seb. gryphivs - Memoria de Madrid

é^^o- O fr ctxrru < T* , ^f^TTL m.
V. ì-aV«/. -f- -f + -f ¿^i,;-;'»- '
A D A G I O
RVMD. ERASMI
R O T E R O D A M 1 +
E P I T O-
M E.
£x fiouijSt ma chiIia

SEB. GRYPHIVS
LITERARVM STV-
D I O s I s S«
*
VA^M utilisfit c peni dixerimnecef
ifdrid^Fdrocmiartm cognitio omnibus^
qui dut ipji dliquid dà poficritìitm trdnf
mittcre y dut i ueteribus litcris prodiai,
\\r€Ótc dfjequicupidnt^neminiucl mediocritcr
mdnfuetioribws Mufis initidto obfcurm effcdrbi'
trdinuKSunt enim iUiC qudjiquceddm inpgniores gentim
U^quibus concinne fuis lacis intertextis tnirwm in modum
cxorndtur ordtio, plurimwmq; uenujhtis dcquirit CT
fj^kndoris : ijfdemq; rurfu^detrd£lis,ueluti legitimis fuis
condimentis de^itutAiinfipidd redditur er infulfd.Vorri
cùm ed firejìt Troucrbiorwm ndturd, ut eorm origo ex
tictuflis, ijsq; plerunqu^ non ddmodum triuidlibus eruendd
fit monumentis, neceffe efl ut erudita qudddm obfcuritiite
imperitm dntiquiti^tisiuuentutem in euolucndis ueterm
fcriptis(quorm utquf%cilli}nm'quc dcinceps jludiofis
a omib

omnibus dd Vdmmiärm cognitionem ukm communiuh.
Cum. itnque fuperioribm hifce annU diuini tili Ada^
giorim Commentxrlj mdoribm typis excupfcvicl atque
iurum ex ofjicinct noüra prodijjjent^uifi fumws reilc atquc
ordineßiluri, ß hänc quoque Epitomcn in gratim
tenuiorm^quibm tAmimmenfìopcris rcdimendißcultAs
non effetyquantAfieri pofjet uigiUntiu excuderemus ifidelim
ca in re medicorunt ccfuetudinem fecuti,ut quem-ädmodum
iüi plebeitc/orm hominibus uilia qucedam CT
pdrätu ficilid pricfcribunty ^ute tmen non minu^, qum
potentiorum illd terrd mariq^petitA phdrmdcd confirdnt
ädfanit:item : iftt er ex hoc mtiUo enchiridio tenuiores
mtundem pene,qudntwm beatiores ex onerofo iUo Add^
giorm opere, utilitutis reporiurent. Hoc igitur
quicquid eß laboris CT induRriiC, cdndidi Lc-
¿iores^quod huic operi impendimwiyUt%
fronte excipite. m enim futurum
eßyUt mei me Uboris minili p(c
nitedtyß uobis non ingra*
tum effe cognouerim^
dliqudmq; inde di
ftudid ueilra
utilitàtem
pcruenirci
Ydle-
te.

ADAGIORVM
D. E R A S M I R O T E ^
RODAMI EPI-
T O M
CU IDPAROBMIA.
A R OE MIA Cdcfinitorc Erafmo) Ac^fioc Vii
eft cclcbrc dif^um fcica quapiam no - , / >,tT
aitate iniîgne. Vt Diéhim generis,
Celebre difteretiac, Scita quapiam no ' ^ C
uitare iniîgne,proprii uicé obtineat. ^ ^ ,
Q Hid PitromU trobrintn^ ri/i r r/XtlPlTl
^ quai€nu4*
Peculiariter autcm adproucrbii tX^^^^
tioncni pertinent, uti celebratum Cr, ^^
uulgoq; iaâ:atum. Deinde fcitum,iit aliqua ecu nota decernatur
à Tcrinonc communi : id uerò erit,quod antiquitate panier
&eruditione commendetur. Celebrità s autcm adagiorumeft
cx oraculis numiniim,fapicrum diftis, poeta quopiam maximè
uctiifto,(cena,hoc eft» Tragicoru & Comicorum iStis fabulis,
fabularii arguiiientk,apologis,euentu,hiftoriis,apopluhegmi
t'wjuerbo temere di£èo. Deniq; mores,ingenium, leu^etis line
hominiç alicuiiis iîue etiam animantis. Poftremo rei quoq; ui<
^uxpiam iniignlç ac uulgo nota, locum fecerunt adagio.
Umbus cxYchuinomtdsdcccdat ParœmU»
Nouitatcm nonnunqua ipfares fecum adfert, nonnunquant
eam figura conciliât, utMetaphora quae pene Temper adcft^iS:
*ï»ultaç partes compleditur, Hyperbole, Aenigma, quod nihil
îjiud cft,quàm oblcurior allegoria, Alluiio,nonnunquâ Diale
Ûus,id eftjuerbi proprietas, Ambiguitas item eloquendi nouitas,quanquani
ha:c ipfa noultas proficifcitur a figura.Dcnique
in parccmiis omnes tî» cft,ridiculi formas inuenies-
Q^'imodo P

fccernerc,(i addefinitionem recurras. Verum quando Jiaec
gula poíTunt non eíTcparoeniiae, fads patct quod á parocmta
iunt diuerfa. Quanquá Tunt in hoc genere quardam adeò com
modè diäa,ut tacile pofsint in adagiorum ordinem afcifci.
Commendalo Prouerbiorum à dignitcttc,
Cognitionem prouerbiorum non in poftremwhabitamjuel
illud; fat argumeti puto,quòd primi nominis autores de his uo
lumina contexere non dedignati ñint. Q^ru primus Ariftotc
les philorophus,tefteLacrtio.Chryíippus ad Zenodotu.Cleá*
tes item. Reperifitur nonnulla prouerbiorum coUeóèanea Plutarchi
nomine. Citantur inter parocmiographos ab Athenaro,
Clearchus Solenfis & Ariftides.Deinde Zenodotus,qui DidyiiiiTarrh3ci4;
Paroemiasin compendium redegit. Citantur &
Theophraftiprouerbiaincómentariisin Demofthenc. Opus
quod Zenobii titulo circumfertur,à me fub Zenodoti nomine
citabimr.Citatur ab hoc Milo quifpiam paroemiographus, ite
& Daemon. Extant & Diogeniani colledanea. Multa refert
Hefychius, multa Suidas» qui Theoetetum quedam autore adducit.Sed
quid ego hos,ciìm fapientes qiüdam Hebraci no dubitarint
hoc titulo libros aliquot cdere?Nec illud argumentum
leuc,quod inter bonos autores, ut quifq; fuit cruditilsimus elo

» E P AROEM II 1
Pritiium mcniiniíTc oportcbit, ut quod Ariftotelcs admo^
liuitde ep\thctÌ9,id in adagili ufurpandis obrcruema ncinpe,
u( Ulis iitamurnon tanquaiu cibis/edcondimcntis id cft,noti
ad facictatcm, fcd adgratiam. Prxtcrca, non quouw in loco^
pcindc, nc nimis crebro. In cpiftolis tarnen familianbus Uccbit
pauló liberiùshoc genere ludere.
Vdrius ProHcrbiorum ußts.
Potcfì: uariari prouerbiorum ufus, ut idem diéhim ad com- ^
rìures fenfus accöinmiodes.Vt Iiuiufce rei unum exempluin ha-JI#
DcaSjpertufum dolium, uel ad obliuiofiim,uel ad profurum,uct| /
ad auarum, ucl ad fiitilem, uel ad ing^atum traduci poteft.
fluii cnim quicquid infuderis in animum immemoris. Apud/ '
prodigum nihil durat.auari cupiditas nunquam cxpletur. tutilis
Se ganultts nihil continet.
DB FIGVMS PROVBRBIAIIBVS ANTBA* Dt
öum. Nunc Fontes aliquot indicabimus, á quibus genus figu»
rarum duci polsit.
K^bipfrre,
Sumuntur cnim intcrdum ab ipfa re • quoties hominem Tcc--
Icftum, fcelus appellamu^, dedecorofum dedecu?. pcftilentèm,
pcftem.lurconem.barathmm. tencbrionem, terebras, contami
natum,labem. QuaüaÄrper comparationemefferre liccbit>
fcelcrc fceleratior, ipfa ncquitia nequior, caccitate caecior, loquacitate
loquacion
oí^ rthus fmiilibnis.
Huic próxima funt,quaf à rebus ßmiübus trahutur í ut,Melle
dulcior,Niue candidior.
ammantihtps,
Muliere loquacior, paíTere falacior, hirco Ubidinóíiof, ccruo
uiuacior, lufcinia uocalior, uulpc ¿audulentior, lepore elmidior,pirce
fanior.
t^^pcrfems deorum.
Mercurio facudior, Venere formofiof,Diana ln(a6Hof,ipíítf
Charitibus humanior,&c.
x^^pctfinis fabnlofiSi
Heftore facudior,Tantalo cfuficncior,Cy

Thaldcblandior.
c/i^ per fonts htflorldrum.
Catone feucrionCrorfo ditior, Zoilo inuidctior, Tîinone
inhimunior,Nunia relígiofíor,

Vnde 8c «orbitare dicuntur, quiiuero aberrant. Qumeiiain
todie distant, cos in uia efle, quireólo conillio quippia infótuunt:extra
uiam, qui qua non oportet ratione, rem aggrediimtur,Sunt
ferme prouerbiales Sc illai metaphorae doéHs ufiiatifsimac:Depellere
i uia,Reduccrc in uiam,Monftrarc uiam,
licere uiam jSternere uiam, Aperireuiam, Praccludere uiam.
Intercludere uiä.Celebre habetur Sc illud apophthegma-.Bcnc
currunt,fcd extra uiam.
Toto coelo errare.
Huic confine eft, quod ufurpat Macrobius Satumalium litro
11 i.Nunquam''ne,inquit,Practextatctibiucmtinmcnteia
toto,ut aiunt,calo errafle Vergilium?
Extra calcem.
Extat apud Ammianumjib.it.quod eil, extra propofitum:
auamuis uideatur legendum: Extra callem, ubi quis digrcditur
arcpropoiita.
AB INITIO AD FINEM^
Ab ipfo lare.
Xf WUc ci^xcv. Td eft Ì lare incipe.Hoc eft,i domefticis ac ^'•'päcs,
famiiiaribus initium fumito. Redediceturin magiftratus, &
^lienae uitae céfores^quorù oiFiciù eft, ut in primis iui fuoruq;
Jütam corrigant. Interpres admonetdici folitum de iis, qui ab
jpfo ftatim initio uel boni funt, uel mali : quafi dicas, ab ipiìs
incunabulis,quod Lar ftatim nafcentes excipiat.
A capite ufcj ad calcem.
Ci\m rem tota iignificamus,A^ capite ufq; ad calce, dicimus: Hommts»
Cuius adagii triplex poteft elle ufus.Aut enim ad corpus referctur,aut
ad animu,aut ad rem. qui duo pofteriores plus obtinent
uenuftatis, nimirìi quo plus habentfigur«. Ad corpus,
apud Homerum: E; ttoìAccs \h Ktf «TiSf,id eft,i capite ul'q; ad pe
des. Horatius : Talos ì uertice pulcher ad imos. Ad re, ut
apud Ariftophané in Pluto:Audi ergo, quàdo totiì ego negociu
i pedibas ufq; tibi ad caput perccfeo. Hieronymus: Cótuli
cu eo à uertice, ut aiùt, ufq; ad extremum ungue. Ad ammum
hocpado potent transferri : Ego tibi mores Sc ingeniu illius,
breuiter hominem quantus eft, à fummo, ut aiunt, capillo ad
imum ufq; calcaneum depingà.Huic affìnia funt: Tu huius rei
es caput,Caput tyrannidis,Seditionu fons, Ad calce uenire. In
calce opcrisy la exnrcmo Uteraru tuaru calcC; Ab iplb exordiri
a s cap

capite, A calce ad caput rccurrcrc,&c.
TMu^. K capite arccíTere. A' fonte ducer e.
Quum res ab eo repetitur, quódcil: in ncgotio prxcipuuin J
capite arcefsi dicitur.
Id elt, Prora & pupis. Prora itaq; A: jm^
pi,funimam coniìliinoih-ifigniiìcamus.utrpietas, ftudioru noftrorum
prora puppLs eilc debet. Quibufdam omnium ralionum
prora & puppis eli pecunia. Coniìraili figura diòhini
cft m Apocalypfi : Eyw ¿Af ì« ti^ w. Ego fura alpha &
Ego fum rerum omnium fumma.
Vcnimus ad fummam lineam»
Euripides in Antigone: W ¿¿h^oc/l^ y^ixi^unij nuafjJlv ncem^, Td
cft, deuenimus fummam ad malorum lineam. Horatius: Vcnimusadfummum.
Pi carceribirs.
Awò jSitxf//«^. Id elT:,A'^ repagulis, fiue carccribus.Intcrprey
Ariftophanis oftcdit mctaphoram mutuo fumptam i ftadtK,in
quibas carceres erant repagula quaedam, undc curfus inttitim
crat.Vndefrequentesillxapud Latinos etiam fcriptores formular,
A carceribus admctam,àmcta ad carceres.
"^rino^hoiu Pi carcere.
ÁT¡r0 eft, A^ carcerc,iiuc repágulo,id ciì'>ab ípfo
rei principio. Sumptum è ccrtaminibus equeftribus, ubi curfu®
initium eft à carceribus,id eft, repagulis', finis meta. Itaq; cum
cxorfum negocii iìgnificamus,ab ipfis carceribus dicimus.cum
finem,ad metam ulq;: Veluti,lì quis dicat focdum efle, fi quii
artifex ab ipfo ftatim carcere peccet: aut, neminc tam ignauu:
qui non «wè ¡íívxdífQ' ftrenuus effe uidcatur.
Ad calceiTi peruenire.
Pro co,quod eft,ad metam finemq;.Tullius:Vt cu arqualibm
pofsis uiuere,cum quibus tanquá e carceribus miiTus, cu iifdcni
ad calcem,ut dicitur,pemenire. Idem de Seneòbte : Nec nero
uelim quafi dccurfo fpacio ì calce ad carceres reuocari. Ad hac
forma etiam attinent: Vfqi ad plaudite, id eft, ufque ad extrcmum
finem.Extremum fabula: a6èum peragere.
Ab ouo ufcgadmala.
Ab initio conuiuii ufq; ad finem. Horatius fatyra 3. Si collifcuiffct,
inquit, ab ouo Vlq; ad mala, citaret io Bacche modo
fumma

A D F 1 N E M. M
fumma Voce, modo hac refonat quae chordis quatuor iina.
Antiquitm enim cocnam ab ouis aufpicabantur,malis finiebát.
Erit uenuftiu?,li longius trahatur, pro toto opere, toto colloquio,tota
nauigatione.
AMíncainrípcfc. ^ ^rlfiidcs.
Avrò ygac/^HS ¿c^xiffJat. A linea mcipcre dicuntur, qui ab IpÍD
rei exordio fumunt initiu.Sumpta metaphora ab his,qui curfti
certant in ftadiis. Nam üs linea quxdam ducitur, ad quam ex
acquo ftent, doñee currendi fígnum accipiant.TertuUianus libro
I. aduerfus Marcionem: Age igitur ad lineas, rurfus Se ad
gradum. Ad lineas dixit,pro eo quod eft,ab integro.
ff tcncrísunguículís. Plntarchus.
ÁttÍ tw//árwaiTíw/í/¿vJxuf/.ld cft,A^ teneris ungiiiculis>id eíl,
à prima pucritia.Tranflatum á catulis,quorum unguiculi nondum
duruerunt.Hprarius-.Etinceftos amores De tenero mcditatur
ungui.
Abínoinabulís. PJaum^.
Eundem habet fcnfum. A^ primis uíta: mdimetis.M.Tullios
oraiionis incunabula uocat,primam illam st fundamentis inftitutionem.EtVei^ilius:Gentis
amabula noftrae. Similiter &
«rcpundia pro prima xtate accipiuntur. rj r J '
Príndpíum dimidíum totíus. Hejiodus.
HiMTv zúcvrk» Principium dimidium totius.Hoc adagio
íígnificatum eft, maximam difficultatis partem, in aggrediendo
negocio íítam eflc. Horatius : Dimidium fa¿ü, qui cocpir,
kabet.
Caput.
Praccipuam negocii partem,aut autore rei, Caput uocamus»
^

tz A B S V R 13 A-
Exordiri tclam.
Rem enim, quam arte coníilioq; inftimimu?, exordiri dicl

A B s V R D A. ty
Fluuius quae procul abfunt,írrígat. Vlogcniéoim,
îl^TATXit'f T« TTíppW TlÔjl^WfJ^Ol J^ \yyiCff KCcJocXUTT^, ij cíl, FlU"
ums^qux loge difsita fuRtjirrigatiquac próxima fuiit, praftcrit.
De his dici còiicnict,qui bene mcrcntur de exrernis,& nihil ad
icpertincntibus-.fuos ncgligmit. Apparetinde du£èum, Cb ubi
fluuius oritur,minor eÌìe folet,minusqi argillac fecum trahens:
¿C quo longius recefqt à fonte,hoc eft copiolìor,ubcriorq;.
Fruftra habet,qui non uütun Homtrut,
Tiw rc^û/Lf tx^f «t/'-^tctiÄiü/j àiVTu:i Id eft, Cur fruftra tibi íam
eftatur inutilis arcus?Si quem increpare uoles, quod ingenio,
t
iuitiis,litcris non utatur,quumhabeat.
Äßnusauis. %^rifio¡>h.
o(vii, 1 d eft, Afinus auisiSumptum ab omine quopíami
Quidáenim cófultusde eo,qui aduerfa laborabat ualetudine,
forte fortuna confpexit afinum furgentem à lapfu,iimulq; aliú
quendáaudiuitdicente : Vide quo paòto Afinus quii fit, furrcxit.Id
omnis arripiens ille, protinus refpondit, fore, ut ualetudinarius
illereuaîefceret. Iraq; iocatur Ariftophanes, quafi &
afinus auis eflet,& augurii nonnihil haberet.Dicetur non inte- .
peftiucjcum ex indicio quopiam ridiculo colligimus,
Hcrculis cothurnos aptare infanti.
Qmntilianus dcperoratione: Nam in paruis quidem litibus,
lias tragœdias moucre, talc eft, quafi fi perfonam Herculis &
cothurnos aptare infantibus uelis. Plutarchus commémorât
apophthecma quodda Agefilai, non admodu ab hoc alienû:
Cui cum íophifta quifpiam hoc nomine laudaretur, ^ res mínimas
diccndi artificio máximas eftìceret.negauit is uei cerdoncm
bonum fibi uideri,qui paruo pedi magnum induccret calceum-.fignificans
orationem oportere cum re congniere, non
aliter quam ueftisconuenirc debet corpori. .
Lumen foli mutuas,
Tö ç «f H\iv cAocvt^

Soli lumen infcrrc.
Quiiitiliánusdixit cum foli lumen inferrc,quircmpcríc
cuidentifsimam conaretur argumcntationibus probare.
rullius. SusMincruam.
Tritifsimum apud Latinos autores adagium : Is tnm oAnv^tf^
Id cft,Sus Mineruam,íubaudiendum,docet,aut monet. Dici fo
limm,quotics indoftus quifpiam atque infulfus eum doccrc c:>
natur, á quo fit ipfe magis docendus. Et cum quis docet aiterum,cuius
eft ipfe infcius, propterea quod Mincruac artium &
ingeniorum tutela tribuitur á Poetis.
Mercurius infans«
Éf^ífí «uvÖhtQ*. Id eft, Mercurius ínfans,ííne indoñus. Ironia
prouerbialis,ubi quis fingit fe rüdem eius artis, cuius cft cal
lentiísimus. Mercurius enim eloquetiac difciplinarumq; parens
cft.In uulgaribas exemplaribus habemr, Mercuriusprophanus
& non initiatus. Qms enim myfteriorum peritior quam Mercurius,interpres
Deorum fuperis & inferís ex aequo communis,
denique ^wr^ywy^f ipfe,lioceft,myfteriispra:fcÄus?
Thcocrlm* Sus cum Mincr ua ccrtamcn fufdpit.
vi war khvcùocf; ^/V Id eft, Cum diua cft aufus Tut
decertare Minerua. Q^ties indoäi ftolidique & depugnare
parati, non ucrentur fummos in omni doéWna uiros in certamen
literarium prouocare.
rhcocrkus. Vcfpa dcadac obíh-cpcns»
Pica cum lufcinia ccrtat,Epopa cum cygnís.
Sf«/ ßofxtufj rtT/zyí^Uí'rt^/^//. Ideft,Scilicetobítrepitan$
argutx uefpa cicadas. Quadrabit in eum,qui certat longe inipar
cum fuperiore. Aut qui negotium faccfsit longe fepraeftantioribus.
VLucUnua. Currus boucm trahit*
H ctí^lot TCff ßif/ Id eft,Cumis bouem ducit.de re»
quac prxpoftere geritur. Translata metaphora à plauftris per
decliue retro labcntibus,unaq; fecum bouem auferentibus,
Canccrlcporcm capir»
YLcUfKìv®' 7.(tyi

A B S V R D A. IS
In cum compctct, qui uiribiis imbccillior, arte atque ingenio
uincit potcntiorcm.HomcrusiNonnimquam aflcquitur tardus
cclcranquc,citumque. Eodem pertinct Apologus de uulpe de
corxKspra:dam eandcm curfu petentibus : quam uulpcs,ccleritate
iinpar,ingcnio fibi ucndicauit.
Virgultca fcaphula Acgxum tranfmitterc« Ludanm.
(lAös TO {àycciiìj hccTiWvffcu* Id cft, Virgulto Aegacum
tranftttittefc.In cos dicitur^qui rem lupra modum arduam,leiii
opera conficere tentant.Extat & hic intcr fententias prouerbia
Ics, citatus item ab Arifbophanis interprete, dkKgvJ^
VTi l'iTvk -^hiois. Deo fauente nauiges uel uimine.
ftrchilochi melos* F'tndarutm
f^iXi^X^ ^tA(^.Idcft,ArciiilocKi cantio,dicebatur Hymnus
qui aìmultos potcrat accommodari, qualcm ferùt Archilochi
fuiÌlcrepcrtum,qui tiicrit ante Pindarù, & alios hoc gcnus lyricos,qui
iìngulos propriislaudibusexomabàt. Archilochi car
men erat idem in omnes, quod cithara canebatur. Citharccdus
tantum ad fingula cantionis interualla, uictorum nomina
iua uoce rcpcccbat;ueluti,Ìì Herculem laudabat,accinebat, Te
biella Cillinice x^Ì^^^i Aut aliud,li quem aliuca-
•^cbit^ìiadrabit in rem prifcam ac rudem.
Agninis lacftibus alligare canem.
BaTlio in Pfeudulo Plautina: Quia poi qua opera creda tibi,
^ina opera alligcmtugitiuu cane agninis laCÜbus. C^canem
?lligat inteftinis aguinis, is non modo canem amittit, ueruin
^ pracdam.ultro dederit fugitiuo. Sic qui credit homini maloc
rem pcrdit,& fìuilra obligatum habet eum,qui non eft
ibluendo. Ladies eiiim dicuntur inteilina molliora,
Difertcfaltarc.
Cornelius Tacitus in dialogo de oratoribus, iignificat hoc
couitium fuiire iaièatu in oratorcs fuorii temporum, qui laicilùa
uerboru & leuitate lententiarum, licentiaq; compolìtionis
hiftrionalcs modos exprimebant, atq; adco laudis, & glorise,
ingemiqi loco iadabant, faltari cantariq; commentarios luos,
cratores temere diccrcjhiftriones diferte l'altare. Argutiadidi
ili hoc tìta elt-.oratores hilbionicc dicebant, quod illis erat indeconunihiftrioncs
ad oratorum adionem lele accómodabàt:
Ita faòhim eft,ut ilU peius dicerentjhifaltarent melius.Hiftrioxuim
eft faltarc,Oracoriun diccrc ; quöd qui pente taciunt, difcrù

t6 A B S V R D A *
fcrtiuocantur.Locus autcm duo diuerfa coniunxit.
Eodcm collyrio mcdcri omnibus.
Leges,admanitionc>, & obiurgationes no oportet omnibu®
eafdem admouere:fcd pro gentium, temporu & ingenionì uarietate
fermonem attemperare.Hanc dexteritatc beatus Hieronymus
enarransepiilolà adEpheiios,laudatin Apoftolo Paulo,
qui fa^us eft omnia omnibus,ut omnes lucrifaceret. Verbx
Hieronymi citantur dift.ip.Nec ad inftar,inquit,imperiti mcdici
uno collyno omniiun oculos uult curare.
Pracpoftcrc.
Cum cenfemus rem praepoftere geri, ueluti cum populus imperat
principibus,aut difcipulus docet pncceptorem, cóueniec
illud M.Tu lirex epiltola ad Atticu libro i. (cuius initium eft.
Q^ris ex me.) Ego,inquit,refpondebo tibi w^cr^oif
i^i^Hws.Eii aute figura grammaticorum,quam illi w^M^f-cp
Hue v^j^cTT^ulofj appclUt,cum quod prius eft natura, pofterius
refertur,ueluti ii quis dicat: Cornelia Gracchos educauit ac gcouit.
In Homero talis tropus frequenter eft obuius.
Primas iacftarc haftas.
M.Tullius lib.de Oratore i. Primas iaihre haftas dixit,pro
uelitari,quod ad Oratorem transfert, cuius diétìo initio debet
effe leuis ac fedata, ut paulatim incadefcat oratio.
crit,fi ad difputationis aut contetionis exordium transferatur.
Idem unico uerbo dicitur,uelitari.
Omifsis fontibus coiifccflari riuulos.
In eodem lib.non fine prouerbii fpecie dixit riuulos confeftari,pro
eo quod eft,minus ad rem peninentia dicère, omiilb
CO, quod eft negocii caput.
In hcrba luxuries.
Rufticifemma copioiìus,quàm expedit,herbefccntia, dicur
luxuriareieam praeperperam lictitiam appellant luxurie, quam
immifsis inagnun iumentis autpecudtbuscorrigunt, quod illi
uocant,depafccrc.Maro: Luxuriem fegetum tenera depafcic
in herba. M. Tullius lib.i.de orat. Quod ii hie nofter Sulpitius
faceret,multo eius oratio cffet prefsior, in qua nunc interdam,ut
in herbis ruftici dicere folent, in fumma ubertttc incft
luxuries quacdam,quxftylodepafcenda eft.
Susfaltauic.
h iHti^trif.ld eft, Sus faltauit, aut comclTatur, Diogenianos

ABSVRDA. tj
»US oftenditdici folitum de iis, qui praeter dccorum quippiam
fcccrunt.
Quam in tragoedia Comid.
Vbi quis in aliena uerlatur barena, induäi dicctur in traget
diá Comici. Diüeríi generis funt Tragoedia & Comoedia, nec
fas eft trag icas perfonas in Comcediam inducercjnec contra,
lungere uulpes.
^'^yvvfí// TÄi cext¿7i iiMf, Id eft, Vulpes iungere. De re palam
abfurda dicitur.Vergilius in Palaeftra:
Qui Bauíum non odit,amet tua carmina Macui,
Atque idem iungat uulpcs,& raulgeat hircos.
Mulgere hircum.
T^iyo/j òc(4\\yfitf. Id cft,Mulgerehircum,cundcm habet fen
fum. Lucíamis:Quid,inquit,amici?anhorum alter hircum muí
gere uidetur,alter cribnim íiipponerc?
Node lucidus,interdíu ínutílís.
In noäe lucidus,die uel luce inutilis. De pra!pofteris,qui fapiunt,ubi
nihil eft opus,cum opus cft,ibi dormiunt.
Oyum aqua fauces ftrangul«. ^ ^riílml
Ot«// 70 TOt> (foc^Viyx nrviyy^TiJla irt •sriy«^. Idelt,
Qiuun aqua fauces ftrangulet,quid iam opas eft bibere? Quadrat
in eos,qui in abfurdilsima fententia pertniaciter manent,
ttel manifefta negantes,quibus cum fruftradifceptes.
Tuum tibi narro fomnium.
ffot/ lívcif ffói /i^yS^. Id eft, Tuiim fomnium tibi narro,
id cft,Narro tibi quod ipfe me reÄiusnofti.
Nil intra cft oleam,nil extra eft in nuce duri. Homm.
Heroicus clt in eos, qui ad infaniam ufque imprudentes,non
ùerentur & confeíTa negare, & marúfefte faifa pro cert'is aíFirmare
: Nil intra eft oleam, nil extra eft in nuce duri. Nimiruni
intcr fanosconuenit,& nucem corticem habere durum,& baccam
oleac, lapillum intus durum , proinde ludit operam, quifquiscum
idgenushominibiisdifceptat, qui dicunt lacerate-
Hebras,& tcnebras lucem.
lupiterorbus.
5z«/f iíyov@r. Id eft, Jupiter orbus.Vbl quis palam faifa aíTeüerat.Conftat
enim, loui quamplurimoseffe liberos, utpotc
Dco longe mulierofifsimo, falacifsimoque, qui non una tantum
corporis parte gignat, fed è femore Bacchiim,&: è cerebro
b Palla

Palladtm produxcrit.
Suidai. Balba non credit.
H ^tXAK h -Br/Tti/«. locus proucfbialis, ubi quis fuá mala conatur
dif$imularc,qu2e prx fe fcrt, ctiam cum difsimulat : uelutijíi
quis negetíe blefum eíTe, idquc ipfum non pofsit niíi blefcdiccrc,
tAhÚM. Iugulare mortuos.
Pro eo quod cftíinfcdari defiin£^os, ^ pugnare cimi eis,qui
iam cxtindi lunt.Translamm à bcllis,in quibus ignauu ac ridi
culuin iìt,proftTatos atq; interfectos iugularc.Fict Icpidior metaphora,ut
fi quis dicat cum iugulare mortuos,qui lìbrù impugnct
á nullo non damnatumrautdiiputet aduerfus fententiam,
. omnium fufFragiis iam olim reiedamiaut fi quis uitupcret rcm
omnibus per fc dcteftatam,Ariftophancs fcripfit xk TxQvHMioct
kiiJoliOTHvii}. Id cil, Defunftos occidcre.
Mortuum unguento perungis.
Kwf tiv{i¡(iu Id eft, Mortuum unguento penmgis. De
fumptu fupcruacaneo,fiuc cum fero quid adhibetur.Moris cracapud
Priicos, maxime Acgyptios,dciùn6èorum cadauera, ne
putrefccrcnt,ungucntis pcrungere.Qui mos & his temporibus
apud principcs,licut aliapleraque gentilium, magno ilultiti«.
argumento durât.
Ad confilium ne acceíTcríSjantequam uoceris.
H«c fententia Catonis, teile Plutarcho, prcuerbialis fuiiTe
iiidetur,cuius hacc funt uerba : Ridiculus igitur, inquit,& proucrbio
obnoxias Menclaus,fiquidem coiUultor failus eft, noQ.
accerfitus.
Pjtf?^¿oyas. Aduerfus folem ne loquitor.
PfJi rú¿J H'hiOi) T^^cxfÄiA^ofJ /UN Idcft, Aducrfusfo-^
lem ne loquitor,hoc cft,manifcfti$ ne repugnes.
Lanam in ofßdnam fullonis.
Qm prxpoftcrc rem gcnuit, ueluti fi quis Theologo comittat
puerum in grámaricis rudimcntis inftitucdum,lanam in ofFi
cinam fullonis ferre dicitur.FulIonu enim ars,non rude lanam,
fed iam contcxtiim pannum tradat.Galenus de difterentia pul
fuum lib.z. Quod fi quis hxc exaCie uelit aflcqui,priuscxercitatù
eñe opormit circa prardicameta.Nam fcitìi eft,quod dixic
Arcefilaus,ncmo defert lana in ofticiná fìillonis. Qucmadmo-
¿um cnim cft ordo in operandis lanis,ita cft & m duciplii)is. .
More

a b s v r d a ; ïf
More Carico.
¿HW. Id cl>, Figura fiue modo Carico, fieri dice-
Datur,quod Ibrdidc incompoíitcquc ficbat, prxfertim in rebus
obfcœniç : quod tamen acl alia transferri poteft, uelut ad mores
indecoros atque inciuiles,ad orationem inconditam.Legimus
6c nrKolw Ucc^hu^ id eft, naue Carica.
Accepta candela.
^DipKilus apud Athenaeum lib.is.in fabula,cui titulus kyvolecy
a4oìvJ\s "hvxvs wxwHcfj t/*T^,ideft,arreptacandela,candelabrum
quçrebamus.Cum res improuide geritiu:,opormit enim
candelabrum effe paratum,antequam candelam atringeres.
Nec aures habeo nec tango.
Nec aures habcre,nec tantum,proucrbio dicebatur,cui in ma
nifeftis ah omnibus reclamabamr-
Sy ncerum uas inauftare.
Horatius: At nos uirtutes ipfas inucrtimus,atque fyncerum cu
pimus uas incmftare. Hoc eft quae per fe reda lunt,ea nomini-
Dus alienis impoiitis deprauamus, atque obtegimus.
luxtafluuium puteum fodit.
Tictf« wSJxuoif (pfïûif ò^utJìì, Id eft, Ad flumen puteum fó-
^it. De ftultam & inanem fumentc operam. Finitimum illi : In
fyluam importât ligna.
Per parietem loqui. OuiSml
Dicitur qui ridicule quid tacit-Siuc quodobftantc parictc
neuter alterum audit,
Priufquam affa fit farina.
IT^/V cTTTHifca Id eft,Priufquam coxeris farinam,fubaadicndum,inipergis,aut
iimile quippiam. Euftathius in Odyf
fea refert utrunq;>cum hoc, tum iilud proximum. Solita autera
cft afsis carnibus apud quofdaminfpergi farina.
Priufquam macflaris,excorias.
Diccadum, ubi quid pracpoftere fieri uidetiu*. Finitimum illi
quod alibi remlimusrAdum agere.
Prius antidotum quam uenenum. fíUronymm.
Conueniet uti, quoties aliquis fe purgar, antequam accufetur.
Antidotus enim aduerius uenena datur.Hanc nemo fumit,
fiifi guftato ucneno.
Capra nondum peperit,hxdus autem
ludit intecfiis.
b i Ali

xo ABSVRDA.
Ztnodotua. klf ivTru MijlocJx W/«. Id cft,Mondum
cnixa capra,at iam ludit in acdibus liocdus. Qui gloriáiur
iam aíTcquutos rcrc,cuiu«; ne fundamenta funt quidem ia¿éa.
TtQHoh.is, Anulus aureus in naribus fuís.
Vbi res quarpiam per fe preclara, illic adliibetur,ubi minime
addecet.Vt fí íhilto conüngant opes, fatua: forma,genus ignauo,cloqucntia
uiro improbo, magiílratus imperito.
MartUlis. . Inmariaquam quxrís.
Úm ///TÄf í/í/wf. Id eft,In mari quaeris aquam.Si quis
in moribus fceleílifsimi hominis unum aut alterum admiilùm
ucíUget.quum tota uita fit contaminata.
Socratef, Vmbram fuam mctuere.
TUf/ cív'rv' cKiocp (foía^cu. Id eíl, Suam ipííusumbram metuere.
Dicuntiu-, qui pueriliter trepidant, ubi nihil omnino fie
periculi.
Furari littorisharenas.
OHt tM* Littoris hafenas furari dicitur, qui rem ab omnibus ncglcftam
6c incuftoditam tollit.
„ , Canem excoriatam excoriare.
^ríHo^hit, ^^^^ MotfiJtZvnp. Id eft, Canem excoriare excoriatam.
Suidas ait dici folere de iis,qui itemm ea patiuntur, quibus
aliquando fuerunt aiBidi. Aut in eos dicitur, qui fruftra
fumunt operam.
TUum. Nudo ueftimenta detrahere.
Pro eo quod eft. Ab co fperare emolumentum,aii ne fit quidem
quod auferri queat.
• ^^ Nudo mandas excubias.
Zmo 0 . fy^^y (ft-KocKHii "àittrarjm, Id eft, Nudo cuftodiam mandas.
Qi^otiesnegocii quippiam mandatur ei,cuideeft prxftandi
facultas, obcundxque prouinciac propter inopiam neutiqu^
idoneus eft.
. ... ^ Caput artis eft,decere quod fadas.
^ ' Id ufurparc licebit, non folum ubi quid fiet panim decore,
ueluti fi cantillct aut luferit fenex, fi prareat & obiurget iuuenis,
uemmetiam cum ncgabinius quibuslibet quiduis effe decorum.
Gallos quid execasc'
r^AXiif 7t jifiVHf i Id eft. Gallos quid cxecas ? Quidaéhini
aeis? Nam Galli CybclisfaccrdotcS;fua fpontc lünt cxeöis
® tcfüb

A B s V R D A; xt
tcftibuj.
In afre pífcarl. Venati in mari. PUutt^.
Qaadrabimt fímp heiter in eos, qui fruíhra moliuntur. Vt fi
qnis magiftratibus uitam tranquilUm, in uoluptatibus beata,
ìnopibusfeliceinquierat.
Pifcemnataredoces. .
ìx^ì/p vjf'xjiaôeu AMtrnisÁá eft, Pifcem natare doces. Perin- '
de eft ac fi dicasiDoftum doces.
Lupi alas quacris. Snldics.
Ai/Kif 7[J\iC€ /wT«f .Id eft,Lupi alas quaeris.De ii$,qui quxrunt
ea,quae nufquâm funt.
Boueuenarilcporem. Plnt^rcft.
Twßci TOP Á«ycü Ideft, Boue leporem uenari.Dicuntur,
qui rem abfurdam, ftultam, ac prarpoftera aggrcdiunnir.Veluti,iì
quis in curia Romana citta pecunia ambiat Epifcopi
dignitatem.
Scrcnitati nubem indudt. /Jcm^
ïwàyft eft,Serenitatinubcm inducit. De
to qui inter pocula Iudos4; uirulétum aliquid admifcet, quod
ofifufcatahilaritateirontcm corruget,fuperciliaq; contrahat.
Dum genua uirent» j^ordtiui.
Studendum bonis litens,dum adhuc uiget Ingenium«
Ceruus canes trahit. Thcocrit.
Tm Hilm: c Uk^i. Id eft. Canes ceruus trahit. Inter
adagia, quibas pracpofterum quippiam iìgnificamu$,annumetandum.Pracpofterum
entm eft,ut ceruus uenetur canes.
Aquam igni mifcere. Ptutdrch.
nDf vAocti t^nyvxiAà eft,Ignem aqu« mifcere.Eft contra rerum
naturam agere.
Fabercumfis. ^ ^^^
TUtw^ yá¡ c3//,¿k iw¿acT¡\seft,Faber quum fis, ^
opera haud ficis fabrilia. Congruet in eum , qui tentât ea, ad •
quxnon eft idoneus,ut iî rhetoncetur Scotifta.
. ^ Elephantumcxmufcafacis. ZucUhm*
. i.\i(pacvTas \KfA\)()c£ TTfii^s, Ideft, Elephantum exmufcafacis.
Id eil,Res exiguas uerbis multis attollis atq; amplificas.
Ebur atramento candefacere. pUHti44,
Eft genuinae tormac cultum atq; ornatum extemum inducete,

Exaíla uía,uíatícum quaercre.
Quadrat in Icncs auaros. Laborat cniin ca acta? plcruq; Iio¿
uitio,ut quo min' fupcrcft uitc,hoc magis íít de uiftu folicita.
Qui fcfc non habct>Samum habere poftulat«
Of eiivTfis ÒLVIÌH) ÒVK Id cft, Qui fclc non habet,Samum
cupit. Natuni eft ei hiftoria quapiá,cuius meminit
Plutarchus. Athenienfcs urbe uióèori tradita, poftularunr ut
Samum dútaxatíibi relinquera, atq; is refpondit adhimcmo
dum:Cum ueftri fucritis,tum ali»? habere poftulate.
x/frtßoph, Leonis exuuium fuper crocoton.
AíívtÍí uÄ HgoHMTu* Id eft, Leonis exuuium fuper crocotortr
Cum duo qucpiam copulantur, quorum alteruin cum altero
nequaquam congniit.
Liultis. Cantherium in folTa.
Hoc liccbit uti, quoties quis ad id negotii trahitur, in quo
nequaquam ualeat.
' locandum ut feria agas.
Ariftotelcs lib.moralium Nicomachionim lO. refert fentcntiam
Anacharfidis,qui taxarit cos qui feria agunt, ut iocentur,

üüt (plendorcm pertinent,curantjncglciíHs liij,qu« ìhagls Tunt
neceiTariâ.
Mari cfoíTa aquam. Onidm.
Subaudicncliim,infiindi9.1dcm'.ln fyliiam uehcro lignât
Mus non ingrcdiens antrum,
cucurbitam fcrcbat.
M vs \is r^wyhuiJ h ptwf w.í/íHotví;;«^^^*/; Id oft,Mm rto.pa
tens lubire antrum, gcftabat cucurbitam. In cum cógruit, qiú
quum ipfe fibi confuTere non pofsitjaliis conatur opitulati-
Solem adiuuare facibus.
Gratianus caufa i.q.i. cx Anacleto Papa hoc prouerbiu refert
in eos, qui hie ufurpant fibi diuinii iudiciu .quod nul lus ho
mmú potent eftugerc. Nâ incerta funt honiinum iudicia, neq;
fecusfe habet ad iudicia dei,quám fax ad folc*Si:omnia,inquit
in hoc feculo uindicata cíTcntjlocíi diuina iudicia nó haberet.
Superuacuis laborat impcdiis,qui fole ccrtat tacibus adiuuare. ,
Ad menfuram aquam bibunt, citra mefuram 2atod(^
ofFam comedcntcs.
MtTfçtf^ttJv wn'úvriSy«¿ÁiT¡¡H j ftítfatjJiAavrtíili eftj Ad
nienfiirambibentes aquam,citra menfuram ofltim edentes.
Vndè potcrit accommodari m eos, qui ex fummis delitiis opibusq;
rediguntur ad extremam inopiam.
Aliorum medicus,ipfc hulccribus fcatcs. plMdréun
AWwf; t

Anus cothonííTat.
T¡xvtKuQmi¡¿í^\veu, Id eft, Anus cothonizante?. Diclturdr
uctulis indccorè lafciuierttibus. Cothon Craecètemulcniiani
iìgnificat.Indè fiiäum ucrbum Kwéu}vl¡6i(/,
MmUUs. In toga faltantis pcrfoiiam mduccrc
Eft quippiam faceré neutiquam decorum. Veluti li feneX auf
dieologu^ inepriac,autíí quisferiis mifceatludiera.
Camelusfaltat.
Veluti ii quis natura feuems ac tetricus,afFeftaret elegas Ä: fir
ftiuus uidcri,naturac uim faciens.D. Hieronymus in Heluidiu;
IUfimus,inquit,in te prouerbiuiCamelu uidimus faltantem.
DìòZ'Ldcté Luccrnam adhibcs in meridie.
A ixvoy iA\írHt£iicc ccTfJas.là eft,Lucemam accendis in me=ridie.Id
cft,facis quippiam non fuo tempore. Aut explicas^quq
per fe funt clarifsima.
Phiturch. Claue findercligna,& fecuri fores aperire^
Tjf T¿/V7íCltff\í^^ffyTH afino ofla«
Kuu/ /lííAws ccxvfcc cvcj) A ó7\MAá eft,Cani das paIeas,aííno ue
rò oíTa.Vclutiíi quis indofto munus mittat literarium,erudito
flofailos,aut gladium.baltheum'^Lie.
. Sntddi. Vulpes bouem agir.
AAwV*/TCít^ovéf tAítí/V/. Id eft,Vulpes bouem agit.Ci\m re5
• abfurdè geritur. Nihil enim uulpi cum agricoladone. Veluti fi
quis poeta de rebus facris concionetur.
Ante barbam doces fenes.
Cum imbcrbis maiorem natu docet. Odi puerulos prarcoci
iapientia.
Dafypus carnes defiderat.
Awi/Vif K^wfj u^hf^èi. Id eft, Dafypus canies defidcrat#
Dicitur in cos,quiea requiruiit ab aliis, qua; ipíís affatila
funt domi.
Tute lepus es, & pulpamentum quaeris.
Donanis exponitprouerbiù hoc in molles conuenire,^terca
quòd lepus á pofteriore parte, hoc eft, a lumbisÄi clunibui
pulpamctum de fepnebeat; caq» coiporis parte lautilsinius fit"
Syd

ACCES. TVSÌL. AVT NIHIA^ xS
Sydcracaloaddcre. Onidim.
Pro co quod cfl;,adiungere quibus ipfîs fumma cil copia,
Culicem colant. Mdth.ii.
CaetcnimcxEuangclicisadagiisillud non poflùm praeterinitterè,quod
in fuperiHtiofos quofda & praspoilerèmeticulofos
di6to eil à praeceptore noilro i b s v, qui uel ignorâtes uel
diisimulantes, quibus in rebus fíta fît nera chriílianaq; pietas,
in nugis (ibi nunc placent,nunc trcpidant,in maxiniis fecuri.
Sniaragdus in luce obfcurus.
A¡ífvtor@' ciJLcci

x6 A D R E M P E R T I N E N T I A.^
xillum uini plurima corrumpas aqua.
ttiòdrMi. Ne maior thylaco accefsio.
Hoc utî liccbit prouerbio, cùm digrcfsio longior cfi: quim
ipfarcs. Tranflam cft à mulionibus, qui praiterlcgitimu onus
uafcula quxdam lupcrimponunt. Thylacus enim culcns cft,ííuc
mantica parata gcftandis oncribus.Ergo cùm digrcf'jioTongior
cft,quam res ipfa,uti liccbit prouerbio.
A D R E M P E R T I N E N T I A-
Tîutarchus. Nuncínregíoncmuenú
ND¿t/ ès h-KÚc/j, Id eft,N'unc in regîonem ucnifti. Ab iis
diditari folitû qui tandem fua fpontc illuc,quô oportuit, pcrucniunt,quum
diu non quiuerint.
^riiio. ^ Ipfumoih;i limen tctígíítí.
AvTCf^ HíHgXHo:: 7HS ^i/foíS. id cft, IpftTin attígíftí
limen oftü pede.Dici folitú, quotics ad rem ipfam peruenitur.
PldHtMf. tetígíftí.
Pro eo quod eft,Rem iplam diuinafti, nihil abcrram. Ígitiu'
Acu tágorc,perinde eft,quafi dícas,ipíirsimri punCKi attingere.
^ Aedibus ín noftris, quœ praua aut
. . , redagwuntun
Ot/íraiïjtf f,iky¿^úifft KCtmif t*ctyoc^Zip rirvKn.Q^uerfumonemur,ut
eá potifsimdm, qua: ad noíípfos pertinent curemusí
externa atq; aliena ne inquiramus.
Ipficurandum.
AvTU^HTíú^yáÁTC "áh 7Ò}f oìMìf, Id eft,Ipil curadum eft,ícd
iñ doníiim.Natum autem ab xdibus qiiibufdam maximw, quac
locabantur conduccre uolentibus.Grxci fcriptoras torquent in
eos, qui rebus alienis liberius utuntur, utfolerit, qui in conduco
habitant.
Hörnern. Omifsís nugís,rem experíamur.
Qui couitiis omifsis iubebit ipfa re pcricuhi fícri,utcr uincat
aut umcatur,non inepte accommodâuerit illud Iiiados x-
Sed prxftat pugnam committcre cominus, ut mos
Vtri lupiter cíle uelit laudcmq; decusq;,
Perfpicuum fíat.
Pedem conferre.
Vbipropiusacccdituradrem. Autor Cicero*
Ab unguibus índpere.
in r Wí^-flfí. Dici foütum,quoties à leuiísimis mliitmeq;

tncq; ad rem pcrtincntibiw ordimur.Huic contrarium, A capi
te iaciperc.cùm illud quod pra:cipuú in caufa cil,aggrcdunur.
A D V L A T I O. '
Mcrccnarlum praeconium.
Laudes non ex animo tributas,fed commodi gratia per adu-
Utioncm oblatas.M. Tullius actione in Vcrrem 3. mercenariii
pracconiam appellar.
Saluctc cquorum fili».
Apparet ioco uulgan tuiiTe ia^iatum in eos, qui emolumenti
gratia blandiuntur.
Vcrbis coquinaríís.
Vnijut-Tot lActyn^Kci, Id eft,Verba coquoru, uenufte dixit Ariftophanes
in Equitibus, pro uerbis mollibus, blandisac dulcibus.Coquorum
enim eft cdulcare cibum per fe fubaufterum,
Inoftioformofus. ^rHhfh.
E// ^V^^ Kxxis, Id eft,In oftio formofus. De iis,qui adamantUTjUulgoq;
gratiofi habentur.
Python formofus. Pmétrus.
. Id eft, Python formofus. Python pro limjolo
ponitur animali. Conueniet, ubi quis per adulationem falfò
iaudamr.
Myofobae. ^ ^ i/ftlméua.
'MvTffòiat, Myofobac,mufcanim abaftores, ì Perfaru deliciis
natum adacium, ut indicar Athenacus, qui in couiuiis Myofobas
adhibcbant,quod apud Italos iam uulgare. Dicetur rcàè
in eos,qui in friuolis cuiplam obferuire conantur.
Haud quaquam diffìcile Athenienfem xjfrìSloteU
Athenis laudare.
Quemadmodum enim dixitSocratc$,àr x^Xvo-cp A^upcclìsf
i^Hvcus \-srtuvHp.là eft,Haud difFicile cft Athenienfes Athcnis
laudare.Diftum eft autcm propter encomia orationes4; pane-
Athcnis ex more exhibebátur iis, qui fortiter oppetiillcnt
in bello: in quibus quia plurima dicebàtur in laudem
populi Athenieniìs,pronis auribu$audicbátur,proptercá quòd
fuis quifque laudibus fauet.
Cura clTc quod audis. fíemlwx
Conuenit in diuites, qui ita demum felices fuerint, ÍÍ id ihideantcflc
quodaudiunt ab adulatoribus.
Hcum

A^friiléf. Fioim cupít.
. '¿vMtf cùtU. Id eftjFicum petit.In cum dicebatur,qui como-'
ditatis alicuius gratia blandiebatur. Athcnienfes agricolis bladiri
folebantjUt ab illis fieos pra;coquos accipcrent.
Dcfcracomcdiftj.
Ideft,Defcra comedifti. Diccbatur olini
ofcitanti.Nam uulgo credirum, carncm ferinam comclam crcbras
ofcitationes excitare. Vcnuflius erit, li commode transfcratiurad
rupinos,ofcitabundos & negligentes.
A Axj»//«//.
Dicuntur,qui uocabulis adoptiuis alicui blandiuntur, & fratcrculum
appellant.Horatius:Frater,pater,adde.
Q^nùL Dcmulccrc caput*
Pro blanditi, fumptum ab adulantium geíhi. Hieronymuí
ad Auguftinü: Prartcrmitto falutationis officia, quibus meura
demulces caput.
fíomtrus. Rcftitantis laudem ímmodícain.
0^T/ tyw HiAiy Ttfx ci^ctvctToicii) iícTHfiS, Id cft,NulIum ego
fum numen,quid me immortalibus «quas ? Plutarchus monet,
ut hoc Homericü carmen Temper habeamusinpromptu,tanquam
pharmacum aduerfus uenenum adulationis: aut ubi quis
nosmagnificentius quám pro merito laudat.
%/íriftofh. Cauda blandírí*
KÍf Kw ifcàvutf» Cauda blandiri dicuntur,qui fpe comodi cuipiam
adulantur.
Prxftat habere acerbos*
M. Tul. in dialago de Amicitia : Scitum eíl enim illud prouerbium
Catonis'.Multò melius de quibufdam acerbos inimicos
mereri,quám eos amicos,qui dulces uideantur.Equidem ut
prarclaram effe fententiam fateor, ita prouerbium elFc ncgauerim.Tamen
afcribendu putauimus ne quis indiligentia pnctermilTum
exiílimaret.
Benignior pellace uulpe,
ó tTff\HoiJ ¡Tiotus w ¿aoÌ-rtìkc^. id eft,Pcllacc qiianto cfl
blandioruulpecula. Deeo, qui commodi fui caulla llmulat
beneuolentiam.
Vlògònmn' , Letale mulfum*
eccvífftíf íxc/^^WiK^ocTofj, Id eíl, Letale mulfum, dicitur quicquid
ita iucundú eíl ut ide fit perniciofum. Legimus & Millitíi.
ucncnuns

ucncnum apud Plin'uim.
yL^Hro-KcyO-.
CKrcftolog'i diccbatur, qui probè loquuntur, Ä: improbe faciunt.
Paulus in Epiftola ad Romanos, huiufmodi blandiloqucntiam
xf «y^^Xi^yw uocat.
lo pacán. fíoratlus,
Athenxus fíe citât Uzeuxít, Acciamatto prouerbialis, qua
confueuimus uti,re gnauiter & felicitcr perada.
Polyaatcs matrcm pafdt. Zcnod^t.
VûTiVKgxTHS (jlhÁíx Id eft, Polycrates matré pafcit.Hoc
adagium ex hiftoria petunt, narrantes Polycratcm Samiomm
tyrannum,matres militu,qui m bello interiiíTent, recenfuiflc,
casq; locupletioribus ciuibus nutriendas tradidiflc. Ego puto
non incommodé poíTc ufnrpari, quoties aliquis in commendandis
amicis cft bcnignior ofticiofiorq;.
Ipfcfenietcanít.
Avtûs ccvtú¿j ¿ví/A«. Id cftjpfe fuimet tibiccn cft,hoc cft,ipfc
cuiufmodi fít,fa¿Hs ipfís declarar. Adagium in utramlibct partem
poterit applicari,bonam uel malam.
Magís ipfc Phryx. xyftßfar»
c (p¡vl. Id eft, Magis ipfc Phryx. Equidcm coniicio
diâatum,quoties ea magis probarentur,non quae ueriora íint,
ícd quacadulantiusdióla.
Pulchrcdixtí, Bcllè narras.
KaTíwc íTíiJoíí, Huc pertinere uidentur ironia: illac prouerbiales,pafsim
in comœdiis obuiac.Dixti pulchrè, Bellè narras. De
re di(äu uehemcntcr abfurda.Plautus in Euthy d.
Clímaddcs. Plntarchm.
KX/fMfKwítf .Id eft,*Scalulac.Per iocum uocari potenmt, qui fe
dmitibus ad quiduis obfequüfubmittunt, ctiam íi fordidiüimiun
fit.
Gloffogaftorcs.
Qui linguam habenç uenalem,ca loqucntes, quac uentri con
ducunt.
Ex cohorte practorís. THlüm.
Qui ad omncm nutum prxfto funt, & cum autoritatc deligantiu*
ad hoc,aut ad illud exequendíi, ex cohorte prxtoris ap
pellari dicimtur. Miniftri practoríi non egent alia cxcufationc,
quam utdicantjfe, quod fcccrunt,ilIorum iuirufcciflc;yt iam
ía

$0 A E CLV A N I M I T A S»
m prxtorcm fît a&o,n6 in miniftros.Similc impcriû in quop»
dam cibo ofFicii«^; i?cdciiinii-os,iit nihil auiînt rccufarc.
Confcilus in ludo talario.
Ncc promrbii rpcciccarct,quod habcturin cpiftola ad Atti^
cum lib.i.Confclluç talariiis, pro conucntii hominumpanim
honoratonim.Nam confciTu^ Grasce cvvJ^iôtf^ proprie dicitur
Senatiis aut iudicium,qui folcnt ex honeiliisimis de igi. In cófeflii
Talario,qui ncquifsimus eft,primas tenet. uerba Cicero^
nis harc funt: Non enim unquam turpior in ludo Talario confciTus
iiiit,maculofî Senatores, nudi équités, Tribuni non tam
acrarii,quàm ut appellâtur aerati, pauci tamen boni incràt,&c.
Trilnm drati Quanqua Se is iocus eft prouerbialis, quôd aitillos uulgo appcUari
Iblere pro tribunis «rariis, tribunos xratos, hoc cft ob
a:ratos,aut ccrtè bene nummatospeculatu.
AE a v A N 1 M 1 T A S.
pUutui. Inrcmala,animofibonoutarc,adiuuat.
Fortiter ferendo uincitur malum,qnod cuitari non poteft.
Magiftratum gercns, audi ÔC iuftè
^ ^ ^ ^ &iniuitc.
Aixup ccKifi Hsà \iKcuus K àV/rtwf. Id eft, Princeps iniqua &
arqua pariter audias.Sumptum aiunt ex Solonis clegiis. Admonet,ut
qui in traé^andis Reipub.muneribus uerfatur,patientif-
(îmis lit auribus,acquo4; iît animo,& benè&malè audire confuefcat,neqi
facile populi uel laudibus uel conuitiis à redo dimoueatur.
iuumaHs. lacflarc iugum.
Eft incommodé ferre feruitutis necefsitatem. Tranflatum i
bubus ,nondum aÎTuetis iugo.
Plutdrch. A d fincm ubi perucncris, ne iielis reuer ri.
MHiJT.^/iffiJd'ai udì tÌìs cps U^oVtîv, Ideft,Nereiledas,ubî
ad terminum perueneris. Fincm uitac aequo animo feras, ne dixcris
illud Vergilii:
O mihiprxteritos référât fi luppiter annos?
AEQ^VALITAS^
Aequa conccrtatio.
Cum fignificabimus duos ex a:quo paratos ad difccptâdum
rixâdun/ue,licebit accomodare carmcn iiiud ex Iliad.î.libro.
Ti»/^i li^ ^¿vciVT^,
Ar?

Av^iov otXKH'Kut) Xx'^rlw f^ixoiiHTk ^ix^c^^*
Id eft>IUi inter fefe animam pugnare parantes
Obicndunt,pariterq; maniiSjpr^acutaq; pila.
Par pari.
UoiJ Tö-w.Par pan, Dicitnus ubi quid cx aequo moderatum iignificamus.Dicali
Ì. potatoribus, qui frequenter de xqualitatc
dirputant,intcrdum pugnis & eniibus. Sed olim acqualitas erat
Wiantundeni addcrcnt a qua:, quantum elTct uini.
Pariugo.
Pro eo quod ell,pari lbidio,pariq; conatu.
Fertinax contcntio. Homerus.
Quoties oiledimus obftinatara ac mulicbrem xqualiil inter
ipfos contentioncm, quum neuter altero uult inferior uidcn.
Conueniet illud,quod Iliado? 4.lib.Iuno dicit ad loucm:
Y.XI yx^ t^cu 0wf yiv®* i'^ ^t wQ\iJ o^^u cctAàc^^
Ipla etiam Dea iUm,genus inde mihi,undè tibi ortus.
ALIA ALUS PLACENT-
Felix Corinthus,at ego fum Tcncates. Stritbak
tv/ca^uf/ yi y\yic ö^'wV Toì'i^tw.Id cft, Formica
Corinthus, at ipfe ficm Teneates. Tcnea mcus quidam
^aud procul à Corintbo , nemorofus 8c amoenus. Porrò Coiinthioriun
opulcntia infignis fuit. Tempeftiuum iuerit hoc
> quoties in contcntione duorum , non inficiabimiu* alterum
per fe pracftantius, ucrùm alterum magis arridere placcreque
animo noftro.
Qiiot homiiies,tot fcntentix. Teremltts.
Idem : Suus cuique mos eft. Perfius.
Mille hominum fpccics,& rcnim difcolor ufus.
Velie fuum cuique cft,nec uoto uiuitiu: uno.
Suum cuiquc pulchrum.
^ In cos,quibus fui qualiacuq; funt,tamen Audio magis quam
iudicioplacent.Eft autcm i communi mortalium ingenio fum
pta,quibus ufqueadcò inlita cft ilia Philautia, id cft,amor fui»
ut neminem tam modeftum,tam attentum,tam oculatum inuc
nias, quin in propriis xftimandis quadam animi propeniìonc
corruptusjcc-ccutiat atque hallucinctur.
Afinus aGno,& fus fui pulchcr. tyfldmiuk
CiQ- t' ¿Vw nfii^Woif^h 3 Tw iTt/Ì. Id cft,Aiinus afelio pulcher

ALIBI DIWIN. ALIBI RED.
eft, & fus fui.Simile fímili placct.Conucniet, ubi inter inhohe-^
ftos, iimiliiudo morum & inftituti conciliât bencuolentiá ueluti
cum miles placet militi,aleatoraleatore, potator potatori,
fophiftafophifta:.
Balbinum polypus agnoe dclcflat.
Eodem pertinet quod alibi dixit Horatius:
Turpia decipiunt caccum uicia,autetiam ipfa liacc
Deleótant,ueluti Balbinú polypus Agnae. Ná Balbino ftultè
amanti,etiam polypus Agnac amicac luauac quiddä olere uidebatur.Eft
aute polypus uitiú nariuni graue olentium,itidcm uc
hircus alarum. Vnde & polypofos & hircofosdicimus.
ALIBI DIMINVTVM, ALIBI
R E D D I T V M.
^theneus. Claudus optiiiièuirum agit.
A^rcc òi

A L I E N A A' RE. 3S
ditMi fcrmojplacidi« atquc benignus.
^od alibi diminutum, exaequa^
tur alibi.
In cum , in qiio deiideratiu* uirtatis aliquid, fed cuius ia6bram
alia quapiam dote compcnfct. Veluti fi quem intellìgi
uelimusparùm eloquentem,fed admirabili tamen iudicio. Auc
qui fit indoótus quidem,fed bene nuriiatus, competet illud ex
lliados H.
Or A Tot iì/iQ'/niv iMM Hxlh^ccwi woMhhì. Ideft:
Qui ore quidem deformis erat,pedibus tamen acer.
Semper feni iuuenculam fubiice. I>logenìdnw.
At) y^ovtivhjx^ \iffi^òfK\ip Ki^Ä.i'.Id eft,Semperpuellamuirginem
lubiicc feni. Admonens,ut prouedioris actatis uiri,puel
Iam ducant magis, quàm anum : nc fi frigus accclTcrit frigori,
languente Venere,fterilcs exiftant nuptix.
Non omnisfcrt omnia tellus. Vcrgilm.
Prouerbium crit, fi traducatur ad diuerfasingenii dotes.
Theocritus: Illa quidem producit hycms,illaeducat acftas:cùm
iìgnificab'unus, aliud agendum iuueni, aliud feni, aliis atquc
alüs temporibus utendum.
ALIENA A' RE.
Nihil aduerfum. Lndmu.
CMV -^¿o» W®-. Id eft,Nihil ad carmen. De üs,qux longè
difcrcpant ab iis,quae propofiu funt.
Nihiladfides. Hm.
w^h lUv Ideft,Nihil ad chordam.In cos,
quorum uita uehementer eft insquabilis,quorum ue mores ab
orationc difsidcnr.
Nihil ad Bacchum. Suidas.
OvA/tr TT^cs (ñiivvffót;. Id eft, Nihil ad Bacchum. Vbi quis ca
nugatur,qux ad rem pracfentem nihil attinent.
Mira de lente. JRodolphus
Quoties res humilis & pufilla magnificis laudibas attollcre- K>fgricola.
tur. Opinor Graccis cfFerri hunc in modum: t^etvà wifi (focHÜs.
^ auid ad farinasc' ^rinopk
Ti -UT¡os T «Af 7«; Id eft. Quid ad farinas ? Id eft, Quid atlinet
ad parandas facultatcs ? Id rc6lè dctorqucbitur ad artes
fterilc5,ut poeticen.
c Alia

Alia Menéeles,alia Porcellus loquítuf • >
vbi quis multum uerborum cíFutit, quac iiihil ad rem perd*
néant.
tucicvMi. Neque codum>ncquc terram attíngít.
Cm «w/^TÎ*-Id eft, Ncquc ccelum, ncque ter-»
ram attingit. De reuehcmenterabiurda arque aliena,quaequo
nuUa uieinitate pertineat ad id,dc quo agitur.
Quid ad Mercuriumî'
Tî wfo: TCf; Í^^ih^'í íd eft, Q^d ad Mercurium? Id eft, Nihil
ad rcm.Nam Mercurius orationis eft autor.
Ego de alliis loquor,tu refpondes de cepis.
Cùin aliudreipondctur,quàni rogaris. Vcl contri,ciiin inepte
rcipondetur,iueptc feifeitanti. Confiniafunt interfefe ccr*
pac Rallia.
Sféidoi. ^ Falces poftulabam.
A^iTf Vw. Id^ft, Falces poftulabam. In eos,qui refpon*
dent id quod adrcrn non attinet.
jExtra chorum faltare.
• Zfíics Xûfi Id cft, extra chdrum faltare. Dicitur,'
qui dicit aut facit á rc,quam propofuit,alienum aliquid.
^ Vltrafeptatranfilire» :
^ -rà \iTb,oet
non propc ad rem A: ad te,ad id de quo agitur.
Nihil ad rem.
In eum qui dixcrit abfiirde quippia, alienum ¿ re prnpofîta,quadrabit
illud Home.N;/;r/(^ «r la fnv n th-kôô^/j A-J^h-kuSm
Id eft,Hofpcs ftultus^aut lôginquis adueña ab orisNuper ades.
Meos corymbos necSo.
'iiàs ¿

a l i e n a A' RE.
^iusreiponpcdcin infcqucris. fíypnlda:
Af«ff t / Ò / I d e f t , Omiiîàh
pedcm fcCktiir. Conuenit ubi quis omifsis hi?, quse magis ad
tcm aitinebant,lcuicula quacpiam curat. Hypcrac,nautici tunes
fwnt,quibus antennarum.comua traducuntur.Pcdem autcm uo
cant imam claui partem.
Dccurrudclapfus.
Id eft,De currudelapfus.Ih hodiemum quoque
uulgò durât adagium in eum,qui ohlitus propoiìti, aliò fe
rramfert, aut qui in fententia labafcit. Qucmadoaodùm, Ab
afino delapfus.
Qjiò tcrrarum rapcrísí'
Qui non funt attenti ad rem propoiitam , negantur eflc
domi. Qui longius aberrant á uero , in aliena regione eflc
dicuntur.
Me mortuojtcrra mifceatur Incendio. Stnec^.
Eàdem fententia hodiè uulgò durât inter mortales: Mibi,inquiunt,morienti,
mundus uniuerfusmoritur: qua fignificant,
nihil fua referre,quidpofteris accidat,uel boni,uel mali,quum
ipfitollantur e uitaiuequaquam fenfuri.
Mihiífticnecferítur>necmetítuf. Pltutus:
Id eft, Ifta res nihil ad me pertinet,ut qua: nequc meo fìat pe
rìculo,ñeque cmolumento.metaphora notifsima eft.
Non ludu/ed remedio opus in mail's. fícmctnsl
/In xiialis,hon lamentis,fed auxiliis utendum. Ad id conucnit
Hlud Iliadosi2:
Ov ycif 7it -ar^UfíS srÍMiO h¡vj:>

A L I E N A CVRANTIS.
ciipauitjita nunc quoque multls inhxret, ut crcdant doöos ac
)robos uiros non.eile accommodos ad gubcrnandam rempujlic.
Plato abllinuit, Socràtes fruftra tentauit, Demoftheni 6c
Ciceroni parum felicitcrceisit,&c. Iduenuftè exprefsit Ariftophanes
m Equir. Nam illic principatum rccufanti quòd muiìces
eflet impéritus ita refpondetur.
H ÀH^oiywrix -^dcf h w^cs fxifffini.
E T kvJl^ot ifi rif rgCTDfC, Id eft:
At gcrere nunc Rempubl.non eft uiri
Qui muiìcus ilt,ac probatis moribus. Muiìces nomine o*
mnem liberalem emditionem deiignabant ueteres.
Qm fugiunt, & ab eo quod agitur aliò fe ucrtunt, Grapcis
¿/^o^X^oJfiu dicimtur, fumpta mctaphora à faltationibus prxfertim
facris,iuide fubtrahere fefe inaufpicatum erat.
ALIENA CVRANTIS.
Bellum Cononi curx (tien't.
yiwvtm piì-Khff(i, Id'eft, Curabit pnclia Conon. Proinde
conueniet ad hunc modum reipódere curanti negotium,,
quod ad fe nihil attineat.
pbitarchui. In alieno choro pedem podere.
éfj ccTOioylv \

AL I IS SAP E R E. 37
Stultior Morycho. ,
WwfmfJ Mosvxìf'là cít,Stultior es Morycho.Müii uidtntMf
pcculiatitcr obnpxiiàdagioni, qui domefticoru ncgòciorum
negligentes,foris agunt, aliena curantes.
ALIIS SAPERE.
Aliis profpicicns,non fíbi.
Si libebit in quempiam iocari, qui aliis fua mala praedirerit,
fuum ipfius malum non pracuidens, non inconcinnitcr accommodabinmsilludexHomeriBacotia:
' '
ATúC iíKÍivivSijtíf \¡vas:ic¡íf m^oc^'CKcuvctp,
At non auguriis,fatum ¿bi depulit atrum.
Fadlc,cùni ualcmus,rc(fia confilia Tcvenu
segrorís damus.
In admonendo fapimus omnes, ueru ubi peccamas ipfi, non
uidcmuspropria. Omnes asgrotantibus reàè pnecipiunt quid
fiicicndum, quid agendum. & obiurgant nonnunquam quod
lalutiscauilanonobtemperentbenemonentibus. ... .
auartalunanaa- ^nfimhm.
Í/fTi¡g¿í/lt y\y\vvHÖHViü. Id eft, Quana luna nati. Dicuntur,
qui parumfeliciter nati funt, propterea quod Hercules hac lu-
*^anatus feratur, cuius omnls uita uoluptatúm omniu expers,"
labonimplena fuit. Dici poteft & in eos, qui laboribus fibi
iwutiquam frugiferisfatigantur.
ALIENO PERICVLO.
Dc alieno ludis corio. ^puUt'us.
Prouerbio dicimtur,qui fecurius agunt, fed alieno periculo,
ut apud Plautu:De meo tergo degitur corium.Id eft. Res meo
£t periculo.
Non eft meum negodum,multùm ualeat. Dlo^tnìanut.
OvkV \fjiòf/TO Id cft,Multu ualeat,
haud eft meum negocium.quoties negabimus nos laborare de
re,quae nihil ad nos pert'meat. tyíVi/FofÄ.
Alienam metis melTem.
KK-hljUoií Id eft, Aliena metis meíTem. In hos,
qui negocium non fuum parum diligenter curant. Fit autc hominum
more, utinfuopte quifq; negocio longe fit attentior,
quàm in alieno.
c j Innoc

1S A Jî I c r T I A. V
^riJiouL Innocuus alium arpiciam,mcimi
habcntcmmalum.
ï/âittw xti/Vw T^ t^i/ KotMi) «wop "ix^vTct, Id eftjndemnìs
fpedabo alium mala noftra fercntcm.Hôceft,Ex aliorum ma^
lis ipfe rebus mcis confulam, Felicitcr fapit, qui alieno periculo
fapit.
A M I Ç I T I A.
i^rlßotcL Rmícítía fl:abilium,fclidtas tcmpcr antiirm«
Arilloteleshancfentcntiam uelutb medio fumpram refert,"
Amicitiam efle ftabilium,& felicitatem cora,qui fua forte coa
tenti funt. 7Xy(¡cu on í ^a/ä rcü/i;ßi(aluyy wtrwíg ii coAcufxapU
TÛfj kvT

A j v r r c 1 r I A.
^uen poteft 5raclmutataftudia , ad quac cortucnit ñonnnrí^
qiiatnrcfpiccrc, ctiam poftcaquam ^iacrfacte addixcris di- . . .. >
tá^Ünsc,
Non potes Tethydem fimul & 1 ThcocrU:
Galateam amare.
Id eft, Non idem diuerfa l'equi,uelut literas 8c peeuniam, uo
luptatem gloriam,mundum & Chriftimi. Nam Calatea; flu
uio malè conuenit cuni marinis fluóiibus.
Vnus Deusj&plures amici.
tip wo'KKoi ^¡"Kcu Id eft, Vnus deus,.& pluTes amici*
Proucrbium monet quàm plurimos parados effe amicos, quòi
hi fecundum deum plurimum opimlari pofsint. Opinor á uul-- - "X
•go fumptiim^non cx autoribus.
Mus non uni fidit antro*
Lpcus crit adagio,il qucm admoncbimui, ut (ibi plures amicòs
parct,aut uná cum opibus Ihideat philofophiac, ut fi fortuna
quod fuum eft eripiat,in litcris iìtpra:lìdium. . ^ /• j -
Necp nulli fis amicus,iieqj multis. Heftodus.
VinAwoy^vlstvoiiyfJLhJ^afpopKCK^!^^ Id cft) Nec multi^s
fiit nec nulli dicaris amicus. Citra ulliu< amici confuemdinem
Uiuèrc, ferinum atque iniucundum effe uidctiu*. Rurfum nec
tichcnicnter amare poflìirous limul multoi, nec pluribus mo*
rem gercrc.
Ne CUÍUÍS dexteram iniecerisi • Plaurck
M Nii-àyr} l^f«XA/// Af/à//, Id eft, Ne cuiuis pon-igas dexterarti»
Hòc eft, Ne temerò quemlibet in familiaritaté admittas^
jfcd dòligas qucmdiligas.
Amicorum omnia communíá¿
.T¿ eft, Amicorum communia dmnia.Au
lus Gel.teftatur tythagoràm nò folu huius, fcntentiar pairehté
fuiÚc,ueruetiam huiufmodi quandam uita: acfucultatum coni
munioncm induxiiTc, quale Chriftus intcromncs Chriftianoit
ciTc uulf. Nam (juicunq; ab ilio in cohortem illam difciplinarum
rcccptì fuiflent, quod quifq; pecunia: familia:4; habebát;
in medium dabant. (^d re atq-uerbo Romano appellatui
ccEnobìum,nimirum à uitae fortunarumq; focietate.
De tìiafìu in rrianum.
^ Cicero:Totum deniq; hominem tibi trado de mànti,ut aiiJf,
inmanum tuam iftam,6c uiaoria & fide pracftantcm.Ìfac
4 don

duntur & qui commendantur.
Cicero. Exfinuillius. ,
Quos cx intima familiaritatc uolumus intcUigi, hos i íínuil
liuç aut illius effe dicimus.
x¡fí(f(t KjNff«, .
Qui fe totum alicuius haberí uolcbat, diccbat ;)tf Vtr« ns^
HT/íaa tuus fum.hoc eft, Se ufufni£hi Se proprietate. Siquidcin
in poíTefsionibus facpenumerò fit, ut penes alium fit dominiú,
penes alium ufusfruòhis.M.Tullio C^ius libro 9Si uales bene
eft, fum enim xi^ff^^ tuus, kJhííí 3 Artici noftri. Ergo fru-
£hi$ eft tuus,mancipium illius.
rhtarch. Ipfís,(3¿ Chíís.
A vrcls \ío tf .Non obfcuru eft has uoces ex foleni more,
tiulgô iaóèatas, quoties aliquis fibi bona precabatur,& amicis.
Vultu fœpè laeditur pietas.
M. TuUius in oratione pro Rofcio,obiter citât fententiam i
fapientibus iaóèatam. Etenim,inquit, fi id quod pncclarè à fapientibus
dicitur, uultu facpe lasditur pietas, quod fupplicium
acre fatis reperieturin cum, qui mortem obtulerit parenti, pro
quo mori ipfum fi respoftularit,iuradiuina atque humana cogebant?
Prouerbium admonet pietatem erga parentes adeò
religiosè colendam, ut non l'olum non ofFendamus eos uerbis
aut taâis impiis, fed ne uultu quidem atrociore aiit contumaciore.Habent
enim oculi/rons & ipfe uultus fuuni fèmionem.
Euangelium altius repetit, nimirum ab ipfo fonte cordis, in
quo concipitur ira. Ea erumpitin uocem indignations , fed
incertam : proximus gradus eft manifeftum conuicium, tetriushomicidium.
Sal&menfa.
Apud prifcoç hofpitii ius faille faniHfsimu aliâsnobis eft diâum.Id
contrahebatur falis Se menfa: confortio. Quemadmo
dum apud Germanos acceptus à propinante cyathus adimic
pmnc ius agendi iniuriaru.Acfchines deperperam obita legarione.
Tovs yàg tììs wc'haQ' ¿Aw,^ -thì/Ahìmoiccìj T^iTr^Jaci»
ÀHfHffi srciiod'cu. Id eft, Etenim ciuitatis falem,
publicamq; menfam, ait fe plurimi fàcere.Manent huius hofpi
taiitarispublicie ueftigia in hunc ufq; diem apud Germanos.
rÎHtarch. Philoceiïus crater.
f Mí'/w/®', dicitur quo in cóuiuiis cociliantur amicitisc>

A M I c I T I A. 41
lîae,quî mos etiamnû durât apud Germanos,quibus tiupîisimS
eft poft acceptum Philoteiium poculum, ueterum ofFcnfanim
quantiunuis capitalium meminillc, ne indices quidem admitterent
aâionem iniuriarum.Hefîchius indicar hanc (pfKoTHtriociP
folereadkiberipoft cœnam, quum in fîgnum amicitix ex eodem
poculo de eodem uino bibunt omnes.Qui mos apud nos
nondum exoleuit, fed rarior eft ob metum nouac leprae, qua
plcriq; laborant.
Amídría xqualítas^amicus alter ipfe. Pjthdgo.
T¿¿ fislxíj tfformx ùvea. Id eft, Amicitiam acqualitatem
eire,& eandem animam,3c amicum, alterú ipfum. Neq; ^icquam
non commune, ubi fortunarum acqualitas, neq; dillentio,iibi
idem animus,neq; dmortium, ubi coagmentatio.duohmiinunum:
Amicus amico. Tmntlui,
•/Xw ru fl-Kw, Q^drabit in cos, qui nullum oiRcium refugiunt,modo
gratum faciant amicis.
Amicus magis neccflarius, quàm Pbuar^m»
ígm's&aqüa*
Kvxyntuh^^ wvgòs nsù viarQ- ç Id cft, Amicus
tj^agis neccflarius quâm ignis & aqua. Hyperbole proucrbií^
lis,admonensneminem eflc tam diuitem,aut potentem, quia
opushabcat amicorum ofFiciis. Quemádmodum enim citra
ignem êc aquam non conftat hominum uita, itancc fine coniuetudinc
atq; opera familiarium.
Naxra&Charmione.
Vxalgx Hsù x^^cifft. Id eft, Naa:ra 8c Charmione. De fidis
amicis dici folitu fcripfit Zenodotus,quiqî non dubitarcnt uel
mortis comités eiïè amicis. Naara & Charmione duae crant
Cleopatrae reginac pcdiiTcquac, qu« ipontaneam Cleopatrac
mortem funtimitatac, ac femiuiuac repertac fimt, dominae iam
mortuac coronam capite delapfam reponentes.
Qiii drca falem oC fabam. - Plutarchns,
n^/ xKût nffù Hiietuoc. Id cfti luxta falem & fabam. In eos diccbatur,qui
fc fimularent fcire, quod ncfcircnt. Si quidem diuini
rcfponfuri,fabam & falem apponebant.
Salem ÔC menfam ne prsetereas* Or^j«»*
a-kc^ T^¿m¡0cp (M TíoifcÁaivap. Id eft, Salem &: mcnfain
ncpractcrcas. Id cft, ne ncgligas amiculorum confuctudincs,
c s

aut ne uîolcs aniicitix iura. Nam bis rebus olím eoncílíabáii*
tur amici.
SuUís. Intcmpcftíua bcncuolcntia, nihil à
íiniultatc dííFcrt.
Akcu^©* svvût hì\p Aiaetpí^^. Id cfl, Par odio iniportu^
na bcneuolentia. Quadrabit in cos, qui dum oíTiciolí íludent
effe,non habita temporisrationc, noccnt, aut moleiìi funtfe-
. dulitate,ueluti,qui non apto tempore obiurgantamicum, àur,
qui imniodicis & intempeiHuis laudibus conciliant homini
inuidiam. Autpecuniam fuppeditant adolcfccnti, qua fît dcterior.
%yfthenétMs^ Non funt amid,amíd,quí dcgunt procuL
^l'Kût vàlûvtiSifn iiffifj (pi\oi. Id eft, Haud funt amici,
amici,qui dcçunt procul. Prarterea uulgò fit,ut iìmul atqj e có-
' fpe^ neceflarioRim IçiunuH rumiis,nercio quomodo obrepac
"òbliuio quaedam familiarium, ut id iam omnibus in ore fiti
Qmfemotuseftab oculis, eundem ab animo quoque femó-
' • tum effe. ^
^Afiñottl Multas amídtías filcntium dircmit.
' Vû'KTiàs fi\ÍM kTtgûffHyagtcc Id eft. Multas amiciéiaf
lîlentium diremit. Admonet adagiiun, afsiduo conuiihi ac
frequentibus alloquiis nccefsitudines ait, intcrmifsione & abfentiadiffolui.
Silentium enim hic non iîmpliciter lîlentium
iignificat,red illud iîlentium, quum quis non appellac ac falu*
^ tat amicum.
Thc9mt. ,, Abrjt 8c taufus in fyluam.
îSa \t; V w. Id eft, Abiit & taunis în Tyluam.Paftorale
prouerbium,allegorìa fubturpicula, (ígnifícás diuortiu,
acneglcdum ucteris amicac.
Vbi amid,ibi opes*
• Plantas in Trucu.Verum eft uerbum,qilod mcmoratun VM
amici,ibidem & opcs.Senfiis cft, potiorcs effe amicos, quarrt
• pccuniam:&aduita:praciîdium plus habere momenti amicos
citrapecûniam,quàm abfq; amicis opes.
^^nlGtll Vfcç ad aras amicus.
MtXfiT^ f HfM, Id eft, Víqí ad aram Tum amictií.
Admonet prouerbium nonnunquam, quo confulamus aniico-
Üim commodis,corumá; uoluntati morcm geramus, fas uideri
paulttlam à reâo defleólcre.Ycruüi catenus,ne propter homt-^
• ncm

A M I C I T I Á.
Sem amidjm,numinis rcucrcntiam uioIcmiK.
Amicorum cft admoncrc mutuum.
Scntcntia proucrbialis uidctur^quam Icginius Iliade.
A yíxÚH 3 TJra^íttf «¿r/f Xn// Waufg, Id eft,
Bonm eit aftatus amici, Admonitoris.
Hanc licet iirurpare^ii quando dicemus amici munus cflc, ut
amicum fi quid eiTet,liberius admonear.
Animo «gròtanti medicus cft oratio. ^ PhtmhHS.
"^vyut víKTifffHf Hffifi ixT^o] -Aoyo), Id eft, Animo aegroto mc-.
dicus eft oratio.Huc allufit Horatius:
Sunt uerba & uoces,quibus hunc lenire dolorem
PoAis>& magnam morbi depeltere panem.
Fidus amicus.
Fidus amicus non eft pofthabendus gennano.'
Homerus OdyflT. 0.
Hr/f TXT* HJ Wcti^^ kviig K\Xt^to¡A

Cum amico non ccrtandum aemulationc.
Cum amico & bene merito non eli lufcipiendum certament'
ne quid obfcuretur amicitia, propter xmulationemhuiufmodi,comitcm
contenrionum.Id innuit Homerus OdyiT.ô'
tlîai)(fû^hov-Ti fAxxono, Ideft.
Quis nanq; benignus cum hofpitepugnet.
Hcrodou ^ Queruli in amicitia. - ^
HS (p(\lKv ìsH. tì/fi/W.Id eft,Q^queruli funtîn
amicos,nòn funt ad amiciriam idonei-Conniuete ad amiconi
iiitia,hacc res 8c iungit,iunÛos & feruat amicos.
Lingua amicus.
PiTtò yXuijHs (pi-K©-. Id eft. Lingua amicus, qui uerbis often*
dit non re praeftat beneficium.
Theognis, , jFelidtas multos habct amicos.
ivTuxt'X TTüiivfiTii^, Id eft, Felicitas multos habçt amicoj.
Notior eft fententia,quam ut requirat interpretem.
Citerò. Ocuh'sfcrrc,inflnu,incapitc.
Prouerbialia fimt de iIIa,ocuIis ferre,in iinu fcrrc,ii quem iniigniteramat,fbuetq;.
Tranilatil à matribus tenere liberos fuos
amantibus,â quibus non dimouent oculos, folicit« ne quid illis
accidat incómodi,geftant4; in iînu atq; in complexu, Non
difsimileeft,quod eft apud Platonem lib. de repub.io. 'óh reut
MifaTiati JTtg^f tf Id eft, Super capita ferre.
Fclidum multi cognati.
Id hodie uulgò dicunt,Locupletum plurimos efle cognatos.'
Tu/üuf. Amicus ccrtus in rc incerta cernitur.
. Quo fignificatum eft,amici fidem m rebus adueriîs explicari.
TlHtarehu4. Ollx amidu'a.
XuTf^vf f/A/rti. Id eft,Olla; amicitia.In amicos iftQs uulgares
quadrabit>quos patina non beneuolçntia conciliât.
xXrißiies. Viri infortunati procuj amid. , ^
Avisos KûCfwç , Id eft. Viri fît*
in malis, amici funt procul. Notât mores amicorum uulgarium
, quihirundmum ritupro ratione temporum aduolant
ac deuolant, aduolant, ubi res fecunda:: deuolant, ingruentc
tcmpeftate.
Phttdrchns. Plures adorant folem orientem^quam
occidentem.
PAwVi 7flOffKVV9fft roii n-MOil èiV^l'xWCÌfJ» H AvV^fTÄ.Id eft,
Plurci

A m o r . 45
Plurcs adorane folcm oricntcm,quàm occidcntcm.Iuucni magis
adii acretiir, quàm fcn i.
Adfclíccminflcdcrcparíctcm. ^niloph.
Hf« rc/j W2S¿JùtJcvtoc -roixep ptnr«//. Id cft, In fcliccm parielem
ucrgere. Ariftophanis interpres tráflatum exiftimat ab iis,
qui naui uchuntur , qui fi quando nauis alterum latus fluéhi
imprimatur, protinus in altcrum lams tranfcurrunt, quod allius
cxutabundis.
Nudaeglorix. HotAtm.
Admonet,ut nihil intcr amicos fiftum autfiicatum fit.
Sapientes tyranni,fapientium congreíTu. PUto.
Toffo\ 7v^ou/voi TWif fftwnatqf, Id cft, Cómcrtio fapientiuip
princeps lapit.
An^icitias immortaics elTc oportet- ThUìuu
Verum co tedicrc mores mortaliu, ut fimuUatcsfint immortaics,amicitia:
plus quàm uitreac.
A M O R.
Caunius amor. DUptnUnuu
y^ccóviQ- íf Mf. De foedo amore diccbatur. Bilis Caunum fra- *
trem impotenter adamauit, à quo quum eilet repulía, ßbimcC
ncccmconciuit.
Liherorum amantior,quàm Gello.
raxw cft,Puerorum amantiorGcllo.Dici
folitum uel in cos,qui morte prematura periiiTcnt, ucl in cos»
qui mira quidem charitatc filios profcqucrcntur, fcd cofdc indulgcntia,dcliciisq;
corrumperent.AiuntGcllo uirginc quampiam
fuiilc,quac puella adhuc,uita dccciferit.
Iniuria folui t amorem.
InGraecorumcpigrammatibusproucrbii titulo cìtatur, ifgis
iitó/cu ccTiVffi. Id eft: Iniuria fiuc cótumelia foluit amores, quòd
contemptus amor placnmq; uertitur in iram^ira in odium.
Manfum ex ore. LhììUhs.
Quos tenere amamus,his manfum ex ore dare dicimur,quod
i matribus ac nutricibus mutuafumptum cft.
Medullitus>oculitus. pUms.
Intimum affcókm ucteres uariis modis exprimcbant,cx cor-

46 A M O R/
piato. Vt lupus oucm.
ìli ¿¿¡voi fiKH, 1 d eft: Vt lupus ouem amat,qui fui com-
. modi gratia iìmuiat amorcm.Nam is uulgò dicitur amor, cum
rcucraiìtodium.
piHtdrchus. V t Phr y gius amauit Pieri am.
Plutarchus in lib. Pifl yv^aunSf// ¿(trw.t/, oilédit ad fuam ufq;
«tatem durailc confuetudinem, ut uxores optarent iic amari i
uiris «f f f ifáí^Jí ^/if/ofy id eft : Qucmadmodum Phry^
. giusamauitPicriam&c.
fíomerus. Ceftum habent Venetis.
habere dicuntur, qui nouis modis quclibet
in amorem fui pclliciunt, luno cócubitura cum fuo louc,
Venerem adit, atq; ab ca cingulum gratiarum & amonun reconciliatorcm
commodato petit.
X>iogmt(mui. Exafpe(flunafdturanior#
tic TT» é(fü¡cif; ycc¡ ylyvv^ Id eft. Amor ex
uidendo nalcitur mortalibus.Senarius prouerbialis, admonens
oculos amorem potifsimum conciliare. Non enim amatiir incognitiun,ex
conuiòèu oritur amormntuus.Et ocuUprccipuè
^ iuot ad amandunt ilices.
/Homerus. Adcunantis tenere.
In eum, qui tenere dibgit quempiam uel adamat magis, ita
utnonpatiaturuel leuiísimis incommodis ¿quoquam affici»
non infcite torferis illud Homeri Iliad.-^.
"OS ÌrifMTMg
raJJs (Xüiocy ÍÚ' nJÍí XÍ^ítcu vzvtí. Id eft,
Non fecus.atq; genitrix
Mufcam arcet puero fomno officíofa cubanti.
Paruus femper tuus pullus.
' w kù ffo\ wóoxQ-, Id eft,Paruus femper tuus pullus.Conueniet
in eos,quitamctíi natu grandiores, tamen uerboru deliciis
aíFeééant uideri iuuencuU.
/ . Aureas compedes.
£>to^au:s. wiAat.ld eft, Aurear compedes.Dieitur feruitusfplen
dida &amabilis,qualis cft in aulicorum uita.
PÍMi^ch. B Creta raptus.
Apparet funiuum amorem , his uerbis olim íígnificamm
fuiíTe, quòdaliquoties iliinc uirgines i negociatoribus auèherentur.
Cap

A N C E P S. 47
Capite gettare. .. , ^^^
: ZiTi rcus H^fcfKóii Id cft, In capitibiis circunfciTC.

genus, ÍÍ cui parentes opulenti uita cicccflerint, partim ercraciatur
morte fuorum, partim gaudet haereditatis obucntu atq;
accefsione libertatis,conuenict illud Odyffex T.
rA// ¿/uac i{gù tAt ff(fit. Id cífc
Lxticia huic moerorq; fimul praccordia cepit.
iuueMl Plus aloes^quàm mellís haber*
Apuleius in Florid. Verum ucrbum eft profetò quod aiubt,'
nihil quicquam tam profpere diuinitus hominibus datu, quin
& tamen admix tum fit aliquid difficultatis.
LucUnus. • ,
T/ TTfWTj//,« T/ Id eft, Qmd pnmum aut ultimum?
Qupties aut rerum copiam tantam iignificamus, ut hxfitemus
unde potiisimiun exordiamur. Aut quum perplexi dubitamus
quid primum agere debeamus.
PMh$. Etiam capillus unus*
Etiam capillus imus habet umbram fiiam. Quantumuis pufit
liim comodum iuuat,quantumlibet exiguum delidum nocet.
Vtroque nutans fententia.
Zenodotus. ¿^{^¡^j^^j yvw/uoi.ld eft,Vtroq; claudicantesfententiae.Cònuenict
utiq; in hominem lubricac fidci,& incertamm partium,
fíomerfis. Volens nolente animo.
Ekw^ oiknov^i yt ^vixh. Id eft, Volens inuito fané animo.
Nonnunquam de ambigente animique incerto dicitur.Tu uoluntate
coaäus es tua.Terent.in Andria.
Nolens uolens«
Euripides in Hecuba :
OiTif Ti ngù eÍKKéf. Ideft:
>\tque ille nolens pariter ac uolens.
Vnica filia duos parare gerieros.
Vbi quis idem beneficium duobu? limul pollicetur, aut pro
code officio,quod alteri prxftiterit,á duobus gratiä repofcit.
Inter pueros fenex.
E^ wiUffi fit^v yiguf/. Id eft, Inter pueros fenex. Conueniet
in hominem grandiufculum, maiorem, quàm ut puer uidcri
pofsit,minorem,quam ut uir.
Aut cucurbita^ florem,aut cucurbitam.
H Hftváf/y H Uo-haKvirduf, Id cft, Florem, aut cucurbitam. Id
perinde ualet quafi dicas,aut mortem, aut uitam, aut lucrum,
aut damnum. Inccrtum autcm, utrum mox euancfcat, an ños
cucurb

A N C E P S. 49
cucurbitam (it paritimK.
. Aut Plato philonílTat,aut Philo platoníflat. J^jeronymus
i5rA¿»:7ct;y//«. Per allegoriam tor de illHihrtbus.
^ucri poterit ad quofuis inter fcfc uehementer iimiles.
Aut oportet tragoedias agerc omnes, ^^rchelaw.
autinfanire.
** -mJivJxi^u fñ'Kccrxo'Kai;, Ideft, Aut furerc
oportet, aut ^ere tragoedias. Dici íblitum de lis, qui femper
quafiftupent fngcnrquc,Ä: ncc gaudcrc pofliint ck animo,ncc .
dolere. Porrò tragocdia uehementifsimis conftat aiFedibas,
ita ut tragoedias agere, uideatur eíTe quiddam infani« fimülimum.
Oportet teftudinis carnes,aut edere, v/f/Äaww.
aut non edere.
H M X^-KWVHS Lf'.x r^ocyHp tpxy^p. Id eft, Teftudinis
carnem aut edas, aut non cdas, Addunc teftudinis camern, fi
modicè edatur, ucntris tonnina faccrc : rurfum Ii copioic, lenire.
In cos,aut docet literas. Zenodom.
"H T^/ 'j\Qvhií\íí , ì!f Mccffìiii y^ifiucìjoù, Significabant olim
euipiam omnino malo círe,tametíi panim liqueret,quid rerum
agcret. Id hac occafionc ucnit in uulgi fermonem : Athcnienfesparum
fcliciccr aliquando pngnauerunt aduerfus Siculos,
pcnnultis occiiìs atquc captis, qui i\iga rclapfi redierant Athcna$,rogati
quidhic aut illc fa:cret, rcipondcbant : Aut pcriit,
aut docct literas : nam captiui, Siculorum filios literas docerc
coaäifunt.
^ Aut quinci bibc,aut tres,aut ne quatuor. xAthcnáM^^
H arti/Tt wlv^ji/y n rptx^H /xìt -rvrjeefcc, Id eft,Aut quinqué bibe,aut
tria, aut ne quatuor. Praricribit modum dilucndi uini.
Hxc autem temperatura maxime placcbat antiquis, ut quinq;
rniii cyathis,duo addcrentur aquie,aut duobus unus.
^ Excubias agere in Naupacfìo. Zenodotus*
^fìffìicrcu V vouf^reiiijaj, Id cft,ExcubarcNaupa6èi.Achiui capta
Naupafto, Paufaniam excubiis, cuftodiacquc pracfcòhmi
intcrfeccrunt. Vnde res in iocum uulgi uidetur abiiflc, aduerüiscos,
qui pcrcunt ignauia fua. Aut, qui munus odiofunxac
plenum diioiniinis adniiniftrant.
d Q^oc

Quocunquc pedes ferent. A
Quíidrabit, ubi nihil certuni fpcftatur, ad quod noftri diri-*
gantur conatus. HoratiusinOdis:
Ite pedes quocunquc ferent,quocunque per imdas.
Theo^nis. In triuio fum.
E// èfA "KoyifffMi/, Ideft,In triuio funi confîlii.ln eos
qiû dubitant,quique incerti funt animi,ha:íitantcs,quid potifíímum
cligant.Nani uiam pro ratione coníilii fréquenter apud-
Grxcos autores rcp crics.
Andpitís confílíj.
Adfígnificandum hominem perplexum, Sí ancipítis fententia:,fufpcnfumq;
animo,congruet illud Homcr. Iliad. E. I
Miív^yvf y cum riyH^ h((3ivs ct7^ccvj@r, Ideíl,
In medio terrae fimul & fteUantis Olymp i.
Andpítís animi.
Animus anceps & incerti coníilii, indicatiir hoc uerfu, qui
cft Iliad./.
â^txôà 3 f^^i LúífflH fftw cp ficiivcvjl*
Huc animus mihi uerfanri inclinabat & illuc.
Sul¿

A P E R T E ET CRASSE. it
Nauis aut galcrus.
li\oiciJ H Uiu^H. id clt, Nauis aut galerus. De re ancipiti dicitur.
Nec inuenuftè dicctur in cos,qui cultu,monbusque diucriàm
pcrfonam prap ic fcrunt.
Tcrtium caput. PlHtctrchuu
Tf/T* H.'tfcc'KN. Id clt, Tcrrium caput. In onerum baiulos diñiim,qui
non humcris niodò,ucrùm & capite gellant onera.
Triceps Mercurius. philochom.
Tg^Hif ^A®- .Id cftTnccps Mercurius. Diéhim uidctur
Ìnambiguos,ancipitcsq;,aut in uchementer ailutos.
, Pfecasautros. Dìogmianuu
. i'tKaf H Id eft. Plecas aut ros. In crebrius cxpucntes
di

iz A p P R o B A N D L
faucrct, polliccm premcbat : qui minus faucrct polUccm conucrtebat.
x/Sf\ïionl Album calculum addcrc. Et fímilcs fígurx.
A^ìtiùf w(û^(ivat. Id cft, Album calculum addcrcj
Proapprobarc fubmdc Icgimus apud doâos. Inde fiunpmm,
quòd antiquitus mifsis in urnam calculis, ita fcrçbanmr á iudicibus
fentcntiae, ut albis abfolucrent, nigris damnarcnt. Qui fî
forte fortuna fuiflent aequales; tamen liberabatur reus.
' tíoratlus* Creta notare. Caibonc notare.
Creta notare, pro co quod eft approbate, & Carbone notare,
quod eft damnare.
fíertodus Momofatísfacere.
' Tw fíM/iiM Id cil,Momo fatisfacere. Prouerbialis eft
hyperbole. Heiìodus in Thcogonia Momi cuiufdam meminit,
qucm aie, Noâc matre, Somno patre progenitimi. Huic Deo
mos eftjipfum quidem nihil operis acdcre,ied aliorum Deorum
opera curiofis oculis contcmplari, & fi quid eft omifllim, aut
perperam faâ:um,id fumma cum libertare carp ere.Nam ^tw^u®-
Graecò rcprchcnfionc fonat.Ergo prouerbii fpeciem habebunt
omnes id genus formulae: Haud dubitem tccum,uel Momo iudiccjdecertarc.
Inculpatior cft eius uiri uita, quàm ut uel Momus
ipfe poísit carpere. Hacc uel Momo ipfi fatisfaciant.
Ccllm, Pedibus in fcntentiam difcederc.
Non eft uiri prudcntls, quicq iid uxori libuerit, protinus in
illius fcntentiam pedibus difccdtre. Aut par eft, ut afFeôusia
rationis fcntentiam pedibasdifccdat,non contri.
Omnc tulit puncflum. Omnium calculis.
Legimus pro eo, quod cft omnium fententia ^ comprobatione.
Horatius:
Omne tulit puaâum,qv.i mifcuit utile dulcí.
Vno ore.
Vno orc,pro fummo crnfenfu, pafsim apud autores obuium
eft,ut Terentius: Vno ore omnes,omnia bona dicere,
Vt Phidix fignum.
Quae primo ftatim afpcCèu probantur omnium fuÉfragiis, ut
Phic liae fig^num piacere dicuntur.
thcomis, . Ne lupiter quidem omnibus placet*
' Ov 'j yÁp c ¡wt Oì/Tt/«^ -wccvjixs ècv(fiv

A R R o G A N T I a: Jf
Hodicq; uulgò dicuntí Nemine inucniri qui fatiíFaclat omnibus,nam
alia aliis probantur. tyfrlfloph.
Scmumhauducho. ^ ^
hK ccyu. Id eft,Seruum ego hand nelio,Nifi,qui prius
pro carnibus certauerit, Cercamine in nauali. Id eft, Non admitió
femum,niíi multis ma^nisq; fpeftatum experimentis.
Si tibi amicum.nec mihi inimicum«
Plato in Tbeaeteto:AAA* ti oì/rus w ^ioAußiirot (f t\otí-,(}V£^ \(*ot
^Xßi'cif fctffw et mraefatfii^x^cfíívotÁá. eft. Si iftud tibi amicú Theo
dore,nec mihi eft inimicum,quemadmodum prouerbio dicur*
Hoc eft,Si tibi res placet,mihi non difplicet. Vfus erit, quotici
alienae obfequimur uoluntati.
ARROGANTIA lACTANTIAtijrE.
Sineutincolumis redeat.
Habet proucrbii fpeciem, quod cft apud Thcocritum in
Hodoeporis:
E/Ä AÍy' U7t Jiiy^s^HS^ W/tW ùs 'syi'KtiJ otlíts
^uvTccftí,, Ideft,
Die age,fi quid dicis,& hofpes ut unde profc£his
Viuus eo redeat, permittito. Sic & hodic dicimus üs, qui"
verbis de coniütiis fcrociunt: Eia,fine hominem uiuere.
Arcem ex cloaca facere.
Quiremhominemuenihililaudibusmagnificisattollut, di
cuntur arcem ex cloaca faccre.Tullianum eft.
Gallus in fuo fterquilinio multum poteft. Seneca.
In alieno timidiores fiunus omnes, in fiio quifq; regno ferociorcft
Äranimofior.
Tollere aiftas. zuuena!.
Traflatum ab auibus criftatis,in quibus criftae creéHores alacritatis
atq; animorum indicia funt.
Attollere fupercilium.Ponerc
fuperdlium.
In his pars animi, his negamus, annuimus.Haec maximè indicant
faftus.Superbia aliubi conccptaculum,fcd hic fcdem ha
bct.in corde nafcitur,hic fubit,hic pendet.
Nauphracftontueri. ^rifloph.
^otif^ocKToir ß>-h\7r

54 ARROGANTI A.
foramina, oculomm inftar,pcr qu« remos inferunt. Vndcnc^
lut acnigmaticè diftum, Clafsis more intueris. De his, qui latís
ac prxgrandibus, auttoruis Äcminaculis oculis quempian»
afpicerent.
Tollere cornua.
Pro eo,quod eft,animo efferri.Tran (latum à pecorihuj quae
cornibiis minantur. Ouidius-.Tunc paupercomua lumit.
Arrogantía non ferenda.
In cos,qui intoleranda funt arrojgantia, non infcitè torquebiturillud
OdyiT.o.ab Eumaeo dictum in procos:
tüfj Tt ß'lH Tt ffM^iüt' ¿iOCVOiJ ÑkH, id cft,
Horum uisq; animusq; ferox,contingit olympum.
fíorat ^^ P^^^ metire.
Monet adagium, ne quis fe dilatet ultra conditionem fuam,
néuefeipfumex aflcntatorum laudibus, aut uulgi opinione,
áut fortuna: fauore, uerùmpropnis ac ueris dotibus animiquc
uirtutibus xftimct.
, ^ Vitra peramfapere.
^Tí^i-rlwTffHiMtf (^¡ovif). Id eft, Vitrapcram cíTe folicitutn.
Quadrabit uel in paupcrem, uel in philofophum,fed praccipac
ín Chriftianum quem lefus uetat cogitare de craftino.
%yrrlßoph. Videberís.me uídens, plane
Martern uidere.
y^i ¿cvTtnfvs M^ns fi «¡IwJlá eft,Martem uidere me,'
uideberis palám.Dc Iiis, qui fe ftrcnuè pollicebátur opitulaturo$,ac
Martem quendam aíluros.
Hamaxiaca.
A.«.if//¿

Campana fupcrbía. r«//iW.
¥clicitatis coincs cflc lolcr fcrocia.Campaniam autem Itali?
quondam iùiiTe regioncm longè beatiísimam tcftantur turn
TBiliicomplures, tum Plin. lib.j.cap.s. Conftatautem Capuam
olim cum Roma dcprincipatu concertafle. Hinc Campana fu
perbia,& Campana arrogantia in prouerbium uenit.
Dea excogítauít,
Ariftophanes in Equitibus:
fxiif vcHfJtx 7HS 3 fi'^W if^fi» Id eft,
Excogitauitdca,meum fed furtum erat.
Non fine prouerbii fpecie diáum eft in Rhetores,qui apud po
pulum iaaabanc,Minerua ipfis quod fuaderent«iiliiìè in men
tem,& tamen rerum geftarum gloria fibi uindicabant. Color
iumptus eft ex Homero, ubi quoties fa^i ratio reddi non po-
-teft,Pallas dicitur fuggefsifle.Pallas Athenienfium cratprote-
¿hix.Comicus autcm iocigratia,pro vr^ay^ioc pofuit «AÍ^tw?»
notans Cleonis rapacitatem.
n Laureolam in muñaceís quacrcre.
. M.Tullius in epiftolis ad Atticum: Bibulus cocpit laureolam
in muftaceis quxrere.hoc eft,ex friuolis negociis captare fama
haudpraeclaram ñeque magnifican!. Eft autem muftaceum fimuftaceus
libi genus, cui aliquid additiu" de uirga lauri de-
/ifum,ac decoquitur fuppofitis lauri foliis,ut indicat Cato lib.
dc Agricultura.
Palmaríum facinus«
Palmarium facinus,pro infigni ac triumpho digno, dixit Te
rcntius in Eimucho : Tmn hoc alterum id uero eit ,^uodmihi
puto palmarium.
Pulchrum fcpulchri elogio.
Non uidebatur in prouerbiorum clairem referen du, nifi nominatim
prouerbii titulo referretur apud Procopiii lib.de bello
Perfico I. Mihi autem antiquum placet prouerbium, quàm
-pulchrum eft in fcpulchri elogio imperatoremaílcribi. Qupfdam
nouiqui in extremo uit« magnis impendiis redemerunt
galerum cardinalirium,ut in fepulchro ritulus aflcribcretur.
Plianiacianua.
^ctviif Euftathius in OdyíT.ij oftenditdiftum deiis,
quifimulant fcfc congcftas opeshabcre, qua: nufquam funt.
Duftum à Phama quoda,, quifallam dc feprarbueritopinio-
Li V d if. nem^

ncm, quaiï multam diuitiaram uim domi conílrufitam ac reí
conditam liabcrcr,
ShîIps. , Sy b^itae per plateas.
^ubaipí-i^ (^tx nrKxTtlocî. Contri iTiiluoiîiiç îngredicntcspcr
uiam, fcfcq; uelut oftentantes. Sumpmm à faftu, luxuque Syf
baritarum.
Cícadíspicní.
T'cijlrwtf kvct^wTot, Id eil,Cicadiç opcrti. In glorioibsac Ibil
tos olim dicebàtur,aut obfolctis ac iam delitis utentey.
^thcMUis. Ex Academia uenis.
AnœMuIÔ'ciJ íÍK^s.ld eft,Ex Academia uenis. Defcucio Se cS
pofito feu doàèo.Sumpta á Platonis fchola,
Ingredi lunonium.
^otMliiJ kpcüoy t^^rvrAíri'Wí'/'. Id cft, Ingredi compHcatuni
lunonis facram. Diftum apparet in faftuomm ac lentum quo^
rundam inceflîim.
^rijiofk Summisunguibusingrcdi.
lÉ.n ¿¿nfwifhvxutf, Id eftjSummisungulis.ín co.s,quî auidios
aufcultabant. Nam ii folcntfernet in iummo.s pedes erigere.
Simimis i^rediens pedum unguibus,in faftuofos.
(Joelum territat.
Vergiliusin Aeneide : Et cœlum territatarmis. Conuenîtiit
minaces & feroces,Thrafonesq; magniloquos.Sumpta uidctur
à bello Giganteo,&c.
Ex uno multa facere.
E/\vh TB-o-h-KÒi woi4(^cu,h\ eos, qui rem quampiam mînutîm
fecabant.Qiiadrábit in eos,qui idc aliis modis uariant, utnoà
iam unum,icd plura uideantur.
ThIUm. Cœlum digito attingere.
Dicuntur, qui longe fupra mortalium conditionem acdü$
proximi ciTe uidcntur.Cognatum illiiln cœlo ciTc.
Suidai. louis fandalium.
TS Jiilî eft, louiscrepida. Perironiam dicebatur
in eum, qui magni qnippiam uidcri uellet, prc^tçr pnncipisalicuius
familiaritatcm. Vclutiî quis infolcns n t ac ferox,
quôd regius fit coquus, aut impcratoris fa telles, aut pontificiustonlor.
Imperitus fubligaculo indutus^
omnibu&idottentat»
la

In eum, qui propter infolentiam, etiam incptifsimls rebus
cfifertur.
Fafluofus Maximus. DlogenU,
In eumdicebatur, qui ííbi plus fads arregaffet
in fapientia.
Tanquam Äfgiuum clypcum abftulerít zWor,
ítagloriatur.
Sis ràìf\/i/ xgya ¿cffTFticc Hcc$

Thmws. Nc futor ultra crepidam.
Id cftjNc qiiis dc his iudicarc conetiir,quae iînt ab ípííus prò^
fefsionc aliena.
Cxnci hafta.
Carncus è piiella iicrius eft in iiirutn,annuente Neptitno, cui
illud etiam donata eft,ne faucius ullis uulnenbus fieri, ferrovie
occumbcre poiTct.Fcrunthunc certaiTe cum Apolline,pra:terea
morem huic fuiilc,ut qui ad fefe uenerint,iuberet per fiiam haftam
iurare.
Gigantum arrogantía.
Tiyivrwfí knFovoix, Vbi quis uiribus fuisfretus, temere, nulloqi
confilio res non tentandas molirctur.
Zenoiou Magis fibi placet, quàm Pelcus
inMachxra.
T/iiyoi (fiovèi fiÌKKoff N VHMÌ/S 'ÁFH rÑ/HÍÍÍXCÚ^QÍ, In eum compatit,
qui prarter modum re quapiam infolcns eft ac tumet. Aiunt
autem nunc gladium i Vulcano fabrefaôum, à dits dono datum
fuiíle Peleo, uirtutLs illius ac prudcntia; fymbolum. Quo
quidem ille utcns & in prxliis & ucnatibus, confcquebatitr
quicquid optabat.
^tjB^uf. ^ HicRhodus.hícfaltus.
AI/TU» TsuíniJiot, Vulgo iañatum de iis,qui fefe dc
negociis iaóarent infolentius,cuius fides non extaret.Conue^
met ite,ubi quis iubetur re pracftare quod alibi fe fecifle iaóèac,
Atticusinportum.
KiìiMS «í -KiiMct, In eos dicebatur, qui illic uirtutem oftentarc
folent,ubi tutum eft,atq; ubi nihil opus eft. A* nautis Atticis
fumptiim,quiportum ingreífuri, ofteñtandi fui gratia, magnifiée
fefe gcrcbant,in ipfa re non perinde ftrenui.
%/írchcÍ4Hs. Callíphancs.
K«7iA/^»ám.Calliphanes,ridicula quœdamhuius nomini^
ambitio,prouerbiali ioco fecit locum. Aiunt enim, huicfuille
poëtx morcm, ut diuerforum carminum & orationú initia con
fcribcret,ad tres aut quatuor uerfus eaq; pronunciaret, oftentaretq;,
quo commentum ignorantibus, multifcius & eruditiis
uideretur.
Bullatae nugar.
Ventofa atq; inania,bullx diamtur. Perfius.
Bu llatis ut mihi nugis Pa gina turgefcíit,
y ino

Vino ucndibili fufpcnfa hardcra nihil
eft opus.
Id efV,Vcra iiirrus non cgct alicnis prxconiis. Aut res pracclatacper
fc placcnt,ncq; dciidcrant cxoticam commendationem.
SelhiTare. Suida»
Prouerbialiioco diccbanturgiorioíí, faíluq; prxturgidi.
Suidas admonet (umpmm á moribus Scili cuiulpiam,
qui qufi re eíTetperquam tenui,tamen aíFedabat liaberi diues.
Diuinum excipio fermonem.
©«

6o KS PERI TAS.
dctcrloribus Cratinus,aut cítant,morofam ac molcilàili.
Thymbra uícffa'tans.
Id cíli Thymbra uièlitantes.Adagio diccbantar,
ucl qui tutius ac libcrius uitam agcrcnt, ucl qui moribuf,
cilcnt parum blandisucl qui hilaritcr,citraq; folicitudincparuo
contenti uiuerent,quòd thymbraherbx genus fit.
Suidas. ScabroGor lebende.
KovT^crf'Q' Titf W f I d eft, Afperior leberidc. Dc uehe-,
mentcr afpcris 8c infuauibus. Nam lebcris Grajcis dicitur exuuium
illud uel ferpentum,uel pifcium exuentium fene^bm,
xArißoph. Totus echinus afper.
AsTrtff TgacxJs.ln morofos 8c iniucundismoribus qua-»
drat. Echinus pifcis 8c item Erinacius imdiq; fpinis obfeptus,
ut nufquam impunè pofsis attingere. Eft 8c hominii huiufmodi
genus,cum quibus nulla ratione pofsis agere citra litem.
Durus alloqurjs.
AtnktQ' ¿cv&^utt©' TiioaHyoiHiAocow, Id cft, immobilis alioquio.Duóèum
á c3Era,quac tradando mollefcit.Atcäon auteiil
dicitur, quod non qucathquefieri. Competet igitur in hominem
cxorabiiem.
FUnius. Echino afperíor.
In hominem intradabilem 8c infuauibus moribus diäiim.'
Metaphora fumpta ab animant^c, cuius duplex eft genps,terreftrc
fpinis obiitum , 8c maritimum pinnata undiq; tcfhidinc ac
fpinis obdudum,quibus fc pedum uicc uoluit,autore Plinio.
Corinchus 8c collibus furgic>& ualliV
bus deprímítur.
Id adagium ubi nam pofsit eflc uftii,n6 fatis uideo, nifi quif
dctorqucat ad hominem intraftabilem, afpcro ingenio. Strar
bo fcribit : Corinthios opibus & artibus egr^iisprsecclluiflic,
cactemm rcgioncmillorum non admodü fuiíle feraceni, quòd
inaequalis clFet & afpera,ac petricofa.
Edam quercus bacchatur.
Kot) Jl^vsfjictivcii Idcft, Etiam qucrcusMacnasfa£la
cft.De iLs,qui uix dcliniuntur. Ab Orphei fabula, quercus fua
cithara dcmulcentls.Mxnadcs liiiit mulieres afflatae Baccho.
Agamemnonis hoftia.
AyociÄii^vov©- W«. Id eft,AgamemnonisuiéHma.Q^nda
in duros ac perfuafu difßcilcs diccbatur.Inde natu,quòd Agamemno-

memnonc rem diuinam in Troia faâuro bos cfiùgcrit, iiixq»
roto negocio comprehenfus,reduâus cil.
Matíoloechus.
UocTioXoixcs. Vulgato couitio dicebàtur Iuguritor,& in minimis
etiam rebus exquiiìtus. Proinde quadrat in eos, qui per
fraudem minimise rebus feâ^turcompcndium.Mcrula ait,
Watiolœchus cflc cibi genus.
Ne moue fcmicam.
• M A Hc:¿(poí Mi. Vbi quis omnis ftrepims impatiens eft.'
Quofdam uideas ufqueadcò morofos,ut quicquid agas ofifendantur,etiam
lì ftipulam duntaxatmoueas.
A laflb rixa quacritun S enecä.
Apparet didumin quofdam moroiìores,& ad rixandum
procliuiores, non quòd ofFendantur, fed quòd alioqui animo
malè affedti fint,ut funt difficiles ac fubmorofi, qmbus fortuna
aduerl'a eft.
Diffidlis uin
AiiWf àcuìig rot^cc Kkif tigà ccvcuTióif iàrtitarù» Id eft,
Forfan ôc innocuum culpet uir faeuus & acer.
Hunc Homeri uerficulu olim in Demofthenem uulgò iaólaftim
fuiilc, multorum automni teftimomis conftat, proptcreâ
quòd accepta pecunia nonnimquam & malos defenderet, &
oppugnarci bonos.
Durus&implacabilís. Plntarchm.
Tn hominem impendio rigidum & implacabilem rcûè torquebis
illud Homeri Odyfll K.
Zûi A Tts tp/ rnùïCiit ccKNKurQ' vcos Id eft,
. Attibinonunjjuamplacandainpeóèoremenscft.
. Plutarchus docct homines pratfraftos, 8c afperis moribus, &
intra6iabiles,ccrasbólos uocari folitos.
Scythamalus»
Tanta erat barbaries ôc immanitas Scythicae gentis, ut ipil
ctiam appellatio cciTcrit in proucrbium, quemadmodum hodie
crudelem hominem appellamus Turcam, & immane facini^
Turcicum. Acfchincs in oratione Ji^fi
^iû/xcu ffwcrcu^iy t\3iù (AH TU \oyoy¡¿f(!> H^à ^KVÚN K(€KU opti WCC^
Ì^^Svcu, Id eft, Obfecro ut fcructis mc^nc^uc logographo, m»
loqj Scy thac me tradatis,
Ijic*

A S S I D V I T A S;
Incxorabílís &durus.
In durum 8c incxorabilcm competct illud ex OdyiT.i'?
S

Taurum tollet^qui uitulum fuflulcrít» yer^if.
Vi

tabundi,ncc fatis ob id attenti ad ea,quac coram aguntur."'
^fißoph. , Prarfcns abfens.
^ot^wi}cc7ioÀHtJLèi, IdeftjPrasfensperegrinatiir.In eiimdicendiim^qui
non an'miaduertit ca,qu£ dicuntur, cogitationc aliis
in rebus occupata.
Vtrgil Auribus arrcdis.
Qnadrabit in illos,qui iìtienter & auidè aufcultant, quaedicuntur,aut
expeàant quid dicendum iìt.
^thcTjMf. Erccti.
Accommodiun erit, ubi iìgnifìcabimus aliquem toto pedore
attentum ad rem quampiam.,Erigunt cnim £c totos & fummis
nonnunquam iniìftuntpedibus, qui aufcultant, aut fpc-
Öant auidius.
Aufculta 8c pcrpcndc.
Quoties iì^iiifìcabimus nos aliud diduros quod ad rem pertineat,quodque
ratum ac certum futurum iìt, conuenict ¿lud
Homer. Iliad. I.
AAA^ J'i roi t^tw, ÌTV (pf^ff] ^¿AAw ffHift, Id cft,
luno aliud quiddam,tu mente recondito,dicam.
Hoc agc.
Quum aliquem iubcmus elle attentum, dicimus : Hic etto,'
aut : Hoc agc.
Confulcndum,& confilrjs parcndum.
Quum admoncbimus quempiam,ut uicifsim & redum confilium
aliis det & ab aliis accipiat, aut ut & fccum rem diligenter
perpendat, & alienan) fentcntiam auribus atcentis audiat,
non intempcftiuum erit illud ex Iliados 11. libro.
AAA¿ CCVM§, òtvjòs TV w , 7ráQ\¿ r ¿CTÍTÍU, Id cft:
Ipfe age rex bene confulito,&: parcto uicifsim.
Ceram auribus obdis.
. To'is f^fJiif \7fx\H(fii, Id eft, Ccram auribus oblinis-
Qui recufant audirc uel acqua uel iniqua.Natum ab Vlyísis cera,qua
fuas & fociorum aures obturabat.
A V D A C I A^
TádBue. Fortes fortuna adiuuat.
Proptcreà quòd id genus hominibus fortuna quail fàucat»
infcnfa iis,qui nihil audeut experiri, fed ucluti cochlcac perpetuò
latent ianra teftas.
Animus

a u d a c i a : is
Animus praefcns.
* -Änimi pracfcntia utiJis ubique, proptereà quòd tîmiditas üel
à confcientia uel ab animi paniitate uidcanir proficifci. Huic
íenteñtiic fufFrágátur Homcricum illud ex Odyflcx
Q>oCfociû\!\@' yàf ctvHg \ÌJ ixrâffitf oL^Âmif
"Egyoifft 7-tAt^«, A ngù whi'tif aXKoht) XtìÙùi, Ideft;
Omnibus uiribus potior uir fortis 6c audax,
Sit licet horpcs,& è longinquis ucnerit oris.
Animus hcptabocus.
©iz/wf \7r/it(ûH@'JDc magno,Fortiq; Se inuiéio di6Kmi. Epithetum
iiimptum à clypco Aiacis, quem HomcmsGraîcc hcptaboeon
appellar, quòd feptem boum tergoribus eiTet obduâus,atque
ob id impcnctrabilis.
Aquapractcrfluit. ''
'y¿tof wtifocf^H, Id eft, Perfluit aqua. Zenodotus & Suidas
admonentdici folitum de co, qui nihil negotii rccuiàrct. Sc
quidlibet quod mandatum eflet, cfFe£brum fefe pollicerctur,
quippe ufque adeò promptus ad quiduis fufcipiendum, ut nec
nauimpcrfluentcm ingrcdigrauarctur.
Martis pullus. lyfriííoph.
• rw;r7¿//.Manispullum uocant, ad bella magnopere
propcnfum.
Alter Hcrctilcs. xjfrtílotcU
Oí/7(^ HfXH?if¡{. Id eft, Hic alter Hercules. De uiro
pr2eftrenuo,ac laborum tolcrantifsimo.
Non í^ijrít animum.
De co quine in afflióèifsimis quidem rebusípcm aut coníílium
abiicit,fed de recipiendo fe utcunque cogitat, appolîtè di
cetur quod de VlyíTc dixit Odyf.B. Homer.
AAAíi ív/'úí ffX^iÍHí virwjîôqo wfifCftJtivûg Ideft,
Ac ñeque íic licct afflióhjs obliuia ccpit Nauigii.
Ne quid moueare uerborum ftrepitu.
C^i monebit aliquem,ne faeuis uerbis, ac minis deterreamr,
quò minus cxperiatur, accommodabit illud Homeri ex Iliad-
Y. ab Apolline diÄum Acne«:
A'KK t^vs X^'KKCP ot-T&ç^âCy (XhA fft wafiffTûtp
AÄVYXMCT: WNAFTJJ ¿CTOJPÏTTÎTW MOC OC¡(ÍH, Ideft,
Quin rigido ferro magis obuius ito,nec imquam
Te facuis diftis deterreat ille,minisquc.
c In difc

In difcriminc apparet qui uin
Dc re pericutofa difficiliq;,& eiufmodi qua: uîrum cordattim
acftrenuum requirat,conueniet illud ex Iliad, N.
Evú* OTYTI IEI\H «VNF CS T ' È / ^ I F I I ' Ô H . Id eil,
Illic qui uir iners^qui ftrenuus ipfa docct res.
Non cedendum malis*
Si quando admonebis, non oportere cedere uel aduerfariic,
uel aducrfx fortunac inlultibus, aut non elTe certandum cum fii
gitiuis,non infcitc dctorfcris illud ex eodem libro:
OVK icp V OtVXkV CTTlifk WkffOt ßk'K©' hi* \vt VKrißJ^
AAAíVHi^t/Ä ytffWíi/Ä vMí^ àevjtàrdi. Id cft,
Ne feriar iaculum ccruiccm aut tergo,fed ipfum
Aut ucntrcm,aut pe¿tus feriat aduerfa fagitta.
Gcllius. Achilles.
Inílgni fonitudine duces , appcllabimus non inucnuftò
Achilleis.
Achilleum argumentum.
Rationem & argiuncntum Achilleum uocabimus, quod fît
infupcrabilc 6c iniòlubile.
Qui cum contemptu uitxinuadunt.
Ih eos qui gladiatorio,iìcut ait Terentius,animo quempiam
impetuntjut autperdant,autperçant, conueniet illud ex Iliad.
M. AYPÓFYOTJT 0V\AÍT ÁKJTÍT, Id eft, Similes agreftibus apris.
Tradunt enimuiatoreshosprouocatosre^á impctcreprouocanteni.nec
lancea uitata.
Ne(^ terra: motus timet, necß flucfïus.
Ariftoteles libro moralium Nicomachiorum tertio doccns
eos,qui non habita uirtutis fed imnianitatc quadam nanirac ni
hil oinnino formidant,nequaquam appclládos cflc fortes, fed
fuuvô(>Jihs xj civûc\yHTifsyhoc cft, infanos &ihipido.sfenfu^;
expertes', íÍh 3» inclût, ¿¿v-rts ^uavòfAJU'^ ^vj'kyNj^'yH f.o'ì'ii;
IfoioiTO ¡XH-TH. (TÌiffi^XS (fCCff) ¿CÍ'KJIÍÍ, id
eft, Fucrit autem quifpiam infanus ac doloris fcnfu uacans, ft
nihil mcmat,ncque terrae concufsioncs,ncque fluöus,quemad
modum de Celtispraedicant. Nihil enim horribilius mari com
moto, terrae uerò concufsio uidctur infcronim ad fupcrorum
fcdem, cmptionem minítari. Tanta autcm erat quamnciam
Gallix Germaniacq; gentium immanitas,ut ne his quidcm terrcrcntur,quae
maxime fuot natura horrenda,
Impro

Improbitas mufcx. ^
, In improbú & fubindc rcdcunte, etiam ii turpiter rcgellatur.
Ex Iliad.xvii.Atq; illimufcac uim mtra praccordia miíít, Quae
quauis de pelle uiri fit fa:pè repulía, Aífultat morfura tamen.
AVXILIVM INFIRMVJV!.
Lunx radijs non maturcfcít botr us.
Plutarchus hunc louisfenarium ccuprouerbialem adfcrt,cfirfercns
quòd luna,ouoniam radios habet imbecilliores, quàm
fol,excitare poisithumores,concoqucre nonpofsit.
Maw y A'/? ocvTcui if wo^ouvv^ ÍoT¡vs. Id eíl,
Ncque enim his niger maturus efficitur botrus.
Conuenit in eos, qui conantur quod ob defeéèum uirium non
queunt perficere. Acccdet plus uencris,fi uolentes fignificarc di
kiplinas humanas non prxftare felicitatem, dicamus, MU^TC
y^g^Scc. In ahTcTcs fubaudiendum eft, «/(T/W» id cft,radiis.
Pcrfluuiumtraduccrc. p^^^
¿S ixiiicclii) TOiJ nTúJxíAcp. Id cft,TranfiTiitterc per flumcn .Diccbantur,qui
difficultatcm explicabant rei,quam ineriiditiores
aut inualidiores explicare nonpoterant.
Saccrnianipulus. ^ K^thcnjtus.
eft,Saccr manipulus.Olim diccbatur, qucadmo
dii dicimus facra anchora iacienda,aut rem ad niariosrediíTe..
Coriaccum auxilíum. fíejychius.
^kvJí'vh ^áTtiHifglat. Id eft,Coriaccum fiue pelliceum auxilium.
Apud Atticos infinnum & imbecille diccbatur.
Ficulnum auxilium. ^nHatJ,.
St/Kii/« '(^Kíffí«.Ideft,Ficulniunauxilium,pro inualido atque
inutili.
BENEFICIVM CORRVPTVM.
^ Pcrdidi'fti uinum infufa aqua. HQÌMYHS
AsrwAvatff lo^ o'\voi> Ldi\icts Verba fimt Polyphemi. ^ '
Sic enim increpat VlyiTem uinum aqua temperantem. Antiquitàsmerum
bibebant no fine noxa,donee Staphilius Sirrhcni
filius oftcndiilct,uinum aqua diluere.
Capra Scyria.
A// ZHVfix. Conuenit in cos, ^i beneficium maleficio cornjinpunt,
aut,qui uirtutes adiun&is uitiis contaminant arque
obfcurant, qui'uc rcftc inftituta noa rcftc finiunt. VcUiti
" c X capra

6ft • Bl 'B ÀCl't AS.
capra Scyria quòd fera fit, muldrum quod laSc implcucrat,
ipfa rurfus cucrtit, atquc hoc modo bcncficium quod dcdcriat,
cadcm pcrdidit. =
Panis lapidofus.
Seneca lib.dc Beneficio 11. Panis lapidofus, fic enim Fabiui
Vcrrucofus appellabat bcneficium ab hominc duro aipcrè datum,
cjuem cfurienti neccilarium fit accipere, durum & acerbum
elle.
B I B A C I T A S.
Vinaria angina.
Fcftus Pompciiis indicai joco iadatum in cos,qui uino pncfocatur,laborare
uinariaangina,quam oivJtyx^ii^ pofsis dicerc.^
Maduft.
In Pfeudolo Plautina fcruus cbrius ita loquitur : Ego nunc
probé habco madufam. Feftus Pompeius indicar apud prifcos
madufam dici folcrc tcmulcntum, dubitatane utrum á Gra:ci5
dedudum fit,quibus cbrius cft an à Latino ucrbo ma
dere, quòd probé poti uino madidi dicanmr. Quòd fi maduía
fon at ebrium, non ebrietatem,abfurdus fermo eft, habeo n^adufam,Vndc
fic Icgcndum arbitron
Ego nunc probè habeo madufa,ita uidu ccurato.
Scruus in cbrietate uidcmrfibifclix, ut folutus omnimctucu^
risq;,& omnium triftium oblitus.
Parthi quo plus bibcrint.
De Paithis ucterc prouerbio didimi eft,quò plus bibcrint,e
plus fitirc.Habct hoc tcmuicnriavut pofteaquà obfurduit palatum
, magis ac magis cupiant haurire. Aptè diccmr in auaròs,
aut ftudxofosicrefcit enim difcendi cupido cum cruditione.
fyfthenxus, Ka¿fii(o£f2fVTit,
Dicimtur qui crapula grauatum caput habent. Conuenict in
tcmulcntum ac fonmolcntum.
Ranarum more bibcrc.
In cos qui deditilsimi ad pocula fimt,nihil interim uel parùm
comcdentcs,reòèè & non inuenuftè quadrar illud Athenaci :
o7 -a-tvvfft ixivúf/ fiocJ^Jcx^^'ff T^ú7rú¿/.,¡it/txfj iifovjMS, Ideft,
Qui,abfque cibo uiuunt ranarum morcbibentes.
cyfthenxHs. , Ncc dcphantus cbibcrct.
Oì/J' tMfaes tKsriai. Id cft, Ne dcphantus quidem .cbibw
rct.

et. De pocilio pracgrandí, quam elepliantiis probofcidc immcnfam
aquamm,uim,quum libet hauriat.
CothonííTarc. idem,
(lue Dicebantur, quilargiusbibei;cnt,&potationemlargiorem
iwQuvifffMíJ appellabant : Cothon
autem poculi genus eft.
Calícum rcmigcs. idem.
. KinÍHtcp\fÍ79, Id eft, Calicum rcmiges. Difti funt, qui afsiduè
pcrpotaront,uinum pro remo ducentes.-
Dicebantur,qui poculis indulgebaut, quaíi dicas, cyathiíTa-
^e.Mihi uidetur potius in eos conucnire,qui pareé bibunt, liep
íextarios hauriunt, fed cyathis fubinde rcpctitis, tamen inebriantur.
Argcntcus putcus.
¿pt/f^^.ldeft, Argenteusputeus.Athenaejuslib.xi.indicat
olim ingens poculum diclfolitum putcum argcntcum,
namcyathipuíilli crant.
BONAE FORTVNAE, COPIAE,
FBL IClT A.TI S, AVT O M I N I S.
Afinusín palcas.
'Of©' wf «;!ti/f«.Subaudiendum,incidit.Dici folimm, ubi cuipiam
fortuna lautior pra:ter fpem obtigerit, aut naíius fonè
iuerit aliquis,quo uel precipue gaudeat.
Nunc illa aducnít Datidis cantilena. Suid44.
N¿¿/ T^T* tK«/ HH^ 7C c^áitdíQ- fÁTí©-, Id cft, Nunc id quod
aiunt: Datidis adcft cantio. Dicebatur ubi quid lactum ac feftiuumaccidiíTet.Datis
quifpiam eratPerfarum S atrapes excel
lens in rei bellicac gloria.
Procridis telum.
r^iOHgiAQ' CÌHÒVTIX^ Ideft, Procridis iacula. De iis qui ueluti
certistelis quicquid animo deftinant, aiTequuntur. Sumptum
ì norifsima fabula,uel Ouidio narratore, de Cephalo,qui certo
iaculo emiíToíProcridcm uxore interemit, ratusferani eiTe.
Alba gallina filius. luncnal.
Fclicitcr natum^alba: gallina: fìlium dicimus.
Aut pifccm olct,aut florcm. ^mlroCu
Aut pifccm olct, aut timallú. Di^um in eum, qui benè ole- ^ '
ict, quòd timallus pifcis fit odore gratiisimus, Ä: asquc fragras
e 3 ciuf

clufdcm nominis floç,
Ciccro. Vírgula díuínsu
Quotics quid citra liumanam operam quaíí diuinitds, nobíí
fignificamus contigilic. Proptereà quòd antiquitas, quemadmodum
in anulis, ita & in ui^is fcrendis exiftimauit aliquaia
fatalem,ac ceu magicam incile uirtutem.
Gygís anulus.
Tvy^t Q^drat uel in homines inconftantibus
inoribus,uel in Fortunatos, qui uclutiuirgula diuina, quicquid
optant,id Aio arbitrio confequunmr.Huius adagii mcntioncm
¿icit Lucianus m VotLs,ubi quifpiam optatfibi complurcs anu
loseiufinodi qualeshabebat Gyges:alium,quoditcfi:eret:aliu,
quo gratus & amabilisrcddcretur : alium per quem liceret uolare,
quocunque lubitum eflct. Nam prifcorum fiipcrftitio plurimum
tribuitanulorum eíFicacia?.
2:cnodot. Ora galea.
AÌJlQ' HtwH. Diftitarifolitum in eos, qui femet arte quapiÌ
occultarent.Plutoni erat galea, qua qui geilaret, is quoÌcunq;
uoluiflet uideba t, ip fe ncmini confp icuus.
tuctdms. Secundo xftu.
Karxfiéif wgùxttìgfif/. Id eft, Seamdo acftu procedere. Sumpta
metaphora à nautis, quibus facilior curfiis, quum flumen
aut etiam maris aeftus lecundus cft.
HoYmm, Bonis auibus. Malis auibus.
Quym rem feliciter,aut fecus cedere fignificamus. Ab augurum
obferuatione fumptum,
//omcruf. Omnia ex fententia cedunt.
In magnoperc fortunatos : quibus & reâè ôc feaìs inftituta
fehciter cedunt. Homerus:
Spicula cunäa horum fcriunr,feu torferit illa
Ignauus,fcu uir fortis,
qui apud Ahenicnfcs fummos cft honores confequutus. . '

'' Diishominibusípplaudcntibus» . Ciccra.
íro co, quod cft fclicitcr acq; auípicato. Apud Poëtas pené ?
folênc,Dcûm arq; Iioniinu fidé, Diis atq; hominibus inuifus.
Semper felí dter cadunt louí s taxílIL
Al/ y^g w wÍTrJüfftíf ci C^ih Kv(ú!. Id eí}, Semper cadunt fcliciter
tali louiç. Dici folitum in eos, quibus res omnes perpetuo
quodam fortunac fauore ex animi fententia cedcrent.
Sapiens fua bona Ìecum fern BÌV.
' o traç^ûs ^v TU urjiiípígtí -dw ifflotp. Id eft, Sapiens opesííbl
fecú habet fempcrfuas.A Biácis, nifallor, apophthegmate natû,qm
rogatus,cur nihil exportaret rerö fuaru ex incendio pa*^
trix.Ego uerò,inquit,omnia mea bona mecum porto.Significans
ea quae nobis bona infunt,uera efle boíia, & uerè noftra,
Contingít&malisuenatio. Smla.
úÍÁoi^ ngù HXftûlfftf; ¿cyfaAd eft,Contingît 8c îgnaùis e ueiiatupracda.
Vbi quidfelicitcrobtigicimmcrcnti, quodqi fortuna:
magis,quàm illius induftriic lit acccptum fercndum. -
lecit Achilles duas teireras,& quatuon
BÌf7i»K* ÀX'^^'^vs Mo Hv(w fl^ TilVÛCia.
Duas Achilles quatuor^; teíTeras lecic.
Hunc ucrfum Suidas ex Euripide citât. Qmd autcm iìbi uclît
®dagium,nullus explicar, niiì quòd conicChre licet diGtñ fuif-
^^ de , qui in omni re uincerent, propterea quòd is teflera-nmiiaausfelixelTct.
Tranquillo quilibet gubernator cfL
Seneca in epiftolis. Alioqui gubernatoris arte adeòrton inipedir
tempciias,ut oiFcndat. Tranquillo enim,ut aiunt, quili- .
bet gubernator eft. Agit autem illic,fortunam aduerfam ac rerum
difticultatem.non folum non obefle fapientl, uCru etiaiA
UirCutcm in his maximè proferre fefe, quae rebus fccundis ac
pacatislatcbat.Non magnum eft adminiíirarc Rcmpub.quum
omnia pace conftant.
EfFuginialürtí,ínuertibonurti. Zà%oÌó.
tpyep HKHIÌ; eft,Euaiìmata,naàus fuirt
meliora. Dici folitum , lìquando fortuna lautiorcuipiain coiltigiiTct.
Natum aiunt à ca:remonîi< nuí)rialibus.
Inucni,non quod pueriinfaba*
Strophulus fcruus in Aulul.Plàuri, aulam auriplcnani a fenô
defoflam, fiuto fuftulcrat, eamq; rem gefticns indicare hero.
c 4 Red

Reperì, inquit. Etrogatus quid rcperiflct. Non qiíod pueií
clamitant,inquit, in faba fe reperiflc : prouerbiali nimirumfigura,niagnum
quiddam reperiflc lefe iicnificans.Eft enim midas
uermiculus quidam, qui fabis innalcitur : hunc il quando
nadi (int pueri,geftiunt atq; cxclamant, perinde quaii magnii
quiddam inucnerint.
Sardi uenales.
:&otiJlixvi>\ wviot. De negocio infinitae prolixitatis, atq; incxplicabili.Idq;
hincortum eflc tradimt, quòd Tiberius Sempra
niuf Gracchus,cum altero confulatu Sardiniamdomuiflret,tari
turn ex ca captiuonim adduxit,ut longa ucnditionc res in proucrbium
abicrit.
Bonorum mare*
krMfj ^¿hoiafx.DicitiiT 8c diuerfam in partem. Item de ma
gnis & uehementer ciunulatis cómoditatibus. Vel quòd ipfunx
marc miniftrct innimierabilcs opes rerum, puta pifcium gemr
tnarumque.
Thaflus bonorum.
Oxr®' ¿y«^«.í/.Natum adagium a loci fértilitate.Nä Thaffus
Ínfula eft iuxta Thraciam, ut Zcnodotus rcfert. Calliftratus
orator,dcmigrás Athenis, perfuadere conatuseft Athcniciibus,utregioncm,qu«
ex aduerfo erat incoleret,multa fplendida
de eius feracitatc ia¿Htans,& quòd auri uenas habcret>&
quòdglcbam optimam. Denique in fumma , inquit Thaflus
bonorum eft.Hinc in uulgi fermoncm abiit. Thaflus bononi,
de iis,qui fplendida pollicenmr.
Cicero. Bonorum accruus.
A yMÚSif/ (Ttfígh.De opibus ingentibus, undc 3c frequenter extrudasdapes,
extruCias opes, 6c cumularas opes, pro copioii^
Icgimus,nunquam accruaumcongeftas,ncq; pondere,neq; nu
inero,fcd ipfo cumulo infufas,
Hornamcfsis.
Plaums in Muftcl. Homam mcflcmproucrbiali figura dixit^
pro máximo emolumento:quail dicas, tantum lucri, quantum
co anno lit proucnturum in agris.
Bonorum myrmcda.
A yxdoùf/ /íwgf

BON AE FORT VN AE. n
Dathus bonorum«
A«^®»«?-«^«//. In eandcm fententiam dici confucuit. Eft
ftutem Dathus ThaÎîorum colonia,iuxta Strymonem, eu alioqui
opulenta ac floreni, tum quòd habet etiam auri uenax, ut
hinc in prouerbium abieritiDatJius bonorum, de conferta reram
opulentia.
Gargara bonorum.
Innumerabilem hominum,rerum'ue uim,prifci gargara dice*
l)ant,fifta,nifallor,uoce â ftrepitu, quem facit hominum congregatorum
multitudo, aut rerum eftufarum copia. Vnde &
gargaro uerbum,quod iîgnificat perftrepo prac multitudine.
Bonatcrr«.
tee (fi yns kyccQcc.'DQ bonis immeniîs,& omnigenis,quaiî dicas,quicquid
terra progignit,omnium rerum parens.
Ingens rerum multitudo.
- Quum admirandam hominum aut rerum feu malonJjn mùltitudînem
indicare uolemus.conueniet illud Homericuiti:
Quotfrondes,& quot funt uerno tempore flores,
Vtq; globatarum mufcarum examina multa.
Bonorum giorni.
•• AyxUtìiJ ccyccH
autcertèlignoillotextorio,cui filorum maxima uis eftobr
uoluta.
Copix cornu. LHCÍOTMÍ,
KIXX\BHOK Kigacs. Q^m affatim onmia fupereiTe fignificainus,Copiae
cornu dicimus.
Lacgallinaceum. Enflath.
Ogv!Su/j ycc-Koc, Eundem habet fenfum. Dicitur cnim in opulentos,&
quibus quiduis rerum fuppeditat. Aut de rarisinuen- . , ^
tu atq; ob id preciofis, ut fit hyperbole fignificans nihil omnino
deeíTe.
Extis pluit.
A\ocfftíív(t. Id eft, Lucanicis pluit. Sermo prouerbialis de
prodigiofa rprum copia. Q^ iocus etiam hodie durât apud
Idiotas. Siquidem Alas Gr«cis exri genus eft, ex quo fruftular
lim concifo farta conficiuntur.
Capram caleßem orientem confpexerunt. Pintarcfìm-
^»yftrltv ìfiocvifte wmAÄjfiTflf^ Hoc dici .iblitum
CS in eos.

74 BONAE PORTTNAÈ.
in cos,qmbu

BONAE FOR TVN A E.
áppetiti,fclicitcrq; periculum effugiiïcnt, propterea quòdlaur
rus eredita eil aduerfus uen ena remediiim habere.
Midas in tcflfcris confultor optimus.
MiV«f l> t.t/ KilScitrtp Id eft,Midas,qui in tefleris
confultor optimus: prouerbium á teíTcrarum ludo natum. Eft
cnim Midis iadusuocabulum.. Accómodari poterit adagium
ad rem,quae fortè fortuna bene cadit.
Boucs mefsis tcmpus cxpcdantes.
^liufAHToy WtTMpvTïi. Id cft, Boucs mefìem obfeniantes?
Dici folitum, ubi quis ingentium cmolumétorum fpe laborem
fumcret.Indc du6lum,quòd boues mefsis tempore, maiore la- I
borant fniòèu, propterea quòd inter trituram pafcuntur interim,&
pabuli! largius apponitur. Cótràjquum nere aut hyeme
profcindunt aruum,hoc moleftior cft arandi labor,quòd nullo
pncfentc fruòH Icniatur.
Bos apud accruum.
B5f ÍTWÍW, Id cft, Bos in accmo. Dc fplcndidc ampliter4;;
uiucntibus,qui4i in hubere rerum affluentia, prolixius faciunt
fumptum. Aut qucmadmodum ait Suidas, dc iis, qui in media
rerum copia conftituti, non finuntur pr;efcnribus bonis frui.
Tranflatum arbitratur à bobus trituram exerccntibus, quibus
^uòd OS obligatum habeant,nó licet uefci tritico, quod excu-
^ünt,ut iîmile fit illi:Tantalus inter undas fìticns.
Bos ad pracfepc. Phtiojìrd.
BSf fpècTVH, In eméritos diri confucuit, qui^; iam ob atatcm
otio uitac aut adiungerc honòre».'
felicita?

HortKYM. : • Felicitas à Deo.
©tS 3 wTvxêiy ß^oT^s» Id cft, Felicitas daturdeunt\
homini muñere. Vt res nofttac bene cedirit, id in nobis íitmn
, non eft,fed à fuperum arbitrio pender. Hominum eft conatus,
deiefteuenms.
Primum recfic ualere,proxima forma,
tertio loco diuitia:.
Plato libro ii. de Lcg.At^tT^ yà^ tós ct^ycp vyiouvai}^ Mt^
^ffi^j /¿¿AA®', 7^'nûfj 3 Id eft, Aiunt enim optimum,
ac potiisimum effe, bonam ualetudinem, proximum fonnam,
tertium diuitias. Alius quidam dicit : Reièè ualere, & iapere,
duo uita: bona. luuenalis : Curandum eft, ut fit mens fana in
corpore fano.
DeumelTe. Deum tacere.
Hyperbola: funt prouerbiales,defingulari laude ^nis.Tullius
in Oratoris fui libro 11. In quo tu mihi deus eile uidcris,"
id eft,fîngulari$,acfummus. Inde natum quòd prifci mortales,
il quem ob egregias,ac minime uulgares uirtutes fufpiciebant,
cum dcum,ac diis gcnitum aiebant.
In calo eíTe.
Pro co auod eft,fupra modum fortunatil eile ac gloriofum.
Zenoict. Quaeuis terra patria.
Vccffoc y H 7rí€7¿ts. Admonet adagium, uirû fapientem ac bonum,ubicunq;
gentium uixcrit, feliccm eiîè. Vnde &: Socrates
intcrrogams:Guias eíret,mundanum fe eile refpondit.
Vírtutcduce,comite fortuna*
Marcus Tullius epift.famil.libro decimo ad Plancii: Omnia
fumma confequutus es,uirtuteduce,comite fortuna.Virtus digit
quod cft optimum. Qi^d fi non fucccdit, tamen in rebus
prxclaris,utin magnis,etiam uoluiiTe pulchrum eft. Sin fucceditjprima
laus debemr uirtuti,tanquam egregii facinoris duci:
próxima fortunas,quae uirtuti fubfcmierit.
Sale nihil utilius.
Comperio & hoc à do6tis prouerbii titulo commcmoratum:
Humano corpori nihil eííc utilius fale & fole.
pìétHtui. Superdlium falit.
Quoties bona qua:dam fpcs titillar animunfnoftrum, dicerc
liccbit nobis ialirefupercilium. Sumptiun à uulgi fupcrftitioiie,
qui futurorum anguria captatcx corporis aitcftibus, ut fi
quod

BREVI L"0 QLV E Ñ T Í A- 77
"qiKjdmcmbrum pruriat praetcrcuidcntcm cauíTanijíIdcxtcr
oculus faliatjil aiiris dcxtra tinniate
B R E V I L O CLV E N T I A.
Grata brcuitas.
KagAf ^Mclffi}/ ctthAU. Id cft, Adiunña cft paniis gratia rcbus.Quxdam
mole placent ac magnitudine. Sunt, quas ob id
grata funt,quòd minutx'.ueluti gemme qua:dam ac rcui pturar.
Idem ufu ucnit in epiftolis ac libris, qui non rarò ipfa breui^
tate redduntur commendatiores, pracfertim apud faftidiofos
& occupatos.
E.t/ W/TO^Jf.
M.Tullius epiftol. ad A: »'c.libro V. Epiftóla, cuius initium,
Satumalibus manc.Hoc iam fic Kabeto, nec hoc excrcitu, hic
tanta negocia gcri potuiflc. Qufc cognofces \-WITOIM. Sic
cnim conccdis mihi proximis Uteris. E// \TÌITOÌM dixit, pro co,
quod erat , fummatim, & compendio ,recifi$ iij,
quae minas ad rem pertinent.
Laconifmus.
A ocKKviffi^cs. Laconifmum ueluti prouerbio breuiloquctiam
«iocant,pro co quòd cft, paucis & compendio dicere, à Lacoì^zein,quod
eft aíFcí^hre breuiloquentiam.
Tribus bolis.
Plautus in Curcul.Si uis tribus bolis,uelim chlamydem. Tribus
bolis dixit>pro compcndiosquaiì tribus uerbis.Nam bolum
Terentius acciperc uidetur,pro co quodGrxci uocat blomon.
Qi^d antem continuo deuoratur,tribus bolis edi dicitur.
Pauciloquus,fed eruditus.
In eum,qui pauca quidem,fed tamen auditii digna loquitur.
Minore finire pomoerio.Et his fimilia.
Prouerbiirationem fapiunt huiufmodi ferme metaphorac:
Finire pomoerio,Pra:ftituere metam, Circunfcribere cancellis, • ^^
fi quae funt iìmiles.
Numero dids.
^ Plaut.in Cafsina,Numero dicis,dixit pro co,quod eft: Facile
Se compendio. Fcftus exponit pro cito, ac celeriter. Idem:
Numero niihi ucnit in mentem.
VnofafcecomplecfH.
Apud Plinium,pro eo quod cft,Eadem opera & coniuniHrn
agc

CAEC VTIENTI A.
agere,non feparatim. Traflatum eft ab iis, quires multas Cmul
colligant,qu6 commodius geftari queant.
Tribus uerbis.
Tribus ucrbis,pro paucirsimisdicerc,prouerbialccft.D. Hi(^ronymus
in dialogo Luciferiani & Orthod. Tribus, ut aiunt,
uerbis rem iftam grandem difloluifti.
CAECVTIENTIA.
Lofio uiditant.
Lolio uithtare,dicuntur lufciofi &caccuticntcs.PIautus:Mirum
cft lolio uiétìtarc te tam uili tritico.Lolium autem Plinius
inter frugum peftes commemorar,una cum carduis & tribulis.
Socy4fes. Saturniac Icmx.
-KHixiu^ In cxcutientes ftupidos dicitur, praifcrtiin
in eos,qui aetatis uitio deíipifcut. Eft enim lema humor in ocu
lis concrctus,imdc lippitudo nafcinu*. Porrò Satumiae dicuntur
quail feniles ac ucteres, proptcrea quòd Saturnus podagrofus
ác fenex à pociLs fingitur,^ temporum deus.
Cucúrbitas lippis.
Y.o'\okvv7cu5 'KHuut^, Id eft, Lippire cucurbitas, ad ruperiorcm
adacii formam pertinet. Verba funt Socratis oftcndentisnubcs,hoc
eft, nifi plane nihil uidcs, ^ tantas habcs in oculis lemas,
quantac fimt cucurbitac.
Ollas lippire.
. XvT/íí

Talpa cxdor. ^ Snidd^.
Id cft, C^cior Talpa. Dc iis, qui
fupra moduni caEcutiunt,aut qui minime indicant.
Cxdor lebende.
tvcpT^c-ìjii^ Eft autem lebcris (quemadmodom
oftendimus & alibi)peUis illaiicca,quam Icrpentcs, cicada?, èc
íi quid aliud animantis genus cxuunt,quoties ííbi iuuentam rciiouant.
In hac enim apparet eíFigics duntaxat oculorum, ac
nicmbranula quxdam tenuilsima, qua ferpentum oculiproteguntur.Adagiumtrifariamrcfcrtur:
Ca:cior leberidc, Nudior
Kiberidcjauenilior leberidc.
In cam's podíccm infpicerc.
Ariftophanes: E// UWA;/^ wifir^ttf ,T¿rv ^ klrcp tf nvvh wiH
yKfjo^üij, Id eft:Canis quidem hunc infpicerc iuisipodicc. Arifiophaiüs
interpres admonct uiilgd dici feiere in cxcuticntes.
Cimmerix tenebrx. . - ,
Multam obfcuritatcni aut animi caligiacm, Cimmerias tcncbras
aj^cllant.
Cx ca fpcculatio. S tùdoi.
h\oeóffiio7riH, Suidas prouerbialem dié^ioncm admonct,quolies
aut conniucnt,quibus datum eft negocium, aut ipii nihil ui
dent,quibus obferijandi partes funt delegatac.
Caecus cxco dux. HOYAUHS.
TvfXcs 7V(p'Kü óinycs, Adagium Euangclicis litcris cclebratum.
Vti licebit,quoties indoäus indoéhim doccrc, inconfuh
tus imprudenti confilium dare conabitur.
Ncque ex cum duccm,ncque amcntem
confuitorcm.
Subaudicndum adhibcas:Difcc,ibd i do£Bs,Confilium pete,
fcdàconfulcis.
Palpati in tcnebtis. ^XrlUoph.^
^«^«f \f/ 7U ¡rHCTCf}, Id eft, Manu tentare in tenebris. Di- ^
cuntur,qui rem obfcuris ueftigant conicfluris.
E' duobus tria uidcs.
EK c/ivoly rgtcc In eos,qui ucl astate,uel cbrictatc,ucl
alio quopiam oculonim uitio,ca2cutiimt.
Pulucrem oculis ofFundcrc. HUronym^.
Pulucrcm ob oculos ofiunderc dicitur, qui dc induftria rem
«>hfcurat,ac aducríário indicium eripit.
Nox

C A X V M H I A.
Vlogcridtm- Nox húmida.
Dc mails imminctibus dici folitum. Quemadtíibdum
dc Ixtiorc formna dicimus:Exonri luccm. '
Cardprarfcriptio.
T&f TFoefocKiKkvatsAd cihCacci iufsio fiuc cxhortatio, dicitur
abfurda,quotics ipfc,qui pracfcribitjuon intclligit quid dicat.Planè
conucnit homini infignitcr caliganti.
C A L V M N I A.
Sycophanta.
St/wfflfVT.Sycophant^ co2nomc,uulgò probri loco tribuebatur.
Conuicium proucrbiSc in calumniatorcs, & quamuis
pufiila dc cauiTa litem mouentcs.
ThcoCTincs tragidis.
r gay mis e^Kf/m. IdcftiTragicusThcocrincs. Vfurpauit
hoc adagium Dcmofthcnes aducrfus Acfchincm, Thcocrincs
printum tragcediarum aóèor fùit,dcindc calumniator, & fycophanta.
Vndc Dcmofthcncs in orationc pro Ctcliphontc,Ac^
lchincm,tMdcum Theocrincm uocat.
FaUumprobrum.
Scntcntia prouerbialis cft apud Acfchincm in orationc w^t
TffoífúC7rf\ff(fíoes. Te yècg ^wVtf ovetì®' h w^Mripo) Jl «K
àfiKVfiT^' Ideft: Falfuni probrum nonpcrucnit ultra aurcs.
Qm audit conuicium, cuius fibi confcius eft, grauiter animo
üulneratur. At qui folio probro afpergitur, non perinde commouetur.
Non enim defcendit altiusin animum hominisre-'
dae confcicntii%
Hocmum*ceps,autuidnu8 nuntiauit.
M.TuUiusin orationc pro Rofcio : Solctiscum aliquid huiufccmodi
auditis,Iudice$,continuo diccre,neccirc cft aliquciu
municipem,aut uicinum dixiilc. Solent cnim á uicinis ac mu-
' nicipibus uicinorumac munidpum federa potifsimum prodi.
Qmn & hodie uulgo dicunt, dedecus huiufmodi ácontcr'
raneis,aut ciuibus oriri.Nam fi quodfonmiac incommodum,ii
qua uit® labes,ab illis,quoniam lciunt,proditun
Albo reti aliena captant bona.
Rete Plautus accipit pro calumnia quadruplatorum Sc parafltorum.
Album dixit, alludens ad codicillos & dicas, fyngi^phasqnquibu$li$intenditur,peragiturqí.
^ Non eft

c A L V M N I A. SI
Non cftrcmcdium aductfus fycophan^
tse morfum.
ATix' in mrt ffVHctpivJis JÌHyiJLX7@rId cft, Aducrfus fycophata:
ìàiim nó incft,fubaudicdum pharmacon,id cft,rcmcdium.
DiiSèum cft in calumniam, cuius morfus non folum pcrnitiofifiimus,ucnjmctiam
incuitabilis,quôd clancularius plxnmq; •
Argiua calumnia. Diogenidnus.
Afyiix fo^K. Idcft-.Argiua infc6hitio.Dc calumniofis &dclatoribus
dici folitum. Nam Argiuos olim notauit antiquitas,
lanquam fycopharitas & litiumauidos.
Bolitipoenam.
Bi;7uT2f JÚKIW, Soliti pœnam dicunt,ubi quis dc re fnuola nihiliquc
plcditur. Bolitus autcm Graccis fignificat ftcrcus bubulum.
Porrò Solon legem tulit, quae pœnam m'mabatur ctiam
iis, qui bubulum ftcrcus furto ftiftuliiTcnt.
Cydi pœnam debet.
Vivh HhIw ¿çjftA/.k{//(Aprimacorrcpta,conmtiumfignificat.
Kv^Jc¡eiif pro eo quod cft, conuitiari. Proinde cum quis
ob rem frmolam, uelut uerbum alinuod temere di6him,deterrctur,uexaremrque,eum
proacrbiodicebant,Cydi poenam del^cre.
Nam antiquitds muida dicebàtur iis, c^ui pctulantius in
quempiam aliquid dixiflcnt.
Chius. KArlñofh.
X/©- ccvçoTTccTCif, Id eft,Cliiu$ cacans. Ariftophanis interprcs
indicar prouerbio iaóhitum in eos,qui contaminarent confpur
carentque ciuitatem.
Patadone calumnioGor.
HcctoouuvJ^ Ab euenm natum. Nam Patacion
quifpiam infamis calumniator, cui quum mos cilct bonis
uiris calumniam ftrucre,atque hoc tam todo quaeftu parare
rem,tandem deprchenfus,conui6hisq; pœnas dédit capite.
^ Crater litium. tyfAHofk
Yi^ccA^ UocKÛij, Id eft, Cratera malorum. Dc re permolefta,
fiue dc homine litium autore.
Fruftra Herculi.
Emy TW if^HAj. Subaudi calumniam ibiixcris. De his dici
coufucuit,qui fic omnia fua negotia gérant,ut nemo queat aut
audeat calumniari.Nam Herculimos crat,res alienas ui abdii-
Wc,non dolo.Conuenict aut in uchcmcntcr laudatum proba
f tumq;

.tumq^aut in prícpotcntcm,qiicra iníímularc tutum non Cc;
Samrj mores.
'^x^uxKcs Quadrabit ín eos, qui fuos quofdam haben:
mores à cxtcrorum moribus difsidcntes.
Abydus>Abydenus.
Aby dcnomm mores in prouerbium abierunt.Nam Abydcni
di6ii funt fvcophanta:,fcu molles & cíFocminati.
CARPENTJS SEIPSVM.
^rïïîïda. Domeítíoimthefaurum calumnian'.
Tctf eh.úp ^Hffouffot^ íAtaixWfts, Id eft,Domcí>ic0 thefaurumi
calumniaris,ííue traducís,id eft>tiia ipfius caipis,laccrasq;.
fíoratlut. Propria uineta cxdcre.
Vt uineta cgomet cacdam mea, id el>, Vt à meipfo incipiam.
Translatum uidcri potcíl, uel ab amputantibus uineam,uel ab
üs,qui per incuriam nouellas uites laedunt.
fíomcTHs. Quo tr anfgreíTusc'
Pythagoras folitus cft admonerc adolefcentes,ut quoties do-'
mum ingrcderctur,hunc uerficulum fuo cum animo uerfarent;
rp WA!/>ifff//y7/ Zia// ÍK WÍTÍÍÍTÚM; Id cft,
Lapfus ubi,quid feci,aut officii quid omiíTum eftí
CA VSA INDEFENSA.
Heceromolia cauíla.
t.rjióiJío-Kt®' diluii, Dicitur apud Gradeos, qux ab altera duntaxat
agitur parte, nullo pra:fente qui contradicat. Vfurpabitur
non ineleganter, ubi quis damnat abfentem» Veluti quum
dcfunftorum libros carpimus.
Deferta caufla.
ucfanuí. ^Quum nemo répugnât.Translatum ìiudiciis,
ubi nonnunquam altera pars cedcns tradit cauflam aducrfario.Itaq;
deferta caufla uinccre,eft uùicere nullo contta pugnante.
ThocyUdis. Ne de lite pronun ties.
*T]sai;JÍ¡KlwLftvúix¿Ji Id eft,De litequi'nam iudíccsPAdmonet
autcm non temere pronuntiandum de quopiam,nifi re
uln'o,citroque diligentcr cognita.
^nSlo^h. Haud impunè m'ndemiam fades*
Ova \fH'i*ait Tf In eos comp ctet, qui nullo femante
impunedeceipuntuuas.Solentenimuitibus ^ pomariis adhi;

CEDENDVM MVLTlTVDINL
beri ciiftodcç,pr3cfcrtiin autuinno,quum iam maturi fœtus fiirem
iimitant.
CEDENDVM MVLTITVDINI.
Ne Hercules quidem aduerfus duos. pim.
IAh h(ctK\HîWfh Mo. Hoc cftrNcmo ufqueadeo uiribu?
cxcellitjUt unus pluribuspar eifc poifit. Ncque indecorum cft
cedere multimdini.
Vni cum duobus non eft pugnandum. fífmcfm.
Affine eft fupcriori.HucalluiitÄ: Catullus in Epithalamio:
Noll pugnare duobus.
Cedendum multítudínf. fíomerm^
Qui fuadebit non ette pugnandum uni cum multií,adducct
îUudHom. Acccrfctmox ipfc ííbi crudcliafau,Si multis pugnare
uelit.
Extra pubHcam uiam nc deflecflas. 2)ic¿tna.
Loqucndum ut p lures, fapiendum ut pauci.Ita funt quscdam,
in quibus cum uulgo conuenirc,dcxtcriutis cft.
Plurium calculi's uindt*
Tw^-arx/iVw^t/ V«^®' VIK«, Quoties in côcilio ceditur muU
titudini. Liuius : Pars, inquit,maior meliorem uincit. Plinius
itt cpiftolis qucritur numerari fententias,non expendi.
Vnus uir>nullus uir*
Mf^Hùs òcvNf. Id cft, Vir quidem unus,nullu$ cft. Senfus
cft,nihil cgrcgium pr«ftari pcífc ab uno hominc,omnium
auxilio deftimto.
Contra duo contraria pugnare diiFidlc.
riato^ libro de Leg. II, ^v TÍ ÄgMfiZ^off.^t
'BTfis Avo fjJtx\^iU rot¥civrtayX^\\m0ffyLoc9tar^ rois vòcott^
fffo-^-Kols T\ ¿AAoiír/.,ldcft, Verum eft illud &iam olim prouerbio
cclcbratum,arduum eflc aduerfum duo caque contraria
pugnare, qucmadmodii inmorbis aliifquccompluribus.Signifîcat
nobis cíTc geminatn puguam,tum aduerfus diukias»
mm aducrfas cgcitatcm.
Vnus contra multos.
Apud Homcrum multa in hanc fentcntiam tamctfi noa
iifdcm nerbisi locisleguntur,ut in OdyiT.v.
\(VKOtH\itf "wot wowhs. Id eft,
Difficile ac durum cft unum compefccre multoj.
Pcc^iioQcm adagii uariè nanant,
f 1 CVM

CVM AVXILIO, CITRA
A V X I L I V M.
pUto. Fratcr uiro adiit.
A f iX(pcs kvigt -arocffih.Dc fido auxilio dici folitum,proptcrc*
quòd in rebus periculofis uix unquam fratcr folct fratti decíTc,
Sine ope diuina nihil ualemus*
Manca eft omnium mortalium induftria,omnisquc conatuj,
nifi fauor afpirct diuinus. Ad id accommodabis illud Homer.
OdylT.r. DÍÍVTÍS J tó^ Pt^rt^ír'àV^^war^/. Ideft;
Mortali? diuûm auxilium defiderat omnis.
Ne gladium tollas rhulien
•M« fiulx^S^ff Ne fufcipias negocii molem,quuni
nequeas auxiliari.Poteft & in hune trahi fenfum,fpem ne ofteda$,quam
praeftare non pofsis.
fUutchHs. , ^^Non^fqueThefeo. .
Qmpi fignificamus rem alieno auxilio
confici, Aut quum fignificamus rerum omnium communitarem
ac focietatem. Nam Zenodotus fcribit,Thefcum permultis
uiris fortilsimis in certaminibus auxilio fuiife.
Homerus. Duobus pariter euntibus.
S«¿Tfc Ideft,Si duo coniunôiueniant.Locus
cft apudHomcrum Iiiados x.ubi Diomedes iturus exploratum
quid agant Troiani,comitem poftulabat. Id cnim fore tum iucundiuSjtum
tutius.
^thensHs. Nihil profuerit bulbus.
OvJip ff òviiff4 ßy'hVos^xff f4.H V\vf tX^f.
Ncniis carentem iuuerit bulbus nihil. Martialis:
Nil aliud bulbis,quàm fatur eife potes. Bulbus autem ad
irritandam Venerem ualet.Licebit ad uerecundiorem ufum tra
hereiNihil prodeffe ftudium,ni uis adfit ingenii.
Tcrentius. Tradunt operas mutuas.
Translatum uidetur ab agricolis uicinis, qui mutuam inter
fefe operam commodate folent. Ab artificibus etiam, qui mutua
nonnunquam utimtiir opera,maxime tabri acrariL
Alieno auxilio potentes.
Qui,alienis praefidiisfreti,facinus aliquod egregium,aut qui
alieni pra:textu nominis aliquid faciunt, in cos appofitò torquebitur
illud Homeri Iliad.0.
ZJHÍ'i^i (ÍMpJ^ fffftnii Ideft, Gonft

Conftitlt Aiacis clypco fcptcmpUcc tcdus.
Alieno ferox prarfidio»
Si qux res innuere quôd ferox fit quifpiam 6c improba moliatur,id
eum non facere domeilicisuiribus fremm.uerum alicuius
potentioris fùltum praefidio, qui clanculum illi fuppeditat
6c animum 6c opem,id accommodes liccbit:
Ifta quidem hic ncqùaquam audet fine numine,uerum
Adftat diuûm aliquis,humeros caligine tcífeis.
Titanas imploras. Die¿mh
TITCCVXS HCFHHS, Id eft,Tiranas inuocas. Vbi quis fuis dilFifus
uiribus, alienum implorât auxilium. Sumptum à gigantum fabula,
in qua I upitcr fuo timens Olympo, Titanas in auxilium
accerfiuit.
Ancora domus^
Ancoram Grscci pro refugio prouerbialitcr ufurparc folebat.
Deniq; quicquid il ud cft cui innitimur, cuiusq; fulcmiurfiducia,ancoram
uocant.Mctaphora à nantis fumpta.
Columen familiae. Tmm,
Donatus columen dici putat,perinde quafi columnam dicas,
cuircliquadomus innitatur. Vndc antiquitùs femosmaiores
Columellas diólos.
Noftro Marte.
^ Quoties nullius auxiliis adiuti,noftroptc ingenio,propriisí};
wiribus rem peragimus. Aut etiá cu noftro periculo res geritur.
Sine corticc nabis. Horn*
Sine corticc nare dicuntur, qui iam per a:tatem non egét cu*
ftode momm,aut q^Li eò doârinae proceirerunt,ut iam prxceptomm
opera non habeant opus. Puto proucrbium fumptum
á iuuenibus, qui quum primum natare difcunt, corticibus aut
fuberibusuenrri fubligatisnatant,deinde exercitariorescitra
huiufmodi adminicula natare incipiunt.
^ Incaprificatus es.
t/. Suidas putat dici in mollem 6c infrugiferum.
Sunt, qui référant ad cos, qui tucri non queant id quod naèll
funt boni.
Multœ manus onus leuius reddunt.
Significar eriam difficilia facilò confici, fi quis non ipfe fobs
negotium aggrcdiatur, fed in plures adiutores & auxiliares
manus partiâtur. Sumptum i toilcndis oncribus. Hcfiod. in
f I opere

òfCTcì^iyàtH^Hf^ifai
PA« H^ vfHiiivctian. Id eft:
Plus potcil & pliirium induftria. Homenii Iliad. M.
AXX* \Z0uatf]Hr0f/y'arK\j9vtou J rt if yc// fqmvof^,, Id eftj
A dfítis comités,multonim induftria nanq;
Plus pollct,quám pauconim.
Re opitulandum.non uerbis.
Q^m re ojnis eft,nil profunt uerba.Home.Iliad.srJ
E^ ycif y\i

C I TR A LABOREM. tj
Sine canibus & rctibug.
AvàO LvvSúf/ Tí Ì{0Ù xlvKf/. Id cíl:Abfq; canibm 8c rctíbuí. Hoc
fjiiidcm Tchcmatc Pindarus iigoificauit lumma cclcritatc.Qiiiy
enim pedibus alTcquatur ccruos > niíí aut á cambas remorctur,
aut impliccnturrctibus?Conucniet tamen in eos^quiclanculariis
artibus capiunt praedam. Dicemr 8c in cos, qui non alienis
prJCÍidÍLS,fed proprio Marte rem gcrunt.
Pecunia abfi$ peculio fra^'lís. ProcMlta,
Inter agrícolas proucrbiú iaftatum fuit. Solent autcm fencs
autagricolae fummam aliquam fupponere,ne nihil fuperciret,
fi res incendio,bello,aut ferro perirent. Poteft deflefti in cum,
qui fclicitatis fummam pcwiit non in rebus cxtrariis,l'cdin animi
bonis, ut illis cafu perditis, habeat quo confugiat, ncc dcipondcat
an'unum.
Summa ui defendere.
Si quis altcrum fumma ui tucbitur, quadrabit illud Homcfi
Iliad.s.
Hftòt 3 ót itrXi ccaztAx wct^oa\ Unit, Id cft>
Vndi^cxit cum lancca,clypcoq; rotundo.
Tanquam heros in dypco exdpere.
A ATI* wffTf^ n^us \if ccffTTi) I loviffca (f\ ¡ís'Kcftíu.lá, eft, Imo tarlquam
heros in clypeo tc uolo hofpitio excipcrc. Dici folitum,
ubi quis fuis ipfius artibus aut benefaäis fretus,de amicis bene
mercri conarctur.Indc dufhun quòd antiquitùs heroés afsiduè
armis agentes, uelut in clypeo ucrfabátur, 8c fi quid opus fiiifl'et
amicis quod armis praeftari poterat,id promptè pr^ftabanB^
urpote fola uirmtc diuitcs.
C I T R A L A B O R E M . Plm.
Citra puluerem.
AK^WTJ.Ideft,Citra puluerem. Grxci dicunt contingcrc,
^uo quis facile citraque negocium potimr. Tranilatum uel ab
Aphc,id eft,à pulueris contaòhi, quo le fpargcbat in palsftrico
ccrtaminccongrcilunis.
Citra aratíonemjcítraíjfementcm. LndKnuh
^ Qux citra noiham operam cafii nobis eueniunt ¿trjrjsjac
mvN(CT(t contingere dicunt Orarci« Natum apparet adagium i
fabula infulamm fortunatarum.
Vitro deus Ìuppcditatbona. StoktWé
Avrcf^ijffìi è ^iòs kvÌHffi i

tt c L A M o s V
bona.Quotics res citra noftram operam féliciter cadunt, quali
deo quopiam procurante.
timuf. Sub aliena arbore frucflum«
Ex aliena arbore fruóKim legete dicuntur,qui fruunturalio*
rum laboribus.Finitimum eft illi, Alienam metis meilcm.
Dormientis rete trahit.
n'vifûvrtHvgTQ' ¿f «. Id eftiDormienti rete cap it. In eos qnU
bus citra conatum obtingunt ca quac cupiût.Sinule;Dormienti
dii conficient.
CLAMOSVS.
CelllHs. Septem conuíuium,nouem conuitium.
Elegansuel obipfani wieffovo^olxy fententia, qua íígniffcatum
eft in conuiuium paucos adhibcndos eífc, alioqui fore
tumultuofum atque infuauc. Extabant antiquitùs Icgcs, quac
pracfcribcrentíímul& moderatum conuiuarum numerum, &
fumptusmodicos.
Vlogenia. ClamojSor lauro ardente.
tA^i^umßox Ací

atur,aut quibus uox ciTct rauca & uitiofa.CycÎoborus fluuius
quidam Attics > ingenti ib-cpitudcfluens. ynde duâum proucrbium.
Sarpedonfum littus.
De re turbulcta reftè dixeris,iîue de uehementer
clamofîs.Eft enim huiufmodi quoddam littus Thracisc
Neptmio facrum,quod aisiduis fluâibus tunditur.
Stcntorcclamofior.
luuenalis: Vt Stentora uincere pofsir. Sumptu à fabula Stentoris,
cuius meminit Homerum Iliad. E. eiq; ferream, hoc eiV,
inuióbun attribuir uocem.
In damofos. ^ ^ idem*
Inter litigandum aut diiputadum ingentem uociferatîonem
indicabunus co adagio, quod dcNeptuno fcripfît Homerus
Iliad./.
Oafâvr \vv\CTXI^oi\'wtotxcif HJIÌKCCXÌ^^Ì
A VTF LÌ \tf zo'KÎ.uu^k^iAfic ^vvccyovT^ ài^fiQ', Id eft^
Tantum uociferans,quanmm nouies decics'uc
Mille uiri clamare folent,qui praelia mifcent.
AbGt clamor in colloquio^autlufir. ^ ^^^
Qui iubebit in conuiuio, colloquio'ue temperari i uocifcntionc,accommodabit
illud Homeri OdyiT. A.
Mi/// ¿A JieUVVfJlWOt J fiûHTVS ïru. Id eft.
Nunc hilares cœncmus,& omnis clamor abefto»
/Vbydenaillatio. ZenoJot,
A f 1//¿u/ûé; iTTiipcgHfMt. Dici folitum ubi quis obftrepit aut con
tiiuantibus, aut aliud «quippiam agentibus ; & tumulm molc^
ftiam adfert.
Calamoboas«
Antipater quum nec uellet, nec poffet côgrcdi cominus cum
Cameade,qui magna uehcnientia inuehebatur in Stoicos, fernet
adfcribcndum uertit, multosq; libros aedidit maledicos &
ineptos,in quibus pafsim contradicebat Cameadi. Hinc uuleò
cognomen adeptus eft K^ArtiiarÎ'iiii, quôd non lingua fed calamo
uociferaretur.
Laryngizdn.
Adfvyyiletii Graecis dicuntur, qui non loquuntur naturali
modo,fed dilatato gutture effimduntimmancm uocc. Qucm*
admodum ôc canunt nonnulli.
t S Column«!

Columnas rumpcrc.
AcUanus prodidit, in Samo quondam fuiílc anrmalia uàftâ
inagnimdinc,Neades uocátur, quorum uoce terra rumperetur.
Vnde prouerbium in clamofos 6c improbé loquaces, ut poftct
te columnas dicantur rumpere.
COMMODVM MAGNO EMPTVM.
%yftfirùfms. y^^ charum lumen.
XrtI/t fût. Dici íblituni,ubi rei cuiufpiam ueliementct
grata: fîtiaâura.
COMMODVM INTERVERSVJW,
AIrj femcntem fadunt,alfj meten t.
ATJiât ¡tií^ ffwfí¡}ííri¡ifyc¿\7íút 'j àft/iiTûP'j^.ld eíl,Alii quidem fc-,
mentem faciunt,aliiuerô metent,Alii laborant, alii pcrdpiunt
cmolumentum. *
Mazampinfuitàmepiftam.
W yi TIW VÎT' I/MS Id eft, A me ante
piftam mazan ifte pinfuit. De iis dici folitum, qui fibi aHenae
induftria: laudem uindicanr,& magnam gloriam alieno labore
partam,uiírbis in fe tranfmouent. Maza cibi genus cft ex U-
^c de farina,ferme panis inftar confeôum.
C O N A T V S.
ÇUere. Omnibus neruís.
Id eft,Surama ui, fuminoq; ftudio. Na robur iuxta pliiloib-^
phos in neruis fìtum.Vndc & ueruos extendere, expediré neriios,&
ncruola dicimus,quac uegeta ualidaq;, minime láguida.
Omnem uocem mittere.
l^iffitp^oìvlw Omnem uocem mittcre dicebantur,qui
nihil omittebant, quo perfuadcrent. Sumptum uidctur ab incantamentis,in
quibus lì parum moucnt preces, adhibcnt QSÌT
caciora.
Omni telorum genere oppugnare.
Pro eo quod eft,modis omnibus inleCtari.Cui finitimum eft,
cxfim ac Dunûim.
Tfteniìus, Manibus pedibusi^.
Extremum conatil iìgnifìcantcs,dicimus:Manibus pedibusq;
Namper manus declaratur induftria conficiendi negocii, per
pedes maturandi celcritas.

Promcauírílí.
Q^m poUiccmurnosopcram noihiprxftituros,Promca
Uirilidicimm.
Rcmis uclísíp.
. Inde tranílanim, quòd quum nauis (imul 8c remìgìo 8c uelo
impeUiturjfummus cft nautanim conatus. Cicero : Terra cnim
res cft mircra,dcccftabiiis,omni cötcnnoRe,ucÜ5,uc ita dicam,
rcmisq; fi^icnda.
Anchoras tollere.
Pro co quod cft^MoliridifceíTum. Quod genus &illud:Ta- ^ '
Iariancdcrc,Oram folucrc.
Omni pede ftandum. Smdáh
ex« tro/t. Id eft. Omni pede, Pro co quod eft, Summa ui,
fummo4í mfu.Qmntilianus ab agricoli« profcdü efletcftatur.
Totope

Nunc alium tcntabo fcopum,!! attingere pofsim,
Quem nondum quifquam tctigit.
^nfloph. Summisutiuclis.
Angonxv^^^ Tö/f /V/

C o N C o R D I AJ
Concordia fulciuntur opcs,ctiam f xiguse.
Scntcntia cft prouerbialis in lib.Iliad.N.huiufmodi:
Ideft,
Coniundii pol!ent etiam uchementer inertes.
Hac conueniet uti, ii quando lignificabimus non eflc contemnendá
amicitiam, aut fimultarem multoru, etiamfi fucrint
alioquin imbecilles,& quorü fingulos quiuis facile contcmnat.
Nam qucmadmodum,ut ait Ouidius: Et qux non profunt fingula,multa
iuuant.Ita quae non laeduntiìngula,multa noccnt.
Concordia.
In abfolutam concordiam,omniumq; rerum conicnfum con
Bcniet illud:
Haud unquam neq; concio nos,neq; curia diñis
Audiuit pugnare,animo fed femper eodem
Et (entire eadcni,atq; eadem dcccrncrc uidit.
Pariter remum ducere.
Qui fimul remigant certis numeris impellunt remos ut inter
fe confentiant, alioqui nihil aíbri. Hinc Ariftopha. in auibus
dixit, aírcntior,& eodem enitor quo tu.Vox cópofita
cft ab oivs fimul,& '^o^w impetu fcrior.
Velut in cratere.
OiTnr'j!) V KiocTH^ (piTiorHjNü), Id eft, Velut in cratere philoteíío.
Quo fignificabimus res antea turbulentas componi fedariq;»&
prius inter fe inimicos,in gratiam redigi.Dicitur autem
crater philotefius,quem in conuiuiis porrigunt aliis ceu amicitia;
fymbolum.
Mutua defenfatio.
Mutua compluriú inter ipfos concordiam mutuamq; defen^
fationem,notabimus non infacetè ucrfibushisHomcricis;
Haftas dcnfabant haftlsjumbone frequenti
Vmbonem,clypcum clypcus fulcibat inhxrcns,
Inq; uicem galeae,galeas tcxcrc,uinim uir.
^ Inidemconfpírare.
t/f T cÙTcttIviAtfvfftíi. Id eft:In unum conípirare, feu coale-'
fcere. Plato de Leg. iir r. Cxterum confpirare ac uelut equoríx
iugum,fingulos in ide,ut dici folet,coalcfccre,mülto eget tempore,eftquc
pcrdifTicile. Si iungas duos equos inter fe ignotos,
aon fcrunt fcfc, tandem aíTuctudúic, poftcaquam uterq; alterius

m$ hatitui afllieucrit, concorda funt. Itaq; pariter anhelaill
fub codem iugo gignit concordiam.
Mutua dcfenfio tutífsíma.
Qwifignificabit minus eos Ixdi poflc,qm concordes mutuo
fefe defendunt,cótrá omnium iniuriac obnoxios illos, qui diffident
faitionibus intcftinis,accommodabit iilud Homeri:
Multò turba minor periit,quod in agmine femper
Mutuam opem fibi feiTe,malumq; arccre ftudebant.
Tnentlus. Traduntopcras mutuas.
Dc adolefcentibus, quifeuicifsim in peccatis defcndcrcnt.'
Tranflatum ab agricolis uicinis qui mutuam inter fefe operam
commodare folent.Aut ab arrificibus,&:c.
TUuttis. Vt in uclabro olcarij.
Proncrbialis iimilitudo de iis, qui confpirarunt, rem4; gemnt
cx compoííto.Vclabrii autem autore Varronc, locus erat Komaein
quo olearii diÌbahcbant oleum. Mos autem erat huic
Kominum generi,ut inter fefe dc prerio conipiraTent,quo plu«
ris uenderent«
CONIECTVRAE»
Xu€Ídims. Leonem cx unguibus xitimare«
EK Tvp ivvx^p ro{ß "KkcvTx yivùffKiif, Ex ucra quapiam coniedura
negocium uniuerfum peipcndcre » ez paucis multa, ex
minimis maxima coniiccrc.
E fìmbria dc texto íudico.
tK T K^xffWiììf TO vfccffiMt yivwffKw, Id eil, £x fimbria textu
omnc cognofco.Hoc cft,cx uno aliquo pufillo reliquonim fació
conieauram. Tranilatumá ncgociatoribus, quiinfpcóèa
tcxtj marine,fad le de reliquo iudicant.
F neuocognofcere.
E^neuo cognofccre,cft ex re quapiam minima,totum hominis
ingenium acilimare.
Thec^hraflus. Dc guihl cognofco.
E* yivwffnw.ià. eft,Ex dcguftationc iudico,hoc eft,
cx minima experientia.Dudum item á negociatoribus,qui gu
ftato duntaxat uino aut oleo,dc reliquo mox pronimciant.
Aethiopem cx uuitu iudico.
ytvoòffKUì, Id cft, Aethiopem ex ipfo
uuUu cojnofco.Praefcfcrt quifquc aliquo figno auuiinodi iit
mor

ínoríbu?. P rx fc fcrt cnim Acthiops nigrore uultus, Intord? capÜlis,
labrisumiaitibas dcntium candorcpatnamfuam. Vciicm
cnim,non facicm mutare poteft.
Dc frucflu arborem cognofco.
tK TíJ» IrifTTs Tcy ÀìVif^ep ytvwffHU). Id cft:E* foetuco^oTco
arborem. E^ faCHs hominem indico. Qu« parcemia ctiam in
Euangclicis litcris cxtat.
DcfadcnoiTc. TuUi^
Eft leuiter cognitum habere. Id íí transferatur ad res animi,
£ct uenuftius.
Cauda dc uulpc tcflatur.
H Lkfu^ rn «TiiyVw/^^J"/«* qmpofillain rc coiuTinodiiint,dcclarant.
Ex fronte pcrfpiccrc. TnlUiéSk
Ex fronte perfpicere. dicimiu-,quod ftatim 8c uclut ipib protinus
occurfu pcrcipimus.
Ex habitu bonum ufr um prac fc fert.
Quidicetexipfa oris figura uidcriprobum hominem,citahit
illud Homeri ex Odyfleae primo:
Ov /nJ¿i y¿¡ Tt ItcttKW As wTor WK/. Id eft:
Ex fpccie minus improbas ipfa Eflc uidebamr.
Ex ftipula cognofccr e. Zuàami^
EK ytvdffnetf. Id eft, Ex ftipula iudicarc.Quotics
i ucftigiis quibufdam in fcnefta reliquLs cóiefturam facimus,
cuiufinodi quis fuerit in adolcfccntia.Translata metaphora á
fegcribus. ^
E' culmo fpícam coníjcere.
Euftathius OdyíT. XIX,
EH Uúc\¿f4HS d^A®- o TiipfftJU®- r¿xyf.
Ex culmo pcrfpiciturfpica dcmiíTa.Etiam in fcnc apparcí
cuiufinodi fuerit iuncnis.
E' cantu dínofdtur auís.
Qualis uir,talis oratio.laáatur uulgò fimillimu huic:E^ plumis
auem dinofci, id cft, è cultu fpc&ari uitam 3c ingenium
honiinis.
EfFoemínatorum etíam oratío Ztnodomse^
eíFceminata»
^ ^vfiotí) V Jíi'Kotot Uccv^í^ot \iyou Id cftjincrtibus uiris»
wers oratio. Vt eft,ita 6c loquitur.
Exuns

Ex uno om nía fpeda.
tfívk tÙ -mívr ¿fAdmoiict adagium,ex uniuç euctus experimento,
rcliquomm íímilium conicíhiramoportere facete»
Domi coniccfèuram faccrc»
Q^d non aliunde petitur, id domi fieri prouerbio dicitur.
Plauws : Hanc ego de me coniefturamfaciojboc eíl, meoptc
experimento comperio.
QftlntUi Prima fade. Prima fronte.
Sapiunt hacc quoq-, prouerbium,maximc quum ad res incor^'
poreasrefenmtur, Prima facie, prima fronte, pro eo quod eíV,
primo obtutu, &: priufquam prcüius ac diligcntiusconfidcrcs.
Luádn. Cribro diuínare.
Kóffiuvw Eft conic6hira fagaci rem deprehendere,aut
íhiltc de rebus occultis diuinare.
Signum bonum aut malum*
àyacÛh.N jy (pxv\Q', Id eft, Signum bonum, aut
certe malum. Vbi quis de re incognita diuinat incertus.
Suíldthius. Stellis obfígnare,obelo notare.
Argots (TH/a^íiúJaiyN ccrpúts Tvqicdgíáfíu. Id eft: Stellis notare.
Diâum de bis, qui longam aut defcrtam uiam peragunt,
adeò ut nçccilùm habeant,regionum fitum,ftellamm obferuatione
fignarc: Vndc uidentur ii,qui notulis quibufdam 8c conieíéuris
arte deprehcnfis i rem alioqui perueftigatu diíFicilem,
inquirunt, aut aífequuntur : qui etiam fignis qiübufdam multò
ante colligunt quid fit euenturum. Poftea deflexum eft,ut ftellisprenotare
dicantur, qui quippiam uelut animaduertendum
inligniunt. Cui diuerfum cft, Obelizcin,id cft,ueru prenotato,
quafi iiigulare ac damnare.
iyfrlñotcl Vna hirundo non fadt uer.
M/Ä xOüiwp iê ¡s -mcii» Id eft, Vnica hirundo non facíc
uer. Id eft : Vnus dies non fat eft ad parandam uirtutem aut
cruditionem«
Omnibus ueíligíjs inquirere.
Vciciy ítpwr/ /*r«//. Omnibus ucftigiis inquirere dicitur,qui
fumma cura,fummaq; diligentia rem perucftigat.
TMM. Qui bene conrjdet hunc uatem.
Admonet adagium futurorum praefcientiam non c fortibus
aut auguriis petendam cilc,fed à prudcntia. Siquidem qui prudentia
fit pracditus,is cx prxteritorum pra:fcntium

Üs fiicilc profpicict quid fit cucnturum.
. Ccrtumprofpido.
Qui fcnegabit temere,nialè,recus''uc de cxitu rei cuiuípíam
fentire/ed certis adduftum argumctis,5: pluribus cxperimétis
obferuafle,accómodabit illudHomeri.
Ov ccz6t¡HTUS fjtoevrwffof^äiyCiWcc \if
Nam neq; inexpcrtusiam diuinauero,uerum
Egregie caliens.
Rcmaoi tctíéíftf. Plmus.
Pro eo quod cft,Rem ipfam diulnafti nihil abcrrans. •
Scopum attingere. Lncianus.
Tvyxoivfiíf TO 0KC7ti, Eft uoti compotem fierí,i conieñu •
Ta rem ipfam aíTcqui-Abcrrarc à fcopo,atq; id genus ali® fi-'
gurac omnes prouerbium fapiunt.
Crepítu probabís.
JioKtiiícis, Ideft,Plataga probabis.Deii$,qui ridicule
explorant altcrius in fcfc animum.Sumptum à uulgari
ÌOC0 puellamm,qux impoííto pollici,medioq; digito papaueris
folio,palma illidunt:quodficrepuerit,amoris argumentum
eft:fin minus,non amantis indicium.
QuaUs uir^tak's oratio.
Seneca in epift.Apud Grxcos,inquit,in prouerbium ceíTit,
Talis hominibus fiiit oratio,qualis uita.
Qjianquam non díxeris,taiiien
apparet e pelle.
Res ipfa redarguir mendacc,& oris habitus. Vnde illud Ci-
«eronis:Nifi fii^ercs non fie díceres.
Protinus appvct,qux plant«
frugífera futurae.
Etinpueriselucet indoles futurae probitatis.
Leonem uiderc,hoítíum praelia portendít. Su\àM.
A^ovrcci ìi/ljf/^Jluff/Jivù/j Mt^cI fxàx"^^' Id eft,Cernere leones,
^ftium pugnam indicat.Tranflatum ucl á fomniorum conieäuris,ucl
ab obferuantibus anguria.
Morbos uidens.
ViH^ìss c^w^Anfootnifif^í iffioty^irvìp. Id eft, Tibi Occident
res,mormos fi fomnies.Refermr à Suida,tanquá nulgo iaálatum
de diuinationc,quac fumitur ab infomniis, fupcrftitione
omnium uaniíTimajia tarnen ita diihun,quòd mors finis fit
g omnium

omaium hnìus uitae malorum.
Mortuus per fomnuni>uacabis curii.
: ^oòvìtif Lcfí vTTVìfs (p^cv-rieAtny 'ícTN

Ne lígula quidem dígnus.
Dicebatur homo nequani & nullius pretü.
Títhymallus Laconícus. Sníifii
AüCKcvtKcs, In lippiente$,oculis4; caecutlentibiis
diccbatur. Tithymallus hcrbac genus,apud Lacones repertu,
ítugularís acrimonia,quo fub noéèem oculos illinebant, ad
uiíum acuendum,
Semper me tales hoftes ínfequantur.
A« roiijot f4i AiwKaiíif. Id eft, Me bella femper infequanmr
talia. Vbiquofdam libcnter odimus,ac íimuitateni
corum contcmnimus.Poteft accommodari & in eos,qm defcifcuntab
amicitia.fed ut ihimici nihil queant nocere.
Incus maxima non metuít ftrepítum.
Excclfiis animus no commouetur minis,aut íbrtun^ facuientis
proccHis.
Aquila non captat mufcas.
TxsiMÍces. Summi uiii ncgligint minumla
q\io:pia.Animusexcelfusres humiles defpicit.EÍFertur & citra
ncgationem adagium. Aquila uenatur mufcas,quoties magnis
minima funt curac.
Elephantusnoncapítmurem.
ETitf ¿rf f^vp 3ix oc-ht(rK

Susí^ dcíg.
Apud Plaurum atq; alios autores inuenitur Sufquc deque
fcro»d: Sufquc deque habco,pro eo quod cil-.Nihil mca rcfcrt,
nihil laboro.Aulu':Gelliusrcribit,Surq; deq; fcrre,idc ualcrc
quod aequo animo eíTe^atq; irttcrdu negligere,& eontemnere,
^pulcm. Mapum non uertcrim.
^ Pro eo quod eÌ1::Nihil omnmo laboro,Mea nihil rcfeit.Nir
hil enim facilius,quàm manum uertere.
Quod noncft opus^afle charum eft.
Senccd. eft,Quantumuis paruo emptum,tamen charu eft,(i opuj
cft non eo. Poteft ad eóplures accomodari rententias,ut fi qui?
dieat artem quampiam minimo neeotio poiTe difci,quae tamen
nihil frugis fit allatura.rcrpondcripoíTef.Qnod non eft
opus,6

CONTEMPT.ET VILIT^ nrt
Nccunodignus.
Ne uno quidem dignus, & uno dignus,ne uililsimo: Tranila
ta metaphora á ia¿tu talorum.
Coenum barbaricum.
' ßoif ix^Kk, Id eíl, Coenum barbaricum, pro uehementiííupore
mentís apud Platonem lib. de Repub. fecundo
ponitur. Laudat enim illic dialefticam, quae fola menté ignorantix
immcrfam ,erigitattollitq; i uulganbus opinionibus,
ad folidam ucri cognitionem, tu ¿VT/, inquit, V ßj^So^t^
ßOLFICEF/^KW RIVI TO TH^V^HS ÓFLL^X HOCTO^TOGVYIÁVÓY K¿

JOX COTÎTEMPT. ET VILir.
in aliquo numero uellet haberi.
\/ÌrìJìobh. Vtlutibaluli.
ilffn^ wHTiûifôpûvvTvAà eftjVt lutum baîulates. Apud Ariiléî
pKanem in Concionatricibuç querûtiir fœminae populû Athenienfem
non cohuenire ad concionem nifi dato finguliç num^«
mo, quum ante fuo uidhi confiiltarent de Repub. -srvTioipapiapautcm
pofuit pro omnium quxftuariarum artium fordidifsi^
ma. Apte torquebitur in eo$,quifun£èionibus honeftis ad abicâum
quxihim abumntur.
Titiuillitium.
Titiuillitium uox erat olim nul Iam quidem rem certam de-'
claranç,fcduclutinteriettio contemptum extremum indicabat,qua
lis cilapud Grarcos .Plautus: Non ego iftuc ucr
bum cmptitem titmillitio.
Nç nummus quidem plumbeus.
Nummum plumbeum, hyperbole proiierbiali, pro minimapecunia
ponunt.Plautus in Trin.Cui fi capitis res fiet, nammii
aunquam crcdam plumbeum.
Ne umbra quidem eius nouit.
Adagîum uidemrduàhmi ab antiqua piòhira, qua: rem duntaxat
umbris mditerrepracfcntabat.Et nota eft fpecus Platonic
ca,in qua qui defidenc,rerum umbris oblcdantur.
^IfiebL s N^^alliiquidemcapur.
* ' Ov 7 ffHcpcM lL\(foi\lw Id eft, Ne allii quidem ca-^
put dcdit.Conuenict in fordidum & inipcndioparcum.
VerffUut. Ne terra quidem iuuit.
Ne terra quidem profùit,ideft,ne minimo quidem.
Neguttam quidem.
Pro minimo. Ariftoph. At tu miiii dapacis imam guttulamj
Plu^i Neramentaquidem.
truHmf. ^ Ne feihica quidem.
Ne ramenta quidem ditior,quafi dicas ftuppa ditìor.
Nihilfacries.
CvÂif/t^ûf/v^iipX^^' Siquidem Graeci quicquid pracclamm,
acuehementer conducibile uidcri uellent, id facmm appellabant.Vt
iàcra res confiliu, & facram ciuitatem dixit Ariftides.
Qiii prouerbii tradunt originem , aiunt Hcrculcm confpeiìa
Adonidis imagine, coutempiìiTe his uerbis: Nihil es facri, Accommodatur
ad quamuis rem defpeâui habitam •
Nibil

CONTEMPT- ET VltïT. töf
Nihil fanum. ^
Summammomm corraptionem, ÄrnuIIu honcítírcípcáüm
tis ucrbi^ Grasci íignificant,ir

Trium litcrarum homo.
Per ironiam dici poteft in eum, qui generofus ac ingcnuui
uideri cupiat. Inde natum quòd olim ingenui nomen, praenomen,&
agnomen in literis aut iniìgnibus fuis, tribus literis notare
foleant. Ut pro Qi¿nto Valerio Maximo.Q^v .M. P lautus
in Aulularia iocuni aliò detoriit, nempc in feruum furacem*
.Subiicit enim:Etiam fur trifurcifcr.
Vitiofa iiucc non cman.
Apud Plautum eft,Viiam tuam uitiofa nucejnon emam, pro
co quod cft,Ne minimo quidem»
CaiTa glande.
.« Similliino tropo Plant, in Rud. dixitcaílamglandem,prò
Kent -Kccxivots, Dici folitum in homines nullius
precii, qui tamen in numero aliquo ftudenthaberi. Nam corchoros
noleris genus cft uilifsimi.
-Eunfìdes. Inter indodos etiam Corydus fonat.
titccfAÌiffóis^úíyyiT^. Ideft, Inter amufos etiam
* Corydus fonar. Quadrabit in quofdam, qui apud idiotas audent
fcfe uelut eru3itos uenditare, inter doftos alioqui elingucs.Coiydus
uilifsimum auicul^ genus, minimeq; canoriun,
ftrcpit tamen utcunq; inter aues mutas.
Mandare laqueum.
- Madarc laqueu dicimur iis, quos ufqueadeò negligi à nobÌ5
4ignificamus,ut fi uel fufpendant fcfe,nihil ad nos attincat.
Medium oftendere digitum«
Medio item digito oftenfo, fupremum contemptum fignificabant.
Martial. Atque illi digitum porrigeret medium. Nami
hunc digitum Martialis impudicum uocat, oftendit digitum>
fedimpudicum,
Hordt^ Minimo prouocare.
Eft contemptum ad certamen prouocare. Sumptum à geftu
prouocantium ad pugnam,minimo digito porremo.
Antehacputabam te habere cornua. ^
rgò T¿T» tri wfilw LifocTit i\iif/.là eft,Antehac credcbatibi e^
fe comua. De iis, qui prius habiti fortes ac ftrenui, póftea quu
res uirum poftulat apparent ignaui. Vnde& Comicuscoriiu-^
tara beftiam uocat hominem paratura fe defenderc»

Plumbeo iugulare gladio.
. Eft futili Icuiq; argumento conuincerc quempiam.
Hoc noueram,priufquam Theognis natus cft. LHCÌHHS.
' Qì29 rem Frigidam & ineptam íignificabát. Apparet fumptú
iTheognideTragocdiarú fcriptore, quem frigidifsimíi fuiilc
tcílamr Suidas&,ni fai lor memoria,Plato.
Locrenfis bos.
Aok^m: ßis.Deic uiliaut de muñere leuiculodici poteft.
Qui;m aliquando Locrenfes publicum facrum faàuri, boucm
deliderarent,cópofito cx minutislignis bouis fimulachro, diis
lem dminam fccenmt.
Scarabei umbrae. Dlogenlmm.
Kcafd¿fif fftuoù, Diéhim dc inani mctu,quòd hoc infeäum repente
aduolans,nonnunquam terrere foleat parum attentum.
Scraptx. Thmtus.
Popular! conuitio diccbatur mulieres nugaces nullius4>rei.
àfcrco, quod eft oris pumlentiam eiicio cum fonitu. Quadrat
in anus fubindc fcreantes & tufsientes : Screa pro rebus uililiitais
accipiebant.
Bos Homolottorum.
BSf ¡(JUf'Ko'rJair. Dicebamr in plurima diftra(5us,ac ueluti diffeftus
negotia.Potcrit & ad rem referri. Vt fi quis argumentum
nimis minutatim diuidat,ita ut confcindcre & concerpere magis
quàm diuidere uideatur. Zenodotus prodidit Homolottos
populos diflcóèo in minima«particulas bouc,fGcdus iungere.
Sepamusbos. SHÌÌM*
ILUOÌX®- ßii. Olim in ftupidos i'bmtos4; dicebamr. Id hinc
ortum efle tradtmt, quòd antiquitus poft l'extam lunam bouis
imagincm è farina pinfere eonfuei^erint, qui feptimam lunam
comibus referrcnt.
Generofus ex crumcna»
iiíKfiac-xcwTÍí. In eum iacicbatur, qui propter opulentia
generofus haberiuoluiflctjahoqui obfcurus & humilis.
Attagen.
K-rJityccs. Suidas indicat hoc cognominis, prouerbiali ioco
dici folere in feruos ftigmaticos, quòd haec auisplumas habeat
uariis colorum notis dilhnàas.
Salccmptummandpium* ZfmxH
ÁtihfivHTfféi ¿Kí'fWííir/^.Jn barbarum quempiam ac uilem
g 5 homua

homuncioncm olim diccbatur.Nlnegociarorcs olitii in mcdi^
terranea falem importantes,mancipia rcportabant à barbarû.
TMIRÎ4S. De lapide cmptus.
In uilifsimum & ucliementer obfcumm hominem dicebàtur.
Zcnodct. Siculus miles.
2/KtAii 7^cKri(arxi, Conuenict in hominem, lucri gratia nullum
miniiterii genus recuTan^cm.
Cdlitit. Imifubfellij.
Viriappellantur parafiti, qui ita in conu'mium admittuntur
m imo fcdeant loco.Qnidrabit etiam in tenues conuiuas,qùo5
recipiunt diuitcs,red inhmo Ioco.Similcs:Infra clafTem^Eictrc^
mac clafsisïlnfîmae notar.
SMu. Seruorum duitas.
ù^i'KwtfTii'Kts. De cœtu conuiâuq; hominum improborum,'
furacium > aut ignobilium dici potell. Eli hoc nomine ciuitas
qiwepiam in Lilwa, in hanc fi quis fcruus lapidem importaflct
continuò liber fiebat,ctiam fi peregrinus fuiiTet.
THÎUUS. Defecehaurirc.
Pro co quod cft,fordida quarpiam acplcbeia,nimisq; huml^
liapcrfcqui.
t/iriihfhdn. Carica mufa.
Xfl^/KK ¿xicrac. Kcc^iià «VKttfjLûùTic. Id eft,Carie« cantîones.Dâ
higubri,ruftica atque indoéia, feu molefta cannone dici iolitum.Propterea
quòd ut tradit Athenaeus,Carcs, in luâu ribiis
uti folent magnitudine palmi, lugubre quiddam & ftridulum
fonantibas.
Afinos non curo*
Tâ/; cvM^ci/ fMt ^tA/. Id eft,Caetcru afinos nil moror.Cottr
gruitin eum,qui domefticiscótcnti^s opibus,nó quaerit aliena.
Nam cui plauftrû cft domi,huic non eft opus afinis códuditiis«
Smddé. PomariusHerculcs»
UN-Kt®- Hf .Per contemptum dicebàtur in aim,qui nomen
quidem magnificum gcreret^ cartermn opibus nullis, nul'«
laq;potenria pollens.
Zenodèu Malum Hercules.
tAH\op{{iiXH7\MS, Dici conueniet, ubi quis munufcula quanf*
tumuispufillaboni confulit.
Munus leuidenfx.
Cicero uocat munus uile > minimiq;prccii. Seruius oftcndit
Lciùd

tcuidcnfam ueftis cflc genus uilc,raro,tcnui^; tcxtu.
Ciccf nus Bacchus.
AwVvir®-,Dc rc uehementcr contempta.Sumptum
Ì potu ex Icguminibus confe6^o,qui uinum imitatur.
Ollaris deus. ^ Zcnodou
I^VTgùs Gìós. Dicebatur in hominem humilem, & cotempt«
fortls.Magni dii,ebore,auro, 8c argento fculpebantur. At pie- .
bei illi,& minutuli,quod generis funt, Silenus 8c Priapus, qualibetmatcria
fingebantur,ligno nonnunquam & luto, quo uidelicet
argento hnguntur & ollx.
Soteridvlcdi. ScneçS^
De re uili, prifcaq;, & minimi ambitiofa & radis aitificii. •
Coniiccrelicet Soterichum fabru fuiffe quempiam, cuius opcraprifcam
illam & radem {implicita rem pr« fe tulerint.
Ccddis&Buphoniorum. ^^riiìéjf,
T« KjiKflV2f >y/3*fwi'/w//.Derc magnoperc prifca,&obuettiilatem
iampridem obfolcta,dçfuetaq;. Siquidem Cecides peruetuftus
quifpiam Dithyramboru poeta iiiit, cuius fcripta iam
fitum olebant.ltem Buphonia fcilum quod^ crat ^ud Athcoicnfcs
ob uetuftatem negleòtum iam ac deiitum, tic appella-,
turn à cxdc boum.
Ficulnus* Thcocrlu
Ficulnus gladius.
Si/K/V^ friuola cauiTa dici poteft,quasi; minimo
negocio queat refelli. Didus cft autem ficulnus gladius fyco-^
phanta,quòd mollis fit 8c calumniator.
Inforibusurccum. Plmmr
larj riii/ vAgiocy, Id eft. In foribus aqualem. Significac
rem contemptam ac uilem.Negliguntur enim,qua: pafsim fune
obuia,quacq; facile quibuflibetcontingunt.Itaq; urceiim in foribus
po(uum,ncmo ftudet tollere.
Fi^m Mercurio.
rihtop \(p Ef^.Dc prompto, Är quibuflibet cxpofito beneficio
dicebatur. Nam antiquitds mos crat,ficubi ficus ereptus
fuiíTet, cum ueluti Mercurio facrum fuipendere. Liberum autem
cratjtoUw ficum Mercivialcm.
Merx

fot CONTEMPT- ET VILt'TfíUrony.
Mcrx ultronea putct. ' *
Id cft, Ingrata funt,quae ultrò,non pctcntibus òffcruntur.
Numerus*
Homines nullius bonae rei, numerus prouerbio dicuntur,'
ctiam idiotis. Horatius: Nos numerus fumus, & fniges confumere
nati.
Homerus. Tellurisonus.
r«f ßi^®'. Id eft, Terrae onus.De homine uelicmeter kiuti-
|i,qui nihil aliud,quàm terrain fuo pondere grauat.
Abomínandus fcarabcus.
Ml/V* KcùuScc^is, Id cft, Abommanda cantharis. De uilifsimo
homine diccbatur. Cantharidcs uermiculi funt letali ucneno.
Quanquam hoc loco magis couenit,ut (it diiiiiautiuum à cantharo
fcarabco, quafi dicas fcarabeolus. In facris quoque litcris,ucrmis
abiit in prouerbium contemptus.Ego fum uermis,&
non homo.
Aetnxus fcarabeus*
' Dc magnis & foedis. Aetnxuni autc dixit, quafi pracgradem
Ilei quòd in Aetna uarii, maximiq; fcarabei fint: Vel Actnaeos
dixit,tanquam inftar Aetnae montis maxinlós.Porrò fcarabeuí
èftcrcorc,ut nafcitur^ita pafcitur.
Minus de íjíns laboro, quàm de
ranis paluftribus.
Quafignificamus nihil omnino ad nos pcrtinercnegocium.
Redé dicetur in obtreda tores, quorù obloquutiones diccmus
nosfortitercontemnere. Siquidem ranae ,tametfi afsiducobganniant,
oblatrentq^pritcrcuntibus, & odiofam illam cantioncm
¡tercnp,fínc ime KOX^ KOÙ^ tamen nemo
commouetur.
Indus elephantus non curat culicem.
KtSvtOTT®' \vfos ha ¿Ai>/7«.Id eft,Culicem haud curat
dcphantus Indicus.Diólum cft autem ob fingularem duriciem
cutis clcphantinae,quae fertur etiam iacula excutere.
Chryfip. Cochlcarccrefcit.
ùolifvl ccv^ei. Dici folitum in pufilios homuncioncs per iròniam.Nam
cochleare pufillum eft & contortum.
tyfriiloph. Connse calculusé
KJm In hominem aut rem nihili,nulliusq; momcnti,Conna
citharadus, fiuc ut quidam uoluntlyrifta, ex corum
numero,

•CONTEMPT. ET VILIT^ tOf
tìiimcro,qui citra uoccm organo cancbant.
Incrtíum chorus.
A^ylsvTu^p Xc^cíÁd eft, Fcriatoríí chorus. De coctu lafciuientlum
diccbatur. Otium enim ad onmem nequitiam impellic,
praccipuciuucntam. ^
Megar cnfcs nccg t cr trj ,nccg quarti.
Miyx^às CV7Í T^íjoiy úVTt A-TcífTou Diccbatur olim in homines
fupra modum ignauos & contemptos, nulloq» honore difinos.Natum
aHagiiim cx oraailo quodam,&c.
Ruftícanum oratorem ne Diopenìdnus*
contempferís.
Ay gonio é/fM jiXTaffcvtífjÍTrgO'. Id eft, Rufticanum ne c6tempfcris
rhctorcm. Admonet adagium, ne quem ob imperitiam
infantiani'uc faftidiamus, Neq; fpedes á quo, quo'uepa^
¿èo dicatiir/cd quid.
E fiamma cíbum petere*
Terentius in Eunucho dixit in paraiitum , eiufmodi efle, ut
nel è fiamma cibum peterct. Hoc cft,quiduis cibi caufla paffutum,fa^urumq;.
Myforum poftrcmuSf .
MVÌTCC^ Id eft, Myforum cxtremus. Strabo refert
Myfomm populum ufq; adco contemptum fuiflc, ut prouerbio
locum feccritSunimum itaq; defpeftii & infimam humilitatem
hoc i»dagio fignificabimus. ;
Cari cus hircus.
Kofftnòs Tfi^yi^.Diogenianusiiidicardiditatum deuilibus&
contemptw.Carii populus, quod pi^sim in bellis mercenariain
locarent operam, ceu uili uita, in contemptus prouerbiu abiit,
unde Se Plato Lct^mòp Mf^Ttoff^ld eft: Carícum homuncionc
dixit pro uihnihiliqs.
^ Indocfíior Philonide. .. HWAU
(pt\uvlA¡i. Hic Mclitcnfis crat praegrandi corporc,caEteruniinfulfus&indo

Zenedot. Prindpatus Scyrius.
Agxn ffnvgtoc, Idcil, Imperium Scyrium.Dc frigido tcnui^;
rc^no. Scyrus inlbla quam olim colucrc Cares, pemcofa, ¿
' inírugifcra.
Ciccrís emptor.
Horatius in arte poetica: Ciceris Si nucis emptor.Infimac fortis
hominem,deq; ima plebe quempiam íígniticans.
Smäits. Cubito emungcrc.
Aymvi Id eft, Cubito emungens. Prouerbialis
ironia in hominem fordidi qua:ftu$,& conditionis abicöac.A
íalfamentariisdué^a.
Cam's uiucns cms^dalia.
Ki/W ¡üifj tìtwò fixrAÀTiixt, Dici folitum in paraíítos, 8c alie^
no ui'^iitantes cibo. Magdaliam dicit, quaii dicas fur^em Se
manuum purgamentum.
'Hcrodot. NoncñcurxHíppodydí.
ótr iTTTraK^fíítv. Hoc adagio iTgni(Tcab5t fe quippiam
negligere,neq; magnopere laborare.HicHippoclideseratTifandri
filius, qui cum multis aliis iuuenibus Clifthenis Sicyonii
filiam ambiebat. ycni quum Clift hen es procos toto anno probaret,
Se Hippoelides in cíonuiiüo indecoram quandam faltationem
aedidiifet, fublàti^ in altura pedibus, pater offenfus inhonefto
iuuenis luiu,ait: FiIìTifandri, á nuptiis tua faltationc
cxcidifti. Ad illa protinus refponditHippoclides : Haud curat
Hippoclides.
Non admodum mifccs.
OVfjc¿7^e6 ttvK^s. Id cft, Non multum potes, ncq«cprodeíIc,
ncque nocete.
bergli Algauilior.
Vilioralga. Poeta dixit, pro uiliisma Sc abieÄißtoa quauisre.
Contcmncntís im'micum.
Qi¿ncgabit fe commoucti conuitils alicuius hominis coil*
tempti,non infcitè dcflexCrit illud Home.Iliad. A.
OvKceTskytóyWS lí/ui yvvH ßaTiffiyK w¿ls ècfftCfS
Kwfèff yàeg àivìfh xvxTíkJas o vrJocvcTiú* Id cft,
Haud curo magis,ac íi focmina,(iue quis infans
Me iaculo pcteret,íiquidcmuiriincrti$,& ipÉl
írrita tela uolant.
lod

Indígiius qui illi matcllam porrigat. Martial
Dc uchemcntcr iiixqualibas, aut nc uila quidem cx parte
cbnfiarcnd'K.
Con tern nentis dicSerium. J^ownv
Si quando fignificabirnuN nos Icommatc feu contumelia leuiter
commoueri,ncc altius in animum dimittere, congruct illud
Homeri Iliad.A.
• OvH \ij Ueti(iv cfv iffiyn wifaihp
"B-ifuffxrc ¡tírffpTi wdi'ûUûTs.Q'^il J^
SCC/4X Tí ì\gù ¿iÚT(HyTH,U XO^TíKHiS ZtÄ^^ «V/^tf. Id cft,
A tmiíliim non tranfiit ad uitalia tclum»
Sed lumma in aite baltheus arcuit,impofítoq;
Laminex fquamae, quas huic faber addidit acre.
. Tanquam conchylium difcerpcre. Sullm
llflw^ Loyxv'^l^ yinT^êiy. Id eft,Tanquá concham dilaccrarc.Dc
imbccillisÄ: uiribus longé infcnoribus dicebàtur.
Tragicue rex.
ßataiMvi. Dici potcft,ucl qui nomine duntaxat rer
iit'.cacterum uiribus pamm polleat.Nam in tragœdiis tantiípcr
durât Imperium,dum fabula peragituT.
Vterque ambo.
3 ¿.«ffT'yS)©' SAÌT^Q', Id cft:
Vterq; ambo,ambo neuter. Quadrabit in duos aliquoSjC^uonun
alterius iiequitiam,alterius prçbitas compenfat.
^ocJxKoc^oct,
DepinguibusdidumÄrimpotctibiis.Nam Graeca uox hinc
dida cft, yStvTÄf pronum iîgnifîcat,â: ketf^ caput.Conucnict
in temulcntum & fomnolcntum.
Pannus lacer. ^ LtnUt^
Hominem tam faftiditu Ä: reieftum pin^ wc^vtrxi^a appellant
Gracci,id cft, pannum undique lacerum.Sumpta mctaphora
à ucfte,longo ufu detrita,atq-, ob id rcicâa,quum noua
ïuetitinpretio.
Quia ufus cepis putridif'
T/f xg^^ -srvôû^i, L^û/xuvifi Id eft:Qms ufusputrcfaâi cc^
pis?De rebus aut ctiam hominibus abic¿tis,& quorum nullus
lïfquam eft ufus. Etcnim quum cepe iîthcrbapei: fc uilifsima,
imulatqi compumiit,nihil abic¿uus«
Inutilior

Inutili or blace.
BXähÄ òtxfHrór^®'.in hominem nihili,nulliasq; bona? friH
gis dicebatur. Sumptum ì pifcc ufqueadeo uili, ut á canibus
quoque faOidia tur.
f/orat. . Extritum ingenium.
Veif\lHv7oiiAZvoii viiJ Id cíl, Mentem habens euanidam,
wctfilHVKHiJLwop perinde fonat,quafi dicas cxribiatam, duóèa
metaphora a tibiarum Unguis,quae pofteaquám exciderint,inurilis
cft tibia.
Barbam uellere*
Qmim fummum còtemptum ac ludibrium fignificamus. Ho
rat.m Serm.Barbam tibi uellunt Lafciuipueri: Perfius: Idcirco
floridam pracbctribiuellcre barbam,
Nihili codo eft.
Diéhim uidetur in cos,qui pollicenmr in fiiturum,nec exhibent
rem pracfcntem.Gcllius cocionem dixit,que ueteres ariolarcm
dixenmt.
Non plurisquám íimias.
Simia ridiculum animal cft,uulgóque contemptum. Dion
Prufenfi$:Qupsego,inquit,nbnpÍurisfació,quám ut dici fo-
Iet,fimias.
Fumi umbra.
KÄTfS ffKicc. Pro rc quälibet uili.Quíi omnis umbra res queda
cft inanis,tum nero fìimi umbra pené dixeris umbra umbre.
Vlo^eniäftHs. Fulgurex pelui.
AridCTTH W wviTiif. De minis inanibus corum qui lacderc nequcunt-.fulgor
cnim qui fulgurisimitatione quadam è uafculorum
nitcrium uibrationc,aut ex aquis redditur,noccndi uim
jiuUam habet,pueros modò tcrritat.
Oppedere,& oppcdere contra totlitt^a.
Oppcdere,prouerbialitcr pro reclamare &cótemnerc repcritur
ufurpatii. Horatius,Vin'tucurtisIudacisoppcdere?
Dionis gryr.
T¿ jtav®- yfv. Kc

CONTRA. itf
iQÎgra eau Ja, Admonet non cíTe habcndu commercîum cum
improbis,&cum iis qui funt nigris & infamibus moribus.
Ofcitante uno,deinde ofdtat ÔC alter.
Ewf Ideft,Cùm ofcitat unus,
ftatim olcitât & alter.Diccndum quoties cxcplo pcccati,fta^
lim prouocatur aliquis ad iîmile facinus,Fit quadâ occulta naturae
ui,ut qui uiderit ofcitantcm,cogatur 8c ipfe ofcitare.
Corrumpunt bonos mores,colloquia praua«
Eodem pertinet ille Menadricus fcnarius,quem Diuus Paulus
apoftolus haudquaqaam grauatus eft in prima CorinthiotumcpiftolacitarcrMores
bonos conuiûus inficit improbus.
Celebratur ôc hic fenarius à Graccis.
KacKûts ¿fiWKSfff MLvrh UfViry LcckoS, id eft,
Malus ipfe fic$,fi malis conuixeris.
Si iuxta claudum habites fubdau^ phtarchm.
dicare difces.
A.v UTigoiKNffHS vTTûaaci^etiJ (ictSJcffhS. id eft. Si îuxta
claudum habitaris,difces fubclaudicare.Prouerbium admonet
pcmiciofam improborum hominum cófuetudincm,propterea
quôd cum corporis,tum maxime animi uitiacôtagio ferpunc
in uicinum &c.
A bonis bona difce.
Arift.Moral.ix.oftendcns uirtutc optimè difci conuiûu honorum
^ amici fe mutuo corrigunt fi quid erratum eft,& fcfc
uiciffimi ad honeftas excitât adiócs,citât Theognidis ucrfum.
Aify kn \(rdx¿ Âiiil^tu. Id cft,
Qui bonus eft,ab eo bona difcito.
C O N T R A .
Canthetium in fofla.' . .
Rufticum adagium,fed tamen ère militari natum.Ho elicebit
uti,quoties quis ad id negocii trahitur,in quonequaquam
ualeat,aut ubi res erit uchementer impedíta,periculoj faW.
In puteo confh-icílus. pUf.':
Quadrabit in eos,qui per anguftias eo reda£Ufunt,undc cxtricare
fe nullo modô poflint.
Nunc mcae in ardurti coguntur copiae. xtrcntint,
Metaphora fumpta ab excrcitu,qui laborat iniquo cóclufus
loco,& undiq; obûdçtur ab hoftibus,ut diflPicilc fit, cffogcre.
h Inulta

U4 CONTRARIVM PHILAV.
Inulta Míncrua.
Pro eo quod eft, ilefragrante ingenio,repugnante natura^
non fauente coelo.
C O N T R A R I V M PHI^
L A V T I A B.
Noncft bcatuSjClTc qui fcncfdat.
Senfus eft,Haud eilc fatlSjUt adiìt felicitas,ni felicitate tuam
ìntellexeri'?. Vergilius:
O fortunatos nimiuni,bona fi fua norint. Agrícolas.
Theobhräßus. UTAST®-.
Vocabatur, cùm quis fiias dotes ignoraret. Porrò felicitatis
non minima pars eft,ut quifque Tua norit bona.
C O R R E C T I O D I C T I
AVT FACTI.
Cotrígentís,quod dídum eft ab alio«
Vbi ciuiliter notabimus aliquem, t^quá haud ex animi fententia
loquutum,aut ubi quid di¿tum nt parum honeftum,in
tunc torquebimus ucrficulum Homeri Ilia. M.
oís 6oc tisù ciKKoff fivúop ¿cf^úvüm ri/i va tiffou. Id eft,
Sermonem hoc alium potiorem adducete nofti,
Cotrecflio dtcftí.
Difbm obfcGcnius & bonis uirls reticendum,aut abfurduni
diftum notabimushoc uerficulo ex Iliad./.
MndoiLfJ/t/ ovHi.v kvHp yiAix rifxoc -urà/jOTOii/ ccyaro.
Of Tif \7rlrcu7CH(rt fg^tt/ xgrtx Id cft,
Sermouem,quem uix nemo unquam promat ab ore,
Qm modo cognont cordata & fana profari.
C R V D E L I T A S^
Manliana imper/a.
ReSecongruit inhos,quifa:uiuntineos,in quos ius na6U
funt,5c qui nimistigida mris obfinuatióe humanitatis,& equitatis
obliuifcnntur.Liuius & Valerius narrantLuciufnManliu,
filium occidiiTe propter cdicli tranfgreffionem.
^traho. Opera Sylofontis ampia regio.
t.KiirtT,VK0oòv7@* Ideft, Per Sylofontemregio
faélaeft amplior. Nam Sylofonmunificentia Darii,mortuo
Polycrate,Samionmi adeptus tyrannide,quum acerbius exerceret
imperiu,ita ut fere folct ii,qui ab humili fortuna repente
ad res ampias prouchuatur,& ob haue cauflam ínfula dcfejcretut

íereturab incolis,prouerbio dicicoeptum, Spaciofa regio eft
Sylofoniis gratia. Conuenietin acerbe gerente magiftratum,
cuius uicio dcferatur ab incolis regio,
Phalarídís imperium. Lucím,
«^Ä^vaßi/i^ «fXH. Id eil, PKalaridLsprincipatus.Reft ^dicetur
in eos,qui crudelius exercent imperium aut poteftatem fibi
delegatam.Ortum adagium á Phalaride Agrigentinorum tytanno,quem
Tua crudelitas nobilitauit.
Omnium quos fol uidct.
Sunt Si ilia: figurac prouerbiales: Omniu quos terra fiiftinet¿
Slut quos fol uidetpeflimus optimus'ue.Plautus in Sticho:Me»
lioremneq; turepcric$,neq; uidct fol.
Omnis herus fouomonoryllabus*
ììfiCf A\(r7í¿rMS /ìf-Kv va^jTiTixf®-Metis Sc potctÜbuSjbreuifli
mo tantum ucrbulo eil opus ut ucl annuant,uel renuant. Sic
uolo,fic iubco, fit pro ratione uoluntas.
Eudoro more.
v¿f4

i^r'tílopha^ ^^ Non cft oleum in Iccytho.
UTiouú/J HK \sf Tw -KHKVÚC:}^ Id cft, Olci liquor nequaquí
incft ill Iccytho. Qimm íígnificamus non cflc prccibus locum
apud incxorabilcm. Nam oleum fignificat, mifcricordiam.
Zenodotus. Boni uiti lachrymabilcs.
AyxúciA* ¿c^J'ííiipuís ¿cv/fií. Id cft. At quifquis probus,i$
mulmmlachrymabiliscftuir.Dc ÍLs,qui facile commouerentur
ad mirericordiam,ac precibus fleácrentur. Nam illachrymare
dicuntur, qui mifcrefcunt.
C V R l OSITAS.
Theomm. Sdt quomodo lupiter duxerit lunonem.
In curiofo$,& quid quifq; domi faciat pcmeftigantcs,cóucniet
illiid ex Syracufanis.
JiivTOí yvvouKM Íffxffí^i^ WS Atvf Ny¿y\6^ ÑfN//. Id cft,
Nouit foemineum gemís omnia,noiiic & illud
lunonem duxit quo paóbo lupitcr olim.
Cicero. Canes uenaud.
P icuntur qui omnia uenantur 8c produnt p enieftigantqiic;
nota mctaphora.
Nihil duldus quàm omnia fdrc.
M. Tullius ad Atticum lib. 4. cpiftola,DeIe6^amnt me,refert
hi^c ícnarium ccu uulgò cclcbrcm.
OvAf/ yT^vnvrifaf; \7W « "srívr it/ím, id eft,
Nil dulcius quàm fcire prorfus omnia.
Mylus omnia audicns.
iAuT^ígr Tarau7*áíK3fíOéJ, Dici folitum,ubi quisfe dÜTimularct
audire,quum omnia tamen auribiis curiofis captarct aufailta^
\ retq;.Traéium uidetur á mola^unde exploratores. obferuarc
foleant,quaefierent.AutaMj^li curiofi cuiufpiam nioribus. ^
Nihilinam'us quám multa fdrc«
jiaWfxaíÚH^ccrvVHS-j? ¿ LwÚt^úí/ùvJ\v. Id eft,Nó aliudmagC
inane piita quám plurima fcire.Conuenict in eos^qui maluiit
mulu difcere, quám utilia.
Zcnonium cft&lentem coquerc.
Liccbit uti,quum dicemus eíFc uiri boni,etiam in rebus minutifsimisfuiíiniilemeíre,auregrcgiumartificem
in quacuncunquc
materia declarare,qualis fit artitex.Zcnon Stoicom«»
prirt

D A M N A N D L ití
princeps fuît,qui docet fapientem omnia rcâè hccrcl
Corycacus aufcultauit. ^ Strabo^
KufUHat

partcmfc.dcflcftatjrationibmhmcatq; hinc uclutcx
adhoxtantibus atquc dctcnrcntibus.
Nonptobanris.
AXx'tfVH Á7ffí/k Áya(^i¿*van ìfyAaiPiJuMÌ. Id cft, At no«
Atridaciiccft Agamcmnoniuiliim. Rcftè utcmur,ubi rc quidem
fatebimurhoncftafaftu,ucmm diuerfa piacere iis,quo-:
rum libido plus ualet>quam xquitatis rado.
Nenomen quidem.
Paulus ad Ephclios:Fornicatio, aut omnis immunditia,anC
auaritia,nec nomineturin uobw. Quid cnim? Itane fceluscft
nominare auaritiam aut libidinem?lsron opinor.Sed Apofto-
Ius ut grauiter uitia detcftaretur, ufus eft hyperbolc'prouerr
biali.nam inter pios nominatur 8c ludas 8c Pilatus,
©prxfígerc.
. Thita prifigcte, pro damnare.Pctííus: Etpotis ex uitio ni"
jrumpncfigere thita.Nam ncfcio an dcbcamus Ifidoro crede^
Tc,qui primo Etymologiarum libro fcribit ita militari ,morc Co
Icrc fieri,ut cacfi I,falui T fignarentur. Certè de hoc figno r fit
mentio etiam in Apocalypfi, quae beati Ioaunis Euangclift»
«ornine legimr, Huc pertinent,qux & alibi citantur.
Inabf^dèlocutunu Abiicicndum procuU
Niger infamis. Spongia corrigerc,
limam adderc. Veru lignarc.
DECRETVM.
Morus ahcneus»
Horatius:Hic muras aheneus cfto,Nil eonfcire ííbi,nulla patlefcerc
culpa. Vfurpatur pro certo Ä: immutabili animi dccrc^
to,fchemate nimirum prouerbiali.
fitßoiis. Nullus dies omnino malus.
Aftrologi dcfignant quofdam dies fortunatos aut infelices,
fed his aut illis rebus : nullo tamen die indulgendum eft ocioi
quòd nullus fit adcá inaufpicatus, quin alicui negocio fit fc
lix,fi quis reCèè utatur conceiTo tempore,dies infaulhis gCTcn'
do bello, aut nauigationi, felix eft adininiftrandac rei fam^
liari.Nullus autem dies non profper parandae bonae menti Fa'",
tetur Hefiodus:
Omni cx parte dies malus haud obuencrit unquam, DEC

DEGENERANTIVM'
IN P 11 Y S,
Ab equis ad afinos. procopim
W ovas, vbi quis à ftudiis hoocÎHoribus ad paru
Honcfta dcfledit. ^ ^ .
Mandrabuli more res fticcedit.
ILTÇ) ÍAÍIÚVÍA¡XVX\ÜX»H ^^ •»•/'«X'Wiv.Id cft, Res Mâdrabuli ordine
fuccedit.Hoc efl:,indies in peius labitur.Inde nacum,quòd
Majidrabulus quidam, quum thcfaunim reperiiTctjprimum au
ream ouem pol'uit lunoni Samiae, proximo anno argentcam,
tertio a;rcam.
O domus antiqua quàm difpari do^
mino dominarás.
Vidctur & illud Ennii carmen prouerbiis afli^endu quoi
refcrturà M. Tullio OíFic.libro primo : Id conuenict in d¿aplinam
commutaram in peius,corum uicio qui fuccciTcrunt.
Heroum filii noxx.
Kvìp^P Hi^^if TiKvoc cft,Virorum heroum filii no
zae.Manec &hodieuulgacus iocus: £x fapicntiisimis patribus
ihilrilsimos propagati liberos.
Haud canit paternas cantiones* Ttrem
oìf -wxTfwiHx «VAÄ^UÄ.DC CO iaftatum, qui à patcmis moribus
degencrarct. Soient liberi maiorum luorum cantiuncu-
Iis,quas admodum pucri didiccrunt,deleâan.
Filius degencrans.
In filium,qui à paterno degenerar inilituto, conuenict illud
Homeri Iliad.f.
^ 7.7C c VX VÍÚÍ W war fòt X-yh^ûC, Id cft,
Atnon confenuitpatriis in filiusarmw.
Benènatis turpè eft male uiuere*
C^dam arbitrannir ob hoc ipfiim fibi licere turpiter uiucrtf^
quòd honcftis maioribus orti Tunt, quum contri generis claritas
quafi fax addita faciat, ut nobilium errata plus habcit dedecoris,

tant,nimirum nihil habctec quod dc fcipiisucrcpracdiccnt;
Phpfn. Accfias mcdicatus cft.
AHifflxs iííírAj7

iantconmuia tilia noíh-ij. Athcnxuy)otilt, Adcapras fylucftres,
pro co quod diíFicillimum cflet iaucntu, aut quod
nufquam eft.
Bacon malus pífcís.
Dicctur ia hofpitem ingratura ac moleftu. B«on apudEpicharmum
pifcis quidam cft.
SiquídmalíinPyrrham. pinJarMs
Et rìfueKfi^^Àt jjvpfaíf' Subaudiendum, rccidataut abeat> aut
cmfmodi quippiam. Originem prouerbii tradunt huiufmodi.
Q^ndam Pynhacos quotquot crant finitimi, graui odio pcrfequcbantur,unde
fi quod malum ahquando uidcrctur impenderé,
id abominantesprccabantur ut in Pyrrhacos auertcrctur,
dicent«: äs -rìttt Ttv}^eu»if, Idcft, In Pjrrrbacoram rcgioncm.
Eft autcm Pyrrha Lesbi Ínfulas ciuitas,autore Stcphano.
Pro cui ab auribus nundus ueniat; SuidM»
An óvccr^* ¿cyy\-\Q' ÌT^&OÌ. Id eft, Procul abfit nuncios aure;
Scrmo deprccantisnimcium malè aufpicatum.
Abhorrcntis ac dctcftantis.
^ Quum dicemas nos uehementerá uicio quopiam abhorrcrc,'
iÌludHomeri ufurpare liccbit:
Ex^/i'f y^s ^ at Jictta zvTiNffu Id cft:
Is mihi iuxta inuifus,ut atri limina ditis.
Dulds cubitus. PÌ4t90
TTÌVKVS àyxiJ//. Abominantis cft fermo. Ancon autem Nili
pars cft,in qua nauigantes plurimum & fudant Se pcriclitantur.
Vnde prouerbio dicebant: Dulcis cubitus,quafi deprecates eius
loci difcrimina,Id autem perinde ualet quafi dicas : Bona nerba,aut
B cnè omioata loquere.
Terra mihi prius dchifcat»
Vcrgilius:
Sed mihi uel tellus optem prius ima dehifcat,
Vel pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,
Pallenteis umbras Èrebi,noftemq; profundam,
Antcpudor quàm te uiolem,aut tua iura refoluam.
^ D E R I S I O.
Omniaprxdaradids.
Socratcsapud Platoncm in Endiydcmo,«fifwvVfuomorrt
quòdaducrfarius abfurda quxdam collcgifl^bt, uidclicet So-
«atcmfcircquòd ncfcicbat , &rurfumncicirc quod fcicbat.

nx D E S P E R A T I O.
t7ti/,ínqiut,5 ívúvMíHi ri yàg Myc/uJ^a/Lf, AH Ttivróc \iyAi0
Id cft, Efto 6 Enthydcrac,Nam ut dici folct, omnia fanc praeclara
dicis.
E fublimi me derideas.
Af ' v^nTis Kxrxyw^i, Dc co, qui cum fàftu ridct quempiam,ac
dcfpe^iim.
Suìdés» Hoc geftu contumeliam defpcñumq; fupremum fìgnificabant.Eft
enim Graccc WK/.U^A/^^^^, medium digitum oftendcrc,contratéis
cxterisjgnominix caufla.
Nafofufpendere.
Eft uafrè ac fubdolè irridere. Horadus in Sermonibus;
Nafo fufpendis adunco.
Pofticafanna.
Pcrliusprouerbialiter appellar clanculariam irriiìonc. A geftu
ridèntium aliquem i tergo.Poftica: occurrite fann«.
TUms. In eo ipfo ftas lapide > in quo prx^
co praedicat«
• Qiydrabit,ubi quis pra:fens, uidcns, audiensq;, tamen deluditur.
Quòd autem meminit lapidi?, id tradudum eft à lapide
quodam editiorc, quem Roma: fuiflc complurium autorum
teftimonio conftat, undepraccones inawhonibusres ucnales
annuntiabant.
Loripedem reflus derideat*
Iuuenalis:Loripedcm reóèus derideat, Acthiopem albus.Quo
conueniet uti quoties aliquis id aliis opprobrat mali,cui fìt ipfe
obnoxius.
DESPERATIO.
A(fhim eft.
Prouerbialiter etiam hodie his uerbis dcfperatiohem fignificamus,
a£him eft,Gracci ^rturf aitT^.Tercntius in Eunucho: Adi
cft,ilicet,perifti.
ISurlfides. Nullus fum.
Proucrbialcs funt & illac apud Comicos hyperbolx. Nullui
fum,Occidi,& Perii,quibus defperationem aut ingens malum
fignificamus.
Pinus in morem.
Jiwm T¡¿WO¿;M cft;Piccac ritu, vbi quis funditus,radicitu$q?
pent.

» I F F I C V L T A T I S. 1X5
ferit/ittt ut nullo paño rcftitui pofsit, piccar ritu pcrditus dici»
tur.Nam piccam fuccifam ncgant fuppullulafcere.
Pcrlcruntboiia. ^dm,
7CC Ket\«. Id cft: Pcricrunt honcfta. Hippocratcs Min^
darò Laccdxmoniorum duci fuit ab cpiftolis.Eo intcrfcfto ab
Athcnicníibus,Hippocratcs in Laccdacmoncm huiufmodi fctipfitcpiftolamiEpf«
T¿ Kcaày^tvAxi©- ccw\(mvi9.là Pcricrunt
honcfta,Mindarus autcm amocus cft.Iunucns rem ma*
Icccfsiilc.
Adrcítímrcsrcdfjté
Tcrcnt.in Phorm. Opera tua ad rcftim mihi quidc rcsrcdiit
planifsimè. Hoc adagio fununa rerum dcfpcratio fignificatur»
Nam in hac,folent quidam amcntcs ad laqucum confugcrc.
Sufpcndio dcligcnda arbor« PBrntss.
In rc uehementer indigna,neq; ullo pafto toIcranda,uctcrc$
atborcm fufpendio deligcndam eíTc dicebant.
Ad porcellum da mihi mutuo trea SuMu
drachmas.
Etf vtw Aiviffop íA¡áxf*as,lá eft: Ad poredlum
nunc da mihi mumo trcis drachmas. Diccbatur ab co, qui
mori decreuiíret,aut qui uellct initiari. Nam initiandi coiifuc-
Uorunt immolare porcuni.
A quincp fcopulis dcfibrc in flucflus.
A:r} irtfTt -vxTictp tf Kv^ct, Id cft : A quinq; dcfilire
rupibus undam. Hoc ufurpari folet ab iis,qui iam impatientes
prxfcrtim maiorum, minantur femet in quoduis potius mala
prxcipitaturos,quam ut perpctiantur.
Omnibus armis prxfidrjsc^ deilitutus*
Hominem incrmem,& omnibus praciidiis dcibtutum, indicabimus
hoc ucrfu Homérico,qui cft Iliad.«!*.
TviJLV@r ciuf KC^VTOS Ti CCffzlihi* iyx'^* ^^ C^k
El clicco íímul & galea nudatus & hafta.
Tenuis fpcs.
^ 'i't^f« MJiv Uw/e. Id eft:Spesfrigida quidcm.SpcmmfirmMa
inccrtam^; Poetac tcnucm uocant.
DIFFI CVLTATIS.
^ Non cft cuiuslibct Corinthum appcllerc.
cif TTM/TÌi àvAfcs \g vf i . Id cft. Non cft dati
cuiuis Cotiathuni appcUcrc.ycruihun iuxta ac ucnuftum adagium^

cium,de rebus arduis & aditu pcrículoíís,qua^; non (it cumí'-''
libet hominis afFeóèare. Inde natiim, quòd, uti refertur apud'
Suidam, nec facilis nec fatis tutus fit nautis in Corinthiacuni
pormma^ulfiic.
Solon, Diffi'dlía,qux pulchra.
t^vffuo^cc Tcc kx'kcc, Id cft,Ardua,quae pulchra.Quidam prodidcrunt
Pittacum,ubi femet abdicaiTcr imperio,dixiiTe: Difficile
bonum eile. Porrò Soloncm Pittaci mollicicm atq; ignauiam
taxantem dixiflc\Difricilia,qux honcfta,5cc.
Cum principe non pugnandum.
Qui fignificabit arduú principe à priuato fuperari, aut difRcillimum
uinccre naturá,ururpabit illud Homeri ex OdviT.A.
A¡YCC'H!\@' Y¿¡ R Wì ^ICS ßGOIIC cx.vt/í¿I ÁCCÍAHVCU. Id eft,
Ardua res homini mortali uinccre numen.
Kwättui. ifc per extremum funem.
Pro eo quod eft,rem fadupcrquam difficilem pr2eftare,neq;
uel tantillum aberrare.
Clauam extorquercHcrcuIi.
Qm fibi uendicarc conatur, quod alius iam potenrioroccupauit,ucl
loui fulmen cripcre,uel clauem extorquere dc manu
Herculisdicetur.
f lato. Nemo malus hocfciet.
6i/

DI FFI D ENT I AE. ixj
Q^muis afflici nimiuin,fcd fatum ita cogit,
Prcctcr Sibyllam nemo leget. Plmmp
DiuusHieronymus irridens louiniani ftylum, ut pciturbatu
¿icobfcurum, fcribit PJautinarum literanun iilud in eiim quadrare;Has
prarterSibvlIam leget nemo.
Centum pìauftri trabes.
Keííodus: Utuvrof/i) «fM^nf. Id eft,
Centum autem lignis plauftrum compingitur imum. ^
Eo tempeftiuiter utcmur,quum iignificabimus id quod à nobis
petitur,magno conftare.
Azanasamala.
A¡ctvcücú «Äx^.Dici folitum, ubi quis in re perdifFicili plurimum
fumeretlaboris: Azanaca regio quacdam fterilis eft Arcadiae:
in qua coloni multo fudorc parum fruÄusrcferunt,
Capere prouindam. Tradereprouindam*
Capiimtiulcipiunt^ueprouindam, qui rei curandsc onusm
fe recipiunt.
Capere duítatem.
Plato in quodam dialogo Ììgniiìcat prouerbio dici folere.
Capere ciuitatem, qui rem difticilcm eíTet aifequutus. Nequp
enmi ciuitas primo ftarimimpern capitur.
Omnes laqueos efFugere. Pldt^
Quod ipfum à uenatu tranflatu cit,in quo fic undiq; fepiuntur
exitas,ut neceile fit feram in aliquas infidias incidere.
Trabs in omnibus.
A onh *ójh vràfft tWuht^. Id eftiTrabs in omnibus faäa eft.
Vidctur hcmiftichium ex Poeta quopiam fumptum,quo fignificatum
cft, nihil eile tam certum,quin obftet fcrupulus, coges
nos ad exaäiorem rei confiderationem.
D I F F I I>E N T 1 A E.
' ^ Simul & da,Äracdpe. ^rijkul
Af^Ji'Jis A^/ufosi/t. vbi res eft cumhominc parum certa
fide,cuinonfittummquicquam credere,nifi ftatim receperis,
qiwdfuerisftipulatus.Torquebitur ad eum,qui non collocát
oíTicium aut munus fuum,nifi iam certus de mutuo.
Nemini fldas,niíi cum quo mo^ Ckm.
dium folis abfumpferis.
^ Significai autcm hominis ingenium non poíTc pcrfpici,niíi
diuturno conuiCèu.
Fiducia

Fiducia pecunias amííT.
laftatur 8c hodie, fiducia plerofq; mortalium fallii
Ne Mercurio quidem aederc. ^ ^
Strabo Ub.i.dc narratione parum probabili, ié^ fu E/wJ
mtrvjffcu TiS rkyovTi, Id cil : Qu^m ne Mercurio quidem credat
aliquis narranti.Proprie cóucniet in eos, qui longinquis peregrinationibus
circumafti,narrare folent prodigiofa. At uiato^
rum deus habebatur Mercurius.
Confringere teflèram*
Apud Piantimi in Ciftellaria confregiile tefleram dicitur qui
fibi reditum in domum aliquam pracclufit. Eft autem teller»
íymbolum hofpitale, quo prolato agnofcebantur hofpites, ü
quando rcdiiTent.
Caeca die8>&ocuIata dies.
Plautuscaccam diem 8c oculatam,pro die qua non numeratur
pncfens peamia,& qua numeratur. Vocant iurifconfulti
caccam diem,& cacca teftimonia,qux fcripto perhibentur ab
abfentibus.Nam cacca funt non tantum, qua: non uident, fed
quac non uidentur & abfunt.
Oculata: manus.
Oeulatas manus dixit Plautus, quae promifla uelint exhiberi
re, non oratione promitti. Nam oculos habere, quibus
uideant exhibita : auresnon habere, quibus aiidiantpollicitationes.
Semper, inquit, oculata: noika: funt manus, creduot
quod uident. ^
VUms. Pluris eíl oculatus teiUs unus,quàm
auriti decem.
Longè maior eft habenda fides referentibus ea,qucuide^
rint oculis,quàm iis,qui narrant ab aliis audita.
^yfripoph. Non perfuadebis,ne fi pérfuaferis quidem.
Ov yxg waffNSy if ìtf wttffNs, id eft, Haud enim perfuaferii
imquam. Eft autem hyperbolx genus, qua fignificamus tanquam

Hoftíum muñera, non muñera.
Triícomin fupcrftiric credidît, oblcnianda ucl maxîmè mugiera
, à quibus , qtio animo niittcrentur, proptcrca quòd quae
darentur ab iis,qui nobis malè cupcrcnt,cxitio plcrunquc iuiffc
conftarct.
Homo homi ni lupus. Ploa/sik
^vdftoTTci xvâfWTTii Quomoncmur, ne quid fidamus
«omini ignoto, fed perinde atqrâ lupo caueamus,
Etiam fí Cato dicat.
De fide & antoritate Catonis Vticcnijs narrai Plutarclius.'
Prouerbium dicitur de rebus incrcdibillbus.
Lydus oitium claudit.
AVAUS-TIÌO Dc furacibusdiccbatur,quòd Lydì
non dilccdercnt,nifi re quapiá fublata.Malim accipere dc iis,
qui rem quampiam obfcocnam aggrcíTuri, fiigitant arbitros»
abduntq; fefe,propter Lydos mollicici notaros.
Tuam ipfius terram calca.
Qiuim iubebimus cuipiam,ut in iuo loco fc contiiieat,ticq;
(c rccipiat in noftra.
D 1 F F E R E N T I AE.
Longè latei]^. Cc/fim^
Qmim ingens difcrimen iTgnifîcant,longè late^; diftare dicunt.Tran
Uatum uidetur ab agrorum meilbribus.
Qiiifquis is fuerit.
Quemuis citra uUam exceptioncm hominem indicabimuí
hocuerlîculojquicft lliados xiii.
Of ^viijh T t/*, ngù \$oi ÀntAHT\(@r ¡¿mnff. Id eft,
Qui mòdo mortalis Îît,cdcns Ccrcalia dona.
Pilus in medio.
^ Minimum dii'criminis iîgnifîcantcs,dicimus pilum intcrcflc,
^wehcmcntius cft quàm lì dicas, culmil latum.^ Theocritus
in Thyotijcho. A Ko^ 3 iffiaccfi^vf kvà {¿ctsop.
Atmcimprudentem capiet ucfania tandem,
Vix pilus in medio cft.
^ Verba funt amantis ac mctucntLs,nc tandem amor exeat iit
infaniam,a quatamparúablít,utuixpilu¿íítin medio.Confimili
tropo Plautusdixit in Moftel.Pluma haud intereft paironusanclicnsprobior{iet,Hominiciii
nulla inpcCèorceÌt
^udacia.Non iutcreft pluma,pro mhil omnino rcfert.

t^ÒAma. í/íicc-mccffwf;.
Id cftjBis per omnia.Hoc adagio difcrimen îugem ac longii^
iîmum interuallum iîgnificabant.Vnde qux pugnantifsima inter
fefe uiderentLir, totoq, difsiderent genere, ca bis per omnia
inter fe difcrepare dicebant.
My forum acPhrygum termini
dífcrcti funt.
Strabo regiones quafdam commémorât inter fefe finitîmaf
puta Phrygum, ßithynorum, Myfomm, Dolonum. Item, qui
iuxta Cizicum accolunt, Mygdonum ac Troianonim. Neminem
autem inficias ire, quin unaquacaue fuis finibus fit circufcripta,
Verum cos foes adamufsim diiudicare, id neutiquam
ficile. Manet & in hodiernum diem dc finibus gentium rixact
longa ferie temporum omnia cófundente. Adagio liccbit uti,
¿C rebus toto genere inter fefe diífidentibus.Veluti fi quis fentiens
longe aliud fpeóèarc philofophQ,aliudoratorem. Aut dc
hominibus,inter quos nihil conucnitnihilq; commune intercedit.
Sciunda funt Merrhae & Siloam fluenta.
Xw/>7f 7¿ My^á >y ZtTicoàf/fivfMi/ai. Id cft,Seiu6la funt Merrliae
ac Siloam flumina.Dc longo intcruallo diifitis inter fefe.
Veluti fi quisdicat interamicuin & adulatorem plurimum intereíTe.
Apparet neotericu cflc pro«crbium,& haud fcio an ab
Apoftolio additu,ex literis apoilolicis & ecclefiaílicis.Siquidé
Merrha uocatur locus,in quo Moyfes aquas pcftilctes & amaras,inieòloligno,dulces
reddidit acfalubres.Cactcrû ad aquas
Siloam miíTus eil i lefucaccus euangelicus,quo uifum recipe^
ret. Vnde apparet falutaresfuiilc,dilsimillimas aquas Merrh«.
Quid diftent atra lupinis.
Horatius in epiilolls: Nec tamen ignorât,quid diÌlent aeri
lupinis,id cft,nouit difcrime rerum uilium Se prcciofaru. Agi^
autem Horatius de iis,qui beneficia non itacóferunt inquof"
ixis,uelut abiiciant,feditacollocant,ut expendant & ciusmcritum
ac dignitatem,cui pra:iì:ant,&: preciu muneris quod lar"
rntur.Portò lupini uilitatem prouerbialiter notauit luucna-
Tunicainm'ilii malo lupini. Quàm fi me toto laudct uici"*
nia pago.
Ingcns intcruallum.
M. Tullius in cpift, ad Atticum lib. fcxto. Senarios hos
prouerb

proucrMal« ufurpat. TioT^xà'j \ìj
LvT^vAh HVfMT* WgfiHS ¿Í^CS, Ideft: Multas at undas
uoluit in medio notus Vafti maris. Licet hue quoque totquere,
«t iignifices rem adhuc procul abeflc á periculo.
Nc puncfhim quidem.
I^ums Hieronymus in epiftolis : Et apoftolica: uoluntatis fcqucntes
ueftigia, ne pimàum quidem,ut dicitur, aut ungucm
tranfuerfum ab illius fentenriis rccedamus.
Valeat amicus cum inimico. Plutarchus.
tp/tTw alci tx^f W. Id cft : Valeat amicus cum inimico.
Q^drabit in eos,qui tori ad fc fpedtant, nee amici magis,
quàm inimici rationcm habent.
Paib'Ilos RufBllus olet, Gorgonius fíorat^m.
hírcum.
Dicendum uel in duos aliquos diuerfis laborantes uiriis, uel
in cundem fui difsimilcm, ncmpc modo loquaciorem quàm
fat (it, modo impendio tacimrnum : interdum pueriliter ineptum,
interdum Catone feucriorem : nonnunquam profufum,
nonnunquam fordidum.Siquidcm ut uitio dandum,{i quis hircum
oleat, ita adsequc uitupcrandum, fi quis oleat unguenta.
Nam paftilli pilulx funt unguentarix. Alterum,fpurci eft ; Alterum
mollis.
d i g n i t a t i s .
Canisdignafede. JDiogcnlan^.
A¡T

foUtus,quae parum probarct,
Perfms. Digna cedro.
Digna cedro dicuntur,qua? promcrentur immortalitatem, 8c
eiufmodi iudtcanmr , utpoftcritati confccrcntur. Sumptum eft
ab arboris natura,cuius fucco,quac funt illita, non fentiunt cariem.
Dignus Argino clypco.
« il if/ Ágyi uomÁ©-, Id cít : Dignus es Argino clypco.De
gcnerofo ac maiorcmin modum ucncrando.lnde fum
pmm quód olim apud Argmos ex morcpucri incorrupt!, pujiq;
clypeos quofdam geftantes, pompas agebant. Isquc bonos
^rat ilii aerati, prifco quofdam inftinito maiorum decretus.
VlmiMs. Dignum propter quod uadimonium
deferatur.
vbi rem maximi momenti uolumus fìgnificare, quacque nel
quantouisdifpendio debeat expcti,dignam ciTc dicemus,cuiu?
gratia uadimonium deferatur. Nam qui uadati limt, non nifi
liunmo fuo periculo abciiè iudicio polTunt.
Tuìlm* Dignus qui cum in tenebris mices.
Qui certifsima eilet fide, cum dignum dicebant, qui cum in
ten^ris micaretur.
Qyauis re dignus.
A//^ 'TT WCCVJCS, Tcrenrius: Hominem quantumuis pretii.
Dlogmìoiius. Regia uaccula.
^oeaiKtKop ßo'iiioi). Id cft: Regia bucaila.Dc prodigiofa icccunditate
diccbatur.Natum eft è miraculo rei gd^ac. Aerate Pro
lemxi iunioris uacca quacdam eodem partu fex zdidit uitulos.
Simile illud luuenalisiScrophafoecundior alba.
Batti Silphium.
B¿rfif s.i-hfictf. Id eft:Batri Silphium.Grxci nouum Se ramn:|
quempiam honorem prouerbio uocat. Ariftophanis interprcs
diuerfam originem adagionisadfcribit. BattusàThera iuxta
Cretam infula profcòèus,oraculo monims Apollinis,uaI,ut alii
tradunt,domeftica pulfns feditione,Cyrenen condidit.Cui quu
Afri bcneficii memores, fummum honorem habere ftudcrent,
donarunt illi Silphium herbam apud illos omnium pulchcrriniam.
Simiilq; numifma ferientes, in cuius altera parte rcgnui»
erat infcuiptum, altera Silphium, quo fucrat à ciuitate donatas.
Porrò Silphium inter ncrbasprimam gloriam obtinct, cu-

lus 8c folla 8c fniöus 8c caiiliç Ä' fuccuç prctioiîfsimus fît.'
Dcccrnctur equa Theflalica. EuÎUthiut.
'^'TtM^vêi'^ ©tiWivA/KÀr. Dc fummo pracmio dicebatur,
propterea quòd amiquitus prima laus fuerit equorum Tlieflaliac.Lepidius
crit per ironiam.
Bos in duitate. fíotdtm
B5f v Wa^ Dicitiu:, ubi quis ad nouos honores euehitur. *
Lyfîas bouis imaginem in arce coUocauit.Nam in agris boum
^us,non in ciuitate.
Sapientum ocflauus. Horatius.
In eum,qui (ibi multum tribuir in fapientia.
Columen famih'x« Tercnthfs»
Donatus columen dici putat, perinde quaiî columnam cücas,
cui reliqua domus innitatur. Vnde auriquitus férues maiores
columellas diò^os.
Vtranque paginam fadt. piimus^
Sumpta metaphora â codicillis rationalibus, diias habentibus
paginas : alteram,qux indicar quid fit datum:alteram,quac
quid acceptum fit, oílendit. Itaque in rebus hunianis fortuna
utranque facit paginam , id eft,fiue quid obtingit boni,ea laudatur
quafi dederit,fiue mali quid accidit, cadcm incefsitur ccu
maiorum autor.
Efto promus.
Hrw Tûef4taeSyT àTiTià ì* Á jJix/ ¿i/V. Siscondus,inreliquis
canis cl^fi libet. Aiunt dióbm in cum cui felicitas inuncrenti
contigiirct,peculiariter in eunuchos.
lupiter aquilam delegit.
Ztvf ccvTOif ii\í¡ú. vbi quis afcifcit fibi pracclaros fuisq; rebus
accommodos. Poeta: fingunt aquilam loui fulmcn porrigcrc,
quòd haec auis omnium altüsimc fubuolet, nec ì6ta fulminis
l«datur.
^ Glaucus comefa hcrba habitat in mari.
. ¿¡^a t.(/^¿vA¿T7y.Diéhim apparet per
iocum dc iis,qui quum perierint, tamen uulgo creduntur uiucre,
Glaucus quifpiam fuit Anthcdonius pifcator, natandi pentia
longc omnium prinms. Is quo magis ciTct miraculo, commentus
eft impofturam huiufmodi : Enatabat è portu fpedanlibus
Antedoniis,doncc iam cxnra profpcâum eflet. Ibi reucr-
. ^s in terrain, fcccfsit in locum aliquem femotum,atquc in co
i a.

dies complurescommorabatur.Dcindequum uideretur, redW
bat natansinportum, fpcâantibus iis, qui ftabant in littore.
Mirantibus autem amicis ac fcifcitantibus, ubinam gentium
tam dîu commoratns círet,adímiilabat in marinis fludtibus interim
uerlatam elTe fefe. Auxit miraculum altero commento.
Hybernis meniîbus, quum cxtcú pifcatorcs nihil pifcium capere
poirent,ille ciues rogabat,quornam pifccsadduci ucllent.
Qu9^qiie iufsiflent aduehebat, uidelicct iam ante patatos in
hunc uliim, atque alibi conclufos. Euenit tandem , ut hic impoftor
de belua quadam marina dcuorarctur. Isque fuit eius
comcediae finis. Porrò quum non rcdiret ex more,populari fama
iaéèatum eft : Glaucimi guftata hcrba faéèum immortalem,
& in mari uitam agcre.
Antiquior Codro.
ngialvT^©- KcJl^a. De prifcis,& ob antiquitatem admirandis.Codrus
antiquilsimus Attica: rex.
Pro dígnitatc cuiufque.
Qjium unicuiq; partes tribuuntur pro decoro perfonac proq;
dignitate, ueluti fi ncgocium arduum committatur prudenti Sc
cxercitato,lcuiufculum iuucni cuipiam Sc imperito, quadrabit
illud Homeri;
Egregia cgregius fubit arma,ac deteriori
Deteriora dcdit.
Myrtcam coronam ambís.
Mi/pf/W.Ideft,Myrteam cupere.Diccbatur,qui tyrannidcm
aut magiftratum ambirct. Nam olim principes myrteis corollis
coronabantur,fiquidem Suidae credimus.
Omnibus antcucrtcnda uitx cura.
Qmdicct omnia pofthabcnda,quo uitae coniulamas,accom
modabit illud Homeri:
Nullum equidem prccium cum uita confero,nec cum
Iliacis opibus,pridem quas tempore pacis
Vrbs opulenta tenebat,uti fama eft.
i.Reg.^ Caecus &claudus non intrabunt tcmplum.
Fortafsis adagio locus crit, quoties excluditur aliquis ab honore
ueluti indignus.
Rofcius.
Rofcins hiftrio tam erat felix in agendisfabulis, ut quifquis
in arte quapiam iufignis eilet, Rolcius uocarctur. Id indicai
M.TUI

D I L I G E N T I A E» IJJ
M.Tullius libro dc Oratore primo.Itaque hoc eft iam diu con
iccutusjut in quo quifquc artificio cxcclleret,is fuo genere Ro
iciusdicerctur.Eodem igitur tropo, quo uchementer in confiliis
caUidum,Dacdalunniocamus:mlaboribus paticntem,Hcrculem.in
difputando inuicèum, Achillem : in indicado Ariftarchum
: patronum in caufis agcndis egregie dextrum, R.ofcium
licebit appellare.
Primas tenere.
M.Tullius ad Q^ratrem epift.lib.3. camien adfert,uelut was
fí'/iM/woítf:Illud uero,inquit,quod á pucro adamaram
A«// H0Ù VTTilfox^^ y^j^weu «AAw// tOtum occidiile.
Qucritur enim illic opprciTa Repub. nullum efle locu uel cxer
cendac uirtuti,uel tuenda; dignitati. Carmen fufpicor efle Homcri,quod
ita uerti poteft:
Primas ufq; tencre,aliosq; excellere laude.
DILIGENTIAE.
Ad amufsim. Cf//#V.
Frequcns eft apud autores ad amuflìm,examuflìm,examuffatìm,amuflatim,pro
eo quod eft,exquifita diligetia,atq; exa-
^Hflima cura.Translatum afabris lapidariis aut lignarils,qui
funiculo ilio regulan operis aequalitate explorant,quanquam
Feftus alicubi tertatur,amuflim quibufdam eflc non lineam
neq; regula,fed ferramcntum quo iabri in poliendo utuntur.
Thunni more. ^thmMs.
eJvvg iULu, Thunni more uidcri dicuntur, qui limis, aut
altero oculo obliquè infpiciunt.
Iuxta melam.
KocJ« Suidas oftendit prouerbio dici folere,ubi quis
incerta cóicñuris perfequeretur.Sumpta metaphora à medicis
hulcus internum immifl!o per fauces inftrumcnto quopia cxplorantibu's.ld
inftmmcntum melen uocant.
Adunguem. ^^^^^^
Ad ungucm,cundem habet fenfum. A marmorariis fumpta '
mctaphora,qui fuperinduóto uneui commiiTuras explorant
niarmorum. °
In quadrum redigere.
-A ro eo quod eft,m ordinem aptamq; Ìtnifturam concinnac.Sumptuab
iis,qui arbores aut lapides mathcmaticis gnoi
3 monibus

inonìbu$ cxaequant. Proinde quod conuenit, quadrare dl^
cimus.
Itinocfteconfilmm.
wnrißt-Kh. IdeOjln nofte confilium.Admonet adagiurti
non eíTc praecipitandum coníilium, neq; ftatim ad primos ant
mi impetus quippiam agendiun. Nox autem propter foiitudinem
ac filcntium uel maxime ad confidcrandum, confuítandumq;
de rebus grauibus cft idonea.In confultando cunftatici
tutior cft,periculofa celeritas.
vltrojdtroif.
Quafi dicas, hue atque illuc.Fit autem ucnuftior metaphora
quoties ad mutuam altercationem,difccptationem, confabulationem,rixam'uerefertur.
Cicero : Multisque uerbis ultro, citroque
habitis,ille nobis confumpms eft dics.Et,Vltroque agitata
cauiTa.
KvetfAuasw^iWro T¡rpccy/Jix,lá eft, Ruminare feu remandcre
negocium. Ruminare feu remädcre negocium dicitur, qui fuo
cum animo ucrfat,etiam atq; ctiam expendcns.
Tlntdfch, Fixis oculis intueri.
ArtrW fifàf;,là cft,Defixis oculis intueri. Pro eo quod eft,attentius
accurariusq; confiderare.
Aliquoties apud Lucianum, pro acribus oculis inmeri. HomerusiGorgoncis
oculis, quales ßc Martis atrocis.
In ocdpitio oculos gerit.
DeuerfutisÄ: circumfpedis quosq; neutiquam procliuc fit
fallerc. Plautus in Aulularia:
Qua: in occipitio quoq; habet oculos.
l^utUnus. Vnumadunum.
fxfflp, Quum citaftids fingula ííngulis compo*
nanmr.
Incudi reddere.
Pro CO quod eft^rcfingcre ac mutarc,corrigerc4;.
Et malè torna tos incudi reddcrc uerfus.
Confimili forma dicunt recoquere.
Rur is fons.
Kyp'a wftyn. Id eft, Rurisfons.De nimiú laboriofis, & perpetuo
operi alsidctibus. CuiufmodifingitMcncdemiun Tcrcnt.

Ithorus. ^
In cum,qui uclut inftigator, hortatorquc foret aliii.
Tranflatum opinerà nautis,quos rcmigantcs nauclcri uox ani
inat ad gnauiter laborandum.
Caput fcaberc & confimílía.
Caput fcabcrc,unguesarrodcre,gcftus hominisfunt cogitabundi,&
dc mutando,cuius pocnitcat, fccum agitantis.Horat.
Saepè caput fcabcrct,uiuo$ 8c rodcrct ungues.
Ariftophanis & Clcantis lucerna. ^^^^
Propter infigncm ftudii diligcñtiam in prouerbiu abiit, ut
«ad Ariftophanis aut Cleantls kiccrnam dicatur lucubrare,
qui fummo ftudio,exquiiìtaq; cura fingula penfitat.
Oletlucernam.
Tí^TivXí'f^^/'«. De re meditata multo^i ftudio elucabrataJ
Inde duàum,quòd ftudioíí ad luccrnam uigilantcs,foleát elaborare,fi
quid accuratiùs uelint excudcre. De Demofthenc dicitur,quòd
plus olei,quàm uini confumpferit.
Non una manu capere.
Ov 7Ñ W^fqChMTf/iojj. Id eft, Ñon una tantùm manu capiendum.De
re lubrica nariaq;,captuq; difficili.
Metiri dígítís. Ciccr

si6 D I L I G E N T I A E»
dlUgcntiain curamq; dcildcrct.
Somnum nonuídíc.
His ucrbis fignificant fummam uigilantiam.
Non quantum lufdnix dormiunt.
Ov/' ÍÍTOÉJ UHJÍOV\Í V-NVWACW. In cos conucnic, qui fomni par-'
elisimi funt.
cUcYo, SucdGua opera.
Succifiuis opcris fieri dicimr, quod horis quibufda quafi furtiuis
agitur,ubi iam ordinariis ac Icgitimis olFiciis pertun6b fimus.Hieronymus
fiutiuas uocat,quod alii fuccifiuas.
VÌAHtws. Vel acum inuenilles.
De re diligenter ueftigata.Nam acus inuentu diíFicillima.
n^rißofh, Grues lapídcm deglutientes.
A/ yifM/otTivhs líx/xTTíTreoKyat, Dici folitum de iis, qui fumma
prouidentiagemt negotium. Idq; inde uulgò dicitur,quòd
, ¿raibus hie mos fit,ut quoniam admodii fublimcs uolant, magnoq;
ferantur Ímpetu, neq; poflunt deorfiim aipiccre, lapillos
geftent,quos fi quando fatigari coepcrint inter uoladum ex
alto deiiciant, quo uidelicet c cadcntium ftrcpitu pcrcipiant
utrum fupra terram, an fupra mare uolent.Qupd filapillusin
maredecidcrit,pergunt uiam:fi in terram interquiefcunt.
Cdto. Frons ocdpitio prior.
Quo fignificauit antiquitas,re£hùs geri negocium,ubi pracfens
ac tcitis adeft is, cuius agitur negotium. Prior diflum eft
pro potior,mcliorq;. Alioqui quis ignorabat,frontempriorem
eilc capitis partem,occipitium poftcriorem?
H omerHs. Arripere negodj curam.
Admoncntes aliquem, ut grauiter rem aggrcdiatur, utemur
hoc carmine:
Quin age nunc fcuticamq; manu,dcpifta4; lora
Corripe.
/dem. Mihi curx erit negodum.
Q^m admoncbimus quempiam,ut omne negocium in nos
reiiciat ipfc fecurus, nobis rem curae futuram, conuenict illud
Homeri:
- Quin tacitus procede,uix huius eco fuero dux.
PlHtarchu^. iiia curx futura funt.
t(.u})

eabìmus nihil cíTc pcriculi, negocium iw cur« futurum, ad
quosperrinct. chryfofi-
Funiculum adlapidcm.
TK// rurágTHfjTrfos to \tSop ciyéitf,là efl:,Fun5cuIum lapidi adniouere
dicunmr, qui curam omnem adhibent, ne quid geratur
in Repub. fecus quim oportet. Beatus Chryfoftomus homilía
in priore ad C0rinth.epiil.3s. SvoV« wws Ttoc'KtifXvTctvßx
^IH RH¿Í FFW¿GTH/T/ TOIJ -KTQOÍ) CTYEIYTHÍJ OÌHOÌOFAMTT TÍEWTCQI» /
^íf Id ell: Confiderà ut hic rurfusfuniculum admouctad
lap idem,ubiq; quaerens «dificationem ecclcfiae. Tranflatum
eft ab Architcdis, qui non tradunt oculis fuis, fed ad
perpendiculú explorant lapidii aequalitatcm, quod cft exaftse
diligenti«.
Facflum tranfacfhtm.
Apud lurifpmdentcsfolemnia funt haec,Fa£lum tranfa6ìum,
quoties fentiunt nihil praetcrmiíTum quod ad negocii tra£hitionem
pertinet.M.Tullius in Catilinam inueéliua 3.Atq; illud
quod faciendum primum fuit,fa6bm atq; tranfadum cft.
Pieno gradu. Trehonim.
Qm leuiter rem quampiam attigenmt, fummo pede dicuntur
ingrefsi.cótta, qui magno ftudio inftituerunt aliquid,pieno
gradu dicuntur ingrcfsi. Trebonius Ciceroni libro duodecimo:
Nam illum paratiun ut uideo & ingrelTum pieno gradu,
cohortari non intcrmittemus,quo indics longius difcedo excrcendoq;
fe procedat.
D I S C O R D I A .
Bellum omnium pater. ^ zmorm.
o TTúMfiQ' ácTTcivTup TTXT/íf, Prouctbium ideo diòKi eft,quòd
bellum omnium rerum nouandarum autor eft, ut ex eo nàta
mdeanturuniuerfa.
Tuas res tibí habeto.
Caiuslurifconfultuslib.44.tit.de diuortiis, oftendit fuiilc
rcccpmm^ut diuortium his uerbis perageretur. tuas res tibi hak?
' ^^^k ^^ Quorum altero reddit dotem, altero
abdicar ab fe tutons munus,in rebus uxoriis.Haec autem forma
uerborum pcrfcripta cft, ne uel non ratum clTet diuortium fi
nullisfolennibus uerbis perageretur,uelinaufpicatum & odioium
fi uerbis inciuilibus perageretur. Itidc in difcutiendis fpó-
«libus uifum eft uti his uerbis ; Conditione tua non utar.Hacc.
i 5 proucrb

prouerbii gratiam habcbut, ii cui ciuilitcr rcnunciabimus ami-citiam.Sed
tcftiuius crit, ii ad r« animi transfcruutur, ueluti; ii
quis dicat,Monachi uitam profclfuscft^mundum iufsit fua habere,fuas
res fibi agere.Itcm fi quis ambiar confortium noftru,
quem indicabimus nobis inutile,huic apte dicctur,Condttionc
tua non utar,pro eo quod er Jt>non utar tua familiaritaté.
Gamma Bctam pcrfequítun
Procopius lib.3. de bello Vuandalico rcfcrt Carthagine antiquum
proucrbium á pueris iadari folere,Quòd Gamma quadoq;
Bctam & rurfus Beta Gammam perfequitur.Sufpicor pue^
rorum lufum hue fpe6èaiic,quòd inter uicinos frequenter oriatur
diisidium. Vcmm hie puerile diótú detortum ad rem cuentum,quod
Gizericus Bonifacium expuliíTcf.Poítea Gilimerem
Belifarius.Proucrbium non cft natum ex cucntu,fcd pucrorum
Carthaginenfium xnigma fuit, uelut oraculum eius quod accidit
poftea.
fíomcruf. Domeidcum difsidium.
Ad deteftandam fedirionem, & mutuam contubernaliun^
inter ipfos difcordiam infidiasq; , conueniet illud Homeri
OdylTn. ^
OvK iff In KOtiicc }¿7f]ftff àWftTiatffi//, Id eft,
Impia res moliri inter fefe mala.
D I S C R 1 JVI I N I
Fhttdrchus. Apio cft Opus.
T5 e\\tvii Mi^.lu loquebantur, quoties morbum capitalem
innuebant,& uita: periculum imminere.Nam olim monumenta
defunfitorum apio coronabantur.
Snidus. Sub cultro liquit.
. Sub cultro linqui dicitur, qui in prcfentaneo periculo defcritur.
Sumptum á iiiftima, qux iamiam fcrienda cft. Horatius:
Fugit improbus,ac me Sub cultro liquit. Conuenit lii cos, qui
periculo capiris parati funt afFirmare qmppiam.
Sus fub ftiftcm.
Yf V7ÍÚ pffvToCKcii, vbi quis fefe in prxfens difcrimen ac pcrnidem
pnccipirat.Nam fucs apud quofda fufte madari mos cft.
In Pythi] templo cacare.
E// nt/^/ií \\ffcu, Dicebàtur, qui rem nefariam & periculofani
6ceret,quòdPyfiftratustyrannus extrudb tempio infcriplcjrat,
ne quis inibì ucntrem cxoncraret, & aducnani qucndam
dcprcn

icprehenrum i medio fuftulit.
Vtínain domi fini* Sm¿tu
tiittoi y^voiulw. Dici folitum ubi quis optat è malis, quibus
ìmplicitus eft,emergere. Tranflatum ab iis, qui in tempeftate
periclitan tur.
Fuge procul à uiro maiore.
Á\wxTírú tinlòv^r uvigoî. Gaue à comercio potcntium, habe
commercium cum aequalibus. Etenim optimatum familiarizas
, aut feruiun facit Ä: turpem, aut fi nefcias adulan, periculis
obiicit.
Fugatutior.
Qui dicet tutius eife fuga uîncere libidinem,quàm cotra pugnando,potent
accommodarc illud Homeri Odyilèac M.
OvA\ ra TY' àe\KHy^vyiétft KotgrarotJ «T* t^vrîis. Id cft.
Non eft uUa medela,procul fugerc optimum ab illa,
Poftfoliacadunt arbores. PUum.
Qi^tiesadmonebimus, leuiores iniurias fi quisfcrat, fequi
atrociorcs.
Nunccontíngatferuarí. Diogaunnui,
't^vff yitfûtra aafûSm.Qmm fignificamus nos fatis cauturos in
pofterum,fi modo liceat prxfens periculum effugcre.Hoc modo
Dauus in And.Pofthac incolumem fat fcio fore me, nunc d
deuiro hoc malum. Quidam apologum narrant ad hunc modum:Teftudini
Quondam inccfsiflc uolandi defiderium, aquilam
oraflre,ut fc doceret,Quumq; illa negaiîct fieri polîc,quôd
nauirx refragaretur, illa nihilominus inftabat. Itaque parait
aquila, ac tcftudinem in fublime ueClam demifit, ut uolatiun
cxperiretur.Eaquum timeret infclicem euentum, optauit ut
contingcret id temporis incolumem efle.
De tuo capite aguntur comitia.
^ ï*lautus:Ibo intrò,ubi de capite meo fiint comitia.Sumptum
a comitiiç i^oinanoi-ijin, in quibus populi fuiFragiis noui magiltratuscreabantur.Itaq;
quum ftatuitur de re quapiam, à qu4
^ndeat felicitas alicuius, tum de capite illius fieri comitu re*
Ecanis podice.
E* Htwcí Trgmt-rt^. Id eft, E canis culo. Diftum uidetur à Lueo
quod cft, ex rebus anxiis atqj anguftis, quôd ca
pars arâior fit huic animanti.
Afcifc«

Afcifcc ad extrcmum fdentiam.
rt^iíart fís ícrx^Tcf/ tlw 'á/n7Nixlw, Id dl, Acccrfc ad «rtremum
fcicntiam. Non ftatim iitcndiim extremis ingeni i üiribus,
nerum ubi iam urger ultimum periculum, tum ad artes
confugiendum.
Cicero, In cadcm cs naui. Dc filo pendet.
Pro eo quod eftjn communi periculo.
Macrob, De pilo pcndet.
Dc re uehementer pcriculofa. Videtur natum ab hiftoria illa
Dionyiìi tyräni, propter gladiu de pilo in caput impcdentem.
reticulum prorac felis.
k1VÌWJ@' cck'ii, Id eft,Pcricuiri fella prorac. C i -
ties in re quapiam prxcipuum periculum, caputq; ncgocii eilc
iìgnificamus. Nam hoftes cxpugnaturi nauim , in proram prinium
aflultum faciunt. Sclis autem fella eft, quae in proris efle
confucuit.
Inter factum & faxum.
Plautus: Nunc ego, inquit, omnino occidi. Nunc ego inter
facrum & faxum fto , ncc quid faciam fcio. Sumptum apparet
ex prifcis foederis feriendi ca:remoniis, in quibus fecialLs porcum
faxo fcriebat,hacc interim pronuncians : Qm prior populus
fcedus ruHipet, lupiter cum ita feriar, qucmadmodum ego
porcum hoc lapide ferio. Sed undecunq; fluxit adagium, fatis
liquet dici folitum in eos,qui pcrplexi, ad extrcmum periculum
rcdiguntiu".
A fronte praedpitium^à tergo lupi.
K^v¿xvós, iTTiàìi/i/ TíUKot, Qiuim aliquis, hinc atque
hinc maxime premitnr malis, ut in utrunq; inciderit, pereundum
fit. ^
PUutus. Fiamma fumo efl: próxima.
Commoner adagium, periculum mature fugiendum quiq;
malum cuitare cupiat, ei uitandam priiìs occafioncm. Fumus
enim indicium cft flammac mox crupturac.
fjordtm. agitur paries quum pro^
ximus ardet.
Admonet adagium,ut ex alterius malo fumamus exemplum,
alienoq; periculo difcamus noftris rebus confulcre.
KArißo])h. Per ignem incedis. •
E// Vcrfaris in pcriculofo negocio. Seneca: Per

fpinas ingrcclior.
In ncruum ire.
Donatusaut quifquis is fîicrit interprcs PhormionisTcrenlianap^dcmonftratcfic
proucrbium, pro eo quod eft,decipcre.
I^i'^û cil ctiam In ncruum ire, pro co quod cil In uincula ire.
I^orrô Coniiccrc in ncmum,& Eximere è nemo, pro eo quod
cft,Ob ars alienum uinélos abduccrc,& nexos addicìosq; perí^oluta
pecunia redimere.
Nocuít&nocebíü.
S i quando demonftrata prxtcrítonim malorum cauiîà comminabimur
futurum ut accédât malora,niíi quis reíipiícat, non
intempeftiuiter ufurpabimus ueríículum hunc Homeri ex primo
1 liados:
Tìfuitc A£ «Ayt i

dcfcrtum ac dcftitutum auxilio.
Caluus guum fis,nc obucrfa fronte
obnuas arieti.
Vtitur Grcgorius thcologus in cpiftola quadam ad Euftochium,quem
laccfsiucrat. Liccbit ufurparc quoties admoncbimus,ne
iuarmatus armatum aggrcdiatur.
Ne uni naui facultares.
MK ^ÓTH VHva\ XTTotvTCC ¡Licp KOi\noi rlh^eu.
Ne bona tu pandis ratibus femel omnia mandes.
Ne quid aggrediaris,in quo iînt uniuetiapericlitanda. Non
omnis lia ti m alea iacienda eíl.
rcYtHÍ^a. Filum contentionis tune erar.
MÍT^ 707 i^V.Dicilolitüm pcninaces.Qimm uterq;
pemicax eíl, neuter conccdit alteri. Eíl aliquoties in epiftolis
Hicronymianis, funiculum contentiofum ducere, nec apud
alium IcgilTc memmi. Apparet natum à ludo , quo duobuS
liinc atquc hinc trahentibus funcm, utcrque conatur alterum
adfetrahcre.
, . Obiicere canibus agnos.
DiùgmuMus. ¡¿¡vas. Id eft, Obiicere canibus ouef.
Dicebatur,qui imbellem & litium imperitum,calumniatoribu$
& exercitatis exponcret.
Taentius. Ouem lupo commififti.
Concinne hoc utcmur,quoties ci fcruandum aliquid comiclitur,cuius
eraria cuftodem magis oportebat adhibcrc.
Ne in Melampygum inddas.
Mk Tw MaofUTrJye^ mft tv^ois. In lafciuos & jniuriofos homines
quadrat. Eft autem comminâtis ne quando incidant io
eum,qui malefaftorum pœnas de eis fumat.Porrò Melimpy
gus Graccis iìgnificat cum,qui nigro iìtpodice,quo quidé cognomento
notatus cft Hercules.
SuUau Ne temeré Abydum.
Mk unii tÌw Á(vAcf/. Subaudicdum nauiges.Nc quod grane
pcriculum fufcipias fine caulla idonea.Nam pcriculofa erat io
Abydum nauigario,propter fretum facuum atq; afpcrum,
Ad Scolon nec profìcifceris ipfe,nec
alterum comitaberis.
C/f ^KWXof/ fXHT CiV-TOi iiAv-tH-Hr «AAw 'ÌzTiid'OU, Id cft,
Ncc per te Scolon ipfe,nec ulli alii comes ito.
Strabo

D I S C R I J M I N I S. t4|
Strato fcribit Scolon uiciun cflc qucpia Afopiac fiib monte
Ci thcronc, federn inamcenanijinciiltam, infmgifcrá, afperam.
Quo prouerbio conuenict uti,iìquando iignihcabimus,mod«
omnibus abilinendum aconuiÖucuiufpiam,aut à loco,unde
iItfpcràdum,quod ucl aduoluptatem taciat,uel ad emo^
luinentum.
CaucThoraccm.
TÒff 0 JfíVKrt?. Strabo fcribit fluuium cflTc nomine
I-ctheum,uicinum LibybusHefperiis,liuicimminere montem
cui nomcn Tliorax,in quo fama eft Daphiram grammaticum
cruci fufFixQ fuifle,quòd maledico carmine reges inceíTmiflct,
Hoc uelut acnigmateprouerbiali feftiuitcr admoncbimus frenandameflc
lingua,ne uoccspetulanter emiirac,periuguluro
aliquando rcdcaiit.
Acgarurn nauigat.
Ti^ Atycä^ij -arT^à. Qiydrabit in hominem ob lucri ftudium
nihil omnino pcriculi recufantcm. Periìus: Ocyus ad naucm
nihil obftat quin trabe uafta Aegacum rapias.
Nc in ncruum erumpat. Tcrent'uis*
Qnadrabit in temcrariam,inconiìdcratamq; audaciam,quae
plcrunq; infclix ciTc folct.Donatus à fagittariis fumptam metaphoram
cxiftijnat,qui dum ncruum arcualem adducunt immodicè,rumpunt
nonniuiquam,idq; non iìne fuo periculo.
A bis fcptcm undis. Suid^a.
ATTO ¿Ais \7fjcc Uv^àru^, In eos competit,qui ì noxa quapiam
Porgati funt, propterea quòd antiquitùs mos eíTct homicidio
pollutos, ueftes fuas bis fcptcm inundationibus, immcrfionit^que
huare.
Ncpucro gladium.
-gtìùAì top /Ltíxx^íp^é^. Subaudicndum, commiferis. Allegoria
prouerbialis admonens non eflc mandandam poteftauel
adolcfcctibus,ucl imperiris ac ftultis,qua tum in fuam,
tum alioruni pernicicm fint abufuri.
Gladium acutum aucrtas*
cizo7Ì\(f€Hi, Id eft : Enfem acutum aucrtas.
^pinor innui à periculofis negociis abftincndum.
Per^ cnfcs,pcrig igncm oportet erumpere. V'iogtntdn^i,
^^^nsà » 'y -nrv^cs pi^ii/ Aia. Quum iìgnificaquiduis
pcriculi fubeundum.
Non

Non certatur dc olcaftro.
Ou v\tûiî c ètyttìij. Id dt, Hoc certamen non eft de oleaftro,
Quoties non dc nugis,neq; dc gloria,aut corollis,rcd de rc feria
ac pecuniaria agcretur. Siquidem in pierifque certamini"
bus, uiòéoria; praemium erat oleagina,aut quema, aut alioqui
frondea corona.
Straho, Malcam Icgens qux domi funt obliuifcere.
lAc67¿etcAí K¿t(jc^ocs \Tti\0ih tcû/i/ oIkxAí, Eft autem Malea Promontorium
Laconia;, i Maleo Argiuorum rege di6èum, quod
per quinq; paíTuum milia in mari protenditur, autore Seruio.
Homerus íígnificat periculofam circa Maleam nauigationem
fuiíle. Videbimur non intempeftiuiter uti hac paroemia, fiquádo
difcrimen negocii fufcipicndi uolemus oftcndere^& aut
non cíTe fufcipiendum,aut negligendam uitam.
Per haftx cufpidem cúrrete.
Aí o^àocs /gocíxüí;. Id eft: Per acutam currcre. Dicebantur,
f[\ú in re periculofa uerfarentur. Translatum uidctur á militari
confuetudinc,qua fieri folct, ut qui mortem commcritus uideretur,is
nudus per medias copiarumhaftas, hinc atque h'mc intentas,ire
cogerctur.
^rmoph. ^Lepusprocarnibus.
Aaeyoús w^grtwf; a/tw//. Subaudi,penclitatur.In eosdicituT,
qui ob aliquám fuam utilitatem in difcrimen uocantur.Nam
leporcm non infc(äamur,qu0d noceat, fcd quòdpulpametum
habcat.Eft cnim animal cfculentum,& timidum.
Diogem^nus. Ex ore lupi.
EK Tívkíí ^ét^ccT©-, Ideft-.Exlupiriftu.Vbiresquacpiampr«
ter fpcm recipitur, quac iam plané perifle uidebatur. Veluti
quum pecunia crcpta à prxdonibus aut rapaci tyranno,aliquo
inopinato cafu recuperaretur.
Vldto. Certamen non acrípit excufationes.
Ay^iíf 2f Id eft:Certamen non admittitexcu
fadones.Quum agituijpcriculo,non conuenit tergiuerfari.
,, Corpore cffligcrc. ^
Eft periculum iam immmens,ac pene premens, arte quadam
dccltnare.Translatum á gladiatoribus, idum modico corporis
flcxu fallentibus.
In periculofo negodo noneftdormitandum.
vbi moiiebimus inre ardua non cíTe ccHandum, coogmct
quod

quod fubindc repcritnr apud Homcnim lliad.T.
CTityv ccvoinv^ffn Id eft:
Exigua eft interfpiratio belli.
I^otcrittrahi uel ad litem foreiifem, uel ad {¡mile negotiuin
odiofum,fic laborisplenum.
Ingcns diTcrimcn. ^ Idem,
Optics ingens difcrimen innuemus inter homines, aut res
^"rimum inter fe diuerfas, eleganter accommodab'unus illud
Wonicri:
Sunt in medio fita plurima,montesque
Vmbrofi,freta4ue horrifono clamofa fragore.
DISSIMILITVDJNIS ET
I N C ON GR V B NT I AI.
Nihil graculo cum fídibus. Ctllm.
Id eft : Nihil eft ftolidis, & imperitiscum bonis literis. Nam
graculu^ aui«j eft incptac, moleftacq; garrulitatis. Porrò cithara
lilentium poi>ulat,& aure-c attentat.
Nihil cum amaridno fui.
Hoc eft,Srolidis uel optima putent.difplicentque. Amaracus
herb:?;: genus cft.Lucrctius: Deniq; amaricinum tugitar fus,& ti
^ct omiic \''neuentum,nam fctigeris fubus acre uenenum cft.
Nihil ad ucrfum. Luàdrm,
Ovdi'-ij nr^k U®-, Id cft: Nihil ad carmen. De iis,quae longè
difcrepant ab iis qux propofita funt.Translatum uidetur i fce-
®a)Ubi hiftrio faltam geftuq; carminis genus repra:fentat.
Nihiladfidcs. ^ ^ ^ Idem,
OvAf; nr^cs liw XH"^^' Id eft: Nihil ad chorda m. Tn eos,
Quorum uita uchementercft inacqualis, quorum'ue mores ab
oratione difsidcnt.
, Nihil ad Bacchum. Snidat.
^vdlip Tfr^os A/ÍWÍTÍ;//. Vbi quis eanugatur,qua: adremprac-
Icntcm nihil attinent. Suidas rcfcrt Epigcnem quendam Siy
onium Tragocdiam de Baccho conl'cripfiíTe, qua; quum mmgna
Deo uideretur, quofdam è fpeóèatoribus acclamaíTe,
Nihil ad Bacchum.
Quid cani &:balncof' ^ Ludan,
KIW\ H^ WO/, id eft:Quid comune cani cum
"^Ineo ? Quadrabit in cos qui ad rem quampiam prorfus funt
k inuti

inutiles,ita ut in bai neo nullus cft omnino canum ufusr ' *
Yano, , AfinusadJyram.
ór^ 711/^.1';,l'ubaudi ccng^xr/fç. Id eft:Aiînns lync aufcultaton
In cos,qui propter imperitîam nullo funt iudicio, crafsisq; auribus.
Reflè etiam torquebitur in eos, qui indecore tentant artificmm
fuiav funt imperiti,& à quo natura abhorrent.
^tohxuí» Quid CXCO cum fpcculoc'
T/ FY LXTCTT^V ; Luminibus orbo cum rpcculoquïd
cft rei? Quorfum opus eft libris illitcrato ì Quo regnum iuueni
fluito? Qj lo diuitias ci,qui ncfciat utiî
Afinus ad tibiam*
Ov^ wgh xMf/, Diçcndum, ubi quis ea,quac fcitc dicuntur,
Xiec animaducrtit,nec intclligir,ncc laudat.Sunt enim animantia
quxdam,quibus nonnuHus muiices fcnfus inciTc uidctur, ut
cqui.s,auibu

iìfla.Nc fumas pcrfonam panini decoram,nc uclis alius uîderf,
quâm fis,aut quum fis natus ingcnuus,nc moribus agas feruum
^ barbarum.Nam Syri malè audicbant ob monim molliticm.
autcm facetus iocus ex ampliibologia huius ucrbi Syrizo,
^uod fignificat & fyriiTare & fiftula cancre.
Afinus in unguento. ^f^smiarm.
\jj fxvfcp. Quum dclitiac adhibentur lis, quos haudquaquam
dcccnt,nequc qui uel uti norunt illis,uel dcleé^antur.Lo
eus fucrit huic adagio,fi quado mdodus aliquis in optimos in-

4« DISSIMILITVDINIS.
ex ipfo miltu,raoribusquccognorcJtur.
t^rißoph. Induitís mclconis exuuium.
BvMiTi (jLúi tÜü Morriw^ In cos dici íblituni, qui fufclpiunt
íicgotium mains facúltate, quiquc fc magnificcntius gcrunt,
quàm pro fua conditionc. Ab Hcrculc fumptum putant, cuius
hic ornams erat, ut leonis cxuuio tegcrctur,deindc altera maíiuclauam,altera
geftarct arcum.
Tlntarchus. Nc pucro gUdium.
M« WCUÀ) tIw fxcixßupaey. Id eft : Nc puero gladium, fubaudiendum,
commiferis. Nc iuueni admiferis adminiftrationem
. alicuiusrci.
Diooenes. ^ In cbuma uagína plumbeus gladius.
"Eif tAtf£>5í'T/t'Ctf Uiswú (Ao'KviJílvoi} //f Natum cx Dio>gcnis
apuphthcgmate. Nam quum adólefcens quifpiam iníigaifomia,f(rdain
quiddam atque obfcoenum dixilIct,Ex cbur
iia,inquit>ua^ina picimbcum gladium educis.
In lente unguentum.
C/c tHS, ^^^ - ^iú^aji/. vbi quismentioncminducit uiliscuiufpiam
& nihiii hominis,aliis dc uiris egrcgiis nerba facietibus.
j^artUlh, Congregare cum leonibus uulpes.
Eft res impares difsimilesq; permifccre. Vulpes dolis nititur»
leo uiribus fidit.
Aufer mothoncm à remo.
A7i xy\ Tcjj/utidMvx ¿wV/^f. Admonet adagium,non obftrepcndum,nec
obturbandum iis, qui rebus alioqui feriis fune
occulti. Veluti íi quis Rcipub.curisfolicito,muiìcam adferat,
aut eie capite peiiclitanti, ucrfus amatorios recitct. Mothoft
irnim falta tionis genus focdac,feruilisac tumultuofac.
Z«ciW , , Canis in praefepi.
H Uvwf/ (pxrvH, In eos dicitur, qui ncc ipii tniuntur rcqaa'
piam,ncquc reliquos item iìnuntuti-Vcluti fi quis egregios c(y
dices inclufos diligenter adferuct,
Sttiddá, Seruus quum fis comam geris.
Lc^ltu tx^f. De co,qui praeter decorum quippi^"*
facerct. Vcluti fi quis humili conditionc, patritionun cultum
jmitarctur.Apud Lacedaimonios ingenui comam alcbant.
i^Moph. Extra oleas fertur.
^ujh Topx-KciMn ft^fcT^.Vbi quis términos praifcriptos tran^'
greditur,aut aliena,nec ad rem pertinenti^ facit. Interpr^s,®^*

gmmhinc natum aif.Stadia, in quibus curredi ccrtamina pcragcbantur,
olcis per fcricm poiitis ,utrinque fcpiebantur, quas
preterire non liccbat.
Extra cantioncm. Luctdn.
TO Extra cátum agi,dici^uc dicunt,quod ad rem
^"i^pcninct.
Extra organunn
^uQiun cft ab organo muííco, quod intra uigcfímáuoccm
conlìftit.Conucnict in ualdc clamofum.
Qux fcmcl ancilla,nunquam hcra.
Vidctur ideo didum,qiiòd qui ex humili fortuna fubueliuníüT
ad res araplas,foIeartt efle cacteris infolentiores.
In agro furculario capras. .
Capra plátis omnibus non uulncrc' tantum, fed & ueneno
dentiii peftifera cft.Deflc¿li ergo ad eos poteft, qui noxiarum
rerum aut hominum admixtu corrumpunt tcneram actatem.
Tu in legione,ego in culina.
In Truculento Plautina militi acriter minitanti coquus refpondct.
Sis tu in legione bellator fi uis, at ego in culina Ares.
Auxit coquus bcllatoris uerbum.Mars enim deus belli eft.
DIVITIAE.
Crafo,Crairo,diuor4 p
Apud Grxcos opulcntia Crocfi Lydonun regis, in proucrbium
abiit,pracferim nobilitata dido Solonis. Apud Romanos
item M. Crafsi, cui cognomentum etiam diuitis additum
cft.Hieronymas dicif.Croelos licet fpires & Darios,litera: mar
fupium non fequuntur.
Midxdiuitix. StauM»
M/Vy Id eft, Midac opes. In proucrbium abiit, propter
ìmmenfas eius regis opes.
Lyfillrati diuitias agit.
Avcrt7f^Tií wTiiTcy wToi/éis. Id cft, Lyfiftrati diuitiis diues cs.
Prouerbulis ironia de magnopere tenuibus.A Lyfiftrato quodam
tra ft um,extrema: paupertatis homine.
^ Padoliopcs. philoßf.
^Ttf/ UoimMXif Tir7\.ii J0fj. Id eft, Padoli diuitias.Eft autem Padolu?
Lydia: fluuius ex monte Tmolo profluens, aurcis fcatens
areni^
k 5' 'Cin

MO D I V I T I A E.
Snidai. Cínyraeopcs.
Kiw/^if Ts-Tiir^. Id eft, CúiTrac opcs.D e immcníTs opitiií dicebatur
> nam huius regioncm opulcntifsimam fuiíTc Naíbfa^
tis indicat«
Theccri Pdopís talcntsu
Dc immeníis opibus.Talentum apud Articos, maxima pccu-r
nisc fumma crat.Talcntum minus,ualcbat libras LX.Talentum
magnum LXXX.
Non Pelopis mihi íínt,agriq; auriq; talenta»
Nec ucntos ccleres anteuolaíle pede.
SuUis. Ad ambas ufc^ aures»
MÍxfí ^ «fifMj'J«//.Vfq; ad aurcs ambas implen dicutur,quí
fuDta modum ingurgitant fcfc. Sumpa metaphora á uafcuUs,
adanfas ufq; impletis.
Strabo. Nc dcdma quidem Sy racufanorum pars.
OvAi lü» AïnirLu Tw/r "^vfocHiíffíwif Id cft : Ne decima
quidem partem opum Syracufanorum poísidet. De diuitibuí
¿cfplendidis ita dicere folent-.Nc dccimam quidem Syracufanorum
opum partem alTequipoiTcnt.
SHÍIU. Vitra res Calh'aatis.
YTtf T« K

' D I VI r I A E. tst
Quantum non miluus oberrct. TerfmM
t)c Kpminc fupra modam locuplctc,ciii tantum fit agronim,
^quantum nec miluus penlolet. , .
/ Tantali talenta. ^
tcc-Kcwrx ra^jJcw. Id cílí Tantali talenta. Nam Tantalus
í^hryx ob luculentas diuitiis in tabulam hominnni uenu. .
NocfluxLaurioticx. ^^r^Jto^n.
' ' AotvpiwriHsù. Id eft, Noélux Laurioticae. Hoe uelut
a^nigmatepecuniamm uim fignifieabant. Laurios enim Attiedc
ííígio eft,auri iienis frequens. ^
Benè loculis» bene fcrinio*
Tanti habetur quifq; quantum habet.
Dextro Hcrculc,aut amico Herculc.
Horatius: Diues amico Herculc. Quod quidem in eos confpetit,
qui in accumulandis opibus fiint benè fortunati. Idque
inde natum exiftimant, quòd Herciilcs moriturus dixerit cof
•opulentos futuros, qui fibi deciniam bonorum fuotum partem
confecraflcnt.
PraediueSé
Praediuitem fignificamus hi¿ uerfibus Homeri in z. k. & a^
Iliados:
JTíjAA« A* ccfVHS UratßJc Lcit/M\taí Lfti^*
XatAkìV Tfc 'ti lAraMK/nHjcS tí Id cftj
Diuitis in patrls funt multa recondita teáis,
Aesq;,aunimqi fabrefaóli quoq; CQpia ferri.
Quantumhabet.
Quantum habet quifq;,tartti fit. Hofàtiu^ Satytá ù
Nil fatis eft,inquit,qnia tanti,quantum habeas,iis.
luuenalisSatyraiii*
Quantum quifq; fua nummorum feruat in ÒÌC^Ì
Tantum habet &fideii
V V Pecunia: uir. JPW^iw»
i¿ eft:Pe¿üíiiaí uir. Hòt eft, tànti qulíqüt fié,
quantum pofsóet.
V nde excocjuat íeuürtli
Plaiituun Captiuw duo, prouerbiali divit hypérbolei Vhdc
excoquatfcuamfenex^opes fignifitfans copiofifsimas. PlailtuuKuerfus
hic efti Quid diuiti« ? fantine optimxJVndc cJt-

pecudiim dunus,.quocl Grsci rUf appellant.
Adminicula uicx.
Omnia, quae aduitac commoditatem pertinent, indicantuT
hoc carmine Ody(T T.^
etcrip r /cJííT/ ccfPftg] KxÚáVTou. I d eft,
E quibus & uiuunt rc6tè,ditesq; uocantur.
Diuitiac non fcmpcr optimis contingunt.
Quidicet,ope$ nó Icmper cordatifsimis, fed pro tortunac ar-^
bitrio nunc huic,nunc illicontingere,citabitil ud Homeri,
luppitcr emetimr opes mortalibus ipfc,
Sic uifum ut fuerit,cuicunq;,bono uc malo uc.
Veibs uirum facit.
tiJuÄTÄ kvHi, Id eft, Veftes uir. Aiunt cnim ad hunc modum:
Vcftitus uirum rcdditrqui habet,induat.
Lyfiaatcs alter.
AvtrmpaiTiifiTifQ'.ld eft, Alter Lyíícratcs.Lyíicratcs quidam
in uulgi fabulam abiit, quòd capillos iam canos nigro tinge
rct,quo iuucnis etiamdum uidcrctur.
Hcrculis quxftus.
Herculis quacftiijpro magnis impendiis dixit Plautus in Mo'
fteUaria:Dapiilcs ftimpms tacit,perdidit parre, unus iftic fcruus
acerrimus Tranio. is uel Hcrculis contererc quacftum potiv
cft. Quaeftum appellar faceté, quafi Hercules fuiun fauorem
uendiScrit.
Magnum OS anni.
Míy« rc/nx T iviiwm.id cft,Magnu osanni.Dicebatur, quoties
uberiqr rerum prouenms, aut uilior annona animosi loqucndi
libcrtatcm adderet, alioqui timidioribus. Non admodum
difsidct ab iIlo,Focnum habet in cornu:item ilio,Argenti
fontes loquunrur.
Nullius indigens Deus.
Aytí'Awf ^'^líf. ídeft,NulIms egens Deus.Admonet paro^
mia, nullum cíTe mortalium tam abfolutum, in guo non ali'
quid defiderctur:unum elle Dcum undequaq; pcrfedum.
Attagenx nouilunium.
Arjaeyás vif/t^Uu/x, Id eft. Attaecnac nouilunium. Refermra
Suida,nec cxplicatur,fed conicèhira colligi poteft, di^ñ íuiffe
in turba abieòèorum öc feruilium hominö. Siquidc attagco
auis cftpaluftris,uerficolonbusplumarum maculis diftin^

Vndc fcruum hominem ftigmaticum,&rcui tergum ob plagaru
uibices uariis pundis ciTct piduratum attagcnam uocabant.,
Euparyphus cxcomoedia*
^ Admodum proaerbiali Hgura dixit Plutarchus in Sympofío?
«JiTÄ-if w-arigv^^ \KKWíJUi)¿tccSy hominem íígnificans magnifícé
ucftitmn,ac magnam femorú turbam poft le trahentcm. Vnde
diuitcs omnes fplendidè cultos,cuparyphos appellant Gráeci.
Píd pedes ad caput.
Non fine prouerbii fpecic didum uidemr illud Thcocriti,de.
rebus cop ioiìs & affluentibus:
SLP FLOL TT^CS KÏFÛEHMYKJ JTflf/ ZOFFT KU\X KÄVTITT, id cft;
Ad caput,atq; pedes,quarum me uellera cmgunt.
^crmo ^ pailorìs iadantis opes fuas.
J^KKKÒWKTÌTOU
Galliac barbarus quifpiam dim indicauit, magnam auri uim
in puteum quendam conieôam. Is & occidit indicem ne prodcret,&:
aumm fuftulit. Vbi res innotuit, in comœdiarû iocum
uerfa eft,ut qui mahs artibus iubito ditefccrent, Laccopluti diccrentur.
DIVITVM PRAEROGATI VA-
Felidbus funt & trimeftres liberi. Vhriw.
\vivxj5(fi Tßtf^lü/x t: cui ix, Indilütum ac principum
fclicitatem, quibus per adularionem omnia laudi uertuntur,
quiq; {ibi nihil non licere putant, adcò ut quod in homine
plcbeio perinde ut fummum fcelus damnatur,in illis uirtutis titulo
celcbretur.
Multitude imperatorum Cariam perdidit.
7gXTHyai Kocfixp «aroÍAwrtf^.Id eft,Multi duces depermdêrc
Cariam. Admonet fenarius,nihil eiTe perniciofius ÜcentîA
muUitudinis,dum nulli paretur, fed pro fua quifq; libidine
rem gerit.Namm adagium à Caribus quondam florentifsimis,
poltea pcrciuiles feditiones cò rcdadis, ut ctiam inailitad$
proucrbium abierint.
^»tiusTelegoracdonarim. ^thcnâus^
relegorasapudNaxiospracdiuesacpraepotés crat,cui quôd
quotidie multa miíiitarenmr, uulgatô fermone rcceptumeft,
ut uenditores paruo Ucitanribus dicerent: MÄAA^^^ Tr^aacifitoi
'^pycS^^ivat, Id cft,MalimTelcgorac dare.Vfas adagioms
clic poteft , Û dicamus officium rcdüOs gratuito collo-»
k i cari,

cari penes probos ac magnos, qiiàm mercede penes improboí
ac uiics.
tXtiUotcl Ncmo bene imp^rat, nifi qui
pai'ucrit imperio*
Ol/* Cv Kg^jLt /Ltìi kgx^'wToc. Ideft> Fieri non potcft ut bene
geratimperium,qui non Culcritimpcrium.
Bonus dux bonum reddit comitcnj..
o Kot'Ktís «yj'j.v, \iÀcroiH -ri iuxTíms 'í:Tied'a¿. Id ell : Qm bonuttt
duccm prxftat, is bonum reddit comitcm. In epifcopo poíitíí,
ut piam cfficiat plebcm, íi tamen ipfc piam 6: intcgram agit
uitamíBonuspatcrfainilias^domúeíficitbcnc inftitutam. Doftus
ac dHigens preceptor,eruditum reddit diicipulum.
Horatius, Vmbrar.
^Hiiu. Prouerbiali ioco dicebantur olim ii, qui uenirent ad
conuiuium, non ipíi quidem uocati, fed comités corum, qui
uocati fucraxit, fie illos fcquentes, uelut umbra corpus ultro fequitur.
ImunaUs. Arbore dcie(fla,quíuís ligna colHgít.
ù^gvh TTiffiixw nas «VHf /I/AII/ÍT^. Id eft, Rúente quiuis ligná
colligit arbore. Si quem fortuna praecipitem dederit, in huni
pafsim omnesincurnltj&'q^uifq; quod poteft,diripit.lam enim
£biputantimpunè fore.
Cicero. Viua UOX.
. Viua uox olim dicebatur, non fcripta, fed ab ipfo pronunciantis
ore percepta, quafi uiuida atq; cfFicax.
Thcobhr. Annus produdt.non ager.
tr®' hxi xg}fPccAà cft, Annus producit fegetem , nort
aruum.Ad incrementum autem,alimentumq;, plurimum qui'
dcm cocli tcmperics,& in tomm anni conditio iuuat. Etenini fi
imbres,ferenitates & hyemes accidant opportunè, cunfèa fcli'
ciùs,atq; uberiiis proueniunt, etiam in ialfuginofis ac parum
f inguibus agris.
Aliislingua,alijs dentes^
AWotct yJiw-rj' cíiiKútffíf/ kici y'òf^fiot, Id cft,
His linpua,at illis funt molares inuicem.
Del - •
non n
quam(
eftdcuorant.
DIVX

DIVT VRN VM.
Et nati natorum.
ritaixi TtídÁtíií. Id cft.Nati natoram.Prouerbialis figura,qua
loQgam rei cuiufpiam p ropagacionem fignificamus,
D O C I L I T A S.
Apcttacmufarumianuar. Zcnodou
^mytAZvíUfJüSffútí ôvgcu, l^oc adagio conueniet uti, quoties
aliquem fàcili promptoq; ingenio lignificabimus, & in percipiendis
optimis difciplinis celerem. Et ediuerfo, qui tardiores
iuntjclaufis mufarum ianuis difcere dici potemnt.
Bos alicnus fubindc foras profpcdat.
BSf ccwo^t^ TU 7tû7o
^ m domi.
pUitdrchus»
Dicitur quafi cuftos domus. Et homo ìgnauus, qui teâo &
umbra gaudet,quiq; amat defidere domi lemper.
^ Domi mancrc oportet belle fortunatum»
Qiüüt i

KCU (TV ANDÀ MFXUIFJ CHA-A tSa' »"KX^HCÓ,
YitHilXT¿i7\. îTf í7 Arsrw//, (ivi^ocî r \í} (foloi ACfJtûtffUZ "'Id cft,
Tu quoq; amicc domo diaturnus abcflc caucto
Rebus itemq; uiris intra tua tc

canora, quum apis fit non modo minuto corpufculo, uemmetiam
pene muta.
Rana cum locufia.
Impar certamen exprcAit hac figura Theocritus:
Sic certo,ucluti fi cerrar rana locuftis.
Officere luminibus.
OfFiccre lumiuibus dicitur, qui gloriam alterius obfcurat. ^onjuit.
Sumptum ex litcnsiureconíultorüm, in quibus caucturex fcrnituribus
prjcdiorum,ne uicinus altius fublato xdificio,ofFiciac
luminibu«; uicini.
Rofam cum anemona confers.
V^cAoíf kv^uúvN avynftv^s. Id cfl:, Rofam cum anemona confers.
Vbi quis ucheméter imparia inter le cóponit. Rofa prifcÍ5
in precio tuir.Anemona papauerls genu«?,cuius flos ipfc quidem
rofam imititur,ca:trrum nulla odoris gratia. ,
Acanthida uincít cornix. .
Acanthis enim uocalis cft auis, & in primis canora. Comix
obílrcpcra quidem,fed minimè canora.
. Cancros lepori comparas. JDìogenUw
YLí^Hivifs íAiXffviffcAi ffvyKgívfis. De fupra modum difsinailibus.
Teíhidinem pegafo comparas.
De rebus nequaquam inter fcfc confcrcndis. Pcgafus equus
mt uoluccr.Tcftudinc nihil tardius.
Optima quidem aqua. Pìndanu,
A^iroy^v vìug, Ideft, Optima quidem aqua. Videturin
prouerbium abilíTc, quoties rei uchementer laudatae pracfertur
aliquid melius : quemadmodum Pindarus aufpicans hynuios
Olympiacos, aquam quidem fatetur cilè optimam, fed aurum
t^fertjquòd Í2¡nLS in morem noftu luceat,&c.
Croefi pecuniae terundum Lucìdru
addere.
M.Tullius lib ¿cfinib. 4. Itaq; in quibus propter earum exiconfcquitur,
facpèacciditut nihil mterfile
noftra fatcamur,fint illa nec ne fintiut in fole quod à te di
cebatur,luccrnam adhibcrc,nihil intereft,aut tcruncium addere
Grafi pecunia:. Terunciinummi à tribus unciis dictì uilitas
prouerbio locuni fecit. Croefus Lydorum rex inter prodigiosè
fliuitcscclcbratur.
Seneca

IFF EXCEL LE N TI A;
AtA^. Scnccfla lconis,praefl:attrior hínniií
lorum iuuenca.
rS/Aff K^Hccoxj Utmcu^y vil^wji/. Id cft: Lco fcncx uigente
potior KinnuIo.Seneihis uiri fortis ac ftrcnui^prseftatioc
cft iuuenta quorundam ignauorum Sc imbecillium iuucnu.Venuftius
fiet^ii iógiilè tran^fcratun ueluti (i quis ingenium doéii
fenis Sc excrcitati praeferat ingenio parum eruditi iuuenis.
Camelus uel fcabiofa,complurium
afinorum geftat onera.
K¿fJíít\Q' Hsà huff ¿ívotríÚM^ fo^TÍaJ^C iis,
^ui ufqueadcò pra^cellunt quofdam, ut etiam fenes, aut alioquin
acgrotiipracftantiores tamen íínt illis integris.
Crotoníatarum poftremus,rcliquorum
Graecorum primus eft.
lii¡c7tmx7VfjoST^WTÍ^ tZip Hxhtot/ efts
Crotoniatarum poftrcmus, primus reliquoram Graccorü.Strabo
lib. Georg.íT.prouerbium hoc ait ortum ob infigncm Crotoniatarum
praeftantiam in ccrtaminibus Grarcanicis.
Plus apud Campanos unguenti>quàm
apud caeteros olei fit.
Si cui placebit adagium ad allegoriam trahere,poterit accoinodari
uel in regionem uel in hominc adcò cactöris cxccUcntem,
ut apiid himc maior iit cxquüirarum rcmm copia, quàm
apud alios mediocrium autuulgarium.
Aquilx fenec5a,corydi iuuenta.
AtTtf» , Kófvìx víÍths, De uiuida, uiridiq; feneöa, qusc
prarftanrior fitaUquomm iuuenta. Nam anus aquila praeftat
coiydo auicul« ctiam aerate integra.
fíofdt. E quis albis praccedere.
Vbi quem aliis quapiam in re longè fuperiorem fignificabant,longoq;
anteire interuallo,eum albis equis praccedere dicebanf.uel
quòd antiquitùs albi equi meliores haberentur, uel
quòd uiftorcs in triumpho albis equis uedari foleät, uel quòd
aibifortunatiorcs &aufpicatiorcs efle credantur,
Culicem elephanti conferre.
YiivtiiTtfit VAif

praccedit ,multis4ucpartibus fuperior cft. Parafangam autem
Pcrfa: xxx.ftadionim ipatium uocant.
Tciludincmcqausinfcquitun ^ ^ Pint^rch*
Conueniet uti, quum rem prxpofterè & abfurdc gerì figni- ::
ficamus.
Pica ccrtat cum lufdnia. Homcn^
Haud fatis eft picas contendere cum pKilomcna. Pica molegarrulità
tis,lufcinia fummè mufica.
Nihilfimilc.
Ad iniquam comparationem iignificandam, ualebit illud
Homeri;
Imo res eft ftulta,cynosbaton aut anemonam
• Compofuiftc roils.
Bubo canitlufdm'ae*
Quum infans iiiadere conatiu: eloquenti, aut ineruditus docere
dodifsimum.
Si tanti uitrum.quanti margaritum. Hicronymta^
Hoc diòèo fumma rerum inacqualitas iìgnificabatur.Si tanto
ftudio curas ut uiuat corpus, quàm eft danda opera quo uiuat
animm?Si nihil non facis quo placeas homini principi,quanto
niagisenitcndumut placeas principi Deo ? Sitantisfudoribus
parantur opcs peritura:,ucl ufu, ucl furto, quur non magis incumbimus
> ut coeleftes opcs accumulemus ? In his locus ent
prouerbio.
Scdcdm pedibus fupcrauit.
Ariftides fcripfit in Pericle : Ncmpc Periclem oratorem reliquos
in dicendo fedecim prarteriifle pedibus. Itaque fedccim
pedibus, pro máximo intcruallo dixit. Sumpta metaphora à
ftadiiscurforum. y^»
Tibiamtubaecomparas. »ogcnidms,
iit^^^'' '^'«'^sr/r)'; ffvynflv^s, Conueniet in res fupra modum
Qiianto afinis proeilantíores muli. ^thcnxus,
Diccndum,ubi quis longo interuallo prxcedit.
Fluuius cum mari certas. ^
^ojxftís ^cfìJc-ij,^ vbi minimi cum maximis certamen
iufcipiunt. ^^
^ Hirundo totosfchoenosanteibit.
piam

píam totos fchœnos practeribir. Vbi quis immcnfo uîncit ínteruallo.Nam
fchœnos Graccls menfurac genus, quae(iîcuti quidá
cxiftimantìquinquaginta compleôiturftadia.
Luctan, Hinnulus Iconcm.
o Subaudicndum,cepit, uicit autprouocar,
aut id genus aliquid pro ratione fententiaf, quoties prxpoile-
To rerum ordine, qui uiribus multò cñ inferior, fuperat potentiorcm.
Mincruac felcm.
AêlwZ T.V ¿¿i\rpûtf, Subaudicndum comparas. Quummultd
inferiora cum prxftantioribus comparantur.
Nihil ad Parmcnonis fucm.
OvÂf/wfûs Uoifft^vci^®' vfj. Dc a;muUtioncdiôum,qu«
longo interuallo abcíTct ab eo,quodimitarctur. Plutarchus in
Sympoiìacis quinta: decadis, i'ccundo problcmate, quo pa 6to
natum fit hoc adagium narrar ad hanc ferme fentcntiam : Parmcno
quifpiam fuit ex hominum corum genere, qui noftri?
ctiam temporibus uarias animantium & hominum noces iti
fcitè imitanmr ac rcpracfcntant, ut audientibus tantum nofl
edam uidentibus,uerae,non imitata^ uoces uidcantur. Non in"
tcmpcftiuiter utemur hoc adagio, quories aliquis opmionc de
ccpms,de rc perperam iudicat.
Poft Lcsbium cantorcm.
hkffîiûf/ uái.v. Hoc adagio fignificabantaliquem noU
primas, fed fecundas tenere partes. Lacedacmonicunì proucr
biuníjhac natum occafione, qucmadmodum narrar Suidas*
Quum Lacedacmoniorum rcs feditionibus tumultuarentur,coH
fulmm oraculum iufsit, uti Lesbium cantorem accerfcrent. Ac
cerfitusTaroanderLcsbius, nimirlimAntiircus,& adLacedx^
moniosminus.Iscanendo illorum ánimos fic dcliniuit,ut fedi'
tioncm omnem fedaret,redaóèis in concordiam ciuibus. QP^
ex re faóium eft, ut Lacedacmonii Lcsbiis cantoribus primas ii^
arte mufica partes mbucrent,& fi quem alium canentem audi^"
fcnt,protjnusdicerent:Poft Lesbium muficum.
Nihil aliar ciuitates ad Crotoncm.
fUÁroiac r «ATLÌV W£>:fài K^Útccv« T' ¿Vi« : Id eft,Sunt rcliqu^
prx Crotone friuola oppidula, Licebit accommodarc adrci^j
aut hominem ufqueadeo praccellcntem, ut rcliqui cum hoc coi
lati nihil eíTc uidcantiu:. Natum fortafsis cft i pugilum Croto'
niatanyû

liiatamm cxccllentia,quorum erat Milo.
Indígnu8,quí illi matcllam porrígat.
De uehementcr macqualibiis, ac ne ulla quidem ex parte con
fercndis. Martialis:
Diipcream fi tu Pyladi prxftare matellam
^ignus es, aut porcos pafccre Pinthoi. Nam fordidiísinmm
officium eft,mi£hirienti matellam exhiberc.
Ncc dignus qui mcintucatur. ^ Honrnm.
Qiii contemnet omnino quempiam ut ignauum , miiltoquc
ÍCÍC inferiorem, non ineleganter illud ex Iiiados i. detorfcrit,
quod in Agamcmnonem dixit Achilles:
OvAi* ctif \iJict y\
iq-KoUM LiMs nr^ WTOC tix^äi. Ideft:
Haud ille quidem auiit,
Q^muis perfri6èa fit fronte,mihi ora tueri.
Celmis in ferro» ZcnodetMt
V trMgw.Dki confueuitde iis,qui prartermodum
fuis fiderent niribus, tanquam inexpugnabiles inuidiquc cacteris.
Celmis ut fcribit Zenodotus, unus fuit cx Idaris Daöylis,
qui quum matrem Deorum Rhcam uiolaflet ftupro, deinde i
rcUquis fratnbus reiefhis cft. Ab hoc ferrum folidifsimum cudifolebat.
Aquila in nubibus. t^nilofh.
AtTjf nfi'KMf. Plcrique interprctantur de rc magna quidem
illa,fcd quam non facilè affequaris. Alii de iis, qui longè
reliquis prrcellunt.
Manica. Plutarchns.
lAotviHcc, Phrygio prouerbio dicebantur ingcntia, cgrcgiaq;
fai^a, dufta uoce à Mane quodam, prifco apud ipfos rege,
quem fcrunt uirum fuiflc pracpotcntem admirabili uirtutc
jr^ditum.
Multi dífdpulf prxftantiores magíftris. cieno.
l^fiasöw^ AJxtrtMÄw/t^.Plcricii difcipuUmaghtrosantceunc.Aduarios
ufusaccommodari poteft,uel ad
iimplicem feafiun.i^t difcipuluseruditione fuperct cum, ì quo
lucras didicit/aut per iocum,&c.
Pedibus trahere.
tft rem pro fuo arbitratu uerfare. Metaphora duÄa uidcri.
poteft, uel i Vulcano ilio Homérico, quem lupitcr ut longè;
1 uiribus

uiribus prxílantior,pedibus traâum è cœlo deieclt.
Homarns. Solus fapit,
Narrât Diogenes Laèmus,CliryiîppUmThilofophum ufque^
adcp fibi placuiile, ut cònfultus à quodam, eui potifsimum fi^
lium fuum Philofophiae praeceptis inilituendum traderet. Sibi
committendum refpondcrit. Nam fi quem, inquit, alium nic.
prarflantiorem arbitrarer, ipfe apud hunc Philofophix darem
operam: Vnde & illud Homcricum de eo uulgò iaébtum fiûf^
fp,quôdfolus faperet,reliqui uerp Mmbrsp feirentur,
IrHci^m^f . Formica Camelus.
MvffiHH H /uf^Mwx®-. De uchementer inafqualibus, modd
minimis,modò maximis, quod perinde fit quafi repente camc'
lus in formicam uertatur.
Hercules & Simia.
hfCïK'Ktis n^ urtò Iti®', De minimè congruentibus. Simia dolis
ualet,Hercules uiribus anteccllit..
Elucet egregia uirtus*
Egregia uirtus,etiam fi quando difsimuletur, tamen femper
cminct inter alios, atque ex ipfo habitu orisperfpieitur & in
ipfa quafi relucet froi^c, Veram item nobilitatem teflatur facies
hominis itidcm ut n^pres. in hanc fcntenriam quadrabic
Homcricum ilhid ex Iliad, N, Affyywjct 'j ^iûtmg. Id eft : ln&*
guia nimìina diuûm.
(^um fis nanus,cede^
váv©- ä/i/ vTT^Hi. De pufillis diíhijn .Nani cnim homuneio-'
nes appcllantur infra modi^ huipani corporis, & prodigiofsC
breuitatis. '
Pbimhus. , Haecpotion
Kôtffûvwf; viHoc, Hoc eft, Prarftantiorum uiçtoria, Illius wrO'^
tentia aut confilium magis quadrat.
Corui lufdnrjs nonorau'ores»
Quum indo¿éi,doáLspracferuntur: improbi,probi$ : blaterar
tores,eloqucntibusrrapaces ac furcs,cordatis & integris uirií^
Hmms, Seruus feruo praeftatfdominus domino^
AiTi^wgo JÛHsiiMffTçcTHS wfo iAsancTìt, Ideft;
Seruoq; feruus porior eft,herusq; hero.
Admonet adagium, in eodem hominum genere non ftarin»
omnes asqualts ciTc : nerum hominum habendam cílc ratio*'
oeíUjnon tantl^n conditionis.
Am

Antíquísdcbctufucnerado. •
Cum fummis ucl inuidis, ucl cum antiquis non clic ccrtan»
dum, fed his ultrò cedendum cíTe, ufurpabit quod dicimr ab
VlyíTc OdyflT. ©. Cum maioribus haud fubeam ccrtamina,ucl
cum Hercúlea uiitute,uel Eury to Oçchalicniî.
Acarnid equi.
AaeifviKffì íTTJTot, Dicebantur equi maximi.Comieniet utí de
te quapiam eximia,aut iníígni prxmio.
Inter cxcos régnât ftrabus«
In regione caçcomm rex cft lufcus. Inter indoäos, qui femidoâus
eft,dodifsimus habetur. Inter mendico?,qui paululum
habet numorum,Crocfus eft.
Qsii probus AthenienHs«
riatonis uerba funt lib.de Leg.i. Et quod uulgò dicitiu: : Ex
Athcnicniibus qui probi iìnt,eos egregie probos eflc,ucrifsimè
dictum uidetur:Sentit aute Plato,in male inftituta,maleq; morata
Rcpub.qui boni fint,eos natura & infignitc bonos cflx. ^
Vnus multorum inft^.
Q^d Iiiados A .diftum eft in liudem medici, idem torque-^ ^
ti potcrit ad quemcunque uirtute prxftantcm. ' —
iH^ài yàf ávH¡ wo-h,\ûif ap T¿fi@r ¿iwup. Id cft; ^
Vir medicus multis aliis aequandus honore cft.
Alabandafortunatifsima.
ATuifW« i^etfvp Id cftiAlabanda Carum form
natifs'mia. Stephanus in commcntaHis dc urbibus tradit, Alabandam
Canap ciuitatem cflTc, conditam i Care, à cuius filio
nomen fortita cft. Siquidem is poftquam in equeftri pnclio
ftrenuè nauaflTct operam, Alabandus dichis cft. Cares cnim fua
lingua Ala uocant cquum,Banda uiâoriam. Eamq; uoccm ait
I^omanis etiam in ufu fuiílc,ut Bandam uiâoriam diccrcnt.
. Alpha penulatorum.
Manialis alpha uocauit praccipuum & quafi primatcm. Idem
alias locatur in quendam offcnfum, auòd cum dixiflfet alpha,
monetque ut huiusipiuria: talioncmíaciat,fcquc uicilsim Bita
li uellçt,appellct. Translamm ì notulis litcrarum,qttibus Crac-
Cl numcrum indicant. Eofdem fignitcros & antcfîgnanos ap-
PcUant^Metaphora fumpta i militia.
, Accfti&Helicom'sopera.
Qu« fmguUri artificio coiifcû^
l % uidc

uidercntur,iic antiquitùs appeliabantur.Locum prouerbio fccc
runt duo quidam celebrata: artis artifices,Accfeus & Helicon.
Cicero, Ambrofia alcndus.
In egregios uiros adagium, Ambrofia cibus cft Dcorum.
Cjorgo ncm Fcrfeus aggredì tun
Tciyovcc tXí'fwWy^'. Id cft:Gorgoncm Perícus adorms
eft. Vbi quis cgrcgium facinus acceptai. Notifsima fabula,&c.
Vlogmmta. Lydius curruf •
A ilAiûfj áffMi, Hoc fcommatc notabanmr, qui in certamine
quopiam longc caeteris eflcnt inferiores. Kefcrtur adagium à
Diogcniano. Quidam ad Pelopem Lydum referunt, qui fiio
curru uiccrit Oenomaum,
Idem. Ne capra contra leonem.
M À w^cí T^ufy/ae Aognáf. Ne longe inferior cum potcntiorc
dcccrtes.
Per/fuf. Monilrari dígito.
Pro CO quod cft,infignem eflc, Horatius in Odis:
Quod monftror digito praçtcrcuntium. Perfius:
At pulchrum cft digito raonftrari>& dicier,hie eft.
^r'tilo^hd. Prodico docftíon
r^ûAlfiit Aiunt huncProdicum in diiudicapdis
litibus & arbitriis, inter diiTcnticntes amicos, acerrimi fuiíTc
iudicii.
Quo properasi* Num ad Ephebumc*
Pamm liquet quid fibi uoluerit Ciliciun illud adagium, nifi
foïtc fumptum cft ab Apollinis oráculo, ad quod undiquc fcftinabatur.
Fingebatur autcni imberbis Apollo, qucmadnio"
dum & Bacchus,
Alius alijs in rebus praftantior •
Qui dicct alium alia dote pr«cellerc.,accommodabit illú»
ex lliados S,
ftcjv ap MilúoííTWyí Idcft:
His dióèis,hafta longè praeftantior illc.
V'ergtlluS' Non omnia poiTumus omnes.
Natura difFerimus,uitam fortientes,hic hanc,illam alii. Por-:
rô contingere non poteft,ut omnis felicitas uni contingat.
PUto Diuinumcxcipiofermoncm.
' eiìoiJ H^oLÌp^ -KÒ-ro^. Id cft ; Diuinum cxcipio fermoncm.
Quoc

. EXE CR AN DL Uf
Qootiej opinor,gloriofiiis aliquiddi^um eíTct, ominis gratia
dcos cxcipicbant, qui nihil non pofluntj&r quibus nemo pracfcribit.
^ Dij omnia poffunt.
Hcmlftichium Homericum*. ©w/ A TÍ -URÍ^CT JIIVUVTÍU.
At coelcftes omnia poffunt. Quadrabit in monarchas,
quibus promp tum eft facete quicquid animo collibitum fuefit,
fine iure,íiue iniiuia.
EXECRANDA
Deuotionis templum«
X/^ar hfofi. Id cft,Execrationis templu. In cos diccbatur,qui
crcbris cxecrationibus uti cofueucrunt. Qui mos nunc uulgò
plerifq;,plur'unum improbádu$,ut nihil dicant nifi dirás admifccant
dcuotiones, & imprecamina uel ipfo horrenda auditu*
Ocdípíímprccatío.
àfx. De tragicis & ingentibus malLs. Qui Gracca
colligut adagia,citant ex Aefchylo huiufmodi fabulam: Etcoclcs
& Polynices de more patri & unoquoq; facro,partem anteriorem
mittebant. Qu^ autem aliquando per imptudcntiam
atque incogitantiam,coxam,hoc eft,pofteriorem partem
niififlent, illc exiftimans id non obliuione ncque imprudentia,
fed contumeliae caufla faéhim, imprecationibus diris eos
cft cxccratus.
Pho ccnfi um cxccratio# fíerodot.
^WKÍWÍI; De iureiurando multis uincuUs aftriöo.Nam
olim in focderibus,quo minus uiolarentur,adhibcbantnon folum
promiffa,dextras & lacrificium,uerum exccrationcs in caput
eias,quicunq; non ftaret paòhs. Prouerbium autem ab huiufmodi
profcdum cft cafu: Phocenfcs olim communi populi
cotifilio partium folum rcliqucrunt, adafti deuotionibus atq;
cxccratiouibus quibufdam, nc quifquam ufquam dc rcpetcnda
patria cogitarct.
Phoccnfium amolítío*
^wKiKH ¿cTrivöloc. Hoceft,Phocicadefperatío:dicifoUtu,ubi
dcípcratisrebusadextrcma confilia uenirctur:auc dcftultisÄ:
lufanisconfiliis.
Adiurantís fc facfhirum aliquid» ^off^*
Quum adiurabimus nos faÄuros quippiam,fi modo uica non
l 3 dcftic

4cíKtuat>Iicet accommodarc ucrficulum ex Iliados B.
Mf(\ W vTf/T ¿Àvani Ucfn \aftnfft\mtH, Ideft,'
Poft hac ne caput hoc humeris infiftat Vlyfsis.
Item Iliados B.
AVT/V XTTtfiT celi* \(A0Í0Í¿fKr¿(títcc\\¡rft®^

Cocfìa numcrabímus cxtSé DUml
W cft» Ex cucntu fcicmuf. Huic confinis color illc cómicas;
Res indicabit.Ouidius-.Exiws afta pfobant.
^ Res ítidícabít*
AÌ^Ttf fubaudi, ^pyap, Quum íígnificamus' cxpcrmtcn*
ío cxituq; pcrfpici fcrmonis acritatem.
Magiftratus uírum índícat. Pittaws
Nxi rcp ctvAg* JiütiWifip, Id cft, Imperia demonftrant uiríi.
Quidam Pittaci Mytelenasi putant apophthegma* Sunt, qui
Coloni tribuät. Senfus cft: In uita priuata uix fatls pcrfpici poffc
mores & ingenium hominis. Verum fi committas imprium,
ut quod libeat, idem liccat, mm dcmum apparcrc quo
iit animo.
Rem fadlam fiultus cogñouít,pífca^
tor ícfhis fapiet.
Poft acerba pmdcntior.Hucpertinet ctiam: Vide Sera pocnitcntia.
ÉXITIVM HONBSTVM.
De pulchro ligno uel ftrangulare* xyfrißopk
Aìri hoCha /vAir -uràip ècTràyfx^cu. Id eft,De pulchfo lignó
ctiam ftraneulari cóucnit, Admonet calamitate tolerabiliow
effe, fi cu honeftate fuetit cóiunSa,&dcdecore uacaucrit.
Ne ueftígíum quídemi
Optics hominc penitùs aut rem aboliti fignificamus,ne ue-
^igium quidc fupcreiTc dicimus.M. TuUius aóèi. in Vcrrem 5 -
Nam fi alienam uicem pro noftra iniiiria doleremus, ueftigiil
^Ihus in foro non eflet reliftu.Rurfus quinta:Prouidédum di-
^*gcntcr,nc quod in uita ueftigium libidinis apparcat,&:c4
E X I L I V JW.
Seruabis bouem* Plnurchw*
-^'¡'»•XjifVftf. Id cft,'Bubulciis crìs. Hoc uelut asinigmatc iìgni-
^^^Wntexilium.
Teftaceum Bagelíúm,
fiirif. Dc rebus fubito traninmtatis,(ìuc de exilio
¡ÌPcntitìo. Conueniet ¿um oftracifmo, dc quo uidc adagium^
*«mibctfanfmufafÌo.
Terram pro terrà* Luc'u^,
, ^^ TTf^ yìfs t\

E X P E R I E N T I A E SEV.
PBRICLITATIONIS,
In Care periculum.
tií KxfH 101) ¿/Wía/^.Subaudi,facito.Hoceft,iiiliomine,auC
5n re lúliori fac penculofam expcrienriam, in qua íi parum fc-
Uciccr ccírcrir,non multum fítdifpendií cap icdum: Suidas fcri^
bit Cares primum mortaliiun mercede militaílc, ut qui uitam
fuam uilem hiberenr.
In dolio figularem artem difcere.
ty Tu-ídw tÍco Lipaefcua/ß tAoco^ccveif), De iis, qui protinus ma"
ximis in rebus artificii capiunt experimentum, qnum paulatim
dmmutis ad fumma prohcifci tonueniat. Neque enim fìgulù$
ílatim à dolio,id ell,ualc máximo,artcm aufpicatur,fed á puíU
lis quibuldam uafculis.
In harenam defcendere.
pro co quod eft,Certamen inirc.
Chanta mus apud Pifam.
^coc, (Ui/f Subaudi,tulit.Dexis,quiuincunt,Ä:opti^
tis potiuntur,fednon íínc fummo ncgocio,neq; dtra magnuin
incommodum fuum.Suidas natum ait ab athlcta quodam fcu
pugile Tarentino.
Bäßlius. Omnem mouere lapidem.
rátfTX TiíSo/j UímÁá eft, Vnumquenq; mouelapidé, idcftf
omnia cxperirc,nihilq; intaifliun relinque.
Fedem conferre.
A militia fumptum. Vfurpatiu-, ubi propiusaccedituradreni'
Cicero:Non poíTum magis conferre pedem,ut aiunt, autprcr
pius accedere.
Omnem rudentem mouere.
Jiùvjx hi-Kwií ffúfiff. Id eft, Omnem fiinem moucre. luliü^
Pollux:Nauigabamus omni moto rudente, & omnibus rüden'
tibus. Ad eum modum íignificat diíflciiem nauigationerD» ^
qua omnia (int tentanda.
Phtítrch. Refpublica uírum docet.
Vo\tTi¡ac ctvJlpoc AJáffKH. Significar neminem ad rem g^
rendam idoneum eile,nifi qui lit ufu exercitatus.
Omnem iacere aleam.
Eftrcmuniucrfam pcriclitari,fortun«4j arbitrio,

SkjuiJem alca fortunae ludus cft artis.
Aut ter fex, auc tres terfara.
H ij, 'Ii rgit Kviou Si quando lignificabimus nos extrema
pcriclitari uelle,& aut planè uinccre, aut prorfum uinci. Sumptum
eft i uetufto tefleramm lufu, in quo, qui noucm ieciilct,
w modis omnibus fuperabar.qui tres, is longifsime aberat a ui-»
¿toria. Ni am antiquiores tribus teflcris uti confueuerant. Tcffcram
autcm etiam ipfum iaftum appellant.
Rex aut afinus. P^^^*
^«fftMvs N cvQ** Hoc cft, aut uiilor,aut uiftus.
Vela uentis permittere.
Quintil. Permittamus uela uentis, 8c oram foluentibus bcnè
prccemur, hoc eft, acditionis ancipitcm euentum utcunque cadat,experiamur.
Deo fortunxip committo«
Quifottunamexperiri ftatuerit, euennim negocii fortun«
committens,in hunc conuenerit illud Homeri ex IliadosP.
Htfw yàg ^ iy w, Tcc 3 nMf Aii tiJcvtx /ji^'Kh'tru Id cft,
Torfero 8c ipfe,loui fuerinthsec omnia curat.
Res ad triarios redíít»
Romanum extat adagium elegans. Eo liccbit uti, quum (ignificabimus
rem eo periculi redaftam efle, ut extremo conatu,fummisq;
uinbusíit enitendum, 8c adfuprema confugiendum
cóíilia,quibus ii nihil proficiatur, iam nihil reliquum cilc
Uideatur, unde fubfidium fperare pofsis. Natum adagium è ragione
modoq; componcndi Romani excrcitus:Refertur & cxplicatur
áTito Liuio,primae dccadis lib. 8.
Saaamancoramfoluere. Lucidim.
Itf«// ìcyKvgxp x«^/«/'« Q^óes ^d extrema praciidia con-
^ugitur-Tranflatum á nautis, qui maximam ac ualidifsima an-
^Qram,facram uocat,camq; tum demum mittunt, quum extrclaborant
difcriminc.
Ad afylum coniugete. Cicero.
Hoc fuperiori cognatum.
Ad ephebum properarc.
Sumptum eft ab Apollinis oráculo, ad quod undiq; fettina-
®^.Fingebamr autcm imbcrbis Apollo.
Tanquam ad aram.
Hoc adagio cxtrcmu rciugiumintelligi uolitaius.Indcfumr
1 ^ ptum

ptum,quòd olim ] qui extrema necefsitate urgebantur, ad ara't
deorum foleant cófiigcre, imdc nefas erat qucnqua detrahere#
PtHtdrçhus. Moucbotalumáfaaa linca.
K/pw T^if ct(f* ngccs. Idcil: Sacrar UneaET talum ntouco.Deirs»
qui extrema parant experiri. Id Iulius Pollux expoiicns, airi
I . 1 ^ — \ ^ ,m» ^ J ^ — - — mM _ -- - ' - - T . _ i . . ew*
incdiam,quam facram uocabant. Vnde qui talum mouiiTet, is
facrac lincae cakulum monete dicebatur. Id autem non fiebac
niii cùm res pofcerct, ut ludens ad extrema còfugerct auxilia»
Semper ubi pendeat hamus*
Ouidius in amoribus:
Cafus ubiq; ualct,femper tibi pendeat Iiamus,
Quo minime credis,gurgite piféis erit,
Semper expcrienda fortuna & omnis tentanda occaiÌo^
Tentantes ad Troiam pcrucneruntGraed.
Theocritus in Syracufiis: Tentando atq-, experiendo^quaivtumlibet
etiam ardua perfici, figura prouerbiali fignificaai,
inquit:
. ET TGÛTHM TTTÍGTIFIIPFT ÚITOF; AXÂIÛLJ
KflfAA/V« cài Uff wÁgaií êùf/ sràvTât r^Kaií^ ídeít;
Tentando ad Troiam uencre Pelafgi
Cunfta,puellamm pulcÌicrrima^pcrficit ufui.
Et poil malam fegetem,fcrendum eit.
Seneca lib. cpift.xi. Q^ liccbit uti, quorics res pam eXànì^
mi fententia cecidit, & lignificabimus non eiTe defiilendum a
conatu. Huc referuntur quar alibi citaùimus:
Primas iaâare liaftas. Velitari.
Fabri fabrilia traçant. Afinus fedet. Rex fum.
EX S E S E.
Domi habet. Domi nafdtuti
Nani id dicimur domi habere, quod in nobis fitum eil, neq;
neceiTe eft ab aliis mutuö fumcre.Terentius : Philofophos domi
habet unde difcat.
Domeifa'cufli malum.
Ad fignificandum priuatum : ac domefticö malum, quod ad
alios nmilatcineàticonucnict illud Homeri OdyiT.D. ,

AXX^ etWa XGÑOG CFJIOT KQTNÒF/ IJU^UN/F OIK^. Id cft,
Porrò malum noibas quod in «dc.sincidit,imum
Admcpcrtinct.
Nihil grauc pafllis cs,niQ tíbi uindicas«
CMv// yr'a¡rov6íKS Ami if è (m ^loffwotis. Meminit Diogcnia-
•iusiNcmo lacditur niíi á rcipfo-Ncmini fit iniuria, fi cam exiiwmct
ad fc non pcrtincrc. ^
Emere malo,quam rogare» CUCTMS
Quo fignificatum cft,haud quaquam gratis accipi,quod prc-
^bus cmitur,imò nihil cmi charius,quám quod roganti datur.
F A C V N D I A.
Attica mufa. j),
ÁTJTKH fUfíToc, Pro ucnufta, lcpida4; oratíonc. Nam interdi- Ziwir.
cendi genera laudamr in primis Atticum.
Lepos Atticus,eloquentia Attica* .
Inter reliquos Grecia: populos, lepos quidam & fcftiuitas
quacdam quafi uemacula ac pcculiaris adcft Atticis, adcò ut in
prouerbium abicrit»
CygncacantíOé
xJxfrtj// ccfffM. Id cft: Cy^ea cantilena. Conuenict in coi,
^uifuprcmo uitae tempore lacundc diilcrunt.Cygnos,inftante
niorte,mirados quofdam cantus afderc, tam omnium litcris cft
€clebratum,quám nulli ucl compertum ucl aedimm.
Tunc canent cygni,quum tacebunt graculi.
TÍ^T* ^ffavt^ KVKVot^OTcei/ M'ho tot

fi quidaliquando uidctiir fcitc diSium & artc,faihim'uc,Fclli''
uiùs crit,fi per ironiam cfFcratur.
Nunc ipfa floret mufa*
AVTH vlw KVSA H (XISAOI, Vbi quid cmditè, facundo, ucnuftí
diító,aut fcriptu uidcbitur. Et hoc ucnulliiis ficr per ironiam-
Thcocrìt. Mufarum aucs.
Miíírw// o'piQts» Id ell: Mufamm aues.Dicuntur poeta:, quòd
afsiduè carmma fua modulentun Hucfacit quod alibi citatiua
cil'Jncantationc quauis cfficacius.
F A M E S -
PldMtHs. Fames & mora,bilem in nafum condunt.
Ideft, Latranteilomacho, omnis mora bilem mouet. DuSts,
cft metaphora ab animantibus, iram narium flatu lignificantibus.
Miferrimum fame morí.
Cum fignificabimus longc cíTc miferrimü fame perire, accomodabimus
illud quod cft apud Homemm Ody ile« M.
ràìTTis fitiv ßxvxTot Aa'Kcltrt ß^oiolfft^
Atfiu J^ ú'iKTmiJ ^oiVKip noTfxotf VÄKTsreiif, Idefty
Dura quidem mifcrismors eft mortalibus omnis.
At pcriiile fame,res una miferrima longè cft.
Accommodabitur infordidos quofda, qui quo parcathummis,defraudar
genium fuum.& in cos quipereuntinfcitia ucri,quum
animus hominis non aliterpafcatur uerbo dei, quàm
cibo coipus.ucrc miferrimum eft hac fame mori.
Molei^s interpellator uenter.
Venter improbus interpellator, non finit unquam quempiam
obliuifci fui.Id ad cgeftatem torqucri potent,quae mortales ad
omnia tum facienda,tum referenda folet compcllerc.
Snidas. Ceilreusieiunat.
Kt7f wf vH7W€i, Dc famelicis & uoracibus dici cofueuit. A lij
malunt referre ad eos,qui uitam innocuam agunt,& ab aliorá
iniuriis abftinent, nec ullum emolumentum ex fua innocentia
femnt.Eft enim Ceftreus pifcis genus quoddam, quodreliquis
mutua dcuoratione uiäitantibus, unum ab aliorum carnibus
abftinet,ideoq; non capitur efca,fed in limum abdit fefe, atq;
ibi perdurar,& ut arbitrantur nonnulli,limo pafcitur.
Non interpellandus famelicus.
Quotics innuemus non eile contabulandi otium, nifi prius
placaucr

placaucrimiis latranrcm & ira tum,ut ait Horatius,ucntrcm:aut
ubi fignificabimus aliqucm,iimultatq; fit aircquutus,quod cxpctcbat,iam
ad alia conucrti,non incptè profcrcmus hunc ucrficulum
Homeri:
AvTag \-a-u TToai©' Kf %VTÛ, Idcil:
Atpoftquamhis potus exempta cupido,cibiq;.
Ventre pleno,melior confultatio. Pintarch/tf.
CCTrCTí'KtíHS ßif\H é4HTS ¿^ÄW. Ideft:Confiilta-
^io tum meIior,quum expleueris aluum.Qimm fames interpellât,non
uacat deliberare, proptcrea quòd confultatio moram
defiderat & animi tranquillitatem,& fames bilcm acuit.
Etiam Bstylum deuorares»
Kivi BaÎTV7u//j a// tucrctwtvûts. Ideft: EtiamBactylum deglutires.Inuoraccm
èc omnia concoquentem.Nam Baetylus dicitur
faxum illud fafciis obuinihim, quod pro loue deuorauic
Saturnus,teftante Hefychio.
Manduces. PUutut.
Dicebantur uchementer famelici,aut qui minis inanibus tcrrorem
incuterent.
F E S T I N A T I O N I S .
Nauibus atcç quadrigis.
Pro fummo ftudio,fummaq; feftinationc.Flacc.in epift^
Strenua nos exercet inertia,nauibus atq;
Q^drigis pctimus bene uiuerc,quodpetis hic eft,
Dsdalium remigium«
Ad celeritatem fignificandâ.Plautus in Amphitrione dixit*
Cítis quadrígis Jouis quadrigis«
Subaudi,fiigcre.Pro eo quod cft, quàm ocyfsimè fugete .Léguer
apud Plautum,ab Homero tranflatum,qui dûs quadrigas
affinxit, quibus quô libimm fit rcpcntè rapiantur cx Olympo
in tcn:as,rurfus è terris in cœlum.
Equis albisprarcedere. ^ Plataus.
Vbi quem aliis quapiam in re longe fiiperioremfignificabat,
longo anteire interuallo, cum albis equis praccedere dicebant,
quòd antiquitùs equi albi meliorcs haberentur,uel quòd ui
öores in triumpho albis equis uedari foleant, uel quòd fortuïiatiores
& aufpicatiores eile crcdunmr.
Talaría induere^
Pro co quod cftjFugam adornare, quafiq; uclle quopia auolarc;

lare. Itaq; talarla inducerc dicimus,qui parant aufugeití
Citius.quàm afparagi coquuntur«
De re uclicmcnter propera.
Eucftígío.
Quod citra moram ac protinus fît, quod prifa dicebant ettemplo.
Zcnodüt. Cclcrius,quàni Butes.
exrjôff N Hoc adagio íignificabataliquid,quám primum
abfolui, compcndioq; cxplicari. Butes Athenis depiftus
erat,ut furnma capitis pars cum oculis tantum uideremr.In eius
igirurpidèiTta quoniam non multum opcris fumpferat pidor,
prouerbio iadari confueuit dc his,qux facile penîciuntur.
fíomfTM. Sí mul ut dicfium ôc faclum.
Afi iw® y ccfi \(yoif, Id eft:Simul di6ium,íímul Sc fa^um.
Vbi quis citra moram id rc pracfl:at,quod uerbispoUicetur.
u^iÎHdcs, Duobus pedibus fugete.
EK iAuû/f/ KotTûKpwyeif/, Id cil ; Duobus pedibus confugere.
Suma ui,fummo4; conatu fùgere.AriftophanesiE patria utroq»
deuolauimus pede.
In foribus adeilê.
Ptf / Tccs Pro co, quod inftat, iam^; m proximo eft.
Dominus ad Cain:Sin malè egeris, ftatim in foribus peccatum
tuum aderir.Geneiìs-4.
Velisequiscg^
Extremum conatum iìgnificantes,dicimus:Velis,cquLsq;,Hic
refpicit non ad celcritatcm, fed adutrunq; pugnac genus, ñaua
le ac equeftre.
Vir fiigiens haud moratur lyrac ilrepitum.
In eos,qui in rebus periculofis ac feriis, properadi ftudio ne
gliguntlcuiora.Nam qui ftigit in beIlo,non putat fibi liberum
ac uacuum ut cantorem aliquem aufcultet.ld etiam ad compii»
rei res accommodari poteft.
Ocyoracdpitre.
Admirandam celcritatcm hyperbole prouerbiali liccbit in^
care,quae cft apud Homerum: i^HKUfj, Pcmiccs magi«
accipitre,
Pegafouelodon
rnyJiffìi T«;tv'^t^(^.Depracuelocibus. Nota fabula de equo
sai

Salaminía nauís.
mvs. Dc pracuclocibas diftitatum cft^ Celebrata
emmuel in primis naiialc bellum aduerfus Xerxcm gcftum
^Pud Salaminem, íiue quòd ex trircmibus altera Salaminina
*^cari confucuit,altera para los. ^
Parít puclla,etiam fí male
adfítuíto»
T/KT^ ¡JpM oTccf} UotKws ivi ft urccfÚHAá cft, Parít puclla,
male etiam adfucrituiro.Dici cófueuit,quoties res faci-
^^ conuincitur ex ícntcntia, ctiam íi negligcnter & ignauitc^
gcfta fucrit. Veluti puella propter actatis tclicitatem facile gerit
uterum,etiam íi cum uiro non admodum rem kabuerit.
l^nem palma»
Ji^f vracTiá/uv. Dici folimm, íí quando protinus aliquid intcl*
lc£hun cíTot i quopiam,ut íi fcommatc dido,ftatim fentiat ali
quis in fediftum.Sumptum uidemr ab iis,qui per lufum ignem
admoucnt manibus alieois,qui fubito fcnfu cxcitati, rclilirc Co
lc.nt,riíiunq; moucre fpedtantibus.
Aphyaadígnem*
Afvx tí -arv^, Prouerbium in ca, quae celeriter intcrcunt aut
abfumuntur,fiue quae facile ac ftatim conficiunmr.Nam aphya
pifcLs genus molle ^c tcncrum,

Suidas. Víuít>ínccnde ígncm.
^HJÍOÍÍ Wf.vbi ncgocii periculoíí piinflo fcílinandum aJmoncmus,Är
occafioncm arTÍpiendam,ut quum rcpcrta Icintil
lula propcratiinne pcreat &r illa.
Idem. p^ fubcuntc portum nauí.
ATTO LxracífvuftZvNí, Id eft, A lubcuntc fubaudi, naui lucrum
capias. A dmonct adagium, celcrítatem ad quaeftum plurimum
ualerc. Sumptum à mcrcatorunxdiligcntia, qui rocrccs ftaiim
cmunt ab ipíis nautisin portum appcllenribus.
C^kmcl. Matura fatio faepc dcdpit,ftra
fcmpcr mala cft.
Admonet adagium,in omni negocio maturandum circ,ncq;
pauló fatius cflc,occupare tempus Icgitimum, quám ferius ag'
gredi. Veluti í? quis admoneat,ut pner tenera adhuc aetate,prac
ceptoribus committamr crudiendus. Confultius cnim antcuertcrc,quám
proueftioríbus annis tum demum incipere.
Sacra celeríus abfoluenda.
In rebus diuinis attcntum efle conuenit magis, quàm dluturnum,ncuilefcant
afsiduitate, contra quomndam morem facer
dotum,qui mmium immoranmr facro, precibus4; quas uocant
horarias. Ad id torqucri potcrit illud ex Odyflcac r.
. -OVi/ti iatKi
hwp iou-ù àlOicc vU^cU» Ideft;
-Ncque par eft
Tn dhiomm epulis fediflc diutius,imò
Surgere maturè decer.
Ztnodofus. Lupinum potum.
AvKHop -ari;TiV/.Lupinum potum bibcrc dicebant,ubi quis uo
luptatem fuo periculo capitis emeret. Warrant duoscrupillc
fontes facros ApoIlini,quorum alter uino fcateret, alter melle,
ad quos quum aues aduolarent, arcu fcriebantur. Porrò Apollo
fuper cartera cognomina diftus eft U Lucius, á luce quam
aperit,fiue á lupis interfcótis.
Vt cam's c Nilo.
Qui Icuiter ac uelut obiter artem quampiam aut autorcm
deguftant,hi ccu canis è Nilo dcguftare dicuntur, Natum inde
adagium : Poft fugam Mutincniem, quacrcntibus quid ageret
Antonius,quidam familiaris refpondit ; Quod canis in Aegypto,bibit&
fugit.
AUcnis

Alícnísutífolcís. t^riílofh.
Au^^/W Id cft: Alicnis folcis ufi. Dlcontutiqui
moribas aliomm ad fuiim abutuntur cmolumtntum.
Quantum pedibus potes*
Socratcsm Gorgia Platonis ita loquitur, /¿íí
jy kfftonlofiyècKO'houriceff j ^x^t ÍKOC^
M/uú/if, Id cft:Tempcrantiam quidem feílari atque exerccre
oportet, contri intemperantiam íugerc, quantum quifque noftmm
pedibus ualet.Id quo longius transíeratur a rebus corporals,
hoc magis acccdit ad prouerbium ccleritatis.Quod in corpore
funt pedes,hoc in animo funt aiFcthis, quibus expetimus
aliquid aut reftigutius.
Crifoncm Himersum praccutrere.
Prodigiofa celeritas Crifonis uidctur locum dediiTe prouerbio.
Sic enim Socrates apud Platonem in Protagora, rogatus
ut inftimtam cum Protagora difputationem perageret : Optarim
quidem tibi morem gerere,(ì quod petis meae facultatis cffet.
Nunc perinde eft, adì me roces ut Crifoncm Himeraeum
iniìgnemcurioremfequar,autdonchodromon quempiam,aut
«cmerodromon perpetuo xquem curfu fcquarq;,&'c.Dolichodromidiccbantiu-,qui
perpemo impetu duodecim ftadia decur
rcbant. Hemerodromi,qui totum diem 1 mane ufque ad uefpe
ram cin-a rcfpirationem currebant. Vnde Gra:ci poétac folcm
^t^^io^oufift appellant, quòdiìngulis diebus curfum fuum perquafi
uero noóèu requiefcat in diucrforio Thetidis.
F E S T I N A T I O PRAE-
P R o P H R A.
Qui nimium properat>ferius abfoluit.
Monct adagium,inftitucndac rei non tam celcritatem, quàm
furam adhibendam eire,ne pofteafit in mora, quodm opcris
i'^gteflu fiierit erratum.
Canis feftinans,c«cos parit catulos. ^XriHotcl
H hvttìt/ ff^ìihjot TVifKcc tÌkJ^, In eos, qui nimio feftinandi
ftudio rem parum abfolutam reddant. Hinc natum, quòd ca-
, quia ccleriuspariat, catulos caecos uelut adhuc immam-
ÍOS ardit.
AnteuiAoriam encomium cahis*
.i^ftf VIHUS rò \yKt¿fxutf ccAas, Ineiun,qui prjcpropercglonondum
confeaa.Nam apud Gra:cos,qui rem ibenuè
m gcfl'

17« FESTIN. PRAEPRO»
. gefsiíTent in bello, orationc quapiam aut carmine laudabatt-»
tur.Qu® laudario proprie encomium dicitur.
^thoms. Ante lentem augerc ollam.
jigo ^ fccHHS civlctviiJ tìùj -huTictM. Pto COquod eft, Spes
ingentes in animo concipere, priufquam res ipfa teneatur, aut
pollicdri quod ipfe nondum habeat, aut prarpropcre fibi piacere,
quaU iam polhdcat ea, qua: procul ctiamdum abfunt, ut
teneantur. Vt lì quis uitac ftrepitum augeat fpe magiftratus,
quem incertum cft, an íít impetraturus, iens,leguraeneftuilifiimum
ac plebeium.
i'fwoJof. , Aeftatepenulamdeterfe.
dkga tÌco lcc¡oi^'íÍ

tím ¿um Initio apparere finem.Conucnict In quomndam prae-
1 troperas fpcs^qui negocio uix cocpto,ftatim arbitrantur l'c rem
i fadam habere,quum (icpè exitus non refpondcat initüs.
Fcib'na lente.
Vide tarditatis Sc cundationis.
FIDES ET GRAVITAS.
Folium Síbyllx.
luucnalis : Credite me nobis folium reatare SibvIIae, id eft,
rem indubitatam. Duftum adagium á Ctunana Sibylla, cuius
Gracula cumprimis celebrantur. Huic autem mos erat, ut teftatur
M. Varrò,in palmarum fbliis oracula fcribere.
Ex trípode.
rà U -Tin Id eft: Ex tripode diaa.Dici folitum dc
iis, quae uehementer nera atquc indubitata uideri uolumus.
Hacc ex tripode dida, id eft, ccrtifsima,perinde quafi cx Apollinis
oráculo profeda. Tripodem autcm fuiflc lebctem, tribus
fultum pcdibus.Huius duo funt genera : Alteram Apollinis,ob
ucritatem oraculorum : altcrum Bacchi, in quo uinum mifccbatur,quòd
ebrii nera loquantur,
Diuespromifsis. plnurihm.
ó mÍv T^iy©' ^cevfict^k^ó 3 ^V/y©'. Id eft: Magnifica
quidem oratio, carterum non habetur fides loquenti. Quoties
aliquis "m^cntia pollicctur,quac non uideamrpraeftiturus.
Prifds credendum.
M.TuUius in libello deunmerfitate : Credendum inquit ni-
Xnirum cft ucteribus Sc prifcis, ut aiunt uiris, qui fc progeniem
cife Dcorum dicebant.Incertum utrum Cicero ientiat cam fen
lent jam fuiflc uulgo decantatam, an notct uoccm prifci, qua
^cclaramus homines cxtrcmaeantiquiutis, quorum origo quoniam
poftcris erat incognita,fcrè refercbatur ad Deos.
Redopedore. clitré
Pro CO quod eft,ingenue cin-a^uc diisimulationem, utucri-
*atis fimplex eft oratio.
Legatus non ceditur neque uiolatur*
Pf i(rfi/f if tvtíJkt^ , ir 3 vSgi^tT^. Id cft : Orator ncc pcrcuti-
^r,nec uiolatur. Id iure gentium receptum cft, ut legati publica
fide ueniant,& rcdeant inuiolati.
Ex Xouis tabulis teftis, Eueiänus
Mil, ùih dTCJu/i^^ift^^rrvs. Pro certo Se indubitabili te^ •
m 1 ftc.

ftc. Allufiitrt cft;ni fallor, ad dipthcram, in qua lupitcromnk
mortalium afta dcfcribcrc fingitur à Poëtis.
VìoocnìartHS, ^ AttíCUS tcftis.
k-rfmh Pro probatifsimo atque incormptiftimo teile.
Quod fi quis per ironiam torqueat in teilem uanum, non
inconcinncdixeritf
Attica fides,
ArJiKH wms. Lcgitur apud emidem de minime uanis, minimeque
periuris. Inde namm, quòd apud Articos templum eiìcC
Fidel Dea; conilmftum.Cuius meminit Plautus.
Pindarus, Rhadamantheumiudidum.
PxAxuJcvôv@' Latáis. Id eil: Rhadamáthi iudicium.Dc incor
ruptè iudicantibus, Rhadamàthusenim manium iudex,nequc
muneribus,ncque gratia defleftitur , quo minus feuerè iudicet.
Accommodari potcrit ad mortis necefsitatem, maximis pariter
ac minimis cx acquo communem,
louem lapidcm iurare«
Qui lànftç & rçligiosp dcierant. M.Tull.in epiilo.Quomo^
do autem tibi placebit, louem lapidem iurare, quum fcias iratum
ciTe louem nomini poiìc ? Sumptiun i prifco fcriendi foederis
rim,quod i patre patrato manu tenente lapidem, concepris
uerbis peragebatur, quemadmoduin defcribit T.Liuius
Macrobius.
Rhadamanthi iuiiurandunit
fxAx(AJcvùv@r Dicebàtur quod uerifsimum quidem
eiiet, cxtemm nullum Deum afcifccret. Socratesper cancm
anferem iurare confueuit, ne quem Deomm citaret, fiue quòd
crederet nullos ciTc Dçps.fiue quòd arbitraretur non eilc boniuiri
Deos fuonì negociorum telles accçrfçre.Graeci per caput al
tenus iurare confueucrunt. Vcrg.Per caput hoc iuro.
rlumtlm. , JUf eiurandojpueri tali3 fallendif
Óf «¿»/f xvApxSy àr^xyxTiois ¡) wcût/}^ ¿/¡xTrxj'cy, Id eil: lurc'
iurando uiros, talis pueros oportet fallercp Docet uiris nulla re
citiiis imponi poiTe, quam iureiurando , quòd nemo tam improbus
cfle credatur, qui id uelit uiolarc, Laconis cuiufdam
apophthegma.
louis lufFragium^
¿^lûi (^.Dicebàtur lacrum & inuiolatu, Vndc fcntentiam
Clus, cuius fit uelut krcfragabilis autoritas, louis fiiffragium
rcftè

cftc dixeris. Aut per ironiam, ubi quis arrogantius de re quapiam
pronunciatjfuamq; opinione pro lege atque oráculo poihilat
accipi. Aiunt enim locu in quo Ncptunus & Mincma indicium
pcregcmnt,utrius nomine,aufpiciisq; ciuitas Athcnicn
fium inftitucretur>Iouis fuffragium appellatum fuiflc.
Amphiclyonum confcfliis.
KiA(fiKTV3viMii fftw'Jifictf, id cíl, Amphi6lyonicus confcfllis.
Dcfre " '
tuill
Polliccntis fc promifla rc pr«ßi turum. Hmtmu
Significantes promiflorum fidem non irritam futuram,fed
re pracftituros nos, quod uerbis fimus polliciti, illud Homeri
ufurparc potcrimus:
Ncc rcnouanda,nec ¡rrita,uana'ue dico futura
Qi^cunq; annucro.Ä: promifero uertice moto.
Dictum acfacftum* ' Tcrmf.
TíX^iíJ ^ -nrfOíxGíu. Prouerbialis figura. Qua nihil in negocio
procurando practcrmiíTum fignitìcainus. Terent. Diaum.
ac raduni reddidi. ,
Mincrux fuf&agium,
H ÀSàÙM De cxado iudicio,contrarium illi:Sus iudicauit.
Sed Icpidius fiet, fi per ironiam efferatur in ftupidum
¿C nullius ludicii hominem.
Vcrioraxjs,c[uxapudSagramacddcrunt* Strabo.
A'KjtSWifx W/ Dióèum olim in incrédulos, quiq;
i^onniiì magno malo doòH, crcdunt. Strabo: Poft Locros, intuit,
Sagra fluuius iabitur,in cuius ripa Caftoris & Pollucis arac
«ta: funt, ad quas decem Locrorum milia, una cum Rjicginis
aducrfus Crotoniatas, numero centies ac tricics mille, Marte
collato uicioriam reportarunt. Addidcrepleriq;, quo die certamen
initiun cft, iis, qui in Olympiis crant, cum belli euentum
nunciatum fuiflc. Tanta celeritatc nunciatx pugnae neritas
compcrta cft.
Oculis magis habcnda fidcs, TnlioHm.
quàm auribus*
ÄT/«// uriTcrifat tìfÓxTifMj], Id cft, Oculls ctcdcndum potiils,
quim auribus. Quap ccrnuntur ccrtiora funt,quim quae audiú-:
^^.Horatius;
m i Ncc

Nec retinent patulae^commiiTa fijeliui aurci^
Qi^M quac funt OCUIK fubieûa.
Domcítícus tcítís.
vbi quis ipfe fefe laudat.Qwíí domite*
ílem habeat,non aliunde adduóhmi.
TUto. Venereum iufíurandum.
Afiaêlffi® o (H® 3SK \(47romfA®'. Id eft: Venereum iuííurandiun
nonpunitur. Senfuseft: Amaniium iuíiurandum initum
elle,neq; ad dcos quicquam pertinerc tanquam iocofum.
Cicero. Dignus qui cum in tenebris mices.
eertiísima eilet fide, eum dignum dicebant, qui cum iti
tenebris micarctur,&c.
Demanuinmanum.
Cicero libro epiftolarum. vii. Totum deniq; hominem übt
trado de mañu, ut aiunt, in manum tuam iftam & uiwèoria Sc
fidepra:ftantem.Tradunmr etiam Sc qui commendantur.
Manu longa,& manu breui tradere.
Qui proniifsis agit, ac Ipem tantûm oftcndit, longa manu
dat.Contrâ,qiiipracfensac ftatim exhibet quodpromittir.breui
manu dat.
F O E M I N A E.
Foemina nihilpeiHlentius.
Hanc fententiam fíe eifert Homenis:
¿is ík òtivùTkfoif ns/ù Lvvrkfof/ ¿í\7iú yvmnìf, Id eft,
Vfqueadeo nihil improbius,muliereq; peius.
Ignis,mare,mulier»tria mala.
pDf ^¿t'hocajtx Hj yvvH LatKÒc rgloc, Id eft,
Ignis,fretumq;,&mulier,haic mala tria.
Nam incendio nihil fomiidabilius, mare item periculoíífsimum
eft.His autem fímillimum quiddam eíTe mulierem fentit
paroemia.Lacon quidam,qui quum uxorem duxiiTctperpufil'"
Ìam,dicebat e malis,quod minimum eflct eligendum.
T,fHt4rc1r. Sublata lucerna,nihil intereft
inter mulier es.
Avxvts xgG'wT®' ytiuH WOÍCX h ai^^Md cft,Lucema fublata,
nihil difcriminis inter mulieres.Sentit adagium,nullanl mulierem
non eifeimpudicam, fí detiu-iàcnltas iìne teftepeccandi.
Mihi uidetur è uulgò fumptum,non ab autoribus. '
Mali

F o E M I N A E. 151
Male COtliugatí. . . . . Hom (Jiianquam hacc magis conucniebat ftultitiac uiroru
adfcribcrc,qui tanmm indulgeant mulicrculis.
Mulicris oculus.
J^uviùHûs ofmce Tûls an^lìiciif Id eft,Mulicris oculus
Ipiculum iuuenibus cft, Vcrgilius;
Vritq; uidendo fœmina.
Mulicr pudica ne fola fit ufquani.
CJuum admoncbimus non c6uenire,ut pudica mutier fola cl
tra^î teftes cum uiris colloquatur,ufui fuerit illud Homeri:
Haud fola,aft illam famulse binae comitatac.
Qui nihil litigat.coelcbs eft.
DiuusHieronymus tanquam prouerbio iadatum citat.lndi
cat adagium,rixofum ciTe omne coniugium, ncc ciTc tranquil
lam uitam^nifi in coclibatu.
Tanquam Chalddica nobis
peperituxor.
ntrrrtf tÎ Ht^w ylwHé Dc cä dicebatur,quac liberos
quam plurinios pcpcrillet. Tradunt Heroinam quampiam
fuiflc nomine Comben, cui cognomen fuerit Chalcidi»
quòd prima arma aerea confccerit* Ea uiro coniunóra, centum
liberos enixa dicitur.
TheiTalamulicr. ^ i^yißo^k
etöir.tA/x/ In uenefica$,malartimquc peritas artium dici
folitum, proptcrca quòd ca gensprxtcr caiteras hoc nomine
Ootatacft.
m 4 Yjn

104 F O C V S.
yTtvÍHVÍTlA^VM.
Dicitur iam propinqua parmi. Supta mctaptora i ficis poft
immiilbspfcnas maturcfccntibus.
I O CVS.
Foeus luculentus in xdibus.
Primum domus ornamcnmmcft ut luceat focus. Proindc
qui in xdes immigrant nouas, aut in diucribrium ingrcdiunmr,
ante omnia ignem iubent incendi. Quod cx Homeri x.
fumptum uidemn
r vup lÁúi wpwTiTcp\vi fiiyxfatffi yiviffSu»
Nunc ante omnia mi luccicar in sedibus ignis.
AtSofiviS 3 TBvph yifaepdrifO' O]K@' ìe/tì^cu.
Scilicet accenfo domus eft omatior igni.
FORMA, DEFORMITAS.
Ominabituf aliquis tc confpc

F O^R M A. izs
obiltum fylua.Quadrabit in agrcftcm & ftupidum.'
Pronomi barba- ^rijìofh,
ÍTfav/fM ?rcJ>'w//.Dcpra:longadiccbamr.Pronomus tibicen
qui^iam fuic>prolixa barba,gcftaminc non admodu appoiìto
profefsioni.Qiandoquidcmubicinu mollicicm etiam proucr-
^ia notant.Conucnit igitur in quofda, qui alioqui mollifsimi,
uultus,ucftiumq; reueritate,uitc contincntiamprasferunt.
Nauigcs Troezcncm. SHÌIM,
P Tf folitum in eos,qui quum mento imberbi
cflcnt, tamen appofititiis pilis barbam uirilem mentircn*tur.Inde
natum, quòd Troezcnis portus quifpiam uulgò cckbratus
(ìt nomine Barba.
Perdías crura*
Titf/m^ ffH^K^. Ideft, Pcrdicistibia.Perdix caupo quifpiam
crat claudus, ab Anftophane locis aliquot notatus. Diccbatur
mcnuragracilia diitortaq;;Perdicis pes in loripcdcs
quadrat.
K«xx/^c/y^/.Idcft,Callipygi. Dicebantur eleganti forma
ptardita:.
Quod pulchrum.idem amicum*
TJ Ko¿\oíf (f¡-Kc(f, Inter prouerbia conciliantium amicitiam»
refertur & hoc apud Platonem in Lyfìde: Yiai
KtvivVWH KOtlÀ
rìt/j ccixcàottì Trotfoitúotií, to Kot'Koy ^ t'ho if \\vou. Id cft, Ac propemodum
apparet iuxta uetus prouerbium, quodpulchru cft^
amicum eflc. Qm commodi gratia amat, non amat uerò, fed
quodpulchnim cft per fe amatur.
Exouo prodiit*
^ tòi i^ìtTiS^if. Id cft: Ex ouo cmeriìt. Aiunt dici folitum dc
"^ignoperc formoiìs ac nitidis, quaíí ncgcs communi hominu
natos,fcd cx ouo, more Caftoris & Pollucis. Siquidc cft
y Poctarum fabulis,Lcdam Tyndari fìliam cx louis concubitu
duo pcpcriflc oua, è quorum altero prodiere gemini Caftor 3c
^ollux,miìgni forma luuenes.Ex altero nata cft Helena, cuius
wnna Uteris omnium cft nobilitata. «/„»^
Pulchrorum etiam autumnus pulcher cft. Fintai^Hf-
Tw/; Hac\wjj ÒTTÒ^M KocXft, Vcmis enim mcniìbus, nihil
tcnerum ac nitidiun, quum omnia adhuc in flore funt aut
^ Acrba. Cattcrum autumni tempore poftcaquam iam in culm
5 nios

tu Í O ^ r i t v Do-
mò!! aut caulcm cxCTcucrut,horricliora uidentur. Q^drat iritur
in ea,q^ux quum natura iìnt egregia, ne tum quidem falti-
Stenda uidentur,quum matumcrunt. Dicetur non ineleganter
in hos,qui bellè porrant artatcm.
Simia cft fimia, ctiam fi aurea
geftetinfignia.
JJÌS/tnQ' Ú HìiQ'y Kocif x^vffkx ix^ AdmottCtfoT"
tuna: ornamenta non mutare hominis ingcnium.Natum uidetur
a (ìmiis illis Aegyptiis, faltationem humanam imitantibus«
Lucianus refert apologum.
Snidai. , Therfìtx fàcies.
Qiffflnícíf Ideft ,Ther(ìtica facies. De prodigiosi
deformi dici folitum, quòd Homerus Icripfcrit hunc omnium,
qui adTroiam ueniÌfent foedifsimum fíiifíc.
Ztnodot* Cory theo deformior.
KffguSìtcs Aiunt Ccrytheum quempiam fúiíTe
hominem iniTgnitc ftultum ac uccordcm, ad hoc forma infclicifsima
focdifsimaq;, cui liberi item fuerint omnes patrem referentes.
Vnde uulgaris diólus eft iocus in hominem bardum ac
deformcm,& cactera.
Tldto. Simiarum pulcherrima deformis eft,
mcffxtÚHKWff M(rftof(pcs Vr/.Si quis dicat letioncm
intcgerrimum cifc penurum ^ aut honeftifsimum hx^
ftrioncm infamcm.
Lucinus. Monogrammi.
Víoviyictilitíl. In homines macie pnctcnues aut dccolores.
Monogrammos appellar Cicero informes,nullaq; fpccie.
Simiainpurpura.
VidnH^ l// zoffvj^. In hos qui tametii magnifico culm fint
ornati, tamen Cuiufmodi fint,ex ipfo uultumoribusq; cognofcitur.Vel
in eos ctiam quibus dignitas additur indecora.Lcpidius
crit fi longids transferatur, uelut in cos qui barba pallioq*'
£mulant fandimoniam.
F O R T I T V D O .
$^àrf9, Mafculum. ^ ,
Mafculus apud ucteres non fempet fignificat fexum, fed interdum
quicquid uegefum,folldiun,ac robuftum cftjMafculuni
dicitur. LcpidiOs crit fi ad incorporea transferatur: ueluti aim

FORTITVDO.
éxcclfum fortem^; animum Mafculum appellamus. •
Adamantínus. Vì4t9.
k^ociAivTtv®-. Pro CO quod eft, Inerorabilis, infatigabiliy.
huic prouerbio incredibilis huius lapidi? duritics locum fecit.
Adfinia funt: Naxia cos. Fcrreus ahencus. Cornea fibra.
Achilles. Achilleum argumentum.
Aut manenti uincendum > aut
moriendum.
H (JUóvr» ccTireúcíAf

18$ FORTVNAE COMMVT.
JF/omruf. Vnum augun'um optimum, tucri
patriam.
Abiit in proucrbium ctiam liic uerfusHomcricus,
E/f OÌMvh 0tf4VVi

FORTVNAE COMMVT- Hf
malè. Inde tranflatiim, quòd Matrcs benè uolimt libcrîs, nouercae
oderuntpriuignos.
Omnium rerum uídfsítudo eíL Twmm.
Qux fententia iignificat, in rebus mortalium nihil efle perpecuum,nihil
ftabile, fed omnia uelut acquario quodam fluxu,
rcflexuq; decedere atq; accedere. Varixfoitunac uircs, & nunc
la:ta,nunc trillia continguntunicuiq;.
Multx rotx uoluentun
I'fTiX^/ ntpvtriJi// ui r^oxoff a^uxT^ iTTTTút.lá cA:Pcrmultifi
uoluetur adhuc rota mota caballis.Multum adhuc temporis rcftat,multaEq;
rerum incident mutationes.
Fortuna xftuari^.
^ve^^©-' Id cft: Fortima euripus ííue uolubili$,quôduîdelicct
nunc huic fauerc foleat>nunc illi.
Fors domina campi.
In creandis magíftratibus non femper uinccbat, qui potior
cflct,fed cui fortuna faucbat.Nam à populi fuíFragiis res omnis
pendebat.M.Tullim in Pifonem:Scd omitto ut iìtfaòèus uterqi
noftnim,íit fane Fors domina campi, magnificcntius cft dicc^
re,quemadmodum gefli-rimus coniiilatum.
Multa in medio.
Antea comuiemorauimus,Multa cadunt inter caliccm fupremaq;
labra. Idem alia metaphora cxtulit M.Tullius ad Attica
libro fcxto : Non quo me alicjuid iuuare poflcs , quippe res ia
nianibus,tu autcm abes lon^e gentium.
Ji^ \tJ tJLSTcaxj^iV
kvkiv^H1//UÛCT w^fiHS Ita fentit Cicero mu!-^
tas rerum nouationes cxorituras antequam Atticus, qui procul
oberar,pofsit opitiilari.Senarii funt,quo$ iu ucrtas licet.
Sed interim in medio noms
Multas parentis uoluit undas acquoris.
Inter manum (Srmentum.
FeftusPompeius indicat eflc prouerbium apud Latinos, fed
exilioGtíCco dudum-.n^AA^s^^Txfv wU^ hvt^íh®' ngù xt/At®-
«Kfi, Cuius origincm ita refert : quum Chalcas uitcm fereret,
quidam augur uicinus prxtericns, dixit illum errare.Non enim
«üas eflc nuuum uinum dcguftarc. Prouerbimn admonet nihil
certi eflc in hominum uita. Nam facpcnumcro fit, ut quod
ïïpjmaxmic teucrecrcdimus,calîi5 aliquis inopinatus interucr

190 fORTVHAEr COMMVTt
uertat, Vcluti cum quis manu tenet poculum, mjnimum4; Tparcii
fit inter mamun 6c mentum, tamen interdum fit, ut ismoria'tur
antequam bibat. Huc pertinent alibi citata : Bene natis
turpe elt malè uiuere. Mars communis. Doliaduo. Circujus
rcs mortalium. lucunda uicifsitudo rerum,
Vidoria.
Ertf Homerus locis aliquot appellar XngatXKU VIKH^I
Id cft, VK^oriam alternatim nunc his nunc illis obtingentem.
pldum, R^s f*®**® noftro ucrtitur.
Id eftiFortunasnoftras cómutari in diucrfiim intclligo. Tradudum
à mercantibus, in quibus rerum precium pro tempore
iacpcnumero commutatur,Cog natum ilh: Vti foro.
Flos dnis.
Dici folitum uidetur in fiigacitate human« uita:, hodic flo^
ret iuucntus,cras ent in fcpiilchro.
intidtms. Cataib-ophae fabulae.
Cuiuflibctcxinimrei,prouerbiali figura cataftropheauo^
camus.
Cicero. Vbi non fis, qui fticris, non cft air
uch's uiucrc.
Sumptum eft a communi mortalium afFc6^u,qui nihil minus
tolcrandum putant, quàm ut inter eos ncglcâi, aut ctiam notati
uiuant,apud quos aliquando cum fplcndorc atq; autoritatc
fint uerfati.
Tldutut. Adpriftinapraefcpia.
In cos dicebatur,qui c uita quapiam lautiorc cxcufsi,adprìiiinam
tenuitatem rcdiguntur. Tranflatam ab animantibuSi
quibus nota familiariaqì pracfcpia gr^tifsima folent eflc.
ArcmoadtribunaK
A7to IKZHS ir Ttf ^«^«¿^tDici folimm, ubi quis repente ab infima
conditionc prouehitur ad honcfti muncris adminiftrationem.
ciccYo,' DionyfiusCorinthi.
• ù^tovvai^ \if ì^plvQu, Prouerbialis allegoria, qua fignifica'
mus aliquem e liimma dignitate atque imperio, ad priuataiu
humilemq; redaélum fortunam, qucmadmodum Dionyfius
Syracufanorum tyrannus expulfus impcrio,Corintbipucro$Ü
tcras ac muficam mercede docuit.
PUntM, Ci tiu8,quàm formic« papauer*

F o R T V N A T A S T V L T ï T1 A. r^i
De ïubita rerum confumpdone, non aliter, quam fi papâucr
cbîîcias agmini formica rû.Mox enim diitrahitur acçmus, dum
*uiaqua:Œluumarripitgfanulum. ' ' ^
Nemo mortalium ommbus horis fapit. '
Scnfus ucl citra intcrpre^cm liquctmpmpt: neminem effe, qui
»on aliqua'parte uitae dcfipiat,
Pitaña fum,
i^nècvif èut, Zenodotus indicai dici folitum de íis,quiin extremas
redatti calamitates, ab eifdem denuo in priftinam felicitatem
reftituuntur.Sic enim euenilfe quondam Pitanx Aeo^
Ii« ciuitati.
Qiiod alius condiuitcoquu8,aliter condiam»
Vbi quis rem onmemnouat ac perturbât, conueniet Flautinum
illud.
Bona nemini hora eft. Puhünu
Bona nemini iiora cft, quin alicui fit mala. Ita fortuna tem- " •
pcraujt res mortalium,ut quod huic Ixtum eft, alii pariat dolorcm.Nifi
mauis pro alicui legere alicubi.
Ofculana pugna. F^flt^ Pomf^
Fcftus Pompon.indicat, Ofculanam pugnam prouerbio dici
foUtam qijoties uidi uipccrcnt.
Per manus tradere. t^nlua fíír^
Quod fuccefsione quadä ab aliis ad alios deuenit. Q^d traf eins.
latum uidctur ab his,qui nauim aut plauftrum exonérant.
Demanuinmanum. Ckcro^
A fuperiore non ufquequaque difsimde eft.Traduntur & qui *
commendantur.Terent.Hanc in manum dat.
FORTVNATA STVhTlTlA.
Athenienfium inco^fulta temeritas.
H Xí^^/ítíV , Qoadrat in cos, quibus malè
confùlta uertiuît bene. Nam id oUm uulgô tributum cft Athenicníibus,qu¿¿
ip(î quidem focorditcrconfultarcnt, parumq;
profpiccrcnt, ueriun Mincrua ciuitatis pracres,illorum male inititutj
bene ucrtcre confueuit. Simile eft huic : Eft fortunatioc
quamprudcntior.
Dormientis rete trahit.
hv^T®- Ideft: Dormienti rete capit. IneoíJ
'luibus contra conatum obtingunt ea, qua; cupiunr. Natuin
euenm, quòd aliquando acciderit, ut dormientibus pifcatoribus

t9t FRAVS AB AMICO.
toribus, pifces forte rctibus inuoluti capcrcntur. Citatum alibi
quoque.
In nihil fapiendo íucundirsímauíca.
Sophocles in Aiace.
E^ 7Û (PFÛVÈFF Y¿£ FIHÁIÍ, NM^ ßLO*.
rò f*H ffovfiM yàfMir ccvwUpcff Lauéf. Id cft,
Suauifsima hic cft uita,(ì fapias nihil.
Nam fapcre nil,doloris expers eft malum.
Huic concinit illud Ecclciìaftac diôiim : In multa fapìcntia,
inulta indignano. Et qui addit fcientiam, adiiciet & laborcm. ^
Malum uas non frangitur.
y.xMtf ccyy@r ir KAÄT^. Simili metaphora dicunt hodic,Ma
lamherbamnon perire. Qui detcrior, is nonnunquam uiuacior,&
inpericulis tutior.
FRAVS AB AMICO.
KVHT^V TP-iQ/LÌKHfi/i/.
Qui arte circumagit quempiam, ut quum fcputct aliquid
cgiflc, nihil chérit, aut in idem rccidat imdc uolcbat cxtricari,
LvKTib) wi^'iTiHioJûii dicimr.
xjfrlilofh, Vallus uitcm dcccpit. •
H x^goí^ (iftìr^if y^HTfct-zìiffKit, vbi quifpiam ab co fallitur
aut Iuditur,¿ quopcQdebat,cuius4; Hdei nitcbatur.
Canis mendico auxih'ans.
Ki/V Tw w/w^w vbi quis nobis aducrfatur,5f diucr-
(ts ftudetpartibus,is,cuius auxilio nitebamur. Nam canes infcfti
funt mendicis uelut if^Axvois, nifi quando frullo pañis cor^
rumpuntur.
FRVGALITAS-
SMas. Acolo non fico.
Aìii-Kv Tce xfl^ff ^ ßvffUt, Ideft: Acolo,non ficui im-mergcre
labia. Prouerbium hortatur ad uiftum tenucm. Nam
iíM'KiíS Gracci uocant minutas oftulas.
Mvfftíicífft,
Dicebantur agere, qui duré acficcè uiuerent. Vox fiéla uidctur
, à mure &: palea, quôd mus in re pufilla uehementcr laborer.
Allium in rctibus.
SKCfoAûf/ (Atiilmu Dc fordido commcam diccbatur.
phormio

F R V G A L I T A s. m
Phormionis thori.
^Tt^ài/lis Dc llratis fordidis ac fiiigalibuç, mîrtinicquc
dclicatis, qualia lunt cubilia militaria. Rcfcrtur à Suida.
Phormio dux tuie quifpiam militum,
Cíiícrj Impcratorcs. JDh^atUnm.
KtTitniûi v^oL^nyou Id clt : Cilicii Duces. Dicebantur homines
hirfuti & pilis obfiti. Vndè & faga piiis contexta, cilicia uocantur.
Vita doh'arís.
wlßv. Id eft : Vita dolii. Prouerbio dicitur uita fhigalis,
>arca, ab omni ftrepitu atque ambitione femota. Breuitcr tais
, qualem Diogenes nobilis ille Cynicus Athcnis cepiflc lcgitur.
Potcrit torqucri & in eos,qui nimium fordicJc,nimis dure
arque immundè uiuunt.
Tanquam in phiditijs.
quid parcius njmiumque fhigaliter
aftum Iignificabimus. Laccda:monii publica loca habcbant,in
quibus cibum caperent. In his accipiebant hofpites ac legatos
luos,fcd apparato perparco.
Hecatx coena.
Veteres cœnam perparcam & impendio frugalem , Hccata:
cocnam appellabant, quòd apud inferos tcnuilsimo uióhi, minimoquc
cibo,coque uilifsimo uiuitur.
Oliuam ne comedas. chryßpput.
Adagii ufum non uideo, nifi fi quando fignificabimus extre- '' "
mam uidus parfimoniam , ut ncc urticae quicquam adhibcatur
condimenti.
Sicyon arrodens uxor lacernam tcxc. %^hctms.
fftnvû/j ^éyzffct yvvcUyrkff x'^oävaep vratvi. Id eft:
Arrodens Sicyon uxor fubtcxe laccmam.
Verba mariti iubcntis,ut uxor tenui contenta uiûu, peragat
opus fuutn, Sicyon feu Siceos hcrba: genus eft,aut ccrtè peponis.nonnulli
putant cucumeris.
Thymbrauiditans.
evuÇ^ûipxyc, Id eft : Thymbra uiftitantes. Adagio diccbanlurucl
qui mtiiisac libcriùs uitam agerent, uel qui moribus
cifent parum blandis, uel qui hilariter, citraque folicitudi-
J}em paruo contenti uiucrcnt, quòd thymbra hcrbx genus
n Salem

TRVSTRATA SPES.
fUntu4, ^ Salcmlingcrc.
AAÄ Dicuntur,qui pcrquam tenuitcr uiÄltant. Dicvgenes
quum à Cratere pracdiuite quodam inuitaremr ut ad fe
ueniret, ufiu-us hofpitio fuo, ibaque hberalitatc , refpondic
fe malle falem Athenis Ungere, quám apud ilium opiparis
mcníís fruì.
pltitctrchííf* Sí cafeutn haberem, noti defidcrarem
obfoníum.
ti Tvpfffj vxâtf, ¿H ctp \AciaIu/ û4if* Id cft : Si cafcum haberem,non
cgcreni obfonio. Diccndum,ubi quis minimis, uilifiîmisquc
contentus cft.
Stolms. XcnoCTatis cafcolus.
ZefaH¡«T3(s 7Vf:û/i/,De cibo qui perquam diu durât priufquam
abfumatur. Appolîtc dicetur in fordidos quofdam , quibus hic
mos, omnem pœnum eoufque feruarc,quoad fuerit corruptus.
Sumptum adagium ab admirabili Xenocratisfrugalitatc.
Homerus, Afpcra uita,fcd falubn's.
Inuitxrationem,duriufculam quidem, fed tamen adrcâani.
monim inftitutionem idoneam, conuenict illud Homeri ex
QdyiHi,
tf^t^ ^'hTiàeyM Lagonefjt. Ideft;
Afpcra,fed iuucnum nutrix bona.
pUmus. Salcm & cafeum edere.
Coniìmile hoc cum priccdcntibus.
FR VSTRATA SPES.
Coruum delußthiantem.
In captatorcm fpc iLia t^uftratum uritur Horatius. Nam hacc
quoque auis cadaucnbus imminet.
Lwiän. Thefaurus carbones erant.
JivS^scKM 0 ^Hffcwfk -mifUHifß, In cos competir, qui fpc fua
fruftranmr,quique magnificis rebus cxpc^atis,meras nugas rcpcriunt.Ex
eucntu quopiam natum uidetur,quo quifpiam thcfaiu-i
fpe fodicns,carboncs df foíTos inuenit.
Bolus ereptus efaucibus.
Dicitur,quorics commoditas aliqua, qux iam propcmodum
tenebatur,prxter expcftationem Îubitô prxripitur.Tcrentius;
Cnicior bolum tantum mihi eile ereptum fubitô è faucibus.
Murem pro leone oflendít.
fAï/fj òcvjI 7i\ûvjcs Prouerbiali fchcmate dióèum»
pro

FRVSTRATA SPSS. r^j
pro eo quod cft, iugcntia pollicitus & fortia, longe diuerfa
cxbibuit,
Concupíuít alTam farinam. Thcomm.
hpocja hi'JCi kMvpoo, In cum diccbatiu-jqui domefticam tenuitatcm
pcrta:fus,apud alios lautiorcm uitam quaclìiTct.Farinam
alfam & nouam, lautiorcm uiâus rationcm uocat, proptereà
quòd prifcos illos pulte duntaxat uiditalTc Icgimus, uidelicet
clibano coquendi panis ufu nondum reperto.
Neper fomnium quidem. Lucianui.
Ovi^' hcif. Id eft; Nc in fonuiio quidem. Graccis prouerbialiter
di6èiun eft pro eo,quod cft ; Nulla ratione, nullo tempore,
ne fperare quidem audeas.
. Alienaiads. nio.cnUnm.
A KKo'Ptx ßac-KTi^i, Qi^ties res pamm ex animi fententia ca- ^
dit.Translatum ab ils,qui ludunt aleam,quibus iacientibus interdum
ea cadunt,qux minime funt ad uidoriam accomoda.
Latus parturir. ^riHopL
K^TTipûs ft;jí/í//.Ideft:Cepphusparturit. AiuntCcpphumaui- ^
culam efle>quam nonnulli Latum appellant, plumis ac pennis
elTe copioiis, corporc pufillo : quum parturit uociierari. Hinc
natum prouerbium, Larus parturit, ubi quis magna pra: fe fcrt,
puiilla pracftiturus.
Parturiunt montes, nafcetur ridicu-: ^eiotus.
lus mus. ^ J F
íliivip h^® ùrx ixvií ¿t7i{K¡vi\y, Ideft: Möns parmribat,
deinde murem prodidit. Dici folitum in homines gloriofos &
oftentatorcs,quimagnifìcis promifsis,tum uultus,ucftitusq; au
toritate miram de fe mouent cxpeöationem. Vciûm ubi ad
rem uentum eft,meras nugas adferunt.
Lupus drcum puteum chorum agit. Zenodom.
A^k©' -sTi^cJ TO f^'tcif tu«. In cos dicctur,qui Tuinpta inanitcropera,
ípe fua fruftrantur. Aiunt eniiii lupo morcm cflc,
ut ii quando íitiat>nec tuto fe pofsitdemittcrc, circum putciim
obcrretjtniftra inhians aquap,quam non pofsit coutiagere.
Lupus hiat.
A VK& Dicebatur, íí quis re multum fpcrata, mul- *
tumque appetita,fruftratus difcederet. Aiunt enim lupum prxdïinhiantcm
riâu late diduôo occunrere, qua íi hullrctlir»
obambularehiantem,
n 2 Aurifi

FRVSTRATA SPES.
Auríñcem te futurum credebas«
l^lvooxoHoeìi) Mi, Id cft : Aurificcm te fiituruin arbitrabarci
Inualuerat aliquando fama apud uulgus Athenienfium,in Hy
metto monte magna auri fragmenta uidcri, quae Ì formicis illis
pugnacibus fcruarcntur. Itaque quidam creduli, fumptis armis
exierut illas expugnaturi. (^cú re infeda, fruftraq; fiimpto
labore rcdirent in urbem, irrifi funt à cacteris ciuibus illud
obicdanribus,&c.
Snidas. Quacrcns obfonium,ucftcm perdídí.
Zhtw/j yà^ Hof^ ^oiiiccrioy ¿TftW«. Ideft : Obforiium dum
quaero,ueftem perdidi. Vbi rcspefsimè cadit, aut quum pufilla
quacdam captantes maiora perdimus. Eft ab euentu profe6bm,
quo fur quifpiam dum ftudct cibum tollere, comprehcnfus,uix
pallio quoque reiedo eíFugit.
Cadere in curfu.
Cadere in curfu,eft expedita laude fruftrari, quemadmodurai
fi quis ad laurcam theologicam contendens, emoriatur priufquam
ad fummum eius nominis faftigium perucnerit.
phurmtuf. Ne quxre mollía,ne tibi contingant dura.
MK TÄ /McTi^xKx ¿xdiMyíXH 7CC ffKhM¡á T^^F. Id cft : Ne quarre
mollia,ne dura feras. Congruit in eos,qui dum nimis improbe
ac morosè petunt,quac uolunt, ofFenfis iis, i quibus petunt,accipiunt
ea,qua: nolunt. Aut in eos,qui dum praeter modum captant
uoluptatcm,incidiint m molcftiam.
Duos infequens lepores,neutrum capit.
ó ivo -sfJwKXS JlicúKWf/, iiávr^t} UotJocTioeijSiv^, Id cft : Q^
duos infedaturleporcs,ncua-um capit. Huius prouerbii fenlus
cft:Qui fii^Lil duplex capiat commodum,utroq; fruftratur.
Hic funis nihil attraxit.
Av7h ^ hÁty XffTTiXff'iy, idcft: Fuuis quidcm iftc
pifcium attraxit nihil. Q^o fignificabant operam fruftra fumptam,neque
ex fententia eucniíre,quod quis conabatur.
Inani fpe flagrar.
Kovctcffty \\nífft Id cft: Inanibus fpebusincenditur.In
eum,qui fruftra fibi magna pollicetur.
^vßptis. Fluuius non fernper fert fecures.
* OvK ¿w wSJocfAÓi kfvM f ífNon protinus tibi fpercs idem»
quod aliis feliciter cefsit. Natum ab apologo Aefopico : Cui -
dam candenti fyluam, fccuris c manibus excidit, Mercurius inuoca

FRVSTRATA SPES. 1^7
uocatus reddidit argenteam,&:c.
Spcm predo emerc.
Eft lucrum incertum,& in euenm fitum, certo affeólarcdara
no.Terentius in Adclp.Ego fpem precio non emam.
Semper agrícola in nouum annum diues.
Ait y\t0(yh i/twr« id eft. Agricola femper diues annum
in proximum.Dc iis diftitatum, qui fpe futuri compendii
diuitesfunt,acfibimet expe^atione rerum amplamm blandiuntur.Duduni
à colonis,qui femper proximac actatis uberioreni
prouentum fibipolliccntur,eaq; fpe iam fumptus nonnullos
audent faccre.
CretenresfaCTum. Zenodot.
Ot KgHikS tUaj ^vaiccp. Id eft, Cretenfes facrum, fcilicet faciunt,aut
iimilc quippiam. Dicemr, ubi quis non fruitur his,
quacparauit.
Nucleum amí(i,reliquít pignori putámina.
Plautus in Captiuis duobus : Verba funt Hcgionis, ubi refciuiíTetíibi
impolitum eíTe, & herú amiífum oro feruo, & femíí
pro domino reten tum. Is enim ex quo fruàus expeòèabatur,
autugerat, eo relié^o, ex quo nihil emolumenti poterat capi.
Allegoria per fe liquet.
Praeuertit ancorar iacfhim Deus.
Ato^ èùTimafi tV^ ciyHVfûtif ^wf. Id eft. Sed anteuertic
ancora: iaélum Deus. Quum res praeter fpem cuenit. Traduôum
à nantis, quibus accidit facpenumcro, ut quii parant fcfc
utancoram iaciant,in pormm appulfuri, repcllanmr á uentisy
& in mediam tempeftatem reuocentur.
In caducum parictem inclinare.
Qiù fenis prxfidio nititur,qui forma fuperbit, qui in caducis im^trator*
fprtunac bonis uitac pracfidia collocat,rc£^c dicetur in caducum
inclinare parictem.
Foedum eft & manfííTe diu,uaí:
cuumißrcdiire.
. Homerus lliados 2.libro.
AtffXpCf;
TCi Ah^cp T

M TVERVNT, NON ÍVNT,
f/om«*. Non omnia cucniunt, quç in animo flatucrfe*
AAA' ¡Í Zìi: ¿íVi/lfiaít voN¡.{oc¡íc IBXVTOC riKiv¡ú,
• luppitcr haud quicquid animo conccpcris^illud
Pcríicit cxtcmplo. Rc6iè utcmur, quotics fignificabimus
non cucnirc protinus,quicauid fpc,uotisq; conccpcrimus.
£jalx Scipíoni arundjnco inniti.
i8. Dc co, quifpcs fiias fígit in his, qui non folùm nonpoflunt
ciTcpra:ficlio,ucrumctiamnoccátdcílituto. Siquidem arundincus
fcipio non modo non fuftinct innitcntcm, ucrùm ctiam
manum penetrar ac uulnerat.
FVERVNT, NON SVNT.
Celltus. hoh'tor ualdè opporr
tunaloquutus.
Vá\7í¿fii npù LmMfh ¿cvM¡ ¿uaTíác lalptâM
Quo quidem admonemur, non eiTe taftidiendam fahitarem
fcienriam propter autoris humilitatem. Cicero: Sappceil ctiam
fiib pallio fordido fapientia.Plautus:
Vt fumma fxpcin£>enia in occulto latent. Effertur &ad
hunc modum,&reáiiisFortaíle.
Ji-iWccKt rôt ns/u ¿r«/ LxraciicciptûiJ
5a?pè ctiam ilulms fuit opportuna locutus.
W. Summaria indicatura.
Vi'ì^mp uviep, Dc rebus uilibus,magno tame cmptis.Qnemadmodum
fît nonnunquam in auftionibus, quum non expenditur
fgillatim uniufcuiufq; rei precium, fed multa fimul con*
gcfta parirer a:iìimancur.
Nam iam illi non fiint,at qui funt,mali.
O/ fi^ iiii \T Aff)fjyOiÁ' oijii ¿¿VK;/. Id eft, Parrim haud
quidem iam funt,at ii qui funt>mali. Dici folitum, ubi quis rcquirit
ca,qux quondam quidem extitcrunt, ucrùm temporum
culpa pcricrunt. Veluti fi quis inter principes, Codros, Gamillos,Fabricios,Epaminondas
hac tcmpeftaterequirat.
Fuere quondam iìrenui Milcfij.
Vci-\eu WT* hfftxif èt\Kt:Aût M/Aw/. Hoc fcnario notabant
cos, qui à priftina fortuna dcfluxiflent, aut ì maionim moribus
dcgcncrailcnt. Breuitcr in omnes quadrabit, quidefierunc
ciTe quod erant,faÛi deteriores.
Fuimuî

T V C V S. 199
FuimasTrocs.
HfAsy T^wtf » Eo utcmuFjubi penile quempiam fignificamui.
Vcrgilms: FuimusTrocs,foit Ilium & ingens
Gloria Teueronim.
I'VE VS.
Lecythum habct in malis. K^njioah.
^X^P \NKvhtf nrph Trtif Id eft,Leeythum habere ád
tnalas. Teólum & acnimaticum eft cóuitium in anus,qux rugas
illitls pigmcnrisdlfimulant. Leeythum appellar uafculum
Unguentarium unde fueatur fades.
Schoenicolx.
Feftus Pompcius indieat Sehoenieolas olim appellata feorta
plebeiá ac ùilia,ab unguento uilifsimo quo oblinütur. Plautus
in poenulo:Mifcras,fchccno dclibutasjfchcenicolas fordidas.
Olco nitidius.
Olei nitor adeò ucneratin prouerbium, ut myfticáe quoqüe
litera: iubeànt facie oleo unda difsimulare trifticiam iciurtii,
plautus in Tmculento de amica pulchrc compta: Fcruidè ut to
ra floret,ut oleum nitide nitet. Oleum nitorem ac lucem addic
xebns omnibus.
GARRVLITAS.
Archy tac CTcpitaculum.
Apx^Tfiit TffXàirayH, In hominem uchertientcl- gafíiiluiti St
bbftrepemm iaciebatuf. Architas crepitaculigcnus aereum eietògitauit,quod
puetls lufitantibus daretut, ne quid interim ex
ualìs domefticis conringerent.
Arabicus tiÉiccrt. Menmticr,
Afiii® àcv>jt7N5,hwt Arabieus rtuncius. In eos òicì folitum,
^ui à femel eoiptis nunquamdefiftunt. Adagium hine natum
exiftimant, quòd tibiis cancndi artem non difccbant ingenui
fordidam , fed hanc fola mancipia cxercebant, qua:
pletunqi ex Arabia produccbantur.
, Turtureloquador. ^enoJi^té
r£Vrov(^ AívAÍy-t/j^-.In gárrulos & impendio loqüaCulosho
mines dici folitum.Sumpta metaphora ab auis natura, quae uo
cem acdens etiam caudam móuere uidetur.
Prolixiuslliadc. /HLPQL
ìiifiùK^in^ot i i-mÍJ®- Id cft, Prolixiora Iliade lon
4 i^uens.

-MO G ARR VLIT AS-
qucns. Eft autcm lUas nobile opus Homeri, quo Troiac capt«
hiftoriam libris xxiiii. cxplicat, quum Vergil.xii. libris complexus
iît^uod cx utroq; opere uifum cft deceipcre.
Cornicari.
Quin & Gracci prouerbio /¿p^V/' dicut, pro co quod cft,Inhiare
pracdae,aut inepte garrire, comicum more. Perfius fatyra
V. Ncfcio quid tecuni graue cornicarismeptè.
Mufarum aucs.
Myw c^vtùx;. Mufarum aues, non abfque prouerbii fpecic
Tbcocrimsin Thalyfiaappcllarpoctas, quôd lufciniarum in
moré afsiduc canâtfua pocmata. Sclioliaftes admonet omncf
aues canoras,mufarum aues appellari. Sentit autem fibi difpliccre
poëtas,qui cuculorum more audent Homero occinere.
Tam multa,quàm fapicns.
Ariftbteles libro Rhetoricorum tertio, admoncns he orator
crcbris enthymematibus utamr, fed tátum nitermifccat, fubiidt
hoc carmen Homen,ni fallor,ceu uulgô iadatum.
SI Wa' ïTfù rôffût iiTTìSjCff "ay TtriTTw/uiv^ ¿eviif. Id eft.
Quando quidem nobis tam multa locutus amice es,
Quàm multa prudens uir diceret atq; perims.
Conueniet in hommem multa loquentem potiiis, quàm oppormna.
Daulia cornix.
C^xVKioty yojwvlw. Ideft,Dauliam comicem.Lufciniam uocant
poctaD,fiue quôd Teteus in Daulide Phocidis cum ca uixc
rit,fiuc quôd illic Philomela mutata fit in auem. Dictum cft in
gárrulos aut canoros.
^^rißofh, Hírundinum mufca.
X^Mvwy fx¡fafiac, Conuenit Íioc in imperitos Sc tamen gárrulos.
Hirundincs enim inepto garritu plustacdü auditonbuí
adferunt,quàm uoluptatis.
Lufdnix nugís infidentes.
AKJIÍVVS Conuenit hoc ad eniditos,qui
tarne immodicèfuo ftudio dcledcntur, quod genus funt Poctac
potiisjmum.Plinius lib, x,cap.xxix.dc Lufcinia. ,,
Mcnctndcr. Dodonaeumars,
A Mi/lMvcäüy x^-Ki^^oy, Id cft, Dodona:um cymbalum aut tmtinabulum.
In hominem dici confucuit improbas atq; importa
nae loquacitatis.
Caute

G A R R V L I T A lot
Caute loquadon
A^AtTif©-. Prouerbialis hyperbole. In hominem
immodicèacpemioleftègarrulum. Sumpta metaphora á canribus,
qua: quoniam afsiduis fluótibus tunduntur, multò relonant
fragore.
^ Littore loquador.
In rabulam & obftrepemm dicebatur.
Nam foí^U GraccisUttus appcllabatur, pracfertim fcopulis ac
rupibus afperum,quod afsiduis tundimr flu^ibus non une fragore.
Vnde & Gracca uox duda uidetur.
Cicada uocalior.
tWjiyy©' Ideft, Cicada uocalior. Dicebatur
in hominem impédiògamihmi,aut admodum muficum, propterea
quòd hoc infermi rore duntaxat uiuens, cantu potil'sinium
delc6tetur.
Non eft eiufdcm 8c multa & opporr
tuna dicere.
Xwf/f TC 7* Áwfíff no\'Kcc ng/ù Tet Kolpf^ec. Ideft: Seiunfta
funt hacc,multa Se apra dicere. Admonet uitandá multiloquen-
• tiam, quòd fere labi neccife fit, quifquis multùm loqui conclur.
Extat & in Hebracorum prouerbiis, in multiloquiis non Frowfr.xo.
abciTe peccatum.
Homo fempcr contradicens.
Galcnus refert hanc lententiam ut uulgò celebratami
wty ècwi^otvTo'KoywT^op ccvd^wwìs, Ideft,
Nihil eft pert'macius ad contradicendum,quàm homo.
Conuenit in eos,qui nunquam fatentur fc nidos.
. Os infrenc.
Axixivop rofJM, Os infrenc uocat os pctulans & malcdicum.
Sumpta metaphora ab equis nullo freno cocrcitis.Competit in
íuulros coneionatores,non Euangclicos, fed fycophanticos ac
>ncros adulatorcs.
Tanquam fuber. pindanu.
ílí fiWos, De üs,qui non norunt difshnularc.Traftum à na-
^ra ligni,quod non folùm ipfum non mergitur, uerdm ctiam
' »Uigatum alits ne fidant fuftinct. Vnde retibus aíTuitur.
Tclcnidaecho.
ítxw. Rcóicdicitiu- oratio fatui. Sic cnim uocant
^cpuum uafcuiorum iaanium.
n 5 Balnea.

xot GARRVLITAS.
Dto^mtM. Balncator.
Smebalncicaupò. Idnomínisuulgato c5mfiorcIí-'
ccbatiirin hominem ahenafum rerum plus fatis curiofum,propterea
quòd huiufmodi ^enu$ hominum,quoniam in ocio uiuit,neq;
fuis ncgociis deitinetur,aliena curare cófucuit.Cuiuimodi
funt Se ton fores.
Battologia. Laconifmusf.
Battologia Grapcis multiloquium uocatur, á Batto quòpiart»
inepto poèta,qui hymnos quofda confcripfit prolixos, in quibus
cadem crcbriils iteraban mr.Hinc uox etiam còfida ficvrj^
Tioyeijj, E diuerfo TioeKuviffftcs^ id eft, Laconifmus, in brcuilo-'
quenti® (ignifìcationcm abiit.
Mofchus cancns Boeoticum.
Mèffx^s cth)ii /SWrtf/^;//. Q^drabit in multiloquos, fed ta'
men iueptc loquaces.
Si coruus pofsíttarítus pafci.
Horatius:Sed tacitas pafci fi poíTct coruus,haberet
Plus dapis,& rixx multò minus,inuidixq;.
Quadrabit in eos, qui lì quid bonac rei naòti funt, continuo
iaftant,oftcntantq;,atq; ad eum modum eftìciunt, ut alii rum
obfiftant, quo minus eiufmodi commoda nancifcantur, tun»
qua: nadi funt interuercant.
C^ccvo, Quicquid in linguam ucnctit.
PUto. Qiiicquid in buccam ucncrit.
Qi^oties libere quofpiani ac tuto loqui figniítcamus,incircií'
fpedè,&quicquid forte formna in animam inciderir.
PlHtKrchuá. Citta uinum tcmulentia.
Aùiv@' /LVICH. Id eft,Ebric'tas abfq; uino.Vulgo panaria cbrir
tatem appellant arroganriam,licenriam4; morum,qu« fccundis
rebus comes ciTe confueuit. Horatius infolentiam ebrietà'
tem uocat:Fortunaq; dulci ebria.
Meliacum rcmigium.
rò /itat(XH0p n-KÌcp, Infutilem,&rimarum, ut aitTcrentiu^»
plenum,hac arq; illac pcrflucntcm,di£titatum uidctur.
Interfcdamufica.
^.tiKkHjrfS' k (AissiMH, Id cft: Interrupta mufica. Veteres in co'
uiuiis emditis confabulationibus uti confueuemnt. Pòftcan^
tores,hiftrioncs,faltatores induci cocptx. Vnde quidam moleftèferentes
interrumpifermonesfuos, dicebant, Intcrfcdaclt
. mufica.

GRATI TTTD o.
mufica. Q^ uox in prouerI)ium tradufta cíl:, quorics aliquis
intcrucnicns,rernionem iníHmmm interpcilarct.
Lingua quo uadísC ^ SHÍ¿Í4.
rTitíorúc TÇoi TTÛfWH ; srrW ^i^oóffìfffùc , ^ 7ÍCt\liJ
Lingua qua uadls ? Ercftum ciuitatcm,candcm dcnuo lubucrfura.Docctlinguam
plurimum urilitatis adfcrrc mortalibus, Sc
candem rurfum piurimam adfcrrc pcmicicm.
Dicitur cui cft osintcmpcrans atq;improbum, anncxumfu^
pmùs citato, Os infrcnc.
CancTcIlcníscantílcnam. Zmodou
hiÂs, tk TtAAjift/(^.ld cft: Cane cátionesTellenis.Quya dici
putant de dicacibus mordacibusq;, quidá dc inepte loquaculis.
Ad uinum difcrtû
Ciccro in orationepro M.CicIio , ad uinum diferios appellar,qui
ad ferias cauíTasagcdas incpti, inter pocula multa garriunt,ubi
nihil opus.
Lcuifsima res oratio. s^^mfutä.
• Kafir »TCP TT^xy¿Hit Tióy®. IdeftrLeuifsimaresoratio.Apud
Homerum pafsim obuium eft illud: HWIOE TR/i^COPRAC TTIOCHVAM^
Verba uolucria dixit. Verba alata cognominar, quôd facile
cuolcnt,atq; reuolare nefcianr.ProindcHoratius;
Et femel cmiiTum uolat irrcuocabile uerbum.
Fardrc centones.
Plaums'.Vin tu, inquit, alium quaeras, cui centonesfarcias?
îd eft,quem tu gloriofis médaciis & confarcinatis fabulamenlis
expleas? Soient enim homines gloriofi mendacium aliud
alio conneâ:ere, nullum faci entes neq; finem neq, modum.
Centones autcm dicuntur ueftes c uariis panniculis, ac dmerfis
^tiam interdum coloribus confarcinata:.
Sine capite fabula.
fiv^®, Id cft, Sine capite fermo. Dicitur imperic6ius
ac mutilu?. Apud Crctenfcs fl'ftum quoddam nouis &
abfurdisceremoniisagcbatur,oftenfo hominis fimulachro fine
çapitc.Hunc aiebant Homcrioni partem fuiiTe, quiconftupra-
^ per uim nympha,fine capite fucrit rcpcrtus.
G R A T I T V-D O.
Qui egent lucerna infundunt oleum.
Plutarchus in uita Pcriclis refert Anaxagoram Perieli in adminift

X04 G R A T I T V D Ominiftranda
repub. magno adiumcnto fufíTc, ucràm ubi iani
grauarcc fencdos 8c à Pende publicis intento negociis ncglígeretur,decreuerat
inedia finire uitam. Id ubi refciuir Periclc5,
adcurritadxdcs philofophi precibusq; & lachrymis conatu5
cft illii ab inftituto rcuocare,idqi fiia ipfius caiüFa magis,quam
Anaxagorx.at illc iam agens animam dixit, w Dif/nTi^i ^ ii
Ávxvif Xi^ioti) iX/'VTis y ÍTuaop \wixin(n//. Id eft: O Pericles,
& quibus lucerna eft opus infundunt oleumiexprobrans illinegledum
amici unde non uulgarem capiebat utilitatem, quum
qui egent lucerna,ob ufum qualemcunq; curant illam, abftcrgentes
atq; infiindentes oleum.
Lingua feorfum indditun
Ariftophanes in Pace: H fKwiJot xwflc rí^t/iTOí, Id eft:
Lingua ipfa feorfum inciditur.Interpres admonet allufum
circadproucrbialc didum: /f yTiurJai tu K//fVK/. Ideft : Lingua
praeconi. Q^ rede uidebimur ufuri cùm pra:mii nonibil
dcbcri fignificabimus, qui in conficiendo negocio pro fua uirili
in partem adiumcnto fuit,aut wayyiXio/t/ dandfi lasta nuncianti.Sic
enim Homems merccdulam,quae dari confueuit,lac-
Cum adfercn tibus nuncium.
hvTnfCKoCfyeip,
Apud Grxcos eft,mutuam officii uiccm rcpcndcrc, maxim^
nutricandi, fouendiq; cos, à quibus aliquando fueris enurrituS
aut inftitutus. Vt fi liberi parentes xtate feílbs uicifsim alant,
foucantq;,aut fi difcipulus prxccptorem inuicem emdiat. A ciconix
natura fumpta, qux Grxcè pelargus dicitur. Ea inter
aucs unapietatis fymbolum obtinet.
Pro bonis glomú
hVT xyccQwi/ ccyctßJ'd* Dici confucuit, ubi quis bcneficiuin
Guodin alium contuliifct cumularé cu fccnore rcciperct. A^'
thidcs enim Grxcis glomi dicuntur, nerum allufionis decus in
uoce Grxca eft, quod in fermone Latino rcddi non potcìt.
Meminit Suidas.
Vìogenia. Sylofontis dilamys.
H (TVT^CÌTCÌÌVT©' I^ici folitum in hos, qui fe culm,u^
ftituq; iaditant ac ucnditant. Videtur haud abfurdc dici polle
8c m eos,quibus munus exiguum in tepore, magno cum toenore
rcdiit.Hiftorix,qux proucrbii dederit occalioncm,meminit
Herodotus in Thalia,& Strabo Geographix libro * " ' ^
H A EI^

xf^S
H AERE D I P E T AE.
Si uultur cs>cxpccfla cadaucr. Seneca.
Captatores tcftamcntom ôc haeredipctie, uulgata mctapho-
», uulturcs appcllajitur, quòd fenibus orbis, ceu cadaucribus
iabicnt.Nani huic am proprium>cadaueribus tantum uiuere.
Eidem inhiantcs tcftamcnto. Homerm.
Diâum hoc dcGraecis ac Troianis, pro Pan-ocli cadaucrc
dunicantibusjtorquetur ad haEredipetas,cundcmfenem, ueluti
idem cadaucr certatim captantes.
Sic illi ciiguo difcriminc utriq; cadaucr
Hinc atq; inde trahunt.
HONOS INDIGNO HABITVS.
Bos in quadra argentea. Suidas.
B5f W) 7rtvocii@r ¿f>i/f5.In eos,quiperfonamfuíHnct,of^ldum
aliquod egrcgium pollicentem, ncc ulli tamen funt ufui,
nifi ad uolupratem aut faftum.
Fato Metelli.
Afconius Pedianus in oratione pro Milonc rcfett Neuii.
poeta! Senarium iadatum in familiam Metellorum,quòd conüilesdefignarentur
arbitrio fortuna; ( qu3c campi domina dicitur
) uenus quàm fuis meritis; Fato Mctelli Komx tìunt
Confules. Diiäum facete & contumeliose in Metellos : torqucri
potcrit in eos, qui praeter meritum fuum ad opes ac digtiitatesprouehuntur.
Malus choraulesobonus fymphoniacus.
D.Auguftinusin epiftola ad Aurelianum commemorar uulgo
illud iaftatum:Malus choraulcs,bonus fymphoniacus : ubi
Syis in fuo genere contemptus in praeftantiore,' habetur in precio:ucluti
fi quis poeta ineptus profiteatur medicinam, ôc inter
P tardaros medicos habeatur,&c.
Strumam dibapho tegcre. THHÍHS.
Stmmamdibapho tegcre dixit M. Tullius ad Attic, pro co
^od eft,Infamia aliqua dignitate obliterare. Vatinii, inqtiit,
^mam faccrdotii dibapho tegcre. Dibaphon appellat purpu
^atii bis tindam. Struma eft tumor corporis, ueluti gibbus. Ea
^cformitas interdum purpura difsimulatur.
Afinus in peUcleonis. EufiUiés.
^ibit nobis quidem Ptilofophiis, cxtcrum afinus Iconis
tcdus

20^ H O S P I T A L I T A S.
tc£hi5 pelle. Lucian . Tantum temporis non animaducrtî eum
fub leon'is exuuio,ridiculam quandam ilmiam teäara habere.
HOSPITALITAS, ET CONTRA»
Haud unquam arcetoítíum.
ovAï ¡TÛT iffx^ H dv^ac, Interpres Ariftophanis parœmiam
admonet elle de iiç,qui impendio funt hofpitales, quorum ÏO"
res femper patent,neminem excludunt.
Siiii^ts. Scn)pcr aliquis in Cydonis domo.
A ft T/f t//Ki/Vwi/t;;. Cydon Cormthius quifpiam erat,adcd
iniignis hofpitalitare,ut ctiam prouerbio locum feccrit.
Cicero, Scindere pcnulam.
Pro co,quod eftjmpcniìus retiñere hofpitem,atque inuitarc
prolixius,uuod qui faciunt,manuin pcnulam inieda, quaiî ui
conantur rcmorari.Id adagium ex antiquitate fluxit.
DiogeniatMs. Fores habet tntas.ut paftorum cafx.
dv^ûcp t^« Ti^nAfAZviw, Jírárt^ tçoi^wcu. Id cft:Oftiíí
habet tritum,ut funt cafa; paftorum.Ironia prouerbialis m hommes
inhofpitales,aditudifticiles, fibi uiucntes femper occlu'
fisforibas, quod paftoresprocul abhominimi commertiofc
motoS)UÍx unquam quifquam interuifat.
IGNAVIA ET INSCITIA.
^ïiïlobh, „ Necj compluitur,neqj fole adurítur.
ot/^ v^-t] úi/Tí âa/JTÎ?. Ncq; compluimr,ncque fole aduritur»
De eo dici folitum,qui procul ab omni incommoditate femcr
tus,uitam ageret,In hominem dehcatiun, & ad labores ferciidos
inhabilem quadrabit.
Sueton, Ncque natare^neque literas.
AJj/n i/tì/Uy^Ti }'/>ív>tuA;T«.Subaudicndum,nouit.Incos, q^^
fiipra modum indo¿h funt, nihilq; prorfus bonarum artium in
pucritia didiccmnt.Nam ha:c duo ftatim diiccbant pucri A the
nis,atq; adcò Romac quoq,.
Ne tria quidem Steiïchori nofti.
oi/Tí TX Tfi'x XTiiJi\cp¡f ytv(¿jn(ií, Dc uchcmcntcrindoäö
& jjìiperico dici folitum. Adagium fumptum hinc exiftimant,
quòdploraq; Stefichori pocmata Epodica funr,qua: tribus có-
Itaiii, HSC4 ÌTT^JM, Sttophc elt,prima Icricsuí^
r'i-. inetroruiTì gencribus inccdens.Antiftrophus eft,itcratus per
cadcm icnuc genera rccurfus. Epodus cft, dmcrfi caiminis accenno.

I G N A V I A . xoy
ccntío. His 8c alü tragici poctac nonnunquam utuntur potifsimum
in choris,
Inclegantíor Líbcthrrjs. Zcaodçu
AfiVffCTifûs Id cft, Indoò^ior Libcthriis. In hominem
admodum idiotam, & ab omni mufarum comcrtio prorfus
alienum. A gentis huius agrcftiimperitia fumptum eft prouerbium.
, Barbarus cx triuio.
I^ocpioifos ht rptôM, In hominem dicebatur extrema! humilitatis.ac
prorfum nullius precii, perinde quaíí dicas, extremum
atque uilem feruulum alicunde è triuiis emptum , non dono
datum,aut domi natum. Lucianus: Qualispenc barbarus quifpiam
è triuio.
ÁitVTÍ WtVfip.
Âuv^i urtv^í/ dicuntur,quihauí^imauideque bibunt,nec inter
bibendum fpiritum reciprocant, fed potum in aluiun non
fccus atque in dolium infundunt. Sonat aurcm xfxv^h qnaii dicas
citra lutâum. Traduci poterit ad cos, qui fermonem nullo
dcledèu,nimis auidè accipiunt.Aut qui immodica legione obruuut
ingcnium, quum magis expédiât fubinde co^itationeni
admifccre leóHoni.Similis potatio Graecis dicitur à^tf,quôd
ißtcr bibendum labia non claudantur.
Ncc fibi.ncc airjs utilis. ^
Qui prorfus inutiles funt,&: fruges confumere nati, fchcmatc
prouerbiali,nec (ibi,ncc aliis utiles dicuntur.
Claudi more tenere pilam. idem.
Prouerbium congmit in eos, qui quicquid á prxceptoribus
acccperint,fiue id doftum fit,lìuc indoâum,nullo deledu,nulloque
iudicio tenere folent,ac ièqui.Sumpta metaphora àclau
do diffidente fuis pedibus.
EquifeneJla. pÌHtmhns.
lìT^if yn^ccs, Prouerbium in eos dici folitum , qui prxclaris
rebus geftis in iuuenta, pofteaquam confenucrint, ad Ibrdidas
curas lernet abiiciunr, allegoria fumpta à generolìsequis, qui
fcnio fa6^i fegncs, in piftrnium, aut carrum, aut aluid id gcnus
opu«; detruduntur, olim inprctio habiti, dum uinbus integris
eilent.
Anus,uelut equus profundam habebis folTam.
cÜs 7ti iíTTf^ Tcy Tiifjy Í¿íí, Id eft;Anus,
uclut

ZOS I G N A V I A.
uclut cquas, alte hiantem habebis ac nigrum ipccum fepulta»
De iis,qui pcnims abiiciuntur,tanquam prorfus inutiles.
Plato, Ab aflno delapfus.
AtÌ* ûva La67ûC7ç\ffwp, In eos dicitur, qui inconfultè quippiam
agunt,& impcritçiautin eos, qui à pncfentibus cómodis, quibus
ob infcitiam utinerciunt,excidunt.Vtitiu:hoc adagio Plato
lib.de legib.i 11.
Af^zffci.
Iiiclegátes & indodos Grxci uocat amufos,hoc cft, à mufís
alíenos. Antiquitils enim nihil eruditúhabebatur fine muíica.
Zcnodot. Libcrae caprac ab aratro.
tMvSi^íU aeìyis àfOTfwff, Id eft, Immuncs caprac ab aratris.
Diftum olim ab iis, qui Ic ab onere quopiam, aut moleftia libcratos
glori.irentur.
Suidiis. NcAcfopum quidem triuiítí.
Ov'j 701J Aisi^Tiop Dc uchcmentct ftiipidis & imperitis.Nam
antiquitus Aefopi fabellas etiam uulgus idiotarum
tenebat.Has igitur,qui non legiíTct,nihil fcirc uidebatur.
p liniHs, Nullam hodie lincam duxi.
Tìiti^oif if A (jlIocìì y^x/Lifiàv Nyccroff, Id cft: Hodic nullam lineam
duxi.Ab Apelle pi(àore natum adagium. In cos quadrat,
quibus ceiTatum ab exercitio ftudii artisque fuae. Id refertur à
Plinio lib.xxxv.cap.x.&c.
Horatlui. Neglccfh's urenda filix innafdtur agris.
Horatiuslatyra ii i.miraadmonuitallegoria,anunumholeftisexcolendum
difciplinis,alioqui futurum,ut inutili íylua
lütiorum occupetur.Filix enim hcrba inuifa agriçpl'is.
ZenodotHs. Amcles angulus.
A^ttAtf ywviae. Diccbatur is, qui fupinus & ofcitabundus deiideret
nihil bonarum rcrum tentans. Aiunt in Libya locuin,
cflc,qui fecums angulus Grxce di6his cft, ob id fortafsis quôd
ncgledus & incultus iaceret.
Ignauis femper ferix funt.
Qiii uacant ocio, ferian dicuntur,& ocioíí fcriati,& ociu*'^
feria:, qua: metaphora: tanquam in prouerbium recepta: funt.
Theocritus in Bucolicis: A ¿wv'Ideft: Semper
feria: inertibus.
Mulierispodex.
rui^(UHcs Tsvyii. In ignauum ac dcfidiofum diccbatur. Ignauuni

I G N O R A T I O . x^f
Hum animal mulicr, quo minus habet mentis, hoc hihoncihs
uoluptatibus eft addidius. Amat ocium,& fucorum in morcm,qüemadmodum
ait Heliodus, uirorum laboribus quxfita,
übi infumit.
Qui domi compluitur.
Top UKCÚÍP ^iv^òy^op if A ©wV Ideft:Qm domi
compluitur, huius nc Deum qnidem miferct. Vulgò Grxcis iadatum.
Scnius eft : cum modis omnibus fuo malo uideri dignum
, qui fit ufque adcò ignauus, ut ncc domi fux pofiiit à
pluuia turns éiTe.
Ncuiditquidcmolcum. ^ Theocrku^.
3nt
riti.
cerit quicquam il
Koct wÒkoc THì@r \-Kcuoi) cíf&oiT^imfftí.' C7r(¿7Vií\ Ideft;
Et quando ille oculis,oleum confpexcrat unquam?
Vngcbantur cnim Athlctx, quo mcmbris cuadcrcnt durioribus,unde
per oleum fignificat certamen.
I G N O R A T I O .
Nullius coloris.
Alibi commcmorauimus de modis omnibus ignoto folcre
dici,álbus an ater fis nefcio.Huic fimillimum cft quod ait Harpax
apud Plautum, Quem Pfeudolum, quas tu prxdicas mihi
fallacias, C^ncm ego hominem nullius coloris noni. Vchementius
cft quàm fi dixiiTet, albus an ater : Et paulò pòft pro eo,
quod dici folet,non noni hominem: Ncque iftum,inquit,Pfcu
aolum mortalis,noui,ncque fcio.Rurfus m cadcm ; Qm fuum
rcpctunt,alicnum rcdduntnato nemini.
Iuxta cum ignarifsimis.
Non fine proucrbii fpecic Simo fenex apud Plautum in Pfcu
dolo rogatus à Ballionc : Iam ncfcis qux fit hxc res, refpondet,iuxta
cum ignarifsimis. Senticns fc nihil omnino fcire, nihiloque
pliK auàtn hi qui maximè funt ignari. Confimilis forgia
fcrmonisfre

ixo I G N O R A T I O.
In alio mundo.
dg V ÄAAW Uff^LUfi. Id eil: : Tanquam in alio mundo. De
^ui longè lateque difsident à moribus aliorum, aut quibus omnia
noua uidcnmr, aut qui longè difsiti funt ì patria. Solee
autem hoc ufu uenirc pierifque mortalibus : ut fi quando noni
hofpites in regionem longulò ì fuo nido difsitam penienerint^
nihil non horreant, non ftupeant, non admhrentur, perinde
quafi in alium dclati orbcm.
j^fdrtUììf. In alieno foro litigare.
Pro co quod eil,In re noua,cuiq; nondum aHueueris uerfari.
Habent cnim diuerl'a fora diuerfas lirium formulas,iiariasq; tr»
öandarum cauílarum rationes,quarum,qui rudis fit, is táquam
hoípes in peregrina regione multa defideret necciTc eft.
In tua ipfius barena.
Id eft : In tua ipfius arte. Sumptum i gladiatoribus, folitis in
barena digladiari. Neque uero parui retcrebat horum,nota an
ignota dimicarent barena.
Albus an ater Gs,nefdo.
Solet dici de homine uchementer ignoto. Horatius in extrema
cpiftola : Vulm muubilis albus & ater, pro eo, quod eft,
bonus & malus.
Tullius, natosé
Simillima huic figura eft, natum non noni, pro co quod eft,'
prorfus ac niodis omnibus ignoto. Plautus in Eucüonc : Nort
magis me refpicias,quam fi nams nunquam fiem.
idem. Ne pidum quidem uidit.
De uehementcr ignoto dicimus. Multas cnim urbes 8c rei
atque etiam homines nunquam nobis confpedos, ex piftura
utcunque nouimus.
Jriomerus» g^Amn^us Nomine . » . tantum . notua. • •
Dc hommc nobis miruni m modum ignoto.
Lf uiuens.
Aa&i ßiuiracf. Id eft : Falle uiuens. Admonet adagium in hu^
mili fortuna uitam eíTc feliciorem iis,qui obfcure uiuunt,a publicis
negotiis ita femori, ut cùm uita dcccfsiíTcnt, nemo illos
uixiílc fentirct.
Arrepta candela,candelabrum quaerere.
Dicimus quum res improuidè geritur. Oportuit enim candclabrunì
eiTe paratum,antequam candelam auingeres. ^ ^^ ^

xn
I M P O S S I B I L I A ^
Prius oucm lupus ducat uxorem.
Anftoph. Dftp Lïp ¿V vf4fcùûl. Id cft : Antè lupus iîbi
iungct oucm. Dc his inter quos infanabilc diisidium cft.
Confimili figura dixit Horatius;
Scd prius Apulis lunecntur caprese lupis.
Prius duo ccnini amidtiain ineant.
PfV 3 iX*^^' f A/Ä// thêûnp y c M^f Tffi'KÍytt, I ^
Xi^ffs. Prills duo cchmi inierint amicitiam, alter c mari, alter
è terra. Dc iis, qui moribus ac ihidiis fimt inter fe difcrcpantiorcs,
quàm ut fpcs fit aliquando inter cos neccfsimdinem
coimram. Venuftiùs cric ad rem deflexum: Malè conuenit
Theologonim fpinis cum bonis literis : Citids echino marino
cum terreftri conueniret. Nam eft echinus marinus, dc quo
multa Plinius & Ariftoteles. Et eft terreftris, quem alio nomine
uocant erinaceum, illud commune, quôd utcrque fp'mofus
cft, KeferturiSuida.
Prius locuftabouem pariet.
M. Varrò de lingua Latina lib. in. rcfcrt cx Ennio uerfiun
hunc: Atque prius pariet locufta lucam.Nam lucas antiqui
boucs appellabantjob magnimdinem.
Marc prius uitcm tulcrit. DUgmlanSs.
TJ -a-^ûTi^p cUi Id cft : Mare prius uitcm
ferret. De iis, qux nullo paáo fieri pofsint. Nam falfitudo
u'lribus inimicifsima.
Prius tcftudo leporem prxtcrucrtcrit. ^^^^
P107^tt xwûyn wotfixílociii-^ JíeMvTíoi*, Id cft: Piii\s tcftudo
lcporcm curfu practcricrit. De re neutiquam uerifimili. Tcftudine
nihil tardius,lepus autcm ccleritate prarcelht.
Surfum ucrfus facrorum fluminum Enrìpidct.
fcrunturfontcs.
Prouerbialis allegoria,qua quippiam prxpoftcrc fieri fignificamus,leeirimasque
remm uices inuerti, quod genus fit,fi puer
fencm admoneat,difcipulus prarceptorcm docere conctur.
Pontes ipfi fitlunt.
Ironia prouerbialis in eos,qui pctunt ab aliis, quod ipfis affatim
abundet domi.
Citiusinnauicadctisàlignocxdderit. , Ludantu.
OST'/CP 7IS FITII WTIOLCSI WWIFM Í/LIFIEIM¡'¡OI Id eft : Cio
t tius

Ï M P O S S I B Î L I A .
tim aUcüi in nauigio cadenti lignum defuerit. Hyperbole prouerbialis,qua
tantam ubique copiam fignificamus, ut quocunijue
te uertas, occurrat quod quxris. Etenim quum nauis ipfa
undique fit lignea,non poteñ non in lignum incidere,quifquis
inca cadit.
Aquilam tcfludo uindt.
Accipi poteil per ironiam, aut fimpliciter, ubi quispoten-
]tiorem arte uinçit, Sc àt1o!J Tffotíi.ci fiii^f Uvêoif^-^H y¿\ct
Mçl ciciu$ fociet fcvabcus,«: ante culcx lac.
Swat-

I M p o s s I B I L I A. tfS
Statuam faudbus colas.
KvJlficU^cc Id eft, Statuam colas gutture.Dcre
lhaiorcm in raodum abfurda, quaeq; fieri nullo paâo pofsit.
Velut fi quis hominem prícpotctem & inuiftum < fhiftra conctur
opprimere.Ncc enim liquefirit ftatua.
Nunquam cffides.utrcflèingre^ iyftlficph
diantur cancri.
Quòd 4 natura fitinfitum, nullo corriges ncgòcio. Na carttris
gcnuinum,oblique ingredi.
Sambucamdtius«
Adagii fpcciem prae fe gerit Perfianu illud carmen: Sambucí
citius caloni aptaucris alto.Cuius ufusincidet,fi quàdo fignificabimus
ali quem á difciplina pcrcipienda, fiue muñere gerendo
nimis alienum elle« Siquidem Sambuca organum eft muficorum,
quod haud quaquam congruat caloni. Calones autem
uocantur milicum miniftri, qui uallos ac ligna geftabät. Porrò
cùm milites fint imperiti mufices,multò magis calones.
Lenuculam ángulo tenes.
^(XKÌ ytovlacs ¿/>

ZT4 I L L E C E B R A M A t I »
plmns. Lupoagnumeríperepoíhilat«
vbi quis fpuftra conatur prxdam. rccipcrc, cui fcmcl manus
iniccicrapax aliquis.
Ludnixdccftcantio.
Pcrindc quail dicas.Mulicridcfuntucrba,poctaeucrfus, oratori
color,fophiftx cauillu.Flaums in BacchidibusiEgo quoq;
pol mctuo nc luciniolx dcfucrit canno.
Quid G cotlum ruatc'
ri Á hpccm Ironia in cos,qui tutifsimis etiam in rebus,ridicule
timent. Terentius in Heautontimorumeno: Quid
iinunc ccelum mat?
rlHUYchus. Bos porrccfio ultra Taygctum capite.
tacvp®' vmpnij^ocs rc tcevyijcpaire ri^
Taurus porremo ultraTaygetum capite,bibit cx Eurota.De rc
uehementcr abfurda.
ILLECEBRA UkhU
Lotum guftauit.
AWTT» Id eft, Lotum guftafti.Dc iis dicebatur, qui
diutiùs in peregrinis regionibus hacrcrcnt, uelut obliti redims.
Ncq; inconcinnè dixcris in cos, qui iimul atq; femel uoluptatcminhoncftam
dcguftarint, adpriftina ftudia reuocari non
queunt. Sumptum á fabula Lotophagonun. Eft autem lotus
arbor, dc qua Plinius lib.xiii.Tamdulcisibi cibus, utnomen
etiam genti, terrxq; dedcrit, nimis hofpitali, aduenarum obliuionc
patriae.
Theocri Periculofutn eft canem intelHna guftaflc.
XaMzcf/ XafiMy Uci¿oc y%v(jcu. Id eft,Periculolum canem in"
tcftina guftaflc. Admonet adagium haudfacilè téperarc à peccando,
qui femel illeccbram illam uelut autoramentum uitiorum
deguftauent. Q^madmodum, qui femel fcortum attigerit,qui
lemcljpcriurio rem auxerit, qui fcmcl aulicam uitam iíí
expcrtus. Eftcrtur& ad hunc modum apud Lucianum: Nequc
canis defttiurus eft, qui femel corium edere didicerit.
I M P E R I T I A.
Dulce bellum inexpertis.
TAt/Kvf ctTTiipb) vrcMu®, Id eft,Dulce bellum inexperto.Vegetiusderc
militari lib.iii.cap. xiiii. Suntquardam in rebus
mortalium,quae quantum habeant difcriminis ac maloru, non

IMPOST VR AB. x%S
Utcll5ga¿>ni(í faäo periculo. Dulcis inexpcrtis cultura potentis
amici»Expcrtus meruit.
Pedum Ulfa cft uía.
TSf/f wóìuff wfoiT^ cjcs. De negocio,cuius aliquando periculum
feccris.Sumptum ì uiatoribus. Terent.in Pnorm. Ah non
ila.Faftum eft periculum,iam pedum uifa eft uia.
Opcrarrj.
M.TuUius lib. de Oratore primo non abfq; proucrbii fpecic
operarios appellar, qui citra philofophix cognitionem cauffas
agunt.Architeftus cx arte rationem opcris prasfcribit, operarii
ucro non indicium fuum, icd tantum operam adhibcnt,
iuxu praefcriptum. At qui philofophiä caller ex fe paratus eft
dc quauis re rede diccrc. M. Tullius de Mnefarcho loquens.
Hos quos nos ora tores uocamus, nihil clTc dicebat, nili quofdam
operarios , lingua celeri 8c exercitata : oratorem aure nifi
qui fapiens eflct, clic neminem. Huius generis oratores libro
de Claris oratoribus appellar Vocales. Transferri poterit ad
concionatorc$,qui quòd pamm exercitati funt in facris Uteris,
ècolledanciscdifcunt quod apud populum multo clamore,
multaq; corporis iadationc detonent : Aut qui in templis ingenti
boam canunt non intcllefta,Non cócionatores,icd operarli,non
cantores,fed operarli.
I M P O S T V R A E .
Dare uerba. r^rmr.
Pafsim obuimn cft apud omnes autores, pro eo quod eft, fai
Icrc.Pcrfius fatyra 11ii. Vt mauis, da uerba, Se decipencruos.
TcrentiusiCui nerba dare difficile cft.Ouidius;
Verba dar omnis amans.
Adderemanum.
I*ro co, quod eft,ludibrio habere. Translatum opinor ab iis,
qui manu ad aurcm porrefta, motaque quempiam irridenr.
plautina uerba funt hxc; Qupmodo de Pcrfa manus mihi ad-
Osfublinfrc. P^^f^'
Pro co quod cft,Dare nerba, & arte quadam illudere,reperì-
^r aUquoäcs apud autores. Nonius Marcellus tradum putar
i ridiculo quodam lufus genere, quo dormicntibus ora pinguntur.
^
• 4 Obtr

IMPROBI.
'Cicero. Obtrudcrc palpuni*
Eft artc,fucoq; dccipcre.Vndc & palpar! pro adulari,&palpones
adulatores uocainus,à ilmili mctaphora traila ab cquiibnibus,^ii
fcrocictibiis equis, plaufu manus adblandiuntur,
Terent. Faccrcfucum.
• Impofturà faccre,& artificiofa difsimulatione deludere.Mcdicamenturn
illud, quo cuti fupcrindufto mulicrculc uitia fornix
difsimulant,quaíiq; perfonam aíTumuntjfucum uocant.
Lnctdn. Circumtunderc comam.
jiipmiípcíp Tous .Grxcis in prouerbio cft,proco
quod eft,ludibrio habere. Nam id lufus gratia fieri folet ftupidis,ut
iis non fenticntibus,cxfarics circuntondeatur.
Nouahirundo.
nU xtT^'^wV. Suidas ait dici folere, quoties uerba darenmr
ahcui.Sumptum á ioco puerili.Nam hi data opera, nouam hirundinem
adfimulantes uidcre fefe,oftendunt aliis,deinde con
tcmplantibus illis,& intentis,interim quoduolunt, furripiunt:
Proinde quadrabit in cos, qui faifa fpe quapiam inicfta, failuntacnoccnt.
In laqucum induccrc.
Et in caifes inducere, eft arte fic concludere quempiam, ut
iam nullum fit effugium.
Dtoocn. ^ EphcfiarlitcrcE.
v.(f'

I M P R O B I . *lf
funt improbi.Lcrionim cnim populus ob infignem monim improbitatem
in prouerbium abiit, autore Strabone libro Geograph.x.
Mali commatis.
Umgx K¿f4f4ct7ús* Diccbatur improbus,contemp tus,& reiiculusquiípiá.
Sumpta metaphora á reprobatis nomifiiiatis. Ariftophancs
in Pluto: Eí>ixt \ìvcu -novnii Kí^u^Ttff.VidcmreíTe
oon probati commatis. In fycophantam di^äum iam ad pau-
Pcrtatcm, famemq; reda£Kim. Interpres oftendit comma cllè
*^lifsimi nomifinatis genus,
Adulterinus.
Qnpdfymplex non cft neq; iyncerum id uulgato
nerbo Graeci HiSATupiiocätHmcdudo uocabulo,quod aliud
prac fe fcrant, aliud tegant. Conueniet igitur in amicitiam infynccram
& fi^am, aut in hominem blando uultu, fed animo
uirulento. Aut in cum, qui fanftimoniam habitu prac fc fcrat,
quum uita fit impia.
Bipedum nequifsimus.
De homine uchementer improbato, qui4; uel pccudei nequitia
fuperct. Cicero torferat in Clodium, in oratione pro
domo fua.
Tencdiustibicen. Ste^ham
TivJlm Äi/AÄTVf .Dicebatur tcftis falfus Ä: calumniator.Hinc
natum,quòd Philomena; tibicinem fuum fubornarit,qui teftarctur
apud Cygnum, ipfam á Tenne de ftupro iùiiTe intcrpellatam,ac
ui etiam tentatam.
Phrynondas alter.
¿c-K-hos, De improbo. Huius meminit Lucianus ìa
Pfcudomante inter nobilcs fafcinorofos: Quoties infigniter
malum & fccleratum accipi uolebant, Phrynondam appellabant.Fuit
cnim is homo uerfutifsimus,maleficus,impoftor,funimus
malarum rerum artifex.
Noui Syinoneni,& Symon me.
Vide Similitudinis.
Beftia beftiam nouit. Ibidem»
Ambrones.
Ambroncs enim uulgò dicebannjr,qui rapto,malisq; artibufi
^mcrent. Originem indicat FeftusPompeius, admoncns cam
^alliarum gcutcm fuifle,quam cum mare inundonsfinibusibis
o 5

Xia m p K o "Bh
depuUiTet, per aliena obcrrantcs rapinis ac prxdatíonlbuí ft
fuosq; alcrc cocperiint.
Ballio.
Nomina quxdam ob iníTgnem improbitatcm abíerunt m
prouerbium,quod interdum a iicris,interdum à fictìsin como:-'
dia perfonis iumitur.Nam M.TuUius in a(äionibus fuis fubin^
de C.Fannium Cheream quendam Ballionem appellat.Ballioneminducit
Plautus in Preudolo,lenonem impurifsimum, w
pacifsimumjimprobifsimum. nomen confiftum efl á ßiwftf/y
quòd Temper aliquid prxdx uenetur leno:ucl á quòd
lafciuiamm ac faltationum fit arcliiteöus.
Stcphanus fcribit ß^yniJ cfTe ciuitatcm Thracix,fiue ut Strabo
refert uicum, Eius gentis improbi mores in prouerbiu abiei^t,utdiccrcntur
ß^yoci^itp^y qui nihil fani loquerentùr. Tota
cnim natio Thracum multis nominibus male audxcbat, fed
prxcipuè ob morum truculentiam ac pcrfidiam.
Eurybauzarc.
t.v^vtccr\ì}ì^cu, Eft improbis uti moribus. Eurybatus cx Gir-'
copibus unus fuit infignitx improbitatis homo. Huiusmemi^
nit Lucianus in Pfcudomante ultra Cercopas,ultra Eurybatum
aut Phiynondara,aut Ariftodemum,aut Softratum.
Tría cappa pcfsima.
Tf/^ nJtzTfx mHi7(X. laftatum Ä: hoc olim xnigmatts uice,quo
trium gentiiun mores notati funt, Cappadocum, Gretcnuum
& Cilicum.
Duplex cappa.
A/rXi/r aàzTrcc, Velut xnigma quo malum aliquod fignificabant.
Siquidem gemino K Icribuntur Simili figura
Plautus furem trium literamm hominem appellauit.
Bomolochi prouerbiali conuicio diccbantur fcelcfti & ii«"
probi.Dicuntur autcm ßwfAo'Koxoh qui quum res diuina peragf
tur,non faciunt nota diis,fed nugas inanes blaterant.Qui mos
hodic magnatibus magnoperc placet.
Swdés. Incxploratus homo.
AU(r¿vi7(^ccv$iu7rQ'. Id cft:rncxpenfus,incxercitams,noii
probatus. Subeft metaphora in kUjivl^®-. ßxffeiv@r enua
coticula cft,qua folet aurum cxplorari. Latini uocantrndiccm.

IMPROBI, t
DíagorasMclíus.
¿ MffTu®-, In fcclcratiim ac focdífra|iim êc impium.Hic
capta Mela,uixit Athcnis, & Athcnicníium facroríx
niyftcria ufqueadeò contempfít, ut complurcs aucrtcrit i religione,dctcrrucritq;
ne iam ucllent initiari,&c.
Lupídccas.
^vKìt JiïRccî. Didum apparet in eos, in quos inhoncíH lucri
P^ aliqua tametfí pufílla rediret. Aut in eos,qui largitionibus
client corrupti,alios'ue corrumperent.
Cum facco adire.
Non dubiü eft, quin liic fermo fucrit uulgò iaâatos dc qaouis,qm
poftulat ut ftatim cxhibeatur,quod petit.
Onobatís. TUuárchm.
Apud Cumanos mulier in adulterio deprchenfa ducebatur in
forum,ut illic lapidi in(ìftens,omnibus cUct confpicua.Dcindc
impofítam afino, atq; ita per totam ciuitatem circunduéèam»
reducebant ad lapidem, ut ibi rurfus eflct omnibus fpcéèaculo;
His aâis habebatur infamis per omnem uitam, & ignominia^
gratia cvóÌams dicebatur,quòdafinumcquitaàèt, Qindrabk
in quamuis proftimtac famac.
Cercopum coetus.
Aycjii Ki^HWTTwy, Id eft, Coems Cercopum. Dc conciliábulo
, conuentuq; uerfutorum & improborum hominum dicebatur
. Narrant cnim Ccrcopes quofdam in Ephefo fuille
notac fraudulentiac uiros, qui fuis dolis conati fint ipfi loui
imponete. Hos admonuerat mater, ne in Melampygum inciderent,
id quod euenit.Nam pòft ab Hercule uincb limt,iuffuOmphales.
Cercoplflare.
Ktf CercopiiTarc dicuntur,uel qui lafciuiunt,aut qui
adulantur.Metaphora dufta ab animantibus, quac mota cauda
adblandiuntur, ut Chryfippo placet,Suida tefte, uel qui molefti
funt,obturbantq; & obftfepunt.Vt uox deflexa fit i Ccrcopibus
illis Lydiij,quos Hercules, quòd fibi cum Omphale cubanti
pemlantius obturbarent, amicac iufluuin^os dc claua
fufpendit.
Vulgò dicebatur,qui per uim rapcrct aliena.Natum cx cuculi
huiufmodi ; Temporibus Actolici belli, tanu frumcntariac
rcipcn

^ p I M P R O B I .
rei penuria incidir Athenienfibus, ut pauperes coafti fame ci-'
ptiuorum farinam dcriperent. Inde uox traduci cccpit ad ho-*
min cm ouocunq; modo fccleratum.
rcrrciugum.
Plaut.in Curcul. lam'ne fert iugum ? De puclia percontatut
quifpiam,num iam per xtarcm uirum reciperer.
Magis impius Hippoincnc.
, AffifWi^as i TTTcoiMviís, Id eít:Magis impius qu¿m HippomC-'
nes.Hic Athenieníiiun princeps, filiam á ciue quopiam uitiata
uná cum equo feroci conclufit in domicilio, nec huic, ncc illí
cibum pracbens. Equus igitur fame in rabiem adus, pucllá adortus
confecit,deinde peri it ipfe quoq; pabuli uidellcet inopia#
Poft hxc pater domum eft demolitus,loco nomen inditü,equi
& puellc. Kecenfet adagium Diogenianus.
EnTÌathi. Marc proluit omnium mortah'um mala*
, ^oi-Kocafat KÁv^/ iffccvTcc r «vSiúzoiy kochx. Id eft: Hominunt
uniuerfa proluit pelagus mala. Natuni cft ab cucntu huiufmo-di:
Rcfcrt Diogenes Lacrtius,Euripidc Piatoni comitemfuiílc
pcrcgrinationis, quum Aegyptum adirct. Ibi quum morbo
fuo corriperctur comitiali, ni fallor, faccrdotes Aegyptii meríionc
marina fanauerunt hominem. Quin hodie morfos i
cane rabido, fi nouies mergantur in mare, putant à rabie lifa
erari.
Cellius. Qui omni in rc,& omni in tempore*
. Scd cnim qui omni in re, atq; in omni tempore, omni laude
uacat,is illaudatus elt. Admonet paroemia fere neminem eile
tam deplorati ingcnii,qui non ahquando dicat faciat uc quod
laudem promereatur. '
Seruilis capillus.
i AvíA^xTrúiúh iTriAiKtnl^f/. ScmWcm capillum pracfe
fcrrc dicuntur, qui agreftibus & inclegantibus funt moribus-
Inde dudèum,quòd Athcnis feruimanumittendi, capiris pilos
deradebant.
Vlyfsisremígium.
». .Homines nequam Se uoluptatibus addiéios.Horatiusin cpiftolisVlyfsis
remigium appellauit,proucrbiali nimirum figura«
Kemigium uitiolum Ithacenfis Vlyfsi.
Dii tibi dent tuam mentem.
lo iníanum congruit,& fua dignum mente. Martialis: Dü

1 M P VD E N T I A. xxt
Dii mcntcm tibi dent tuam Philoeni.
Non CS laudcndus, nc in coena quidem.
Oi/K XTTOiVidfiHS VA'sí'ifití^AVi^íi', Id eft,Non queas laudari,
ne in parcntaUbus quidem.In hominem diccbatur uchcmcntcr
illaudatum.
Compendiaria res improbitas.
^¿cvTo¿MS H TíoiH^íocy ß^^ii» it ¿ftT//. Id cft c Compcndiarii
res improbitas,uirtus longa.Qui fcmcladdixit animum uitiis^
« quiduis flagitii tacile patrabit.At iingulsc uirtutes magno
fudorcparanda:.
Infania non omnibus eadem*
McwU y* if wccfftf/ Id eft: Haud cft cade uefaniacunöis.Senfus
cft,nullum cííe mortalcm, qui non in aliqua re dciipiat.Qiia'^qu^m
alius alio morbo laboret, hic auáriti«, illc Ì
li|)idinis,hic ambitionis,illc inuidia:,&c.
IMPVDENTIA,
Lingua non redarguta.
Plato in Theartcto : m W iri t^V » tv^wi»
¿(iovTt Iv^iUlsn^ , H Aiiv yKMTjcc ¿eviMynr^ n /uj/j ircu^ it j
ifK «ÁMyuTtfs, Ideft : Atat uidemr fipoflc refponderis,
Euripideum quiddam nobis accidet, lingua quidem nobis erit
irrcdarguta, mens autem no crir redarguta. In cos quadrat qui
rationibus conuifti, non ccdtmr tamen, fed tcrgiucrfanturrc*
clamantes,aduerfusluamipforumconrcientiam, ^ .
Faaem,osperfricarc. Frontis perfricflx. Pßniufi
r>icuntur, qui pudorcm omnem dedxdiccrunt, uelut abftcrfo
manu à uultu pudore.
Deaimpudentia.
a ccviutf

%1Z I M p V D I c I T 1 A.
hoc uicio notati font Atticorum mores.
IMPVDICITIA^
Huc ipeftat etiam pauló antè citamm, Onobatis^
Ofccloqui.
Ofceloqui uetulloprouerbio dicebantur,qui tutpîter patumque
pudicè loquerentur. Ab Ofcorum moribus alluiionc
fumpta, quòd apud cos ipurcarum libidinumimpunitus ufu$
fuerit.
Aegis uenit,
Atyis t/pt^'^-Suidas indieat prouerbio dicifolitiim dc iis,qui
petulante^ & impudenter agerent.
I NAN I S ME T V S.
Cicero. Panicus cafus.
Panicon uctcres uocabant fubitum animonim tumultum;fed
inanem. Veteres enim cxiftimabantPanemdeum repentinos
terrores & animi co ftcmationesimmittere, lymphaticis fimi!limas,
ufqueadeò impotentes, ut non ratione modo uerum de
mente careant.
^rljìoph. Da lapidi uolam.
Interprcs Ariftophanis indieat pueros lîquando uiderint
aues,dicere folere. Da lapidi uolam, & cadcnt omnes.Conuenit
ubi quis fcitatur quae non poisit ailèqui, aut minatur iis>
quibus non poteft nocete.
rhitmhtés. Metum inanem metuiilí.
A AU MMS (/ÎÏ®. Ideft: Inanem metuis metum. ybi qniS
formidat in re tuta.Vcrgilius:Omnia tuta timens.
Multa in bellis inania.
IiA7i¿ 'rei Ideft,Multabelli inania. De inani
fufpicionc aut pauorc ime cauila oborto , que Graeci woeviKCff
uocant.Parœmiam hine manaíTc putant,quòd huiuûnodi Pa^
nici terrores folent plcrunq; in bellis accidere.
Theagenis hecatum.
eiosyim MHaTiwy.ln fuperftitiofos ac ridicule meticulofoí
di¿éum cft. Hic Theagenes legitur ufque adeò fuiflc fuperftitiofus,
ut domi haberet Hecates iimulachrum, nec ufquam pedem
moueret nifi ilio confulto.
flXTuré. Canea timidi uehementiuslatrant.
^ ' Thrafonu cft,turgidisminis diramoliri, atChremesad

1 N A N 1 s o p E R A- xij
gerendam promptior. Sic & Athcnicnfcs ad bcnedîccndiim
quám ad gnauiter agendum accommodatiorcs fuiflè Icgimlur.
Denique mulieres lingua melius, quàm uiri belligerantur.
.
Afpcrfifti aquam. ^ /'/^iv
AfperÎîlH aquam dicitur, qui difto quopiam reddiderit ani-
*^^um,ac metum ademerit. Mumo fumptimi ab iis, qui in deliquio
afpcrfa in faciem aqua,ad fui fenfum reuocantur.
Vtrc tcrritas.
f^ffnu « ¿effHííj) juûffitô-KvrJi^cu. Id cft,Vtrc tcrrere (îue tcrrcrî.
I^ici folitum, quoties inanem formidinem autconcipit aliquis,aut
incutiti Sumptum ab iis, qui uaforam inanium huiufïïK)di
fonitu paucfaciimtpueros , ucl potius,qui uaforû huiufmodi
fonim propcllunt aucs.Putant idem ualcrc ri ^luSi tui"
iivofky id eft : Vmbra tcrritas.
Lconcm larua terres. J^^^mîamtst
UoffM-Kvtiloti rcp Id cftiLaruis terres Lconcm.
Conuenict de minis inanibus,ac terriculis deridendis.
I N A N I S OPERA.
Afinum tondis. n^nilofh.
cvcp /íftfíVf.De iis,qui rem abfurdam atque inutilcm ag-
8rcdiunmr,qiHUTi aiînus lanam non habcat.
Ab afíno lanam. iJmh
Cui fînitimum cft illud: ôvg TTOKCICS ¡HJM, Id cft: Aiîni lañara
quïris. Dc ÍLs,qui ftultè quacrunt ca,quac nufquam funt. Effcrtiu:
adagium ctiam ad hunc modum: Aiîni lan«.
Vtrcm uelh's.
AiTKôtf Adagio Vtrcm caedis fimilimum, uel quòd
tion fcntiat,uel quòd pilis carcat.
Caluum uellis.
T¡\\i(u Vbi quis inanem operam fumit, aut ubi
quis aufcrrc conatur,quo uacat is à quo petimr.Veluti fi quis i
pauperc conctur cxtundere pecuniam,ab indoôo litcramram,
idem : Nudo ucftimcnta dctraherc.
Aethiopcm lauas. Acthiopem dcalbas. Luiidrr.
A\S/ozx (T^ufixeis, Natiuus illc Acthiopum nigror, qucmPUï^ius
ex uicini lyderis uaporc putat accidcrc, nulla abluitur
ncque ulla ratione candcfcit.
MOI

M4 INANïS OPERA^
Mortuum flagellas*
VïHfif/ (ix^iliî. In cos,qui obiurgant illos, qui nihil prorfu«
obiurcationc commouentur, aut quiuita dcftmftos infcâantur
ac laccrant.
jf¡4Mtuí. Aquam e pumice poftulas.
Pro CO quod eil,Fniftra ab alio pctcrc,cuius ipfe à quo pctis,
maximè fît indigas.Nihil cnim pumicc lapide fíccius nihil fiti'
culoiius. Perinde ac fí quis abindo6lifsimo doccri poftulet, ab
inconfultifsimo cólìlium expeftct,ab egeno munus, ab inope
pra:íídium,deniq; ab auaro atq; tenaci pccuniam.
/ Jem. Mortuo uerba facis.
Vwfu "hiyffuffûe /itvdm ás olì, Mormo ad aurcm fabula nar^
ras.Plautus-.Mòrtuo uerba nunc facio. Terentius : Verba fiunt
momio. Rurfum Plaut. Nihilo pluris rcfcrt, quàm fí ad fepulchmm
mortuo dicat iocum.
Littori loqueris«
KtytotKv 7ioc\jf» Didum ni cos,qui fmíb-a fuadent uel orant,
perinde quafi furdo loquantur. Nam littora propter afsiduum
Jluftuum fragorem furda dicuntur.
Aquilam uolare doces*
KvTep. t^oc^cu iAiAccffKm, In cos qui monere quempiam
conariitiir in ca rc, in qua quum fit ipfe excrcitatiisimus, nihil
cgct doûorc,
Delphinum natare doces*
vNX^ò^cu Ai/Jurnis, Diuerfa metapliora fcntentiam
candem dcclarat. Quod cnimdclphin inter pifces, id aquiU
imer uolucres.
Delphinum cauda ligas.
^Oifìm Iff fes Totf h^cacp Ms, Id cil : Delphinum cauda al'
ligas.In cos,qui quippiam incaiHim conantur,propterea quòd
delphinus cauda nt lubrica,nec ea parte teneri queat. Quadrabit
& in cos, qui ca uia quempiam aggrediuntur, qua nequáquam
pofsit fupcrari.
DiêgfMdnM. Nebulas diuerberare*
Vifl\a(s Içàvip, Dicitur, qui uel in rc ihilta,ucl qua; fieri non
queat tiuílra fumit operam.
Afini caput ne laues nitro*
Of* LvpocTiHS /AH WKwip vij^tç, Nc multum fumpms opcrx'uc
impendas in rem uilcm ac ibrdidam.
Adira

I N A N I î OPERA.
Ad fradam cam's.
TtfJf Vfpuyyaejj Subaudi,ucl cordam ucl citharâm.Suîdasoftcnditdici
folitum de iisquifruftra laborant. C^aquam
non infcite accommodabimr>ubi non refpondetur oftìciis alicuius,aut
ubi quis fuadct obftinato,aut crat incxorabilcm.
Dcfumodifccptarc.
In Philofophos di6bm, qui de rebus nihili nimium anxiè
difputant.
Harcnammctíris.
IdcftrHarenae modum qua:ris fine metiris,
^oc eft, rem infiniti laboris atq; inexplicabilem inceptas. Aut
foiftra conaris,quod nequeas efficcre.
Harenx mandas femina«
tTTTH^^s, Proptereà quôdfterilesharenae,maxime
lìttorales,nec idonee ad fementem. Ouidius:
Qmd facis Cenone,quid harenar femina mandas?
Non profeduris littora bubus aras.
Atqui in noftra Brabantiafunt agricola; tam induftrii, qui fitientifsimas
h arenas cogant 8c triticum ferre.
De lana caprina. ^oratius.
Natum ab euentu apparet, dc duobus contentiofe decertantibus,
utmm lanam haberet caper an feras. Loquimr de morofis
in amicitia, qui quantumlibet friuola de cauiTa litem cum
amico fufcipiunt.
In aqua Ccribis. Luàarm.
Hoc eft. Nihil agis. Item Catullus:
Infçribo uino,íi qua iuratfœmina.
Mulier Cupido quod dicit amanti.
In uento & rapida fcribcrc oportet aqua.
Reti uentos uenarís.
^tKjvtf, oiviítííi ^///)5f.Ideft: Reti uentos captas. De fmftra
laborantibus,qui rem inanem inaniter captant.
^ Ignem dilTecare.
, Eîf y srvg fcuv^^;, Ideft: Ignemdiuerberare.Ariftidc$:Non
intelligebas autem teipfum omnibus illisprouerbiis obnoxium
efle,quòd ignem diucrbcrarcs, quòd lapidcm elixares,quôd in
facris fementem facetes? •
Ifthnwmpcrfodere.
ifthmum perfodere dicebantur, qui magno quidem conatu,
p fed

INANI? OPERA; •
fed irrito moUrentur aliquid. DuÄuin ab Ifthmo Coiinthiaco^
qui efFiciebat ut naues longo & ancipiti ambitu iuxta penìnfulam
circumagerentur.Ifthnius ea terrae ítruéhira eft,quac in duo
maria iter porri^it. Sunt autem duo Iftbmi Achaicus ceu Co'
rindiiacus,& Tnracius.
In barena aedificas.
E/f ^ÀI-IF^P OÌMLIÌÌS, Ad auod Euangelica parabola uidetur
alludere:Non coniiftit,quod fuper harenam ftruxeris. Proinde
rcdè ufurpabitur, ubi quis negotium aggreditur inutile futurum,utpotè
non reStc iaéiis ante fundamenti.s.
Parieti loqueris.
Vgcs 70y Plautus in Tnicu.ufurpat pro eo quod
cft taciturno loqui:Ego,inquit,ero paries,loquerc tu.
Cribro aquam haurire.
KoiTKtvv àv7-KH H ò^ftfId eft : Cribro aquam haurit.Qupd
ctiam in obliuiofosnon inconcinnc diccmr. Sumptum
à fabula Danaidum puellarum, quas Plato fcripiit apud
inferos hoc genus poenae pendere, ut afsiduè aquam in dolium
pertufum, uaiis item pertuiìs inferant. Eifcrtur & ad hunc mo^*
dum : In doliimi pertufum aquam hauris.
In aquam femencem iads.
¿íf viu¡ Ideft: In aqua fementem iacis. Loquitur
de iis, qui beneficium conferunt in ingratos atquc improbo«
homines.
In faxis feminas.
uri^Mf/ (TTTfl^^s. Id cft : In faxis fementem facis. QMO
quidem alluiìflc credi poteft allegoria Euangelica dc femine
quod in perras incidcrit. Nam hoc terra: genus ferèftcrile cft,
quia non poteft aratro Profcindi.
Et operam (xretiam perdere.
Plaur.in Rud. Iam nunc 8c operam ludos facit & retiam. id
quidem citra tropum di6^um eft á fcnc , qui Grippum fcruun*
pifcarum miicrat, cum cífct noólu orta tempeftasgrauifiicpa-
Venuftius crit fi tropo adJiibito dicatur in captatorcm,cui non
fucccfsit aucupiiim. Porrò rctiam Plautus antique dixit,pro re-'
te.AíFiue illi,Olcum

INANIS OPERA* xxr
Uon cnlm pariunt homim beatitudincm.
• ^ Vtrcmmcrgisucnto plenum.
ÁsMp wsx^h, Compctit In cum,qm fm-
'ftra conatiir,ut quicaftigct incmcndabilcm, quòd inflatus utcr
quanturauK immergas,nirTum cmicct.
Cauam Ar abiam ferere.
M , IO'I-KIV k^oÁilut FFTÍHIIP, Pro fruílra fudarc, aut ín re
pcrdlfficili ncc admodum frugifera operam fumcre. Lucianus
in Apologia : Vt cauam Arabiam ferere aggrcdiatur. Signifikat
autem paiuílrem Arabix partem neutiquam idoneam fénienti.
Arancatum telas texerc. Baplius.
TÄ á£¿xvtai -mctlvif/. Eft in rc friuola nullius fnigis, infinitum
atque anxium capere laborcm. Cuiuünodi funt rationes
dialcäica:.
Arare líttus.
kìyieCì^if ccfsf, Eft fterilem operam fumcre. Aufonius in
Theoncm:
Quid geris extremis pofitus telluris in oris,
: Cultor harenanim uates,cui littus arandum?
Huius pcculiaris ufus erit,quum officium impenditur in cum, a
quo nihil fis fruíhis aliquando percepturus.
E multis palei8>parum fru(fhxs collegi.
. Uit worxwfí cexv^tat; ohlyoiJ Utíf Triff etwHyocroff. Id cft: Multo
labore non multum emolumenti fum confequutus, aut è
ucrbofo fermonepaululum bonx fententiac, ex ingenti uolum'me
minimum doóbina: retuli. Translatum ab excuíToribus
tritici.
Ouum adglutinas. nln^^u..
- L-KUÌS. Id cft : Ouum glutino compingis. Ridiadè laborat
i qui fraóhimoui putamen glutmo farcire & coagmcntare
conctur.
' Penelopes telam texerc.
Eft inanem operam fumcre,& rurfum deftruerc quod effecciis.Natum
ex Homeri OdyiT.ii.Fincit Pcnclopcn Vlyfsis uxo-
^em procos iam urgentes hac conditione dclufiiTc, ut tum fe
Ptomittcret nupturam,ubi telam quam habebat in manibus ab
jpluiiTct. Qwm conditioncm poftcaquam illi accepiirent,mu-
«cr aftuta quod intcrdiu tcxuiuct,id noftu retexerc cocpit.
• p z Oleum

xxt I NAN I s OPERA.
pUntM. Oleum ÔC operam perdídí.
Qmcquid inrumpfi leu rei feu laboris, id fruilra infumptunt
cft. Metaphora duda cft ì gladiatonim ac palxftritarum certaminibus
, in quibus ccrtaturi unguenti^ quibufdam olcaceis
perungebanmr.
Bos ad ceroma.
Diuus Hieronymus ad Pammachium, uidctur huic adagic?
uelut alterum quoddam adagium fubtexuiflc : Oleum perdidit
& impenfas,qui bouem mittit ad ceroma.Siquidemhoc iplum»
boucm ad ccroma mitterc prouerbium fapit, pro eo quod cft
docerc indocilem. aut ad id muncris quempiam afcilccrc ad
quod obeundum minime fît idoneus, uidclicet idoneo repugnante.
Nam ccroma dicitur ungucntum quo olim Athlcrx
ungebantur > id ex oleo certisq; terra: gcneribus conficicbatur.
Porrò ad certamina bos inutiliseft.
Nihil agere.
Suidas hunc ucrficulum citat c Gratini fabula, cui tituU^
HOTZ:
Kúíí raturai w^xrjiof/ t^ccoïC uvh^ h'jp trûiwi/, Idcft:
Atque ifta faciens quidam ait,faciens nihil.
Admonetque fubeile prouerbium, quod quadret in eos, qn*
fruftra laborant. Celebratur & illud Attilii : Satiiis cft oiiofuni
ciTcjquim nihil agere.
Perrjtfus.
AJTiAwAt// vs ^ ri-Kot^oy yá/uQ', Idcft: Periit mihi fuir
& talcntum,& nuptiae.Dici confucmm,ubi quis fruftratus pet'
didiiTct operam ôc impcnfam.
^ Quid opus erat longis canere tibijsc'
TJ yxp fti uii fxxK^oiî ûivTiûlc «i/7ifiy; IdeftiQuorfum itti^
nebat nie longis canere tibiis ? Id aiunt conuenire in eos, qo^
fumpfiiTent inanem operam,aut fumptuni.
phétarchus. Ollas oftentare.
yivj^acs ^âTrJflniv^ac^ Eft rem per fe ridiculam ac fordiSam»
perinde ut maximam effcrrc.
Homerus. Cum dijs non pugnandum.
Qm moncbit non elle pugnandum cum genio,cum fupcri^»
cum inagnisprincipibus,ufurpabitiIludHomcri.Venim hom»"
ncs Diis inferiorcs.Hanc fententiam fíe cxtulit Pindarus:
tet aducrfus Deum non contendere.
Afinuni

1 N A N 1 S o P E A A. xxf
Afinum fub freno currcrc doces..
Hoc cftjdoccs indocile. Nam cquus ad curium idoneus, afinus
ad equeftrem curfum inutilis. Horatius:
Infclix opcram perdas,utfi quisafellum
In campum doceat patentem cuucre treno.
Apud nouercam queri. Timm.
Qui.deplorant intclicitatem iiiam apud eos, qui niliil auxilii
fint laturi,uel gauiiuri magis conquerentium malis.
Ferrum natare doces.
^í^Hfoi; w^A«^ ^/í/«ir;t«f.Ideíi::Femim fluitare doces.De iis,
Sili rem conantur, quae repugnante natura ncquaquam fieri
pofsit.
Cauda tenes anguillam.
AJT* cvfxs tUa) iyxwUu i^ets. Id. cí>. Cauda tenes anguillam.
In eos, quibus res eíl, cum hominibus lubrica fide, perfidisque.
Auftrumperculí.
Acrcm uerbero.
Id eft,Opcram lufí.Eft apud Plaumm in Epidico. C^o quidem
adagio non cft grauatus uri Paulus in epiftolis fuls.
Olim qui inanitcr laborabant, ^^y.txíAxxHy dicebantur, hoc
cft,cum umbra pugnare.PlatorScd neceflc eft omnino,ut cum
^bra pugncm, fimul & dcfendcns & accufans, quum nemo
rclpondcrit.
Milium terebrare.
i^vÄÖii/, Milium perforale dicuntm*, qui in rc difficili,ícd
prorfus inutili laborant.
Vacuam inhabitarc. ^^^^^
Kw'w Aciix, Vacuam habitare domum dicuntur,
qui ipccicm rei magnifìcam oftentant, quum ipfo bono uacui
lunr.
In frigidum furnuni panes
immittere.
'Ez] ^zvop TúW x^Tiss iWifxTOifíp, In fìigidum furnum
immictcre panes dicunmr & hodie, qui docet indocilem,
qui monct aucrium,aut qui alioqui fumit inanem operam.
Lapidiloqueris. Tercnr.
-AlS^ AuTiiyN, Upis pro ftupido,brucoq; homine ponimr,
p j I.i^um

IK AN IS OPERA.
Linumlinoncdb's.
Alviy "klvtp . Lidum lino connedis. Huius adagil
dupliccm apud Grxcosintcipretes. fenfum inucnio. (^rumalter
eftjintirmis infirma copulas,íHuola friuoli$:Altcr7tadeni
non iifdcm rationibus facis,aut dicis.
Surdooppcdcrc.
jicepà Lw(pu Apudfurdumcrcpimmcdcre.Dicitur
ubi quid fhiftra fit.Sme quum conuitiis incefsitur is,qui
perinde negligit,quafi non aucüat.
T treni.
Latcrcm lauas.
TirAi/Vw.Qup operam inanem fignificamus.
Anthcricum mecere.
TtfV «vúifiwy Dicebantur, qui laborem inanem ac
ftcnlcm càpcrent.Andiericus, Jierbac genus quodmetinó poffit,fed
uelli manibus neccíTc eft,ueluti & linum. Antherices uo
cantur fumma fpicarum fafiigia,fiuc athcrcs.
Dc afíni profpccfhi.
qv¡f arflf/ATKi/Vtwí, Dici folitum in eos, qui ridendo titulo
quempiam calumniantur, aut dc friuolis rebus aliquem in ius
uocant.
^rìjìopk Dc afini umbra.
Yartf CV3Í (THMS. Id cft. Super afini umbra, Pro co quod eft,,
pere nihili.
idm. Lapidem dccoquis.
AÍÚa/j í^^f. Pro CO quod cft, Inaniter laboras. Neque unquam
mollcfcit lapis quanmmuis diutina codione. Speciatim
conuenit in hominem durum, nullisquc precibus mollcfcentem.
Surdo fabulam narras. Surdo canis.
Kwf w féíA^í. Verg. Non canimus furdis rcfpondent omnia
iyluac.Horatius: Narrareputaret afello fabulam furdo.
PUtitHs. Verberare lapidem.
Aptè dicctur,ubi quis obiurgat incaftigabilcm.
Laborem ferere.
Jifivoy ffzúpíiy, Vulgò dicebantur,quifiìiftràlaborarcnr.
A lupi uenatu. ^
.t ATTO T^VKS ^N^OCS. Dici folimm, ubi quis protinus rc infc«a
difccdit, aut dc negocio molcfto & agrclU. Ncquc cnim tu-

I N A N I S OPERA. x^i
tum cft lupum infcqui, ncq; is facilè capimi,quum rellquarum:
fcrarum ucnatus non uulgarcm adfcnmt uoluptatem.
Ab'cnum arare fundum.
• AT^Tiatptacf; ¿¿fsfxij ècfjf/j.ld cft,Alicnum aruum àrafe. Pro
co ^od eft, Alienum agere ncgocium, aut cum alienis uxoribus
habere rcm.Plautus:Fundum alienum arat, fuum incultura
dcferit.
HylaminclamanSé
VAA?/ De fruftra uociferantibus,aut in generc,de
nihil proficicutibus. Idfuerituenuftiusatq; inconcinnius, ubi
quis rem abfentem fniftrà defiderat,uel deplorans,uel optans.
Vnde natum fit,habes apud Vcrgilium Aegloga 6,
Hicfunisnihílattraxít«
Avm ft (^H^ivS©- avA^ wyracerif/. Id cft. Funis quidem
iftc pifcium atn-axit nihil. Quo fignificabant operam fruftra
fumptam, ncque cx fententia eueniile quod quis conabatur.
Tranflatum ab hamato funiculo pifcantibus.
Hydramfecas.
yJ'focf/ Hydrá incidere cft, ita unum aliquod incortmodum
tollere, ut in eius locum pliura alia rccipias. Adagium
natum à fabula hydrc Lemex, cum qua multum,diuque confliiäatus
cft Hercules, proptcrca quòd uno reciio capite plura
renafccrentur. Accommodari potcrit ad eos, qui litibus inuolwuntur
nunquam finiendis. Lis enim litem parit.
Coteni alis.
• AkcvL/ fft¡/¡fís, Dicitur in homines cdaces, plurimiq; cibi»
^qui nihilo tamen habiriorcs inde rcddantur. Nam in coris mi
cilentiam,hodieq; Uulgò iadatur adagium,quum aiunt : Tam
Pinguem quàm cotem , macilentum quempiam fignificantcs.
Hcrmolaus Barbarusinterpretaturhoc adagium,pro male collocare
beneficium,unde non fit reditura gratia.
Cum Coryco luíftarí.
^fcs KòfVHOf; Aducrfus Corycum luÄari dic#^
barur^qui fumeretinanem operam.Opinor Corycum palxftri-»
tcm fuiíTc quempiam inuiaum.
Cum drjs pugnare.
^'uffictxüíj. Dicuntur, qui ucl natuKC repugnant,ucl aducrfus
fatalem necefsitatem rcluftantur.Sumptum à gigannim
iabula.Ciccro: Quid cnim gi^antu more beliate cum diis,nifi
p 4 natura

xsz INAIÍ IS OPERA^
naturxrcpugnarc?
Qiium plurimum laboraucrímusr,
codcm in ftatu fumus.
De friiílralaborantibus. Quod euenit iis, qui poíl diuturni!
íludium nihilo reperiuntur erudi tiores, poft longam negociationem
nihilo ditiores.
:pUmuf. ludari.
Gum lamis ludari dicuntur ii, qui uita defunftos infeftamr
maledidis,qua re nihil cflc poteft indignius ingenuo uiro.
Thcocr. Vndas numeras.
KvfJiccTX Id eft,Rem infiniti laboris incoeptas.
Inanitcr aquam confumis.
AWws ccvo-Kiffufis Ideft, Inaniteraquamconfimiis. In
cos quadrabit,aui fruit ra fiiadcnt.
Zcnodot. In coelum iacularis.
Ef rop irfa:í'¿//ri;/ti/Vf.Idcft,Incoelumfagittamtorqucs.Dc
iis, qui fruftra laborant,aut qui audent cos laccflcre, quos no»
poflunt lardcre.
LuclanM. Voluitur doh'um.
KwvT^i^cu c ztd©'. Id eft, Rcuolumm oft dolium. In cum,
qui commouemr alieno exemplo fiue inftindu, ad ftultc quid
faciendum.Nam dolium facili impulfu,quò uelis,uoluitur. At
fapiensfemperfixuseft & immotus,
Clccro. Vlulas Athcnas.
TTixvHxs iìs AÙà^xs, Subaudiendum, portas,aut mittis.Coii
ueniet in ftultos ncgociatores, qui merces eò comporta nt, ubi
per fe magis abundant. Vt fi quis in Aegyptum fmmcntnm, in
Ciliciam crocum inucdet.
Terent. In codcm hxfitas luto^
In cos competit, qui fic implicantur negocio cuipiam, uric
ncqueant extricare. A uiatoribus tranflatum, qui fimul atq; in
lutum incidcrint, quum alterum pcdem conantur cducerc alte
TO altius immerguntur.
/lorat. Ij^ fyluam ligna fcrre.
Eft aliquem iis rebus augere uel le, quibus ipfe maximè abuÄ
det.Eadem ratione dicimus:In mare deferrc aquam.
Päufitthii, Contorquct pigcr fiiniculum»
Cratinus fingit quendam apud inferos fiincm torqucnt^
afinum autem arrodcntcm ca, qua: illc iam torfiflct, atqac ita
- • iam

1 N A N I s o p E R A» aji
îam inaniter laborare,qui torquebat.
Tranquillumaethcrarcmigas. Zenodot.
Âtôigae vHvkfWM . Id cil: Aère tranquillo remigai. De
incaíTutn laborantibus,quaíí dicas,aërcm diuerberas.
Ventos colís. Idem.
* At^w yiu^yjs. Colis autem dico,pro eo quod eft,a^colationem
exerces. Dicitur in eos, qui e fuis laboribus nihil frureportant.
Vento loqucrís. ^ ^ Snidai.
Pro eo quod eft,Inaniter.Nauentus omnia
difsipat. Coníímili figura apud Adiienacum legitur ; Coclo &
terrx loqui.
Nugas agere. ^riííofh.
Rem friuolam ac nihili facere,feu fiiiftra conati,
Atticisfamiliare,id eft,Nugas nugaris.
Acflum agere. Tcrcnttuu
A iudiciorum conl'uetudine fumptum, qua fas non eft iterum
agere cauíram,dc qua iam fit pronunciatû.PlautusiRem aèlam
agis,id eft,incaírum laboras. Tullius de amicitia indicat dici
folimm de negocio,quod praepoftere geritur.
Aquam ín mortario túndete. Lucì^nm,
Y/fwf vm^fíi 7í7.hí¡H}, Id eft: Aquam piftillo tundere.ín eos,
qui laborant inaniter. Siquidem aquam fi quLs uel aetatem
contundat, nihil aliud crit quàm aqua. Qi^tumuis doccas
hiií -Kv^ocs, quantulibet admoneas ftupidum, fui fimilis cíTc
pergit.
Volantiafeflarí.
De iis,qui nullum certum uit« fcopum fibi proponut, fed ex
tempore uiuunt,ad quamuis occafionem mutabiles.
Vorfuram foluere. Terenf.
Vorfuram foluere dicitur,qui fic e pracfentibus malis extricat
fefe,ut aliis grauioribus impediatur. Nam Donato, Vorfuram
faccre, eft acs alienum xre alieno foluere, aut minore fccnorc
maiorem acceptam pecuniam occupare. Hincduéb uoce, ut
tutor cft Feftus Pompeius,quòd uertat crcditorem.
Saxum uoluere. rdcm.
Saxum uoluere dicûtur,qui inexhaufto quopiam atq; inutih
labore fatigátur. Traóèum à notifsima Silyphi fabula faxura
»pud inferos furfum ac deorium uoluentis.
p ^ Exinft

134 1 H A N I S OPERA.
Viogam. Ex inanibus palcis.
AT¿f \}t HX^cUfwy «XV ¡wy tí r^vynms an toy. Id cft : Atqnt
è piiris palcis tritiiram frumenti facis.Id eft:operam fterilem
infrugiteram fumpiifti.Natum á rufticis.
Lycofhvoiu Fruftra canis.
ATiAwf Dc iis, qui fntftra fuadent. EiFcrtur ctiam ad
hunc modum: In uanum cantas.Fmftra pulfas chordas.
Fruftra currit.
úis amy quod eft,Fruftralaborat.Sic ufus eft
D.Paulus.Sumptum ab his,qui in ftadio curfu certant.
SHÌIIÌS. Mih'um torno fculpcrc.
T^f tiyXi^^ àwcTù^w^y, Milli grana torno ículperc dicc-
, bantur, qui rem abfurdam molircnnir. Milium cnimminutiuí
cft,quàm ut inde quicquam defcalpi pofsit.
Mcmorcm moncs,Docftuni doccs,& fimilia.
Idem pollct illud Grxcanicum:
AcfKüs XxovTX THy Id cft,
Loqucris ci,qui ipfe rem callear.
Obturoas fruftra uclut unda.
ímtIjo fit HVfx tf^-wí.Id eft, Turbas me ut unda inaniter,id
cft,incairum mihi molcftus es.
Cancrurti ingrcdi doccs.
Y^ecfulvoy ífí« í>ocí¡l

INANIS OPERA* ij^
quod cuitare non qucas, impatienter ferendo non folum non
ctfugcrc ,ucrumctiamconduplicarc. Donatus paroemiam eiÌe
adrtionct cum eclypiì. Dccft autem iaûare, quod unico ucrbo
Grxci dicunt A^VKTZ/^/T.
Senis mutare linguam.
De fmilra atq; intcmpcftiuèlaborantibus.Hicronymus pracloqucns
in quatuor Euangclia-.Pius,inquit,labor,fed pcricuio-»
fa pra!fumptio,iudicarc de caeteris ipfum ab omnibus iudicandum,fenis
mutare linguam, & cancfcentem mundum ad initia
retralicre pamulorum. Quo lignificamr, adultam xtatcm ad
omnia minus eiretra6èabilem,quàm rudes illos ac teneros annos.His
finitimum clV.Serum eflc, canes uetulos loris aflTucfcere.Et
hociSencx pfittacus ncgligitfcrulam.
Senis dodlor.
T\¡uvTú/M(rKa-K@'. Conuenit in eum,qui in rc fera atq; intempefiiua
fruftra fumit operam. Siquidem ut cft iuuenta docilis,atq;
in qucmuis habitum fcquax, ita fcneòèa inttaótabilis,
tarda atq; obliuiofa.
Her culei labores.
ii¡¿H7íjüt TTùvou Dicimtiu-plurimiatq; ing^tes,quiq; uircs defiderent
Herculanas: Vel qui aliis quide maximas adfcnmt cómoditates,c2eteru
autori iuo nihil ferme fruftus adducut, prxter
aliquanmlu fama:,plurimú inuidiae.Id quod ita fato quoda
accidiÌTc Herculi putant,quòd quarta luna natus credatur.
Afínusbalneatoris. phtmhM.
Slermc cv^ Id eft: Vt afinus balneatoris. DiÔum
in cos,qui ex fuis laboribus ipfinihil fruiäus capercnt.
Mare exhauris.
e¿7íaeaxíie/i/ ¿cváj^jí.Dc eo qui conatur,quod ciTici non pofsit.
Exurere mare.
Propcrt.Tu prius Ôc fludus potcris ficcare marinos,
Altaq; mortali detrahere aftra manu.
Hufcasdepellere. .
picitur^ui iocofo atq; inutili fungimr officio;
ponchas legere* v
Summi ocii cft,conchas ôc umbelicos legere in littoribus,qui
lufuscirefolctpucrorum.
Auesquacris*
^ivti /*TÄf. Rem uagi>n & capta difficilcm fequeris.
Pcriìu$.>

xjtf I N A N I S OPERA.
Pcrfius: An pafsim fcqucris cornos,tcftaq; lutoq;.
Zcnodot, Humi hauris.
'X.ctfjuà ÄfTA^f. Dc inanitcr laborante diccbant. Nihil cnim
cftquod c folohaurias . Apparet dici poilc, quotics cxhaulbi
copia,uon multum fupcrcft^quod haurias.
Influicquod exhauritun
.E7rH}¡>H 70 if^

I N A N I s O P E R A^ i^r
biturnonîmicniiftc etiam ad inanem operam.
Vtrcmcacdis. ^ ^ t^niîofîu
AcHOíf í?íí^/f.SimiptumiicláBaccIiifacris,ueIabiis,qiiipercufsis
utribi« inanem mouent fìrepitum.
Impctc pcrítum artis.
«f \xov7M Tw.

INAECLVALIS PENSATIO.
Nc ucrba pro farina.
M« Tioyas àvr ¿Af/'w. Id eft:Ne ucrba pro farinií. Aducrius
eos iaciebatur,qui beneficium uerbis,non rc dabant. Vctcrcs
quiccpid ad uidtum pertineret, ¿¿^ipiroc uocabant.
Pro pcrca fcorpium.
AFT/ TTkfKHí vbi quis optima captans,pefsima capit.
Nam perca piféis eft uel maxmic laudams. Scorpius lactalis
pifcis eft, quanquam cft 8c pifcis huius nominis, contcmpti
faporis.
Vmbra pro corporc.
òcvtÌ T ffwiAXT©-. (¿lotics aliquis magnum quiddam
uidebitur aíTequutus,quum nihil tamen adferat prarter titulura
aut fpes meras. Mutuo fumptum ab Aefopica fabula de cane,
qui dum umbram carnium quòd ca maior apparcret > captaCf
ucras amifit carnes.
VÌAto. Palumbcm pro columba.
A^aiJctíJ ccvTt a-tg^ytfáf. Subaudi ucrbum ad fententiam accommodatum.Conueniet,ubi
quoddeterius cft & adulterinu,
pro co quod eft prxftantius ac lcgitimum,fupponunt.
Pilos pro lana.
àvr Dereuchcmenter inacquali, aut dc negocio
fupra modum abfurdo.
X)logen, Pro malo cane fucm rcpofcis.
Avrì HXHHÍ Kiu/cs clw ccTreuT^i, Ideft: Pro re uili precio-
•fam.Sus enim efculentus,canis haud quaquam uefcus cft.
SntdAi. In parte uel ignem proedetur aliquis.
E/; T« f^fet Hi re srvg aKvwvtfùrtiì, Ideft, Pracdemraliquis
per uiccsignem quoq;.Di6èum de iis, qui parum «qua rc«ierantin
commune. Quid cnim non pracdetur, qui praidatur
ignem,qui fic cft nawra communis, ut ipfc nihilominus pofsideas,poftcaquam
& aliis fueris impartitus?
Homcr. Diomedis & dauci permutatio.
in prouerbium abiit, quoties iiiarqualem commutationem
fignificamus,hoc cft,deteriora grò melioribus rcddita, Icilicct
aerea pro aureis. Vcl quoties oiticium aut munus longè impari
muñere penfamr,aut contrà. Aut quoties aliquis rem pecuniariani
auxit,fed difpendio fama:. AdmilIIis cft ad amicitia principis,fcd
cxcidit ab amicitia Chrifti,
5l

liiCÊRtVS EVEÑTVS. 'ij^
^ Si liinum poftulct:pugnos illi dato. Sui¿tf.
Ay ûh'ciJ ai-TN novSv'hes CCVTUÎ cAth, Id cft, Si uina pofcat
Illc, pugnos porrigc. Vbi pro bonis rebus cxpcdatls, diucrfa
accipiuiW.Putancmctaphoram â pucrisduftam, qui petente«
Hon petenda,nonnunquam colapKosrecipiunt.
INCERTVS EVENTVS.
Mars communis.
Incertum ac uarium belli euentum, notabant hoc di&o, «^ff
. doives^ id cft,Mars communis.
Inter OS & afFam. GCIIÎMU
Qiufi dicas,Inter os & cibum. Quod ì ftimcndis cibis fumptum
cft:In cadem fententla adagium eft quod fequitur.
Multa cadunt inter calicem fupremaij labra. làm,
LICTOICC FIIROEFV WK'KI LVTÎIK^ HJ ¿¿NGG. His moncmur,nihil
tam ccrtum ipcrari, ncquc quicquam tam ciTc uicinum,
quod non rcpentinus aliquis cafus qucat interuertere.
Adeoque non clFe tutum ucnturis fidcrc, ut uix etiam illa fine
tuta,qux manibus tenemus. Natum ab Alcxo qui uim fui calicem
in manibus habens ut bibcrct, ne guftauit quidem, ut qui
ab.apro intcriit,dum eum uineto expeliere conarenmr.
InhcrbaciTc. Ou'tdhùf.
Vbi fpcm immaturam indicamus,ac longius adhuc abcflc ut
confcquaris, in hcrba cflc dicimus. Sumpta metapliora á fegetìbus
tencris adhuc & herbefcentibus.
Nefds quid férus ucfper uehat. ^^
Q^o falubritcr admoncmur,ne prxfcntium fuccelTuum pro-
Îpcritatc ciati,futuri curam abiiciamus.
Nullo fcopoiaculari.
AffKûTTx TOFWOP, Abfquc fcopo iaculari dicuntur, qui nihil
cmi propofitum habent quod fequantur, & ad quod inftituti
«onfiliiqiic fui rationcs rctcrant.
Si crebro iacias,aliud alias ieceris. t^nnonl.
Quo fignificatum cft oportcre rem fxpius tentare,ncque dcutigari
protinus/î quando parum ex animi fcntentia cccidcri^
Futiiram enun, ut itcmm atquc iterumpcriclitanti, fclicius
aliquando cadat. Sunt qui purent mctaphoram â fagittariis,
"on ab aleatoribus cflTc duÛam.
I N C I T A R E .
C ithara inci tât ad bcllum*
plutar

^40 Ï N C O N S T A N T I A E ^
Platarchus libro dc fortuna Alcxandri fecundo, declarat himc
acriîculum apud Lacedacmonios folere decantari:
Ep^c/ yàf ¿V TA; TW ÎT/A'^W rc Lcc-hws UiQccplffimf,
Vcrgit ad letale ferrum,lepidè cithara canere.
Quo (içnificabant certis cithara: modis fedari motus anW
morum,aUis addi uigorem ad praclium.
'^ifio^h. Alas addcrc.
hvcfTfJ^üii) uulgô dicebamr, qui uerbis alicui addcrent ani-*
mum,inq; bonam fpcm erigercnt,&c.
ptáMus. Frígídam aquam fuffundcfc.
Pro eo quod eft,inftigarc clanculum. Tranflatum ab officinis
xrariis, ubi fabri fubinde frigidam aquam in ignem afpctgunt,quo
ignis fit uchemcntior.
Modís omnibus indtat.
Vbi quis omnibus modis animum altcrius folicitat,nunc precibus,nunc
blanditiis, nunc iurgiis, nmic minis,ufurpare licebit
illud Homeri :
Multum ille.fcuticaque cita cclerare iubcbat,
Mulmm item blande afFatus,multumq; minatus.
Fcrípucr.
Athenacus libro dipnofoph. x v. demonftrat olim prouerbic^
folimm acclamati U TT^J// , quo iìgnifìcant quempiam fuo
muñeredefundum. Itidem fermé illud, qucmadmodum n©$
abfolutx uirmti gratulantes dicere folemus,Made animo,maâe
uirtute.
Ignarium dare.
Dicebatur ignarium dare, qui fuggcreret quod dolore quo'
dam reuocarct hominem â peccando,quemadmodum lapis digito
additus, uel pondere uel attrim non finit hominem obli'
nifci,cuiui gratia iumpfcrat eum.lgnarium autcm nonnulli
pidem pyritem uocant,quòd habeat plurmium ignis, ut attriti^
digitos adurat,alioqui ponderofifsimus.
INCONSTANTl AE, PERFI-
DIA B, VBRSVTIAB.
Chimxra.
Hominem inconftantem ac uariis moribus,aut opus fibi non
«ohacrens M.Tullius defignat feiliuiter ilio uerfu Homérico :
7^\io/Lfyúz-tói¿/ j A X'f^f^' Ideft:
Quid dicam ncfcio, nam ita déplorât primis uerfibus man-

1 N c o N s T A N T I A E. ^41 v
íoncm Tuam, ut qucmuis mouerc pofsit : ita rurfus rcmittit, ut
me roget,ut amiales iiios emendem atque edam. Epiftolam iibi
inacqualem,appellar Chimarram.
Dc ftatu dtmigrarc.
^ Quemadmodum de gradu deiici dicuntur, qui depelluntur
^ ptopofito.itaM.Tullius ad Atticum libro 1111. dixit,dc fta-
^dcmigro,pro eo quod erat, recedo à uit« inftitutp, Translatum
uidetur uel ab Athictis, uel äpraelüs, ubi laudi erat non
«cfsiíTe loco.
Modo pallíatus,niodo togatus.
In hominem inconftantem ac lubrica; fidei diuerfamm^uc
panium eleganter torquebitur : ueluti iì quis fubinde mutato
mtac genere,nunc Cidanin geftet Theologicam,nunc cum paludamento
militari incedat,&c.
Trochi inmorcm. ^riilofh.
^ Bt^f/K©- iUlw, Id eft : Trochi in morem, de ucrfatilibus &
inconftantibusdici folitum. Eft cnim Bcmbix trochusquem
pueri flagello circumagunt.
V efpcrrilio» rlfuotm^
Vefpcrtilioncs uidentur appellari, qui grauati «re alieno,lu-«
ce domi fe continent,ne â creditoribus appellentur,noâu pro- ^
deunt,&c.Prifd cauoce fecus uiì funt,uidelicet pro homine an
cipitis fidei,qui nec huius ordinis fit,nec illius,qumii utroq; tamen
colludat-.co quod nelpertilio fic eft utriuq; ut nec inter uo
lucres,ncc inter mures habcat locû.Alas habet,fed pcnnas non
habcf.uolitat,fed fub uefperam. Dentes habet quod auium nul
la,Varrò in Agathone: Quid multa?fadus fum uefpertilio,nequc
in muribusplanè, ncque in uolucribus fum. Vefpcrtilionis
conuitium torqucri potcrit & in amantes, qui noâu uolitant,
quos Plaums in Trinummo uocat tenebricolas.
, ^ Venti campus. Dlo^enldnw.
A vy«» wüí/V. In hominem inftabilem, leuem & inconftantem
, dicebàtur. Nam in planitie uenti liberius hue arque illuc
diuaganmr.
Panala Diana.
H Af Ti^iî.Dicebamr olim pcrcgrinatìonem impcn
"US amans,errabundus,inftabilis, nulla certa fede confiftens.Si
^ùdem Diana uagari dicitur apud Poetas,& per nemora mon
icsque obcrrarc. CMn domicilium ctiam fubindc mutat, nunc
q apud

í N C Ò N S t Ä NT I ÀE.
apud fupcròs agcm,nunc apud infcros.Nc fpccic quidem fctnpcrjfed
nunc pleno orbe,nunc murila,nunc nulla.
Lacliryma nihil dtius arcfdt.
: Marc.Tul.lib.de inuent.priore,praccipiem nc orator,poftcaquam
ludicis animum commouit ad mifcricordiam,diutiusc6moretur
in quipftione adducit Apolloriii diöum : iA/Lf ^^ocoif
eAxksvìfy id eft, lachryma riiJiil citius arcrcere,quod
xiehemens afFeftus facile uertitur in tacdium.
^thcruHf' Mutabilior Metra Erifichthonis.
Mfí^xs il i.^ffíyjoy^'. In eumcongruit qui
fecum non conftat,fed fubinde aliahi atq; aliam perfonam fumit.
Eriiichthon quidam Theflalus, abfumptisfacultatibus,ad
cxtremam deuenit inopiam.Huic erat filiaprarftanti forma,no
mine Metra.Quam ubi proftitùiiret,adolefcentes qui commea
.V bant ad illam, uaria muñera deferebant, alius equos,alius boues,alius
uerueccs.Porrò TbcíTalipcr iocum dicebant,Metram
ErificKthonis ucrti in ca omnia,quae illiab amatoribus filix do
nabantur.Atque hinc prouerbium.
Chamaeleonte mutabiUor.
HLxiJuu'K^v]©' Chämaelcon commemoratur
^ inter animantià,q'.ia; colorcm mutant, fitq; is nunc niger,nunc
adfimilis crocodilorum,nunc pallidus,&c.Compctit igitur ada
gium in hominem uerfipellem,fiuc inconftantem.
Proteo mutabilior.
Pfi^TfcWf Tfroiiti'KwTi^Q'.In uafrum& uer^ellem compctit.Fa
bula Prothci extat apud Homerum OdyflT 1111. Ä: apud Maroncm
1111. Geòrgie. Simili figura diccmr & Vertumno inconftantior.Nam
hic Deus in omnigenam fpeciem fcfc uariat.
Plntarchus. Polypi mentem obtine.
T10\V770À®' vcofj Uxi' Qi]p iubemur pro tempore alios atque
alios mores, alium atque alium uultum fumere. Adagium na'
tum à piícis ingenio, qui fcribitiir colorem mutare in mctu,&c.
^^
Mulieris animus.
VtwoiKOs (pgìvis. Id cft : MuHcbréingentùm. Quadrat in ini'
belles & inconfta!ntes.Tercnt.Nofti mulierum ingenium? No'
lunt,ubi ueli^:ubi nolis,cupiunt ultro;
Euripushomo.
¿¿vS^wTTi^.ln inconftantcs acmoribiisinaequalibu«
homi

homines dicetur. Quadrabit & in fortunx uiccs, qux res mor-
. làliiim uclut xilu quodam furfum ac deorfum iadat. Dufta
metaphora á maris Eiuripi prodigiofa quadani rcciprocandi
c«lcritate.
Cnlpsinloco.
ó Kr/V X^i^' id ^ft • Cnips in rccione.Di^m in cos,qui
fubinde fcdem mutarcnt, & aliundè alio migrarcnt. Eft autem
CHvtyj, fine uermiculus innafccns matcriis. Is crofo Ugno
fcmpcr locum mutare nitimr.
Cothurno ucrfatilion
Evaí/^foTioÍTí^í^ Loú¿¿vif. DiCbm in hominem pamm conftantem,lubricaq;
fide , qui'ue inccrtx & ancipitis cífct fadionis,fimilicudine
duda ¿ calccamehto, quod Latini cothumuin
Uocant,quo mos erat uti tragoediamm adoribus. Suidas addit
huiufinodi fuiflc,ut uiris pariter ac mulicribus congmeret.
Aliud ftans,aliudfcdcns. SallnH.
Quo licebit uti,quum fummam inconftantiam animi fignificamus,quafi
tantillum momentum atque intcrualium commu^
ter hominis fentcntiam.
D uabus federe fellis. Ai aerob.
Eft incerrarum efle partium Sc ancipiti fidc,ambabus fatisfacere
uelle. Laberius Mimus in fenamm à Cxfarc lcdus,quum à
Cicerone adconceflum non recipcretur,dicente,Reciperem^tc
nifi anguftc federem: nimis mordacitcr refpodit, Atqui folcbäs
duabus fcllis fcdcre,obiiciens tanto uiro lubricum fidei.
Duos parietes de eadem dealbare fidelia. M.Cwt.
Pro eo quod eft,cadem rc duplicem nelle inire gratiam, eademquc
opera duos pariter demercri. Tradum uidetur ab his
qui parictibus opus albarium fupcrinducunt.
Dupllces uiros. Zenodom,
^isrxSf (ivi^M, Vocabant,qui cflicnt lubrica Sc infynccra fide,
quos nunc uulgò etiam bilingües appellant.
Deroga ad pallium. TertuUia.
Cuius duplex erit ufus, uel quum ad diucrfum uitx genus fefc
conmlcrit aliqui$,uel quum dc fortuna honcftiore ad humiliorcm.
Veluti,fi quis cx aulico fiat monachus, aut c prxfedo px-
^agogus, è confule rhetor. Toga Romanomm erat, pallium
^ticorum.Poft pallium cocpit eifc geftamen Philofophorum.
confine ilU : Ab equis ad afinos.
q 2, Duo

Í.44 I N C O N 5 T A N T I A E.
Duodcdm artium.
^oifiHocfA/íxoufúí/. Appcllabant callidiim,ucrfutiim,ucriìpcllcin,iiafnim,ac
uariis inftniäum doIis.Narrant fcortum quoddam
fuiflc nomine Cyrencm,cui cognomcntum inditum,duodccim
artium^ropterea quòd in peragcnda Venere duodecin»
figuris ufa fuiflc dicatur,&:c.
ThclTaloruni comnicntum.
eiOfûcTiûf; fffKptfffMc. Vanas ad res accommodari fcribit Suidas
, tum ad cos qui in acic locum deferunt, tum ad illos qui
cultu delicatiorc utunmr, rum ad hos qui dolis quempiam circumueniunt.
A quibufdam iìc refertur hoc adagium ; Semper
cnim res Theflalomm infídx.
Phanícum pacîèa.
^otviKwt/ fftwôîîHcu, Phccnicumconuenta. PhoenicesCarthagincm
debellaturi poftularunt â Libycis, ut fibi liceret diem &
noòèem hofpirio terrx uri. Quod quum impen-aflent, iamque
cxafto concefsi temporis fpatio iuberentur excedcre finibuSi
recufamnt, affirmantes fe paâ:os,ut libi fas eflct illic noÄeJ
quoque ac dies commorari, uidclicet ambiguitatcm uocum ad
. fuum commodum detorquentes. Vnde prouerbium eflTc natum
aiuntjdcpaóHsiniìdioiìs Se aihitis.
Zmodotus. Locrcnfcpacfium.
AûHgwff avvÔ)/f4ae. Id efl : Locreniîum paólum. De fœdifragîî
diâum, cuiufmodi quondam habiti Locrenfes, quòd fœdcre
prodito quod cum Pelopomieíiis inicrant, ad Heraclidaruni
^ partes delccerint.
Idem. Thradum commcntum.
Siue inuentum.Torquendum in eos, qui
paòta eludunt calido uafroque aliquo commento. Thraccs pa^
dis cum Bœotiis aliquot dicmm induciis, nìhilo í'egnius in"
curfíones agcbant noäurno tempore.Hos quum propulfaflent
Bceotii,atque expoftularent quôd uiolaflcnt inducias,refpoat
derunt Thraccs fe nihil prxter paòèa fcciflc, paâos enim cnc
dc dicbus,noâ:ibus incurfaflTc.
Thraccs foedcra ncfciunt.
o^mai ¡SK XTrWot^fj^» Id eft : Thraccs fccdera non norunt.
Thracum barbariem Ä: immanitatem perfidiamqnc ^^
tis arguit interemptus á Polymneftore Polydorus, hofpitü iure
uiolato. . .'
Hoc

Hoc calccamcntum confuit Hiftixus,
Ariftagoras induit. ^
Ideft, Hoc calceamencumHifti«usqiiidcm confuit, cactcruni
Ariftagoras induit. Diogenianus admonet dici folitum in eos,
qui callide fua malefaòtain alios rciiciunt. Vidctur magis con
lenire,quoties in aftutis & improbisconfiliis alteri alter auxilio
cft,mutuaq; opera fe iuuant.
Repariazarc.
^viTrccfUffccff. Id eft, RepariaiTamnt. De iis dicebàtur, quof
pceoiteret inftituti,quiq; de conucntis difcedcrent.
Qiubus nec ara,neq^ fides.
De uehementer perfidis.Didum eft in Spartanos,quorû perfidiam
caxauit Euripides:
Sparti incoia: dolofa confultamina.
Altera manu fert lapidem>altera Pidutm.
panem oilentat.
Quicoràm blandiuntiu-, clàm obtreSantes : paUm amicos
agunt,clanculum nocent,aut qui hic profunt,illic lacdunt.
Tranilamm ab iis, qui canes oftentato pane pcUiciunt, deinde
accedentibusfaxum illidunt.
Maritimi mores.
Pro uariis & inconftantibus,quales fere funt amantium. Pian
tus in Ciftellaria:Ita,inquit,mihi omnia ingenia funt, quod lubet,
non lubet iam id continuo. Ita me amor lapfum animi
ludificat, fugat, agir, appétit, raptar, retmet, iadat, largitur:
quod dat, non dat, deludit. Modo quod fuafit diilùadct:
quod diifuadct, id oftentat. Maritimis moribus mecum cxperitur.
Lingua iurauit.
H àlf^ûûip. vbi quis non pracilat fìdcm promif$i,autubi
^on ex animo pollicctur.
Punica fìdes.
P œnamm perfidia in proucrbium abiit, quòd ca gens pecu-»
liariterperiurii,uanitatisq; notata fit.T.Liuius de bello punico
'lib, 11. Quae Punica religione fcmata cft fidcs ab Hannibale,
«cc.Pocni fœdifraPi femper Kabiti.
Graeca tide.
^ATUIWKÎ vi^H. K^cpcritur pro certa ite fidc.PlautusGt«cam
q 5 fidcm

fidcm dixit,ubi non uerbis,neq; ftipulationibus, fed pracfcnte
pecunia res agitur. Caetera quat uolumus uti,Gracca mercaniur
fide,id cft, numerata pecunia.
Non ídem funt fcríptura 6c Leucxüs.
T(ec(fHt\ n^ Awkcü^' cvt avròp. Id cft: Scriptura ¿¿"Leacxus
non funt idem, aut non conueniunt. Vbi quis aliud fcribit,
aliud facit aut dicit. R.càè iacictur in eos, qui ftare padií
nolunt. Nam haec plemnq; fyngraphis conftant. Aut in co$>
quorum uita non concordar ucl congruit cum iibris aeditis.
Coniicere licet,Laicafum fuiílc malaD hdei fcribam. ^
fíOÍMY* Dfdali opera.
ú^íuJíí'Kicc wotHfMcrcc, Id cft, Dacdalia opera. Dicuntur quae
nouo artificio fabricara funt & admirando.Hinc namm, quòd
quum ucteres illi píaftac formas animalium caceas fingerent
& immobiles, Dardalus infolito artificio, primus Sc oculos
induxit, & neruis quibufdam additis,cíFccit ut huc atquc illuc
moucrenmr adcò feite, ut fpeóhntibus uiuerc arque ingrcdi
uidcrcntur.
Admírabiles in nedendis machinis Aegy ptij«
. Deuerfutis,&(ut air Plautus)confuris dolis diditatum.Torqueri
poteft Se in perplexas fophiftaram argutias, ac fyllogif'
morum incxplicabiles labyrinthos. Celebrabanturolim Acgf
ptiorum opera, ex uariis hgnonim firuftulis miro quodam artificio
connexa.
« 1 Multa nouit uulpes,uerùm echinus
unum magnum.
Dicimr in aftutos Se uariis confutos dolis, ucl potitis ubi Cy
gnificamus quofdam unica aftutia plus cfTiccrCjquàm alios di'
uerfis tcchnis. Nam uulpes multiiugis dolis fe mctur aduerfus
uenatores. Se tamen haud rarò capitur. Echinus quem opinof
herinacium cíTí?, imica dimtaxat arte mtus cft aduerfus canum
morfus, Siquidem fpinis fuis femet inuoluit in pilac fpeciem ^
nulla ex parte morfu prendi queat.
plntarch, Magnus uerfator in re pufilla.
M\yM UvKiitTHi \ì; (AiKfú) y\ wfòtyfxocji, Id cft, Vcrfator Ilgens
in negocio leui. Quadrat in cos, qui arte parum honcftä
llbidiuitiasparant.
J^ìogcn. Simianqncapiturlaquco.
o wUhh®- ¿X ßfo^tiL. In cálidos tcrgiucrfatoi^^

dici folitum,qui coarguinQJi queiinté
Voiatícum Jtufiurandum«
^ Ad cum modum appellabant iuiiurandä
itritum,quodcuanefccret,auoláretq; fimulatq; pronunciatum
cffct,cuiufmodifunt amantlum.
Semper affcr^Líbya malí quíppiai^.
Al/ ^i^a 7t A/fu« Quòd inde Romam monftra dc-
PPrtarcntur.Hinc & in mores, ingeniumq; gcnös détorquerí
poteft,fiquidem ut eft regió uenenorum ferax,ita gcntis peftilens
ingenium.Peculiariter conueniet in focdifwgoí.
Semper Africa ñouí aUquid apportar.
Q^d quidem ideo dicebatur,quod in íiticulofa regione ad
unum aliquem riuum, plúnm£ íWarum ípecies bibendi gratia
conueñire cogantur, inibi^; varia mijcturauiolentae Veneris,
uariasmonftrorum formas, fubindeq; nonas nafci. Quadrabit
in hommes lubrica fide,fempcr nouarum rcrum auidos.
Magis uarius quàm hydra. K^thoidm.
ì^diitùJmp©' De callidis ac dolofis, quòdhydra fcrpens
fit ucrficoloribus notulis diftmda.
Sifyphi arteis. K^frlflofh.
Ttjvfg foixctvcù, Dicebantur uafraucrfutaque. cortfilia.
Homerus:
^wv^^ CS Wiximtcf; yiviT Mfwff.
Sifyphus,in tetris quo iion aftutior alter.
Pyrrhandri commenturtii
iOixccvHiMt, De callido inucnto. Hic Pyrrliandcr
fycophanta quifpiam fuit iniìgnitè ucrfutus, nowique
malitiac.
Megarfcum machinamentum. •

Vlyflcuni commcnmm.
oivof i®- laixocvL ldeíl,Vlyííkitniriartitum.CaIIidu,a(hitum
& úafifum dicebatur. VlyíTem Homerus ubique uerfutiunfaciti
f^tifloph. Nouít uías,quibus cf&gít Eurcrates«
OÌM rat ûMs ¿íTírtf ifvyi/j ti/Hf^rttí: lo eum quadrat» qui
femper aliquaminuenit rimam^per quam elabatur,ut officium
fnbteríiigiat praetexm aliquo, lì quando fides cfîcr
pra^ílanda.
VUgtnuam. Líbj^ca fera.
Ai^vKcp ^Hftoi/. Id eil-, Libyca. bcftia. Dicebatur in hominem
uafrum, callidum ,uerfipeliem, uariis moribus, ancipitiq;
ingenio. Quod genus portentum Cicero Catilinam fuillctellatur.Inde
natum,quôd in Libya uariae ferarumfpecics frpcnumero
mifceantur.
Dicebantur aftuti 8c impoilpres. Sumptum à moribus ciuf
£cnti$. De moribus Aegyptiorum tcftatur & illud ex Aefchi-
Id,quod alibi rctulimus.
¿^f¡VÚt WÚKdíf T«5 ÍMXOtvÓíi A)yv7fjtcu
Aeg]^tii miri ftruendis artibus.
E perforato poculo bibere.
nrfit^iMns L\J\IH@' Tsr/ft^,Dicimtur,qui futiles funt,pa'
rumq; continent fideliter arcana fibi efedita.
Zmodêt. Si leonina pellis non fatis eltuub
: pina addenda.
Aptt 'K'dovri f

Dextrum pcdcm in calcco, Gnii Snidai.
ilrum inpclui,
ái^top fíi vTrJ/nfix y àigjiTigòff M -aroítcumj^ap.^vhsiiliivicthñ
«d fcntentiam accommodatum,mittit, aut ponit. Dici folet in
cos,qui fe nomnt commodc ad reipraifentis conditionem applicare
, proq; loco, tempore, negociis, aliam atque aliam fuftiuerc
perfonam.
Multa norís oportct,quibus
Deum fallas.
Vbi quis fucum facere conatur ci, cui difficile fit dare ucrbt
propter aíhitiam fingularem.
Ex eodem ore calidum 8c frigid
dum ^arc.
& qui eundcm modo laudant,modo uiruperant.cx coden^ ore '
calidum ac frigidum fpirarc dicutur.Natum ex Apologo quopiam
Anianifabulatoris. Torquere liccbit in rhetores, quijcadcm
nomnt laudare Se uimperare, eleuare atq; attollere. Item
m lurifconiultos, qui cauilam eandem nunc mcntur, nunc im*
pugnant. Efaias malè ominamr iis, qui dicunt bonii malum,
malum bonum,dulce amaram,&amaram dulce.
Ex fe ñnxit uelut araneus.
. DeKomine exfeipfo comminifcente mendacia.Aranci mor
ut aediti funt,filamittunt, non ex intenoribus uelut excrementa,
quemadmodum fcntit Democritus, fed dc fumma coiporis
parte uelut corticcm.
Obliquus curfus.
(A^C/H®-. Qupties res arte ac difsimulantcr agitur.
Aut quoties aliud prae nobis fcrentes,aliò tendimus. Se cunicu*
lis atq; ambagibus pergimus ad id,quod aifcqui conamur.
Cantharo aftutior.
Aut callidior. Zehodoms ait Athcnif
cauponam fuiffc quempiam,nominc Cantharii, qucm ob maleficia
& impofturas ac proditiones, capitis affecerint fuppliciò.
Proinde uuleò receptum, ut in uerfutos ac impoftores diccrctur.
Cafsioticus nodus. D\ofmétm.
^oMSwTimp ufjifAcc, Dc moribus uafiisac uerfutis dicicon-
^cuit.Cafsion mons cft, & ciufdc nominis ciuitas in Acgypto
q 5 uicina

uicina Pcliiiìo.Ei genti quaiì genuinum ac gentilitiiÄii eft,tiliros
quofdam nodos nedere. Huic afíine,Herculcus nodus,qua
ardifsimam atq; indiiTolubilcm amicitiam ligniíicamus.In caduceo
Mercuriali duo funt ferpentcs,mafculus & foemina, qui
medio corporum complexu npdum efficiunt Hcrculanum. ,
Pardi mortem adfímulat.
' Qìòcvoùioii TfFoifJicc'Kwi vTioKi'ívWÍ, id cft, Pardi mortem límu^
lat.Dicebatur,ubi quis aftuperniciem alieni molirctur'.In Mamila
íimianim ingens copia. Pardalis autem animal cíl natura
íimiis infeftifsimum quas tamen uiribus aíTequinó poteft^ d^lis
in cas utimr.Emori fingit fefe.Dcinde fimix, ubi iam mor^
tuam arbitrantur,defcendunt de arbore,pardaÜ infultantcs ludibrii
cauíTa.Póftca repente reuiuircens,aiíam dentibus,aliam
unguibus corripit,dilaniar^; ac deuorat.
Sphondylafugienspefsimcpedit.
k (r^avíAvTut fivyntrjc njovnióiocrúp , Id cíl : Vt felci
quoties fugitat,malè pederé fuera cft.In eos quadrabit,qui difccdúntnon
citra infamiam. Sphondyla infeCü genus, odorif
teterrimi.Plinius meminit Sphondylar fcrpcntis.Hcfychius docet
apud Atticos fphondy len dici fclcm.
I N C V L P A T V S.
Suii^. Puriordauo.
• wHÍ«7itcp, Id cft: Purior gubernaculo, Dc re uehementer
mculpata,aùtmoribus undequaq; intcgris & incontaminatis.Clauus
cnim ñauticus afsiduis fluCèibus abluimr. '
Thcögnh. , A puro pura defluir aqua.
E/ \8i?ítíS wXuv^/jy K\

AurumCoIophonium. ^ ^ t^riilo^fu
ó Ko7ù)(pòvi(^, Apud Colophonios auratn optimum
folct fieri. Vcnuftius fict, fi longius dcfleftctur, uelut ad motes
uehemcnter incorruptos , aut ingenium exquifitum & cxiwium.
I N D E LI C I I S.
PotccllusAcarnaníus. Lncidnm.
J^i'if ÍVKÍ^ ÁKú!^vávi&dn moilcm & amabilem,atq; in dclihabitum
diccbatur.
Mus albus.
MDf \sukJs. Id cft: Mus albus. Apud Suidam : Mvf Kancc. id
eft,Mus malus, apud Diogcnianú. In hominem lafciuum ä: libidinis
immodicae diccbacur.Nam mures domeftici falaciísimi
funt,pr3crertim albi. •
Melítsea Catella.
w^^tjcäoij aujuíi lap.Q^áidX in eum, qui habetur in deliciis,
ac lautius in ocio alitur ad uoluptatem, non ad ufiim. Canes»
qui animi caufa nutriuntur, Se ad -lufiim duntaxat mul.icrculatum^hos
/.i^¿Knaíiss appellant.Eftinfamiliisdiuitum,huÍMÍ9iQdi
miniftrorum genus,quos illi non ad minifterium, fcd'animi
canili domi habent.
Melitaeus catulus.
KuuUuf^, Dicebatur is, cuius opera nulli fcriaprci
conducebat, fed duntaxat animi caufla alcbatur. Atqi ii Meli- -
tsá uócanturab infida Melita.
IN D E P R E H E N S O S .
, ^ Folio ficulno tenes anguillam. plntarént.
Tp^e*« TIW tyx^w. Ideft, Folio ficulno anguillam. Sub-
Äüdicndum,tcnes. Vbi quis alioqui fugax & lubricus, arSiore
modo tenetiir, quàm ut poisit elabi. Nam fici folium fcabrum
cft» atq; ob id ad retinendam anguillam narora lubricam, ucl
nuximcidoneum.
^ Medius teneris.
w©-. Id cft : Nunc medius tencfw. De eo, qui fic , ^
cxtricare fcfc nulla ratione pofsit. Tranflatum i j»-
*«ftriti$ atquc athleti$,qui fi quem medium corripuerint,facitó
DecipuU

I N D E P R E H E IT S O S.
Dccípula murem cepít.
iiTíif^iP » way/f ráp Idclt: Laqueus miircm ccpit; De
fcöc,nicritoq; dcprehenlìs, Sc malo dignis.
In laqueos lupus«
itf wáyaeí ó (^um improbus quifpiam tandem ili
extremum adduciturdifcnmcn.Etcnim quum lupus animai ile
in(ìdiolifsimum,{ì quando contingat illum irretiri>protinusac
: clamant omnes, In aqueos lupus.
2entìdot, In area lati tas.
tp ¡í\(!> áiotcHcc¡is, Id eft,In area occultaris.Dc co,qui in co
uerfaturnegocio,utnon pofsit non eíTcconfpicuus.
TM/ÜMS. Culleo dignus«
Cùm hominem enormiter fcelerofum íígnifícare uolumus,
edm colico dignum dicimus. Hoc fupplicium erat parricidis,
hoc eft,Olii parentcm occidiÌTcnt Scc.
^A^iRidts. In cafdem anfas ueníftí.
•Quadrat in cum,qui (ìc irretims eit,utquocunq; fc ucrt«,'tc-'
ncatur.'nec explicare fefe pofsit.
Laqueus laqucum cepít.
Ajtä^ K wáyn wmt wccylw, Id cft: Laqucum la-
^ueas,ita ut uidetur,ceperit.Vbi malus malum obfcmat.Vcluti
adulter adulterum, fur furem, perfidus pcrfidum, quod interdii
ufu uenit,ut dum duo iìbi uicil'sim infidias tcndunt, uterq; dcprchendat
alterum.
TulttHs. Hinc ili« lachrymx.
Diceturde rei caulTa, aliquandiu difsimulata, qua? ucrc tandem
deprchendatur. Vduti fi quis dicat barbaros dañare Grecas
literas, líe fcilicet ipfi parum dófti uideantur.
Hydrus ín dolio.
y/f TU urtúv. Natum dc ruftico hydrum in dolio rcpericntc.
Admonet Plin.hb.x. cap. x x ii. fcrpentes quáquam
exiguo indigcant potu,tamen uinum quum eft occaíio,pra:cipuc
appcterc. Liccbit ufurparc, quum quis occulta calamitate
prcmitur, cauifa atq; autore non extantc : Aut quum diuturni
- V mali tandem autor deprchenditur.
TMUILID. Tempus omniareuelat.
Non dilcrcpat Euangelicum di6bm, apud Matthacum capn
re x.Nihil opertum,quod aonrcuelabitur ; Se occulmm, quod
non fcictur.
Cttciá

ND I L I G E N T I AE:
Cuculus,
Olim»qui fuiflcnt in rc quapiam parum honefta dcprehcníí,
iiulgari probro cuculi diccbantur. Plinius fcribit probro folcr«
obiiciuinJcmiatoribus,ii cuculus cos dcprchendiíTct putantei
uincam fcrius,ncc hoc munus abfoluiíTcntprius, quim auiirc-
^ ea auis,ueluti cclfationem cxprobransagricolis.
I ND I L I G E N T I AE.
Princeps índilígens.
Indili gens pxdagog us corrumpitpuerum, malus pracceptor
viciât diicipulumjex improbus populum. Ad hanc fententiam ^ -,
£icit illud Homeri:
AVTOig ¿HHXÚCHOCUOÍ VC/UHiÌ»
At corrumpit oucis paftor malus.
Si quis iuxta duitatem clypeus. Pittiorchm.
Emf zTig) ÂÎy/f. Id eft: Si quis circum urbem clypeus.
Hoc fcommatis iaciebant in cos, qui fpariim ac diilblute ciuitatem
obirent palantes.
Malus ianitor.
JïyAw/tfff HocKOf, Indiligcnscuftos,autpraefeftu$.
Phani odium.
"H fJcvx Idaccincbatur,ubi quLs fmftra feniaflct aliquid,ueluti
fi cuius uxorem adulterio uitiari cotingeret, quam
tamen ille multa zelotypia feruaiïct.
A limine falutare.
Plurimum uenuftatis obtmebit hoc fi ad res incorpóreas deflefiatur.
Vcluri,fi quis dicaturthcologiam à limine duntaxat
falutaiTe.Tranflatum à uulgaribus iftis amicis, qui non admittuntur
in penetralia,fed procul atq; i limine falutant, ac deinde
dilcedunt.
Laciniatenere. Clcef.
Qüilcuiter rem tencnt, lacinia tenere dicunmr, hoc eft, extrema
ueftis ora.Idem diftum & hodie durât apud noftrates, fi
quem inuitant non ex animo.
Surculum defringere.
Eft non caliere totam difciplinam, fed ex capaululum quod
prxfens faciat dccerpere : qucmadmodum iurccófulti nonï^unquam
fententiam aut fragmentum adducunt è thcologodifciplina.

yxu I N D I L IGE N T I A R
Aiäcroh. Vt cam's è Nilo.
. Qm leuiter ac uelut obiter artem quampiam aut autoreni
deguftant, hi ceu canis è Nilodeguftare dicentur. In Aegjrpto
conitat canes raptu crocodilorum exterritos bibere & fu-
erc. Solinusaitcosnonmficurrentes lambitare, ne deprc
f
endannir.
cUcfo. Pet ttanfcnnam infpiccrc.
Pro eo quod eft, non propius neq; iigillatim, fed procul &
fummatim infpicercTranftatum à ncgociatoribus, qui merci^
• bus cancellos obiiciunt.
PUuuis . Pcrncbulam,pcrcaligincm,pcrfoniniuni.
Quamm remni ambiguam quandam,ac tcnucm,peneq; cuanidain
memoriam aut intelligctiam obtincmus, cas res per nebulam
rccordari,per fomnium mcminiile, per caliginem uidcrcprouerbio
dicimur.
Moricndum priufquam &c.
Ariftotelcs lib.rhetoricomm ^ cómemorat Alexandridac diñum,ut
uulgò celebre ac laudatum : Koc-Key y ctTroSccviíif wgiM
^at^jir^f Jiiuii ¿¿¡top. Id eft: Honeftum cft mori, priufquam aliquid
morte dignum cómiferis. Scnfus eft, ut ipfc exponit Ariliotcles:Decctmorimorte
indignum: Ììuc,honeftum eft mori,
cùm nihil morte dignum admiícris.
Pcrfatyram.
Variamm remm mixmram fparfim , nulloq; ordine congeftamm
ueteres Satyram appellabant. Apparet uoccm primuio
deduftam à lafciuia fatyramm, temere nunc huc, nunc illic falientium.Hinc
deflexa eft ad cibi genus, quod ex diuerfis herbamm
formis conflatum eft : praeterea ad lancem uariis rerum
gencribus onuftam,qua: fic diis ofFcrcbatur, non difsimile ilio
poculo,quod Graeci WWTÒCTT-KOOÌ;, á quinmplici rerum diíFcrentia,fiuc
i mixtura uocabant. Feftus ait Sawram fiue Sa
tyram dici cibum uariis rerum gencribus conditum, aut l^ei^
aliis multis confertam Icgibus.Itaq; in fanäione legum aíTcribi
folcrc,nc'ue per fatyram derogato,aut abrogato,cum figoi'
íjcant totam legem cíTc fcmandam,&c.
Pläto, Summo pede.
AKft¡) wo^i.ld cft,Summo pede Eadem figura diéhim cft,qua
fummo digito.Ncgatur fummo pedcatrigiífc difciplinam,qui
nunquam ingrcíTus eft,ncc attigit limen illius. '

In ttanfcurfir.
Plutarchus de liberis educandis: Axx« ixir» pt^ Xn
éMS (juénti wTtf tí yJ^tJuxT^ m/tM'. Ideft, Sed hxc quidem
cx tranfcurfu difcere,ueluti deguftandi caufla.
Summís labijs. Ludan.
^mm quis ueibis dimtaxa t (ímulat quippiam non aute ex " '
^niiiio tacit.Hierony.Summis labiis hofpitem inuitemus.
' Sunimís naribus olfacerc. ^^^^
Ideft,Summanareolfaccre,proeo , ,
quod cft, Leui experimento conic£hira^; qualicunquedeprcbcndere.
Extremis digirís attingere. ^ìccrg.
Pro co quod eft, Leuiter attingere, quod ita demum adagium
uidebimr,iì metaphora acccflerit.
Primoribuslabrjsdeguftare.
Eft breuiter quippiam attingere. Du6^um ab iis, qui cibum
«ut potum tenuiter deguftant, nihil inde in ftomacham tranfmittentes.
MoUi brachio. Leuibrachio. idem.
Quum indiligentem operam iignilìcamus.
Sufpenfa manu. ^ ^ Plimuf.
Pro eo quod eft,Lcuiter,panimquc accurate. '
Cioiliprefsis manibus. Solomon.
Comprefsis federe manibus dicitur in otiofos, & nihil aliud,
quam fua fata deplorantes. In prouerbiis: Paululum confcres
Planus m ignauum,&c.
Pulmo prius ueniilèt.
Di£^um cft olim in lentos ac ceíIatores.Opinor quòd pulmo
quum perpetuo moueat,nunquá tamen loco fc promouct.Plau
•tus: Dil immortales,foccos iufsi adimerc pedibus. Pulmo cnim
.quod pcrhibent,prius ueniflct,quàm tu aduenifti mihi.
I N D V S T R I A.
, .prjfadentesadiuuant.
Signihcatdiuinam opem non ceflantibus, fed induftriis, & ' '
pro lúa umli conantibus aiucilio cfl'c fólei-e.
Cum Minerua manum quocg moue.
Huic finitimum cft, Sy// Ahvx n^à xìi^ ¿'V/, id eft,Anxi- ' ^
fiante Minerua,ínanum-interim mone. Monct adagium,nc fidiuinac
opis,induftriam rcmiit^mus.
Manum

Manum admouenti fortuna eftimplòranda*
tàf/ xâfûc wûJififai/Tot Aètràf/ iv^jxti IJT/KÄA«^. Id eil,Manum
admouenti fortuna inuocanda eft. Admonet adagium ita
fidendumcflediuino auxilio, ut nihilo fegnius noftra adnitamutinduftria.Huic
qui laborat,adciìc numen aíTolet.
Z>io¿etti. Ni purges &: molas,non comedes.
Af/ (à LocìcifHS H3Ù òiTi^NSy ir ^h (focyh. Id eft,Ni purges &
molas,non eomedes.Id eft. Non eontinget tibi & uióhis, nifi
tuam item induftriam adiunxeris.
Trjfhon. Necp mel,ne

I N D V S T R I A. XS1
Scrcfc nc dubitcs. ColamlU
Q^moncmur ne quando pigeat eiufmodi rerum aliquid
moliri,e quibus nihil omnino dilpendii, fed plurimum emolumenti
pofsit proficifci, fi non in praefens, certè in poilerum:fi
non nobis,at fairem pofteris.
Quiaratoh'uctum.
^ Coluniel.lib.v i. de re Ruft.Quin etiam,inquit,compluribu$
interpofitis annis oliuetum putandum eft. Nam ueteris prouermeminiile
conuenit, Eum,qui aret oliuetum, rogare íhi-
^ní : qui ftcrcoret, exorare : qui caedat, cogcrc. Huic adagio
locus fuerit, ubi fignificabimus fieri non polle, quin uoto poliatur
is,qui curam extremam impendent.
Quid tandem non cfFidant manus;' nyfnñophá»
Ti MTOC ha ecp Xfyaeffalxjci Id eft : Quiddenique eft, "
quod manibus haud eíFici queat? Admonet nihil eíTe remm
i)mnium,quod arte,quod induftria non cíFiciatur.
Proba cft materia,iì probum adhibeas artifìcem.
^ A Plauto diftum in Pocnulo ; Egregia quidc indoles,fi redó
inftituatur. Felix ingenium,fi pKcceptor contingat idoneus.
Artcm qugeuis alit terra. Sncto».
T¿ nTíCírx ycäx ^tf«. Ideft: Artcm qua:uisalit regio.
Prouerbialis fententia qua fignificatum eft, ccrtifsimum
maticum eíTe eruditioncm,aut artihcium aliquod.Fcrtur ctiam
inter Grarcomm fententias huiufmodi fenarius:
Ars ipfa inopiae portus eft mortalibus,
Exumbrainfolem.
Ex umbra in folem educcre,cft rem prius abditam Sc otiofam
in publicum Sc in communem uitae ufum educcre. Translatum
ah athletis, qiiibus mos, folis Sc pulueris patientia confirmare
corporis robur.Dclicatorum autem eft,in umbra latitare.
Manus prctium.
M.TuI.aó^.iii Vcrr.i 11. Lapis aliquis cxdcndus & apparan-
^s tuit,machina fua. Nam ilio non faxum,non materia aduefta
eft : tantum operis Sc in ifta locatione fuit,quantum paucac
opera: fabromm mercedis tulemnt. Se manus prctium, machina:.
Manus prctium appellare uidetur, merccdem non qua: dapro
materia,íed quíe arris nomine dcbetur Architcfto.
Muli Mariani. plntdrchns.
Muli Mariani caftrcnfi prouerbio diéti funt uaricofi milites«
r qui

qui cx C.Marii ducis inftituto, in furca tabella ínterpoíita, Tua
onera portare confucuerunt. Feftiuius crit, fi detorqueatur in
hominem immenfo ftudio aut perpetuisncgotiis uehementer
diftrióhmi,
INF AC VNDIA.
Dicebantur uulgò,qui balbutirent, quibmque hacfitans eflct
& impedita lingua.Inde translatum ad eos,qui nugas deblatcrant.
Vnde battariimon nugacitatem uocant, uoccm ì Batto
quopiam Thebano mutuati,cui uox fuerit exiÚs.
pUtarchus. Canercadmyrtum.
ÀV^/z-nTf^; fWffivLu.AdMynnm canereprouerbio iubebamr
imperitus litcrarum,& infacundus,quiq; non pofsit apud enidi
tos loqui. Hmc fumpta metaphora, quòd apud ueteres mos effet,ut
in conuiuiis iìnguli fuam cantioné cancrent: quòd fi qui$
citharam accipere recufaflet, utpote mufices ignarus, is per iocum
accepto ramo laureo feu myrteo, cogebatur ad eii canere.
EnrlfUcs. ^ , lalcmo frigidior.
iVxW De cantionc,orationc, argumento, ioco,
aut eiufmodi rc quapiam fupra modum frigida rc^h dicetur.
Quidam aimitlalemon lugentis uoccm fiulTc. Nam
fü//^ ürarci,dicunt pro complorarc.
Peius Babys tibia canit*
K¿Kiatf Bíífvr «i/A«. Id eft: Peius Babys cantat.Hoc adagium
dici confucuit in eos,quoru excrcitatio femper uergit in peius.
Qupd genus funt oratores quidam,qui quo diutius dicunt,hoc
dicunt indoiäius. Ferunt Babyn, Apollinem ad canendi certamen
euocafl^e. A quo quum cflTct uiftus Apollo, Babyn adco
contcmpfit, ut eum ne fupplicio auidem dignum cx'iftimarcti
fed fua: potius infcitiac iudicaret relinqucndum.
I N F O R T V N I I , SIVE
B X I T I I.
Ot'llius. Aiinus inter fimias.
wtÚNHútt, Vbi quis incidit in homines nafutos Sc contumeliofos,
ipfe ftolidus á quibus impune irrideatur. Qni*^ ^
hodie fimilc quiddam dicunt: Noóèua inter corniccs,ubi ftupi^
dior aliquis in homines petulantes ac dicaces incidit.
Nouacula in coteni.
Zv¡ós ài cùtLcvìw. Dici folitum in hos,qui forte in cas res incide

cîdcmnt, in quas minime uolçbant. Siquidem nouacula, fî in
tiiolle quippiam incident,diflecat,fi in Cotem retunditur.
Vicfius fpinofus.
kKowówAs, Id eft, Vita fpinofa, arpera,dura ac prifira,
qualem agebant illi, quibus glandes crant loco placentarum.
Suidaç coniungit hoc AtticLs prouerbiis, quibus mollem ac delicatam
uitam dcclaramus,ueluti contrarium. Idem indicat eodem
fenfix dici, ßtüiJ «dujof}^ ideft, uitam non uitalem,hoc eft,
triftem & infiiauem. Nam Latmis interdum uiuere dicuntur,
qui non fpirant tantum,fed qui genialiter uiuunt.Contrâ Orareis
¿f/Jrwf dicuntur,quibus defirnt uita: prarfidia. Poteft
intelligi & de accifis facultatibus.
Hodie nihil fuccedit.
Plautinus Amphitryo in fili nominis fibula citat adagii titulo
: Nihil eft, ut dici folet, quod hodie benè fucccdat mihi.
Allufit autem ad uulgi fuperftitioncni, cui quidam dies credebantur
rebus gerendis aufpicati, quidam infelices. Quòd fi
imum atque alterum parum fuccefsit ex fententia, hinc xftimantes
totum diem dicunt, hodie nihil fuccedet, S: ab omnibus
negotiis abftincnt.
Tcmpcftas rerum.
(^lum fignificabimus magnam rcrum confufionem uti liccbit
illis ucrlibus Homericis,quos ufurpat M.Tullius lib.cpifto.
adQ^.fratrcm 111.
Ìil,iccT* CTTU^VU crk \otìilrcc\op x^i vJt'xg
^ivs ôTï M y^v^iioft hSJ'tC(SfiefjJi/v@' x^^^^^f" Ideft:
Menfibus autumni uehementem luppiter hymbrcm
EÉfundit,cum fucccnfens morralibus inftat.
Aqua & terra reddamini.
ngù ycûx yiw/tìò-t. Ideft:Interram iicrtamini,aquamq;,
Pro co quod cft, Redigamini in nihilum ac pcreatis. Hcmiftichiom
eft Homcricum. c ¿j
^ Afinus inter apes.
Ov

I N F o R T V N ï L
IEWÎ T« wenfòt f?i AnticJuxt^ç>

til Jn malam rem. Paufanias refert Maeariam efle palujem iti
Marathone,m qua magna uis Perfarumpetierit, ignoratione
uiarum in ipfam pfoiapfa.
In orci culum inddasf. l>logeH*
Ah 'orpu^tu Ts-i^TTicroiS* Id cft,In orci culum iiicidas.SetmO
pcrnicicm 8c extremum exitium imprecantis.
^ Charontis ianua*
cft, Charoniea ianua. De imminente eá-«
pitis pcriculo (lue de re magnopere trifti. Sic cnim anriquitds
s^ppellabaturuna decarccris ianuis, per qua damnati iudicum
icntentiis ad fupplicium educebantur.
Aurum habet Tolofanum* Gclíius,
tn eum, qui magnis ac fatalibus afficitur malií^, noüoque ae
to'iferando exitio perir. Nam quum oppidum Tolofanum in
Gallia QjCepio confuí diripuiíTet, multumqí aun in eiusoppiditemplisfuiílbt,quifquisexea
direptione aumm atrigit,
mifero cniciabiliq; exitu pcriit.
Equum habct Seianum.
^ Olim prouerbio dicebatur, in calamitofum, 8c ad extremam
inopiam redaÖum.
Tragicum malunié
yp^yiKCM urcil^* Tragicum malum dicetur ingens , euim>
tnodi finguntur in tra ccrdiis.
Muftelani habet.
txö.In eum quadrat,cui omnia funt inaufpicatá,tátt-'
qitam fatis ac diis iratis, ut aiunt. Olim creditum eli, hoc animal
inaufpicatum infauftumc^ue eíTe iis, qui haberent domiqi
alcrent.
Cadmeauicf):oria.
yi¿ifXi¡

%6Ji I M FORT VN lt.
fortè cccidiíTetjquiq; modis omnibus cílent infortunati.Con-^
iettare licet cam literam in Tortibus inaufpicatam fiiiílé.
Genius malus.
Adagium apparet c prifcomm opinione profeíhim qui ííngulis
binos genios attribuunt,quos daemones uocant, quorum
alter pernicicm nobis moliarnr,alter muaré ftudeat.
Vel hoíli miferandus.
Eíl hyperbole. Nam hoftis non facile commouetur mifericordia.Confine
illirQ^d uel ipfe probet MomuS.
Malaultròadfunt.
Idem &r uulgò dicitur.Mala ultrò adeÌTe>non inuocata.
x^tßoph. Per medium anulum traharis oportet.
íAacpiTv'Ktn Jíj (n\\hV(^ltZeu.làcÌì^?cv anulumtrahendus
es.In eum quadrabit qui fit uehementer extenuato gracilique
corpore,feu morbo, feu cura, feu ftudio, feu qua alia re.
Equidcm opinor adagium cíTe natum á lufu, quo ouum aceto
maceratum,per anulum trahitur.
Aiautndcr. ^ tribus malis unum.
Tw^ rptwy ¡locKwp V. Id eft, Trium malomm unum.'Siimptum
á Theramene,qui cuidam c tribus malis unum induxerit,à
quibus quod uelleteligeret. Sunt qui dicantiis qui fcntentia
capitali damnati fmífent, tria folcrc deferri, gladiú, laqucum,
Sc aconitum.
. Extremaextremorummala.
"¿(fXciTfrip ítrx^Tx Lacfià Auvz'iTTfxKT^, là eñiExtremiextrc^
morum mala accidcrunt. Huncfermonis typum Gracci uidentur
ab Hcbaeis mutuo fumpfilfc, qui uchementiam 3c W/V^ír/y
ciufdcm diítionis congeminatione fignificant. Apud lercmiam:
Ficus bonas bonas, 8c ficus malas malas, dum ualdc bonas
& naide malas uclitintclligi.
Ogygiamala.
riyvyioí ílock«, Reòèè dicenwr uel ingctia ucl antiqua. Nan*
utmnque Graecè fignificat Ogygium.
TUto, Diolygium malum.
^iM-Kvyw/j lixnc/j. Idcft, Ingens malum.Dicinir de
malo quopiam ingenti ac diuturno tenetur.
Labore laboriofus.
jiivM wúVNfcs. Ipfa figura hyperbolcm habet laborls immodid.Eft
autc locus ob amphibologia uocis^wmfds cnim Grac-

CK Ut laborîofum ac miferu, ita iîgnificat & raalu aftutumq;.
Lemnium malum.
Aì/Ltvwp hctKCfj, Dc malis immeniîs ac mifcrandis. Hinc natum
adagium putant,quôd aliquando Lcmniac mulicres graue
olcntia maritorum oiïcnfac, cos uniuerfos fuihilcrunt auxilio
Thoantis,cuius rei meminit & Euripides in Hecuba.
Magnctum mala.
^^yvmwff Ucckx.Dc malis ingentibus diéhrni uidctur,aut ii$
quae in autores fuos rccidüt.Sumptum apparet ab hiftoria, quae
dc Magneribus afflii^is Suidas meminerit, in qux fcruntur incidiirc,uiolato
numine quopiam.
Mali's malafucccdunt.
In cum, qui uariis excrceturfortunac incomoditatibus, nunc
morbo, nunc rapmis, nunc aliis atq; aliis malis, conueniet illud
Homeri:
Tradcbat notus hunc Boreac quandoq; uehendum,
Nunc rurfum zephyro traòèandum tradidit Eurus.
Tsenarium malum.
rotvipioff hocMtt, Si quid crudelius fxuitum effet in fámulos,
Tacnarium maluni uocabant,proptcrea quòd olim Laccda^mo
nii caprinos qui in Tarnarum confugerant,redaâos capitis affcccrunt
fupplicio. Eft autcm Tarnarus oppidum quoddam La
conia:,cuius incolse Tenarita; uocantur.
Tam pcrit quàm extrema faba. Pom^oM*
Proptcrea quôd extremas fabae plerunq; aut proterantur,aut
dcccrpantur à prxtereuntibus. Quadrabit igitur in hominem
feu rem,omnibus omnium iniuriis expofitam.
Viucns uidcnsiç.
Quod in Eunucho dixit Tcrcntius:Viuus,uidens4; pereo,id
^•Tullius indicat prouerbiali figura di£him effe in oratione
P.Sexrio.Vfurpat & aliquot locis D.Hicronymus.
, Ilias malorum.
Dc calamitatibus maximis fimul Sc plurimis,
proptcrea quôd in Iliade Homérica nullum mali genus non
rccenfemr.
^ Lerna malorum.
Aífvoí LccKwp, De malis plurimis fimul in unum congcftis
accumulatis.Strabo commemorar Lema lacum fuiíTc quem-
P^iim Argiuorum ^c Mycenoram agro communcm, in quem
I ^ quuin

t64 I N F O R T V N I I.
quum pafsim ab omnibus purgamcnta dcportarenmr,uuÍgá'
namm prouerbium, nip vu ííVHcip,id eft, Lerna malorum.In hoc
laeu poetae fii^unt hydram illam feptem capimm fuiflcjquam
, Hercules eonfccerit.
i^thcndu^* ^ Semper Ilio mala.
Atî IA/V Uityiài,T>c uchemcnter ealamitoiîs Sc afiSiSis.Troii^
ftomm cxcidium poetis multa tragcediarum argumenta miniftrauit,atq;hinc
prouerbiu: Stratonicus roga tus cur nollet apud
Ilienfe$ uiuere,rcfpondit.Scmper Ilio mala.
Sybaritica calamitas.
ffvi^ífjpcí.ld eft, Sybaritica cladcs.Quemadmodunt
Sybarita: pcricrint, deque calamitate Sc luxu eorum permulta
rctulit Athcnaeus. Q^drabit adagiú in cos,qui ncglc6hi deorum
aut ob intemperantem luxum fubuertuntur.
TUutus. j^a^e malorum.
YiûtwâiJ 'ùcc'Kocascc, Dici folitum de calamitatibusimmcniîs^^
omnigcnLs. Inde fumptum, quôd mare res quxdam eft infini^
ta,uel quòd infinitis acramnis abundar.
^rißidcs. Alio relinquente fluduÉ,alius
cxdpit. ^
Non inconcinnc defleftetur ad incurfus malomm, ut quunï
fere fit,calamitas calamitati fuccedit,iuxtaillumprouerbialen»
ucrficulum:
Fortuna obefiTenulli contenta eft femel.
Cyrbes malorum.
Kvpiftç uehementcr improbis Sc omnium facinc^
mm genere contaminatis. Apud Athenienfes tabula: quxdaifl
erant quadra:, in quibus leges defcripta; proponcbantur, practerca
uariae dclinquentium pœna:. Has illi íi/pf^í appellant
apud Lucianum «/wf« dicuntur.
Malorum thefaurus.
eHffûcvpoî Lxitwt/. Ex rat inter Grxcanicas fententias /c'
narius. , , , ^ . ^
Quffcivfcs \7t TcV liceHMiJ henHH yvvi.
Thcfaunis cft mulier malonim,fi mala eft.
PUums. Malorum Panegyris.
koìkw/j -¡jrcùvnyvpii. De malis agminatim ingmêtibu

Per tcncbras quae apud qucrcuni- K^ñüotel
Ti Jiiyit cMr®', Dc ingenti ac fatali calamitate dicebàtur.
Grauíora Sambíco patítur. plutarchut.
AtrocioraSambico pati-
Jur.ln eos,qui cmciatibus exquiíítis torquentur,aut quibus'in-
"gnia mala accidunt.Sambicus quifpiam Eleus,unà cum fociis
^ji^uot non paucas apud Olympia aereas ftatuas cófcldit uendiditq;.
Deinde maiora etiam aufus, Diana; praeíldis tcmplmn
airipuit. At ille mox comprelienfus,dum focios prodcre recuíat,annum
perpetuum exquiíítis cmciatibusdilaccratus eft,inter
quos etiam animam efflauir.
Malo afíno uehítnn
ET' h'vif wjvH^ás í^Iíia^oi, Mala afella ueKi dicunmr, quibus
res funt pamm fccundae. Felices enim egregiis equis iníiderc
gaudent.
Quae ex antiqua. plntarchud.
T¿ \k sj-cc-haiM. Id eft:Q^ ex antiqua,fubaudiendum Tyfo.Perinde
ualet quaíí dicas fummam moleftiam, extrcmumq;
malum. Nam íignificabant tantum malorum, quantum anti«
qua Tyms pertuliflct.
Míferíor monomachís.
Tw// fAovoi/kocx}iVT(ß3P à^A/wTtf(^.ldeft:MiferiorIiis,quimonomachiamexerccnt.
Namhi durifsima lege committuntur,
ut aut alter aut uterq; percat. Hos latini uocabant gladiatores.
Quo fpe£taculo quum nihil poísit immanius eflc, tamen olim
Komanis erat in deUtiis.
Cuiufmodi portento me ínuoluít fortuna* Zcnoiot.
Otb) fA C Acùf^wp TtfÄT/ CÌWKOÙ^Ì^IMÌ. Ideft: Cuiufmodi portento
me implicuitforrnna.Dici conueniet, ubi negocium ineidit
cum homine morofo difFiciliqi,cum quo non queas uiucre,ncc
à quo te pofsis extricare.
Myfortítus es.
ftult íMí/. Id eft: M litera tibi forte obtigit. Aenigma in
NephaíHdíes.
H(j¿iicu, Olim uocabantur inaufpicati, Sc quibus
publica non licebat agere. Vnde receptum, ut homines inuilbs
*^dctcftandos ¿JTff^ír/íW appcllarcnt.
r s Scwabis

x66 I N F O R T V N I I »
Seruabís bouem*
BìffufXwafis, Id cíl: Bubulcus cris.Hoc uclut snígmatcíÍgni"
ficabantcxilium.
Zenodot. Inus dolores.
ivh ccxH. Ino Cadmi filia cx Athamantc duos pcpcrit filios,
Lcarchum & Mcliccrtam, practcrca fili am Euryclcam. Acharnas
autem uerlusin infaniam, reliquos liberos arcu percufsit,
occiditq;.Ino una cum Melicerta fcfc in marc abiecit.Hinc ortum
adaeium,ut intollerandiim & exanimantem C ut ita dixcrim
) dolorem fígnificátcs,dicerent ifSf CÍ\H. Nam achos proprie
dolor dicimr apud Graecos, quiprorfiis obllupefacit, iuiq;
îenfum adimithomini.
Niobes mala.
"N/Jfe -aridn. Id eft: Niobes dolores. De maximis & acerbiffimis
malis dicebatur. Hanc enimfabulac narrant poft occifos
liberos, quos pctmultos habebat, prae dolore in faxum conucrfam
fuiflc.
Antiopa ludus.
AvTi'omi Diciconfiicuit,ubi quis innumeris calamitatibus
affligitur, deinde malis eximitur. Natum adagium
ab Antiopx fabula.
Cy thnice calamitates.
nvêvwi^t ffVfxfo^cà, Ariftotelcs citât, Cythnios ufqueadco
diuexatos afHidosq; fiiifle ab Amphitryone,ut in prouerbium
abierint, Cythnus cx infiilis Cycladibus una contra Dryopen
fita.
Zcnodou Cyrnia iadura.
Yivpict ccTH, Idcft: Cyrnium malum. De magnis difpendii«
& cxpilationibus diccbatur. Cymus infiila quxpiam eft c regione
Apuliae, in qua eft mcllis fumma copia. Hxc olim nauipntibus
erat inaccefla,propter pncdonum ac pyratarum circa
illam frcqiientiam.
Argi Collis.
., A^yn Vbi quis ingentibus malis cflctimplicituç.Poteft
accommodari uel ad locum,uel ad ncgocmm uariis obno"
xium calamitatibus. Natum aiunt à colle quodam, cui cognomen
Argi frequcntibushomicidiis ac latrocmiisinfamis.
Archidamicum bellum.
wûTii^.Dc bello faruo crudeli^iccbat^

epitlicto fumpto ab Arcliidamo duce Laccdairaonioi^, qui
niaximis copiisimprcfsionem fcccritin Atticam,camq; decern
annis diucxarit.Proinde cum funditus tolluntur omnia,belluni
Archidamicum diccbatur.
Acgypti nuptix.
AiyuTcJis yxu©', Inaufpicatae & infelices dicebanmr. Sumptum
i notifsima fabula Aegypti,quifiliosquinquaginta,toti-
^cmfratris filiabus maritosdedit.At hi,praEter unum, omnes i
fponfis iugulati funt.
Mill tauit cum Erafinadc.
Hy*/flfrVym i^a ^¿ctifivccììs. Vulgo per iocum dicebatur dc
liw,quibus res unde quaq; male proccderent.
Excubias agcrc in Naupacflo. Zcnodou
^gafiffM 'NiWTrxKrat, Ideft : ExcubareNaupa£H, Achiui
capta Naupafto, Paul'aniam excubiis cuftodÌ3c4; pracfcCèu intcrfecemnt.
Vnde res in iocum uulgi uidetur abiiifc aducrfu?
cos,qui pereunt ignauia fua, aut qui munus odiofum ac pleníí
difcrimmis adminiftrant.
Lcmnia marni. erodot.
Mmtjp ;^///.Didum pro co quod eft,nefaria,impia,crudeli.
Lcpus apparcns, infòrtunatum fade iter. Snidos.
^oWM h xocyic: AutvxÌ^ r^iins. Id eft : Inaufpicatu iter
obuius facit lepus. Vulgo creditum, eriam his temporibus, occurfum
leporis omen elFc parum felix iter ingrefsis. Torqueri
poteft ad interucntum cuiufpiam , qui uideatur incommodum
aliquod allaturus.
Minxit in patrios ciñeres. Horatm.
Qui intemperiis ageretur, cuiq; cunfta cederct infcliciter,in
patrios ciñeres minxiífe diccbatur. Antiquitus enim paterni fcpulchri
fumma fuit religio.
^ Rupta ancora.
Kf^Af Id eft: Rupta erada. Dicebatur dc his, qui
repente tanquam magnum quiddam fafturi prodiiflent, deinac
taifa omnium expeftarione, mrpiter &: indecorc fcfc gcf-
Julcnt in negocio.Porrò erada hoc loco non ficulnum ramum
"idicat, fed uncum illud «s, quo uindi tenebantur aó^ores in
*iìachina.
Commune naufragium.
^ivci/ Vicvàytfff/ Tffii wUfft Ideft:Comunenaufragium,

INGENII J^ÎALITIA.
fragîiim,omnibus folatium. Multo facilius fcrtur malum quoct
nobis cft cum omnibus,aut cum multis commune.
^cfchïL Obedícntía felidtatís mater.
y^'^í fMTN^. Principiseft, coníii-»
lete faluti ciuium. íd conatur bonis & acquis legibus. Populi
eft his obtemperare, íí uelit cíTe fclix. Sed utinam non eílenC
loues cùô^tôiy quibus uxor cíTct ^^Ttvtx^ dc filia
INGENU MALITIA ET
I N s T I T V T 1 o.
Lupus pilum mutat,non mcntcm.
oyivH(^ tOaj T¿¡xoc

îaucnit.Vulgo dicitur apud noilratcs: Facile fuftcm inucncrit,
quicupit caedcrc cancm. Hicrony.
Saliuam imbibcrc.
^ Sumpta mctaphora ab infantibus, quibus pnemâfum cibum
in os infcrunt non fine raliua,cui quum aiïucucrint, nihiliam
illis fapit,quod ab illius primae faliuae guflu diuerfum fît.
Quo feniel eft imbuta.
Horatiuv.Quo Temei cft imbuta recens,feruabit odorem Tcfta
diu.Proinde reftè monet Fabius, ut ftatim optima difcantur,
propterea quôd nihil hacrct tenacius, quám id quod ruditus
annis pcrccpenmus.
I N G R A T I T V D O.
Ingratitudo uulgi»
Qm iîgnificabit iibi moleftam ingratitudinem,quòd intelligat
fuperiorum oiFiciorum nullam haberi rationem, non inconcinnitcr
ufiu-paucrit illud cr Odyll'. E,quod idem cftôC
aliis locis;
W/ZT/J- IRT -WGÓ^FU/I/ XYÛTVH^H^ HTÇI®' TRW,
^HHTFJISX®* ßACFFIKWS y iahÌ\ ffwr/// cíiffif^oc fi/cSfy
AAX' «W \AEM7RCS -T UH ^ KJ CCIFFV'KOC ¡>'¡01, Ideft;
Pofthac nc placidus fit quifquam,ne'ue benignus,
Nec mitis,iuftiq; tcnax rex fceptrigerunquam,
Scd femper férus efto>& femper iniqua patrato,
Viuum noueris,
Anteàrctulimusuiuorum mcminiiîc oportere. Id merctricula
in Tmculento detorquet in alium fenfum, amatorem pro
mortuo duccns,qui deficrat eiTc dando. Dum uiuit,inquit, ho
minem noucris.ubi mormus cft,quicfcas: Te dum uiucbasnoueram.
Pecunia,iuxtaHcfiodu,anima cft mortalibus, eaamiffa,cxanimis
eft homo.
Ale luporum catulos»
Theocritus in Hodœporis;
tigù hvví^S ¿S rv (pêcyovrty Id eft,
Pafcc canes qui te lament,camlosq; luporam.
. cos,qui Ipcdimtur ab iis, de quibus benemeriti funt, aut iti
^gratos.
Aries nutricatiom's mercedem perfoluit. Mcnandtr.
K^W rfcf Hûi ccTtWia^f,, Id eft,Aries alimram rependit.C^-
«at ubi quis pro bene fadlis malcficium rcponit. Aries ipfos
quorum

quorum opera nutritus eft aut etiam nutritur,coniibus incefsit.'
Qui cancm alit externum.
Of Hvva: Tftf « fivay , TÒTU (JLOVOP yivei, Ideft.Qm canem
alit peregrinújhuic prxter funem nihil fitreliqui.Qm bcneficium
collocar in ingratum,pcrdit operam. Nam canis alicnus,reli6èo
fiuie quo alligatur^priftinum dominum repetit.
Hírundínes fub eodem tevflo ne habeas.
(áM tx«/'.Hoceft,Hirundmesnehabeas
fub eodcm tedo. D. Hieronymus interoretatur á commertio
garrulorumác fulurronum. Rede Pythagoras conuióèorcm
in gratum parum q; firmum hirundinis Tymbulo monuit ablcgandum>5(:c.
Pro benefícentía Agamemnonem ulti'
funt A chi ui.
KVT\ Ayocf4.\uvovoc TÍÍCCP Ideft: Promcritismale
traólarunt Agamemnona Graii. Dicebatur in ingratos
, qui pro fiimmo beneficio, fiimmum remctiuntur maleficium.
Agamemnon cnim tot cxhauftis laboribus in expugnada
Troia pro dignitate Grxcix, domu reuerfus, uefte incxplicabih
inuolutus, intcrfe(5èu!» eft á Clytcmncflra, auxiliante
Aegiftho adultero.
Pro perca fcorpium.
AVT) WIGHMS Vbi quis Optima captans,pcfsima capit.Nam
perca pifcis cft uel maxime laudatus. Scorpius letalis
cft,piicis criam huius nominis contemprifaporis.
Plutmhuf. Nemo benemerito bouem immolauit,
prxter Pyrrhiam.
OvJiùs wi^y^TH eft,Nemobo'
ne immolauit benemerito,nifi Pyrrhias.Hoc prouerbio quondam
utcbantiu-, fi quando quis extitillcthomo infignitègratus,qui
bcneficium acceptum amplitcr repenfarct. Accommodabitur
& in uulgatam mortaliu ingraritudinem, adco ut ui*
unum rep crias, qui meminerit officii. Non abludit hinc cxeinplumEuangclicuin,quo
c dcccm lepra, Chriftìbeneficio Ubc
Zcnodot, rativjunus duntaxat reucrfus cft,qui granas egerit.
Simul & mifertum efl:,(X interi] t gratia.
A^u' «AWT? m r'ihHUip H x^fiS' Id eft, Simul & mifermm
cft,interiitq; grana. Scnarius dici folitus in ingratum, qui fimulatqi
Icuatus cft malis,deiìnit mcmiiiiife bcncficiorum eius,
* ciuus

cuUis opera relHmtiis eft. Plautus : Si quid iuues, pluma leuior
gratia fi quid offendas, plúmbeas iras gerunt.
In fcnem nc quod collocaris bcncfidum. ^^'flotcL
T[fffv7t ¿mí/Íttotí (jwá'ti; Xf^^^i^ wctì^'Aà eft, Ne quid unquam
beneficii collocaris infenem.Dicitiu- hodieq; uuIgò.Ncquc in
icnem,neq; in puemm collocädum eile beneficium, proptcrca
quòd alter non refcrt,alter non meminit.
Hoflfsnonhoftis.
A 'aro7\\ui@r. Id cft, Citra bellum hoftis, dicitur, qui
i^ulla lacefsitus iniuria, tamen quae fiint hoftium facit, aut qui
pacis obtextu facit hoftilia.
' Arietis minifterium«
K^W AtxMvicc. Id eft,Arietis minifterium. Dici folitum de
officio in ingratiim collocato. Siquidem aries cornibus ferit
pafccntem.
INGRATA OB VETV-:
S T A T E M.
Pifds nequam eft,nifí recens.
Dicitur peculiariter in hoipitem aut uulgarcm amicum qui
primo quidem aduentu ^on ingratus cft, cacterum ante triduum
exa£bm putet. Plautus : Quafi pifcisitidcm eft amator
Icnx : nequam eft,ni fi recens. ^, ,
Pifdsrepofitus. P W W
A^Kft^©' ÌX^vs, Id eft : Repofitus pifcis. In prouerbium
abiiflc uidetur aduerfuseos, qui nihil fcruant in poftemm.
Nam piíces olim in delitiis crant. Et prudentia cft è cibis femper
aliquid habere fepofimm,quo fubimm excipiat hofpitem.
Antiquiora diphthera loqueris.
^.(pSi^cKS A^tA^f. Ideft: Antiquiora diphthera lo
queris. In cos quadrat,qui nugas narrant, aut dc rebus nimium
prifcis Se iampridem obfoletis. Siquidem aiunt diphtheram pel
lem fuiiTc eius capra: qua; louem laftarit, in qua creditum cft
antiquitds, iUum omnia fcribcre qua: fiercnt. Vnde qua: nec in
hiftoricorum Uteris extarent, ncc in hominum memoria feruarentur>ea
uelut ex louis diphthera petita dicebanmr.
, ^ ANannaco. Stephan.
Attc HowvxHg. Id cft : A Nannaco. Qium fignificamusrem
extrema ufque antiquitate reperitam. Nannacus rex ante
^cucalioncm fíiiíTc narratur, quidiluuium futurum ptxuidclit.

xn INITIVM LAVDATVM-
rit.Latini coníiniili figura dicunt,ab Aboriginum Tcculo rcpe^
tita,& pcrindc quafi cum Euandri matte loquaris.Nondifcrcpat
ab hoc: Antiquior Codro.
Res Cannaci.
Tù KocvvxHif, Id eft, Iles,aut mala Cannaci. Bifariam utebantur
hac paroemia , uel de rebus ob uetuftatem admirandis, uel
- de lamcntis 6c complorationibus mifcris^ac lachrymofis.
jb;fCHs, ^ Antiquior quàm chaos 6c Saturnia tempora.
xáifí àfXûuôrif^', Id cft, Antiquior quâm chaos. Dc rc nimium
prifca ôc obfolcta, Alludit adagium ad chaos, ad quod
poctae dcorum ac rerum omnium originem referunt. Ouidius
opificium mundi hinc aufpicatur,& Hebraci,
Diogm. p^j. antiquum diem.
A/á wasTíOíÁs N/uífxs.Dcre admodum uetufta&priTca,Finitinmm
huic : Magno Platonis anno,
Pellenaea tunica.
jitXA/i'Äi®' ;t/T»V,Id eft:Pcllenaca ucftis.De prifco cultu.Pcllenc
peruetufta Achaïac ciuitas,Prota;i patria in qua diucrfx uc
ftimentorum formas fieri confiieuerunt.
INITIVM LAVDATVxM.
Operi indpienti fauendum.
Celcbratifsimum eft,honos alit artes,& uhtus laudata crefcit.
Ira PindamsOlympiacwn libro fexto : A^xa^a (A^í^ya -ar^ictûTTop
xv^ ^W 'THTícu/yis, In initio facinoris oportet faciem
illuftrem addere : hoc cft, fauendum aliquid egregii facinori?
aggredientibus,fimul ut ipfis addamr animus, ôc alii ad acmu"
lationem prouocentur. At nuncplerique molefte obftrcpunfi
fi quis quid tentet cximium.Poteft Se hic fenfus accipi.Qui femam
affcâat, hunc oportet ab egregio quopiá facinorc aufpi'
cari.Pcrmagni fiquidem refert,unde nominis fiunas exordia,
pìmliwus. hoc calciamento pedem habet.
Didum ibidem & illud adagii forma : iV« TÌTM
dtTiti) (AeutJ^cvwff if^of Id eft : Nouit enim fe in hoc calciamento
fortunatum habere pedem , pro eo,quod cft, nouit has
laudes in ipfum competere. Olim magna; delitiar erant in
leis Sc calcéis. Nam Pedilón Grxciseft calciamenti genus, uarium
ac pidurarum,diòhim wcí^x tú rù wóií wip/.^TiH^^'*^?
quòd pedi applicetiu. Vt autcm non omnis calceus conucnit

cuUibct pedi,ita ncc quacuis laus in qucmuis congniit.
Vcftigium ponere*
Veftigium ponere, pro attingere dixit M.Tulliuslib.de Finibus
V. Quanquam id quidem infinitum eft in hac urbe:quacunque
enim ingredimur, in aliquam hiftoriam ueftigium pommus.
M.Tulliuseiufdemoperis lib.v.Qi¿denim? Sapientia
Pcdcm ubi poheret non habebat,fiiblatis omnibus ofßciis.Hic
locus oftendit elegantem ufiun huius metaphorae in rebus anin^i.Sentit
enim nullum clic locum fapicntix, fi tollatur officiorumdelcdbs.
Quum paruula cfl^bona uidetur fpina.
MHKÙÒÒÌ/J H CCKOTVÔCC CCYM FCÙVWÌ, Id eft: Quum pufilla cft
ipina,bona uidctur. Pueritia femper amabilis.
Primum Aegina pueros optimos alit*
De re quapiam, quae melioribusinitiis coepta, paulatim ad
detenus dilabimr, ut pleraquc mortalium faciunt. Sumptum
adagium ab Achille, Patroclo, Aiacc,Ncoptolemo,quòd hi uir
ture priccclluerint,quam cirentAcginitx.Dcindelabente morum
intcgritatc,malc cocperunt audire Aeginitac.Non dÜfimi-
Ic illi:Quondam fuere ftrcnui Milcfii.
Primum Mars in fiUjs laudatus eft. SniJas
T« wguTotA^s M -Tiiî wcäJfits tTTNvpû. Ideft: Initio Mars
laudamr ob filios. De iis, qui initio fpecimen aliquod indolis
egregia: prae fe ferunt,dcindein alios paulatim dégénérât mores.Qucmadmodum
euenit Romanis ohm ftrenuis.
Id eft: Fabamm arTofor.Dicebamr,qui in creandis magiftratibus
uendebat fua fuflragia, co4; quaeftus gratia fedulo uerfabatur
in comitiis. Priufquam repertus eft ufus calculorum,
quos Graeci 1/Vf appellant, fuitragia nigris & albis fabLs
fcrcbanrur. Vnde fabis ui&itarc dicebantur, quibus hic erat
quarftus.
1 N I V S T I T I A.
Stateram ne tranfgredians. Pytha-or^f^
^fi ¡vyh y^í¡ícclv6if;,lácñy Stateram nctranfilias, hoc cft,
nc quid facias,praeter ius&Jcquum.Nam'ftateram olim xquitatis
fymbolum habuiiTe uulgo, uel Doricum illud prouerbiu
iûdicat,

X74 I N S A L V B K I TÁS.
f/cfwdua. Malum lucrum «quale difpendio.
Mh üxkÓc iff XTNffStíf^ Id cft: Nc malè
lucrcrls,mala lucra xqualia damnis.Non cft lucnim, quod ia-
6bra bona: mentis comparamr.Pindams:Q^d prartcr iidlum
cft dulce,exitum habet amarífllmiun.
INSALVBRITAS.
Zmodet. , Herculanas morbus.
pòff®'. Id cft : Hcrculanus morbus. Hunc alii facmm,alii
comitialem appellant. Eft autem ex coram numero,
quibus nulla medicorum opc fùccurripotcft,propterea quòd
diuinitiìs immitti creditur , coquc cognomen additum cft,
facro.
Snidi^. Herculana fcabies.
* ' H^^tTi^^ ^wf«.Idcft:Herculanafcabies.Dcfcabie iucunda
facile^; ianabili>aut quardefidcretHcrculanajd eft, calida bal
nea.Equidc opinor dici poílc in cos, qui nmlto ftudio alio'uc
labore ualetudinem oifendcrunt, ut quibus aliquo laxamento
opus fit.
Ipfa feneciius morbus eft.
Terentius m Phorm. Nam in fenibus, ut abfit morbus, ipfa
fene£èa per fc mala ualemdo cft. Homcras:
Viribus cfifoetum iam tc premit afpra fcncdèus.Verg.
Subcunt morbi, triftisq; fcncéhis.
^C(ìstÒ yügáis if ifx^rtìu (xivop.
Metuc fcncftam,non enim fola aducnit»
I N S I D I AE.
Frequenter eft apud Homeram, pro co quod cft, alto peöore
moliti quippiam,& clanculum in animo ftruere infidias.
Tranfiatuni á fimdamcntis a:dificiorum , qux profunde ia'
ciuntur.
Canis ad dbum.
Kvvt-jp "ótH ffi-Tov, Ideft:'Canis ad cibum.Deiis,quiinfuun»
propcrant cxitium.tiui cancm uolunt occidcrc, cibo oftcnfo
alliciunt.
Ideft:Dureu$cquus. Dc clandeftinis infidiis diccbatur.aut
ubi repente complures apparcrcnt ^ qui latcbant antca.Sumptuia

ptum at equo Homérico,in quo Graecomm proceres ab Jitî,r -
pente proiîlientes, Troiam ccpemnt. Hunc Homems Dura«
leum appcllat.
Incfcárchomihcs.
Terent.in Adel. Ncfcis inefcare homines. Duôa cft ab iÌ5>

IN S T V P I D O S.
adcftjucl imminct.Tcrent.Iíhic cft fapcre, non quod ante pedes
modo eft uidere,fed ctià illa quae futura funt profpieere,
IN STVPIDOS.
Edcnañurdum.
r.íO'/t h

Mens non eft in centauris* Diogeni
hn m Îdcft,Mcnsnonincftccntaum.Irt
Uecordcs & ftultos dicebatur, & qui conaréntur quod efficerc
non poiTcnt.ISrota eft ccntaurorumfabula. ... ,
Beccefelenus.
BtHictö-a W. Prouerbio dicebatur itupidu$ ac delirus, fydtítatuç,aut
admodum fcnex. Beccus Phiygum antiquifsima lingua,pancm
fignificat: (f^NVM lunam.Vnde Arcadeç qui uolunt
uiortalium omnium antiquifsimi uideri, î^^^Wirix/ïm dicuntur,
tanquam antiquiorcs ipfa luna. . .
Saturni podex. D^^gm.
Kfôvs 7îrt/>'//.Ideft,SaturniculuçîDecamibus uctuUs,iamqi
>nanci

xj9 1 N S T V P I D O S.
ouluni îngenium, iîmplex ac ihiltum, Se omnium qiiadmpc«
dum inertifsimum.
FoenumclTc. Ambroiïaalcndus.
Vtrunq; prouerbiali figura dixit M.Tullius,alterum in indo-
¿hos ac brutos homines,alterum in egregios, ut intelbgas illos
pecudibus,hos diis a:quandos.Namíc£no uiâitaut boucs,am«
brofiacibus eft deonim.
Tibicíncs mente capti.
Athensuslibrodipnofophi. v x 11. Dii tibicinibus nuquam
mentcm inferuere.Sed fimul ac fiannt,auocat ilico mens.
Di'pgm. Nc quis unquam Megarenfíbus.
Nunquam cuifquam fapientior fit JMcgarcnfibus. Scomma
proucrbiale iaci fi>litum in ftupidos. Diâum eft autem per adu
lationemdc Megarenfibus.
/dcm. Midas auriculas afini.
jviipixc ha ¿TAT. Natii à tabula notifsima Midac regis Phry
giac,cui Phoebus, quôd ftolidc Panem canentem fibi practulifiet,afininas
affmxit auriculas.Q^s cum diu mitra occuluiflèt,
tandem à tonforc animaduerrum cft, ac prolatum in uulgtis»
Porrò adagium reótè dicctur, uel in ftolidos Sc crafsis auribus,
piuguiq; iudicio homines.
Fungus.
Plautus in Bacchid. Fungum dixit pro ftupido, impcnfe'quc
credulo. Vcl quia fungus per feinfipida qua:piam res cft, ucl
quòd mollis ac fTagilis,uel quòd fubito prorumpat.
Satecd. regcm,aut fatuum nafd oportere.
Di£himefthocigitiu:, quòd huiufmodi fcnnc fucrint Barbari
reges apud ucteres.
StultiorMelitide.
MMpJrifffg MiA/T/7ív,Melitidcs unus è felicifsimis fatuis»quos
Homerus fuo carmine nobilitamt. Hic iam cucrfa Troia, ucnillc
legitur auxilium latiims Priamo. Zeuodotus dicit hunc
nec potuillc numerare ultra quinqi.
Nefcit capitis & inguinis difcrimen.
Qui CO impudentiasdeuencrunt, ut nullum prorfus faciant
^difcrimen inter honcftum ac turpe, hi nefcirc diciuitur, quid
interfit in caput & inguen. luucnalis:
Quid cnim Venus ebria curat?
Inguinis Sc capitis, qua: fint difcrimina nefcit.
TCTTX

ÎN ST V PI DO S. X79
Tertaintcftina. Dio^en.
THS tí7t/>

I N s T V p I D o s.
Id cft, Afinos ftramcnta mail c,quàm aumm,quòd líínís pabtw
Itim auro fit iucundius. Atque hac quidem in parte afini plus la
piunt,quam hommes.Illi rem a^ftimant ufii, nos inutilibusatq;
etiá noxiis rebus ex animi perfuafione ingentia ftatuimus precia.
Notus eft apologus de Gallo qui gemmam in fterquilinio
repertam contempfit.Gallus enim mauult putte granum^quàm
margatimm aut adamantem. Ita qui uentris fimt mancipia,
.compotationem temulentam omnibus difciplinis liberalibus
anteponunt.
Colophonium caldamentum*
Yjíhúífwvicy v7r¿/HfM, Ideft, Colophoniumcalciamentumdi
cebatur cauum. Nam antiqui fere foleis utebantur,quae infima
pedum partem tantum munirent. Vnde quadrabit in hominem
ftolidum & incompofitum,& rufticanum,per lutum ituris conuenit
tale calciamentum. Venufte itaq; dixcris, inlbrdidis autoribus
uerfatiuo, opus cflc calcéis Coiophoniis.Huic coutrarium
uidemr calciamenmm Sicyonium.
In nauibus educatus.
lif/ vHVfftf/ TiâgûefAiAvQ*, Id cft. In nauibus educatus dicebatur,qui
rudis eflet,& alienus à moribus liberalibus fenfuq; cor
muni.Solet enim fere nauticum genus fuoelcmcto refpondcre,
quod i ciuilium hominum commercio fubmotum uiuar.
Plautus Ciftellaria, mores agreftes appellar, maritimos, imo
porius inconftantes, quôd mare uicibus aeftuariis accedatrecedatque.
Vafisínñan
JlÍHNff, Id eft, Vafis inftar loqui dicitur qui quu ob
imperitiam ex fe nihil pofsit adferre, ab aliis audita profcrt.
Pons ex fe liquorem habet, uas ni aliunde infuderis ficcum eft.
Homines aute qui uacant cruditione,perauresimplentur. S^
crates in Phacdro PlatonistOT/ Ä Í^J^ÍTAÍPTI
TÛ/JIVVMHKX iv oìì« ^AVVIÂ^Î \IXXV¡» cef^acdxíccí/, XÌIttìt^M^'^
FTAI Y^ ¿C70\.ORPÍUFF TFFOS'ÏF/ VATUACTMÍF Atee THÎ ¿(MHS VRITRTOÍFCÁÍ^Í^
fií Jíwif ¿y^^/ií.IdeftjNihilhommex meipfo excogitaui fe'
tcor,impcriria: mihi cófcius»Supereft igitur,opinor, ut alicûd

Tul. in epiftolis : MiíTus eft fanguisinuidi« ííne dolorc.Sentic
fc liberatû aliqua parte inuidiac^quòd in eo iudicio non ualuiffct
iplius tcftimonium, idq; citra dolorem fuum, quôd omnes
fcirent indices eile corruptos,&c.
Trcdcdm cuDitorum. Thcocrk.
Homines infigniter procero corpore & hifce temporibüs'popülari
ioco tarantur,ut ignaui 3c inutilcs.Quod ut alia pleraq;
n^anafle uidetur ab ipfa antiquitate. Sic enim in Syracufanis
Praxiüea de marito loquitur. Arwf T^tffKcuiiuccifJcTnixvs^ ideft,
uir tredccim cubitoru,liyperbolicws fignificans enormitcr proe^'nim,
quum eíTct tam infulfixs, ut c mercam pro nitro falem
attulerit. Prifci praelongos homines ridiedi gratia Longuriones
appellabant.
Saidtudo non íneA illi. Lnçiatm.
AX/« ¿K trk^/y hiü, Ideft: Salfitasnonineftilli.Ininface^
tos 5c fatuos ac ftupidos. Plinius lib. x x x i. indicat metaphoram
effe fumptam ab ulU fa!is,quod in omnibus cibis fit condimenti
uice,&: auiditatem inuitet.
Bíbcdlcborum. Luòntun.
Quo diGto fignificatum cft infanire quempiam.Qm
parum animo conftat, elleboro opus habere dicun-»
tur.Atq; lidem apud Latinos etiam autores,elleborum edere,&
elleboro fcfc purgare,prouerbio iubentur,proptcrca quôd antiquitùs
phirimus ufus fuerit huius herbs ad leuanda mentis ôc
capitis uiria.
NauígctAntícyras.
De infano dicitur apud Horatium quiq; mentis morbo labotat.Huic
fimile dicit idem alibi:Curatore opus eft.ltidcm Varrò:
Ad agnatos & gentiles deduccndus.
Strychnum bibit.
iTTmff. In inl'anos item competit, àftiychniherba:
namra,quîc ucl guftata,ftatim infaniam parit.
Pöraim immola.
Plaums in Menaechn^is porcum fyncetum 8c facrum immolate
iubet cum,quem mente captu fignificat.Opinorhinc fumptum
quôd ucterum ufu,qui cuiufpiam irati numinis intempenis
ageretur,hoc piaculo ie foleat purgare-Horatius: Immolct
®quis Hic porcum Laribus.Loquitur de co, qui iam ab infania
iciipuiiTcuidcrctur.
s 5 Squilla^

I N S T V P I D Ò S.
Squillas á fcpul chf o uellasf.
ÄK/AX«ff aH(xx'T@r TiXKifj, Idcft: SquilUs 5 fcpiilclir^
ucllcrciiibcbantiir,qui parum fanar mentis cflc uidcrcntur.
Minus habet mcritis,quam dithyram;?
borum poeta.
• Li^VDOcyXózúMp vifp IX^Í \7^.XTJCVCC, Idcft, Mimis fapis feri-'
ptoribusdirhyrambicis.In ftupidos a¿ furioíbs tórquctur.Sumptiun
à poetÍ9 dithyrambicis,qui Baccho infla ti ftircbanr.
ßlicrony. Piftlllo retufíus.
Pro co quod eft, Minime acumm. Et Chryíipeum acumen,
per ironiam ufurpamr iii ftupidum. Et Coniutusiyliogifmuí,
pro ratione ridicula,friuolaq;.
Embarus fum.
Áfti, Didumcft olim de iníanó, deliro^;. Natum
ab Embaro ufqueadeo demente , utfiliam á fc immolaturom
polliccretur, ca lege, ut faccrdotium in polleros fuös traduccretuir.
Suiclti. Phryx plagis emendatuf.
In Barbaros,fcmiliq; ingenio homines dicimr, qui non pudore
neq; moniti s,fed ucrberibus rcdduntur meliorcs-
MeiTena feruiUor.
: Aif7u>Ttf(^ Miafáún, Ideft: ScmiliorMeflcna.Deminime libens
diccbamr,& alieno uiuentibus arbitrio. Laccda:moniíí
l^cifcnios quòd itemm atq; itemm dcfciuiflcnt,in fcmitutem
rcdigcmnt,eosq; diirius cri am, quàm reliquos femos tracl:arutf
nc dcnuo res nouas moliti poflcnt.
ZHcwm. Stultior Corabo.
miúttoTig©' K¿>¡íiii}f. In ftupidos ac uccordcs. Corcebifttíltitia
uulgi fabula celebrata eft, qui mans undas numerare (if cönatus,
quum non potuerit ultra quinqué profcqui fupputationem.
Stultior Morycho.
MwfiTt/©- w'M

Stupídíor PtaxíIIoc Adonide.
Á/JyJ®. Id cil : Stultior Praxillc
Adonidc.In uchcmcntcr ihipidos.
Verueceailatua.
PlautinusEgio,fcruum ihipidum appellarilatuam uerucccam,quaiî
dicas.brurum ac mutum hominem.
Corpus fine pecflorc.
Horatius: Non m corpus eras line pecore, Dii tibi formam,
pii tibi diuitias dcdcrant,artcmq; frucndi.Nam fapicntiam &
ingenium in pecore conftituunt. Vûdc cordatos appellamus
Fudcntcs.
Antromus afinus.
A P7£itìPi@' Olim dicebàtur,qui deformi, pr;Egrandi4;
*nolc corporis cílct,caetcrum ingenio íiupido>tardoq;.Antron
autem ciuitas crat Thcíraliac,nomcn inde fortita, quôd cauernis
& fpccubus abundaret. íllic aiunt afinos iníígni magnimdinc
quondam fuürc,undc proucrbium incrcbuit, autores Stcphanus&
Suidas.
Naribus trahere. LucUnm.
Twf '^ivcs Id cft: Narctrahi.Eft citra indicium alieno
arbitratu quouis abduci. Mctaphora fumpta â bubalis ani-
'nalibus,qui anulo in fummam narcm inferro circimducuntur,
non alitcr,quâm equi freno.
^ Arcadicum germen.
/ ()t¿/i(fy Dc grandibus Se ignauis dici folitu. Ar^
cades olim malè audierunt ob íhiporcm mgcnii.
^ Arcades imitantes. pi4t9,
A^hJc^ocs tutá^úu DiCbm in cos, qui aliis, non fibilabo-
'ant. Arcades olim inter Graccos bcllicofifsimi, fuis aufpiciis»
^iioq; titulo nunquam hoftem ullum fuperamnt, ucrum aliis
fuppctias tcrentcs pcrfxpc. Vndc illud illis fatale uidcbatur,
alusuinccrcnonfibi.
AOnum in rupes protrudere*
n • ^^ parcntem in mpcs protmfit afcllum.
^tobit in quofdam perucrfo natos ingenio, qui quum ipfi
^on lapiant,nolint tanien bene confulcntium monitis obtem-
Pcrare. Natum áruílico cft, qui quum afinum fuum per alpes
^luibus obtcâas duccrct,i$qi freno non obcdirct, iratus in ru-
P'^protrqfit,
Fclcs

M I N ST VP I DOS-'
FclcsTartcfsia.
rat\H loefTHc^fÎM. Dc magnis & ridiculis dicebamr. Tartcfsi
funt in Iberia,apud quos feies maxima: nalci dicuntur.
Non incft illi dentale.
Tvhs 3SK \miif ocvTUt Id eft: Gycs non incft illi.Dici cofucujt
dc quopiam ad rem aliquam parum utili. Sumpta metaphora
ab aratro, cuius pars cft yvns, cam nonnulli putant eflc^quairt^^
Latmi dentale uocant.Ea quonia in praccipua uidetur, fi ablitj
nihil confici potcft aran-o.
Stulco ne permitcas digitunt.
Nihil pennittendum impmdentibus, quantumuis pufiUum-
Siquidem in maximis lacdunt,fi uel tantillum commifcris.
tjfrtîioph. Septennis quum fit, nondum acdíí
dit dentes.
t.7f]ct\,rHt iiy hiovroiS In ttpvtrif/, id eft: Quum fit feptem nitus
annos, nondum tamen dentes produxit. Mihi quadrare uidetur
in cum,qui natu grandis, tamen adhuc quafi pueru agit<
Aut, qui diu commoratus alicubi, nihil adhuc autoritatis, aut
honoris fit aíTcquutus. Adagium natum a pucris,&c.
Stultitia eft louem putare efle.
ThS tJLtfigloùg^ 70ÍJ (Aix va(ÁÍ¡

Cxcus auribus.
Tu iîmul & aure & mente & oeulis eaccus es. Quadrat m hotninem
plane fìupidum.
Bispucrifencs. Van^,
woLiÍMi ht y\¡0V7'ií. Quadrabit in eos, qui proueòttore
. quum iînt aerare, tainen pucnlibus quibufdam ftudiis intempeftiuiter
atq; indccorc tcncntur.
Saturnia: Icmsc.
^ioviiij A//«^. In cïcutientes ac ftupidos dicitur, praîfertim
mecs, qui astatis iiitio deiîpifcunt. Eft cnim lema humor in
OCUILS concretas, unde lippitudo nafcitur. Porrò Satumiar dicuntur,quafi
fenilcs ac ueteres, proptereà quôd H¿cv@ry id eft,
Saturnus, podagrofus ac fcnex á poëtis iîngitur, & tempotumdeus.
Auris Bataua.
^Martial« Epigrammatu libro v i.Batauam aurem dixit agréftem,inclcgantem,
tenricamq;. Erant Bataui Gcrmanix populi,Cathorum
pars, qui domeftica fcditione pulii, extrema Gallica:
ora: uacua culroribus occupauere,Ô

Bacclus cs.In cinacdos, ac pamm iiiros diihim, aut in magnos
cjuidcm corpore, fed animo ftupidos. Traftum à forma moribusq;
Baccii cuiufdam,qui fuit cxe£hjs.
Hcrm'ofus ufquc ad giilam.
•TwAif /MXS' fxt^^ivis. Quadrat in uehementerherniofiun»
Camien eft apud Ariftophancm m Equitibus:
^wsKcp Ah en /nixgi ri M'ffiva, Ideft:
Sìa hcrniofus oportet ipfam ufque ad gulam.
rhtdrchm. Batalus.
Id eft, Batalus cs.Olim in cfFœminatos per contumeliam
dicebatur. Idcognominis Demoftheni puero mditumfuit,&
abinimicisprobro obieóèù.Plutarchus cognomini^
huius uarias adfcit rationcs : ne! quòd Batalus quifpiam fuerit
tibicen,mollis&eiFoeminatus, qui mulicribus fandaliisprimitf
omnium in fccnam prodierit, ac mulìcam euitarit. uel quòd
poetae cuidam obfcœno nomen fuerit Baralo . uel quòd apud
Atticos Batalus appellata fitea pars corporis qua: uerecundi
nominari non poteft,
Dicuntur qui turpiter atquc effaminatè uiuuitf,
Tibírínís uitam uiuis.
Pì"vkh7ìì ß'top ¡HÍ. Inciundicebatur, qui laute quidem, fcJ
alieno uiuerct fiunpm.
fdem. Saimiorum flores.
^ot^my avßn, Vbi quis extrema uoluptatem decerperet. Hoc
autem nomine diccbatur locus quidam, in quo mulieres CUIÌ*
uiris conuiuium agitabant,omniq; genere uoluptatum aiFatin*
cxplcbant fefe. Stcphanus admonct Samum injfulamolim^r
^i/ui'^Ä.i/appcllatam fuiflc,nimirum á floribus.
Sponfiuita.
'Nu^f/if ßi^. Pro molli ac delicata. Confine illi, quod alih»
. rclatumcft,Mufica'uita.
^^ogcn,. ^çjjç ^cípfu^ perungis.
E// ^ÍA/T/ (ravjûfj ᣿¡aí7raT¡^s,lá eft,In molle teipfum obuol'
uis, obhnisq;,hoc cft,mollitcr, fuauiterq; uitam agís,quafi P^'
nim fit ucfcimelle,nifí totus fis mclleus.
Pk,archas. samiorum laurea. ,
Síy^/Vt/ T^xv^x. DiditabaturinturpibusaddiäosUOhipWi^^
buj. Laura apud Samios angiportum quoddá erat, in

pcdbc,popinarixq; lautitiae ucnditabatur, ì mulicrculis In hoc
paratis.
Samium comatum. ^ Plutaní?.
Tcy\y ^ccfx» Uo/JtHrlw. Diccbant eum,qui ante îgnauus habí'
lus, pracclarias expcâationc fefc gefsiflet in negocio. Aiunt
pugtlcm quempiam apud Samios fuifle, qui quum ab aduer-
Jariis habercmr ludibrio, quòdcomatus eflet, commiflîis cum
îllisuicit.
Sardanapalus^ t^nfloph.
2^jîacf4ttrArA(^.Huius cognomc ob infîgnem hominis mol-:
liccm abiit in proucrbium. Fuir autcm Sardanapalus delitiis.
^iqucadcò effœminatus,ut inter Eunuchos & pucllas, ipfc pucllari
culm dciîdêrc (ît folitus.
Lcsbijs digna.
AhcVtwy (¿¡loc.'Dc rebus irritis diccbamr, ob id, ut cornicio,
quòdLcsbii ob uanitatcm uulgò malò audircnt. Fortaflls non
male quadrarit & in fordidos atque impuros,undc wçîuiy diâum,pro
co quod cft,Pollucrc & confpurcarc.
Lesbian'.
Antiquimspolluere dicebàtur.Aiunt turpimdinc
quar per os pcragitur.fcllationls opinor,aut irrumationis, primum
à Lcsbiis autoribus fuilTc profc6him,& apud illos primû
omnium faminam talc quiddam pailam ciTc.
Corinthiari. Stephen.
uulgato ioco diccbant cos,qui fcorta- "
tionibusac luilrisindulgerent,qui uel lenocinium cxcrcercnt.
Sumptum eft à mcretricibus Corinthieniîbus,dc quibus iuo locodiaumcft.
Lydusin meridie.
f^i^vyS^l«, In hominem infatiata: aut ctiam intempcftiuac
libidinis diditabatur.Narrât Lydos adcô libidine perditos
fuiiTcìUt non tantum noòèu uacarcnt uoluptari Venerea:,
ucrumctiam ipfo meridie lafciuirent, manibus fœdum opus
pcragcntes.
Lydus cauponatur.
Av/if KOiTfHWvH.In cfFocminatos ^& uoluptatibus addiflos.
fx huiufmodi natum hiftoria tradunt.Cyms rcx dcuiftis Lydis
^pcrauit,ut cauponiam cxcrcercnt,ncq; traftarent arma, fed
^^ftc ad tcrram iifquc dcmiila utcrcntur, qua: olim mollicicm
indicabat,

188 INTEMPERANTIA.
indicabat, ut ad eum modum ueluti in fœminas transformativ
ad rcbcllioncm fièrent inutiles.
Pepones.
ji^navïs, Prouerbiali conuicio dicuntur homines molles, panunq;
uiri* Metaphora lump ta à fruòhi, jqui iîmul atque maturuit,
dulcis quidem eft,uerùm flaecidus ôc inutilis. Homerus: ^
wtw>w O Pepon,ô Menelae.
fíe^chitéí, Lydio more.
VC/MJ. Id eft,Lydia lege, Îîue Lydia cantione. Conuenit
quoties ariolatur aliquis, & auguriis, diuinationibusq; feruit.Hac
enim fuperftitione Lydi laborafle feruntur.
Videre mihi labda.
^ûKâs Lxtx Tovf Aurf/Vf. Ideft,Mihi uidere
Sc labda iuxta Lcsbios, fellatricem indicat uclut acnigmate primae
litera:, quaf communis Lesbiis, & uitio quod ci tribuicur
genti. Ex Ariftophanis concionatricibus.
Paußmlai, , , Adonídis hortí.
AV(¿viM Lmou De rebus leuiculis dicebatur, parumque fmgiferis,
& ad breuem pracfentemq; modo uoluptatem idoneis.
Etant Adonidos hortiVeneri facri, propter Adonidem eiu$
Amafium , primo aetatis Hore praereptum , atque in florem
conuerfum.
PÎHtdYchus. , VtCorinthiauideris.
o Ka^vôix iûiKxs xp^gûTTwTiHff^f/. Id eft : Corinthia uideriJ
corpore quarftum fa6tea. In mulierem intempeftiuius libi'
dinantem. De muheribus Corinthii praeftantibus diiium eft
alibi.
Zenodom, Agathonia cantio.
Ayocôùvt^ xvTiHjis. Keòtè diceturde oratione blanda mag»^
quim fmgifera. Agathon ribicen quifpiam erat, cantilenarli^
íuauitate maiorem in modum aurcs de! linicns. Nec huius
res difsimiles mufic« fiiiiTe perhibentur. Laborauit enim in^^'
miamollicici.
ChalddilTare.
Y.cc\Kiflle:ti ngù dicebanmr,quirapaciorcs &
plus fatis ad rem attenti uiderenmr. Chalçidenfes ià infuU
tubœa populi, comocdi« ucteris conuitiis notati funt, quod
auariores client. ,. .j
phicxd

INTEMPERANTI A-
Phíddílikrc.
^mìllay. Dicebantur uulgo, pueroruni obfcoenis amoribus
dediti. ^ .
Síphníaffarc.
2/f m/«//. Pro eo quod cft,Manuni admouerepoftico:fumptum
eft i moribmSipbniorum , qui libidinis cauifa idfadi-
*are confucuermt.Eft autcm Siphnus infula quaepiam baud
procul á Creta.
kvfOT^lOfhu
Vulgato prouerbio dicebantur, qui non cx ammo,fcd uentris
cauiTa colerent amicos.
Vulgato conuitio dicebantur ii, qui pueforum amoribus
oble^cntur,autCut Diogenianus ait) mulicres immodicc libidinofae.
Clifthcncm uideo.
y^-Ki^'^kvlw ¿^w.Cliftlienes hic male audiit,& Comicotu con-
, uiciislaceratus cft, quòdparumuir haberetur, fcfeq; cultu indccoro,uelut
in mulicrcm transfigurarct.
Clcocritus.
K7iwK/iT(^.[d nominis cotumcli« caufla iacicbatur in cina^dos
ac molles,& parum uiros. Nam & hunc ucteris comadiap
maledica nobilitarunt^Difhis cft autcm cfFoeminatus, c'madus
hofpcs,obfcuro fopdo^; genere,Cybcles filius.&c.
Sinoplflas.
S/rftrar/y^f .ldcft:Lafciui$.A Sinope fcorto quodam celabralafciuia:,cui
cognomen hinc inditum uidctur, qnòd noxiis
«flct oculis.
Susperrofas. , ,
^ Yjt JU« ^iifip.li^o legendum arbitror,^¿r ^ctUui/^^iro ríit
p/áfvut fit nomen diminutiuum.Rhorac ucrò Graccis dicuntur
mala Punica.Et dicitur de agrcftibus Sc inn^aabilxbus.Qucm
admodum f»K per mala commo4c duci non poteft.
Arieicornjbuslafduíens. Diogeni
K|/íf ¿í^txytfKíjíiwf. Diogenianus oftendit conuertirc in magnos
Sc lafciuos. Pruriunt comua arietibus benè paftis, quod
iQcm accidit bubus.
iTÍTTO^Vap,
I^iccbanturprouerbiali conuicio focminac uirof«,ac libidit
nc

X90 I N T E M P E R A N T I A^
nc practer modum pruricntcs.
Zcnodot. Caprariusinxftir.
Amò\®' \íJ nccvuxTi. Confine illi : Lydus in meridie. Nam
his horis caprarii,dum feduéèis gregibus in umbra latitantjlafci
uire foliri fcribuntur.Poteft ad quamuis uokiptatcm accommo
dari non in tempore adhibitam.
Qjurscfubah'sfiunt.
Al V7T0 íMhHS TBrf¿¿/^f.Ideft:PaaafubaIaria.Plutarchus: Ad
laborem,ad res honefias fegnis, in his rebus qua: fiib alis fiunt,
nihil recufat.Dc adulatore loquimr.ad honcfta officia mm pigro,tum
inutili,ad uoluptuaria miniftcria prompto. Equidcm
opinor ob id adulationi fub alis fedem datam clfc, quòd h«
corporis partes titillationcm praecipuc fentiant.
EMalTíliaucm'flí-
IEK mcKofofKÍPci «««f.Idcft-.EMaíTiliaucnifti.Suidasait dici
folitum deiis, qui cultu pamm uiris decoro utercnmr.Quòd
MalTilicnfcs luxu perditi, muUebrcm fermè in modlim ornarcntur,comis
unguento dclibutis.
.Complura mafcuU canis cubilia«
pjXXitt avm a^ffw^ ti/Vrfi. id cft: Sunt canis infinita cubicula
mafcli.Rcftcdicetur in hominem mulierofum, peculiaritcrin
cum,qui non contcntùs certo thorOjpaiTim per aliena ca
bilia uolutari ^audcat.
Lcntifcuni mandcrc.
S^W i»í/ív'¡íiwy^//.Lentifcummandercuel arroderc dicuntur
íí,qui nimio comandi corporis ftudio fupcrfluunt. Nam cx Ica
tilco dentifricium fieri confucuit.Is cft puluifculus quidam can
didandis dentibus comparatus. Martialis:
Lcntifcum melius,fed fi ribi frondea cufpis
Defuerit,dentespenna Icuarepoteft, Hniufmodi igit^^
quibus dentifcalpium femper in ore eft,lentifcum arroderc ¿U"
cuntur.&: ex^voT^^y^Mniìicì arrofores appcUantur.
PcnidÌTarc.
(Jio\ tfí¿;K

Voluptasfoeda» . ,
In uoluptatcm inhoneílam,aut fcortum ad pemicicm luuenum
omnibus inftruftum artibus,quadrabit illud cx OdyíT.K.
diéhimdcGircc, HKÍ^ ¿íravraít
H irvi XVHJFF wûiNifkrât Ai \iivrûes. Id cft'.SÏquidc onMlis
Fcccrit illa fucs'uc lupos'uc truccs uc leones.
Vocaniur,quibus dulce eft aliena uiucre quadra.
Huius farinsc cft quod alibi citauimus,illud Diogeniam,Melle
icmctipfum perungis.
I N T E M P E S T I V A ET
I N B R T A.
Simulare cuprefliim. fíwát.
Ortum ab imperito quopiam piñore,qui praeter cuprcíTnm
nouerat pingerc.A quo quiun naufragus quidam pctiílct,
ytuultum fuumexprimerct, ac naufragium fuum depingerct,
mtcrrogauitille num cx cuprcíTo uclict aliquid adiici.Concinnc
ufurpabitiir in cos,qui quod didiccnint,id ubiq; intcmpcfti
Ȗtcr inculcant,quum ad rem nihil attineat.
InteiMcftiua bencuoIcntia,m'hilà ßmultate Sui¿tu
diffcrt.
Aatúf®- "wvot ovì\tf tf1

in uita Pclopidac nartat hanc uoccm apud Grxcos abiillc in
proucrbium.&c.
Zmoàor. Acftatcpcnulam dctcrls.
Ef^if/ flu» Xf^cüvoíf KÄTÄ^/ifrtf. Rcftè dicctur in cum, qui
res ncceíTarias temere ncc in tempore profundit,aliiiuando futuras
ufui fi rerucntur.
Mcnfc Maio nubunt male.
Dici poteft in cos,qui alieno tempore quicquam faciunt,aut
qui parum aufpicato quid aggrcdiuntur.Nam olim inaufpicatum
exiftimabatur,mulieres Maio mcnfc nubere.Ouid.in Faft.
Mcnfc malas Maio nubere uulgus ait.
ufrißoff!, Mentham belli tempore neque ferito,
neque edito.
mIvSì^ \¿/ wffMuv fAÁi^ fi/TWi.Id cfttMcntham
nec comcdas,nec plantes tempore belli: Mentha corpori fiigus
adducit,quia fcmcn genitale minuit: Frigus autem adueriatut
fortitudini atquc audacia?. Poteft & in cum fenfum dc-
Acéti parcemia,ut admoncatne quid alieno tepore fiat, quod
pificiat,
Rofam,qux praeterrjt,nc quacras iterum.
Voi0if TrofkKÖwi/ fiH¡i(Jt eft: Ne quaere rurfum
prxtcntam femel rofam.Nc te maceres defidcrio renim, quae
reuocari,reftituiquc nou queunt,uelut cxaftac iuucntac,forma:*
iiirium,fortuna:.Nam ut nihil cft rofa gratius,ita nihil miuuS
diuturnum.
Foras Cares,non amplius anthifteria.
Káfis.iíK W ¿evúfTHfioe, id eft ; Cares foras, pcra6l<
cnim anthifteria.Dici confueuit,ubi quis femper cade fibi fp'^^
rat conimoda.aut idem femper licitum fore credit,quod aliq«*
do pro temporis ratione fucritpermiilum.Athcnienfibus men'
fis quidam Anthifterion appellabatur, quòd is plurimos flo^
progignerct.In hoc fefta i^uacpiam agebanmr 3c conuiuia lib^
raliora.Exaóèis autem fcni$,

Anusbacchatuf.
TffitU cft, Anm bacchatur. In cos dici folinim,
^ui praeter artatcm indecore lafcmiunt. Nam Bacchanalium U-.
ccntia iuucnculis utcunque permittitur, anicuils' eerie fedirfimaeft.
Fcli crocoton.
r«Xy UfifHWTh'là cft,Peli crocoton,íubaudiendum das, aut
4ddis.Dici ft)litum quoties honos datur indignis,& quos haud
quaquam decer. Aut quum datur quippiá iis, qui muñere non
*>onint uti.Crocoton ueftis genus eft rotúdac ac fimbriatac,qua
diuites utcbantur.
Qud de pufíllís magna prootmíac" Pktdrtk
T/ whf) (AxyccKÙ

J,4 I N T E R N I T I O^
cere multa graue eft, fapientem apud infipientes. Nihil intra"
¿bbilius homine ftulto,qui quicquid redé dicitur,in diuerfasin
partem nmit.
Maluin cft bonum.
KccHoy ra hcc-Koy h{j T/ (íh Uatfs rn\t{. Id eft, Bonum ma-'
lum fit,tempore datum haud fcio. Nihil gratum, quod mtcmpcftiuum.
In pacc leones.
Atiftophanes in Pluto:
Orrtf óÍMI MÍV "K^vjMyXff (juixfí JtICÍKMTFWM. Ideft,
Q^m leones íint domi,iidem in Marte funt uulpeculx.
Conuenict in eos qui prarpoftcrc fc gerunt. Aut in illos, qui
fimulata manfuemdine pemcniunt ad tjrannidcm.
Mira dc lente.
yidc,Aliena dere.
I N T E R N I TIO.
Funditus>& radidtus.
PUutM. Q^d prorfus & citra fpcm inftautdtionis perdimr, funditiií
ac radicitus rolli dicitur,quonim altcmm fumptum eft ab xdificio,quum
xquamr fole:altcrum ab arboribus, quum non folum
amputantur rami, uemm ctiam ipfa ftirps incidimr, aut
imi cum radicibus tollimr,&c.Quod nos dicimus radicims iiuc
à IHrpc, Graeci dicunt ^u^fi dicas extirpare.
Multum acccdet gratiae fi ad animum defledatur : ucluti fi qui«
dicat ambitionem, auaritiam ac libidinem funditus ac radicitus
cx animo rcucllendam.
Ne bolus quidem relidus.
oM' t^Kír^í^ -KWiTfìeu. Id eft,Ne bolus quidem relióhis eft>
hoccft,necuelpauxilIum.Nam tyxflffi^ id apud Grxcos fr
:;nificaf, quod nos uulgata uoce magis quam Latina, morlcllum
dicimus,D nerbo TÍV^T/W, quod eft auidò comedo.
E4

INVIDIA^ AEMVLATIO» X^I
tur.Nam^iccam ruccifam negantfuppullalafcere.
, Totum fublícf tere.
OW eft,Totum euertcre. Dicitur qui fundituç
perdit quempiam, & uelut ab ipíís ràdicibus funditusque. Du-
¿tum ab aedificiis,quae fubuertuntur á fundamentis*
Perdere naidum.
Iuuenalis:Furor cft poft omnia perdefe ilaulnm. '
Ìn eum, qui quum multa amiferit, reliquum etiam uclit perde-'
rc.Mctaj^orafumpta á mcrcatoribus*
Cum cane fimul ÔC lorum.
Sv/r rû Kw/ì f(pcì T¿/// t 4 AbíÍC

X96 INVIDIA, AEMVLATIO^
Abfit ut unquam occurreris cfuricntt.
Fames enim cxafpcrat iracundiam. Vnde apud Plaumm aK-'
quis iracundius loquentem rogat, quám pridem cdiflct. Apud
cundeni eft: Fames 8c morabilem in nafum confciunt.
fítftodM. Fígulus fígüio i mu'dct, Fa^
bcrfabro-
Kat LifotfiH Lófiéf, TÍKtm rUrti/ff
• Kat -ajux^s fSmfty nS^ ka Jos eeoJu.
Oditita fabmmqí fabef,fíguloQ; moleftus cft
Figulus'.mendico protinus inuiacc alter
Mendicu?, cantor cantorcm liuidus odir.
Inímicus (Scínuídus uidnorum ocultis«
Alcippus in cpiftola quadam ad Eucymoncm. Ai/ír^ti^wf, lyeí
fiiiTKátv^ hMf/ yajímf/ fif6at?íf*ís f w * cft,íní
micus & inuídus uicinomm oculus,ut di6h]m cft prouerbio,ui^
ciimsuicino inuidet.Nec inuidcmas iis, á quibus longo abfu^
mus íntcruallo,fcd quod propemodum focramus aflcqui.
Zmodot. Vnicum arbuftum haud alí t duos crí macos-
M/^ ir rfíf^Ma Id eft,Idem arbuftum non
alit duos crithacos. Non intempeftiuiter dicitur in eos, quibus
pamm conuenit, nec in codcm muñere conconiíter ucrfaii
queunt. Eft autem erithacus auis quardam folitaria, ut in cod^
íalm non temerá nkíí unam inuenias. Alexander Magnus dixir
non difsimilc huíciMundum non capere duos Toles.
Vna domus non alít duos canes«
lEíS CIH®' cv Mm-J^ TOVS Jívo Ivvccs, Id eft, Eadcní
domus non bené canes alit duos.In co$,intcr quos pamm con'
uenit,propter idem lucrum quod cómtmiter cxpctunt.Sic idciu
rcgnum ^n fert duos ambitiofos tyrannos.
Zoili uocanmralicnamm laudum obtreSatores, alieno^
rum labomm rcprehenfores.Zoilus fophifta quifpiam fuit, q^^*
Homcram aufuscft,libri$ in eum fcriptis,ínccflcre.Vnde cff^i^
/¿xrtyQ' cognomcn mcniit. Sic cnim appcllantur nobihu»»
autorumcaftigatorcs.
Edentulus uefcentíum deno'bus íuuídef. ^^
D.Hieronymus: Cui qua:fo ut fuadcas, nc ucfccntium dcnnbus
edentulus inuideat, & ocjtilos caprcanim talpa contcmnífir
hoc cft,nc quod ipil non comingit,aliis inuidcat»

Expertes ínuidendx murarum fore««
Affifrût /u¡f(rc¡f// Idcft, Candid« mufaram ianuaf.De
his di£Btatiim, qui Uecraturam ftiam candidè libentcrq; inipcrtiunc
úüs.Sc ad dòcendum proin|>cí propcnTiq; funr.
ladantix cornes inuídía«
Qm moncbic, nc quis infolcncius iadet uel fortun« muñera
Ucl uamrae dotes,nequando Nemeiis exaudiat auferat^i, non
intempeftiuiter ufurpabit illud Homeri:
Axx' cyi (TtyH ASôfx ^tw^ ix^t ¡írlt
Pofsideat tacitiis,iî qua adftmt numina diuAm.
Turpe filete. x^r^ul
Átffycff crtu^^p» Hoc licebit uri,quot ies quisalteriuç exem-
Iploextimulaturadftudiumaut negocium aliquod furcipien*
dum.
Optat ephippia bos piger, optat HWMMS.
arare caballus.
Vitìum illud íígnificat humanis ingeniis iniitum, ut Temper
alienam fortem magis mirentur,fuá eontemnant ac faftidianc;
optent inexpertá,expcrta damnent.
Fertilior feges cft in alieno agro.
Ouid. Fertilior feges cft alieno femper m aruo,
Vicinumq; pecus grandior uber habet.
Pcrfîus:Sccuiiis ¿fc anjgùlus ille. AuLOell. Aliena nobis,noftra
plusaUispUcent. Horat.
Qmht Mccanas,ut nemo,quam iîbi fortem
Seu ratio dcderit,feu fors obiecerit,illa
Contenms uiuat,laudet diuerfa fequèntesî
Praeilat inuidiofum elTe. Hcrcà^i,
Pracftat inuidiofum eirc,quàm miferabilem.Nam inuidia fere
comes eft felicitatis,miferatio calamitatis.
I R A.
Lucernam accendere pofsis.
^^jj^^cn^m iram hac hyperbole exaggerauit Theocritui
Knfûcr ir\ ^^^ ¿gyf\ljj¡g ^ Idcft;
I^ncaluir4; ira,facüeacccndiircluccmam
Ex ipfa ut pofsis.
In fermento lacere. pLmtmi.
í/' 7j /y'A* iííi^4í.Diccbantur,qui animo client segro,quiq;
t 5 iracund

xft TTERATIO CIRCA TAEDIVM.
iracimdia tui:gcrcnt.Nota tranilatio. Ftífmcntuni cnim 5c accv
rem habct 3c tumorem. Vndc 3c in diuinis litcris fcrmcnttiia
m.alitix rancorisq; íígnificationcm habct.
Flucflus mutus.
KvfM KWfiV. Fludiim mutum appellabant,qui ncindum edebjitfhigorcm,
fediamincipicbat intumcfccre. Dici poteft dc
bilihominis quac nondum erupit in conuitium, fed tacite inardcfcit.
IracundíorAdría-
QS nioribus parum eft commodis, 6c irritabili ingenio,
Adria: comparator prouerbio.
Dcmifsís auriculís.
.Quidcicóèo funt animo, auríaiías fuper humeros habere
dicQtur.Plato lib.de Rcpub.io,Ta wt« ¿ító TÙyw/uwf/ tx^pTtf.
. . I d cft: Auriculas fuper humeros habentcs,hoc eft, annnis dcicdis
& a:gris. Sumptum á iumentis,aurium moribus animi a£fc^
Sum teftantibus.
8muf. Mordere frenum.
Proco quod cft,ucl leuiter repugnare fcniituri.Papinius ia
diucrfum fcnfum ufurpauit, ncmpc pro co quod eft fcmitutcnf
accipcrc,frcnumq5 rccipcrc.
tyfrifh^h. Mordere labrum.
( Xf*^' Ideft: Comedcrelabra.Vel hodíeniistcflv'
poribus uulgò dicitur,qui ftomachatur animoq; ringitur.Suniptum
ab indignantium geftu.
Tadtèftomachari.
In cum,qui fccum indignamr quadrabit illud Homeri;
o \x^(fccTO hh^óÍh. (AuXMy, Id eft:
Illi cor magis,atq; magis fucccnditurira.
I T E R AT I O CIRCA
T A U D I V M.
Bis ac ter quod pulchrum. ' ^
A/f Hj Tf/f 10 Id eft : Itenim ac tertlo quod puícnru
cftifubaududicendum cft.Vfurpaturi PlatoneXa:tcnim beni
uidetur prouerbio di6ium,quocl cgrcgium iit, id itcrum aC terrio
in lermone rcpeti oportcre.Lucianus : Nulla lácietasf^run»
• honeftarum.Omnino ea uis incft rebus egrcgiis, ut quo fxpiu
ac prcfeiiK infpiciantur,hoc magis ac magis placcant. ^ ^ £

^TERATVS ERROR-
Eadem obcrrarc chorda. fíomm».
A cantoribus duóèa tranílatio cft. In eo$ concinne dicemr,
t^uiucllnfimili rccrebrius peccant, uel culpam eandem iterum
atque iterum committimt. Primus enim lapfus uel cafui
datur uel imprudenti« , iteratus ftultitia: tribuitur aut infcitiae.
Itcrum cundcm ad lapidcm offendere. Zenodot.
^it rctf avTop edaxfop m «f"^îêciJ. Id cft : Itemm
eundem turpe lapidem impingere. Sapientis haud eft, bis
in eodem labier.
Vulpes non iterum capitur laqueo.
¿JÍ alSts ¿c\Ú7nf Tsráyots, Id eft, At non iterum uuipes
labels,rubaudiendum,capitur.Smpidi cft hominis, in malum
gaftatum iteram incidere.
Non licet in bello bis peccare.
Aftdftfi// sfti m7i dlis Xp TSTû^yLiw, Id eft: In bello bis errare
non licet.In rebus periculofis ñon cft tutum labi. Nam fi femel
crremr,aftum cft dc capitc, ncc eft fecundo errori iocus.Dcli-
^andum ergo cft diu,quicquid iftatucndum eft femel,putadc
facerdotio^dc matrimonio, Ä:c.
Venia primum cxperienti. Diogemanm.
'Zvyyvttìf^ To-ftarû^Hiu), Ideft: Veniaprimûexperienti.Ignofcendumhi$
,qm rudes nouo quopiam in negocio incipiimt
uerfari,fi quid per imperitiam peccarint.
Sus in uolutabro cceni.
Yf Hg Kv\tffiJtcc Ä'ffif2i.ideft:Suslotaredütaduolutabrum
luti. Quum quis iterar iam extirpara flagitia. Extat
in epiftolis Petri.
Canis reuerfus ad uomitum. idem.
Kvwp ^xixfxùe. Ideft, Canis ad proprium uomitum.Quadrabit
in eos,qui relabuntur in eadem flagitia.
Dedpicntifcmcl.
loannes Campanus: Decipiend me fcmcl,dii malè faxinr.fi-
*mtq; bene,fi bis idem deccperit.Confine üü:Improbé Neptu-
«um accufat,qui itenim naufragium facit.
IVDICANDI RECTE\ SECVS^
In quin$ iudicum genibus fitum cÎL Z€md9h
tp

100 I V D I C A N D L
E// w[m HftTUff yivxcrtH^T^, Inqiiinq; fitum gcnibut ÍUJK
cum, id cft, in alieno arbitrio res cft poíita. Nam antiquitii<
quinqué iudicibus damm erat negocium, ut dc Comicorum
fabulispronunciarent. Quum iignificabimus non eile noftra:
facultatisprxftare rei exitum, ucrùm hunc fiipcris & fortuníC
in manu eiTc. Pindams : Nunc fpes quidem mihi, at in dco finis
cxitus.
Panidis fufFragium.
Jioifih In eos torqucbamr, qui ftultc atq; incniditè
iudicarent. Aiunt Panidem hunc Chalcidis regem fuilTe, qui
Hefiodum Homero praemlcrit, perinde quafi dicas : Midae fiiffragium.In
genere,conueniet in iudicia uulgi, cui fere femper
peßimapro optimisplacucmnt.
Snidai. Sus tubatn audiuit.
Is Hn:su In cos quadrabit, qui res quidem cgrc'
gias audiunt,uemm cas ncq; intclligunt neq; mirantur. Aut i0
cos,qui lis quae audiunt,neq; gaudent neq; commouentur.
^od index auro,id aurum homini.
In faxcis coticulis aumm exploratur, cuidens pra^bcns fpecimen.
In auro uerò proborum pariter & improboru ingeniuru
dcprehcnditur.
rXÍT®' J ^ffMfCS \rtff PevSgWTTit TgCTTM//,
Opes ut index hominis ingenium arguunt.
Thcofhr. Lydius lapis fiue Heracfius lapis.
/ilè® {t¡ccK\(ix Af!7i/^(^Ai//;/.Idcft:LapisHcraclius,ííü^
Lydius lapis.In eos dicitur,qui uehementer acri exaöoq; iudi'
ciò fuilt. Adagium accommodari poteft uel ad perfonam, ucl
ad rem»
Gnomon (X regula.
Q^d in re quapiam praecipuum, & ad quod unum reliqü^
omnia confcruntur, rcgulam & gnomonem prouerbio uocabant.
Porrò ad rcgulam cxxquant fabri ftru£turam. lidc«^
utunmr gnomonibus. Conftat autcm gnomon c duabus hneis
rcéèis, quas utrinq; dimctiens, diiTc^o quadrangulo cofl-'
ftituit.
Emundlx naris. Muccofis naribus«
Emun6bc naris dicitur acri cxaäoq; iudicio, quafi pu^gaW
luribus,muccoq; cmunòlis. Horatius:
Emunftat naris,dums comp onere uerfus. ^

1 V D I c A N D I. lot
Contriiobcfac naris dicuntur ftupidiorcs.
Tcncdiushomo. ^ ^ Phuarchm.
rMi^ ccvl^Mz©-. Dici folitum dc hominctétrîco formidabiliq;
alpcfitu. Suidas ait rcgcm quempiam Tcncdi fuiilc,
cui nomcn Tcncs, qui Icgcs tulcrit, ut à tergo iudicLs aftarcc
quifpiam fccurim tenens, uidelicct in hoc patatús, ut qui perpcram
quid in iudicio dixiiTet, opinor mendacinm aut talium
'cftimonii im cum protinus fecuri ferircr,
Tcncdius patronus. Stt^M.
'T^miii^ (ftiuííyg^. Id eft : Tcncdius aduocatus. Eodcm è
fonte profeOum eft ôc hoc dici folitum de co, qui compendio
cauiTam expedit, litisq; nodum ocyusdiifccat. DuâumâTc*
ûcdia fecuri.
JManum fenilx fubduxifnus. fíwonj*
Antiquitus litcratores dilcipulorum manus ferula cacdebant.
Vnde manum fcmlac fubduxiiTc dicuntur, qui delìerunt in lu*
do literario uerfari,neq; iam ut pucri doccndi,fcd utcunq; do-
¿nfunt.
Nouit quid albuin^quid nigrum.
Duplicem in fententiam accipi poteft. Aut nouit difcrimen
rcAiprauiq;, aut nouit id quod nemo ucl indotte ignorât.
Nam cuidentius eft albi nigriq; difcrimen, quam ut quifquam
non uideat. Videtur traàum cífc à prifcis illis mortalibus, qui
duos tantum naturales colores noucrant, album & nigrum tene
Pompeio.
Nouit mala & bona.
In eum,qui per artatem ufumq; rerum, iam delcâum habere
poteft fugiendomm atq; expetendorum, congruet illud Hch*
tSìcTÌ: Aiiyàf meo ngù oìJlx
tffÔÀot Ti uffà TxX'^pfíae. Ideft,
lamdudum fiquidcm nouiq; 8c fcntio cunfta,
bona quxq; mala.
Purpura iuxta purpuram dijudi canda.
H wcfipvfoc -ar^ft -A^woptfvpxti ^/«K/JZ/U. Id cft, Purpura ad
purpuram diiudicanda cft. Ccrtifsimum iudicium cx collatione
nafcitur. Vndccmptores mcrcaturi purpuram, nc fallantur,
alteram adhibent purpuram.
Albaamufsi^
-AWKJ cft,nullo dclcib ac citra difcrimcn.Efferttic

ÍO« I VV E H T A*
tur & ííctln albo lapide alba linea. Dicitur nel In eos qui nullo
flint iudicio,uel in ftupidos.uel in cos qui incertis probant aut
fignificant incerta. Solet enim funiculus illcdc minio oblini,
quo difcrimen facial Vndc 8c mbricam uocauit Perfius : Ac fi
oculo rabricam dirigar uno.
Nuilus dclccflus.
Arifiotclcs lib. 11. Politico.rcfcrthuncuerficulum.
tvi^ tH TtfM

ì V S T ì C I A.
lufticia in fc uirtutcm complcdH^
turomncm.
^ t// j ìiKci44}(;VVU (TVWVSAÌW -UToca W/y. Id cÌV, luihcil.
in fc uirtutcm complcóHtur omnem.
Homines frugi omnia recflc fadunt«
M.TuUim lib.Tufcul. 4. Fnigalitatis nomen tanquam adca
put rcférrc uolumus,quòd nifi eo hominc uirmtcs contincren-
^"r>nunquam illud tam pcmmigamm eiTet^utiam proéicrbii
fccum obtincrct,Homines frugi omnia redè faccrc. n^rfftotcL
Exigua res eíl ipfa iuílída.
Quo prouerbio fignificabant, non mulmm adferrcmomenti»fi
probus lis,nifi talis ctiahabcaris;& opinionem longè plus
ualerc,quàm ipfam rem.
Trutiriaiuilius*
c^tKAiit^oii 7¿íx¿vHS,ld elV.Iuftius tmtina.Dc iis,qui infigni,
incormptaquc funt acquitate.Eft autcm id librae genus,quo uel
minutiiTimum ponderis momentum fentitur dignofcitui^;. La
fini quoq; exaàam qualitatem aiquilibrium appdlant^ Vndc
^ ¿qua lancc dicitur.
lufticiaeoculus.
A/W Diciturfynccrusincorrnpms iudex,aut
ipfum ctiam indicium .Adagii meminit Suidas. ' ^
luiHdaiufiior.
^¿W Amatouehementer integris & incormptís.'
Maras.
Hoc nommefcmntfiiiíTc quempiam apud Beroeam
Syriac ciuitatcm,diiiírmium quidcm illum,uemm nihilominus
humanura Se oíFiciofum in omnes, tum ciues,tum hofpites.
Vndc ac uulgò receptum,ut id uocabuli tribucretiu: uiris,qui ad
multorum utilitatcm nati uidcrcntur.
Uocchyris. ^
^^¿Hxvfts fiue Bjuxtz/tf.Rer quidam fiiitAegj^tiorum,adcò
"íbtaí & incorrupt® in iudicandis litibus iufticia:, ut uulgò fi
S^cm magnopere iuiium & integmnlfignificarc uellcnt, Boc-
«^hyrini appcllarent. Dici poteft Sc dc ri$,qui non temere dc rc
^^apiam pronuntiant.
Rliada-

104 I V S T 1 C I A,
Rhadam antheum iudidum.
TccÁx^vh©' hflati, Dcincorruptciudicantìbus,
Orphícauíta«
^(^ittay ^/V.Idcft, Orphicamuitam.Plato dixit uitam lojioxiam,

Ncmoucto lineam.
^^H Ktvj y^oei^LLAà cft : Nc mouc lincam. Id tranñatum â
moreuctcnim, quimctam duâ:a linea iìgnabant,in qua pra:mìum
propoiìtum ent quod auFcrret uiaor, Significat autem
non 'effe mutandas leges , neque prartereundos fines rerum
ptifcriptos.
Ex xquo partire.
tf/iT* Mi wàfftpAd cft: Ex acquo da omnibus. Tranflatum
ab iis,qui conuiuium aut hxreditatem partiilmr. Quadrabit in
iudicem aut principem,quem oportet acquabile ius reddere.
Aequalitas haud parit bellum. Plntttrclms,
Iffce wcTi^utif ov wotj, Id eft : Aequalitas bellum haud parit.
Aequalitas contineturconcordia:Ina:qualitas difcordiarum eft
mater.
Qux non pofuifli,ne tollas. Piato»
A MH Kocrlêov^iXH kv

30^ L A C E S S E N T I S.
iHucnaL Dat ucniam coruis>uexat cenfura columbas«
Poena Icgum cxercctiir in humiles quofpiam,rapacibas igno
fcitur.Plutarchuç in uita SolonLs:Lcgcs arancarum tclis adiîmi
les diccbat,proptcrca quòd in illas li quid Icuius aut imbécillum
incurrcrit,ha:ret:íin maius aliquid,diírecat ac fugit.Tcrcn
tius in Phorm.
Quia non rete accipitrí tcnditur,neq; miluio.
Qui male faciunt nobistillis qui nihil faciunt tenditur.
Quia quum in his fni£^us eft,in ill« opera luditur.
vrbanus nihil xquicogitat.
Ovfif/ ÂiHcuoi) àfK^ Id eft:Vrbanas acqui nihil,
boni'ue cogitar. Admonet rufticanam uitam innoccntiorem
efle,ut qux Tola cum folis habcat commercia terris.Contrà qui
degunt in urbi bus,propter contagia negociorum & hominu,
aftutiores euadere. Poteft hue accommodari parœmia, quòd
cximiac morum ciuilitati & urbanac blandiloquentix, fere comes
eíTe folet aftutia. Contra qui moribus funt agreftibus,iis
plerunq; fides eft certior.
Quod alijs uitio ucrtas,ipfc ne feceris.
Quod damnaturus fis in aliis,intc nc admiferis. Ad id facit
illud Homeri:
Imo adeò fi quifquam alius panrare pararet
Tale i^hquid,damnaretis uitioq; daretis.
LACESSENTIS.
j)\ogm. Arietem cmittit.
AIVot eft: Arietem obiicit.In rixx pugna:q; cupidum
diccbatur: Antiquitiis cnim bcllum fufcepturi,fœcialem
mittebant, qui arietem adduóèum in hoftium fines immitteret,
hoc fignificans pa£èo,ciuitatem & agros illorum hoftibus com
pafcuos fore.
Cominus atq^ eminus*
ic.yyvdi¿j Hsù Tranflatum d bello,in quo nunc con
ferri pugnant gladiis,nunc machmis procul tela in hoftem torquentes.Id
fi ad animi res transfer2tur,fiet uenuftius.Cum hominibus
habcnda pax, carterum cum uitiis cominus atq; eminus
pugnandum.
Ad pila ubi uentum.
Qmim de propinquo res geritur,ad pila uentum dicitur. Piluin
autcm cft genus haftac Komanic brcuius.
Non

LACE ss ENTI
Non ut prior Iardam,fed ut infuria rctalicm* Terent.
Scd iam datum malo rctaliem malum.Conucnit cum ilio Te
rcntiano-.Sic cxiftimet, rcfponfumjnon dióhim clic.
Nunquam cnim mcos boues abegerunt, Pltttärchu».
nec equos.
Oyàg TS-ttìTTOT \lJlX5 ßovS H'KetífOtíj/v Jìk ^ íTTTTm.ldcñlNo
cnim cquos unquam mihi fubduxcrc boucs'uc. Nunquam me
lacfcnint aut affeccrut iniuria. Quum ncgamus nobis effe caufam,cur
illum aut illum odiffc dcbcamus.
Omni conatuinuadere. Homerus.
Si quem fignificabimus totis uiribus tendere in quempiam
oppugnandum,conueniet illud Homeri:
Atvuass.A' WJfifai AVIF KFFTT'Ji M^ITÌ ¿XOCK^U,
Obuius Aeneas,clypcoq; infiirgit & baila.
Pugnis 5C calcibus. Tullius*
J^vf Hgù A«/.Pro co quod cft.omni contumelia: genere, to- .
lifque uiribus.
Irritare crabrones..
Iddiftum cft á Plauto in Amph.in mulieru ingcnium,quibut
iratis fi repugnes, magis prouoccs,ncq; fine tuo malo dii'ccdas.
Refricare dcatricem.
C^um dolor temporum fpacio iam mitior renouatur, refricari
cicatrix dicitur. Dicimus & refricare dolorem, & refricare
memoriam,& fuffricarc memoria, pro co quod cft, leuiter rcnouarc,fed
in malam ferè partem.
Tangcrc hulcus.
Kivlu N ^lyitf -rò TA«^. Id cft: Mouere feu tangere hulcus.
Eft mouere dolorem,ciusq; rei facete mentionem,qux nos ma
gnoperc urat. Terentius : Quid minus ncccffc fiiit, quàm hoc
nulcui tangere?
V nguis in hulcere.
Cicero in Clodium,qui populum fame iam cxafpcratum c6cionibus
infuper feditiofis in rabicm agebat. Vt tu, inquit, in
ho c hulcere tanquam unguis cxifteres. •
Vt lupus oucm.
Ä -Kvk®- ¿í^vx Í>/A«.Id eft: Vt lupus oucm iuuat.Qui fui C5niodi
gratia fimulat amorem.
Ignem gladio nc fodito. Pythagoras,
(rM^c¡} f^ìi (TH^Mv'íí/.hloc cft, Ira pcrcitum ne laccflßis,
u 1 quin

308 L A E T 1 C I A.
quin magis conccdcre conucnic,& blandis uerbis mmidum anS
mum placare.
Tcmulcntus dormicns non cft
cxdtandus*
Sopimm ebrium non oportere excitarifomno.Simillimum
eft autcm illi,Malum bene conditum ne moueas.Non cft reifricandum
odium,cuiiamtcmpusinduxit obliuionem. Non cft
rcnouandum animi uulnus,cuiiamobduci cicatrix cœpit.
D\ogen, ThynnííTarc,
eta/r/////.Gra:citransferuntpro ftimularc,pungercque, uel
quôd hic pifcis quo iit palato gratior, pungi foicat,ucl quôd
ipfe pifcis aduratpungatq; contaóhi.
LAETICIA, TRISTICIA.
ZcnoAou Irrífibilís lapis.
AyihxT® 'Brfe^rt:.Idcft,Irrifibilcfaxum.Dcrc uchcmcntcr
acerba,trifti4uc.Quadrabit in fcucros ac tétricos,quofquc uocant
Sinapiuiditare*
Triftes ac fupra modum tctrici,iinapi uiâitare dieutur,quod
hodicq; uulgò trimm cft. Plaums : Si ecaftor hic homo iinapi
uiditct,Non cenfeam tam ciTc triftem poiTc.
Herodou Animus habitat in auribus*
Veteres animo fedcm in oculis dcdcrc, plerique in corde.At
Herodotus docct animum habitare in aiu-ibus,quôd qui benè
audiuut,uoIuptate afFicianmnqui fecus, cxaccrbentur. Opinor
hunc ciTc fenlbm adagii,quòd ex hisìjuae audimus maxime pia
catur aut irritatur animus.
In antro Trophonii uatidnatus cft.
t// ^ûifovlg ixkMivTWT^, Id cftiln Trophonii antro uaticinatus
eft.Dc hominc uehementer trifti tctricoq;,propterea quòd
olim credimm eft eum,qui in Trophonii fpccum dcfccndiiTct,
poftea nunquam ridere.
Si^'tdaa. Hcrmodii cantilena.
Agiiâit^i /

L A E T I T I A ,
Admetí natm'a.
kAfJutrìs De triíH lugubriq; cantione. Accommodari
poteft ad orationem quemlam acmiferabile.Admetus ter
fuit Pheracomm, qui defunóh uxore ftridulas quafdam ac lugubres
naenias dccantabat afsiduè, donec mota Proferpina remiiìtAlccftidem
eius uxorem. p ,
Arcfhimanulum ne gettato.
M« (fopèii/ rwìp Hoc eft, ne uixeris anxiè. Etne
tcmet m femitutem coniicias, aut in eiufmodi uitac inftimtura,
nnde te non queas extricare.
Corne edito. idem.
Mit X^t^it tIw LitfJitetp, Hoc eft. Ne cutis tuum ipiìus animum
cxcrucics,aut nc folicitudinibus uita rcddas brcuiorem.
Mutare ueftem.
Mutare ueftem â M. Tullio dicuntur, qui lugent mormum,
aut funt rei.
Ne fi ad louis quidem aulam. SophocL
Qm memunt malum, ad afylum,ad aram, ad arcem, ad columnas
principis, ad diuorum prophana tanquam tutifsimum
refugium confugiunt. .
Suilollere manus.
C^ii uehementcr gaudcnt,quaiì res diuinitùs geratur ex animi
fentcntia,fuftollerc manus dicuntur.
Canere de Telamone.
AcA^f/ rà TüiAf/

$io L A E T I T I A.
lis obtucri.
Atrcioculi.
A^fcwi WArnr.Dctoruo,tniculeiitoq; afpcftu diccbatur.
His cnim oculis in Tragccdiis induccbatur Atrcus,&c.
Lucldn. Ticanicus afpedus.
r/ToM/w^j'AtTj'^.Id cftjTitanicum intucri,hoc cft,uulm Titanico
obtucri. Titanicum autcm tòmum uocant, ac tctricum,
ac cuiufmodi fuiflc fcruntur ue.tcrcs illi Titanes.
Cepas edere,aut ólfacere.,
Kpc/u(M/£t ifffi^y. Id cft,Cepas cdcrc.Diccbanturioco prouerbiali,
qui lachrymari uidcrcntur. Duftum cft hinc proucrbiú,
quòd ceparum odor, ut eft acris, confueucrit laclirymas oculis
cxcuterc.
Eudcmu^. Superatus es à gallo quopiam.
HTJIÙHS rtvcs xMn^vcvQ'. locus prouerbialis in feruos, qui
dominosi tergo fcquuntur, fupplices uidclicct & abietti, cuiufmodi
folcnt eflc galli fuperati in pugna. Nam hxc auis uióta,iilerè
folcr:cancre,iì uiciíTct.
^niloph. Triflisfcytale.
Axvvf^fi (THUTXTÌH, Ocre trifti,fcriaq; diccbatur,autdcnuncio,qui
dolorcm adfcrret.
Areopagita.
Af^a?rxyÌ7H, Dc ü-ifti,feucro4; diccbatur,aut ctiam dc iudicc
uehementer incorrupto. Athenis fumma crat Arcopagitanuu
autoritasihicranriudiccs,qui de capitalibus caufispronunciabant.
Pcrfii^. Ne fis patruus mihi.
Sapere patruos. Patruorum in nepotes ccu pcculiaris genuinaq;
feueritas,prouerbio locum fccit.Horarius: Mctucnris patrux
nerberà lingua:. Patruam linguam uocat fcucram, & obiurgatriccm.Adhancformam
pcrtinctillud Pcrfianüm: Q^im
rapimuspatruos,idcft,poftquam abicòiispucrilibus nugamcu
tis feucro; mores induiinus.ldcm dixit:Ne fis mihi tutor,id cft.>
ne mihi prxfcribas atquc imperes.
plmtíís. Frontem exporrigere. Frontem contrahere.
Frontem explicare, quum hilarefcimus : contrahere , quum
ringimurilioc eft,ubi quid molcftum eft', dicimur. Horat.Dcmc
fupcrcibo nubcm.Exporrefta fronte, hilaritcr. Obdufta fronte,
corrugata fronte, contrada fronte, capcratafronte. Plaut-
Cap

LANGVOR, VEHEMENTIA. jii
Capcrat frons feueritudinc.Et nubila frons,fcrcna frons,explícita
frons. ^ ,
Magis gaudct eo,qui fcncflam cxuit. ^
viynh^fjicíXKoíf H 70 yUfxs twAf.Id eft,Gaudct magis,quám
qui Icneftam exuitiDc uchcmcntcr hilaii,ac geftienti gaudio.
Duduni eftá ferpentibus Ä: cicadis,ftatis temporibus exuunt
fencdhitem ac uehui rcnaftiintur.
Contraherc fupcrdhum.
Inñarebuccas*
cúvcíff7ro¡vT\s Hifù yr^^trf f t/j-wp/tf.Id cftíAdduäis fuperciUis,&:
inflatis buccis. In faftuofos ac túrgidos di¿^um, fi quidem
in fiiperciliis arroganria: fcdes.Horatius inflaras buccas ad
iracundic remlit argumetum.Quin luppitcr ambas iratus buccas
inflct.Tradudhim á ranfs, quae per iram inflantur.
Sanguine Here.
At(.toc]i Prouerbialis hyperbole, fignificans nihil non
ficri,quoìnfic6^atur aliquis.Sic cnim antiquitùs loquebantur,
Haud ñcOtcs ilium,nc fi fanguinc quidem fleucris.
Lapides Aere.
De re uehementer Hiiferanda,prouerbiali hyperbole dici folci
, cam cflc tam lamcntabilcm, ut ucl lapides cogantur ad
Actum.
^ Erinnys cx tragoedia.
T.pivvvs\n *}iaey(j)/ixs.Dc t'osdis & aniculis.Sumptum ex Ari-»
iìophanis Pluro.di6him de Penia.
Saronc magis rtautícus*
^xpcov® muJiKÚTif®, Aiunt hunc fuiile dcUm quempiam
ftauticum. Vndè & Saronico mari cognomen inditum. Congnict
in horrido cultu hominem, & moribus fcris, quod genus
nautas plcrofquc uidcmus cflc. Aut in negociatorem per
omnia maria uolitantcm.
LANGVOR, VEHExMENTIA.
Oeih-o percitus.
O/V^w-BTrtf^Af^TAwj't/f.ldcft-.Ingenti animi Cuplditate commotus,
ac uelut attonitus.Ocftrum cnim inferii gcnus,horrendo
ftrcpitj,undc & nomcn inditum apud Gr.tco«».CNÌam Latini afy
lum appellant. Hoc addito luno uaccam Io in furorcm cgir.
Vnde poeta: diuino correpti furore,aftro conciti dicuntur.
u 4 Pyr

L A V T I T I A E.
Pytrhíchcn oculis prae fc fcrcns.
Vv¡>p!xáu fiTiíTT^éJ. Id cft, Tuinultiun ac bcllum uultu prac k
ferré, Inde dióèu quôd pyrrichcfaltationis genus eft : quod ab
armatispuerisperugebatur.In ea belli imago repraefentabatur,
impetus,& ardor adorientiura,ô: ccleritasíugientium.
Si quis tuinultuantem & ira excandefcentcm dicat wvfff
uon carebit proucrbii ipecie.
^tijiofh. Martcmtucri.
Simili tropo dicitur apud Ariftophanem ^fuhWip pro toruè
tueri.
QtôntiL Manum habere fub pallio,
Dicuntur, qui langueur ocio. Sumptum á geftu'rhetorum.
Nam qui languent,manum occultant fub pallio, qui commoti
. funt,profcrunt.
i^mmian. jsjon contis aut ramulis.
Ammianus lib.x v. de Antonio quodam ad honorem menfac
rcgalis apud Perfas euefto, ôc ad iusferendac fententia; admiiTo
non contis inquit, aut ramulis, ut aiunt,id eft,non flexiloquisambagibus,uclobfcuris,
fed uclifícatione plena in Republican!
fercbatur. Qiunquampro Ramulo legendum arbitrorRemuIo.
L A V T I T I A E.
Zenodot. ' louis cerebrnm.
Citii Etregisccrcbrum.Dccibouehemercropi^
paro ac fuaui.Autdcmo liter dclicatcq; uiuentibus. Clearchuv
apudZenodotum fcribit opiparas cpulas,apud Perfas,louis ac
regis ccrcbrum appellari. Athensus louis cerebrum inter fccun
dac menfae delicias annumerar.
Necflaris flos. Veneris lac. Helena: dbi^
Ephippus apud Athcnanim cibum praclautum. vinroif©^ ¿V
T®',id cft,ne6èaris florem. Atq; alibi uinum,Ttff cccpgoJííruí yo^"
-hccy id cft. Veneris lac, ab Ariftophne nominatum docet. Rnrfum
alio in loco fuaucs cibos ih Wwhs ^pwiMSTcc^id eft,Helenx
cibos di¿los indicat.
pirn. louis lac..
ù^th y^vAít.Q^diníígnitereíTct laumm in cibis, louis
uctcres appcllabant. Eiuipides apud Athenxu, n^

L A V T I T I AE. SU
tTÌ H3/à Ms yxTitì. Id eft:Eft fucculcntusjcaTcuîqî ^ Is^c louii. r
Deorum dbus.
©tSi// Tfi^f^'.Dcprzlautls epulis dicebatur »proptcrca quòd
Homerus finxit deos nc£bre atq; ambrofia uiaitarc,ncc ob id
unquam fcncrcere.
Attica bellaria. PUtâ.
VÍ^í^xT Âf/inâ. Dc lautitiis & cupediis.Transferripotcft ad
rem quamcunq; raaiorem in modum fuaucm ac iucimdam.
Herculana balnea.
De impcndioTcruentibusbalneis dicebatur,
qualcs legimus & thcmias Neronianas.
Máfx Graîcis' genus eft cibi è fimila tritici, quod ( ut apparet)
in delitiis erat.Vndeuulgariioco dicebant t/;rtf

4 L A V T I T I AE.
iacletur in hominem peregrino cultu notabilem.
Anima & uita.
Zwir ^vxf/.. Id cft: Anima & uita. De re fupra modimi fiiäui.
Prouerbium natum in cubilibus, atque inde deduöumiii
communem fermonem. Nihil autem cft uita neque iucundius,
neq; charius.
CoturnilTarc.
Prouerbio dicebantur, qui pinguiSus coturnicibus
aut turdis uefccrentur,aut qui ridcrent lalciue parumq; decore.
Quadrabit ieitur uel in liguritores & cupediis addidos,
uel in lalciuius luientes. Sturni nihil non imitantur, Sc turdus
à Plinio recenfetur inter aucs, qux fermoncm humanum
imitantur.
Dubia cocna.
Dubiam cocnam opiparam, uariisq; inftruftam fcrailis appcllabant.Phormio
apud Terentium : Coena dubia apponitur.
Et dubia cocna pofsit intclligi, quae non carcat fufpicione uencni.
Horatius:
Vides utpalüdus omnis
Cana dcfurgardubia.
Coena popularis.
Plautus cGcnam populärem appellar,magnificam, egrcgieq;
lautam, atquc adco gratuitam quoque, quales folcnt cxhibcri
populo.
In Icporinis.
V.f/ "Kxymis, Idcft: In Icporinis carnibusuiucre dicebantur,
qui lautè atq; in dclicüs uitam agebant. Nam leporina olim lu
deltciis habita.
Lydorum carycx.
hvtwiß Koifvtixs, Id eft: Lydorum carycas, anriquitùs appellabant
quicquid cíTct opiparum Sc uariis conditum cupediii*
Nam caiyca cibi genus eft Lydii, ex mulriiugis lauticiis ap'
paratum,& fanguine confcÄum.Efferunt adagium integre ad
hunc modum. Nec Lydonim carycas, nec flagronim ftrepi"
tus, fubaudicndum nolo. Id eft : nec blandimcnta uolo,
conuicia.
Qui poiTum ab hoc cpulo abcíTcí' ,
Plato in Phoedro : Jiw: y«^ c'tcs rt my ictocvinf ^cmi cfn'^"
-^ÍTÍÍU.

L I B E N T E R.
mentcr fuauijatq; cxpctcnda,quod genus cilfeftiuifsimixm aliquod
conuiuium.
Thafium infundís.
f>:i(riâff w^^f. Ideft : Thaiîummifcuifti. Dici folitum uidetur,ubi
quis uinum non aqua, fed alio quopiam efticaciore ui*
no dilueret.Nam Thaíia uina laudatifsima Quondam fuerunt.
Plinim inter tranfmarina uina Tbalium, Chiumq; in fumma
gloria fuiííe fcribit.
L I B E N T E R-
Acdpit & glcbam erro.
At^tTrf/ }ij Dici folitum in eos,qui nihil grauantur
aut afpcmantur, fed quicquid datur, quátumhbetpulíllum,id
boni confulunt.Originem adagionis ad huiufmodi cafum
referut. Aletcs quidam Coiintho pulfus, adhortante oraculo,tctauit,
ft polFct in patriam redire.At interim ruftico cuipiam
fa6his obuius, cibum mcndicauit. Illc ludibrii opinor
cauiTa, glcbam cx agro íiiblatá porrexit. Aletcs cam, tanquam
fclix omen accipicns,cftatus cft: Accipit & glcbam erro.
Obuiis ulnis.
Apud Quintilianû,pro co quod cft auidè, iîtienterq;. Tranflatum
ab ns, qui porrcClis ulnis properant in complcxum corum
, quorum magno defíderio tcncbanmr, quosq; cupidifsimc
confpiciunt. Legimus ôc Obuiis manibus, Ambabus manibus.
i
LIBER ALITAS.
Plena manu.
Plena manu,pro eo quod eft ampliter, copiosc, prolixc, minimcq,
malignc.Tranftatum ab ii$,qui non minutim ac parc^,
fed plena manu lareiuntur.Cicero ad Atti.lib.i.At hcrcle alter
faniiliaris
r^.,..!- .
tuus
... T
Horatius,
A:
quáni plena manu, quim
i
ornate
^^
no-.
ftras laudes in aftra fuftulit.Fit lepidius quo magis ad animi res
transfcrtur.
Q.uod rededatum eft.
Plato in Philebo oftedit prouerbium ápuerisufurpatu, non
oportcre repofci, quod fcmel damm eft : hftM 'j M
oí wcüíf^, on iwy o^ûws Mivrtiy, k(pcd^\ffts ha Wu
Id eftiNos autcm dicimus id quod folent pueri,qua: redó data
fimt,nó licere rurfus eripi. Simile quidda & hodic iadatiu in-
^fr pueros,ubi quis quoddcdit repofcit, Adcò diCta huiufmodi
per

316 L I B E R A L I T A S-
pcrtotfcc«la,perq; totnationcsadnosiifq; dcmanamnt.
Pleno modio.
Ante dicèiim eft nobis plena manu fícri,quodíargiter, minimeq;
maligne dicitur.M.TuU.ad Attic.lib.if.cpiftola i.iimillima
iigura dixit pleno modio: Si ilia iam habent pleno modio,
uerborum honorem,imitationem crebram,&c. Nam antea dixerat
fe publicanorum ufuram affatim laudaiTe.
Pingui mcnfur a.
niovt Id eft: Pingui menfura, dixit Theocrit. in Thaly
.pro eo quod erat affatim 8c largiter.
MxXct yàg afiffi wíúvi
AicdfWíf wHgtdap uvvfKH^m^ií ¿¿"K^citt, Ideft;
lilis fortunante deo bona copia frugum
Arearum campos menfura impleuit opima.
Bisdat,qnídtodat.
Seneca:Bis dat,qui cito dat.Item lib.de beneficiis i r. Ingra-'
tum eft beneficium,quod diu inter manus dantis hxfic. Monet
haud cuni^anteropitulandum amicis,quum opus eft, fed ultro
non expeóèatis precibus dcfcrendum oificium. Tardum beneficium
ingratum eft.Euripidcs:
O^ equidem amicis ferius fuccurrerc.
Bis eft gratum,quod opus cft,ultro fi ofFeras.
Beneficium inopi bis dat,qui dat celeritcr.
Ambabus manibus haurire*
Av7\Htf «^(poTk^ati. Id eft: Haurire ambabus, fubaudi, manibus.De
iis dici cófueuit,qui fummo conatu quippiam agunt.
Huic confine eft:
O/V *áiít íA[^tcc yOiJt IT' cc^Tt^cc vMf.tKjcu ^wff.
Noui equidem clypcum dextra,leuaq; mouere.
Inuenitur 8c illud: Ambabus manibus largicns,id eft, aíFatifl»
^ prodiec,aut ctiam perbenignè.
Ipfohorrco.
Qupdprolixe 8c affatim datur,ipfo horreo dati dicimr,qu^^"
admodum ipfo caniftro,proptcrea quòd ex horreo plenius dc
promitur,quim c choenicc.Simile illi, E dolio hauris.
Promus magis,quàm condus.
Aufonius torquet m quendam profufiorem, qui parta prodtgcrc
nofiTct, quaererc aut quaefita femare non nolfct. Sempta
metaphora á rei familiaris difpenfatoribus, maximcq; penua-

l i b e r t a s » 91;
rix, quos Grscci TMIÁICCÍ uocant.
Larus in paludibus.
AA^® \ÍJ ÍMÍTÍ. Id cft; Larus in paludibus. Suidas fcribit diáiratumdc
iis, qui faciles funt ad dandum. Duéhim áLaro
aue. Ea quoniam facile decipimr, illiciturq;, proinde prouerbio
locum fecit.
BonaPorfcnx»
Bona Porfenae dicebámr, quae uelut ab hoftibus erepta paruo
uaeneunt. Earn appcllationem Liuius icribit ad fuam ufque
actatem duraiTc^putarq; inde natam,quòd in bello folcant bona
Porfcnx uenire Romae,caq; cófuetudo uuà cum timlo perfeuerarit
ôc in pace.
De alieno liberalise
De alieno facile largimur,dc noftris non item.Homerus:
ETTW ûVTts iTTÍcrxtíns, IF/ \\WTHS.
A-K-ho^licfj xc^io^^cà. Id eft:
Nam res lagirc alienas
Haud res ulla uetat,neq; enim piget. Ludanm
Communis Mercurius*
r.otvh ó i^fMU Qui.dam hinc natam parœmiam arbitrantur,
quôd Mercurius,ut cft furtormn autor ac repcrtor,primus ofte^
dit,quae furto parta funt, ea in medium comniuniter oportere
deponere.Alii malunt hue referre, quôd Mercurius fitorafioms
autor,perquam inter hommes omnes conmicrcii genus conftat,
undc & medius inter fuperos atq; inferos à poëtis fingitur,
pariter fupcris dcomm gratus & imis,quôd fermo aninû interpres,fummos
cum infimis,reges cum plebe conciliet.
LIBERTAS, VERITAS.
De plauilro loqui. Lucidn.
Veteres comœdiae in plauftris agebantiu- ì iuuenibus,ore fece
collito, ne pofsint agnofci, qui magna licctia obiiia quenq;
non folum ciuium primates, fed & deos ipfos taxabant. Inde
iiatum adagiiim: wf t/¿^/«f A^AÂ^.Id eft,Tanquam è plau
Itro I oqui.De his,qui palam ac hberè conuicianmr.
lubentis aperte loqui.
Si quem admonebimus ut proférât doloris aut odii caufas,
ncque celct in animo, non illepidc dixcrimus illud Homeri
ihad.A.

311 l i b e r t a s ,
tlocvifa fM Hivêi veta , Iv» uiofAhft ccf^tptí. Id cft;
Eloquitor,nc csclato,quonofimiis ambo.
Obfcquíum amícos,ucrítas
odíumparít,
Tcrcnt.in And. Vulgaris cnim amiciria conftat obfcquiís^
Nam inuiccm conuiucrc ad familiarium «itia, hxc res & iimgit,
iunóbs &c feniat amicos. At intcr ñeros amicos, nihil eft
uentate iucundius, modo abíít alpcritas agrcftis & inconcinna,grauisq;.
Byzcnih'bertas.
Bu^àùìf iirá¡ffHtr¡aí, Ideft: Byzeni libertas. Vbi quisaudacius,
liberiusq; loquitur. A Byzeno quodam Ncptunifilio, cuimos
fucrit mira in dicendo libertare uri.
AíTcucrantíiis díccrc,
Audacms quippiam & aíTcueranrius dióhiri, quod nobis tamen
ita uideatur,adducemus illuni Homeri uerfum, quo Helena
utitur de Telemacho:
-i'wiTû^iiâi, H ÍTUjuap ^ÍM , hÍmtoU Á

L I BER t a s :
Non fuels te difsimulans decepero E&is.
Vcrítatís fimplex oratio. ^
Simplex illa rufticanaque neritas, negligit' orationis'fiicos.
Conuenit in cos,qui perplexe loquuntur, dum nerum difsimulant.
Tercntius:
Pergin' fcelcfta mecum perplexe loqui?
Scio,nefcio,abiit,audiui,ego non adfui.
Non tu ilìluicmihi didura aperte es,quicquid eíl?
Ad CTÍbrum di ¿ta.
TT) ¿íTíTKmt'.Q^ uera,compertaq; uideri ucllent,ad liunc
appellabant modum. Sumptum á diuinationis genere, quod
peragebatur fufpenfo circumadoq; cribro.
Curetumos.
Knp^Tcoy 7Í>A;.DÍCÍfolitum, fi quando quis mimine afflatus ^^^dom^
loqui uidcrctur, propterea quòd Curctcs Cybeles comités, furore
quodam facro pcrciri,diuinare uidcrcnmr.
Quod in corde fobrii,id eft in lini pWcÄw.
gua ebhj.
Ttf TH KOtfAlcii Tgt yAWTTVf 197 TC» ftiffvJV
Ncc practcrcundum illud Herodoticum:Subfidente uino,
fupernatant nerba. Nam fobrios aut metus aut pudor cohibet,
quo minus cíFutiant ea, qux fatius putarint fupercÌTe. At uinum
& pudorem difcutit,& timorem abigit.
In uino neritas.
E// cIvM ¿TIA^^/«. Significar ebrietatem animi fucum tollere,'
Sc quicquid pcótore cqnditum eft,in apermm proferre.Vndè fa
crjclitcrx jprohibent uinum dariregibus quòd nullum ibi fit
arcanum ubi regnet cbrietas.Efl^ertur Sc in nunc modum apud
Athcnxum libro i i.paroemia,o/f(^ ly eft: Vinum
Se ucritas:Q^òd largius poti non tantùm effuriunt fua arcana,
ucrumetiam audaciùs in alios loquuntur. Thcognis:
iffoy f^ ¿¿fyvfcy lì^M civó(\s
VivttìffHss kvìph á oh©- t/tì/t W. Ideft.
Aumm Se argentum fabris dignofcitur igni
Vinum hominis prodens arguii ingenium.
Facit huc ctiam quod infcrius adfcriplimus ad locum alium:
OOS in lingua.
Vinum animi fpcculum. ^ Em-lpidis
^SijfJ^op uAss xathiih WymOr j Id cft, Fonna ^
xre

3X0 LIBERTAS,
xrc lucct,uma produnt pcÄora.
Lingua lapfa ucrum didt.
H yTiiíir' cc^jLotf-TccviSffX -I ÒI-KHQH 7Íy6i, Id cft, Vcmm folct
prolapía Ihieiia diccrc. Nam ncmm efle CTcditur, quod exciderit
imprudenti, quandoquidem id demum uacat fiòtìoais
fufpicionc.
Emcndus cui imperes.
Cuique in fuos feruos imperiofum eflc licet, in alíenos aut
in liberos non item.Plautus:Emerc oportet quem tibi obedirc
uclis.
Libero ledo nihil iucundius.
M.Tullius ad Atti.de Quinto loquitur, qui ccclibcm uitam
. iudicabat efle fuauiflfimam.Eam appellabat Icíblum libcrú.
. Thcomt. Oraculaloqui.
y^^Hífitívs Dicuntur qui certa, ucra,&indubitata loquunmr.
Cictro, Verafronte.
Qu® ex animo citraq; fucum dicuntur gerunmr ue,uera fro
te fieri dicuntur.Contra,diccmus mendaci fronte fieri,quod gc
rimr per fimulationem.
Mdrt\al. Vcroucrius. Certo certius.
Dicimus uero uerius,quod prorfus indubitatum haberi uolumus.Non
diillmili forma dicimus:Ccrto certius,quanquam ni
hil prohibet,aliud alio ccrtius efle.
^hiìophd. Ficus ficus,ligonem Ifgonem
uocat.
T¿ ffvfta cvKCt^rlù/ ckcc^hij ffn.í(fHíf At^-w//. Id cft, Ficusquc
ficus, ac ligonemnominans ligonem. Quadrabit in cum qui
fimplici & rufticana utcns ueritate,rem ut cft narrat,nullis uerborum
ambagibus acphalerisobuolucns.Nam ego,quemadmodum
ait Comicus,rufticanus fum, ligonem ligoncP*
appello«
Plutarchus. Profundumfulcum.
^xl^xf) de iis,qui cogitarioliibus profundis
ac penitioribus expcnderent, Mihi uidctur re6èè quadratun^
in cos,qui fe meriimtur non ex aliorum opinione, fed ex rectc
fecus^uc fa£l:omm confcientia.
Osinefl: oration!.
07ÍÍ} rnTi 7Í> Ticyy. Id cft: Sermoni incft os ac uigor.D^
ora-

L o N G A E V I T A s. stf
oratione non inani/ed folidas habentc fententias. Diñu hoc
Thcmiftocli tribùitur. Qmntilianus rerum inuentionem appellar
orationis olfa,fumpta fimilimdine ab animantium corporibus^quaroiTibus
fuftinenmr, colliganmr ncruis, ueftiun-
^ur carnibus & pelle,coha^rcnt anima,moucntur aâu.
Audi qux ex animo dicuntur. ^udau.
Axifi T àzû Koifìtaes, Nam feria, quacq; citra diiTimulationem
dicuntur,ex animo dici dicuntur, caque ex corde proficiici^uulgusait.
Liberi poetx & piftorcs» jdcm.
In Demofìhcms encomio.
To fiJ^v dlìt woajiKOy fvTiop Ideft:
Atqui poêticum genus libemm. Horarius: Piûoribus atque
poëtis Quidlibct audendi femper fuit xqua poteftas. Senrit
autcm liberum c (Te poctis& pittoribus impune quicquid uc-.
lint fingere. Torqueri poteft in cos, qui pcrrinaci & obftinato
iunt ingenio, quosquc ncceflcfit fuis moribus relinqucrc.
Aut in mulleres, quibus nihil non pcrmitritur. Aut m principes,quibus
omnia laudi dantur»
Libera Corey rancaca ubi libct. jsnflnth,
Hxwíífflp K/fittz/Ä, x^r .Id cftrCorcyra libera,proin
caces ubi uclis. Cùm fignificamus libcrtatem quiduis ^endi.
Sed mag'is quadrabit ubi fignificabimus impunitatem clic maleficis.
Ter,
Ternio apud prifcos & abfolutiiTimus & facer habebamr, ut

ftz L O N G AE V I T A
Y^lf ÀHfiip ctvifòt^eu y\v\ ccv^pT^ltí
Ilium iam exegiflc hominum ma fccula.fama cft.
Brcuitcrproucrbii fp'.-clcm habcbit,quicquid ab iis runictuf,'
qui iniigni uiuacitatc fucrrit.Vt,Ccruo uiuacior, Ä: Tirciia uiuacior,quem
tragoedia finxit fcx a:tatc$ hominum uixiiTc. Ec
Scribus uiuacior,quos Grxcis hiftoriis proditum cft i trcccntos
annos uiucrc.
Vitra pcnfiimuiuit.
Lepidum cft quod ait Lucianus in Philopfcudc: Y;r\f riy
€¿j^(xit70f/ nh ßiol. Id cft-.Iam cnim ultra fufumuiuit, hoc cft,
uiuit ultra fatalem diem.'Allufum ad Parcarum fufos, quibus
acuum mortalium cuolui fabulantur poStae.
SuidiH. Vitra catalogum*
y;r\£ TOff /«.Id cftvltracatalogum uiuit. Dc eo
dicebamr,qui multum a^tatis uiuerct,ut iam pracfcriptum ilium
annorum numcrum prartcrilTe uidcretur.
Vitra fufum, Vitra linum.
Ysrtf TOP A/w^^Id cft:Vitra limmi,pro CO quod eft,extradecrctum
f^le.Allufum cft autem ad fila trium Parcarum.
Cornidbus uiuadon
Y7t\¡ raí jiopwms De uchementer amiofis. Ab auis
ciusprodigioía uiuacitatc fumptum.
Hcííodífcnccfla.
Affilo iop yìtfxilà eft : Hefiodia fcncÄa: Longaeua, uluaxq;»
fic appellabamr.notum eft Pindari epigramma de longaeiütate
Hefiodi.
Sut¿i4. Tithonifcnccfla,
ytff ¿f.Fabula: tradunt Tithonum adamatum ab Aurora,in
coclum fublamm fuiire,atque iliius fucco pcrfufum, ad
tantam perueniflc feneöutem, ut tandem optarit ut in cicadam
ucrtcrcmr.Smdas refert hunc in modum: Scnefeas Tithono
profundius.
Phocníccuíuadon
LuciauusinSe£iis:H// tpoiviH^im ^/cíy.Ideft:Niphoen!cis
annos uixcris. Hunc Hefio4us fcribit nouem corui «tates
uiuere.
Sibylla uiuadon
Properrius: At me no xras mutabit tota Sibyllx.Sibyll« acW'
tcm pro quantumuis longa pofuit.

L O N G A E V I T A S. M
Fades tua computar antios*
Hoc cft, Frontis mgac numcmm annoram tuomm pracfcwnt,quanquam
libido nondum in te confenuit. Diftum à lu*
uenalc in uctulam.
Alterum pedem in cymba Charontfs
habere.
. Lucianus in Se^stK^:/ w vriiec tpcteip \tf th cep^
cft:Et alterum pedem, ut aiunt,in tumulo habens. Extremx,dccrepitieq;
fenefta; homines,etiam hodic uulgo dicun
tur alterum pedem in fepulchro habere.
Viri fenis aftaphis caluaria.
Kviph ykpovT@' ctrcKfti TO upoivioi^.là cft: Viri fcnis uclut
uua paíTa cranium. Admonet adagium,inualidum & flacciduni
effe fenile corpus,cxhaufto fucco,camibus^'» adeiis. Vctcrcs óc
uuas paflas uocabant fenes paiIos,ob rugoiitatcm.
Mature fias fenex. CÌ€CYO.
Maniré fias fcnex,fi diu uclis efic fenex. Q^ monemur, ut
integra adhuc aerate defiftamusá laboribus iuuenilibus,ac ualctudinis
curam agere incipiamus,fi uclimus eilc uiuaci ac diunir
na fene6la.Maximc loqui uidetur dc uitiis iuuentac,puta libidi
ne,bibacitate,turbidentia uita:.
Sexagenarios dc ponte derjcere. Mucroh.
Eft natu maiores,perinde quafi delitos,& ad omne uitac munus
inútiles, in ociumreiicerc,atq; ab omni fimóHone negocio
rum relcgarc.Inde natum,quòd olim fcxagenariis actate uclut
i publicis muniis dimiflis fuíFragium ferendi ius no crat,quod
per pontem ferebatur. Ouid.in Faft.
Pars putat,ut iuucnes ferrent fuffragia foli,
Pontibus infinnos prxcipitaflc fenes.
Vndc & Depontani dicuntur lenes,iam uclut emeriti.'
Viti at lapidem longum tempus»
^Hinsà TirtTp// c wo'Kvi Id cftiSaxa Ctiam longum
facictpum?fccrctcpus.Nihil in rerum natura faxo durabilius.
At id quoq; temporum diuturnitas abfumit.
Mors oprima rapit,deterríma rclinquit. Homer.
Videmuc quofdam prorfus inútiles Tithoniam xtatcni uiuere
, pauciflimos egregio prafditos ingenio, ad fene6bc limen
pcnicnire.Inhanc fententiam quadrat illud Homeri Iliad.i^.
^ ^ wccv-roi ^
X % tiv7»ii

L O N G A E V 1 T A S.
f\v7cd 7 o¡XH7cú Tt xoponvirvHCiy ccftTffi.
Apv^y ^àitiéiiuiot ¿c^TTXKTH^ys, Idcft:
Suítollít hos MaraorSjrL'liqua at mala probra rclicla,
Mcndaccs,ialtatorcs, priiniq; chorcis
Duccndis,agms atq; hccdi;; diripicndis
Strenui.
In fola Sparta expedir fcncfccrc.
E^s^TivfTy f.iòvM At/(r/TtA« Apud Spartanos fum^
mus bonos fenibushabebaturolim.Torqueri poteft ad quoflibcc,penes
quos uirms in precio fit. Dióhim cft autem à quodam
holpitCjquum uidcret apud Lacedarmonios iuuencs tanrum
b pnons habere fcnioribus.
Senex bos non lugetun
ri^w// ßiss àn'whr^ JlòfAniiru Id cft: Bos fencxuacat ludu
domefticorum.Hoc cft,fenum mors, quòd tcpeftiua uideatur,
non lugerur ab amicis.
tofhoci. Viuum cadauer, Viuum fepulchrum.
t/iolvxQ' vi^^os.ld eft-.Viuum cadauer,In cos dicetur, qui fic
uiuunt,ut nihil dignum uita agant. Lucianus fenem decrcpitu,
uiuum quoddam lepulchrum appellar.
^ Danace,
AATI/^W.SÌC appcllabatur numulus illc,qui Charonti perfoluimr,
naulumpro tranfiniifione Stygia: paludis. Mihi uidetur
rcóèè ufiirpandum,fi quis iubeatfcnem parare qui ob defeftas xtate uircs, lautiorc
pariter & copiofiorc uiftu coguntur uti,quo quòd fcncfta
deterit, utcunq; farciantcibo.Manetau^min hodieniinn
fenile ucrbum-.Jlgo me dentibus meis ii^ftcnto.
fimcr, EfFoetafene(iia.
Qupd in Qdyii;v,di£lum cft dc mortuis,id ad homincm^ob

L V C R V M. its
longaEuitatemiamdcfcfbm uiribus accommodate liccbit ill
cum qui conftcmctur animo.
ci/ Í-N aJc^KM rt C9\OC IVM
Nam iam non ncmis carnes atq; oiTa cohacrcnt.
Limen fcnecS?.
Thfci® olì®. Antiquitùs appcllabant,ueíut extremum àUr
tumnum actatis humanar ^ quum iam appetii hyems dccrepitae
fencftar«
Sencfcit bos.
Tfif« ¿ f ^los. Idcil:,
Bos confcncfcit,at opera multa funt bonis.
Quumob actatis imbedllitatcm aliquis inutilis reddimraá
obeundum mimus.Namdiuitumuulgus haud aliter miniftriS
mitur>quàm equis 8c canibus, aut pauló ctiam inhimianiùs.
Dum ufui funt,alliciunt : ubi fcnuerint,rciiciunt. Qui/que meminerit
Diogcnis apophthcgmatis,qui rogatus^quid nam ciTct
in hac uita calamitofifsimum^ refpondit (¿^^f®} id eft,
Scnex cgcns.
Fatale uitx tempus exa(Sum.
In decrcpitos quorum actas iam exaó^a uidcbitur quadrabit
illud Homeri:
Hh^idiji Ldlx vTíkpíúv® NiTiíOiO H^Siú}}.
Dementes,ut qui facros tibi máxime Phoebc
Abfumplére boucs. Nam per folis boues annoi fatales,ut
opinor, innuit poeta. Hue facit quod adduccmr inli^
quoque: Idem Accii quodTitii.
LVCRVM EX SCELERE.
Vfuraí nautica!.
Apud iuníconfultos ufurac nauticae dicuntur centciimae magna:que.Ncgociaturi
fortcm intcrdum accipiunt mutuo.Quoniam
autcm,qui nauticam cxcrccntncgociationcm, fc fuaque
ucnris & undis committunt,focncratorcs maiorcm ufuram cxigebant.
Intcrdum accipiebant mutuum in una ciuitate, quod
in alia rcddercnt.
Tributis potíota. ^
^ Tft'// fo'^w// /í^«T7w.Dicebatur,ubiquise}t malcfaflis5¿
iniquitatc commodum ingens reportarct.Indc natmn opinor,
^uòd qui principum nomine tribucum cxigunt,ferè plus cxtofíC
3 qucnt,

J^^ L V K Y s.
quent,quàmparcil.
LVXVS ET MOLLITIES.
Indulgere genio«
Proucrbialcs í'unt figurx. Defraudare gcnium, Pro eo quod
eft,negare naturx quod appétit. Indulgere genio:pro eo quod
€ft,animoobfequi.Terentiusin PhormionciSuum defraudan«
genium.PerííusiIndulge genio,caipamusdulcia. Vndè 8c genialem
appellant dicm Ixcamác uoluptuarium. Et genialiter
uiuere,pr© molliter & lautè.
DsogatU. Vita macerata*
b7ûî fn/uae\a(y/M(^.Id eft,Vita macerata,feu permollita.De
molliter uiuentibus,quibus cx facili omnia fuppetunt.
Curare cuticulam.
Horatius: Ire domum, atq; Pelliculam airare iube. Nam qui
uoluptati ihident magis quàm famie,unum hoc curare, ut cutis
fummè niteat. Perfius:
Et afsiduo curata cutícula fole.
Pontificalis coena.
Olim cochas fumpmofas opiparasq;,pontificales appellabát.
Inde natum apparct, quòd folcnnesfacrasq; ccense cxquifitifsimis
foleant cibis celebrari.Legimus 8c adipales coenas, & adipofas,
& adiiciales. De cœna dubia 8c populari diièuni cft m
locoLautitiaî.
Pergraccarí.
Pro eo quod eft,genialem agere uitam. Plautus:
Dies, inquit,noóèesq; bibite,pergraecamini,
Amicas emite,liberate,pafcite
Parafiros,obfonatepollucibiliter.
Vfogcni Semper Leontini iuxta pocula.
AvAicv/m W\pt TOVS UpxTÌi^ùci, Id eft,Semper Leontini ili*"
ta cráteres. In uolupmarios quadrabit, aut in cos qui femp

L V X V s. 3tT
qms, Thcricfcum appellabatiir. Dióèum cft autcm imicntum
inuentoris uocabulo. Siquidem-Graici uitrcum poculum ^t^/tCKeiûff
uocant. .. -
Sale pcriindus hic adiuuabitun ^^r^Jiopfr.
AXítV oveu r í;í'Tí7ír/.Id cí1:,Acrí falcbir pcTlutus
adiuuabitur. Diccbatur in cos, qui ucl a:ta:c ucl uino dclirarent.Qiûdam
ab uttibus tranflatum cxiftimant,qui Talc loti
rcdduntur mcliorcs, quòd falisacrimonia corioriim crafsinidincm
cmendct. Itidcm tcmulcntia laborantes, mos erat fai e &
^leo penmgcrc, id aduerfus cbrietatem remedium cxiftimabatur.
E clibano boues« idan*
Vfus erit, quoties cflFcremus iplcndorcm conuiuii, aut infignem
cdacitatem. Confimili figura dicebant ; Polyporum hc-
•catomben.
ThelTalorum alxi
srjifvyis. Id eft,Alac Theflalicaf^Proucrbiali ioco
quondam diccbatur in ueftcs manicatas, quas Gracci x^f^^"
"ras uocant, quòd hoc genere per luxum ac delicias utercntur
Theflali.Apud Maronem hoc amióhis genus, tanquam parum
nirilc Troianis ab hoftibus opprobratur.
Sapiencia uino obumbratun PlinìtéH
In prouerbiis item duo refcruntur, qua: fapicntcm ctiam démentent,uinum
& mulicrcs.
Sine Cerere & Baccho friget Venus 4
Tcren.in Eunu. Cibus enim a: potus irritamenta funt llbidlnis.Eleganter
autem Cercrem pro cibo, Bacchû pro uino, Vcncrem
pro libidine dixit,continentcr in figura perfiftens-
Heterognathuses.
In edaccm dici confucuit, quòd ob uoracitatem alternatim
tittaq; mandíbula cibum commadcret. Nam hinc didtum WtfcyvxS©'^
quòd nunc in hanc, nunc in illam mandibulam cibum
tran'sferat,
Siculilïare. JEudcmuf.
S/Kt^tf///. Pro CO quod cft, auftcmm cflc tetficumq;.Aehe-
^acus indicat adagium natum ab Androne Siculo^ qui morem
"luexcrit ad tibiam faltandi gefticulandiqj.
Ficus auibusgratx. K^thcnsns.
Qüjdrabit in uolupmario$,ac fugit^ntes honcfti labotis,
X 4 quum

SX« L V X V S.
qimm tarnen appetant emolumentum.
AOni mandíbula.
Ovif Conueniet in edaces , alioqui ftolidos &
ignauos.
Rifus loniois.
In molle«; de iioluptario«; dicitur.
Chorcatlonicx.
Horatius:Mofus doceri gaudetlonicos.'
Matura uirgo.
Lafciuas faltationes dc pamm decoras gefticulationes &
gnificans.
Ionici
IwwHWf, pro eo quod cH-, ¿fpügy id eft,molliter ac delicati.
^ttflofh. Matrem fequimini pord.
EsTtiö-i xàifot* Id eft, Poft matreui adeftc porci.In ftupidos
dc indoÖos dicimr. Q^drabit de in gula: uctriq; deditos.
Macrob. Porcus Troianus.
Conueniet in opípara conuiuia, aut in hominem uariis deli'
ciiscjcpletum.
GtÄCO more bibere.
In uoluptatibus de delicüs addiäos reiicitur.
SibarilTare.
Pro eo quod eft,opiparcac genialiter uiuere.
Aldnoi menfa.
Gregoriusiimili tropo menfam luxu redundantem, Alcinoi
dixit.
Decempes umbra.
AwiÄsriii (TKicc 49-/. Ideft,Decempes umbra eft.ideft,Cocnádí
tempus. Veteres umbris notabant horas dici.
Ventres.
r^TíVtf. Dicebantur homines edaces, uentriq; atq; abdomíniferuicntes.
Lucilius:
Viuite lurcones,comedones,uiuite uentres.
piHurch. Venter auribus caret.
Vfit^H^ ssH, tx« «TÄ. Ideft, Ven ter non habet aures.Vbide
paftu agitur,non admittíimrhoneftac rationes. Contra famem
nulla contradiäio eft.
Ventrem mihi obijds.
InGraicorum adagiorum collettaneis commemorantur &

L V X V S.
Kiucrfüs: FTÍI -a-^ÓFIFÍFT FIIWMFF emi®r «TTCÍVTU^.
H5rX//f« ^ kívík 'j fictgHíie. id cíh
Vcntrcm mi obic¿tas,quo probrum haudpulchrius ullum,
Plcnus is cft lcuior,grauis ídem ubi pcndct inanis,
Eurip. Mihi opprobrafti probmm honcftum fcilicct.
Vtrcs Thyiad* xjfthtnáus,
J^ffKcs H^ oAíick®'. Id cft: Vtcr Sc Thyl3cus.Dicebamr,qui
cibopomi4»indulgcbat: cnim utcr cft uinarius, ^JTÍÍÍ-
M® uas farmarium.
McthyfocottabK
mdv(r

530 L V X V S.
cinum Crotonî.
Zcnodot, Syracufana mcnfa,
-S.vioimcÏK TfA'TTv/í*. Priclaiita atq; opípara dicebatur. Sjracufanl
enim ut crant olim opibus florentiisimi,ita uoluptatibus
ac deiiciis addiCÎ:irsimi.
Víxít,duin uixit^bcnè.
Eft in Hccyra Tcrcntiaiia. Conuenit in eos, qui mollitcr ac
fuauitcr uiuunt,atq; ira faciunt fumptus, ut non multfi iuuenc
harrcdcm.Eft autcm amphibologia in nerbo uiuerc, quod iiv
terdum iîmplicitcr uiuerc eft,interdum genialiter nitam agcrc.
CatuUusiViuamus mea Lesbia arq; amemus.
Eudcmus. Teneri calidis balneis.
ATtûsXffl Pï^fWhiifficui, Ideft: Teneri calidis lauacrís. In molles
& luxu dcfluentcs diccbatur.
Amazonum cantilena.
Kiioclovifiy cca^Kkx. In delicatos ac lafciuos,8i: paru uiros. Amazones
ludibrii cauiTa m molles uiros cantdenas folcrc celebrare,opinantur
quidam.
- ^ w xA Coronam quidem geflans, cactcrum
^uiloj^h. ^ ^ fitiperditus.
Coronam quidem geftans,caetcriun iiti perditus.In temulcTTtum
& lurconem aptè torquebitur, quiq; obligurata re redaâusiîtadinopiam.
Ex amphitlieto bibiití.
Af¿(piSÍTU ItTTiVit, Dicebatur in eiun, quimeraciùsac largius
potaret. Amphitetum enim erat poculi genus, ita fadum r uc
quauis cx parte pofitu ftaret,nullumq; certu habcret fundum.
^mttfot. Mafchalam tollere.
JKotcxixlo oc^ap, Dicebatur qui auidiùsbibcrct.Sumptiim à
geftu bibonum, inter ebibcndum cyathos gulam ac mcntwrn
intendentium,& altiùs erigcntium cubitos, ne quid rcíidcat in
cyatholiquoris.
flomrui. Vinum fencm ctiam uel nolentem fali
tarccompcllit.
Admonct nihil eifc tam ineptum,neq; tam alienum,ad quod
non inciter cbrietas:
Otv©' ccp^yi yi^atfra SSK Wkfurvroc \oi\vHf.
Infanire facit fanos quoq; copia uini.

MAGNIFICA PROMISSA. 33t
Vinum caret clauo.
Tûif êivoit 3ÍK w«i>í¿x/

Sjt MAGNIFICA PROMTSSA.
pifccs eodcm modo coquicœpcmt. Vndè Sc Tliunni Sc id ge^
nus alia in'clibano codta, Xeniomm uicc miAitabatur amicis»
Accommodabitur non mfcitè ctiam ad praeccdcntcm locum.
Katzvh, id cft, fumus cft co^ominatus Thcagcncs, quòd
magnificò polliccrctur,quum eìictpauper,
^ Charetis pollírítatíoncs.
At vTTûtrxicr^i. Dici fialitum, ubi quis facile ac benignè
promittit,iuxta illud Nafonis:
Promittas facito,quid cnim promittcrclaedit?
Pollicitis diucs quilibct cflc poteft.
Natum adagium á Charctc quodam Athenienfium duce,qui
quiduis cuiuis polliccbatur.
Album panem tíbí pínfo«
A^ntw (Jt¿i¡x}í f>i/fw ooi. Dici folitum, ubi quis magnaninj
remm fpes ampias oftendit. Eft enim ma*a panis genus. Porrò
Grxcis album panem in dciiciis fuiflc,locis aliquot tcftatur Lucianus.Et
hoc ad lutum accommodabimr.
Ariolari.
Prouerbio dicebatur,qui nihil adferret certi, nihilq; praefentiscmolumenti,uerum
in diem modò pollicerctur.Tcrent. Scd
ego ariolor. Sumptum á diuinis,quipra!dicunt cucntura.
^netv'Ktx JlÔjgXé
Dicebantur magnifica muñera, quaî portero poft nuptias die
fponCx pater adducebat fponfo,pompa: cuiufdam fpccic.
Modío demetíar.
Miafli/nvíj) «TToftijìù, Ingcns Sc cumulatum fperantis cmolumentum.
In magna quidem rerum abundanria, non heminis«
neq; congiis,ícd modio metimur. Suidas: Modio metiaracccpmm
à patre argentum.
Verba importât Hermodorus.
AcyifS yxi Id cft:Sunt Hermodori nerba
mcrcimonium.In cum dicebatur,qui prxter ucrba nihil adferret.Aut
m cos,qui nerba uendunt pccunia.Quod in poetas,
aduocatos, fumi ucnditorcs re^ic dici potcrit. Natum aiunt ab
Hennodoro quodam Platonis auditore.
Hefperidum mala*
Mh-KX Minm, Id cft: Mala Hefperidum largirli
qui magna fplcndidaq; largirentur. VcrgiL
Antea

W A G N I MOMENTI- 911
^urca mala dcccm miíí, eras altera mittam.
A ly bands hofpitis niuncra.
Aut, Alybancii amici xenia,quotics fir, ut aliquisfalfò iaftet
fc nngna largitum eflc,icu uerbis duntaxar,nonrc pra:ilet bencficiüm.
Ad pileuni ubcare.
Ad liberraccm inuitarc,aut promifsis ingentibus fcditionem
commoucrc.Macrobius:Dicec aliquis nunc mc dominos dc faftigio
fuo deiicerc, & quodammodo ad pileum feruos uocarc.Mctaphora
duòla à uctcnmi confuctudine , qua fcrui quum
iiatum muta rent ac manumictcrcntur, capite rafo pileum accipiebant.
CíIIíconbona.
AyotSà K/AA/KWV, Id cfl::BonaCillicon,fubaudi facit,authabct.
Conuenit ubi quis malè fañis ac foedis artibus fibi parauit
opes.Huic adagio locii fecit Cillicon quidá, natiónc Milefius:
qui prodita Pricncfibus Milcto patria,amplitcr quidc,fed foedè
ditatus eft. Is cum proditionem moliens rogaretur, quid nam
ciTct fadurus, refpondit, WXVT ccyxdJc, ideft, Omnia bona.
Vndeproucrbuim effertur etiam ad hunc modú : TO-CUT xyacúi
«íí ífH > id cft: Omnia bona,uclut inquit Cillicon,
EiTTTlTt VUi} f^U
Homerus I liados B.
V.07T\T\ VVIJ {ML FXSFOU TTTTOS ^H HRF-ITOTF ÍTÍÍO*«.
Dicitc nunc Mufa: dixiftis quippe priora.
In commcmoratione rcmm ridiculamm habebit locum &
gratiam.
Ego faciam omnia more Nicoflrati. Si^dáA*
E>w wciHjM wccvToc UxTx NmkfXT'f/, Id eft, Ego cunña mote
fecero Nicoftrati,pro co quod eft,cgregic. Nam hunc aiunt
comoediamm aCèorcm fuiíTc talé, qualis apud Romanos pracdicaturfuilTcRofcius.
, Spondc,noxapraefl:ocfl:.
^yyvxwxp^ eft,Sponde,fed noxaproeftocft-.Nam
qm pro altero fideiubct, id pollicctur, quod non fi: in ipfo iilUm,pra:ftare,ncmpe
fidcm alienam.
M A G N I m o m e n t i .
Vcl Megaram ufcg.
Vbi quid fignificamus magni precii,nobisque uchcmcntcr
cxp

334 M A L E D I C E N T I A.
cxpct'itum, dicimus: Huius rei gratia ucl in Indiamufq; proGcifccrcr.
Aut, Digna res cft, cuius gratia ucl in Hybcmiam ufq;
nauigctur.Socratcs apud Platoncm: Mihi fane tanta cupiditas
cft audicndi, ut lì pcdibus ucl Megaramufq; ambules, non tc
iImrcli(5ì:unLs.
pioHtuí. Dignum propter quod uadimonium
deferatur.
Vbi rem maximi momenti uolumus iignificare, quae^; ucl
quantouisdifpcndio dcbcat expcti,dignam eifc diccmus,cuiu$
gratia uadimonium dcfcramr. Nam qui uadati funt, non nifi
liunmo fuo periculo abcifcpoilunt.
MALEDICENTIA.
guiditi»
Prifci dixcmnt pro conuiciari ac malcdiccre, uoce dufla ab
lambo pede,qui conuiciis rcpcrtuscft, impcmm fcricntis atq;
impctcntis cx^rimcns. Vndc & hominem ad conuiciandum
propcnfum /«r^uf^Tu;// appellant.
Xilu/iUffOi,
Eft altcrum afp cris conuiciis incclTcrc. Athenis cratfcíhifl*
quoddam, in quo ius erat diftcriis 8c conuiciis in alios ludcrc.
Vndc 'S.THVMffot dicicccpcrunt, qui libcrius in quempiam dc'
bacchantur.Fcfto nomen erat rnvU , ^nvcif cnim proprie dici'
tur,quod afpcrum auribus4; molcihimcft.
fjejychi. Execrationes ferere.
A^ùt \7Fiff7rèì^ea, Dicebantur, qui diris dcuouerent aliqueiu«
Indè natum,quòd apud Cyprios eifct folcnnc,quoticsfcrcrcnt
hordcum,addito fale,deuoucrc quibus male ucllcnt.
Macfonica dideria.
Difteria petulantids iafta, prifciMarfonicauocabant: ffH¿í*'
^xjct MOKfuviiuiy á Macfonc quodam hiftrione comocdiaruiö
Megareníí.
Vitra Hyperbolum.
y-Tt/ T^//y;7-s/ftf7ur//.Idcft,VincitHyperboIum.HypcrboIu^
quifpiam erat mirum in modum appctens litium. Vndc conuc^
nit in cos,qui fimili laborant morbo.
MALI RETALIATIO.
Pd/ißtn'tas, Neoptolcmiuindicfla. . .
w/f.IdcftjNcoptolcmicauindifta.Vbiq^^^^

MALVM CONDVPLICATVMT JJJ
)atitiir cadcm,cumfmodipatraiiitin alios. Siqiiid^ Ncopto-
i cmo Achillls filio, qmPriamum in ipfis palatii focis occiderat>nicilsim
cucnit, ut 6c iplc apud Dclphos ad Apollinis arair^
occidcrctur.
Termcriamala.
Tifi-i'ftx Lxíí^.Vctcú prouerbio dicLiiituringentia , maxime
quotics mala qua: quis in alios impegcrit, aliquando in
ipfius caput retaliantur. Suidas ait locum quendam elTe in Caria,cui
nomcnTcrmcrio, quotyranni quandoquepro carcere
íbicant uti.
Cxdímus,in^ uicem prxbemus cru^
rafagittis.
^ PcrfiusSatyra 11 11. Id eft, Vicifsim carpimus & catpimur,
tidcmur,,5c totidem plagis confumimus lioftem.
Dedimalum,&accepK P//»iW
IBcticum adagium eft, quo licebit uti,quotics eiufinodipermutatio
uidcbitur taftá, ut malum pro malo fit redditum, &
par pari rclatum,ueluti fi quis improbum generum dediflct, ac
nurum item improbam rcccpiiTet.
Qui qux uult didt>qux non uult audiet.
Tercnt.Si mihi pergit qux uult dicerc,qux non uult audletJ
Rurfum in pròlogo Phorm.Bcncdióils fi ccrtailèt,audiilct benè.In
prologo Andrix:Definantmaledicere,malefada ne nofcant
fua.In prologo Eunuclii:Tum fi quis eft,qui di6bm in f

MALVM C0NDVPLICAT7M.
aetatis,ignem igni fuggererc uicieanmr.
Ignis non extinguicur igni*
rvf¡ i ci'^pvvjcu uri/f. Id cft,Igni non cxtinguimrîçnîç. Malum
malo non tollitur, ira non fedamr iracundia, fed í crocitas
fedatur lenitatc, malum patientia toilitur,iniuria beneficio
uincitur.
Oleum camino adderc.
Malo fomcntum,ac uelut aliinoniam fuppcditarc. Hicronjr.
ad Euftoch. Vinum Sc adolcfcentia, duplex eft incendium uo'
luptatis.Qiiod oleum flamme; adiictmus?
Oleo incendium rcßinguere.
EÄÄV ffítvvv

M A L V M V E R T E N S BENE, 3if
Dc fumo ad Hammam tendere.
De eò qui fe á rebus dubüs in prscfens cxitium conncît.
Litem parit lis,noxa item noxam parit-
A/X* ^JHL^ UtHTtjfii í?iáí¿4/ fA¿fi».Senariusinrixofo$&U*
tium auidos.
Fallada alia alíam trudit. nrwr»
Sumpmm à confucmdine conátium filiere, ac dolls confarcinantiummedcprehendantur.Vnde
confutis do lis dixit Plautus.Et
fútelas appellat huiufmodi technas.Et apud Homerum,
^ûTiifs eft,bolos texere.
Refricarc cicatricem.
Quxre loco laceircntis,
Ilicohyemserit* ^ c/frißotei
lì Jt 0 vcT©- ßapU/j wfaHxXiOfiriùyXVTifiai X^^iV.Ideft:
Ilico hycms fit,ubi boream accerfiuerit auftcr.
Vbi malum malo fucceíTcritjant ingens periculum imminct.
Prseilat uni malo obnoxium effe quàm
duobus.
Ariftophanes in concionatricibus hunc fenarium proucrbialem
refert:
Ew yxg ffVViX^cU Hfu-ijo/j N Jtvûlfj hûiHiiiJ» Id cft:
Vni atq; geminis pracftat inuolui malis.
Quoties utninque malum euitari non poteft, danda tamen
opera quo declinemus altcmm,& in id quod minus habeat incommoditatis
incurramus.
Ad hunc locum rcfertur. Poft bellum tumultus.
Eftpylus ante pylum. Adducetur infra\
M A L V M V E R T E N S B E N E -
Nunc bene nauigaui,cum naufragium fed. plutdnh
^ "NiJ^ iv wvfKOHKoc ¿Tí vwxvíyHKct, Quoties id quod uidemr
incommodum,fortuna pra:tcr fpcm ucrtit in bonum.
Laqueus auxiliari uidetur.
KiiLLh Ctis W/HW/ H 2jr¿>*.Ideft:Laqueus ita Ut uidetur. Sc bo
no fuit.Diäitari confueuit,quoties incommodum alicui uerterctur
in boniun. Veluti fi quis Turca bello captus femiret apud
Chriftianos,isq; hac occafioncnoftra: religionis facris initiarc
^r. Aut fi diues ad inopiam rcdailuSjhac occafione fieret ex lu
Xuriofo fobnus,cx impio pius.
y Bellum

LL^Y M AL VM ASS VET T M.
IrähtiHs, BcUum.haud quaquam lachryniofum*
^ A^it'sfivs' cft:Bellum lachrymis carens.Vbi iiifto
ria contigit citra cardcm 8c fanguinem, Efferfur ctiam adUuc
modum: Incruentum ftatuit trophaeum.
MALVM ASSVETVM.
Galium ducctc.
Prouerbiales mewphorc funtrCallum duccrc,& Occallcfccrc^fiquidem
ad animum torqueanmr.Quintilianuslibro duodccimo:Et
ingenio adhuc alendo callum induccrc. Sacpiculè
Icgimus apud Tullium,occailuiiIc aures, quum ailiicmdo fcnfummali
adimit.
Dies adimit «gtitudincm.
Terct.in Heaut.Quod audio uulgò dici,Dicni adimcre xgri
mdinem hominibus.
¿i^mr- Maiorum aíTuctudo.
Qm malis afl'ucucrit,acpermultatulcrit, commodiils fcrt Ä
ahud,li quod incidcrit infortunium.
Nec^ cnim ignari fumus.
vbi quis ad tolerantiam praffentium incommodorum ani-*'
mat fefe prxtcritorum maiorum rccordationc, non infeftiuitcr
ufurpabit illud cx Odyil'.V.
^iê'Kctôt AH L(ÛCÎÎH H^à Uvvrifop ccXTia Wt' ítTJÍS, Idcftî
Obdurcs anime,Ä: quondam grauiora tulifti,
IdacmulansVcrgilius:
O pafligrauiora,dabitdçushis quoq; fîncm,
Durarc,& uofmet rebus femare Iccundis.
pUutus, Nora res mala,optima.
Dichim cft fub pcrfona Icnis, fiiaderc conantis amîco,nc
uxorcm tamctfi malam rcpudiarct,aliam duftums, propterea
qiiòd plcrunquc fit, ut qui commutât primum,pro malo pciuí
accipi n, mm ignotum pro noto,infuctum pro familiari. Tan^
tum cnim udlct aíructudo,ut mala quibus aflucucrinius, opti"*
ma iiidcpntur.Contrà, quac fimt optima, propterinfolenti^U^»
pelfiina uidcantur.
VTus cft altera natura. -
Nihil hpc diíío cclcbratius:E^(S>' axxn ^vcrts^
id eft: Vfus altera
natura.Natura nihil cftìcacius porcntiuslie.Vndc Sat)TÌcus:
Curt ode 8c cura natura potcntior onmi, ^ ^^^

MALVM ACCERSITVM^ W
Scarabeo ddus perfuafcrís. Znciaiu
c K¿v6oCfQ- tcp (Jtqxni^ua.ld cft: Citius fcarabcum
fediucríamfenicnriampcrtraxeris.Deiis qui malis aíTucucrunt,á
quibus reuocari non poflmit,cò quòd alTuetis uideaniur
optima.
MALVM ACCERSITVM
AVT RBTORTVM.
Hienfis tragoedos conduxít. ^ Lu^
OÍX/ivf ^ceywiovt W^^wí^t'Vbiquisultróprouocatqucmpia,
^ndè fua audiat probra.
Suo lumcnto fíbi malum accerfere. riaum.
Qm ipfc íibi malorum cft autor>fuo iumento íibi malum acccrfere
dicitur .Tanquam fuo fumpm fuaq; opera, quafi fuopte
plauftro,malorum farcinam apportet fibi.
Suo fíbi hunc iugulo gladio,fuo telo. Term.
' In cum,qui fuis ipfius diftis rcuincitur,aut qm fuoptc inuentodoloue
capitur. Ouid.
Remigiumq; dedi,quo me fugimrus abirej.
Heu patior telis uulncra fS^a meis.
Suo ipfius laqueo captus eil.
Metaphora fumpta ab iis,quiinftruftis pedicis, auibu?, aut
feris infidias tendunt.
Suo ipfius indido periit forex#
Tcrcntius.Egomet meo indicio milcr quafi forex hodie petS.Donatus
admonet cíTc prouerbium in cos, qui fuaptc uoce
produnmr. Atque hinc exiftimat duftam eile metaphoram,
quòd foricum proprium fit,ftridcre clarius quàm mures.&c.
Incidir in foueam quam fedt.^
^ InOdis Dauidicis:^(^ci ¿i/iö-xAri/t^ ÙCVTÌPÌHS'^
WtjATÄ Ás ßHiopycp Á^y^íTrtfTí.Lacum fodit,& apcruit cu,
Äc incide« in foueam quam fccit.
Captantes capri fumus.
Nf/ifxißae, Qiui res prxpofterè euenit,ut ipfi circum-
^cniamur ab iis,quibus conabamur imponete.
In uenatu periit.
tùcianus:At/T*rt kTrtÓMro vnì twí «yf^í.ld eft: Et ipfa ueperiit,hoc
eft,dum adolefcentem uenatur, ftudetctiam ipfa fefe perdidit.
y % Hanc

340 MALVM ACGERSITVM.
Hanctcchnam in tcipfum ftruxifti.
Eandem lentcntiam aliter exprcíTit Lucianus:
Sin aofifftioc KrtfT« cocvt iTMc/Ty/KÄf.Ideft: Itaq; commcntum
m tuum ipiius exitiuni reperifti. De haredipeta, quiuenc
no quo Icnem appctiuerat, ipfc fortè fortuna captus interiit.
Vteadum erit quum dolus in alterum cxçogitatus,in caput autoris
recidit,
C^i infpucrit in caucrnam for micarum.
su Ò ufjwccî wf fW((AHKÌoc(;ycJì ^Tû cft: Quod qui
infpucrit in agmcn fonnicarum,liuic intumefcunt labra. Torqueri
potcrit in cos,qui multitudmcm imbecillium quidem,fed
tamen numcrofam & concordem prouocant.
phtmh. Ex ipfo bouc lora fumcrc.
tK 7ZJ> ßifcs 7m té¿V7

MALVM ACCERSITVM. UT
ml,poftea fubafti à Mithridate Cappodocc, pmpriis femis uin
ftilUnt traditi.
Mala attrahcns ad fe,ut cocías nubcsa Gc//

HALVM ACCERJITVM.
Atlas calutiîé
AtX¿W Tj/f ¿/jdíí^^it/.Subaudícnclum fufccpît. Dici íolitiim ¿â
His, qui fefe magnis 6c molcílisinuoluunt negociis, ipfiq; íibí
malum acccrTunt.Nam hic cœlum hofpitio fufcepit.Deprehcn
fus autem,quòd illi ftmxiiict infidias, prseccps datus cil in marc
Atlanticum.
Horner^ Acccriituninialuni*.
UTTiffTraro^u hacKÌy, Acccrfitum malum dicimr, cuius ipfc tibí
caufamprsbucris.
Coruus fcrpcntcm.
Tov û(ptf/, vbi quis fuo ipfius inucnm pcrit. Sumpturt*
cx apologo quodam Acfopi, Comus cfuricns ferpentc in aprico
domiientcm cofpicams rapuit,a quo morfus periit.Cognatum
ei : Comus fcorpium. Torquere liccbit & in hominem oÌ»
cdacitatem periclitantem.
Bis interimitur qui fuis armis perit.
Magis dolent incommoda,quibus ipfi dcdimus occafionem*
Colubrum in finu foucrc.
Of/// \if TU UxTTCfi eft,Scrpentem in finii fouere.
Dicitur qui compleòèitur amore, ftudioqi profcquitur ingiatum.Sunmtum
ab apologo quodam Acfopi.
Hoilis domcfticus.
vbi malum non aliunde proficifcitiu-,fed ex nobis ipfis nafcitur.
Capra gladium.
A// ^¿xaipxff, Subaudi, rcpcrit.In cos dicitur, qui ipfirepc^
riunt,quo perçant.
Py rauilae gaudes gaudium.
yiceictii wvfílvrií x^Pif» De momentanea fiuxaq; uolupw^
tc.Oftendimas alicubi pyrauftam ad lucemas aduolâtem, anr
buftis alis perire. Vnde natum proucrbium; Pyrauft« fatum.
cos,qui fibi ip fis cxitium accerfunt,
Prudcns in flammam mitterc manum.
Hieronymus ufurpat pro co quod cft, fciens expono me difcrimini
malisq; obiicio.
PiaHtfü. Calidum prandiumcomediití.
Fccifti, quod tibi magno malo fit futurum. Ab his fumptomf
quifenoxiisaclctifcris ingurgitantcibis,poftea ucntristormina
fcnfmi. .
Mal

M ALVM ACCERSl TVMv
Malum confilium.
Malum confilium confulcori pefsimum. In eos» in quom ca^
put rccidit,quod aliis perperam confulucrunt. Hcfiodus;
Oi fti/7u liosHit Tivx^et hcíMCi
H 3 I-OCKH figÁH 7W fiiíTiíJiravrt Latu^i/, Idcftj
Ipfc fibi nocct is,a lium qui lacdcre quarrit.
Confulmm malè,confulcori pcfsima res eli.
Camclus defiderans cornua,etiam
auresperdidit.
K LJc(JOi\@' YTTlSviÁHffOCffCC L\f¿7Kii> ^^U 7« ¿Tít TTfálfaífti'KuríM»'
Conueniet in cos,qui dum peregrina fc£ì:antur, nc fua quidem
luentur.Sumptum ex apologo de camelLs,qui peroratorc cortma
á Ione pollularunt. Illc oifcnfus fluita poiìufatione, aure$
quoq; refecuit.
Sibi malum rcpperit.
in cum, qui liio la:ditur inuento, quadrabit illud Homeri c*
Oáyff.^/
Oi T OtV7U Tfrpwjù} IcMp Wfi7Ú Id eH,
Qmfibi pcrnicicm ucl primum repperit ipfc
Vino uièbs.
Didum cfl dc Eurytione, qui primus inuenit ufum uini, pet-
«mptus i Lapithis.
Coeno puram aquam turbans,nunquam
inuenies potum. '
Dici folitum,ubi quis ea, qux funt per fc pulchenima, coritaminat
admixtis iij,qu« funtturpiisima.
Bellerophontes literas. ^cnodo^ '
h\-\MfC(p¿v7iS TÀ- 7f¿,u;«nfT

344 .MALVM ACCERSITVM.
tJcm^ Phod conuíuíum.
^¡Kif ífcuf©-* Id cft,Phoci prasmiiim, ííuc conuiuium. DISI'
tari fuctum, ubi quis Aio malo conuiuas acciperct. Aiunt Pho'
co cuipiam filiamfuifle iam nuptiismaturam. Is procos {nzíti
crant complures)conuocarc folitus,praimia ftatucbat, & coditionibus
fubindc nouis propoiItis,nuptias prorogabat. Quam-
^ j ^ obrem indignati iuuenes,Phocum in conuiuio trucidarunt.
ZcncJot. Pulrgladcm.
o mcäs Lpvrx-Khof/, Dicebatur in eos, qui quii retiñere quippiam
non poAint, nolunt tamen amittere, Veluti ii quis magiflratum
recuict deponete,cui gerendo fit impan
^yfthendui* Tutdus ipfcfibi malum cacat.
K/X^ÄX^/« ¿^Hi>V.Ineos,quilìbiipiìsminiflrentCxitii
caufam.Siquidem uifcum,autore P inio,non prouenit, nifi ma
turatum in uentre, ac redditum per auium aluum, maximè palumbium
ac turdonim.
Ttrcnt. Xutc hoc intríftí,tibí omnc eli cxedendum.
Verba funt Phormionis parafiti, qui quoniam fuerat autor
confiliidcducendapuella, a:quum cfl[c putar, ut fuo periculo
rem item expcdiat. Tranflatum ab alliato ruiliconl mortario»
Idem:Colo quod aptafti, ipfi tibinendum cft.Id cft, Tu incipiundi
autor extitilli,nunc idem expliccs oportet.
tyfHßmui. Faber compedes,quas fedt,ípfe geilet.
Competit in eos, qui fibiipfisautorcs funt malorum. Flagcllum
ipfe parauit,quo uapularet.
cA'thenaus. Ip^^ ^^^ fontcm rcpcrit.
Sunt enim 8c perniciofi fontcs, quorum aqua guftata morte
aut uifaniam adferat.
Zcnodot, Bos aduerfus feipfum puluerem mouer.
ßSf t/ XoUfTM ¿m«7^.Ideft,ßos aduerfus feipfum puluereifl
mouetjfiue feftinat. Vbi quis ad fuum ipfius malum uolens lubensque
ducitur. Nam boucs facile fc praebent uincicndos-
Snidai» Echinus partum difFerr.
t-xiv©* tÒ^ rcHOff kvoticcWd, De iis, qui prorogafent auippiam
fuo malo. Veluti qui crcditam pecuniam comperendinat,
tamen aliquando reddendam uel maiorc cum fcenorc. Aiunt
cchinum terrcftrc ftimulata aluo remoran partum, deinde iaiu
afperiorc ac duriore faóio fatu mora temporis, maiorc cmciatuparcre.
^ Noftri^

WALVM ACCERSÌTVM. $4S
Noftris ípforum alis capimur. xAthcnàm.
TO7I AVTW^ ¿cKtffncfiiúot, Id cft: Noftris ipfonim pcnliis
capimur. Fertur autcm apologus huiufmodi : Aquila iòèam
fagitta, quum infpcxiilct iaculum ad imaginem pennarú effiñumámitatumq;
dixiíre:Harc non ab alits,imò pennispropriis
capimur. Cóucnict in cos,qui ipíí pracbct occafioncm fui mali.
Capra contra fcfc cornua.
Mctí^ Kuè' ree Ktf«T4f.Ab apologo natG.Capra quaspiam
quum cilct iaculo uulnerata,circun^cdans undc nam id -
•mali (ibi aducnUTct,arcum contcmplans caprinis comibus còpaftum
dixit ad hunc modum: In mcam ipfius pcmlciem produxi
comua.
Carpathiuslcporem. %XriSUtck
Ci KotffTTicS^ ròp xaeytós/, Diccbatur in cos, qui fibi rem noxiam
accerfcrent Hinc deduòfà adagium, quòd quum in Carpathiomm
infula lepores non elIcnt,ilU curamnt importando?
aUcundc. Vemm ubi eius animantis magna uisincrcuiiTct, ut
cft mira foecunditas,fmgcs infulae populari coepcrunt.
CaUdam ueruti partem. Zenodét.
*rì ^^ftíií ^ aftAi. Subaudicndum arripuit, Vbi quis per
Jmperitiam negocii,ea parte rem aggreditur, qua minime tutu
fucrat aggredi. Sumpta metaphora ab iisqui per imprudcn^
tiam,cam ueruti partem manu prchendunt,qu2e calcar, deinde
ofFcnfi rciiciunt,& alteram partem apprchendunt.
Cornix fcorpium.
X^fwwf ley wf3r^^.Subaudicndum,rapùit.Qiwdrat in hoff,
qui parant cos lacderc,undc tanmndem mali fint uicifsim accepturi.Q^madmodum
cornix correpto fcorpio, arcuata illius
cauda,uulnus accepit letale periitq;.
Cornutambeftiampetis. pUutm.
Qui illuni lacefsit,qui paratus fit retaliare iniuriam/
Cicadamalacorripuifti. ^ tucuum.
^ *tÌT]iyct TT/igh ffwft-hHípícs, Cicadacfipreílcrisalas,uehcmétiiis
etiam perlìrcpit, ita ne quis hominé poètam fibi faciat inimicum.Horatius:Genus
irritabile uatum,dixit.
Irritare aabrones. PUMM.
T¿f ff^HKMs ^ídiftíp. Id diftum cft à poeta in mulienim ingenium
, quibus iratis fi repugnes, magis prouoccs. Eft autem
crabro inferi genus, affine ucfpis pcrtinacifsimum, aculeoq;
y ^ peftU

MALVM ACCERSITVM^
pcftilcntifsimo.
Sti'tdoi. OdípcdcmcxtítajonToSyruM
icvcyn^is. Nimkum ícoipiixm, quem non nilî too
periculo fufcitcs.
^riílofh. , Anagyrím commoucs.
hvccyv^oif Hildas, In cos, quiííbüpíísmalomm autoreseíicnr.
Anagyrum gcnium quendam cxiftimát, qui propter uiolatuin
facellum fuum uicinos omnes fimdims cuertit.
Suem irritât.
Yy califfi. In auidum rixaríidiccbamr.Sus cnim agrcftisprouocatus,rcâà
petit eum,à quo.prouocatus cil.
Lconcm Rimulas.
*r¡jj -i^jBvrx vv-TÎiîXà, eft:Lconcm pungís fea ucIlicâs.Dc his,
qui potentem acferocem in fuum ipiîus cxitium prouocat,
CAtuUua. Ipfa olera olla legit.
In cos quadrabit, qui liium ipfonl uicium in alind quippiam
rciiciunt:aut,qui fie ad fcelus aliquod,quafi hàì fune, ut noa
pofsint non pcccarc.Nam olla coquendis olenbus nata eil.
jrergiL Fontíbus apros. Floribus auftrum.
Vbi q^uis optat nocitura.
Encu,quid uolui mifero mihi ? floribus auílmm.
Pcrditus,&: liquidis immiíi fontibus apros.
Nam auíleruentus floribus inimicifsimus eíl.
Leonem radere.
Aiffvrx Iv^êiii. Dicuntur,qui feroces & pracpotentcs arte traöant
& illudunt magno fuo periculo. Vfurpauithoc adagium
Socrates apud Platonem lib. de Rcpub.i. ncgans fc ufq; adco
dementem ciTcjUt leonem aufit tonderc, & Thrafymacho homini
prxferoci illudere.
Dieren. Nemo Ixdimr m'fi à feipfo.
Nemini fit iniuria fi cam exiíUmet adfc non pertuierc.'
Idem. Arcadiam me poilulas.
A^üfiiéílw Conuenit uel in magna uel inurilia p«"
tentem.
EurycleSé
ívgvK-hxs. Vulgato cognominc diccbamr, qui de fcfuí^; mcommodis
aliquid diuinarct.Hoc nomine uatcs fuit quiípiam
f.TûcriiMvô®' cognominatus,hinc,ni fallor, quôd ex allris ucra
praediccrct, «r^äf74

MALVM ACCERSITVM; J4>
Ipfcfibl perni dem accerfmit«
Tn eum qui íibi pertinaciter acceríít malum, cui ueluti foto
dcilinatus íít,congruet illud ex Homeri Iliad.N.
tiff Á ccyi nolpx KccHH ^cùVK^ûtâ Ài, Ideft;
Iftum mortis in exitium mala parca trahebat.
Bcxotis uatídnare. Zenoâou
^ûiuTols fioi4f7W(r£Uû, Abominantis eft feruo, perinde ut iî di^
cimiis, hoftibus iila uaticinarc. Aptlils dicctur in cum qui triftia
uaticinatur, iî quando precabimur ut ea in ipiîus caput recidant.
Ipfi teftudines edite qm' cepiilis.
Av7ü: 047T^¿ wAfert, Id eife
Qm pracndidiftisjiidcm edite teftudines.
In cos dicimr,

J4S MALVM MALE VITATVM.
Ipfo CTaterc.
•Ipfo cratcrccontingátmala.Di£Htarí folitum de iis, in quo<
recidit,quod per iníidias in alios moliebanmr, Crateram enim
quafi malorú fontcm uocat.Vndè K^XTN^ HÍKKM¿/ , id cft, Craicrmalonim.
Docuí te urínandí artem, & tu me
uís demergere.
- In eos quadrat,qui benefada malefaftis retaliant.
Fecem bíbat,qui uínurt bíbít.
Qm fruitus fit optimis, cundem boni confulcrc debere dctc-*
riora.Ariftophanes in Pluto:
Ofxuf A W^ÍH XS/U TO it oí voy nfUi
ìiiveiff ^ ffvvimoT^flíf 17/ ligu riiít Tgvya, id cft::
At ubi haud grauatus bibere uinum es:fex item
Tibi nunc cidem cft cbibenda fcilicct.
MALVM MALE VITATVM.
X.u(idKH9. Fumum fugíens,ín ígnem incidí.
yJiTrvotf

MALVM IMMEDICABILE» $49
cabile accepit in pede,undc pcriit,
Podcx lotioncm uindt.
Vide, Ingcnii malitia.
Accfias nicdicatus cft.
AH\(ftxs ìòccrtXTo, Dici iolituin derc, qu« fcmpcr ucrgerctin
dctcriusquoq; magis accurarctur,hoc peius habcret. Occafioncm
adagio dedit Accfias quidam medicusimperitus.
Non libcrat podagra caiccus.
Plutarchus: Ct/Tt wo/xy^xs ecTfccXxiiJei K0t\Tlm@'yiv7\ dot*
y-rv-Ki©' wóXVTiXNS nrcUftDWXÌots t 0V7i JiucÌHfAcc KtfÄXÄAyAw.
Id eft: Nec podagra libérât calccolus,necprcciofusanulus unguium
uicio,ncc diadema capitis dolore, Plutarchus utitur ad
hunc modfi : Si diuitiac reliquaq; fortuna» muñera,non tollunt
morbos corporis,quanto minus mederi poilunt animi malis^
M A L V S V I C I N V S .
Salfuginofa uidnia. ^ ^ ^riìhp^.
AXfwfcy y

M E M O R I A .
Sedens columba«
I^ÍAMH -artx/^f. Suidas indicat dici folitum dc fupra moduni
manfuctis ac íímplicibus. Nam columba: quum auolant, fàliunt
caetcras pcroicitatc uolatus: quum fcdcnc, nihil mitius ac
íimpiicius.
Spongíamollíor.
Ad candem formam diccbatur,PcponcmolUor.MitíormaI-''
ua.Item: Cina:do mollior. Prifci laltatorcs & pantomimos ci*
nxdos uocabant.
Theocrlt. Apio moIIior,aut mitíon
Asr/y •nrvTíUTig®', Id cíl, Apiomitior.EilautcmapiusGrac*
cis raphanus,autpiri genus.
pldutus. Oleo tranquiUion
In homines minime iracundos,Icniq; ingenio praeditos; A liquoris
natura fumpta.
P¡o¿enia. Mitior columba.
TTfamf©- Ideft:Manfuctíorcolumba.Columbina
¿mplicitas ubiq; laudatur.
Cera tracflabih'on
lOff 5 \v7fKi>cTWí¡@', De uchcmcntcr docili diccbamr, aut de
ingenio facili nadabiliq;, & in qucmuis habimm fcquaci.
Horatius: Cercus in iiitium flc¿b,monitoribus afpcr.
M E M O R I A .
C/Vw. lucundiacfH labores.
Ex ipfa hominum natura fumptum adagium. Eft cnim hoc
iníitum omnibus, ut iucunda cuiq; iit anteadlorum malorum
autpericulommfecurarccordatio, commemoratioq; prxfertim
iníignium fatalium.
^mjihis. Qux dolent,moleftum eft con tingere.
Vnufquil'q; inuitus audit fua incommoda, maximè ca, quae
fint cum aliqua infamia coniunäa. Velut rurpitudinem generis,uitium
formas,&C«
Vbi quis dolet,ibidem & manum habet-
Ojtk T/f ccxyi^hfiffk }{gà TUO ;^«^'l;t«*ldcft,Vbidolct qm^»
ibi & manum frequenshabet. Tempeftiuiter utcmur,quum iigfiiiTcabimus
quempiam ea rraótare, dcq; lis libentcr nerba faceré,
quae moucnr animum. Plutarchus hue torquet, ubi quid
jg^ie dolct iiuc dcleftatjibi quifq; lingiiam habet.

METVS EX CONÍCIENTIA. TST
Aurcm ucllerc. yogil.
Aurcm ucllcre ueteres dicebant admonere, i prifco rltu fiimpta
figura,quo in iusduéèuri quempiam, aurem ueUicabit,at

sir METVSPOENAE.
coUítamrcftimrubra: Apte dicetur ubi quis properat officio
fuo fungi, non ex animo, fed ne in mulòèà incidat. Athenieniium
magiftratus funem pararant rubro colore, quem miniunt
uocant l atini, nonnulli cinnabarim appellant, oblitum. Hoc
duo miniftri publici populiun cingentes agebant in concioncm.
Smdcbat quifq; fimiculu cfFugere, proptcrea quòd quifqais
colore notatus apparcret contagio funis,is muictam pen-
, derecogebatur.
Manum dc tabula.
Marcus TuUius in epiftola quadam : Heus tu manum de ta«
bula.Magifter adcft citius, quâm putaramus. Peculiariter conueniet
in fcriptorcs plus fatis acutos, & morofac cuiufdam diligentiae,
qui fine fine premunt fuas lucubrationcs, femper aliquid
addente^,adimentes,immutantes.&c.
TytUgo. Mctus infamia?.
Cum dicemus nos hominum de nobis opinione rumoribusq;
cömoucriquo mmùsmutemus confiliu, côucnict illud Home.
Tgûaes t{ßU TfuJcí/lxs tAiítír/?rt;rXyf.
Troianos ac Troianas ucrcorq;,pudetq;.
l/orät. Abfcß báculo nc ingrcdítor.
Anu (vTufu /nie iS¿///t.Tdeft:Abfq;lignoneingrediare.Incrmis
nc fis,uerura femper ad manum fit quo depcllas,fi quis for^
te quacrat lacdcre.
Cautus enim metuit.
Homer, Q^non cxanimo,fcd mali metu continenti maleficio, io
eos quadrabunt haï metaphora;:
Cautus enim metuit foueam lupus,accipiterq;
Sufpcftos laqueos,adopcrtum miluiushamum.
In tempore caucnda poena malí.
Quoties admonebis, ut multò ante occurratur malo!, priufquam
oppreflerit nos,aut ccíTandum á peccando, priufquaio
ingruat diuina uindifta,ufui crit illud Homeri:
AAAÄ WCJ^V Wfi/t
(¿(THif/ hocTCtTtotvctoyLktJ, Id cft:
Verum nos multò ante modum finemq; uclimus
Poneré.
Samiorum mala metuis.
' 'Zoefx.itoít ì/TTi^zr/ti/Vf .Diäitatum de iis,qui mchiercnt proáitionem.Narrant
Athcnicnfcj olimin Samios, quofcunq; cc^
pillent,

M I N A N T I S. 3i$
píflent/mclcmentiusfacuiflc,atque aliosintcrcmiflc,alios confixiíTc
fama.Id eil fupplicii genus.Samii uiciiTim^fi quos ccpif
icht Athcnicuíiu'Píhos ad eundem modum craciabant.
Volani pedís oftendere. I/cßAL
To MiXoy TUij^fit Jljfeu, Id eft : Cauum iiue uolam pedis
oftcndere.Dicuntur,qui in bello fugiunt. Dicitur Sc uulgo m
fiigaceSjCalcaneum oftendere.Vertere terga apud hiftoricos.
'^"^(írpififxoc probrote dicitur,qui feie per omne remm genut
woluit.In molles ac mcticulofos.
M I N A N T I S.
Et meum telum cufpidem habet acuminata. Homcrui,
Ke£ic utemur,quoties fatcbimur nos inferiores quidem eíTe,
nenim non decíTe tamen quo queamus nocere. Ouid.
Et mihi funt uires,& mea tela noccnt.
Si tibi machara eft,& nobis urbina eft
domi.
Plaums in BacchidibusiQuotics malum malo opponimr.Na
machacra Sc urbina,utrunq; teli genus eft.Simillimum illis: Par
pari,& Malo nodo malus quacrendus cuncus.
Aeacidinx minar.
Non fine proucrbii fpccie diäum cft, pro atrocibus ac fupcrhiiTunis
tninis.
fäVitfTTVpOi OiOp TCC ffi,
^ De minis ac terriculis inanibus,aut quum oftendimr arte periculum,
quum re nullum fit periculum. Tranflatum á militari
aftutia,qua fit ut ad territandos homines noGtii diuerfis locis
ignes incendant, ut ingens exercitus eíTc crcdatur, Eos ignes
aulmulatos i'^iUvpcc uocanr.
Complurium thriorum ego ftrepitum tXrißoph
VoWwff ^fio il 4 ¿(pus Id eft:Thriorum'cgo ftre*
pitum audii complurium.Senanus eft prouerbialis, quo mmas
Sc inanem clamorem nos cótcmnerc fignificamus. Porrò thria
dGraccis dicunmr ficulnea folia,qux quum inccnduntur,minaccm
quendam acdunt ftrepitiun,
Ollam alere.
tv^ccp ^if «//, Diccbantur, qui metum oftendcrcnt quo dc-
% tcrrcrcnt

$í4 M I R A NOVA:
tcrrcrcnt quempiam.Veluti fi quis prxfidium ^IfCuM collamni
habeat,quo miuus uieini res nouas moliantur.Sumprnm à mo
re ciuitatis Athemenfis,m qua ollas in tedls difponcrc confile
ucrunt, ad detetrendas ululas,quarum illic max'una uis. Nam
ollarum fircpitum omne gcnus auium refotmidat.
Ferrum & fiamma.
C^um cxitiabile bellum fignificamus,ferro, flammaque rem
geri dicimus,fiuc ferro,igniq;.
Ciccro. Igni,fcrroìqp mínarí.
Qm extrcmam dcnunciant inimicitiara,igni, fcrroq; minari
dicuntur. Venuftius erit,quoties ad animi res transfertur, ueluti
fi quis dicat philoiophos cuipiam igni, ferroq; mimtari, quòd
in eum paren t a trocitcr fcribere.
^ Tolle calcar.
w^hi^ct/ : Tolle calcar ultorimn. In
eum dici rolitum,qui iam ultionem parar. A gallis metaphora
fiimpta pugnam initurts, quibus ferrei ilimuli quidam aUigari
folent, quo fc meantur inter ccrtandum.
Qui paratus ad refiilendum.
Qui fignificare uolet,fe nequaquam dctrcSarc certamen,fed
abundé fiippctere quo partes tueaturfuas,iifurpabitilludei:
Iliad. N.
Tu fAót Jtovpx-Tcc nsíí ccffTtiihS ififotxk^cU
Kcu KfffvÖis ng/ù "Kcti/xTr^òiJ yoivomr\s. Ideft: !
Et mihi funt haitx teretcs,clypciquc rotimdi.
Tum galea:,tum thoracesprocul igne micantes,
Thcocrit. Ne mihi uacuam abftergas.
ìAh fjut KWiòitf ¿srí;

MIR A'NOT A.
tci reperiflcnt. Nam Annus quidam Acgyptius dybanorum
ufum, in qiiibus panes coqucrenmr, fcrmr cxcogitafle. Siquidem
prifci pulte, polentaq; uiftitabantjCoòti pañis ufum
nefcientes.
Cyzíccníftatcres.
, livfrnnvo) »-«TÍ/^fcf.Vidcmr fore locus prouerbio,quum hominem
fignificamus inacqualcm,ac fuidiíTimilcm, aut qui longè
aliud agat, quàm prsc fe ferat. Quemadmodum numi Cyziccni
ex uno latere Cybelem oftendcbant cfFoeminatam, cx
altero leonem.
Cornicum oculos configerc« c tetro.
Is uidemr cornicum oculos uelle configere,qui perfpicaciiTi 1
mis^oculatiiTimisquc uifum adimat, offundatq; tenebras, aut
^uifijuis ca,quac antiquitas magno confenfu approbauit,dánarc,ac
rcfcindcrcjconuellcrcque conctur,aut nono inucnto uct»
ÄM emditionem obfcurarc.
A TT CeKfOfVffiMif,
Prouerbialitcr dicebàtur, pro co quod cft,reccns ab officina
profc£him,perinde quafi modo produ6himàfollibus,acrariaque
fornace.
Glaud ars. Zcnoäotud.
r rWiCif Conuenit nel in opus cclcritcrabfolutum, ucl
in id quod cft arte fumma,fummaq; cura claboramm.Q^dam
ortum exiftim^t ì Glauco quodam Samio. Alii á Libyco
quodanu&c.
Tenui filo.
Pro ilylo fubtiliori, minusquc grandiloqua oratione, nam
rhetores tres faciimt orationis xa^xKrHfxs , grandem , tcimem^Ä:
mcdiocrcm.Sumpra mctaphora à nentibus>aut certe i
tcxtoribus.Horat.Tcnui dedu&ipotoata filo. Cui diuerfum
«rit,craflo filo,craiTiore filo. .. r
Agas afcllum. PUutuù
Fortafle lcgendum,agafo afellum. Atq; ita fenfus erit,unumquenq;
tacere , qux fe digna fint. Depotant nepotcs,decoquit
lurco,digladiamr miles,peicràr leno,mentitur aduocatus.
Magna duitas,magna foh'tudo. StrAbo.
Quadrabit in urbes aut domos,agros aut hortos,aut id genus
^ippiam,amplu quidem & fpaciofum,fcd parú excultunr.Atìt
ia libmm ingcntem quiden?,ucrum impolitum illimamm. . c>
. " z i Ad

li* m i x t A.:
Ad id quod erat opus.
in ri iAiûf/, Id cft : In id quod erat opus. Subaudicndum In-^
furapfí, aut (ìmilc quiddam.Namm aiunt cx oratione Pcricltsi
Narrant hue datis pccuniis impeo-aflc ab Aftyanaâe Lacedaemoniomm
rege,qui iam bellum parabat,ut ex Attica difcederet.Deinde
cùm clFet populo ratione eius pecuniae redditurus,
puderctq; palàm timlum infumpta: pecuniae proloqui, tede iìgnificauit,tif
rà cafeus,
farina & paululum olei. Accommodari
potcrit ad orationcm ex uariis argumcntis confarcinatam.
Copix cornu.
Vide,Bona fortunae.
Centones,
yidç adagium; Farcire centones.
MODESTIA, MODVS'QVE.
Dcmittercfefe ad aliorum medíocrítatém.
Vbi quis modcratiu: data opera uircs fuas adalionim mediocritatcm.
Veluti fi quispraeceptorcradatauditoribus, non
quantun^

J! o D E s T I A, 9f7
fliiantam ipfe doccrc poflec, fed quantum illi capefe, conuenict
illud H omeri:
H 3 Mtf/CX^UiP CTTUS ¿tx XlíolcCTO Wlf/iy
Ai^^ÎTTù-Kûir ÒiA\fff\vi Tt, w (^^WKaWiptfMfffxnf/f Ideici
Hare ita lora rcgcns,pcdc^ ut comcsirct Vlyfles
Tum comitum quoq; turba,modo,rationcqi certa
Iniiigatfcutica.
Nofce teipfum. pUto,
Tvwôt fficaijcy.in quo modeftiac,mediocritàtisq; commcndatio
eft,ne nobis uclmaiora,uel ctiam indigna fcquamur. luue-
.»alis:E coclodcfccndit, yywôt ffxccvjcff.
In fe defcendere.
Eft fua ipíius uitia quempiam infpicerc. Periìus:
Vt nemo in fcfc tentât dcfccndere,nemp:
Sed praccedenti fpcâ^aturmantica tergo. r*
In tuum ipfius ßnuminfpuc. PUmm^
^ lubet hominem aliena uitia taxantcm , in fuum ipfius finum
infpuere.
Ter ábftergere.
. Rcfert Athenaeus lib.i. prifcos ad dcpcllcda mala folitoster
abftergi.
T^/f ctzòiActlotikvowi ^wJ JiiJimgiy ctfAivop. . Id cft^
Ter ucrò abfterfis,mclius bona numina donant.
Secum uiuerc.
Confine cft cum illo:Teciun habita.
Contrahere uela. Ctcer^
Pro CO quod eft, reprimere fefe, & cautiùs acere. Sumpmm
cft à nantis, qui uchementius fpirante uento uela contrahunt,
quo rutins nauigent : Vento languidiore pandunt captantes
auram.
Intra tuam pelliculam tc contine. Poiff?^,
QH9 uctamur obliti ibrtis noftne, maiora conari, quam pro
noftra facultate.Id fumptum ab afino ilio Cumano, quem apo
logi fabulanturadaptaíTc fibi leonis exuuium atq; ita fcfc ad
tcmpus pro leone gefsifle.Martial.
' Lufifti ,inquit,fatis cft,fed te,mihi crede memcntO|
Intra pelliculam credo tenere mam.
Tecum habita.
Perfius; Tccum habita,t3c norij, quim fît tibi curta fupcllex,
% $ idcfti

tS9 MOD FÎT I
id cft,Dom!tu?euiuito,utîtclligasquàm tenuis fît fóituná ttíaS
p lautM. Effidmus pro noítrís opibus moenia. -
Vulgo dicitur hodie, pufillsc auiculac puiìUos nidulos conihiiunt,
eiHtarth. Manu fiTcnduiii,non thylaco.^
y H x

M O D E S T I A . iff
ifca* A J eum modum refpondcnt muliercs cuiplam obiuiganti,quòd
loquaciorcs eflcnt, & iìlcntium imperanti. Conueniet
ubi quis imperiofior eft in cos,dc quibus nihil cft merims.
Domus fccSa*
Seneca domum reòèam uulgò uocat,non quidem opulcntam
& ambitiofam,fcd cui nihil deiìt iuftac ftipelleSblis.
NecpLydotum caricas. Suid^
Ma'tì Av/waf Lcc(vkxs\ /M^Ti fjut^lytatf ^if M. Id eft, Ncque
tydomm condimenta, neq; flagromm crepims. Dici folitum,
quotics mediocrem uitx rationem, aut conditionem iìgnifica- - "
rent, qux pariter & à fummis delitiis, & ab extremis malis abciTent.Venuftiùs
crit, fi ad animi res transfcramr, uelut ad orationcm,ncc
omnino mfticam,nec opcrofius cipolitam.
Neq^ pefsimus, nccj^ primus. Theomh
Mcdiocritatem hoc pado fignitìcarc liccbit, evT't hini^Q'
éùr\ TT/JWT©-, id eft,Neq; pcf.imus,at nec primus.Lepidius fict
fi ad ingenii laudem transfcramr.
Futiem abrumpere nimium tendendo. -C««^
Azü} fay tiff ìT^ r^vó/n^fjj to Lac?ic5,wifÍ7ra;Q' ^ S iFi€(it tthxrjxp HM®".
Id cft,Nauigatio iuxta terra,mrfus ambulatio,qux iuxta marc
lucundifsinu cft. Rcóèc torquebimr ad cam lententiam, ut di-
% ^ Camus

ióo M O D E S T I A.
camm ita dcmum cflc iucimdifsimuni unumquoJque fi dîacrÂ
generis admixtu tempcratum adhibcatur, ueluti fi in lufibus
nonnihil cruditionis afpcrgas, rurrum in iludiis aliquid ludxcnmi
admifccas.
iArlßotc!. lucuhda rerum uidfsítudo.
MiTOifûTiH w¿vrwi/ ykvkv. Id eft, lucunda renrni omnium ui-'
cifsitudo.Varietas cnim tantam in omni re uim habct,ut commendatione
nouitatis , interdum & pefsima pro optunii
placcante
Iníquum petendum,ut çquum ferasr.
A ncgociatoribus duóhim uidcri potcft, qui callidi merecí
longè minorislicentur, Ä: multò pluriúndicant, quam pro dignitatc,quo
precium faltcm arquum accipiant.Iaaatur Sc uul-
2Ò uerbum huiufinodiíQm annititurut auream quadrigam fibi
comparct,unam certè rotam aflcquetur.
Ztnodou -f Summum cape,& medium habebis.
Ah(ûij 7Ji(iyHsù (Ííffotí t/^f.Id cft,Summa cape, medio po^
tierls. Admonet ad res fiimmas Sc egregias cniti.Sic cnim futu-^
rum,ut ad mcdiocritatem perucniamus.
Paib'Ilos Ruffillus oler, Gorgonius hircunn
Horat.in fermon« Dicendum uel in duos aliquos, diuerfis la*^
botantes uiciis,ucl in cundem ftii difsimilem, nempe modò loquaciorem
quám fat fif,modô impendió taciturnum,interdum
pueriliter inçptum, interdum Catone feucriorem. Siquidem ut
uicio dandum,fi quis hircum olear, ita adarquè uituperandumr
fi quiv oleat unguenta. Nam paftilli funt pilulae unguentaria^»
Alterum fpurci cil,alterum mollis.
Tlutdnh. Arcus tenfus rumpitun
*Tc¡off f^ als (fotfflti \7rìJpct4votf frfyw-j^ 3
Arcus quemadmodum aiunt,quum intcditur,rumpi folct:con^
trá animus,quum remittitur.
Oportet agrum ímbecíllíorem effe*
Columella lib.i. cap. 111,Oportet agrum imbecillíorcmcífi?
quàm agricolam. Hoc enigma fic cxplicuit Vergilius, fpccic
non minds prouerbiali,Laudato ingcntia ruta, Exiguum eolito.
Nec dubium quin minus reddat latus ager non rcä^ cultus»
quám anguftus cximiè. Conueniet in cos | qui fufcipiünt mu-'
ftus,cui gerendo funt impares.
MOL

fit
MOLESTI, INTOLERABILËS.
Ferire frontem.
C^ iìiprà modüin & iinpotcntcr indignanmr, frontem feri-
Te dicuntur.
Lippo oculo iimilis. plu^m*
Video quoidam liis moribus, ut cos «quo animo ferrc non

.JÍ» MOLES T I.
gcftandi«, femtlcm operam pracftafe Pliaraöni. De mulUM*^
riaíüs alibi reperies.
In culino arare.
ETT/ Kcc\í{Joig cciip. Id eíl: In ílipula arare : dícimtiir, qui la.bore
nunquam mtcrmiílo riim mcntw exhauriunt,àut qui nunquam
deíínunt ab amicis petcre, quod dcnt. Sumpta metaphora
á nimium auidis agricolis, qui afsidua cultura fuccutu
omnem foli exhauriunt, ftatim a mcíle nouam mgcrcntes ícr
inentem.
Qjii conturbar omnia.
In eum,qui máximas undiq; ciet turbas, apte torquebitur il«
lud Homeri:
l^OU'TtìÌtùp OCV\fJLtít}*
Omnes omnigenum illc procellas
Vcntorum ciet.
Anno fenior fio.
Quotics aliquid nobis magnopere moleftum íígnifícamtit;
fene
fcerenosetiáuulcodicimus. Homerus indicat taediomoleftiaq;
A/^Ä conciliari yèti fenium. nccKCTHri ^¡CTÓI Ketrúcynii^Kiíffi*
Illico mortales inter mala multa fenefcunt.
SuílU. Vt fíd oculis incumbunt.
tlffmi T« ffVK *âni rh c(fSofK^)ft Id eft:Qiiemadmodíí
firi oculis innati. De iis diccbamr, qui pertinaciter urgerenr,
prcnierentq; negocium aliquod. Sumpta íimtlitudine à fìcis,
hoc eft,uicio quod oculis adnafcitur, ncc facile poteft anelli.
Accommodabitur haud quaquam incptc in principes, Ä: priilcipum
optiniates,& in mendicantes,&c.
^ ' Pro eo quod eft,hoftili more populantur,aut uerant.Tranflatum
uidetur ì more militari, quòd illic homines & iumcnta
aguntur,farcinac feruntur.
Zeñ%¿ot. Maniuoro uinculo.
«Ti Akfffxw, Sic quifçiam appellauit manicas ucftium
Ponticanmi,quòd manus oftcndant,attcrantq;.
TÌHtdrchM^ Athos cclat latera Lemnix bouis.
AStoi HficTiVTfJet AnfJiviùcs ßok, Idcftî
Athos obumbrat latera Lemniae bouis.
Wi

MVXTI. I^r
vbi quis officît aut moleftus cft, aut gloriam cmufplam ob-'
feurat,aut alioquin obfiftit. Tradunt in Lemno bonis fiiiflc iîmulachnim
ingcns,candido faóèum lapidc.Id Athos mons tamctíi
longo dilsinis intemallo, tamen ob fummam celíímdincm,obfcurat
umbra fua.
Aetna, Athoti* Ceinuu
Aetnam & Athoncm montes, ín moleftix tacdiiq; prouerbiíí
abiiíTe Luciliusteftatur. Aetna mons SiciHae, crcbris inccndiii
grauisacpcrnitiofuscft accolis. Vndè M. Tullius dixit onus
Aetna grauius.Dc Atho uerô,quôd ob ingentem celííwdinem
umbra iit moleftus, quaminLcmnum ufq; treccntis diísitam
ftadiismittir.
M V L T L
^ Nonunauehítnauís.
^v fjux vacvs à'y/. Quo conuenict uti, quotics maiorem ho-
®iniimmultitudinem Iígnificamus,quàm ut eos unanauispoffit
capere. Veluti fi dicas:Indoftos non una nauis uchat,
Pueri fenes^.
Omnes fermè huiuimodi figurae prouerbialcs funt qux coniVàtex
còtrariis: Maximi minimiq;;Iuuencsq; fencsq;:Diisatq;
hominibus. Horatius:
Parui properemus & ampli.
MVNERVM C0RRVPT;ELA.
Argentanginam patítur. Pbairchm
Agyvfáyx ^ -vròctrxd, Natum á Demofthenc pecunia cormpto,pc
contra Milcfiomm legatosdiccret.Quum res foret agcda,
Demofthenes multa lana collo ciraimuoluto in cocionem
ptodiit,fingcns fefe ffvviy\Hf/, id eft, anginam pati, neq; per
morbum poiTc dicere. Quod fcntiens è populo quifpiam, cxclamabat,eum
non

MVNERVM CORRVPTELA.
Pccunix obcdiunt omnia.
ApudEccleiiaftcn cap.x. Proindc Horatius pccuniaxn regilumappellat:
Scilicct uxorcm cum dote,fidcmq'n&: amicos,
Et genus,& formam,regina pecunia donat.
Muncrum corruptela.
In cum, qui rem auro donisq; aggreditur, non infcftiuitor
torfcris illud Homeri Odyfl. E.
Corripuit uirgam,qua mulcet lumina fomno
Quprumcunq; uelit,roluit quoq-, lumina fomno.
Muneribus res agitur.
Qm dicit non cife locum recèè faòèis 8c arquis rationibus,fcj
largitionc & aíTcntationc omncm rem peragi, poterit illud
Homeri accommodate cx Iliad.i.
¿^c'fût oiy T ccyxvûiaiy/íTFiCisl Tt fxéiXixjtoiai» Id cil,
Et tlonispcrmagniiicis,& Icnibus didiv.
Argentéis haítís pugnare.
xcyx^í /¿¿¿x^cb^^» i^^cuntur, qui quum negociui»
alio paòèo confici nequit, muneribus 8: largitionc perficiunt.
l^iKil autcm tam arduum quod pecunia non cxplicctur. T.ullius:Niliil
cíTc tam fan¿lum,quod non uiolari-.nihil tam munitum,quod
non expugnan pecunia pofsit.
Qui multa rapuerít,paucafufFragatoribus
dederit, feluus erit.
o woWK hx!4ccs , cxíyx Â)ss, \KÇ>wfrat. Id eft : Qui multa
tollit, panca dat, feniabitur. Admonet adagium, non nifi multum
furibus fumpiendum, ut fuperfit quo iudicem, fi forte fit
opus,corrumpant atque cxoculent.Cxterùm qui pama tollût,
dcprchcnfi pendent, utpote quibus nihil fit quod impartiaut
pr«feâis.
Vulpes haud corrumpitur muneribus. SuUu*
A AwV*/ i ^ufjKHi^. Dc callidis ac ucrfutis, quos haud facile
fit obicfto munufculo, aut aíTcntatiuncula, pollicitis'uc fal-
Icrc. Aucs qua:dam efca capiuntur,uiilpcs non item.
Corrupta iudida.
In cos, qui cormptè indicant, aut fiiflfraglum femnt, aut qut
per tyrannidcm leges opprimunt, compctet illud Homeri Q%
iliados.iT.
0/^/y V Ifívüfft ^l^ait
Ih A

. MVNVS NON MV^VS»
T.KJti íhUntt éiri/f 21ft jd elH
, • Quipcruimin populi coetu communia lura
Dcprauant,ac iufticiam dcpcllcrc tentant,
Nil ucriti uoccm diuám.
Fabanummufl.
Diftum cft olim fabis fenri folita fufFragîa, quod innuiiTc
Çythagbram cxiftiniant, quum uitarct edere fabas. Cormpta
itaq; fuffragia lepidifsimo tropo fignificauit M.Tullius.
Guttam afpergcre.
Saluctc cquorum filia?.
Àpparct ioco uulgari fiiiilc iaóèatum in cos qui emolumenti
gi^atiablandiuntur.
Pccuniofus damnari non poteft.
M.Tullms ait hoc omnium fcrmonc percrcbuiÌTe, non apud
Romanos tantum,nerum ctiam apud cxtcrasnationcs,in ludiciis
illorum tcmpomm, pecuniofum, quamuis iìt nocenSincmincm
poflè dañare. Huic affine cft: Romac CÌTC ucnalia omnia.
MVNVS NON MVNVS.
iMcidHUS.
Cy dopis donum.
xJxXwjr®- Id cft: Cyclopis munus. Pro eo quod eft»
inunusinutilc.Cuiufmodi funt ferme tyrannomm Se latronum
beneficia, qui folcnt hoc ipfum magni bcneficii locoimputate,
quòd aut minds aut feriùs noccanr. Namm à Polyphcmo^
cui faepiiis uinum dulcc dederat Viyilcs, fpe muneris ampliofis,quod
promifcrat illc.
fí^mcr. Hoíliummunera,non muñera.
%Vv., Prifcorum fupcrftitìó credídit,obí'emanda uel maximè mUí"
nera ì quibus quo animo mittcrenmr.
oi/TWf t/ iX^fùf; ccvTOKTffìtx Mfáe,
Atq; ita ab hofte hofti ueniunt Ictalia dona,
Í Qu3P ftudii fjpccic fata necemq; fcrunt.
XxhI yki cevifk

- M VN V s AP TV M.' ^ f^f
Malum munus. .
y^ ¡(foíj /«non iuuat,qui largimr noxia. ,
Q^um Delphis facrificaucrit,ipfe cax^ Fiutatcff,
nes abfumic.
¿Ss-Kfféiji ÌJvffccs ùcv-rkò ^«rf /t/'Uf. Id.eft,Came ipfa Delphis
immolata ucfcitur. Dici folitum dc iis, qui uocatis conuiuis,
i;)is cibos appolîtosdcuorant, ut illis fpcâarc tantum liceat,
noauefci. InDelphtcis enimfacris is qui immolaratui-
¿limam, ca uefccbatiu:. Adagium torqueti poteft etiam ad illos,
qui beneticio quod aliidcdiilc uidentur, ipii fmuiitur. Vt .
cpifcopi nonnuUi, ncpotibiis fuis íaccrdotia nugnifica dopant
nonnunquam,fed ad pueros folus cituliis redit,ad epifeoposproucotus.
MVNVS APTVM, AVT
I N B P T Y M.
Ranis uinum praeminiftras. Zenodof
fixais Ranis uinum infundis.In cum dicebamr, ® *
^ui id miniftrarct,quo nihil opus eilet ci,cui exhiberetunueluö
fi quis apud indoiSbos multa dc philofophia diÌTcrat.
Non noftrum onus>bos clitellasc' Q^ji^
Prouerbium duplici forma poterit efferri-.Boui clitella» impo
iìtx funt. Vbi mandatum eft negocium parum apto.Et,Bos clitellasPuc
fubaudias,fcrat: Vbi quis deprecatur prouinciain, cui
ÌTt parum idoncus.Ncq; cnim boum eft clitellis tergo impofí-*
tis,onera jzcftare,fed potius aiìnorum ac mulomm.
Negodum non aptum.
Qmrecufatmunus autprouinciamiìbi parum accommoda,
aut qui negabtt accerferc uelle fcfe quempia ad id muneris, ad
quodgerendum idoncusnó uideatur,ufurpabit illud Homerij
-ÎJT^îff A" ùf ìSatHH^ ùVìi > . ^
Cactcrum equos Ithacam non duxcro. ^^
None quouislignofit Mercurius.^ ^ Theoph*
Ot/« \k wotvfh ¿i/a» iffjûtç ccfj yiw/Ttf.Id eft:Non è quouls li- '
Çno Mercurius fingi poteft, id cft,non omnium ingenia funt
accommodata difciplinis.
Officium humilius.
Quum quisieculat munus tanquam humilius, parumq; fefe
' -. dignum

369 M VN VS I N E P T V M-
dignum a^plicabit illud Homeri cx OdyiT. P.
Ov vr¡ rcedfuhv fiwiit irt 7v\fÍH®' ù/ui. Id cft:
Nam ut mancam in ftabulis,iam non mea poftulat xtas»
Aptaprouínda.
In cum,qui prouinciam fuTcipit fuis aptam uinbuç,abftincnf
à negocio cui íít impar,conuenict illud Homeri cx Iliad.n.
E/AtTtf c¿\Kiftíie ii 01 -arctyJciJOKfW ¿eptíf^y
T^yx®' ixi^Toìo// cc(A¿tAov@r Kmiiiioco, Id cft;
QÎ]3P manibus quadrcnt,ingentes corripit haftas
haftam folam non fumit A chillis.
j>\o9€n. Nauis annofa haud quaquam nauiga^
bit per mare.
Voft/f -mctrxucc wovrotf h\t nTKtiffi. In cos qui iam ob attatif
imbecillitatem,ad res arduas obeundas,fuftincndaquc pericula
parum funt idonei, ac primum pereunt opprcfli ncgociormn
magnitudine.
sAthtMHi. falfamentum amatoriganum.
ZocTTfcs rocptx®^ 'tOj) hplyowoff f A«. Apte dicctur de re per
fc parum honefta aut iucunda>atq; ob id exoricis condimenti«
& honeftamenris cgente. Veritas per fc placet, honefta per fe
decent.Falfa fucis,turpia phaleris indigent.
Ad pedem.
TUto. n^/W// fummum, ôc frumca
rorumaccrui.
Veneri

JWVNVS BONI CONSVLENDVH. Ì69
Veneri fuem immolauit.
KtpfoitrH ly TÍ^i/Kt//.Dicirolituin,ubi quis munus oíFcrtminimc
gratum.Inuifus cnim Veneri fus,propter Adonidem iilius
amaiium apri dente peremptum. Aut contri,quum quis alium
in gratiam altcrius lacdit.
Bos fub iugum.
; • BS; ^dih ^vyòi/,Whì quis aiTiduc laborat, aut ubi quis fc labo
riofo inuöiuitnceocio.Dudtum aBubusagricolis.
«Deoficftí.
' Q^ucbcmcntcr ad aliquid namra compofiti fimt, hos prouerbiali
fermone ad hoc natos,fados,fculptosquc dicimusiiniignem
autcm naturae dcxteritatem Marcus Tullins eleganter
cxpreifit libro dc Oratore i.Sunt autem,inquit,quidam ita na
turar muneribus in iiidem rebus hábiles,ita omati,ut non nati,
fed ab aliquo dco fidi uidcantur,
MVNVS BONI CONSVLENDVM.
JMunerum animus optimus. Phumuu
v.-Sti/Zw/; íTÍtrt Ä/>i9ii^.Hcmiftichiumheroicumprouer-
.bialc,quo fignificatur in amicorum muneribus non ciTc fpedá
dum rei miílac prccium, fed mittentis potius animum. Et quidam
monet,exiguum munus à tenui miíTum amico, perinde ut
maximun),boni confulcre.
Nihil rccufandum>quod donatur.
Si quando dices nullum eile recufandum munus, quodcunq;
offcrtur,aut arripicndam eflc quoties obtigeritalicuius occa-
£0 commoditatis,conucniet illud Homeri cx Odyfl"

MVTANDAE SENTENTIAE^
Fldto. Palínodíam cancre.
diuerTum ab his,qua? prius dixcri$,diccre, atqi
in contrarium uertcre fcntentiam. Sonat autcm Grxcè wctTít»
PV^/ût quafi dicas rccantationem^
flccro. Calculum rcduccre.
Eft mutare faâum, cuius tc pccnitcat, aut ucrtcrc confiliui»
rei non fatis commodè inftimtx.Tranflamm apparet,aut à ra-tiocinantibus,aut
quod cft uero propius,a ludo laterunculario.
Ad cálculos uocare,eft rationem inirc,&: aeftimarc.Et ad calca
. los rcucrti,cft redire ad rationem.
Vertere uela. Funem reducere.
Eft in diuerfum mutare fcntcnriam.Pcrfius: Qiwc dedcram fu
prà,rcpcto,funemq; reduco. Horatius:Nûcretrorfum Veladare,atque
iterare curfus Cogor reUûos.Trauflatum â namgantibus,&c.
Confilium in melius commutandum.
Si quando iubebimus mutare confilium, ut potè fœdum ac
flultum , aut rcprchcndemus quippiam, ut inconfultè faftum,
ufui fuerit illud Homeri ex lliad.P.
T/f Tûlw ^ItÔp VHKif/iOe ¡ítfKHff
E.t/ ^ulkiMip ÍÚVKÍ tf^ i^iMTû ffipit XJ^jJr^ Ideft.
Qms tibi confilium fubmifit inutile tandem
Diuorum,fanamci; exemit pcólorcmcntcm?
ImitaborNepam.
Imitari Nepam dicitur,qul retrocedit. Na Ncpa,autore Fcft.'
Pomp.Afrorum fidus,appellatur Gancer,uel ut quidam putant,
fcorpius.Plautusin CaiT.Rctroucrfum ccdam adparictem,imi
taborNcoam.
Reprehenfio cogitationis.
Qmmi ipfi rcprehendimus animi noftri confîlium,autcogî»
tioncm pariim honcftam aut pariim utilem, locus fuerit hiiic
Homeri ueriïculo ex lliad.P.
rinfjtût nxvix ÇJ/A®' ^v/nis;
Scd mihi cur animus fccum harc in pctiorc uerfat?
Talum reponerc.
Tûy wirjû^ Àri'«^'t

wt
MVTATl INSTITVTL
Nuces relinquere.
omiffis íliidüs ac nugis pucrilibus,ad grauiora magisquc
feria conucrti.Pcrííus:Etnucibus facimus quaccunquc rcliftis,
Quum fapimus patruos. Ad hanc prouerbii formam perfine
bunt,& rcliqux illac figuractNunquám á nucibus recedere, Redire
ad nuces,Nuces abiicere,Nuces intermittere, Nucibus indulgere,Nuces
rcpctere,atq; id genus alia.
Lx)ngumu^ereíuílit. Lucían.
UlccKfàff X^P^f^ \f/ rtjualf. Id cft : Honoribus,qui
hicfunt, logum ualerc iuflis.Ea figura quoties ad rem,
non ad hominem refertur,haud dubic prouerbialireft.Rem igi
tur,à qua nos abdicamus,ei renunciare dicimur,ac longum ualerc
iubere. ^
Rudentes & remos cum armis commutauit.
KV/« f^ffu ¿wTUf ¿(vú^ ¡7F\b)p ¿AA¿/A5i/7ír.Idcrt:Mutarunt armi^
remos & nautica uincla.Cóueniet,ubi quis artem aut quacftum
folitum rclinquit gloriac cupiditate cómotus,uelut fi quis
è nauta fieret miles,è negociatore faccrdos.
Pro eleganti medico malus poeta. ^ plutarchuu
•AVTÌ IÑ^I , ITÍXHCS WÚIHTHS LCCXHÍ^M
Id cft:Pro uenufto medico malus poeta dici cupis.In cu dici folitum,qui
non contentus artis fuxprofeíTionc in qua locù mcdiocrcm
obtinebat,pergit aliena profiteri,in quibus nó perinde
fit exercitams,nec parem proindc gloriam reportaturus.
De calcaría in carbonariam. TcrtullU.
Optics fit,ut à re propofita ad aliud quippiam longè diuerfum
digrediamur, de calcaría in carbonariam decurrcre dicimur-.fiue
quum ex uno malo in aliud diuerfum incidimus.
De toga ad pallium. /c/cw.
Hate nimiru indignitas erat,à toga ad pallium, cuius duplex
erit ufusmcl quum ad diuerfum uita! gcnus fcfe contulcrit aliquis
, uel quum à fortuna honeftiore ad humiliorem : ueluti fi
quis cx aulico fiat monachus,aut è pracfeÄo pacdagogus,c con
fule rhetor.Confineilli: Ab equis ad afinos.
A Dorio ad Phrygium. Snidai.
Atto Awflcv 'árn Vbi quis á temperatiore uita ad luxum
conucrtitur, aura formna mediocri ad maiorem ftrepitum.
Apuleius floridorum lib. primo palàm indicar, Doricam
A 1 muficajLii

MVTATI INSTITVTL
muíícam multòdiucrfiflìmam à Phrygia fuiíTc. Quandoquidem
haec ad religionemcommoucbat animum,illa ad bciiuni
inñammabat.
Marítímus quum fís,nc uclís fieri
terrcfbis.
QîcûJctJi®' ià' ftî// fjuíndTí x^ffcû^ >tfy.Idcíl: Si Îîs marinuç,abitinc
à tcrrcíbibus.Admonctnonmutandá conditionc,
ne in melius quidem. Mumo fumptum cx Apologo quodam
AefopicorCancer quidam reliSo mari,cœpit in agro quodam
pafcijubi fortè confpcôus á uulpc, protmus arrcptus ac dcuoratuseft.
Subito alius*
In hominem rcpcntè mutatum,quiq; fubito alius faûns eilç
uideatur,torquebitur illud Homeri ex Iliad.n.
AWcics fUi ^HP* if«VHS piûjt/ H\ vri^têit^. Ideih
Hofpcs nunc alius mihi,quâm dudum cilc uideris,
Congruit huic illud Thcocriti: ^ ^
A¿¿T¡S \loí7ílvccs /Ut ^Wf ¡LFOTOI) C¿\7^ff VTwl^p, Idcíh
Num quo alius fubitò faílus fum numinc diuûra.
VlylTes pannos exuit.
Plutarchus hunc Homcricu uerfum ufurpauit cx OdyÎîc.x.
Ai/r^f 0 yvfiPtôêH fccK\«iif tro'KvfMTtS Oavar^vS, Idcll.
Vilibus at pannis mox cil exutus VlyÎTes.
Accommodate hcebit iis,qui genere uit® fubito commutato
c paupcribus diuites, è fqua idis- nitidi, è triíhbus hilares exi^
ílunt.Plutarchus torquet in adulatore,qui Polypi mote omniû
hudiis fcfc accommodat.Nam VlyíTcs iîmulatque pannos, in
quibus mcndicum apud p rpcos egerat,cxutus,magnificis ueilibus
omatus ciret^repentè uifus cft alius.
Sui dilïîmilis.
In fui diiTimilcm quadrabit illud Homeri cx OdylT.N.
si yccf ÛLVTHIF TSRCCVTCT \¡cu.

N E C E S S I T A I Î7>
Circeo poculo.
Dc'hominc fubitô in aliû mutato, fcmione prouerbiali ufus
eft Cicero Aäione m Vcrrem i. Sed repentè è ueftigio ex hp
mine tanquam aliquo Circeo poculo faâus eil Verres,redit ad
fe,atq; ad mores fuos.
N E C E S S I T A S .
. Nccefsitasmagiílra.
Suidas ex Carchedonio citat hoc prouerbium:
Xffía AiMuTK^y lixM ccf

ij4 N E C E S S I T A S;
ciunt. Quidam originem adagli refehmt ad Thraclum illuii
Diomedem, qui foüms fcitur hofpites fuos compellere, ut cum
fìHabus fuis deforaufsimis rem habcrent, quo faäo eefdem
interimebat.
Lluluf. Ingcns tclum neccfsitas.
De re incuitabili. Vndè Sc certa dicuntur tela, coniìlia, qua?
nunquàm fai lunt.
GclUui. Fcras.non culpes,quod üítarí non poteft.
Quibus uerbis admoncmur,ut mala fatalia, qua: nullararione
pofsint neq; declinari neq; propelli, faltcm animi scquitatc
Icniantur. Hue pertinet 3: illud fcitum Varronis dióhim: Vieris
uitium aut tollendum cflc,aut fercndum.
Terent. Quod fadum cftinfccfhim fìerf nonpotcft.
Agathon: MOVJT yá:¡ccv7s ngà ^wf yy/V^T^, waiSf^f
cor' ^ wisrpayfMa. Etcnim illud imum ipfi negatum cft deo,
ut infeda rcddat fada,qux fiierint femel.
Ji^acrob. Tranfucrfum agere.
Tranfucrfus agi dicimr, qui ui Sc impem quodam ab inftituto
dcfleditur.Duóèum á nauigantibus.
Vocatus atq^ non uocatus deus aderir.
Oraculum olim Laccdacmoniis redditum, abiit in proùcrbiu:
Kx\3ff4kv¿S 7\ UCÙÌOMK©' irflr/ítrtfi. Ideft,uocatus & iniiocatus
deas aderir. Vfus crit, ubi quid fignificabimus etiam non
accerfimm, ncque curamm, tamen cucnturum, uclimus, nohmu$,puta
fcncàutem,mortcm,&:c.
Ne di] quidem à morte liberane.
Nemo tam charus fuperis,ut illorum fauore mortem cuitarit.
Huic fcntctix fiiffragabimr Homericu teftimonium OdylT.f.
A'KIC H701 ^¿tvccjop /«iv cuotioff i i/ti ^wimgy
%cà f/Afii» CtViAp] ÌAvVPCVT^ CC7dicetillud Homc.ex Iliad.tf.
OvJti yà

NECESSITA?,
Omnia cfculcntaobfcfsís» Id cft,Cmaisabhoftc
uefca funt & quaclibet. Scnarius prouerbialis, quum ureec
ncccfsitas, nihil non facimus. Et uehcmenter famclicis nullus
non fuauiscft cibus.Natum ab urbium obíídionibus.
Lepori cfuríenti etiam placentae fid.
A¿yu w

%^é NOBILITA?, O B C V RIT A S.
/. Sontica caufa*
Naeuius fonricairi cauTam appellat admodimi grauem,
NOBILITAS, OBSCVRITAS.
GcncrofiorCodro.
tvyivWí¡@' Keif a, Ver ironiam rcâè dicetur in iÎlos,quî
maiorum fumoiîs imaginibus ôc natalium antiquitate gloriantur.CodrasMclanthi
hlius, quiimgulariin patria pietate praccipuènobilisfuit.
Gcncroû'ôr Sparta.
'EXwêifcarif©' ^wâgmi, Dicebatur excellcnti animo, mini-meq;
timidus,authumilis.Spartanis enim olim indoles aderat
gencrofa,& ingenium omnis impatiens fcruitutis,ac uelut imperio
namm,uhdc nec mœnibus urbcm eingebaut,&c.
Subdítítius es.
YTrofçXifMii^ u, Id eft, Suppoiîtitius es. Subdititii iîue ftibr
mifsitii uocantur partus adiîmulati, inde transferturin hominem
fi¿him,& per dolum ab alio quopiam allegatum, fuboi^
natumquc.
Synejius. [sjç patrís quidem nomen dicere pofsit.
Quadrabit in uehementcr obfcuros & fpurios, incerto4î pâtre
natos.Qi^d genus eft illud luuenalis:
Quorum nemo queatpan-iam monftrare parentis.
Vndè Plutarchus exiftimat fpuriosdiftos nothos, duabus?
his litcrispraenotari foleant, S. P. hisq; íignifican,ííncpan:e.
TcrtHl. Terrae filius.
Olim homines obfcuro,ignotoq; genere prognati,terrac filii
dicebatur,proptcrea quôd terra fit omnium comunis parens.
Matris Ut capra didtur.
Twf jLViTif©- WÍ LaeTiêti^, In fpurios diâu uidetur, quorum
pater incertus eft, eaq; gratia à marre denominantur. Du-
¿èum ab hœdis, qui in caprilibus,à marre dinofcuntur, nam à
patribus haud quaquam poßis. Manet etiam hodie iocus, quo
dicunt fapicntcm clTe fìlium,qui patrcm fuum norit.
Seneca. Lyclinobij.
Apparet T^vxivlias prouerbiali ioco diÛos, qui lucernariam
uitam duccrent,ut torqueri pofsituel in no^mumpotorem,
ucl hominem fupra modum ftudiofum, qui quemadmodum
diéèum de Demofthcnc,plusabfumat olei,quám uini. Vd
m

NON SOLVS ILLE.
in fordidum Sc parami,quad de lucernario oleo uiÄitantcm..
Virtus gloriam parir.
Sende benefadis potius,quàm opibus parati ucram gloriam.
Qiian ta uix cod o capi pofsint.
Hac hyperbole M. Tulliusfamac celcbritatc exprefsit.Idem:
In ccelum laudibus ferre.Ita Vergil. Vitra fiderà notus. Et Ho^
rariusiSublimi feriam uertice fiderà.
Auis cx auibus.
o^vtt \h rwy ¿fí'W. Proucrbii forma diílus cft Ariftophani
per ironiam uir nobilis,quafi bonus ex bonis prognatus.
Cymbalum mundi. pllmut.
Dc hominc celebrati nominis.
úktCtKUiÍovÍ¡

tin N o T V S.
clarl&îmî co Jem nomine,& hinc namm pronerbîumr
MuItí,boniíp.
PAx^î Tranflatum ¿ rim facroram, in quibas facti'
ficus rem diuinam fa£hirus,dicebat ; r/s THM ; id cuiQuis hic>
Dcmde,quiadcrant,refpódebant: TTOTÌT^ÙÌ «¿yA;^^»/, id citiMulti
Sc boni. Atq; haec parrimominis caufla dicebanmr : oportebat
cnim in facris W^HÌAHIÌ ^hoc cft, bene ominara dicere:partim,
ut il quis ciTct libi confcius admiisi piaculi, difcederet ï
myftcriis.Proucrbium igitur locu habucrit, quorics aut tcftes,
aut indices, aut conuiäores fignificamus id!oneos, ac neuti«
^uam reiicicndos.
N O T V
Hociam & uatcs fdunt.
Apte torquebitur iocus in rem tandem compertam, qua: dia
fcftrllcrat.
CUtrt. oi*^ oculis.
Quae propalam fiunt, in ore atque oculis omnimn fieri dicuntur.
Rumor publicus non omnino fruftra cft»
Hcfiodus:
4>*Var JÍ 0V701 witiTrccif uzh'Kv/i fÌurtm \aeût
pûXTuft fMftt^cûfftff. Id eft:
Haudquaquam in totum rumor perit ille,pcr ora
Qui uolitat populis compluribus.
Domcfh'cè notus.
Lucianus: A ^ j y itnjßiy ¿n ccn^îtai «/oV/.ld cft:
Viro libero,& qui te ex domeftico conuiâu cognimm habeat.
Id crit uenuftius, fi adres animi traducatur, ut fi quis dicat artem
rhetoricam alicui notam.
Intus &in cute.
Intus Sc in cute noms, cft omnibus modis cognitus, perinde
quafi dicas,foras atq; intus notus. Perfius:
Ad populum phaleras,cgo te intus & in cute noui.
Id eft: Aliis fucum fecifti,mihi planò notus cs,neq; potes iitv
pofturam facere.Plautus:Hunc ego penitus & domi infpcxi-
Prínrípes inter fe noti.
Qm dicet mumam principum, aut emditoru inter ipfos elTe
fj[Oticiam,ufurparc poterit illud Homeri;
Non

NOVITÀ ffft
Non ignoti inter fc funt dii morte carcntcì,
Quanquam femori diuerfa in fede morenmr.
Torqueri potcrit in fatrapas iftos, qui tametll bclligcrari ui«'
dcnnu-,tamen ipfi clanculum inter fc colludunt.
NO VITAS.
In folle offcrre. ^ cMfbd.
Pro co,quod cft,incxpIoratc,incxpncatè Sc confuse,ficut qui
fjngraphas Sc pacuniam facculo mclufas offcrt.
Aliud gcnus remi. pUtärcfitiN
AATUT y{v

no
N V N CL V A M.
Cum Nibas coccyíTaucrít»
Cr af/ N/f^f HûKKva^f, Simillimum illi, Ad Grarcâs calendas.'
Tradunt in Theflalonica Macedonian ciuitate uicum cflc, cui
nomen Nibas,ubi Galli nunquam uocem aedant.
%/fHgH.Jli Ad Graecas calendas.
Pro nunquam. proptcrea quôd Graecinon habent calendas
more Latinorum,fed V;S(AMVÍ

NVN.TIVS LAETVS. fíi
ino »quod innucmus nufquàm inucniri, illic eflc diccmus, ubi
comi cornua abiiciuiìt.
Nec apud honlínes,nccín mari.
Prouerbiali l'chcmarc diclu cft à Pindaro Olymp.hymno (f.
ANLVJVI'ûi DI À^ITOC ÛVTI WACF ¿V/^^ÁAIP ÛVT Ì/J VCKVAT M¡\CUT
' ' '
mines,]
crat,nulquam,quaíi dicas,neq;
lentia conuenit cum ilio Heiiodio decantanfsimo:
Virtutem pofûcrcdei ludorcparandam.
Nemo magnam laudcm parauit abfq; periculo,&:c.
ItiAphanm's.
É/f CT(FIVVM. Stcphanus tradit, Aphannas locum quempiam
fuiííe Siciliae,uehementer obfcurum & ignobilcm,unde & nonicn
adduitó apparet. Hinc natii proucäium. Aut in Aphan-
*^is>dc incertis & qux nufquam funt.
N V N T I V S L A E T V S .
Haud annundas bellum«
Ov Dici folitum,ubi quis rem oppidàlxtam
annunciar, quòd bellum res fit omnimn calamitoíifsima.
lulianusi.O aurcomm nuncius uerborum.
Prouoluitur ad miluios. Smlu.
jiiowXiv^HTca iHTivQ-. Id eft: Adorat miluium. Inirio ucris
prodeunt miluii,qua re Ixri tenucs,quòd iam hycmc íint leuati,prouoluuntur,cosq;
uelut adorant. Accommodari poteft in
cos,qui noua fpe geftiunt.
Çiuidtmi Apollo cecini tc'
T/ (TOI ATTCXXCO// LMIÔÛJFIHIPI Id eft,Quid ribi Apollo cccinit
cithara?hoc eft,quid tibi rebondit?Conuenict, ubi quis à pri«
cipe redeuntem perc6tabitur,quid rcfppníi mlerit. Allufum cft
autem ad Apollinis citharam,quam illi mbuunt Poete.
,Vulcanus tibí uatidnatus eft» Suidas
AFßCIS M AtAÂTuïKt//. Sufpicor di(äiun,ubi quis acdcrctfe
rem habere certam,uelut cx oráculo auditam.
Siren amicum nundat,apis hofpitem. ^dcm.
'S.

O B L I V I O.
Nam Siren hoc in loco infeSi geniis eil>api non dirimile;
O B L I V I O.
Oblíuíonís campus^
A hint urJCiof/. Lethes campus, dicemr uel de uehcmentef
obliuiofis, uel de rebus commentiiiis ac friuolis, qua: nuf*
quam funt.
Hlcrony. Proprii noinlnis obliuifci.
In hominem uehementcr obliuiofum, Ouidius;
Nominis ante mei ucnient obliuia nobis.
Homerus. Malorum obliuio.
Qm deprecabitur omen aliquod param fauihim, aut qui iubebit
obliterati memoriam malorum, ufurpabit illud Homeri
cx Iliad,
T¿ M waprx ttw fMXHw'KiX ^«i/r. Id cft:
Irrita dii fuperi uentis hace omnia tradant.
ydlMax, Nemalorutnniemineris«
M ü fjinífiKxy.ftffHt. Id eft : Nc maloru memoriam refrices. Nc
prapteritarum rerum mentio fíat.
Ex libro gubcrnatorcs.
tK ILihtis xuíigvfÍT^. Galcnus de compoíítioncpharmacorum
III. Adíímilis iis,qui prouerbio dicuntur gubernatorcsclibro.Dc
mutis magiílris alibidióhim.
Plutarchks, Aiivnrlx.
Obliuio eft omnium qua: in conuiuiis uel fiunt uel dicunmrJ
lism, Hac non cgrcdítur uerbum«
Ex Lycurgi inftimtionc, qui natu maximus erat, íhbat ad
hoftium, A: ad conuiuium ingrcdientibus diccbat oftenfisforibus:
c^tx tístup t/« ¡m ^Kwofwvi^Pcrhafce nul
lus fermo progreditur foras. Horat. Nc fidos intcr amicos Sit,
ijui divida foras éliminer.
Vino infcríbcre mulíerís íu0u^
randum.
^ip yc(¡ yvvcuMS cfKóif t/g eÍvoif yfx^ca. Id eft,
Infcribo uino fi qua iurat fœmina. Innuit irrita ciTc folere
quarcunq; in compotationibus effutiuntur.
Zitdan. Odi mcmorcm compotorcm.
Mua» fivx/Mvx ffVfiTrijLt/.ln eos,qui,qux inter amicos ô: inter
pocula dicuntur liberius,foras eUm'mant.
Viwor

OB sc VRITAS.
Víuoruinoportctmcininiflc. . Occnt
in eos, qui plurimum dc uita deftmélLs loquuntur id qaod
Mulgo putant omino fu m,mortuos in ore habere.
Vcntís tradcrc.
V Pro eo quod eft obliuirci,atq; ex animo eiicerc.Horat.'
Trifticiam & meius,TTadam proteruis in mate
Grericum-.Portare uentis.
Glíx ucftígíum in dncrc turbato.
^i/Tfoti /xf^©' Plutarchus inSympo-
(íacis intcrprctatur, nullum cuiden s iracundias ueftigium opor
tere relinquii fed fimul atque dcferbucrit, atq; refederit animi
tumor, omnium pnctcritorum malorum memoriam penitus
Collcndameírc. ; llitrmjk
Imis ccris cradcrc.
Pro eo quodeft»delerc penitus,fic ut nullum omnino memo
rix priftinx ueftigium cxtet.Sumptum ab his,qui in ccratis feri
ptitant tabulis,
Bibctc mandragoram. InUamà
Incft uis fomnifica mandragorac,adeô ut cnccct ctiam largio
te potu.Vndè qui ceiTant in officio dormitantq; multam man
dragoram bibiflc dicuntur.Non diiFimilc illi:Bibc cllcborum»
O B S C V R I T A S.
Delius natator.
A ttKi^ lic\vf4SHTNS.OVm uulgò diccbatur admodum natan
di peri tus, quiq; noflet in fumma natarc aqua.Natum ì Socrate,qui
rogatus de Heracliri libro cuiufmodi uiderctur, refpondiiìc
fcnur hoc paâo:Q^ quidem intellexi,pra:clara:arbitror
autcm òc ca,quac non intellcxi,quáquam nautorc Delio opu$t
ut ne qui^ in eo pracfocetur.
Per nebulam.
Vidc,Indiligenriar.
Nûmeris Platoníds obfairíus. ^ Ciceri
Id ideò dié^um, quòd Plato numeris Pyrhagoricis obfcurat
iliam phjlofophiam»ac ueluti nebulas òfFundit.Nam Pythagoras
omnem ferè philofophia: rarionem ad numéros traxit.
Dauus fum,non Oedipus. Tereroi
O edipi ingenium fcitè proponcndis, fimul & diilbluendis
acnigmatum fcirpis nobilitatum eft, propter diÌlblutafphingis
problemata > adeò ut in prouerbium abicrit eius nominis
appel

«84 O B SE C VND AN Tl S.
appellatio.Similis cft farinae:Non ium diiiinus,
Canis podiccm infpiccrc.
Vide, CsEcuticmia. '
Bœotica «nigmata^
Bót¿rtHúc oïlvly^jûf. Diccbantur obliqué atq; obfau-è diâa,'
Quadrupcs, bipes,ac rurftitn tripes. Id Ocdipas intcrprctatus
cft,hominem eíTcjqui puer manibus quoq; pedum nititur iiicc,
deinde confirmato gradu duobus pedibus fe fiiilinct > donee
«tas decrepita baculum,ceu tertium pedem addat,
Nc Apollo quidem intclligat.
Tou/ri á tfT WijjyìfA' ocu A^cTOitop ytiúói, Ideft, Nec Apollo,quid
fibi haec uelint,intclligat,quod uchcmeter cíTet obfcurum
& intelle£èu perdifficilc.
Cardnipoemata*
O B S E C V N D A N T I S.
AddigituliO'cpitum.
Qm,arrogantius,faftuofiusq; iubent quippiam, digimli crcpitu
fignificarc dicunmr.Diuus Hieronymus in epiftola ad Rufticum
ufiirpauir,in fiipcrciliofiim quendam & faftidictem, qui
difturus,digituli crcpim filcntium imperabat.
Quum utcfcg conccdit alteri.
^^ Quum omiiTa contcntionc,uterq; alteri concedit, ufiirpabic
iilud Homeri Iliad.1111.
AtoC K roi yàp TXvß* vZiifa/biífj òtWhTs^myy
ZLo\ (JtVf t>'w,irv Á m* Id cft: .
Quin magis alteri in his rebus cedamus uterq;.
- ^ • Tu mihi,contri ego deinde tibi.
Lex & regio. .
X^^Ä.Id eft:Mos fine lex &rcgio.Seruiendumö:
obfecundandum effe moribus regionis,in qua uerferis.
dotus adfcribit unicuiq; genti,fiias quafdam leges cffc^öc inft^'
tuta uiucndi.
Ptkt4rchus. Dcumfcquere.
E^tìì ^tw. Idcft; Scqucrc deum. Putant hunc ciTc fenfimis
^ Obtempera

o B T R E C T A T 1 o. 3V
Obtempera tationì.QwÌì cuíque debeat oraculum eflc, quicquid
in pcdorc diftitaucrit ratio Jneft cnim fuuscuiquc animus
deus.
Noti ftatuar lesena in madixra* KAriflopL
Ov rnffofuu Tiuttyof *áTt Tvioìivihit®'. Prouerbium nierctricium,
quum negat fcormm fui copiam fiifturum fcfc. Nam in
capulis militarium gladiorum clephantcs ac icones imponi
folent. At hi procumbcntcs infcalpunmr, fiuc nelacdantmanum
mentis gladio,iiucncdcfringanmr facili (i in pedes cre-
¿H figcrenmr.
Obedientiafelidtatis mater«
Videjnfortunii.
Infanire cum ínfanientibus.
T

Sß^ o B T R E C T A T I O.
bulls nono:Non diíTimilis cft,auem hodie pilac uocant.
drabit in cos,qui fefe uiciflìm difteriis inceflunt. Confine illi»
C«dimus,inq; uiiem prxbemus crura fagittis.
Infìxo aculeo fugete.
BäAw// (pw^iòìai

o B T R 6 C T A TI o. 3S7
tlocat:& ralera Digru>quòd cum morfu addat 8c fama* macula.
Carpet ddus ah'qiiis>quàni ímítabítun
ìAttìfJut^vrcu rts (MXhap ìir ^^VIT^. Porro res egregias multo
procliuius cft cárpete quám cmuIariiAptè dicctur dc rc quapiá
artis abroiutac>atquc inimitabili.
Genuino mordere.
Qm clanculum obtrcdát,lacerantq; quempiam,cum genuino
mordere dicuntur.Perfius:Et genuinum fregit in iliis. Dentes
autem genuini fimt omnium rcconditiiRmi: ac propcmodij
opcrti gingiua.Sero cmerguntliomini.
Etiam ín deorum coetu.
KJ^u ^tw// ccyo(cc. Quidam interpretantur de maiorc in modum
probis 8c aequisiquidam de uchementer maledicis.Áddüc
locum quendam cílc in Eieufine,uicinum Ana£èoro,uocatuni
^wft kyopocy^m quem non ingrediebantur, nifi benè ominantcsiundè
de quopiam prxter modum maledico dicebant,ÍJST®*
Loe y ^iwy ccyo(x JívfHfJíNj^Aó. eft:Hic ucl in deorum concionc,
malè ominata loquetur.
Dentata charta.
Dentata dicuntur mordacia.M.Tullius adfratrcm : Calamo
^ an-amento tempcrato,Dentata cnim charta res agctur. Ruríuscdentula,qux
morfa carcant.
Hipponacfieum praeconium.
Pro infami nota dixit M.Tullius,dc Tigellio quodam ita feri
bcnsiEumq; addidum iam tum puto cíTc Calui Licinii Hippona^eo
prarconio.Nam Hipponax Poeta fuit iambographus,
amarulcntus,ac notacmordacitatis,
Archflodiiaedicfla.
Contumeliofa uocat ac uimlcnta.Archilochi poeta: mordacitas
uulgo cclebratiíTimafiiit.rs Lycamben fi^ccrum i quo fue
rat rcpudiatu$,huiusq; filiam adeo uirulentis ucrfibus infcftatus
cft,ut uterq; fc laqueo praefocaucrit.
Plauftra conuicíjs onufta.
Lucianus.íy o-^oes «nùfoti ¡¡n^ffHíiMy LxT\fH¡i«tp ccWiícft:&
folida plauftra conuitiis onufta,intcr fcfc cfFundc
bant.Loquiturdc duobus philofophis intct fcfc contumcliosè
altercantibus.
Ñaues onulbe conuídjs.
Homerus Iliad.y.
B 1 t7i

oc c a s í o.
Eyí y¿g afXfó7Ífatírt c VÌI Act fwßjtffxS'sU^
f4¿7i\ov(t* ap vnU tKaT¿iffvy& Jcx^®' ccfóiri,
P roborum fupcrcft ambobus copia fumma,
Quprum onus haud portct ccnmm ratis incita remis.
Affmc illi-.Qiios tollere nec centum queant Aegyptii.
J^lcandet. Morfus afpídís.
ù^nyiMc malo immedicabili,aut dc lingua uche
mcncer uirulenta.Nihil autem uetat, quo minus trahatur ada*
gium ad hoftem clancularium, Ä: tanto pcftilcntiorcm, quod
clanculum citraq; dolorem infundat uenenum hscferpcns.
Hyftrids fcta.
e^// cft: Pilus hyftricis:dicipoteritdifteriu acriter
in q^uempiam tormm. Eft autem hyftrix dc genere Erinaccorum,niii
quòd Ij^uius longiores funt aculei.
O C C A S I O.
Anfam quatrcrc.
Et coniimiles metaphoríE. Anfa eft,qua quippiam prehenditur
ac tcnetur.Plautm: An non uides hunc anfam quacrere? ( id
cft, captare occafionem ) reícindendar, irritandxq; pa£tionis?
Plat.Vt contcntionis anfas multis prxbucrint.Eodem pertine t
praebere anfam,anfam arripcre,anfam praccerire,anfam ncg ligercjin
eafdem anfas incidcre,& fi qua funt alia.
Capere crines.
Proarripere occafionemobIatam,5:arrcptamretinerc.'
Eximcrcc manumanubriunifc
Plaums dixit pro eo quod eft,iam parantifacerc quippiam,
cxtorqucrc peragendi facultatcm. Tranflamm ab co , ciìt
iam uibrato gladio percufliuro , repente capulus crcutitur è
manibus.
Fenefiram aperirc,& ÌTmfles mctaphora?.
Pro eo quod eft, occafionem ac uelut anfam adminiftrari.
Tcrcnt.in Heaut. Hui quantam fencftram ad ncquiriam pa^
tefeceris. Verum hoc non nifi in malam partem, illud ctiam
in bonam , Apern-c lanuam. ítem illa: Repagula aperirc, ianuam
aperirc , prxftmcrc uiam , praccludcrc uiàm , iacerc
fundamenta.
VÌAHm, Gladium dedifti.quo fc ocdderet.
Miniftraftì matcriam & adiumentum ad perniciem.Vclurifi
quis amanti adok*fccnti pecuniam det in manum.
^ Tollenda

o C I V M. tSf
ToIIenda malí occafio.
Qmíuadebit,ut mali fubmoucatur occafio, citabit illud Ho
tncricjcOdjjff.n.
A vròi «vifot Id cft,
Quippc uiros fcrmm illicit ipfum. Ita diuitis proliciut
ad luxum^confiicmdo puellarum ad amorcm.
Premenda occaGo.
Qm fignificabit modisomnibus inihmdum cfle, ncc obmirtcndam
è manibus fcmcì oblatam occafioncm,accommodabic
illud cx Ody IT.
Y /uflf cc7\u
quo Te recipiat fcneòèus. Aut non icmpcr erit profpera fi)rtuna,munia$
animum philoiòphiac decrctis, quo fortunam aducr
fam pofsis contemncrc.
O c I V M.
Conchas legere.
Summi ocii eft conchas & umbilicos legere in Httoribus, qui
lufus cifc folet pucrorù. Quanquum traasferri poteft ad eos^
qui aliud agentes obiter etiam Icuiora quxdam animi gratia
admifccnt.CraÌTusorator apudCicer.lib. dcOrat.z. deLxlio
Scipione loqucns:Non audco,inquit,diccrc dctalibus uiris,
fed tarnen ita folet narrare Scxuola, conchas eos & umbilicos
ad Caictam & Lucrinum legere confucuiiTc, & ad omnc animi
rcmifsioncm ludumq; defcendere: Vmbilicos opinor appel
lant ucl conchas,ucl cálculos umbilici formam imitantes, uel
herbam qux Veneris umbilicus dicitur,autore Diofcoride.
Liber non cft,qui non aliq.nihil agit.
; C^i in fummo ocio ucrlabamr ab omnibus fenati negociis,
lì nihil agere diccbantur.M.TuUius lib de orat.i.fub pcrfona
fraisi ad Scxuol^,Quid igitur,inqiiam,quaado ages nego*
JS 3 cium

$90 OCCVLT A^
cium publicum,quando amicomm,quando tuum?quando dC*
niquc nihil ages. Tum illud addidi, mihi cnim liber eflcnoo
uidetur,qui non aliquando nihil agit, hxc ille. Mox intcrpr^
tatur quid deelarct,nihil agere.In qua,inquit,permaneo Gamie
rentcntia^meó; quum huc ueni,hoc ipfum nihil agere,& pU
nc ccflare, delcûat. Nam ceiTarc dicunmr non tantum ii, qiú
dcfíftunt á negocio,fed qui funt in ocio.Expedit autcm interdum
nihil agere,ut cxtera rcÓc agamus,
O C C V L T A.
PUMÍUS. Terra dcfofllim habcg.
" ' Ty Ifv^ccs .In cum qui non impartît, ncq; praefert fuai
dotes.Sumptum ab auaristhefaurum humo defodientibuj.
Smotu OccultxmuGccs nullus tdpcdus.
Cuius adagii fenfus eft. Quáuis egregias animi dotc$,iî non
proferas,pennde eile quaíí non habeas. Perfíus: Scire tuum nihil
eft, niii te fcirc hoc fciat alter.Eccl.io. Sapienti® reconditx,
& thefauri abftruii,nullam cíTc utilitatem. Ouid.
Tu licct & Thamiram fuperes,atq; Oiphea cantu>
Non erit ignotx grada magna lyrx.
Plutus «¡n-K®-.
Sunt nonnulli mortales qui uel natiuo quodam inecnii uitio
,uel däta etiam opera,qu« fciunt difsimulant, & aliis grauantur
impertiré. His illud nonnunquam eucnire folet, ut pro
indo(äis negligantur.His adfcribendum quod Grxci -rv^-^èf/
w-Kiroéf appellant,id eft, diuitias cxcas recónditas opcs &
abibufas.
Qui funt apud inferos terniones.
TÀrf \íf aiv TfíMiJcAocs. Hoc adagio ndcbanmr ii, qui rcf
abditas & abftrufas curiofa q^uadam diligentia ucftigorcnt.
Aiunt temiones apud inferos nonoratos cflc, ut Hccatc facros.&c.
Nififlquauiditauis.
ji-kLUUTÌS iìMy if Vif,De re uchementer occulta. Suidas huC
ucriìculum citat ex Ariftophanc: Nemo me cómetur,niiì prxr
temolansauis.
^ , Attici Elcuiinia.
AT/IHÙÌ èTiwtrmx. Subaudicndum Lénôictt/rovt, id cft^mtcrfcfc.Víiirpaturíí
quando conueniunt inter fcfe aliqui,fccreto de
re quapiam arcana traçantes. Duftamctaphoa á myftcriis

o c c V L T A. jyt
fecjfonim Elciifînioram, quae in honorem Cercrís agebantur
«pud Elcufím, fumma religione, mylticisq; caaremoniis à quibus
arcebenmrprophani.
In tcncbris faltare.
E// TU ffühv cfxi^^^"^^ remgerereclanculum,nullotefte,
nulloquc iudice.Trandatum ab iis > qui choros ducunc in
Cenebris.
MonÌlrum alcre# Twmu
Monftrum alitur, ubi quid occulti uitu latere fignificamus.
Inde fumpta metaphora, quòd monfira ob pudorcm clanculum
aluntur & occultantur.
Muris drcumcurrentibus.
Tw^ iW^w/f Tf Id cft, Parietibus circöcurrentlbus.P
lutarchus indicat muliebre fuiilc prouerbium,quo fecrctum
fignificabát,mutis uidelicct telles & arbitros arcetibus.Li-
Cebit uti,quri aliquid monftri alitur,& ob id captan fecretum.
Summis ingredi pedibus.
Dicitur qui clanculö,aut cautmi,ac pedetentim, quod aiunt»
conatur aliquid: Gncci iucundius cffcrunt aducrbio compofito,
knfcTToiii't, Idem ualent illa : Sufpenfo gradu, & fufpcnfiç
pedibus.Traduièum à geilu corum,qui fic ingrediíkur,utílrcpitum
pedum nemo fennat.
^ In aureni dicere. JMatt, to.
. tîi CVS Vcl hodie uulgò diâilat, pro co quod cft, claeulum
ac fccreto committcrc. InEuangclio : Et quae in aurem
audiftis,predicate fupra teda.
Oftium obdite prophani. LncUn,
^Vfccs ivfiêiôd-i ßiinTiäi. Id eft. Fores occludite'quique prophañi.
Sumpta cft allufio cx Orpheo , cuius hoc citatur
carmen:
^Síy^áfiOi âîs Vx^ís Wi.ttv^ets Wih^Tk ß^U-Kou Ideft,
Fas quibus cft audirc loquaf ,uos tutba prophana
Obturate fores,
lubct ut prophani,oftium auribus imponant, nc quid arcani
f«rmonis pofsit ingredi. Conueniet uti, fi quando fignificabi-
*Ous nos de rebus arduis & arcanis loquuturos ciTc,
Iniïmpulo. CUcf.
In fimpulo olim fieri dicebant» quod ucl clanculum,uel in rc
"^iouta,atqi Humili ficrct.Eft enim fimpulum uasparuu minuß
4 tim

O CC VP AT I O, OCIVM.
tim fimdens, unde ucteres res minutas nulliusque precií, fim*
puiariasappellabant. Allegorìa fumpta i pueromm lufu, quo
folcnt períiíhilamanguílam in íimpulum inñantes quafi flufius
quofdam,& aquacílrepitum excitare.
la ángulo«
Up yuvla. Ideft,In ángulo fieri dicimr, quod fit in occulto J
Diísimilc illi: Super teftum prasdicarc, pro co quod eíl palám
& in publico prardicarc.
Admoto capite.
cxwy U\(fcíKnt>ylvx /uli wwBotxQ^ ÜÍ ¿ÍTÍTÍ^U Ideíl^
Admoto capite,reliqui ne audirc ualcrcnt.
Admonet co loco, ii quis obiurgandus cíl amicus, ut id fiat
primum in tepore,dcindè comiter & amicè magis, quám afpcrè,
poibemò clanculum fcmotis arbitris. Vndè optimum eíl il*
lud. Admoto propiús capite.
Vritabfcp torre.
yerfum húc fcuprouerbialcm fubindc Plutarchus ufuipat;
Em ¿CTig tAdChala Hsà ynpcu MKÍP»
Exurit fine ton-c,grauiq; dat ¿la fencftac.
OCCVPATIO, OCIVM.
Ne ad aures quidem fcalpendas odum eft^
Lucianus in bis accufato:
OM' CíToy hviiffot^eu 10 ovs f « y w / ^ .
Id eíl, Ac ne tantifper ociofus, ut aurcm, ficut aiunt,fcalpere
uacct.Quum ne minimu quidem ocii í'upereílc fignificabimus^
n^rlflotel. Nullum odum fcruis.
OifffXí^fi ¿»íiAí'tf.ldcll, Noncftocium femis. Sumptu á fcruorum
conditionc, quibus heri nullum concedunt ocium»
rhitmh. Feílum multas habcns.
iBiOfTH uro-KKtxs Subaudiendum moleftias aut occupationcs.Didum
in eos, qui magnas componcrent farcinas, aliquo
profeduri,Níanmi ab iis,quifcík lolcnt adire.
Vincula Tyrrhena«
^yfffMÙ Tv^Luo). Dicebantur odiofa negocia quibus diftrin-»
gebaturaüquis.TraduChim i uinculis, quibus Tyrrheni capti*
uos uinciebant grauibus & moleftis.
Quum licct fiigerc nc quaere litem.
Alò y fvyÁp íí/'/iií^.Ab Alcibiade naiu.Isquu è sici-

o D I V M. 399
lia cltaretur ab AthenicnÎïbus ut criminibus refponderet, ab*
didit fcfc, negaos litigandum cflc, fi quo modo liccrct cfíugcrc.
O D I V JM.
Odium agrcile. Zudänia^
Anrox odium fíe appellabant ueteres , propterea
quòd rulhci plcrunq; (Ataivô^mci fimt, &: acerbius atq;
implacabilius oderunt.
Odium Vatinianum. CatuUuié
Pro capitali ac uehementer acerbo. Vatinius in qucm acci^rimèM.Tullius
inucièus cft, in tantum odium populi Romani
pcmenerat,iam dctcóèis illius flagitiis, ut in prouerbium ccÌTcrit,odium
Vatinianum.
Odium nouercale.
Nouercis omnibus innamm cft fatale quoddam irreconciliabilc
odium in priuignos.
Oderint,dummctuant. clcerê.
Licebit adagium per iocum ufiupare,ucluti fi quis cmditione
fuperior de clanculariis hoftibus, qui tamen ob metum hifccre
non audcant,dicat:Odcrint,dum memant.
Odit cane peius & angue.
Horatius: Alter Milcti textam canc peius angue Vitabit
chUmydem. Plautns in Mercatore:
Nempe mri uxor cft ma,quam dudum dixeras .
Te odiiTc arque atq; angucs. '
Empedoclis fímultas. Dlopenìd.
tforJúuT^m Diccbatur pettinar in-cconciliabilis. ' ^
Empcdoclem cnim aiunt iis foiifc moribus, ut aisiduè fimultatemcumaliquibusfufcipcret.
' ^
M. Tullius epift. ad Attic.lib.^. Huius igitur belli ego^arriceps,&
focius,&: adiutor eflc cogor,quod & xanovicp cft cum
ciuibus. ctffTTcvìffy uocatperpcmum,& atrox,ô: irncconciliabi-
Ic.Conueniet in firnultatcm ac difsidium amarulcnmm.
Archid^icum belluiti.
WA^Í^-.DC bello limo cmdcliq; diccbatur.'
Ab Archidamo duce Lacedaemoniorum. Archidami Isuihàm:
mcmorat ^ PaMÌaoias in Laconici^
B s Et

Sf4 O D I V M .
^rtñofh. Et Scellíj filium abomino^
Hic eft aflfechis humanus, ut fi quis ucl homirt^.üel quJcunqj
rem uchementer oderit,non folum á commemoratione,ucnial
etiam ì cognatis uocibus abhorrcat. Id elcgaterexprefsit Anftophanes
in Auibus:Ibi pcrfona quaedam uc loquitur.
A^rcHfctrâffÇcu Àh'K®' si ¡nrUifJ. Ideft: -
Ariftocratiam palam eft te quarere. Altera refpondct,
HHiV«, tûv ^Hwr'tv ßi^vTfJofjua, Idclh
Minime,fed ipfiim Sccllii natum quoq; Abominor.
Scellii filius di^s eft Ariftocrates. Hoc nomcn iure inuifum
cft detcftanti Ahftocratiam ,quòd ea uox abominad« rei memoriam
renouet.
VtHHtus. Non magis quàm naucm.
Odium & contemptum uulgo declarat canis uoeabulo. Horatius
: Odit cane peius.Et Plautus in Amphitr.Valuiftin' ufq;?
Expcfitatus aduenio ? Soft.haud uidi magis. Expeóhtum cura
falutat haud quifquam magis,qu¿m canem.
v/friihfh. Cui iila arridcnt,mcis ncgaudcant.
Quiimingcns difcrimen intercire fignificabimus inter noftras
& aliotum rationes. Contrarium huic:
Qm Bauium non odit,amct tua carmina Maeüí.
De iis,qua: eiufdem funtfarm_afc,& cx aequo contcmnenda.'
Thtdtchus. - Ncuia quidem cadcm cum ilio uult
ingrcdi.
M«/t lUxf ech-dw cfoti Ne uia quidem cadem ingrcdi
dicuntur,qui extremo difsidet odio, ut ne uia quidem communi
uelint ambulare.
Fratrum inter fc ira funt acerbifsim«. :
Si quando fimultas incident inter fratres, ca Iblctjcflc atro-^
cior,quam uulgarium inimiconim. Euripides in Iphigcnia,
ù.6ìvh KocffiyvHTíifft ylyv\^ca ìicyvs*
... ^¿X''^ crxtf war XfjOíífMffiif ès
Res dira uerbis inuicem altercarier,
Di^isq; fratres dimicare mumis,
Si quando lis inciderit aut contentio.
SffhêcL Ira omnium tardifsimèfenefdt.
O^Vf*¿s iffX^^roff yniáffu^.ldc^: Irapoftremilmfenefcíí.Na
uulgò mortales iniuriac tenapifsimè mcminiíTc folent,bcneia-
¿lomm quam facillknc obUuifci.

o M I N A N D î.
Vt lupus oucm.
Sis Ai/W «ff^ f^A«. Id cft :Vt lupus oucm amat. Qui fui
'commodi gracia (inmlat amorcm.
Situ proreta.
Plautus in Rud. Si tu proreta ifti naui e$, ego gubcmator
cro.Quo licebit uti, quoties neuter alteri in negocio quopiam
uult cedere.
Prinrípum fauor neceíTarius.
Vbi quis inuitis prmcipibus^opatiir cxtricarc ícCc h malo
quopiam;aut lite à qua non poliát explican, niíi illorumadiutu$íauorc,conucniet
illud Homcn,in Aiaccm Oilcum diâum;
•5 f aíHVTi dwy fpv^iii ¿Ayoú -Kcur/Mt Id cft:
laéhbat fcfc fpacioíi ex aequoris altis
Emerfurum undis,inuito numinc diudm.
O M I N A N D I,
Benefit.
K^xwf VT», Ominis uox, quum -quis rem quampiam nouaraí
& arduam aufpicaretur.Quod fauftum fclix^; fit.
Cum mufís.
fjixffîày. Hoc eft, Mufis benèfortunantibus. Dc ioQás¡
aut iis quae do6èè dicuntur.
Adfíntdij beati. Zatòdoh
^¿c^ J ^vi (waocfss^ Id cft: Felices adfint fijpcri. Scrmo cft
benè Ominantis in re quapiam aggrcdiunda.
Mercurio dextro.
Hefychiusindicat,ueteresinia6hi quodáfolerc ominis gratia
prxfan Mcrcurium. Per iocum ufurpari licébit,ubi quid ag|gredimurnoui.
In morbo cònfumat. Stnttá.
Poteft ab amico dici, qui nolit d«^ amico", quod lüipcndat,
fi morbus inciderit. Poteft ab inimico, qui malo iiirò
tnorbum optet.
In tuum ipfiiK caput. Dmojih.
Q^ties m autorem mali,malQ rctorquetur aut incidit, Gr«dicunt,
fiì THif aVTS KKt^XtCnif.
OMNIA-.
locaferíaíj. cUcv^
Qugtics omnia noitra cum aliquO còmunicamus>cu co ioca
fcriaq;

t^s o R I G I N I
fcriaqi conferre dicimur.
Ncc animans ncc inanime.
Prouerbiali figura diófà cft apud Platonem libro ¿c Lee.f,'
pâpTMf/ rêop n su^vxw/i/ ¡y Twy id cft:
Omnium & animantium ôc inanimomm, cjuum nihil omnîno
iîgnifîcamus cxcipicndum.
Pucrifcncsif.
Vide,Multi.
Anguílum& latum.
Ariftophanc$:Dexteritate ego mea exilem & amplum ualcd
populum reddcre.Mareercunt cnim pucri malè pafti:niríus benè
pafti fiunt obefî.Appofitè torquebitur in eos,qui adolcfcentes
re£èè doccnt,aut íecus: quilic populo dextrè concionantur,
aut fecus.
Dulce ^amarum.
Plautus in Pfcudolo,dixit Dulce & amarum, pro Isctis ac triftibus.
Omnium quos fol uidet.
Sunt & iliac figurât prouerbialcs, omniû quos terra fuftinct,
aut quos fol uidit pefsimus optimus^ue.
O R I G I NI S.
E tardigradis afînis cquus prodiit.
tu figítc/vffKÍKuf/ ùvynf 'ÍTí^^r wf2fncq; faxo.
Nunquam ex malo patre bonus fílius.
•tv f tí/ , WíKlifiuh ÍKÍV^ , Wf Kfl^Wf íXÍ*
OUK AP YIVOITFF ÍK HXKÍS VÓTRGOS. Idcft:
Heus hcusjut illi (Uítitant rcâè, probum
Fatre

o R I G I N I s.
Pâtre ab ìmprobo non poíTc nafci filíumr
Efquillanonnafdturrofa. ^ Thfpiis.
ite ffKvTCtjts peía cíbNon ctenlm ex fquillis
roía nafcitur, Admonet adagium : è probis parcntibuç nafci
liberos probos,ex improbis improbos.HoratiusiNcque imbcllem
feroces Progenerafit aquilac columbam.
Ex minimis initiis maxima. ^omerm
Maximae íímultates nonnunquam ex leuifsimis iníuriolis nafcuntur,
non fecus atq; ex minutiísima fcintiliula grauiísimum
incendium.
Exiguum malum Jngcns bonum. Dlogpumm^
M/KfV HocHCf/yM^y Id eil: PufiUum malum ingens
bonum. Admonet adagium, ex paululo incommodi laboreq;
exiguo, fumma maximaq; comoda colligi. Si quid feceris honeftum
cum labore, labor abit, honeftu manet.Si quid feceris
turpè cum uoluptate,uoluptas abit,turpimdo manet.
Bonae Icgcs cx malis moribus proi MdcrMm^
creantur. ^
Nam íícuti medicomm phami acis nihil opus foret, niff morbis
laboraretur,ita legibus femndisnihil opus eifet, nifi perperam
uiucretur.
Initium belli.
h^ìi Id cft, Origo belli. Vbì quis prior lacefsit iniuria
(cu conuitio. Vnde «TTÓTiifitQ' lacdcrc

P A R A S I T h
CelliHs. Mali corui malum ouum. J
KfigoinQ' KccMy w J//. Ideft: Mali comi malum ouumi
Aptc ufurpabitur, quoties i malo pracceptorc difcipulus malus
proficifcitur, cx improbo patte filius improbus, cx patria illaudata
u'u- illaudatus > denique facinus fcclcratum ab bomine
fcelefto.
fiomcru^. Autor omnium & fons.
Veluti fi quis dicat fuperbiam omnium malorum parentcm,'
fidem omnium uutumm fontcm, Homerum omnis poefcos
patrcm.
Ex tuaofBdna.
no .. ^
, hoc fucritlepidius, ut, Hoc confini quis non intelligat
c tua prodiflc officina? Totum hoc ncgocii tu« fuit
officinx.
PétBiud. Gencrofiorís arborís ftatim planta
cumfruAucft.
Egregia bcncq; nata ingenia ftatim maturcfccrc, & ad fingern
pcrucnire indicat.
Idem. Magnorum fluuiorum nauígabiics
fontes.
Significar prxpotcntium quantulacunq; plus pollere, quàm
uniucrfas tenui um opes.
TirmtÍHs. Hincillaelachrymx.
Dicctur de rei cauiTa aliquandiu difsimulata, qwe uerè tan^
dcmdcprchcndamr.
P A R A S I T
Mufcse* ^
M mai. Olim dicebantur,qui delcftabantur aliena mefa, quoi
Plautíismuribus comparar, femper alienum cdentibus cibum.
Apud Athenxum libro 6. parafirus quifpiam fe mufca: côfert.
iifiTTvîff ccKhxT®- fAvioc. Id cft, Quod inuocatus coenitarcamo,mufca
fum. Aduolat cnim hoc infçièum ad cibum
alienum.
Myconiorum more*
VivKûvioop Í^/K/O/. Myconiorum more dicebantur ad conuittium
accedere, qui ultrò ucnircut, non uocati, Myconus una
Cyc

PAVPERTAS, ^fp
îCycl aduin eil:îpfa gens ob rerum inopiam cogebatur ícfe con
uiuüs ingcrere.
Quadra propria. . ».
NiKil xqur fapit, ut cibus proptius domi fumptus. Catullus:
De meo ligurire libido eft.id:cft, guftarecum uoluptate.
At dii Homcrici malui^t inuitari ad nidores hoiliarum, quàm
uiucic chicffnoi,
Muris in moretti. ' '
Plautus in Captiui duo: Q^iî mures femper edimus alienum
cibum.In paratìtos diâum, quibus iucundum eft aliena uiuere
quadra.Non conueniunt nec in una fede morantur, libertas &
cibus alienus , quod eleganter indicat apologus Aefopicusdc
mure fylucfttr cfedomcftico. Q ^ 3c Grxcis prouerbiali ucr-bo
fWff7Fa\éiíf dicunmr,qui mûris in morcm cibi cauffk obam^
bulant oberrantq;. Indicat hoc Hefyehius.
AVTû\ftKVÙ{fl,
Dicebantur,qui non er anlmo,fed uentris caufla coletct am?
cos, inde confiâa uoce, quòd fpontc ad Leeythum commearent,
Sc inuocati prxfto cilentin conuiuiis. Eofdem ^orTurUf
quoq; uocatosfuiilcteftatiurPlutarchus, & ab Eupolidc rcvg
«ryi fotyvvop^i^ âie^otf f/Am,ld cftiCircum fartagincm
poftprandium amicos diâos ftúílc,
Vocantur

4t) 0 P A V P E R T A 5-
Id eft>Qm pridíe nc oboldm quidem habeaiit,quo láqueum^
«merent. Pauperrimus fit oportct, qui tcnuitatis tacdio fcfclaqueo
pncfocarc uelit.
Nudíorleberíde«
Tufitrcrip®- De uehemeter tcnuibus. Leberíf
enim ferpentis exuuium fignificat, quo nihil potefi: cíTc
inanius.
Iro,Codro paupcríon
Ouidius: Ims eritfiibito qui modo Croefiis crat. DeCodro:
luuenal.Tota domus Codri rheda componitur una.
Nudíorpaxilloé
rvjupd-Tifi^ wctrjiw.De extremae paupertatis homine dicebàtur
hace hyperbole. Nam paxillis corticcm quoque dctrahimus.
Tdctlíco paiiperíor*
t\\\vUií 7zrtí/Í9'

p A V p E R T A s» 401
Cínclus.
•KÍytúiúi. Id cíbCincIi. Rufticano prouerbio dicebantur praeter
modum paupere?;, Cinclus enim auis tjuxdam cft imbccillis
atquc inuilida.
Pííbllonudíon
Yn-tfif De uehementer tenui,mircro^ue.
Paupertas fapicntiam fortitacft.
PwU 3 0o(fi(xii Zcnodotus citat cx Euripide:
Ignaua cft opulcntia,ucrum inopia multarum artium repertrix
clh Periìus: Magifter artis ingeniiquc largitor Venter. Hominem
experiri multa paupertas iubet,
Paupcr,fcd íngeníofus.
In hominem tenui cultured egregio tarnen coipore, quadra
bit illud Homeri ex Ody íT.s.
OIHP in pxuXMP Û y[fttí/j XTTiymlicc (palvíu
Qi^s profert fcnior pannis c uilibus annos.
Lucianus torquct ad fencm ingenio facundiaq; pricccllctcm.'
Multa docct fames.
VûTi'Kwp c "htfjios ytyvvj^ AJJotkcík©', Id eft: Fames magiftra
cft artium complurium. Ouidius: Ingenium mala faepe mo-ucnt.
Perííus:Ingeniiquc largitor Venter negaras artifex fcqui
uoces.
Hccala pauper/or.
Hccalepaupcrtate nobilis eft. Ouidius:
Cur nemo cft Hccalem,nulla cft quac cocperit Irum?
Ncmpc quòd alter egens,altera pauper erat.
Fames magiftra.
Hû'K'Kî'itf ó 'Kihìòi ylyvK-^ ¿»^/«ífK^vTK^.Magiftra multorum improba
exiftit fames.
Adindtas.
C^s urgcret extrema ncceíritas,his res dicebatur ad incitas
rcdiiiïc.
Centro &:fparío drcunfaipta.
Plutarchus : Quôd íi facultares modica: fuerint, & centro &
fpacio circunfcriptac ad ufum. Sentir fortunas tam anguftas,
ut nifi certa dimenííonc difpcnfcnmr, non fint ad necclfarios
ufus fuffcíhirx.
Nani.
Quadrabit in tenueshiimilis fortunan homúnculos, ac
C quem

40p P A V P E R T A S.
qucmadmodii ait Horatius,moduli bipedalis,qui potetes fum-^
ptu conantur acquare.
Tunicati.
Tenues 6: luimiles nullo culru iníígnes,tunicati dicuntur.Ho
ratius; Vilia ucndcntcm tunicato feruta popello.
Canalicolar.
Homines cxili re tcnuique fortuna, diäi olim Canalicolac,
quòd circa canales fori conilftcrcnt.
Cicero, tempcflas quidem nocere poffit.
In homines inlìgniter nudos

p A V p E R T A s. 40*
•nîm Melus oppidum Thcflalix, quod Nicias Athenîcniîum
dux obícdit cxpugnauitq; non tam machinis bcUicis, quâm
famc.Mcîninit hiftoriac Tliucydidcs.
Famis campus.
'¿ciJlIj^'.hi ciuitatcs dicitur ingenti famcpreíTas.Eíl autcm
locus quifpiam hoc nomine.
AifMfcAtífifis,
Hcfychiuv addit ex autoritate Didymi,eos qui iuxta Oetam
accolcbant lîcuocatos,quôdob terrae fterilitatcm trequentcr
cum fame rem habebant.Qüjdrabir igitur in cos qui fame ada
ài aliquo dcmigrant.
Aquam bibcns nihil boni parias. JDcmçtr'nm
Y^cop 'j ovÂ^if cifJ TWívf.Id eft:Aquam bibcs,
probum & utile paries nihil. Languctpoctarum ingenium ni
uino concalel'cat. Horat.
Nulla piacere diu,neq; uiuere carmina poíTunt,
Q^x fcribunturaqux potoribus. luucnalis:
Satur cft quum dicit Horatius,Ohe.Horarius:
Fœcundicalices,qucmnonfeceredifertum? Item
Laudibus arguitur nini uinofus Homenis. Et,
Ennius ipfc pater nunquam nifi potus ad arma
Proiîliitdicenda.
Ariftotelespfitracum loquaciorcm fieri putat,fi uinu biberit.
Non cftDithyrambus,fi bibat aquam.
OvK v/ccg wii'N.ld eft: Haud Dithyrambus
eft,aquam fi potitet.Non adcft hilaritas, quum deeft uinu.
Excitar enim uini calor inucnicndi uim , qux torpct nonnunquam
in ieiunis,mouetphantafias,additimpetus,fubminiftrat
nduciam.Dithyrambi canebantur in honorem Bacchi.
Quarrendx facultates.deinde uirtus. DlogtntK
âiifi^cu fitoT^u^ccpvTlou j 070HJ Ì ßi@', Quxtcndus ui£h»$,
uirtus autcm,ubi uidus adiucrit.Horatius:
O ciues,ciuci,quxrenda pecunia primùm eft,
Virmspoftnummos.
Paufonc mcndidor.
VacvtrMvO* wJwxoT^©'. Paufon pi6lor quifpiam fuit iniîgni
tenuitate, qucmadmodum apud luuenalem Codais.
Stcrilior Agrippo. Zmodotl
Antí^Tfh^®' AyiÍTTTfif. Id eft, Sterilior Agrippo. Laconum
C 1 adag

404 P A V P E R T A S.
adagiqm cft, dc iis qui ftmt cxtrcmx paupertatis, ncque quicquam
facultamm pofsident, Quadrat & in ignauos,nulliusquc
induftriap homines.
t/rrißofh, Tríum dictum commcatum^
Trium diemm commcatus,cum inftarc paupertas extrema íígnificatur.TransIatio
dufta à milirum commeam.
fíomm. Qui eget,in turba uerfetun
Etiam hodiernis temporibus uulgò iaftamr fabula, de carco
mendico,qui iubcbatmmiftro,ut cò fc duceret,ubi maxima effet
hominum procella^, addens fcntentiam populari ioco cele-
!brcm,ibi qua:ftum eilc, ubi fît hominum frequentia.
^ Mendico ne parentes quidem amid funt.
Vtux^ (pl'Kei ìsyC Hi . Diuitiae conciliant amicos,
Paupertas ncc illos habet amicos,quos natura coniunxir.
Omnem facultatcm indutus eil»
AwccffociJ liw ifficcp Ä^up/Wi«^. Ideft;Vniuerfamfubftantiani
indums cft. De pauperc, qui praeter ueftitum nihil praîtcrca rerum
pofsidet.Hodic uulgato ioco dicunt:Cum fubfilio,facultares
omnes mea: commouentur. Nomm illud Biantis Philofo^
phi diftunv.Omnia mea mecum porto. Plautus ;
Hoc quod induta fum>fumma: opes,
ij>irtfloph, Thcagenispecunix.
©taytm xi^f^'^^'t cft : Thcagcnis pecuniar,
quemadmodum Acfchinis. locus prouerbialis in eos, qui pauperes
quum ciTcnt, tamen diuitcs haberi uolcbant. Hoc morbo
notams eft utcrque & Theagenes & Acfchincs. Vndc cognomen
his additum, (rtAAw;, à Sello quopiam ineptè ambitiofo,
Finitimum ei:Phaniac ianua,
Clcomenes cubile fuperatt
o YL-K\ßf^vHS ^ ho'nns De CO, qui magis abundaret
rebus fupcruacancis, quàm ncccifariis. Du6èum apparet à quo-'
piam,corpore quám pro Icftuli modo maiore,
Certifsima paupertasf
Columella: Nam uctus proucrbium cft, panpcrtatcm ccrtilsimam
ciTejqqum alicuius indigcas,uti co non poiTe, quia ignorctur
ubi proieóhim iaceat,quod deiìderatur,
Oftiatim.
Eleganter ncc fino prouerbii fpecie Cicero dixit i oftiatim,
pro fingulatim, fiue nominatim, lucundius crit fi transfcratiu:
^ adre«

PËNSATIO ÖENEFIcn. 4öi
àd res ànimi, üt íí quis è ííngulis Iibris aut capiribus autoru petar
reílimonia aut probationes,dicitur oftiatim p etere,
PENSATIO BENÊFICII,
VÉL OFFICII.
Manus manum frícat, p
Monet autem neminem fermè mortalium inucniri, qui uelit
in quempiam beneficium collocare, à quo noniperct aliquid
emolumenti uiciisim adfe reditutum, fed officium inuitari officio.
Idem adágium cffcrtur & hoc pafto: x^gcc vi^iji»
Id cil,Manus manum lauat«
Botrus oppofitus botro,matufcfdt. Smlu.
'Berfui wfh ßJrfuy •BrvrauutT^Mclìy Botrus iuxta botru miturcfcit.Q^ndo
diccmus talem quenq; euaderc,cum qualibiis
habet conluemdincni 4 Habet autcm hoc afsiduitas/ut uicinis
üicia faciat communia. Tranflatum ab uuis,qua: mutuo oppofita;
maturitatem inter fc uicifsim,&: dant Se accipiunt.
Da mihi mutuum tcitìmonium. Ciceya,
Lavéiùiy ftíi (*oefrv¿tc€íf.Hoc eft, Da mihi tuum teftimoniíj,
teccpturus itidcm mcum.In cos rcàc iaciendum, qui fc mutua
talione laudant.
Senes mutuum fricant.
Cclebratur Sc Scipionis Aemiliani apophthegma ^ lumenta
quôd manibus careant,alieno egcre friftu. Quo fignificatu eft
cos, qui res egregias gerefe non poifunt, egcre praecone > quo
famam fibi comparent.
Pro Delo Calauriam.
A17' A A* TÜÜ Kat'Katvflaíf/, Eft in fabuliSíÑtcptunu cum Lattoni
permutationcm feciílc,ut illa Calauriam infulam Neptuno
cOrtccdcrct, pofsideret Delum, proque dato Tamaro rcciperct
Pythonem.Eft autem Calauria exigua infula, haud procul
â Creta. Ea res in prouerbium abiit, quoties ofílciura officio
pcnfatur,
Fricantem refrica. Dmrnit
ry IvúvTot àcvjfyp. Id eft i Scalpentcm uicifsim fcalpc.
Par cft > de merentc bene j bene mereri > & officium officio
|>enfarc.
Ferrum fertóacuitur/
f crrum ferro acuitur,& homo cxacuit fâcierti âhilci fun
C $ Eö4

PENSATIO BENEFICII:
/^Hciarf. Eodcm cubito.
Alru wfiffx^. Hoc cil,Eadcm regula, cadcm menfura. At
non inutile fuerit admonerc, plcrasq; nictaphorasa nicnfuriç
dudas cíTe prouerbiales,ut Peníículare rem, Pcníitare fadum.
Rependere beneficium,Remetiri gratiam, Librare negocium.
Expenderé caufam,Remunerare beneficium, Aequilibrum oF»
ficii,Retaliare conuitium,atque id genus alias.
'AiiUth.y. Eadem menfura.
Chriftus in Euangelio utitur,quum ait futuru,ut qua menfura
fuerimus aliis cmenfi,eadem nobis alii remetiantur.
Par parireferre.
Iffcylffv tn-.'??(/'í'A'.Tcrentius in Eunucho parocmiam ufurpat,
fuperiori non admodum difsimilem: Par pari refcrto.Qua monemur,ut
tales fimus in alios, quales in nos illos experimur.Idc
in prologo Phorm. Q^dab ipfo allatum cft, fibi id cífc rclatum
purer.
Paría faccre.
Paria faccrcádcm eli: quod penfare cx icquo.
Hoftimcntum cft opera pro pecunia.
Hoc adagium admonet nihil gratuitiun elle deberc, fed officium
beneficio penfandum. Hoftimcntum autem, autore Fe^
ilo Pompcio, beneficii penfatio eft, d prifco uerbo hoftire &
rcdoftire, quod eft paria refcrrc. Ab eodcm hoftem dici putac
Nonius,quôd cx acqua caufa pugnam fufcipiat. Sic lena apud
Plautumm Afinaría adolcfccntirefpondetfua exprobranribc
neficia-.Hoftimcntum eft opera propecunia,hoc cft,neuterha
ber quod imputer alteri. Tu mulicrcm amabas, miíTa cft; Ego
pecuniam ,dcdifti.
Sutlti. Pro bonis glomi.
Arr kyMy ccyocêlA-^. Ideft, Pro bonis glomi. Dici confueuittubi
quis bencficium qirod in alium conmliiTct, cumulate,cumq;
foenore recipcret. Agathidcs cnim Graìcisglomi diciuitur,
ucrum allufionis decus in uoce Graeca eft, quod in fcrmone
Latino reddi non poteft.
Cìccro. Vtfcmentemfcceris>ita& metes.
Reportabispra:mium tuisfadis dignum. Petquamfeftiuum
cft,quod de DioCenercfcrt Lacrrius: Super cocnam quidam illi
obiiciebant ofla uelut cani, quòd Cynicus eiTet^cam contunicliom
fic illc pcnfauitiAcccfsit propius iuxta illos ftans
ming

p E R F r c I E N D L 40J
rolngcbatjuicifsim illis cancm agcm. Scdpropius hucpertînct,
quod idem rcicrt in Zenone, qui fcruum in furto dcprchenfum
cxdebatiSeruus interim clamabat,in fatis fiiiflc ut furaretur.
At Zenon,illud etiam,ut caedereris.Semus quoniam audicrathcnun
difputantem de necelsirate tàtomm, camprxtexuit
fuo commiiTo.Sed fcitèrctoriîcphilofophus.
Bcncfadis pcnfarc delidla. zdcm
A'KT^aiç TCP á ètTTÒéhv-/} iòyop. Aliis benè adis
hoccc depellunt probrum.
PERFICIENDI SIVE AB-
S O L Y E N D I .
Nodum folucre. CiVfiv.
v:iêacjxf*x -hv^p. Diccbatur, qui ncgocium alioqui impeditimi
facile conficerct.
Tcncdiabípcnnís.
TivJi©' TÍ^ÍMHVS. Id cft, Tcncdia fecuris. Conueniet aut in
cos, qui nimium feuere iudicant ac puniunt, aut qui celeritdr
cxpediunt controuerfias & litium ambiguitaresi Inde tranflatum,
quôd olim rex Tcnedi fecurim geftans lires audire confueuit:
eau faq; iudicata,protinus eum, qui fcciiTct iniuriam, fecuripcrcutcrc.AutquòdTcncdiiis
quidam rcx legem tulit in
adúlteros, ut utriufq; corpus fecuri concidcrctur, eiusque legis
cxcmplum eriam in filium acdidit.
Colophoncm addidit. ï^logcnléu
Ttp ic^ifôivcc iTTÎêmip, Dici confueuit,qUum fumma mànus
rei cuipiam imponirnr, aut quum acccdit id, fine quo negociu
confici non poteft. Strabo fcribit Colophonios olim cum naualibus
copiis abundaiîe, tum equeftribus ufqueadcò prsecclluiiTc,ut
ubicunq; genrium bellum gereretur,quod confici non
poiTetjColophoniomm equitum auxilio profligarctur.
Colophonium fufFragium*
KúTíüipmaí Q^m Colophonii duodccim cîuitati^
bus imperarent, quarum una Smyrna, in publicis conciliis
fi quando Smyrncnfium aequales fuiiTcnt calculi, pan ca uin^
cebar, cui fubícripfiíTcnt Colophonii illi, quorum opera uiccrantin
praelio. Itaque proucrbium quadrabit, quum fignificabimus
indicium aut i'uftragium alicuius plurimum m rc qua-^
piam ualerc,
C 4

409 PERFI CIENDL
Summum faíb'gíum ímponcre.
Pro co , quod cft, Rem omnibus iiiis partibus abfoìucrcJ
. Exempla roperies apud Ciceronem. Tranflamm ab acdificatoribus,qui
pcrfeâo demum xdificio, faftigium aliquod folent
imponete.
Ciïculum abfolucfc.
yò/Lf LvHi^y oiTFOTxii^ Eft rem omnibus numeris, omnibusq;
^ partibus pcrfc6tam reddere.
ocnccA* Summam manum adderc.
Mimm ni metaphora ab arcificibus tranÌlata, qui primum
rude quoddam opens iimulachrum cfFmgunt, arcjuc hanc primam
appellant manum, deinde formant exprefsius, pr)rireino
fiunma cura cxpoliunt,atque hanc fupremam feu fummanì ma
num uocant.Eadcm figura dicimus, Nihil decirc prxtcr extrcmam
manum.
Supremum fabulx acSum addere.
Pro eo,quod eft, Extremum finem imponere.M. TuUius ad
Quintum fratrem : Illud te ad extremum. & oro & horror,
ut tanquam Poctx boni &c aftores induftrii folent, fic tu in
extrema parte 3c conclufione muncris ac negocii tui diligentifsimus
fis.
fí oratili. Ad umbílícum ducere.
Pro co,quod eft, Librum finire atque ab foluere. Sunt enim
umbilici, ornamenta quxdam olica aut lignea cornea^'ue, umbilici
noftri formam imitanria, qux uolmninibus iam abfolutis
addcbanmr,atq; hinc proucrbialcm figuram efle natam: Ad
umbilicum peruenit,id eft,ad fincm.
Ad coronidem ufcç.
nkxpi Jl hoçm'ii©'* Id eft, Vfque ad coron idem. CÎHî?'"
tremum finem rei cuiufpiam fignificamus. A nauibus tranflatum,
quibus aliquid roftriipcciem gercns folet addi.lucudius
crit,quotics transfermr ad animum, ucluri fi quis ftudionim co
ronidem dicat, aiit moneat, ut egregiis cœptis auream addat
coronidem. Aut uitxlaudabilitcraâxiubcac auream imponir
coronidem,hoc eft,mortem piam.
Seruatori tertium.
Tcf/ Tfhût/ ru (Tur/ifu Id eft,Tcrtium feruatori. Pindari în^
terprcs oftcdit anriquitus fuiflfe morcm, ut in conuiuiis primus
calix miiccrctur loui Olympio, fecundus heroibus,tcrtius Ioni

p E R F I c I E N D 409
fcniatorlAdditautcmhunccaliccm truTH^Q' appclIatu,quod
liuciiTq; poiatio citra ebrictatcm animiq; noxam confíftcrct.
luxta illud apud Apulcium Afclcpiadis diíhim , cxiftimantis
piimum cratcrcm pertinere ad lîcim, fccundum ad uoluptatem,
tertium ad ebrietatem,quartum ad infaniam.
Domum quum fads, nc rclinquas Hcfiodus.
impolitam.
Senfas eft:Vnicuiq; negocio,quod fcmel inftituerimus,finem
idoneum imponendum, ut nihil on mino dcfidcrctur. Veluti fi
quis adhortetur aliquem neliterarium ftudiil defera t, fed laudabilitcr
iniHtutis lummam manum imponat, ne uulgò ludibrio
fit.
Omnia odo« IHIPOIL
KTfotAfTct òktù. Cùm nihil deciTe fignificamus, aut cùm multa
inter íe fimiha uidentur.
Si meus illc ftylus fuílTet. cicero.
Pro eo, quod cft, Si hoc negocii meo arbitrio, meoq; artificio
commillum fuiiTct. Tranilata metaphora â fa bulamm autoribus,quorum
ftylo ôc calamo fabula totaconficitur. Porrò
ftylus eft cufpis illi graphiaria,qua fcribimus in tabulis ceratis.
Ad Herculis columnas.
h^ánTi^at TH-hcd» Sic enim uulgò dici folet 7« VaeJlágt'W
ifTA^rtjT^. Id eft: Q^ ultra Gadcs,inacccira.Ç^ fignificant
ultra columnas Herculisnon efle quo progrediare.Colúnas
has Hercules ibi fixiiTc dicitur, quum boues ueftigaret Geryonis,tanquam
illic cflct fuprema orbis meta.
Ad phafim uCç nauigauit. straho,
ii5 voivffii/ ijx^T©' Id cft : Ad Phafim,
ubifupremus curfus nauibus. Phafis Euxini finas ex extrema
nauigationis meta. Aut ufq: ad Britannos, quos autores extra
mundi términos ponunt. '
To to denotato boue, in cauda
^, defecJt.
iHT^agyd// to y ¡¡avy, ài liw sgáy k.'JtwòttjJ^v, Hoc cft,
Reliquo negocio peraâo,in extremo finedelaíTatus eft.
Bellicum cancre. Receptuí canere.
Bellicum canere,pro eo, quod cft, animare atque exhortaríl^cceptuicancre,pro
finire.Signa canant, apud Martialcm,id
eft,iam congrcdiamur. Et apud Plautum Collatis fignis depu-
C s gnarc.

410 p E RF I C I EN D T.
gnarc,apud cundcm VcrÎîs gladiisdcpugnarc.Qmrl hoc ipfurii
Collatis iîgnishaad diibic proucrbii fpccicm haber,qufi lignificamas
feriam cxaâram dc rc difceprarionem. luucnaL
Hicc tuba rixxjd cft.hoc belli initium.
lulPoîL tclam texuit>illc dcdtrxit.
Hoc eft^Altcrorfuç cfl:,altcrpcrfccit.
ifcrmipp. , Filum ncuííH,&: acii optfs cfi*.
vJiuux WÍ/íAwífrtrr, TTßütr/^jtj Id cíl::Filum duôiim
cn:>opus cít S: acu. Qiuim iîgnifîcamus non fatiç effe cœpiiTc,
niíi pan induftria pcríicias. DidiciíH arrcm , fupcrcil excrcitatio.Didiciíli
gramir>aticam,reílatdialcdica.Didiciftifacras literas,rcílar
bona uita.
Summum fuere cento ncm.
Ad hanc formam perrinct, quod apud Nonium aitLucilius:
Sarcinatoris cíTc.fnmmum fuere ccntonem optimc.
PÍHtdi'chM, Luna! radíís^non matureídt botrus.
Conuenict in cos > qui conanmr quod ob dcteCèum uiriam
non queuntpcrficcrc.
Nihil poteil,nec addi,nec adimi.
Dc perfcdis opcribus ita uulgò dici folimm.
xAriüotcl Quadratus homo.
Qui caret omni uitio,& quae funt uirtutis contemphbitunac
fortunx cafus oprime ferct,ac prorfus omni ex parte modulate,
is ucrc bonus eil Ä: quadrangulus.
fiorala. Rüdem accipere. Rude donare.
Rudcm accipere,pro dimitti à muñere.Rude donare,pro dimittcre.
Inde du 6èa metaphora , quòd antiquitus gladiatores,
quibus permÜTum crat,i gladiatorio muñere celiare, mde donati
dicebantur. Proinde quicunq; á muñere quouiv in ocium
rcftituuntur,ucl ob íetatcm,uel ob imbecillitatem,rudcm acccpiífc
dicentur.
Einem uit3elj3ecfla.
Solon Crccíb rcfpondit,nemini competere nomcn beati,niu
qui felicitcr uita;curfum pcrcgiiTct. Qupd rcFcrcns hiucnaüs:
Q^m uox, inquit, facunda Solonis Rclpiccre extrema: iuf'ic
fpacia ultima uirae. Ouidius in transformarionibus íic extulit:
Sed fcilicct ultima fempcr Expeftanda dies homini eíl, diciq;
bcatus Ante obitum nemo fupremaq; fuñera deber. Quin hodicq;
pafsim omnibus cíl in ore:Ab exitu rem fpcCládiun eflc.
Haud

P E R F I D I A .
Haudpcrfidet.
XJm dicct ncgocium liaud quaquam perfcflam iri, uerbis
Homcricis id dicat liccbit.
TAt« Cif^f/ ov7roT

41^ PERFIDIA.
Gracca fide.
twlwiiiH w/V^. Pro certa fide per ironiam. Auronìus:Mutiladtur
ad Grxcam iide.Euripidcs: J^i^oy tAA«; oÌAiy ¡sÁp, Id cíh
Grascia ncquaquam nouit fidcm*
Punica fideSi
Poenorum perfidia in proucrbium abiit, quód ea gens peculiariterperiuriijuanitatisq;
notata fit*
Altera fcabit>altera ferir.
Grcgorius theologus : Ílír^rtf \tTis\vU kvJí^os TH ¡UÍV twjJ
K0CTÙi4'H\àt THp H

PERPLEXVS.
4ií
Vcntus ncc® mancrc ílinít, nccp nau/garc. Dhgcn.
f^ip , óvT\, Vlus crit, ubi qui*; m cas
rerum anguftias incidcrit, ut ncc rclinqucrc negocium íít inte»
grum,ncc abfoluendi íitfacultas.Mctaphorafumpta à uentis,
Auribus lupum tcnco. Tcrmiuf.
DonatusGrxcam parcemiam Gra:cis adfcribit uerbis :Twii/
ItíTicyTívhcí/JCvt'^^x^^y-tCvT ccfüvcuíJ^'Jva:,uae,ld eíl^Auribus
lupü tcneo:neq; rctincre>neq; amittcrcpoíTum.Amntlupíi
non poílc teneri auribus.Dicitur in eos> qui eiufmodi negocio
inuoluuntur, quod neque rclinqucrc íít integrum, ncque toleran
poftit.
Hxretinuado.
Ambroiìus in Lucam:In abmptum, inquit, difputationisucnimus,
hacremus in uado, Metaphora à nauigio dut^a, quod
uado illufum fruftra circumagitur. Tullius: Venir ad extremu,
hacret iti falcbra. Sunt autcm lalebrac iluminum aut uiarum obftacula,áraltu
diàx.
Gangamon.
lulius Pollux lib. lo.citat Aefchylum, qui negocium inuolutum
& explicaru difficile yayyá/ium dixerit, quemadmodum
dicimus nairam. Docet item genus cíTe retis inuolutLs flexibus
iìnuoiìim ac perplexum, quod i Grxcis dicatur yocyyoc^wy, ^
quod cft capio.
Inaquahxrct. CiW
Qui flu-i^luat,ncque in folido coniìftit.Tranflatum ab oratorum
clepfydra,ut cum in aqua ha:rerc dicamus, qui fe diftillata
iam aqua,tamen è caufa non poteft expediré.
Nunc me« in arcflum coguntur copix.
Terentius: In anguftiun oppido, nunc meac coguntur copiar.
Metaphora fumpta ab cxcrcitu, qui undiq; obiìdctur ab hofti-»
bus,ut difficile íltcífugerc.
In puteo conftridus. pùto.
(jvoxoiAv®-, Q^drabit in eos, qui in anguftias
cas redafti funt, ut extricarcfcfe nullo modo pofsint. Idem:In
puteos cum cane pugnare,& Canthcrium in fofla,
Perpicxus. Homtr,
Qiii in maximis ucrfatur periculis, nec ullum afFuIget fubfìdium.

4t4 P E R P L E X V S.
dium,uriirpabit illud Homeri ex OdyiT.S.
Ol/Â TiS ¿¿7\.7iH
^cùv\Tû ytüíwp, ¿Ax' 3f¿cUfúí hfi Id eft, -
-Nec ulla apparuit ultrà
Tellus,fed nobis cœlum undiq;,5: undiq; pontus.
Pcrplcxus,anímií5 conftcrnati.
In cum,qui pcriculofo negocio conftemamr animo,ncc rationcm
inucnit> qua explicet fefe, quadrabit illud Homeri ex
Iliad.©.
nWû^x cf \h Xigvp tpvyoy h'let ciyot\kv7Ct, Ideft;
Fugete è manibus mirandx Neftori habenac.
Ne Excceftides quidem uiam inuenerit.
ct/^' up ï'ûfûi 'tUu) wQ^ocfj ¿/û/j. Id eft: Ne Exece-^
ftides quidem rc£ta uiam inuenerit. Dc negocio perplexo atq;
inexplicabili. Excceftides quidá uulgò male audiit, quòd immodicus
ciTct in pcregrinationibu$,ut omnes uias quàm maximè
cogniras habcret.
Labyrinthus.
AM^VÚQ-, Labyrinthum olim uocabatorationem,autrcm
quampiam uchcincntcr impeditam & inextricabilcm. Vcluti
li quis philofophiaî ftudium, Labyrinthum uocct. Sumptum i
Labyrintho Dacdali.Huic non difsimilis crat Maeandcr.Id crat
pittura; genus ortum ab cxcmplo Labyrinthorum. Prudentius
in carmine : Cultor dei, O tortuofc fcrpcns, Qm mille
per Meandros.
Flato. De gradu deijcere.
Pro eo,quod cft, animo conftcrnari, ac uelut à ftatu mentis
dimoucri.In gradum reponere, quafi in priftinum locum rcftltucrc.
Ad eandem formam pertinent, mouerc loco, dcturbarc
gradu,rcftitucre in locum,
DepoiTefsione derjcere.
Ex fcrmonc lurifconfultorum in uulgi fermoncm abiit, pro
co,quodcft, famam cuipiam criperc,quam iam omnium confeniu
obtinucrit, aut adimere quippià,quod fuo quafi iure tenere
uideatur.Nam ius femper fauetpofsidcnti.
P W. pcribis/i non feceris.
Vbi quis in cum rcda¿his eft locum , ut nec aggredi rem poffit
citra magnum incommodum, ncque tuto omitterc.Si
napulabo, ^^^

p E R s p I c A c ï T A s. 4TÍ
Ncc currimusancc rcmigamus.
Apte torquebitur inillos,qui fruftrà conantcs nihil proficiunt,uidelicct
aducrfaute fortuna.
Nec caput,nec pedes. Ckcro.
Negociuin ira perturbata, ut nefcias quopaélo uel expédias
nel amittas,ueteres dicebant,nec caput habere,nec pedes.
P E R S P I C A C I TAS,
Lynceo perfpícacíor.
Sunt,qui tradant Lynccuni priinum rcpcriííc fodinas mctallorum,a;ri^,argenti,à
auri.Et hinc uulgo natam fabula, quôd .
ca quoq; uidcR-t, quas fub ten'aforent. Ariftophancs in Pluto:
BAÇTT«^ 7 ÙTTCÎAÙ^M Û 7ï> Ai/^fffcwf.Id cft.'Faxo Ut uideas,uel
Lynceo ipfo acutius.Ciccro.Qms eft rá Lynceus, qui
intantis tcncbris nihil oftcndar,nufquàm incurrat?
Serpentis oculus.
OcpH®* cf^i-ix.Dc his dici conrucuit,qui acribus 5: intentis intuerentiu-oculis.Ab
animante fumpta metaphora. Horat.
Cur in amicorum uitiis tam ccrnis acutum
Q^m aut aquila,autfcrpcnsEpidaarius?
EfJ wAÌVT/.
E/; WKÓt-Tit diCèum,accipicndum intcrprctantur Gracci,quum
paiilulum ultra prxfcriptum iìgnifìcant cfic conccdendum.prae
fertim in his qux fimt humanitatis.Veluti lì quis pollìcitus folu
tioncm ad dicni Auguri decimu,reddatpoftridie. lulianus Pádedèarumlib.ifir.Titul.dc
folutio.& lib.cap.Ratum autcm do
minum habere debet, mox quum primum certior faétus cft,fed
hoc 4// & cum quodam ipacio temporis accipi debet.
Odorar/.
Tranflationes qux ducuntur â corporis fcniîbus, omnes fcrb
proucrbialcs funt: Velut odorari pro refcijccre. Olfaccrc,
pro deprehendcrc. Subolcre, pro fufpcftum eíle.Obolcre pro
moleftum cflc, aut efle in fufpicionc. Huc pertinent & illa.
Oler mendacium. Redolent Atricifmum,Olet luceniam.Cicero
ad Atticum : Hominem deguftes.ïdcm ad eundem-.Et Latiîaus
illc tuus Atticifmus cx mtcruajlo reguftandus. Et palato fa
tisfacere dicitur,quod animo placet.Deuorare tapdiú.Abforbefc
molcftiam. Afíinia funt illaiSapiunt arrogantiam. Reiipiunt
iuucnile quiddam. Concoquere item, pro uiucere moleftiam.
Nitt

4r6 P E R S P I C V I T A S.
Naurcarc,aim txdio audirc. Euomcrc,diccrc quoddolornon
iincbatrcticcrc,Et cxpucremifcriam cx animo.Cofputarc>pro
laccflcrcmalcdidis. Ddpucrc, pro conremncrc. Stomachari,
pro indignari.Oculis fcrrc, pro uchcmcntcr amare, curxq; habere.
In ocuUs cire,Obucrrari ocuIw,id eft, recordari, & in memoria,cogitationcq;
eirc.Refpiccrc^curam agere, & rationcm
habere.Proipiccrc,in pofterum conililere. Defpicere/aftidire,
Sufpiccrc>m'u'ari. Conniuere, pro data opera difsimulare. Ca:cutirc,hallucinari,pro
falli iudicio,
PERSPICVITAS.
Vcl cxco apparcat.
De re uchementer pcrfpicua.Eufcbius aducrfus Hieroclem:
ATiTià yct^ 7V(f}\M fdCff) i'ii'KofJ.
Quin etiam uel cacco pcrfpicuum aiunt clic.
Plato. Et pucro pcrfpicuum cft.
K«/ -wcüJt dH-Kof;.t>c re fupra modum perfpicua,confciraq;.'
Notum lippis actonforibus.
Qiia: iam in ora uulgi abierunt, omnibus tonforibus ac lippis
nota dicuntur,proptcrca quòd olim in tonftrinarum confef
libus omnes rumores narrati confueuerunt. Horatius: Opinor
omnibus & lippis notum Si tonforibus effe.Nam lippi in tonfomm
oíFjcinisdcíídent,expetcntes remedium oculorum.
Tanquam in fpcculo. Tanquam in tabula.
YLmGÍtt'i^ \íj wíT^rtf \i} yfA'fí.De re uehementcr
cuidente,perípicuaq;.Terent.Deniq; inípiccrc tanquam in fpe
culum uitas omnium iubeo.
Rudius acplanius#
Suidas admonet fubeíTe prouerbium,quod hunc admodum
fcratur,írí*r9?t7í^('V (Jtoi k y cft:Apertius mihi
loquere,arqucindoiäiiis. Sumptum à quibufdam acnigmatum
inuohicris.
Elcdh-oluddíor.
JliccípvyW^^-Aá cftiElcftro pellucentior.Dc rc ma-
, gnopere dilucida.
Plutarchus.'' ^ Vclutièfpcculo.
ííf «TTó ffH07ri^s,T>\m quis rem uelut oculis fubieftam, tota
undiq; contemplatur.
Ciccro. Archimcdcs non polTct melius dcfaíbere. ^
Archimedes Syracufanus gcomenra fuit celebcrrimus,nu^^

P E R T I N A C I A . 41}
'non intentos figuris geomctricis, adeò ut pingens íit ínterfc •
'¿Kis.Ex quo prouerbii fpecie dixit Cice.pro Aul.Cluentio: N5
Archimedes potutt meUus dercribere. Solent enim Geometrac
mathematicas figuras in pulueredepingere.
Mens uidet>niens audit*
Hovs ipú ngù vovs ccnovei. Id eft:Mens uidet,mens audit. Locus
crit adagio,ubi iubcmus quempiam attentum ciTe, quemad
modum dicimusthic efto & ifthic fum.
Candidus fermo«
Au/K^f "Kcy^, Gr^cis dicitur orario dilucida, perfpicuaque,i
colore qui inter cxteros plurimum habet lucis. Vndè
xmüp dicunmr, qui clariùs eÌfemnt quod fentiunt, hoc cft,
JiWHH fwvM uox dicitur quae facile penetrar aurc#
auditorum.
P E R T I N A C I A .
OÌlrei in morem haeret.
íljTü-tf XMTÄf-Br/Ji^ir/VxtTÄ.Id cftrOftrei fine conchylii in mo- _
remadhacret. Ariftophanes dixit inanum quacaegréá
diucllcbatur. ^
SÌS WTCVMS èiZ\v ßocfft'Kw ri yfat]Juf/
SlafTìg MTràs tu /Lttífociílu w^affí^XiTOt, Ideft: ti^ ^B
O lupitcr,quàm fortiter conchac modo, ^^^^^ ^
Ifthacc anicula adhacret adolefcentulo.
Eft concharum genus quod capillamentis quibufdam inter fc
coha:ret,quo rutins fit aducrfus undarum moms.
Alios tragados prouocat. Lyewgm
Toii \t\fvs ^ctyt^iovi UymiH-reu, Id eft: Aducrfus reliquos fophtña,
tr^oedos fefe parar. Didymus oftendit dici folitum in cos qui
feic componunr inftmuntq; aducrfus partem aduerfam. Translamm
uidetur à ccrtaminibus Baccho facris,in quibus tragocdorum
feruebat concertatio. Hue referas licet pauló infcriiis
adduéhim: Auriculam mordicus.
Mordicus tenere. CiVrr»«
Eft fumma pertinacia tueri,quod Graeci uocant ÍÍ¿§.\TÍ eundcm
fenfum dixit Seneca: Vtraque manu. /JÍH».
Toto corpore. Omnibus unguiculis«
A fcris fumpta metaphora,quac dentibus,unguibus, totoquc
«orporc retiñere foIcnt,quod nolint cxtorqueri.

418 r H I L A V T I
Gladiatorio animo.
Terent.in Phorm. Hem gladiatorio animo ad meaíTeñant
uiam. Q^ íignificatur ita tendi ad nocendiim alteri,ut id cum -
proprio ctiam periculo tentetur,animo pertinaci, paratoq; ucl
perdere ucl perire.
Nifi aura frada fuerint.
Marcus Tullius docct prouerbio fuiflc ia&atum in C.Plancum,eum
perire non poflc,nifi mira ci fraiSla fuiffenr. Is inccn
derat curiam, ob quod facinus quum ciTet ciedus in exiliiun,
tamen pòft armatus aufus eft redire in urbem.
P H I L A V T I A.
rerßui. Non uidemus manticae,quod in tergo eli.
Id eft:Non uidcmus noftra ipforum uitia,quum aliena curiofis
oculis perfpiciamus. Finxit Aefopus fingulosmortales binas
habere manticas,hoc eft,peras. Alteram,ante pe6ius: alteram á
fcapulis,tergoque propendentem.Sed in priorem,inquit,aliena
iiitia immittimus,in poftcriorem noftra.
Quod uolumus fancflum eíl.
D.Auguftinus lib.contriCrel'coniumGrammaticum mi.'
Non iam ut uetus prouerbium fertur, quod uolumus fanftum
cft,fed etiam quando uolumus,&quandiu uolumns.Genus hoc
hominum hodic regnai inmundo, qui pietatcm non exigunt
ad Chrifti regulam,fcd ad fuos afTcftus, & quicquid uehementer
amant,hoc uideri uolunt etiam fanóèum.
PapxMyxus.
BocÌcà In gloriofos & iaéiabundos dici coiifueuit.
Nam ßac^M ftuporis 8c admirationis fignificationem habet.
Myxus autem facerdos quifpiam fùit Dianac, gloriofiis & mägniloquus.
Dldymus. Amicos tragados xmulatur.
T^f W^ttfW ^atycv/ifS àymiiiO - Sumptum ab hiftrionibu$
tragoediarum, qui quum fint leuifsimi nebulones, tamen ubi
Dcum aut Regem agunt in fabula, tum cuhu, uoce, geftuquc
maicftatem quandam imitantur. Dici folitum de his qui fefe
accommodarcnt, & morumfeucritatcm fumcrent adxmulationcm
aliomm.
/> WcW. Tragice loqui.
^ixyimi^oy Eft uerbis uti magnificcntioribus. Bit
cnim

p H I L A V T I A. 4r,
enim tragîconim charaâer fublimis, amatquc tragœdîa ainpullas
& Icfquipcdalia ucrba.
Turpis iadantia.
Non cft gcncrofi animi iaóèare Tefe de iis, quac fortiter aut fc
liciccr fecit.Super hoc ira Mcnclaus apud Homerum Iliad.P.
oì/ /cc-ív LccTícíj iv^í Tctociíca, Idcft:
Haud fanc pulchrum fefe iaâarc fuperbè.
Ne magna loquariSé Dmm
MK Admonet tempcrandum cflc à magnilo- ^
quentia. Horatius:
Proiicit ampullas & fefquipedalia ucrba. Idem:
Et fpirat tragicum fatis Ä: fcliciter audet.
Argenti fontes,
Â^yv^is L^vvcu T^ctK^ffif/, Ideft Î Argenti fontes loquuntur.'
In eos, qui ftoiidè quidem atque indodc, fed arroganter ta*
men & confidcnter loquerentur, opibus uidelicet fuis freti,
Mimus:
Fortuna quem nimium fouét,ftultum facit. Antipbancs:
Opes enim,fícut medicus malus.
Vbi cepcrint, rcddunt uidcntes ilico caecos. Quadrabit in
cos quoque, quofum oratio jJropter opum fiduciam plus fatis
libera atque audax uidcbitur. Nam qucmadmodum paupcrtas
timiditatem adfcrt,itidcm opqlentia -s^a^^Hir/xf/i ideft,ioquendi
confidentiam adducete folct,
Foenum habet in cornir.
In homines feroces ac malcdicos dicitur, Pœnum habct in
comu. Horat.in Sermon. Foenum habet in cornu, longè fuge.
Inde translatum, ut Acroni placet,quòd antiquitus bubus cornuperis
fœnum pro figno in comu appenderemr, quo fibi ca^
ûeretit,qùi forte Occurriflent.
Colophonia feroda. Dio^eih,
KcT^fXtìv^oi vÇ^s. In infolentes, qüi fcrociter decipiunt 8c af- ^
fligunt humilions fortuna? homines. Aut in eos, quibus fua fcrocitas
exitium attulit. Çumptum ab arrogantia, fuperbiaquc
eins gentiç.
Oleum in auricula ferre.
Eft apud Martialeip; Poeta taxarc uidctur hominem rigida,
fup i na que aure:
Nanrarur quidam belle dixÜTc Marnile,
D i Qai

410 P H I L A V T I A.
Qui rcferre oleum dixit in auricula. Neque negauerlni
joflc rcferri ad aflcntatorc;, qui uelut oleum in aurem iniliiantjduni
incunda loquuntur magis,quàm falutaria.
Oleum ucndcrc.
Hue pereio^bitillud riianp;clicam,de uenditoribus olci.
Fortuna reddit infolentes.
In cum , qui pofteaquam fortuna fccundior affliliit, ánimos
item cfFcrt, & paulo confidentius gerit fefe, quadrabit illud
Homeri:
Lsetanic ucntis oandebat uela fecundis.
Ab Eteooutadís dud t genus«
tf to y\v@*X>ic\ folitum de iis, qui maio
ribus illuHribus Ä: antiqua nobilitate funt oriundi, uidelicet à
Buto quopiam,quifacerdotcs iuftituit Athenis.Et ab huius poftcris
poftea fummi magiftratus creabantur. Venuftius crit, (i
per ironiam fumamr in hominem obfcurum, aut nobilitatis &
imaginis oftcntatorem.
Ne intra ueftibulum quidem.
Ovi^ \vrcs tit»/;5.Intumidos,fcrocc$&infolentcsdici folitu,
qui procul omnes á fc fubmouent,
Aut minus animi>aut plus potenti«.
H

p H r L A V T I A. 4tt
Sed remi,tabulisq; ratis compa£Blis acquis.
' Horatius: Traíicnt fabp,Iia fabri.
Fcducamcxoculo altcrius Matth,^»
dcrjccre.
Mattharus: Qiûd autc«n uidcs fcihicam in oculo fratris tui,
trabcm ucrô qux in oculo tuo cft, non intclligis? Horat. Qui
nctubcribuspropriis ofFendat amicû Poftulat, ignofcat ucrrucis
illius xquum cft.Tubera,maiora uitia dixit: uctrucas miiiora>qux
alibi nçuos appcllauit.Hinc & illud;Vcrrucis ofFcndi
qui tubera habct.
Suus cuicp crepitus bene olet.
Nemo eft cui fua mala,non uideantur uel optima.
Ipfís placet. Pi^tê,
AvtoIs àefiiTH^é Vbi rem parum nobis probari,aut caufam nj-
Kil ad nos pertinere iìgnifìcamu$.Tercnr,Mihi non fit uerifimi -
Ic.Atqui ipfis commcntum placet. Suis quifq; confiliis, fuxí^ue
fententiac blanditur. Homerus: nvAccn cft,Placuit
animo. Item : Sic lubiwm cft animo meo. V^^rgilius î aliter
uifum.
Federe thus.
Accommodabitur in hos,quorum Se uitia
placent,aut ipfis, aut aliis impendió amantibus. Ariftophanes:
Non enim thus pedo.Quadrabit & in aÌlentatores.
In armis acdflat.
tsr/ tóiì C7r\ûis «kk/Zìt^. In eum, qui fibi placet, fefeq; quâiî
contemplatur in armis fuis. Dc Acconc mullere, quae ad fpecuiuAiineptò
fibi blandiebatur.
Pliílautí.
^¡•Kttvjóu Qui fibi uehementcr placent. Vitium autem ift\d4i'
Ttae dicitur. Q^d appofitc circumloqucns Horatiusi Cœcui
(inquk)amor fui.
Qiiac quis ipfe fadt.
Ariftotel. Rhetoricomm lib.i. difputatts de affe^ibus, refert
hoc diâum ut uulgò iaftatum: á yà^ ^ aWh urotei^ Távra
>kyW) Tcis wi-Kae fA viukffáy. Id cftîNâm quae quis ipfe facit,
hxc dicitur uicinis non uerterc uitio. Conueniet Cum illoTcrentiano
: Homine imperito nil quicquáeftiniuftiüs, qui nihil
nifi quod ipfc facit,reòhim putaC. Sue enim qui damnant qui¿quid
ipfi non poíTunt aflcqui.
D I Et

P O T E N T E S ,
Et me mater,&c.
Thcocritus Ecloga cui titulus
K«^' i

P R A E L O H G L
Zp rais yn-f T(A©Í Wlp CIMÌS àyMp TÍ LCTÌWP TU
Eft enim in hi«? pariter iitaftimmaboniqiic maligne. Accom
modare licebit ue in hominem, cuius ftimma iìt autoritas, uel
in rem quae plurìtnum habeat momenti,uelut in principcm,aut
uehcmenter gratioiìun,iìue in pecuniam per iocum,uel in literas
ac uirtutes Icrio.
Nutu atqg rcnutu^
Cui fummam potentiam aft"crìbimus,eìus nutu acrenutu cun
öa ceri dicimus.Multum cft uerbo cfticere quod uelis, at plus
cft idem efFiccrc num ac rcnum.
Preces armar«.
M. Tullius TsraúíicvccyMtp appellat,fuaíTonem cum necefsítatc
uiqueconiun£èam. Quales funt principum preces, Ouidius;
Precibusq; minas regaliter addir.
PRAELONGL
Colofsí magm'tudine.
Yj-Sß

4X4 P R A E T E R S P E JVT.
Pufillus,quantus Molon.
M/KFFFI KTÌ/HQ- mJÁO//. Idcft, Puíillusut Molon.Dc uchcincntcr
brcni ftatura corporis homuncionibus. Suidas oftendit
duos fuiflc Molones, nota ficuti coniicio, corporis breuitate,
quorum alter hiftrio fucrit, alter fur, honefti icilicet quxftus
utcrque,
PRAETER SPEM BONVM
AVT M A L V M.
Zctfcdot. Co tur nix Hcroilcm.
Opivf \ffuffkjii HfMK\¿c*/ rep Uetflkfip, Id cft, Scniauit Herculem
commix ftrenuum. Adagionis originem ad huiufmodi fabulam
refcnmt. Comrnicem quandam Hcrculi in deliciis fuiffc,cuius
nidore cum uiua incenderetur,illc mortuus iit in uitam
rcftitutus.Dici folitum dc his, qui in periculo fcmati clTcntab
liis,á quibus minime fpcrarant.
Fadunt 5c fphacdi immunitatem.
KÄ« fffíCHiTííi iffoiloip ci7\\Hccp, Id eft,Faciunt & fphacdi im
munitatcm. Athenis celebramm prouerbium de his, qui quouis
practextu quod uolunt aflcquunmr.Natum ab cuctu.Sphacclus
autcm morbi genus cft,quod ex immodica defatigarione
folet accidcrc. Quidam putant cifc tormina articulorum, quidam
ofsium tabem.Hcfychius indicar, qucmlibet dolore grauem
fphacclum dici.
Omnia fecunda faltat fencx.
locus prouerbialis, quo conuenict uti, quoties rcs prius in
periculum adduÄa,pr3eter expedationc fcliciter exierit. Qua
aliquando Romac udi Circcnfes Apollini celcbrarentur, &
Hannibal nunriatus eflct, circa portam Collinam mgmcrc, omnes
raptis armis concununr. Reucrii poftea quum piaculum
formidarent, inueneriKit falrantem in circo fencm quendam,
qui quum intcrrogatflsTdixiflct fe non intermpifle faltatione,
dudum cft hoc prouerbium.Salua res,faltante fcnc, Huic fini-*
timum eft. "iTtJoero, Id eft:Noftua uolauit.
Homo homini deus.
Kv^pm^ pcv&^wTTs AiUfMVíap, Qwd dici folet de eo,qui
fubitam atq; infpcratam attulit falutc, aut qui m magno quopiam
beneficio iuuir. Antiquitas enim nihil aliud exiftimabac
efle dcum,quàmprodcflrc mortalibus.
Deut

p R AE T ER s p E M.
Deus ex improuiTo apparens« Ludanm*
Ôwf «Til (AxxctvHç vrt(pcùvàs. In COS dicitur, quibus în rebus
perplexis prêter Tpem exontur aliquis, qui falutem adferat, ncgociiq;
difTicuItatcm expédiât.
Mercuriale.
^¡ftíúoí; Grxci uocabant lucrum pncter expeftarionem oblatum,à
primitiis quas olim in uiis ponebant Mercurio,iis uiatores
uefcebantur.Alii maluntduóíum ab accruis lapidum, quo$
in itineribus ambiguis Mercurio lacros ponebant.
Deorum manus.
x^S^* Olim pea ironiam,ut opinor,dicebantur efficacia
illa pharmaca,qua: plurimis ex rebus,& e longinquo petitis
confîciuntur.
Ncgocium ex odo. Snidt^.
i/^ kTtiotl'iotî. Ex ocio negocium. Vbi res prêter
opinioncm euenit,Ä: inde tumultus oboritur, unde tranquilli^
tatcm ÖC ocium Iperabamus.
Euentus prxter cxpecfia^ fíomerw.
tionem.
Quoties res multo fecus euenit, quim uel fuerat inftituta,ucl
probabilibus conic6èiuis euentura uidebatur, congruet iUud
Homeri ex Iliad. P.
Aaa' ÄiftTt Jlik KiHCiSt/iy vl^ cayii^du, Ideih
Venim praepoliet magni louis ufq; uoluntas.
Mopfo Nifa datur. ycr^l
Q^um praeter omnium Ipem tes prar clara contigît cuîpiam
prorlus indigno,ut nihil iam non poílc fperari uel á quoùis appareat,Mopfo
Nifa datur, quid non fperemus amantes ? Nam
Mopfum dicens,intelligit infîmum abicâilsimumq; pailorem,
Nifampuellam iniîgni forma.
Glaucus poto melle refurrexit.
rXrtfí/K®- wtv^y ccvvTu Id cft: Glaucus poto melle reui-
Xit.Dici folitum, quoties aliquis uulgari rumore didus mortuus,
denuo prodit in publicum, Ä: quaíí rcdiuiuus apparet
Us, quibus perfuafum fuerat, cum uita dcfunâum eile. Satis
conftat ab eucntu natum, nempe Glaucum quempiam pnc^
ícr omniuw cxpcíUtioncm, ¿uftato mellito pharmaco rc-
»»aluiíTc,
D s Inípc&

4x

PR o BR V
Hat maculam. Plinius íiinili figura dixie : VitcUiana cicatrice
ítigmofiim.
Scarabeo nígríor.
XaivS^gif In Foedos Sc uchcmctcr atros ac fuTcos.
Namfcanbcusanimal infigni,l'cd fosdo nigrorc eil.
Dedecus publicum. Homctwi.
Res omnibus modis infamis ac pcrniciofa, non inelcgantcr
indicabitur liisucrfibus Homeri cx Iliad.r.
jict-T^ÍTí au -BroTiTiírí H^CCUTITÍ JhifM,
ú^vfffÁvkffti/ ^ , KÄTiff ftV ¿^t ffot atU7Ú, Idcíl;
Noxa ingcns urbiq; tux,popuIoq;,patriq;,
Hofti gaudi a,fed probrumq; dolorq; tibiipfi.
Cy thonymi probrum. Zmodou
Kv9u)vi/^if Id eft, Cythonymi dedccus. In hominem
iichcmcntcr intamcm foedic^; nominis, cuiusq; nomen'iurc
fupprimidcbcat ucl ob malclad:a,ucl ob calamitatcs. Vnde &
Gracca uox à celando nomine diäa eft.Et hodie diditant uulgò,tcgendáollam,q^Liotiesinnuuntfccdius
eílcfacinus, quàm
ut autoris facienda litmentio.
Gerite cera dignus.
Olim notari dignos atque improbos Sc nequam homines,
Ceritc cera dignos prouerbio uocabant, nimimm Ceritem ccram,infignemignominiam
appellantcs. Horatius;
Quid dcceat,quid non obliti,Ccrite cera
Digni,remigium uitiofum Ithacenfis Vlyfsis.
Acron Sc Porphyrion huiufmodi tradunt originem adagii:
Romani Ceriri bus bello fubadis, cam dixere conditionem
, ne fuffragii ius haberent, ne leges uUas aut aederent aut
Kabcrenr.
Hic bonorum uirorum morbus efl-.
Avnt y\ Xit^^P ft v¿0@', Ideft: At ille fané
morbus eft probi uiri. Vri liccbit, quum id probro datur, quod
magis laudi duci oportebat. Aut in triftia quaedam& feuera
uitia,qua: quum atrociora fint, tamen minus obnoxia funt infamia:,
quòd his magnates ac probati laborent.
Quem fortuna pinxerat. ^foíloUut.
Oy rvx» ¿íti^ciípíie y^òcc^i^ h wùs X^^^^ JIuvcct'} Tí^napOí.
QiKm fortuna nigmm fcripfcrit, hunc non uniuerfum acuum
candidum rcddcrc poteft. Hoc cft,Cui fortuna rcfragamr,huic
quicquid

4T» P ROCL I VI T A S.
quicquid tcntauerit, infclicitcr ccdet* Allufum cil ad nigros 8C
albos cálculos fuffiagionim.
Zcnodot. Cur non (ufpcndís tec'
Ti ha aTThy^u) hoc ^hininjj Ñgwc ^íw ; id cftQ^ri tc fuipcndis,
ut apud Thcbanos heros fías ? Apud illos fummiis bonos
habebatur iis,qui ííbi mortem confciuiiTejir, prarfcrtim pro
falutc patriae.Dici poiTc uidetur in cos,qui famae dudi cupiditate,rcmct
pcricuhs grauibus obiiciunt.
Adhortantis ad gloriam.
Qmim hortabimur ad immortalem gloriam egrcgiis parandam
tàòtis,non incócinncadliibcbimusHomcricum illud car^
men,quo Tullius aliquot locis ufus cft.
ViV* imTif ffi fi^ c^iyivw tv wVy«
Strennuus efto,quo tcpofteritas quoqj laudet.
Fraflis auribus.
Galenus contra Thrafybulum : iV 7« ^etvixccri ruvri
^yy^oifiixXTX^ v\fi) VTTO TW/ TOC ÙTOC KUTxccycTtait uri^^k^o/AÍ^
Idcíí:Qnomm funt admirandi ifti libri, qui circumfemntut
ab his qui fradas gcrunt aures. Dc pugilibus ni fallor, fentit,
qui poftea fadi medici fcribunt libros, aut potiùs de Iibris impentorum
medicorum,qui leguntnr à pugilibus, qui folcnt habere
laceras aures more fuum,oculos fuggillatos,totam facicm
f ubcribus uotatam,cx arte, quam exercent.
P R O C L I V I T À S.
Currentem inrítare.
Toff r^xxpvrct ¿Tfo«/^//.Eftadhortari quempiam ad id,ad
quod lam fuapre fpontc tcndit.Honierus-.Qiudmclpontcmca
propcrantcm maxime Atrida Extimulas?
Benèplauflrum pcriculit.
Rufticorum proucrbium cft:Benè plauftmm pcrculir.In eo

p R o c L 1 V I T A s. 41^
le il exemplum capit?
In planidcm cquum.
Ef -nrt^/V UTfofj, Orties quw ad id prouocatur,in quo
plurimum ualct,quoq; ucl maximè gaudet. Equus in capo tanquam
in Tua cft harcna. Plato: Equitcs m planicicm prouocas,
Socratcm ad difputandum.
Muftclxfcuum. Diôgeiu
Tm-Kh ^[ocf, Id cft : Muftclac pingue, fubaudiendum das, aut
committis.Qimm ea dantur, quorú qui accipiunt, natura funt
appetentifsimi,gaudet enim hoc animal praecipue fcuo, ueluti
fi quis laudarct laudis auidifsimum,aut ad bibendum proliocafret
natura bibofum.
Calcar addere currentí. PBnius.
Ouid.Nonopus admiflb lubderc calcar equo. Sunt autem
fcnnc prouerbiales in totum illac metaphora?, Subdere calcar,
Subdcre ftimulos,quemadmodum & illa::Iniiccrcfrcnum,Cópefcere
freno, Rcuocarc freno,Ä:c.
Vna folti ca omncs impcllit. Suiduf.
M Zoe wctvTocì \-Kit/w

430 P R O C L I V I T À S.
Thcocrit. Suadelupís utinfaní ant.
vbi quis animum mducit ad rem ftultifsimä, quam non ag-í
grcdcreturniíi ijifanus.Níam lupi infaniuntucl fuafponte, ueluti
li qui»? tyrannum inftigetad cradclitatem.
In numerato habere.
Qui in caulsis agendis eil: ingenio prxfentifsimo, & quicquid
aliis prxftaret diutina cogitatio , id illi prima ftatim
animi intcntio darct. Sumpmm ab his, qui res fuas ad ccrrifiimum
calculum rcdegerunt , hoc cft , ad pecuniam numcratam.
Títío adignem.
"óih -rnvi, Vbi qui? applicamr ad cas res, ad quas natura
propenfus eft : ut fi niulieroíus ad pucllarum conui6ì:um,
fanguinis auidus ad miliriam. Non admodum abludit ab ilio:
In matulam immeicrc.
Maturior moro.
Dici poteft ucl in hominem miti ingenio
prxdirum,uel in mollein^ucl in uchementer propcnfiim ad aliquid,uelut
in uirgincm nupturientem.
Olla lenticulam attigit.
yiv^x 3

p R o F I c I E N T I V MJ 4ît
Mercatornauíga>& expone. . Strabo,
Quotics iignificabimus rei cuiufpiam eíTe tantam auiditatem,
ut nulla copia fufficiatrpracfertim fi quid mali fit, quod
«xpetirur.
Vna pertica.
Pro co quod cft,eadc òpera.Sumptií uidctur ab his, qui mcliuntur
agros. Perticam pofuitpro dcccmpeda. Seruius dixit
pcrticam eíTc lineam,qua diuiduntur agri.
Tarichus alTus eft fimul atque fimul t^thams.
uiderit ignem.
Txpix^ ¿z'/os \vúvs cty ih 70 Tirvf. Id eft, Tarichus affus
mox ut ignem uiderit. Eft autcm Tarichus pifcis falfus.
Opinor idem eíTe cum iilo.áipvá! tí 7à wHf. Referas hue citatum
antc:Igncm gladio ne fodito.
P R O F I C I E N T I V M IN
M B L I V S.
Ab afinis ad boues. Pidutus.
Ex humiliori cnnditione ad ditionim partes tranfirc.
Diues fadus,iam deirjtgaudcre lentè. %y€riJìoph.
i.z(7ât '¡ff\z7Í¡iy if H iû'/UiT? (fotH.M. Id cft : Lcnticula diuiti
piacere defiit. Lens legumcn pauperumac tcnuium cibus eft.-
Quae faftiditur fimulatquc lautior fortuna contigit. Vndc proucrbium
in eos,quibusad uberiorem condirionem cucáis, tàftidio
funt ca,qua: prius inopes boni confulebant.
Satis quercus.
AAtf Jifvk, Id cft : Sat quercus.Vêtus adagium in cosiqui reliño
ui£èu fordido,ad clcgantiorem lautioremquc digrodiuntur.
Aut quoties priftinum aliquod iludium aut iníütutum rclinquitur.
Non enim fpinar. ,
Ov ¿¿HcivÛOi. De condirione diccbatur in melius commu
tata.Sumpta metaphora à noualibus,qux repurgatis fpinis,frugifera^
incipiunt ciTc.
EfFugi malum,inueni bonum. Zcnodàt^
Ucciiòsf^wgoy ccfjtetvoít. Id eft : Euafi mala, naftus fum
*î^eliora. Dici folitum, ii quando fortmia lautior cuipiam coniigillct.
Iuxta cubitum profecit.
wUxvuf U\

P R O F I C I E N T I V M.
ad mcliora, fiuc quum quis ordine progredimr legitimo : Cabituscnim
& modum iignificat,ut mtclligas nihil traníiliendú.
Mch'orcs nandfd aucs.
AfJi^vivMP ciuvàìif Dicuntur, quibus poft res aducrfas
fucccdunt profpcriora.Nam ut apud Latinos auis & ales interdum
non animal, fed omen ipfum Ä: auguriu lignificat.itidcni
apudGrscos htmos Sc opvts^ cum r^ovSos non code accipiatur
modo qucmadmodú indicar Euftathius in i. Odyflcac librum.
Horatius: Mala ducis aui domum. Laborauit autem hac fuperftitionc
antiquitas,ut in magnis rebus aggrcdiundis, auium
^ occurfus obfcmarct, neq; defucmnt qui cam uclut artem profitcrentur.
Atq; hinc apud Romanos augumm collegium.
Mch'us nobis cft quàm herí.
prouerbialem habere figuram uidemr illud Ariftophanis;
SI BAt^/A fÀ ctixpofß V •W(JcrJff:u\ff, id cit:
O Blepfidente melius atq; heri mihi eft.
Item illud Theocriti:Mehus eras forfan habcbit. Qimm fignificamus
fortunam in melius commutaram.
Snìdui. Ego ex bono in bonum traducfhis fum.
\a TC^ UacTii tir Lac\ò/J /íiTA^^yit«. Id eft:Ego quidem
è bono in bonum tranfii.Dc his qui bonum inftitutum ba
no commutant.
Fuic 8c Mandroni ficulna nauis.
tyiÁTff MapAftovi (TVKIVH i^^Df.In eos dici folitu,qui praeter
mcrimm adfclicitatcmatq; opes cuccèi,priftinx conditionis
non meminerunt, fed pracfcnti rcmm fucccifu infolcntius
abumntur.A MIdronc,quodam fumptum,qui indignus & im*
mcrens,cx nauiculario fadus cft impcrator. Nauim autc ficulnam
per contemptum dixit.
n^riñoj^h, Hodic nullus,cras maximus.
o vvif JC cft : nullus hodic,cras
erit uel maximus.Deco,cui repente ingens aliquis bonos
acceíferit.
PläHtHs. Imodouenarcleporcm,nuncItym tenes.
IdcftíHanc interim cocnam qualcmcuq; certam habes, qu^rcalteraui
fi potes potioré.Itys cnim aiiis,qucm á Phafide Scythiac
flumine phafianum uocant.Vcmm opinor legendii lain.
Nam id eft animal dc genere mufteLiru,quod in cuniculos imnütritur,ut
pracdam illiciat.Latmi Viucrram appellant.

P R O F V S I O.
Callíx deHuunt pennx*
Diâum in Calliam apud Graccos^qui per luxum ac libidincm
panimonium abliguricrat. Solct autcm hoc interdum auibus
accidere,ucl morbo,uel ccrtis anni temporibus.
Opus ad opus.
EfW Wi^ytp. Hoc adagio nullum operac fincm fignificamus.
Gallorum incuTarc ucntr em.
AX^nj^vivtoiJ fÀfJKp't^ûU hoíKietti, De edacibus,ac luxu multum
abfiimentibusfacultamm. Huic enim animanti uenter mirifico
calidusyita ut omnia ftatim concoquat.
Proteruiam fedt. Matrox.
Proteruia id facrificii genus eft,in quo fi quid reliquum eilet,
id-igni confumcretur. Vnde celebratur illud Catonis feftiuiter
didèumin Albidium quendam,qui patrimonium uniuerfiim luxu
abfiunpfcrat,unis exceptis a:dibus,qua; incendio conflagrarunt.
Proteruiam,inquit,¿cit^ropterea quòd ea qua: comeile
non potuerit, quafi combufsiflct.
Rdínquc quippiam & Mcdis. Plntdrchns.
• hiz^ri i{0Ù MìiiùiS. Id cft : Reliquum facito aliquid 8c Medís.
Prouerbialis iocusin cos, qui ex conuiuio nihil reliqui faciunt,
aut qui facultatcsuniuerfas abliguriunt. Relinque quippiam
& Mcdis,hoc cft, comparce tu,quod difsipent ii,qui tibi
male uolunt. Huic natum quòd Medi & Phocidem ipfam Se
extremos Bœotiae términos incurfartmt, omnia uexantcs, mifccntesque
populationibus.
E dolio hauris«
in w!é¡í ¿ívÓTífif/, E dolio haurirc dicebatur olim, qui abundaret
rebus optatis. Admonet Sc Hcfiodus,dimidiato dolio par
cendum eire,quòd fera fit in fundo parfimonia.Diuitiun cft ha
bere dolia,pauperesuappam bibunt è lagcnis.
_ Vna cum caniftro. Zaiodtt.
AV7Ü Itccvû, Quadrabit m eos-, qui rem intemperanter profundunt
deuorantque Sc abligiu-iunt. Mos enim erat antiquis,
ut tcftatur Didymus,ut coenac caniftrisinfcrrentiu-.
Largitio non habct fundum. ciceri.
Quo difto fignificabant,ftulta libcralitate quantaslibct oocs
exhauriri,uci ct'fiucrc potius .Translatum uidetur à pemifo do-
E lio

434 P R O F V S I O*
üo Danai dum apud inferos,
Ipfo horrco.
Q^d proUxè & afFatim damr,ipfo horreo dati dicimr^
qucmadmodum ipfo caniftro, proptereà quòd ex horreo ple-¿
nius depromitur,quâm è choenice.
Scftcca. Piena manu.
Pro eo quod cft,ampliter,copiosè,prolixc,minimequemali-^.
gnè.Translatum ab iis, qui non parcè,fcdplenamanu largiun-»
tur.Fit Icpidius,quo magis ad animi res transfermr.
plutdfchus, Cupidinum crumena porri folio
uincSa eft.
jTf^iry (pvWv rò Tw// ¿(¡búrtíií Átfii? ÍA^^í^íf//. Id eft : Porri
folio amorum uinâa eft crumena. Porri uis eft calcfaccrc,
ciere urinam , irritare Venerem. Suidas oftendit di6bm de iis,
qui per amorem immoderatos faciunt fumptus, luxuique in-*
dulgent.
Fefto die fí quid prodegerfs^
rlaums : Fefto die ft quid prodegeris, profefto egere liceat,'
nifi peperceris. Admonet autem,nc in fumptibus folennibus ita
profufi fimus, ut non fuppetat quo feramus quotidianos. Accommodabirnr
non perperam in eos > qui iuuenesrem prodigunt,cfurituri
fcnes.
Bello parta.
in •wô'K'iuUs. Id cft : Ex hoftium regione. Vhi quis immodicè
infumerct. Solcmus enim celerius ac temere profimderc, iî
>quid hoftibus fit ercpnim.
Glaucus alter.
r7iivt/K(^ £Í-K-K@' J^PTí'ff Id eft : Glaucus alter ab equis
deuoratus.Qiiàdrabit in hominem alcndis equis exhauricntcm
facultares fuas. A fabula natum.
Immolare boues.
BuSvJap. Tanquam prouerbialiter dicebanmr, qui ampios
magnificosquc fumptus facerent. Diuitum enim eft, uel Regum
potius, boucs immolare. Et ^nSv^lxp pro magnifico apparatu
ufurpant.
Caricum fepulchrum.
Ki^mcs rJitf©-, Ideft: Caricum monimentum. Dc re magniüca
fumptuofaquc. Sumptum â Maufoli fepulchro, qnod
eft apud Caras.
Cui

P R o P R I I C OMMODt
Cui multum cílpíperís,ctíam holers
busimmifcct.
' b wAv iX^y To-ím^^w/ídNat hi ff Idcft: Q^i multum
habet pipcm,criam hoicribus admifcct. Cui rei cuiufpiam
largior cft copia, ca profuiius utamr liccbit. De puiillo parcius
infumcndum.Vt cui multum fuppetit facultatum,huic licet opii
pare uiuere.Martiahs:
Vt fapiant famap fabromm prandia betae,
O qudm faipc pctet uina piperque coquiis.
^ Non nauígamus ad HíppoIaVtas. fíerodou
Cvx YTTTTO'Kot'iTXi Tff^iosìss "arAw^tf. Id eft: Noti nauìgamus
ad eximios Hippolaitas, ut fit admonentis parcius utendum effe
rebas pracfentibus. Ncque enim nauigari ad cum locum, unde
remm eiufmodi copia cxubcrat, ut quod temere proderis,
facilè pofsis farcire.
Drachmx gr ando^ Ztnodom.
X^'^^I^íTítt. Id eft : Drachma grandinans. De lucro,
quod tanquam coelitus cmifi&m obtigit. Nam olim theatral©
prarmium erat drachma,qua: ueluti grandinis in morem m populumfpargebatur.
:
PROPRII COMMODI
S T V D I V M.
Tunica pallio propior cft. PLuttus.
Quo fignificamm eft, cx amicis non aliis atque aliis magis
ciTe deuin6los, ncq; parem omnium habendam eilc rationem.
Pallium extrema ueftis cft apud Graccos, quemadmodum apud
Romanos toga.Tunica toga regebattu-.
Intus cancre. Afpendius dtharcedus. TUIUHS.
Qui priuati commodi impendio ftudiofi ciTcnr, ac fcrè quicquiJ-ai
Cerent, id omnc addomefticam refcrrent utilitatcm, ii
prouerbio inms canere, iidem apud Graecos ccffZivAisi UtSoiff
yiti, id eft, Afpendii citharifta: diccbannir.
Ncquicquam fapit>qui fibi non fapit*
MiirS ffofiTluf cs Ttf ¡fX (fofos, Sapientem eum odi,qui
fibiipfi non fapit.
Ad fuum qucnquc quatflum xquum cft pkum,
cilccallidum«
Qmfquc aduigilat ad id quod cxpetit.

PROPRII COHMODL
Decora teípfum.
rífáitfí aocvToy, Id eil: Honefta tcipfum. locusprouerbialw in
cum,qui fe magnificentius gereret.Nam y^^algeiy uenerari cft,
& honorem habere.
Anguillam captare.
i.yX'iMt ^ñ^áí^cu. Id eft : Anguillas uenari. Dicuntur, qui
priuati commodi caufla cicnt tumultus. Inde duöa íímilimdinc,quòd
quum aqua ftat immota, nihil capiunt, qui captant
anguillas. Quum uerò furfum ac deorfum mifcent, ita demum
' capiunt. Quadrabit in cos, quibus n^nquillo Reipublicae ftatu
nihil eft emolumenti. Proinde fcditiones gaudent cxoriri,
quo ciuitatis publicum malum in fuumpriuatum ucrtant commodum.
Suid^. Vna lauabor.
Vocfoc'Kbftíu, Dici confucuit, ubi quis iniTnuat fc in focictatem
^ alterius, aut ubi quis admittit aliquem in focictatem, uti qui
pauperior cft, fumptum effugiat. Tanquam hoc commoditaeis
laturi iìnt tenucs,ii cum diuitibus balneum ingrcdiantur, ut
ipongiis fuis parcant.
Manum admouerc.
T¿t^ XÍpae *ómiòc\-Kitf. Id eft: Manum apponete. Dicebantur,
qui fcfc iniinuarent in rei cuiufpiam egregiac communionem.
Vndccunquc lucrum capiunt.
In aduocatos, in calumniatores, in malos medicos, qui captant
undecunquc, fi quis incidit in caflcs,quem poisint cxpilare,congruet
illud Homeri ex Iliad.K.
AW VHFFÜFF ¿IXWI/JIYÖT IX^VCEAFFHOIF
TvayofJoiS ccy>ii9¿oiffty\r

PROPRII COMJMODI»
fine:S ibi quifque amicus eft.
Simonidis cantilena. viutarchus.
^t/iMVi/x ¿iÁTiJi, De uafris ac fubdol is di¿lum cft-.Hunc tradut
primum aftutiam Sc qu^ftum in artem induxille.Erant illi duo
fcr'mia,altcrum gratiarum,altcmm pr2cmiorum:qu^ quum poft
tempusaliquantumaperuilTct^grariarumarculam fcmpcr offcndcbat
inanem,praemiorum femper plenam.Hoc commento
íignifícans fe nolle gratis donare carmina.
Mihi ipfi balneum miniftrabo.
E/uOí TU Id eft,Ipfc mihi balneator ero.Vbi qui$
fuis infcmit commodis, aut ubi quis non expedato alieno officio,ipfe
fuum agit negocium. Ariftophanis interpres admonet
tran flamm á balneis,in quibus ccflTantc bahicatorc,ipii qui
lauant aquam hauriunt atq; infundunt.
bibi canere.
^jÍATi/^i'. Id eft,Sibiip(ì canere .Dicitur,qui no ad alie^
num arbitrium facit quippiam,fcd animo obfcquensfuo.
Aihitior coccyce.
MNXciviKOTif®' LoKKvy©-. Id cft, Coccyce aihitior. Diccbamr,
quiaftu'iìbi confuleret. Siunptum ab auis ingenio , oua
fubiicientis in nidos alíenos. Dc qua abunde Plinius Se Ariftotelcs.
Opta uidno ut habeat,magis autem ollx.
Potifsimum eft habere domi,quibus eft opus. Proximum uicinum
habere diuitem,á quo pofsispetcre.
Veniat hofpes,quifquis profuturus eft. Zcnodot.
Zlv^ ixßai C7is èvfij^.ld eft, Veniat qui proderit hofpes,
Admonet adagium,eomm demum aduentum cifc gratum, qui
commodiquippiam adferunt. Ouidius:
Ipfc licet uenias,mulìs comitatus Homere,
Si nihil attuleris,ibis Homere foras.
Suam quifcß homo rem meminit. Pianta.
Qui in alieno negocio dormitat,inluo uigiUt.
Mercatorcft.
\7i ffHHvr/cf^v®-, Id cft, Mercatorem fc adilmulat.
Dicendum in eum,qui ob timidiratcm caufas cómcntitias praclcxit,nc
conatur fubire difcrimen.
Ciuitates ludimus, Zcnodtts
Lulus genus cft quoddam, in qupcalculis
E 3 lud

PROXIMIS VTENDVM^
ludebatur olim,quos antiquims Wxi/f, id eft, urbcs,uocabantî
Neotcrici hoc eft, reglones, appellare cœperunt. Mihi
quadramrum uidetur, quoties fuiun quifquc commodum quacunque
fedatur uia, & xmulo compctitoriq; modis omnibus
tendit infidias,
P R O X I J M L I S VTENDVM.
Víam qui ncfcít ad tnarc.
Plautus in Poenulo: Viam qui nefcit, qua dcueniat ad mare>
cum oportet amnem quxrere comitem iibi.ld eft,qui rem com
mode conficere ncquit, is quauis ratione conficiat, necefle eft.
Qm reâè uiuendi rationcm ignorât, eos fibi proponat, quorum
uita laudata eft.
TmTit. Vt pofllimus, quando ut uolumus non lícct»
Zw/Ui// yàf 2fX ^^ ws Auox/xiÛx, Id eft, Non
«ti libct,lcduti licet, fic uiuimus. Quo monemur tepori ac necefsitati
fenriendum cflc.
Tcrent^ Qjiando id fieri non poteft.
Oportet id quod adeft,boni coiirulere.Et Martialis:
Quod fis,efle uclis.
Bona eft ofFa poft panem.
Ayxßh nsù f^T cc¡Jcf;,Dc iis dici folctc ait ZenodcH
tus,quipenuria mcliorum amplcdèûtur deteriora. Nam maza
quiddam dì paneco6to deterius,conflatum ex laâc & farina.
Quo liccbit uti, quum indicabimus rem ufu, non opinion»
a;itimandam.
Dto^ Si non adfint carnes,taricho contento«
eíTe oportet.
Aff fitti wifH LfiM TW rceft'xv* Id cft:Probanda fatfamcnta
cgenti catnium. Sunt qui dicant iJc^xoff accipi pro
pifcc,fed uili,putriq;,qui idem iitaphya. Fortafsis hic pro iure
accipiendum larichus. Senfus hic eft, ubi non eft copia mcliorum,boni
confulere oportet, quapcunq; contii^unt.
CUcro. Auloedus Îït,qui dtharœdus elk non pofsit.
Reûè dicemr in COS, qui malunt in multo inferiore ordine
alicuius haberi momenti, quàm inter exccllétcs negligi. Qu|admodum
lulius Cacfarmaluit in frigido oppidulo primus cffe,quàm
Rome fecudus.Ncc male quadrabit in cos,qui deiperacione
meliorum ad humiliora fefe conferunt.
SI

PR VD E N T I A;
Si boucm non pofsis, aiinum agas. SMts.
^ t)/il MffOíc^S/i/yhactutt yw//.Ideíl,Sinequcasbouem, afî-
; hum agito,id eft,fi non potes ut uis, utcunque potes, facito. Si
fortuna iplendidior non contingit, cam fortcm, quas cótingit,
boni confuías. Si quod optas non licct, id quod cft proximum
impleftere.
Altera nauigatio* p/^tc.
ûnvTif©- w-KoxfS, Idcft, Secundarius curfusuocabatur, cum
«caro dcftituti,remis nauem impellercnt. Conuenit, ubi quoties
qux potiisima fièrent, contingunt, ad próxima contugi-i
tur auxilia.
Pratfcntcm fortunani boni confulc.
To TtTficfcp \v Id eft, Quodadeft boni cófule.Ktfi TJ
wotfCiJ w 7Íh^etí»lá eft,Qupd adeft çqui bonique faccrc opor
tet. Admonet adagium ne nos maceremus alicnarum rerum

440 P R V D E N T I A.
aut (îngularem prudcntiam, quae cojnftat non prxfcntîum mo^
do rcicntia>rcd & mcmona practcritorum, & hiturorum pcrfpi
cicntia,rc6èè uerfum hunc ufurpabimus. Vergilius:
^ Quae íint,quac fùerint,qua: mox uentura trahantur.
Alter lanus.
Qludrabituclin prouidumac circufpcihim,
ucl in ancipitcm & pcrfidum.Pcriîus: O lane, à tergo cuinuUa
ciconia piniît.Siunptum ì lano bifronte.
Sapiens díuínar.
Donatus in Hecyram indicat proiierbium ciTcdiuinare fapientem,
quòd ex conicóhiris prudêtcr collatis colligit ucrum,
non folum de prxtetitis, ucrum etiam dc futuris. Rcliqua pete
. ex prouerbÍ0:Q^i benè coniicit.
pûtms. Mus non uni fidit antro.
Vulgatum illud eft,Eum murem eiTc miferu, cui non cft niiî
unum fpccu.Locuscritadagio, iiquemadmonebimus, ut iîbi
plures amicos paret, aut una cum opibus ftudeat philofophiac,
ut iiformna quod fuum cft enpiat,m literis fît praeiîdium.
Non oportet hofpitem femper hofpitem effe.
Hofpitcs difcuntur ignari eius loci, in quo uiuunt: Sed turpe
cft in eadem ciuitatc uiuere,& femper eflc peregrinu.Sic turpe
cft in eadem difciplina diu uerfatum eflre,& nihil fcirc.
Aceto perfiindcrc.
Prouerbii fpcciem habet pro irridere,ficut Si illud Horatii:
Ad idem quod falc multo
Vrbcm defricuit charta laudatur eadem.
^rljìùtel Sapiens non cgct.
h W crts ¿c¡Tt(p¡toff TffkfVK ¿rif.Tdeft, Haudunquam
eget,qui mente fana eft prardims. Siuc quòd magnat iînt
opes, habere bonam mentem, iiuc quôd fapiemi facile cft ditefcere,ii
uelit.
Tanquam de fpccula.
Qm futura long^rofpiciunt priufquam eucniant,tanquam
dc fpccula pra;uidiile,dicuntur.
Cicm. bene conrjdet,uatcm hunc pcrhíí
beto optimum.
Admonet adagium futiirorumpracfcientiam, non è fortibuf
aut auguriis petendam ciTe, fed à prudentia, iiquidem qui
prudentia fit pneditus, is cx practcritorum, pncfcntiumque
coa

PRVDENTIA SENILIS. 44t
coniefluris facile profpicict,quid iit cucnturum.
Homo Thaïes.
KvQidìTT^ 0

44t PRVDENTÍA SENILIS.
plurimanim rerum ufu cio£to, quaíí dicas, Multas uixit Olym^
piadas.
Annofa uuipes haud capitur laqueo.
«AWV«/ ¿A/VK^T^ wxyn. Id clt: Vulpes anus laquetf
capi haud ullis potcll.Diccndum in cum,qui longa a:tate,multaq;
rerum experiencia callidior eft, quàm ut arte, dolisq; capi
queat.
Zenodot. aufculta,cul quatuor funt aures.
A?riit 7p> T'iffifoifcc iorct Natum ab Apollinc,qui
fingitur quatuor habere aures,& manus totidem. Atq; ita mo -
net prouerbium audiendos efle illos, qui diuturno cóplurium
rerum ufu,prac ca:teris fapiunt,ita ut fere faciunt fcnes.
Anus fubfultans multum excitât putueris.
In cos dici folimm,qui ob rerum expcrientiam, multum ncgociorum
aggrederenmr.
Aerate prudentiores reddimur.
Si quando ncgabimus nobis eadem probari iam natu granáioribus,qu«
quondam ob actatis infcitiam arriferunt, fed
ufu remm au6lam prudcntiam , congmet illud Homeri ex
Odyfl'.B.
E>W JC \ri VNH^i@r Sx
Wff á ûTi ÂH fÁíyxí «/ul, iy ¿cT^TiMf/ iivlóii
Vvv^xvofxeu, M /jut kkfvreu iv/cdt ^v^èî. Id cft;
Eram adhucpuer,aft ubi iam fum
Grandior,& rcdditme aliorum oratio doólum,
ipfcq; grandefcit mi animus.
fíordtius. Sine cortice nabis.
Qui iam per astatem non egent cuftode morum.
Senumprudentia.
In fenem plurimarum rerum ufu perimm, quiq; multa me-»
minerit fuperioribus a6ta feculis, quadrauerit illud Homeri CJC
OdyiT.B.
JIÄÄWT» wfíCKx ft/wf. Id eft:
Qui antiquaq; multaq; norat.
Soton. Senefco femper multa addifcens.
Tn^ccffKw JC xh wtTiTix

PRVDENTIA CONIVN. VIRL 441
ufus femper aliquid apporter noui, Aliquid monear, ut illa,
quae credas fcire, nefcias ; & quae tibiputaris prima, in experiendo
repudies. Senarius idem, Diicipulus cft prioris poftctiordies.
Moderator negodu
In eum qui fcientia Sc autoritate fua ncgocium modcratur>
hoc Homeri carmen Odyll^E.conuenict,
Avt^^ Ò WHÍCCKIU Í0VVÍTO rixvitïv7u)ç, Ideft:^
Illeratam clauo fcitè,doòtcqì regebat.
PRVDENTIA CONIVNCTA
V I R I B V S.
Confiliis fimul ÔC fado ualens*
In hominem confilio pariter ac paribus exccllcntem coHueuiet
illud Homeri Ody ir.Z.
iKfiv^ wy ^VKdllfJiv h A iMX'^^iti* Ideft;
Is cuiufmodi crat,feu pugna confilio ue.
Prudentia cum uiribus coniuncfla.
In eum,qui norit idem Sc aliis imperare quid fit agendum,&
ipfcperfcqui quum cft opus,iuxta Homerum:
hyL(fh\ioy ^ocffiKiv: T ¿LyxSh tt^ocrkfcs, r CÙX/aht/ÌS*
Et iuxta dudor bonus Sc ccrtaminc pollens.
Suntcnim,quiimperatorcm agere norunt, atmilitçm praeftare
non norunt.
Impcrator bonus,& idem robuftus miles.
Alexander huic carmini Homérico primam tribuir,quod citar
IlUd.r.
7 ûcyûiôes KfíTTtf A T cd\f4HT;is. id cft;
Dux bonus,ac milesprxpollens uiribus idem.
P V D I CI T I A.
Hippoly tum imitabor.
iTt^hvToy (xiyuiffoyuu, Diogcnianus in prouerbiorum eolieâancis
ait di^itatum de üs,qui ftaruiiTcnt purc,cafteq; uiuerc.
Nota cft fabula, quemadmodum is iuuenis odio foeminei gc«
nerisfDianae ftudiis fcfc totum addixcrit,dcfpcâo Veneris nu-
«nine.
Mclanionc caftior.
Diccbatur, qui magnopcre i muiieium
congrcíiübus abhorrcrct, Aiunt Mclanigncm quendam
odia

444 P V D O R.
odio mulicrum,m folimdincm dcmigraflc.
P V D O R.
Pudor in oculis.
t// cipSûcT^'is it càiKi, Homm nos pudct, qusc in propamlo
funt. Afpcâus cnim ucl mcutit, ucl renouât ctiam pudorcm.
Vndè fit,ut pucri quum pudcrcrit,oculos tcgant.Hinc & poëtac
Cupidincm,quòd fit improbifsimus,carcum fingunt.
Pudcbac rccufarc, & non audebanc
fufdpcrc.
AtfiffêiM t*^ ccvhvct^Teu , AUffap j Idcil:
Dctrcóiarc pudor,formido íiibirc uctabat.
Quo utiliccbit,quoties incidit ciulrnodi negocium,ut aliud
fuadeat honcilas, aliud utilitas & dedccorofiun fit non iufciperc
prouinciam,mriimi periculofum fufcipcre.
Pudor &mctus.
Qiium abflinctur â re quapiam, quòd ca mm inhoncila fa-
Ôu mdemr,tum ucrò minime tuta,locum babebit illud Homeri
exiliad. O.
ì

p V N I R I p R o A L I o. 44f
taris &mollicici.
Vbi timor ibi pudor.
ÌVX Á®' 7 iiSot HJ cuJctíc. Cui lìmilis illaTcrctiana: Omnes
deteriores fumus liccnria.
Aducrfus folcm nc mcito.
Opinatur Erafmus commendare ucrecundiara.
Nc pudcat artem.
Ne pudcat anemproloqui quam faòHtes. Multos non pudet
turpi quaeftu uiucre, quum pudcat nomen eius quarftus profitcri.
P V N I R I P R O A L I O .
Tibicenuapulat.
Eubiilus apud Athcnaium lib.p.ait fuiflc morem,íí quidpeecaflct
coquus, tibicincm íolereuapulare. Phylilliusapud eundem
: OT/ OCY 7\JXH ÍMÍYEI^@' CEIKHFFCCS , TtfV CCVLÜNHP \XÍHFI
•STTjtyás, Id eft: Quicquid coquus peccauerit, tibiccn acciperc
foletplagas.Nulius homo lacfo indemnis euaíítcoquo.
Canis peccatum.
Vide, Vltio malefaíü.
RAPACITAS, ET
AVARITI A.
A mortuo tributum cxigerc. %yfri!hteL
Arri viHfs A mortuo tributum exìgerediccbatur
qui per fas nefasq; diuitias undequaq; congerunt, dici iblitum
in eos, qui turpiter undecunque lucmm aucuparcntur i rebus
minutis ac fordidis. Veluti Vefpafianus è lotio : aut è turpibus
üclut e lenocinio , quaeftu^; corporis : aut quiun â quibuflibet
cxtorquetur,ab amicis,á tenuibus,á mendicis:poftrcmô,ucl ab
ipiîsmormis.Nota hîc m focneratorcs Chriftianos.
Vndecunq^ luaum captant. fíómer.
Apte dicctur in aduocatos,in calumniatores, in malos medicos,qui
captant undecunque,iî quis incidat in cailcs, qué poffint
expilare.
Fabarum arrofon SHÍ¿U.
Kuce/^Jft¿l. Dicebatur,qui in creandis magiftratibus ucdebat
fua fuffragia, co^ quacftus gratia fedulo uerfabatur in comiiiis.Vndè
fabis uiotitarc diccbantur,quibus hinc crat quarftus.
felc$

44^ R A P A C I T A S.
Fclcs Tartefsia*
Txfiti Ti^rvariat. NonincptccKccturdcrapaclbas.Hulc confine
eft illud Luciani: «¡zocKTiKdrkiot ruff yct^wfy id eftiRapaciores
fclibus.
Lacunam cxplcrc.
Pro fiircirc damnum. Ciccro: Vide ne qua lacuna fit in auro,
hoc eft,ne quid defit.
Nullam corporis partem habet odofam,nc
eam quidem qua uocem promit.
De quodam, cui omnia membra fucrc ucnalia, etiam os 8c
nox. Torquctur in hominem, non manibus tantum, fed toto
corporc rapaccm.
pi4to. Quod utile, honeilum t quod autem
noxium,turpc*
Nihil eft utile,nifi quod honeftum cft.
Exigit à ilatuis farinas*
X/T«yt 7¿fp ctvigtoivTiKs ¿c.\

R A p A c I T A s. 447
Mcndícorum loculi femper inanes.
V «t/ Zttí'^w. Ideíl, Mcndicátium facculiícmper
ïnanes.Dcpcracibu$di£lum &infatiabilibus.
Vna cum ipfis manipulís. Sutdtf.
Aìrrots k^íúxiius. Id cft, Cuín ipíís manipulís. Quum omnia
funditus pereunt, hoc eft, quum ne gluma quidem fit rcliqua,
Prouerbium à nifticis narim.
Cum puluifculo.
Qi^ omnia fic tolluntur, ut ne puluis quidem fitreliquusr
Eoe Ian pertinet Euangdicum illud,quo iubentur etiam puluerem
excutcre apoftoli,id eft, nc minimú quidem ab eis auferro
fccum.Plaut.Conuertet hic iam me totum cum puluifculo.
Lucrum pudori praeftat.
fícrXNiits ìifAnvot). Plautusin Pfeudulo ; Nimio illud,
quodpuder,facilius fcrtur, quàm illud quod pigct. idem : Pol
pudete, quàm picere, prarftat totidcm literis. Plutarchus : T5
ìtHcuìi rly fcHMffty ¿¿¡vveo^T« Jt kfyotTTÍTÓCÍ;
L^oívit^ Opinioncm fpernito iufti, ac uirum quiduis agentcm
fcquere,quum fpes cft lucri.Sophocles:
Tû iíJlv^Kafj ÙTiò w.
Dulce eft lucrum, protcóèum 6c à mcndaciis. Sententiae
bono uiro indignar.
Charybdis>Barathrum. fíomm.
Hominem maiorem in modum edaccm, bibacem aut rapaccm,hcIluoncm,
Charybdim aut Barathrum uocamus. Horatius
de lurconc quodam ; Ingluuies & tcmpcftas, Barathrumq;
macelli.
Megaricx fphinges. Diogcn.
U\yoifi}\0u a

44» R A P A C I T A S .
cft quod deindc pofsis aufcrrc.
Cam's drcum intcñína.
Ki/W' -moip tvjifois. Id cft, Canis iuxta intcftina. Dicctatur,'
ubi quis cas res quamm cílct cupicntifsimus, pracpoííras cófpi^
ccrct, quibus tarnen fmi non liceret. Canes cnim oberrant circiun
inteftina,deuoraruri,niiìfuftcm timcrcnt.
Plutarch. Rapina coty trjs.
Aprroty« hS¡v^íots, Cotytia feftum quoddam crat apud Siculos,
in quibus cx more placcntulac quacpiam & arborum fœtus
ramis alligabanmr, caq; diripienda proponcbantur. Dici folitum
de bonis temere profuiìs direptisquc.
fíefiodííé. Ne á chy tropede dbum nondimi
facrificatum rapias.
Indicar Marcus Tullius irrcligiofum fuiilc, cibum è patella
ederc.Scribit cnim ad hunc modum lib.dc Finib.ii. Atquc rcpcricmus
Aforos primum ita non relieiofos, ut edant dc patcl^'
la.In genere poterit accommodari adquemuis, qui negorium
irrcuercntcr & illotis,ut aiunt, pedibusaggrcdimr: Huc perrincnt
& illa: A patella rapcre,A ucmrapcrc,A farragine.
Lauerniones.
Dicuntur homines furaccs, quòd furfes fub tutela Lauem ac
Deac cirent,in cuius luco obfcuro atquc abdito,folid funt furto
fublata,pracdamque dcfodcrc.
UHIUS. BonaPorfenx.
Bona Porfenx dicebantur,quìc uclut ab hoftibus crcpta paruo
uacneut:Non ineptè dicetur in res,qux dono cuiufpiam,aut
fortunx commoditate citra noftram operam contingunt.
^thcnsuu Partitio,non praefocatio.
mfti 2f wr//. Id cft: Sorritio, non prxfocatio. Quo liccbit
uti, fi quando fignificamus non clic locum uiolcntix, fed ex
gcquitatc iuris oportcre tra6bri negotium.
Perfacpc faaa haud faaificata deuorat.
Áútijx Id eft: Perfacpc facra haud
immolata deuorat. Scnarius cft Simonidis, in mulicrem quandam
male moratam Ä: auidam in conuiuiis. Concinne dicetur
in cos, qui ucntris impulfu ftatim ad deuorandas cpulas irrumpunt,non
expe^aris cxremoniis & eleganriolis illis,quibus ciuilcs
utuntur.Duóèum i ui¿limis,quasiás non crat contingcrc,
jiii myftcriis peraöis.
Vulturis

R A P A C I T A S . 449
Vultims umbra. z>ío¿flfr
Tuíric ffatot. Quadrare uidetur in hxredipetas, aut alioqui
rapaces inhiantesquepraedac. Refpondet illi, Si uultur es,cada*
ucrexpc6èa.
Vorador purpura.
tee "Kixyòr^x reti) IdcftiEdaciorapurpuris.Idq;
di£ium exiiHmat Athenxus a tin£la purpura, que omnia quibus
admota fuerit,uelut ad fefe rapir, fuoque colore res uicinas
inficit,uel ab animante ipfo quod quicquid naóhim fuerit, retinet
ac deuorat. Conuenict in edaces, aut in cos, qui omnia in
fuum compendium ucrtunt.
Edax currus. x^nüo^h.
ÁAJbt^xyoM agfitac. In glutoncs & uoraces dicebamr,proptcrca
quôd curms mulmm abfumit unguinis iîue ceromatis, Hue
quôd fumpmofa res fit, cquos Sc curms alere. VenuiHus reddetur,fi
deflexcris ad animi uitia, ucl cupiditates inexplebiles cffc,quum
naturae ufusperpauca poftulet.
Laudant ut pueri pauonem.
luuenalis fcripfit inauaros, qui carmina laudant duntaxat,
nihil autcm largiunturpocKc.
-Didicit laudator auarus
Tantum admiran,tantum laudare difertos,
Vt pueri lunonis auem.
Arócusmoricnsporrigitmanum. j^lonm.
ATJIKÌS rnrix^ UECTROÚVHFFUUF;. Id eft : Atticus porrigit
manum etiam quum moritur, Huic adagio locum fecit
Athenienfium in muneribus captandis Sc aucupandis lucris infatiatacupiditas.
Pamphilifiirtum.
TICCFJKPL'KII VOFF(FIFFIJÁÍ. Id eft: Pamphili fiiblatio. Pamphilus hic
ueteris comœdix conuitiis notatus cft, quôd xrarium cxpilaffet.
Conueniet in peculatores,qui è publico fuffurantur.
Non curat numerum lupus.
Verg. Hic tantum Borcac curamus firigora,quantum
Aut numcmm lupus,aut torrentia flumina ripas.
Rcâc dicetur in hominem impmdenter furaccm.
Argiui fures.
Kiyitìì f w^tr. Dc paUm improbis.Nam Argiui furacitatis Infamia
laborabant.
P Vor

4}Q R A P A C I T A S»
Vorare hamum.
Ncque minus elcgaas illud in Cureulione : Mem eil, Iiamunì
uorat. Dc lcnonc,cuiÍTausintendebamr, epiftolam, qua decipiendu!»
cratjcduricnte.
i^thctiMS, ^ PàìypL
Olim diccbantur,ucl i>upidi,ftolidique, uel rapaces, 8c uncís
unguibus homines. Siquidem ob eam cauiTam polypo ftultitiam
rribuunt, quòd ad manum capcancis ulero mouecur, nec
aliter capitur,niii quòd non cedat.
Vulgati ioco fures di£ti uidentur NfUfOMt/at, quòd interdir
dormiant,noäu uigilent. Hcíiodus:
MHTTOTH. a N^^ònaìJ©' ctvnf CCTIÒ xí^í-«»^^^^'*^'^. Ideft:
"Ne folitus dormire die,tua tollere pofsit.
Aptè torquebitur in tollionem 8c furacem.
Z>io^cmcm. Candidum linum lucri cauiTa duds.
hocfJìayct(AÌs, Id cftiCandidulum linum ob
lucrum ducis uxorem. In eum quadrat ^ qui dotis cauiTa ducic
uel deformem,uel anum. Porrò linum uocat uxorem, uel quòd
apud uctcres folac mulieres lineis utercntur, ucl quòd uiro alligetur
matrimonio,& libera ciTe deiìnat. Nam Graeci linon pro
uinculo ufurpant,
Plutarchus. Nutricum more malè.
wiTTTiji CU r'nQcu y\ ffnilii Uockw. Id eft ; Pafeis profe •
cèò more nutricum male. Conueniet in eos, qui de lucro paululum
aliquid impartiunt fociis. Aut,qui facultares alienas adminilh-ant,
ut maxLnam partem m fuos conuertant iifus. Id
quod hodie tutorum uulgus fa6titat.
Idem. Pecuniarum cupiditas Spartam capiet,
praeterea nihil.
Aft'hOX^HÌJLOCTtCIC tTTXÌlcitif i\0lyècWó j »Jtiif»
Vna fames auri Spartam capict,fubigetque,
Praeterca nihil. De iis,qui fola pecunia poÌTunt expugnari,alioqui
inuitìi. Namm ad^ium ab oraculo,quo refponfum
cft, tum demum uincendos cíle Laccdxmonios, quum aiirum
Ä: argentum in pretio cceperint habere.
Inexplebile dolium.
ATTUWK^ -mi^®-, Plautus: In pertufum ingcrimus dolium,
operam ludimus. Competet in homines praeter modum profufos.

R A R I T A S.
fufos. Cong^t edam in auaros, quorum cupiditatibus nihil
cfi fatis. Zenodotus ctiam tartarum ipfum incxpicbilc dolium
pútat.
Larus hians.
Aa^®* Lixlu/(as. Diccbatur,ubi quis auidius inhiarctpracdar.
Eft cnim larus anida,uoraxquc.
Labrax Milcfius.
AeX^ctf fAi\H(;t@'. In ftolidum & auidum diccbanir. Labrax
cnim pifcis genus lato oris riftu, unde cfcamtotam unicum
acre faucibus corripit,atque ob id facile capitiu:, Lupus Latiné
dicitiu::Vndè apud Plautum lenoni Labracis nomen.
Buthus obambulat. Crmnus.
BS^®* Id eft : Buthus oberrat. De leuibus ac ftolidis
dicebamr. A moribus Buthi cuiufdam athletae. Etiam uidctur
dici poíTe in cdaecs,hoc cftj/Jiff^yif;.
Serpens nifi edat ferpentem draco non fìe^.
Ógítf J ixH fxyn c^ty, /¿ctauff ir yovHffxiO, Potentes aliorum
damnls crefcunt, & optimatum formnaf in tantum non augerentur,niiì
eíTent quos exugerent. Quemadmodum inter pifccs
¿¿bcluas,maiores uiuunt laniatu minorum.
Priufquam fortiaris.commukiia dcuoras«
Vide, Vis iniufta. .
Nouit haec Pylaea & Ty ttygias. Zcnodot.
oiAi/i HC/TUWA? ToevTíK Hj rvTjyyiocs.Hoc uelut acnigmatc ucteres
innuebant,opes malis artibus quacíítas.Tyttygias plagiarius
quifpiam fuit, qui feruos & res alienas, quas furto fuftulerat,
in Pylaca, is eft Arcadiac locus,uenditare confueidt, atque
hoc quaeftu diues cuafit. Faciunt item hue locutioncs ilte
prouerbiales;
Olitorem odi,qui radicitùs herbas excidat.
' Malum lucro coniun6bm,non cft malum.
Non facrificata rapere.
Communis tanquam Sifapo.
R A R 1 T A S.
Phoeniccrarior.
^olvm^ (jTicuvtwr/f^'^, De rebus, aut ctiam hominibus, in*
^cntu perquam raris. Natum adagium à fabula phcenicis auis:
qua Plinius libro xo.cap.z.
F 2 Vbi

4ÍX. REFVGIVM.
Vbi per harina fulgurarít.
óírJn it ¿r/^sr//. De iis, quinimíscunflanter ac
íero,aut admodum raro fiunc, aut cum nimis anxic ac fuperftitiosc
captatur rei gcrcndac oportunitas. Strabo unde namm fie
adagium indicat,ícribcns uicum quendam eíTc defertum atquc
infrcqucntem apud My calcium Boeotix, quem harma,ideft,
cumim nominant. Vel hinc nata parocmia, Vbi per harma fulgurat,
uidelicet PythicLs uatibus fulgor aliquod ccrmm quod
cx CO loco ueniret, obretuanribus, coque uifii facra Dclphos
mittcntibus.
t/ír¡ftoph. ^ Lac galUnaccimié
Oßv/dc^p ycc-Kac, Gallinarum lac. Dicimr 5n opulentos, 8c quibus
quiduis rerum fuppeditat. Autdc raris inucnm, atque ob
idpretiofis.
Rara auis.
Dicebatur res qua'uis nona 8c inuentu perrara.Perfius: Si for
te quidaptius exit, Quando hxc rara auis cft. luucnalis t Rara
auis in terris,nigroque fimillima cygno.Vndc illud Ariftopha.
, Qux eft hxc auis?Dc hofpite & ignoto.
luuautL Alba auis.
ÁifVHcs y^wf.Prore nonaatc^ue inaufpicata.Dealbxgallinx
filio diàum cft alibi.
Coruus albus.
De raris inuentu dixit luuenalisiComoqucrarior albo.'
Pcrottus. Noduinumouum.
r-KtUiìiMu ùlp. Sunt qui ncgcnt noÄuinum ouum inucniri.
Prouerbium itaque quadrabit,ucl in hominem nihili nuUiusq;
fmgis,ucl in rem raram inuentu.
R E F V G I V M.
Abdera pulchra Tciorum colonia.
Strabo libroGeographix 14. tradit Tcios, quum Pcrfamm
contumelias fcrre non poifcnt, urbe relióla Abdera Thracum
urbem dcmigralTc. Atque hinc illud uulgamm fuiife AÌMsa»
Lcckh THÌti)/j ccTTctHÌoc-t id cft, Abdcta pulchra Tciiim colonia.
Hoc xnigmate fignificamus, non deciTe quo confugiamus, fi
cjuis prxter modum pergat cifc molcftus.
REPELLENTI S.
Aliam quercum cxcute.
Awy

RIGOR. 4/5
JÍAXÍO/ Id eft, Aliam quercnm cxeute.Hoc
adagio ablcgamus eos, qui fine fine pemnt aliquid, ad alium,
ut nos illi omittant. Parosmiam hmc natam putant , quód
olim mortales glandibus uiòèitabant, Cereris uíu nondum
reperto. *
Toliat tc qui non nouit. QwntiL
Si cuius dolos iam non ignotos eíTe nobis iignificabimus,
tieq; pofthac poíTe abillo falli, concinne dicemus. Adfínis locutio
prouerbialis: Quaere hofpitem.
RIGOR.
Summum ius fumma iniuria.
Hoc eft, Tum maximè difceditur ab acquitate, quum maximè
fupcrftitiosè harretur legum literis. Id enim fummum ius
appellant,quum de uerbis iiuis contcditur, neq; ipe£latur quid
fenferitis,quiicripiìt.
Aduiuum rcfccare.
M.Tullins lib. dc amicitia, ad uiuum rcfccare dixit, pro eo
cjuod eft,rem cxadius quám fat eft,ac morofius cxcutcre.Mutuo
fumpta mcuphoraátonforibus capillos aut migues refccantibus.
Radit ufcj ad cutcm. So^hocL
©1/^? \fj x/'w.Id eft, Ad cutcm ufq; radit. De eo^dicebatur,qui
nimium exa

4Í4 RI SV S.
Thcocrims-.Rirusucrò labium intra hxfit. Simile cft quoi
de rifu Sardonio dicitur.
Rifus lonicus.
rU®' ìuvmJf. In molles & uoluptuaríos dicitur. Namionu
molliries perinde ut Sybaritaru faftus,in prouerbiu abiit, quòd
alteri Graccomm,alteri Barbarorum eíTent luxurioííísimi.
Rifus Megaricus.
TÍTICOF Miy^Hûf, In cos dicendíí,qui parum intempeftinè io*
cantur,quiq; malunt aliquoties amicmn quàm didum perdere^
f>logm4. Rifus Chius.
TtAwf Xl®. De molli lafciuoq; rifu.Quadoquidc & Chiorum
mores taxauit uctus comoedia«
Sardonius rifus.
Sa^/vy/®- yÌAwf. De rifu fi^o atque amarulento, aut mfano
deniq;.Traâum à Sardoa hcrba, quae ora hominum & ri-âus
dolore conn:ahit,& quafi ridentes interimit.
Aiads rifus«
7tAwí. Id cft,Aiacinus rifus.In cos, qui temeré ac
uecorditcr rident. Adagium natum eft ex hiftoria Aiacis. Is
adeo grauiter mliiTe legitur, VlylFcm fibi praelamm in capefcenda
fuccefsione armorum A chillis, ut prac dolore in infania
uerfus fit.Dcinde poftcaquâ rcfipuiiTet, partim pudore, partim
jnetufibi mortem confciuit. Nec intempeíliuitcr torqucbimr
in cos,quibus rifus oboritur nulla de caufa.
Axf^óyiTiuí.
Prouerbiali, noucquc compofito ucrbo dicebatur nugator^
quiq; rebus ineptis oblcóèaretur. j
Rifus fynauiius.
ríÁwf ffvytífifcn®', Rilum cfFufiorcm Orarci avyK^oitrtô'if yocant,
quòd hommem quatiat, quem eundem quidam exiftimant
Sardonium eife.
Zcneäot. Stultior Melitide*
Mt7v/T/7¿^.Melitidesimusé felicifsimis illisfatuis^
quos Homems fiio cannine nobilitauit.
Tcrent. Emori rifu.
Emori rifu, Deflucre rifu,pro uehementcr ridere.'
R I X O S V S.
Rhodij facrifîciuin»
Tei

R I X o s V s.
TfiÀût rrllt^ ^trafáty.ld cil, Rhodicnfesfacrificîum. vtî res
iurgiis & uerbis malè ominatis peragitur. Refertur à Diogenianoi
SpiratCaedas.
Ariftophanes ad cacciac uenti namram alludeiis,dÍ3íit: Vt ifte
Ipiratcxcias & fycophantias iam.Cxcias autem pofuit pro
turbis ac litibus* Notatur cnim ibi Clcon ut delator & crimmator.
Inranalaurusadeft.
Plinius lib.io.cap.4S.In codem(inquit)tra£bportus Amyci
«ft,Bebryce regeinterfcé^o clams. Eiasmmulus a fupremo die
lauro tegitur,quam infanam uocat, quoniam fi quid ex ea decerptum
inferamr nauibus, iurgia fiant donec abiiciatur» Itaq;
quadrabit in hominem rixamm autorem*
Lindi] facrum. ^ „ .
At'v^m W«//.Ideft,Lindiiracrum,Îubaudifaciunt.Di

S A L V B R I T A S.
Tr« A«« fiyni Id cft, Ne edas allia &
fabas,pro eo quod cft,ne bellis» nc ucin iudiciis adíis. Nam in
bellum inferebantur allia commcams militaris. In iudiciis fabas
cíitabant,ne obdormifcerent.
Ptolemaica lis.
jiro'K^fAcu®' /í Diogenianus indicat dici folitum in litium
auidos. Anus quaepiam fuit Ptolemais, quae quoad uixit,
lites agitabat.
piHtdYch. Vitra Hypcrbolum.
Yjrt^ Toy YmfífiTiúy. Vincit Hypcrbolum. Hypcrbolus quií^
piam erat mirum in modum appetens litium. Vndc conueniet
in eos,qui íimili laborant morbo.
Te tigit lapidem á cane morfum*
Plinius lib.i^.cap.s.dc ueneno rabidi canis ages: Minus hoc
miretur(inquit)qui cogitet leidem à cane morfum ufque in
prouerbium difcordiae uenilìe. Cuius uerbis coniiccre licet,
uulgò creditum fùiilè, fi quis lapidem á cane morfum contigiiTet
aut calcaiièt, cum iracundiorem euadcrc,& ad diisidia
propenfum.
Syrbenx chorus*
^vffàÙNS De choréis incompofitis ac tumultuofis olim
dicebatur.Nam (TN^ÌH quidam uoccm exiftimant, qua fubulci
erga fues ufantur,uridè & cv^fcic pro tumultu abutuntur.^Si/yi*
item fiftularis dicitur theca,undè avf^nvm dicitur tibicen, aut
tumultuofus. Duda uidetur metaphora à diiTono porcorum
grunniru. Tempeftiuiter dicenu: in homines inter fe difcordes
& querulos, aut ubi oífendet aurcs impcritorum cantórñ fymphonia
difcors.
Dio^cnta. Eretrienfium Rho.
"EfiTfiiwy fw, vbi quis crcbriùs Sc afperiùscam litcram fonaret.quonomine
nunc malè audiunt apud Gallos Picardi. Erctrienfesadamarunthancliteramf,
quamloco ÌT, fupponcban
cùm contra Athenicfes cam uertcrmt in 0: ut ^MfcHy pro djef'
fHy. Quoniam ea litera dicitur impetus ac uehementiae fignificationcm
habere. Videtur Sc in homines praecipitcs ac iiiolen-tos
congnicre prouerbium.
S A L V B R I T A S .
Crotone falubrius.
K^ht^v^ vylxTtfoy, Dc rc ncquaquam noxia, fed undcquaq;
fain

SCVRRILITAS. 4Í7
falutiftra.Zenodotus ab animante fumptam parocmîàm exiíUmat.Eft
enim Croton mufcx genus.
Cucurbita fanior. SuUa.
KoT^HvvÓHí Id cíh Cucurbita falubrior. Inde natu,
uel quôd cucurbita non facile Ixditur acris uitio propter erailum^quotcgitur,
uel quòd ea uariis remediis efficax cifc perhibcatur.
Valere Pancraticc.
Plautus dixit pro eo quod eft, firma elle ualemdine. Nam in
Pancratiaftis robur corporis potifsimum fpeâabamr. Pro eo
dixit. Valere Athleticc,ualerc pugilicè,ualere baiìlicc.
Saniorcftpifcc. luuendtK
Nam ad eundem modum hodicq; uulgò loquunmr: Tarn
fanus es quàjii pifcis. Id inde fumptum eft, quòd creditum eft,
pifces non fentire morbos.
Triafalubcrrima.
Apud Plutarchum uidetur & hoc prouerbio fliifle iaftatum.
Sed prxftat ipíius uerba rranllcribcre. oê^ ¿¿^ra AÍAUÍT^ r^ofíf
CtHû^lnflytiSÙwÔvMP CtOKVlHp^Hj «TTtf^UÄT^ hfftHS
cip, vyHpûTarût uvcu, Vndc oprime dióhim eft, uefci citta famritatem,non
refugerc laborem,naturx femen confcruare, elle
falubcrrima.
SCVRRILITAS.
PL fcxaginta uiris ucnio. T^HENSNU
A^û Twp cÇ^'K^fTi* Athenienfesmirèdeleâabantiur
iis,qm rifum didis aut fadis moucre norunt,adeo ut ad hoc in
Diomedeo aut Heracleo fexaginta conuenirent,qui in ciuitate
uominabanmr fexaginta uiri,quemadmodu nos dicimus triuuiros
& decemuiros, magiih-atum iìgiiifìcantes, ut iì quid ridicule
dióhim eiret,uulgò Ita loquerentur.Sexaginra uiri hoc dixcmnt.
Poterit per ironiam dici indiâum iilepidum & agrefte,diâum
fexaginta uiris dignum. Aut in ftultè dicacem, hic
nobis uenit à fexaginta uiris.
Equitandi pcritus nc cantct. Ore^r^
íítttuMIW dJoccs

4JS S E C V R I T A T I
. InterGraecanicas paroeinias refertur JifUTiiw/j
eft: Alter« mcHoribus.Quo fignifieabant ea, quae prima expèrientia
parum benè fucceflerant, fecunda nonnunquam commodius
enenire, & prioris confilii erratum pofteriore confilio
corrigi.
Danda ucnialapfo*
Qui dicet aliquando dandam ueniam,fi quid erratum fitper
incuriam , ncij; enim hominis efle, ut femper exaólam praAct
diligentiam,ufurpabit illud Homeri ex Odyff. T.
AATi' if wk civwvvi ^tmweu cui//
Avú^uwifí, Idcft:
Haud quaquam fieri potis cft,ut pcruigil ufqj
^ortalis durct.
Hcrmoldits Dcítítutiís uentis,remos adhíbe»
Surbarus. QüP"* ^^^ fuccedit ut uolumus,ad alia praefidía eofugiertr
' dum eft. Aut cum fortuna eft aduerfa,tum magis ad laborandu.
SECVRITATIS ET TVTAE REI.
In tranquillo eft.
Terentius: Qm te in fcopulum è tranquillo auferat. Et quod
alibi diximus,E^o in portu nauigo.
In uado.
Tcrcnt.Omnis res in uado eft. Vadu autcm cft aquae fundus.
In quo quifquis c5ftitcrit,is iam efFugitpcriculu, nc mergatur.
lufrìilìAts. Duabus anclioris fultus.
tm Jívoltí id cft: Duabus nixus in portu fedet, fubaudiendum
anchoris.De firmis & immotis, & qui rem fuam probé
conftabilierunt. Dudhim à nauibus intra portum tutò manontibns.
Tanquam ad aram.
Quum extremum refugium intelligi uolumus. Indcfumpnu
ijuòd olim in extrema necefsitate, ad aras dcorum foleant c6tugere,unde
nefas crat quenquam detrahcre.
CUm. Ad afylum confugere.
Conatum eltfuperiori.Hacc fient uenuftiora,fi ad animi res
transteranmr.
Arx.
Mae metaphora tutifiimum ac ualidifsimum prarfidium fieaificamus.
Bonunv

S E C V R I T A T I S.
Bonum cft duabus nirianchoris« . Vhiddrm.
Id eft:Bonum cft duplici pracfidio niti,ut ii altcnun dcftituat,
altero iuucmur.
Extra fumum & undam«
yerba funt Calypfus adhortantis Vlyíiem , ut neq; nimium
littori uicinm nauigct,fumum rcquutas,ncq; fc profundo eredat
pelago , fed in medio fccet uiam, quòd ibipericulum fit á
faxis & uadis,Kic ab undis.
Etcrrafpccflarcnaufragium. Cìccvé.
Pro eo quod eft, In tuto fpeóèarc alioni pericula. Simile illi;
Dc mutisiudicare Achiuos.
Mortuo leoni 5C Icporcs infultant.
Sumptum ex Homero,ubi He6èorem ab Achille iam interfeñum
circunfiftuntGraeci mortuo infultantes,nec quifquacrat,
qui extinfto non aliquod uulons infligeret.
Ne fì ad louis quidem aulam*
Qui metuunt malum, ad afylum confiigiunt,uemm à morte
nullum cft effugium. Sophocles : Vbi mortis uiget tempus, ad
louis arria fi fugerls,effugcre non pofsis tamen. Prouerbii
cies eft in illis uerbis,Ne ad louis quidem atriimi,quod pro tutilsimo
pofuit refugio.
Primum apes abigend^.
Di^um eft cmufdam, qui fenlit primum hoftiimi copias ad-
^entantes cflTc /ubmouendas,quo poisint Afiapotiri.
Pugno tenere. PUto,
Aiff// raìy AAftodft. Pugno ihingere dicimr, quod
ipfo contañu fen tinir.
Teiludo intra tcgumcn tuta eft.
Docct hic Liuius,mtius eilc domi mancrc,quàm fua fortunas
conmiittcre,& ad omnes i(^us cxponere.
Sarta teda.
Pro confummatis probcq; curatis,& in quibus fit nihil omiffum.
In portu nauigare. Tcrcntms.
E^ T^ifcZvi wTij/L', Ideft: In portu nauigarc.Q^ fignificamu»
nos iam á periculo abcire. Vcrgilius:
Nunc mihi parta quies,omnisá; in limine portus.
His Medus non »nCídiaDitur.
y i A if ft/A«//, Id elt; Haec Medus non obfcmabit."
Quunv.

46o S E C V R I T A T I S.
Qmim Xerxes exercitum ad Grxciam tradiiccre pararct, ut autorcftapud
Zenodotum Dicaearchus, Grxci defperatis rebus
facultares fuas abfumpferunt^ne multuni reliquum fieret quod
hoftis tollcret, ira dicentes: Hajc Me dus non obferuabit, eaq;
iiox in adagium abiit,ubi quislargius impenderet fua, ne uenirent
in alionmi manus.
Odofusefto.
Si quem iubemus curare cuticulam, ncgocium aliis cura: fîx-
' tunim,accommodabimus illud Homeri ex OdyiT.B.
Bf/ VMKOP /utAtTW i^yay rt W®* TU
fMlC wivy^ ws 70 Wíi¿úa7ri¡, Id eft:
Tute cancro•
Autdiéh autfaâi cruciet tua pecora cura,
Qum n:anquillus cdasq; bibasq;,ita ut antcfolcbas.
Pythäge. Uhoçnid nc ínfldeas.
yiôivifu /IK iTTtiuidurcu» Interpretatur D.Hieronymus,de ui£hi
ne fueris folicitus in diem craftinum. Eft enim cnœni x dimen«
fum & cibus diumus. Plutarchus autcm longè diucrlius, Dura,
non indulgcndum ocio, fed induftria profpiciendum uiaum,
nc défit in pofterum.
Tnymbra uicfh'tans.
^Vfifßufäyat. Id cft: Thymbra uiôitantcs. Adagio dicebanrur,uel
qui tut'^usacliberiusuitáagercnt,uel qui moribus cflcnt
parum blandis,uel qui hilariter citraq; folicitudmé paruo contenti
uiucrent, quôd thymbra herba: genus fit.
Rem facftam habere.
'Apud Martialcm legitur. Rem fadam habere, pro eo quod
cft,ccrtam atquc indubitatam. Siquidem promiifa parum cerca
funt.
Hermionis UÍCC.
Artf' i^ftíov®'. Id eft:Hetmionis uice,puta fuero tibi,aut mea
domus,aut fimile quippiam. Valet autem perinde quafi dicas.
Loco aiyli tibifucro,uel inftar arac. Eft Hcrmionc temp lum in
Peloponnefo,facrum Cereri ac Profcrpina:, ad quod qui confugcrint,turi
funt propter loci rcligionem.
In terra paupcrcm.
E// yn win^at fÁct'KMy Ä nrA2f7B>yTít urAf^.Idcft:Egerc praeftat
in folo, quám diuitcmfulcarc fludus. Satius cft paululum
habere tuto >qHám multum cum periculo.
Mœnia

S E C V R I T A T I S . 4^1
Manía Scmyramídis.
TftV Id cft: Muri Scmyramidis. Dc muri? 5ncxpugnabilibusdiccbatur,
cgrcgicq; raunitis. Ouid. Vbi dicitur
altam Coctilibus muris cinxiffc Scmyramisurban.
In tuo regno.
Quod cuiiifq; priuatnm cft,rcgnum eius dicitur.
In tuo luco Ärfano eftfítum.
Apud Pladium, pro co quod eft, in tua poteftatc, tuo arbitrio,tua
tintela,tua manu.CicerorIn mcis caftris pracfídüsq; ueríariid
cft,mecum facis,pro mepugnant qua: dicis.
Intra tuas prarfepes.
Plautus in Cafsina- Seit, fi id impetret, futurum quod amat,
intra prxfepes fuas, pro eoqfuod eft, cermm ac paramm. Nam
quod intn fepta noftra clauium fit,id turo ccrtoq; pofsidcmus.
Aliud cura.
Qmim negabis ciTe cauiTam, cur aliquis aut dubitct, aut folicitus
fit cxempto Icrupulo. Terentius: Atqui iam reppcri,
aliud cura.
In diem uiuere. Pofm.
Ex tempore uiuere.
Eft pnefentibus rebus contcntum uiuere,atq; cx parato, minime
folicitum dc futuris.Qux uita Grxcis dicitur McàufÀ^/L®'
iS/®-, & Kxév/^i¿(tot, qui ad cum uiuunt modum. Vndè Sc cx
tempore dicere,id cft,citra prncmeditationem.
Canis,tanquam Delum nauigans. Piate.
A/^s u ffTT'ti ^^ ^HTiOff T¡r\ÍM/i/, In fupinum, ociofum, fccurum,
ac uoluptuariam agentem uitam dicebatur. Nam Athenis
facilis ac mta in Delum nauigatio. Vndè fiebat,ut qui illuc
folucrcnt, inter nauigandum fecuri,nihilque periculimemcntcs
cancrent.
Porredis pedibus dormire.
ATräJupoevra rw -STO/Ì Vel fublatispcdibus requiefco,^
iupinujperocium.Etfupinitatem, negligentiam, incogitantiamq;
fignificamus. Et confcrcre manus, in Hebraeonun
prouerbiis in ignaumn,&c.
In dextram aurem. pi;„.
Sic enim admoncnt medici, ut in primo fomno, qui profimdifsimus
cflc confucuit,in aurem dextram incumbamus-Quum
«ïperrediredormirc cupimus,iniîniftram.
In

46% S E C V R I T A T I
Tcrcntius. Iti utf amuís aufcm dormire.
Eft animo ociofojíccuro uacuoq; cflc.
PlutarchM. Leporísuíta.
Aecyúif yS/V ¡¿cC, id cft : Lcporis uitam uiuerc dicuntur, qui
femper anxii trepidiq; uiuunt.
In utrumuís dormire oculum.
Plautus m Pfeud.Dc iílhac rc in oculu utrumuis conquiefco.
Eit animo ociofo cíTe^&c.
Halcedonia funt apud forum.
Extat in Graccorum commentariis huiufmodi prouerbium:
AT^MvavnJM npi^cci ¿rj-^í.Id eft : Haleyonis agis dies. De tra-»
quillam ocioíam agentibus uitam. Ab auc quadam marina
duihmi adagium.
Vitamoh'ta.
Siuc ui&us, ut ita loquamur, farinatus,^
Suidas indicat adagium uariè accipi. Quofdam ufurpare de uita
prifcorii,qui glandibus ucfccbantur.Nonnullos dc iis,qui in
magna rerum quas dcfidcrarent,affluentia uitam agcrent.
fíetatlud. Equus me portât,ah't r ex.
îttttQ' (pigêi, iSrtwAtJf /ùi 7g[(pH, Hinc natG: luuenis quidam
fub rege Philippo ftipendia faciebat. Is quum admonerctur
ut miisioncm peteret,fefcq; ì miütia abdicaret, ncgauit fc
faâurum ifto adagio.
Horatius: Reftius hoc,&
Splcndidius multo eft, equus ut me portct,alat rcr.
Iimtft4s. Extra lutum pedem habes.
tu nt^ wwhit wûÂocs ix^s. In eos, qui moleftis nô inuoluuntur
negocii$,undc fc ncqucant explicare, fed extra periculum
conftimti funt.
rdcm. Extra periculum fero*.
In obtreòèatorem clancularium,qid corâm non auiÌt congre
di. Homems Iliad.M.
A vJi^up JlvfffjJ^wp tn¿í 'woTikfAi^Hp,
Pugnare gnarus,uenìm cm i nus & procul hofte.
Diogtm. Procul à pedibusequinis.
EK T«^ 'wûJSîp ¡TíTTtíMp, Vulgò dicimr, quum íígnifícant fugiendum
ciTc periculum.
Tetcnt, Extra tciorum iacflum.
t^tí ^Uwf. Id cft,Extra tclonim iailum.Pro co quod eft, In
tuto,

SEMPER,
ruto,citraq; periculum.
Porro à loue atcj à fulmine.
jtJ^P« ri /i y Ideft, Procul â loue pariter atq;
á fulmine. Admonet non eiTe agendum cum prxpotcntibus,
qui nutu pofsint perdere, fi quando libeat, maxiraè cum regibus
actyrannis.
Poft pr in dpi a.
Sumptum à bellis, in quibus fummum periculum eft iîs: qui
in prima ftant acic.Tcrenrius in Eunuclio:Tu hofce inftrue,hic
ego ero poft principia.
Non uulgari anchora nititur.
Significans aliquem nouis, minimeque uulgaribus praefidiis
niri. .
Quid Achiuos à turre iudicatísc' xArlShttt
Concinnò torquebitur ad eos, qui in tuto conftituti, de iis
iudicant,qui in periculo ucrfantur. Q^madmodum faciunt ii,
qui in turri aut uallo fcdcntcs,ociofi fpeâantprxliantcs, ludicantque,
ac in multis animi robur, aut confilium defiderant,
quod ipfi ncquaquàm prxiHturiforent,fi in eodem difcriminc
Ucrfarenmr.
Quaiï millus cani. Sifimluf.
Nam millus eft collare canum ucnaricoram coriaceum, confixum
clauisfcrrcis cmincntibus aducrfus impctum lupomm.
Ad hiuicigitur modum , certum firmumque pracfidium fignificabimus.
Timidi mater non flet. ^amliuè
Animofi in bello contcmnunt hoftem, nihilquc metuendum Probnt,
ducunt,itaque quoniam fibi panini caucnt,fere pereunt, & matribus
luCèimi adfcmnt cum orbitatc.Contrà,qui nihil non mctuit,
ncque quicquam omnino contcmnit, is mtioribus utcns
confilih,rarô ucnit in periculum.
Lcgatus non cxditur,ncque uiolatuf • SchoUaïlcê
Dcflc£ti potent ad benè moncntcm, fiue reóèa confulentem, Homcr.
fiue concionantcm liberé. Lcgatus eft, qui refert mandata fui
principis, aut agit negotium publicum, non cft fas ilU uim
admoucre,
S E M P E R» ..
Quoad uixero.
Quod in uita peipcmum nobis futuram inteUigi uolcmus
indi

, 4^4 SENIVH PRAEMATVRVM:
indicare licebit Vergilii carmine:
Dum memor ipfe mei,dum fpiritus hos reget artus.'
SENIVM PRAEMATVRVM,
A V T M O K S.
Ergíní cani.
tpyívit T¡rú?\,icu.ld cft,Ergini canities.Dc canitic praspropera,
íd eft,quae ante diem legitimam accidit.Erginus filius fuit Clyinenis,adolefcenspractera:tatis
rationcm iam canus. Fcftiuius
fict, fi per ironiam dicetur in fenes iam canos, qui tamen iuuencs
ctiamdum haberi uelint.
Mala fenium accelerant.
Qui dicet fcneâam non cíTc annis meriendam, proptereà
quôd il, qui fe multis laboribus difcrutiant ante diem confenefcunt,ufurpabit
illud Homeri èx OdyiT.r.
aHx y^i îiaKôntJt ßiSloi lioJûeyHpxiTKm. Id eft:
Quippe repente homines enrisque malisque fenefcunt.
Prxilat canem irritare,quam anum.
Nulla ira atrocior muliebri, maxime quum ad fexus uirium
accedit feneâus. Canis irritatus tantum oblatrat. At aniculx
prxtcr lingua; uenenum,intcrdum inftruâas funt malis artibus,
ucneficiis & incantamcntis. Vnde & Menander : Plus eft periculi
anum laee(rere,quàm canem.
Vno die confenefcere.
Theocritus : Verum quos amor angit, in una luce fenefcunt.'
Nulla uerò res citiùsaccelerat fenium,quám animi curx,amor,
odium,inuidentia,metus ac mœror.
Prematura mors.
In hunc qui praematura morte difceíTcritjfupcrftitibus parentibus
accommodabis illud Iliad.P. Ov

SERA POENITENTIA.
uulgò malè audiflcitanquàm ftupidos atquc infulToSjob hanc
cauSam.quòd duccntis annis portus ueöigalia cxcgcnnt, hoc
nomine ut urbem acdificarcnt, qua; dare tamen non deiìerunt,
quum iam urbs eilet cxtrufta : nihil ctiam uetat, quo minus
dicatur & in illos,qui non nifi malo fiio dodi, parent redé mo
nentibus.
Malo acccpto ftultus fapit.
PaulòdiuerfiùscxtulitHefiodus: A/KV "
E/ff y^'Chñ'ísffct.-mu^idfj Mi n VHZI®' tyvcJ,
Tandem fiia poena nocentem
ConfcquimtípaíTusq; fapit tum denique ftultus.
Hue referendum & Plautinum illud in Mercatore:
Fclicitcr is fapit, qui alieno periculo fapit.
Pifcator idus fapict. Soj>hoe^.
ÁTíiiví -nrfuiyili vioy ì'kth. Id eft:PifcatorpercuíTus fapiet.Id4;
fcrunt ab huiufmodi quodam euentu natum : Qmim pifcator
quifpiam pifcibus quos intra rete tencbat, manum admouiíTct,
atque á fcorpione pifcc feriretur, ióèus (inquit)fapiam. Itaquc
fuo malo dodus cauit in pofterum.
Fadum ílultus agnofd t. Homerus.
V\X&ITF M N V/ÍTTIQ' tyrw. Ideft: Rempcraftam ftultus intcllexit.
Item illud Demofthenicum: Non emo tanti poeniterc.
Vndc perquàm eleganter Fabius apud Titum Liuium>euentum
ftultorum magiftrum appellat. Nec euentusdoccat hoc,inquiens,qui
ftultorum magifter cft,fed ratio.
Mus píccm guftans. Theocrit.
Mv? cc{¡i w/íifHS T'írt/íJAt^i'í^. Siquidem mus imperims,fi quan
do in picem inciderit,aut petit,aut nix eluftatur, ac deinde periculi
memor timet contingere. Non intempcftiuè dicetiu: in
cum,quem pcenitet experimcnti.
Poft acerba prudentior.
P^« T¿ Jlfivac Ideft,Poft mala prudentior.
Sera in fundo parfimonia. senecM.
Admonet in tempore parcendum rebus necciTariis. Pcrfius
Satyrai. -Donec dcceptus & cxpes
Ncquicquam fundo fufpirct nummus in imo.
Poft rem dcuoratam ratio.
Quemadmodum dc fera ope dicitur,poft bellum auxilia : itt
de fera parfimunia dicitur,poft abfumptamrcm fupputatio.
G Q ^

SERVM REMEDÍ VM^
Quod dcdi.datum nollcm.
Plautus : inter nouam rem, inquit, uerbum ufurpabo uemS
Quod dcdi, non datum uellem. Significar fe pœnitcre, quôd
pucllxfcccrit copiam.
Satiùs eft recurrere,quàm male
currere.
Praeftat mutare confilium in melius, quàm in male inftitutis
pergcrc.Lucianus: Vifum eft tandem iuxta uulgi fermoncm potius
recurrcrc,atque currcre pcrpcram.
P/ffj¡/íf. Optimum aliena infania fruí.
Fœlix quem faciunt aliena pcricula cautum. Admonct adagium
> ut cx aliomm erratis ipfi cautioreseiFiciamur,&alienis
periculis rcddamur pmdcntiores.
Heder a poft An thifter ia.
Afti^vQ' (xvT kvùt^ìi^ct, Qimm fero quippiam adliibetur.Ap
parer in his ludis morcm filili e, coronari hederá. De Antiftheriisjid
eft,floraIibus fcftis diximus in prouerbio,Carcs foras.
Atqui non eft apud aram confultandum.
Confultandum antcquàm incipias-.in ipfo negorio fera confulratio.Sumpmm
à facrificis,qui pro rim facrorum omnia prae
parant,priulquám accédant ad aram.
SERViM REMEDIVJM,
AVT TBMPBSTIVVM.
Suldi^t. Satiiis eft initrjs mederi,quàm fini.
Perfius: Ellcborum fruitra,quum iam cutis acgra mmebat
Pofccntcs uidcas,uenicnti occurrite morbo.
Ouidius: -Scrò medicina paramr,
Q^um mala per longas inualucre moras.
Pueros adiponct à uitiis arcendos, dum adhuc tenera ac traâabilis
acta\, farciendas protinus offcnfas, ne in fimultatcm exolefcant
: Mimina uitanda mala, cx quibus maiora folcnt puU
lulafccre : Occafiones cuirandas, quae mali quippiam paritàrx
uidcantur.
/dm. ueniíH,fed in colonum ito.
In cos, qui poft tcmpus aducnircnt, aut qui mercede quippiam
facercnt. Porrò Colonus cft terra acditior, in fpeciem tumuli
fcucollis.
, Poft bellum auxih'um..
* ' iM¡k TOP -mo-K^iOfj k cvii^M^}«* Idcft; Poft bellum fuppetiar.'
Quot

SERVIRE TEMPORI-
Quoties fériils adhibetur remedium. Siquidem ícgrotomortuo
ferò uenit medicus. Et acdibus in cincrcm redaCtis fero infunditur
aqua.
Scncm erigere.
TÍ£CpJac ô^ôiy (p7\.aivßüi/ ¡s Tiríaúi. Erigere dumm eil,
qui cadat iuuenis,fencm. Haud facilè dedifcuntur à fcnibus uitia,quac
pueri didicerinr,& in omnem inhaelcrint uitam.
Seròueniiti. Plutarchus.
c^^ hûiS. Competir in eos qui poft tempus rem aliquam adgrediuntur,
ueluti fi iam actatis uitio frigidus uxorem parer ducere,aut
grandior literas addifcerc. Hue faciunt etiam locutioñes
iftae prouerbialcs ; Mortuis mederi, Aquam mfunderc
cincri.
SERVIRE TEMPORI.
Seruirefcenx. cicero.
Eft rebus pra;fcntibus fefe accommodarc. Translata ab hiibrionibus
fabulamm,qui hoc unum fpcóèant, ut quouis modo
populi oculis placeant.
Vu foro. Tcì-ait.
Eft pracfcntem rerum ftatum boni confulerc,& utcunque fefe
obtulerit fortuna,ita animum applicare. Seneca: Vtamurforo,&
quod fors ferct,xquo fcramus animo.
Autbibat aut abeat«
Aut tempori,locoque nos accommodemus,aut ab hominum
confuetudinc nos fubducamus. Qmdam fic cffcrunt : « wlûi, «
MSTi^iy id cft, Aut bibc,aut ahi. Natum eft à prifcis illis Graccorum
fympofiis,hoc cft,compotationibus.
Gladiator in haretia confih'um capit.
Admonet â re nata mutandum aliquando confilmm, Ä: tem-
; >ori,quod aiunt,fcruiendum. Refertur à Seneca.Vctus prouerymm
cft,Gladiatoren! in barena capere confilium. Aliquid aducrfarii
uultus,ahquid manus mota,aliquid ipfa inclinatio corporis
intucntem monet.
Polypi mcntem obtine. Plutarchus.
mvW®- l OJif /ir;tt.Q^iubemur pro tempore,alios atque
alios mores, alium atq; alium uultum fumere. Adaguim natum
eft à pifcis huius ingenio. Nam perfequcntibus pifcatoribus,pc
tris affigit fcfc,& cuicunqucpctrac adhacferit,cius colorcm corpore
imitatur,uidclicct ne queat deprchendi.
G ^ Spar

468 SER VI TVS.
Ciccro. ^ Spattam nacflus cs Jianc orna»
iy ÍArt^tr ETTiíf/acf/, àòffMi. Ideft : Spartani quam na£hi?es»
orna,íiue adminiftra. Admonet adagmm,ut quamcunque prouinciaui
erimus Forte nadi,ei nos accommodemus, proque huius
dignitare nos geramus.
QmntiL Omnium horarumhomo«
Qmfeni«; pariter ac iocis eilet accommodatus.EtapudTcrentium-.Paucorum
hominum homo dicitur.
Sub manu nafd«
Pro,ex tempore.Seneca-.Confilium ergo fub manu nafcatur,'
pUto, Aut abi,aut cxucrc.
Apud Lacedacmonios hic fuit mos, ut in publicis certamini-»
bus neminem cogcrent ad congreflum, fed legem edicebant,
Ä òeTTÀvcUjN oczoivvi^aiy id cft, Aut abire,aut cxui.Sinransferatur
ad rem animi,uelut ad diiputandum aut repugnandum carni,prouerbii
uim habet.
S E R V I T V S.
plautus. Argentum accepí,ímperíum uendidi.
Q^accipit bcneficiiun, perdit libertärem. Demenetus pauper
uxorem duxerar pulchrc dotatam, fed in quam nihil haberct
imperii, quare, mquit : Argenmm accepi, dote imperium
uendidi.
Spartx ferui maxime fcrui.
Apud Lacedarmonios ingenuis non erat fas difcere aut exerccre
ullum opificium, fed ha:c omnia per Helotas ( id erat feruonim
eenus, quibus nefas erat ullam artem liberalem uel difcere
ucl cxerccrc)agcbanr.
Subiugus homo«
YTTa^uyittìMs ccvß^uTTi^, non arbitratu fuo , fed alieno
iuíTu facit quippiam. TraduCtum á iumentis iugalibus. Hue
pertinent illa: mctaphoraD-.Mittere fub iugum,Deiiccre iugum,
Excutere iugum,Subducere collum iugo. Ouidius:
Et tua la:turo fubrrahe colla iugo,
Leo Cordula uindus.
Lucianus : Leo filo uinòhis, furfum ac deorfum circumferor,
quum quis exiguo commodo captus, apud áulicos oftentatur
pafsim,quòd princeps tantum alar uirum.
Samrj h'tcrati.
Apud Samios inueut« funt uiginti quatuor liter«, à Calliíbrato.

S I M r L I T V D I N I S.
firato.Sic Andron in tripodc:Idcni lonu literas tradidit Athenienfibus.Probabilc
eft igitur à repertis,traditisq; literis iocuin
fuiflc uerfum ad ftigmata. Nam Samii íímul & accipiebant &
tradcbant infames notas.
Cum farcínís enatare.
Seneca: Nemo cum farcinls enatat, id eft, nemo fefe recipit
in libcrtatem,niii contemptispraemiis feruitutis. Non enim po
teft euadere occupationes, qui curarum autoramentum non
poteft negligere.
SIMILITVDINIS ET CON-
G R V E N T I A B .
Dcgregc ilio cft. rnent.
Id eft,Eiufdem faaionis,aut contubemii. Tulliu$:At uellem
te in mum ueterem grcgcm retuliíTes.
Noftrxfarínx.
Eiufdem farinac dicuntur, inter quos eftindifcrcta íímilitudo.
Perímsins.Satyra:Noftras pauló amé farinac Pelliculam
iicterem retines. Perindè quafi dicat, noftri gregis, noftrac con-
' ditionis. Pcrtinet ad illam claiTcm: Eadem cera & idempuluis,
Eiuidcm nota:,&c.
Non eras in hoc albo. Plmmu
Hoc eft: Non eras in hoc numero.Tranflatum ab albata tabula
in qua quondam fcribebantur nomina iudicum.
Non fum ex iftis heroibus. Zm^d^t.
Oi/H \t/iii Tii-rtíy Id eft,Non fum dc numero iftorum
heroum.Id eft,non fum cx eorum numero,qui propenfiores
funt ad la:dendum,quàm bene merendum.
Patris cft filius.
TS wac/posWi TO •5rdSi

470 S I M I L I T V D I N I S:
Scopae difsoliitx. Scopas diflbliJCte.
Homines nihili,nuUiusq; prorium cóíílii, Cicero fcopas diffoliiere
dixit, pro eo, quod eft rem prorfus inutilem cíFicere»
Nam fcopa: colligatx & fpccicm uidentur habere qualecunq;,
& ad ucrrcndum pauimcntum funt accomodatae. Porrò fi diffolucris,nihil
inutilius,nihil inelegantius.
Vno tenore.
Tenorem rei progreíTum uocant.Vndò, qua: fui fimilia funt,
fibiq; ucluti perpetua quadam fucccdunt ferie, homm eundem
cife tenorem dicimus.Cicero: Vnus enim tenor eft orationis,&
idcmftyhis.
PUto. Boni ad bonorum conuíuía ultrò
accedunt.
Av¡c¿AceJi JÜ uyoch\ kyMp ^ÓTH ¿ACUTOCS npi^. Id- eft, Sponte
bonis mos eft coiuiiuia adire bonorum. Vbi uir bonus, fiducia
uirtutLs & amicitia:, quae generalis inter omnes probos intcrccdit,adfuifimilemaccedit,
non expeóèatis uujgaribus iftis
inuitatiunculis.IdciConuiua amico amicus ultrò etiam uenit.
^yißotcl. Simile gaudet fimilí.
C/M>ißp cftílttí f/W. Martialis:
Vxor pefsima,pcfsimus maritus,
Miror non bene conucnire uobis. luucnalis;
idem.
Magna inter molles concordia.
Malus malo colliquefdt uoluptate.
KacHffi UocKU) yit^ ffiwrirui'-.y uJIjvn, Id cft, Etenim improba
uir eft uoluptati improbus. Malus malo iucundus ob uitioruin
conmicrcium & focictatem.
Clccro, Aequalis arqualem deledat.
Similitudo marer eft bcncuolentia:, confuemdinis & familiaritatis
conciliatrix.Nam prima familiaritatis cóciliatio proficifcimr
ab xtatis acqualitatc. In hanc fentcntiam extant aliquot
ueterum prouerbia, quomm cft illud: äA// «Am« Ttpff,
Id eftjAcquahs acqiialem delegar.
PmMrcJ?u^. Aequalem tibi uxorem quxre.
T/V (TCA/TOP ÌTÌOC, Id eil, Aequalem tibi uxorem duci-,
to. Adagium admonet, nc quis cupiditate aut ambitione allcéhis,fc
potcntiorcm ducar uxorcm. Tuae fortis uxorem ducito.
Poteft Ä: longiùs trahi, mmirum ad ncgotiiun fufcipiendimi
cui íis conficiendo par öc idoneus.
lugum

S I M IX I T VD I N I S. 411
luguniidcm trahcrc.
Non diísimilc cftilli:In cade cflc nani, pro eo quod cft, negotii
uices parirer fuftinere.Tranflatum á bubus arantibus.
Cicada cicadac chara,formica Thcocrìt.
formica.
Nora eft formicammpoliria,& cicadarum conccnms.
Ouum ouofímilc. Ciccro.
De rebus indifcretae lìmilitudinis.
C^ám apes apum fimiles.
Cicero: VtiimiUa funt & oua ouorum,&: apes apum.
Non tam aqua fimilis aqux.
Non tam lac ladi fimilc.
Plautus ufurpat in Mena:chmis:Nec aqua a quae,nec lac lafti^
crede raihi,ufquam (ìmihus,quàm hic tui eft,tuq; huius. ' ^'P f
Furem fur cognofcit,& lupum lupus. t^nj.oui.
E^ifw 3 fwf (pw(CCY}IGÀ XVHO.V. Id eft:Fur fiu'cmco
|^iouit,& lupus lupiun. Amant enim uulgò fe mutuò, qui iìmilibus
utriis laborant.
Semper fimilem ducit Dciis ad fimilcm. idem.
Duo inter fc fimiles plerunq; bene conueniunt.
Semper graculus afsidct graculo. Dlogen,
A\t ko-Koik wfcs Uo-KoiCiJ iSJcvfí, ideft, Alsidct ufque graculus
apud graculum. Porrò graculorum conucntus olim notos .
fuiílc teftatur M. Varrò Ubro de re ruirica.
Similiorficu.
. ffvKis, Per iocum dicebàtur de uchcmcntcr inter
fe imilibus.
Aut ipfe fuiftí,aut tui fimillimus.
. Siquando per iocum indicabimus eundem aUquem fuiile,
qui tamen fe fuiflc cat inficias.
Omnia fimilia.
Eadcm eft conditio mortalium.
Crobili iugum.
K^jf/xy /tDy(^.Deiocicrate duorum pari Improbitate did
confucuir.Duiäum á Crobilo lenone fccleftifsimo.Is duo fcorí^
ta domi alebat.
Eadcm cera.
K^ ingioi;, Id cft,Idem faUus. Dicebàntur, quiuho ofC id^iä
affirraarent.Duäum á fauorum cellulis inter íe connexis. '
G ^ Ficus

47t S I M I L 1 T V D I N I 1
Ficus poftpifccs.
Quadrabit,ubi diccmus aliis alia congrucrc.Qucmadmodfi
Tj Po^ carnes cafeum,poft pifces nuces iubent uulgo apponi.
^orattus. Ouo prognatus codcm.
Vultiis,ingcnium,morcs,faä:a,ac prorfus omnia iîc huic cum
hoc conueniunt, ut iurcs codem prognatos ouo. Ariilotcles
oftcndit iuxta naturani fieri, ut cx codem ouo duo pulii na-
•fcantur.
Catular dominasimitantes.
AaTTolvas ¿et Uvv\s (iifxsi^ïvca, Id cft, Dominas imitaotes
catcllac. Vbiferui dominorum fcrocianircpraifcntát. Quoties
ii, qui fubiunt, corum exprimunt mores, fub quorum imperio
degunt. luuenalis:
Maxima quxq; domus feruis cft plena fuperbis.
fí içrony. Similcs habcnt labra laducas.
Vbifimilia fimilibus contingunt,uelutipneceptori pardm
doftodifcipulusindocilis, improbo populo magiilratus improbus,uxori
morofa; marims morofus.Brcuiter, quoties mala
malis, digna digniseueniunt. Natum adagium ab afino carduos
pafcente.
Qualis hcra,talis pcdilTcqua.
Qualis parer, talis filius.
TcYtHÛïd] Afpisàuipera.
Q^m pelsimus à pefsimo furait mali quippiam.
^^^^^^ Aut pifccm olet aut florcm.
Diâum in cum, qui bene oleret,quôd rimallus piféis fit odore
gratifsimus,& asquc fragrans eiufdem nominis flos.Ita idem
pronûciams eft piféis odor eíle,qui floris.Qmd fpccie ma grarius?quidfuauitate
iucundius?quid odore íragrantius? Quôd
mella fraerant,hoc m corpore tuo ípiras.
Sequi tur perca fepiam.
Comitem ducit fepia percam.Diâîi dcimproboru focietate.
Dignum patella operculum*
Hieronymus ad Chromatium: Dignum patella operculum.
In mea enim, inquit, pauia rufticitas uemacula, Deus uenter
cft,& in dicm uiuitur,& fanôior eft ille,qui ditior cft. Acccfsit
huic puellìc,iuxta tritum populi fermone prouerbium,dignum
operculum. Significat autem Epifcopum ad improbos populi
mores accommodatum.
im

S I M I L I T V D I N I S. 471
In matellam ímmeíere.
Cr nijuj kfúict huiHf. Quum fordidètraSantur, aut ad munus
aliquod parùm honcftum adhibcntur ii, qui non indigni
uidcantur,ut potè ipfi fordidi atquc inhoncfti, quafiq; ad contumelias
fercndas fafti.
Conto nauíga. Smdcté,
K/fV7u wXfiy. Conto nauigarc diccbautur, qui fic rebus utercntur,
quemadmodum uti cóueniebat, aut qui uitae genus fiio
accommodatum ingenio fcquerentur. Itidcm non ad quamuis
lütam quiuis idoneus cft.
Ipfa bolera olla legi t. Cttulluf.
QujiYc,Malum accerfitum.
Surdafter cum furdañro
litigabat.
Iudex autem erat utroq; fiirdior,auum res agitur inter undcquaq;
ridiculos ac ftultos. Extat in hanc fententiam epigramma
Grxcum Nicarchi, quod Thomas Morus olim adolefccn$>
fcitè uertit.
Cafcuscafcamdurít» yarr».
Qiwties fimilis fimilemdeledat, uetulusuetulam, deformi«
deformem. Nam antiquitùs cafcum diccbatur, quod nos uetus
appellamus. Videtur efle iocus in anum ucmlo nuptam. Hue
pertinet:Vbi tu Caius,ego Caia.
Omnia idem puluis»
ii¿vTX (*tot Hßvts. De indifcreta fimilitudine uritur Lucianus.'
Alludcns ad defundorum cincrcs, inter quos nihil apparet di«
fcriminis.
Omnia fub unam My conum« StrAo.
Davr y^ò yáecy MI/KWW//. Eft autem Myconus cx Cycladibus
UQa,in qua fabulis proditu cft pofitos cilfì: gigantes poftrcmos
ab Hcrculc confeftos. Vnde dudum illud prouerbium in cos,
quires natura diuerfas codcm timlo complcftuntur. Itaq; qui
^odem libro Grammaticx pariter & Theologica, item Dialettica
& lurifconfultorum literas tradat.
Conuenerunt Attabas & Numenius.
^VVH-Khy krJccioLi Xj Id cft: Coniunòèus cft fuo
Attabas Numenio. Dici folitum, quoties improbus aggregalurcutQ
improbo ; Diogenianus tradit hos infigncpar tùrum
íuiíTc.
G s Eundcm

474 SIM ILI T VD I N I S.
Eundem calceum omni pedí inducer è*
Galenas loquitur de quibufdam medicis imperitis, qui floit
liabha ratione morboru,eadem remedia admouent omnibus.
Non difsimile illi: Scis limulare cupreflum.Hieronymus : Nec
ad inftar imperiti medici, uno collyrio omnium oculos uelle
fiurare.
Naufon Naucratú
VatjJ(ru/j i^cWK^xra, Quoties aliqui Íímilia inuicem rcfpon-
. dent. Vcluti fiquis hems falutatus, herum rcfalutct. Et ncbulo
^ compcllatus, ncbuloncm uicifsim compcllet. Naufon cnim &
Naucrates,utrunque á ñaue dicitur, perinde quaii dicas, nauta
nauta;.
Zenodou Nouí Simoncm 3 & Simon me.
De iis dicebatur, qui pares eflent. Zcnodotus fcribit duos
fuiflc du¿éore$,nota; utrunq; improbitatis.
Cretcniis Crctenfem.
o Kfíf 10(í y.(htoc. Subaudi quod erit commodum fententiar*
prouocat, conatur circumucnirc, aut talc quippiam. Sumptum
aCrcteniium moribus,quosplurimis conuitiis incefsiuitantiquitas.
Cretenfis cum Aegineta.
Kf i?r wfcs AiytvHTHf;, Subaudiendum,agit. Qiwdrabit in pariter
improbos,qui mutuis inter fe fallaciis agunt. Nam Aeginetac
olim male audicnmr, in quos etiam oraculum illud quidá
aditumputantrNeque tertii,ncque quarti.
Ver hyemcm fequitur.
Rerum uiccs lignificat.Et triliibus fucccdunt Ixtiora.
Tlutdrchui. CretizacumGrctenfi.
JT^if K^HTfic K^Hri'i^p. Id eft : Aduerfum Crctenfcm Cretiza,
id cft, Aduerfus mendaccm medaciis utere.Grjcci H¡HTÍ¡H¿/ pro
mcntiri dicunt.
ChiusadCoum.
vr^h Kocap. De comparatione uclicmcntcr inxquili'
dicebamr. Nam in ludo ralorum , iaftus qui Chius diccbatur,
unioni refpondebat, Cous fcnioni. Fit autcm interim alluüo
ad gcntes,quarum utriufque mores non carucrunt nota.
Vulpínari cum uulpe.
, A'Kmwifnp wik \i\ictp ¿AwVutAT. Id eft,Cum uulpc uulpinarc
W quoq; inuiccm.Cum aftutis altutiis agito. Horatius-.
* Nunquam

SI M ILIT VDINI S. 47S
Nunquam te fallant animi Tub uulpe latentes.
Clauum clauo pcllcrc.
HXw TO if il^&if tKKf Etpaxillum paxillo pepulifti, id eft,
Malum alio malo dcpulifti.
Cum Care Carizas. D$0¿em4H.
Jifa yJc¡£€ Kotfí¡6ii. Id cft : Cum Care CariíTas. Ruftieè agis
cumniftico, barbaré loqueriscum barbaro, cralse cum craiío.
Cares populi funt Phrygian, quorum mores prouerbiis aliquot
locum fccere.
Mali thripes,m^ ipes. idem.
KÄK« mV^ ^e^TTis^Kctiuè 3 Ideft: Mala quidem tbripes,mala
rurftim ipes.De duplici malo dici folitum,ut non magni
rcfcratjutrum elegeris. Thnps enim Graccisuermiculus eft,
qui lignls innafcitur,matcriasq; uitiat. Ips item comibus 8c uitibus
infeftus.
Balbus balbum recfhus intelligit. fíierony.
Barbarus babari orationem.Eft quippe prouerbium, Balbum
meliìls balbi ucrba cognofcerc. .
Bithus contra Bacchium.
Bithus & Bacchius,nobile par gladiatorum fixit,pares arte &
pares audacia. Horatius: -Vtinon
Compoiìtus melius cum Bitho Bacchius.
Efernius cum Paddiaho. ZHCHIIUS.
Erant & hi gladiatores per omnia pares, longeq; omnium
nobilifsimi : Nota hic diuorum Theologomm dilputatxonem,'
Londini apud Britannos habitam.
Non filius Achillis. ^ plntarchuSé
6v -arctis AxtT^i©', x-ktC À^kvrés J. Id eft : Haud fatus
Achille,uerú Achillesipfus es.E tragoedia quapiam aut comoedia
fumptum uidetur.Tercntius:Hem alterum hunc ad hoc
natum dicas.
Ab uno digrammate* zdcnù
Eft autcm digramma, picèura defcripti.o4; Philofophòrum,
oua rem exponunt ocuhs,ut perindè ualeat, quaii dicas, de eadem
formula.
Eodem }t\ ludo dodi.
Dicebantur iimilibus uitiis laborantes, & improbitate pares.'
Tetentius m Hecyra; In codem omnes mihi uidentur ludo db-
«aeadmalitiam, : - : -
Eiufdem

414 s I M I L I T V D I N I s»
^eUiut, Eiufdem mufs aemulus*
Eiurdcm artis aut difciplin« ftudiofus. Gracci c¿^Tíxms apv
pcUantcîufdcm artis opificcç.
c/fri%Ä. , LTdcmucfçcntcsccpis.
* Täi/w// f «yíi/Ttf. Id eft: Qui.idem cdcrent thymum.
Congniitinpaupercs ac bonos uiros inter fefe amicos. Thymon
enim uilifsimuherbaegenus,quo tenues & agreftcs utcfiq;
- uitanifuftinent.Quidam ccpam agreftem cflc putant.
tyfrchtdc. Bonus cantor,bonus cupcdiarius.
AYAI&H 4^'KRHS, «YXÔH ¡»(JUTTOICÌ. In uituperium Muiicac artis
diâum, quail ciufdem hominis iit aures delegare canm , &
palatum cupediis.
Mars haud concutit fua ipfius arma.
>f«f TAJ ¿t/7S> oiri^ct ir (TúcTiv/fí. Id eil: Mars fua ipfius arma
non iaftat. Commodc femnmr,quibus aifueuimus, quxq; nobis
quadrant,etiam fi fint grauifsima.Iaóèamus cnim,quod incommodè
ferimus, luuenalis:
Ncc iaftarc iugum uita didiccre magiftra,
Mttriftdts. Stultus ihilta loquitur.
ykg fMc^cs Tiiyfi. Id cftiNam fluita ihilti oratio eft.Talis
hominibus fuit oratio , qualis ôc uita. Extat carmen Grxcis
celebra mm,
AVJLGCS XO^^^TH^ tH Ao'y»
Hominis figura oratione agnofcitur. Democritus orationem
nitae fimulachmm,quadamq; uelut umbram die diccbat. Nam
nullo in fpeculo melius, exprefsiusq; relucet figura corporis,
quâm in oratione pedoris imago reprxfcntamr. Neq; feciùs
homines exfcrmone,quam a^rea uafa tinnitu dignofcuntur.
Inanium inania confilia.
Ktw/ K\V¿ jSïAti/Jî/TÎ. Quum quis fua fpc fmftratur.
fíierony. Malo nodo malus quxrcndus eil cuneus.
Eo liccbit uri,quoties malum fimilimalitiarctundimus.
Sophocles: N/x£¡flf// x^TiÄ// KAI/VÎÎT/ (focfMJniM wat^û.
Remedio amaro bilem amaram diíuunt.
Mons cum monte non mifcctur.
CfQ* (fß^et if /u/'yn/T?. Non conuenit inter pariter ciatos.
Mores hominum regioni rcfpondcnt.
Etplantarum femina, ôc hominum mores ad regionis habitum
rcfpondcnt. Ex mollibus cnim regionibus molles homines

5 I M V L A T I o, 477
Des nafci folere.
Beftia bcítíam nouit.
In fímilitudinis & aftìniraris prouerbia refert Ariílotelej.
Congruet ubi conuenit inter duos pariter improbos.
Idem Acci] quod Títrj.
Significar eodcm iure futurum, filium decimo mcnfc natum,'
quo eum,qui natus fit undécimo.
Afinus afîno pulcherrimus*
EpichannusrCani pulchcrrimus canis uidetur,bos boui. Afi-'
nus afelio pulcher efl:, & fus fui. Hoc cft : Simile fimili placet.
Miles militi, Alcator aleatori, Potator potatori, Sophifta
fophiftac.
Doríbus Doricè loqui fas eft.
Conueniet in homines natura loquaces,aut quum oratio refpondet
moribus & ingenio , uclut quum Pcenusfraudulenter
Ioquitur,aut leño lenone digna.
Nouum cribrum nouo paxillo pendeat. ^^^
Qwdrabit in cos,c\ui noui quippiam commmifcuntur.
Purusputus.
riautus purum purum dixit,pro prorfus ac uerè purus.
Vcftigiis inhxrerc.
Quiimitamr exemplaprogenitoram, maiorum ucftigiis ínhacrcrc
dicimr. Similiter qui dégénérant à progenitomm aut
pracccptorumcxcmplis,abillorumueftigiis dicebantur recedere.
SIMVLATIO, DISSIMVLATIO»
Salem &fabam.
k'KK /íi/of.uí'.t/. Subaudicndum, propofucrunt. Diogenîaadmonet
dici folitum de his,qui fingerent fe fcire quippia,
quod nefcirent. Atq; hinc narum eilc prouerbium, quôd olim
mos fuerit ut diuini falcm & fabam proponerent.
Plures thriobolos,paucos cft ccrncrc uatcs» Zcnodot.

47^ S I M V L A T I O.
Multi thyrßgcri,paud Bacchi.
ro\ voCfGnHofô^oitWccv^ôi Ai rt B^kx^ì» Id cft : Plures
thyrfigcros,paacos cft ccrncrc Bacchos. Quo fignificatum cft,
çompluribus mortalium adcilc uirtutis infignia, aut ctiam famam,qui
tamen ucra uirtute uacent.Non omnes ucriThcologi,quipileum
theologicum gcrunt. Non omnes monachi, qui
cuculio oncrantur.Tranflatum à caeremoniis Bacchanalium in
quibus thyrfos, id cft, haibs qualdam uiteas quatiebant afflati
furore.
Multi,qui boues ílimulent,paud aratores.
, reXTufi watv^ût ¿Ax tí yh «¿úTHgis, Id eft: Qui tau-
' ros ftimulent multi,fed rarus arator.Multiprac fc fenuit, quod
non funt.
K^ro. omnes, qui habent dtharam funt
dtharoedi.
Huc adfcribendum uidetur, quod lepide fcripfit Seneca,quedam
pcrlonam malie,quam ¿icicm. Facicm uocat,ubi quis talis
uidetur qualis cft:pcrfonam , quum pra: fe fcrt aliquis quod
non cftrNon is reí, cui contingit amplum impcriiito, fed qui
fciat admin iftrarc.
Afínus apud Cunianos4
ôv@r wûifcc KûfiOiifi, Competit in eos, qui auum fint incptì,
ridicuhq;,tamen apud ignotos ipfanouitate nabentur inprctio.Aut
in cos quibus honos aliquis praeter meritum additusà
fortuna, timorem & m folcii tiam, ita ut fere fit, conciliât. Demofthencs
: Tp yòci \v w^ccij^ip wct^òc tÌìp àljccij, «(pc^fM ^
KocKws (p^ovítp 70ÏS ¿cvúNTOis ylviT^. Felicitas cnim & reni fucceirus,qui
contigerit immeréti, ihiltis uefaniae caufam praebcrc
folet.Narrauimus alibi fabulam de afino fugitiuo,qui apud Cu
manos ib gefsit pro leone.
Fiere ad nouercse tumulum.
TCff ¿xíJfutHS Tct(fop Âccn^ùfip, Ad noucrcac tumulum lachrymari,efttìmularcgcftu
dolorem, quum re gaudcas.Quod
idem de diuitis hxredibus non inconcinnc dicetur, in quos cxt^t
Publianus illc Mimus, cum primis clcgans: Hxredis
¿ib pcrfona rifus cft.
Megarenfium lachry mx.
JAkyxf'kMff diánfvae, Diccbantur ucl fictx, nec ex nero dolore
profcttac,ucl ui adafta;. Diogcnianus ad huiufmodi rclcrt hiftoriam.

S I M V L A T I o: A19
lloriani.Bacchiusquidam Corinthius,Clytii McgareníTiim regis
filiain uxorcm duxcrat.Ea dcfiin£i:a. Cly tius coplurcis uirgincs
& adolciccntes Corintlm miíít, qui in fimcralibus pompis
puellam depl oraren t,laciiry mis utique fidis.
AcdiTarc.
AicK/7«»t/. ScribuntAcco muliercm fuiíÍc quempiam , notac
fìultitiac quas lolita lit ad fpcculum cum imagine lua, perinde
atquc cum alia mulicre contabulari, ut hinc uulgo quae ilultius
aut incptius aliquid agcrcntiacciíTarc Jiccrcntiir, & Accus nomine
compellarcntur. Apparet illud ctiam moribus huius muiicris
adfuiflc,utrccuraret,qux tamen cupicbat, unde & Accifmusjiida
huiui'modi rccufatio dicatur.
Haefitantia cantoris tufsis.
k-TTo^tx V'^Ary ßnl. Didum uidctur quoties non fuppctít
quod dicainas, idquc uclut aliud agentes dirsimulamus, uclut
apud Platonem Ariílophancs, ne diccrct in conuiuio, fingultum
fingit.Sumptum apparet à cantoribus.
Tu&is pro crcpiti!.
Bk/ kv]\ -Br^föiiff.Dicifolitum,quoties aliquis perplexus>allud
pro alio iimulat. Veluti ii quis in adultera: domo dcprehenfus,
ííngcrct fe quippiam mercatum ucniíTe. Tranflatum ab iis,qui
crepitum clara tufsi difsimulant.
Crctcnfis marc. straho»
o K^HS TÜU ö-^Aflftiriv//. Subaudicndum nefcit aut metuit. In
cos,qui ncl'cire lingerent, quod egregie callcrent. Etcnim qui
conlcntancum cft, Crctcnfcs quum iint infulares,ignorare marc
quo ci^unturundcquaquc?
(Jonniucrc. Ciccrg,
Prouerbiali metaphora conniuere dicuntur, qui pmdentes
culpam quam intclligunt,indulgcntiatamen ac ftudiodilUmulant.
Eft autcm conniuere fubindc claudere oculos,quemad
modum ii,qui non fcrunt lumen Solis.
Simiafucata.
T^ißm©- kvJcTT-h'-Mi iif^vQ'iif, Id cft : Simia plena fuci. De deformi
anu,hicata tamen , & mcrctriciis culta lenociniis. Poteft
Sc ad rem accommodari, ueluti lì quis turpem caullam oratiolùsplialcris
adornct,ut honefta uideatur.
Simia barbata feu caudata.
I^ici folitum de ridiculis.
Sileni

S I M V L A T I O^
Sileni Alcibiadis.
S/Mw) kKìiiiiòcÀìi, c^o liccbit liti,uel dc re, quae quu In ipccicni,&
prima (quod aiunt)fronte uilis ac ridicula uideatur,tamen
intcrius ac prop ius contemplanti fit admirabilis: uel dc ho
mine,qui habitu,uultuq; longc minus prae fe ferat,quam in ani
mo claudat. Aiunt cnim Silenos imagunculas quafpiam fuilTc
fì6liles,&: ita fañas, ut diduci & erplicari poiTent, quae claufac
, ridiculam ac monftrofam tibicinis fpeciem habebant.
Efurienti uulpi fomnus obrepet.
\invmcty «AftKTtHi»? v7fv@r Vbi quis inopia cibi
dormir. Paupcrem autem uulpcm appellar, quòd callida iìt
inopia, de multarumrcpertrix artium. Neque perperam dicctur
& in illos, qui difsimulant, conniucntque ad qüxdani,
ut per occailonem aliquid commodi fcrant. Siquidem uuipes
urgente fame fomnum adiìmulat, ut allc£èas aues capiat,
dcuoretque.
Audiens non audit.
Sunt quidam,qui fi quidpariìm placet, id fcire diis^ulant.'
Idem,Difsimulans audiiTc.
^nßo^h. Ilio refpiciens,fed hic remitte bona.
Ex« ßhATTisffx Jliv¡f kviH T' kyotlòt, Id eft : Illuc tuens, at huc
remitte commoda. Conueniet, quum aliud prae nobis fcrimus,
aliud facimus : aut quum aliis adblandimur, in alios re bcncficium
conferimus.
Patrocli occafio.
liftjion-úisí .Diogenianus oftcndit dici folere de iis,
qui quum ob metum non aufint proprias deplorare calamitates,
deflent eas fub prartextu luàus alieni. Vel qui laudandis
aliis,fuas ipfomm laudes infinuant.
Melle litus gladius.
In perniciofam adulationcm dici folitum. Hieronymus Auguftini
epiftolam mellitum gladium appellat, proptereà quòd
pariter &c reprehcnfionem haberet, quafi gladium quo iugularet,
& blandimcnta, quibus reprehcnfionis afpcritatcmdifsi"
mularct.
Plautus, Altera manu fert lapidcm,altera pa^
nem often tat.
Torc^uebitur in cosqui coram blandiuntur, clàm obtrcélantes,palam
amicos agunt,clanculum nocet ; aut qui hic

s I M V L A T I o. 481
îllrc lacciunt fSimilc huic eft, Altera manu icabit caput, altera
malam ferir.
Charadryon imitans. Or^us
Dici folitum dc difsimulantc ac rem utilcm occultante. Thcologus.
De reduuía querítur maiori obnoxíus malo,
vbi quis prauo pudore,Icuiísimis malis quacrit reracdium,dií
íiniulans maiora.
Simia ín purpura.
Tsraififfít. Id eft:Simiapurpurata.Lcpidè transfertur
in cos qui barba pallioque íímulant fanóHmoniam.
Poílicodifcedere.
Dicitur quifurtim abit, aliis infciis fefe fubducens. In hos
congmet quos pudet -nracTítpwAeip, fed difsimulantcr cranfeunt
in alienam fcntentiam.
Barbx tenus fapientes.
Sic appcllantur Philòfophi d: Sophift'ae, tx wuyuvQid
eft, B^he tenus fapientes. Quia practer barbam & pallium
nihilKahcrcnt Philofophi. Hue fpedat illud Hcrodis Attici:
Video barbam &palliuni:Philofophum non uideo.Reflc torquebitur
in hos qui uriiuerfam uitar fandimoniam non in animo,ncque
in moribus,fed in cultu conftituunr.
AhaLacon,alía aiinus illius portât.
Effe^r apud quofdam ad hunc modum: KXkx ÌA^ A^vutcp^
awx 3 Ideft: Alia Leucon,alia Lcuconis
aiînus portât. In eos diccbatur, quorum orario diílcntiret à
fadis. Sûptum a Lcuconc agricola qui quo minus pecuniar folucret,
dixit ucftigalium exa

S I M V L A T I Ò.
Mccocnatcm acccpiflct, fcntirctq; iam è nuribus hominem 5nflammamm
in uxorem fuam ,fcniîm demiiîr caput, perinde
quaii dormiret.At quum intercâ famiiliiç quifpiam ad menfam
acccdens,uinum clam tollerer, ibi iam uigil Ä: oculatus : Infelixjinquit,an
ncfcicbas me foli Mecœnati dorhiire?
Lepus dormiens.
Actyws Uocô'wif wy, Quadrabit in cum qui quod non facit, id
facere fcfc adiimular,aut quod facit,fc facere difsimulatmam Ic
porem patentibus genis dormire tradunt autores.
Mortuus íacet pedens*
NtH^tff L^T^ ySí/'íw^. Dici folitum,íí quando pauper íímularec
opulentiam. Apud unum Apoftolium Byzantiumrepcri, &
haud fcio an ipíí uulgoque rclinqucnduoi.
Crocodílí lachrymx.
Í/IXH^VÍX.DC iis,qui fcfc límulant grauiter angi incommodo
cuiufpiam, cui pemiciem atmierint ipíí. Sunt qui
fcribant crocodi um confpedo procul hominevlachiymascmittcre,atquc
cum mox denotare. ' '
Beneuolus trucídaton
iiu/iíc c Id cft: Beneuolus occifor. Conuenit in hos,
qui quum fummam adferunt perniciem, tamen bcneuolcntia;
fpeciem admifcent. Confine cft illudquôdalibi rcccnfuimus;
Intempcftiua bcneuolcntia nihil à íimultate diífcrt.
Extra quxrcrcfefe.
Perfius Satyra prima: Examenque improbum in illa
Caftiges trutina,nec rc quaefiucris extra. ^
Tuis te facultatibus metiaris,non populari opinione.
Tecum habita.
Aefopicus graculus.
Luctän.
Uo\ûios, Dicitur,qui aliena fibi ufurpat, alíommq;
bonis fcfc uenditat.Horatius;Moueat cornicula rifum,Furtiuis
nudata coloribus.
Aurum fubaratum.
' Y7rc\6CKí

SOLL! CITVDO.
• ÍTiX^^rt éi» iJL\yÍ7,mi \K ^hkQr if*.
Aft ubi iam promit praegrandem c pcdorc uocem^
Scy tha acdíTans afínum.
ÂKKtvofx^®- ZhvÔns Topovop, Id cft : Acciflans Scytha aíí-
«nm. Aduerfum eos qui uerbis aucrfantur, quod re cupiunt. Id
ad huiufmodi fabulam referunt-.Quidam confpeâo afíni cadauere,
Scythx cuidam qui forte aderat, dixit : En quod cœnes.
Ule primdm afpcmatus atquc abominatuí, poftcà tamen
apparauit,cœnauitqUe.
S O L I T V D O.
Ncmufcaquídcm.
Plautus in Truculen. Qi^s tu mulieres mihi narras? Vbi mufca
nulla fœmina cft in xdibus.Hac prouerbiali hyperbole ma
ïimam hominum folimdincm fignificamus.
Nullum animal,quod animal.
M.Tulhus ad Atticum:Tcrcntii ucftigiú nullum agnoui.Mctagencs
certe pcriit. Fecit iter per poiTcfsioncm, in qua animal
rcliquum null um cft.
Scy tharum foUtudo.
SKI/^W/I/ Pro fummis calamitatibus,cxitioquc diÄum
cft. Dudtum autem indè, quôd Scy thae nullis ccrtis fedibus u-
Untur, fed uagi ferantur in plauftris. Earn ob caufam regio fcris
abundar.
SOLLICITVDO.
Tantali lapis.
Tút^í-Kiop x/^. Tantali lapidem uocant, immincns cap iti
periculum . Sumpmm á fabula Tantali, quem quidem fingunt
apud inferos etiam hoc fupplicii genus pati,ut ingens faxum fic
immineat capiti,ut iamiam cafumm uidcamr.
Mens cft in tcrgoribus.
o vit l^fj Toii ffHVTwtp, Id eft : Animus cft in tcrgorìbus.Dc
folicitisdiâ:itari folimm quiquc malum aliquod immiiiens
timere uidentur.
NÄK/iirjfti/Vit/. I/cJychi
Dicebantur, qui ihjdio quippiam elcuarent. A Hi putant veu^
Jf dici folimm ci, qui quum uidcrctur confiteri,non con-
^tcbatur,perplcxis uerbis occultansmendacium, quod fcrè lò-
^nt ha:rctici in difcrimen addufÜ, uox compofita uidetur à
H 2. vcà.

s o m n o l e n t i a .
r¿i¿,qucKl eft affirmantu, Sc ularH pica, ptw fliio.quod inuolu^a
loquacitate urgent, quod affirmare uidenttir, turfus affirmcnt
quod negant.Meminit Hefycliius.
sWr/i iSAwr/.
Idcft-.Vt ucrbum uerbo riddani,tergora tuetur.Confine proximo,quo
ftgnificabant quempiam prae fe ferctem uultu, quod
mali quippiam inftarc ruipicarctur,idquc coniethiris aliquibus
colligeret,ueluti fi quis confpedis boum tergoribus,bellum fiitumm
colIigerct,quòd his integantur clypei.
^rißopL ft ni mus cft in corrjs.
Simillimum illiTcrcntiano: Animu? eft in patinis. Interpres
admonet huius prouerbii, CKVTH ^ÚITI, de his qui iam ad
bellum rpe£^ant.Licebit uri,quum ob fi^licimdinem erit aliquis
ad id,quod agitur,in praefentia pariim attentus.
Idem. SimilcsuidcnturcaptiuiscxPylo.
lc.oUafft Ttf7f tK ni/A2f Wfß^ffi rols AùCKùovtnois. Captiuis mihi
fimiles uidenmr è Pylo Laconicis.Dici folimm dc iis,qui uultu
funt miferando,nempc pallidi,fqualidi,macilcnti:Pylus ciuitas
quaepiam Laconicae,quam'obi^iIam,Cleon expugnauit.
pythagom. Ardum anulum negcftato.
MÄ A(x>q¿-Kiúí/Moc cüi (interpretediuo Hicrohymo)
Nc uixcris anxiè. Siquidem quifquis anulum anguftum
geftat,is fibi quodam modo uincula iniicit.
Idem. Cor nc edito.
MM TÍÍU L(q>i¡(Xif. Hoc eft, Ne cutis mum ipfius animum
excrucies.
Idem. In uia ne feces ligna.
^ Non eile difcruciandam uitam curis, Sc anxiis cogitationibus
quidam exponunt.
Sale faceto.
Parcum tenucque prandium fignificatur.Plau.in Ruden.
Sed hic Rex cum aceto pranfurus fine bono pulmcnto
Miferis,opfoniomm loco fai cft cum aceto.
S O M N O L E N T I A .
tyíriílotel. . Endymionis fomnum dormis.
' ivJvf^.iuv®' vTTvoif Laöiu/^s. In cos quadrabit, quife immodico
Tomno faginant, aut qui diuturno in ocio ucrfantur : nec
ullis

S O R D E S.
ullis fc negociis exercent,fed mollem feriatam4; agunt uitam.
Natum à pucro Endymionc adprimè fonnofo.
V Itra Epinicnidcm dormís. Oe/üuf.
YsrÍ£ 10fi ÈTTifiivÙiif/ Lwû!f4Hff(ù.là eft,vitra Epimenidis fomnum
dormifti.In eos dicetur,quipcrpemum agunt ocium. Epi
menidesCrcteniisambulando fclTusin ipcciun quendam fubierat,
illic obdoraiiuit, nec expenrcóhis eft à fomno , ante exaéèos
annos quadraginta feptcm.
Salem uehens dormis.
ATirtrf £¿ru¿j Uxê\.v(f

S O R D E Si
conantur egregias aflequi literas,
E Patrocli domo ucnit.
E» ji«7/>í;KAt2íf.Ideft,E Patroclisdomo.Iníordidos.Sumpríf
i moribus Patrodis cuiufdam Athcnienfis, pracdiuitis quidem,
uerum impendio parci fordidiq;,quem uetus Comccdia talem
fermè depingit,qualcm Plautus Euclionem.
Ptutärch. ^ Cochleae uita.
KtfX^/y ßi^. De iis qui parcèpanioq; uiuunt, aut con tra£H
à negociis,luceq; foreniì femoti.
Pythdgo. Ex phcUco ucnire.
Dicebantur, qui ex humili formna afperaq-, uita ad dignitatem
emeriüTent. Nam Gra:cis dicitur locus aptus pa-
Iccndis capris,afper, pumicofus ac ilerilis.
InucnttcminGlirc. .
Ef 'tÜo yx7i(cc Id eft,Inuentrcmirramperedicitur,qui
curam omnem ad cibum ac pomm confcrr.
Cradophagus.
Rufticum ac fordidum ucteres Uçxi ofocyoi/ per iocum appellabant,
quali litotiLfJcìcucc uocant arboris fici
folia.lidcm dicebantur quali prifco more glandibus
uiuentes.
•Homines fordidos ac parcos,olim popularis iocus Tflyoílívs
appellabat, quafi fece uiditantes. Qiii Jplcndidiores funt, ubi
uentum eft ad fecem,apcriunt aliud uas.
Lutolutulcntior.
Auaros, qusftusq; fupra modum auidos,impm'os ac fordidos
dicimus.Id Plaums v^ryfix/KWi cxaggerat in Pocnulo: Sedle-^
none ifthoc Lyco illius domi non lutum eft lutulentius.
PcdicuIiPlatonis.
O/ NA^TWI/^- fúéipíí. In proucrbium abiemnt, ut, referente
Lacrtio,Myronianus teftamr,hinc cóicòèanshoc morbo perif;;
fc Platone,quòd uulgo pediculi Platonis appellarcntur,Orarci
qtSfípíxíny appcllant.Myronianus nullum indicat ufum prouer
bii.Sufpicari tamen licct,di(âum in fordidos,quòd Philofophi
minimum indulgeant nitoribus externis,dum circa mentis cui-,
wm fori funt occupati.
MacilcntiorLcotfcphide. ^ .
AvT¡¿T^.fffp AwT^ìfi/g fiffù Id cft, Gracili?^

s ô R D E s, 487
teotrcpKide,ac Taumantidc.Leotrcphidcs iniîgni macilentia
corporis Comicorum iâlibi^s lociim 'Jcdit. Congruet in homines
exiles,ac praetenucs. Iucundius erit ii transferatur ad inopia
ingenii,aut diûionem andam,ieiunam,Ä: exanguem.
Immunem uchíre.. ^
Immunem Latini uocant,quem kcvfxíííhíy GraEci,ncmpe cu,
qui nihil confert ad conuiuium. Terentius:
Tene afymbolum uenire inuncèum atq; lautum c balneis?
Lapfana uiuere.
Lepide dixeris eos, qui pòrparcè nimiumq; tenuiter uiuunt.
Eft autem lapfana olus fylueftre.
Nihildeuitello.
Nwt75

488 S O R D E S.
frugali fobrioq;.
Cellius, Caninum prandium*
Dicebamr abílem!um,& in quo nullum uinu biberemr, pro^
pterca quòd cancs à uino abliorrenr.
Cereri facrificant.
Qi^admodum Graeci dicunt tT/V ^vûvirt/if, Ideft, Lari fa^
crificant,ita Plautus propémodum indicat apud Latinos dici fo
lete, Cereri facrifìeant, ii quando in conuiuio uinum deeilct,
proptereà quòd in huius facris nefas elTet inferre uinum.
Bos Cyprins.
KvTTpiQ' fiis. In bmmm ac ftolidum iaci folimm, proptereà
quòd Cyprii boues magis bmti ferantur, quippè qui ftercorc
humano ¿afcanmr.
^ Cypriobouimerendam.
Fcftus Pompcius uerfum hunc Sotadicum citat ex EnnioJ
Cyprio boui merendam.Oftenditq; conuenire, quotics conuiuafordidus
3c iniìpidus,fordido asqueinfìpido accipitur conuiuio.Fcfliuius
erit, iì ad res animi deflc^amr, ut fi quis apud
fpurcos fpurcè loquamr,apud indoóèos mdo^è,
xAttfloph. ^ Tolle tolle maza quàm ocyfsimé fcarabeo.
A/p (Aoc^xif WS lòtxi^x liocvQJtpv, Id cft,Mazam fine mora
pone pone cantharo.Id ufu^arc licebit,quotics fordidus cibus
immundo conuiuac apponitur.Hinc enim ut nafcuntur, ita
& alunmr canthari>quos Latini fcarabcos uocant.
Pfyricefada.
Pfyra infula quapiam eft haud procul ì Chio. Strabo Piyra
pronuntiat pluratiué,i&neutrali genere. Ea infula quoniam
ciÌct&pcrpufilla&ignobilis,in contemptusac uilitatis prouerbium
abiit,ut qua: fordidè parumq; magnifiée fièrent, Pfyriccfaòtadicerenmr.
Stephanus: In Pfyra Bacchum dnccntcs.
Idem:In Pfyra Spartam ducis.
Paruo emptas carnes.
\}juvwf; Up[xs ót Lvvss \^lìs(nif. Id eft, p amo emptas carnes
canes edunt. Quidam puma emunt opfonia, ne plufculum
infumant nummonun.Ea quum nullus attingit, canibusedendaferaantur.
Pfyra Bacchum.
-Wpx 7Cff ¿^tòvvffoff.ià eft,pfyra Bacchum ducentes.Di^iwtíí
adagium,ubi uinum appofitu in conuiuio nemoguftat, aut de
ford

S o R D E S. 499
fordido apparata.
Tcnuitcrdíduds. SHÍ¿U.
AÜT/« /¿ttVíff. Dc tis,qui paupcrmn more tenuiter uiíHtant,
Saaum fine fumo. LHCÍOHM.
AmuTTv®- ^vffíx» Id eft: Sacrificium abfq; fùmo.De nimium
tenui conuiuio, & in quibus niKil coóti opfonii apponitur.
Tranflatum à pauperculomm facris,molas, thufculum, lac aut
corollas offerentium, quum dii nidorem illum cxpcunt, uná
cum fumo fubuolantem.
Nephaiíalígna.
VHífi'Ktx Dici poflc uidemr in abftcmios, Sc ab omni
uoluptate procul alienos. Apud Athenienfes Nephaüa ligna
uocabantur,quac neq; uitea eflcnt, neq; ficuüica, neq; mynca.
Nephalia fonat,quaii dicas fobria.
Carica uidima.
yiot^KOiß tìv(4oc. Ideili Caricumfacrum.Dcmacilenta hoíUa,
mmimeq; efculenta diccbamr.Hinc dudum,quòd Caribus populis
mos fuerit canem immolare. Non incócinnè torquebitur
ad cibum appQÍimm,inflpidum,& quem nemo uclit attingere.
Phafclitarum facrifidum. Zenodet.
^ciffH'Kijüiíf ^v^Ä.Phal'clitarumfacrificium, tanquàmuilccitraq;
fangumem.Sordidum ac tenuemfumpmm hoc adagio figniácañt.
Tradunt enim apud Phafelitas Pamphilias gcntem
moris ciTc ut pifciculi falíl diis facriíicarcntur.
Infínumanum habere.
In finu manum habere dixit Theocritus, tenaces Sc ad lar-.
giendum pigros.Porrò quòd ait Scacuola, In finu meo habui,
pro eo quod eft, in poteftate mea clàm habui diuerfum longè
ab hoc eft.
Lari faaificant. ^riflofh.
Er/flf Svìfirii/. In tenaces dicimr, qui de fuis nemini quicquam
impartiant, aut in conuiuas edaces, qui nihil appoíitts epulis
mittunt amicis, ncque quicquam faciunt reliquum. Nam antiquims
religiofum erat, ex his quas laribus immolabantur, aliquid
foras cftcrrc.
PuSTtìHOp/v?.®',
Grxci prouerbiali cóuitio fordidos & impcdio parcos fuiré'
MvM7

490 SPES P E R T I N A X .
qux in fummis unguibus manuum ac digitonim colligurttiif-
Canens uitx palmum«
hìàìif tÜü ffTTi&iXfXHíJ ttí^ ¡lU Trfcs áWíí.t'. Id cft : Caucns uítac
palmum ai ancchum.Dc parco dichim, qui tcnuirc Icuicula4v
transfígit uicam,atq; interim exiftimat fe laute uiuere.Morem
hunc quibufdam efle uidemus,ut quum nihil apponanc in
menfa quod edi pofsit, ne iciunum omnino conuiuium appareat,uarias
narrent fabulas,aut cantillent>at his modis ciboriun
obliuionem inducantconuiuis.
Tantali poenXé
TctAftÍKnoi Tii^M^íca, Tantali fupplicia.Dc iis dicendum,quibus
adfunt quidem bona, uenim his frui negamm eft. A fabula
Tantali lump tum. Horatius: Tantalus à labris íítiens fugicntia
" captat Pocula. Idom:Magnas inrer opes inops.
Conuiua non conuiua.
. In eum, qui accumbit quidem in conuiuio, uerûm fped^ator
duntaxat eorum quae apponunair,quadrabit illud Homeri:
KfíT* ¿p ct0n@' ccTíoer® , \ÍHTV@' , í A warnT®,
Incœnatus & impaftus,potuq} ciboq; Accubuit.
Suidéíí. Saaa nihil funt.
^viJWTx iíA't/j i^í/y w'KÍtíf yiv^x ì{3Ù ìi\^otrct. Ideftt Saera
nihil funt prxter malas & cornua.De maciícntis. Trahemr
iion inconcinniter ad cibum minimè efculentum.
S P E S P E R T I N A X .
C\ctf9. Aegro to dum anim a efl:,fpes eft.
Admonet, nc in aftlióèionlbus quidem abiicienda eíTe fpem.
Philelphus hos uerfus ex Theocri.Batto ucrtit,
^otfCHy xf 'ff ^ccjlt, Tccx kv^o^ WIT^ ccfistvoff^
UTíTTtJtí iff ¡uúltriyWi?i7rí7i}t Ai ^xvcvTiS.
: X* Zivi C&KT^hûc fii^v wU« ¿¿^£1©- a-KT^ax j vet.
Fiderc Batte decet,melius etas forfan habebis,
Sperandum eft uiuis,non eft fpes ulla fcpultis.
Nunc pluit,&.claro nunc luppitcr arthcrcfulget.
j^ripiáa. , . Spes aiunt exules. . ^
At i'Kirtiis ^ffnisfft fvyacâ «s. Id cft: Spcspafcunt exulcs. Vbi
quis extíiíTus a priftina fornma,femper id agit ut reftituatur.
Adhuc ccelum uoluitur.
Quorics fignificabimus adhuc fupereiTe ipem, & nonduiti
' icmpus,

S V BIT V M EXIT I V M. 49t
tcmpus, quod melioris fortunae folct occafioncm adduccrc,
cxa&um cflcjconucniet illud Thcocriti:
Non cft laflatum uolucndis mcnfibus anni Coelum.
Adhuc aliquis deus nos rcfpicit.
Quum in rebus uehementer affliciis negabimus nos prorfiis
abicciiTc animum, ucrùm cilc fpei nonnihil, conueniet illud
Homeri:
AAa' irt T/f x) Xftíio
Numen adhuc aliquod dextram mi obtendit amicum.
Spcsfcruatafflidos.
Spes bona dat uircs. animum quoq; (pes bona firmat.
Viuere fpc uidi,qui moriturus erat, PindaruK
E7iJr/f yH^OT^oif^r»
Spes altrix fenca«.
In hcrbis. Cicrr#.
In hetbiscíTc dicuntur,qua: nondum maturucrunt, fed ipCm
modò faDuam de fc prxbent.
; Spes tenuis.
Speih infirma incertamq-, Poetac tcnucm uocant. Ariftopha.'
Spes ifta tenULs quxpiam eft qua nitimur.Euripides:Spes frigid
da quidem. Vndc M. Tullius dixit ; Spcrat hinc afflare aurem
aliquam,id eft,oftendi fpcm.
Abipfameirc.
Seneca: Ab ipfa meíTc difcedam?Agit dehis,qui uel commo^
disjucl fpe commodorum detinentur, quo minus femet cxpli*
cent á negociis,quafi defermri agrum quum inftat mefsis.
S V B I T V M E X I T I V M .
Ocdlionis ala.
^ivìi Id eft: Interfedlionis ala. De fubito interim dici
folitum.Sumpta metaphora ab alatisiaculis,qua: repente n^Ottem
adfenmt.
Eadem tíbi & Py thia & Delia. ' . Metumdi^.
Quoties fupremum aliquOd opus fignificamus.Pcrindc quafi
dicas,ha:c fumma omjiium,qu£ gefturus es in uita. Natu aiunt
ab oráculo quodam reddito Polycrati Samyorum tyranno.
Nam is pofteaquam Rheneam infulam ccpiilct : camq; confecraffetApollini,
conftitutisapud Dclumludis pulchcrrimis,
t^elphos mifit,cófulturos,utrum oportcrct cos ludos Delios an
Pythios

492. SVBÏTI INTERVENTVS.
Pythiòsappclkrc.Rcfponditoraculum rœvrx ^ot tipù -urvênâ
li^ù M^tac, Futurum innucns,ut is propedicm cxccdcrct c uita»
Mûris intcritus.
KÄTÄ û-Kiâ£ûy. Id Cil: iuxta mûris intcritú. Aclianus tradit
murcm minimè uiuaccmcire,l'cdruafponte dcflucntibus
intcllinis ocyus cmori,atq; hinc namm proucrbium.Qtndrar«
uidctur in homines imbecilia ualctudinc, aut in fUKßodifs , id
cít, brcuisaeui,quos (uvvvSûcihs appellar Homerus.
SVBITI INTERVENTVS.
Mercurius fuperuenit.
o il^/mî vfftffWH^vôip. Ira loqui confueuerunt, íí quando Îî-
Icntium oriretur in conciliábulo multorum, iîgnificantcs non
ciTc fas loqui,Mercurio praffente,ut qui íít autor fermonis.
ríwífiV. Lupus cft in fabula.
Solitum clt dici,quoties is de quo cofabulatio cil, de imprbuifo
intemenit.Fcftiuids ufus cít Plaut, in Stich, Atque eccum,
inquit, tibi lupus in fcrmone pracfcns efuriens adeit. Loquitur
cnim de parañto Celaííano, quifratribus de ipfo confabulantibus
de repente interuenit.
Etiam ii lupi meminiilès* ^
it ^ Tii/H« Id cít: Etiam íí lupi mentionem feciflês,
fubaudiendum, interucniírct. Quoties praeter expcäationcin
interuenit is, dc quo fuerat mentio.
S V M P T V O S A .
Hípparchiiííurus.
iTTTri^Xií tfixloti, Dicebatur res quacpiam, quae magnis conftaret
impeníís. Hinc natum, quòd Hipparchus Piííítrati filius*
Academiam muro fepíít,arq; huius rei nomine magnam pecuniae
uim ab Arhcnienííbus exegit. Autor Suidas.
t^Mi. Edax rriremis.
^ * kh((ctyci rjítí^m. Id cítiEdaccs tt-iremes. Dicuntur quôd
fnagnis conítent impcndiis.Lcpidiils transferctur ad hominem
yrodigum immodiciq; impcndii.
In beato omnia beata.
A diuitibus omnia magnifìcè ííunt, à tcnuibus frugalitcr.
Vfus crit,fi dica^ ab hominc doâo omnia doCtc fieri,à pio picr
iregcrcjal««.

s V R D I T A s. 49S
Saliafcs dapcs.
Pro pontificales dixit Horatius, poncns ipcciem pro genere.
Opiparum autem conuiuium ac magniiîcum Saliare dicitur.
S V R D I T A S.
Surdior Toronxo portir.
KwfiTtfToguvcûg T^ffMO-, Aiunt portiim eÎTe quendam
Toronac Thracia: ciuitatis, qui longis & anguftis duobus excuriibus
porrißimr in mare, ita ut in iplb portus feceflu nullum?
fluótuuni fragor audiamr. Vndè proucrbium in eos,qui non
audiunt.
Surdior turdo. ZCMÌQU
ìiiXKHi, Adfcribitur fiirditas huic ani peculiaris,
quum fit loquacif^ima. Vnde concinncdiceturmeos, qui perpetuo
blatcrátes ipfi,non aufcultantjquid uicilsim aliis dicatur.
TACITVRNITAS LAVDATA.
Silcntì] tutum premium. ^riñouL
Sty HS cenivi vuuoí/ yíf Tumm filentii prarmium. Horatius:
Ëfb 8c fideli mta filenrio merces. Silendo nemi^eccatjoquendo
perfacpc.Nam nulli tacuiíTe nocet, nocet eile loquutú. Valerius
Maximus hanc fcntentiam tribuir Xenocratr.Qma dixü^
feme (inqiiir) aliquando pœnituititacuiiTcnunquam.
Muh'crcm ornât OIcntium. SophocL
Twjcufi Mffimt) H ffiyìt ftf«. IdeftDccus addir ufq; fœminis
filentium.Mulier animai natura loquax, nulla dc re magis
cohoneftatur,quàm filcntio,maximè apud uiros, quum de rebus
feriis agimr.
Aìia c5mittcnda,alia cclanda.
Ncc temeré quiduis apud quemuis effutiendum, at ncc familiaribus
arcana omnia proferenda funt. Ad hanc fcntentiam
quadrat illud Homeri ex Od^ÌT. A .
AWÌTÒ fiifß j y acv Itwpvfi^mi/ \ivat, Ideil,
Dicendum eft aliud,contrà eft aliud reticendum.
Q.uodfds,ncfds.
Terent. in Eunucho: Tu poi fifapis,quod fcis, nefcis. Idem
in feipfum excruciante: Nefcias quod fcis, fi'fapis. Sumpmm â
Dialethcomm ludis,in quibus huiufmodi quidam fcyrpi proponi
folcnt.Facio, & non facio.Sum amicus, 8c nonïum amicus.
Itaque prouerbio ccrtam in tacendo fidem fignificamus,
dum

494 TACIT VRNÎ TAS.
dum quis quod feit,perinde cotinet ac difsimulat,quaiî nefclat.
Qui obticcfdt.
In cum,qui metu attonitus, aut fbpcfathisadmiratione tacet,
quadrabit illud Homeri: ¿sk// Á^tmi ccfAfccffln W^wp 7í¿iu
Ilium corripuit ftupor,atq; infantia Imgua;.
In iinu gaudcrc.
Eil tacitam apud fc uoluptatem fentire.Tibullus:
Çui fapit in tacito gaudeat illc iinu. Homerus:
É// êvf^û y¡Hv X^g^
In tacito longacua iinu preme gaudia nutrix.
Qui continet arcanum.
In eum,qvû celar arcanum, neq; cuiquam cfiTutit, quadrabit
illud Homeri ex OdylTi».
T? á ¿cTjig®- izMTif fiù-T^. Id eft:
Huic pennis'difta carebat.Hoc cft,haud longius auolabantJ^
Muti dtius loqucntur.
Plautus in Pcrra:Muti prius loqucntur quam ego Nc hoc,inquit,
cuiquam homini diccrem, edióhim cil mihi Magnoperc,
nec cuiquam homini crederem, Omnes muti ut prius loquexcnmr
hoc,quàm ego.
Areopagita taríturnior.
Dicebamr, qui commÜTum arcanum optimè contineret.
Manum ad os apponete.
; Hoc gelhi fignificamus nos fcire quippiam quod tamen nolumus
cfFari. Celius Ciceroni lib.8. At Domitius cdm manum
ad OS appofuit,te ad i x. Calend. Iunii,fubroih:arii,quod iliorum
capiti fit difsiparant periiTc.
TACITVRNITAS ILLAVDATA.
I>\ogcn\d. Bacche more.
BÌìIXHS TfOTTOp» De tetricis ac tacitumls diftitari folitu,quòd
cfiTcnt huiufmodi Ménades iliac, Bacchico afflar« furore. At
luucnalis rctulit ad uitam intemperantem.
Qui Curios fimulanr,& Bacchanalia uiuunt.
Magis mutus quàm pifds.
Afm^if®* TW// ìx^vMp. Ideft,iMagis mutus ipfis pifcibus.
De uehementer infantibus, atque inlacundls. Conueniet in
hominem immodicac taciturnitatis.Pifccs cnim nullam xdunc
uoccm.
Rana

T A c I T V R N I T A SJ 49S
Rana Seríphía.
tK Síf/(p)f, In homines mutos, 8c canendi dícendiq;
proríiis imperitos dicebamr.Inde namm, quôd Seriphiac
ranae in Scyrum deportatae,non a:debant uocem. Oellius^
Caput fínch'ngua.
Competir in eos, qui in confultationibus aut difccptationíbus
ipfi quidem nihil habent quod dicant, uerum aliomm fi;ntentiisamiuimt.Nam
pedarii fen atores dicebantur ii, quiinfenatu
quidem lcdcbant,uenim fententiam non rogabanmr, fed
in alioruui fententias pedibus difcedebant. A Lucilio diâifunt
Agipedes.
Muta pcrfona- M^tUk
Xtcfcf/ wfcjuyrûff. C^drabit in eos, qui ín confeíFu delibe^
rantium, aut difputantium , aut etiam in conuiuiis cxtcris lo-^
quentibus foli taccnt. Tradu6èum apparet à lege comœdiarum,
in quibus non temeré plures tribus perfonis folent induci
in eadem fccna. Qiiòd fi quando quarta acceflcrit, aut muta
prorfuseft, aut perpauca loquitur. Mutas nuptias diidt Pinda-^.
rus,pro clanculariis.
Mutimagiftrí.
Mutos magillros (Jellius libros uocat, qui loquuntur quidem
nobis. Neciìlcpidc profcftò liter«, mutiuocanmr pracceptores.
Deniq; Tullius legem appellat mutum magiftratum, magiftratum
egem loquentem, & Plutarchus poefim appellat piôuram
loquentem, & pióèurammutam poefim.
Mutus magis quàm fcapha» Suidu.
'^v^ofAUT^® ffnJcífHí. Id eft: Magis elinguis, quàm fcapha.
De iis dici confucuit, qui propter humilitatc conditionis apud
prxftantiores nonaudent hifcere. Natum hinc aiunt, quòd
olim inquilini & hofpites alienae Reipublicac ludis popiüaribus
incedebant nauim geftantes. Nam uti non conuenit in
aliena ciuitate curiofum cflc, ita nec mtum eft liberioris ciTc
linguae.
Mutus Hipparchion. ^cncdou
Áípm'^iTTTroifxíuip, Vbi quisrepentèobmutefcit:quum maxime
uox illius cxpcólatur, id quod non raro confueuit quihufdam
in cam dióhiris cnenire, ut fubitò uelut attonitis uox
^aucibus ha:reat. Narrant olim apud Grxcos duos pracci-
Puos fuiiTc citharcedos, Hipparchioncm & Rufinum,qui
cùm

496 T A C I T V R N I T A S.
cùm in folennibus ludis,qui decimo quoque anno apud lulio^
politas agebantur, eflent inter fc decertaiuri, contigit utHipparchion
theatri ihepim turbatus obticuerit, caq; res in uulgi
iocum abiit. .
^rißo^h. Nc gry quidem.
Mufi yfv fßiyyiT?. Id eft,Ne gry quidem loquimr. Pro co,
quod cft, Nc tantulum quidem. Nam gry, minimum quiddam
iignificat,aut fordes imguium,aut uocem fuillam,quam aedere
folcnt ii,qui grauantur fcrmoncrefponderc.
Simcni. Acanthia dcada.
Anivh®' Ttr/^/.In indoiäos atq; infantes,aut Mufices ignaros
torqueri prouerbio folitum. Autor eft Stephanus Byzantius,iuxta
oppidum Aetoliae Acanthum, cicadas alibi uocalcs,
mucas ciTe.
Reddidit Harpocratem.
Catullus dixit pro eo,quod eft,Impofiiit filentium.Harpocra
tes Deus ita apud ucteres fingebatur, ut digito admoto ori, fi-
Icntium indiceret,qualis & apud Romanos Dea Angerona.
Statua tadturnior.
In hominem uehcmenrer infantem ac taciturn.Horatius:Statua
taciturnius exit. Itidcm luuenalis diuitem quempiam, fed
infantem & indoébm, Mercuriae ftatu« fimilcm tacit : Truncoquc
fimillimus Hermae.
Tadturnior Py thagords.
De uehemcntct taciturnis. Sumptum à Pythagorac fchola,in
qua quinquenne filentium indiccbaturauditoribus.
^ Amydas perdidit filentium.
T«f Af*\jK\ccs ct7tw\\o\p H (ny/i.Scniìas interpres enarrar hunc
in modum Acncidos 10. Quijm apud Amycleos fubinde nuntiareturhoftiiun
aduenms,idque falsò, lata lege cautum eft,nc
quis unquam hoftis nuntiaret aduentum. Atqui poft euenit, ut
uerè iam aduenirent hoftcs. Quod quum nemo nuntiaret,propter
legis interdidhim, ciuitas de improuifo capta cft : Qui cafiis
populari ioco dedit occafionem,ut dicerent Amyclasfilcntioperiiifcjfi
cui fua tacitumitas fuiilct incommodo.
Doryphorematis ritu.
Grarci uocant fatellitium illud ex barbarorum
fece conduòtum,quod olim ryranni ad cuftodiam corporis adtibcbant,
la tragocdiis fic addcbatur Rcgum perfonis ¿^/«'f
lUiiCi

"^iniLX ut aftarent modo,nihil ctiam loqucrcntur.'
TAEDIVM EX I T E R A T I O N E .
Lx>ngum prooemium audíendí cupido*
Proucrbii fpccicm habet, quod cft apud Platoncm lib.de
Repub. 4. MocK^cp rc wmifxtap ru ^â/nôiffûi^t òtKSffcu, Id eft:
Longum proœmium audicndi cupido. Qm rem ipfam cupic
cognofccre,huic longû cft omne proœmium. Vnde illud TcrcntiiiVah,etiam
proœmium mihi occeptat.Et Athenis prçco,
qui dicendi potcitatem facicbat, rhetoribuspricfabatur, ívétf
wMp, id eft, Sineproœmiis & aiFc£hbus:quòd
hxc extra caufam (int.
Terram uidco«
Qm molefti,prolixique fermonis fine adeflc fignificabat, dicere
folet y hp ofu^là cft,terram uideo.Sumptii à nauigantibus.
Curtius hb.4.Hand fecus quàm profundum acquor ingrcfli
terram oculisrequiriit. Cicero in Catone feniorc-.Quafi terram
uidcam:fcntiens inftare finem uitac, Diogenes quum prolixum
nplumcn recitans tandem eopcmeniflct, ut libri finem uidcret,Bene
habct,inqiut,amici ^«it/J^wJd cft, terram uideo.
Itcrum atcp iter um apud Py thum uia. Biogen.
Avêts oA Hi/'^w JCÛAÛS, Ideft: ítemmata; iteru Pythum ucrfus
uìa.Dicèum'dc iis,qui molefti funt, eadem de re iterum atq;
itcrum pcrcundlando, Quemadmodu folcnt ignari uiaí,quemcunquç
obuium habucrint, de uia rogare. Porrò Py thus ciuitás
Apollini facfa,qua: ùifcbatu'r á plcrisq;.
Iterum tranquillitátem uideo.
Aváis ccv yJcKiv Idcft: Rurfum denuò tranquillitatem
afpicio. Quo fignificamus nos c malis emergere, fortuna in
melius commutata.
Lens deus.
Apud Athenaeum Hb. 4. refcrtur hic trimctcr,ut apparet prouerbialis:
^acHûS c\

garcnfcs miifiK cft Icgatus Corinthiorum nomine^ qu? apud
)lcbcm Mccarcnfcm, quum alia multa ícrocitcr dixit^ tum ilud
indignabundus ac uociferans intonuit : Non Fcrct louis filius
Corinthus. Id ubi fcepius iterarci, concitatus populus fiicclamarc
ccrpit, Feri feri louis Corinthum, fimul4uc legatum
cxpulerunt. Erat autem Corinthus hic Corinthiorum rcx, louc
prognanis,&:c.
Crambc bis poiita mors.
A If Hgáf^ÍH ^ctvccj®'. Id eft: Crambe bis mon eft. Suidas fcribit
Cramben anriquitus in conuiuiis adhiberi folere, ucrùm
recofèam adcò naufeam adferre, utGratcis in faftigii prouerbmmabierit.Qupries
cnim rem itcrum atq; iterum repetitam
non fine molefti a fignificabant,diccbant:Bis crambc mors,hoc
cft,crambe recoda.
c\cc ro. Eandem tundere incudem.
Eft indefatigabili aifiduitarc in opens alicuius iludió perfeuerarc.Mctaphoraduéèaà
fabris.
Cantilenam eandem canis«
Ttf ¿(r/í*ix. De co,qui molcihis eft, farpius cadem 5nculcans.
Nihil enim odiofius,quàm quod femper idem cft.
jSìogcnl. Eadem per cadem.
Avtcc ìAì aeuTXf/, De his qui femper cadcm inculcant, aut ea*
dem aiTiduè faciunt.
Zcnodet. , . , , . . . .
ìTTi^^f wi^IJgúTTiiAdeñ: Piftilli circumuolutio. Vbi quis femper
idem agitar,neq; quicquam tamen explicar.
SuUts ^ peluim.-
" AJrt ftít eft: Porrige mihi pcluim.Vbi quid uehc-*
mcnter molcftum cifct, ita ut ferri iam diutius non poiIct,pcIuim
fibi porrigi iubebant,quafi prx bile, naufcaque 8c faftidio
rcmm uomituri. Veluri fi quis orationem fupra modum indomani
non ferens, autfopiiifticis nxniis oflfcnfos, dicat, Dato
mihipeluim.
Dio^ctt. Parni fcaphula.
rònà^tTìf cKXifihoi), Conuenit in eos, qui obres minumlas
multum litium & querelarumouct.Sumpnl à Parno quopiam,
qui ob nauiculam erepta, populo molcftiíTimus fuiílc lcgitur.
Sardi ucnalcs.
t.ci£Ài(m\ mm. Dc ncgotio infinitac prolixitatis, atq; inex-»
plicabili.

T A R D 1 T A T I S. 499
plicabiU. Idque hinc ortum efle tradunt, quodTiterlus Sempronius
Gracchus cum altero confulatu Sardiniamdomuiilet,
tantum ex ca captiuorum adduxit, ut longa uenditione res in
prouerbium abicrit.
Callicyriis Plurcs. Tlmus.
' XMWtHv^tuy srXftiff. Dc maxima quidem illa,fed fordida hominum
turba dicebatur. Callicyríi dicebantur cxulum fcrui,
qui Syracufis agricolationcm exerccbant. Erant autem codcm
loco Callicyriiapud Syracufanos, quo apud Laccdaimonios
captiui,apud Theflalos Pcnefta:, qui uocantur apud Crctcnfcs
Elarotar, apud Aegyptios Hebrci. Nam & hi ferui plurcs
crant domini$,quamobrem ctiam cxpulerunt illos.
Non miíTura cutcm,liiíí plena ffordtius.
cruoris hírudo.
. In homines nimiiìm fedulos, 6c quibufuis in rebus immo-
Linumlinonecftís. ^^rißotcK
Atvoíj^tvúj ffiw¿7í]4i. Id eíl: Linum lino neéèis. Huius adagii
diiplicem apud Graccos interpretes fenfum inuenio. Q^rum
alter eft,Infinnis infimia copulas,fri«olafriuolis. Alter,Eadem
Hon iifdcm rationibus facis,autdicis.
Ad rcíb'm funiculum*
tm ^iif«írx«i'/V.Subaudicndum,addis autreddis. Vbi quis
Hfdcm rebus abundat,aut íimiha íimilibus penfat.
Rhodiorumoraculum. Dto^tm
Rhodieníium oraculuni. Vbi quisde
re minuu nimidm crebro, nimium4uc diligentcr fcifcitamr.
Etcnim Rhodienfes Lyndix Mincrux facrificantcs, dies aliquot
apud aram dcae conuiuia prorogabant, atq; inibi perpetuó
mancbant.Qt^uma; illis mos non eílct,matulam in facrifì «
cium infette, ac ^er nac re dcum confuluiflènt, atquc ut iuferrent,
refpondiflct, illi rurfus ambigere coepcrunt,utrù xrcam
an teftaceam infette dcbercnttac denuò fuper hoc adeuntibus
oraculum^indignatus dcus,ncunam reipondit.
TARDITATIS ET
CVNCTATIONIS.
Nemo non infcquitun
Hoc paramiac ctiam hodic ttiwm manet, quum iignificant
I l libcmm

-500 TARDITATIS.
libtram cflc, diutias in rc quapiam morari. Nemo ttos, inqui-?^
unt,impcllit.
ciaro. Rom anus fedendo uincft.
In cos,qui n-anquiili atq; ocioii,tamen quaeuolunt efficiunt:
aut,qui non uiribus,led arte rem gerunt.Ex hiftoria Fabii cun •
óèatoris natum arbitror > qui Hannibalcm iuucniliter exultantem
fua patientia frcgit.De quo cxtat uerfus ille Enniij
Vna$,qui nobis ciméèando reftituitrem,
Feftina lente.
^mvA¡Í£ct(A'

t a r d i t a t i s ^01
tacito pede,pro furtim ac clanculam,ut apud Ouidium:
-Tacitisq; fenefcimus annis.
Non ftatim dcccrncndum. isomer,
Q^fignificabit interponendam moram, priufquam decernatur,&
rem in polU'tum diemreiiciendam,accommodabit il^
lud Homeri;
Ho1 ^CUvafAZvH^t
-Aurora ubi craftina furget Confultabunus,
Cclcriiis elcphanti pariunt.
Cunftationem immodicam, & quorundam nimis lenta molimina,hi$
uerbis licebit iignificare. Porrò de elephantoru parm
Plautus in Stich. Audiui farpe hoc uulgo dicier, folcrc elcphantem
grauidam perpemò decern ciTc annos.
Beunas iudex cft. ¿-cWof.
B:fms i/íiHx¡

fot TARD LT AT Îî^
tumuli feu Collis.
Quifquis tardé ucnit ad tonami
Theocrims: Qmfquis uocatùs tardus ad cocnam ucnîtJ
Aut claudusell,aut non dat illc fymbolas. Idem:
An quoquam ad cœnam properas conuiua uocatus? Et
addit,cos qui uocàti funt,celerids ire:qui non uocati,tardius.
Coruus aquat.
KJ/«/ viAfWfi, Dici folitum, ubi quis non citra negotium, citraque
ingenium confequcrctur ea ,äqua: cuperct. Aut ubi quis
rem nouis artibus tentaret efficerc. Duó^um ab Apologo, de
como congeitìs lapillis aquam cx imo fimdo in fummam uaiisoramcuocante.
Profc(flus ad Apaturia,rcdijt Maio.
Dici folitum in cos,qui licentiùs immorarenmr ncgotio cuipiam.
Athcnis feftum erat quod Apaturia uocabant, id triduo
peragebatur.Meminit Suidas copioiìùs de hoc fcilo.
Poil fcilum ueniiti*
X>/CJJFWÌ. KACROTTIÍF THS ÍÍHHF. Dicitur in eos, qui ncgotio cuipia
egregio non interfùcmnt.Lcgitur ôc hoc paào:PoÌl Panathcnxa.Itcm:Pofl:
Pythia ueniili.
Callippidcs.
; KacWm^lMi, Ohm prouerbio diccbatur, qui in moliendis
iiegotiis,quum multa fe fadurum minarctur, nihil tamen confìceret,
aut quemadmodum ait Terentius, quifedulò mouens
fefe,nihil promouerct.Callippideshiftrio fuit.
Diu dch'bcra.
t^hfûi/ ßv-Kwj, Non ftarim aggrcdicndum negotium. Lentè
confultandum,at ubi ftameris,mature quod opus fafto faci^dum
cft.
Annus eil»
Seculuni cft,atq; id genus alia,Terentius: Et nofti mores mu
ìieram,Dum comuntur,dum molmnmr,annus cft. Et,Scculum
cft,quòd nihil abs te redditur literarum. Item, Iam dudum «tate,pro
admodùm dudum. Et tempus pcrlongum huiuûnodi figuris
fignificamus.
Sic cil ad pugnx partesjrcperafta
ueniendum. ,
' locus crat prouerbialis, ubi quis ncgotio pcrafto, tum demum
aduenirct.
Ad

T A R D I T A T VS. xos
Adatas. PlntarcL
T JTÎ ÎLufiiss. Equidem opinor perinde ualere, quaiî dicas : In
îpfo negotio iuxta prouerbium, quo uetamur ad aras con-r
Îultare.
Amxa Azcfiam rcperit.
Jifjuûic 'ditj klntjîxii /utTÎA^t^.Id cft, Amîpa ad Azeiîam acccfsit.Dici
confueuit de re diu multumq; quaefita,deiidcrataq;.
Cerercm appellari Amacam, Proferpinam A^efiam Didymus
autor eft.Nota fabula de Proferpina à Plutone abduûa ad ca
pos Elyiîos,& Cerere toto orbe quacrente filiam.
Plutarchus in Sympofiacis oftendit,olim cognomina quxdam
prouerbiali ioco iadata fuiiTe in eos, qui feriùs ad conuiuium
acccdcrent.Diôos enim tum IíúWoMttvíís , tum ¡otpoço^
JlcfTrJiKîy tum T(\X0íAtímss^díc. Battus quidam feutra cófueuit
eos,qui tardius uenirent ad conuiuium ET/^i/^/AVraf appellarc,quafi
dicas, conuiuiorum appetentes, proptcrea quod
cùm client occupati negotiis, ob ceruarum tamen cupidità tem
non excufarent iis,â quibus rogarentur,&c.
Ux'KhûVlKMP,
MoreNiciae cundari. Nicias traducebatur quôd cunôator
clTctinrcmilitari.Hinc fJiWhoviKiay ex ¿Á-KT^eiífy quod eft cunôari,&
, qui fiiit dux A thenienfibus. .
Hernies hofpitatur. ^thaum.
y^fccK'KHî cft,Hcrculcs accipimr.DiûitatCi, ubi quis
diutiùs in conuiuio commorari uiderctur : proptereâ quôd qui
reccpiflcnt Herculem hoipitio, conuiuioq;, his multum tempo
lis crat opcriendum,donec ille fanir eflet,
Expeda bos aliquando hcrbam.
Íií[v\ fiis wûTi fif/ximyAd eft,Expeâa bos olimherbam.Dicendum,ubi
quid fero contigit.Laborat enim bos in agricolan
do, fed aliquando guftaturus hcrbam cnatam. Hnitimum illi,
Et adhuc tua mefsis in hcrba cft.
Expccflaanus.
• Mm ypxv.MÒvffi Iff Ali oc fikhfftìVTfit, ËxpeÔâ anus meum fi-^
Iium,tc lixaui latunim. Nam priufquam adolefcat pucr,illa de-:
ccirerit.Confinc fupcrion,quum fera fpes oftcnditur.
Inter cxfa & porrecfla.
yidcturfignificarc cunòlationcm ô: ancipitcm haefitanrfam Ctctro,
^ . ; I 4 ac

Í04 .TEMERITAS.
ac uclut interuallum illud, inter omittcndum quod coeptiinl
eiijSc incipienJum quod uouari oportet: Sumptum eft autem
aprilco aufpiciorum ritu-
Hypcrbcrctxa.
Y^ipiifiTcux, Diccbantur olim admodùm fero tina,, quacque
üix tandé aduenirent. Apud Macedones extremus annimcnlis
vmpitfvrcú®' appcUabatur.
Quar fero contingunt,fed magnífica.
Q^ties intelligi uolemus tamam aut pra:mium aliquod ferius
quidem contingere,uenim hoc pracftantiùs ac durabilius,
quo diutiùs dilatum,aut tarditatem ftabilitate,pcipetuitatcquc
compenfct. Homerus:
O^iíuf/ c^tTi-Kx^Jé/ OifUKXÍ®' ÍH XTraXñT^,
Tarda 8c fera nmiis,fed fama 8c laude perenni.
Myforum ultímus nauígat.
tffX^®" ^vffoíf; w'KHíi, Id eft,Myforum poftremus nauigare^
Prouerbiali ioco diccbamr, qui fruftrá laborarct, Vel ubi du-^
ra quaepiam importarentur,fa6luqi diftlcilia.
Interuallo perít fames,& optímcperdítur.
¿ü^tx lÁffi tigù x/^y^ n^à Id eft,In;tcrcapedinc
optime peric fames. Mora multis rebus adfert rcmedium.
Summis íngredí pedibus.
Qm clanculùm,autcautim,aur pedetentim, ut aiunt, conantur
aliquid, fum mis pedibus ingredi dicuntur.
Pulmo príiJs ueníflet.
Plaums in Epidico : Pulmo enim, quod perhibent, prius ueniíret,quám
tu aduenifti mihi. Didu cft olim in lentos ac ceffatorcs.
Opinor quòd pulmo quum perpemò moueat, nunquá
tamen fcpromouet.
T E M E R I T A S .
PlHtarcfjHs. Oportet remum ducerc,qui dídídt.
A« IwTiHií \\oívv(ii}t^otUv-Tcc. Ideft,Oportet remum impcU
Icrc cum,qui didicerit. Vnumquenq; decer eam artem cxerccr
re,quam anteá doÄus fit. Horatius in arte pocrica:
Ludere quinefcit>campeftribusabftinet armis.)
Indoéiusq; pilac,difciue,trochiucquiefcit. Item;
Qui lufus non nouit legem,abftineat.
Exitii

T E M E R I T A S«
Exítrí nulla ratio.
iÂis AtfV^- Hoc fcntimus, quum imminet nobis fatale
exitium,deum adimcre confilium ac rationcm.Huic affine
cft illudCMntilianiiScclera non habere confiliimi.
NTpraeccps fucris ad iurandum.
Habebit prouerbii fpeciem, fi quis hominem poft accepmm
malum admoneat.
Qiiam quif($ nouit artcm in hac fc cxcrccat. ^^^^
Horatius:
Nauem agere ignams nauis timet,abrotanum aergro
Non audet nifi qui didicit dare,quod medicorum eft,
Promittuntmedici,do6liq; poeniata pafsim.
Cœnarcmcdocc. i^rißoph.
ùiH7rvêi/j ¿ut Ali Jeff KU Tempeftiuiter ufurpabitur, fi quando
docere, prxire, aut etiam refellcrc conatur aliquem imperitus
negotii, de quo difceptamr.
Nonfufdpicndum negotium temere.
In pncpotentcm, de cum quo non fit fufcipienda fimultas,
aut Iis, nifi magno aliquo praefidio ftilciaris, quadrabit illud
Homeri:
Ot/K «V T/f ^i/j X^vaÁHOt ¿evTifcTihffoes ^íw/j,
Huic certatums non inerir obuius ullus Abfq; deis.
Ulodsmanibu?. ^ vlogenU.
A vizjoii x^fflp. p ro eo,quod eft, Irreucrcntcr atq; imparate.
Illotis pedibus ingredi. Luciamís.
AvÍTfJcis woffitf «ifxÇûûvdf/McÎi: lllotispedibusingredi, cft
Cófidenter atq; impcritò rem egregiam aggredì, tanquam pròphanò
3c irfcucrentcr.
Andabatae. ^ JVOHMOT.
Vox ipfa xviMrts indicat fuiílc quofda, qui fic hoftem ad- ccllus,
ucrfum inuaferint,quemadmodû leo pro camlis dimicans,claufis
o^lis infiliit in ucnantium agmen. Conueniet in eos,qui temere
nullo^; iudicio infedátur quippiam, aut répugnât alicui.
Aedilitatem gerir fine populi fufíragio. platuM.
vbi quis imperiofior cft in alieno negotio, aut in sedibus
alienis.
Infdtia conffdentiam parit. rhuijJi.
Pmdentia uero cundationem. Hierony.ad Euagriam ita rcfcrt:
Imperitia confidentiam, cmditio timorem crear. Plinius:
I s Reda

ío^ THEN AGIT AS.
Rc£fa înpnia débilitât iierecundia, peruerfa côfîrtnat atidá^
cia.Qmntil.Fortiùs dicunt, qui minus habent artis, quunfinxcrim
cordams orator ac periculum intelligcns, initio trcpidef.
Et qui minus fapiunt, minus habent pudoris. Et qui nondum
didicêre quid fit fcirc,nullius rei fibi non arrogant fcicntiam.
TertHÎrta. De coelo ad fy nagogam.
Sufpicor dici folimm, ubi quis demitrit fefe â fumma tra»quillitate
in fummos mmultus, aut ubi quis fiatim aggredirne
negotium.
Ne íncalceatus f n montes.
^ Theocritus \ff vûfM/ffr.
I/F e¡cí CHX /UN ¿vájitTce Í¡x^ BÄH?«
"Ép yptg eg ft fá/uvem i{0U ccffTcJt'KuQot M^owvru ide/t:
Batte,cane pedibusnudibus perrepere montem,
Quippc mbi$,tribulisq; uiretmons undiq; dcnfus.
Qm fufcipit aliquod uitac genus, armet fcfc aduerfus occur»
fura incommoda,nc poenitcat fufcepti.
T E N A C I T A S .
Auarus nifi quum morítur,níhíI rede facit.
Etenim,qui fefe pecuniae ftudio addixit, nulh commodus eft
dum uiuit. Sola mors uoluptatem & cmolumentum adfert ha;rcdi.
Itidem &Acheronti.
Apud Plaumm in Trinummo: Amanti repofcenti, quae dcdcrat,refpondet
fcormm:Nam itidem ut Acheionti hic ratio accept!
fcribitur.Intrô recepmm, quando acceptum eft, non poteftferri
foras.Senrit nihilò magis ad amantem redirc,quod iit
meretricis domum cft damm,quim redeunt ab inferis mortui.
T E M P E R E N T I A.
t^irtm. Zenone moderation
"ZHvov^r tyK/ÄWtf^. Id cft: Zenone tcmpcrantior.Tcftatuf
& Laertius in Zenonis uita, philofophum hunc tum in uicèu»
tum in uoluptatibus Veneréis nfqueadeô patientem ac parcumfuiire,utcmdis
duntaxat ucfceremr,.ac pallioprxtenui
tegerctur.
iïkçfâta, Philofophari.
Qmfcntentias ferias dicunt,Graccis dicûturç^A/Jififç?«//. Hinc
tramiaiuin cft ad cuiufeunq; rex uchemcns acfcrium ftudimn.

TEMPESTIVA. IOT
FhllofopKari pro temperare affeilibus, & aduerfus rei acerbas
infrafto eflc animo.
TEMPESTIVA.
Nunc legumínum mefsis. Diogenlanm»
Jivp h^i'í^y afviT©'. Nunc ieguminum mefsis, id eíl, nunc
tempeftiuum,aut illud agere : uelut ii quis admoneat iuuenem,
nunc adeile tcmpus parandae gloria:, parandx cruditioni, parandis
opibus idoneum.Sumptum à rufticis.
Hcrníoíi in campum.
KCKHV , TffJlovh, Id cft: Coccy, hemiofi in campum.
Ariftophanes in auibus refert prouerbii loco : TI-R CC{ \KHV*
Áp T* ûùyr®' «T^ûâs, KOHHV , ^ wA^/ w\ìtcvì\, Quotíi uerborum
fcnfus cft: Hoc eft uerc quod prouerbio dicitur,Coccu,hcmioíí
in campum , fubaudi, uenire, quòd ha:c auis canit pauló ante
mcilem,uelut agrícolas prouocans ad laborem metcndi* Vnde
Hefiodus NfA®- KCHKvf HûKHv^ft. Quod autem dixit pro
agricolis,obirertaxauit Aegyptios,apud quospleriq; funt excâi,qui
omnes ad uocem incudi coguntur cilc in agris,&c.An'«
ilophanis interpres admonet eíTc prouerbium MKHV , Set, quu
iegnes ipfum tcmpus prouocat ad induftriam.
Beta tum hycme,tum aeilate bona. Snidai.
Emtji Kap óí£H, nsà ip xeifMvi ècyocSop. lò. cft : Beta tum in "
aeftatCjtum hycmc bona.Suidas adfcribit bctam ucftispelliceac
genus,quod ad utranq; tcmpus uideatur appolitu.Nam hycmc
depellit ucntos,aeftate folcm. Conucnit igitur dc re ad multa
lifui futura,ueluti de literis, qua: iuucnes iuxta ac fenes ornant.
Autphilofophia,quae rebus in profpcris arcet ab infolenda, in
adueriis praeftat nc frangamur animo.
Qjium ceffat Boreas.
Quo fignificabant tcmpus oppommumprofpencnauigatio-' •
hi, proptereâ quòd auftcr minus uehemens oritur, définit autcm
pcrquim uehcmens.Congruit cum illo,Quura pluit, mo-
Icndum. * . .
Nofcc tcmpus.
rrw^i Hcctfop. Id cft: Noueris tcmpus. Hefiodus;
ÌA\jìC€ ifV7JcC(f\^at y Kitlk JC *á¡tt wifftp
Obferuato modum,nam rebus in omnibus illud
Optimum crit,fi quis tcmpus ipcâaucrit aptum.. Quj^

^în Ifocratcs ad Dacmonicum /cribit,iniucundum î in omni
re 'c clÌe, elle, quicquid intcmpeftiuum mtempeltiuum lit. (ìt. Adco Adeò cunòtis cunóèis in n< ncgotns^
plurimú habet momenti teporis ôc opportunitatis obferuatio.
Aliam xtatcm ah'a dcccnt.
Qui iam aliam aetatem fignificabit, nec idem decere canura
^uod iuuenem aliquando dccuit,ufurpabit illud Homeri:
AXA* Û71 JIH iffo'MÒv7\ HxgH TirûTiicpTi yívétajif.
Verum ubiiam,canumqí caput,incanaq; menta.
Capra ad fclhim.
Alf M TÍW 'HJO^TUÄ, Dici íolitum, ubi quis in tempore ad negotium
aliquod accederet.
Munus cxiguum,fcd opportunum.
Q^m munus indicabimus pretio quidem perpufillu, fed tamen
accipienti pro tepore gratilsimû, citabimus illud Homcn:
C^ociì ¿\tyHTi ^ flTutrt, Ideit;
Exiguum munus» gratum tamen.
AudiCheh'donem.
Vv&^f Id eli: Audi Chelidonem, id cft,in tempore
curato tua negotia. Quidam á theologo quodam ortum autuinant,cui
nomen Chciidoni.NónuIli malunt ad aucm himndincm
referri, quòd ilridula fit auis ac lugubtis, fiue quòd ueris
pracnuntiet aduentum.
%^iïlotc!. Oleum & falem oportet emere.
'^ìu 'i'KcMti lìj Toti ct7

T I M I D I T A S. toj^
in concioncm ptodiilct, infolita apud Laccdxmonios ueftitus
mundicic, dclicm lonicisafBucns, quidam cx Ephoris
cum hoc di£i-o riibmnnuit,Domi Miiclia.
Phallus Dco. PlHtdrchttf^
o fcc\-hci Tttí Dici folitum,ubi parùm quidem hòncila,
fed tamen apta tribuuntur, quafi dicas-.In matcllam immciere.
Phallus erat effigies oblcocni membri uirilis. Cur autcm id in
myficriis fcrabatuncauflam reddit Plutarchus.
Sacra hxc non aliter confèant. ^nfinìust
Hoc adagio licebit uti,fi quando iatcbimut culpam,fed qux
rei locóuc conucnitrucluri fi quis in balneis agar impudentiùs,
aurrufticidsin naui, aut in compotationibus ebriorum intcmperantids,aut
inter mulicrculas ineptiùs.
T 1 M I D I T A S-
Vmbram fuam metuerc. Fläto,
T«// ccvTt^ (THiPcff (po^H^cu, Id eft: Suam ipfius umbram mctucrc.
Dicuntur, qui pucriliter trepidant, ubi nihil omnino fit
pcriculi.
Timidiorcsprofpidcntci Suìlu.
\1 TIP -motfocKVT^ovr®'. id cft : Formidolofior
co,quiprofpeö^ar: Dicitur in hominem fupra modu pauidum.
Timidior Pifandro. Zenodot^
' ^(fKOTk©* HiKTÄi/i^fif. Diccbatur olim Ä: hoc in immodicc
fomiidolofos. Aiunt autcm Pifandrum fuiife quempiampro^
digiofa timiditate.
Epco timidior.
magnoperc pauido diccbatur. Ab Epoo
quopiam duóèum,norx timiditatis hominc,
Timidus Plutus. '
^«Aw Ó n^Sri^.Ariftophanes uulgò iaòìatam inducir opu
lentix timidiratcm,^uum air: i
AAArtf \[yìifft -arínvTtí ws '
ú.(i-KÓTc¿]cft ò JIASt©'.
Qum id omnes diditant.
Timidifsimum quiddam cifc diuitias. luucnalis;
Panca licet,portcs argenti uafculapuri,
No6èc iter ingrcifusgladium,contum(J; timebis,
Et motx ad luham trepidabis arundinis umbram.

Jftí T I M I D IT A S^
Cantabituacuus coram latronc uiator. In fumma:
In omni ncgotio formidolofior cft dines,quám pauperJ
S^ipiics. Timidi nunquam ilatuerunt trophatum»
' AXTi* ct ycc¡ uhfúvxM äv/giS i aVnffTï
^tloTfUui! WtiffcwTû, Id cft:
At enim trophzum nobile haud unquam uiri
Stamcre pauidi.
Apte dicetur in cos,qui per animi focordia, incrtiamq;, nihil
A ' cgregium,nihil arduum audent adgrcdiraut qui pcriculi mem,
i magnis abftinent negotiis, quum inilgnis gloria no nifi magnis
pcriculis contingat.
Abicdt hailam Rhipfafpis.
Qm cauiTiC fuar diiFifus,abiicit animû, ac définit côtrâ conili.
Ariftophanes in Vcfpis : T«// étffTttiác, Id cft: Abiecic
clypcu.Dcclarat Sc Ifocratcs in oratione dc pace,infames olim
^ hábitos,qui uel ordincm dcfemiiIcnt,Ä: clypeum abicciiTcnt.
Vcl mufcas mctuit praetcruoUtantcs.
Ariftoteles 7.dcrcpub.libro: AAA« JlJlcrcc^Vf ràs -mtifct!^
vtvTo^oci ^i/W,ideft:Qni mufcas,inquiens,etiamprxtcmolantes
metuat,ideft:quáuis friuola dc caufa.Idcm fimilem quadam
cómemorat in moralium 7. loquens dc iis qui ufq; adcò
funt timidi,ut etiam fi forcx obilrcpat,protinus cxpaucfcant,
ZenoJot. Rheginis timidion
p*y/Vw//
chus apudZcnodotum,Sophronis,quidemcnfibusfcrjpfit, fi^
lius in gratiam Dionyfii tyrâni, taxauit Rhegincnfcs, ut igna-.
uos in rebus bellicis,animiq; pauidi.
Ante cubam trepidas.
Id cft,Animo conftcrnaris,priufquam appareatpericulum.'
PUtarch. Ignauiuertitur color.
Lani r/vTíT^ id accidit in mem, ut uultus
exalbefcat, maxime timidi$,uidclicet fanguinc ad uitaliárcfugicnte.
In pulids morfu Deum inuocat.
up Mfa Jiûff Id cft, In pulicîs morfu
Dcum inuocat.In cos diâum,qui quantumlibct Icuiderc grauitcrpcrturbantur,perinde
ut in maxima.
Mulier imperator,& muUer miles.
rwi ^vyh ^¿^rmiìAd cft, Mulier & agmen
Í. ducit,

T I M I D r T A s. Sit
ducît,atquc ducîtiu-. Quoties totum negotium îgnauîi comiffum
eft.Natura non dedit imperare fœminis.
Ccruinus uir.
¿»'«f.Olim dicebatur formidolofus, & fug®
deus magis quam uiribus. Geraus in uenatu pedibus íibi quaerit
falutem.
Gallus ínfilít.
A7iviTfVíi\o vbi quisfcmcl uiäus, rcdintegratcertamen.
A Gallorum cettaminibus fumpçum.
Vir fugicns ÖC dcnuò pugnabit.
Avhç c T¡ra7í/p Id eil, Qui fugerit, rurfus
ille prailiabitur. Senarius prouerbialis, quomonemurnon
protinus abiicerc aninuim Ii quid panim fclicitcr fucccflerit.
Leonis ueítígia quxris.
TS Awi^®' ixvH {hrès. Dióècrium in cum, qui uerbis ferox
cflct,re timidus.
Initio confidens,ín fado tímidus. ^nfidihiHh
Audax ante negotium pleranquc ignauiis. Videmus hoc ufu
•lenire uulgô,ut qui funt audaciíTimi & magniloqucntifsimi,
priufquám appareat pcriculum, ubi res uirum poíhilat,ibi iînt
animi nullius.
Lingua bellarê. ^ ^Arißoj^h.
TTvc^y* 7íro7i\u¡¡6í/Lf. Dicuntur, qui magnifiée conuitíantur ac
«îinantur hofti,fed quum mtum eli.
Quum adfit urfus,uefi:ígía quaeris.
Á¡H¡if TffctpGHí Ideft: Vrfipncfcntîs ueftigîa
quacris. De iis dicitur, qui timiditate praefcns negotium decli -
nant,atquc ad àlias nugas dilabuntur. Tranflatum à formido-
Jofis ucnatoribus,qui fe diflimulant fenfiflc lurfum, & ucftigia
pcrfequi fingtuit,quò abfint à periculo.
C^um adfit uîa,femitam quarris.
Conueniet in tergiucrfat9rcs,qm quo prxfehs negotium fuffiigiant,diucrticula
captant.
In formidolofum.
In hominem uchcmcntcr pauidum, animoq; conftcmatum,
quadrabunt hi uerfus Homeri: òMt iwi Hrâg
^^TtiJiüíJy ct\'K ccT^ot'KvìClH^cUy nictiMn A fwn^co
ZTHÔitojj wêgtûffm^ûfxï^ \nsre(foùiAiiJict')VÌot,
Ncc mihinicns conftat,fed mota uacillatjôc extra
Pcftuj

ÍIZ T I M I D I T A S .
Pcôas cor ralit,&: trepidant quoq; corporis artus. •
In fugítíuum.
vbi quK impotenti animi cupiditate ad rem quampiam înfti
gatur,praccipuc,pardm honeftam-.uel magis íí quis turpiter fiigiat,in
hunc quadrabit,fi dixcris:
rsTâ/Lf H Lw^àtfwoc ècyci. ldcft,Hunccynamyarapit, Cynamya
cft mufca canina.
Ne my quidem facere audet.
Qm metu non auderent hifccrc, ii quondam negabantur my
facere audere. Vatro putat muffare uerbum deduSum à my litera:
uoeabulo, qua fi iJtv¡6tff^ proptereà quòd muri non amplius
fonare queant, quám my .Eft enim ca litera maximè omnium
muta,pr¡eferrim in fine os contrahcns.
Tft/^«//.
Prouerbio dicunt liifcerc,feu matite. Sunt qui putant yf v/^//
cflc uocem fuillam edere.
Hmomd. Corinthijs non índígnatur Ilium.
Vj>^v6loi5 ¿ tì\tA.(fWì 70 ixufj, Incufat haud quaquam'Ilium
Corinthios. Hoc carmine exprobramus ignauiam alieni, qui
ita fe geflent,ut hoftes nihil habcant, quod illi magnoperc indignentur.
Verbis pugnans,non re.
Facilè cft conuitiis altercari, uerum tc uincere difficile.
Ad cam fententiam quadrabit illud Homeri;
Siquidem noni probe & ipfc
Et petere probris,inimicaque diccre dlÛa.
AàlftatTrcêJtccs,
Olim appellabatur formidolofus, uidemr autem compofita
uox ccTTo rn? nsà *Tiy,quòd palleant plerumq; quibus
cpar eft uitiatum, id quod apparet in animantibus. Pallor autem
formidolofis conuenit.
In pedes retrocedit.
wo^ctc kvixxo^H, Id eft: In pedem retrocedit. De eo, qui
mem dar locum potcnriori, & reuocat fe in tutum. Ab athlctis
fumptum uidetur,
tyirtSlonl Myforum prxda.
Muffuf; Tífíúc. In cos olim dicebatur,qui impune à quibuflibet
lícdunmracdiripiuntur. Ortum à Myfis, quos aiunt quondam
finitimorum incurfarionibus malè uexatos fuiíTe, quo tempore
Tclephus

T O L E R A N T I A ÍIJ
Tclcphus rex pcrcgrè agcbat.
Animus in pedes deddit • fíomft.
Qui uehementer conílernantur, atque cxpaucrcBnt, lis animus
in pedes decidere dicimr, Quin hodie uulgo, Totus animus
mihi crat in genibus.
tctiS^ffotp, iffSiffitf j wetfcci woff) K¿7rz\ff%
Pauor ingmit ingens
Omnibus inque pedes animus mox decidit imos.
Trépidât in morem gaUi cuiufpiam. K>frìfioph.
Tiritas a tSs rts écTÍtCJug, Id cft : Trepidat tanquâm gallus gallinaccus.
In male afFcóèum & commomm.
Quem mater amicfhim dedit obferuare. Q¡¿ntil.
Pro CO quod cft,pucriliter cx alieno prxfcripto uiuerc.
Nulla candidorum uirorum utiUtas.
In molles & cffœminatos dióhim, ac ucluri uoluptatibus natos.
Contri, qui nigra funt cute & hifpidi, hi magis ad magiftratum
allcgendi.
Teuthidummore. Plutarchus,
Qmdam Theutidas putant eilc, quas nos uocamus fcpias.
S epia autcm dc genere mollium cft, & arbitror huic generi cor
non ineíTe,
Saupuluminrjcere. Terent.
Solicimdincm iniiccre animo cuiufpiam. Et,ScrupuIum cximerc,cft
folimdincm tollcrc.
Non incedit per ignem. Thcocrit.
^ Quo fignificabant aliquem plus fatis feftinare. Qm ucrfatur
in rc pcriculofa,dicitur & ipfe per igncm incedere.
Domi leones.
Dc iis dicitur qui in fuos f«ui, non itidem audent aduerfus
munitos.
TOLERANTIA.
Chalcenterus.
. Olim dicebamr iníígnitcr patîcns labomm,
atque indefatigabilis,uelut Ixabcns aerea intcftina, qualcm fa -
bulac narrant iniifc Talo cuftodem infulae Cretae. Hoc cogno-.
uien indimm cft Dydimo Grammatico , ob incredibilcm nuïHcrum
librorum quos fcripiit. Eadem de cauífa Origcnes diûus
cft Adamantinus,id ell,iniàtigabili$.
K Socratis

ÍI4 TOR V I T A S.
Socratis callus. j;
Socrates corporis erat paticntifsimi, quod ad omncm Iabo¡rem
occalluerat, ambulabat nudis pedibus,dormiebat hurai.
T O R V I T A S.
^rißo^h. Origanum tucri.
OpiyxvcM ßTikTTfi/Lf. Dicebantur, qui robur & mafculum animum
pracferebant. Suidas refert hoc carmen ex Ariftophanc:
. Pracbebo mc ipfum animo uirilem,ac tucntem origanu. Sumptum
ab acrimonia herba;,ut refpondcat illis alibi didis,Tueri
iinapi aut naihirtium.
Titanicus afpcdus*
tijavuiis ßMTTiip, Id eft: Titanicum tucri. Hoc cft, uultii titanico
obmeri.Titanicum autem toruum uocant ac tctricum.
Arcopagita.
Dc trifti feneroquc d'íccbatur, aut ctiam dc indice uehcmen7
ter incorrupto.
Mortem tucrí.
De toruo aipeòèu.
roßyo/i/ ß-hiTTHy.
- Eft aliquoties apud Lucianum,pro acribus oculis mmeri.
TOTVM VT NIHIL RELICLVI.
Zenodot. Omnia chnaumata.
WxvTCt xvxv¡.tc¿Ix. Diccbant olim, quoties omne negotium
fignificabant : enim Orarci placcntaram,atque id gcnus
ciborum fragmina uocant. Latini quoque reliquias belli»
& reliquias Danaum dicunt fimili figura.
Cum puluifculo.
^oties omnia fic tolluntur, ut nihil fiatrcliqui, ne puluis
quidem. Metaphora mutuò fumpta ab iis qui hiimentum ab
area conuerrunt, non finc.puluere . Plautus in Rüden . Conucrrethic
iam mc totu cum puluifculo.Eodem pertinet Euangelicum
illud, quo iubcntur etiam puluercm excuterc Apoftoli,
id cft, ne minimum quidem ab eis auferrc fccum»
Suldts. ^P^^® manipulis.
. Avjxls ccfxxXcea, Cum ipfis manipuhs. Qmim omnia fimdims
pereunt,hoc eft,quum ne gluma quidem fit reliquum.
Plutarchus. Vnacumtcmplis&aris.
Inuocantcs deos, addcbant hacc uerba ccu folcnnia,
pomi

V m V LTV s, yrs
Vàtôlt Hgà Id cft, Vnà cum phanis & aris. Prouerbio dici
folitum,quum nihil omnino practcriniiTum uolebat lignificare.
Ruta caefa. r^iW
Verba funt peculiaria lureconfultiç. Abundépatct ex Pandcftarum
lib.ip.Lcgc i8,Si ruta,inquit Vipianuî, ca:fa excipianmr
in ucnditione,ea placuit ciTc ruta, qua: cmta funt ut barena
& fimilia-.carft ea circ,ut arbores ca:fas,& carbones, & his
iîmilia. Ergo quum fignificabimus inclcmentiùs rolli omnia,
neq; quicquam fieri rt4iqui,ucnuftè dicemus. Ne mtis quidem
ac ca:fis rcccpti$,ut Iure confultorum more loquar.
Cumramcnto.
Cum iramento reddidifle dicitur, qui totum reddidit nulla ex.
parte decurtamm. Suniptum apparerà fabris acrariis qui fibi
femant,quod lima deraferint.
Etprxdam &C prxmium*
Qupties fignificamus omnino quippiam auferendum , fiue
iure fiue iniaria,diccmus &priEmium & pracdam aufercndam.
Praçmium damr promeritis, Praeda per uim aut arte abducimr.
Prindpium,niediunî ÔC finis.
Plato refert hoc quafi uulgo decantamm, Deum uniuerfitatem
remm omnium completi, hoc eft, principium,medium &
finem. Ab ilio enim omnium quae funt, initium, incrementum
Si fumma.
T V M V L f V S.
Ty fia maria. PcJl,Pomf.
. Tyria maria prouerbio dicebatur, de re magnopere tumultuofa,periculi4ue
plena. Feftus Pompcius inde natum adagium
indicat: Pœni Tyro oriundi, adcô potentes maris fuerunt,
ut per hos omnibus mortalibus nauigatio eiîct pcriculofa.Citatque
Afiranium, qui fcripfitde quopiam, quôd Tyria maria
cQnçitet,hoc eft,ingentcs mrbas.
V A N I T A S.
Qux apud inferos. t^nîldrçh.
V «íí'í^- Id eft : Ea quac apudmfcros. Citar Suida: interpres
Ariftarchum autorem,idque inde natum putat,quòd Crarinus
finxerit quendam apud inferos funem toquen tcm, afinum
autem arrodentem ea qna: ille iam torfiflct, atque itav
inaniter laborare,qui torquebat. Vndè quum inania fomniis^;
K 1 fimilia

Íi6 V A N I T A S.
fímilia iignificamus apte dicemus adagium,Ä: cactera,
^riUo^h. ^ Dcíndccxpcrgífccban
E/TÄ \lHy£0iMí(j, id cft : Deinde expergifccbar. Hoc difto fignificabant
uana fuiflc qux dicerentur. Hic iocus prouerbialis
ctiam hodiernis temporibus familiaris eft uulgo, quoties quae
inemorantur,uana fomniisque fimillima uidentur.
Cilixhaudfadle ucrumdírít.
K/X// 3f ¡'dCíAíws «AviJ-ti/ft.Cilix haud facilè ucrum dicit.Dionyfius
in epiftola ad Rufum fcholafticum, Vctus uerbum cft,
Cilices baud facilè ucrum dicere. Qwdrabit in hominem auidum
lucri, & ob id iìcpcnumerò diccntem non qux nera fint,
fed qiix utilia.Natum adagium à moribus eius gentis,quo nomine
nunc uulgò notant Vln:atraic6hnos.
Crct iza cum Crctcnfi.
Aducrfus mendacem mcndaciis utere. Paulus:
Kf ÄTtf àù ^v^aiyüOíHX 6v¡tcey yacn^iS cc¡yoi.
Cretcnfcsfcmpcr mcndaccs,malx beftix,ucntrc$ pigri.
tyfrißotel Mcntíuntut multa cantorcs.
^^vdjpT^ «oM. In eos quadrabit, qui ad gratiam loquuntur,
&: auribus blandiuntur.-Indéduóhim, quôd cantores
hoc modo fpcâantes ut dcleâent ac placeant, p craq; canunt
in laudem auditorum faifa. Nihil cnim ueritatc grauius, nihil
airentatione fuauius.
Mdrtidl. Pumos uendcrc.
Proco quod cft,principum beneuolentiam » fimulato commendationis
officio, per occafionem familiaritatis pretio uendcrc.
Nam fumus initio quidem magnum quiddam eíTc uidctur,uerum
euancfcit ilicò. Martialis carmen hoc eft;
Vendere nec uanos circum p alaria fumos.
Plaudere nec Cano,plaudcrc ncc Claphyro.
Tcrent. Somníum.
Rem futilcm,inanem & nihili, fomnium prouerbio dicirtius.'
Terentius in Adelph. Dc argento fomnium. Lucianus : Omnia
illa fubucntanea fomnia,ficut aiunt,& ucrboriun umbrx. PlautusiHic
uieilans fomniat.
Ncfibos quidem uoccm aedat.
Hincdiâ-um eft, quòd in annalibus frequenter commemoratur
bos humana uocem reddidiflTc. Memini legere, nifallor,
apud Platone non diflîmili figura didû, ctiam fi quercus doquere
tur.

V A N I T AS. iti
qucfctur.Na olim è qucrcubus Dodonacis reddcbatur oracula.
Hibcrae nxniae.
Hiberas naenias D.Hicron)rmu$ nugas appellat,in praefatiotic,quam
prxpofuit Moii pcntatcucho: Qiwd multi ignorantes,
inquit, apocryphorum dcliramcnta l'eótantur, & Hiberas
naenias libns autenticispraefcrunt.
Epiphyllides«
t^t^vTihJtí rccùf ^ ngu mpti'KiiXTX, Id cft : Epipbyllidcs
funt hacc 5: ampullae mcrx.Eum fcnarium Ariftophanicu aiut
conucnirc inblandiloquos,& phalcris ucrborii inftruftos magis,quám
egrcgiis faíhs.Calliítratus omnes minutulos racemir
K)s cpiphyllidas appellati fcribit,quòd fub pampinis lateant.
Nam hinc nomcn, quòd foliis a(lha:reant.Eft autem idluxuriantis
arboris argumentum.
Tantali horti.
'Vdvjiw KHTTot. Id cft:Tantali horti.Dc bonis, quibus tamen
fmi non liceat aut de iis quae uidcantur aliquid cifc, quum nihil
íint.Nota eft fabula dc Tantalo,apud inferos ad aqua ftantc,deq;
pomis in caput imminentibus,quum iitiens interim atquc
ci'uriens,neutra poÌTit contingcrc.
Apologus Aldnoi.
ÁTTfi-hu/ri^ AhKivcx* Id cft: Apologus Alcinoi. De longis &
anilibusfabulamentis.Refertur i Diogcniano•
Anicularum dcliramcnta.
Tfxup vQ-KiQr. Id cfttAniculamm deliraméta. De nugis inanibus,cuiufmodi
folent cftutirc ucmlae.
Afinimortcs*
Ovìs ^xmTìfs, Subaudicndum narrar. Dicebatur in cos, qui
narrarent abfurda, ridiculaquc dióèu, cuiufmodi fuerit, fi quis
longa nan:atione,perfcquatur afini pcricula.
Subucntancaparit«
YwhVi^X TUJH, De uanis ac friuolis inuentis. Tranflatum
ab auibus,quae Veneris imaginationc conciplunt oua,fed inania,hoc
eft,undènon gignanturfoEtus.HosconccptuspotiiTimùm
accidcrc in his auibus,cuiufmodi funt pcrdix,gallina,de -
monftrat Ariftotcles.
Cyparitti fruduff.
Kvwoifhjif Kùi^Trcs» De uerbis ¿i6bi magnificis,ca^tcmm inu-
^libus.Prouerbiu Huxità natura arboris,quam Plinius lib.io.
K 5 feri

iit VENE F I Gf A^
fcribit nam morofamcíTc, fru£hi fupcruacancám, baccb tòf^
nam, foliis amaram, odore uiolcntam, ac nc umbra quidem
gratiofam.
Carcum ínfomníum.
Tv^Tiûi/ ¡jvtí faff »De re friuola uaria^;,Q^dam eniminfom-»
nia portendunt aliquid,quicdam inania funt.
Calidum mcndadum.
Calidum facinus, ifyaffy pro audaci dicitur : Simili figura
calidum mendacium,pro audaci Ôc impudenti« Plautus iit
Muftellaria: Calidum hcrclc audiui cflc optimum mendacium.
Pfydrada.
Scholiaftcs Theocriti narrar, apud Siculos, qui fupra narcf
haberet puftulas,quas illi uocant fiue Ìavòns pro men
dacibus haberi fohtos uulgo.Qmn ôc hodie uulgo dicunt,Nafus
mus arguit m'ihi te mentiri.
Dofoncs.
' Plutarchus in uita Paiili Aemilii, tradit Antigonum regem,'
Demcniinepotem,eô quòd benigne promitteretomnibus,nec
pracllarct promiflra,populari ioco diòhim fuiflc Dofonc,quaiÌ
Latine dicas dabonem, quòd ille quiduis petentibus rcfpondcrc
foleat,i^wVw,id efì:,dabo.Ouidius: Promittas facito, quid cnim
promittere la:dit?Promiisis diues quilibet efle poteft.
VENEFICIA.
Mandpcra.
Narrant locum fuiife uicinum Hymetto, cui nomen fuerit
Lvws wfigccy id eft, Claudi, mantica, in eo fiiiflc templum fimulq;
fontem, unde fœminac ftcriles bibebant, & fiebant foccundx.Conueniet
in eos,qui bulbis aliis'ue medicamcntis irritant
libidinem. Quidam elleboro fuccurmnt ingenio quibufdammedicammibus
memoriae.
Í VICE S O F F I C I I.
EywiWT/i Nfi^fûc,
Plutarchus tradit hoc dici folitum de his,qui conuiuiu agimt
aut exhibent: idq; inde manafle, quòd olim apud Ceos mos
fuerit,ut qui magiftratum inirent, cpulum exhibèrent populo,
Quòd fi quando plures fuiflcnt magiftratus, dies inter fc diftribuebant.Itaquc
quum fibi occurrerent,rogabant; rls
id eft,Qms dies?Ea uox in uulgi iqcum cefsit.
Ord

VICTORIA :TTÍirVSQ^VE. jr^
Ordincm dcfcrcrc.
. • hntHii tIw Tcclii}, Ordinem dcfcrerc dicitiif, qui dccft officio
fuo iure quapiam pcragcnda. Duäaallcgoria ab his, qui
ftant in acic.
Pcnfum pcrfolucrc. VlaHon,
Eft tuas implcrc partes, debitoq; perfungi officio. Tranilatil
à lanifìcio muliebri, in quo ííngulis certiun lana: pondus, in
opusdiftribuebatur. Varro:Nos noftrum penfum abfolumius.
Contribuh's fatìus fcrua ordincm.
Pofteaquam afeitases in ordmem aliquem,ftingcre tuo officio,quemadmodum
& cactcri faciunt.
VICTORIA VTRIVSCÌJVE
T R 1 s T I S.
FIct uicflor^uicfius intcrijt.
Quotics utraquepars magno fuo malo difcedit, ita ut pierunque
folet m bellis accidcre.item in htibus foreniîbus,in coït
icntionibus.
Tciîacollifatciïae.
•• Qimm duo conflldantur utriufq; malo. Ariftophanes:
Kcà wiô@' -BT-Xwywf VTT* ^yh kvJ'CKctKimi} wlâw,
Id eft,Ac recalcitrans per iram tefta teftam uulnerat.TaliscÎl
fcrè confli^atio rcgum inter fe bclligeràtium, qualis oliai cum
olla ¿olliíío.Nonnunquam perir uterq;.
Victoria non inauenta.
Pacit hoc tum cormptcla iudicum, mm patronomm rapacitas,ut
fere litigantium utracque parres pleàantur, adeò ut non
rarò pocniteat eriam cum, qui uicit ütem*In hos igitur conuenietillud
Homeri ex lliad.P.
OvA' òt ¿cvíUfjttart y \fA\0VT0^
Ncc hi iînc fanguinc pugnam Mifccbant.
VINCERE ET VINCI.
Palmam ferrc.
Palmam ferre, d: palmam tribuere, & palma prapripere, pro-^
Uerbiah fchemate diesar funt. Ncque cnim palma per fe nidoriara
Ììgnifìcatifed arborem \(x7rùc(pvM\a/j^ id eft, perpetuo üirentcm
frondibus,quam Orarci (pomnoc uocant,Suntqui putct
hanc arborem inirio Phocbo facram fuiílc ante laurum, & anñquifsimum
uiâorisiniîgncfiiiilc palmam,non al'um quampiamarborem.
. ;
K 4 Solili

Sto VINCERE ET VINCI.
Solus currcrisuidt.
McvQ^ d'wp De iis qui uincunt, ncmine contrlfcef'
tante. Tranflatum à ftadiis. Nihil autem eft negotii uinccre,il
ncmo tecum ccrtet.
Extremum o ccupet fcabies-
Olim pucri ccrtantes clamare folebant, Occupet extremum
fcabiesradhortantcs hac uoce Ííngulos ad curfum,ac male pr«cantes
ci,qui fuerit omnium poflrcmus.Horatius:
Occupet extremum fcabies,mihi turpe rclinqui cft.
Inuulncrabilis cs^utCsencus«
AT^WT®- vTTxfx^s US K4S

V I N c V t V M. Jit
facere officium fuum,noftra omni« Iis eft,id cft,uicîmuTr
Quid nifi uidis dolori'
Vfi^andum, ubi palám fit in conmmeliam quippiam. Huc
allufiilc uidetur Plautinus Buiiio: Vaeuiâis, quum uiâusuci
iniquis conditionibus parere cogitur.
ViifH non audent hifcerc. plutarchu^.
ífiHwjtA^ai «Wftf 7H òcygvltoc IdeihQuiuincuntur,
fiientio uiâi lunt.Conuenit cum fiipcriori.
Tollcdigitum.
A/f I dxKTvTiOf;, Vi¿bm tc faccre.Nam hoc figno qui in cofliaufiiccubuiflct,
THff htJhp agnofcebat. Perfius:
Nil tibi concefsitratioPdigitum exere,peccas.
Hicronymus:En tollo manum,cedo,uicifti.
VINCVLVM 1 NS OL VBI LE.
Vulcanium uinculum. Sniids.
Avrftís. Vbi quis nodis inextricabilibus eiTetilliga-
^ls,Vulcaniis uinculis teneri dicebamr,fiunptadenominatione
ab adamantinis illis uinculis,quibus apudHomemm Vulcanus
Vcnerem & Martern irretiuit, ut quo magis fe conarenmr explicare,hoc
magis inuoluerenmr. Herculanus nodus, pro mnculo
arcHfsimo atq; indiiTolubili.
Herculanus nodus.
n^otK^ioff eft : Herculcus nodus. pro uinculo ar£Hffimo
atq; indiifolubili Icgitur apud eruditos. Seneca ad Lucilium:
Vnus tibi nodus,rcd Herculeus,reftat. Sic cnim uocat fyllogiûimm,qui
uix diiTolui polTct. Quod in cos quadrabit, qui
funt aréhfsima confiictudine copulati,&c.
VIS I N 1 V S T A.
Leonis catulum ne alas.
A\fiVT@r a KV fxvofi /ah r/if*. Admonet adagium non cilcfbucndani
potentiam,qu£ leges pofsit opprimere , quòd fi fortè
talis quifpiam extitcrit,nó cife è K^cpublica dcccrtarc cum ilio»
quem ncqueas nifi magno Keipublicae malo deuinccrc. Tyrânus
aut fercndus cft,aut non recipicndus.
Lex in manibus.
E// "W« Id cft, Lege manuum. Dicitur, quum res uî
geritur,non cx prxfcripto Icgum.
Leonina fodetas.
Eft;

JI« VIS INiySTA.
ui fraudatSs.Narum apparct cx Acfopi Grxci Apologo,dc IcC^
nc,alino & uulpc.
^riilotcl. > Atticus adueña.
. Arjiuès wágoní®-. In uiolcntos & feroces uicinos dicebatiif*!'
Durys apud Zenodotiim air, ex Articorum moribus natum,
quòd olim finítimos è fedibus fuis exigere confueucrint. Pcrindc
proprie quadrabit in cos, qui ita nuper in munus aliquod
afcitifunt^ut fuperiores eiiciant.
Ferro diuidere.
, In Hos qui ui rem gerut,& quibus ferro gcritur res, 8c quibus
leges inter arma filent.Huic Umile eft: Ius in manu rcponere.
Ad faga ire.
Pro co quod eft,apparare bellum,&: ad arma procurrere.Sagum
mnicula erat militaris.
^yfcßhmcs, Capillís rrahere.
Tw

ijuirpjiafn alium in propria uincit arte.
siùs èffiru,
Admonet miquum nò admittcndü. Vndc Lycurgus aritlimc- ..
ticen ceu populärem ac turbuletam eiecit è Lacedimone,gcometriam
induxit, tanquam modcilae oligarchie & legitimo
regno conucnientcm.
Priufquam fortíaris,communia deuoras. tAriHoph.
ji^w 'Kctxeif TCC Koivòc ««Tfcíí^/w.Ideft, Priufquam fortitio
faòèa íit,communia deuoras. In cum competit, qui non expedata
partitioncrem inuadit.
Non mouenda moucs.
AHUVHTX KTVÀS. Quadrabit aut in eos, qui moliuntur ÒEÌVV»-
TOP aliquid,aut qui res facras uiolant,aur qui pada mutant, fiuc
qui conuiciis inceíTunt cos, quibus ob autoritärem dcbetur
rcucrcntia.
In antrum haud legitimum ftimulum P WcW
impingis.
E/f T^v^ixrittp hx letup TO H\v^p íO^áf.Ideft: In foramen
Kaud licitum ftimulum rrudis. Diiäerium Sotadis in Philadclphum,
qui fororem Arfinoen cxemplo louis uxorem duxcrat»
quo quidem difto offenfus ille,capitis fupplicium fumpfit.
Abftinendauis árcgibus.
Qui dicet haud temere manu immittendam in reges potentes,aut
uiros deo dicatos,adducet illud Homeri:
ù^mcp'j yw©'ßc€fftKNup*(^p Kriííffíp. Ideft:
Res dura ac plena perieli cft,Regale occidiíTe genus.
Cefcon habitas. Zcnodot.
-YXITHOP OMM. In ftupidum & bardum diccbatur.Ccfcos Pamphyliac
ciuitas,cuius ciues ob uecondia ftultitiamq; uulgo malè
audicbant. Iuxta Cefcum urbem fluuius erat, aii nomcn Am,
id cft,amens.
Cy dopica uita. Strahol
VivK^oTTi®-, Pro uita uchementer effcra ac barbara,quae
neque legibus, neque dilciplina ciuili conftet, nequc religione
deorum gubernctur.
Cyrnia terra.
^ Yiv^vict Id eft: Cyrnia tellus. Dicebatur regio latrociniis
infamis, cuiufmodi fcrunt olim fuiflc Cyrnum. Eft autcm
Cyrnus infula qua^dam obiatroc.inia nauigantibus inaccefla.
> Proucrb

114 V I T A HOMINIS.
Proucrbiüm non ineptè de torquebitur in hominem alieni rá^
pacem ac uiolentum.
SH'KLU. Martis campus.
AgiQ* W/V. Ineos torquebamr, qui militari confidcntia
pracditi uidcrcntur, quiq; rem ui,non iudicio gerercnt.
Luciänus. ^ In caput prxdpitari.
E;r/ úúíicicu. Id eft: In caput impcUi.Hoc eft, praecipitem
dari.Diccbant cum,qui per fummam contumcliam cxpcllcretur,ucl
qui iìmditùs perderemo
VITA HOMINIS misera
BT BR B VI S.
, Homo bulla.
C'Cfr®. jjfff^ixv^ ó MguTT^. Proucrbium hoc admonet, humanl
uita niliil ciTc fragilius, nihil fugacius, nihil inanius. Eft enim
bulla tumor illc inanis qui uiíímr in aquis, momento temporis
cnafcens iimul & cuanefcens.
Di^jicnutn, , Spithamauitar-
^ TU» ßlif. Hoc cft,Modus uitx pcrpufiUus. Prouerbialis
cft figura,mutuò fumpta à reni menforibus, apud quos I'pithama
leu palmus,digitosduodecim conrinet, quanmm ferme
longifsimo digitorum porredèu compierli licet. Quin hodie
qnoq; pufillum homunculum, palmü hominis appellant idiotacnoftrates.
Punctum temporis.
2TÌ>/UH Simili figura dixit Terentius:Tum temporis ad
hocpunáum mihi eft,idcft, fpatium brcuifsmium. Apud Mathemaricos
enim pundum,inciiuifibilis quidam pars eft linea:.
Plutarchus de puerorum inftitutionc, viy/^k Xi^vs tììì 'ágiíi i
: Temporis punéhim eft omnis uita.
Salillum animx.
Philto Plautinus hominem uocat Salilluin anima: fenricns
hominis brcuifsimam ciTc uiam, uidclicct quatulum falis cuiq;
in conuiuio apponimr.
Vtherbafolftitialis.
Plautus in Pfcud.Quafi folftirialisherbapaulifperfui,repen-'
tè exorms fum,repentino occidi.Dc herba ephemcro intcl ige,«
ficdifta, quòd ultra diem non uiuat. Id quod Ariftoteles de
animante ciufdem nominis predicar.
Optira

V L T I o M A L E F A C T r. it^
Optimum non nafci. Cim-o.
Plinius Secundus in pracfationc 7.1ib. Itaque multi cxtîtere,
qui non nafci optimum ccnfcrcnt, aut quàm ocyfsimè abolcri.
Scnferunt uctcrcs uitam humanam per fe miferam Se calamitofam
cfTc. Proinde Homerus AfiXìtt jS/^Vw, ideft, miferos
mortales appcllat.
Dimidio uitx nihil diíFcrunt fcliccs
ab infclicibus.
Plutarchus: Qimm exiguum tempus uitx datum fît hominibus,fomnus
uelut fcenerator dimidmm cius aufertPraetcrei felicitas,iuxta
philofophos, lita cft in adlu rationis per habitum
uirtutis : fomnus autem eft quics animi, bonis pariter ac malis
Communis.
Ficfh'lis homo.
Kigá/niQ- ¿¿u^gctìTTd^, Id eft: Mollis, imbccillis, fragihs. Duñum
à uaíistcftaccis,qu2e facile comminuimtur.
Stupa fcniculus.
^TVTTMíJ ytgûVTtûi/, De uiribus effœto fçne.Sumptum à ligno
quod iam cxaruit,cxuccumq; reddimm marcidum in ftipulas
morcm.
Vita mortalium brcuis. Homerus.
Qui monebitdandam operam,ut apud pofteros honeft« uitx
memoriam relinquamus,quai perpetuò uiuat,nam hanc uitâ
anguftiscircunfcriptamcilc terminis, accommodabit illud;
AV^fUTTùi j (livvv6ccitûl TK-KK^TSffU
Aft homínis breuibus fpatiis conih-ingimr «uum.
Vitahominis peregrinado.
nctf\7riJìHiMoc Tiî 'âiitf c ^ik.là cft,Peregrinatio quacdam cft
uita. Socrates in Axiachp Platonis adfert hanc fentcntiam ut
uulgo apud omnes decantatam. Hxc fcntentia frequenter occurrit
in facris uoluminibus,uitam hanc cilc cxilium,cire inco"
latum Se pcrcgrinationem,&c.
Ephcmeri uita.
EfW/'i^ /w*. Dclis, qui ftatim cmoriunmt aut percunt. Ab
animantibus quae iic appcllantur, quôd ultra diem nó uiuant,
VLTIO MALEFACTI.
Canis uindicilam.
Xwis i/ítHH¿f. In cos,qui prxtcr cxpcilationé pœnas daiit,ii$
quos

SIÌ^ VLTIO MAtEFACTr.
quos aliquando Ixfcrunt. Natum ab Euripide canibixs difcer'
pto>quos ab aynulo quopiam immiflos fuÙTc, confirmât Aufiis
Gellius,Canis uindictam, fiibaudicndum , palìus cft, aut aliud
commodiiis.
Ornatus cx tuis uirtutibus.
Terentius in Adelphis ironice loquitur : Siregnum pofsidèrem,ornatus
eiTes ex ruis uirtutibus. Id cft, haberes premia tuis
faftisdigna.
Kcppcrit deus nocentem.
lEÌft ^ws Quum ultiocontingitimprobis,quafi
diuinitiVs immiiTa.
Serò lupiter diphthaeram infpexit.
o ZïU Kcc-íéih xiòvi@r Às rets Id eft : In/pexit,& íí
fero,pellem lupiter. Senarius prouerbialis in cos, qui fero quidem
, fed aliquando tamen pro malefaótis dantpœnas. Antiquitas
cnim crediditlouem omnia in fua diphthera, hoc eft,
pelle caprina fcribcrc, ac multa quidem pro tempore difsimulare,ucrum
aliquando de improbis pocnas fumerc,
Sophocl Semper uirgines furiar.
Aw wx^êïm ißjLvvvs Prouerbiamobfcuriils detcrret àpcccando.Erynnes
cnim malefadoru ultriccs corrumpi non queunt,
qnominus pocnas i'umant dc iis,qui commerucrunt, atque hac
gratia diótaeuircines.
Mali bibunt improbitatis fecem.
Dici folitum, ubi pœna maleficis digna mctitis contigüTet.
Qucmadmodum uoluptatem ex malc&ûis perceptam, dolor
fupplicii confequitur.
Sus adna dependens.
AJT^T/W Xffîfi yíyoífrx. Id eft, Acinos fus improba pendes.
Lues quod admififti, reddes quod abftulifti, non fine tœnore.
Quadrabit ubi pufillum commodi, magno dcprcnditur malo.
Natum apparet á ruftico quopiam, qui uerbis hifce commina^
tus fit fui pafcenri racemos.
Pladadx.
n-Kottiiccicu H^ 7ÎA

V L T I o JM A t E F A C Y L fty
¿15 daretjimpaftis in pudcndam corporis partem raphaniî,quî
apud illos mirac magnitudinis cflc dicuntur. Qi^d lîraphani
Forte nonfuiflfcnr ad manum,Stelaco utebantur, id eft, ligonisligno.
Hipparchorum tabula.
w/m/. Dici conueniet, quoties hand impune iî^i
gnificabimus^tí quid peccetur. A Syracufanis natum adagium.
Apudhos cnim moserat, ut Hipparchi, hoc cft, equimm prac- •« - \
fc6ì:i in tabulis defcribcrent milimm nomiua, qui ordinem deferuiflTcnr.
Habct. Terewt.
Q^im obtigit alicui quod cxpetiuit, aut quo dignus eft.Ha-»
ber quod amct, fimiles habent labra laéèucas. Sumpmm autumant
ab aucupantibus,pifcantibus, &c.
Longx rcgum manus.
Q^d ab Ouidio fcriptum cft: An nefcis longas regibus eflê
nianus?Nimirum quòd per fuos,quibus brachiorum uice utuntur,pofsint
ctiam procul difsitos affligcre. Poteft & ad tempus
referri, quòd reges cnam ii diutiùs dilsimulent, foleant tamen
aliquando poenam fumere de iis,quibus infcniì fucrint, :
Scarabxus aquilam quaerit.
KJcdûifQ- kijcp t^Wì' imbccillior atq; impotcntior
tpali quippiam molirur, ftruitq; iHlìdiaùnimico longc potcntióri.Éft
& altera Icdtio: Scatabaeus aquilx obftetricaair. Selifus
ferme idem cft. Super hac re fertur apologus apud Graecos
non inelegans,qucm Lucianus indicat Aefopicum eflc^&c.
Promcri cancs. Diogcnid.
rigff/Áp)í'Hiwtí. Dici folitum, ubi quis nouo cafu pœnas daret
lis,quos aliquandò lacfiflet. Promenis regius quidam minifter
fuit. Ís Euripidem tragicum poetam fupra modum exoilim habebat,delarus
ab eodcm aliquando, ncfcio quo nomine,aprid
regem. CJuarè pofteà canes quofdam feros in poetam foluit, - ^
à quibus ille deuoratus,inreriit.
Ciflamis Cous. Zoiodot,
KÍaíótiJus Hunc aiunt pecuariis gregibus fupra modum
diuitem fuiflc. Veriìm anguillam quorannis apparere foU^
tam, quae pulcherrimam omnium pecudem raperet. Ea quum
in fomnis apparens hominem commonuiflct utfepeliretfefè,
^ ille negligerct, euenit ut tum ipfc, tum uniuerfum illius genus

Jx8 VLTIO MALEFACTL
nu5 radicitds intcrirct. Et hoc proucrbium, Dclium aliqucni
natatorcm rcquirit.
Improbi contïh'um in cxtrcmum indi
dit malum.
ATTHVTHfk liocai ßii'f^K w(h v7r\f7XTât/ ¿¿rnMÂTicîi^c^ pofteaquam
diu peccauit impune,tandem in calamitatem incidit,ut
pœnas omnium fcclemm dependat.
TUto. Ibydgrucs.
A/ /fi/Kif yhfoti^ot. Id cft: Ibyci graes. Quod dici confueuit»
^ quoties fcclcribus nono quodam & improuifo cafu proditis
fceieftipœnas dant iis,quos IxfcmntiSumpmm à gruibus indi
cantibus latrorics,qui Ibycum poctam occidcrant.
Dij lancos habcnt pedes.
Plutarchus in problematis fcribit Tyriis fuiiTc morem, ut deomm
ftatuis uincula imicerent. Aenigma prouerbii indicat,
Deos ad fcclemm ultioncm lente quidem procedere, fed tamen
aliquando de malefaôis pccnam fumerc uel inopinato.
Oetaeus genius.
0/¡(úQ' Acäuwt/, Id eft:Octa:us gcnius.Diogenianus ait hunc
ferociam Sc arrogantiam non lìnere inultam. Eft autcm Oeia
mons finitimus Thrachini, atque eodem nomine ciuitas Mclienfium.
Aderir Temeileus genius.
Strabo libro tf.rcfcrt TcmciTamab Laoprimam urbcmcilc
Brutiap,quam ab Aufoniis conditam Thoantis comités Aetoli
dcindè tcnucrint : atque his cxpulfís Brutii, demum Hannibal
Sc Romani funditùs euerterint. Iuxta hanc facellum fuifle
oleaihris circumfcptum, Poly tac cuida m ex Vlyfsis comitibus
facrum, Hunc, quòd clTct i Barbaris uiolatus, graues iras in
cos exercuiflc, adeò ut in proucrbium abicrit, diccrentquc ca-
Mcndumne Tcmcileus genius immineret,
Zcìu>dotu4, AdraftiaNemeÎïs,Rhamnufia Nemefis.
fíjutíT/;. Subaudiendum, adcft, aut aderir, aut eiufmodi
quippiam, Licebit uri uel in eos, quibus ob infolenriam»
arrogantiamq;,fortunac commutationcmminamur,uel quii
rebus florentifsimis, ad calamitofam fortunam redafti funt.
Hanc quidam Ncmelim Deam cflc putant, infolentiac Sc arrogantiac
uindicem, quacque fpes immoderatas & uetet, Se puniat.
Strabo tradit Adriliam diftam ab Adrafto rcge,qui primus

VLTIO MALEFACTL 1x9
mus huic tcmplum conftitucrit.
Ad dcorum aures perucnit.
Etf ^t«// urx Vbi facinus ahquoJ clanculum patratum,rcfcifcimrab
iis quipofliint ucl rcmuncrari rcGtè fadum,
ucl punire feeds admiiluni.Idem: Ad noftras aures pcruenit.
Bos lafliis fortius flgit pcdem* Hmony,
Aueteri tritura: moredu6bm apparet, quum circumafiisà
bubusíuper manípulos plauftris grana ezcutiebantur, partim i
rotis in hoc armatis,partim á tauromm ungulis.Poteft allufum
uideri ad hoc,quòdiuucnes corporis agilitare pr«pollcnt. Senes
in Stataria pugna ac uiribus fuperiores funt.
EucnítmaIomaI¿*
Qutun federato cuipiam cuenit, quod omnes imprecabantur
& optabant,ufurpabimr illud Homeri;
0W/ Wi'Ktìop
I Explemnt inimica precamina diui.
Mala malis cucníunt. Euripidei,
Scitum cft illud Socratis,ut fe quifquc pncftaret re,qualis haberi
cuperct.
Salís onus undc ucncrat,ílluc abijt.
. In cos,qui parta tueri nequeant. Aut in eos,quibus malè parta,male
difpcreunt. Natum adagium ab cucntu. Negoriator
quidam naucni onuftam fale uchebat, nautis dormitanribus
in fluxu aqu« marinz fentina uehemcntcr adaufba & falcm
oniucrfum foluit accormpit, & naucm ipfam dcmcríit : itaque
quod cx aqua marina namm flicrat, nam hinc concrefcitfal,in
eandem denuò liquefaftum cft.
Habet & mufca fplenem.
tx« ^fà it (Jtmcc cTtKHVM, Simillimum illi : Et pucri nafura
rlienoccrorishabcnt. Item illi: Ineft & formicai bilis.
Ducflus per phratores cam's.
KyitJ^Qr Áií fiocJógujj 0 livMff. vbi quis inciderit in cor,
quibus poenas det. Canis enim apud hos prorinus occiditur.
Apud Athenienfes populus in tribus erat diftributus, uniufcuiufque
tribus terna pars tx dicebatur, & huic prarfcäuj
comitiis igitur fi quis canis intcrcurrilfct,continuò
pctebamr à populo.
Inuítus Iiipiter nóuít.
Aitw// ^ c Zwí fflA.v, Id eft : Inuítus quivlcm Tupírcr nouir.
Vbi quis pollicctur quippiam, fed inuitus. Mihi uidetur rc¿lc
L quadra

530 VLTIO MALËrACTL
quadraturum ,ubi Teriuspoeuisdant nocentes. Et enìm qui
l'ero dat aut punit,grauatim id faccrc uidctur.
L icUn. In tergere bouis defedit.
E;r/ fili gins wcc^ifira, IdcO: Intcrgorc boui$ dcfedit. TdcÌl-,
fupplcx implorât auxilia. Natum adagium ¿ cófuctudmc ucr-^
nacula Scythis. Nam apud hos, iì quis forte laefus eiTct,neque
fuppctcrctulcifccndifacultas, immolato boue cames minutim
fedèas coquebat, ipfe in tergore homi (Irato fedcbat, manibus
in tergum redaâis.Idq; maximum fupplicandi gcnus apud illos
habebatur. Acccdebat quicunqne uellet opitulari, ôc catnium
portionc guftata, dextroque pede tergori impoiìto, poN
liccbatur pro uiribus auxilio futurum. Atque hoc focdus apud
Scythas fanilifsimum habcbamr.
Ineft ÔC formicae ÔC ferpho bilis.
fiiv^fWHi Lap Ideft : Formicacineft fua
bilis>& ferpho fua. Nullum eft animal tam puiìllum,neque tam
inualidum, quod lacefsitiunnon cupiat ulcifci fcfe. Serphius
minumlum animai eft,non difsimile formica:.
Stultus,qui patre cxfojiberis pepcrdt.
VNTTi^'ttìS wàji^ot hWivas^nrcutAces Lcc¡a,'KÚ7rot,'Enl\x(\yi2.¿.z*'
gìo,quoties admoncbimusautnon prouocandos homines,aut
ita coniìciendos,ne in pofterum reliquiae nos cxcrccant.
Nunc drj beati.
•Ni/// òso) Vox erat uelut adaugcntis & adgramlajitis,quoticsnocentibusfuppliciûmcritis
dignu cótigilTct »perinde
quafi diis & iucundum & honeftum fit, ut feci era ti dcnt
p ocnas .Contri p robrofmn,fi uiris improbis res fecundae fint. '
Super te hxc omnia Leparge.
Kvòccoi TIXA wJcvJat AtJTrt^yt. Hcmiftichium heroicu dici folitum
in cum,cui ne poft laborem quidem exhauftum damr refpirare.Tranfumptii
à bubus quibus pcrfimâis iam agricolandi
labore,laboris etiam reliquus eft,ut aratru, reliquaq; inftmmenta
domum rcferant.Ea folent imponi, qui fit e duobus robuftior.
Taurum autcm -hk^eifycp appellat, ob candorem pili.
Anus fimia fero quidem.
Anus fimia fero quidem capitur, fed tamen aliquando capitur.
Vbi nerfnrus aliquis,qui diu eluferit,tandem dat pocnas.
Boliti poenam.
^W»Dicuut,ubi quis de re friuola, niliiliqueplcûi-
- • tur.

tur. B olí tus autcm Graccis iîgniiîcat ftcrcus bubuluni. Porro
Solon legem tulit,quac pœnam minabatur etiam iis,q[ui bubuium
ftercus furto fuílulilfenr.
Ve! capra mordcat noccntcm. Dìogcnta*
Kaff ceif i/LxKtf ¿¿v^^ot woim^cM, Ideft: Mordebit uePcapra
nocentem. Nam capra minime alioqui mordax eft, nifi quòd
improbis omnia funt infefta.
Virum improbum ucl mus mordcat.
' K«// fjivs JiûCHtt ccv/^ûc TffovHicp. Id eft: Vcl mus mordcat UÌ7
mm improbum. Quo fignificatum cft, quacunq; ratione uindió^am
non deeilc malis, fed eos aliquo paôo méritas dare
pœnas. Competit ar in eos, qui de rc quantumuis friuola rixam
mouent, fcquc laefos qucruntur.
In me haeccudcturfaba.
Terentius in Eunucho : At enim ifthxc in me cudcnir faba.
Hoc cft,in me malum hoc recider, in me bare uindicabitur culpa.
Tranflamm à faba qux cum filiquis exuitur ac batuitur, ac
fuftibus intcrtundimr,ita ut fit in arcis more rufticorum.
Ob tcxtoris crrahim.
Ob tcxtoris erratum Hypetcs uapulauit,quum quod hicpeccauit,alius
dépendit.
Aefopicus fanguîs.
AifftítTteiúiJ ¿t¿Mü. Id cft: Aefopícus fanguis.Delphi Aefopum
quendam nihil commcntum intercmerunt.
Aurículam mordicus. Ciccf>o.
Quum impotentcm inimicitiam fignificamus, impatientcmq;
«indi^ cupiditatem, dicimus: Vd auriculam illi lubens mordicus
araputaflcm.
Qui prior laefit.
Homerus ci qui prior laceílcret.minitatur uindiélá hoc uerfu.
ETracyy'iJiTiajLuú,
Avifisratfivvi^at os ns tf^ot^®* x^Mvfívu, Id cft,
Denuncio
Viturum me hominem quifquisprior irritarit.
Sortem & ufuram pcrfoluerc. nion,
Dicuntur, qui ferius quidem, fed grauius puniuntur, aut qui
düFenmt uindiâam, ut per occafionem Ixdant grauius. Nam
prorogatione crcfcit ufura.
Deus uldfcetur»
L z Quum

Qmim íígnificabímus nobis in praefentia dceflc facultatcHi
dcpcllcndi, uemm optare ut fuperi puniant aliquando, ufus
fucrit illiid Homeri:
Byù J ^ih \7fií¿0úiieu cà\if 'Jvratt^
AtUiwaJì Zws ivfft 'wai,\tv¡i¡x igyoc
Aft equidem immortales implorauero diuos,
Si fors luppitcr ipfe uices aliquando reponat.
Flagitiorum turpis exicus*
Quum res perperam inftimta, malè cedit, conueniet illud
Homeri: Ovu xgijx hasnx igyae,
Haud bene fucccdunt faâa improba.
Malèparta^iiialc dilabuntun
Plaums in Pœnulo: Malè partum,malè difperit. Fcftus Pompeius
ex Nicnio citar.
niogcH. Mala pcrditio*
Kxkh TTicioffis. Vbi quis paâam merccdem non accipit»
^uum turpem praeftitcrit conditionem.
Malis ter mala*
tois IxKois Tf/f UûcnJi. Hoc cft, Dignis digna cucniunt.
S toh^s. Miferam melTem metere.
Eft pro malcfaftis lucre pœnas. Vt femcntemfcccris, ita &
metes.
Canis fxuiens in lapidem*
In cos, qui mali fui cauifam imputant non ipíi autori,fcd al*
tcri cuipiam.
Canis peccatum fus dépendit*
Te Kiwh LxKûf/ us àsrtr/iTv/.Canis malum fus dépendit.Quo^
tics pro iis, quae peccauit alius, alius dat pœnas.
, Fortisinaliumfortioreminddit.
Zcnodot. , \ù)i/ci-KKis Kgurjov©- flri7^Ti/;tV.Dicifolitu,ubi quis nimium
frétas fuis uiribus,aliquando nancifcimr,â quo uincamr.
Ncfpina quidem uulnerabitbonos.
M// t^ XHXVÛX ac fJe¡H TM ccyxêûvs. Nemo moleftus fucrit
in^ioccnri. Nam fpina natura pungit quemlibet. Sed ubique
tura eft innocenria,uita!que inrcgritas.
Camel Sui cuicj motcs fingunt fortunam.
Nifot. ^ medio vulgo uidetur fumpta fentenria. Nam plerunq; ui -
dcmus mala malis euenirc,digna dignis,idque uulgo dii^iwnt.
Malus malum repent. Acteftatur ueriîculus prouerbialis:

V o T V M. íss
tehi y if cevffí r \g&\cc t^gà AJioi
Viro bono fortuna fuppcditatbona.
Fumantem nafum urfi ne centauerís.
Admonct non cíIc tcntandos,qui poísint noccrc.
Martialis: Rabido ncc pcrditus ore
Fumantem nafum uiuitcntaucrisuríí.
VindicSa tarda/ed grauísé
vbi quis diu multa patrauit impune,tandem in extremu malum
adducitur,femelq; dcpcndet fupcriora flagitia, congmet il
lud Homeri: Nv// A' èc^gU wctv-r k^SJltrit.
Nunc cunfta luct fcmel adglomerata.
Vitanda potentum ofFenfx.
Qui.dicit formidandas diuitum Ä: principnm offcnfas.
XíifAüT^i Aht ¿cvccKraoff \iffitf ¿¡wnTicà.
Sunt formidandx regum offenfarq; minxq;.
Aratro íaailarís. JDicgen.
Afarfu «KúVTíffi/j, Avztro iacularidicuntur, qui quippiam
incircunfpcdic faciunt,haud proipicientcs,quid fit in poiicrum
euentumm. Aut qui fuo magno incommodo conantur alterii
lacdere.Quifquis enim ia6èo aratro petit alium, is quo morcm
irx,femet re neceilaria priuat, cuius ufus pauló pòfl fic
t crat
cfidcratums. Tráflatum uideri poteft i belli temporibus, quibus
uomeres,marrae & iarcula, reliquaquc agricolationis arma
in Martia diffinguntur arma.
Dulce pomum,quum abeft cuftos. P/wrfrfW.
rxt/KA ¿TTttìfa xv^^K^ Id eft,Cuftos ubi deeft
, dulce pomum eft fcilicct. Qimm fignificamus impunitatc
malos ad peccandum prouocari. Aqua; furtiuae dulciorcsfunt.
Sero molunt deorum molx. idem.
Dici folitum de his,qui licet fends, tamen aliquando pcenas
dant malefaó^orum uindici Dco.
V O T V M.
Vtinam mihi contingant ea, quarfunt in^
ter Corinthum 6c Sicy onem.
Poterit per iocum torqueri in eum,qui quod ailcqwi non po
teft,id uotis tamen quafi fomniat. Idmde uenit in adagium j
L 3 quòd

ÍH V o T V M.
quòdurbsutraquc effet opulcntiflima, agriquc feracifliinim*
teriacerent.
Quine xs alienum cœpc,3c mulcfla
alliiitn*
Quum quis obftri6ius multo acre alieno,oput ut paruo dependere
poffit quicquid debet.
Zfícioff. Votum munificuni*
EÌ/X» ct>£(^, Vbi quis animo fpcs regias côcipit,iam*que
uoto diues cíl.
Alia dantur,alia negantun
Q^ties è duabus natiurae.dotibus altera contingit,altera negata
eíl. Veluti íí cui formac decus adfit,deíit ingenii laus. SÍMC
quum c duobus poíbilatis,alterum duntaxat impetratnr, quadrauerit
illud Homeri:
TcyJ í7ipú¿/ /Ltif/ iíAecKi watTM^iX-rifCf/ Jt ¿evlnvffip.
Annuir hoc illi diuûm pater,abnuit illud.
Thcocrit. , Canis panes fomníans. , ^. ,,.,.
Kcu YCÍ£ V7ÍV0& rOCíTit UVWF/ CÍ{]TÍS FMCVTIVÍ-J^YTXVVAC UM*
T'wV.Somnia cunóla canum panes,ego íbmnio pifce.Senfus elt
unicuiq; ea per fomnium occurrere,qua: impense defiderat.
Etiam dormiens fomniat.
Op^ûffTToxj H3u LxôiViAiDp. Sommât etiam dormiens.Quotiesf
íígnifieant aliquem toro peólore rei cuipiam addiChmi, deditumq;.Tercmius:
Num illc fomniat ea,quac uigilans uoluit?
j)iogem. Ne contra bouem opta, T
M H ¿

Non qiriduîç contíngét,quod optarís.
Qi" ncgabit omnia còtingcrc homini qua: fpcrarit,animoq;
conccpcnt,accommodabit illud Homeri:
HT
utilupidi,& quibus facilè imponeretur.
Semper fupcrioris anni meliora* c Diogeni»
Au'TÒe Semper fupcrioris anni res meliorcs.
Cumpra^fcnria difphccnt,& antefcrunturanteafta, Horatius;
-Laudator temporis afti Se puero.
V S V R A.
Citiùs ufura airrit,quàm Heraclitus.
eâTjûp c 7CK& HfctR-KfíTW wifiVïU T/^i^^-Id efi,Cirius ufura,
quàm Heraclimscelerrimus currit. Admonet adagium, abfiinendum
à mutua pecunia, qua: credatur ad ufuram. Nam
opinione celerius rccurrcrc diem ufurarium. Sumptum ab Heraclito
quodam edentate currendi praeter cxtcros eximio atq;
cxcellcnti.
L 4 Eft

TUtdtihut. Eft Pylus ante Pylum.
Incosaccommodabicur, quibasaliaurura cxalia nardtiir,
ucl ubi quid alteri prxfcrtuir uelut antiquius òc prxftantius, uiá
ubi aliquis ia6èat fc quafi uel folus ud fummus fit, cùm reperiátur
& alii qui pofsint cum co dcccrtarc. Fuerunt cn'un mult«
huius nominis urbes.
Feh'xjquí nihil debet.
t\jSodtMi> i ¿Mti'ip if «Aw//. Id cft,Felix,qui nihil dcbctXJuicI
cnim calamitofius,quàm toties erubcfccrc, totics perfricarcfacicm,fugitarc,latitarc,mcntiri,difsiniularc:
nCic fupplice agerc,
nuc fiagitarc: palam appcllari,uitari, notati digito:brcuiter,nriquám
tui iuris elTe? Nam hacc, cumque his multa alia incommoda
fecum adfert acs ahcnum. Plutarchus fcribit Pcrfis duo
fuiiTcpeccata: Primum, deberc : Proximum mcntiri. Nam ca
iudicabant cohsrerc, quòd qui funt obxrari, ficpius cogantur
mcntiri.
Tercnf. Animam debet.
TA// cffiTiH. Diáum,timlo de Paupcrtatc.
Semel rubídus,acdedes pallidus.
wv}fhyngà ì'mmtwp Xhtofla, Id eft. Semel mbidus, 9c
decics pallidus.Suidas admonet didhim dcii$, qui mutuum
acdpiunt, quos necciTc cft crebrò tum rabefccre
pudore, mm mem pallefcerc. Rubcfccrc
dum pctunt mumum : Pallefcerc dum
foluendo non fimt,& mcmunt
nc trahanmr in ius,
aut in ncruum.
F I N I S .

A V T O R V M P R A E -
CI P V o R V M CATALO-
gm € quorum monumetitis coHcr
funt Chiliddcs
Addgiormu
CRAECI POETAI. Xenophon.
Homerus.
Paufanias.
Euílathius huius inteipres. lofcphus.
Pindarus.
Hcrodianus.
Pindari interpres.
Diogenes Laertius.
Aefchilus tragicus.
COSMOGR.APUI.
' Sophocles.
Strabo.
Euripides.
Stephanus.
Ariftophanes & in hunc comt- Ptolomaeus.
menrarii.
Mela.
Epigrammaca Gratca diucrfo- ORATORE S.
rum.
Demofthenes,& interprcs.
Callimachus.
Aefchincs.
Aratus.
Ift)cratcs.
Apollonius Argonauricomm Ariftides.
autor,& huius interprcs. Lyfias.
Nicandcr.
Syncfius.
Oppianus.
Alciphron.
Lycophron , Sc huius inter- Aphthonius.
prcs.
Lucianus.
Phocylidcs.
Philoftratus.
Theognis.
Hcrmogencs.
Theocritus.
Syrianus.
Theocriri interprcs.
PHiiosoPifi;
Hefiodus.
Plato.
Menandcr.
Ariftoteles.
H I S T o K. t C I. Themiftius.
Herodotus.
Proculus.
Thucydides.
loannes Grammaticus.
Plutarchus dc Vitis. Alexander Aphrodif«ul.
Diony iius Halicanuilkus. Thcophraftus.
L s Fiutar

?lutarclvus dc moralibus. ;/
Diofcoridci.
Hippocratcs. Galcnus.
Acfopus. Orus.
T H fi o 1 o 0 I.
Origcncs.
Laéèantius.
Tcrtiillianuj.
Hieronymus.
Ambrofius.
Baiilius.
Nazianzenus.
Chryfoftomus.
Grcgorius Tbcologui^
DRAMMATICI
M IXT U
Suidas.
Eudcmus.
Etymologicon.
Stcphanus.
lulius Pollux.
Athcnaeus.
Nicolaus Stobarus.'
Zcnodotus.
Apoftolius Bixantius.
Diogcnianus.
Phurnums.
Hcfychius.
LATINI POBTA
Plautus.
Tercntius.
Vcrgilius.
Horatius,
Ouidus.
Lucanus.
Lucrctiuf.
MartialLs.
luucnalis,
Propcrtius.
Claudianus.
Publius MimographusJ
Statius.
Silius Italicus«
H I s T O R I C i.'
Salluftius. Liuius.
Aelius Lajnpridius.
lulHnus.
lulius Capitolinus.
Valerius Maxiinus.
Ammianus MarccllinusJ
GRAMMATICI.
Nonius Marcellus.
Feftus Pompeius.
Marcus Varrò.
Diomedes.
Donatus. Semius.
Porphyrion. Acron.
O R A T o R B S.
M.Cato.
M.TuUius Cicero.
Qujntilianus.
Seneca.
Plinius Caccilius.
Afconius Pxdianus.
M 1 X T I.
Plinius auunculus.
AulusGcliius.
Macrobius. •
Petrohins Arbitci*.
Angelus Politiahus,
Hcrmolaus Barbarus.
PHILOSOPH I,
Pandcd« Iuris.
Catullus. M.Varro.
M.Cato.
Pcriius.
Tibullus.
Auionius.
Columella.
Vitruuius.
Vcgctius.
F I M I S

I N D E X L O C O R V M
U V IV S o P E R I S S E C V N-
dm feriem literarim, quo fdcUiùs
kdoridquodqu^rity
mcmut.
*
ABerrandi 8
Ab inino ad fincm p
Ablurda, Indecora, Pracpoftc- IL
GBreuiloquentia
Aecuticntia
Calumnia
Carpentis Iciplum
77
78
So
82.
A cccfsio pníilla,aut nimia IS CauÖa indetenfa ibid.
Ad reni pcrtincntia z6 Cedendum multitudini 8j
Adulatio
2.7 Citra laborem
87
Acqiianimitas
30 Clamofus
S8
Aequalitas
JO Commodo magno emptii ^o
Alia aliis placent 3Í
Alibi diminutum, alibi reddi-
Commodum mtemer.
Conatus
ibii
so
tum
Concordia
Alienad re
Aliena curantis
35 Coni^ura: •
Coniìliiun
5>4
Aliis faperc 37 Contemptus & utilità. ibid,
Alieno periculo 37 Contagio momm
Amicitia
Amor
Anceps & dubius
Apertè & craflc
Approbandi
38
4S
47
51
51
Contra
iij
Contrarium philautia:. "4
Correólio didi ibid.
Crudelitas
114.
Cum auxilio, citra auxiliuni
Arrogantia,ia£lantia4; S3 84
Afperitas,moroiìtas
Al'siduitas
Attentio,& econtrJt
Audacia
6z
^ 5
Curiofitas
DAmnandi Decretimi
117
118
Auxilium
B
infirmum 67
Eneficium cormptu 67
Bibacitas
Bonac tbrtunae,copiar,felicita-
Degenerantium in peius i ij?
Deprecantis IZO & abominantis
Derilìo
III
Del^cratio
iiz
ris aut ominis o Pifticultatis , 115
Diffid

DiffiJcnt'iaß tzs
DifFcrcntisfr ií7
Dignicat» Ì19
Diligenti« 133
Difcordia 137
Difcriminis 138
Difsimilitudinis Se incogrucntix
14s
Diuitia: 149
Diuitum prarrogatiua i s 3
Diutumum
Docilitas ibid.
Domi uiucre ibid.
ELabcndi is 6
Exccllcntia, inxqualitas
Exccrandi itfs
Ex cucntu indicìum 16 6
Exitium honcftum 157
Exihum 167
Expcricntiaefcu perieli itfS
Ex fefe 17^
FAcundia 171
Fanics 172-
Fcftinationis 173
Fcftinatio pracpropcra 17 7
Fides &grauitas 179
Foemina: i8i
Focus 184.
Forma jdcfonnitas 18 4
Fortitudo iS6
Fortuna: commutatio 188
fortunata ftultitia 191
Fraus ab amico i^i
Fmgalitas t^t
Fruftratafpes 1^4
Fucrunt, non funt 19 8
Fucus J99
GArralitas 199
Gratimdo 103
Acredipet« 104.
Honos indigno habitui
H lus
Hofpitalitas
I
8c contra 106
Gnauia & infcitia 106
Ignoratio 109
Impofsibilia 211
Illcccbra mali 214
Imperitia 114
Impoftunc x\s
Improbi XKÌ
Impudentii
Impudicitia
12t
Inanis mcms 212
Inanis opera ' 21?
Ina:qualispenratio 238
Incertus eucntus 139
Incitare 239
Inconftantia:, Perfìdia:, Verftitiae
140
Inculpatus iw
In delitiis isi
In deprehenfos
Indiligcntia:
2Si
Induftria is^
Infacundia isS
Infortunii fiue exitii 2S 8
Ingenii malitia & inftimtio
268
Ingratitudo
Ingrara ob uemftatem 271
Initium laudatum 172
Iniuftitia 27 J
Infalubritas 274
Iniìdiae 274
Inftans 17^
In ftupidos 17^
Intcmpcrantia,Libido iSs
Intempcftiua & inepta ipt
Intcmitio ^94
Inuid

Inuidia,Acmulat5o ip^
Ira 198
Itcratio citra taediiiin 199
Itcratus error ^ Z99
ludicandi rcfte,fcciis 199
luiienta 301
Munus aptum & incptum
Munus boni confulendum
Mutandx fententiac 370
NMurati inftimti 571
Eccfsitas 375
Lluftitia 303 Nobilitas,obfcurita$
Accflcntis . $06 37^
Non folus illc 377
La:tiria,Triftitia 308 Notus 37S
Languor, Vchementia Nouiras 379
Lautiriac
Nugalia 57^
Libenter 31S Nunquam 579
Liberaliras 3^^ Niipera 380
Liberta?, Veritas 317 Nufquam ibidem
Longxuitas 311 ONimtiuslartus 381
Lucrum ex federe
Bliuio
Luxus Ä mollirics $16
A /TAgnificapromiiTa 331 Obfcuritas jS j /
IV1 Magni momenti 333 Nbfequundanris 384
Maledicenria 334 Nbtre£brio,Malcdic. 3ÍS
Mali retaliario 3H Occafio 3SS
Malum conduplicatum 33s Ocium 38^
Malum ucrtens benè 337 Occulta 390
Malum aÌTuctum 338 Occupatio,ocium 391
Malum accerfitum 33 Odium 391.
Malum malè uiratum 3 48 Ominandi
Malum immedicabile 3 4 8 Omnia ibid.
Malus uicinus 34^ Originis 396
Manfuétudo 349 "P) Arafiti 398
Memoria 3s o ± Paupertas 39^
Mctus cx con fcicntia 3s i Penfario beneficii 405
Mctuspocnac 5Si PerHciendi iiuc abfoluendi
Minanris 3S3 407
Miranoua 3^4 Perfidia 411
Mixta
Pcrplexus 413
Modeilia,modusq;
Perfpicacitas
Molefti,intolerabi!es 3^1 Perfpicuitas 41^
Multi 363 Pertinacia 417
Munemm corruptcla 36} Philautia 41S
Munus non munus $66 Potente«
rr«

P'raelongí 4M
Príctcr fpcm bonum aut malum
414
Probmm,Gloria 4i(f
Procliuitas ^ 428
Proficicnrium in melius 43t
Profuiio 435
Proprii commodi ftudium
435
Proximis utendum 438
Pmdcnria 43 p
Prudcntia fcnilis 441
Pmdcnria coniimóla uiribus
443
Pudicitia ibid.
Tudor 444
Solicitud© 4^;
Somnolentia 484
S ordes 8c pardmoriia 4 84
Taedinm cx itcratione 4^7
Tarditatis & cunöationis
499
Temeritas ^04
Tenacitas 50^
RPuniri pro alio 44^
Tcmpcrantia so^
Apacitas,Auaritia 44s
Tempeftiua so 7
Raritas 4S1
Timiditas sop
Rcfugium 4SI
Tolcranria 515
Repellenti^ ibid.
Toruitas ^ ^ si 4
Rigor 453
Tomm ut nihil reliqui v 4
Rilus ibid.
S
VTumultus SIS
Rixofu? 4SS
Anitas ibid.
Alubritas 45 if
Veneficia siS
ViccsofFic'ii ibid.
Scunrilitas ^ 4s 7 Viftoria utrifque triftis si9
Sccundae expcrientis ibid. Vincere 8c uinci ^19
Securitatis & mtac rei 458 Vinculum infolubile su
Semper 4^} Visiniufta ibid.
Senium prsmatuni, aat mors Vita hominis mifcra 8c brc-
4

INDEX í>ROVER
BIORVM sècVNDVJM
ferian Utcrarum,
AB afinis adboues
Ab afino dclapfus io8
Ab afino lanam in. 115
Abdcra pulchra Tciomm colonia
4SI
Abdcriticamcns iSs
Ab equis ad afinos i\9
Ab Eteobutadis ducit gcnus.
410
Abhorrcntis ac deteftantis iii
Abiiciendum procul 118
Abiicit hafta RhipfafpLs si o
Abiit Sc taurus in l'yluam 4^
Abimpiis cgrcfla cft iniquitas
3P7
Ab incunabulis "
Abipramefle 45>i
Ab ipfo lare 9
A bis feptem undis 145
Abominandus fcarabcus loS
A bonisbonadifce 113
Ab ouo ufq; ad mala 10
Abronis uita 319
Abfquc báculo ne ingtcditor
Abunodigrammatc 47S
Abfit clamor in colloquio aut
lufu S9
Abftincnda uis à regibus S13
Ab tráfcnna cibum peterc 175
Ab unguib^ incipere tó.Sc
Abydeua illatio 8p
Abydus,Abydcnus Si
A cacio ufq; ad terram . . u
Acanthida uincit comix 1^7
Acarniciequi 165
A capite arcellcre 10
A capitc ufq; ad calcem 9
A carcere to
A carccribu? 10
Accepta candela jp
Accerfitum malum 341
Accipit Sc glebam erro 31^
AcciiTarc 47>
Acci Sc Heliconis opera itf ;
Acefiasmedicatuseft 120.349
Acccflaci luna 501
Aceto perfiinderc 440
Acetum habet in peäore 441
Achantia cicada
Achilles
Achilleum argumentum
xxe/'oyawe
Acolo non fico
A ¿tum agere
Adum eft
Adaftum iufiurandum'
Adamantinus
Adamantis tenere
Adambas ufq; aures
Ad amufsim
49tí
66
66
4S4
2.35
37^
137
4(f
ISÒ
135
Ad amufsim applica lapidcm^
non ad lapide amufsim 304
Ad aquam malus i^a
Adaras ^oj
Adafylüconfiigcre 169,
Ad calccm pemenire i o
Ad confilium nc acceíTcris
ante

, antequam uoccris Ad pedes ad caput M3
Adcoruos
Ad phafim ufq; nauigauit 4 09
Ad cribrum difta 31, Ad pila ubi uentum 30^
Ad Cynofargcs %6o Ad p ileum uocare 335
Ad bonam frugcm 372, Ad porccUum da mihi mutuo
Ad «oronidcm ufq; 408 tres drachmas U3
ADcofiiH 369 Ad priftina pncfepia J90
Ad Deoru aiu-cs perucnit Adraftia Ncmcfi$,Rhamnufia
Addcre manum iis Nemefis 518
Ad digimli crcpitum 384 A d reftim funiculum 499
18 Ad reftim res rediit 1 z 5
Ad cphcbu properarc 16 9 Ad faga ire ^iz
Adcrit TcmeiTcus genius s 18 Ad Scolon ne ^ficifceris ipfc,
Ad felice infleftere parictc ncc alteru comitaberis 14&
Ad fraftam canis
Adfint dii beari 35^^
Ad finem ubi pemcncris,nc Ad fuum quenque quarftum,
uclis reuerri 30 acquum eft ciTe callidu 43^
Ad Graecas kalendas 180 Aduerfus fole ne loqui tor 18
Ad Herculis columnas 409 Aduerfus fole ne mdito 4
Adhortantis ad gloriam 418 Ad uinum diferri 105
Adhuc aliquis JQcus nos rc- A d uinum refecarc 4s 3
foicit 4P I Adulterinus 117
Adhuc ccelu uoluitiir 4Po Ad umbilicum ducèrc 408
Ad incitas 401 Adunguem 135
Ad id quod crat opus 3s í Acacidina: mmae 355
Adiurantis fc faòhirum ali- Aedibusin noftris qux praua
quid i€6 aut reóìa gemntur
Ad libellam deberc^ 4s 3 Acdilitatcmgcrit fine populi
Ad menfuram aquam bibunt» fufFragio SOS
citra menfuram ofFam co- Acgarum nauigat 145
medentes 13 Aegis uenit izz
Admerinacnia 30^ Acgrc quidem,fed facimus ta-
Adminicula uitae lu men 114
Admirabiles m neftcndis ma- Acgrè,fed tame contingit 114
chinisAcgyptii
Aegroto dum anima cft, fpes
Admoto capite 3^1 cft 4PO
Adonidis horti i88 Acgyptinuptiae %67
Adoraturi fedeant 534 Aegyptius laterifer
A Dorio ad Phiygiuni 371 Aci fopicus graculus 48i
^dpcdcffl $68 Acfopicusianguis S3i
Acftate

PROVERBTORVM.
iicftatcpcnulamdetcris ly^s -Albo reti aliena captant böipi
) na 80
Aerate prudentiorcs reddimur Album calculum addcre it
442 Album panem tibi pinfo 332.
Aethiopem dcalbas 1,13 Albus an ater fis,ncfcio no
Acthiopc cx nultu iudico :94 Alcinoi menfa 318
Aethiopem lauas 113 Ale luporum catulos
Acthiopsnonalbefcit x67 Algauilior no
Aethna,athon 3^3 Aha committenda,alia cxlan-
Actneus fcarabcus 108 da 49^
Acqua concertatio 30 Alia dantur,alia negantur S34-
Aequalc tibi uxorc quere 470 Alia Lacon, alia afinus ilhus
Aequales calculi 117 portât 481
Aequalis xquale deletèat 470 Aham aetarem alia decent ^ oS
Acqualitas haudparit bellum Alia Menéeles, alia Porcelhis
30S loquitur 34
A fonte ducere 10 Aham quercnm excute
Afra auis 31 ; Alia res fceptiun alia plcó^rum
A fronte atque â tergo ii «47 '
A fronteprxcipitium, à tergo Alia uita alia diacta 18S
lupi 140 Alia uocc pfittacus alia cotur-
A fronte iìmul Sc occipitio o- nix loquitur 14^
culatus 43P Aliena iacis ts%
A furiis oriundiis 184 Alienam metis meflcm 37
Agamcmnonii putei 3^4 Alienis uti foleis 177
Agamemnonishoñia €0 Alieno auxilio potentes 84
Agasafelkim 3SS Alieno ferox prarfidio
Agathonia cantio a88 Alienum arare fundum . 231
Àyxttìf^ij^tìl®'. iiAus Affijío w Alii femctcm faciunt, alii mc-
Agninis iaftibus alligare ca- icnt 5 û
ncm is Aliislingua,aliis dentes 1^4
Àyìfffi Hsà 36 z Aliis profpiciens non fibi 37
Aiacisiifus 4S4 A linea incipere 11
Áiyv7fJt¿¡Htít 248 Alio rclinqucntefluóhi,alius
Alabandafortunatifsima . cxcepit 264
Alasadderc 240 Aliorum medicus, ipfe hulee
Alaíforixaquacritur 6\ ribusfcatcs 25
Alba amuisi 301 Alios tragados prouocat 417
Alba auis Aliqmd mali propter uicinum
Alba:eaUina^filius malum 34p
• M Aliter

•AlilcrcatuU longè olent, ali- ^niicitia íliitilium , felicitai
ter flics 14Í tcmpcrantiiim 3g
Aliiid'cura iVmicos tragcedos acmiilatus
Aliud gcnas remi 37^ 41??
Aliud noóhia fonat aliud cor- Amicorum eft admonere, munix
146- riium 4;
Aliud ftans aliud fcdens 2,43 Amicoru omnia cómunia
Alius aliis in rebus prxftan- Amicus amico - 41
tior 1(^4 Amicus certus in re incerta cer
Allium in retibus i^i nitur ^ 44
A'K'^àjnòipocyct Amicus magis nccciTarius qua
Alpha penulatorum itfj ^ignis&aqua 4t
Altera manu fert aquam, alte- À^nrix 382,
ra ignem 412 A mortuo tributu cxigcrc 44S
Altera manu fcrt lapidem, al- Af^^oei 208
tcra panem oftentac 14s. Amphiftyonum confeíTus 181
4ii.4>{o - Amphidromiamagis 33t
Altera nauigatio 43p kuífiGoc-hni í¿ub 43.
Altera fcabit,altera ferit 412 Amyclas pcrdiditfilentm 49^
Alter Hercules Amyns infanit 441
Alter larius / 440 AfmtTrlvìiif x97
Altemm pedcm in cymba Atiagyrim commoucs 540"

PRO VERBIORVM.
Anno magno Platonis habebis foíTam 107
Annofam arborem tranfplan-; Apertae mufarum iannc iss
tare ip^ Aperte íímpliciterque loqui
Annofa uuipes haud capitur 518
laqueo 442. Apertis tibils 8$
Anno fenior fio 361 Aperto pe¿lore 518
Annus clibanum 3s 4 Aphya ad ignem
Annus eft ^oz Aphyarum honos ^69
Annus producir non ager IH Apio mollior,aut mitior 350
Anfam quxrere 3SS Apio opus eft 138
Antchac putabam te.habere A^^ àtK^ofvjlup 3^^
comua 104 Apologus Alcinoi ^17
Antepedes ' 27S AT^af^aS • 166
Ante tubam trepidas sio- Apta prouincia 368
Atithericum metete 230 A puro pura defluit aqua iso
Antiopae ludus i6e Apud fimum odorum uapo-
Antiquiora diphtera loqueris remfpargis 134
271 Apudmcfamuerecundari nC'
AvJtm'Koífyüif 204 mincm decet 444
Antiquior Codro 13t Apud nouercam queri 22p
Antiquior quàm chaos & Sa^ Aqua & terra reddamini 2S9
mmia tempora 271 Aquam bibens,nihil boni pa-
Anciquis debetur ueneratio ties 405
\6i Aquam c pumice poftulas 224
Antronius afinus 283 Aquam igni mifccrc 21
Anuius aureus in naribus fuis. Aquam in mortario tundere
• 20 235
Anusbacchatur' 292 Aquapracterfluit
Ante barbam doces fenes 24 Aquilx fenefta corydi iuuen-
Ante lente augcre ollatir: r.78 ta - isS
Ante uièlorià encomium ^a- Aquilam no6hia: coparas is^
nls 177 Aquilam comix prouocat 99
Anuscothonifi&t 23 Aquila in nubibus i^i
AnusEriphus 2?. Aquilam teftudo uincit 212
Anus hirciíTans 192 Aquilam uolarc doces 212.&
Anus faltar 2s 224
Anus fimia fero'quidem S50 Aquila non capit mufcas .99
Anus fubfaltansAiulcum exci-. Aquila thripas afpicicns 99
' tatpulueris 442 A quinqué fcopuhs dcfilire in
Anus uelut eqitus profundam fluftus 115
M i ^ Arabicus

I N D E X
/
Arabiens tibicen ^rictem emittJc 306
Aranearum telas tcxcrc 117 \Arietis minifterium 171.
Araneas eiicerc 400 j^riolari 332,
Arare littus 217 Arrcpta candela,candelabmm
Arator nifi incuruus, pncuari- quaircre no
catur I3S Ampere negotii curam
Aratro iacularis S33 Arripieda qux ofFerutur $69
Arbore dcieiäa, quiuis ligna Arrogantia non ferenda 54
colligit IS4 Ariftophanis & Cleantis lu-
Arcbidamicu bellum cerna 13^.
Arcades imitantes 283 Artem quxuis alit terra is7
Arcadiam me poftulas 34^ Arr 4^8
Arcadicum germen 283 A facris abftinende manus 30s
Arccm cx cloaca facerc sj Afcifcc ad extremum fcien-
Archilochiacdifta 387 tiam 140
Archilochimelos A fcxaginta uiris ucnio 4s7.
Archilochi patria 385 Afini cauda 215
Archilochum tcris 38^^ Afini caput nc laues nitro
Archimcdcs no poflct meliils .124
dcfcribere 41 íT Afini mandibula 328.
Archytx crcpitaculum 199 Afini mortcs, m7
Arcustcnfusrumpimr 3^0 Afinus ad tibiam
Arfhun^anulum nc geftato Afinus apud Cumanos 47$
30P.484 Afinus afino & fus fui pulcher
A remo ad tribunal 190 31
Arcopagita 310.S14 Afinus afino pulchcrimus 477
Arcopagita tacimmior 494 Afinus auis 15
Argentanginam patitur 353 Afinus balneatoris 23^
Argenteishaftis pugnare 36s Afinus compluimr S9.
Argcntcus putcus 69 Afinus efuriens fuftcm negli-
Argcnti fontcs 419 git lOo
Argentum acccpi, impcrium Almus in paleas 69
uendidi 468 Afinus in pelle Iconis 205
Argi Collis i66 Afinusintcrapes is9
Argina calutmnia 81 Afinus inter fimias 2s8
Argiuifures 449 Afinus in unguento 147
Argiuos uidcs 308 Afinus portansmyfteria 14/
Aries cornibus lafciuiens 289 Afinus ftramcta mauult quám
Aries nutricadonts mercedem aurum 179
pcrfoluit 270 Afinus adlyram ^46
Afinos

Afinos non curo ÌO'$ Audi Chelidoncm ^o^
Afiniiinrupcsprotnidcrc Audi quae ex animo dicuntur
Afinum fiib/rcno currcrc dof 31Í
CCS 119 Audiens non audit 480
Afinum tondes 123 Aucsquxris
Afpcra uita fed falubris 19 4 Auis cx auibus 377
Afperfiiti aquam 123 Aufcr Mothonc à remò 148
Afplsàuipcra 472- A uicinis exemplu habct 425^
Àffyrâv/^ wcTiifii^ S9$ Augia: ftabulu requircre 21 \
AlTcuerantius diccrc 318 Anguftum & latum 3P^
Afsidua ftilla faxiun cxcauat Auloedus fit qui citharoedus
61
cifc non pofllt 43S
Aftutior coccyce 437 Aurea: compcdcs 45
Afubcunteportumnauì 175 Aurem uellcrc
A teneris unguiculis 11 Aureos polliceri montes 331
Atlicnienfium inconliilta te- Aureus in Olympia ftato 331
meritas ipi Auribus lupum teneo 41$
103 Auribus arreftis - 64
AêvfoyXw'fJ^' 103 Aurificcm tc futumm crede-
Athos cclat latera Lemniae ho bas ; ip^
uis
Auricula infima mollior 34>
Atlas coelum 341« Auriculam mordicus S3t
Atquijiottcftapud aram con AurisBataua i8s.30i
fultandum j^cs Auro loqucntc, nihil police
Atrcioculi 310 quaeuis oratio S7
Attagen lus Aumm Colophonium zst
A ttagenac nouilunium 15 2 Aumm haber Tolofanum 16 z
Attica bellaria 313 Aumm igni probatum i^o
Attica fides ^ 180 Aumm fuba;ratum 482.
Attici E Icufinia 3^0 Aufculta Se pcrpcndc Í 4
Atticus adueña ^it Auftmm pcrculi 129
Atticus afpcdus 121 Autabiautcxuerc 458
Atticusinportum s8 Aut bibat aut abeat 47
Attica mufa 171 Aut cucurbirae florcm aut cu-
Atticus moricns porrigit macurbitam 48
num 4 4P Aut ipfe fuifti,aut tui fimilli-
Atticus tcftis 180 mus 47t
Attollere fupercilium s3 Aut manenri.uincendum aut
Auarus nifi cùm moritur>nihil moriendum 187
rcòlcfacic
Aut minus animi,aut plus pò-
N 5 wa

tentlac 410
Aut mortuus eft aut docct literas
4P
Aut oportct tragœdias agere
omnes,aut inl'anire 49
Aut pifccm olet, aut florera
70.472'.
Aut Plato philoniírat,aut Phi
lo platoniíTat 49
Aut quinqué bibe,aut tres,aut
nc quatuor 49
Aut regem aut famum nafci
oportet 278
Aut terra aut mari 9t
Aut ter fcx aut tres teíTarae
169
AvTúhi/ U«¡¿UT\.\\ S^O
•AVTOAHKvßot 189.399
Autoritasdiuinitus 7s
Author omniu &J^ns 3 9 S
Azana^amala ^las
390
114
B
BAcchacmore 494
Baceli íímilis iSs
Balba non credit 18
Balbiml polypus agnaedeledat
31
Battologia lox
Batti lllphium 130
Bcccefclenus 177
Bcllcrophontes litteras 343
Belle narras 19
Bello parta 4^ 4
Bellum Cononi curae fuerit.
Bellicum canere 409
Bellum haud quaquá lachrymofum
3)S
Bellum omnium pater 137
Bcnefa^is penfarc
407
delióia
Bene loculis,bcne fcrinio 151
Bene naris turpe eft male uiue
re 119
Bene plauftrum pcrculit 418
Benè iìt 39%
B encuolus trucidator 481
Benignior'pellace uulpe 18
it 8
B cftia beftiá nouit 117.4 7 7
Beta tum hyemc,tum aeftate
bona ' 507
Bibc ellebomm 281
Bipedum nequiifimus 117
Balbus balbum reôè intclli- B ibcre mandragoram 3 8 j
47S Bis ac ter quod pulchrum eft
Ba^Íio
218 198
Ba:on malus pifcis 1 zi Bis dat qui citò dat 51^
Balneator 101 Bis intcrimitur,qui fuisarmis
Barbam ucllcre m pcrit 341
B arbarus ex triuio 20 7 Bis pucri fenes iSS
Barbae tenus fapientes 481 Bis feptcm plagis polypus có-
Baíílicafacinora
BaeTaKorfúíS
5 4
III
wfus
Bithus contra Bacchium 47S
Batalus ' Bocchyris 305
Bccoa

Boeon malus pifcis 12.4
Boeoticaacnigmata 384
-Bocotica auris
Boeotica canrilcna 2.7P
Boeotica fus Z79
.'Bocoricuin ingcnium z79
Boeotisuaricinarc 347
Boliripocnam Si.sjo
Bolus crepms è faucibus 19 4
BiWiWA^vd^ 2-18
Bona cíl offa port: pancm 438
Bona ncmini hora cíl 1 Pi
BonaPorfcníE 3í7*44S
Bona ipcsoílcnfa 74
Bonatcrrx 73
Bona fortuna; 74
Bonar lege; ex malis moribus
procreantur ^97
Boni dd bonorum cóuiuia ultro
acccdunt 470
Boni paíloris eíl.tondere pecus
non dcglubcrc 447
Boni'iámbu?} 7 0
Boni uiri lachrymabiles
Bonorum acenius 71
Bonorum glo mi 73
Bonorum uijire 72.
Bonoriiui myrmccia 72.
Bonum cíl duobus niti ancho
ris AS9
Bonus cantor,bonus cupediarius
47^
Bonus dux bonum rcddit comitein
1^4
Bosad ccroma 118
Bosadpracfcpc 7s
Bos aducrfus feipfum pulucré
mouet 344
Bos alienus fubindc foras profpctlat
Bos apud accruum ' • y g
Bos Cyprins 48«
Bos Homolottorum 10^
Bos in lingua
Bosin ciuitatc 131
Bos in quadra aiçcntca 20^
Bosinííabulo .329
Boslalî'us forrius figit pcdcm
S29
Bosmarinus . .27^
Bos porremo ultra Taygetum
capite 2.4
Bosfubiugum 5^9
Botruv oppoiitus botro,manrrcfcit
^ 40^
Boucm in faucibus portât J
Boucs mcflls tempus expeftátcs.
7^
Boue ucnari Icporem 21
Braffidas quidem uir bonus,
fed Laced^mon multes habct
pra^ilan tiorcs - '"377
Bubocanitlufciniae i ?: is9
Budoroniorc us
Bulbos quaerit ;
Bullata: nugar -sS
Bunas iudex eil ^oc
Buthusobambulat 4U
Byzeni libertas 318
hvasoíAúfiiiVtíf/ 274
C
C Adere in curfu ì96
Cadmea ni ¿loria 2.61
CdcciorLeberidc 79
Cacca fpecuUrio 79
C«cus caceo dux 79
Cxcì prarfcriptio 80
Carca die^,Ä: oculata dies.ii

.. . . I N n E X
Csccüjauribm i8s Cancns uitac palmunt
Caccum infomnium Cancrcadmyrtum isí
Caencihafta CancrcdcTalamonc
Caidimus, inq; uiccm pncbc- Canes uenatíci iitf
mus erara iagittis 335 Canes timidi ueficmentius la-
Calcar addere currenti 419 trant ut
Calabri hoTpitls xenia 109 Cane TollenLs(rantilena loj
Calamoboas 89 Canina facundia 455
Calicum remigcs Caninum prandium 455
Caiidam ucruri partem 3 45 Cani das paleas,afina offa 2 4
Calidum mendacium si8 Canis 137
Calidum prandium comedi- Canis ad cibum 274
ili 342 Canis ciraim inteftina 44S
Caliga Maximini 423 Canis digna fede 129
Caligare in fole 22 Canis in pra:fepi 148
Calculo mordere tv/ Canis in uincula 160
Calcuhim reducere 370 Canis feftinans,caccos parit ca
Caluus comatus 147 tulos 77
Caluus cu fis,ne obuerfa fron- Canis mendico aoxiliansr i9Zr
teobnuasarieri 142 Canis paues fomnians S3 4
Calliacdefiuuntpenna; 455 Canis peccatum 44s
Callipcdes 502 Canispodiccminfpiccrc 384
C^pb^cs - S8 Canisreuerfus ad uomitu 299
185 Canis faruiens in lapidem su
Calliun ducere 358 Canis tanquam Delum naui-
Caluumuellis 223 gans 46t
Camelus defiderans cornua , Cams uindiöam W
ctiam aurcs perdidit 343 Canis uiuens è magdalia no
Camelus faltat 24 Cantilenam eandc canis^ 49^
Camelus uel fcabiofa,complu Canrharoaftutior 245^
riu afinoru geftat onera is8 Cantheriusin porta isi
Campana fupcrbia ss Canthcrium in foffa 12,& 11 j
Canalicólac 401 Capere ciuitatem 12S
Cancer leporcm capit 14 Capere crines 388
Cancros lepori comparas.is7 Capere prouinciam 115.411
Cancrum ingredi doces 234 Cap i Iiis trahere
Candidus fcnno 417 Capire geftarc 47
Candidum linum lucri caufa KXTTVÒS 33^
ducis 4SO Capra contra fcfc comua 54^
Cane cxcohata excoriare 24 Capra adfcftiua S08
Capra

Capra gladium 341
Capra nondíí pcpcrit, hocdiis
autcm ludif in rìdis 19
Capram coelcftc oricntcm cófpcxcrunt
73
Capram portare non poflum,
& imponitis bouem iiz
Caprarius in aeftu 19 o
Capra Scyria
Captantes capti fumus 33 9
Caput II
Caput artis cft,decere quod fa
cias 10
Caput fcabere 13s
Caput fine lingua 49s
Caput uacuum cerebro 27 7
Carbone notare
Carcinipocmata 384
Carica mufa 106
Carica uifèima 485»
Caricum fepulchrum 434
Caricus hircus 109
KoifHÍe¿fiv'T\S 6>i
Carpathiuslcporcm 345
Carpet citids aliquis qua imitabitur
387
CaiTa glande 104
Cafcus cafcam ducit 4 73
Cafsioticusnodus 249
YLoticcXHlwtìviuif
Cataftrophe fabulae ^ xpu
Catulae dominas imitâtes 472
Cauda blanditi 28
Caudx equina^ pilos paulatim
uellcrc - SCO
Cauda tenes anguillam 229
Cauda de uulpc tcftatur 9s
Cauethoraccm 143
Caunius amor 4s
Caute loquacior aoi
Caunis cnim meruit
Cedendum multitudini 85
Cecidis & Buphoniorum 107
Ccleriùs elcphantipariunt sot
Cclcrius quam Butes 174
Cclmif in ferro i6i
Cenforia uirgula 302.4S3
Centauricc ^it
Centones . 3S^
Centro 3c (patio circunfcripta
' 401
Centrum plauftri trabes 12s
Cepas edere aut olfaccre 310
Ccratraftabilior 3S0
Ceram auribus obdis 64
Cercopiifarc 119
Ccrcopum cœtus 21p
Ccrcyrxalcutica
KigúC^fioTí^ 61
Cereri facrifîcant 488
Ccnte ccradignus 427
Ccrtamcn non accipit excufationcs
144
Certifsima paupertas 404
Cermm profpicio 97
Ccruus canes trahit 21
Ccruinus uir su
Cefcon habitas S13
Ccftrcus iciunat 172
Ceftum habent Veneris 46
Chalcenterus s«
Chalcidiifarc 28S
Chamacleonte mutabilior 241
Chara d ry on imitans 4 81
Charctis poUicitationcs 332
Charontis ianua 161
Chary bdis,barathrum 44 7
Çhœnici ne iníideas 4 50
Chimera 240
ChiusadCoum 474
M 5 Chius

Cliiiis dominum emit 340 Citiù«; ufura currit, qulm Hd-
Chius
81 raclitiis
Chironium unlnus 548 Citra arationem citraq; femc-
Chordx nice S 6 - tciu 87
Choreae Ionic« 318 Citra puluerein 87
XfViir« ngù Kniffet 40 Citra uinum temulentia ¿oi
yiiisvcxv^0\ií¿cuaif 37p Ciuitatcs ludimus 457
XfíWAfV^ IP Clauam extorqucre Hcrcult
Cibum in mctellam ne immit- 124
tas 147 Claudiana tonitrua 88
Cicada cicadae chara, formica Claudi more tenere pila 207
foimicae 471 Claudus oprime uirom agit 3«,
Cicada uocalior 201 Clamoíior lauro ardente SS
Cicadac apem comparas is^ Claue finiere ligna , & íecuri
Cicadam ala corripuifti 3 4s fores aperirc 24
Cicadis pieni
Clauum ciano pellerc 475
Cicemus Bacchus 107 Clematis Aegyptia 413
Ciccris emptor no Cleocritus . zS9
Cilicii imp eratorcs i p ^ Clcomenes cubilefuperat 404
Cilix haud facile uerum dicit Y.'Kenc^xl'tiJ 2S9
Climacides , ip
Cillicon bona 3 33 Cliflhencm uideo iSp
Ommeri^cnebrac 79 K.-Kirn^®' irp
Cmynrdpes iso Cnipsinloco 243
Cinclus 401 Cochlcap uita
Circeo poculo 373 Cochleare crcfcit loS
Circulum abfoluerc 408 Co£èa numerabimus exta 167
Circumtondcre comam Cœlum digito attingere s^
CiiTamis Cous si7 Ccelum tcrntat
Cithara incitar ad bellum 2^p Cana popularis 314
Citis quadrigis, louis quadri- Cañare me doce SoS
gis 173 Cano puram aquam turbans,
Citiùs elcphantem fub ala ce- nunquam inuenics poni 343
les 111 Canum barbsricum lor
Citiùs in naui cadens à ligno Cognatio mouet inuidia 2ps'
excidcrit zii Colophoncm addidit 407
Citiùs Telegonc donarim iS5 Colophonia ferocia 4ÏP
Citiùs quâm afparagi coquû- Colophonium calciamentum
mr ^ 174 . 280
Citiùs qua formas papauer ipi Colophoniuíuífragium 40/
Colof

Colofsi magniciidinc 41} Comrahcrcfiipcrciliiim 311.
Colubrum in iinu foucre 3 41' Contribulis fa^us,lcrua ordi-
Columcn familiac 8^.13« ncm
Columnas rumpcre 90 Contra duo contraria pugna-
Cominus atq; cminus 30^ rc difficile 8}
Commune naufragiuui 167 Contra retianim ferula 117
Communis Mercurius 317 Contra ftimulum calcas
Commoucre facra 91 Contra torrentcm niti 154
Cópcdiaria res improbitas zu Conuenerunt Attabas & Nu-
Compluramafculi canis cubi- menius 475
lia 190 Contrahere uela 3s7
Compluriu tliriorum ego ftre Connina non conuiua 499
pitumaudiui 3S3 Copiac cornu 73-3S^
Comprcfsismanibus ass Cornea fibra
Concha dignus pS Cor ne edito 309.484
Conchas legere Cornicari 100
Concilianthomincsmala 143 Comicibusuiuacior s^z
Concordia 93 Comicum oculos configere »
Concordia fulciutur opes cria 3ss
exiguae Cornix fcorpium 34Ç
Concupiuit aflam farina 19s Comutam beftiam petis 34Ç
Congregare cú leonibus uul- Coriaccum auxilium . 67
pes 108 Corinthian 288
Confringere teiïàram 12Í Corinthiis no indignatur Iliu
Connx calculus loS ^ix
Conniuere 479 ConnthusÄ:collibusfurgit,&
Conlcientia mille tcftes 3^1 uallibus deprimitur 60
ConfelTusinludotalario 30 Corpore efiugcre 144
Confiliis fimul & fado ualcns Corpus fine pedore 283
443 Coronam quidc gcftans, cac-
Confilium in melius commu- terum fiti pcrditus 310
tandum ^ 370 Corredio didi 114
Conlulendum & confiliis pa- Corrigentis quod di£him eft
rendum 64 ab alio 114
Contingit & malis uenatio 71 Corrumput bonos mores col-
Contemnentiv diâerium m loquiapraua 113
Contemnenris inimicum no Conupta indicia i6s
Conto nauiga 473 Corui lufciniis honoratiorcs
Contorquet piger funiculum i6z
231 . Coruumdelufit hiantem í94
Coruus

Coruusalbus 302.4^1
Coruus aquat ^o^
Coruus ferpcntcm 3 41
KofvSxifTtxf/ 179
Coryccus aufculcauit 1 1 7
Corythco dcformior
Cotem alis 151
CothoniiTare 314
Cothumo uerfatilior 143
Cotumiflare 69
Coturnix Hcrculcm 414
Crambc bispofitamors 498
Craffa Mincrua si
Craisiorc mufa si
Crater iitium 81
Groefi pecunia: teruncium addere
2.S.&IS7
CroefOíCraflb ditior 149
Creta notare sz
Cretizacu Cretenfe i74.Si

Cum facco adire 21p. Dare uerba 21s
Cum farcini? cnatare 46s Dares Entellum prouocas 341
Cumramcnro
Date mihi peluim 4^8
Cuniculis oppugnare 27s Dat ucniam coruis,uexat cen-
Cupidinum crumcna porri fo fura columbas 30^
liouiöaeft 454 Dathus bonomm 72,
Curare curiculam si^ Datylidics 71
Cura eflc quod audis 27 Daulia cornix 200
Curcrum os ^19 Dauiis fum non Oedipus 38$
Cur non fufpcndis re? 428 Dea excogitauit
Currenrem incitare
Dea impudentia 22t
Curms bouem rrahit 14 De alieno liberalis 317
Curfu lampada rrado 4" De alieno ludis corio
KuocGÍ¡€íjí 69 De alini profpeftu 230
Kvcci-u^wj 273 De afini umbra 230
KvhAw -artettT^««^ ipi. Dc coclo ad fynagogam
Cycloboriuox 88 De calcaria incarboniam 371
Cyclopica uita S2.3 Dccempes umbra 3^8
Cyclopis donum ^66 Decernetur equa Theilàlica
Cyclopum more ^22 131
Cydi pocnam debet 81 Decipichri ièmel app.
Cygneacantio 71 Dccipula miuem cepit 2S 2.
Cymbalum mundi 377 Decora teipfum 43

De poflcfslonc denccre 414 Deus iindcainqiiciuuat,íí mei
DclauticÍK 3*3 dòpropitius 74
Delphicus gladius so Dextro Hercule, aut amicò
Delphinum cauda ligas 114 Hercule isi
Delphnium natare doces iz 4 Dextrum pedem in calceo, fi-
DcliusnatatoV 383 niilruminpelui 149
De manu in marni 39.181.191 Diabolares loi
Demifsis auriculis 198 377
Demittere fefe ad alioru me- Diagoras Melius aip
diocritatem 3S

DtTrnni qnìm pliilòfophiì audire
ni.iltint no
DUcrrc l'altare is
Din di-libera so-
Din diirimulatum aperientis
Dine»; aut iniquus eft,aut iniqui
hTtc» i^o
Diues fadus,iam deiiirgaudcrelentè
•
D'iUccproiniin«: 179
Diuitiar non j'cmper optimis
• conringunt is^
Diuinum cxcipio Icrmonem
S9 1^4
Dodonacum acs 100
Docui te iirinandi artem, S: tu
me ui^ demergere
Dpmcflicò notus 378
Domefticùsteftis 181
Domcfticum malum 170
Domefticum diflìdium nS
Domefticum .thcl'aurum calcini
ari 82,
Domi conic(3uram facere 96
Domi habet, domi nafcitur
I70
Domi leones SU
Domi manendum iss
Domi manere oportet belle
fortunatum iss
DomiMilefia

Eamus Atlicnas no
Eandem tundcrc incudc 498
Eatelateximr 11
Ebur atramento candefcerc.ii
E canis podice 15p
E cantu dinofcitur auis ps
E circulo 10}
Echino afperior do
Echinus partum diíFcrt 344
lÍK'KtVtffCU IS^
E clibano boues 317
ÍHmpioKíírcu is^
ECretarapms 46
E cuhno fpicam coniiccrc ps
Edax currus 449
Edaxtrircmis 491
Edcnafturcium 176
Edentulus ucfccntium dcntibus
inuidet 196
Edoliohauris 435
E domo in domum 377
E duobus tria uides 79
^oeminatorum ctiam orario
cflfccminafià
Effxta fcncóia 324
E fimbria dc texto indico. 94
EfFicimus pro noftris opibus
mcenia 3s8
E fiamma cibum petere 10 9
EiFugi malum, inueni bonum
71-431
Ego dc alliis loquor,m refpon
desdecacpis .34
Ego ex bono in bonum tradu^s
fum 431
Ego faciam onmia more Ni-
^ coftrari 333
éyn\MTtsH/ii£fit S18
Eidem inhiátesteftamcto ios
Eiuídem fflufa: aemulus 47 6
Elcéiro lucidior 41 ff
Elephantum ex mufca facis zi
Elephátus non capit mure 99
E lucer egregia uirtus i 6l
Embarusfum 181
E Mafsilia uenifti 190
Emendus cui imperes 310
Emere malo quin rogare 171
Emori rifu 454
Empedocüs fimultas 39 j
Emunfta: naris 300
E multis palcis param fruflus
collegi 217
E naíTa efcam petere 141
É^ \7rt¡0íM 77
Endymionis fomnum dormis
484
E nxuo cognofccrc 94
É^ WTUÍT« 41 s
Eodem bibcre poculo 33?
Eodem cubito 40^
Eodc collirio mederí oibus 16
Eodem in ludo do6i:i 47^
E Patroclis domo uenit 48(í
ÚTTúiuTíiae Aùìfos 552,
E^eotimidior S09
E perforato poculo bibcrc
248
Ephcmeriuita Si^
Ephcfiae literac zi^
Epimenedeumcoríum 324
Epiphy Hides si 7
Epopa cum cygnis 14
Epyfcithizarc 319
Equi dentes infpicerc donati
369
Equis albis praecedere • 173
Equitádi peritus ne caret 4^7
E quercubas ac faxis nati 39^
Equifcncíta 2.07
Equum

PROVERBIORVM-
EquumhabctJcianum x6i Et pucro pcrfpicuum.cft 416
Equus mc portât,alit rex E tardigradis aimis cquus pro-
Equis albispracccdcrc is8 dût
ErctH ^4 E tribus malis unum
Ercthricniîum rho 4S^ Etriuio 10$
Erginicani 4c 4 "^-rlwrnaca 334
Erynnlscx tragocdia 311 EtScclliifiliuabominor 3^4
iff»tfJiüt\ixß^ Eucnit malo malè si9
éiTwîfi PVP fiât 333 Eucntus praeter -cxp^e^íitio-.
EfcrniuscumPacidiano 475 ncm 41^
E iquilla nò nafciturxofa E ueftigio 174
Efto promus Mi Euitata chaiy-bdiviafcylla in-
Eft Pylus ante Pylum Sò^ cidi 34g
E fublimi me deridoas 137 Eum aufculta cui quamor funt
Efurientine occurras xps aures 44t.
Efuricnti uulpi fomnus obre- Eundem calccum omni pedi
pet 480 induccrc 474
E Tantali horto fruâus colli- Eupaiyplius cx comccdia s 5
giç Enripus iiomo 142.
Etfamafiiit&erat 518 Eu^bat^are
E terra fpcótarc naufragium Euryclcs 34^
45 9 Execrationes fcrcre 3^4
Et operam & rctiam perdere Excodem pre calidum & frinì
gidum efflarc 149
Etiam B etylum dcuoiiarcs 173 Excrcitatio poteft onmia tf 5
Etiamiì Cato dicat 117 Ex fronte perfpicctc 9^
Etiam capillus unus 48 Ex barena funiculum ncó^is
Etiam corchorus inter hple- 113
ra , , X04 Ex inanibus paleis 135
Etiam dormicnsiômniat S34 Ex louis tabulis teftis .17^
Etiam in dcomm coem 387 Exiguiun obolipretium 105
Etiam quercus baccKatur AO Exouo prodiit x8s
Etiam il lupi MCMINIRCS 49^ Exordiri tclam IL
Et me mater 4x1 Expedit plura habere cogno-
Ermeum ^IMQRCUFPIDCAI HA^ mina 147
ber acuminatam .3S 5 Ex fe finxit uelut arancus
Etnatinatomm ISS
Et poft malam fegetcm fcrcn- Ex ftipula cognofcerc 9%
diimcft .170 Ex fyngrapha agerc 453
Etprxdam^pracmium Extispluic 73
N Extra

Extra calccm 9 re ^ ti
Extra fomum & undam 459 Ex ore lupi 144
Extrema cxtremorum mala
i
Ex phelleo uenirc 48

Taltacía alia aliam ccndic 337
Falces poftulabam 3 4
Falfum probrum So
Fames 8c mora bilcm in nafum
condunt 171
Fames magiftra 401
Fames meliaca 401
Famis campus 403
Farcire centones 103
Faíluofus Maximus 57
Fatale uit« tcmpus cxa£lu 325
Fatmn immutabile 373
Fatis adadus 373
Fatis imputandurtf 373
Fato Mctelli 20s
Fecc bibatcjuiuinubibit 348
FelesTartelia 284.44^
Fclicibus funt & trimcilrcs liberi
IS 3
Felicitas i Deo 76
Felicitai multos habet amicos
44
Felicium multi cognati 4 4
Felicrocoton 147.293
Felix Corinthus, at ego fum
Teneates 31
Felix qui nihil debet 5
Feneflram aperire 388
Feras non culpes quoduitari
non poteft 374
Feri puer 240
Ferire frontcm 361
Ferrc iugum 21.0
Ferro diuidere 522
Ferreus,aheneus
Ferrum acuitur ferro 40s
Ferrum & fiamma 3 S 4
Ferrum natare doces 229
Fcrtilior fegcs cft in alieno
agro ^
Fernet olla,uiuit amicitia
Feftina lente 179.S00
Fefto die fi quid prodcgeris
434
Feftucacx oculo alterius deiicere
421
Feftum multas habens 3 9 2
Ficulnus 107
Ficulnus gladius 107
Ficulnum auxilium 6 7
. Ficum cupit 2S
Ficum Mercurio 107
Ficus auibus grat« 317
Ficus ficus, ligonem ligonem
uocat 320
Ficus poft pifccs 47a
Ficus diuidere 48s
Fiélilishomo
Fiducia pecunias amili 12^
Fidus amicus 4$
Fi&ilus figulo inuidet 2 9 ^
Filius degeucrans ii>
Filu cótentionis mnc crati4x
Filum ncuifti & acu opus cft
410
Finem uitx fpeóta 410
Fixis oculis inmeri 134
Flagitiomm turpis exitus s 32»
Flama filmo cft próxima 140
Fiere ad noucrcac tumulu 47Í
Fletui6èor,ui6^usmteriit
Floccinonfacio 1 0 0
Flos cinis 1 9 0
Floribus auftmm 34^
Fludusmutus 29 S
Fluuius non femper fert fecures
19^
Fluuius quae procul abfunt, irrigar
15
Focus luculetiis in ajdiba« 184
N 2 Foediun

Fccdiim eft & manfiflc diu,
uacuumquc rcdilTe 19 7
Foemina nihil peftilentius i8i
FoenumciTc 178
Focnum habet in comu 419
Fohoficulno tenes anguillam
isi
Folium Sibyllac 179
Fontes ipil íitient in
Fontibus apros 34^
poras Cares, non amplius anthiftcria
191
Fores aperirc 11
Fores habet tritas ut paftomm
cafa: 10^
Formica camelus
Fors domina campi 189
Fortes fortuna adiuuat 64.
Fortis in alium fbrtiorem incidit
S31
Fortuna acftuaria 189
Fortunat ior Strobilis Carcini
Fortuna rcdditinfolcntcs 410
Fradis anribiis 418
Frarcr uiro adfit 84
Fratrum mter fc irac funt accrbifsimae
3 9 4
Fricantem refrica 40s
Frigida aqua fuffunderc 140
Frons occipitio prior
Fronte cxporrigere, frontcm
contraherc 310
Fruito pañis 100
Fmftra canis 154
Fruftra currit 134
Fruftra habct,qui no utitur 13
Fmftra Herculi gi
Fruftratus conatus 91
Fuere quondam ftrcnui Mi-
Icfii 198
Fuga tutior . ^ 139 -
Fuge procul à uiro maiorc 139
Fungus 178
Fulgurcxpclui III
FuimusTrocs 199
Fuit & Mandroni ficuhia nauis
431
Fumantcm nafum urfi nc tentaucr'is
S3 J
Funiculum fìigiimt miniatum
3SI
Fumi umbra 111
Fumofae imagines 377
Fumosuenderc Si^
Fumum ftigiens, in ignem incidi
345
Funem abnmipcrc nimium tcdendo
3s 9
Funem rcduccre 3 7 0
Funiculum ad lapidera 137
Funditùs,radicitàs 19 4
Furari littoris harcnas lo
Furem fiir cognofcit,& lupum
lupus 4 7 ?
Fures clamorcm 351
G
G Alios quid czecas? 10
Gallorum incufarc ucntrem
435
Gallus iniìlit ^ MI
Gallus in fuo fterquilinio mul
tum poteft s*
Gangamon 413
Gargara bonomm 73
Gaudium dolori iunftum 47
Gamma bctam perfcquitur 138
Gencroiior Codro 3 7 ^
Generofioris arboris ftatim
planta cum ÌTiiCèu cft 7
Gene

Oenerofior Sparta H
Gcncrofus cx crumcna 105 T TAbct
Genius malus 16z JLiHabct & mufca iplcncm
Genuino mordere 387
Genu fura propius 43^ Hácnon egrcdimrucrbu 58z
Giganmm arrogantia s8 Hacc potior
Gloifogaftorcs 29 Hacrctin uado 413
Glorioium & apud poderos Haefitantia cátorismfsis 479
416 Halcedonia funt apud fomm
Gloria flimri 4z 6 461
Gladiator in barena cöfilium Hamaxiza 54
capit 4^7 Hanc technam in teipfum ftm
Gladiatorio animo 4*^ xilH 340
Gladmmacutumanertas 143 Harena cedere 510
Gladium dcdifti quo fe occi- Harenac mandas femina iis
dcret 388 Harenam mctiris iiv
Glauciars Hafta caduceum so
Claucusalter 434 Haftamabiicere ^lo
Glaucus comefa hcrba> babi^ Haud annuntians bellum 38c
tat in mari 131 Haud canit patemas cantio-
Glaucus poto melle rcfurrcxit nes 119
41s Haud contra oftium 34
Gieba aruum iS Haud impune uindemiamßi-
Gnomon & regula 300 cics 8i
»34.S14 Haud pcrficiet 411
Gorgoncm Perfeus adgredi- Haud quaquam difficile A the
tur 1^4 nienícm Athenis laudare 27
Graculus inter mufas 4^ Haud unquam arcct oftiu, zoS
Grarcafidc 411 Hccala pauperior 40t
Grxco more bibcr« 318 Hecataecana 193
Grata brcuitas 77 Hederá poft anthifteria 466
Grata nouitas 37^ Herbam dare s^o
Grauiora Sambyco patimr Hcrculana fcabics 174
lós Hcrculana balnea 313
Gmes lapide deglutientes 13 tf Herculani ledi 319
SII Herculanus morbus 274
Guttam afpcrgerc jtftf Herculanus nodus s^i
Gutta uini is Hcrculci labores 23s
Gyrgathum fpiras 237 Hercules & fímia itfL
Gycisanulus ' 70 Hcrculcs hofpitamr 503
^ ' N 3 Hcrcu

Hcrcullscotliurnos aptare infanti
15
Herciilis quxftui isi
Heri & nndiuftcrtius 380
Helena: cibi 311
Hermionis nice 4^0
Hermodii cantilena 308
Hcmiofi in campimi 50 7
Hetniofus ufq; ad gulam
Heroum filii noxa: 119
Hefiodi fenedta 311
Hefperidummala 332.
Heterognathus es 32.7
Hcteromolia caufa 81
Hibera: nxnia: 517
Hic bonorum uitorum morbus
eft 417
Hic funisnihil attraxit
Hinc iliac laLchrymae 2^1.398
Hic Rhodus,hicfaltus s 8
Hic telam texuit, illc deduxit
410
Hinc belli initiu^ 397
Hinnuluslconem 160
Hipparcliimurus 492
Hippoly turn imitabor 443
Hipp a rcliorum tabula si-7
Hipponaéleíi prxconiil 387
Hirundines fub eodem tedio
ne habeas 270
Himndmittn mufea aoo
Himndo totosfcœnos anteibit
IS 9
His Medus non infidiabitur
4S9
Hoc age 64
Hoc calccamenmm confuit
Hiftiaeus , Ariftagoras induit
24s
Hpciam (Scuatesfciunt. 378
Hoc municeps aut uiclnus niiá
, tiaiiit 80.
Hoc nouera priufqua Thcognis
nams eft 10^
Hodie nihil fuceedit 2s 9
Hodie nullus, eras maximus
432
Holeru appofitiones 2^.103
Homines frugi omnia reác fa
ciunt 303
Homini diligenti femper ali-»quid
fup ercft 13s
Homo bombylius s 7
Homo bulla
Homo homini deus 42 4
Homo homini lupus 127
Homo femper còtradiccs 201
Homo Thaïes 441
Homo trioboli iò|
Homo trefsis 98
Hornamefsis 7fc
Hofpes indigenam 522
Hoftimentumcft opus pro pe
cunia 40^
Hoftis domefticus 34a
Hoftis non hoftis 271
Hoftium mimera non muñera
127.3^^
Huius non fació 103
Humihauris 23^
Hydram fecas
Hydrusin dolió 2^2
Hylaminclamans 231
Hyperbcretxa 504
Hyperi uertigo 498
Hypfea cxcior 78
Hyftricisfeta 388
IAtoare iugum 30
ladáti^ comes inuidia 2.97
lalc

^ ' ' p R o V E R BjORVM-
lalcttìofrigidior 2^8
ìccM^ff 354
Ibjrd cqiiiis 12
ìbycignics
Idem Accii quod Titii 477
lecit Achilles duas teilèra s Ä:
quatuor 71
Ignariumdarc ^ 240.3S0
Ignauis fempcrferia: 208
Ignaui uertitur color sio
Igni ferroq; minati 3S4
Ignem diflccare 2is
Ignem gladio ne fodito 30 7
Ignem igni ne addas 33s
Ignem palma 175
Ignis ad ton-em 430
Ignis, mare, mulier, tria mala
182
Ignis no extinguitur igni 33^
lildcm è litens comoedia ac
tragœdia componitiu- so
lifdcm ucfcentcs cepis 476"
lUas malorum 2^3
Ilicò hy ems erit 337
llicniìs tragœdos côduxit 339
Ilio rcfpicicns, fed liíc remitte
bona 480
Illotis manibus ^os
Illotis pedibus ingredi W
Imperitus fublicaculo indutiis
omnibus id oftétat s 7
I modò uenare leporcm, nunc
It^m tenes 432
Immolare boues 434
Imis ccris eradere 383
Imifubfellii loi
Imitabor Nepam 370
Impete pcrimm artis 2^7
Immunem uenire 487
Imperator bonus idem ro-
builus miles 443
Impofsibilia captas 212
Improbitas mulcae 67
Improbi coniilium in extremum
incidit malum 528
In abfurdè locutum n 8
In acie nauiculac 141
In arrac meo cft 4^
In acre pifcari 21
In agro farculario captas 1 49
In alieno choro pcdcm ponete
36
In alieno foro litigare ir o
In alio mundo no
In ángulo 3^2
Inani fpe flagrar
Inanisconatus 237
Inanifer aqua confumis 232
Inaniü inania conlilia 47^
In apes induxiíli 2^9
In Aphannis 38t
In antro Trophonii uaticinatus
cft 308
In antnim haud legitimé ilimuhim
impingis
In aqua hacret 415
In aqua fementc iacis . ìi6
In aqua fcribis 22S
In area latitas 2^2
In armis acciflat 421
In aurem dicere 39t
In beatam 160
In beato omnia beata 49 2
In caducum paricrcm inclinare
197
In canis podice infpiccre 7 9
In caput praecipitari 4
lucaprificatus cs 8s
In captas fylueftrcs 120
In Care pcriculum i

Incidit in fouc3 qua fccit ^jp
Incita cquCiiü2¿tanyíram
In clamolbs Sß
InccelocíTc
In coclum cxpuis ^ 341
In coclum iacularis 131
In craftinum feria 191
Incudi rcdderc 134
In culmo arare s^z
Incus maxima non mctuit ftrc
pitum 99
In dextram aurem 4^1
In diem confpirarc 93
In diem uuierc 451
' Indignus qui illi matellaporrigat
ni.itfi
Indifcriminc apparet qm uir
indoftior Philonide Í09
In dolio figularem artem difcere
168
Induiris me leonis exuuium
148
Indulgere gei^o
Indus elephantus non curat cu
liccm io2
Induflril adiuuat Dens
In cadcm cs naui 140
In cafdem anfas uenifti 2sz
In eburna uagina plumbeus
gladius 148
Inelegantior Libetriis 207
In eodcm haefitas luto 232
In CO ipfo ftas lapide,in quo
praeco praedicat, 122
Inertium chorus
Inefcare homines 27

In laqueo lupus isi
In laqucum induccre ii 6
Inlcporinis 314
In lente unguentum 143.191
In limine oltendcrc i s C
In lipfydrio pugnas 188
In magnisi uoluiilè fat eft 91
In mari aquam quacris 10
In matellam immeierc 475
In mc hxc cudetur faba s 31
In morbo confumat
In nauibus cducatus 180
In neruum ire 141
In nihil fapiendo iucundifsima
uita 191
In no'^ic coniìlium 13 4
Innocuus alium afpiciam meu
habentcm malum 38
In numerato habere 430
In occipitio oculosgeric i]^
In omnia potentes 411
In omni fabula & Dedali exc
erario 166
In orci culum incidas 161
In ore atq; oculis 378
In oftio formofus 27
In pace leones 194
In parte uel ignem praedetur
aliquis 238
In pedes retrocedit s 11
In periculofo negotio non cft
dormitandum 144
In planiciem cquum 419
In pomi nauigare 459
In portu impingere is6
Improbitasmufcae 67
In pulicis morfu Deum innocat
SI o
In puteo conftriíhis 113.413
In puteo cum cambus pugna-
re itfa
In Pythii tempio cacare 138
In quadrum redigere 135
In quinq; iudicum genibus fímm
eft 199
in re mala,animo ü bono uta
re,adiuuat 30
Infana launis adcft 4^$
Infania non cade omnibus 111
Infanire cu infanientibus 385
In faxis feminas 11^
Iníciria confidentiá parit so^
In fe defccnderc 3s 7
In fencm libidinofum 193
In fencm nc quod collocaris
beneficium 171
In fimpulo 391
In ftnu gaudere 493
In (inu manum habere 489
In fola fparta expedir fenefcc
rc 314
Infpcrabilem uitam agis 41^
In fyluam 1 igna ferre 131
Intempcftiua beneuolcria, nihil
à fimultate diffcrt 42.291
In tepore cauenda poena mali
In tenebris faltare 391
Inter cxcos regnat ftrabus idj
Intercaefa&porrcda soj
In tergorc bonis defedit 530
Inter indoâos ctiam corydus
fonat 104
Inter lapides pugnabat, nec la
pidem tollcrc potcrant 23 6
Inter malleum & incudc 141
Inter manum & mcntum 189
Inter os & offam 139
Inter pueros fcnex 48
Inter facrum ôc faxum 14 ^
N $ In

Interra paupcrem 460 In nino uerîtai
Interfcíla mufica 201. Inuitis canibus ucnari 134
Inteniallo perit fames, & opti In utrumuis dormire oculiim
mèperditur ^ so 4
In toga faltantis pcrfona in- Inuulnerabilis ut Ca?ncus sio
ducere 24 locandum ut feria agas 22
Intra labia rifit 4s} locaferiaq; 39S
In tranquillo eft 4s8 Ionicé 31S
Intranfcurfu ^ iss lopacaa 29
In tranfennam inducerc 27s louem lapidem iurarc 180
Intra fcptimam 17s Iouisccrc|?rum 312
Intra tuam pelliculam te con- louis Corinthus 497
tine 3S7 louis germen 377
Intra tuasprxfepcs 461 louislac 312
In triuio fum so louis fandalium s^
In tua ipfius barena 210 louis fuffragium 180
In tuo luco & fano cft fitum louistergus SGS
461 jTTsrúM^fíM iS9
In tuo regno 4^1 Ipfa dies quadoq; parens quá-
Intus cancre 43s doq; nouerca eft i8g
Intus & in cute 373 Ipfa olera olla lerit 34

ÌroyCòdro pauperior 408
Inilìbilis lapis 30X
Irritare crabrones 345.307
líTa
LAbore laboriofuí
Laborem ferere
Labrax Milcíius
i^t
230
4s t
Ifthmum períundcre zis Labyrinthus 414
Ita fugias ne pncter cafam 3S8 Lachryma nihil citius arcfcit
a lecit K "ám Tccff 187 242
Itcrumatq; iteru apudPytbu Lacinia tenere 15;
uia ^ 45^7 Lacgallinaceum 73.4S2
Itcruni tran^uillitatcm uideo Laconica luna: sot
45^7
Laconifmus 77
Iterum eundcm ad lapide of- Lacunam explere 44^
fendere %99 AasKKc¿7r?iiT0i
Itliorus X3S Lanam in officina fu llonis 1S
Itidcm Sc Achcronti Lapidem decoquiy 230
lubentis apertè loqui 317 Lapides flerc 311
Iiicunda malomm practcrito- Lapidi loqucris 119
nimmemona 3^1 Lapfana uiuerc 487
luciindarcruuicifsitudo 3^0 Laqueus auxiliari uidetur 337
lucundi adi labores 350 Laqueuslaqueum cepit 252
lucundifsimanauigatio iuxta Largitio non habct fondu 435
terram, ambulatio iuxta ma Lari facrificant 48^
re 3SP Larus hians 279.4^1
Iugulare mortuos 18 Larus in paludibus 317
Iugum idem nrabere 471 Larus parmrit 19%
lungere uulpcs ^ 17 Laryngizein S9
lupitcr aquilam dclegit 131 Late uiuens 2x0
lupitcr orbus 17 Latcremlaaas 250
luíticix pculus 30^ Latum unguen;i,& fimilcs hy-
Indicia in fe uirtutcm compie perb. 6jt
¿litur omnem 303 Laudat ut pucri pauonc 4 49
lufticia iuftior 303 Lauemiones 448
luucnari 302 Laureolam in muftaceis qux-
luucnta uiribus pollet 302 rerc
Iuxta cubimm profecit 431 Lanares Peliam 42^
Iuxta cum ignarifsimis 209 Laurcum baculum gcfto 74
Iuxta ñuuiu putcum fodit 19 Lecy tho pinguior 27^
Iuxta mclam 133 Lecythum habet in malis i99
Iuxta naucm 368 Legatus no casditur neq; uio-
lyngc trahor 47 latur
Lcmnia

^^ IND
. . .
Lemma manu
Llbcrx caprac ab aratro J
Lcmnium malum
Libe« poetas Ä: piftorcs 311
Lens Deus 497 Liber non eft, qui non aliq.
LcnticuUm ángulo tenes ii 5 nihil agit 389
Lenti fcum mandere 190 Libero Icfto nihil iucundius
Leonem cx unguibus «{lima- 3IÛ
re
Liberoru amanrior quám Cel-
Leonem lama tcrritas 115 lo 45
Lconcm radere 34^ Libycafcra 148
Lconcm ftimulas 34

iles fontes ^ s^S Malum Hcrcutes . . lOdT
Magnum os anni isi Malus choraules bonus fym-
Magnus uerfator in re puiîU phoniacus r ' a; tos
la 2.46 Malus cum malo colliquefcit
Mala attrahens ad fe, ut ca:- uoluptatc 470
ciasnubcs 34* Malum malo medicati $16
Mala malis eueniunt Malus ianitor
Mala perditio s 31 Mandare laqueum 104
Mala ienium accélérant 4^4 Mandrabuli more res fuccc-
Mala nitro adfunt dit 119
Maleam legens , qu« domi Manduces 175
funt obliuifcere 144 Manica ict
Malè coniugati 183 Mancipera
Male parta male dílabuntur Manibus pedibusq; so
S31 Maniuoro uinculo
Mali bibunt improbitatis fc- Manliana imperia 114
cem Manfumexorc 4^
Malicommans 117 Manum ados apponete 494
Mali corui malum ouum 398 Manu fingere
Mali principii malus finis 166 Manu longa & manu breui
Mali tbripes,mali ipes 47S tradcrc 182
Malis mala acccdunt z6i Manum admouctiformna eft
Malis ferire 364 imploranda
Malis terin^ 53» Maniim admouere
Malo accepto ftult'fapit 46S Manum de tabula
Malo afino uehitur i^s Manufemlarfubduximus 301
Malo nodo malus quaerendus M ami habere fub pallio 31 z
cuncus 476 Manum non ucrterim 100
Malonun aiTuctudo 358 Manu ferendum non thylaco
Malorum obliuio 382 3^8.^00
Malorum panegyris Z64 Manus manum fricat 40Ç
Malommthefaums 164 Manusprctium zsy
Malum benè conditum ne mo Mazam pinfuit à mepiftam
ueris 347 90
Malum confilium 343 Matas 303
Malum eft bonum 194 Margites 177
Malum lucrum, acquale difpc- Mare aureum 331
dio 174 Marc cœlo mifcero 9^
Malum munus 3^7 Marecxhauris 23s
Malum uas non frangitur Mare malomm ^64
Marc

Marc príiis uitcm mlcrit m
Mare proluit oumium morta-
. ; liummala izo
Mari aquam addcrc 137
Mari è foíTa aquam
Marinam auditioncm fluuiali
abluit fcnnonc 32
Maritinii mores 24s
Maritimus quum (Is, ne uclis
fieri terreftns 372
Mars communis 239
Mars haud concudtfiia ipfius
anna 476
Mars rex
Martern tucti 312
Martispullus
Mafchalam tollere 3 50
Mafculum
Matiolacchus

Metum înancmmetuifti iiz Mœnia Semiramlcik 4^1
Midas auriculas afíni 278 Molcftum, apud ftultof loqui
Midas in tefleris confultor o- fapientem ; jzßi
ptimus 7S Molcftus interpellator uenter
Mihi curac erit negotium 15 tf 172
Mihi ipfíbabcuni miniftrabo Molli brachio
437 Momo fatisfacerc u
Mihi ifta cura: fumra funt ijtf Monogrammi ïgtf
Mihi iftic nccferitur ncc me- Monophagi 487
rimr ' Möns cum monte non mi¿e-
MilitauitcumEraíínadc 167 tur 47tf
Milium terebrare iz9 Monftrari digito itf4
Milium torno fculpcrc, ibidé Monftrumalcrc 391
Mineruaefclcm itfo Montesfrumenri 331
Mineruae fuffragíum 181 MopfoNifa datur 41^
Minimo prouocare 104 Morbum morbo addcre 33^
Minore finire pomcerio 77 Mordere frenum 29S
Mmdsdeiftis laboro, qua de Mordicus tenere 417
ranis paluftribus 108 More Carico 19
Minus habet mentis,quàm di- Mores amici noueris, non othyramborum
pojßta iSi deris 38
Minutula pluuia imbrcm pa- Mores hominum regioni rcrit
tf2 fpondent 47^
Minxitinpatrios ciñeres 167 Moriendum priufquam &c.
Mira de lente 35-2'5>4
Miferammeflm meteré 531 Mors omnibus cômunis 374
Miferiormonachis itfç Mors oprima rapir, detcrrima
Mifcebis facra prophanis yz relinquit 315
Mifcrrimum fame mori 172 Morfus afpidis 388
Mithragyrtcs, noa daduchus Mortem tueri si 4
loi Mortis campus S2'4
Mirior columba 3^0 Mortui non mordent 38s
Mitre in aquam 2tfo Mormis non conuiciandum
Mitterefanguincm 280 38s
Moderator negotii 4 4 3 Mormo leoni & lepores inful-
Modio demeriar 332 tant 459
Modis omnibus incitât 240 Mortuo uerba facis 224
Modo palliattts modo toga- Mortuos uidens '97
tus 241 Mormum flagellas 224
Mœoia ferrea non terrea 187 Mormus per fomnum ; uacabis

i PROVERBIORVM^
bis curis 98 Multi difcipuli praeftantíorcs
Mortuum unguento perungis magiftris T6I
i8 Multi Mannii Ariciac 577
Mortuus lacerpcdcns 481 Multi quibus boues íhmulent,
Mofchus cancns B œoticu loi pauci aratorcs 4 7g
Mouebo talum á facra linea Multis iöibus deiicitur quer-
170 cus 6%
Mouerc Camarinam 347 Multi bonique 37g
Moxfciemusmeüusuatc 16^ Multis parafangis praceurrc-
Mulgcre hircum 17 re is8
Mulicr imperator, & mulier Multi te odcrint, fi tcipfum lau
miles S10 das 412,
Mulicrcs oniatfilcntium 493 Multi thyrfigcri, pauci Bacchi
Mulicri nc crcdas, nc mormac 478
quidem 185 Multimdo imperatomm Ca-
Mulieris animus 242 riam perdidit 155
Mulierisoculus 183 Multomm feíloru louisglan-
Mulicrispodcx 108 descomedir 44c
Mulier pudica nc fola fit uf- Muneìibus res agimr
quam 183 Muneribus uel dii capiunmr
Muliemm exitia 18} 354
Muh Mariani is8 Munerü animus optimus 369
Multa cadunt inter calicem fu Munemm corruptela 36%
prcmaque labra 139 Munus cxiguum, fed opportu-
Multa docct fames 401 num so 8
Multac regum aures atque ocu- Munus Icuidenfe lOS
U 117 Murem pro leone oûcdit Ï94
Multac manus onus leuius red- M uris circuncurrcntibus 391
dunt 8s Murisin morem 399
Multac rota? uoluenmr 189 Murisinterims 49z.
Multa in bellis inania iii Muras aheneus 118
Multa in medio 189 Mus albus isi
Multam fyluam geftas 184 Mus picem guftans
Multa noris oportct , quibus Mufarum aues 172.200
Deum fallas 249 Muficam docet amor 47
Multa nouit uulpes uenlm cchi Mufcas dcpcllcrc
nus unum magnum 245 Mufcum demctcrc 178
MultaSyroramholera 103 Mufcaç ^ 398
Multas amicitias filcntium di- Mus non Ingrediens antrum
remit 42 cucurbitam fcrcbat 25
O Mus

Mus non uni fidit antro 39. Nauci non faclo ; ipo
440 Naucs onuftac conuitiii38,7
Muftelac fcuum' Nauibus atq-, quadrigli ~ 175
Muftclam habct Nauiges Troezcncm i^S
Mutabilior Metra Eriiìchtho- Nauiget Antyciras 281
nis 242 Nauis annoia hand quaquam
Mutua defcnfatio 93 nauigabit per mare 36S
Mutua pcrfona ' 49S Nauphradon tueri sj
Mutare ueftèm 30P Naufon Naucrati 474
Muti citiùs ioqucntut 494 Nauis aut galerus si
Muti magiftri 49^ Ne à chytropede cibum non-
Mutua defeniìo tutifsima 94 dum facrificamm rapias 448
Mums Hipparchion 49s Ne ad aurcs quidem fcalpen-
Mutus magis qua fcapha 45^s dasotiumeft ^^z
Myconiorum more 398 Ne Aefopfi quidc trini/li 208
Myconius caluus 184 Ne allia cómedas & fabas 4S<
Myconius uicinus 28s Nc allii quidem caput 102
Mydac diuitiac 149 Ne altero quidem pede 63
Mylus omnia audiens iicr Ne Apollo quidem intelligat
Myofobac 27 584
Myrteam ambis corònam 132 Ne beilia: quidem fcrre pof-
Myfortimses fent •
Myforum ac Phiygum termi- Ne bolùstjaidcm rcliihis 294
nidifcretiTunt 128 Nebulae in pariete 103
Myforum poilrcmus 109 Nebulas diucrbcrare 224
Myforum prajda siz Nec animas nec inanime ^96
My foru ultimus nauigat so 4 Nec apud homines nec in ma-
JAVFFIKOIFTPT Í9Í ri 381
2W VTVÍ 329 Nec aurcs h^beo nec tango 19
N Nec capar nec pedes 41s
N'Axra&Charmione 41 Nec currimus nec remigamus
Na(ìHiiVa£ii/

incidas 348 Nc in pelle quidem 400
Nec omnia, nec pafsim, nec Nc inter apia quidem funt • i z
omnibus 44^ Ne intra ueftibulu quidé 420
Nec íibi nec aliis utilis 107 Ne lupitcr quidem omnibus
Necuiuisdexteráinieceris 39 placet ^t
Ncc uno dignus 101 ^íe ligula quidem dignus 99
Ncóbris flos 311 Ne maior thylaco accefsio 16
Ne capra contra Iconcm 1^4 Ne malorum memincris 38t
Nc contra bouem opra S34 Ne magna loquaris 41p
Nec mulicri nec gremio CTC - Nc Mercurio quidem credere
dendum 183 11«
Ne crepitu quidem digiri di- Ne mihi SufFcnus cíTcm ST
gnum 98 Nemihiuacuiiabftergas 354
Nc decima quidem Syracufa- Ncmini Adas nifi cú quo monommpars
i^o dium falis abfumpferis
Ne de lite pronunries 81 Nemo bene imperar, nifi qui
Nedepugnesin alieno nego- paiuerit imperio 1S4
rio 36 Nemo bene merito bone im-
Nc dii quidem à morte libc- molauit,praiter Pyrrhia 17®
rant 374 Nemo cogendm amicus 37^
Ne Execcftidcs quidcna uiam Nemo cogcndus oflPicii cauinucnerit
'414 ^^ / ^ 37J
Ne genu quidem flexo ^3 Nemo Icditurnifi ì fcipfo 34^
Ne gladium tollas mulier 84. Nemo malus hoc fcict 114
Neglcftis urenda filix innafci- Nemo mortaliú omnibus hotur
agris 108 ris fapit 191
Negotium cx otio Nemo non infequitiir 49p
Negotium non aptum 3

Ne per fomnium quidem ips Nefcit capitis & inguinls di-
Nephalialigna 48p fcrimen ' 27,8
Nephalmm facrum 487 Ne fi ad louis quidem aulam
Ncphailidies 309*4^9
Ne pidhim quidem uidit 210 Nc fi bos quidem uoccm edac
Nc p^racceps fixcris ad iuran- si^
dum so^ Ne fis patruus mihi 3 ro
Nepudcat artem 44s Nc fpina quidem uubcrabit
Ne pun6bm quidem up bonos ' 532-
Ne puero gladium 1.43.148 Neftoreacloquentia 171
Ne quaere mollia ne tibi con- Neftorea fencóèa 321
tingantdura 196 Nc fupra pedem calccus 3^9
Ncque caccum duccm ncque Nc futor ultra crepidam s8
amcntem confuitorcm 70 Ne temeré Abydum 142
Ncque coelum ncque terram Ne tcmpcftas quidam nocete
attingit 34 pofsit 402
Ncque compi :-itur ncquc fo- Ne terra quidem iuuit i o 2
Icaduritur ±06 Ne tcruncium quidem infum-
Ncquc cum laalis ncque fine pfic 100
malis 47 Ne tria quidem Stefichon no-
Ncque cnim ignari fumus 338 fti to'T
Ncque Lydorum caricas SS9 Nc nerba pro farina 238
Ncquc mei ncque apes 2Stf Np ucftigium quidem 1^7
Ncque natare ncq; literas 20 tf Ne uia quidem cadcm cum il-
Neque nulli fis amicus ncque lo uult ingrcdi 3P4
multis Ncuiditquidcmolcum 20p
Ncq; pefsim' ncq; primus 3SP Ne uiries muficam ss*
Ncque terrap motus timet nc- Ne umbra quidem cius nouit
que fludèus tftf 102
Ne quicquá fapit, qui fibi non Nc uni naui facultates 142»
fapit 435 Nc unquam uiri fcnis 293
Ne quid nimis 3S8 Niger infamis ^ iiS
Ne quid moucarc uerborum Nihil ab elcphantc differs 27^
ftrepitu Nihil ab Bacchtim 33.&14S
Ne quis unquam Megarcnfi- Nihiladfides 33.Ì4^
bus 278 Nihil ad Parmcnonis fuem.
N e quid fuo fuat capiti 541 i tf o
Ne ramcnta quidem 102 Nihil ad rem 34
Ncfcis quid ucfper ierus uehat Nihil aduerfum i4S
Nihil agerc
Nihil

Nihil aliae ciuitatcs ad Croto- Noftux lauriotica? i^i
ncm . i6u No6hiinum ouum 1
t4iliilcumamaracinofui 1^4 Nodiiinfcyrpoqucris 119
Nihil differs i Chaercphontc Nodum folucre 407
17 ff ^ Nolens uolcns 48
Nihil dulcius quàm omnia Tei Nomine tantum notus 144
re Non abiicit animum 6S
Nihil de uitello 487 Non admodum mifces 110
Nihil ex agro dicis 171 Nonabfq; Thefco 84
Nihilicociocfl iti Ñon cedendum malis 66
Nihil graculo cu fidibus 1Í4 Non certamr de oleaíbo 144
Nihil grane paíTus es, nifi tibi Non Chius fed Cius 14S
uindicas 171 Non contis aut ramulis 311,
Nihil homini amico eft opor Non curat numcrú lupus 449
tuno amicius so8 Non dccetprmcipem folidam
Nihil inanius quám multa dormire no6èem 48s
fcire Non enim fpinae 431
Nihil minus expedir quim Non è quouis ligno fit Merca
agmm oprime colere 3s8 rius 367
Nil intra eft oleam, nil extra Non eras in hoc albo 4^9
. cft in nuce duri 17 Non eft beams,cíTc qui fc ne-
Nihil poteft nec addi nec adi- fciat 114
mi Non cft cuiufuis Corinthum
Nihilfacries 101 appcllerc 114
Nihil fanum 105 Non cft curae Hippoclidi no
Nihil fimilc IS9 Non eft Dithyrambus,ii bibac
Nihil profucritbulbus 84 aquam 403
Nihil recufandum quod do- Non eft eiufdem & multa &
natur 3^9 oppormna dicere lot
Niobesmala is 6 Non eft laudandus nc in coe-
Nipatcreires 11 r na quidem 111
Ni purges Sc molas non co- Non eft meum negotium mul
medes is^ tùmnaleat 37
Nili erara frada fuerint 418 Noncftolcüinlecytho ntf
Nifi fi qua uidet auis 390 Non cft remediù aducrfus fy-
Nodèe lucidus, intcrdiu inuti- cophantc morfum 8t
lis 17 Non filius Achillis 47s
Noóècsq; diesq; 63 Non habet cui indormiat 401
Nocuit&nocebit 141 Non idem funt fcriptura Sc
Noftuauolat 74 Leuc«as
O 3 Non

1 N D
KonUlilncft dentale' 184
Non impetam lingua 38s
Non incedit per ignem si î
Non interpellandus famelicus
i7i
Non libérât podagra calceos
Non licet in bello bis peccare
199
Non lLi6hi fed remedio eft
opus in malis 3 s
Non magis parccmus quàm lu
pis IIS
Non magis quam canem io i
Non tnagis qua nauem 39 4
Non millura cutem,nifi piena
cruoris himdo 499
Non mouenda moues s
Non nauigamus ad Hippolaitas
4r3S
Non nauigas nodu/' MS
Non nouit natos zio
Non noftrum onus, bos clitellas?
3^7
Non omnes qui habent citharam,
funt citharœdi 478
Non omnia eueniunt quae in
animo ftatueris 198
Non oía poiTum'oés ^1,164
Non omnibus contingit 114
Non omnibus dormio 481
N6 omnino temere eft quod
uulgò di£litant 415
Non omnis fert omnia teli' 33
Non oportet hofpité femper
eiTehofpitem 440
Non perfuadebis,ne fi perfuafcrisquidem
xitf
Non pluit 441
Non pluris quam fimia« 11 z
E X - : r
Non poflum non dle^e ' 31S
Non potes Tethydcm fiqiul
Se Galatheam amare 39
Non probantis 11S
Non quantum lufciniae dormiunt
. 13(5'
Non quiduis continget quod
optaris SJS
Non femper erit arftas 389
Non ftatim decernendíí sot
Non ftatim finis apparet 178
Non ftatuar lexna m machera
3XS
No fum ex iftis heroibus 469
Nó funt amici, amici qui proail
dcgunt 42
Non fiiicipiendum ncgotium
temeré sos
Non tam aqua fimilis aquae
471.SÌI
Non tam lañi lac fimile 471
Notare ungui, notare earbo-?
ne 1 1 7
Non uidemus manticac quod
in tergo eft 418
Non una uehit nauis 3^5
Non una manu capere 13^
Non ut prior Ixdam, fed ut
iniuriam retaliem 307
Nó uulgari achora nititur 46%
Nofcc teipfum 3S7
Nofce tempus S07
Noftrae farinae 4^9
Noftris ipforuqj alis capimut
34S
Noftro matre 8^
Nota rcs mala optima 338
Notfi lippis ac tóforibus 4^^
Noi^cula in cotem 169
Noua hirundo
Noni

Noui Symbncm, & Symon
me 117.474
Nouit bona ^ mala 301
Nouit hace Pylaca & Tytygio^
4S«
N ouit qd albú qd nigríl 3 o '
Nouit uias quibus efiíigit Eucrates
148
Nouos paras amicos, ne obliuifccre
ucterum 38
Nouum cribrum nouo paxillo
pendcat 477
Nox húmida 80
Nuccs rclinqucrc 371^
Nucleum amili , reliquit pignori
putamina 197
Nudxglonx 4S
Nudior lebende 400
Nudiorpaxillp 400
Nudo capite iii
Nudo mandas excubias 10
Nudo ueílimcra detrahere 10
Nudus ncc i centum uiris ipo
liarur
Nudus taquamcxmatrc 400
Nugac theatri 179
Nugas agerc »35
Nulla candidorum uiroru uri
litas S13
Nullam corporis parte habet
ociofam, ne cam quide qua
uocem promit 44(J
Nulla hodie linea duxi 108
Nullius colorjs zo9
Nullius indigcns Deus ist
N ullo fcopo iaculari 13 9
Nullum animal, quod animal
483
Nullum orium fcruis 391
Nullus dclcílus jpt
Nullus dies omnino malus ii S
Nullus emptor difficiÜs, bonum
emit opíonium 48^
Nullus malus magnus pifcis
4^3
Nullus fum 112.
Numeris Platonicis obfcurius
383
Numeras 108
Numero dicis 77
Nummo addicere loi
Nunc contingar feruari 139
Nunc bene nauigaui cunaufragium
feci 357
Nunc dii beati
Nunc illa aduenit Datidis can
tilena 6 9
Nunc in rcgionem ueni
Nunc ipfa floret mufa 171
Nunc ipfa uiuit fapienria 171
Nunc Ieguminum meis'is so7
Nunc meae in arihun coguntur
copiae 113*41)
Nunc pluit,& claro nunc luppiter
acrh ere fiilgct ¡88
Nunc tuù fcrríi in igni eft 38^
Nunquam efficies ut reótò ingrcdiantur
cancri 113
Nunquam enim meos boues
abegerant nec equos 307
Nunquam ex malo patre bonus
filius
Nunquid & Saul interprophe
ras? . 14S
Nutricum more malè 4^0
Nuru atqi renutu 42.J
O
^^^Bedientia fclicitatis ma^
y ^ ter KiS.iSs
CÌiA//«^ 118
C 4 Obu

Obnccre canibus agnos 14^ Odorari
Obliuionis campus 3ÍS1 Oedipiimprccatlo lói
Obliquuscurfus 24^ Ocnoe charadram 347
Obolo dignus loi Ocftropcrcims 311
Obfequiuni amicos ucritas Octaeus genus 528
odiumparit 318 OíFiccrc luminibiis is7
Ob tcxtoris erratum Officium humilius 3S7
Obtorto collo trahi 453 Officium ne collocarií in in-
Obturbas fruite uelut unda uitum 37^
234 Ogy^iàmala I6L
Obmiderepalpura ^ 21 tf o/Hiffcf 177
Obuiis ulnis 31s othiK^ 141
Occaíionc duntaxat opus im- Olla: amicitia 4 4
probitatijucl malitiac 268 Ollac ucftigium in ciñere tur-
Ociofusefto 4tfo bato 38!
Occiíionis ala 491 Olla lenticulam attigit 430
Occultae muíiccs nullus refpc- Ollam alere 3s5
6his 390 Ollarisdcus 107
Oculatac manus iitf Ollas oftentare 228
Oculis magis habenda í^des Ollas lippirc 78
quám auribus iSi Oleo incendium rcftingucre
Oculis ferrc,in finu, in capite
44 Olcotiitidius 199
•^Oculum cxcluderc ^i't Oleo tranquillior 3^0
Oculus dexter mihi falit 74 Oletlucernam 13s
Oólapedes i^o Oleum camino addcre 3}tf
Odipedem excitas 34tf Oleum & opera perdere 228
Ocyor accipitre 174 Oleum ih auricula ferrc 419
Oderint dum metuant 393 Oleum 8c falcm oportet eme-
Odi memorem compotorem rc S08
382 Oleum ucndcre 410
Odi pueros prascoci fapien- Oliuam ne comedas 193
tia 17S Ominabimr aliquis te con-
Odit cane peius & angue fpeóèo 184
39 3 Omiífa hypcra, pedem infe-
Odiumagrcfte 3^3 queris 3 s
Odium noucrcale 393 Omiísis fontibus confcäari
Odium Vatmianum 393 riuulos itf
Odomus antiqua, quám difpa Omifsis nugis rem experiari
domino dominaris 119 mur
^ Omit

Omitte uatcm induccre js
Omne acs'aUenú cape, &muU Omnitclornm genere oppuâa
allium 5 H g^^^f^
Omnem facultatcm indutus Omnis herus femo monofylcft
404 labiis us
Omnem iacerealeam 158 Omnium calculis
Omnem mouerc lapidem i6S Omnium horam homo 46$
Omnc mdentem mouerc i6S Omniii quos fol uidet 115.
Omnem uocem mitterc so Omniu reni inciísimdocít 189
Omnes artrahens ut magnes Onobatis aip
Upis 341 Onus nauis 36t
Omnes laqos effugerc usOpera Silofontis ampia regio
Omnes libi melius eile malunt "4
quàm alteri 43d» Operarii iiç
Omnc tulit punâum s^ Operi incipienti fauendu 172,
Omnia chnaumata ' si 4 Oportct agmm imbecilliorcm
Omnia efculenta obfefsis 37s cflc 360
Omnia ex fententia cedut 70 Oportet omnib^ coiydalis 17^
Omnia idem puluis 473 Oportet remu ducere, qui di-
Omniaofto 409 dicit so4
Omnia praeter animam 401 Oportct tcftudinis cames aut
Omnia praeclara dicis 111 cdere,aut non edere 49
Omnia fecunda faltat fcncx Oppedcre,& oppcderc contra
414 tonitrua IIL
Omnia fimilia 471 Opracfigcre 110
Omnia fub unam Myconum Optat cphippia bos pigcr,
473 optat ararecaballus 197
Omnibus anteucrtenda uira; Opta uicino ut habcat, magis
cura 131 autem ollac 437
Omnib' armis pncfidiisqv dc- Optima quidem aqua is 7
ilitums 113 Optimum ahena inlania fnii
Omnibus nemis 90 466
Omnibus ucftigiis inqrere 96 Optimum condimetum fames
Omnibus unguiculis 417 313.
Omni certaminis genere 91 Optimum non nafci si^
Omni conatu inuadcre 307 Optimum opfonium labor fe-
Omni deuorato bone, in cau- ne6hiti is^
dadcfecit 409 Opus ad opus 43$
Omni pede ilandum 91 Oráculo loqui
Omni pedi cundcm calccum Orci galea 70
O s Ordì

Ordincm dcfcrcre ; srp
Orefti pallium tcxerc iséT
Origanum tucri si 4
Ornatus cx tuis uirtutib® s
OrpKicauita 304
Ofccloqui 111
Ofcitantc uno dcindc ofcitat
& alter 115
Ofculana pugna 191
Osincftorationi 311
Os infrcnc 201
Ortiatim 404
Oftium obditcprophani 391
Oftrçi in morcm hcrct 417
Os fublinirc 21S
Otiofus cito 460
Oucm lupo commiiîfti 142
Ouium mores 277
Ouium nullus ufus 277
Ouo proenatus codem 4 72
Quum adglutinas 217
ÖMum ouo iimile 471
P
PAÄoliopcs 14p
Palmarium facinus SS
Palmam ferre
Palinodiam canere 370
Palpari in tenebris 79
Palumbem pro columba 2?8
P ampliili furtum' 44p
Panagata Diana 241
Pandcletias fentenrias S9
Panicus caius 222
Panidis fuffragium 300
Panis lapidofus
Pannus lacer m
PapacMyxus 418
Papyri fruóhis non poftulat
magnamfpicam 'S6
Parutacerc
Paries dcalbams > ^tt
Pari iugo
Pardi mortemadlîmulat 2so
Pariert loqueris 21^
Par pari 3t
Par pari referre 400
Pariter remum ducere 9$
Parit puella etiam fi malè uiro
adfit 17s
Parthi quo plus biberint 68
Partitio,non pra:focario 448
Patrix fumus igni alieno luculentior
412
Parturiunt montes, nafcetur
ridiculusmus 19%
P ami fcaphula 498
Paruo emptas cames 488
Pamus femper tuus pullus 47
Paftillos Rufillus olet,Gorgonius
hircum 129.360
Paria facere 40^
Patacione calumniofior 8t
Panis eft filius 469
Patrocli occafio 480
Patroclo fordidiòr 4S7
Pauc iloquus fed eruditus 7 7
Pauper,fed ingeniofus 40t
Paupertas fapienriam fortita
cft 401
Paufone mendicior 403
Pecunia abfq; peculio firagilis
87
Pecunix obediunt omnia
Pecunia: uir isi
Pecuniaru cupiditas Spartam
capiet,practerea nihil 4S0
Pecunioliis damnati non po"
teft 366
Pedem confcrre 168
Pedé ubi ponat nó habct ^00
Pede

PRO V E RB I Oil V
f edere thus 411
redetentim 500
Pedibus in fententiam difcedere
Pedibas trahere 161
Pediculi Platonis
Tedumuifaeftuia 21s
Pegafo uelocior 174
Peius Babys tibia canit 2s8
Pellem caninam rodere
Pellen jca mnica 2 7 2
Pelopis talenta iso
Pennas nido maiores extendere
S7
Penelopes tclam tcxere 1 2 7
Penicillarc ' 290
Pepones 288
Penfumpcrfoluere si9
JiiVTocTTXcac 3Sir
Per antiquum diem 272
Perdere naulum 29s
Perdiciscura 185
Perdidifti uinum infufa aqua
67
Perendinum uétumpracdifcere
441
Per fluuium traducerc 67
Pcrgraccari 316
Per haftae cu fpide cúrrete 144
P er harma aUquidfaccre 380
P eribis lì non teceris 414
Pcriculum prorae felis 140.
Periculofum eft cancm intcftinaguftalTc
214
Per ignem incedis 140
Periemntbona 113
Periitfus 118
353
Per manus tradere 191
Per medium anuliun traharis
oportet. ' xt%
Perncbulam 383
Per nebulam, per caliginem,
per fomnium 2^4
Per parietem loqui 19
Pcrplexus 413
Peiplcxus animiq; confternati^
414
Perq; cnfcs perq; ignem oportet
erumpcrc 143
Perfarpè facra haud íacrificata
denotar 44X
Perfatyram is 4
Pcrtencbras quae apud qucrcum
If s
Pcrt'max contcnrio 3t
Per tranfcnnam infpiccre 25 4
Phaniae ianua
phoeniccrarior 4SI
Phoeniceuiuacior 32^
Phœnicumpada 244
Phalaridis impcrium 115
Phallus Deo , sop
Phani oftium 2^3
Phafclitaram factificium 4 89
Phicidiflare 28^
Philauri 41t
Philipp ide tenuius 487
Philoiophari
Philotefius crater 40
Phoci conuiuium . 344
Phoccnfium amolitio 16%
Phoccnfium execratio
Phormionis thon 195
Phrynondas alter 217
Phryx plagis emendatur 282
Pica certat cum lufcinia is9
Pica cum lufcinia ccrtat 8
Pirinonfacio 100
Pilos pro lana 238
Pilus

Pilus in medio 117
Pingui menfura 316
PinguLs uétcr non gignic fen^
fum tenuem 413
Pinus in morem iii.ip 4
Pireus nó fert uafa inania 319
Pifcator iftus fapiet 4^^
Pifcem natare doces it
Pifcisegetfalc is
Pifcis ncquam eft, nifi recens
171
Pifcis primum à capite fatet
^97
Pifcis repofitus 171
Piftillo caluior 184
Piftillonudior 401
Pitaña fum 191
Piftillo rctufius 281
Placiadae si6
Placide bos s^o
Plauftra conuitiis obufta 387
Piena manu 31^454
Plenilunio fiet 380
Pieno gradu 137
Pieno modio 3i

aucm Priufqua maÄariscrcorias 19
Pracftat habere acerbo? 28 Priufquam fortiaris cómunia
Prxfta t inuidiofum cíTc 197 deuoras 4S1.UJ
Pracftat uni malo obnoxium Prids teftudo lepore anteuercíTc,quàm
duobus 33? tent
Pra;ter Sibyllam leget nemo Proba eft materia, ft probum
IIS adhibeas arrificem is 7
Praeuerrit ancore iatlu Deus Probcneficcntia Agamemno-
197 nem uIri funt Achiui 2.70
Prieneníísiufticia 304 Pro bonisglomi 204.406-
Prima facie 96 Procaccoexoculatuscft 33^
Prima fronte 96 Procrcidis telum ^ 69
Primas iadarchaftas is Procul à pedibus equims 462
Primas tcnere 135 Procul ab auribus nuntius ue-
Primorib'labiisdcguftare 2SS i^^t in
Primum Acgina pueros opri- Pro Delo Calauriam 40^
mos alit 273 Prodico dodior 164
Primum apes abigenda: 4S9 Pro dignitate cuiufq; nt
Primum Mais in filiis lauda- Pro eleganti medico malus
mseft 273 P^^a 37i
Primum re6tc ualerc,próxima ProfciSbs âd Apaturia, rediit
forma , tertio loco diuina: Maio so*»
y 6 Profundum fuleum 320
Princepsindiligens 2S3 Prolixius Iliade ^ 199
Principatus Scynus no Pro malo cane fué repofcisi38
Principes intcr fenori 378 Promeauirili 91
Principium dimidiii totius 11 Promcricancs si7
Principiii,medium&:finis si^ Pronomi barba i8s
Principil fauor neceíTarius 39s Promus magis qua códus 316"
Prifcis crcdendum 179 Pro pcrcafcorpiu 238.270
Priiis antidotum quàm ucne- Propria uineta cacdere 82
num . 19 Proprii nominis obliuifci 382
Prius duo echini amici'tiam Prora & pupp is 10
ineant 211 Proteo mutabilior 242
Prills locufta bouc pariet 211 Protermamfecit 433
Priùs oucm lupus ducat uxo- Prouoluimrinmiluios 381
rem 211 Pmdentia cum uiribus con-
PriufquamaiTa fit farina 19 iuntla 445^
Priufquam gallus iterum ceci- Prudens m flammam mitterc
nerit 17s manum 34i.
Pfc

Pfccasautr« si Q— /
IKrwivTrvgxò'ioitrcìffi Va eira propria 359
Pfydracia S^S v^^^jQiiadratushomo 410
Pfyra Bacchum 48S Q^ apud inferos ms'
Pfyricetafta 488 Quaccunque in fomnio uidcn
riTtfi/y/V«// 190 tur S3S
Ptolaeniaica lis ' Quae dantur 459
Pudebatrecufarc, & non audc dininims contingunt 7%
bantfufcipere 444 Q^ dolent molcftum eft co-
Pudori metus 444 ringere 3S0
Pudor in oculis 444 Quae ex anriqua
Puer glacicm 344 Qü.^ no poiuifti ne tollas 30^
Pueri fcncí^; 363.39^ Q^ quis ipfe facit 411
Pugnis&calcibus 307 Qu¿prendac facultares deinde
Pugno tenere 4S9 uirtus . "403
Pukhre dixri 19 Qiixrcns opfonium ucftc per-
Pulchrèfallituulpem 17S didi 196
Pulchroru ctiam autunus pul- Qux femel ancilla nunquam
cher eft ' i8s hera 149
Pulchrum fe pulchrlelogio s S Qux fero contingunt, fed ma
Pulmo prius iieniflift 1SS.S04 gnifica S04.S04
Puluerem ocuhs offundere 79 Quae fub alis fìunt 290
Punicafides, 245.411 Qui fupra nos nihil ad nos3tf
Punélum temporis si4 Quxuis terra patria 76
Purgatis auribus 61 Qualis hcra talis pediiTcqua
Purior ciano 2S0 472
Purpura iuxta purpuram diiu- Qualis uir talis orario 97
dicanda 301 Quâm apes apu iìmiles 471
Purus putus 477 Q^ curar teftudo mufcas 100
Pulìllus quanms Molon 424 Quam facilè uulpes pirum co-
Putre falfamentum amat ori- raeft 430
ganum 368 Quajntragœdia Comici 17
Pygmxorum acrothinia co- Quamquilq; nouit artem, in
loiTo aptare 3

Quantum pedibus potes 17 7 Q»jd opus erat longîs canere
Quanto aiînis prarftantiorcs tibiis? ÜS
muli ISP Quid primum &ultimum?48
Quanmm habet isi Quid iî cœlum ruar? 214
Quarta luna nati 37 QHÌ^ tandem non ciFiciàt ma
Quanti! nó miluus obcrret ^ 1 nus?
Q^iì millus cani Quid tibi Apollo cecinit? 381
Quatuor obolis no seft imo i o 5 Qu i cgent lucerna infundun t
Quauis re dignas 130 oleum 105
Q^ Fortuna pinxerat 417 Qui eget, in turba uerfetiu:
Quem mater ami£bm dedit, 404
obicrua s »3 Qui iure perierunt 29Ç
Queruli in amicitia 4 4 Qui infpucrit in caucrnam for
Qui amant, ipfi iîbi fomnia .micaruin 340
hngunt s=?S Qui modus equimm 379
Qmaratoliuctum 2S7 Qui,multa rapucrit,panca fuf-
Quibenè coniiciet hunc ua- tragaroribus dederit, faluus
tcm 9^.440 ierit
Qmb'nec ara ncq; fides 24s Qiii multum obfiiit 37a
Qm canealitexternum 270 QuinihiilitigatcœlebseftiSj
Qm circa falc & fabam 41 Q^ nimium propcrat, feriiìs
Quicoiitinerarcanum 4 9 4 abfoluit -, 177
Qi¿ conturbar omnia 3Í2 Qui non zelar non amat 4 7
Q^d Achiuos i turre indica- Qm obticefcit 49 4
tis? 4

Quifqiris is fiicrit 107
Quifquis tardé ucnit ad cocnam
SOI
Qui funt apud inferos tcmio -
ncs 390
Quis ufus ccpLs putridi ? 111
Qui uitat molam uitat farinam
istf
Q^cunq; pedes fercnt so
Quoad uixcro 465
Q^d aliis uirio uertas, ipfe
nc feceris 30^
Q^d adcft boni cófulc 439
Qupd alibi diminutum, cxxquamr
alibi 33
Qupd alius condiuit coquus,
alitcrcondiam ipi
Quodcunq; in folum ucnit n
Quod dedi,datu nolle S
Quod datur 439
Qupdfaóhmi eft,infcñu fieri
non poteft 3 74
Qj^d in corde fobrii, id in
lingua ebrii 319
(^d index auro id aurum
nomini 300
Qupd non cft opus, aíTc cbamm
cft 100
Quod pulchrum idem amicum
18s
Quod rcilc damm cft 31S
Quod fcis,ncfcis 49 3
Qiwd uolumus fanñú cft 418
Qupd utile honeftum, quod
autcm noxium turpe 446"
Quò properas? 1^4
Quo feroci cft imbuta
Q^s non toUcrent cenmm
Aegyprii 361
Quò tcrrarum rapcris? js
Quò trangrcíTus? Sz
Quot homines tot fcntcnti«
Qupt femos tot hoftcs 12 6
Quum adfit uia,fcmitam queris
s"
Q^m adfit urfus,ueftigia qu^
ris sit
Quum aqua fauces ftrangulet
17
Qmim ceflat Boreas S07
Qi^ium Delphisfacrificauerit,
ipfe camcs abfumit 3^7
Q^mi licet fugere, nc quarre
litem 392»
Quum mula pepererit 380
Quum fis nanus,cede itfi
Quii uterq; cocedit alteri 384
R
RAdit ufq; ad cutcm 4s 3
Ranac aquam 13
Rana cumlocufta iS7
RanaCymiafapienrior Z77
Ranamm more biberc 68
Ranaferiphia 49 s
Ranis uinu pncminiftras 3^7
Rapina cotyciis 448
Rata auis 4s 2,
Re£hm ingrcdi uiam 304
Rc(5opcéiore 179
Reddidit Harpoeratem 496
RefHcarc cicatricem 307.337
Refutantis laudem jmmoicam
' 18
Regia uaccula 130
Reiicientis autorem formidinis
187
Relinquc quippiam & Mcdis
433
Rcmactitctigifti 16.97
Rem

Rem faftam habere 4^0 Rudiiis ac pifias
Rem fañam ftultus cognonit,
pifcator idusfapiet
Remis uclisque 5>i
Rem nouam adgredior 5>i
Re opimlandu non uerbis 8 6
Rapariazare 24 s
Reperire rimam
Repperit Deus nocentem
Reprehenííoxogirationis 370
Res ad triarios rediit 169
Res Cannae« 171
Res eft in cardine 141
Resindicabit 167
Rcs in foro noftro uertimnpo
Refpublica nihil ad muíicü 3S
Refpublica uimm docet 158
Res facta confultor p8
Reti uentos ucnaris 2 is
Rex aut afinus ^ 169
Rhadamlteu iudiciii 304.180
Rhadamanri iufiurandu 180
Rhamnufius 304
Rheginis timidior s i o
Rhodiomm oraculum 49 9
Rhodii facrificium 4ss
VvTffoaMvK^ 489
Rifus chins 4s 4
Rifus lonicus 32'8.4S4
Rifus Mcgaricus 454
Rifus fyncmfius ibid.
Romanus fedendo uincit ioo
Rorepafcxtur 487
Roía cu anemona cofers iS7
Rofam qua:praeteriit,nequacras
iterum 292
Rofcius 132.
Rudcm accipere 418
R udentes & remos (um annis
fommutauit 371
Ruminate negorium 134
Rumor publicus nononuiino
fruftra eft 378
Rupta ancora 267
Rurisfons , 134
Rus ciuitas ^22
Rufticanum oratorem nc con
temp feris iop
Ruta cacfa stS
S
S
Acer manipulus
Saccrpifcis
67
27^
Sarietas ferociam parit iso
Sacra celerius abfolucnda 176
Sacra ha:c noftra non aliter
conftant sop
Satram ancoram foluere 169
Sacra nihil funt 490
Sacrum fine fiimo 489
Sxpè etiam eft holitor opportuna
locutus 19S
Saguntina fames 402.
Salaminia nauis 17^
Sale & aceto 484
Sale emptum mancipium 10^
Salem & fabam 477
Sale & mefam nc prxtcreas 41
Sal & menfa 40
Salem & cafeum cdero x 9 4
Salem lingcrc 194
Sale nihil utilius 76
Salem uehens dormis 484
Sale perundtus hic adiuuabitur
3 2 7
Saliaresdapes ^ 49;
Salus onus unde uenerat, illuc
abiit 529
Saliuam imbibere 169
SaliUum animas SL4
P Salfi

^aliìtudo non uieíl Uli i3i Scarabcus aquilam (jucrit
Salfuginofa üicinia 3 Scarabcuscitiusfecictmcl 212
Saluctc equorum fìliac ^ Schcrnicolas 199
Sambucamciüiis 313 -S.KioctAocxHfì 229
Samii Uterad . 46S Sein dere glacicm 12
Samii mores 81 Scindere pcnulam 2otf
Samiorum flores 1S6 Scipioni arundinco inniti 198
Samiorum laurea zS6 Scitquomodo lupiter duxerit
Samionim mala metuis 3Si lunonem iitf
Samium comatum 287 Scopae diilblutar 470
Sanguine Aere 311 Scopum atringere 97
Sanioreftpifce 4S7 Scraptae los
Sapiens diuinat 440 Scmpulum iniicerc
Sapiens non eget ^ 440 2«j/T*i3\farrt 484
Sapiens liia bona fecu fert 71 Scytlia acciflans aíínam 4 8j
Sapientes tyranni fapienium Scy tha malus tft
congreflu 45 Scytharum orario S9
Sapientia uino adubratur 327 Scyrhammfolirndo 485
Sapientum oièauus - 131 Sccundis ucntis 70
Sardanapalus 287 Secundo acíhi 70
Sardi uenales ^ ' 72-45'^ Secum uiucre 3^7
Sarane magis nauticus 311 Sccurim iniiccre 340
.Sárdonius rifus 4S4 Scdecim pcdibus fupauit 15p
Satius eftinitiis mederi, quám Sedens columba 3^0
fini
Seiuníla funt Mcrrhac & Si-
Sarta teda
loamflucnta 128
Sarpedonium littus 8p Selliflare S9
Satis quercus 4}i Semel rabidus, ac dcciespalli"
Sariùseilrecurrcre, quám ma- dus 53tf
le currere 466 Semifsishomo
Satumixlemae 78.18^ Semper aíFcrt Libya mali quip
Saturni podcx 277 piam . 247
Saxum uolutum non obduci- Semper Africa noni aliquid
tur mufco tf 3 adportat 247
. Saxum uoluere 233 Semper agricola in nouum an
Scabrofior leberidc 60 num diues ip7
Scha:nicolac ip9 Semper aüquis in Sydonis do-
Scarabei umbrae ios mo 20tf
Scarabeo citiùs pfuaferis 33p Semper graculus afsidet gra-
Scarabeo nigrior 427 nulo 471
Semper

Semper fcliciter cadunt louis Sero fapiunt Pfiiyges 404
taxilli 71 Serouenifti
Semper Ilio mala 254 Sero uenifti fed in colonum
Semper Leontini iuxta pocu- ito 466.^01
la Serpens nifi edat ferpentem^
Semper me tales hoftes inlc- draco non fiet " ^ 4si
quantur 99 Serpentis oculus 41s
Semperfcniiuucriculam fiibii Seruabis bouem 167
cc 33 Sematori tcrtium 40S
Semper fimilem ducit Deus ad Semilis capillus zzo
fimilcm 471 Scruircfccna: ^ 4^7
Semperfiiperiorisannimeho- Semorum ciuitas 106
ra W Senium hand ucho
Semper tibi pendeat hamus Smius fcruo pra:ilat,dominus
• 170 domino 16 z
Semper uirgines furia: Scruus quum fis, com am geris
Seneda Iconis pracftatior hin- 148
nulorum iuuenta isS Sexagenarios de ponte deii-
Senem erigere 4^7
Scncfco fismper multa addi- sibariíiarc 3 ig
firens 442 Sibi canere 437
Senefcitbos 31^ S ibi malum reppcrit 345
Senes mutuumfricant 40s Sibi parat malum, qui alteri
Senis do6èor 13s parat 340
Senum prudentia 441 Si bouem hon poisis,afinum
Scnexbosnonlugcmr 314 agas 439
Senis mutare linguam ^ 135 Sibylla uiuacior 312,
Septem conuiuium,nouc con- Si cafeum haberem, non defiuitium
88 derarem opfonium 194
Septennis quum fit, nondum Sic cft ád pugnat partes,re peredidit
dentes 184 a6èa,ueniendum so 2.
Septimus bos lOS Si coruus poiTet tacitus pafci
Scquiturfepiam perca ^ 471 loz
Sera in fiindo parfimonia 465 gi crebrò iacias, aliud alias ie-
Scrapta: los ceris 23p
Serenitati riubem inducere 11 Siculiílare 327
Serete nc dubites 2S7 Siculus miles ^ ioi>
Sero lupitcr diptharram infpc- Siculus omphacizat 178
xit Sicyon arrodcns uxor laccr-
Seròmolunt deorum molí 533 namtcxc 193
P i Si

Sì Deus uojuerit S6 Sine pennis uolare hand faci-
Signum borni aurmalum leeft za
Si iuxta claudum habites fub- Sine'riuali diligere 411
claudicare difces 113.14^ Sine ut incolumlsredeat
Sileni Alcibiadis 480 Si non adfint carnes, rancho
Silentii tutum premium 493 contentos cflc oportct 438
Si leonina pellis non fatis cft, Sinopiilas z¿9
uulpina addenda 148 Siphniaflare i8y
Si mens ille ftylus fuiflet 409 Si quid mali in Pyrrham lu
Simia barbata feu caudata Si quis iuxta ciuitatem clypc «
479 us iSi
Simia eft íímia ctiam fi aurea Siren amicum nutiat,apis hogeftatinfignia
í8f fpitem 381
Simia fucata 479 Sifyphi artes 147
Simia in purpura 147.18^.481 Si tanti uitrum quanti marga-
Simia non capitur laqueo 2.4^ rimm 1S9
Simiarum pulcherrima dcfor^ Si tibi amicum nec mihiini^
mis eft iZ6 micum Si
Simile gaudct fimili 470 Si tibi macharra eft, & nobis
S iniiles habcnt labra lañucas cft domi urbina 3 S )
472 Simproreta 39s
Similes uidcotur captiuis cx Si uinum poftulet, pugnos illi
Pylo 484 dato . 239
SílMnorfica 471 Si uultur es, expeña cadauer
Simonidis cantilena 437 ios
Simulare cuprcíTum 191 Smaragdusinluccobfcunis is
Simul da & accipe , 11S Socratis callus si 4
Simul & mifcrtum eft 8c in- Solae Laccnac uiros pariunc
tcriitgratia 170 188
Simul Ibrberc 8c flare diffi- Solem adiuuare facibus ij
cile 111 Solidos è clibano boucs 33i
Simul ut diftu & faftum 174 Soli lumen inferre 14
Smapiuiftitare 30S Solus currens uicit s^o
Sine canibus &:retibus 87 Solu^fapit itfi
Sine capite fabula 103 Somnium ^16
Sine Cerere & Baccho friget Somnium non uidit iS5
Venus 317 Somnum non uidit 13^
Sine corticc nabis 8S.441 Somnus abfit ab oculis 13S
Sincope diuina nihil uale- Sonticacaufa
mus 84 Sophoclcs,Laudiceni S4
Sortem

Sortcm & üTuram pcrfolucrc
Sil
SothcnchiIe

.. .INDEX ^ '
Summu fucrc éentònc ' 410 Sus tubam audiuît 300
Suo ipfius indicio pcrüt forcx Surommatramcntum . 416"
339 Suuin cuiq; pulchrum 3 r. 4 lo-
Suo ipfius laqueo captus cft Suuscuiq; crepitus bene olcc
Suo. iumcnto fibi malum ac Sybanticamala 264
ccrfcre 339 Sibaritica mcnfa 319
Suo quifquc ftudio gaudct Sybaritx per plateas
420 Sycophanta 80
Suo fibi hunc iugulo gladio, Siculus miles lotf
fuo telo 33P Siculusomphacizat 178.
Superarles à Gallo quopiá 310 Sydera coelo adderc
Supcrauit dolu Traianû 411, Sylofontis chlamis 204
Superciliiun falit 76 Sinapiuiâitarc 308
Super te hacc oía Leparge" S30 'S.iiwMaai 337
Supremum fabulae aâum ¿1- Sy ncerum uas incruftarc 19
derc 408'. Syncretifmus 45
Surculum defringerc 252 Syrbenae chorus 4S(S
Surdafter cum iurdaftro-liti- Syracufana menfa 33®
gabat 473 Syr'quunó fis,nefyriirai4tf
Surdior Toronacopprm 493 ^ T
Surdior turdo 493 rj^Acitcftomachari 298
Surdofebulam narras 230. J. Tacito pede 500
SuK^canis 230 Taciturnior Pythagoreis 49^
Surdo oppcderc 230 Taenarium malum 2ij
Surfum ac deorfum Talariainduere 173
Siu-fum uerfus facrorum fiumi Talia gignit bellum 340
nuin fenmmr fontes : 211 Talpa caccior 79
Sus acina dcpendens s itf Talum reponerc 370
Sus cum Mincrua certamen fu Tam in procliui quâm imber
fcipit 14 430
Susinuolutabrocoeni 199 Tam pcrit quâm cxffema fa-
SusMincmam 14 ba 265
Sufpendio dcligeda arbor 123 . Tanagraeus cetus 27^
Sulpcnfamanu i^s Tam multa quafapicns , 200
Sus per rofas ^ Tangere hulcus 307
Susq;deq; loo Tajiquam adaram itf9.4s8.
Susfaltauit 16 Tanquam argiuum clypeum
Sus fub fuftem 138 abftulerit ita gloriatur S7
Suftollcremanus 309 Tanquam Chalcidica nobis.
pepe

' P R o V E R B r o R V
. pcperit uxor 183 Tenuiter diduds . 4 S9
Táquácochiliildifcerpere III Ter ^ 3 2 . 1
Tanquam de marthecio 430 Terebintho ftultior 184.
Tanquam de fpecula 440 Tetigit lapidem à cane mor-
Tanquam hcros in clypeo ex- fum 4S

TiAonifeucfta jii
Thraces foedera ncfciut 244
Thraciuiri commcntmn 244
e^irjettß
Thunniimore 13?
Thunum lema 187
Thynniflarc 308
Thymbra uiäitans 6o. 193
Tibiamtnbíe coparas 460.159
Tibiccn uapulat 44s
Tibicines mente capti 278
Tibicinis uitam uiuis 286
Timidi materno fler 44i-4

Tü in legione, ego in culina Vela uentis permitiere 14 f
149, Vel C2ECO apparet 41^
Tuis te pingam coloribus 38s Vel capra mordeat nocentem
Tunica pallio propior cft 43s S
Tunc cancnt cygni cilm tace- Vclisequisq; I74
buntgraculi 171 Velhoftimifcrandus i6l
Tunicati 401 Vd Megaram ufq; 333
Tuo tepedemetire s 4 Vel muí cas meruit pirartcruo-
Turdus ipfe íibi malum cacat litantes
3 4 4 Velocem tardus fequitur 14
Turpe(ilere 197 Veluti c fpeculo
Turpis iadantia 419 Velut in cratere 9$
Turture loquacior 199 Velut umbra fequi 63
Tufsis pro crepim 479 Venati in mari ii
Tute hoc intrifti,tibi omne eft Venereum iuíiurandum 18t
exedendum 344 Veneris lac 312,
Tutelepuscs&pulpamentum Veneri fuem immolauit 369
quaeris 14 Veniaprimixcxperienti 199
Tuum tibi narro ft)mnium 17 Veniat hofpes quifquis profil-
Tyria maria tutus cft 437
V Venimus ad fumma lineam 10
VAcuam inhabirarc 119 Venter auribus caret
Vadimoniu deferere 3 7S Venti campus 141
Valeat amicus CÚ inimico 119 Vcntis n:aderc 383
Vale chanim lumen 90 Vento loqueris 133
Valere pancraticè 457 Ventos colis zU
Vallus uitcm decepit 191 Ventre pleno molior confuí-
Vapula papyria 100 tatio 173
Vaiîs inftar 280 Ventrem mihi obiicis 8
Vates fecii auferat omen 120 Ventres 318
Vbi amici ibi opes 42 Ventus neqj manere finit,neq;
vbi cerui comua abiiciut 381 nauigare 415
vbi non fis qui fueris, non eft Vera fronte 310
cur uelis uiuere Í90 Verba importât Hermodorus
Vbi pet harma fulgurant 4^2 332
Vbi paueris,impera 3^8 Verberare lapidem 230;
Vbi quis dolet, ibi & manum Verbis conccptis peierare 411
habet 350 Verbis coquinariis 17
Vbi timor ibi pudor 44s Verbispugnansnonrc' s«»
yd acum inuenidès 13^ Verecundia inutilis uiro egen*
P 5 "

ti - 4 44
Ver ex anno tollere 13 6
Ver hy emcm fequitur 474
Veriora iis quae apud Sagram
accidcriuit 181
Veritaris (implex oratio 318
Vero uerius 31O
Verfarilis Artemon S9
Vertere uela 370
Vemecea ftatua 283
Vefpa cicadac obftrepens 14
Veru iìgnare 118
Vefpertilio 24r
Vefte circunfers ignem 213
Veftigiun^ ponete 273
Veftis uirum facit IS2
Viani qui nefcit ad mare 438
Vièti non audent hifcere
Vi-Uitant fucco Ino 487
Vigoria ./ 190
Vigoria non incruenta si9
Vitbs fpinofus 1S9
Vid^emihilabda 288
Vidcbcris me uidens , piane
Martem uidcre s 4
Vinaria angina d3
Vincula Thyrrhena 392
Vindiéla tarda,fed grauis S35
Vino infcribcrc mulieris iuf-^
iurandiun 382
Vino uendibili fufpenfahcde
ra non cft opus SP
Vinum caret clauo 3 \ i
Vinum fencm etiam uel noien
tem faltare compellit 330
Vinum animi fpeculum 320
Vir fugicns & denuò pugnabit
, ,1 Sir
Vir fiigiens haud moratur lyracftrepitum
174
Virgula diuina - 76
Virgultca fcapha Aegaeu tranf
mittcre
Viri infortunati procul amici
44
Viri iiu'eiurado,pueri talis fallepdi
180
Viri icnis aftaphis caluaria 315
Viro cfurienri necefl'e cft fu^
rari 37S
Viro Lydo negoriu non crat^
at ipfc foras profcdus parauit
340
Viro feni maxilix baculus J24
Virtutc duce , fortuna comite '
Virtus gloriam p wit. 3 77
Virtus iimplex 304
Virtutem & fapicnriam u'm^
cunt rcftudincs 364
Virum improbu uel mus mordcat
S3I
Vitadoliaris 19$
Vita macerata
Vitamolit^i 455
Vita mortalium breuis S2^
Vita hominisperegrinatio Sii
Vitandxpotentuoffcnfac S35
Vitiat lapidem longum rempus
, 315
Vitilitigator 38

Vîitofiierisuel ccpc folu acci Vnica fcutica omnés împellit,
jícns. , • .
"V^itduín uixitbcnè
Vltta catalogmn
310
SIL
Vnico digitulo fcalpit caput
28s
Vitra Epimcnidc dormis 48s Vnicum arbuftum haud alit
Vitra fufum 311 duos crithacos 196
Vitra hyperbolum 334.4Stf Vni cum duobus non cft pu-
Vitra liuum
gnandum, ' 85
Vitra pcnfum uiuit 321 Vno die confenefccrc 4^4
Vitra pcram fapcrc s 4 Vno digitulo 419
Vitra res Callicratis i^o Vno ore s 2
V Itra fcpta tranfilire 3 4 Vno fafce compleâi 7 7
Vltròcitroq; 134 Vno tenore 470
Vitro Deus fuppçditat bona Vnum augurium optimû,meri.
87
patriam 188
Vlulas Athenas ^
VlyiTes pannos cxuit
Vlyileum commenmm
Vlyfiis remigium
Vmbrac
Vmbram fuam memerc
231 Vnasadunum 134
372, Vnus contra multos 83,
248 Vnus Deus 5c plures amici 3 9.
210 Vnus multorum inftar
iS4 Vnus uirnullus uir 83
20.. Vocatus atque non uocatus ,
Scsoß
• 374
Vmbra pro corporc 23 8 Volam pedis oftendcre 3^3
Vna cum caniílro 433 Volantia fcâari 233
Vnà cum ipfis manipulis 447 Volaticum iufiurandum 247
Yni cum temp lis & aris s 14 Volcns nolente ammo 45
Vna domus non alit duos ca- Volcntem bouem ducito 37s
nes 196 Voluitur dolium 232,
Vna Kirundo non facit ucr Voluptasfœda 291
96
Voracidr purpura 449
Vnà lauabor 43^ Vorarc hamum 4^0
Vna pertica 431 Vorfuram fol ucrc 235
Vndarum in ulnis 141 Votum munificum S54
Vndas numeras 232 Vrbanus nihil aequi cogitât
Vndecunquc lucmm capiunt 306
4if-44S
Vrit abiq; torre 392
Vndcexcoquatfeuum i^i Víq; ad aras amicus 41.
Vnguis in hulcerc 307 Vfq; ad rauim 88
Vnica filia duos parare gene- Vfura; nauticx 31S
rös 48 Vfus cft altera natiu-a 3^8
Vt

Vt Bagas cdnftitifti 184
Yt canis è Nilo 176.1s 4-
Vt Corinrhia nidcris 288
Vtcrc curru, dc afinis nihil lab'orans
36
Vterq; ambo m
Vt fici oculis incumbunt 362
Vt hcrba folititialis S14
Vti foro 467
Vtinam domi fim 13 9. iSS
Vtinam mihi contingant ca
qux inter Cormthum & Sicyoncm
Vt in uclabro olearii s 4
Vt lupus oucm 307.5^S
Vtlutibaiuli lot
Vt nunc funt homines . 410
Vt Phidias fignum si
Vt Phrygius amaui^ Pieriam
46
Vt poifumas quando ut uolu-
.mus non licet 438
Vtranq; paginam facit 131
Vtrcm cedis 237
Vtrem mergis ucnto plenum
227
Vtrem uellis 213
Vtres Thy laci 329
Vtrc tcrritas 223.237
Vtroq; nutans fcntentif 4^
Vt fementem feceris,ita metes
406
Vulcanium uinculum si'.
Vulcanus tibi uaticinams ciV
381
Vulgus fu%icax 38^
Vulpes bouem agit 24,
Vulpes haud corrumpimr muneribus
Vulpes non itcrum capimr laqueo
' 299
Vuípinari aim uulpe 47.4
Vulturis umbra 4 49
Vultu facpè lapditur pietas 40
X
X •
Enocratis cafcolus 194
YTn^HVKTi^H 184
313
Z
Z
^Aleuci lex ^ 30S
^Zenone modcratior
S06
Zcnonium eft & lenmm coquere
i'í»
Zoili 296.386
7A3fogooÒ7nÀ^ Zonam pcrdidit ^oz S03
Zopyri talenta i%o
F I N I s.

- V • r

% »