Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s

Recommendations

Info

Onderzoek in de school is een actueel onderwerp. De Commissie Nationaal Plan Toekomst Onderwijswetenschappen (2011 1 ), ook wel de Commissie De Graaf genoemd, signaleerde een aantal problemen rondom het wetenschappelijk onderwijsonderzoek, waarbij vooral het gebrek aan relevantie voor de dagelijkse onderwijspraktijk opviel. Scholen en leraren zouden er te weinig aan hebben, maar ook te weinig opgeleid zijn om die kennis te kunnen benutten. Tegelijkertijd zien we een enorme toename aan onderzoek in de school door leraren zelf, studenten aan de lerarenopleidingen en door academische onderzoekers die de school ingaan. Iedereen lijkt tegenwoordig onderzoek te (moeten) doen in het onderwijs. Deze ontwikkelingen roepen een groot aantal vragen op over het nut en de noodzaak van (onderwijs)onderzoek in de school. Sietske Waslander organiseerde in dit kader een bijeenkomst vanuit de VO-raad om met een gevarieerde groep van onderwijsonderzoekers over de kwaliteit van praktijkgericht onderzoek te praten. Dit kreeg een vervolg door een bijeenkomst georganiseerd door Anje Ros en Marjan Vermeulen vanuit de KPC Groep in oktober 2010 (zie voor een verslag hiervan Ros & Vermeulen, 2010 2 ). Tijdens deze bijeenkomsten bleek er veel verwar- 1 Zie voor referentie de literatuurlijst van de bijdrage van Rob Martens 2 Zie voor de referentie de literatuurlijst van de bijdrage van Marco Snoek 1. Inleiding Rosanne Zwart, Klaas van Veen en Jacobiene Meirink Expertisecentrum Leren van Docenten ring te bestaan over de gehanteerde onderzoeksterminologie. Over welke typen onderzoek werd er eigenlijk gesproken? Er werden uiteenlopende termen gebruikt voor soms dezelfde en soms hele verschillende onderzoeksbenaderingen. Hetzelfde geldt voor begrippen rondom de kwaliteit van praktijkonderzoek. Deze spraakverwarring vormde voor het Expertisecentrum Leren van Docenten de aanleiding voor het organiseren van een followup werkconferentie: Onderzoek in de School. Het doel van deze conferentie was een overzicht te bieden van de verschillende onderzoeksbenaderingen en bijbehorende kwaliteitscriteria. In deze bundel wordt hiervan verslag gedaan. Indeling in benaderingen Voor onderzoek door leraren worden in de literatuur verschillende termen gebruikt. Hoewel karakteriseringen en definities verschillen, is de overeenkomst tussen deze typeringen dat leraren een door de discipline geaccepteerde systematiek hanteren om informatie te verzamelen over hun (eigen) onderwijspraktijk. Om de discussie tijdens de werkconferentie scherp te kunnen voeren hebben we het huidige (onderwijs)onderzoek in de school ingedeeld in de onderstaande voorlopige werkindeling: Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s 5
6 · Praktijkgericht onderzoek: academische onderzoekers komen onderzoek doen in de school (al dan niet samen met leraren) naar problemen door de school geformuleerd. · Praktijkonderzoek in de lerarenopleiding: door studenten maar soms ook door lerarenopleiders zelf (bijvoorbeeld self-study) of door lerarenopleiders samen met studenten. · Onderzoek door leraren zelf in de school: vaak in het kader van samenwerkingsverbanden met opleidingsinstituten zoals academische (opleidings) scholen en projecten als Durven Delen Doen. · Onderzoek door leraren (of opleiders) in het kader van een opleiding: voorbeelden zijn: onderzoek als onderdeel van een (Academische) Master of een promotietraject. · Data-geïnformeerd werken: een alternatief voor zelf onderzoek doen, waarbij de nadruk ligt op het gebruik maken van beschikbare data bij het nemen van besluiten in de klas en in de school. Binnen elk van deze benadering is er sprake van een focus op vragen uit de praktijk en een samenwerking tussen leraren en onderzoekers. De vorm van de samenwerking en de manier waarop het antwoord op de onderzoeksvragen wordt gezocht, verschilt echter per benadering. Ook verschillen de vormen qua doel: extremen zijn het bedrijven van wetenschappelijk onderzoek aan de ene kant en de professionele ontwikkeling van leraren aan de andere kant. Bijna alle vormen streven in ieder geval het tweede doel na, namelijk het beter begrijpen van de eigen praktijk. Dat doel bepaalt ook het karakter van het onderzoek. In geval van professionalisering is het vooral belangrijk om de methode goed aan te leren: dus systematisch en navolgbaar naar je eigen praktijk kijken. In geval van wetenschappelijk onderzoek is het bijdragen aan de internationale kennis relevant, wat weer andere vaardigheden en processen kent. In deze bundel wordt de stand van zaken binnen de verschillende onderzoeksbenaderingen beschreven. Centrale vragen die bij iedere bijdrage aan bod komen zijn: kunnen of moeten leraren meer (met) onderzoek doen? Waarom wel of waarom juist niet? Zo ja op welke manier? In elke bijdrage gaat men in op de rationale achter de specifieke benadering en geven de auteurs een beschrijving van de doelen, aanpak, in- en externe kwaliteitscriteria en dilemma’s die binnen die benadering naar voren komen. Rob Martens stelt in zijn bijdrage op een uitdagende manier het nut van wetenschappelijk onderwijsonderzoek aan de kaak. Academisch onderwijsonderzoek blijkt in de praktijk (nog) vaak de lat te zijn waaraan de kwaliteit van praktijkonderzoek wordt afgemeten. Martens vraagt zich in zijn bijdrage af of dat werkbaar of zelfs terecht is. Er valt namelijk behoorlijk wat af te dingen aan die wetenschappelijke meetlat, zeker als het gaat om de relevantie voor de praktijk. In een reflectie hierop, gaat Jan van Driel met Martens in discussie en plaatst hij kanttekening bij zijn betoog. Gezamenlijk komen ze tot aanbevelingen voor de manier waarop de resultaten uit onderwijsonderzoek beter benut kunnen worden. Sanneke Bolhuis en Marco Snoek buigen zich ieder vanuit een ander perspectief over de vraag welke plaats onderzoek in de beroepsuitoefening van leraren heeft of moet krijgen. Sanneke Bolhuis doet dit vanuit het prak-
Page 1 and 2: Onderzoek in de school ter discussi
Page 4: Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 Rosanne
Page 9 and 10: 8 2. Praktijkgericht wetenschappeli
Page 11 and 12: 10 instellingen voor wetenschappeli
Page 13 and 14: 12 overdreven neiging tot mathemati
Page 15 and 16: 14 men met ontwikkelaars en het ond
Page 17 and 18: 16 3. Onderwijsonderzoek: Voor wie
Page 19 and 20: 18 om goed of slecht onderzoek”.
Page 21 and 22: 20 derzoeksvaardigheid van de leraa
Page 23 and 24: 22 niet alleen professionele autono
Page 25 and 26: 24 dat gericht is op het verdiepen
Page 27 and 28: 26 de meest essentiële onderdelen
Page 29 and 30: 28 duct de nadruk moet krijgen. Wan
Page 31 and 32: 30 onderwijs te verbeteren, met als
Page 33 and 34: 32 elkaar en volgt een gestructuree
Page 35 and 36: 34 3.2 Het Focus project in het PO
Page 37 and 38: 36 Geijsel, F.P., & Krüger, M.L. (
Page 39 and 40: 38 Het opleiden van leraren in het
Page 41 and 42: 40 docentschap- gaat verder. De ter
Page 43 and 44: 42 voor zowel het leerproces van de
Page 45 and 46: 44 bijvoorbeeld meer capabel om ond
Page 47 and 48: 46 7. Onderzoek in de lerarenopleid
Page 49 and 50: 48 Dat zou mijn inziens geen - verw
Page 51 and 52: 50 tijkonderzoek kan een rol vervul
Page 53 and 54: 52 4. De onderzoeksvraag Uit het do
Page 55 and 56:
54 context betreffen. Wat heeft het
Page 57 and 58:
56 o een zelfstandige bijdrage kunn
Page 59 and 60:
58 begeleiden en mede doen van prak
Page 61 and 62:
60 belangen van betrokkenen in het
Page 63 and 64:
62 De aanleiding voor de werkconfer
Page 65 and 66:
64 bij elkaar observeren, videogroe
Page 67 and 68:
66 Veen, K. van, Zwart, R., Meirink
Page 69 and 70:
68 Kim Schildkamp is als universita
Page 71 and 72:
70 Deelnemers werkconferentie Onder
show all

Onderzoek in de school ter discussie: doelen, criteria en dilemma’s

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?