02.05.2013 Views

Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...

Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...

Implementering van nuwe rekenaarstelsel skop af - KLK Landbou ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TEGNIES<br />

Die gifhalsband.<br />

Die proses<br />

Ongediertes het die vermoë om ge -<br />

dragspatrone aan te leer deur omgewingsgebeure.<br />

As ‘n jakkals ingeroep<br />

word tydens nagjag, word daar met ‘n<br />

skerp lig na hom geskyn en geskiet (of<br />

op ‘n ander dier naby aan hom). Hy sal<br />

nie weer ingeroep word (sou hy dit oorleef)<br />

as hy dieselfde roepgeluide en<br />

gepaardgaande soeklig in die veld sou<br />

teëkom nie.<br />

Statistiek dui op geen <strong>af</strong>name <strong>van</strong> die<br />

totale bevolking <strong>van</strong> jakkalse en rooikatte<br />

nie, maar wel ‘n dramatiese toename<br />

in die getal vee wat ge<strong>van</strong>g word. ‘n<br />

Oplossing is dus nog nie gevind vir die<br />

probleem oor die langtermyn nie.<br />

Die gevolg <strong>van</strong> PAL-klokkies<br />

Klokkies moet aan alle potensiële prooi<br />

aangebring word. Die klokkie kan drie<br />

moontlike effekte op ongediertes hê wat<br />

in die omgewing aktief is.<br />

Dit mag geen effek op die roofdier hê nie<br />

Dit gebeur gewoonlik met individuele<br />

roofdiere wat territoriaal is en uitsluitlik<br />

jag maak op natuurlike prooi. Hierdie<br />

diere hou ander potensiële ongediertes<br />

uit sy loopgebied, oorleef en maak sy<br />

nageslag groot op natuurlike prooi, sonder<br />

dat veeverliese gely word.<br />

Die klokkie wat om die dier se nek aangebring word.<br />

Die stryd teen<br />

ongediertes<br />

– gebruik die Protect-A-Lamb (PAL) klokkies<br />

PAL-klokkies word deur baie produsente suksesvol gebruik om verliese deur roofdiere te<br />

beperk asook om ongediertes te identifiseer.<br />

Dit mag die ongediertes <strong>af</strong>skrik<br />

Waar ‘n ongedierte reeds besig is om<br />

lammers te <strong>van</strong>g, wek die vreemde klank<br />

soveel agterdog, dat hy nie verder <strong>van</strong>g<br />

nie. Die ondier moet binne die eerste<br />

paar dae nadat die klokkies aangebring<br />

is doodgemaak word, omdat die roofdier<br />

beter reageer op aasreuk en roepgeluide<br />

as hy honger is.<br />

As die ongedierte nie sy vrees oorkom<br />

om die lammers met die klokkies te <strong>van</strong>g<br />

nie, sal dit later die gebied verlaat om<br />

prooi op ‘n ander plek te soek. Hou net<br />

aan om die klokkies aan te bring op alle<br />

diere wat potensiële prooi kan wees.<br />

Dit mag ongediertes aantrek<br />

Klokkies wat deurlopend op al die lammers<br />

aangebring word, terwyl roofdiere<br />

nie gedood word nie, bied individuele<br />

roof diere die geleentheid om tot territoriale<br />

diere te ontwikkel.<br />

Sou hierdie territoriale roofdier deurlopend<br />

aan die geluid blootgestel wees<br />

en hy om die een of ander rede gedwing<br />

word om lammers met ‘n klokkie aan te<br />

<strong>van</strong>g, sal die geluid die ongedierte in die<br />

toekoms aantrek omdat hy dit met prooi<br />

(sonder enige onaangename ervaring)<br />

assosieer.<br />

Dié aangeleerde gedragspatroon (om<br />

lammers met klokkies aan te <strong>van</strong>g) is<br />

baie handig in die gebruik <strong>van</strong> gifhalsbande<br />

(ook vervaardig deur PAL). In<br />

hierdie situasie is die dier gewoonlik<br />

reeds territoriaal en gewoond om in ‘n<br />

sekere kamp te jag. Daar kan dus ‘n tei -<br />

kengroep <strong>van</strong> lammers, elk met ‘n klokkie<br />

én gifhalsband, teen ongeveer 1 per<br />

25 ha in die kamp teruggeplaas word en<br />

die diere <strong>van</strong> die kudde kan na ‘n aangrensende<br />

kamp verskuif word.<br />

Die ongedierte het nou geleer om lammers<br />

met klokkies te <strong>van</strong>g en daarom<br />

kan hy die teikengroep maklik opspoor.<br />

Hy is oortuig dat dit prooi is wanneer hy<br />

die geluid hoor, maar is nie bewus <strong>van</strong><br />

die gifhalsbande nie.<br />

Omdat dit dieselfde prooi is waaraan hy<br />

gewoond is, in dieselfde kamp met dieselfde<br />

klank, veroorsaak dit dat hy maklik<br />

weer so ‘n lam <strong>van</strong>g. As hy die lam<br />

<strong>van</strong>g en die gifhalsband stukkend byt,<br />

vrek die ongedierte en kan die gifhalsbande<br />

verwyder word en weer met die<br />

klokkies op lammers voortgegaan word.<br />

Hoe om klokkies aan te wend<br />

Die band <strong>van</strong> die klokkie is ‘n sirkel. Om<br />

koste te bespaar is daar nie ‘n gespe<br />

waarmee dit korter of langer gestel kan<br />

word nie. Die klokkie moet so vroeg as<br />

moontlik aangebring word (selfs dag -<br />

oud). Dit het geen effek op die ooi/lamverhouding<br />

nie.<br />

Die band moet so gestel word dat ‘n<br />

speling <strong>van</strong> vier vingers tussen die lam<br />

se nek en die band gelos word vir groei.<br />

Dit word gedoen deur ‘n gedeelte <strong>van</strong> die<br />

band dubbel op mekaar te vou en drie<br />

krammetjies met ‘n swaardienskrammasjien<br />

(wat ook deur PAL of <strong>KLK</strong> ver -<br />

koop word) op elk <strong>van</strong> die twee voue aan<br />

te bring. Verwyder die klokkies as die<br />

lammers groot genoeg is om nie meer<br />

deur roofdiere ge<strong>van</strong>g te word nie.<br />

Kontak Eddie Steenkamp (Bestuurder:<br />

Protect-A-Lamb) by (022) 723-1842 of<br />

stuur ‘n e-pos na www.protect-a-lamb.<br />

com of skakel jou naaste <strong>KLK</strong> handelstak.<br />

ARTIKEL GESKRYF DEUR EDDIE STEENKAMP.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!