura fitinfitum, nullo corriges ncgòcio. Na carttris<br />
gcnuinum,oblique ingredi.<br />
Sambucamdtius«<br />
Adagii fpcciem prae fe gerit Perfianu illud carmen: Sambucí<br />
citius caloni aptaucris alto.Cuius ufusinci<strong>de</strong>t,fi quàdo fignificabimus<br />
ali quem á difciplina pcrcipienda, fiue muñere gerendo<br />
nimis alienum elle« Siqui<strong>de</strong>m Sambuca organum eft muficorum,<br />
quod haud quaquam congruat caloni. Calones autem<br />
uocantur milicum miniftri, qui uallos ac ligna geftabät. Porrò<br />
cùm milites fint imperiti mufices,multò magis calones.<br />
Lenuculam ángulo tenes.<br />
^(XKÌ ytovlacs ¿/>
ZT4 I L L E C E B R A M A t I »<br />
plmns. Lupoagnumeríperepoíhilat«<br />
vbi quis fpuftra conatur prxdam. rccipcrc, cui fcmcl manus<br />
iniccicrapax aliquis.<br />
Ludnixdccftcantio.<br />
Pcrindc quail dicas.Mulicridcfuntucrba,poctaeucrfus, oratori<br />
color,fophiftx cauillu.Flaums in BacchidibusiEgo quoq;<br />
pol mctuo nc luciniolx dcfucrit canno.<br />
Quid G cotlum ruatc'<br />
ri Á hpccm Ironia in cos,qui tutifsimis etiam in rebus,ridicule<br />
timent. Terentius in Heautontimorumeno: Quid<br />
iinunc ccelum mat?<br />
rlHUYchus. Bos porrccfio ultra Taygctum capite.<br />
tacvp®' vmpnij^ocs rc tcevyijcpaire ri^<br />
Taurus porremo ultraTaygetum capite,bibit cx Eurota.De rc<br />
uehementcr abfurda.<br />
ILLECEBRA UkhU<br />
Lotum guftauit.<br />
AWTT» Id eft, Lotum guftafti.Dc iis dicebatur, qui<br />
diutiùs in peregrinis regionibus hacrcrcnt, uelut obliti redims.<br />
Ncq; inconcinnè dixcris in cos, qui iimul atq; femel uoluptatcminhoncftam<br />
dcguftarint, adpriftina ftudia reuocari non<br />
queunt. Sumptum á fabula Lotophagonun. Eft autem lotus<br />
arbor, dc qua Plinius lib.xiii.Tamdulcisibi cibus, utnomen<br />
etiam genti, terrxq; <strong>de</strong>dcrit, nimis hofpitali, aduenarum obliuionc<br />
patriae.<br />
Theocri Periculofutn eft canem intelHna guftaflc.<br />
XaMzcf/ XafiMy Uci¿oc y%v(jcu. Id eft,Periculolum canem in"<br />
tcftina guftaflc. Admonet adagium haudfacilè téperarc à peccando,<br />
qui femel illeccbram illam uelut autoramentum uitiorum<br />
<strong>de</strong>guftauent. Q^madmodum, qui femel fcortum attigerit,qui<br />
lemcljpcriurio rem auxerit, qui fcmcl aulicam uitam iíí<br />
expcrtus. Eftcrtur& ad hunc modum apud Lucianum: Nequc<br />
canis <strong>de</strong>fttiurus eft, qui femel corium e<strong>de</strong>re didicerit.<br />
I M P E R I T I A.<br />
Dulce bellum inexpertis.<br />
TAt/Kvf ctTTiipb) vrcMu®, Id eft,Dulce bellum inexperto.Vegetius<strong>de</strong>rc<br />
militari lib.iii.cap. xiiii. Suntquardam in rebus<br />
mortalium,quae quantum habeant difcriminis ac maloru, non
IMPOST VR AB. x%S<br />
Utcll5ga¿>ni(í faäo periculo. Dulcis inexpcrtis cultura potentis<br />
amici»Expcrtus meruit.<br />
Pedum Ulfa cft uía.<br />
TSf/f wóìuff wfoiT^ cjcs. De negocio,cuius aliquando periculum<br />
feccris.Sumptum ì uiatoribus. Terent.in Pnorm. Ah non<br />
ila.Faftum eft periculum,iam pedum uifa eft uia.<br />
Opcrarrj.<br />
M.TuUius lib. <strong>de</strong> Oratore primo non abfq; proucrbii fpecic<br />
operarios appellar, qui citra philofophix cognitionem cauffas<br />
agunt.Architeftus cx arte rationem opcris prasfcribit, operarii<br />
ucro non indicium fuum, icd tantum operam adhibcnt,<br />
iuxu praefcriptum. At qui philofophiä caller ex fe paratus eft<br />
dc quauis re re<strong>de</strong> diccrc. M. Tullius <strong>de</strong> Mnefarcho loquens.<br />
Hos quos nos ora tores uocamus, nihil clTc dicebat, nili quofdam<br />
operarios , lingua celeri 8c exercitata : oratorem aure nifi<br />
qui fapiens eflct, clic neminem. Huius generis oratores libro<br />
<strong>de</strong> Claris oratoribus appellar Vocales. Transferri poterit ad<br />
concionatorc$,qui quòd pamm exercitati funt in facris Uteris,<br />
ècolledanciscdifcunt quod apud populum multo clamore,<br />
multaq; corporis iadationc <strong>de</strong>tonent : Aut qui in templis ingenti<br />
boam canunt non intcllefta,Non cócionatores,icd operarli,non<br />
cantores,fed operarli.<br />
I M P O S T V R A E .<br />
Dare uerba. r^rmr.<br />
Pafsim obuimn cft apud omnes autores, pro eo quod eft, fai<br />
Icrc.Pcrfius fatyra 11ii. Vt mauis, da uerba, Se <strong>de</strong>cipencruos.<br />
TcrentiusiCui nerba dare difficile cft.Ouidius;<br />
Verba dar omnis amans.<br />
Ad<strong>de</strong>remanum.<br />
I*ro co, quod eft,ludibrio habere. Translatum opinor ab iis,<br />
qui manu ad aurcm porrefta, motaque quempiam irri<strong>de</strong>nr.<br />
plautina uerba funt hxc; Qupmodo <strong>de</strong> Pcrfa manus mihi ad-<br />
Osfublinfrc. P^^f^'<br />
Pro co quod cft,Dare nerba, & arte quadam illu<strong>de</strong>re,reperì-<br />
^r aUquoäcs apud autores. Nonius Marcellus tradum putar<br />
i ridiculo quodam lufus genere, quo dormicntibus ora pinguntur.<br />
^<br />
• 4 Obtr
IMPROBI.<br />
'Cicero. Obtrudcrc palpuni*<br />
Eft artc,fucoq; dccipcre.Vndc & palpar! pro adulari,&palpones<br />
adulatores uocainus,à ilmili mctaphora traila ab cquiibnibus,^ii<br />
fcrocictibiis equis, plaufu manus adblandiuntur,<br />
Terent. Faccrcfucum.<br />
• Impofturà faccre,& artificiofa difsimulatione <strong>de</strong>lu<strong>de</strong>re.Mcdicamenturn<br />
illud, quo cuti fupcrindufto mulicrculc uitia fornix<br />
difsimulant,quaíiq; perfonam aíTumuntjfucum uocant.<br />
Lnctdn. Circumtun<strong>de</strong>rc comam.<br />
jiipmiípcíp Tous .Grxcis in prouerbio cft,proco<br />
quod eft,ludibrio habere. Nam id lufus gratia fieri folet ftupidis,ut<br />
iis non fenticntibus,cxfarics circunton<strong>de</strong>atur.<br />
Nouahirundo.<br />
nU xtT^'^wV. Suidas ait dici folere, quoties uerba darenmr<br />
ahcui.Sumptum á ioco puerili.Nam hi data opera, nouam hirundinem<br />
adfimulantes uidcre fefe,oftendunt aliis,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> con<br />
tcmplantibus illis,& intentis,interim quoduolunt, furripiunt:<br />
Proin<strong>de</strong> quadrabit in cos, qui faifa fpe quapiam inicfta, failuntacnoccnt.<br />
In laqucum induccrc.<br />
Et in caifes inducere, eft arte fic conclu<strong>de</strong>re quempiam, ut<br />
iam nullum fit effugium.<br />
Dtoocn. ^ EphcfiarlitcrcE.<br />
v.(f'
I M P R O B I . *lf<br />
funt improbi.Lcrionim cnim populus ob infignem monim improbitatem<br />
in prouerbium abiit, autore Strabone libro Geograph.x.<br />
Mali commatis.<br />
Umgx K¿f4f4ct7ús* Diccbatur improbus,contemp tus,& reiiculusquiípiá.<br />
Sumpta metaphora á reprobatis nomifiiiatis. Ariftophancs<br />
in Pluto: Eí>ixt \ìvcu -novnii Kí^u^Ttff.VidcmreíTe<br />
oon probati commatis. In fycophantam di^äum iam ad pau-<br />
Pcrtatcm, famemq; reda£Kim. Interpres oftendit comma cllè<br />
*^lifsimi nomifinatis genus,<br />
Adulterinus.<br />
Qnpdfymplex non cft neq; iyncerum id uulgato<br />
nerbo Graeci HiSATupiiocätHmcdudo uocabulo,quod aliud<br />
prac fe fcrant, aliud tegant. Conueniet igitur in amicitiam infynccram<br />
& fi^am, aut in hominem blando uultu, fed animo<br />
uirulento. Aut in cum, qui fanftimoniam habitu prac fc fcrat,<br />
quum uita fit impia.<br />
Bipedum nequifsimus.<br />
De homine uchementer improbato, qui4; uel pccu<strong>de</strong>i nequitia<br />
fuperct. Cicero torferat in Clodium, in oratione pro<br />
domo fua.<br />
Tencdiustibicen. Ste^ham<br />
TivJlm Äi/AÄTVf .Dicebatur tcftis falfus Ä: calumniator.Hinc<br />
natum,quòd Philomena; tibicinem fuum fubornarit,qui teftarctur<br />
apud Cygnum, ipfam á Tenne <strong>de</strong> ftupro iùiiTe intcrpellatam,ac<br />
ui etiam tentatam.<br />
Phrynondas alter.<br />
¿c-K-hos, De improbo. Huius meminit Lucianus ìa<br />
Pfcudomante inter nobilcs fafcinorofos: Quoties infigniter<br />
malum & fccleratum accipi uolebant, Phrynondam appellabant.Fuit<br />
cnim is homo uerfutifsimus,maleficus,impoftor,funimus<br />
malarum rerum artifex.<br />
Noui Syinoneni,& Symon me.<br />
Vi<strong>de</strong> Similitudinis.<br />
Beftia beftiam nouit. Ibi<strong>de</strong>m»<br />
Ambrones.<br />
Ambroncs enim uulgò dicebannjr,qui rapto,malisq; artibufi<br />
^mcrent. Originem indicat FeftusPompeius, admoncns cam<br />
^alliarum gcutcm fuifle,quam cum mare inundonsfinibusibis<br />
o 5
Xia m p K o "Bh<br />
<strong>de</strong>puUiTet, per aliena obcrrantcs rapinis ac prxdatíonlbuí ft<br />
fuosq; alcrc cocperiint.<br />
Ballio.<br />
Nomina quxdam ob iníTgnem improbitatcm abíerunt m<br />
prouerbium,quod interdum a iicris,interdum à fictìsin como:-'<br />
dia perfonis iumitur.Nam M.TuUius in a(äionibus fuis fubin^<br />
<strong>de</strong> C.Fannium Cheream quendam Ballionem appellat.Ballioneminducit<br />
Plautus in Preudolo,lenonem impurifsimum, w<br />
pacifsimumjimprobifsimum. nomen confiftum efl á ßiwftf/y<br />
quòd Temper aliquid prxdx uenetur leno:ucl á quòd<br />
lafciuiamm ac faltationum fit arcliiteöus.<br />
Stcphanus fcribit ß^yniJ cfTe ciuitatcm Thracix,fiue ut Strabo<br />
refert uicum, Eius gentis improbi mores in prouerbiu abiei^t,utdiccrcntur<br />
ß^yoci^itp^y qui nihil fani loquerentùr. Tota<br />
cnim natio Thracum multis nominibus male audxcbat, fed<br />
prxcipuè ob morum truculentiam ac pcrfidiam.<br />
Eurybauzarc.<br />
t.v^vtccr\ì}ì^cu, Eft improbis uti moribus. Eurybatus cx Gir-'<br />
copibus unus fuit infignitx improbitatis homo. Huiusmemi^<br />
nit Lucianus in Pfcudomante ultra Cercopas,ultra Eurybatum<br />
aut Phiynondara,aut Arifto<strong>de</strong>mum,aut Softratum.<br />
Tría cappa pcfsima.<br />
Tf/^ nJtzTfx mHi7(X. laftatum Ä: hoc olim xnigmatts uice,quo<br />
trium gentiiun mores notati funt, Cappadocum, Gretcnuum<br />
& Cilicum.<br />
Duplex cappa.<br />
A/rXi/r aàzTrcc, Velut xnigma quo malum aliquod fignificabant.<br />
Siqui<strong>de</strong>m gemino K Icribuntur Simili figura<br />
Plautus furem trium literamm hominem appellauit.<br />
Bomolochi prouerbiali conuicio diccbantur fcelcfti & ii«"<br />
probi.Dicuntur autcm ßwfAo'Koxoh qui quum res diuina peragf<br />
tur,non faciunt nota diis,fed nugas inanes blaterant.Qui mos<br />
hodic magnatibus magnoperc placet.<br />
Swdés. Incxploratus homo.<br />
AU(r¿vi7(^ccv$iu7rQ'. Id cft:rncxpenfus,incxercitams,noii<br />
probatus. Subeft metaphora in kUjivl^®-. ßxffeiv@r enua<br />
coticula cft,qua folet aurum cxplorari. Latini uocantrndiccm.
IMPROBI, t<br />
DíagorasMclíus.<br />
¿ MffTu®-, In fcclcratiim ac focdífra|iim êc impium.Hic<br />
capta Mela,uixit Athcnis, & Athcnicníium facroríx<br />
niyftcria ufquea<strong>de</strong>ò contempfít, ut complurcs aucrtcrit i religione,dctcrrucritq;<br />
ne iam ucllent initiari,&c.<br />
Lupídccas.<br />
^vKìt JiïRccî. Didum apparet in eos, in quos inhoncíH lucri<br />
P^ aliqua tametfí pufílla rediret. Aut in eos,qui largitionibus<br />
client corrupti,alios'ue corrumperent.<br />
Cum facco adire.<br />
Non dubiü eft, quin liic fermo fucrit uulgò iaâatos dc qaouis,qm<br />
poftulat ut ftatim cxhibeatur,quod petit.<br />
Onobatís. TUuárchm.<br />
Apud Cumanos mulier in adulterio <strong>de</strong>prchenfa ducebatur in<br />
forum,ut illic lapidi in(ìftens,omnibus cUct confpicua.Dcindc<br />
impofítam afino, atq; ita per totam ciuitatem circunduéèam»<br />
reducebant ad lapi<strong>de</strong>m, ut ibi rurfus eflct omnibus fpcéèaculo;<br />
His aâis habebatur infamis per omnem uitam, & ignominia^<br />
gratia cvóÌams dicebatur,quòdafinumcquitaàèt, Qindrabk<br />
in quamuis proftimtac famac.<br />
Cercopum coetus.<br />
Aycjii Ki^HWTTwy, Id eft, Coems Cercopum. Dc conciliábulo<br />
, conuentuq; uerfutorum & improborum hominum dicebatur<br />
. Narrant cnim Ccrcopes quofdam in Ephefo fuille<br />
notac fraudulentiac uiros, qui fuis dolis conati fint ipfi loui<br />
imponete. Hos admonuerat mater, ne in Melampygum inci<strong>de</strong>rent,<br />
id quod euenit.Nam pòft ab Hercule uincb limt,iuffuOmphales.<br />
Cercoplflare.<br />
Ktf CercopiiTarc dicuntur,uel qui lafciuiunt,aut qui<br />
adulantur.Metaphora dufta ab animantibus, quac mota cauda<br />
adblandiuntur, ut Chryfippo placet,Suida tefte, uel qui molefti<br />
funt,obturbantq; & obftfepunt.Vt uox <strong>de</strong>flexa fit i Ccrcopibus<br />
illis Lydiij,quos Hercules, quòd fibi cum Omphale cubanti<br />
pemlantius obturbarent, amicac iufluuin^os dc claua<br />
fufpendit.<br />
Vulgò dicebatur,qui per uim rapcrct aliena.Natum cx cuculi<br />
huiufmodi ; Temporibus Actolici belli, tanu frumcntariac<br />
rcipcn
^ p I M P R O B I .<br />
rei penuria incidir Athenienfibus, ut pauperes coafti fame ci-'<br />
ptiuorum farinam dcriperent. In<strong>de</strong> uox traduci cccpit ad ho-*<br />
min cm ouocunq; modo fccleratum.<br />
rcrrciugum.<br />
Plaut.in Curcul. lam'ne fert iugum ? De puclia percontatut<br />
quifpiam,num iam per xtarcm uirum reciperer.<br />
Magis impius Hippoincnc.<br />
, AffifWi^as i TTTcoiMviís, Id eít:Magis impius qu¿m HippomC-'<br />
nes.Hic Athenieníiiun princeps, filiam á ciue quopiam uitiata<br />
uná cum equo feroci conclufit in domicilio, nec huic, ncc illí<br />
cibum pracbens. Equus igitur fame in rabiem adus, pucllá adortus<br />
confecit,<strong>de</strong>in<strong>de</strong> peri it ipfe quoq; pabuli ui<strong>de</strong>llcet inopia#<br />
Poft hxc pater domum eft <strong>de</strong>molitus,loco nomen inditü,equi<br />
& puellc. Kecenfet adagium Diogenianus.<br />
EnTÌathi. Marc proluit omnium mortah'um mala*<br />
, ^oi-Kocafat KÁv^/ iffccvTcc r «vSiúzoiy kochx. Id eft: Hominunt<br />
uniuerfa proluit pelagus mala. Natuni cft ab cucntu huiufmo-di:<br />
Rcfcrt Diogenes Lacrtius,Euripidc Piatoni comitemfuiílc<br />
pcrcgrinationis, quum Aegyptum adirct. Ibi quum morbo<br />
fuo corriperctur comitiali, ni fallor, faccrdotes Aegyptii meríionc<br />
marina fanauerunt hominem. Quin hodie morfos i<br />
cane rabido, fi nouies mergantur in mare, putant à rabie lifa<br />
erari.<br />
Cellius. Qui omni in rc,& omni in tempore*<br />
. Scd cnim qui omni in re, atq; in omni tempore, omni lau<strong>de</strong><br />
uacat,is illaudatus elt. Admonet paroemia fere neminem eile<br />
tam <strong>de</strong>plorati ingcnii,qui non ahquando dicat faciat uc quod<br />
lau<strong>de</strong>m promereatur. '<br />
Seruilis capillus.<br />
i AvíA^xTrúiúh iTriAiKtnl^f/. ScmWcm capillum pracfe<br />
fcrrc dicuntur, qui agreftibus & inclegantibus funt moribus-<br />
In<strong>de</strong> dudèum,quòd Athcnis feruimanumittendi, capiris pilos<br />
<strong>de</strong>ra<strong>de</strong>bant.<br />
Vlyfsisremígium.<br />
». .Homines nequam Se uoluptatibus addiéios.Horatiusin cpiftolisVlyfsis<br />
remigium appellauit,proucrbiali nimirum figura«<br />
Kemigium uitiolum Ithacenfis Vlyfsi.<br />
Dii tibi <strong>de</strong>nt tuam mentem.<br />
lo iníanum congruit,& fua dignum mente. Martialis: Dü
1 M P VD E N T I A. xxt<br />
Dii mcntcm tibi <strong>de</strong>nt tuam Philoeni.<br />
Non CS laudcndus, nc in coena qui<strong>de</strong>m.<br />
Oi/K XTTOiVidfiHS VA'sí'ifití^AVi^íi', Id eft,Non queas laudari,<br />
ne in parcntaUbus qui<strong>de</strong>m.In hominem diccbatur uchcmcntcr<br />
illaudatum.<br />
Compendiaria res improbitas.<br />
^¿cvTo¿MS H TíoiH^íocy ß^^ii» it ¿ftT//. Id cft c Compcndiarii<br />
res improbitas,uirtus longa.Qui fcmcladdixit animum uitiis^<br />
« quiduis flagitii tacile patrabit.At iingulsc uirtutes magno<br />
fudorcparanda:.<br />
Infania non omnibus ea<strong>de</strong>m*<br />
McwU y* if wccfftf/ Id eft: Haud cft ca<strong>de</strong> uefaniacunöis.Senfus<br />
cft,nullum cííe mortalcm, qui non in aliqua re dciipiat.Qiia'^qu^m<br />
alius alio morbo laboret, hic auáriti«, illc Ì<br />
li|)idinis,hic ambitionis,illc inuidia:,&c.<br />
IMPVDENTIA,<br />
Lingua non redarguta.<br />
Plato in Theartcto : m W iri t^V » tv^wi»<br />
¿(iovTt Iv^iUlsn^ , H Aiiv yKMTjcc ¿eviMynr^ n /uj/j ircu^ it j<br />
ifK «ÁMyuTtfs, I<strong>de</strong>ft : Atat ui<strong>de</strong>mr fipoflc refpon<strong>de</strong>ris,<br />
Euripi<strong>de</strong>um quiddam nobis acci<strong>de</strong>t, lingua qui<strong>de</strong>m nobis erit<br />
irrcdarguta, mens autem no crir redarguta. In cos quadrat qui<br />
rationibus conuifti, non ccdtmr tamen, fed tcrgiucrfanturrc*<br />
clamantes,aduerfusluamipforumconrcientiam, ^ .<br />
Faaem,osperfricarc. Frontis perfricflx. Pßniufi<br />
r>icuntur, qui pudorcm omnem <strong>de</strong>dxdiccrunt, uelut abftcrfo<br />
manu à uultu pudore.<br />
Deaimpu<strong>de</strong>ntia.<br />
a ccviutf
%1Z I M p V D I c I T 1 A.<br />
hoc uicio notati font Atticorum mores.<br />
IMPVDICITIA^<br />
Huc ipeftat etiam pauló antè citamm, Onobatis^<br />
Ofccloqui.<br />
Ofceloqui uetulloprouerbio dicebantur,qui tutpîter patumque<br />
pudicè loquerentur. Ab Ofcorum moribus alluiionc<br />
fumpta, quòd apud cos ipurcarum libidinumimpunitus ufu$<br />
fuerit.<br />
Aegis uenit,<br />
Atyis t/pt^'^-Suidas indieat prouerbio dicifolitiim dc iis,qui<br />
petulante^ & impu<strong>de</strong>nter agerent.<br />
I NAN I S ME T V S.<br />
Cicero. Panicus cafus.<br />
Panicon uctcres uocabant fubitum animonim tumultum;fed<br />
inanem. Veteres enim cxiftimabantPanem<strong>de</strong>um repentinos<br />
terrores & animi co ftcmationesimmittere, lymphaticis fimi!limas,<br />
ufquea<strong>de</strong>ò impotentes, ut non ratione modo uerum <strong>de</strong><br />
mente careant.<br />
^rljìoph. Da lapidi uolam.<br />
Interprcs Ariftophanis indieat pueros lîquando ui<strong>de</strong>rint<br />
aues,dicere folere. Da lapidi uolam, & cadcnt omnes.Conuenit<br />
ubi quis fcitatur quae non poisit ailèqui, aut minatur iis><br />
quibus non poteft nocete.<br />
rhitmhtés. Metum inanem metuiilí.<br />
A AU MMS (/ÎÏ®. I<strong>de</strong>ft: Inanem metuis metum. ybi qniS<br />
formidat in re tuta.Vcrgilius:Omnia tuta timens.<br />
Multa in bellis inania.<br />
IiA7i¿ 'rei I<strong>de</strong>ft,Multabelli inania. De inani<br />
fufpicionc aut pauorc ime cauila oborto , que Graeci woeviKCff<br />
uocant.Parœmiam hine manaíTc putant,quòd huiuûnodi Pa^<br />
nici terrores folent plcrunq; in bellis acci<strong>de</strong>re.<br />
Theagenis hecatum.<br />
eiosyim MHaTiwy.ln fuperftitiofos ac ridicule meticulofoí<br />
di¿éum cft. Hic Theagenes legitur ufque a<strong>de</strong>ò fuiflc fuperftitiofus,<br />
ut domi haberet Hecates iimulachrum, nec ufquam pe<strong>de</strong>m<br />
moueret nifi ilio confulto.<br />
flXTuré. Canea timidi uehementiuslatrant.<br />
^ ' Thrafonu cft,turgidisminis diramoliri, atChremesad
1 N A N 1 s o p E R A- xij<br />
gerendam promptior. Sic & Athcnicnfcs ad bcnedîccndiim<br />
quám ad gnauiter agendum accommodatiorcs fuiflè Icgimlur.<br />
Denique mulieres lingua melius, quàm uiri belligerantur.<br />
.<br />
Afpcrfifti aquam. ^ /'/^iv<br />
AfperÎîlH aquam dicitur, qui difto quopiam reddi<strong>de</strong>rit ani-<br />
*^^um,ac metum a<strong>de</strong>merit. Mumo fumptimi ab iis, qui in <strong>de</strong>liquio<br />
afpcrfa in faciem aqua,ad fui fenfum reuocantur.<br />
Vtrc tcrritas.<br />
f^ffnu « ¿effHííj) juûffitô-KvrJi^cu. Id cft,Vtrc tcrrere (îue tcrrcrî.<br />
I^ici folitum, quoties inanem formidinem autconcipit aliquis,aut<br />
incutiti Sumptum ab iis, qui uaforam inanium huiufïïK)di<br />
fonitu paucfaciimtpueros , ucl potius,qui uaforû huiufmodi<br />
fonim propcllunt aucs.Putant i<strong>de</strong>m ualcrc ri ^luSi tui"<br />
iivofky id eft : Vmbra tcrritas.<br />
Lconcm larua terres. J^^^mîamtst<br />
UoffM-Kvtiloti rcp Id cftiLaruis terres Lconcm.<br />
Conuenict <strong>de</strong> minis inanibus,ac terriculis <strong>de</strong>ri<strong>de</strong>ndis.<br />
I N A N I S OPERA.<br />
Afinum tondis. n^nilofh.<br />
cvcp /íftfíVf.De iis,qui rem abfurdam atque inutilcm ag-<br />
8rcdiunmr,qiHUTi aiînus lanam non habcat.<br />
Ab afíno lanam. iJmh<br />
Cui fînitimum cft illud: ôvg TTOKCICS ¡HJM, Id cft: Aiîni lañara<br />
quïris. Dc ÍLs,qui ftultè quacrunt ca,quac nufquam funt. Effcrtiu:<br />
adagium ctiam ad hunc modum: Aiîni lan«.<br />
Vtrcm uelh's.<br />
AiTKôtf Adagio Vtrcm caedis fimilimum, uel quòd<br />
tion fcntiat,uel quòd pilis carcat.<br />
Caluum uellis.<br />
T¡\\i(u Vbi quis inanem operam fumit, aut ubi<br />
quis aufcrrc conatur,quo uacat is à quo petimr.Veluti fi quis i<br />
pauperc conctur cxtun<strong>de</strong>re pecuniam,ab indoôo litcramram,<br />
i<strong>de</strong>m : Nudo ucftimcnta dctraherc.<br />
Aethiopcm lauas. Acthiopem dcalbas. Luiidrr.<br />
A\S/ozx (T^ufixeis, Natiuus illc Acthiopum nigror, qucmPUï^ius<br />
ex uicini ly<strong>de</strong>ris uaporc putat accidcrc, nulla abluitur<br />
ncque ulla ratione candcfcit.<br />
MOI
M4 INANïS OPERA^<br />
Mortuum flagellas*<br />
VïHfif/ (ix^iliî. In cos,qui obiurgant illos, qui nihil prorfu«<br />
obiurcationc commouentur, aut quiuita dcftmftos infcâantur<br />
ac laccrant.<br />
jf¡4Mtuí. Aquam e pumice poftulas.<br />
Pro CO quod eil,Fniftra ab alio pctcrc,cuius ipfe à quo pctis,<br />
maximè fît indigas.Nihil cnim pumicc lapi<strong>de</strong> fíccius nihil fiti'<br />
culoiius. Perin<strong>de</strong> ac fí quis abindo6lifsimo doccri poftulet, ab<br />
inconfultifsimo cólìlium expeftct,ab egeno munus, ab inope<br />
pra:íídium,<strong>de</strong>niq; ab auaro atq; tenaci pccuniam.<br />
/ Jem. Mortuo uerba facis.<br />
Vwfu "hiyffuffûe /itvdm ás olì, Mormo ad aurcm fabula nar^<br />
ras.Plautus-.Mòrtuo uerba nunc facio. Terentius : Verba fiunt<br />
momio. Rurfum Plaut. Nihilo pluris rcfcrt, quàm fí ad fepulchmm<br />
mortuo dicat iocum.<br />
Littori loqueris«<br />
KtytotKv 7ioc\jf» Didum ni cos,qui fmíb-a fua<strong>de</strong>nt uel orant,<br />
perin<strong>de</strong> quafi furdo loquantur. Nam littora propter afsiduum<br />
Jluftuum fragorem furda dicuntur.<br />
Aquilam uolare doces*<br />
KvTep. t^oc^cu iAiAccffKm, In cos qui monere quempiam<br />
conariitiir in ca rc, in qua quum fit ipfe excrcitatiisimus, nihil<br />
cgct doûorc,<br />
Delphinum natare doces*<br />
vNX^ò^cu Ai/Jurnis, Diuerfa metapliora fcntentiam<br />
can<strong>de</strong>m dcclarat. Quod cnimdclphin inter pifces, id aquiU<br />
imer uolucres.<br />
Delphinum cauda ligas.<br />
^Oifìm Iff fes Totf h^cacp Ms, Id cil : Delphinum cauda al'<br />
ligas.In cos,qui quippiam incaiHim conantur,propterea quòd<br />
<strong>de</strong>lphinus cauda nt lubrica,nec ea parte teneri queat. Quadrabit<br />
& in cos, qui ca uia quempiam aggrediuntur, qua nequáquam<br />
pofsit fupcrari.<br />
DiêgfMdnM. Nebulas diuerberare*<br />
Vifl\a(s Içàvip, Dicitur, qui uel in rc ihilta,ucl qua; fieri non<br />
queat tiuílra fumit operam.<br />
Afini caput ne laues nitro*<br />
Of* LvpocTiHS /AH WKwip vij^tç, Nc multum fumpms opcrx'uc<br />
impendas in rem uilcm ac ibrdidam.<br />
Adira
I N A N I î OPERA.<br />
Ad fradam cam's.<br />
TtfJf Vfpuyyaejj Subaudi,ucl cordam ucl citharâm.Suîdasoftcnditdici<br />
folitum <strong>de</strong> iisquifruftra laborant. C^aquam<br />
non infcite accommodabimr>ubi non refpon<strong>de</strong>tur oftìciis alicuius,aut<br />
ubi quis fuadct obftinato,aut crat incxorabilcm.<br />
Dcfumodifccptarc.<br />
In Philofophos di6bm, qui <strong>de</strong> rebus nihili nimium anxiè<br />
difputant.<br />
Harcnammctíris.<br />
IdcftrHarenae modum qua:ris fine metiris,<br />
^oc eft, rem infiniti laboris atq; inexplicabilem inceptas. Aut<br />
foiftra conaris,quod nequeas efficcre.<br />
Harenx mandas femina«<br />
tTTTH^^s, Proptereà quôdfterilesharenae,maxime<br />
lìttorales,nec idonee ad fementem. Ouidius:<br />
Qmd facis Cenone,quid harenar femina mandas?<br />
Non profeduris littora bubus aras.<br />
Atqui in noftra Brabantiafunt agricola; tam induftrii, qui fitientifsimas<br />
h arenas cogant 8c triticum ferre.<br />
De lana caprina. ^oratius.<br />
Natum ab euentu apparet, dc duobus contentiofe <strong>de</strong>certantibus,<br />
utmm lanam haberet caper an feras. Loquimr <strong>de</strong> morofis<br />
in amicitia, qui quantumlibet friuola <strong>de</strong> cauiTa litem cum<br />
amico fufcipiunt.<br />
In aqua Ccribis. Luàarm.<br />
Hoc eft. Nihil agis. Item Catullus:<br />
Infçribo uino,íi qua iuratfœmina.<br />
Mulier Cupido quod dicit amanti.<br />
In uento & rapida fcribcrc oportet aqua.<br />
Reti uentos uenarís.<br />
^tKjvtf, oiviítííi ^///)5f.I<strong>de</strong>ft: Reti uentos captas. De fmftra<br />
laborantibus,qui rem inanem inaniter captant.<br />
^ Ignem dilTecare.<br />
, Eîf y srvg fcuv^^;, I<strong>de</strong>ft: Ignemdiuerberare.Ariftidc$:Non<br />
intelligebas autem teipfum omnibus illisprouerbiis obnoxium<br />
efle,quòd ignem diucrbcrarcs, quòd lapidcm elixares,quôd in<br />
facris fementem facetes? •<br />
Ifthnwmpcrfo<strong>de</strong>re.<br />
ifthmum perfo<strong>de</strong>re dicebantur, qui magno qui<strong>de</strong>m conatu,<br />
p fed
INANI? OPERA; •<br />
fed irrito moUrentur aliquid. DuÄuin ab Ifthmo Coiinthiaco^<br />
qui efFiciebat ut naues longo & ancipiti ambitu iuxta penìnfulam<br />
circumagerentur.Ifthnius ea terrae ítruéhira eft,quac in duo<br />
maria iter porri^it. Sunt autem duo Iftbmi Achaicus ceu Co'<br />
rindiiacus,& Tnracius.<br />
In barena aedificas.<br />
E/f ^ÀI-IF^P OÌMLIÌÌS, Ad auod Euangelica parabola ui<strong>de</strong>tur<br />
allu<strong>de</strong>re:Non coniiftit,quod fuper harenam ftruxeris. Proin<strong>de</strong><br />
rcdè ufurpabitur, ubi quis negotium aggreditur inutile futurum,utpotè<br />
non reStc iaéiis ante fundamenti.s.<br />
Parieti loqueris.<br />
Vgcs 70y Plautus in Tnicu.ufurpat pro eo quod<br />
cft taciturno loqui:Ego,inquit,ero paries,loquerc tu.<br />
Cribro aquam haurire.<br />
KoiTKtvv àv7-KH H ò^ftfId eft : Cribro aquam haurit.Qupd<br />
ctiam in obliuiofosnon inconcinnc diccmr. Sumptum<br />
à fabula Danaidum puellarum, quas Plato fcripiit apud<br />
inferos hoc genus poenae pen<strong>de</strong>re, ut afsiduè aquam in dolium<br />
pertufum, uaiis item pertuiìs inferant. Eifcrtur & ad hunc mo^*<br />
dum : In doliimi pertufum aquam hauris.<br />
In aquam femencem iads.<br />
¿íf viu¡ I<strong>de</strong>ft: In aqua fementem iacis. Loquitur<br />
<strong>de</strong> iis, qui beneficium conferunt in ingratos atquc improbo«<br />
homines.<br />
In faxis feminas.<br />
uri^Mf/ (TTTfl^^s. Id cft : In faxis fementem facis. QMO<br />
qui<strong>de</strong>m alluiìflc credi poteft allegoria Euangelica dc femine<br />
quod in perras incidcrit. Nam hoc terra: genus ferèftcrile cft,<br />
quia non poteft aratro Profcindi.<br />
Et operam (xretiam per<strong>de</strong>re.<br />
Plaur.in Rud. Iam nunc 8c operam ludos facit & retiam. id<br />
qui<strong>de</strong>m citra tropum di6^um eft á fcnc , qui Grippum fcruun*<br />
pifcarum miicrat, cum cífct noólu orta tempeftasgrauifiicpa-<br />
Venuftius crit fi tropo adJiibito dicatur in captatorcm,cui non<br />
fucccfsit aucupiiim. Porrò rctiam Plautus antique dixit,pro re-'<br />
te.AíFiue illi,Olcum
INANIS OPERA* xxr<br />
Uon cnlm pariunt homim beatitudincm.<br />
• ^ Vtrcmmcrgisucnto plenum.<br />
ÁsMp wsx^h, Compctit In cum,qm fm-<br />
'ftra conatiir,ut quicaftigct incmcndabilcm, quòd inflatus utcr<br />
quanturauK immergas,nirTum cmicct.<br />
Cauam Ar abiam ferere.<br />
M , IO'I-KIV k^oÁilut FFTÍHIIP, Pro fruílra fudarc, aut ín re<br />
pcrdlfficili ncc admodum frugifera operam fumcre. Lucianus<br />
in Apologia : Vt cauam Arabiam ferere aggrcdiatur. Signifikat<br />
autem paiuílrem Arabix partem neutiquam idoneam fénienti.<br />
Arancatum telas texerc. Baplius.<br />
TÄ á£¿xvtai -mctlvif/. Eft in rc friuola nullius fnigis, infinitum<br />
atque anxium capere laborcm. Cuiuünodi funt rationes<br />
dialcäica:.<br />
Arare líttus.<br />
kìyieCì^if ccfsf, Eft fterilem operam fumcre. Aufonius in<br />
Theoncm:<br />
Quid geris extremis pofitus telluris in oris,<br />
: Cultor harenanim uates,cui littus arandum?<br />
Huius pcculiaris ufus erit,quum officium impenditur in cum, a<br />
quo nihil fis fruíhis aliquando percepturus.<br />
E multis palei8>parum fru(fhxs collegi.<br />
. Uit worxwfí cexv^tat; ohlyoiJ Utíf Triff etwHyocroff. Id cft: Multo<br />
labore non multum emolumenti fum confequutus, aut è<br />
ucrbofo fermonepaululum bonx fententiac, ex ingenti uolum'me<br />
minimum doóbina: retuli. Translatum ab excuíToribus<br />
tritici.<br />
Ouum adglutinas. nln^^u..<br />
- L-KUÌS. Id cft : Ouum glutino compingis. Ridiadè laborat<br />
i qui fraóhimoui putamen glutmo farcire & coagmcntare<br />
conctur.<br />
' Penelopes telam texerc.<br />
Eft inanem operam fumcre,& rurfum <strong>de</strong>ftruerc quod effecciis.Natum<br />
ex Homeri OdyiT.ii.Fincit Pcnclopcn Vlyfsis uxo-<br />
^em procos iam urgentes hac conditione dclufiiTc, ut tum fe<br />
Ptomittcret nupturam,ubi telam quam habebat in manibus ab<br />
jpluiiTct. Qwm conditioncm poftcaquam illi accepiirent,mu-<br />
«cr aftuta quod intcrdiu tcxuiuct,id noftu retexerc cocpit.<br />
• p z Oleum
xxt I NAN I s OPERA.<br />
pUntM. Oleum ÔC operam perdídí.<br />
Qmcquid inrumpfi leu rei feu laboris, id fruilra infumptunt<br />
cft. Metaphora duda cft ì gladiatonim ac palxftritarum certaminibus<br />
, in quibus ccrtaturi unguenti^ quibufdam olcaceis<br />
perungebanmr.<br />
Bos ad ceroma.<br />
Diuus Hieronymus ad Pammachium, uidctur huic adagic?<br />
uelut alterum quoddam adagium fubtexuiflc : Oleum perdidit<br />
& impenfas,qui bouem mittit ad ceroma.Siqui<strong>de</strong>mhoc iplum»<br />
boucm ad ccroma mitterc prouerbium fapit, pro eo quod cft<br />
docerc indocilem. aut ad id muncris quempiam afcilccrc ad<br />
quod obeundum minime fît idoneus, uidclicet idoneo repugnante.<br />
Nam ccroma dicitur ungucntum quo olim Athlcrx<br />
ungebantur > id ex oleo certisq; terra: gcneribus conficicbatur.<br />
Porrò ad certamina bos inutiliseft.<br />
Nihil agere.<br />
Suidas hunc ucrficulum citat c Gratini fabula, cui tituU^<br />
HOTZ:<br />
Kúíí raturai w^xrjiof/ t^ccoïC uvh^ h'jp trûiwi/, Idcft:<br />
Atque ifta faciens quidam ait,faciens nihil.<br />
Admonetque fubeile prouerbium, quod quadret in eos, qn*<br />
fruftra laborant. Celebratur & illud Attilii : Satiiis cft oiiofuni<br />
ciTcjquim nihil agere.<br />
Perrjtfus.<br />
AJTiAwAt// vs ^ ri-Kot^oy yá/uQ', Idcft: Periit mihi fuir<br />
& talcntum,& nuptiae.Dici confucmm,ubi quis fruftratus pet'<br />
didiiTct operam ôc impcnfam.<br />
^ Quid opus erat longis canere tibijsc'<br />
TJ yxp fti uii fxxK^oiî ûivTiûlc «i/7ifiy; I<strong>de</strong>ftiQuorfum itti^<br />
nebat nie longis canere tibiis ? Id aiunt conuenire in eos, qo^<br />
fumpfiiTent inanem operam,aut fumptuni.<br />
phétarchus. Ollas oftentare.<br />
yivj^acs ^âTrJflniv^ac^ Eft rem per fe ridiculam ac fordiSam»<br />
perin<strong>de</strong> ut maximam effcrrc.<br />
Homerus. Cum dijs non pugnandum.<br />
Qm moncbit non elle pugnandum cum genio,cum fupcri^»<br />
cum inagnisprincipibus,ufurpabitiIludHomcri.Venim hom»"<br />
ncs Diis inferiorcs.Hanc fententiam fíe cxtulit Pindarus:<br />
tet aducrfus Deum non conten<strong>de</strong>re.<br />
Afinuni
1 N A N 1 S o P E A A. xxf<br />
Afinum fub freno currcrc doces..<br />
Hoc cftjdoccs indocile. Nam cquus ad curium idoneus, afinus<br />
ad equeftrem curfum inutilis. Horatius:<br />
Infclix opcram perdas,utfi quisafellum<br />
In campum doceat patentem cuucre treno.<br />
Apud nouercam queri. Timm.<br />
Qui.<strong>de</strong>plorant intclicitatem iiiam apud eos, qui niliil auxilii<br />
fint laturi,uel gauiiuri magis conquerentium malis.<br />
Ferrum natare doces.<br />
^í^Hfoi; w^A«^ ^/í/«ir;t«f.I<strong>de</strong>íi::Femim fluitare doces.De iis,<br />
Sili rem conantur, quae repugnante natura ncquaquam fieri<br />
pofsit.<br />
Cauda tenes anguillam.<br />
AJT* cvfxs tUa) iyxwUu i^ets. Id. cí>. Cauda tenes anguillam.<br />
In eos, quibus res eíl, cum hominibus lubrica fi<strong>de</strong>, perfidisque.<br />
Auftrumperculí.<br />
Acrcm uerbero.<br />
Id eft,Opcram lufí.Eft apud Plaumm in Epidico. C^o qui<strong>de</strong>m<br />
adagio non cft grauatus uri Paulus in epiftolis fuls.<br />
Olim qui inanitcr laborabant, ^^y.txíAxxHy dicebantur, hoc<br />
cft,cum umbra pugnare.PlatorScd neceflc eft omnino,ut cum<br />
^bra pugncm, fimul & dcfendcns & accufans, quum nemo<br />
rclpondcrit.<br />
Milium terebrare.<br />
i^vÄÖii/, Milium perforale dicuntm*, qui in rc difficili,ícd<br />
prorfus inutili laborant.<br />
Vacuam inhabitarc. ^^^^^<br />
Kw'w Aciix, Vacuam habitare domum dicuntur,<br />
qui ipccicm rei magnifìcam oftentant, quum ipfo bono uacui<br />
lunr.<br />
In frigidum furnuni panes<br />
immittere.<br />
'Ez] ^zvop TúW x^Tiss iWifxTOifíp, In fìigidum furnum<br />
immictcre panes dicunmr & hodie, qui docet indocilem,<br />
qui monct aucrium,aut qui alioqui fumit inanem operam.<br />
Lapidiloqueris. Tercnr.<br />
-AlS^ AuTiiyN, Upis pro ftupido,brucoq; homine ponimr,<br />
p j I.i^um
IK AN IS OPERA.<br />
Linumlinoncdb's.<br />
Alviy "klvtp . Lidum lino connedis. Huius adagil<br />
dupliccm apud Grxcosintcipretes. fenfum inucnio. (^rumalter<br />
eftjintirmis infirma copulas,íHuola friuoli$:Altcr7ta<strong>de</strong>ni<br />
non iifdcm rationibus facis,aut dicis.<br />
Surdooppcdcrc.<br />
jicepà Lw(pu Apudfurdumcrcpimmcdcre.Dicitur<br />
ubi quid fhiftra fit.Sme quum conuitiis incefsitur is,qui<br />
perin<strong>de</strong> negligit,quafi non aucüat.<br />
T treni.<br />
Latcrcm lauas.<br />
TirAi/Vw.Qup operam inanem fignificamus.<br />
Anthcricum mecere.<br />
TtfV «vúifiwy Dicebantur, qui laborem inanem ac<br />
ftcnlcm càpcrent.Andiericus, Jierbac genus quodmetinó poffit,fed<br />
uelli manibus neccíTc eft,ueluti & linum. Antherices uo<br />
cantur fumma fpicarum fafiigia,fiuc athcrcs.<br />
Dc afíni profpccfhi.<br />
qv¡f arflf/ATKi/Vtwí, Dici folitum in eos, qui ri<strong>de</strong>ndo titulo<br />
quempiam calumniantur, aut dc friuolis rebus aliquem in ius<br />
uocant.<br />
^rìjìopk Dc afini umbra.<br />
Yartf CV3Í (THMS. Id cft. Super afini umbra, Pro co quod eft,,<br />
pere nihili.<br />
idm. Lapi<strong>de</strong>m dccoquis.<br />
AÍÚa/j í^^f. Pro CO quod cft, Inaniter laboras. Neque unquam<br />
mollcfcit lapis quanmmuis diutina codione. Speciatim<br />
conuenit in hominem durum, nullisquc precibus mollcfcentem.<br />
Surdo fabulam narras. Surdo canis.<br />
Kwf w féíA^í. Verg. Non canimus furdis rcfpon<strong>de</strong>nt omnia<br />
iyluac.Horatius: Narrareputaret afello fabulam furdo.<br />
PUtitHs. Verberare lapi<strong>de</strong>m.<br />
Aptè dicctur,ubi quis obiurgat incaftigabilcm.<br />
Laborem ferere.<br />
Jifivoy ffzúpíiy, Vulgò dicebantur,quifiìiftràlaborarcnr.<br />
A lupi uenatu. ^<br />
.t ATTO T^VKS ^N^OCS. Dici folimm, ubi quis protinus rc infc«a<br />
difccdit, aut dc negocio molcfto & agrclU. Ncquc cnim tu-
I N A N I S OPERA. x^i<br />
tum cft lupum infcqui, ncq; is facilè capimi,quum rellquarum:<br />
fcrarum ucnatus non uulgarcm adfcnmt uoluptatem.<br />
Ab'cnum arare fundum.<br />
• AT^Tiatptacf; ¿¿fsfxij ècfjf/j.ld cft,Alicnum aruum àrafe. Pro<br />
co ^od eft, Alienum agere ncgocium, aut cum alienis uxoribus<br />
habere rcm.Plautus:Fundum alienum arat, fuum incultura<br />
dcferit.<br />
HylaminclamanSé<br />
VAA?/ De fruftra uociferantibus,aut in generc,<strong>de</strong><br />
nihil proficicutibus. Idfuerituenuftiusatq; inconcinnius, ubi<br />
quis rem abfentem fniftrà <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rat,uel <strong>de</strong>plorans,uel optans.<br />
Vn<strong>de</strong> natum fit,habes apud Vcrgilium Aegloga 6,<br />
Hicfunisnihílattraxít«<br />
Avm ft (^H^ivS©- avA^ wyracerif/. Id cft. Funis qui<strong>de</strong>m<br />
iftc pifcium atn-axit nihil. Quo fignificabant operam fruftra<br />
fumptam, ncque cx fententia eueniile quod quis conabatur.<br />
Tranflatum ab hamato funiculo pifcantibus.<br />
Hydramfecas.<br />
yJ'focf/ Hydrá inci<strong>de</strong>re cft, ita unum aliquod incortmodum<br />
tollere, ut in eius locum pliura alia rccipias. Adagium<br />
natum à fabula hydrc Lemex, cum qua multum,diuque confliiäatus<br />
cft Hercules, proptcrca quòd uno reciio capite plura<br />
renafccrentur. Accommodari potcrit ad eos, qui litibus inuolwuntur<br />
nunquam finiendis. Lis enim litem parit.<br />
Coteni alis.<br />
• AkcvL/ fft¡/¡fís, Dicitur in homines cdaces, plurimiq; cibi»<br />
^qui nihilo tamen habiriorcs in<strong>de</strong> rcddantur. Nam in coris mi<br />
cilentiam,hodieq; Uulgò iadatur adagium,quum aiunt : Tam<br />
Pinguem quàm cotem , macilentum quempiam fignificantcs.<br />
Hcrmolaus Barbarusinterpretaturhoc adagium,pro male collocare<br />
beneficium,un<strong>de</strong> non fit reditura gratia.<br />
Cum Coryco luíftarí.<br />
^fcs KòfVHOf; Aducrfus Corycum luÄari dic#^<br />
barur^qui fumeretinanem operam.Opinor Corycum palxftri-»<br />
tcm fuiíTc quempiam inuiaum.<br />
Cum drjs pugnare.<br />
^'uffictxüíj. Dicuntur, qui ucl natuKC repugnant,ucl aducrfus<br />
fatalem necefsitatem rcluftantur.Sumptum à gigannim<br />
iabula.Ciccro: Quid cnim gi^antu more beliate cum diis,nifi<br />
p 4 natura
xsz INAIÍ IS OPERA^<br />
naturxrcpugnarc?<br />
Qiium plurimum laboraucrímusr,<br />
codcm in ftatu fumus.<br />
De friiílralaborantibus. Quod euenit iis, qui poíl diuturni!<br />
íludium nihilo reperiuntur erudi tiores, poft longam negociationem<br />
nihilo ditiores.<br />
:pUmuf. ludari.<br />
Gum lamis ludari dicuntur ii, qui uita <strong>de</strong>funftos infeftamr<br />
maledidis,qua re nihil cflc poteft indignius ingenuo uiro.<br />
Thcocr. Vndas numeras.<br />
KvfJiccTX Id eft,Rem infiniti laboris incoeptas.<br />
Inanitcr aquam confumis.<br />
AWws ccvo-Kiffufis I<strong>de</strong>ft, Inaniteraquamconfimiis. In<br />
cos quadrabit,aui fruit ra fiiadcnt.<br />
Zcnodot. In coelum iacularis.<br />
Ef rop irfa:í'¿//ri;/ti/Vf.Idcft,Incoelumfagittamtorqucs.Dc<br />
iis, qui fruftra laborant,aut qui au<strong>de</strong>nt cos laccflcre, quos no»<br />
poflunt lardcre.<br />
LuclanM. Voluitur doh'um.<br />
KwvT^i^cu c ztd©'. Id eft, Rcuolumm oft dolium. In cum,<br />
qui commouemr alieno exemplo fiue inftindu, ad ftultc quid<br />
faciendum.Nam dolium facili impulfu,quò uelis,uoluitur. At<br />
fapiensfemperfixuseft & immotus,<br />
Clccro. Vlulas Athcnas.<br />
TTixvHxs iìs AÙà^xs, Subaudiendum, portas,aut mittis.Coii<br />
ueniet in ftultos ncgociatores, qui merces eò comporta nt, ubi<br />
per fe magis abundant. Vt fi quis in Aegyptum fmmcntnm, in<br />
Ciliciam crocum inuc<strong>de</strong>t.<br />
Terent. In codcm hxfitas luto^<br />
In cos competit, qui fic implicantur negocio cuipiam, uric<br />
ncqueant extricare. A uiatoribus tranflatum, qui fimul atq; in<br />
lutum incidcrint, quum alterum pc<strong>de</strong>m conantur cducerc alte<br />
TO altius immerguntur.<br />
/lorat. Ij^ fyluam ligna fcrre.<br />
Eft aliquem iis rebus augere uel le, quibus ipfe maximè abuÄ<br />
<strong>de</strong>t.Ea<strong>de</strong>m ratione dicimus:In mare <strong>de</strong>ferrc aquam.<br />
Päufitthii, Contorquct pigcr fiiniculum»<br />
Cratinus fingit quendam apud inferos fiincm torqucnt^<br />
afinum autem arrodcntcm ca, qua: illc iam torfiflct, atqac ita<br />
- • iam
1 N A N I s o p E R A» aji<br />
îam inaniter laborare,qui torquebat.<br />
Tranquillumaethcrarcmigas. Zenodot.<br />
Âtôigae vHvkfWM . Id cil: Aère tranquillo remigai. De<br />
incaíTutn laborantibus,quaíí dicas,aërcm diuerberas.<br />
Ventos colís. I<strong>de</strong>m.<br />
* At^w yiu^yjs. Colis autem dico,pro eo quod eft,a^colationem<br />
exerces. Dicitur in eos, qui e fuis laboribus nihil frureportant.<br />
Vento loqucrís. ^ ^ Snidai.<br />
Pro eo quod eft,Inaniter.Nauentus omnia<br />
difsipat. Coníímili figura apud Adiienacum legitur ; Coclo &<br />
terrx loqui.<br />
Nugas agere. ^riííofh.<br />
Rem friuolam ac nihili facere,feu fiiiftra conati,<br />
Atticisfamiliare,id eft,Nugas nugaris.<br />
Acflum agere. Tcrcnttuu<br />
A iudiciorum conl'uetudine fumptum, qua fas non eft iterum<br />
agere cauíram,dc qua iam fit pronunciatû.PlautusiRem aèlam<br />
agis,id eft,incaírum laboras. Tullius <strong>de</strong> amicitia indicat dici<br />
folimm <strong>de</strong> negocio,quod praepoftere geritur.<br />
Aquam ín mortario tún<strong>de</strong>te. Lucì^nm,<br />
Y/fwf vm^fíi 7í7.hí¡H}, Id eft: Aquam piftillo tun<strong>de</strong>re.ín eos,<br />
qui laborant inaniter. Siqui<strong>de</strong>m aquam fi quLs uel aetatem<br />
contundat, nihil aliud crit quàm aqua. Qi^tumuis doccas<br />
hiií -Kv^ocs, quantulibet admoneas ftupidum, fui fimilis cíTc<br />
pergit.<br />
Volantiafeflarí.<br />
De iis,qui nullum certum uit« fcopum fibi proponut, fed ex<br />
tempore uiuunt,ad quamuis occafionem mutabiles.<br />
Vorfuram foluere. Terenf.<br />
Vorfuram foluere dicitur,qui fic e pracfentibus malis extricat<br />
fefe,ut aliis grauioribus impediatur. Nam Donato, Vorfuram<br />
faccre, eft acs alienum xre alieno foluere, aut minore fccnorc<br />
maiorem acceptam pecuniam occupare. Hincduéb uoce, ut<br />
tutor cft Feftus Pompeius,quòd uertat crcditorem.<br />
Saxum uoluere. rdcm.<br />
Saxum uoluere dicûtur,qui inexhaufto quopiam atq; inutih<br />
labore fatigátur. Traóèum à notifsima Silyphi fabula faxura<br />
»pud inferos furfum ac <strong>de</strong>orium uoluentis.<br />
p ^ Exinft
134 1 H A N I S OPERA.<br />
Viogam. Ex inanibus palcis.<br />
AT¿f \}t HX^cUfwy «XV ¡wy tí r^vynms an toy. Id cft : Atqnt<br />
è piiris palcis tritiiram frumenti facis.Id eft:operam fterilem<br />
infrugiteram fumpiifti.Natum á rufticis.<br />
Lycofhvoiu Fruftra canis.<br />
ATiAwf Dc iis, qui fntftra fua<strong>de</strong>nt. EiFcrtur ctiam ad<br />
hunc modum: In uanum cantas.Fmftra pulfas chordas.<br />
Fruftra currit.<br />
úis amy quod eft,Fruftralaborat.Sic ufus eft<br />
D.Paulus.Sumptum ab his,qui in ftadio curfu certant.<br />
SHÌIIÌS. Mih'um torno fculpcrc.<br />
T^f tiyXi^^ àwcTù^w^y, Milli grana torno ículperc dicc-<br />
, bantur, qui rem abfurdam molircnnir. Milium cnimminutiuí<br />
cft,quàm ut in<strong>de</strong> quicquam <strong>de</strong>fcalpi pofsit.<br />
Mcmorcm moncs,Docftuni doccs,& fimilia.<br />
I<strong>de</strong>m pollct illud Grxcanicum:<br />
AcfKüs XxovTX THy Id cft,<br />
Loqucris ci,qui ipfe rem callear.<br />
Obturoas fruftra uclut unda.<br />
ímtIjo fit HVfx tf^-wí.Id eft, Turbas me ut unda inaniter,id<br />
cft,incairum mihi molcftus es.<br />
Cancrurti ingrcdi doccs.<br />
Y^ecfulvoy ífí« í>ocí¡l
INANIS OPERA* ij^<br />
quod cuitare non qucas, impatienter ferendo non folum non<br />
ctfugcrc ,ucrumctiamconduplicarc. Donatus paroemiam eiÌe<br />
adrtionct cum eclypiì. Dccft autem iaûare, quod unico ucrbo<br />
Grxci dicunt A^VKTZ/^/T.<br />
Senis mutare linguam.<br />
De fmilra atq; intcmpcftiuèlaborantibus.Hicronymus pracloqucns<br />
in quatuor Euangclia-.Pius,inquit,labor,fed pcricuio-»<br />
fa pra!fumptio,iudicarc <strong>de</strong> caeteris ipfum ab omnibus iudicandum,fenis<br />
mutare linguam, & cancfcentem mundum ad initia<br />
retralicre pamulorum. Quo lignificamr, adultam xtatcm ad<br />
omnia minus eiretra6èabilem,quàm ru<strong>de</strong>s illos ac teneros annos.His<br />
finitimum clV.Serum eflc, canes uetulos loris aflTucfcere.Et<br />
hociSencx pfittacus ncgligitfcrulam.<br />
Senis dodlor.<br />
T\¡uvTú/M(rKa-K@'. Conuenit in eum,qui in rc fera atq; intempefiiua<br />
fruftra fumit operam. Siqui<strong>de</strong>m ut cft iuuenta docilis,atq;<br />
in qucmuis habitum fcquax, ita fcneòèa inttaótabilis,<br />
tarda atq; obliuiofa.<br />
Her culei labores.<br />
ii¡¿H7íjüt TTùvou Dicimtiu-plurimiatq; ing^tes,quiq; uircs <strong>de</strong>fi<strong>de</strong>rent<br />
Herculanas: Vel qui aliis qui<strong>de</strong> maximas adfcnmt cómoditates,c2eteru<br />
autori iuo nihil ferme fruftus adducut, prxter<br />
aliquanmlu fama:,plurimú inuidiae.Id quod ita fato quoda<br />
accidiÌTc Herculi putant,quòd quarta luna natus credatur.<br />
Afínusbalneatoris. phtmhM.<br />
Slermc cv^ Id eft: Vt afinus balneatoris. DiÔum<br />
in cos,qui ex fuis laboribus ipfinihil fruiäus capercnt.<br />
Mare exhauris.<br />
e¿7íaeaxíie/i/ ¿cváj^jí.Dc eo qui conatur,quod ciTici non pofsit.<br />
Exurere mare.<br />
Propcrt.Tu prius Ôc fludus potcris ficcare marinos,<br />
Altaq; mortali <strong>de</strong>trahere aftra manu.<br />
Hufcas<strong>de</strong>pellere. .<br />
picitur^ui iocofo atq; inutili fungimr officio;<br />
ponchas legere* v<br />
Summi ocii cft,conchas ôc umbelicos legere in littoribus,qui<br />
lufuscirefolctpucrorum.<br />
Auesquacris*<br />
^ivti /*TÄf. Rem uagi>n & capta difficilcm fequeris.<br />
Pcriìu$.>
xjtf I N A N I S OPERA.<br />
Pcrfius: An pafsim fcqucris cornos,tcftaq; lutoq;.<br />
Zcnodot, Humi hauris.<br />
'X.ctfjuà ÄfTA^f. Dc inanitcr laborante diccbant. Nihil cnim<br />
cftquod c folohaurias . Apparet dici poilc, quotics cxhaulbi<br />
copia,uon multum fupcrcft^quod haurias.<br />
Influicquod exhauritun<br />
.E7rH}¡>H 70 if^
I N A N I s O P E R A^ i^r<br />
biturnonîmicniiftc etiam ad inanem operam.<br />
Vtrcmcacdis. ^ ^ t^niîofîu<br />
AcHOíf í?íí^/f.SimiptumiicláBaccIiifacris,ueIabiis,qiiipercufsis<br />
utribi« inanem mouent fìrepitum.<br />
Impctc pcrítum artis.<br />
«f \xov7M Tw.
INAECLVALIS PENSATIO.<br />
Nc ucrba pro farina.<br />
M« Tioyas àvr ¿Af/'w. Id eft:Ne ucrba pro farinií. Aducrius<br />
eos iaciebatur,qui beneficium uerbis,non rc dabant. Vctcrcs<br />
quiccpid ad uidtum pertineret, ¿¿^ipiroc uocabant.<br />
Pro pcrca fcorpium.<br />
AFT/ TTkfKHí vbi quis optima captans,pefsima capit.<br />
Nam perca piféis eft uel maxmic laudams. Scorpius lactalis<br />
pifcis eft, quanquam cft 8c pifcis huius nominis, contcmpti<br />
faporis.<br />
Vmbra pro corporc.<br />
òcvtÌ T ffwiAXT©-. (¿lotics aliquis magnum quiddam<br />
ui<strong>de</strong>bitur aíTequutus,quum nihil tamen adferat prarter titulura<br />
aut fpes meras. Mutuo fumptum ab Aefopica fabula <strong>de</strong> cane,<br />
qui dum umbram carnium quòd ca maior apparcret > captaCf<br />
ucras amifit carnes.<br />
VÌAto. Palumbcm pro columba.<br />
A^aiJctíJ ccvTt a-tg^ytfáf. Subaudi ucrbum ad fententiam accommodatum.Conueniet,ubi<br />
quod<strong>de</strong>terius cft & adulterinu,<br />
pro co quod eft prxftantius ac lcgitimum,fupponunt.<br />
Pilos pro lana.<br />
àvr Dereuchcmenter inacquali, aut dc negocio<br />
fupra modum abfurdo.<br />
X)logen, Pro malo cane fucm rcpofcis.<br />
Avrì HXHHÍ Kiu/cs clw ccTreuT^i, I<strong>de</strong>ft: Pro re uili precio-<br />
•fam.Sus enim efculentus,canis haud quaquam uefcus cft.<br />
SntdAi. In parte uel ignem proe<strong>de</strong>tur aliquis.<br />
E/; T« f^fet Hi re srvg aKvwvtfùrtiì, I<strong>de</strong>ft, Prac<strong>de</strong>mraliquis<br />