Ondersteunen bij huishouden en wonen ... - Zorg Basisboeken
Ondersteunen bij huishouden en wonen ... - Zorg Basisboeken
Ondersteunen bij huishouden en wonen ... - Zorg Basisboeken
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff <strong>Zorg</strong><br />
Niveau b3<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong><br />
Antwoordmodell<strong>en</strong>
Inhoudsopgave<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
1 De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong> 7<br />
1.1 De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong> 7<br />
Praktijk: Welk middel kies je? 7<br />
Praktijk: Welke stofzuiger kies je? 7<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 8<br />
1.2 Werkmateriaal aanschaff<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong> 10<br />
Praktijk: Wat e<strong>en</strong> rommeltje is het in die werkkast! 10<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 10<br />
1.3 E<strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>kamer op orde houd<strong>en</strong> 12<br />
Praktijk: E<strong>en</strong> fijne kamer voor Martin 12<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 12<br />
1.4 Voorwerp<strong>en</strong> desinfecter<strong>en</strong> 14<br />
Praktijk: Moet dat nou? 14<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 14<br />
1.5 Organisatie van schoonmaak <strong>en</strong> onderhoud 16<br />
Praktijk: Het is niet schoon! 16<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 16<br />
2 <strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle woonomgeving 19<br />
2.1 <strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle woonomgeving 19<br />
Praktijk: Kleur<strong>en</strong> kiez<strong>en</strong> 19<br />
Praktijk: Zonde van die mooie plant<strong>en</strong>! 19<br />
Praktijk: Condoleances aan huis 20<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 20<br />
3 <strong>Zorg</strong> voor de voeding 23<br />
3.1 Boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> 23<br />
Praktijk: Cynthia gaat boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> 23<br />
Praktijk: Etikett<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> 23<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 23<br />
3.2 Lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong> 25<br />
Praktijk: Waar bewaar je wat? 25<br />
Praktijk: Zo kan het niet langer! 25<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 25
3.3 Drank<strong>en</strong> <strong>en</strong> gerecht<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong> 27<br />
Praktijk: Gezonde maaltijd<strong>en</strong> 27<br />
Praktijk: Welke gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> et<strong>en</strong> we? 27<br />
Praktijk: E<strong>en</strong> maaltijd mak<strong>en</strong> 28<br />
Praktijk: Ouder word<strong>en</strong> 28<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 29<br />
3.4 Voedings- <strong>en</strong> dieetvoorschrift<strong>en</strong> 31<br />
Praktijk: Borst of fles? 31<br />
Praktijk: Geef maar e<strong>en</strong> lekker toetje 31<br />
Praktijk: Ik heb ge<strong>en</strong> trek 31<br />
Praktijk: Afvall<strong>en</strong> 32<br />
Praktijk: Overgevoelig 32<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 32<br />
3.5 Help<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het mak<strong>en</strong> van de m<strong>en</strong>ukeuze 34<br />
Praktijk: Functies van voeding voor ouder<strong>en</strong> 34<br />
Praktijk: Voeding voor migrant<strong>en</strong> 34<br />
Praktijk: Help<strong>en</strong> e<strong>en</strong> keuze te mak<strong>en</strong> 35<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 35<br />
3.6 Voeding in de instellingskeuk<strong>en</strong> 37<br />
Praktijk: Gekoppeld of ontkoppeld? 37<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 37<br />
4 <strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> 39<br />
4.1 Linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong> schoeisel aanschaff<strong>en</strong> 39<br />
Praktijk: 'Hoeveel heb ik eig<strong>en</strong>lijk nodig?' 39<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 39<br />
4.2 Adviser<strong>en</strong> over de aanschaf van linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong> schoeisel 42<br />
Praktijk: Puf, puf, wat heb ik het warm 42<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 42<br />
4.3 De was verzorg<strong>en</strong> 45<br />
Praktijk: Pak ev<strong>en</strong> e<strong>en</strong> handdoek <strong>bij</strong> het c<strong>en</strong>trifuger<strong>en</strong> 45<br />
Praktijk: Eerst ev<strong>en</strong> in de kast<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong>! 45<br />
Praktijk: Ik heb ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>ge ziekte! 45<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 45<br />
4.4 Schoeisel <strong>en</strong> kleding onderhoud<strong>en</strong> 48<br />
Praktijk: 'Nieuwe zol<strong>en</strong> én hakk<strong>en</strong>?' 48<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 48<br />
4.5 Organisatie van de wasverzorging 50<br />
Praktijk: Mijn nieuwe nachtjapon kwijt! 50<br />
Praktijk: Protocol van de wasverzorging 50<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 50
5 <strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid, ergonomie, milieu <strong>en</strong> kost<strong>en</strong>beheersing 53<br />
5.1 Hygiënisch werk<strong>en</strong> 53<br />
Praktijk: Pas op voor besmetting 53<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 53<br />
5.2 Veilig werk<strong>en</strong> 55<br />
Praktijk: Dat kan veiliger 55<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 55<br />
5.3 Ergonomisch werk<strong>en</strong> 57<br />
Praktijk: Daar heb ik last van! 57<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 57<br />
5.4 Milieubewust werk<strong>en</strong> 59<br />
Praktijk: D<strong>en</strong>k om het milieu 59<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 59<br />
5.5 Kost<strong>en</strong>bewust werk<strong>en</strong> 61<br />
Praktijk: Waar blijft mijn geld? 61<br />
K<strong>en</strong>nisopdracht 61
1 De woonomgeving op orde<br />
houd<strong>en</strong><br />
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: WELK MIDDEL KIES JE?<br />
1 Welk reinigingsmiddel kan Wieke voor elk van de g<strong>en</strong>oemde soort<strong>en</strong> vuil gebruik<strong>en</strong>?<br />
Wieke kan kiez<strong>en</strong> voor:<br />
• allesreiniger;<br />
• spiritus of glasreiniger;<br />
• azijn of ontkalk<strong>en</strong>d middel;<br />
• soda;<br />
• allesreiniger;<br />
• spiritus;<br />
• glasreiniger;<br />
• azijn;<br />
-soda.<br />
2 Beschrijf van elk middel welke invloed het heeft op het milieu.<br />
Azijn <strong>en</strong> soda belast<strong>en</strong> het milieu weinig, allesreiniger, glasreiniger <strong>en</strong> spiritus zijn e<strong>en</strong> grote<br />
belasting voor het milieu.<br />
3 Beschrijf wat het nadeel is van het gebruik van chloor om het toilet te reinig<strong>en</strong>.<br />
Chloor werkt alle<strong>en</strong> ontsmett<strong>en</strong>d, het heeft ge<strong>en</strong> reinig<strong>en</strong>de werking.<br />
4 Geef e<strong>en</strong> alternatief schoonmaakmiddel om het toilet te reinig<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> alternatief is e<strong>en</strong> speciaal reinigingsmiddel voor sanitair.<br />
PRAKTIJK: WELKE STOFZUIGER KIES JE?<br />
1 Zoek in reclamefolders drie stofzuigers op. Je kunt ook op internet kijk<strong>en</strong>. Schrijf van de<br />
gekoz<strong>en</strong> stofzuigers op hoe ze scor<strong>en</strong> op de volg<strong>en</strong>de punt<strong>en</strong>:<br />
• zuigkracht;<br />
• prijs;<br />
• gewicht;<br />
• ergonomie; <strong>en</strong><br />
• hulpstukk<strong>en</strong>.<br />
Individueel te beoordel<strong>en</strong>.<br />
2 Maak e<strong>en</strong> keuze voor de meest geschikte stofzuiger voor familie Ritsma. Motiveer je antwoord.<br />
Individueel te beoordel<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 7
8<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Geef in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> het verschil aan tuss<strong>en</strong> e<strong>en</strong> universeel reinigingsmiddel <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
speciaal reinigingsmiddel. Geef twee voorbeeld<strong>en</strong> van speciale reinigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
Universele reinigingsmiddel<strong>en</strong> zijn geschikt voor al het schoonmaakwerk. Speciale<br />
reinigingsmiddel<strong>en</strong> zijn geschikt voor één soort schoonmaakwerk.<br />
Twee voorbeeld<strong>en</strong> van speciale reinigingsmiddel<strong>en</strong>: ov<strong>en</strong>reinigers <strong>en</strong> glasreinigers.<br />
2 Wat heeft jouw voorkeur: e<strong>en</strong> universeel reinigingsmiddel of e<strong>en</strong> speciaal reinigingsmiddel?<br />
Motiveer je antwoord.<br />
E<strong>en</strong> universeel reinigingsmiddel is goedkoper <strong>en</strong> minder slecht voor het milieu. Als het kan,<br />
kun je dat dus beter gebruik<strong>en</strong>. Maar soms heb je e<strong>en</strong> speciale reiniger nodig.<br />
3 Geef aan welk reinigingsmiddel je zou gebruik<strong>en</strong> voor:<br />
• de keuk<strong>en</strong>kastjes;<br />
• de binn<strong>en</strong>deur<strong>en</strong>;<br />
• de ram<strong>en</strong>;<br />
• de wastafel;<br />
• het toilet;<br />
• de ov<strong>en</strong>.<br />
Motiveer je antwoord.<br />
Het reinigingsmiddel dat je moet gebruik<strong>en</strong>:<br />
• de keuk<strong>en</strong>kastjes: allesreiniger;<br />
• de binn<strong>en</strong>deur<strong>en</strong>: allesreiniger;<br />
• de ram<strong>en</strong>: water met e<strong>en</strong> druppeltje allesreiniger;<br />
• de wastafel: allesreiniger met e<strong>en</strong> scheutje azijn;<br />
• het toilet: sanitairreiniger;<br />
• de ov<strong>en</strong>: als hij erg vies is ov<strong>en</strong>reiniger, anders allesreiniger.<br />
4 Waarom mag je nooit twee reinigingsmiddel<strong>en</strong> combiner<strong>en</strong>?<br />
Je mag twee reinigingsmiddel<strong>en</strong> niet combiner<strong>en</strong>, want dan kan e<strong>en</strong> gevaarlijk, giftig gas<br />
vrijkom<strong>en</strong>.<br />
5 Meike werkt in e<strong>en</strong> gezin met kleine kinder<strong>en</strong>. Geef haar minimaal drie tips om veilig om te<br />
gaan met reinigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
Vier tips:<br />
• kijk naar de veiligheidssymbol<strong>en</strong>;<br />
• koop e<strong>en</strong> middel met e<strong>en</strong> kinderveilige sluiting;<br />
• draai na gebruik de dop er direct op <strong>en</strong> zet het middel weg;<br />
• zet alle reinigingsmiddel<strong>en</strong> hoog weg in e<strong>en</strong> kast die op slot zit.<br />
6 Er zijn drie soort<strong>en</strong> vuil. Tot welke soort rek<strong>en</strong> je:<br />
• e<strong>en</strong> vetvlek in het keuk<strong>en</strong>kastje;<br />
• e<strong>en</strong> vetvlek op de vloerbedekking;<br />
• e<strong>en</strong> moddervlek op de linoleumvloer;<br />
• stof op de tegelvloer van de badkamer;<br />
• zand op de parketvloer in de woonkamer;<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
• e<strong>en</strong> bloedvlek op de vloerbedekking?<br />
Je rek<strong>en</strong>t deze vuilsoort<strong>en</strong> respectievelijk tot:<br />
• licht gehecht vuil;<br />
• sterk gehecht <strong>en</strong> ingedrong<strong>en</strong> vuil;<br />
• licht gehecht vuil;<br />
• droog vuil;<br />
• droog vuil;<br />
• sterk gehecht <strong>en</strong> ingedrong<strong>en</strong> vuil.<br />
7 Geef van alle soort<strong>en</strong> vuil van vraag 6 aan hoe je ze gaat verwijder<strong>en</strong>.<br />
Je verwijdert deze vlekk<strong>en</strong> met de volg<strong>en</strong>de method<strong>en</strong>:<br />
• depp<strong>en</strong>;<br />
• shamponer<strong>en</strong>;<br />
• dweil<strong>en</strong> of mopp<strong>en</strong>;<br />
• stofzuig<strong>en</strong>;<br />
• stofzuig<strong>en</strong> of stofwiss<strong>en</strong>;<br />
• shamponer<strong>en</strong>.<br />
8 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling<strong>en</strong>.<br />
• Stelling I: ‘Hoe vaak je e<strong>en</strong> huis schoonmaakt, is afhankelijk van hoeveel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> er<br />
won<strong>en</strong>.’<br />
• Stelling II: ‘Hoe vaak je e<strong>en</strong> huis schoonmaakt, is afhankelijk van de manier waarop de<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in het huis won<strong>en</strong>.’<br />
Stelling I <strong>en</strong> II zijn allebei juist.<br />
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
9 Je werkt vandaag <strong>bij</strong> m<strong>en</strong>eer Narnia. Je gaat het wandmeubel van eik<strong>en</strong>hout schoonmak<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong>eer Narnia behandelt het wandmeubel altijd met was. Geef aan hoe je de binn<strong>en</strong>kant <strong>en</strong><br />
de buit<strong>en</strong>kant van het wandmeubel schoonmaakt.<br />
De binn<strong>en</strong>kant droog schoonmak<strong>en</strong> door te stoff<strong>en</strong>, buit<strong>en</strong>kant ook stoff<strong>en</strong> of behandel<strong>en</strong> met<br />
meubelspray.<br />
10 Maak e<strong>en</strong> schema over stoff<strong>en</strong>. Zet daarin vier soort<strong>en</strong> doek<strong>en</strong> waarmee je kunt stoff<strong>en</strong>. Zet<br />
achter iedere doek de voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong>.<br />
Soort stofdoek, <strong>en</strong> voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong>:<br />
• stofdoek van kato<strong>en</strong>: kun je wass<strong>en</strong>, moet je wel regelmatig uitklopp<strong>en</strong>;<br />
• stofwisdoekje: het stof blijft aan het doekje klev<strong>en</strong>, handig voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die allergisch zijn,<br />
erg hygiënisch, wel belast<strong>en</strong>d voor het milieu;<br />
• klamvochtige doek: het stof blijft aan het doekje klev<strong>en</strong>, niet geschikt voor hout dat met<br />
was of olie behandeld is;<br />
• microvezels: trekt vuil uit het oppervlak, dus wordt erg schoon.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 9
10<br />
Werkmateriaal aanschaff<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
onderhoud<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: WAT EEN ROMMELTJE IS HET IN DIE WERKKAST!<br />
1 Schrijf op hoe Mai dit probleem het beste met haar collega's kan besprek<strong>en</strong>.Welke argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
kan ze noem<strong>en</strong> voor het droog <strong>en</strong> netjes opberg<strong>en</strong> van werkmateriaal?<br />
Argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>: het is vervel<strong>en</strong>d als je werkmateriaal vuil uit de kast pakt. Je b<strong>en</strong>t dan eerst e<strong>en</strong><br />
poos bezig om het schoon te mak<strong>en</strong>.<br />
2 Wat gebeurt er als je natte doek<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> hoopje laat ligg<strong>en</strong>?<br />
Als je natte doek<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> hoopje laat ligg<strong>en</strong>, dan gaan ze schimmel<strong>en</strong>.<br />
3 Waarom moet je elektrische apparat<strong>en</strong> altijd in e<strong>en</strong> droge kast opberg<strong>en</strong>?<br />
Omdat je anders kortsluiting kunt krijg<strong>en</strong>.<br />
4 Wat zou jouw eerste reactie zijn <strong>bij</strong> het op<strong>en</strong><strong>en</strong> van zo'n werkkast?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Beschrijf het dagelijks onderhoud van:<br />
• e<strong>en</strong> bezem;<br />
• e<strong>en</strong> spons;<br />
• e<strong>en</strong> emmer;<br />
• e<strong>en</strong> mop;<br />
• e<strong>en</strong> dweil;<br />
• e<strong>en</strong> zeem.<br />
Het dagelijks onderhoud van: - e<strong>en</strong> bezem: schoonmak<strong>en</strong> <strong>en</strong> droog wegzett<strong>en</strong>, als hij erg vuil<br />
is schoonmak<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> sopje; - e<strong>en</strong> spons: uitspoel<strong>en</strong> met schoon water <strong>en</strong> lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong>,<br />
ev<strong>en</strong>tueel wek<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> sopje van huishoudzeep <strong>en</strong> daarna goed uitspoel<strong>en</strong>; - e<strong>en</strong> emmer:<br />
goed uitspoel<strong>en</strong> met schoon water <strong>en</strong> lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong>; - e<strong>en</strong> mop: uitspoel<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitwring<strong>en</strong>,<br />
uithang<strong>en</strong> om te lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong>. Wass<strong>en</strong> als hij vuil is; - e<strong>en</strong> dweil: uitspoel<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitwring<strong>en</strong>,<br />
uithang<strong>en</strong> om te drog<strong>en</strong>. Wass<strong>en</strong> als hij vuil is; - e<strong>en</strong> zeem: uitspoel<strong>en</strong> met schoon water <strong>en</strong><br />
lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong>, ev<strong>en</strong>tueel wek<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> sopje van huishoudzeep <strong>en</strong> daarna goed uitspoel<strong>en</strong>.<br />
2 Je gaat de woonkamer van e<strong>en</strong> gezin e<strong>en</strong> grote beurt gev<strong>en</strong>. Welke werkmaterial<strong>en</strong> heb je<br />
nodig?<br />
Material<strong>en</strong> die je nodig hebt: stofdoek, stofzuiger, emmer, zeem, spons, ev<strong>en</strong>tueel dweil of<br />
mop.<br />
3 Wanneer is werkmateriaal ergonomisch verantwoord?<br />
Ergonomisch verantwoord werkmateriaal is aangepast aan de m<strong>en</strong>s.<br />
4 B<strong>en</strong>oem de punt<strong>en</strong> waarop je let <strong>bij</strong> het aanschaff<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> stofzuiger.<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong>:<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
• e<strong>en</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> met meer person<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> zwaardere stofzuiger nodig dan e<strong>en</strong><br />
<strong>huishoud<strong>en</strong></strong> van één of twee person<strong>en</strong>;<br />
• de slang moet lang g<strong>en</strong>oeg zijn, goed aansluit<strong>en</strong> op de stofzuiger <strong>en</strong> draaibaar <strong>en</strong> soepel<br />
zijn;<br />
• de steel moet lang g<strong>en</strong>oeg zijn, zodat je met e<strong>en</strong> rechte rug kunt werk<strong>en</strong>;<br />
• er moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de hulpstukk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de stofzuiger zitt<strong>en</strong>.<br />
5 Bij de aanschaf van werkmaterial<strong>en</strong> let je op de ergonomie. Schrijf op wat jij belangrijk vindt<br />
als je e<strong>en</strong> huishoudtrap wilt kop<strong>en</strong>.<br />
Bij e<strong>en</strong> huishoudtrap is belangrijk: de trap moet stevig staan, antislip op de tred<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, je<br />
moet er voldo<strong>en</strong>de hoog mee kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> zonder te rekk<strong>en</strong>, je moet je vast kunn<strong>en</strong> houd<strong>en</strong><br />
(aan e<strong>en</strong> beugel <strong>bij</strong>voorbeeld).<br />
6 Schrijf op met welke soort<strong>en</strong> doek<strong>en</strong> je kunt stoff<strong>en</strong>.Welke doek heeft jouw voorkeur? Motiveer<br />
je antwoord.<br />
Mogelijkhed<strong>en</strong>: kato<strong>en</strong><strong>en</strong> stofdoek, stofwisdoekje, klamvochtige doek, doek van microvezels.<br />
7 Je gaat de keuk<strong>en</strong>vloer van e<strong>en</strong> zorgvrager in e<strong>en</strong> verzorgingshuis schoonmak<strong>en</strong>. Je kunt<br />
kiez<strong>en</strong> of je e<strong>en</strong> dweil met e<strong>en</strong> trekker of e<strong>en</strong> mop gebruikt.Welke van de twee ga jij gebruik<strong>en</strong>?<br />
Motiveer je antwoord.<br />
E<strong>en</strong> mop is ergonomisch meer verantwoord.<br />
8 Zoek op wat e<strong>en</strong> natuurzeem kost <strong>en</strong> wat e<strong>en</strong> synthetische zeem kost. Welke heeft jouw<br />
voorkeur? Waarom?<br />
Individueel te beoordel<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> natuurspons is duur, maar geeft e<strong>en</strong> veel beter resultaat.<br />
9 Lees de gebruiksaanwijzing van e<strong>en</strong> stofzuiger <strong>en</strong> beschrijf:<br />
• het dagelijks onderhoud;<br />
• e<strong>en</strong> grote beurt, waaronder het schoonmak<strong>en</strong> van de stoffilter.<br />
Individueel te beoordel<strong>en</strong>.<br />
Werkmateriaal aanschaff<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong><br />
10 Noem e<strong>en</strong> zorgsetting waarin je e<strong>en</strong> kruimelzuiger zou adviser<strong>en</strong>. Noem ook e<strong>en</strong> zorgsetting<br />
waarin je de kruimelzuiger niet zou adviser<strong>en</strong>.<br />
Je kunt e<strong>en</strong> kruimelzuiger adviser<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> oudere zorgvrager of e<strong>en</strong> ouder echtpaar, maar<br />
beter niet aan e<strong>en</strong> groot gezin.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 11
12<br />
E<strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>kamer op orde houd<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: EEN FIJNE KAMER VOOR MARTIN<br />
1 Noem vier ding<strong>en</strong> die Simone aan Martin kan vrag<strong>en</strong> over het opmak<strong>en</strong> <strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong> van zijn<br />
bed.<br />
Vier ding<strong>en</strong> die Simone kan vrag<strong>en</strong>: hoe vaak verschoon jij je bed, wanneer doe je dat meestal,<br />
hoe wil je de kuss<strong>en</strong>s het liefst neergelegd hebb<strong>en</strong>, gebruik je dek<strong>en</strong>s of e<strong>en</strong> dekbed?<br />
2 Noem vier andere activiteit<strong>en</strong> die Simone kan ondernem<strong>en</strong> om de kamer netjes <strong>en</strong> ordelijk te<br />
houd<strong>en</strong>.<br />
Andere activiteit<strong>en</strong>: rommel opruim<strong>en</strong>, vuil wasgoed niet lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong> maar mete<strong>en</strong> opruim<strong>en</strong>,<br />
gebruikt serviesgoed wegruim<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgebloeide bloem<strong>en</strong> weggooi<strong>en</strong>.<br />
3 Martin heeft e<strong>en</strong> verminderde weerstand. Simone wil daarom zo hygiënisch mogelijk werk<strong>en</strong>.<br />
Geef haar twee tips om hygiënisch te werk<strong>en</strong> in de kamer van Martin. D<strong>en</strong>k hier<strong>bij</strong> aan de<br />
keuze van werkmateriaal <strong>en</strong> de frequ<strong>en</strong>tie van schoonmak<strong>en</strong>.<br />
Tips: zorg voor e<strong>en</strong> goede persoonlijke hygiëne <strong>en</strong> werk hygiënisch (neem regelmatig e<strong>en</strong><br />
schone doek, pas op voor kruisbesmetting).<br />
4 Ook e<strong>en</strong> goede persoonlijke hygiëne is erg belangrijk. Geef Simone daarvoor vier tips.<br />
Tips: was regelmatig je hand<strong>en</strong>, draag ge<strong>en</strong> sierad<strong>en</strong>, doe lang haar in e<strong>en</strong> staart. <strong>Zorg</strong> voor<br />
korte schone nagels.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Schrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> op waarom het onderhoud van bed <strong>en</strong> bedd<strong>en</strong>goed e<strong>en</strong> belangrijke<br />
taak van e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de is.<br />
E<strong>en</strong> zieke zorgvrager br<strong>en</strong>gt e<strong>en</strong> groot deel van de dag in bed door.<br />
2 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling: ‘Het op de juiste manier onderhoud<strong>en</strong> van bed <strong>en</strong><br />
bedd<strong>en</strong>goed draagt veel <strong>bij</strong> aan de sfeer in de ziek<strong>en</strong>kamer.’<br />
De stelling is juist.<br />
3 Waarom voelt e<strong>en</strong> huisstofmijt zich zo goed thuis in bedd<strong>en</strong>goed? Schrijf op welke extra<br />
maatregel<strong>en</strong> je neemt t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van het bedd<strong>en</strong>goed <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> zorgvrager met e<strong>en</strong><br />
huisstofmijtallergie.<br />
E<strong>en</strong> huisstofmijt leeft van huidschilfers.<br />
4 Jolke is kraamverzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> jong gezin. Er is e<strong>en</strong> meisje gebor<strong>en</strong>, Natasja. De ouders<br />
zijn erg blij. Ze hebb<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> zoon, Luc van zev<strong>en</strong> jaar. Hij wil niets van zijn zusje wet<strong>en</strong>.<br />
Luc is duidelijk jaloers. Geef aan hoe Jolke hem kan help<strong>en</strong> om zijn jaloezie te overwinn<strong>en</strong>.<br />
Luc betrekk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de zorg voor de baby <strong>en</strong> <strong>bij</strong> het inricht<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> cadeautafel.<br />
5 Sabine werkt in e<strong>en</strong> kraamsituatie. In het gezin zijn al twee kinder<strong>en</strong>. Ze will<strong>en</strong> graag <strong>bij</strong> hun<br />
moeder in de buurt zijn. Er komt ook veel visite. Geef tips om de kamer op orde te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
gezellig te mak<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>kamer op orde houd<strong>en</strong><br />
<strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor voldo<strong>en</strong>de zitplaats<strong>en</strong> die niet stor<strong>en</strong>, regelmatig opruim<strong>en</strong>, stofzuig<strong>en</strong> <strong>en</strong> evt.<br />
lucht<strong>en</strong>.<br />
6 Tijn werkt <strong>bij</strong> mevrouw Finkers. Ze is 87 jaar <strong>en</strong> is bedlegerig. Mevrouw Finkers hecht veel<br />
waarde aan e<strong>en</strong> opgeruimde kamer. Ze houdt van plant<strong>en</strong> <strong>en</strong> bloem<strong>en</strong>. Geef tips om de kamer<br />
op orde te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezellig te mak<strong>en</strong>. Geef aan hoe Tijn mevrouw Finkers mee kan lat<strong>en</strong><br />
help<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de verzorging van de plant<strong>en</strong> <strong>en</strong> bloem<strong>en</strong>.<br />
Vuil wasgoed <strong>en</strong> serviesgoed wegruim<strong>en</strong>, kamer opgeruimd houd<strong>en</strong>. Mevrouw mee lat<strong>en</strong><br />
help<strong>en</strong> met dode blaadjes verwijder<strong>en</strong>, pott<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> water gev<strong>en</strong>.<br />
7 Bezoek e<strong>en</strong> winkel waar bedd<strong>en</strong>goed verkocht wordt. Bekijk dek<strong>en</strong>s <strong>en</strong> dekbedd<strong>en</strong>. Maak<br />
hiervan e<strong>en</strong> klein verslag met daarin de volg<strong>en</strong>de punt<strong>en</strong>:<br />
• welke soort<strong>en</strong> dek<strong>en</strong>s <strong>en</strong> dekbedd<strong>en</strong> er zijn;<br />
• hoe je deze verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> kunt onderhoud<strong>en</strong>;<br />
• aan welke soort dek<strong>en</strong> of welk dekbed jij de voorkeur zou gev<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> ziek<strong>en</strong>kamer.<br />
Soort<strong>en</strong> dekbedd<strong>en</strong>:<br />
• donz<strong>en</strong> dekbed: licht v<strong>en</strong> gewicht, lekker warm;<br />
• synthetisch dekbed: goed voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> allergie, maar snel b<strong>en</strong>auwd;<br />
• woll<strong>en</strong> dekbed: lekker warm, isoleert goed, maar is zwaar van gewicht.<br />
Ander bedd<strong>en</strong>goed is: matrasbeschermer, matras, molton, hoeslak<strong>en</strong>, dekbed, sprei.<br />
Het onderhoud:<br />
• matras lucht<strong>en</strong>, dek<strong>en</strong> lucht<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitklopp<strong>en</strong>, dekbedd<strong>en</strong> <strong>en</strong> kuss<strong>en</strong> lucht<strong>en</strong>;<br />
• matrasdrager <strong>en</strong> bedbodem zuig<strong>en</strong>.<br />
8 Je b<strong>en</strong>t verzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> m<strong>en</strong>eer Williams. Hij is chronisch ziek <strong>en</strong> is bedlegerig. Vandaag<br />
klaagt hij over de troep in zijn kamer: ‘Zie je nou niet dat die bloem<strong>en</strong> uitgebloeid zijn? En dat<br />
glas met e<strong>en</strong> bodem sinaasappelsap had al lang weggeruimd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>!’ Beschrijf hoe<br />
je zou will<strong>en</strong> reager<strong>en</strong> in deze situatie.<br />
Rustig reager<strong>en</strong>, zo mogelijk do<strong>en</strong> wat m<strong>en</strong>eer vraagt.<br />
9 Je b<strong>en</strong>t verzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> mevrouw Dirks. Ze ligt op bed <strong>en</strong> wil dat je iedere dag de dek<strong>en</strong>s<br />
buit<strong>en</strong> uitklopt. Geef aan hoe je reageert.<br />
Uitlegg<strong>en</strong> dat dat e<strong>en</strong> beetje te vaak is.<br />
10 Wat vind je ervan als bloem<strong>en</strong> <strong>en</strong> plant<strong>en</strong> 's nachts op de ziek<strong>en</strong>kamer blijv<strong>en</strong> staan? Geef<br />
e<strong>en</strong> onderbouwde m<strong>en</strong>ing.<br />
Als e<strong>en</strong> zorgvrager ge<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> met de ademhaling heeft, kan het ge<strong>en</strong> kwaad. Wel altijd<br />
overlegg<strong>en</strong> met de zorgvrager.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 13
14<br />
Voorwerp<strong>en</strong> desinfecter<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: MOET DAT NOU?<br />
1 Hassan had het desinfecter<strong>en</strong> natuurlijk moet<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met m<strong>en</strong>eer Sanders. Schrijf op<br />
hoe hij dat had kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong>.<br />
Hassan had moet<strong>en</strong> uitlegg<strong>en</strong> wat hij ging do<strong>en</strong>, <strong>en</strong> waarom dat belangrijk is.<br />
2 Bed<strong>en</strong>k twee oplossing<strong>en</strong> voor de situatie van m<strong>en</strong>eer Sanders. Hij is astmatisch <strong>en</strong> krijgt het<br />
b<strong>en</strong>auwd van het desinfecter<strong>en</strong>, maar het moet wel gebeur<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong>eer Sanders kan in e<strong>en</strong> andere ruimte gaan zitt<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld in de huiskamer van het<br />
huis, Hassan kan ook e<strong>en</strong> keer desinfecter<strong>en</strong> als m<strong>en</strong>eer Sanders weg is.<br />
3 Welke desinfecteermiddel<strong>en</strong> kun je beter niet gebruik<strong>en</strong> <strong>bij</strong> iemand die astmatisch is?<br />
Actisan-5L <strong>en</strong> soda kun je beter niet gebruik<strong>en</strong> <strong>bij</strong> iemand die astmatisch is.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Schrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> op wat desinfecter<strong>en</strong> is.<br />
Desinfecter<strong>en</strong> is behandel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> chemisch middel. Hiermee dood je micro-organism<strong>en</strong>.<br />
2 Noem twee situaties waarin desinfecter<strong>en</strong> noodzakelijk kan zijn.<br />
Desinfecter<strong>en</strong> kan noodzakelijk zijn als iemand e<strong>en</strong> besmettelijke ziekte heeft, zoals hepatitis<br />
B of e<strong>en</strong> besmettelijke darmziekte.<br />
3 Wat betek<strong>en</strong>t het N-nummer op de verpakking van e<strong>en</strong> desinfecteermiddel?<br />
Het N-nummer op de verpakking van e<strong>en</strong> desinfecteermiddel is het toelatingsnummer.<br />
4 Bekijk de verpakking van e<strong>en</strong> fles chloor. Welke veiligheidssymbol<strong>en</strong> staan hierop <strong>en</strong> wat<br />
betek<strong>en</strong><strong>en</strong> ze?<br />
Individueel te beoordel<strong>en</strong>.<br />
5 Waarom wordt soda vaak gebruikt voor het schoonmak<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> koelkast of diepvriezer?<br />
Soda heeft e<strong>en</strong> ontsmett<strong>en</strong>de werking, het is belangrijk dat er zo min mogelijk micro-organism<strong>en</strong><br />
in de koelkast <strong>en</strong> de diepvriezer zijn.<br />
6 Noem van elk desinfecteermiddel e<strong>en</strong> nadeel: chloor, lysol <strong>en</strong> Actisan-5L.<br />
Nadel<strong>en</strong>:<br />
• chloor doodt ook de goede micro-organism<strong>en</strong>;<br />
• lysol is erg giftig;<br />
• Actisan-5L werkt irriter<strong>en</strong>d op de slijmvliez<strong>en</strong>.<br />
7 Noem vier veiligheidsaspect<strong>en</strong> die je hanteert als je met desinfecteermiddel<strong>en</strong> werkt.<br />
Vier veiligheidsaspect<strong>en</strong>:<br />
• gebruik de juiste dosering;<br />
• spoel de rest<strong>en</strong> goed weg met schoon water<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
• gebruik ge<strong>en</strong> giftige middel<strong>en</strong> voor het desinfecter<strong>en</strong> van oppervlakk<strong>en</strong> die in aanraking<br />
kom<strong>en</strong> met lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong>;<br />
• laat het voorwerp drog<strong>en</strong> in de lucht.<br />
8 Waarom moet je e<strong>en</strong> voorwerp eerst schoonmak<strong>en</strong> voordat je het gaat desinfecter<strong>en</strong>?<br />
Je moet het eerst schoonmak<strong>en</strong>, zodat je het vuil hebt verwijderd.<br />
9 Waarom kun je e<strong>en</strong> voorwerp beter lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong> na desinfectie, in plaats van afdrog<strong>en</strong>?<br />
Je kunt het beter lat<strong>en</strong> drog<strong>en</strong>, omdat je anders kruisbesmetting kunt krijg<strong>en</strong>.<br />
10 Wat betek<strong>en</strong>t ‘desinfectietijd’?<br />
Desinfectietijd is de inwerktijd van het desinfecteermiddel.<br />
Voorwerp<strong>en</strong> desinfecter<strong>en</strong><br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 15
16<br />
Organisatie van schoonmaak <strong>en</strong><br />
onderhoud<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: HET IS NIET SCHOON!<br />
1 Waaraan zou jij de voorkeur gev<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> schoonmaakdi<strong>en</strong>st of het uitbested<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong><br />
schoonmaakbedrijf? Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
2 Wat kan Kasper do<strong>en</strong> met de klacht<strong>en</strong> van bewoners <strong>en</strong> bezoekers?<br />
Kasper kan het besprek<strong>en</strong> met zijn leidinggev<strong>en</strong>de, die kan ervoor zorg<strong>en</strong> dat de klacht<strong>en</strong> <strong>bij</strong><br />
het schoonmaakbedrijf terechtkom<strong>en</strong>.<br />
3 Leg uit waarom het e<strong>en</strong> nadeel kan zijn dat er ‘vreemde m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>’ in de instelling zijn als je het<br />
werk uitbesteedt aan e<strong>en</strong> schoonmaakbedrijf.<br />
D<strong>en</strong>k aan ding<strong>en</strong> die kapot gaan, niet goed schoongemaakt zijn of gestol<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Je kunt<br />
niet iemand direct aansprek<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Schrijf op wat jij belangrijk vindt als je schoonmaakwerkzaamhed<strong>en</strong> doet in e<strong>en</strong> klein<strong>huishoud<strong>en</strong></strong>.<br />
Individueel antwoord.<br />
2 Geef in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> aan wat belevingsgerichte zorg inhoudt.<br />
Je sluit aan <strong>bij</strong> de hulpvraag van de zorgvrager. Hij is de deskundige.<br />
3 Geef jouw m<strong>en</strong>ing over het verl<strong>en</strong><strong>en</strong> van belevingsgerichte zorg <strong>bij</strong> organisatie <strong>en</strong> onderhoud<br />
van het <strong>huishoud<strong>en</strong></strong>.<br />
De zorgvrager heeft tot nog toe alles zelf gedaan, hij weet heel goed wat er moet gebeur<strong>en</strong>.<br />
Daar sluit jij je zoveel mogelijk <strong>bij</strong> aan.<br />
4 Geef e<strong>en</strong> voorbeeld waarvan jij vindt dat belevingsgerichte zorg te ver gaat.<br />
Als je helemaal ge<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> inbr<strong>en</strong>g mag hebb<strong>en</strong>, bv. Over de volgorde van het werk.<br />
5 Waarom is het belangrijk dat je e<strong>en</strong> zorgvrager stimuleert om mee te help<strong>en</strong> <strong>bij</strong> jouw<br />
werkzaamhed<strong>en</strong> als dat mogelijk is?<br />
Stimuler<strong>en</strong> is belangrijk, het verhoogt het zelfrespect van de zorgvrager <strong>en</strong> de zorgvrager blijft<br />
nog <strong>en</strong>igszins mobiel.<br />
6 Schrijf op wat volg<strong>en</strong>s jou de belangrijkste verschill<strong>en</strong> zijn tuss<strong>en</strong> schoonmak<strong>en</strong> in het<br />
klein<strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> schoonmak<strong>en</strong> in het groot<strong>huishoud<strong>en</strong></strong>.<br />
Klein<strong>huishoud<strong>en</strong></strong>: je doet alles zelf <strong>en</strong> vaak in je e<strong>en</strong>tje. Groot<strong>huishoud<strong>en</strong></strong>: je doet maar bepaalde<br />
onderdel<strong>en</strong>, je hebt ook collega's.<br />
7 Hoe belangrijk vind jij schoonmak<strong>en</strong>? Geef daarvoor e<strong>en</strong> cijfer van 0 tot 10.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
De woonomgeving op orde houd<strong>en</strong><br />
8 Hoe leuk vind jij schoonmak<strong>en</strong>? Geef daarvoor e<strong>en</strong> cijfer van 0 tot 10.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
Organisatie van schoonmaak <strong>en</strong> onderhoud<br />
9 Wat zijn geme<strong>en</strong>schappelijke ruimt<strong>en</strong>? Geef zes voorbeeld<strong>en</strong> van geme<strong>en</strong>schappelijke ruimt<strong>en</strong>.<br />
Geme<strong>en</strong>schappelijke ruimt<strong>en</strong> zijn ruimt<strong>en</strong> waar meerdere m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gebruik van mak<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong>: trapp<strong>en</strong>huis, lift<strong>en</strong>, recreatieruimt<strong>en</strong>, gang<strong>en</strong>, huiskamers <strong>en</strong> restaurant.<br />
10 Wat kan jouw aandeel als verzorg<strong>en</strong>de zijn in de schoonmaak van e<strong>en</strong> instelling?<br />
Je werkt vaak in de kamers van de zorgvragers: stoff<strong>en</strong>, stofzuig<strong>en</strong>, sanitair reinig<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 17
2 <strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle<br />
woonomgeving<br />
<strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle<br />
woonomgeving<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: KLEUREN KIEZEN<br />
1 Vind je het belangrijk dat bewoners <strong>en</strong> personeel inspraak hebb<strong>en</strong> in de keuze van kleur<strong>en</strong>?<br />
Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Het is belangrijk dat bewoners <strong>en</strong> personeelsled<strong>en</strong> inspraak hebb<strong>en</strong>, omdat<br />
zij de hele dag in de ruimt<strong>en</strong> aanwezig zijn.<br />
2 Geef e<strong>en</strong> voorbeeld van e<strong>en</strong> situatie waarin kleur<strong>en</strong> invloed hadd<strong>en</strong> op de sfeer <strong>en</strong> op jouw<br />
stemming.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. E<strong>en</strong> voorbeeld: je komt <strong>bij</strong> iemand binn<strong>en</strong> waar het heel donker is, ook donker<br />
geverfd, dan voel je je minder vrolijk. Of je komt <strong>bij</strong> iemand binn<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> kamer in zonnige<br />
kleur<strong>en</strong> heeft, zoals geel, dan voel je je vrolijker.<br />
3 Schrijf op welke kleur<strong>en</strong> jij zou kiez<strong>en</strong> voor: de vloer<strong>en</strong> <strong>en</strong> wand<strong>en</strong> van de koffiekamer, de<br />
vloer<strong>en</strong> <strong>en</strong> wand<strong>en</strong> van de loungeruimte <strong>en</strong> de vloer<strong>en</strong> <strong>en</strong> wand<strong>en</strong> van de eetzaal. Motiveer<br />
je keuze.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Bijvoorbeeld: koffiekamer in de sfeer van e<strong>en</strong> ‘bruin café’, met donkerbruin.<br />
Loungeruimte in warme kleur<strong>en</strong>, zoals aardetint<strong>en</strong> <strong>en</strong> de eetzaal hoog <strong>en</strong> ruim, dus wit met<br />
<strong>bij</strong>voorbeeld één muur in e<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong>de kleur.<br />
PRAKTIJK: ZONDE VAN DIE MOOIE PLANTEN!<br />
1 Waarom wil Merel Digna activer<strong>en</strong>?<br />
Digna is somber <strong>en</strong> heeft nerg<strong>en</strong>s zin in, maar het is voor haar beter als ze iets gaat do<strong>en</strong>,<br />
dan heeft ze e<strong>en</strong> doel <strong>en</strong> ze heeft ook afleiding.<br />
2 Waarom begint Merel over de plant<strong>en</strong>?<br />
Merel begint over de plant<strong>en</strong> omdat Digna er altijd heel goed mee was.<br />
3 Hoe kan Digna de bladluis bestrijd<strong>en</strong>?<br />
Je kunt bladluis bestrijd<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> oplossing van één liter water met twee eetlepels gro<strong>en</strong>e<br />
zeep <strong>en</strong> één eetlepel spiritus.<br />
4 Beschrijf hoe Digna de verzorging van de verwaarloosde plant<strong>en</strong> verder kan aanpakk<strong>en</strong>.<br />
Digna kan de dode blader<strong>en</strong> eraf hal<strong>en</strong>, de plant<strong>en</strong> water gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> sommige plant<strong>en</strong><br />
onderdompel<strong>en</strong>, voeding gev<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 19
20<br />
PRAKTIJK: CONDOLEANCES AAN HUIS<br />
1 Waarom d<strong>en</strong>k je dat m<strong>en</strong>eer Bogaerts het niet nodig vindt om iets in huis te hebb<strong>en</strong>?<br />
M<strong>en</strong>eer Bogaerts is erg verdrietig, zijn hoofd staat niet naar koffie met iets er<strong>bij</strong>.<br />
2 Waarom d<strong>en</strong>k je dat Joann het wel nodig vindt om iets in huis te hebb<strong>en</strong>?<br />
Het is belangrijk dat Joann de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gastvrij ontvangt, dan voel<strong>en</strong> ze zich ook meer op hun<br />
gemak.Voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die van ver kom<strong>en</strong>, is het helemaal prettig als er iets te et<strong>en</strong> <strong>en</strong> te drink<strong>en</strong><br />
is.<br />
3 Wat kan Joann in huis hal<strong>en</strong> voor de gast<strong>en</strong>?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. D<strong>en</strong>k aan koffie, thee, limonade voor kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> iets ‘fris’. Verder iets voor <strong>bij</strong><br />
de koffie.<br />
4 Hoe kun je je het beste gedrag<strong>en</strong> als je bezoek ontvangt in e<strong>en</strong> verliessituatie?<br />
Je kunt je het beste op de achtergrond houd<strong>en</strong>, onopvall<strong>en</strong>d werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> op hun gemak<br />
prober<strong>en</strong> te stell<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Geef twee voorbeeld<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> situatie waarin je aansluit <strong>bij</strong> de w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> gewoont<strong>en</strong> van<br />
de zorgvrager als het gaat om sfeer.<br />
Twee voorbeeld<strong>en</strong>: de manier waarop e<strong>en</strong> kamer ingericht is, of welke spulletjes op bepaalde<br />
plaats<strong>en</strong> staan.<br />
2 Geef vier voorbeeld<strong>en</strong> van de manier waarop het binn<strong>en</strong>huisklimaat invloed heeft op de sfeer<br />
in e<strong>en</strong> woning.<br />
Vier voorbeeld<strong>en</strong>: de temperatuur, de verlichting, de mate van v<strong>en</strong>tilatie <strong>en</strong> de hoeveelheid<br />
daglicht die er is.<br />
3 Hakan is verzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> familie Borghouts. Hij heeft het er goed naar zijn zin, maar hij vindt<br />
het er wel erg rommelig. Er slinger<strong>en</strong> vaak tijdschrift<strong>en</strong> <strong>en</strong> het speelgoed van de kinder<strong>en</strong> blijft<br />
vaak ligg<strong>en</strong>. De familie vindt dat juist gezellig. Geef jouw m<strong>en</strong>ing: kan Hakan hier iets van<br />
zegg<strong>en</strong>? En zo ja, hoe doet hij dat dan?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Hij kan er wat van zegg<strong>en</strong>, maar de zorgvrager beslist hoe hij het wil hebb<strong>en</strong>.<br />
4 Saartje is verzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> m<strong>en</strong>eer Lucas. Hij is vaak somber. Saartje d<strong>en</strong>kt dat dat ook komt<br />
door de sfeer in huis. Het is er vaak bedompt, <strong>en</strong> de gordijn<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> halfdicht. Er brandt dan<br />
e<strong>en</strong> tl-lamp. Welke suggesties kan Saartje do<strong>en</strong> om de sfeer te verbeter<strong>en</strong>?<br />
Suggesties die Saartje kan do<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> schemerlamp in plaats van e<strong>en</strong> tl-lamp, de gordijn<strong>en</strong><br />
op<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaker lucht<strong>en</strong>.<br />
5 Br<strong>en</strong>t is binn<strong>en</strong>kort 25 jaar in gezinsvervang<strong>en</strong>d huis Welgeleg<strong>en</strong>. Dat wordt gevierd met e<strong>en</strong><br />
et<strong>en</strong>tje voor alle bewoners. Beschrijf hoe jij als verzorg<strong>en</strong>de ervoor gaat zorg<strong>en</strong> dat het e<strong>en</strong><br />
feestelijk et<strong>en</strong>tje wordt.<br />
Individueel antwoord. D<strong>en</strong>k aan: tafel gezellig dekk<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> bloemetje, m<strong>en</strong>ukaart<strong>en</strong>,<br />
servett<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> lekker m<strong>en</strong>u.<br />
6 In e<strong>en</strong> schone vaas blijv<strong>en</strong> bloem<strong>en</strong> langer goed. Beschrijf hoe je e<strong>en</strong> vaas schoonmaakt.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle woonomgeving<br />
Kalkaanslag in e<strong>en</strong> vaas verwijder je met azijn, bloem<strong>en</strong>rest<strong>en</strong> verwijder je met water <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
biologisch weekmiddel.<br />
7 Zoek vier kamerplant<strong>en</strong> uit <strong>en</strong> maak daarover e<strong>en</strong> werkstuk. Beschrijf:<br />
• hoeveel licht de plant nodig heeft;<br />
• wat e<strong>en</strong> goede temperatuur is;<br />
• hoeveel water hij nodig heeft.<br />
<strong>Zorg</strong><strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> sfeervolle woonomgeving<br />
Zoek informatie in de bibliotheek, op internet of in folders van e<strong>en</strong> tuinc<strong>en</strong>trum.<br />
Individueel antwoord. In e<strong>en</strong> tuinc<strong>en</strong>trum zijn folders te krijg<strong>en</strong> over plant<strong>en</strong>. Verder is er<br />
natuurlijk informatie op internet <strong>en</strong> in de bibliotheek. Let erop dat alle punt<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd word<strong>en</strong><br />
in het werkstuk, dus hoeveel water de plant nodig heeft, de geschikte temperatuur <strong>en</strong> de mate<br />
van licht die de plant nodig heeft.<br />
8 Barry is verzorg<strong>en</strong>de <strong>bij</strong> familie Vri<strong>en</strong>ts. Er is e<strong>en</strong> baby gebor<strong>en</strong> <strong>en</strong> er komt veel bezoek.<br />
Vandaag komt het bezoek aan met e<strong>en</strong> bos bloem<strong>en</strong> die helemaal slap hangt. Beschrijf hoe<br />
Barry de bos bloem<strong>en</strong> gaat verzorg<strong>en</strong>.<br />
Barry snijdt de bloem<strong>en</strong> af <strong>en</strong> zet ze, gewikkeld in papier, diep in het water op e<strong>en</strong> koele plaats<br />
om <strong>bij</strong> te trekk<strong>en</strong>. Daarna snijdt hij ze opnieuw af <strong>en</strong> zet hij ze in e<strong>en</strong> vaas.<br />
9 Je werkt <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> oudere man die e<strong>en</strong> hond heeft. Hij is pas gevall<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan de hond nu niet<br />
uitlat<strong>en</strong>. Hoort het <strong>bij</strong> jouw taak om de hond uit te lat<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Nee, dat hoort niet <strong>bij</strong> de taak van e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de.<br />
10 Bed<strong>en</strong>k twee oplossing<strong>en</strong> voor het uitlat<strong>en</strong> van de hond.<br />
E<strong>en</strong> familielid, k<strong>en</strong>nis of kind uit de buurt kan de hond uitlat<strong>en</strong>, of de hond<strong>en</strong>uitlaatservice.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 21
3 <strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: CYNTHIA GAAT BOODSCHAPPEN DOEN<br />
1 Wat vind je van het voorstel van Cynthia om spinazie te kop<strong>en</strong>?<br />
Het is goed dat Cynthia voorstelt om verse gro<strong>en</strong>te te kop<strong>en</strong>, maar ze moet de keuze aan<br />
mevrouw Faria overlat<strong>en</strong>.<br />
2 Hoe moet Cynthia met het wisselgeld omgaan <strong>en</strong> waarom is dat belangrijk?<br />
Cynthia moet het wisselgeld direct teruggegev<strong>en</strong>, sam<strong>en</strong> met de bon zodat mevrouw Faria<br />
kan zi<strong>en</strong> hoeveel geld zij uitgegev<strong>en</strong> heeft, <strong>en</strong> waaraan.<br />
3 Hoe komt het dat Cynthia niet wist dat de koffie op was?<br />
Cynthia heeft de voorraad niet gecontroleerd voordat ze boodschapp<strong>en</strong> is gaan do<strong>en</strong>.<br />
4 Herschrijf deze praktijksituatie zodanig, dat Cynthia op e<strong>en</strong> professionele manier omgaat met<br />
het do<strong>en</strong> van de boodschapp<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld om de Praktijk te schrijv<strong>en</strong>: ‘Mevrouw Faria zegt dat ze allebei veel van doperwtjes<br />
houd<strong>en</strong>. Cynthia zegt daarop: “Prima, dan br<strong>en</strong>g ik die mee.Wilt u e<strong>en</strong> blikje of uit de diepvries?”<br />
Mevrouw Faria geeft aan dat ze liever e<strong>en</strong> blikje heeft, <strong>en</strong> dan extra fijn. Cynthia kijkt nog ev<strong>en</strong><br />
in de voorraadkast, ze ziet dat de koffie op is. Ze vraagt of ze koffie moet kop<strong>en</strong>, <strong>en</strong> welk merk.<br />
Als ze terugkomt met de boodschapp<strong>en</strong>, laat ze mevrouw Faria de bon zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> geeft het<br />
wisselgeld terug.’<br />
PRAKTIJK: ETIKETTEN LEZEN<br />
1 Zoek zelf e<strong>en</strong> etiket van tortilla wraps in de supermarkt. Wat zit er precies in de verpakking?<br />
Tortilla's, soms ook mix voor saus <strong>en</strong> kruid<strong>en</strong>mix.<br />
2 Wat moet je zelf nog toevoeg<strong>en</strong>?<br />
Individueel antwoord. Bijvoorbeeld: wraps, 300 gram vark<strong>en</strong>svlees in reepjes, 1 aubergine, 1<br />
rode paprika, 1 ui, 3 eetlepels mayonaise, 2 eetlepels water.<br />
3 Hoelang kun je het bewar<strong>en</strong>?<br />
Individueel antwoord.<br />
4 Wat is de voedingswaarde?<br />
Individueel antwoord. Bijvoorbeeld: voedingswaarde per 100 gram: 400 kJ (95 kcal), 3,5 gram<br />
eiwit, 13,6 gram koolhydrat<strong>en</strong>, 2,9 gram vet.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Geef in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> aan wat ‘de verzadigingswaarde van e<strong>en</strong> maaltijd’ betek<strong>en</strong>t.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 23
24<br />
De verzadigingswaarde is de mate waarin je na de maaltijd het gevoel hebt dat je voldo<strong>en</strong>de<br />
geget<strong>en</strong> hebt, maar niet te veel.<br />
2 Maak e<strong>en</strong> weekm<strong>en</strong>u voor e<strong>en</strong> zorgvrager.Verzin zev<strong>en</strong> warme maaltijd<strong>en</strong>. Laat je weekm<strong>en</strong>u<br />
beoordel<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> medestud<strong>en</strong>t. Voldoet het aan de eis<strong>en</strong>?<br />
Individueel antwoord.<br />
3 Maak e<strong>en</strong> dagm<strong>en</strong>u voor e<strong>en</strong> zorgvrager: ont<strong>bij</strong>t, lunch, warme maaltijd <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>doortjes.<br />
Laat je dagm<strong>en</strong>u beoordel<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> medestud<strong>en</strong>t. Voldoet het aan de hoeveelhed<strong>en</strong> die<br />
iemand per dag nodig heeft?<br />
Individueel antwoord.<br />
4 De hoeveelheid voedingsmiddel<strong>en</strong> je nodig hebt, is afhankelijk van e<strong>en</strong> aantal punt<strong>en</strong>. Noem<br />
er vijf.<br />
De hoeveelheid voedingsmiddel<strong>en</strong> je nodig hebt, is afhankelijk van e<strong>en</strong> aantal punt<strong>en</strong>, namelijk:<br />
leeftijd, lichaamsbouw, werk, gezondheidstoestand <strong>en</strong> geslacht.<br />
5 Wat betek<strong>en</strong>t de afkorting t.h.t. op e<strong>en</strong> etiket?<br />
De afkorting t.h.t. op e<strong>en</strong> etiket betek<strong>en</strong>t: t<strong>en</strong>minste houdbaar tot, tot die datum is het product<br />
goed.<br />
6 Je werkt als verzorg<strong>en</strong>de twee keer per week <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> oudere zorgvrager die nog zelfstandig<br />
woont. Je ziet in de koelkast e<strong>en</strong> pak melk met de houdbaarheidsdatum van gister<strong>en</strong>. Vind je<br />
dat je dit als verzorg<strong>en</strong>de moet meld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> je leidinggev<strong>en</strong>de? Waarom wel of niet? Gooi je<br />
het pak melk weg? Motiveer je antwoord.<br />
Nee, je hoeft het niet te meld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> je leidinggev<strong>en</strong>de, maar kunt het zelf besprek<strong>en</strong> met de<br />
zorgvrager. Je gooit het pak weg, maar je laat het wel aan de zorgvrager zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> bespreekt<br />
het met hem.<br />
7 Noem vier soort<strong>en</strong> toevoeging<strong>en</strong> <strong>en</strong> vertel waarvoor ze gebruikt word<strong>en</strong>.<br />
Vier soort<strong>en</strong> toevoeging<strong>en</strong> zijn:<br />
• kleurstoff<strong>en</strong>, zorg voor e<strong>en</strong> mooie kleur;<br />
• smaakstoff<strong>en</strong>, zorg<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> betere smaak;<br />
• geurstoff<strong>en</strong>, gev<strong>en</strong> e<strong>en</strong> bepaalde geur;<br />
• verdikkingsmiddel<strong>en</strong>, mak<strong>en</strong> het product dikker.<br />
8 Zoek drie voedingsmiddel<strong>en</strong> op waar conserveermiddel<strong>en</strong> in zitt<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Voorbeeld<strong>en</strong> zijn: jam, mayonaise <strong>en</strong> hagelslag.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: WAAR BEWAAR JE WAT?<br />
1 Welke product<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> Pjotr <strong>en</strong> Bauke het eerst opberg<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom is dat van belang?<br />
Ze moet<strong>en</strong> eerst de tartaar opberg<strong>en</strong>, die is alle<strong>en</strong> vandaag nog houdbaar. De karbonad<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> snel in de koelkast. De spinazie moet ook snel in de vriezer, deze mag niet ontdooi<strong>en</strong>.<br />
deze product<strong>en</strong> berg je als eerste op, omdat je ze koel of in de diepvries moet bewar<strong>en</strong>.<br />
2 Waar moet<strong>en</strong> ze de andijvie bewar<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe lang kunn<strong>en</strong> ze die bewar<strong>en</strong>?<br />
De andijvie moet in de koelkast, die kun je maar één of twee dag<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong>.<br />
3 De tartaar staat voor morg<strong>en</strong> op het m<strong>en</strong>u. Waar moet<strong>en</strong> ze die bewar<strong>en</strong>?<br />
Invriez<strong>en</strong>, morg<strong>en</strong> ontdooi<strong>en</strong>.<br />
4 Kijk nog e<strong>en</strong>s naar de inleiding.Vivi<strong>en</strong>ne heeft nog behalve het vlees nog meer boodschapp<strong>en</strong><br />
gehaald: barbecuesaus, komkommers, tomat<strong>en</strong>, ananas <strong>en</strong> eier<strong>en</strong>. Hoe had Vivi<strong>en</strong>ne het<br />
boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> beter kunn<strong>en</strong> organiser<strong>en</strong>? Geef minimaal drie suggesties.<br />
Vivi<strong>en</strong>ne had beter kunn<strong>en</strong> beginn<strong>en</strong> met het kop<strong>en</strong> van lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> die niet bederv<strong>en</strong>,<br />
zoals barbecuesaus. Het vlees had ze het beste op het laatste mom<strong>en</strong>t kunn<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>. Verder<br />
had ze e<strong>en</strong> koeltas of koelbox kunn<strong>en</strong> me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> naar de barbecue om het vlees in te do<strong>en</strong>.<br />
PRAKTIJK: ZO KAN HET NIET LANGER!<br />
1 Leg uit waarom restjes in de koelkast gevaarlijk kunn<strong>en</strong> zijn.<br />
In restjes kunn<strong>en</strong> makkelijk micro-organism<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>, daar kun je ziek van word<strong>en</strong>.<br />
2 Geef vier tips die Pjotr aan de bewoners kan gev<strong>en</strong> over het het bewar<strong>en</strong> van lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong>.<br />
Tips die Pjotr kan gev<strong>en</strong>:<br />
• bewaar lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> nooit lang;<br />
• let op de houdbaarheidsdatum <strong>en</strong> bewaaradviez<strong>en</strong> op de verpakking;<br />
• bewaar vlees <strong>en</strong> vleesproduct<strong>en</strong>, melk <strong>en</strong> melkproduct<strong>en</strong> altijd onder de zev<strong>en</strong> grad<strong>en</strong>;<br />
• koel restant<strong>en</strong> van gerecht<strong>en</strong> snel af <strong>en</strong> zet ze daarna in de koelkast;<br />
• vries lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> snel in, vries ontdooide lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> nooit opnieuw in;<br />
• controleer de koelkast <strong>en</strong> voorraadkast regelmatig op product<strong>en</strong> die over de<br />
houdbaarheidsdatum zijn.<br />
3 Hoelang kunn<strong>en</strong> de bewoners restjes bewar<strong>en</strong>, <strong>en</strong> waar moet<strong>en</strong> ze dan op lett<strong>en</strong>?<br />
Restjes kun je afgedekt niet langer dan twee dag<strong>en</strong> in de koelkast bewar<strong>en</strong>.<br />
4 Hoe kun je restjes blikgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong>?<br />
Niet in het blik, maar liever in e<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong> plastic doos in de koelkast.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Onder welke omstandighed<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> bacteriën goed groei<strong>en</strong>?<br />
Bacteriën kunn<strong>en</strong> goed groei<strong>en</strong> <strong>bij</strong> voldo<strong>en</strong>de voedingsstoff<strong>en</strong>, vocht <strong>en</strong> warmte.<br />
Lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> bewar<strong>en</strong><br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 25
26<br />
2 Waar kun je op lett<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de zorg voor voeding om deze omstandighed<strong>en</strong> zo ongunstig mogelijk<br />
te mak<strong>en</strong>?<br />
Goed schoonmak<strong>en</strong>, niet te warm bewar<strong>en</strong>, snel koel weglegg<strong>en</strong>, v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong>.<br />
3 Noem twee lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> die snel bederv<strong>en</strong>.<br />
Twee lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> die snel bederv<strong>en</strong> zijn <strong>bij</strong>voorbeeld vers vlees <strong>en</strong> verse vis.<br />
4 Noem drie lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> die niet snel bederv<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> die niet snel bederv<strong>en</strong>, zijn: macaroni, rijst <strong>en</strong> gedroogde<br />
peulvrucht<strong>en</strong>.<br />
5 Op welke manier<strong>en</strong> kan voedsel besmet rak<strong>en</strong>?<br />
Voedsel kan op twee manier<strong>en</strong> besmet rak<strong>en</strong>: je kunt zelf bacteriën overbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> op voedsel,<br />
<strong>bij</strong>voorbeeld via je hand<strong>en</strong>, door nies<strong>en</strong> of hoest<strong>en</strong> of door je har<strong>en</strong>. Voedsel kan ook besmet<br />
rak<strong>en</strong> door ongedierte of insect<strong>en</strong>, zij zijn de dragers van de bacterie.<br />
6 Waarom is nabesmetting zo gevaarlijk?<br />
Nabesmetting is zo gevaarlijk omdat je gaar voedsel niet meer verhit.<br />
7 Geef in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> aan wat e<strong>en</strong> voedselvergiftiging is.<br />
Bij e<strong>en</strong> voedselvergiftiging kom<strong>en</strong> er grote hoeveelhed<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> schadelijke bacterie in het<br />
voedsel voor, hiervan word je ziek.<br />
8 Waarom hebb<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de zomervakantie vaak last van diarree als gevolg van e<strong>en</strong><br />
voedselvergiftiging?<br />
Als het warm is, is de kans op voedselvergiftiging groter omdat bacteriën <strong>bij</strong> warm weer harder<br />
groei<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> wordt er zomers vaak gebarbecued, hier<strong>bij</strong> is het vlees soms niet voldo<strong>en</strong>de<br />
gaar. Het komt ook voor dat je op vakantie b<strong>en</strong>t in e<strong>en</strong> land waar het voedsel minder hygiënisch<br />
klaargemaakt wordt.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Drank<strong>en</strong> <strong>en</strong> gerecht<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: GEZONDE MAALTIJDEN<br />
1 Leg uit waarom afwisseling belangrijk is <strong>bij</strong> het sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong> van maaltijd<strong>en</strong>.<br />
Afwisseling is natuurlijk belangrijk om ervoor te zorg<strong>en</strong> dat je steeds trek in et<strong>en</strong> hebt. In<br />
verschill<strong>en</strong>de voedingsmiddel<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> ook verschill<strong>en</strong>de voedingsstoff<strong>en</strong>. Als je voor voldo<strong>en</strong>de<br />
afwisseling zorgt, krijg je ook alle voedingsstoff<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>.<br />
2 Zoek in e<strong>en</strong> kookboek of op internet ti<strong>en</strong> adviez<strong>en</strong> over hoe je voedsel hygiënisch kunt bewar<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> bereid<strong>en</strong>.<br />
(1) Let op de houdbaarheidsdatum van voedingsmiddel<strong>en</strong>, (2) houd rauwe <strong>en</strong> bereide product<strong>en</strong><br />
gescheid<strong>en</strong>, (3) controleer regelmatig de temperatuur van de koelkast (maximaal 7 grad<strong>en</strong>),<br />
(4) verhit voedsel voldo<strong>en</strong>de lang door <strong>en</strong> door, (5) bewaar rauwe product<strong>en</strong> onder in de<br />
koelkast, bereide product<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>in, (6) bewaar voedsel nooit in e<strong>en</strong> geop<strong>en</strong>d blik, (7) bewaar<br />
rest<strong>en</strong> nooit langer dan 48 uur, (8) ontdooi bevror<strong>en</strong> vlees, vis <strong>en</strong> gevogelte onder in de koelkast<br />
of in de magnetron, (9) gebruik schoon bestek <strong>en</strong> materiaal het klaarmak<strong>en</strong> van voedsel, (10)<br />
vang vleesnat <strong>en</strong> dooiwater op <strong>en</strong> spoel dit weg met heet water.<br />
3 Stel twee gezonde lunchpakkett<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>. Houd daar<strong>bij</strong> rek<strong>en</strong>ing met de Schijf van Vijf.<br />
Individueel antwoord ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, let vooral op de aanwezigheid van<br />
product<strong>en</strong> uit groep 2.<br />
4 Stel voor de bewoners van e<strong>en</strong> verzorgingshuis e<strong>en</strong> weekm<strong>en</strong>u sam<strong>en</strong> voor de warme<br />
maaltijd<strong>en</strong>. Let erop dat er voldo<strong>en</strong>de afwisseling is. De maaltijd<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan de<br />
eis<strong>en</strong> van de Schijf van Vijf.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. Let op afwisseling, dus niet altijd<br />
aardappel<strong>en</strong>, maar ook rijst, pasta of peulvrucht<strong>en</strong>. Bij iedere maaltijd moet iets uit elke groep<br />
zitt<strong>en</strong>.<br />
5 Maak ook twee feestm<strong>en</strong>u's, <strong>bij</strong>voorbeeld voor e<strong>en</strong> verjaardag of e<strong>en</strong> jubileum. Gebruik<br />
kookboek<strong>en</strong>, tijdschrift<strong>en</strong> of kijk op internet. De m<strong>en</strong>u's hebb<strong>en</strong> drie gang<strong>en</strong>: voorgerecht,<br />
hoofdgerecht <strong>en</strong> toetje.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. Bij iedere maaltijd moet iets uit elke<br />
groep zitt<strong>en</strong>. De m<strong>en</strong>u's moet<strong>en</strong> feestelijk zijn, door de keuze van ingrediënt<strong>en</strong> (zalm, biefstuk,<br />
e<strong>en</strong> mooie salade) of door de keuze van e<strong>en</strong> leuk voor- of nagerecht (e<strong>en</strong> speciale soep of<br />
cocktail, ijs).<br />
PRAKTIJK: WELKE GROENTEN ETEN WE?<br />
Drank<strong>en</strong> <strong>en</strong> gerecht<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong><br />
1 Schrijf e<strong>en</strong> paar soort<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op die Mustafa <strong>en</strong> Brian kunn<strong>en</strong> kop<strong>en</strong> voor het eind van<br />
de week.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> zijn: witte kool, rodekool, tuinbon<strong>en</strong>, worteltjes, sperziebon<strong>en</strong> <strong>en</strong> snijbon<strong>en</strong>.<br />
2 Schrijf e<strong>en</strong> paar soort<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op die Mustafa <strong>en</strong> Brian alle<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> kop<strong>en</strong> voor de eerste<br />
dag<strong>en</strong> van de week.<br />
Voor de eerst dag<strong>en</strong> van de week kunn<strong>en</strong> ze bladgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zoals sla, andijvie <strong>en</strong> spinazie<br />
kop<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 27
28<br />
3 In sommige gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zit e<strong>en</strong> stof die schadelijk kan zijn voor je lichaam als je er veel van eet.<br />
Welke stof is dat? In welke gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zit deze stof? Geef twee adviez<strong>en</strong> aan Mustafa <strong>en</strong> Brian<br />
over hoe ze het beste met deze gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> omgaan.<br />
Die stof heet nitraat, <strong>en</strong> zit in bladgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> kasgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Het is het beste om deze gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
niet meer dan twee keer in de week te et<strong>en</strong>, <strong>en</strong> zo kort mogelijk te bewar<strong>en</strong>. Warm ze nooit<br />
op, gooi e<strong>en</strong> restje altijd weg.<br />
4 Brian stelt voor om ook e<strong>en</strong> dag gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> uit blik te et<strong>en</strong>. Geef je m<strong>en</strong>ing hierover.<br />
In blikgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de voedingsstoff<strong>en</strong>, het is dus niet erg om deze te et<strong>en</strong> in plaats<br />
van verse gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. De smaak is wel anders.<br />
5 Waar kunn<strong>en</strong> Mustafa <strong>en</strong> Brian de gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> het beste bewar<strong>en</strong>?<br />
Ze kunn<strong>en</strong> de meeste gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> het beste bewar<strong>en</strong> in de gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong>la van de koelkast.Tomat<strong>en</strong>,<br />
komkommers <strong>en</strong> paprika 's bewaar ze het beste buit<strong>en</strong> de koelkast.<br />
PRAKTIJK: EEN MAALTIJD MAKEN<br />
1 Stel e<strong>en</strong> goede <strong>en</strong> gezonde warme maaltijd sam<strong>en</strong> die de bewoners met elkaar kunn<strong>en</strong><br />
bereid<strong>en</strong> voor acht person<strong>en</strong>. De maaltijd moet bestaan uit twee gang<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. De maaltijd moet uit iets bevatt<strong>en</strong> uit elke groep van de Schijf van Vijf.<br />
Daarnaast moet het gerecht e<strong>en</strong>voudig klaar te mak<strong>en</strong> zijn.<br />
2 Zoek de recept<strong>en</strong> op in e<strong>en</strong> kookboek. Maak e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting van deze recept<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. Let erop dat de stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede<br />
<strong>en</strong> duidelijke volgorde aangev<strong>en</strong> in de sam<strong>en</strong>vatting.<br />
3 Noteer welke hoeveelhed<strong>en</strong> je nodig hebt.<br />
Individueel antwoord, let op de juiste hoeveelhed<strong>en</strong> voor acht person<strong>en</strong>.<br />
4 Maak e<strong>en</strong> werkschema voor deze maaltijd. Noteer de tijd<strong>en</strong>. De bewoners et<strong>en</strong> altijd om zes<br />
uur.<br />
Individueel antwoord. Let op dat de juiste tijd<strong>en</strong> aangehoud<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voor voorbereid<strong>en</strong>,<br />
kok<strong>en</strong>, tafeldekk<strong>en</strong>, etc.<br />
PRAKTIJK: OUDER WORDEN<br />
1 Dirk moet matig zijn met verzadigd vet. Geef aan met welke voedingsmiddel<strong>en</strong> hij voorzichtig<br />
moet zijn.<br />
2 Sommige andere bewoners klag<strong>en</strong> over de maaltijd<strong>en</strong> die zijn aangepast aan Dirk. Ze vind<strong>en</strong><br />
het et<strong>en</strong> zo flauw.<br />
• Geef hiervoor e<strong>en</strong> verklaring.<br />
• Hoe ga je met deze klacht om?<br />
3 Bed<strong>en</strong>k drie gezonde warme maaltijd<strong>en</strong> voor Dirk, die ook aantrekkelijk zijn voor de andere<br />
bewoners.<br />
4 Dirk heeft voedingsadviez<strong>en</strong> gekreg<strong>en</strong>. Welke andere adviez<strong>en</strong> kun je Dirk gev<strong>en</strong>?<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
5 Veel ouder<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> last van obstipatie. Noem drie mogelijke oorzak<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Stel twee gezonde ont<strong>bij</strong>t<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> oudere zorgvrager.<br />
Individueel antwoord. Let op voldo<strong>en</strong>de voedingsvezel, niet te veel verzadigd vet <strong>en</strong> niet teveel<br />
suiker. De maaltijd moet voldo<strong>en</strong> aan de Schijf van Vijf.<br />
2 Stel twee goede lunchpakkett<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> voor schoolgaande kinder<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Let op voldo<strong>en</strong>de bouwstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergielever<strong>en</strong>de stoff<strong>en</strong>, de<br />
lunchpakkett<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan de Schijf van Vijf.<br />
3 Stel vier warme maaltijd<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> op voor e<strong>en</strong> gezin met kinder<strong>en</strong>. Controleer de maaltijd<strong>en</strong><br />
aan de hand van de richtlijn<strong>en</strong> van de Schijf van Vijf. Noteer per regel van de Schijf van Vijf<br />
je conclusies.<br />
Individueel antwoord. Let erop dat de maaltijd<strong>en</strong> geschikt zijn voor kinder<strong>en</strong>. De stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
controler<strong>en</strong> de maaltijd<strong>en</strong> zelf aan de hand van de Schijf van Vijf.<br />
4 Schrijf alles op wat je gister<strong>en</strong> geget<strong>en</strong> <strong>en</strong> gedronk<strong>en</strong> hebt. Bekijk of de lijst voldoet aan de<br />
richtlijn<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> gezonde voeding. Geef daar waar nodig aan wat je kunt verbeter<strong>en</strong> aan<br />
je eig<strong>en</strong> voedingspatroon.<br />
Individueel antwoord. Laat de stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hun maaltijd<strong>en</strong> beoordel<strong>en</strong> aan de hand van de Schijf<br />
van Vijf. Het is ook belangrijk dat ze hun complete voedingspatroon kunn<strong>en</strong> beoordel<strong>en</strong>, dus<br />
lett<strong>en</strong> op suiker, vet <strong>en</strong> alcohol.<br />
5 Beoordeel je lichaamsgewicht aan de hand van de queteletindex. Hoe gezond is je eig<strong>en</strong><br />
lichaamsgewicht?<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. Stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> zelf hun QI op <strong>en</strong><br />
beoordel<strong>en</strong> deze, hebb<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> gezond gewicht of niet?<br />
6 M<strong>en</strong>eer Mar<strong>en</strong> wil e<strong>en</strong> paar kilo afvall<strong>en</strong>. Hij eet graag lasagna. Zoek het recept van lasagne<br />
op in je kookboek. Noem twee ingrediënt<strong>en</strong> uit het recept die m<strong>en</strong>eer Mar<strong>en</strong> beter niet kan<br />
gebruik<strong>en</strong>. Geef twee tips om het recept aan te pass<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong>eer Mar<strong>en</strong> kan beter ge<strong>en</strong> vark<strong>en</strong>sgehakt, volvette kaas of crème fraîche gebruik<strong>en</strong>. Tips<br />
die je geeft: kies rundergehakt <strong>en</strong> gebruik daar minder van, kies minder vette kaas, laat de<br />
crème fraîche weg of kies voor e<strong>en</strong> halfvette of magere crème fraîche.<br />
7 Bekijk verschill<strong>en</strong>de melkproduct<strong>en</strong>. Bestudeer de verpakking <strong>en</strong> het etiket van vijf<br />
melkproduct<strong>en</strong>. Zoek de volg<strong>en</strong>de gegev<strong>en</strong>s voor elk product op: het vetgehalte per 100 gram;<br />
de hoeveelheid <strong>en</strong>ergie per 100 gram (het aantal calorieën of kilojoules); het aantal dag<strong>en</strong> dat<br />
product houdbaar is; de prijs.<br />
Individueel antwoord. Let op variatie in melkproduct<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld volle melk, magere melk,<br />
karnemelk, kwark <strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> vrucht<strong>en</strong>yoghurt <strong>en</strong> vla.<br />
8 Schrijf vijf aspect<strong>en</strong> op waaraan goede tafelmanier<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s jou moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>. Vergelijk<br />
je lijstje met dat van e<strong>en</strong> groepsg<strong>en</strong>oot.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
9 Verzin vier leuke <strong>en</strong> gezonde traktaties voor e<strong>en</strong> kinderverjaardag.<br />
Drank<strong>en</strong> <strong>en</strong> gerecht<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong><br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 29
30<br />
Individueel antwoord. In kookboek<strong>en</strong>, tijdschrift<strong>en</strong> <strong>en</strong> op internet zijn leuke <strong>en</strong> gezonde<br />
kindertraktaties te vind<strong>en</strong>.<br />
10 Schrijf op wat jij belangrijk vindt <strong>bij</strong> het ontvang<strong>en</strong> van gast<strong>en</strong> in je werksituatie.<br />
Bij het ontvang<strong>en</strong> van gast<strong>en</strong> in je werksituatie is het belangrijk dat je gastvrij b<strong>en</strong>t, niet op de<br />
voorgrond treedt, begrip toont <strong>en</strong> iets te drink<strong>en</strong> aanbiedt op e<strong>en</strong> verzorgde manier.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Voedings- <strong>en</strong> dieetvoorschrift<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: BORST OF FLES?<br />
1 Geef jouw m<strong>en</strong>ing over borstvoeding <strong>en</strong> flesvoeding. Waaraan geef jij de voorkeur? Motiveer<br />
je keuze met minimaal drie argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Voordel<strong>en</strong> van borstvoeding zijn: het is makkelijk, kant-<strong>en</strong>-klaar, op de goede temperatuur <strong>en</strong><br />
<strong>bij</strong>na bacterievrij. Voordel<strong>en</strong> van flesvoeding zijn: je kunt precies zi<strong>en</strong> wat de baby drinkt,<br />
iedere<strong>en</strong> kan het gev<strong>en</strong>, je kunt ook aangepaste voeding kop<strong>en</strong> <strong>bij</strong> problem<strong>en</strong>.<br />
2 Chantal werkt in e<strong>en</strong> gezin waar de baby e<strong>en</strong> koemelkallergie heeft. Zoek uit welke voeding<br />
deze baby wel kan verdrag<strong>en</strong>.<br />
Deze baby geef je voeding op basis van soja.<br />
PRAKTIJK: GEEF MAAR EEN LEKKER TOETJE<br />
1 Geef twee oorzak<strong>en</strong> voor het slechte eetgedrag van Fardau.<br />
Fardau snoept veel, drinkt veel frisdrank <strong>en</strong> is te actief vlak voor het et<strong>en</strong>.<br />
2 Wat vind jij van de opmerking van Fardau's vader dat ze maar e<strong>en</strong> toetje moet et<strong>en</strong>? B<strong>en</strong> jij<br />
het daarmee e<strong>en</strong>s? Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. In e<strong>en</strong> toetje zitt<strong>en</strong> natuurlijk niet alle voedingsstoff<strong>en</strong> die ze nodig heeft.<br />
3 Geef vier tips voor Ni<strong>en</strong>ke om ervoor te zorg<strong>en</strong> dat Fardau beter eet.<br />
Tips zijn: zorg voor e<strong>en</strong> goede sfeer aan tafel, zorg voor afwisseling in de maaltijd<strong>en</strong>, zorg<br />
voor regelmaat, zorg voor aantrekkelijk et<strong>en</strong>, zorg dat Fardau voor de maaltijd niet te veel eet<br />
of drinkt, zorg dat het et<strong>en</strong> op de juiste temperatuur is, laat Fardau niet te lang doorspel<strong>en</strong>.<br />
PRAKTIJK: IK HEB GEEN TREK<br />
Voedings- <strong>en</strong> dieetvoorschrift<strong>en</strong><br />
1 Merlijn gaat e<strong>en</strong> gesprek aan met mevrouw Pieters over haar slechte eetlust. Schrijf op wat<br />
Merlijn aan mevrouw Pieters kan vrag<strong>en</strong>.<br />
Merlijn kan vrag<strong>en</strong> waarom mevrouw Pieters zo weinig eet, wat ze gew<strong>en</strong>d was te et<strong>en</strong>, of ze<br />
liever meerdere ker<strong>en</strong> per dag eet, wat ze graag lust <strong>en</strong> of er iets is waar ze trek in heeft.<br />
2 Mevrouw Pieters geeft aan dat ze vaak misselijk is. Wat is belangrijk <strong>bij</strong> misselijkheid?<br />
Het is belangrijk om minst<strong>en</strong>s anderhalve liter vocht per dag te drink<strong>en</strong>.<br />
3 De bewoners et<strong>en</strong> met elkaar aan tafel. Geef e<strong>en</strong> paar adviez<strong>en</strong> om de maaltijd aantrekkelijker<br />
te mak<strong>en</strong>.<br />
Adviez<strong>en</strong> om de maaltijd aantrekkelijker te mak<strong>en</strong>: dek de tafel gezellig, d<strong>en</strong>k om e<strong>en</strong> tafellak<strong>en</strong><br />
of placemat <strong>en</strong> – als het kan – e<strong>en</strong> bloemetje.<br />
4 Schrijf e<strong>en</strong> paar ding<strong>en</strong> op die je kunt do<strong>en</strong> om de eetlust van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te stimuler<strong>en</strong>.<br />
Om de eetlust te stimuler<strong>en</strong>, geef je e<strong>en</strong> half uur voor de maaltijd e<strong>en</strong> kopje ontvette bouillon,<br />
e<strong>en</strong> halve grapefruit of e<strong>en</strong> klein glas vrucht<strong>en</strong>sap, geef je meerdere kleine maaltijd<strong>en</strong> per<br />
dag, zorg je voor lichtverteerbare voeding, zorg je dat de voeding er aantrekkelijk uitziet <strong>en</strong><br />
serveer je de gerecht<strong>en</strong> op de goede temperatuur.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 31
32<br />
PRAKTIJK: AFVALLEN<br />
1 Geef jouw m<strong>en</strong>ing over het gebruik van maaltijdvervangers als je wilt afvall<strong>en</strong>.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Maaltijdvervangers zijn duur, <strong>en</strong> je voedingsgewoont<strong>en</strong> verander<strong>en</strong> er niet mee.<br />
Je kunt beter ler<strong>en</strong> om gezond te et<strong>en</strong>.<br />
2 Geef goede voedingsadviez<strong>en</strong> voor Katja om werkelijk blijv<strong>en</strong>d af te vall<strong>en</strong>.<br />
Beperk voedingsmiddel<strong>en</strong> die veel <strong>en</strong>ergie lever<strong>en</strong> (met veel vett<strong>en</strong> <strong>en</strong> koolhydrat<strong>en</strong>), gebruik<br />
veel voedingsvezel, drinkt veel drank<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie lever<strong>en</strong>, eet langzaam <strong>en</strong> kauw<br />
goed, eet op vaste tijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vaste plaats.<br />
3 Welke twee soort<strong>en</strong> zoetstoff<strong>en</strong> k<strong>en</strong> je?<br />
Zoetstoff<strong>en</strong> die <strong>en</strong>ergie lever<strong>en</strong>, zoals xylitol <strong>en</strong> sorbitol, <strong>en</strong> zoetstoff<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie<br />
lever<strong>en</strong>, zoals sacharine, cyclamaat <strong>en</strong> aspartaam.<br />
4 Zou jij Katja aanrad<strong>en</strong> om zoetstoff<strong>en</strong> te gebruik<strong>en</strong> om af te vall<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Katja kan gebruikmak<strong>en</strong> van de zoetstoff<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie lever<strong>en</strong>.<br />
PRAKTIJK: OVERGEVOELIG<br />
1 Ga op zoek naar meer informatie over overgevoeligheid voor kleurstoff<strong>en</strong>. Schrijf hierover e<strong>en</strong><br />
stukje voor de schoolkrant van de school van Tamara.<br />
Individuele opdracht, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. In het artikel moet naar vor<strong>en</strong> kom<strong>en</strong><br />
hoe ernstig <strong>en</strong> vervel<strong>en</strong>d de gevolg<strong>en</strong> zijn voor e<strong>en</strong> kind dat overgevoelig is als het iets<br />
verkeerds eet. Belangrijk zijn ook suggesties voor vervanging.<br />
2 Wat vind je van het idee van Tamara's moeder om voortaan van tevor<strong>en</strong> de moeder van e<strong>en</strong><br />
jarig kind op te bell<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Dat is e<strong>en</strong> goed plan, dan is die moeder op de hoogte <strong>en</strong> wordt de kans veel kleiner dat Tamara<br />
iets eet wat ze niet mag hebb<strong>en</strong>.<br />
3 Wat kan de moeder van Tamara nog meer do<strong>en</strong> om te voorkom<strong>en</strong> dat het misgaat?<br />
Ze kan ervoor zorg<strong>en</strong> dat zoveel mogelijk bek<strong>en</strong>d is dat Tamara overgevoelig is. Ze kan Tamara<br />
snoep <strong>en</strong> andere ding<strong>en</strong> meegev<strong>en</strong> die ze wel mag hebb<strong>en</strong>.<br />
4 Kijk in de winkels of er ook snoep zonder kleurstoff<strong>en</strong> te koop is. Schrijf op wat je gevond<strong>en</strong><br />
hebt.<br />
Individueel antwoord. In reformwinkels is het zeker te koop, maar supermarkt<strong>en</strong> verkop<strong>en</strong> het<br />
soms ook.<br />
5 Geef suggesties voor andere traktaties die Tamara wel mag hebb<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t. D<strong>en</strong>k maar aan hartige traktaties (blokje<br />
kaas) <strong>en</strong> fruit.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Je gaat prober<strong>en</strong> af te vall<strong>en</strong> met het Montignacdieet. Is dit echt e<strong>en</strong> dieet? Leg je antwoord<br />
uit.<br />
Nee, want e<strong>en</strong> dieet wordt voorgeschrev<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> arts.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Voedings- <strong>en</strong> dieetvoorschrift<strong>en</strong><br />
2 Geef twee manier<strong>en</strong> aan waarop je ervoor kunt zorg<strong>en</strong> dat je minder <strong>en</strong>ergie opneemt dan je<br />
verbruikt.<br />
Minder et<strong>en</strong> <strong>en</strong> meer beweg<strong>en</strong>.<br />
3 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling: ‘E<strong>en</strong> diabetesdieet is eig<strong>en</strong>lijk gewoon gezonde<br />
voeding’.<br />
Dat is ook zo, alle<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> extra acc<strong>en</strong>t op regelmatige verdeling van koolhydrat<strong>en</strong> over de<br />
dag.<br />
4 Bekijk het etiket van e<strong>en</strong> lightfrisdrank. Geef je m<strong>en</strong>ing over het gebruik van deze frisdrank<br />
door diabetici. Geef je m<strong>en</strong>ing over het gebruik van deze frisdrank <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergiebeperkt<br />
dieet.<br />
Ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, voor diabetici maakt het niet uit of zoetstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie lever<strong>en</strong>,<br />
voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die af will<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> wel. Kijk wel uit met sorbitol, e<strong>en</strong> teveel kan darmklacht<strong>en</strong><br />
gev<strong>en</strong>.<br />
5 Bed<strong>en</strong>k drie tuss<strong>en</strong>doortjes die je e<strong>en</strong> zorgvrager met e<strong>en</strong> eiwitverrijkt dieet kunt gev<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord, d<strong>en</strong>k aan toegevoegde eiwitpreparat<strong>en</strong>, verder tuss<strong>en</strong>doortjes met zuivel<br />
of e<strong>en</strong> milkshake.<br />
6 Met welk dieet wordt e<strong>en</strong> eiwitverrijkt dieet meestal gecombineerd? Geef hiervoor e<strong>en</strong> verklaring.<br />
E<strong>en</strong> eiwitverrijkt dieet wordt meestal gecombineerd met e<strong>en</strong> <strong>en</strong>ergieverrijkt dieet, het gaat<br />
vaak om zorgvragers die ondervoed zijn.<br />
7 Wat zijn glut<strong>en</strong>? Kijk in de winkel welke glut<strong>en</strong>vrije product<strong>en</strong> je kunt kop<strong>en</strong>. Noteer zes<br />
glut<strong>en</strong>vrije artikel<strong>en</strong> die je gevond<strong>en</strong> hebt. Vergelijk de prijs van dit dieetproduct met die van<br />
e<strong>en</strong> vergelijkbaar artikel (met glut<strong>en</strong>). Noteer de conclusie.<br />
Glut<strong>en</strong> zijn het eiwit in tarwe, haver, rogge <strong>en</strong> gerst. Ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, er is e<strong>en</strong><br />
glut<strong>en</strong>vrij symbool dat op de verpakking staat.<br />
8 Leg het verschil uit tuss<strong>en</strong> allergie, hyperactiviteit <strong>en</strong> intolerantie.<br />
Bij e<strong>en</strong> allergie reageert het lichaam op stoff<strong>en</strong> die normaal gesprok<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> reactie mog<strong>en</strong><br />
oproep<strong>en</strong>. Bij hyperactiviteit word<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> onrustig door het gebruik van bepaalde stoff<strong>en</strong>,<br />
of juist teruggetrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> depressief. Bij intolerantie gaat het om onverwachte, individueel<br />
verschill<strong>en</strong>de reacties op bepaalde stoff<strong>en</strong> zonder dat er sprake is van e<strong>en</strong> allergie.<br />
9 Bekijk het etiket van e<strong>en</strong> fles slasaus. Schrijf op welke additiev<strong>en</strong> erin zitt<strong>en</strong>. Schrijf op welke<br />
functie deze additiev<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 33
34<br />
Help<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het mak<strong>en</strong> van de<br />
m<strong>en</strong>ukeuze<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: FUNCTIES VAN VOEDING VOOR OUDEREN<br />
1 Welke functie heeft het et<strong>en</strong> voor m<strong>en</strong>eer Otgun?<br />
Het et<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> godsdi<strong>en</strong>stige functie.<br />
2 Bed<strong>en</strong>k e<strong>en</strong> oplossing voor m<strong>en</strong>eer Otgun, zodat hij tijd<strong>en</strong>s de ramadan gezond kan blijv<strong>en</strong><br />
et<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong>eer Otgun kan 's avonds na zonsondergang zijn warme maaltijd geserveerd krijg<strong>en</strong><br />
(opgewarmd in de magnetron) <strong>en</strong> de broodmaaltijd kan klaarstaan, zodat hij die voor<br />
zonsopgang kan et<strong>en</strong>.<br />
3 Welke functie heeft het et<strong>en</strong> voor mevrouw Wijngaard<strong>en</strong>?<br />
Het et<strong>en</strong> heeft voor haar e<strong>en</strong> sociale functie.<br />
4 Bed<strong>en</strong>k hoe je ervoor kunt zorg<strong>en</strong> dat deze functie voor mevrouw Wijngaard<strong>en</strong> vervuld wordt.<br />
Mevrouw Wijngaard<strong>en</strong> kan beter sam<strong>en</strong> met andere bewoners et<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld in de eetzaal.<br />
5 Welke functie heeft de voeding voor mevrouw Gijs<strong>en</strong> altijd gehad?<br />
Voor mevrouw Gijs<strong>en</strong> heeft het et<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> met status.<br />
6 Geef aan wat jij mevrouw Gijs<strong>en</strong> zou antwoord<strong>en</strong>.<br />
Het is belangrijk om mevrouw Gijs<strong>en</strong> uit te legg<strong>en</strong> dat zij nu in e<strong>en</strong> verzorgingshuis woont.<br />
Verder is het goed om uit te legg<strong>en</strong> dat voeding vooral gezond <strong>en</strong> smakelijk moet zijn, <strong>en</strong> dat<br />
het niet belangrijk is hoe duur de maaltijd is.<br />
PRAKTIJK: VOEDING VOOR MIGRANTEN<br />
1 Wat vind jij van het aanpass<strong>en</strong> van het m<strong>en</strong>u voor bewoners met e<strong>en</strong> allochtone afkomst?<br />
Motiveer met minimaal drie argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> jouw m<strong>en</strong>ing.<br />
Het aanpass<strong>en</strong> van de voeding voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> allochtone achtergrond is belangrijk, zij<br />
zull<strong>en</strong> dan beter et<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich ook beter thuis voel<strong>en</strong>.<br />
2 Geef aan welke punt<strong>en</strong> belangrijk zijn als je het m<strong>en</strong>u wilt aanpass<strong>en</strong> voor deze bewoners.<br />
Noem specifieke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van de voeding voor Turkse, Marokkaanse <strong>en</strong> Surinaamse<br />
bewoners.<br />
Het is belangrijk dat er iedere dag e<strong>en</strong> keuze is in vlees of vleesvervanger, zodat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> kiez<strong>en</strong> voor vlees of vleesvervanger dat zij wel mog<strong>en</strong> et<strong>en</strong>. Daarnaast kun je ook<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan de keuze voor couscous of bulgur.<br />
3 Bed<strong>en</strong>k e<strong>en</strong> paar mogelijkhed<strong>en</strong> om het aanpass<strong>en</strong> van de m<strong>en</strong>u's te introducer<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />
bewoners.<br />
Je kunt hierover e<strong>en</strong> stukje schrijv<strong>en</strong> in het bewonersblad, je kunt ook e<strong>en</strong> middag of avond<br />
organiser<strong>en</strong> waarop je deze keuze uitlegt <strong>en</strong> je misschi<strong>en</strong> ook wat ding<strong>en</strong> laat proev<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Misschi<strong>en</strong> is het ook mogelijk om e<strong>en</strong> van de bewoners met e<strong>en</strong> allochtone achtergrond iets<br />
te lat<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> over zijn voedingspatroon.<br />
4 Zoek drie warme maaltijd<strong>en</strong> uit die geschikt zijn voor oudere Surinaamse bewoners.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, let op de Schijf van Vijf. Kijk in<br />
kookboek<strong>en</strong> <strong>en</strong> op internet.<br />
5 Zoek drie warme maaltijd<strong>en</strong> uit die geschikt zijn voor oudere Turkse bewoners.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, let op de Schijf van Vijf. Kijk in<br />
kookboek<strong>en</strong> <strong>en</strong> op internet.<br />
6 Zoek drie warme maaltijd<strong>en</strong> uit die geschikt zijn voor oudere Marokkaanse bewoners.<br />
Individueel antwoord, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, let op de Schijf van Vijf. Kijk in<br />
kookboek<strong>en</strong> <strong>en</strong> op internet.<br />
PRAKTIJK: HELPEN EEN KEUZE TE MAKEN<br />
1 Geef aan welke m<strong>en</strong>u's jij mevrouw Arslan zou adviser<strong>en</strong>.<br />
Zondag m<strong>en</strong>u B, maandag m<strong>en</strong>u A, dinsdag m<strong>en</strong>u A, wo<strong>en</strong>sdag m<strong>en</strong>u B, donderdag m<strong>en</strong>u<br />
B, vrijdag m<strong>en</strong>u A, zaterdag m<strong>en</strong>u B.<br />
2 Bespreek per dag waarom je voor dat m<strong>en</strong>u zou kiez<strong>en</strong>.<br />
Het gaat er steeds om dat mevrouw Arslan ge<strong>en</strong> vark<strong>en</strong>svlees eet <strong>en</strong> dat het m<strong>en</strong>u niet te vet<br />
is <strong>en</strong> niet te veel suiker bevat.<br />
3 Geef aan hoe je ermee omgaat als ze iets wil kiez<strong>en</strong> wat ze vanwege haar dieet niet mag<br />
hebb<strong>en</strong>.<br />
Je geeft aan dat dat minder goed is <strong>en</strong> waarom, maar uiteindelijk is het haar eig<strong>en</strong> keuze.<br />
4 Maak zelf geschikte m<strong>en</strong>u's voor mevrouw Arslan voor e<strong>en</strong> hele week.<br />
Individueel antwoord. Let op weinig vet <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> vark<strong>en</strong>svlees.<br />
5 De Opmaat wil e<strong>en</strong> paar keer in week e<strong>en</strong> lekker ‘hapje’ gev<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de tweede broodmaaltijd.<br />
Bed<strong>en</strong>k vijf van dit soort hapjes, die ook geschikt zijn voor mevrouw Arslan.<br />
Individueel, ter beoordeling door de doc<strong>en</strong>t, let erop dat er ge<strong>en</strong> vark<strong>en</strong>svlees in zit <strong>en</strong> niet te<br />
veel vet <strong>en</strong> suiker.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
Help<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het mak<strong>en</strong> van de m<strong>en</strong>ukeuze<br />
1 Stel e<strong>en</strong> broodmaaltijd voor e<strong>en</strong> vegetariër sam<strong>en</strong> die voldoet aan de eis<strong>en</strong> van de Schijf van<br />
Vijf. Stel e<strong>en</strong> broodmaaltijd voor e<strong>en</strong> veganist sam<strong>en</strong> die voldoet aan de eis<strong>en</strong> van de Schijf<br />
van Vijf. Leg je keuze uit<br />
Voor e<strong>en</strong> vegetariër: ge<strong>en</strong> vleeswar<strong>en</strong>, wel kaas <strong>en</strong> melk, let op de Schijf van Vijf. Voor e<strong>en</strong><br />
veganist: ge<strong>en</strong> vleeswar<strong>en</strong>, ge<strong>en</strong> kaas <strong>en</strong> melk, ge<strong>en</strong> eier<strong>en</strong> <strong>en</strong> honing, let op de Schijf van<br />
Vijf.<br />
2 M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die ecologisch et<strong>en</strong>, gebruik<strong>en</strong> meestal ge<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>teconserv<strong>en</strong>. Leg uit waarom.<br />
Bij ecologisch et<strong>en</strong> kies je voor seizo<strong>en</strong>sgro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die je direct kunt et<strong>en</strong>, het conserver<strong>en</strong> van<br />
gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kost onnodig veel <strong>en</strong>ergie.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 35
36<br />
3 Er zijn verschill<strong>en</strong>de red<strong>en</strong><strong>en</strong> waarom m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kiez<strong>en</strong> voor vegetarische voeding. Schrijf de<br />
verschill<strong>en</strong>de red<strong>en</strong><strong>en</strong> op <strong>en</strong> geef aan hoe jij daarover d<strong>en</strong>kt.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Verschill<strong>en</strong>de red<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn: gezondheidsred<strong>en</strong><strong>en</strong>, ethische red<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />
economische red<strong>en</strong><strong>en</strong>, religieuze red<strong>en</strong><strong>en</strong>, financiële red<strong>en</strong><strong>en</strong>, esthetische red<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
4 Stel drie goede warme maaltijd<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> vegetariër die voldo<strong>en</strong> aan de eis<strong>en</strong> van<br />
de Schijf van Vijf. Stel drie goede warme maaltijd<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> veganist die voldo<strong>en</strong> aan<br />
de eis<strong>en</strong> van de Schijf van Vijf. Motiveer je keuze.Wat zijn de verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> deze maaltijd<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> waarom heb je daarvoor gekoz<strong>en</strong>?<br />
Voor e<strong>en</strong> vegetariër: ge<strong>en</strong> vleeswar<strong>en</strong>, wel kaas <strong>en</strong> melk, let op de Schijf van Vijf. Voor e<strong>en</strong><br />
veganist: ge<strong>en</strong> vleeswar<strong>en</strong>, ge<strong>en</strong> kaas <strong>en</strong> melk, ge<strong>en</strong> eier<strong>en</strong> <strong>en</strong> honing, let op de Schijf van<br />
Vijf.<br />
5 Je werkt <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> Joodse familie. Je bereidt de warme maaltijd voor. Je stelt voor om het volg<strong>en</strong>de<br />
te et<strong>en</strong>: gro<strong>en</strong>tesoep met rundvlees, e<strong>en</strong> kalfslapje met kaassaus, gekookte aardappel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
spinazie. Is dit e<strong>en</strong> goed advies? Motiveer je antwoord.<br />
Nee, dat is ge<strong>en</strong> goed advies. Het gezin eet nooit tegelijkertijd vlees <strong>en</strong> zuivel (kalfslapje met<br />
kaassaus).<br />
6 Je werkt <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> gezin dat ecologisch eet. Je gaat boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong>. De moeder geeft aan<br />
dat je ge<strong>en</strong> diepvriesproduct<strong>en</strong> mag kop<strong>en</strong>. Ze wil ge<strong>en</strong> sla et<strong>en</strong>, want het is winter. Leg uit<br />
waarom dit gezin deze product<strong>en</strong> niet wil et<strong>en</strong>.<br />
Ze kiest voor product<strong>en</strong> van het seizo<strong>en</strong>. Ze vindt het onnodig dat er extra <strong>en</strong>ergie gebruikt<br />
wordt om voedingsmiddel<strong>en</strong> te conserver<strong>en</strong> (<strong>bij</strong>voorbeeld inblikk<strong>en</strong> of invriez<strong>en</strong>).<br />
7 Geef aan welke tekort<strong>en</strong> aan voedingsstoff<strong>en</strong> er kunn<strong>en</strong> ontstaan <strong>bij</strong> macrobiotische voeding.<br />
Hoe komt dat?<br />
Bij macrobiotische voeding kan rachitis ontstaan. Dat komt omdat er ge<strong>en</strong> melkproduct<strong>en</strong><br />
gebruikt word<strong>en</strong>.<br />
8 Stel zelf e<strong>en</strong> keuzem<strong>en</strong>u sam<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> week dat geschikt is voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> andere<br />
culturele achtergrond. De zorgvragers moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> kiez<strong>en</strong> uit twee m<strong>en</strong>u's.<br />
Individueel antwoord. Bijvoorbeeld e<strong>en</strong> vegetarisch keuzem<strong>en</strong>u.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor de voeding<br />
Voeding in de instellingskeuk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: GEKOPPELD OF ONTKOPPELD?<br />
1 Beschrijf in het kort wat het gekoppeld systeem inhoudt. Schrijf op welke voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong> dit<br />
systeem heeft.<br />
Het gekoppeld systeem: het et<strong>en</strong> wordt bereid, geportioneerd, naar de afdeling gebracht <strong>en</strong><br />
direct geconsumeerd. Voordel<strong>en</strong>: het et<strong>en</strong> is vers, je kunt veel gerecht<strong>en</strong> bereid<strong>en</strong>. Nadel<strong>en</strong><br />
zijn: de grote arbeidspiek in de keuk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het risico dat het et<strong>en</strong> afkoelt.<br />
2 Beschrijf in het kort wat het ontkoppeld systeem inhoudt. Schrijf op welke voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong><br />
dit systeem heeft.<br />
Het ontkoppeld systeem: het et<strong>en</strong> wordt bereid, geportioneerd <strong>en</strong> gekoeld <strong>en</strong> koel opgeslag<strong>en</strong><br />
of eerst gekoeld <strong>en</strong> dan geportioneerd <strong>en</strong> koel opgeslag<strong>en</strong>. Later wordt het et<strong>en</strong> gereg<strong>en</strong>ereerd<br />
<strong>en</strong> geconsumeerd. Voordel<strong>en</strong>: er is ge<strong>en</strong> arbeidspiek, je kunt vooruitkok<strong>en</strong>, voor <strong>bij</strong>voorbeeld<br />
het week<strong>en</strong>d. Nadel<strong>en</strong> zijn dat je niet alle gerecht<strong>en</strong> kunt klaarmak<strong>en</strong> <strong>en</strong> je hebt veel koelruimte<br />
nodig.<br />
3 Wat vind jij van de argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van Angel? B<strong>en</strong> je het met haar e<strong>en</strong>s? Waarom wel of niet?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Let op e<strong>en</strong> goede motivatie.<br />
4 Welk systeem heeft jouw voorkeur? Motiveer je keuze.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Let op e<strong>en</strong> goede motivatie.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
Voeding in de instellingskeuk<strong>en</strong><br />
1 Bij het server<strong>en</strong> van maaltijd<strong>en</strong> in pannetjes is e<strong>en</strong> nadeel dat niet alle gerecht<strong>en</strong> hiervoor<br />
geschikt zijn. Noem e<strong>en</strong> paar voorbeeld<strong>en</strong> van gerecht<strong>en</strong> die je moeilijk in e<strong>en</strong> pannetje kunt<br />
server<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> zijn: rauwkostsalade, e<strong>en</strong>pansgerecht<strong>en</strong>.<br />
2 Het grootste gevaar tijd<strong>en</strong>s het transport van maaltijd<strong>en</strong> is het verlies van temperatuur. Geef<br />
drie adviez<strong>en</strong> om warmteverlies zoveel mogelijk te voorkom<strong>en</strong>.<br />
Drie adviez<strong>en</strong> zijn: zoveel mogelijk isoler<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld e<strong>en</strong> isoler<strong>en</strong>d di<strong>en</strong>blad of e<strong>en</strong><br />
isoler<strong>en</strong>de onderschaal. Warmhoudkarr<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong>. Maaltijd<strong>en</strong> direct uitdel<strong>en</strong>.<br />
3 Beschrijf het gekoppeld systeem <strong>en</strong> de voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong> ervan. Beschrijf ook het ontkoppeld<br />
systeem <strong>en</strong> de voor- <strong>en</strong> nadel<strong>en</strong> daarvan.<br />
Het gekoppeld systeem: het et<strong>en</strong> wordt bereid, geportioneerd, naar de afdeling gebracht <strong>en</strong><br />
direct geconsumeerd. Voordel<strong>en</strong>: het et<strong>en</strong> is vers, je kunt veel gerecht<strong>en</strong> bereid<strong>en</strong>. Nadel<strong>en</strong><br />
zijn: de grote arbeidspiek in de keuk<strong>en</strong> <strong>en</strong> het risico dat het et<strong>en</strong> afkoelt. Het ontkoppeld<br />
systeem: het et<strong>en</strong> wordt bereid, geportioneerd <strong>en</strong> gekoeld <strong>en</strong> koel opgeslag<strong>en</strong> of eerst gekoeld<br />
<strong>en</strong> dan geportioneerd <strong>en</strong> koel opgeslag<strong>en</strong>. Later wordt het et<strong>en</strong> gereg<strong>en</strong>ereerd <strong>en</strong><br />
geconsumeerd. Voordel<strong>en</strong>: er is ge<strong>en</strong> arbeidspiek, je kunt vooruitkok<strong>en</strong>, voor <strong>bij</strong>voorbeeld het<br />
week<strong>en</strong>d. Nadel<strong>en</strong> zijn dat je niet alle gerecht<strong>en</strong> kunt klaarmak<strong>en</strong> <strong>en</strong> je hebt veel koelruimte<br />
nodig.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 37
38<br />
4 Welke twee mogelijkhed<strong>en</strong> voor portioner<strong>en</strong> zijn er <strong>bij</strong> het ontkoppeld systeem? Welke<br />
mogelijkheid heeft jouw voorkeur? Motiveer je antwoord.<br />
Je kunt de maaltijd<strong>en</strong> warm portioner<strong>en</strong> of koud portioner<strong>en</strong>. Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing.<br />
5 Op welke manier<strong>en</strong> kun je e<strong>en</strong> maaltijd reg<strong>en</strong>erer<strong>en</strong>?<br />
Je kunt e<strong>en</strong> maaltijd reg<strong>en</strong>erer<strong>en</strong> in speciale heteluchtov<strong>en</strong>s of magnetronov<strong>en</strong>s.<br />
6 Wat is jouw m<strong>en</strong>ing over het uitbested<strong>en</strong> van de voeding aan e<strong>en</strong> cateringbedrijf dat de<br />
maaltijd<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> maar sam<strong>en</strong>stelt?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Let op e<strong>en</strong> goede motivatie.<br />
7 De maaltijd<strong>en</strong> afkomstig uit e<strong>en</strong> keuk<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> cateringbedrijf dat alle<strong>en</strong> maar sam<strong>en</strong>stelt,<br />
bevatt<strong>en</strong> vaak minder vitamine C. Geef vijf praktische adviez<strong>en</strong> hoe je dit tekort kunt aanvull<strong>en</strong>.<br />
Je kunt het tekort aanvull<strong>en</strong> als je zorgt voor voldo<strong>en</strong>de fruit gedur<strong>en</strong>de de dag.<br />
8 Hoe kun je ontdekk<strong>en</strong> wat iemand graag eet als hij dat zelf niet kan zegg<strong>en</strong>?<br />
Je kunt ontdekk<strong>en</strong> wat iemand graag eet als je het vraagt aan de familie <strong>en</strong> als je de zorgvrager<br />
observeert.<br />
9 Vind je het belangrijk dat e<strong>en</strong> zorgvrager inspraak heeft in de m<strong>en</strong>u's? Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Inspraak van de zorgvrager kan ervoor zorg<strong>en</strong> dat de zorgvrager beter eet <strong>en</strong><br />
zich beter thuis voelt in het huis waar hij woont.<br />
10 Hoever moet deze inspraak van zorgvragers gaan? Geef e<strong>en</strong> voorbeeld van inspraak die jij<br />
goed vindt <strong>en</strong> e<strong>en</strong> voorbeeld van inspraak die jij te ver vindt gaan.<br />
Individueel antwoord. E<strong>en</strong> voorbeeld van goede inspraak is e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ucommissie waar ook<br />
bewoners aan deelnem<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
4 <strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong><br />
scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong> schoeisel<br />
aanschaff<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: 'HOEVEEL HEB IK EIGENLIJK NODIG?'<br />
1 Informeer <strong>bij</strong> de kraamzorg of babyspeciaalzaak naar de b<strong>en</strong>odigde kraamuitzet. Maak e<strong>en</strong><br />
overzicht van de geadviseerde babyuitzet.<br />
In veel zak<strong>en</strong> zijn lijst<strong>en</strong> met b<strong>en</strong>odigde kraamuitzet verkrijgbaar. Het is leuk om tijd<strong>en</strong>s het<br />
besprek<strong>en</strong> van deze opdracht te bekijk<strong>en</strong> of er verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de lijstjes bestaan.<br />
2 Kijk in verschill<strong>en</strong>de winkels naar de prijz<strong>en</strong> van deze babyuitzet <strong>en</strong> maak e<strong>en</strong> schatting van<br />
de kost<strong>en</strong>.<br />
De kost<strong>en</strong> van de babyuitzet kunn<strong>en</strong> sterk uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>. Belangrijk <strong>bij</strong> deze vraag is dat stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
zich realiser<strong>en</strong> dat de kost<strong>en</strong> hoog zijn.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Bij de aanschaf van kleding kun je lett<strong>en</strong> op het behandelingsetiket, het sam<strong>en</strong>stellingsetiket,<br />
de kleur, de kwaliteit, het modebeeld, het model <strong>en</strong> de prijs. Noteer deze punt<strong>en</strong> in volgorde<br />
van belangrijkheid. Zet het punt dat voor jou het belangrijkste is bov<strong>en</strong>aan, <strong>en</strong> eindig met dat<br />
wat je het minst belangrijk vindt <strong>bij</strong> de aanschaf van e<strong>en</strong>: uniform voor je kraamstage,<br />
trainingspak of e<strong>en</strong> blouse. Vergelijk je antwoord<strong>en</strong> met die van e<strong>en</strong> groepsg<strong>en</strong>oot <strong>en</strong> noteer<br />
je conclusies.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Uit het antwoord moet wel blijk<strong>en</strong> dat de stud<strong>en</strong>t onderscheid maakt tuss<strong>en</strong> de<br />
aanschaf van de verschill<strong>en</strong>de kledingsstukk<strong>en</strong>. Zo zal <strong>bij</strong> de aanschaf van e<strong>en</strong> uniform<br />
belangrijk zijn dat het goed <strong>en</strong> gemakkelijk wasbaar is. Dit betek<strong>en</strong>t dat behandelingsetiket<br />
<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stellingsetiket e<strong>en</strong> belangrijke rol speelt. Bij e<strong>en</strong> traningspak zal de keuze afhankelijk<br />
zijn van het doel waarvoor je het gebruikt. Voor e<strong>en</strong> trainingspak dat bedoeld is voor het<br />
sport<strong>en</strong>, zal het sam<strong>en</strong>stellingsetiket belangrijk zijn, maar wanneer je het trainingspak als<br />
kledingstuk draagt, zal mode, model <strong>en</strong> kleur belangrijk zijn. Bij e<strong>en</strong> blouse kunn<strong>en</strong> de m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
verschill<strong>en</strong>. De e<strong>en</strong> hecht veel waarde aan mode, model <strong>en</strong> kleur, terwijl e<strong>en</strong> ander daar minder<br />
waarde aan hecht.Voor sommige m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zal de prijs steeds van doorslaggev<strong>en</strong>d belang zijn,<br />
omdat ze voor kleding e<strong>en</strong> kleiner budget hebb<strong>en</strong>.<br />
2 M<strong>en</strong>eer Van der Wel heeft ongeveer e<strong>en</strong> jaar geled<strong>en</strong> zijn grote te<strong>en</strong> gebrok<strong>en</strong>. Die is goed<br />
g<strong>en</strong>ez<strong>en</strong>, maar sindsdi<strong>en</strong> loopt hij altijd op pantoffels. Ook zijn dagelijkse wandeling, e<strong>en</strong> rondje<br />
om het verzorgingshuis, maakt hij op zijn pantoffels. Nu het winter wordt, is dat zeker minder<br />
verstandig. Het hoofd van de afdeling heeft je gevraagd om m<strong>en</strong>eer Van der Wel te stimuler<strong>en</strong><br />
om buit<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> te drag<strong>en</strong>. Beschrijf hoe je dat gaat aanpakk<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 39
40<br />
Je bespreekt het in de vorm van e<strong>en</strong> adviesgesprek, waarin het argum<strong>en</strong>t van steun <strong>en</strong> pasvorm<br />
erg belangrijk is.<br />
3 Geef e<strong>en</strong> red<strong>en</strong> waarom de NEN-norm 750 tot stand gekom<strong>en</strong> is.<br />
De NEN-norm 750 is e<strong>en</strong> hulpmiddel om verantwoord textiel aan te schaff<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> instelling.<br />
4 Noem e<strong>en</strong> voordeel <strong>en</strong> e<strong>en</strong> nadeel van het gebruik van disposables in e<strong>en</strong> zorginstelling.<br />
Voordeel van het gebruik van disposables in e<strong>en</strong> zorginstelling: hygiënisch <strong>en</strong> makkelijk in<br />
gebruik. Nadeel: milieubelast<strong>en</strong>d <strong>en</strong> kost<strong>en</strong>verhog<strong>en</strong>d.<br />
5 Bedd<strong>en</strong>goed behoort tot het huishoudtextiel. Welke drie functies hebb<strong>en</strong> lak<strong>en</strong>s? En welke<br />
twee eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> lak<strong>en</strong>s dus hebb<strong>en</strong>?<br />
Lak<strong>en</strong>s moet<strong>en</strong>:<br />
• vocht op kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>;<br />
• het dekbed bescherm<strong>en</strong>;<br />
• het bed verfraai<strong>en</strong>.<br />
Lak<strong>en</strong>s moet<strong>en</strong> vocht opnem<strong>en</strong>, vocht doorlat<strong>en</strong> <strong>en</strong> goed wasbaar zijn.<br />
6 Voor e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de is goed schoeisel belangrijk. Ga naar minimaal drie verschill<strong>en</strong>de<br />
scho<strong>en</strong><strong>en</strong>winkels <strong>en</strong> informeer welke scho<strong>en</strong><strong>en</strong> zij je adviser<strong>en</strong>. Noteer de adviez<strong>en</strong>. Zou je<br />
de geadviseerde scho<strong>en</strong><strong>en</strong> ook in je vrije tijd drag<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord; gebruik daar<strong>bij</strong><br />
minimaal twee argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Adviseer de stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> naar verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> zak<strong>en</strong> te gaan, zoals detailhandel, maar<br />
ook grote scho<strong>en</strong><strong>en</strong>zak<strong>en</strong> of war<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong>. Dan is de kans op verschil in adviez<strong>en</strong> groter. Het<br />
drag<strong>en</strong> van de geadviseerde scho<strong>en</strong><strong>en</strong> in de vrije tijd zal afhankelijk zijn van de activiteit<strong>en</strong><br />
die iemand in zijn vrije tijd doet.<br />
7 Kijk op internet of in e<strong>en</strong> thuiszorgwinkel welke disposables zoal verkrijgbaar zijn. Informeer<br />
<strong>bij</strong> e<strong>en</strong> zorginstelling welke disposables de instelling gebruikt.<br />
De stud<strong>en</strong>t moet minimaal vijf voorbeeld<strong>en</strong> van disposables kunn<strong>en</strong> vind<strong>en</strong>. Van belang is wel<br />
dat het gaat om verschill<strong>en</strong>de voorbeeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet om verschill<strong>en</strong>de modell<strong>en</strong> of uitvoering<strong>en</strong>.<br />
Probeer hierin als doc<strong>en</strong>t te stur<strong>en</strong>, zodat de stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>bij</strong> verschill<strong>en</strong>de instelling<strong>en</strong> informer<strong>en</strong>.<br />
Zo kan er verschil zijn tuss<strong>en</strong> kleine <strong>en</strong> grote instelling<strong>en</strong> of tuss<strong>en</strong> de verschill<strong>en</strong>de settings.<br />
8 Schrijf op welke eis<strong>en</strong> jij aan ondergoed stelt.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Eis<strong>en</strong> die je aan onderbroek<strong>en</strong> kunt stell<strong>en</strong>, zull<strong>en</strong> altijd te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met<br />
goede wasbaarheid <strong>en</strong> vochtopname. Toch zijn teg<strong>en</strong>woordig damesonderbroek<strong>en</strong> van<br />
synthetisch materiaal erg populair, terwijl je deze niet heet kunt wass<strong>en</strong> <strong>en</strong> ze nauwelijks vocht<br />
opnem<strong>en</strong>. Uiteraard geld<strong>en</strong> voor bh's weer andere eis<strong>en</strong>. Dan zal de pasvorm e<strong>en</strong> belangrijke<br />
rol spel<strong>en</strong>.<br />
9 Praat met e<strong>en</strong> medestud<strong>en</strong>t over de kleding <strong>en</strong> sierad<strong>en</strong> die je tijd<strong>en</strong>s je werk draagt. Wat kan<br />
wel, wat kan niet? D<strong>en</strong>k aan e<strong>en</strong> naveltruitje, korte broek, minirok <strong>en</strong> piercing. Noteer je<br />
conclusies.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Het is wel van belang dat de stud<strong>en</strong>t zich <strong>bij</strong> het beantwoord<strong>en</strong> van deze vraag<br />
verdiept in de waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> van de zorgvrager <strong>en</strong> de instelling.<br />
10 Houd e<strong>en</strong> kort interview met e<strong>en</strong> ouder persoon uit je omgeving. Vraag aan hem wat hij<br />
belangrijk vindt <strong>bij</strong> het drag<strong>en</strong> van kleding <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong>. Maak e<strong>en</strong> kort verslag van het interview.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong> schoeisel aanschaff<strong>en</strong><br />
Individuele uitwerking. Het is van belang dat de stud<strong>en</strong>t zich verdiept in de m<strong>en</strong>ing van de<br />
geïnterviewde.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 41
42<br />
Adviser<strong>en</strong> over de aanschaf van<br />
linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong> schoeisel<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: PUF, PUF, WAT HEB IK HET WARM<br />
1 Welke kledingsadviez<strong>en</strong> kun je mevrouw Simons gev<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Kledingsadviez<strong>en</strong> zijn:<br />
• kies kleding van vezels die gemakkelijk zijn <strong>en</strong> veel vocht opnem<strong>en</strong>, zoals kato<strong>en</strong>;<br />
• kies ruimvall<strong>en</strong>de kleding, omdat strakke kleding (zoals broek<strong>en</strong> <strong>en</strong> truitjes) sneller<br />
b<strong>en</strong>auwd zitt<strong>en</strong>;<br />
• kies kleding die gemakkelijk wasbaar is, zodat je je niet druk hoeft te mak<strong>en</strong> over het<br />
wass<strong>en</strong> van de kleding;<br />
• kies kleding waarin transpiratie ge<strong>en</strong> of weinig vlekk<strong>en</strong> achterlaat. Transpiratievocht in<br />
bepaald textiel (zijde) geeft snel vlekk<strong>en</strong>.<br />
2 Welke adviez<strong>en</strong> voor het bedd<strong>en</strong>goed kun je gev<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Adviez<strong>en</strong> voor het bedd<strong>en</strong>goed zijn:<br />
• kies dek<strong>en</strong>s of dekbedd<strong>en</strong> gemaakt van vezels die goed v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong> <strong>en</strong> vocht opnem<strong>en</strong><br />
(zoals kato<strong>en</strong>);<br />
• kies voor e<strong>en</strong> dun dekbed (zomerdekbed) of weinig dek<strong>en</strong>s;<br />
• kies bedd<strong>en</strong>goed van kato<strong>en</strong>.<br />
3 Het T-shirt dat mevrouw Simons aan heeft getrokk<strong>en</strong>, is gemaakt van kato<strong>en</strong>/elastane. Leg<br />
uit of dat e<strong>en</strong> verstandige keuze is.<br />
De keuze van het T-shirtje is matig. Kato<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> goede vezel, maar elastane is e<strong>en</strong> vezel<br />
die snel b<strong>en</strong>auwd zit. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> stretch T-shirtjes doorgaans strak, e<strong>en</strong> ruimvall<strong>en</strong>d<br />
shirt zou e<strong>en</strong> betere keuze zijn.<br />
4 Over e<strong>en</strong> paar wek<strong>en</strong> is het zomerse, warme weer voor<strong>bij</strong>, maar de overgangsklacht<strong>en</strong> zull<strong>en</strong><br />
nog niet over zijn. Geef <strong>en</strong>kele kledingadviez<strong>en</strong> voor het najaar <strong>en</strong> de winter.<br />
Enkele kledingsadviez<strong>en</strong> voor het najaar <strong>en</strong> de winter zijn:<br />
• kies voor kato<strong>en</strong><strong>en</strong> of woll<strong>en</strong> kleding, omdat deze vezels goed vocht opnem<strong>en</strong>;<br />
• kies voor ‘flexibele’ kleding, zoals e<strong>en</strong> truitje met e<strong>en</strong> vest of e<strong>en</strong> T-shirt met e<strong>en</strong> sweater<br />
eroverhe<strong>en</strong>, zodat je e<strong>en</strong> laagje kleding kunt uittrekk<strong>en</strong> als je het warm hebt.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 De fabrikant van beroepskleding voor verzorg<strong>en</strong>d<strong>en</strong> kiest vaak voor e<strong>en</strong> combinatie van<br />
polyester <strong>en</strong> kato<strong>en</strong>. Noem twee positieve eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van deze m<strong>en</strong>gvezel. Tek<strong>en</strong> het<br />
behandelingsetiket voor e<strong>en</strong> uniform van deze m<strong>en</strong>gvezel.<br />
Positieve eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van polyester/kato<strong>en</strong> zijn: beperkte kreukvorming, gemakkelijk<br />
wasbaar (sterke m<strong>en</strong>gvezel). Het wasbehandelingsetiket voor e<strong>en</strong> uniform van deze m<strong>en</strong>gvezel<br />
kan zijn:<br />
• wastobbe met 40 of 60 grad<strong>en</strong>;<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
• strijkijzer met twee of drie stipp<strong>en</strong>;<br />
• chemisch reinig<strong>en</strong>: P;<br />
• blek<strong>en</strong>: niet mogelijk;<br />
• wasdroger: één stip.<br />
Adviser<strong>en</strong> over de aanschaf van linn<strong>en</strong>goed, kleding <strong>en</strong><br />
schoeisel<br />
2 Kijk in je eig<strong>en</strong> garderobe. Neem vijf kledingstukk<strong>en</strong> je graag draagt. Schrijf hiervan de gegev<strong>en</strong>s<br />
over de sam<strong>en</strong>stelling <strong>en</strong> van het behandelingsetiket op.<br />
Individueel antwoord. Belangrijk hier<strong>bij</strong> is dat de stud<strong>en</strong>t de etikett<strong>en</strong> goed overneemt. Sommige<br />
etikett<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> misschi<strong>en</strong> uit de kleding zijn verwijderd, of niet meer leesbaar zijn.<br />
3 Als je verschill<strong>en</strong>de blauwe spijkerbroek<strong>en</strong> naast elkaar legt, kom je waarschijnlijk verschill<strong>en</strong>de<br />
behandelingsetikett<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>. De hoogst toelaatbare wastemperatuur kan per broek verschill<strong>en</strong>.<br />
Leg uit waarom je de <strong>en</strong>e spijkerbroek op maximaal 60 grad<strong>en</strong> kunt wass<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> andere<br />
op maximaal 30 grad<strong>en</strong>.<br />
In spijkerbroek<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> andere vezels dan kato<strong>en</strong> zijn verwerkt, waardoor e<strong>en</strong><br />
andere/voorzichtigere wasbehandeling nodig is. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> fabrikant<strong>en</strong> vaak e<strong>en</strong> (te)<br />
voorzichtig behandelingsadvies om schadeclaims te voorkom<strong>en</strong>.<br />
4 Welke drie etikett<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> op textiel voorkom<strong>en</strong>? Welk etiket geeft de meeste informatie<br />
over het onderhoud van textiel?<br />
Op textiel kom<strong>en</strong> voor: het sam<strong>en</strong>stellingsetiket, het behandelingsetiket <strong>en</strong> het merk- <strong>en</strong><br />
maatetiket. Het behandelingsetiket geeft de meeste informatie over het onderhoud van textiel.<br />
5 Beschrijf vier zorgvragers voor wie je klitt<strong>en</strong>band als sluiting kunt adviser<strong>en</strong>.<br />
Klitt<strong>en</strong>band is als sluiting te adviser<strong>en</strong> <strong>bij</strong> zorgvragers die moeite hebb<strong>en</strong> met andere sluiting<strong>en</strong><br />
zoals rits<strong>en</strong>, knop<strong>en</strong> <strong>en</strong> veters, zoals:<br />
• verstandelijk gehandicapte zorgvragers;<br />
• kleine kinder<strong>en</strong>;<br />
• zorgvragers met beperkte fijne motoriek;<br />
• zorgvragers die slecht zi<strong>en</strong>.<br />
6 Geef e<strong>en</strong> voorbeeld van e<strong>en</strong> praktijksituatie waarin je vindt dat vlamwer<strong>en</strong>de nachtkleding<br />
noodzakelijk is.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> praktijksituatie waarin je vindt dat vlamwer<strong>en</strong>de nachtkleding noodzakelijk<br />
is, zijn: e<strong>en</strong> vergeetachtige zorgvrager die rookt, of ouder<strong>en</strong> of kinder<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> woonsituatie<br />
met op<strong>en</strong> haard of kachel.<br />
7 Welke textielsoort<strong>en</strong> voor kleding zou jij adviser<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> oudere zorgvrager die het altijd<br />
erg koud heeft?<br />
Je kunt textielvezels adviser<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> goede isoler<strong>en</strong>de werking.<br />
8 Leg uit waarom je in ler<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> minder snel last hebt van zweetvoet<strong>en</strong> dan in kunststof<br />
scho<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Leer is e<strong>en</strong> natuurlijk materiaal dat v<strong>en</strong>tileert (‘ademt’).<br />
9 E<strong>en</strong> zorgvrager heeft ernstige rugklacht<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong>kort gaat ze naar e<strong>en</strong> feest. Daarvoor wil<br />
ze per se scho<strong>en</strong><strong>en</strong> met hoge hakk<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>. Ze vraagt wat jij ervan vindt. Welk antwoord<br />
geef je haar?<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 43
44<br />
Je voert e<strong>en</strong> adviesgesprek waarin het argum<strong>en</strong>t van steun erg belangrijk is. Je kunt voor e<strong>en</strong><br />
feestje van dit advies afwijk<strong>en</strong>, maar de kans is groot dat ze scho<strong>en</strong><strong>en</strong> met hoge hakk<strong>en</strong> na<br />
het feestje waarschijnlijk nauwelijks meer zal drag<strong>en</strong>.<br />
10 E<strong>en</strong> oudere dame woont sinds kort in e<strong>en</strong> verzorgingshuis. Ze is gew<strong>en</strong>d om altijd mooie,<br />
woll<strong>en</strong> stoff<strong>en</strong> te drag<strong>en</strong>. Maar het verzorgingshuis wast alle<strong>en</strong> kleding die in de wasmachine<br />
kan. Bed<strong>en</strong>k twee oplossing<strong>en</strong> voor deze situatie.<br />
Twee mogelijke oplossing<strong>en</strong> voor deze situatie zijn:<br />
• koop woll<strong>en</strong> kleding die in de wasmachine gewass<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>;<br />
• vraag of kinder<strong>en</strong> of mantelzorg de woll<strong>en</strong> kleding will<strong>en</strong> wass<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
De was verzorg<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: PAK EVEN EEN HANDDOEK BIJ HET CENTRIFUGEREN<br />
1 Noem nog drie voorbeeld<strong>en</strong> van kleding die je in plaats van c<strong>en</strong>trifuger<strong>en</strong> beter in e<strong>en</strong> handdoek<br />
kunt drukk<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van kleding die je in plaats van c<strong>en</strong>trifuger<strong>en</strong> goed kunt uitdrukk<strong>en</strong>, zijn:<br />
• kleine kledingsstukk<strong>en</strong>, zoals fijne babykleertjes;<br />
• zijd<strong>en</strong> kledingsstukk<strong>en</strong>, zoals zijd<strong>en</strong> blouse;<br />
• dunne kledingsstukk<strong>en</strong>, zoals e<strong>en</strong> sjaaltje;<br />
• kledingsstukk<strong>en</strong> die je niet mag c<strong>en</strong>trifuger<strong>en</strong>, zoals bh's met e<strong>en</strong> beugel.<br />
PRAKTIJK: EERST EVEN IN DE KASTEN KIJKEN!<br />
1 Lim heeft alle luiers <strong>en</strong> handdoek<strong>en</strong> gestrek<strong>en</strong>. Waarom kun je luiers <strong>en</strong> handdoek<strong>en</strong> beter<br />
niet strijk<strong>en</strong>?<br />
Luiers <strong>en</strong> handdoek<strong>en</strong> kun je beter niet strijk<strong>en</strong>, omdat de vezels dan minder vocht opnem<strong>en</strong>.<br />
2 Beschrijf hoe Lim kato<strong>en</strong><strong>en</strong> lak<strong>en</strong>tjes met e<strong>en</strong> geborduurde rand het beste kan strijk<strong>en</strong>.<br />
Borduursel kun je het beste aan de verkeerde kant strijk<strong>en</strong>. Als je tijd<strong>en</strong>s het strijk<strong>en</strong> onder<br />
het borduursel e<strong>en</strong> molton of dikke handdoek legt, druk je het borduursel minder plat.<br />
3 Leg uit waarom je navelbandjes wel moet strijk<strong>en</strong>.<br />
Je strijkt navelbandjes om bacteriën te dod<strong>en</strong>.<br />
PRAKTIJK: IK HEB GEEN ENGE ZIEKTE!<br />
1 Leg in eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> uit waarom het drag<strong>en</strong> van handscho<strong>en</strong><strong>en</strong> in deze situatie raadzaam<br />
is.<br />
Als je e<strong>en</strong> wondje hebt, is de kans op besmetting groot.<br />
2 Beschrijf hoe jij met de reactie van mevrouw Van der Leijd<strong>en</strong> om zou gaan.<br />
Vaak is informer<strong>en</strong> al voldo<strong>en</strong>de. Veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> realiser<strong>en</strong> zich het gevaar van wondinfectie<br />
niet.<br />
3 Noem drie huishoudelijke werkzaamhed<strong>en</strong> waar<strong>bij</strong> het drag<strong>en</strong> van handscho<strong>en</strong><strong>en</strong> raadzaam<br />
is. Motiveer je antwoord.<br />
Andere huishoudelijke werkzaamhed<strong>en</strong> waar<strong>bij</strong> het drag<strong>en</strong> van handscho<strong>en</strong><strong>en</strong> raadzaam is:<br />
• schoonmak<strong>en</strong> van toilet;<br />
• verschon<strong>en</strong> van bed;<br />
• werk<strong>en</strong> met sterke reinigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
De was verzorg<strong>en</strong><br />
1 Hoe kunn<strong>en</strong> weervlekk<strong>en</strong> in textiel ontstaan? En hoe kun je deze vlekk<strong>en</strong> verwijder<strong>en</strong>?<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 45
46<br />
Het weer in wasgoed kan ontstaan als het wasgoed vochtig is bewaard. Vooral kato<strong>en</strong> is<br />
gevoelig voor het weer. Weervlekk<strong>en</strong> zijn zeer moeilijk, meestal niet te verwijder<strong>en</strong>.<br />
2 Welke vier factor<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> of wek<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorwass<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed wasresultaat gev<strong>en</strong>?<br />
Factor<strong>en</strong> die bepal<strong>en</strong> of wek<strong>en</strong>/voorwass<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed resultaat gev<strong>en</strong>, zijn:<br />
• soort(<strong>en</strong>) vuil;<br />
• weektijd;<br />
• temperatuur van het weekwater;<br />
• het week- of voorwasmiddel.<br />
3 Welke soort<strong>en</strong> vuil kun je teg<strong>en</strong>kom<strong>en</strong> op de werkkleding van e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de? Beschrijf <strong>bij</strong><br />
elke soort vuil of je het met wek<strong>en</strong> of voorwass<strong>en</strong> zou verwijder<strong>en</strong>.<br />
Op het uniform van e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de kom je de volg<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> vuil teg<strong>en</strong>:<br />
• in water oplosbaar vuil, zoals transpiratiezout<strong>en</strong>;<br />
• vast vuil, zoals draadjes <strong>en</strong> har<strong>en</strong>;<br />
• vettig vuil van huidvet <strong>en</strong> uit voedingsmiddel<strong>en</strong>;<br />
• eiwithoud<strong>en</strong>d vuil, zoals huidschilfers, van voedingsmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> van urine, bloed <strong>en</strong><br />
ontlasting;<br />
• mogelijk kleurstoff<strong>en</strong>;<br />
• micro-organism<strong>en</strong>, zoals bacteriën.<br />
Je kunt in water oplosbaar vuil, vettig vuil <strong>en</strong> eiwithoud<strong>en</strong>d vuil met wek<strong>en</strong>/voorwass<strong>en</strong><br />
verwijder<strong>en</strong>.<br />
4 Waarom moet je textiel met bloedvlekk<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> lage temperatuur wek<strong>en</strong>?<br />
Textiel met bloedvlekk<strong>en</strong> moet je op e<strong>en</strong> lage temperatuur wek<strong>en</strong> om te voorkom<strong>en</strong> dat de<br />
eiwitt<strong>en</strong> uit het bloed gaan stoll<strong>en</strong> <strong>en</strong> in de textiel ‘inbrand<strong>en</strong>’.<br />
5 Welke voordel<strong>en</strong> heeft het overslaan van de voorwas voor het wasgoed; de portemonnee; het<br />
milieu?<br />
Voordel<strong>en</strong> van de voorwas overslaan:<br />
• het wasgoed: minder slijtage;<br />
• de portemonnee: minder slijtage van het wasgoed, minder water, minder (voor)wasmiddel<br />
<strong>en</strong> minder elektrische <strong>en</strong>ergie;<br />
• het milieu: minder water, minder (voor)wasmiddel, minder verpakking <strong>en</strong> minder elektrische<br />
<strong>en</strong>ergie nodig.<br />
6 Je hebt e<strong>en</strong> paar bloedspatjes op je witte uniform. Je wilt de voorwas overslaan. Op welke<br />
andere of betere manier(<strong>en</strong>) kun je dit vuil behandel<strong>en</strong>?<br />
E<strong>en</strong> paar bloedspatjes kun je voor het wass<strong>en</strong> behandel<strong>en</strong> of insmer<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
(voor)wasmiddel met <strong>en</strong>zym<strong>en</strong>, of met e<strong>en</strong> vlekk<strong>en</strong>middel.<br />
7 Op de verpakking van e<strong>en</strong> wasmiddel staat vaak aangegev<strong>en</strong> dat het voor (<strong>bij</strong>na) alle soort<strong>en</strong><br />
was geschikt is. Bekijk de verpakking van e<strong>en</strong> wasmiddel <strong>en</strong> geef aan voor welke wasgroep<strong>en</strong><br />
jij het middel geschikt vindt. Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. De stud<strong>en</strong>t moet wel aangev<strong>en</strong> dat hij de functies van de verschill<strong>en</strong>de<br />
bestanddel<strong>en</strong> goed kan toepass<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
8 Noem verschill<strong>en</strong>de red<strong>en</strong><strong>en</strong> waarom de e<strong>en</strong> meer strijkt dan de ander.<br />
De e<strong>en</strong> strijkt meer dan e<strong>en</strong> ander, omdat <strong>huishoud<strong>en</strong></strong>s:<br />
• verschill<strong>en</strong>de norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> waard<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>;<br />
• meer of minder tijd aan het strijk<strong>en</strong> will<strong>en</strong> bested<strong>en</strong>;<br />
• verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> textiel aanschaff<strong>en</strong>.<br />
De was verzorg<strong>en</strong><br />
9 Is er verschil tuss<strong>en</strong> het textiel dat je als verzorg<strong>en</strong>de strijkt <strong>en</strong> je eig<strong>en</strong> textiel? Verklaar je<br />
antwoord.<br />
Je bepaalt t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van je eig<strong>en</strong> strijkgoed zelf wat je wel of niet strijkt. Bij strijk<strong>en</strong> in de<br />
werksituatie houd je rek<strong>en</strong>ing met de zorgvrager <strong>en</strong> de gemaakte afsprak<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de instelling<br />
<strong>en</strong> de zorgvrager.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 47
48<br />
Schoeisel <strong>en</strong> kleding onderhoud<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: 'NIEUWE ZOLEN ÉN HAKKEN?'<br />
1 Informeer naar de prijs die de scho<strong>en</strong>maker berek<strong>en</strong>t voor nieuwe hakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zol<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Prijz<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zowel <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong>maker als <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong>winkel<br />
word<strong>en</strong> opgevraagd. In kleine geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zal misschi<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> scho<strong>en</strong>maker of scho<strong>en</strong><strong>en</strong>winkel<br />
zijn, vaak wordt deze di<strong>en</strong>st dan door e<strong>en</strong> andere winkel (zoals e<strong>en</strong> supermarkt) geleverd.<br />
2 Sommige m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zelf hun scho<strong>en</strong><strong>en</strong> reparer<strong>en</strong>. Zoek op wat de kost<strong>en</strong> zijn als je zelf<br />
nieuwe hakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zol<strong>en</strong> onder je scho<strong>en</strong><strong>en</strong> zet.<br />
Individueel antwoord. Waarschijnlijk zull<strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> van het zelf do<strong>en</strong> lager ligg<strong>en</strong> dan <strong>bij</strong> de<br />
scho<strong>en</strong>maker.<br />
3 Zou jij het vernieuw<strong>en</strong> van hakk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zol<strong>en</strong> zelf do<strong>en</strong> of lat<strong>en</strong> do<strong>en</strong>? Motiveer je antwoord.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Bij deze keuze zull<strong>en</strong> het budget <strong>en</strong> de handigheid van de stud<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> rol<br />
spel<strong>en</strong>.<br />
4 M<strong>en</strong>eer Van Zant<strong>en</strong> heeft gehoord dat zelf do<strong>en</strong> veel goedkoper is. Hij vraagt of jij dat voor<br />
hem kunt do<strong>en</strong>. Hoe reageer jij op zijn verzoek?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Het is wel goed dat de stud<strong>en</strong>t dit overlegt de instelling.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Waarom moet je lakler<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> behandel<strong>en</strong>, ook als je ze niet draagt?<br />
Lakler<strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong> moet je af <strong>en</strong> toe behandel<strong>en</strong> met lakolie om te voorkom<strong>en</strong> dat het barst.<br />
2 Waarom moet je <strong>bij</strong> het scho<strong>en</strong><strong>en</strong>poets<strong>en</strong> nooit scho<strong>en</strong>smeer gebruik<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> donkerdere<br />
tint dan het leer?<br />
E<strong>en</strong> donkere tint geeft vlekk<strong>en</strong> die niet meer te verwijder<strong>en</strong> zijn.<br />
3 Maak op e<strong>en</strong> stukje wit kato<strong>en</strong> twee ballpointvlekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> twee kauwgomvlekk<strong>en</strong>. Verwijder van<br />
elke vlek er één met e<strong>en</strong> speciaal vlekk<strong>en</strong>middel <strong>en</strong> één volg<strong>en</strong>s het advies van de vlekk<strong>en</strong>lijst.<br />
Schrijf e<strong>en</strong> verslag over hoe je te werk b<strong>en</strong>t gegaan. Beschrijf ook het resultaat van beide<br />
middel<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Veel vlekk<strong>en</strong> zijn moeilijk in zijn geheel te verwijder<strong>en</strong>. Vaak houd je<br />
toch e<strong>en</strong> restant van vlek over.<br />
4 Waarom kun je moeilijk te verwijder<strong>en</strong> vlekk<strong>en</strong> beter mete<strong>en</strong> chemisch lat<strong>en</strong> reinig<strong>en</strong>, in plaats<br />
van zelf behandel<strong>en</strong>?<br />
Als je zelf al vlekk<strong>en</strong> hebt behandeld met allerlei vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong>, kan de chemisch reiniger<br />
meestal de vlek ook niet meer verwijder<strong>en</strong>. Er hebt er dan al te veel mee ‘gerommeld’.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kost het aanschaff<strong>en</strong> van speciale vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong> ook geld.<br />
5 Je gaat e<strong>en</strong> lijmvlek verwijder<strong>en</strong> met b<strong>en</strong>zine. Welke twee maatregel<strong>en</strong> moet je treff<strong>en</strong> om<br />
veilig met dit vlekk<strong>en</strong>middel te werk<strong>en</strong>?<br />
Maatregel<strong>en</strong> om veilig met vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong>, zijn:<br />
• gebruik vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong> nooit in e<strong>en</strong> ruimte met op<strong>en</strong> vuur;<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
• v<strong>en</strong>tileer de ruimte waar je werkt goed.<br />
Schoeisel <strong>en</strong> kleding onderhoud<strong>en</strong><br />
6 Beschrijf puntsgewijs hoe je e<strong>en</strong> viltstiftvlek uit e<strong>en</strong> witte kato<strong>en</strong><strong>en</strong> blouse verwijdert.<br />
Het verwijder<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> viltstiftvlek uit e<strong>en</strong> witte kato<strong>en</strong><strong>en</strong> blouse:<br />
• leg e<strong>en</strong> wit kato<strong>en</strong><strong>en</strong> doekje dubbelgevouw<strong>en</strong> onder de vlek;<br />
• doe e<strong>en</strong> beetje spiritus op e<strong>en</strong> ander doekje;<br />
• dep met het doekje om de vlek. Doe weer e<strong>en</strong> beetje spiritus op het dekje <strong>en</strong> dep nu op<br />
de vlek. Werk hier<strong>bij</strong> van buit<strong>en</strong> naar binn<strong>en</strong>;<br />
• verschuif het onderste doekje;<br />
• herhaal de laatste twee handeling<strong>en</strong> totdat de vlek weg is;<br />
• was de blouse volg<strong>en</strong>s het behandelingsetiket.<br />
7 Bekijk de verpakking van e<strong>en</strong> speciaal vlekk<strong>en</strong>middel. Noteer de aanwijzing<strong>en</strong> met betrekking<br />
tot veiligheid.<br />
Individueel antwoord. Belangrijk is dat de stud<strong>en</strong>t zich realiseert dat veel vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong><br />
agressieve stoff<strong>en</strong> zijn.<br />
8 Noem twee voorbeeld<strong>en</strong> van plaats<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> lange broek waarop je e<strong>en</strong> vlekk<strong>en</strong>middel kunt<br />
uitprober<strong>en</strong>, zonder dat het zichtbaar is.<br />
Twee voorbeeld<strong>en</strong> zijn: de binn<strong>en</strong>kant van de zoom of de binn<strong>en</strong>zijde van e<strong>en</strong> broekzak.<br />
9 Kinderscho<strong>en</strong><strong>en</strong> moet je goed kunn<strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong>. Welk materiaal heeft op grond hiervan<br />
de voorkeur?<br />
Leer heeft de voorkeur.<br />
10 Informeer <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> chemisch reiniger naar de mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> de kost<strong>en</strong> voor het verwijder<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> vetvlek uit e<strong>en</strong> (100 proc<strong>en</strong>t) viscose blouse.<br />
Individueel verschill<strong>en</strong>d. Belangrijk is dat de stud<strong>en</strong>t hier<strong>bij</strong> ook informeert naar de garantie<br />
dat de vlek ook verwijderd is.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 49
50<br />
Organisatie van de wasverzorging<br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: MIJN NIEUWE NACHTJAPON KWIJT!<br />
1 Noem vier mogelijke oorzak<strong>en</strong> waardoor de nachtjapon van mevrouw Van Aalt<strong>en</strong> niet <strong>bij</strong> de<br />
schone was zit.<br />
Mogelijke oorzak<strong>en</strong> zijn:<br />
• de nachtjapon is niet goed schoon geword<strong>en</strong> <strong>en</strong> moet nog e<strong>en</strong> keer gewass<strong>en</strong> word<strong>en</strong>;<br />
• de nachtjapon is <strong>bij</strong> het wasgoed van e<strong>en</strong> ander terechtgekom<strong>en</strong>;<br />
• de nachtjapon is niet of niet goed gemerkt;<br />
• mevrouw Van Aalt<strong>en</strong> vergist zich.<br />
2 Welke oorzaak zal waarschijnlijk in deze situatie van toepassing zijn? Motiveer je antwoord.<br />
De kans is groot dat de nachtjapon nog niet gemerkt was, omdat er sprake is van e<strong>en</strong> nieuwe<br />
nachtjapon.<br />
3 Hoe ga je als verzorg<strong>en</strong>de om met klacht<strong>en</strong> over de wasserij?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Belangrijk hier<strong>bij</strong> is dat e<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>de zich realiseert dat de oorzak<strong>en</strong> van<br />
dergelijke vermissing<strong>en</strong> divers kunn<strong>en</strong> zijn.<br />
PRAKTIJK: PROTOCOL VAN DE WASVERZORGING<br />
1 Vraag in e<strong>en</strong> instelling naar het protocol van de wasverzorging.<br />
Praktijkopdracht. Kleinere instelling<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> misschi<strong>en</strong> niet prat<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> protocol van de<br />
wasverzorging. Het is dan van belang dat de stud<strong>en</strong>t uitlegt wat hij hiermee bedoeld. Elke<br />
instelling zal immers wel afsprak<strong>en</strong> over de verzorging van de was hebb<strong>en</strong>. Het is voor e<strong>en</strong><br />
klassikale bespreking van deze opdracht interessant als stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>bij</strong> verschill<strong>en</strong>de instelling<strong>en</strong><br />
geïnformeerd hebb<strong>en</strong>.<br />
2 Bekijk dit protocol. Noteer vier zak<strong>en</strong> die je opvall<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Opvall<strong>en</strong>d kan zijn dat de wasverzorging e<strong>en</strong> uitgebreid proces is, waar<strong>bij</strong><br />
veel verschill<strong>en</strong>de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> zijn.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Leg uit waarom e<strong>en</strong> instelling <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> combinatie van zowel intern als extern verzorg<strong>en</strong> van<br />
de was er juist voor kiest om het persoonsgebond<strong>en</strong> textiel zelf te verzorg<strong>en</strong>.<br />
Persoongebond<strong>en</strong> textiel is kwetsbaarder <strong>en</strong> moet met veel zorg behandeld word<strong>en</strong>.<br />
2 Noem drie situaties waarin jij het uitbested<strong>en</strong> van de was in e<strong>en</strong> gezins<strong>huishoud<strong>en</strong></strong> zou<br />
adviser<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van situaties waarin je kunt adviser<strong>en</strong> de was uit te bested<strong>en</strong>:<br />
• éénpersoons<strong>huishoud<strong>en</strong></strong>;<br />
• als e<strong>en</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> de verzorging van de was niet zelf kan do<strong>en</strong>;<br />
• als het wasgoed speciale wasbehandeling vereist.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor kleding, linn<strong>en</strong>goed <strong>en</strong> scho<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
3 Informeer <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> wasserij naar de kost<strong>en</strong> van het lat<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong> van de gezinswas. Noteer<br />
je conclusies.<br />
Individueel antwoord.<br />
4 Leg in eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> uit wat de insteek inhoudt.<br />
De insteek is het aantal stuks per gebruiker, per dag van één soort textiel;<br />
Organisatie van de wasverzorging<br />
5 Bij mevrouw Meeuss<strong>en</strong> vind je de volg<strong>en</strong>de was: e<strong>en</strong> hoeslak<strong>en</strong>; drie slop<strong>en</strong>; e<strong>en</strong> rekverband;<br />
zes onderbroek<strong>en</strong>; e<strong>en</strong> kato<strong>en</strong><strong>en</strong> vestje; twee panty's; drie badhanddoek<strong>en</strong>; twee placemats;<br />
jurk met ceintuur. Vul dit textiel in op de waslijst (zie afbeelding) <strong>en</strong> geef je m<strong>en</strong>ing over deze<br />
waslijst.<br />
Individueel antwoord. Bij het invull<strong>en</strong> van de waslijst zal de stud<strong>en</strong>t constater<strong>en</strong> dat de<br />
mogelijkhed<strong>en</strong> beperkt zijn. Voor het vermeld<strong>en</strong> van <strong>bij</strong>zonderhed<strong>en</strong> omtr<strong>en</strong>t het wasgoed is<br />
weinig ruimte.<br />
6 Waarom heb je <strong>bij</strong> het gebruik van onthard water minder wasmiddel nodig?<br />
Hard water bevat veel calcium- <strong>en</strong> magnesiumzout<strong>en</strong>. Deze zout<strong>en</strong> bind<strong>en</strong> het wasmiddel,<br />
zodat je meer wasmiddel nodig hebt.<br />
7 Waarmee houd je rek<strong>en</strong>ing als je de handwas van e<strong>en</strong> zorgvrager doet op zijn kamer? Noem<br />
vier aandachtspunt<strong>en</strong>.<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het do<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> handwasje op de kamer van e<strong>en</strong> bewoner in e<strong>en</strong><br />
verzorgingshuis:<br />
• vertel de zorgvrager wat je gaat do<strong>en</strong>;<br />
• houd rek<strong>en</strong>ing met de w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> van de zorgvrager;<br />
• volg het behandelingsetiket in de kleding;<br />
• ruim gemorst water op de grond mete<strong>en</strong> op.<br />
8 Mevrouw Meeuss<strong>en</strong> vraagt of jij haar bh ev<strong>en</strong> wilt wass<strong>en</strong> op haar kamer. Je ziet dat ze ge<strong>en</strong><br />
wasmiddel heeft. Aangezi<strong>en</strong> de wasserij de was van de instelling verzorgt, weet je ook niet<br />
waar je wasmiddel kunt vind<strong>en</strong>. Wat doe je?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Mogelijkhed<strong>en</strong> zijn:<br />
• informer<strong>en</strong> <strong>bij</strong> andere zorgvragers;<br />
• informer<strong>en</strong> <strong>bij</strong> collega's;<br />
• wass<strong>en</strong> met afwasmiddel of shampoo.<br />
9 De buurvrouw van mevrouw Meeuss<strong>en</strong> is erg zuinig op haar kleding. Ze eist dat <strong>bij</strong>na alle<br />
bov<strong>en</strong>kleding op de hand wordt gewass<strong>en</strong>. Ze kan het zelf niet meer, <strong>en</strong> haar familie heeft er<br />
ge<strong>en</strong> tijd voor. Ze vraagt aan jou om deze taak op je te nem<strong>en</strong>. Hoe ga je hiermee om?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Het is wel van belang dat je je houdt aan de regels van de instelling.<br />
10 De directie van verpleeghuis De Poort heeft het verzorg<strong>en</strong>d personeel e<strong>en</strong> brief gestuurd over<br />
hun kleding. De directie stelt voor dat het personeel eig<strong>en</strong> kleding gaat drag<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de de<br />
arbeidstijd om e<strong>en</strong> ‘huiselijke’ sfeer te creër<strong>en</strong> voor de bewoners. Noem twee voordel<strong>en</strong> van<br />
het drag<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong> kleding in de instelling. Noem twee nadel<strong>en</strong> van het drag<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong><br />
kleding in de instelling. Wat is jouw m<strong>en</strong>ing?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Voordel<strong>en</strong> van het drag<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong> kleding in de instelling zijn: de<br />
huishoudelijke sfeer <strong>en</strong> de eig<strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeit van de verzorg<strong>en</strong>de.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 51
52<br />
Nadel<strong>en</strong> van het drag<strong>en</strong> van eig<strong>en</strong> kleding in de instelling zijn dat je niet herk<strong>en</strong>baar b<strong>en</strong>t als<br />
verzorg<strong>en</strong>de <strong>en</strong> dat je kleding niet beschermd is.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
5 <strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid,<br />
ergonomie, milieu <strong>en</strong><br />
kost<strong>en</strong>beheersing<br />
Hygiënisch werk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: PAS OP VOOR BESMETTING<br />
1 Schrijf op welke persoonlijke hygiënemaatregel<strong>en</strong> Fer<strong>en</strong>c kan nem<strong>en</strong> om besmetting te<br />
voorkom<strong>en</strong>.<br />
Ze kunn<strong>en</strong> de risico's verklein<strong>en</strong> door in overleg met mevrouw Van Eck sam<strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> te<br />
mak<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> vaste plaats voor spull<strong>en</strong>, <strong>en</strong> daar niet van afwijk<strong>en</strong>, niets lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
de vloer<strong>en</strong> altijd goed droogmak<strong>en</strong> na het dweil<strong>en</strong>.<br />
2 Schrijf op welke maatregel<strong>en</strong> Fer<strong>en</strong>c kan nem<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het gebruik van werkmateriaal om<br />
besmetting te voorkom<strong>en</strong>.<br />
Ze kunn<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> waar mevrouw Van Eck alles wil hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> afsprek<strong>en</strong> dat alles daar ook<br />
neergezet wordt.<br />
3 Schrijf op hoe Fer<strong>en</strong>c zo hygiënisch mogelijk kan werk<strong>en</strong>.<br />
Vijf tips: let op je eig<strong>en</strong> gedrag <strong>en</strong> dat van mevrouw Van Eck, werk nooit gehaast, werk alle<strong>en</strong><br />
met apparat<strong>en</strong> die veilig zijn, lees altijd goed de gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> houd de vloer<strong>en</strong> schoon <strong>en</strong> droog.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Omschrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> wat micro-organism<strong>en</strong> zijn.<br />
Veilig werk<strong>en</strong> is belangrijk, want je kunt anders de veiligheid van de zorgvrager <strong>en</strong> van jezelf<br />
in gevaar br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
2 Omschrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> wat e<strong>en</strong> besmetting is.<br />
Quirine moet met deze zorgvrager besprek<strong>en</strong> dat ze met deze stofzuiger niet kan werk<strong>en</strong><br />
omdat dat gevaarlijk is, hij moet de stofzuiger lat<strong>en</strong> reparer<strong>en</strong>. Ze overlegt het met hem door<br />
uit te legg<strong>en</strong> dat het gevaarlijk is om met zo'n stofzuiger te werk<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dat het noodzakelijk is<br />
dat hij eerst gerepareerd wordt.<br />
3 Schrijf op wat jij doet aan persoonlijke hygiëne.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van veiligheidsrisico's in de woonomgeving zijn: ram<strong>en</strong> waar je niet goed <strong>bij</strong> kunt,<br />
e<strong>en</strong> trapgat, e<strong>en</strong> vloerkleed dat omkrult of losligt, e<strong>en</strong> kapot stopcontact of e<strong>en</strong> kapotte stekker.<br />
4 Geef je m<strong>en</strong>ing over hygiënisch werk<strong>en</strong> in je thuissituatie <strong>en</strong> hygiënisch werk<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong><br />
zorgvrager. Zijn er verschill<strong>en</strong>? Zo ja, welke zijn dat, <strong>en</strong> waarom?<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 53
54<br />
Je werkt veilig met schoonmaakmiddel<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezin met kleine kinder<strong>en</strong> als je altijd goed<br />
de gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong> leest, de dop na gebruik er direct weer op<br />
doet, de fles hoog wegzet achter slot <strong>en</strong> gr<strong>en</strong>del <strong>en</strong> het liefst gebruikmaakt van e<strong>en</strong> fles met<br />
e<strong>en</strong> kinderveilige sluiting.<br />
5 Welke zorgvragers zijn eerder vatbaar voor besmetting?<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van product<strong>en</strong> die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>: schoonmaakmiddel<strong>en</strong>, wasmiddel<strong>en</strong>,<br />
vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong>, spiritus <strong>en</strong> azijn.<br />
6 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling: ‘In e<strong>en</strong> situatie waar veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>bij</strong> elkaar won<strong>en</strong>,<br />
is de kans op besmetting veel groter.’<br />
Beide stelling<strong>en</strong> zijn juist.<br />
7 Schrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> op wat HACCP inhoudt.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van situaties die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>: iets lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong>, verget<strong>en</strong><br />
schoonmaakmiddel weg te zett<strong>en</strong>, voedsel niet gaar g<strong>en</strong>oeg lat<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
8 HACCP geldt voor alle bedrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> instelling<strong>en</strong> die met voedsel te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Schrijf vijf<br />
bedrijv<strong>en</strong> op waarvoor HACCP geldt.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van ongelukk<strong>en</strong> die ontstaan door gehaast werk<strong>en</strong>: vloer te nat dweil<strong>en</strong>, spull<strong>en</strong><br />
lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong>, gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong> niet goed lez<strong>en</strong>.<br />
9 Hoelang mag je rest<strong>en</strong> voedsel bewar<strong>en</strong>? Wat moet je er daarna mee do<strong>en</strong>?<br />
Vier tips om veilig te werk<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het kok<strong>en</strong>: houd de keuk<strong>en</strong>vloer schoon, draag lang haar<br />
in e<strong>en</strong> staart of opgestok<strong>en</strong>, zorg dat je voldo<strong>en</strong>de ruimte hebt om te werk<strong>en</strong>, zet steelpann<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> koek<strong>en</strong>pann<strong>en</strong> met de steel naar achter<strong>en</strong>.<br />
10 Waarom moet je handscho<strong>en</strong><strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong> als je in aanraking komt met vuil, zoals urine,<br />
ontlasting <strong>en</strong> bloed?<br />
Drie tips voor het veilig omgaan met schoonmaakmiddel<strong>en</strong>: lees de gebruiksaanwijzing, m<strong>en</strong>g<br />
nooit twee middel<strong>en</strong> met elkaar, gebruik handscho<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid, ergonomie, milieu <strong>en</strong><br />
kost<strong>en</strong>beheersing<br />
Veilig werk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: DAT KAN VEILIGER<br />
1 Geef aan hoe Wies <strong>en</strong> haar collega de veiligheidsrisico's <strong>bij</strong> mevrouw Van Eck kunn<strong>en</strong><br />
verklein<strong>en</strong>.<br />
Ze kunn<strong>en</strong> de risico's verklein<strong>en</strong> door in overleg met mevrouw Van Eck sam<strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> te<br />
mak<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> vaste plaats voor spull<strong>en</strong>, <strong>en</strong> daar niet van afwijk<strong>en</strong>, niets lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
de vloer<strong>en</strong> altijd goed droogmak<strong>en</strong> na het dweil<strong>en</strong>.<br />
2 Schrijf op hoe zij dit kunn<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> met mevrouw Van Eck.<br />
Ze kunn<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> waar mevrouw Van Eck alles wil hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> afsprek<strong>en</strong> dat alles daar ook<br />
neergezet wordt.<br />
3 Geef minimaal vijf tips voor Wies <strong>en</strong> haar collega om nog veiliger <strong>bij</strong> deze zorgvrager te werk<strong>en</strong>.<br />
Vijf tips: let op je eig<strong>en</strong> gedrag <strong>en</strong> dat van mevrouw Van Eck, werk nooit gehaast, werk alle<strong>en</strong><br />
met apparat<strong>en</strong> die veilig zijn, lees altijd goed de gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> houd de vloer<strong>en</strong> schoon <strong>en</strong> droog.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Geef in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> aan waarom veilig werk<strong>en</strong> belangrijk is.<br />
Veilig werk<strong>en</strong> is belangrijk, want je kunt anders de veiligheid van de zorgvrager <strong>en</strong> van jezelf<br />
in gevaar br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
2 Quirine werkt in de thuiszorg. Ze is vandaag <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> nieuwe zorgvrager. Hij heeft e<strong>en</strong> stofzuiger<br />
waarvan de stekker <strong>bij</strong>na los van het snoer hangt. Wat moet Quirine do<strong>en</strong>? En hoe overlegt<br />
ze dat met de zorgvrager?<br />
Quirine moet met deze zorgvrager besprek<strong>en</strong> dat ze met deze stofzuiger niet kan werk<strong>en</strong><br />
omdat dat gevaarlijk is, hij moet de stofzuiger lat<strong>en</strong> reparer<strong>en</strong>. Ze overlegt het met hem door<br />
uit te legg<strong>en</strong> dat het gevaarlijk is om met zo'n stofzuiger te werk<strong>en</strong>, <strong>en</strong> dat het noodzakelijk is<br />
dat hij eerst gerepareerd wordt.<br />
3 Geef vier voorbeeld<strong>en</strong> van veiligheidsrisico's in de woonomgeving.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van veiligheidsrisico's in de woonomgeving zijn: ram<strong>en</strong> waar je niet goed <strong>bij</strong> kunt,<br />
e<strong>en</strong> trapgat, e<strong>en</strong> vloerkleed dat omkrult of losligt, e<strong>en</strong> kapot stopcontact of e<strong>en</strong> kapotte stekker.<br />
4 Geef aan hoe je veilig werkt met schoonmaakmiddel<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezin met kleine kinder<strong>en</strong>.<br />
Je werkt veilig met schoonmaakmiddel<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezin met kleine kinder<strong>en</strong> als je altijd goed<br />
de gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong> leest, de dop na gebruik er direct weer op<br />
doet, de fles hoog wegzet achter slot <strong>en</strong> gr<strong>en</strong>del <strong>en</strong> het liefst gebruikmaakt van e<strong>en</strong> fles met<br />
e<strong>en</strong> kinderveilige sluiting.<br />
5 Noem vier voorbeeld<strong>en</strong> van product<strong>en</strong> die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van product<strong>en</strong> die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>: schoonmaakmiddel<strong>en</strong>, wasmiddel<strong>en</strong>,<br />
vlekk<strong>en</strong>middel<strong>en</strong>, spiritus <strong>en</strong> azijn.<br />
6 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling<strong>en</strong>:<br />
Veilig werk<strong>en</strong><br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 55
56<br />
• ‘e<strong>en</strong> voorbeeld van veilig gedrag is dat je steeds je eig<strong>en</strong> werk kritisch bekijkt’;<br />
• ‘door jouw gedrag kun je veiligheidsrisico's voor de zorgvrager beperk<strong>en</strong>’.<br />
Beide stelling<strong>en</strong> zijn juist.<br />
7 Beschrijf drie voorbeeld<strong>en</strong> van situaties die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van situaties die onveilig zijn voor kinder<strong>en</strong>: iets lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong>, verget<strong>en</strong><br />
schoonmaakmiddel weg te zett<strong>en</strong>, voedsel niet gaar g<strong>en</strong>oeg lat<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
8 Geef drie voorbeeld<strong>en</strong> van ongelukk<strong>en</strong> die ontstaan door gehaast werk<strong>en</strong>.<br />
Voorbeeld<strong>en</strong> van ongelukk<strong>en</strong> die ontstaan door gehaast werk<strong>en</strong>: vloer te nat dweil<strong>en</strong>, spull<strong>en</strong><br />
lat<strong>en</strong> slinger<strong>en</strong>, gebruiksaanwijzing van schoonmaakmiddel<strong>en</strong> niet goed lez<strong>en</strong>.<br />
9 Ulrike werkt in e<strong>en</strong> gezinsvervang<strong>en</strong>d huis. Ze begeleidt haar groep tijd<strong>en</strong>s het kok<strong>en</strong>. Geef<br />
vier tips om veilig te werk<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het kok<strong>en</strong>.<br />
Vier tips om veilig te werk<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het kok<strong>en</strong>: houd de keuk<strong>en</strong>vloer schoon, draag lang haar<br />
in e<strong>en</strong> staart of opgestok<strong>en</strong>, zorg dat je voldo<strong>en</strong>de ruimte hebt om te werk<strong>en</strong>, zet steelpann<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> koek<strong>en</strong>pann<strong>en</strong> met de steel naar achter<strong>en</strong>.<br />
10 Na het et<strong>en</strong> maakt Ulrike met haar groep de keuk<strong>en</strong> schoon. Geef drie tips voor het veilig<br />
omgaan met schoonmaakmiddel<strong>en</strong>.<br />
Drie tips voor het veilig omgaan met schoonmaakmiddel<strong>en</strong>: lees de gebruiksaanwijzing, m<strong>en</strong>g<br />
nooit twee middel<strong>en</strong> met elkaar, gebruik handscho<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid, ergonomie, milieu <strong>en</strong><br />
kost<strong>en</strong>beheersing<br />
Ergonomisch werk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: DAAR HEB IK LAST VAN!<br />
1 Wat vind je van de ergonomische omstandighed<strong>en</strong> in de werkomgeving van Abdul?<br />
De ergonomische omstandighed<strong>en</strong> in de werkomgeving van Abdul zijn niet goed, hij heeft last<br />
van de sigarett<strong>en</strong>rook <strong>en</strong> het is te warm.<br />
2 Hoe zou jij het probleem met m<strong>en</strong>eer Heijstek besprek<strong>en</strong>? Bed<strong>en</strong>k twee oplossing<strong>en</strong> voor dit<br />
probleem.<br />
Je moet uitlegg<strong>en</strong> dat je last hebt van de sigarett<strong>en</strong>rook <strong>en</strong> dat het te warm is om te werk<strong>en</strong>.<br />
Je stelt voor om het raam op<strong>en</strong> te zett<strong>en</strong>, ev<strong>en</strong>tueel kan m<strong>en</strong>eer Heijstek naar e<strong>en</strong> andere<br />
ruimte gaan, zoals de huiskamer.<br />
Twee mogelijke oplossing<strong>en</strong> zijn: werk<strong>en</strong> als m<strong>en</strong>eer Heijstek er niet is, of m<strong>en</strong>eer Heijstek<br />
voorstell<strong>en</strong> dat hij in de gezam<strong>en</strong>lijke huiskamer gaat zitt<strong>en</strong> als Abdul in zijn kamer werkt,<br />
zodat hij kan lucht<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
Ergonomisch werk<strong>en</strong><br />
1 Omschrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> wat ergonomie is.<br />
Ergonomie houdt zich bezig met het aanpass<strong>en</strong> van het werk aan de m<strong>en</strong>s, zoals het<br />
werkmateriaal, de werkplek <strong>en</strong> de werkmethode.<br />
2 Welke huishoudelijke werkzaamhed<strong>en</strong> zijn geschikt om zitt<strong>en</strong>d uit te voer<strong>en</strong>?<br />
Huishoudelijke werkzaamhed<strong>en</strong> die geschikt zijn om zitt<strong>en</strong>d uit te voer<strong>en</strong>: strijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> vouw<strong>en</strong><br />
van de was, aardappel<strong>en</strong> schill<strong>en</strong>.<br />
3 Voer deze opdracht uit in tweetall<strong>en</strong>. Eén geeft e<strong>en</strong> toilet e<strong>en</strong> dagelijkse beurt; de ander<br />
observeert de werkhouding.Welke handeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> juiste werkhouding uitgevoerd?<br />
En welke handeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> verkeerde werkhouding uitgevoerd? Geef hier<strong>bij</strong><br />
nauwkeurig aan wat er fout is. Word<strong>en</strong> de juiste hulpmiddel<strong>en</strong> gebruikt? Licht je antwoord toe.<br />
Is de gebruikte werkmethode ergonomisch verantwoord? Licht je antwoord toe.<br />
Individueel antwoord. Bij het schoonmak<strong>en</strong> van het toilet is het belangrijk om door je knieën<br />
te gaan <strong>en</strong> met e<strong>en</strong> rechte rug te werk<strong>en</strong>.<br />
4 Doe deze opdracht sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> medestud<strong>en</strong>t. Laat aan haar zi<strong>en</strong> hoe je: de was ophangt;<br />
e<strong>en</strong> volle emmer door het lokaal draagt; aardappels schilt; boodschapp<strong>en</strong> tilt. Je medestud<strong>en</strong>t<br />
maakt aantek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> over je werkhouding. Draai daarna de roll<strong>en</strong> om. Bespreek sam<strong>en</strong> de<br />
resultat<strong>en</strong>.<br />
Misschi<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> <strong>bij</strong> deze opdracht foto's gemaakt word<strong>en</strong>, of e<strong>en</strong> video-opname.<br />
5 Ga in e<strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>tje van het praktijklokaal huishoudkunde staan. Is het aanrecht voor jou op<br />
de juiste hoogte? Kun je gemakkelijk <strong>bij</strong> de inhoud van de bov<strong>en</strong>kastjes? Heb je voldo<strong>en</strong>de<br />
licht op je werkvlak? Is er voldo<strong>en</strong>de v<strong>en</strong>tilatie? Vergelijk jouw ervaring<strong>en</strong> met die van e<strong>en</strong><br />
medestud<strong>en</strong>t. Wat is je conclusie?<br />
Individuele antwoord<strong>en</strong>.Veel aanrecht<strong>en</strong> zijn te laag, vooral nu m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> steeds langer word<strong>en</strong>.<br />
Dat is slecht voor je rug. Het is ook belangrijk dat er voldo<strong>en</strong>de licht is als je in de keuk<strong>en</strong> aan<br />
het werk b<strong>en</strong>t. Het is ook belangrijk om voldo<strong>en</strong>de te kunn<strong>en</strong> v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 57
58<br />
6 Deze opdracht doe je zitt<strong>en</strong>d in e<strong>en</strong> rolstoel in e<strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>tje van het praktijklokaal<br />
huishoudkunde. Bak e<strong>en</strong> eitje. Beschrijf uitgebreid wat er allemaal veranderd moet word<strong>en</strong><br />
om, als rolstoelgebruiker, ergonomisch verantwoord e<strong>en</strong> eitje te kunn<strong>en</strong> bakk<strong>en</strong>.<br />
Voor e<strong>en</strong> zorgvrager in e<strong>en</strong> rolstoel is het belangrijk dat de keuk<strong>en</strong> optimaal aangepast is,<br />
zodat hij overal <strong>bij</strong> kan zonder te rekk<strong>en</strong>.<br />
7 Lees de volg<strong>en</strong>de situatieschets <strong>en</strong> beantwoord daarna de vrag<strong>en</strong>. Je doet je bpv in de thuiszorg<br />
<strong>bij</strong> mevrouw Kulnar. Ze is 55 jaar <strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> ernstig verkeersongeluk gehad. Na haar<br />
revalidatie woont ze sinds vorige week weer in haar eig<strong>en</strong> appartem<strong>en</strong>t. Mevrouw Kulnar loopt<br />
nog moeilijk. Het is jouw taak als verzorg<strong>en</strong>de haar te help<strong>en</strong> haar huishouding weer zelfstandig<br />
te kunn<strong>en</strong> voer<strong>en</strong>. Mevrouw Kulnar was gew<strong>en</strong>d de keuk<strong>en</strong>vloer op haar knieën te dweil<strong>en</strong>.<br />
Wat vind je van deze werkmethode? Op welke manier kan mevrouw Kulnar in de toekomst<br />
misschi<strong>en</strong> weer zelf haar keuk<strong>en</strong>vloer reinig<strong>en</strong>? Beschrijf wat je zegt <strong>en</strong> doet om mevrouw<br />
Kulnar te overtuig<strong>en</strong> dat ze e<strong>en</strong> andere werkmethode moet toepass<strong>en</strong>.<br />
Mevrouw Kulnar kan natuurlijk beter mopp<strong>en</strong> in plaats van dweil<strong>en</strong>. Als verzorg<strong>en</strong>de leg je uit<br />
dat dat ergonomisch veel beter is.<br />
8 Geef je m<strong>en</strong>ing over de volg<strong>en</strong>de stelling<strong>en</strong>:<br />
• ‘ergonomisch werk<strong>en</strong> is hetzelfde als veilig werk<strong>en</strong>’;<br />
• ‘je kunt zelf niets do<strong>en</strong> om problem<strong>en</strong> in je werkomstandighed<strong>en</strong> op te loss<strong>en</strong>’.<br />
Beide stelling<strong>en</strong> zijn onjuist.<br />
9 Schrijf op welke ergonomische eis<strong>en</strong> jij stelt aan e<strong>en</strong> stofzuiger.<br />
Ergonomische eis<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> stofzuiger: voldo<strong>en</strong>de lange zuigbuis, voldo<strong>en</strong>de lange slang,<br />
niet te zwaar van gewicht.<br />
10 Geef aan welke omstandighed<strong>en</strong> jij ergonomisch niet prettig vindt in e<strong>en</strong> werkomgeving.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Voorbeeld<strong>en</strong>: te warm, te koud, rook, te lage aanrecht, ge<strong>en</strong> ergonomisch<br />
verantwoorde stofzuiger.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid, ergonomie, milieu <strong>en</strong><br />
kost<strong>en</strong>beheersing<br />
Milieubewust werk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: DENK OM HET MILIEU<br />
1 Omschrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> hoe je <strong>bij</strong> het boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing kunt houd<strong>en</strong> met<br />
het milieu.<br />
Bij het boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> kun je rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met het milieu door te lett<strong>en</strong> op<br />
verpakking<strong>en</strong>, dus ge<strong>en</strong> product<strong>en</strong> kop<strong>en</strong> die overdrev<strong>en</strong> veel verpakkingsmateriaal hebb<strong>en</strong>.<br />
Je koopt ge<strong>en</strong> aluminiumverpakking<strong>en</strong> <strong>en</strong> koopt liever één grote in plaats van twee kleine<br />
verpakking<strong>en</strong>. Neem e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> boodschapp<strong>en</strong>tas mee <strong>en</strong> koop ge<strong>en</strong> onnodig agressieve<br />
middel<strong>en</strong>.<br />
2 Bed<strong>en</strong>k e<strong>en</strong> goede manier waarop Willion dit duidelijk kan mak<strong>en</strong> aan de bewoners.<br />
Willion kan e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie houd<strong>en</strong> over het milieu, waarin hij met behulp van<br />
voorlichtingsmateriaal laat zi<strong>en</strong> wat belangrijk is om het milieu te spar<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom dat<br />
belangrijk is. Hij kan de bewoners ook me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> naar de milieustraat van de geme<strong>en</strong>te voor<br />
e<strong>en</strong> voorlichting of iemand van de afvalverwerking uitnodig<strong>en</strong>.<br />
3 Geef vier tips voor milieuvri<strong>en</strong>delijk werk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de zorg voor textiel.<br />
Vier tips voor milieuvri<strong>en</strong>delijk werk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de zorg voor textiel: was alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> volle trommel,<br />
was kleding die niet erg vuil is met de hand, koop navulverpakking<strong>en</strong>, koop minder agressieve<br />
wasmiddel<strong>en</strong>, gebruik ge<strong>en</strong> wasverzachter.<br />
4 Bed<strong>en</strong>k e<strong>en</strong> praktische oplossing voor het feit dat bewoners vaak verget<strong>en</strong> dat ze afval moet<strong>en</strong><br />
scheid<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> praktische oplossing is: verschill<strong>en</strong>de containers neerzett<strong>en</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> aparte bak voor glas<br />
<strong>en</strong> papier.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
Milieubewust werk<strong>en</strong><br />
1 Omschrijf in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> hoe je <strong>bij</strong> het werk<strong>en</strong> met schoonmaakmiddel<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing kunt<br />
houd<strong>en</strong> met het milieu.<br />
Bij het werk<strong>en</strong> met schoonmaakmiddel<strong>en</strong> kun je rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met het milieu door minder<br />
agressieve middel<strong>en</strong> te gebruik<strong>en</strong>, je te houd<strong>en</strong> aan de dosering.<br />
2 Dimitri werkt <strong>bij</strong> mevrouw Van d<strong>en</strong> Broek. Ze is geschrokk<strong>en</strong> van haar laatste <strong>en</strong>ergieafrek<strong>en</strong>ing.<br />
Ze vond het bedrag voor elektriciteit vooral erg hoog. Schrijf minst<strong>en</strong>s vier tips op die Dimitri<br />
aan mevrouw Van d<strong>en</strong> Broek kan gev<strong>en</strong> om zuinig om te gaan met <strong>en</strong>ergie.<br />
Tips voor <strong>en</strong>ergiebesparing: de verwarming laag zett<strong>en</strong> als je v<strong>en</strong>tileert, <strong>en</strong>ergiezuinige<br />
apparat<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>, spaarlamp<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>, pann<strong>en</strong> dichthoud<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het kok<strong>en</strong>, alle<strong>en</strong> wass<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> volle trommel, niet op e<strong>en</strong> hoge temperatuur wass<strong>en</strong> als dat niet nodig is.<br />
3 Kies vier lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> uit <strong>en</strong> onderzoek in welke soort<strong>en</strong> verpakking je deze kunt kop<strong>en</strong>.<br />
Schrijf hierover e<strong>en</strong> kort verslag <strong>en</strong> geef aan welke verpakking het meest milieuvri<strong>en</strong>delijk is<br />
<strong>en</strong> waarom.<br />
Individueel antwoord. Bijvoorbeeld verpakking<strong>en</strong> van melkproduct<strong>en</strong>, kant-<strong>en</strong>-klaarmaaltijd<strong>en</strong>.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 59
60<br />
4 Ilje gaat boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> voor het gezin waar<strong>bij</strong> hij werkt. De kinder<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> altijd e<strong>en</strong><br />
verpakking met twee rep<strong>en</strong> kaas mee naar school, die kun je kant-<strong>en</strong>-klaar kop<strong>en</strong>. Ilje vindt<br />
de verpakking overbodig, hij kan zelf ook rep<strong>en</strong> kaas voor de kinder<strong>en</strong> snijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> die meegev<strong>en</strong>.<br />
Noteer vier andere voorbeeld<strong>en</strong> van overbodige verpakking<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord.Vier andere voorbeeld<strong>en</strong> van overbodige verpakking<strong>en</strong> zijn <strong>bij</strong>voorbeeld:<br />
kleine toetjes, product<strong>en</strong> die per stuk verpakt zijn.<br />
5 Geef drie voorbeeld<strong>en</strong> van gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die <strong>bij</strong> de winter <strong>en</strong> drie soort<strong>en</strong> gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die <strong>bij</strong> de zomer<br />
hor<strong>en</strong>.<br />
Drie voorbeeld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de zomer: sla, tomat<strong>en</strong> <strong>en</strong> spinazie. Drie voorbeeld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de winter: witte<br />
kool, rode kool <strong>en</strong> winterpe<strong>en</strong>.<br />
6 Geef je m<strong>en</strong>ing over het et<strong>en</strong> van gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> fruit van het seizo<strong>en</strong>.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Het et<strong>en</strong> van gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> fruit van het seizo<strong>en</strong> is beter voor het milieu, maar<br />
het legt wel beperking<strong>en</strong> op.<br />
7 Geef je m<strong>en</strong>ing over biologische product<strong>en</strong>.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Biologische product<strong>en</strong> zijn beter voor het milieu. Ze zijn wel duurder, maar de<br />
smaak is beter.<br />
8 Noem minst<strong>en</strong>s zes voorbeeld<strong>en</strong> van afval dat in de gft-bak hoort.<br />
Zes voorbeeld<strong>en</strong>: theezakjes, koffiefilterzakjes, aardappelschill<strong>en</strong>, eierschill<strong>en</strong>, banan<strong>en</strong>schill<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> afval van gro<strong>en</strong>te.<br />
9 Bezoek e<strong>en</strong> winkel waar ze wasmachines verkop<strong>en</strong> <strong>en</strong> bekijk het <strong>en</strong>ergielabel van de<br />
verschill<strong>en</strong>de apparat<strong>en</strong>. Welke letters staan erop <strong>en</strong> wat betek<strong>en</strong><strong>en</strong> ze?<br />
Individueel antwoord. Energielabels gev<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> letter aan hoe <strong>en</strong>ergiezuinig het apparaat<br />
is.<br />
10 Geef je m<strong>en</strong>ing over de slogan: ‘E<strong>en</strong> beter milieu begint <strong>bij</strong> jezelf’.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. De slogan is juist.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>
<strong>Zorg</strong> voor hygiëne, veiligheid, ergonomie, milieu <strong>en</strong><br />
kost<strong>en</strong>beheersing<br />
Kost<strong>en</strong>bewust werk<strong>en</strong><br />
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •<br />
PRAKTIJK: WAAR BLIJFT MIJN GELD?<br />
1 Ashley stelt mevrouw voor om e<strong>en</strong> kasboek <strong>bij</strong> te houd<strong>en</strong>. Leg in je eig<strong>en</strong> woord<strong>en</strong> uit wat e<strong>en</strong><br />
kasboek is <strong>en</strong> hoe je dat <strong>bij</strong>houdt.<br />
In e<strong>en</strong> kasboek schrijf je alle inkomst<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgav<strong>en</strong> op, <strong>en</strong> ook waaraan het geld is uitgegev<strong>en</strong>.<br />
2 Geef vier tips die Ashley aan mevrouw Westdijk kan gev<strong>en</strong> om kost<strong>en</strong>bewust te zijn <strong>bij</strong> het<br />
kop<strong>en</strong> van boodschapp<strong>en</strong>.<br />
Tips: koop niet te veel ingrediënt<strong>en</strong>, koop verse product<strong>en</strong>, bewaar lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> op de<br />
juiste manier om bederf te voorkom<strong>en</strong>, gebruik lev<strong>en</strong>smiddel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> korte houdbaarheid<br />
het eerst.<br />
3 Ashley weet dat mevrouw Westdijk altijd merkartikel<strong>en</strong> koopt. Schrijf op hoe Ashley het kop<strong>en</strong><br />
van merkartikel<strong>en</strong> met mevrouw Westdijk kan besprek<strong>en</strong>.<br />
Ashley kan uitlegg<strong>en</strong> dat merkartikel<strong>en</strong> altijd duurder zijn, maar niet per definitie beter. Ze kan<br />
mevrouw Westdijk voorstell<strong>en</strong> om e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> ander artikel te prober<strong>en</strong>.<br />
KENNISOPDRACHT<br />
1 Omschrijf hoe kost<strong>en</strong>bewust er <strong>bij</strong> jou thuis gewerkt wordt.<br />
Individueel antwoord. D<strong>en</strong>k aan zak<strong>en</strong> als: waar word<strong>en</strong> de boodschapp<strong>en</strong> gekocht, wordt er<br />
op aanbieding<strong>en</strong> gelet, blijft er vaak et<strong>en</strong> over dat weggegooid moet word<strong>en</strong>?<br />
2 Geef vijf tips om geld te bespar<strong>en</strong> in jouw thuissituatie.<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Bijvoorbeeld op aanbieding<strong>en</strong> lett<strong>en</strong>, naar de markt gaan, ge<strong>en</strong> merkartikel<strong>en</strong><br />
kop<strong>en</strong>, niet veel inkop<strong>en</strong>, niet gaan winkel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lege maag.<br />
3 Zou jij geld pinn<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> zorgvrager? Waarom wel of niet?<br />
Eig<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing. Je kunt geld pinn<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> zorgvrager beter vermijd<strong>en</strong> om misverstand<strong>en</strong><br />
te voorkom<strong>en</strong>.<br />
4 Schrijf op wat er anders is als je geld uitgeeft voor jezelf of voor e<strong>en</strong> zorgvrager.<br />
Als je geld uitgeeft voor e<strong>en</strong> zorgvrager is het belangrijk dat je verantwoording aflegt, de<br />
zorgvrager heeft er recht op om precies te wet<strong>en</strong> waaraan jij zijn geld hebt uitgegev<strong>en</strong>.<br />
5 Surf op internet naar www.nibud.nl. Wat kost voeding per persoon per dag?<br />
Op de site van het NIBUD staan adviesprijz<strong>en</strong> voor de kost<strong>en</strong> van voeding per dag.<br />
Kost<strong>en</strong>bewust werk<strong>en</strong><br />
6 Ga naar de supermarkt. Zoek vijf product<strong>en</strong> uit. Schrijf op wat de laagste prijs is waarvoor je<br />
het product kan kop<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat de hoogste prijs is. Wat zijn de verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de product<strong>en</strong>?<br />
Individueel antwoord. Er is vaak veel prijsverschil tuss<strong>en</strong> product<strong>en</strong>, <strong>bij</strong>voorbeeld verschill<strong>en</strong>de<br />
soort<strong>en</strong>/merk<strong>en</strong> koffie, chips, etc.<br />
7 ‘Als je milieubewust werkt, werk je meestal ook kost<strong>en</strong>bewust.’ Wat vind je van deze stelling?<br />
De stelling is juist.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff 61
62<br />
8 Vul het kasboek voor jouw inkomst<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgav<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> week in. Noteer je ervaring<strong>en</strong>.<br />
Individueel antwoord. Doel is bewust mak<strong>en</strong> van uitgav<strong>en</strong>patroon.<br />
9 Waarom is het belangrijk om na het boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> zorgvrager mete<strong>en</strong> af te<br />
rek<strong>en</strong><strong>en</strong>?<br />
De zorgvrager wil wet<strong>en</strong> hoeveel geld je uitgegev<strong>en</strong> hebt <strong>en</strong> waaraan.<br />
© ThiemeMeul<strong>en</strong>hoff<br />
<strong>Ondersteun<strong>en</strong></strong> <strong>bij</strong> <strong>huishoud<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> won<strong>en</strong>