9 Waskemeer 2001 - 2004 - Gemeente Ooststellingwerf

ijn vader heeft hij nooit
gekehd, zijn moeder overleed
toeh hij veertien jaar
i was. Toen begon hij te
vechten. Hij sloeg een boer, tot
die op de knieen in het land zat.
Hij sloeg een cafebezoeker, tot
de dokter erbij werd geroepen.
Hij vocht, overal waar hij werd
uitgedaagd. Mededogen kende
hij niet, eerder een gevoel van
triomf. Het gevecht was zijn
verzet tegen de onrechtvaardigheid
van het leven, tegen het
verlies van zijn moeder. „De
kus die zij me heeft gegeven, is
de enige kus die ik me kan herinneren."
Koene de Vegt is nu een man
die wankelt op een stok. 85 jaar.
Rossen kan hij niet meer, maar
de blik is nog onverschrokken.
Hij stoorde zich nooit ergens
aan. In Bakkeveen joeg hij met
honden op bunzings, en schoot
hij met zijn broers op wild. „De
hazen en konijnen waren het zo
goed van ons als van de Lieve
Heer."
De politie kreeg hem eens te
pakken voor wapenhandel. Het
werd brommen in het gevang in
NTERVIEW
Leeuwarden. De rechter zei:
„Koene de Vegt, je staat als zeer
slecht bekend. Je bent een ventje
dat afgeknepen moet worden."
Hij zat zes weken in een eel,e'en
duiventil, waar het een komen
en gaan was van gevangenen.
Op een dag liep er een vierde
man binnen. Een straatvechter,
bedreven in jiu-jitsu. Koene was
bang. „Een gevecht kon niet uitblijven.
Hij ging in de fout. Toen
ze me van hem, afhaalden, besefte
ik pas wat voor eeri hul ik
te pakken had. Hij huilde als
een kind. Daarna was hij ge-.
dwee." ' .•• .
Hij praat erover met mannelijke
trots, alsof hij yan binnen lacht,
maar geen enkel gevecht heeft
ooit een beter mens van hem
gemaakt. „Ik was een slechte,
hoor. Mensen zeiden dat ik
voor galg en rad zou opgroeien.
Er zou niets van me terechtkomen."
In de huiskamer in Bakkeveen
gaan Duitse stemmen rond. De
ARD, een televisieprogramma.
Hij zwierf veel rond in Duitsland.
In de eigen streek was hij
na de gevangenis ongewenst.
Een boer had gezegd: vanwege
je werk zou ik je graag willen
hebben, maar je staat zo slecht
bekend. Nee, dat kan niks worden.
Jammer, zei Koene, ik heb
van jou ook nog geen goeds gehoord.
Hij moest de grens over voor
z'n brood. Zijn grootvader was
eens met een schop naar Duitsland
gewandeld, nu kocht Koene
een treinkaartje van vier gulden.
Hij stapte uit op het station
in Diiren en voelde zich
voor het eerst in zijn leven „een
heel klein ventje".
Hij vond werk op een boerderij,
kwam in een bruisend bestaan
terecht van voeren, melken, en
veel vrije tijd. Hij danste met zigeunermeisjes
in een cafe. Ze
zongen: „Die Zigeuner haben
keine Heimat mehr."
Toen de Duitse troepen Nederland
binnenvielen, was Koene
terug in Bakkeveen. „Door de
mobilisatie konden ze me ineens
goed gebruiken. Iemand
zei: juist in deze tijd moeten wij
naast elkaar staan. Maar ik
deed net of ik het niet hoorde.
Wie storid er naast Koene, toen
hij een klein jongetje was in
' Bakkeveen? Niemand." Hij wees
de Duitsers de weg, naar een cafe,
naar de bakker. Alleen de
weg naar Leeuwarden wees hij
ze niet. Daarvoor; vpelde hij
zich te veel Hollander.
In de oorlogsjaren werkte hij in
het land van de vijand. Als boerenknecht
in Gross Vernich, als
, sjouwer in een wijnkelder in
Trier, als bbuwvakker in Dusseldorf.
Hij sloot yriehdschappen,
verzori smoezeh; om aan
werk te komen; en zdcht het
conflict als hij hierkte dat thensen
hefri' niet respecteerden.
„Ik werkte in de wijnkelders
van Trier onder een Kellermeister.
Grim heette ,die man. - Ik
mocht hem niet. Die sufferd
meende dat bij de Duitse grens
alles ophield. Ik zei: je hebt zeker
nog nooit van de Nederlandse
schilderkunst gehoord?
Nooit van de Nederlandse waterbouwkuhdigen?
Maar, zei ik,
dat is jouw schuld niet. Als je al­
tijd als een rat in de kelders
leeft, kun je ook niks weten."
De eerste jaren in Duitsland
verliepen rustig, maar daarna
liepen de cafes en danslokalen
leeg. Je hoorde steeds meer
huilende bommen, aangescho-
1 ten jachtvliegtuigen die brui-~
den als gewonde dieren. De \
, Duitsers prevelden het 'Vater'.
Unser' in hun bunkers, en Kbe- '
ne zat er tussenin. Een keer
moest hij zelfs dekking zoeken i
in een bomkrater, tijdens een i
regen van granaten. Het laatste/
geluid van de ooriog was een
donder in de verte: de Amerikanen
trokken, Leverkusen binnen.
„Toen werd het stil. Onbehaaglijk.
Ik kon er niet tegen. Ik
miste de spanning van het kanongebulder,
Ik begreep mezelf
niet.^ . ' _ _
Hij dacht na, over wat hem als '
kind was overkomen. Over het '
bestaan. Al denkende werd
Koene de : Vegt ; een gelovig
mens. Niet in God en de duivel,
niet in een hemel en een hel, •
maar in iets wat zijn begrip te
boven ging: rei'ncarnatie. „Toen ']
i0zm l -
*''•$?*