DIE KWEEK VAN SAMPIOENE: 'n HANDLEIDING VIR BEGINNERS

WOORDELYS
Agar: ’n Stolmiddel wat gemaak word van seewierekstrak. Agar word
gebruik in sampioenverbouing om groeitoestande vir sampioenspore
te voorsien.
Belugti ging: Proses waardeur lug gesirkuleer word deur gemengde vaste stowwe
of opgelos word in ’n vloeistof.
Besmetti ng: Ongewenste organismes in die groeimedium. Dit kom gewoonlik
voor as gevolg van onvoldoende sterilisering. Dit is gewoonlik swart
of groen skimmel.
Biologiese doeltreff endheid: Dit verwys na die opbrengspersentasie van vars sampioene uit
droë gewig voedingsbodem, bv. 1 kg vars sampioene uit 1 kg droë
voedingsbron lewer 100% biologiese doeltreff endheid.
Kweekbodem: Aartappeldekstrose-agar of moutekstrak-agar.
Kweekplantjie: Sampioenswamvlok wat op ’n medium groei.
Lugvogmeter: ’n Instrument wat relati ewe voggehalte of die hoeveelheid water in
die atmosfeer meet.
Oortrekking: Die proses waartydens swamvlok oor die voedingsbodem groei tot
die hele voedingsbodem heeltemal wit is.
Opslag: Voorkoms van sampioene as gevolg van ’n skielike ontwikkeling van
’n klomp vrugliggame binne ’n bepaalde tydperk.
Outoklaaf: ’n Lugdigte houer wat gevul kan word met stoom onder druk om hitt e
voort te bring.
Pasteurisering: Die proses waar vloeistof verhit word met die doel om virusse en
skadelike organismes soos bakterieë en protasoë te vernieti g.
Petribakkie: ’n Ronde glas- of plasti ekbakkie met ’n deksel wat gebruik word
om sampioenswamvlok te kweek wat gebruik sal word om op die
moedersaad te ent.
Preservering: Beskerming van kos teen bederf as gevolg van mikro-organismes,
ensieme en oksidasie.
Saad: Die suiwer kweking van swamvlok op koringkorrels of saagsels wat
geënt word op die fi nale voedingsbodem.
Speldekop: ’n Term wat gebruik word vir ’n baie jong sampioen wanneer sy kop
so groot soos ’n speldekop is.
Sterilisering: Die totale vernieti ging van alle mikro-organismes met hitt e deur die
gebruik van ‘n outoklaaf of drukpot.
Swamvlok: ’n Swamagti ge netwerk van draadvormige selle waaruit
sampioenvrugliggame gevorm word.
Temperatuur: Hoe warm of koud die liggaam of die omgewing is.
Voedingsbodem: Strooi, saagsels of enige organiese stowwe waarop die
sampioenswamvlok sal groei.
Voggehalte: Die hoeveelheid waterdamp in die atmosfeer.
Vrugliggaam: Die struktuur van die sampioen.
5