Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...
Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...
Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TEGNIES<br />
Die gifhalsband.<br />
Die proses<br />
Ongediertes het die vermoë om ge -<br />
dragspatrone aan te leer deur omgewingsgebeure.<br />
As ‘n jakkals ingeroep<br />
word tydens nagjag, word daar met ‘n<br />
skerp lig na hom geskyn en geskiet (of<br />
op ‘n ander dier naby aan hom). Hy sal<br />
nie weer ingeroep word (sou hy dit oorleef)<br />
as hy dieselfde roepgeluide en<br />
gepaardgaande soeklig in die veld sou<br />
teëkom nie.<br />
Statistiek dui op geen <strong>af</strong>name <strong>van</strong> die<br />
totale bevolking <strong>van</strong> jakkalse en rooikatte<br />
nie, maar wel ‘n dramatiese toename<br />
in die getal vee wat ge<strong>van</strong>g word. ‘n<br />
Oplossing is dus nog nie gevind vir die<br />
probleem oor die langtermyn nie.<br />
Die gevolg <strong>van</strong> PAL-klokkies<br />
Klokkies moet aan alle potensiële prooi<br />
aangebring word. Die klokkie kan drie<br />
moontlike effekte op ongediertes hê wat<br />
in die omgewing aktief is.<br />
Dit mag geen effek op die roofdier hê nie<br />
Dit gebeur gewoonlik met individuele<br />
roofdiere wat territoriaal is en uitsluitlik<br />
jag maak op natuurlike prooi. Hierdie<br />
diere hou ander potensiële ongediertes<br />
uit sy loopgebied, oorleef en maak sy<br />
nageslag groot op natuurlike prooi, sonder<br />
dat veeverliese gely word.<br />
Die klokkie wat om die dier se nek aangebring word.<br />
Die stryd teen<br />
ongediertes<br />
– gebruik die Protect-A-Lamb (PAL) klokkies<br />
PAL-klokkies word deur baie produsente suksesvol gebruik om verliese deur roofdiere te<br />
beperk asook om ongediertes te identifiseer.<br />
Dit mag die ongediertes <strong>af</strong>skrik<br />
Waar ‘n ongedierte reeds besig is om<br />
lammers te <strong>van</strong>g, wek die vreemde klank<br />
soveel agterdog, dat hy nie verder <strong>van</strong>g<br />
nie. Die ondier moet binne die eerste<br />
paar dae nadat die klokkies aangebring<br />
is doodgemaak word, omdat die roofdier<br />
beter reageer op aasreuk en roepgeluide<br />
as hy honger is.<br />
As die ongedierte nie sy vrees oorkom<br />
om die lammers met die klokkies te <strong>van</strong>g<br />
nie, sal dit later die gebied verlaat om<br />
prooi op ‘n ander plek te soek. Hou net<br />
aan om die klokkies aan te bring op alle<br />
diere wat potensiële prooi kan wees.<br />
Dit mag ongediertes aantrek<br />
Klokkies wat deurlopend op al die lammers<br />
aangebring word, terwyl roofdiere<br />
nie gedood word nie, bied individuele<br />
roof diere die geleentheid om tot territoriale<br />
diere te ontwikkel.<br />
Sou hierdie territoriale roofdier deurlopend<br />
aan die geluid blootgestel wees<br />
en hy om die een of ander rede gedwing<br />
word om lammers met ‘n klokkie aan te<br />
<strong>van</strong>g, sal die geluid die ongedierte in die<br />
toekoms aantrek omdat hy dit met prooi<br />
(sonder enige onaangename ervaring)<br />
assosieer.<br />
Dié aangeleerde gedragspatroon (om<br />
lammers met klokkies aan te <strong>van</strong>g) is<br />
baie handig in die gebruik <strong>van</strong> gifhalsbande<br />
(ook vervaardig deur PAL). In<br />
hierdie situasie is die dier gewoonlik<br />
reeds territoriaal en gewoond om in ‘n<br />
sekere kamp te jag. Daar kan dus ‘n tei -<br />
kengroep <strong>van</strong> lammers, elk met ‘n klokkie<br />
én gifhalsband, teen ongeveer 1 per<br />
25 ha in die kamp teruggeplaas word en<br />
die diere <strong>van</strong> die kudde kan na ‘n aangrensende<br />
kamp verskuif word.<br />
Die ongedierte het nou geleer om lammers<br />
met klokkies te <strong>van</strong>g en daarom<br />
kan hy die teikengroep maklik opspoor.<br />
Hy is oortuig dat dit prooi is wanneer hy<br />
die geluid hoor, maar is nie bewus <strong>van</strong><br />
die gifhalsbande nie.<br />
Omdat dit dieselfde prooi is waaraan hy<br />
gewoond is, in dieselfde kamp met dieselfde<br />
klank, veroorsaak dit dat hy maklik<br />
weer so ‘n lam <strong>van</strong>g. As hy die lam<br />
<strong>van</strong>g en die gifhalsband stukkend byt,<br />
vrek die ongedierte en kan die gifhalsbande<br />
verwyder word en weer met die<br />
klokkies op lammers voortgegaan word.<br />
Hoe om klokkies aan te wend<br />
Die band <strong>van</strong> die klokkie is ‘n sirkel. Om<br />
koste te bespaar is daar nie ‘n gespe<br />
waarmee dit korter of langer gestel kan<br />
word nie. Die klokkie moet so vroeg as<br />
moontlik aangebring word (selfs dag -<br />
oud). Dit het geen effek op die ooi/lamverhouding<br />
nie.<br />
Die band moet so gestel word dat ‘n<br />
speling <strong>van</strong> vier vingers tussen die lam<br />
se nek en die band gelos word vir groei.<br />
Dit word gedoen deur ‘n gedeelte <strong>van</strong> die<br />
band dubbel op mekaar te vou en drie<br />
krammetjies met ‘n swaardienskrammasjien<br />
(wat ook deur PAL of <strong>KLK</strong> ver -<br />
koop word) op elk <strong>van</strong> die twee voue aan<br />
te bring. Verwyder die klokkies as die<br />
lammers groot genoeg is om nie meer<br />
deur roofdiere ge<strong>van</strong>g te word nie.<br />
Kontak Eddie Steenkamp (Bestuurder:<br />
Protect-A-Lamb) by (022) 723-1842 of<br />
stuur ‘n e-pos na www.protect-a-lamb.<br />
com of skakel jou naaste <strong>KLK</strong> handelstak.<br />
ARTIKEL GESKRYF DEUR EDDIE STEENKAMP.