01.05.2013 Views

Vector - Sint-Lucas

Vector - Sint-Lucas

Vector - Sint-Lucas

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

T i j d s c h r i f t v o o r w i s k u n d e o n d e r w i j s<br />

Mei 2011<br />

nummer 12<br />

vector


i n h o u d<br />

2<br />

Voorwoord<br />

3<br />

Van Maat Tot Math<br />

7<br />

Tips voor Trips:<br />

Wiskundesymposium en<br />

Mathalibi<br />

10<br />

Weg met 3,14159265…?<br />

11<br />

Statistiek met GeoGebra<br />

13<br />

Lees- en kijktips<br />

17<br />

Kortfilm: Gödel<br />

18<br />

TI n-spire<br />

18<br />

Afsluiter<br />

2<br />

vector<br />

NIEUW!<br />

v o o r w o o r d<br />

Beste wiskundeliefhebber<br />

na een jaar zijn we helemaal terug van weggeweest!<br />

in deze vector gaat het er kunstig aan toe. we gaan onder andere op bezoek<br />

bij Jean Marie dendoncker en zijn project ‘van Maat Tot Math’, waarin zowel<br />

wiskundige figuren als kinderen centraal staan.<br />

ook het wiskunde symposium en Mathalibi in Gent kunnen we niet vergeten!<br />

Een heuse wiskundetweedaagse die gratis is voor iedereen.<br />

Steven Stroeykens schreef een artikel over de ‘verbanning’ van 3,141…<br />

ons geliefde pi. Benieuwd wat hij er over te vertellen heeft!<br />

in het eerste en ook laatste nummer van dit schooljaar komen ook nog<br />

Statistiek met GeoGebra en de Ti nspire aan bod. handige hulpmiddelen voor de<br />

wiskundeles. Misschien een tip naar volgend jaar toe?<br />

de lees- en kijktips zijn op post gebleven. Zij staan nog steeds achteraan in vector.<br />

dat en nog veel meer in de nieuwe editie van vector!<br />

Prettige vakantie!<br />

wiskundewoordenboek<br />

Dit wiskundevademecum bevat alle leerstof van de eerste graad.<br />

Het wiskundewoordenboek is een handig opzoekboekje, waarin<br />

alle begrippen alfabetisch staan opgelijst.<br />

Achteraan vind je bijlagen over ‘wiskunde leren leren’: mindmaps,<br />

tips bij bewijzen, formules …<br />

(12 cm x 16,5cm – hardcover – kleur)<br />

Auteurs<br />

Björn Carreyn, Filip Geeurickx, Roger Van Nieuwenhuyze<br />

Bestelgegevens<br />

iSBn 978 90 4860 516 3 bestelnr. 94 404 0101 wiskundewoordenboek € 10,00*<br />

Bestellen kan via mail corinne.gilte@diekeure.be of via www.diekeure.be<br />

*bij een klassikale bestelling geniet je 10% schoolkorting


‘Van Maat tot Math’<br />

Tekst: Sofie Audenaert<br />

Kun je, met behulp van wiskunde, vaardigheden van kansarme kinderen verbeteren? Blijkbaar wel! We maken kennis met<br />

Jean Marie Dendoncker, leerkracht/docent wiskunde en zijn project ‘Van Maat tot Math’.<br />

In 2006 leefden 20% van alle pasgeborenen in kansarmoede. Dit zorgt later voor een enorme achterstand op school.<br />

De meest normale dingen, zoals potloden en papier, zijn thuis niet altijd voor handen. Toen Jean Marie Dendoncker in 2006<br />

hierover een artikel las, was hij verbaasd dat dit in een ‘welvarend’ Vlaanderen nog steeds mogelijk is. Dat was voor hem de<br />

start van een ongelooflijk mooi avontuur in samenwerking met basisschool de Triangel in Gent. We ontmoetten hem in het<br />

heetst van de strijd, woensdagnamiddag om twee uur in de Triangel, wanneer hij bezig is met het maken van een hyperbolische<br />

paraboloïde tijdens zijn project ‘Van Maat Tot Math’.<br />

Hyperbolische paraboloïden, DNA helixen , fractalen, …<br />

lijken me niet meteen de gemakkelijkste onderwerpen voor<br />

kinderen uit de lagere school. En al zeker niet om uit te leggen<br />

aan kinderen die oorspronkelijk niet Nederlandstalig<br />

zijn. Hoe bent u op het idee gekomen om zulke wiskundige<br />

figuren te knutselen?<br />

Sinds 1995 ben ik bezig met het maken van wiskundige figuren<br />

onder invloed van Dirk Huylebroek. Maar alles kwam in een<br />

stroomversnelling toen hij me aanspoorde om mee te doen<br />

aan ‘Wetenschap maakt knap’ in 2002. Die wedstrijd heb ik<br />

gewonnen met creaties die ik met mijn leerlingen van het <strong>Sint</strong>-<br />

Barbaracollege maakte. Ik ging samen met hen op zoek naar<br />

wiskundige figuren die gemakkelijk na te maken zijn en dus<br />

eenvoudig voorgesteld kunnen worden. Toen we ‘Wetenschap<br />

maakt knap’ wonnen, vond ik het dan ook maar logisch dat ik<br />

het prijzengeld opnieuw zou gaan investeren in de school. Een<br />

aantal van de modellen van toen zijn nog steeds te bezichtigen<br />

in een permanente tentoonstelling aan de Universiteit van Gent<br />

(Galglaan S25), de anderen zijn helaas verloren gegaan.<br />

Het bleef niet alleen bij leerlingen uit het secundair,<br />

je bouwde verder aan een project met kinderen uit achtergestelde<br />

buurten. Wat is nu juist ‘Van Maat Tot Math’?<br />

‘Van Maat Tot Math’ is in 2006 gestart als een project tussen<br />

<strong>Sint</strong> Barbara en basisschool de Triangel in Gent. We wilden<br />

een positieve impact hebben op de schoolloopbaan van kansarme<br />

kinderen en tegelijk kansrijke jongeren voeling doen<br />

krijgen met hun leefwereld. Daarom organiseren we sindsdien<br />

3


4<br />

elke woensdagnamiddag een knutselactiviteit voor de kinderen<br />

van de Triangel basisschool, een 95% GOK-school, met<br />

heel wat kansarme en anderstalige kinderen.<br />

Ondertussen zijn er ook leerlingen bijgekomen van het <strong>Sint</strong><br />

Pietersinstituut en Nieuwen Bosch. Dat was meer dan welkom<br />

want ons project is een succes geworden, met meer dan 50<br />

kinderen!<br />

Ik kan me voorstellen dat jullie heel wat materiaal nodig<br />

hebben om 50 kinderen te voorzien. Krijgen jullie op de een<br />

of andere manier subsidies of moeten jullie het project zelf<br />

bekostigen?<br />

We hebben ons in 2005 ingeschreven bij de Koningin Paola<br />

stichting en tot mijn grote verbazing werden we geselecteerd<br />

binnen de projecten van ‘School van de hoop 2006’. Deze<br />

richten zich tot scholen met kansarme leerlingen. Er wordt<br />

financiële ondersteuning en begeleiding gegeven voor de ontwikkeling<br />

van vernieuwende projecten die de integratie van<br />

de leerlingen en hun gezin bevorderen. De projecten moeten<br />

de slaagkansen van die leerlingen vergroten in het gewoon en<br />

buitengewoon basisonderwijs en secundair onderwijs. Er zijn<br />

wel enkele voorwaarden waaraan je project moet voldoen eer<br />

je extra middelen kan ontvangen: het moet in het kader van<br />

het gelijke onderwijskansenbeleid zijn en de school moet tenminste<br />

25% doelgroepleerlingen tellen.<br />

Wij kozen een wat eigenzinnige invalshoek voor het project.<br />

Om prijzen te behalen moet je je ergens van de andere kan-<br />

vector<br />

didaten kunnen onderscheiden. Daarom besloten we om de<br />

Nederlandse taal aan te scherpen, de sociale vaardigheden te<br />

verhogen (leerlingen en kinderen), de problematiek van (kans)<br />

armoede te leren kennen, de fijne motoriek van de kinderen te<br />

verbeteren, (sommige kinderen hebben thuis geen kleurpotloden,<br />

geen passer …) techniek … via de wiskunde en wiskundige<br />

modellen.<br />

We hebben dus heel veel aan de Koningin Paola stichting te<br />

danken. Onze termijn is nu helaas wel verlopen. We zullen het<br />

vanaf nu moeten doen met de middelen die we de voorbije vijf<br />

jaar hebben verzameld.<br />

Jullie hebben er dus voor gekozen om leerlingen uit het secundair<br />

‘wiskundeles’ te laten geven aan kinderen. Hoe gaan<br />

die lessen nu eigenlijk specifiek in zijn werk?<br />

We komen elke woensdagnamiddag samen van twee tot half<br />

vier. De ene week zijn het kinderen uit het eerste, tweede en<br />

derde leerjaar die begeleid worden door de leerlingen van het<br />

<strong>Sint</strong>-Pietersinstituut. De volgende week is het de taak van de<br />

leerlingen van <strong>Sint</strong>-Barbara en Nieuwen Bosch om een workshop<br />

te organiseren voor de kinderen van het vierde, vijfde en<br />

zesde leerjaar.<br />

De leerlingen krijgen de voorbereiding toegestuurd. Elk model<br />

wordt daarin grondig uitgelegd en geïllustreerd met foto’s.<br />

Dan maken de leerlingen zelf hun model en we controleren<br />

dit allemaal nog eens op voorhand. De modellen zijn logischerwijs<br />

aangepast aan het niveau van de kinderen. Zo gaat


het in de lagere jaren over driehoeken, cirkels … terwijl de<br />

oudere kinderen al iets moeilijke begrippen aankunnen als<br />

ruimtefiguren, perspectief …<br />

Tijdens de ‘lessen’ zelf is het de bedoeling dat de leerlingen<br />

zelfstandig een groepje van vier kinderen begeleiden. Het<br />

blijven elke keer dezelfde kinderen, de voorbije jaren hebben<br />

ons geleerd dat dit de beste manier van werken is. Zo bouwen<br />

de leerlingen en kinderen een band met elkaar op en leren ze<br />

elkaar sneller kennen en begrijpen.<br />

Het is de bedoeling dat we elke week een nieuwe wiskundige<br />

figuur maken. De ene keer is dat een DNA helix of een<br />

hyperbolische paraboloïde uit papier, de volgende keer een<br />

regelmatig veelvlak aan de hand van figuren van Escher, dan<br />

weer de tafels van vermenigvuldiging met een fietswiel en een<br />

touwtje en ga zo maar door. Er is dus voor elk kind wat wils.<br />

We trachten natuurlijk wel alles zo gemakkelijk mogelijk voor<br />

te stellen en goed in te leiden. Zo vertel ik altijd over een blinde<br />

man als de leerlingen een verband moeten zoeken tussen<br />

de hoekpunten, vlakken en ribben van een veelvlak. Zo kunnen<br />

leerlingen zich alles beter voorstellen. Anders blijft wiskunde<br />

te abstract voor hen.<br />

Zien jullie na de lessenreeksen een positieve invloed op de<br />

prestaties van de kinderen?<br />

Ja zeker, op verschillende vlakken zelfs! Op het gebied van<br />

wiskunde zien we dat de kinderen die deelnemen aan het project<br />

reeds perfect bepaalde wiskundige begrippen begrijpen<br />

nog voor de juffrouw ze uitlegt in de klas. Begrippen als middellijn,<br />

koorde, straal, ribbe … en het verschil tussen rechte<br />

hoek en rechthoek (wat niet eenvoudig is voor kinderen).<br />

Al knutselend en vertellend worden deze begrippen aangeleerd<br />

en getoond. Uiteraard worden er geen wiskundige bewijzen<br />

of formules gegeven.<br />

Wat vooral sterk verbetert, is hun handvaardigheid en concentratie.<br />

Als de kindjes bij mevrouw Bernadette De Baere<br />

hun eerste modellen maken hebben ze meestal nog nooit een<br />

lat, schaar of passer gebruikt. Het eerste wat hen aangeleerd<br />

wordt, is om bijvoorbeeld mooie evenwijdige lijnen te tekenen<br />

en op de lijn te knippen. Dit doen ze door het maken van allerhande<br />

wiskundige vormen die ze dan tot een mooi afgewerkt<br />

geheel combineren.<br />

Tot slot wordt ook de taalvaardigheid verbeterd. De leerlingen<br />

zijn ‘verplicht’ om tijdens de lessen Nederlands te praten.<br />

Door hen telkens de juiste woorden te laten gebruiken, de<br />

kindjes zelf veel te laten vertellen en hen ook te verbeteren,<br />

hebben we veel aandacht voor hun taalontwikkeling.<br />

Ik zie dat de kinderen heel enthousiast zijn! Maar wat is de<br />

algemene indruk van zowel de kinderen als de leerlingen op<br />

het project? Polsen jullie dit op de een of andere manier?<br />

De meeste leerlingen vinden het een boeiende, maar lastige<br />

opdracht. Ze hebben in ieder geval een beter kijk op kansarmoede<br />

en leefwereld van anderstalige allochtone kinderen.<br />

Het besef bij leerlingen dat niet ieder kind thuis kleurpotloden,<br />

5


6<br />

schildergerei … heeft, stemt wel tot nadenken. De onwetendheid<br />

vermindert zeker door deze bredere kijk.<br />

Ook de kinderen zijn altijd zeer tevreden, sommige ouders<br />

laten dit nadrukkelijk weten aan de brugfiguren.<br />

Elk jaar wordt er een enquête afgenomen bij zowel de kinderen,<br />

leerlingen als leerkrachten. Zo hebben we een beter zicht op de<br />

meningen en reacties en kunnen we de opmerkingen die gemaakt<br />

worden gebruiken voor verbeteringen in de volgende jaren.<br />

Enkele reacties van de leerlingen zelf:<br />

“Ik heb ingezien dat alle kinderen gelijk starten, niet alleen<br />

qua intelligentie, maar ook qua mentaliteit. Niet alle kinderen<br />

krijgen echter dezelfde kansen.”<br />

“Het is echt een fantastische ervaring om met deze kinderen<br />

bezig te zijn en bij het zien van hun glimlach op het moment<br />

dat je aankomt, vergeet je direct al de tijd en moeite<br />

die je erin gestoken hebt.”<br />

vector<br />

Voor mezelf weegt het project soms heel zwaar door de vele<br />

uithuizigheid. Gezien de vele uren die iedereen samen in dit<br />

project steekt, is dit enkel mogelijk met de instemming van<br />

mijn echtgenote en kinderen. De grootste verdienste komt hen<br />

dan ook toe!<br />

U vertelde dat er momenteel alleen maar een samenwerking<br />

is tussen <strong>Sint</strong>-Pietersinstituut, <strong>Sint</strong>-Barbaracollege,<br />

Nieuwen Bosch en de Triangel, maar is het nog mogelijk voor<br />

andere scholen om dit project te ondersteunen?<br />

Dat is zeker mogelijk! Momenteel gaat het enkel over vier Gentse<br />

scholen, maar wie weet kunnen we het project verder uitbouwen.<br />

We zijn steeds op zoek naar scholen die ons willen helpen<br />

of eventueel zelf een gelijkaardig project willen opstarten.<br />

Wie geïnteresseerd is, kan altijd mailen naar vector@diekeure.<br />

be , zij zorgen ervoor dat alles dan bij mij terecht komt!<br />

Wil je Jean Marie Dendoncker en zijn leerlingen<br />

‘Van Maat Tot Math’ in actie zien tijdens één van hun projecten?<br />

Dat kan, binnenkort geven ze zelf een workshop<br />

op ‘Mathalibi’ (zie volgende pagina’s)!<br />

Bent u geïnteresseerd om dit project te ondersteunen<br />

met uw school of om zelf iets gelijkaardigs op te starten?<br />

Mail naar vector@diekeure.be en wij zorgen ervoor dat<br />

alles bij Jean Marie Dendoncker terecht komt!


TIPS VOOR TRIPS<br />

Wiskunstcollectie<br />

en Mathalibi<br />

Of hoe kan je kunstig<br />

met wiskunde omgaan?<br />

Tekst: Sofie Audenaert<br />

<strong>Sint</strong>-<strong>Lucas</strong> Architectuur in Gent organiseert binnenkort<br />

een heuse tweedaagse waarop iedereen<br />

van 9 tot 99 jaar, die geïnteresseerd is in wiskunde<br />

of kunst of allebei, zich kan uitleven in workshops.<br />

Bouwen aan een Da Vincibol, zelf figuren<br />

zoals Escher maken, de schoonheid van wiskunde<br />

zien met een blacklight … het kan allemaal<br />

op vrijdag 20 mei op MATHALIBI. Op zaterdag<br />

21 mei stellen verschillende ‘wiskunstenaars’<br />

hun werk tentoon op DE WISKUNSTCOLLECTIE.<br />

Hier kun je onder andere de ideale vormen van<br />

de natuur, zeshoekige sudoku’s … bezichtigen.<br />

Er is zelfs een heuse math catwalk. Je staat<br />

ervan versteld hoeveel mensen bezig zijn met<br />

wiskunde in hun vrije tijd. En niet te vergeten,<br />

het is allemaal GRATIS! Dus de ideale gelegenheid<br />

om met je leerlingen uit de klas te<br />

komen en een hele dag te spenderen aan<br />

wiskunde.<br />

Inschrijven kan nog steeds op<br />

www.wiskunst.be<br />

INFO & INSCHRIJVEN<br />

www.wiskunst.be<br />

De Wiskunstcollectie:<br />

een forum voor al of niet<br />

professionele wiskunstenaars.<br />

DEELNEMENDE WISKUNSTENAARS:<br />

LOCATIE<br />

Witte Zaal<br />

Posteernestraat 64<br />

9000 Gent<br />

zaterdag<br />

21 mei<br />

vrijdag<br />

20 mei<br />

D<br />

E W<br />

I S K<br />

U N S T<br />

C O L L<br />

E C T<br />

I E<br />

.<br />

van 9u<br />

tot 16u<br />

Patrick Labarque, Kluisbergen: vierkleurenstelling,veelvlaksstapelingen, hyperbolische meetkunde,<br />

fractalen, moersleutels, viervlakspiegelcellen // Fernand Neerman, Nevele: verhoudingen<br />

van Cheops over da Vinci tot de huidige mens // Nic Geeraert, Evergem: Fullerdome in<br />

bamboe volgens “cradle to cradle” // André Reekmans, Wevelgem: zonnewijzers, in keramiek<br />

of à la Stonehenge // Willy Leenders, Hasselt: grootste verticale zonnewijzer van België //<br />

Jos Pauwels, Antwerpen: “calculatier”; vgl “chocolatier” of “cabaratier” // Wouter Cox,<br />

Gent: beeldend kunstenaar, van chocolade tot Ronde van Vlaanderen // Hugo Broeckx, Berchem:<br />

wiskundige “van de oude stempel” // Jacques Beck, Waterloo: steenbeeldhouwer volgens<br />

het “multisculptuurconcept” // Juul De Belder, Edegem: technisch ingenieur; inpsiratie:<br />

wiskunde, wetenschap, muziek en literatuur // Patrick Geryl: voorspellend onderzoeker<br />

van het magnetisch veld van de zon // Peter Raedschelders, Kruibeke: Escherprenten, in<br />

woord en daad // Françoise Beck, Waterloo: schilderes van wiskundige patronen van dierenhuiden<br />

// Patrick Seurinck, Gent: abstracte configuraties van ruimtelijke hoeken, geometrie<br />

van van Eyck // Samuel Verbiese, Overijse: beeldend kunstenaar van Zome tot tangramoid //<br />

Jan M. Broeders, Borken-Burlo, Nederland: Nederlandse Vereniging voor Stereofotografie //<br />

Sylvie Pic, Marseille, Frankrijk: tekent topologische vormen met de hand; cfr. Bozar maart<br />

2011 // Harry Welles, Den Haag, Nederland: kettingbreuken in kleur- en vormschakeringen<br />

in Eschers tuin // Nuria Juncosa, Amsterdam, Nederland: visualisatie van wiskunde //<br />

Ivo Vrouwe, Rotterdam, Nederland: technologische kunst // Dirk Verhaegen, Antwerpen: logisch-mathematisch<br />

beeldend kunstenaar // Lieven Standaert, Antwerpen: luchtschipontwerper<br />

// Xavier De Clippeleir, Antwerpen en Eindhoven, Nederland: transformerende polyhedra //<br />

Jan Marcus, Beverwijk, Nederland: 4,50 m hoge tensengritytoren // Lou de Boer, Rotterdam,<br />

Nederland: de tijd: innerlijk, natuurkundig en wiskundig // Aimé Pauwels, Kortrijk: realiseerde<br />

66 zonnewijzers, al of niet wiskunstig // Samuel Gaeremynck, Gent: architect-meubelontwerper<br />

van o.a. een Fibonaccikast // Wouter Veldhuizen, Gaanderen, Nederland: wiskundeleraar<br />

en wiskundebreier // Ethan Janssens, Gent: digitaal 3D artiest // Jan Helmer, Venlo, Nedeland:<br />

schrijver van wiskunderomans<br />

… en misschien nog veel meer…<br />

van 8u<br />

tot 20u<br />

7


8u<br />

opstelling van de kunstwerken (kan ook reeds de dag ervoor)<br />

8u30<br />

aanvang (binnenkomst in de zaal, algemene info)<br />

9u<br />

OPENING door Peter Swinnen, Vlaamse Bouwmeester<br />

9u15<br />

A CONFERENCE CALLED BRIDGES<br />

oor Reza Sarhangi, Towson University (USA), voorzitter van “Bridges,<br />

Mathematical Connections between Art, Music and Science”<br />

9u45<br />

IS DE TIRANA TOREN VAN DE VLAAMSE BOUWMEESTER CHIRAAL?<br />

door David Avnir, Universiteit van Jerusalem (Israel) winnaar van de<br />

“Israel Chemical Society Prize of Excellence” in januari 2011. Op de grens<br />

tussen kunst, wiskunde, en chemie.<br />

10u30<br />

VISUAL MATH<br />

door Slavik Jablan, Belgrado (Servië), een topspreker op internationale<br />

wiskunstcongressen, die als een der allereerste ooit de “visuele<br />

wiskunde” lanceerde.<br />

11u15<br />

GEKNOOPTE WISKUNDE<br />

door Radmila Sazdanovic, Philadelphia (USA), een jonge dame geassocieerd<br />

met “the beauty of knots”.<br />

12u / lunch<br />

VIRTUEEL LUNCHBEZOEK AAN GENT IN EEN SPECTACULAIRE 3D RUIMTE;<br />

3D SCAN WORSHOPWERKEN<br />

door Mario Matthys, Gent, een visionaire 3D-geest (winnaar Tech-artprijs),<br />

die opereert op het kruispunt van architectuur, ruimtelijke planning,<br />

informatica en geografie. Hij doceert, onderzoekt en coördineert<br />

“Gent in 3D”, en bouwt aan de eerste Europese digitaal-virtuele stad.<br />

Tussendoor zijn broodjes en drank beschikbaar.<br />

13u30<br />

WISKUNDIG WEVEN (zie EOS-magazine, maart 2011)<br />

door Rinus Roelofs, Hengelo (Nederland), een wiskundige die sinds jaar<br />

en dag werkt als internationaal erkend kunstenaar.<br />

14u15<br />

MANDELBROTS FRACTALEN EN ANDERE WISKUNDE VOOR ARCHITECTEN<br />

door Javier Barallo, Bilbao (Baskenland, Spanje), een kenner van de<br />

wiskunst van Mandelbrots fractalen in 2D en 3D, tot structuurstudies<br />

voor architectuur.<br />

15u<br />

PLATONIC SOLIDS IN BRIDGES (Zome Tool and other versions)<br />

door Reza Sarhangi, Towson University (USA), voorzitter van “Bridges,<br />

Mathematical Connections between Art, Music and Science”<br />

15u30<br />

DIMENSIES, voordracht en film, door Jos Leys, Hemiksem, een ingenieur<br />

wiens hobby wiskunst is: hij werkte mee aan de film “Dimensions”, en<br />

veel meer.<br />

Break<br />

19u30<br />

MATH IN THE CITY<br />

wiskunstshow door Vi Hart, Long Island, NY (USA), een jonge dame die<br />

zichzelf omschrijft als een “recreational mathemusician”.<br />

Taal: Engels van MTV.<br />

8<br />

vrijdag<br />

20 mei<br />

vector<br />

PROGRAMMA<br />

van 8u<br />

tot 20u<br />

Break<br />

11u20<br />

MY ARTWORKS IN COMPASS/STRAIGHTEDGE AND IN MODULARITY<br />

door Reza Sarhangi, Towson University (USA), voorzitter van “Bridges,<br />

Mathematical Connections between Art, Music and Science”<br />

11u45<br />

De Wiskunstcollectie / PART I<br />

TOELICHTING BIJ TENTOONGESTELDE WERKEN.<br />

Deelnemende kunstenaars z.o.z.<br />

13u / lunch<br />

FASHION AND MATH<br />

door Ruth Mateus-Berr, Wenen, Oostenrijk, een niet-wiskundige<br />

dame die artistiek naar de mathematica kijkt.<br />

MATH CAT WALK<br />

door Amélie Van Neer, Blankenberge, en Renée Verhulst, Hulste.<br />

14u30<br />

De Wiskunstcollectie / PART II<br />

TOELICHTING BIJ TENTOONGESTELDE WERKEN.<br />

Deelnemende kunstenaars z.o.z.<br />

15u20<br />

SCULPTING AND BRIDGES SCULPTORS<br />

door Reza Sarhangi, Towson University (USA), voorzitter van<br />

“Bridges, Mathematical Connections between Art, Music and<br />

Science”.<br />

16u30<br />

zaterdag<br />

21 mei<br />

9u30<br />

MAGISCHE ZESHOEKEN<br />

door Hans-Friedrich Bauch,<br />

Stralsund (Duitsland), wiskundige,<br />

“Head of International Engineering”.<br />

10u15<br />

ZESHOEKIGE SUDOKU’S<br />

door Klaus-Peter Rudolph (Duitsland),<br />

wiskundige.<br />

PROGRAMMA<br />

9u30<br />

IDEALE VORMEN IN DE NATUUR<br />

door Johan Gielis, Antwerpen, een<br />

wis- en tuinbouwkundig onderzoeker<br />

die het ook zal hebben over een<br />

probleem van Gentenaar J. Plateau.<br />

10u15<br />

HET WERK VAN KOOS VERHOEFF<br />

door Tom Verhoeff, Eindhoven<br />

(Nederland).<br />

WISKUNSTCODA<br />

Bezoek aan de <strong>Sint</strong>-Baafskathedraal met 1 Nederlandstalige<br />

en 1 Engelstalige gids.<br />

Afsluitende lezing vanop het altaar voor alle wiskunstgelovigen.<br />

D<br />

E W<br />

I S K<br />

U N S T<br />

C O L L<br />

E C T<br />

I E<br />

.<br />

van 9u<br />

tot 16u<br />

ALGEMEnE inFo:<br />

• Wat en Wanneer?<br />

MAThALiBi<br />

(wiskundige workshops):<br />

vrijdag 20 mei van 9u15 tot 15u<br />

dE wiSkunSTcoLLEcTiE:<br />

zaterdag 21 mei van 9u tot 16u<br />

• Voor wie?<br />

Iedereen van 9 tot 99 jaar.<br />

De workshops van Mathalibi zijn<br />

aangepast aan verschillende leeftijden.<br />

• Locatie?<br />

Vrijdag: Postheemestraat 64,<br />

9000 Gent (<strong>Sint</strong>-<strong>Lucas</strong>, witte zaal)<br />

Zaterdag:<br />

In de gebouwen van <strong>Sint</strong>-<strong>Lucas</strong>,<br />

Postheemestraat 64, 9000 Gent<br />

• Kostprijs?<br />

GRATIS<br />

Inschrijven op www.wiskunst.be<br />

is wel nodig!<br />

• Nog vragen?<br />

U kunt steeds terecht bij<br />

Gudrun De Maeyer<br />

gudrun.demaeyer@architectuur.<br />

sintlucas.wenk.be<br />

09/225 10 00 of 02/242 00 00


VAKANTIEBOEKEN<br />

WISKUNDE<br />

Op een speelse en creatieve manier wordt de leerstof wiskunde<br />

van het vorige jaar herhaald.<br />

Ideaal …<br />

… voor de leerlingen die tijdens de vakantie de leerstof van het voorbije<br />

jaar willen onderhouden<br />

… om te gebruiken als vakantietaak<br />

… om goed voorbereid het volgend jaar te beginnen.<br />

Achterin het boek zit een theoriegids met een synthese van de belangrijkste<br />

leerstof. De oplossingen staan in het midden van het boek.<br />

Er bestaan vakantieboeken voor het einde van het 1e, 2e en 3e jaar.<br />

(A4, geniet, kleur)<br />

Auteurs<br />

Björn Carreyn, Filip Geeurickx, Roger Van Nieuwenhuyze<br />

Bestelgegevens<br />

iSBn 978 90 4860 528 6 bestelnr. 94 102 0004 vakantieboek 1 3 2 € 10,00*<br />

iSBn 978 90 4861 021 1 bestelnr. 94 102 0005 vakantieboek 2 3 3 € 10,00*<br />

iSBn 978 90 5958 512 6 bestelnr. 94 102 0003 vakantieboek 3 3 4 € 10,00*<br />

Bestellen kan via mail corinne.gilte@diekeure.be<br />

of via www.diekeure.be<br />

*bij een klassikale bestelling geniet je 10% schoolkorting<br />

en worden de boeken portvrij verstuurd<br />

Vanaf mei zijn er gratis folders beschikbaar voor de ouders.<br />

Vraag het gewenste aantal exemplaren aan<br />

via corrinne.gilte@diekeure.be.<br />

Je kunt de folder vanaf mei ook downloaden<br />

op de site www.vbtl.be.


10<br />

Weg met 3,14159265... ?<br />

Dit artikel verscheen eerder in De Standaard<br />

Tekst: Steven Stroeykens<br />

Pi. 3,14159265... enzovoort – met eindeloos<br />

veel cijfers na de komma zonder ooit in<br />

een voor altijd herhalend patroon te vervallen.<br />

Weinig getallen zijn zo populair,<br />

weinige zijn zo bekend, als we even de<br />

echte toppers als nul, een en twee buiten<br />

beschouwing laten. En er zullen wel weinig<br />

getallen zijn waarvan zo veel mensen<br />

tenminste enkele cijfers na de komma uit<br />

het hoofd kennen, of het moest, althans in<br />

België, het infame 40,3399 zijn. Er zijn in<br />

het geval van pi zelfs mensen die er een<br />

sport van maken om er zo veel mogelijk<br />

‘decimalen’ van uit het hoofd te leren.<br />

Anderen jagen hun computers op, ook<br />

grotendeels voor de sport, om zo veel mogelijk<br />

cijfers na de komma uit te rekenen<br />

(het record staat op vijfduizend miljard, na<br />

een berekening die inclusief controle van<br />

het resultaat drie maanden duurde).<br />

Maar pi is ook alomtegenwoordig in de<br />

ernstige wiskunde, en in belendende wetenschapsdomeinen<br />

als de natuurkunde.<br />

De basisbetekenis van pi herinnert u zich<br />

vast nog wel van op de schoolbanken: de<br />

omtrek van een cirkel is precies pi keer<br />

groter dan de diameter. En de oppervlakte<br />

is pi keer het kwadraat van de straal. De<br />

inhoud van een bol is vier gedeeld door<br />

drie maal pi keer de derdemacht van de<br />

straal. Enzovoort; een heleboel formules<br />

in de meetkunde en niet weinige daarbuiten,<br />

bevatten dezelfde pi.<br />

De natuurkunde houdt zich vaak bezig<br />

met cyclische fenomenen, trillingen en<br />

golven bijvoorbeeld, en bij de beschrijving<br />

daarvan blijkt pi bijzonder handig. Ook de<br />

recentste, modernste fysica staat vol met<br />

dezelfde pi. Laat ik, op het moment dat ik<br />

dit schrijf, even het recentste theoretisch<br />

natuurkundige artikel van vandaag op de<br />

arxiv.org server checken... Ja hoor, dat<br />

stuk met heet-van-de-naald fysica over<br />

vector<br />

heterotische Calabi-Yau-vacua staat vol<br />

met formules met pi, precies dezelfde<br />

pi die al sinds de oudheid de verhouding<br />

tussen de omtrek en de diameter van een<br />

cirkel aanduidt – niet onder de naam pi<br />

overigens, die dateert pas van de achttiende<br />

eeuw en is de (Griekse) afkorting<br />

van perimetros of perimeter (omtrek). In<br />

een formule die vaak geciteerd wordt als<br />

de mooiste uit de hele wiskunde, e tot de<br />

macht i maal pi is gelijk aan min 1, neemt<br />

pi een prominente plaats in.<br />

Zo belangrijk, zo alomtegenwoordig, en<br />

zo’n eeuwenoude traditie. Hoe haalt iemand<br />

het dan in zijn hoofd om te proberen<br />

pi van zijn troon te stoten?<br />

Nochtans is dat wat fysicus Michael Hartl<br />

wil doen. Hij wil niets minder dan pi afschaffen.<br />

Niet dat Hartl de juistheid of het belang<br />

van de formules met pi in twijfel trekt.<br />

Maar hij heeft opgemerkt dat in de meeste<br />

formules met pi in feite niet gewoon pi<br />

staat maar twee maal pi. 6,2831853... Dan<br />

zou het toch veel praktischer zijn, vindt<br />

Hartl, om dát getal als onze fundamentele<br />

constante te beschouwen, dan hoeven we<br />

niet telkens die ‘2’ ervoor te schrijven. Hij<br />

stelt voor om die nieuwe constante, twee<br />

pi dus, tau te noemen (een andere Griekse<br />

letter die wel wat op pi lijkt, maar met een<br />

beentje minder). In zijn Tau Manifest, zet<br />

hij alle voordelen van tau boven pi uiteen.<br />

De omtrek van een cirkel is voortaan tau<br />

maal de straal.<br />

Wiskundige Dirk Huylebrouck, de voornaamste<br />

propagandist van pi in ons land,<br />

is niet meteen tegen. En zeggen dat Huylebrouck<br />

de drijvende kracht is achter<br />

pi-dag (14 maart of wat dacht u, 3.14 in<br />

de Amerikaanse manier om datums te<br />

schrijven). Huylebrouck ziet er meteen<br />

een nieuwe kans in: tau-dag (28 juni).<br />

Maar, waarschuwt hij, misschien is het<br />

symbool tau niet zo gelukkig gekozen. Dat<br />

wordt soms ook gebruikt voor de ‘gulden<br />

snede’, een andere wiskundige constante<br />

(gelijk aan 1,618...), al wordt die dan weer<br />

meestal met de Griekse letter phi aangeduid.<br />

Wikipedia vermeldt 22 verschillende<br />

wetenschappelijke toepassingen waarvoor<br />

tau momenteel al gebruikt wordt.<br />

Er zijn precedenten voor de eventuele vervanging<br />

van pi door tau. De natuurkundige<br />

Max Planck voerde in 1900 de constante h<br />

in (sindsdien bekend als de constante van<br />

Planck). Maar al snel merkten fysici op dat<br />

h vooral voorkwam in de vorm h gedeeld<br />

door twee pi (twéé pi, inderdaad). En dus<br />

hebben ze daarvan een nieuwe constante<br />

gemaakt, ‘h-streep’ of ‘h-bar’, geschreven<br />

als een h met een streepje door, die nu<br />

veel populairder is dan de oude h.<br />

Pi hoeft voor Hartl niet met harde middelen<br />

uitgeroeid te worden. Laten we<br />

gewoon, zo stelt hij voor, in nieuwe handboeken<br />

en artikels beginnen met tau te<br />

gebruiken. Het is niet erg dat er af en<br />

nog eens een pi staat, maar de volgende<br />

generaties zullen die kennen als de helft<br />

van tau.


Statistiek met GeoGebra<br />

Tekst: Roger Van Nieuwenhuyze<br />

In de versie GeoGebra 3.2 zijn heel veel statistische commando’s in opgenomen. Hierdoor is het mogelijk geworden om de<br />

volledige beschrijvende statistiek van de tweede graad uit te werken met GeoGebra. Ook items vanuit de derde graad kunnen<br />

behandeld worden, zoals de normale en binomiale verdeling, het werken met toevalsveranderlijken, lineaire regressie …<br />

In de reeks ‘Van Basis tot Limiet’ werd daarom een boek<br />

‘Statistiek met GeoGebra’ opgenomen, geschreven door Roger<br />

Van Nieuwenhuyze. Hierbij horen meer dan 100 bestanden<br />

en werden ook 14 macro’s toegevoegd. Het is evident dat dit<br />

de verwerking van de statistiek bevordert. Van alle opgaven en<br />

opdrachten zijn tevens oplossingen uitgewerkt.<br />

Zo is het mogelijk om een histogram en de bijhorende frequentiepolygoon<br />

te tekenen. Ook het tekenen van boxplots (al<br />

dan niet met uitschieters) verloopt heel eenvoudig.<br />

Problemen rond de normale<br />

en binomiale verdeling<br />

kunnen heel mooi uitgewerkt<br />

worden.<br />

Van een grote partij appelen<br />

is bekend dat de massa<br />

normaal verdeeld is met<br />

een standaardafwijking van<br />

4 gram. Het gemiddelde is<br />

echter onbekend.<br />

11


12<br />

Men weet wel dat 20% van de appelen minder dan 170 gram weegt.<br />

Zoek het gemiddelde.<br />

In een vaas zitten drie gele knikkers en een rode.<br />

Bert trekt aselect een knikker uit de vaas, noteert de kleur en legt de knikker<br />

terug.<br />

Dit doet hij vijf keer na elkaar. Bereken de kans dat hij vijfmaal, viermaal,<br />

driemaal, tweemaal, eenmaal of geen enkele keer een rode knikker uit de<br />

vaas haalt.<br />

vector<br />

PrAkTiSch:<br />

• Statistiek met GeoGebra<br />

• Auteur: Roger Van Nieuwenhuyze<br />

• Uitgeverij: die Keure<br />

• ISBN: 9789048609154<br />

• Bestelnummer: 94 105 0013<br />

• 128 pagina’s, € 19.00


LEESTIPS<br />

Tekst: Vicky Vermeulen en Sofie Audenaert<br />

negentien keer<br />

katHerine<br />

De ochtend nadat erkend wonderkind<br />

Colin Singleton zijn highschooldiploma<br />

had ontvangen en voor de negentiende<br />

keer was gedumpt door een meisje dat<br />

Katherine heette, ging hij in bad.<br />

Wanneer Colin Singleton door Katherine<br />

nummer negentien aan de kant wordt<br />

gezet, neemt zijn vriend Hassan – in<br />

vrijwel alle opzichten Colins tegenpool<br />

– hem mee op een roadtrip. Al snel<br />

stranden ze in het gat Gutshot, waar de<br />

hilarische en onverwachte gebeurtenissen<br />

elkaar opvolgen. Terwijl Colin zich<br />

het hoofd breekt over zijn Theorema van<br />

de Onderliggende Katherine-Voorspelbaarheid<br />

en Hassan hem op zijn eigen<br />

onnavolgbare wijze bijstaat, vertelt de<br />

schrijver het ontroerende verhaal van<br />

een bijzondere vriendschap.<br />

PrAkTiSch:<br />

• Auteur: John Green<br />

• Uitgeverij: Lemniscaat<br />

• ISBN: 978 90 5637 899 8<br />

• 300 pagina’s, € 14,50<br />

• Jeugd, fictie<br />

Het leven een<br />

gebruiksaanwijzing<br />

Het leven een gebruiksaanwijzing is een<br />

duizelingwekkende moderne klassieker.<br />

Een boek van wanhoop, liefde en verraad,<br />

boordevol fonkelende vondsten,<br />

spirituele taalgrappen en rebussen.<br />

Bij verschijning in 1978 is het direct<br />

bekroond met de Prix Médicis, en in<br />

1995, bij de eerste verschijning in het<br />

Nederlandse taalgebied, werd het door<br />

de verzamelde Vlaamse en Nederlandse<br />

kritiek uitgeroepen tot het beste boek<br />

van dat jaar. De roman is een magistraal<br />

literair vlechtwerk van de meest bizarre<br />

levensverhalen van bewoners in een<br />

13


14<br />

groot oud flatgebouw in Parijs. Excentrieke<br />

Engelse miljonairs, croupiers,<br />

moordenaars, necrofiele schilders, televisieproducenten<br />

en danseressen passeren<br />

de revue. Maar hoe uitzonderlijk<br />

zijn personages ook mogen zijn, het is<br />

de banale, alledaagse werkelijkheid die<br />

Perec op minutieuze wijze beschrijft en<br />

onder de loep neemt, en die deze roman<br />

zo bijzonder maakt.<br />

PrAkTiSch:<br />

• Auteur: Georges Perec<br />

• Uitgeverij: Arbeiderspers<br />

• ISBN: 978 90 2956 373 4<br />

• 576 pagina’s, € 18,50<br />

• Fictie<br />

vector<br />

De oerknal<br />

Iedereen heeft weleens van de Big Bang<br />

of oerknaltheorie gehoord. Maar wie<br />

weet wat die precies inhoudt? Simon<br />

Singh, veelgeprezen wetenschapsjournalist,<br />

natuurkundige en auteur van de<br />

bestseller Het laatste raadsel van Fermat,<br />

is de uitgelezen man om dat uit de<br />

doeken te doen. Albert Einstein zei eens:<br />

‘Het onbelangrijkste van het universum<br />

is dat het begrijpelijk is.’Simon Singh<br />

is van mening dat niet alleen geniale<br />

denkers als Einstein maar iedereen de<br />

natuurwetten van het heelal kan begrijpen.<br />

Singh legt haarfijn en in begrijpelijke<br />

termen uit wat de oerknal eigenlijk<br />

is en waarom het een adequate theorie<br />

omtrent het ontstaan van het heelal is.<br />

En passant trekt een stoet van briljante<br />

en excentrieke kosmologen aan de lezer<br />

voorbij, die het gevestigde concept van<br />

een eeuwig, onveranderlijk universum<br />

hebben aangevochten en omvergeworpen.<br />

De oerknal is een adembenemend<br />

boek over de belangrijkste wetenschappelijke<br />

ontdekking ooit. Met de van<br />

hem bekende zwierige vertelstijl en<br />

doorspekt met levendige anekdotes en<br />

biografische verhalen over de geportretteerde<br />

wetenschappers schreef Simon<br />

Singh een boek waarmee hij ook de<br />

hardnekkigste alfa’s voor de natuurkunde<br />

weet te interesseren.<br />

PrAkTiSch:<br />

• Auteur: Simon Singh<br />

• Uitgeverij: Arbeiderspers<br />

• ISBN: 978 90 2956 284 6<br />

• 456 pagina’s, € 27,95<br />

• Non-fictie


algebra, van vectoren<br />

tot variabelen:<br />

Het abc van x plus z<br />

“Het gezond verstand is van alle dingen<br />

het gelijkmatigst verdeelt: iedereen vindt<br />

dat hij er zo goed van voorzien is dat zelfs<br />

degenen die in iedere andere kwestie het<br />

moeilijkst tevreden te stellen zij , er nooit<br />

meer van willen dan ze er al van hebben.”<br />

René Descartes<br />

De geschiedenis van de wiskunde, en<br />

dan meer specifiek algebra, lijkt een<br />

zwaar en saai onderwerp. In ’Algebra,<br />

van vectoren tot variabelen: het ABC van<br />

X plus Z’ bewijst auteur Michael Willer<br />

met succes het tegendeel. Vanaf de<br />

eerste pagina wordt je meegesleurd in<br />

de grondbeginselen van algebra. Alles<br />

wat je ooit wel eens hebt geweten, of<br />

hebt willen weten, over getallen en alles<br />

wat er rond hangt, wordt in dit boek in<br />

duidelijke en leesbare mensentaal uiteengezet.<br />

Zo leren we dat wij nog steeds<br />

een vooroordeel hebben als het over<br />

het ontstaan van de wiskunde gaat (de<br />

meesten, ik geef toe ik zelf ook, denken<br />

dat de Grieken de eerste waren), dat<br />

de Indiërs niet alleen het getal 0 introduceerden,<br />

maar waarschijnlijk ook al<br />

eerder dan Pythagoras zelf zijn stelling<br />

gebruikten …<br />

En dit alles afgewisseld met leuke oefeningen<br />

waarmee je zelf kan testen of<br />

je de stellingen van de bekendste wiskundigen<br />

wel begrepen hebt. ‘Algebra,<br />

van vectoren tot variabelen: het ABC van X<br />

plus Z’ is een aanrader voor iedereen die<br />

op een losse manier kennis wil maken<br />

met de grondbeginselen van de wiskunde<br />

zoals we ze nu kennen.<br />

PrAkTiSch:<br />

• Auteur: Michael Willers<br />

• Uitgeverij: Librero<br />

• ISBN: 9789089980236<br />

• 176 pagina’s, € 7,95<br />

• Non-fictie<br />

we mogen zes exemplaren<br />

van dit boek weggeven!<br />

weet je het antwoord op<br />

volgende vraag?<br />

denk in termen van domme<br />

blondjes moppen…<br />

Een wiskunde leerkracht legt aan<br />

een dom blondje de volgende oefening<br />

uit.<br />

Om te controleren of ze het echt volledig<br />

begreep, gaf hij haar een ander<br />

voorbeeld. Wat was haar resultaat?<br />

?<br />

Mail het antwoord voor 30/06 naar<br />

vector@diekeure.be en wie weet is<br />

een van de exemplaren binnenkort<br />

van jou!<br />

15


16<br />

vallenDe kwartjes<br />

Koelt koffie met suiker sneller af? Kun<br />

je licht vangen in een doosje? Waarom<br />

is ijs zo glad? Is het slim om lang na te<br />

denken? En hoeveel is dat in olifanten?<br />

Allemaal ‘wetenschappelijke’ vragen die<br />

in dit boek aan bod komen.<br />

In ‘Vallende kwartjes’ hebben Bas Haring,<br />

hoogleraar Publiek begrip van de<br />

wetenschap van de Universiteit Leiden,<br />

en Ionica Smeets, wetenschapsjournalist<br />

en voormalig Wiskundemeisje, hun<br />

krachten gebundeld. Ze verzamelden tal<br />

van korte wetenschappelijke verhalen<br />

die er voor zorgen dat je eigen kwartje<br />

(of frank, of euro, of centje… kies zelf<br />

vector<br />

maar) al snel valt. Ingewikkelde materies<br />

worden in één keer duidelijk.<br />

Hoewel dit boek best aangenaam is<br />

om te lezen, is het misschien toch een<br />

aanrader voor de auteurs om de bloemlezing<br />

te vertalen naar een scheurkalender.<br />

Elke dag slechts één kwartje dat<br />

valt … Want als al die kwartjes snel na<br />

elkaar vallen, zou je wel eens met een<br />

leeg en licht hoofd kunnen achterblijven.<br />

PrAkTiSch:<br />

• Auteurs: Ionica Smeets en<br />

Bas Haring<br />

• Uitgeverij: Nijgh & Van Ditmar<br />

• ISBN: 9789038893853<br />

• 240 pagina’s, €14,95<br />

• Non-fictie


Kortfilm: Gödel<br />

Tekst: Vicky Vermeulen<br />

De film Gödel is het bekroonde eindwerk<br />

van enkele laatstejaarsstudenten<br />

aan de Nederlandse Film en Televisie<br />

Academie van Amsterdam (juni 2007).<br />

Ruw gebaseerd op de bestseller ‘Gödel,<br />

Escher, Bach’ van Douglas Hofstadter,<br />

het boek dat in filmkringen als niet<br />

verfilmbaar geldt, schetst de film een<br />

subjectieve kijk op de laatste dagen van<br />

Kurt Gödel.<br />

Dankzij een ellenlange lijst wiskundige<br />

sponsors konden scenarist Marko<br />

Martens, producent Jeroen J. Meijer<br />

en regisseur Igor Kramer het verhaal<br />

verfilmen en dat leverde een echt filmpareltje<br />

op! ‘Gödel’ won de eerste prijs<br />

voor productie-ontwerp op het internationale<br />

Film Festival voor Hogescholen<br />

in München en werd ondertussen vertoond<br />

op verschillende festivals in Euro-<br />

pa. Sinds maart 2008 is hij verkrijgbaar<br />

op dvd.<br />

‘Gödel’ is een schrander spel met illusies,<br />

realiteiten en de tijd. ‘Ik wil het<br />

publiek niet vervelen met een filmexperiment,<br />

maar ze verwennen met een<br />

warme douche van beeld, geluid, verhaal<br />

en drama en filosofie’, zegt Kramer<br />

in het productieboek. Voor wie nog niet<br />

overtuigd is, citeren we nog even een<br />

van Gödels collega’s, die op de première<br />

was uitgenodigd: “It’s brilliant, I just<br />

looked at Gödel for 24 minutes”.<br />

Het verhaal<br />

Eind jaren zeventig leeft de wiskundige<br />

en logicus Kurt Gödel met zijn vrouw<br />

Adele Porkert in Princeton, New Jersey.<br />

In 1940 ruilden zij Wenen (Oostenrijk)<br />

voor Amerika. Na dertig jaar dienst aan<br />

het Institute of Advanced Sciences (IAS),<br />

een interdisciplinaire denktank, is Gödel<br />

met pensioen. Aan het IAS had hij alle<br />

tijd om na te denken over problemen<br />

binnen zijn vakgebied, de logica. Nu<br />

moet hij van Adele van het leven genieten<br />

en al die ingewikkelde vraagstukken<br />

achter zich laten. Toch wordt Gödel aan<br />

het eind van zijn leven geconfronteerd<br />

met een werkelijkheid die hem voor<br />

nieuwe filosofische problemen stelt, die<br />

de aard van zijn bestaan in twijfel trekt.<br />

“Die Welt ist vernünftig”, zo zei Gödel<br />

regelmatig.<br />

De wereld zit logisch in elkaar. Maar<br />

kan Gödel dit beredeneren, zonder zijn<br />

vredige leven met Adele te riskeren?<br />

PrAkTiSch:<br />

• Gödel, 2007, kleur, 24 minuten<br />

• Dialogen: Duits, Nederlands en<br />

Engels gesproken<br />

• Ondertiteling: Nederlands<br />

• Muziek: Chris Corstens<br />

• Met o.a.: Robert Stuc (Godel),<br />

Andrea Nürnberger (Adele), André<br />

Waardenburg en Naomi Dorré<br />

(spelen zichzelf)<br />

• Website: http://www.ahk.nl/<br />

filmacademie/eindexamenfilms/<br />

17


18<br />

TI-Nspire TM<br />

vector<br />

technologie<br />

geeft samen met VBTL een nieuwe dimensie aan leren<br />

Digitale technologie zorgt<br />

voor ongekende mogelijkheden<br />

in de klas. Texas Instruments<br />

introduceert met<br />

de TI-Nspire meer dan een<br />

rekenmachine.Gecombineerd<br />

software voor de computer,<br />

beamer en digibord is het een<br />

compleet concept voor een<br />

daadwerkelijk interactieve<br />

klas.<br />

Door de geavanceerde mogelijkheden<br />

biedt de Nspire<br />

ongekende toepassingen in<br />

de ICT-infrastructuur van een<br />

school. Maar ook thuis.<br />

Samenwerking met VBTL<br />

Van Basis Tot Limiet<br />

Een belangrijke voorwaarde<br />

is dat onderwijsmateriaal<br />

gebruik maakt van onze technologie.<br />

Want u gebruikt dit<br />

materiaal immers. Wij werken<br />

dan ook nauw samen met<br />

de makers van VBTL, zodat<br />

de TI-Nspire technologie<br />

volledig wordt geïntegreerd in<br />

de boeken. Het grote voordeel<br />

is dat al ons materiaal digitaal<br />

–in documenten- wordt<br />

aangeleverd. Voor docenten<br />

verzorgen we trainingen, zie<br />

onderaan voor meer informatie.<br />

Documenten aanmaken,<br />

gebruiken en bewaren: stof<br />

uit wiskundeboeken levend<br />

maken<br />

TI-Nspire is documentgebaseerd;<br />

binnen een document<br />

zitten verschillende<br />

schermen, voor o.a. tekst,<br />

grafieken, rekenen, spreadsheets<br />

en statistiek.. De grafische<br />

weergave bijvoorbeeld<br />

laat dynamisch zien wat het<br />

effect is van wijzigingen in<br />

functievoorschriften in de<br />

grafische voorstelling, maar<br />

ook andersom. Dit stimuleert<br />

de leerling onderzoekend te<br />

leren.<br />

Rekenmachine maar ook<br />

Software voor de computer:<br />

u kiest!<br />

TI-Nspire biedt naast de<br />

rekenmachine ook precies<br />

hetzelfde als software voor<br />

de computer. Zowel voor de<br />

leerling als voor u als docent<br />

geldt dit, want beiden krijgen<br />

bij de aanschaf van de<br />

rekenmachine de software<br />

bijgeleverd.<br />

Software op schoolnetwerken<br />

Heeft uw school een schoolnetwerk,<br />

dan biedt TI-Nspire<br />

diverse licentievormen.<br />

Vraag meer informatie<br />

bij schoolleverancier<br />

www.Rhombus.be.<br />

Verspreiden van documenten<br />

aan de leerlingen<br />

Het concept van TI-Nspire<br />

maakt lesgeven daadwerkelijk<br />

interactief, en zorgt er<br />

ook voor dat de organisatie<br />

van de les eenvoudiger wordt.<br />

Een docent kan nu vooraf één<br />

bestand maken dat hij vanaf<br />

zijn pc naar de machine van<br />

de leerlingen kan sturen,<br />

waarmee zij vervolgens aan<br />

de slag kunnen*. Dat kan<br />

heel eenvoudig met een USBkabel,<br />

of automatisch met<br />

een docking station (tot 40 ll).<br />

* via de mail kan het natuurlijk<br />

ook, dan download de<br />

leerling het thuis<br />

Player: op internet applets<br />

bekijken zonder Nspire<br />

U kunt met een speciaal<br />

programma van een Nspiredocument<br />

een interactieve<br />

applicatie maken, die u en uw<br />

leerlingen, zonder Nspire te<br />

hebben, op internet kunnen<br />

openen, bekijken en bedienen.<br />

Uzelf kunt dan profiteren<br />

van wat anderen hebben gemaakt,<br />

en anderen van wat u<br />

heeft gemaakt!<br />

TI-Nspire Navigator:<br />

eindelijk weet u binnen een<br />

seconde of iedereen de stof<br />

begrijpt!<br />

TI-Nspire Navigator is de<br />

grootste innovatie in didcatiek<br />

en ICT. Je creëert een interactieve<br />

klas, waarbij de leerling<br />

draadloos van af uw pc<br />

gestuurde vragen op zijn/haar<br />

rekenmachine direct moet<br />

beantwoorden. Op die manier<br />

betrek je vanzelf de hele klas


ij de les. En de docent heeft<br />

zo snel inzicht in de manier<br />

waarop de klas zijn les oppakt.<br />

Vraag een demonstratie<br />

bij u op school aan.<br />

Nieuw: de TI-NSpire CX<br />

grafische kleurenrekenmachine:<br />

een ‘coole’ machine!<br />

En... goedkoper dan<br />

de TI-84 Plus!<br />

Het topmodel van het gamma<br />

van TI-Nspire machines is<br />

er. Ze is zeer dun en smaller<br />

dan de andere machines –<br />

echt een ‘coole’ machine!<br />

De CX heeft een<br />

ingebouwde<br />

herlaadbare batterij,<br />

waardoor<br />

de prijs over<br />

de levensduur<br />

gemeten lager<br />

is dan de<br />

TI-84 Plus!<br />

(geen batterijen<br />

meer<br />

aankopen).<br />

Het homescherm,<br />

de menu’s<br />

Win een ‘coole’<br />

CX kleurenmachine<br />

met software!<br />

Vraag 1:<br />

gegeven een cirkel met<br />

r = 8, hoeveel cirkels met<br />

r = 1 passen hier maximaal<br />

in?<br />

Vraag 2:<br />

voor welke vakken kan je<br />

de TI-NspireCX gebruiken?<br />

Antwoord vóór 30 april<br />

naar J-schepers@ti.com<br />

en het manoeuvreren wordt<br />

door de kleuren zeer overzichtelijk.<br />

Je kunt ook je<br />

eigen plaatjes op de machine<br />

downloaden en die in het<br />

assenstelsel plaatsen, waardoor<br />

wiskunde levendig wordt<br />

en door de leerlingals minder<br />

abstract wordt ervaren.<br />

En wat nog meer:<br />

wetenschappen<br />

Ook voor de wetenschappen<br />

biedt de TI-Nspire-technologie<br />

een nieuw pakket aan<br />

vergaande mogelijkheden.<br />

Data Quest software, de Lab<br />

Cradle datalogger, en de<br />

TI-Nspire-documenten in de<br />

rekenmachine zijn de basis<br />

voor elk wetenschappelijk<br />

experiment.<br />

PrAkTiSch:<br />

Docentenmaanbieding:<br />

TI-NSpire CX voor € 60<br />

of CAS versie voor € 64.<br />

Contacteer Jurgen<br />

Schepers voor een<br />

bestelformulier.<br />

Informatie: klantenservice<br />

ti-cares@ti.com.<br />

Tel (gratis)<br />

00800 484 22 737.<br />

Schoolbezoeken en<br />

advies: Jurgen Schepers,<br />

educatief consulent,<br />

j-schepers@ti.com<br />

tel. 0496343457.<br />

Nascholing:<br />

www.t3vlaanderen.be<br />

Aanschaf:<br />

zie www.education.ti.<br />

com/belgie onder ‘kopen’<br />

voor leverancierlijst of<br />

uw eigen leverancier.<br />

www.education.ti.com/<br />

belgie<br />

Afsluiter<br />

Er zit wiskunde in poëzie<br />

“The Square Root of Three”<br />

David Feinberg<br />

I’m sure that I will always be<br />

A lonely number like root three<br />

The three is all that’s good and right,<br />

Why must my three keep out of sight<br />

Beneath the vicious square root sign,<br />

I wish instead I were a nine<br />

For nine could thwart this evil trick,<br />

with just some quick arithmetic<br />

I know I’ll never see the sun, as 1.7321<br />

Such is my reality, a sad irrationality<br />

When hark! What is this I see,<br />

Another square root of a three<br />

As quietly co-waltzing by,<br />

Together now we multiply<br />

To form a number we prefer,<br />

Rejoicing as an integer<br />

We break free from our mortal bonds<br />

With the wave of magic wands<br />

Our square root signs become unglued<br />

Your love for me has been renewed<br />

19


colofon<br />

<strong>Vector</strong><br />

Vierde jaargang<br />

nummer 12<br />

Redactieadres<br />

<strong>Vector</strong><br />

Kleine Pathoekeweg 3<br />

8000 Brugge<br />

vector@diekeure.be<br />

Externe auteurs<br />

die occasioneel of op geregelde<br />

basis een bijdrage willen<br />

leveren, kunnen contact<br />

opnemen met de redactie.<br />

<strong>Vector</strong><br />

<strong>Vector</strong> is gratis voor alle leerkrachten<br />

wiskunde in België.<br />

Voor het buitenland betaal je e 5.<br />

Verantwoordelijke uitgever<br />

Bart Vandenbussche<br />

Kleine Pathoekeweg 3<br />

8000 Brugge

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!