N! 1-1 in pdf formaat, formaat 40 - faculteit Technische Natuurkunde ...

EEN GEPOLARISEERDE BLIK OP HET HEELAL | DE LOOPBAAN
VAN DAAN DAMEN | DE IG-NOBELPRIJZEN | FUSION |
LIFTEN NAAR BERLIJN | EXTERNE STAGE SHELL INDIA
1 | N! april 2010
N°1 april 2010

Wolter
Eens een natuurkundige...
Wolter Smit studeerde technische natuurkunde aan de Technische
Universiteit Delft en is een van de twee directeur-eigenaren van
TOPdesk, een internationaal softwarehuis met het hoofdkantoor in
Delft. Reden voor een gesprek met hem over natuurkundigen
en TOPdesk.
Hoe ben je eigenlijk van natuurkunde in de software verzeild geraakt? Wolter:
“Natuurkunde is een prachtige studie, bijna fi losofi sch. Maar als student had ik ook
geld nodig en ik kon programmeren. Dus ging ik aan de slag bij OGD. Daar rolde
uiteindelijk TOPdesk uit voort. Het ontwikkelen en verkopen van softwareoplossingen
deed ik op mijn zestiende al; mijn moeder was mijn telefoniste!”
Wolter beweert dat TOPdesk een typisch bedrijf is voor pasafgestudeerden. Hoe
dat zo? Wolter: “Veel studenten vinden bij ons hun eerste baan na hun studie. Ook
natuurkundigen zijn bij ons te vinden. Natuurkundigen zijn een apart soort mensen:
vaak heel aardig en zachtmoedig, fi losofi sch ingesteld en analytisch heel sterk. Ze
staan anders in het leven: het gaat ze niet altijd om de aardse voordelen, maar meer
om het proces en de oplossing.”
Draait het daar bij TOPdesk ook om? “Onze passie is om met een zo goed mogelijk
standaardproduct zo veel mogelijk mensen gelukkig te maken. Het gaat bij ons niet
zozeer om de harde cijfers, maar meer om het proces. Mensen die bij ons werken
hebben het gevoel met iets nuttigs bezig te zijn. Uitdagend werk in een prettige
omgeving.”
Wat is er precies uitdagend? “Op onze Ontwikkelafdeling gebeuren spannende dingen.
We hebben bijvoorbeeld onze eigen ontwikkelomgeving Mango. Analytische skills
worden daar optimaal ingezet. Bij Consultancy ben je elke dag bezig met mensen
in organisaties; je analyseert wat er in een specifi eke organisatie plaatsvindt om tot
een verbetering te komen.” En hoe zit het met die ‘prettige omgeving’? Wolter: “Het
gaat om samenwerken, samen iets bereiken en klanten blij maken. De sfeer is relaxed
en door de vrijheid die je krijgt kun je jezelf al snel een ‘senior’-status aanmeten.
Kernwaarden en eigenschappen die je ook bij natuurkundigen terugziet.”
Allemaal solliciteren bij TOPdesk dus? Wolter: “Kom eens langs voor een kopje koffi e
zou ik zeggen.” Tot slot vraag ik Wolter of hij de Schrödingervergelijking nog kent.
Prompt tekent hij deze uit op mijn notitieblok. Eens een natuurkundige, altijd een
natuurkundige…
Martinus Nijhoffl aan 2, 2624 ES Delft
t (015) 2 700 900 e vacatures@topdesk.nl
.nl /werk
Up to now, Deep UV light (193 nm)
has been used for chip production.
In order to enable smaller chips, ASML
is now working on the application of
Extreme UV light (13.5 nm).
The vacuum contains volatile
hydrocarbon molecules.
EUV photons smash
these organic
molecules apart.
Tomorrow, we’ll be able
to make 10-nm-chips.
Today, you can
figure out how.
EUV-photons
13.5 nm
The precipitation of free carbon
atoms (0.5 nm) onto the mirrors
in the vacuum system seriously
reduces the reflection.
For engineers who think ahead
Profile: Worldwide market leader in chip lithography systems | Market share: 65% | R&D-budget:
EUR 500 million | Opportunities for: Physicists, Chemists, Software Engineers, Electrotechnicians,
Mechatronicians and mechanical engineers | Discover: ASML.com/careers
-1%
A system of magnetically controlled
mirrors in a vacuum ‘moulds’ the EUV light
into a constant beam strong enough
to expose the silicon for the production
of 10-nm-chip-structures.
ASML is looking for solutions
to keep the mirror system clean.
Wiping is not an option.

REDACTIONEEL
Voor je ligt de eerste uitgave van de eerste
jaargang van de N!. Dit keer geen verzameling
“Goud van Oud” artikelen van beide
verenigingen, maar kersverse bijdragen van
zowel studenten als alumni, zoals je in de
Koerier respectievelijk het VENI-blad van
ons gewend bent. Hoewel de definitieve
enquête-uitslagen nog niet beschikbaar
zijn, zijn de reacties tot nu toe zeer positief.
Er kan, met een aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid, gezegd worden dat het
overgrote deel van de leden van zowel VENI
als Van der Waals achter de fusie staat.
Dat rechtvaardigt de uitgifte van deze N!.
We zijn erg blij met de hoge respons op
de enquête. Uit de tot nu toe verwerkte
enquêtes van de VENI-leden werd een
gemiddelde score van 4.4 gehaald (op de
schaal van 1=helemaal oneens tot 5=helemaal
eens) op de vraag “Ik sta achter de
fusie van de Koerier en het VENI-blad”.
Naar aanleiding van deze positieve score,
is er dan ook op de algemene ledenvergadering
vanuit het VENI-bestuur op 2 maart
groen licht gegeven voor de fusie van beide
verenigingsbladen. Zoals ook gebruikelijk
was in het VENI-blad, is ook in dit magazine
het verslag te lezen van de ALV. De uitslagen
van de Van-der-Waalsenquêtes zijn tevens
op de ALV der SVTN "J.D. van der Waals" van
16 maart bekend gemaakt. Op de hierboven
genoemde vraag werd onder de natuurkundestudenten
een 3.9 gescoord. Dit resulteerde
in de officiële aanname van de N! als
verenigingsblad van de studievereniging.
De vraag of we door konden met de N!
was natuurlijk de belangrijkste, maar ook
op de overige vragen zijn veel bruikbare
antwoorden en suggesties gekomen. De
uitkomst hiervan zal in meer detail geëvalueerd
en gepresenteerd worden in de
volgende editie van de N!. De redactie zal
tevens nauwkeurig naar alle geleverde input
kijken. Hieruit kunnen dan aanpassingen aan
het design of aan de samenstelling van de
inhoud gedaan worden.Natuurlijk blijven we
ook daarna open staan voor verbeteringen.
Met de pilot hebben we de lat hoog gelegd
voor de kwaliteit van het blad, in dit blad is
getracht de verwachtingen waar te maken.
—
Door: Loes van Zijp (Hoofdredacteur N!,
VENI) & Paul Janssen (Hoofdredacteur
N!, Van der Waals)
INHOUD
06
11
14
16
18
20
GEEN STOORENDE
VERNIEUWING
EEN GEPOLARISEERDE
BLIK OP HET HEELAL
De loopbaan van Frans Snik
DE GESCHIEDENIS VAN
VAN DER WAALS
NEW: NUCLEAR FUSION
AT THE TU/E
EXTERNE STAGE
Shell Technology India
VIJF VRAGEN AAN KEES STORM
20 XX 38
XX 24
11 XX 14
XX 16
23
24
26
28
32
33
PLANNING
LUSTRUMACTIVITEITEN
FOTOPAGINA
Themaweek carnaval en eerstejaarsactiviteit
GRAVITY REDEFINED
DE LOOPBAAN VAN
DAAN DAMEN
QUOTES / PUZZEL
AANKONDIGING KLEINE BUEX
34
37
38
42
44
46
LIFTEN NAAR BERLIJN
De reis naar bier en curryworst
VENI KERSTEXCURSIE NAAR
HALLEY STERRENWACHT
TIEN REDENEN WAAROM
N-LAAG NIET NOG EENS
50 JAAR MEE GAAT
NOTULEN VENI-ALV
DE IG-NOBELPRIJZEN
Loon naar 'werken'
ACTIVITEITENKALENDER
N! april 2010 | 5

Master Applied Physics
TU/e beste van Nederland
In de in februari 2010 verschenen onafhankelijke
Keuzegids Masters, is de master Applied Physics van
de TU/e als beste natuurkundemaster beoordeeld.
“Toegepaste natuurkunde in Eindhoven steekt boven
de rest uit met veel lof en alleen een gemiddeld oordeel
over de studeerbaarheid; over de andere aspecten
zijn de studenten echt tevreden.”, aldus de gids.
De opleiding krijgt een score van 85, en steekt daarmee
ruimschoots boven de andere Nederlandse masters
natuurkunde uit. In het rijtje van in totaal acht opleidingen
krijgt de opleiding ‘Natuurkunde en Meteorologie & Fysische
Oceanografie’ van de Universiteit Utrecht de tweede
plaats met een score van 77. De opleiding Applied
Physics van de TU Delft is hekkensluiter met een score
van 67. Tevens scoort de Eindhovense master het best
van alle masters van de TU/e. De TU/e in zijn geheel staat
op de derde plaats van alle hoger-onderwijsinstellingen.
De gids wordt uitgegeven door het Hoger
Onderwijs Persbureau, en is gebaseerd op
de oordelen van studenten en experts.
foto: iStockphoto.com/skodonnell
Tekort vergaderruimtes
minder dringend
In de afgelopen maanden hebben de G-vleugel en een deel
van de A-gang een nieuwe indeling gekregen. Zo zijn er tegenwoordig
een nieuw commissiehok en een nieuwe archiefruimte
in de eigen G-vleugel. Mede dankzij het nieuwe commissiehok
is het tekort aan vergaderruimtes voor commissies van studievereniging
Van der Waals voor een groot deel verholpen. Tevens
is de huisvesting van de archieven overzichtelijk geworden:
in plaats van drie afzonderlijke archiefruimtes in de G-vleugel
en de A-gang is er nu één groot hok in de G-vleugel.
Sinds de huisvesting van de vakgroep FUSION, op de
tweede verdieping van de G-vleugel, was er een dringend
tekort aan vergaderruimtes. De leegstaande ruimtes op
deze verdieping werden iedere pauze gebruikt voor vergaderingen
van commissies. “In sommige pauzes zijn er gerust
vijf vergaderingen tegelijkertijd. Daarvoor heb je natuurlijk
vijf verschillende ruimtes nodig. Vroeger konden we
dat boven kwijt, tot ze daar gingen verbouwen. Gelukkig
kregen we al snel een vergaderhok tegenover de kantine
tot onze beschikking. Nu is daar een ruimte in onze eigen
G-vleugel bijgekomen.”, aldus voorzitter Gijs ten Haaf.
Op de plaats van dit nieuwe hok, links naast het paalhok (voorraadhok)
van de Borrel, zat vroeger het rommelarchief. In de
kerstvakantie hebben de bestuursleden van de studievereniging
hard gewerkt aan de verhuizing. Secretaris en tevens archivaris
Arjen Monden: “Vooral het oude rommelarchief, dat nu
getransformeerd is in een vergaderruimte voor commissie, was
een enorme troep. Er is niet alleen maar verhuisd, maar ook
gekeken naar wat er weg gegooid kon worden. Zo blijven we
niet nog langer met onbruikbare troep in ons archief zitten.”
Het nieuwe archief bevindt zich tussen de Fysicawinkel
en het studiehok in. De twee oude archiefruimtes in de
A-gang zijn teruggegeven aan de faculteit. Tevens is er door
de faculteit een OGO-ruimte op de hoek van de A-gang
en G-vleugel gerealiseerd. Hierdoor zitten de eerstejaars
bij het werken aan projecten letterlijk om de hoek.
foto: Sjak Jansen
Planning lustrumweken
bekend
In oktober 2010 viert studievereniging Van der Waals haar
tiende lustrum in het thema ‘eXtreem’. De lustrumactiviteiten
van de vereniging worden, rond de dies op 6
oktober, over een kleine twee weken verspreid. Het gala
valt echter buiten deze periode. De faculteit Technische
Natuurkunde viert in 2010 ook haar vijftigjarig bestaan,
maar spreidt haar activiteiten uit over het hele kalenderjaar.
De uiteindelijke lustrumplanning van de studievereniging
heeft lang op zich moeten laten wachten. Om tot
een besluit te komen over de planning waren drie ALV’s
en een brainstormBorrel nodig. De planning waarin
de activiteiten van de faculteit en de studievereniging
zijn opgenomen is weergegeven op pagina 23.
Afscheidscollege
Fons de Waele
Op 29 januari heeft Fons de Waele in de blauwe zaal zijn
afscheidscollege gehouden met als titel “Vijftig jaar in de
kou”. Hierin werd vanuit het perspectief van het werk in de
groep “Lage Temperaturen” aan de faculteit Technische
Natuurkunde teruggeblikt op het verleden. We worden aan
de hand meegenomen naar de tijd van Kamerlingh Onnes
om vanaf daar door de ontwikkelingen op dat vakgebied
heen te lopen. Omdat Fons ook werkzaam is geweest
als opleidingsdirecteur aan onze faculteit werd er uiteraard
aandacht besteed aan enkele onderwijsperikelen.
Fons heeft in totaal, tot op de dag nauwkeurig, 36 jaar op de
Technische Universiteit van Eindhoven gewerkt. Hij begon zijn
studie aan de Rijksuniversiteit Leiden en behaald ook daar zijn
doctoraal natuurkunde in de gemengd experimenteel/theoretische
richting. Vier jaar later promoveert hij aan dezelfde
universiteit. Na zijn promotie in 1972 treedt Fons in dienst van
de Technische Universiteit Eindhoven. In het begin werkte
hij aan mengkoelers en later aan cryokoelers. Van 2004 tot
2007 was hij onderwijs directeur, waar hij zich heeft ingezet
voor het invoeren van het bachelor-master systeem. Verder
stond Fons hij aan de wieg van het natuurkundecircus en
was actief betrokken bij het World Year of Physics in 2005.
De afscheidsrede is terug te vinden op:
http://alexandria.tue.nl/extra2/redes/Waele2010.pdf
VIDI & VICI
Ieder jaar worden door het NWO (Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek) subsidies toegekend aan
personen die voor een vernieuwingsimpuls hebben gezorgd op
gebied van wetenschappelijk onderzoek. Deze beurzen kunnen
worden ingedeeld in drie verschillende types, VENI, VIDI en VICI
beurs. De eerste is voor pas gepromoveerde wetenschappers,
de tweede voor ervaren wetenschappers en de VICI beurs voor
professorabele wetenschappers.
Binnen de faculteit Technische Natuurkunde zijn er in november
2009 drie VIDI beurzen toegekend namelijk aan:
• Dr. J.D.R. (Jens) Harting van de groep “Mesoscopic
Transport Phenomena” (MTP) voor zijn onderzoek "Dense
suspensions in medicine and industry".
• Dr.ir. A.H.M. (Arno) Smets van de groep “Plasma and
Materials Processing” (PMP) voor zijn onderzoek "Handige
materialen voor goedkope zonne-energie".
• Dr. K.F. (Folkert) Boersma van het KNMI (groep “Turbulentie
en werveldynamica” WDY) voor zijn onderzoek "Veranderlijke
voorbodes van ozon".
Dr. ir. W.M.M. (Erwin) Kessels heeft een VICI beurs toegewezen
gekregen voor zijn onderzoek ”Nanotechnologie: de weg van
lab naar productie”. Nanotechnologie wordt gezien als dé grote
belofte voor de toekomst. Erwin zal nieuwe technieken en materialen
ontwikkelen door fabricageprocessen op atomaire schaal
te begrijpen en te beheersen. Dit dient de kloof tussen onderzoek
in het lab en industriële productie van bijvoorbeeld nieuwe
elektronica en zonnecellen te overbruggen.
—
Bron: NWO website en digitale nieuwsbrief TN
GESLAAGD!
Op 24 februari zijn de volgende studenten geslaagd
voor de masteropleiding Applied Physics:
Merlijn Jacobs, Sjors Schellekens, Frank
Schoenaker en Jeroen Franken.
6 | N! april 2010 N! april 2010 | 7

STOOR
Geen STOORende
vernieuwing!
Nieuw blad, vertrouwde STOOR-stukjes. Ook in dit nieuwe faculteitsblad zal
STOOR alle ins and outs met betrekking tot het onderwijs op onze faculteit
bespreken. Vertrouwd zal voor velen de komst van de resultaten van de interne
stage-enquêtes zijn die deze keer aan bod komen, maar er is ook vernieuwing!
Aan het begin van dit collegejaar zijn er namelijk tussentoetsen
ingevoerd voor de eerste- en tweedejaarsstudenten.
De resultaten van deze toetsen worden meegenomen
in de bepaling van het eindcijfer van een vak. Tegen
het einde van dit artikel staat informatie over de tussentoetsen.
Verder zal de invoering van het bindend studieadvies
(BSA) velen niet zijn ontgaan: ook meer hierover.
Verder zijn de gelederen van STOOR onlangs vernieuwd:
Marije Haverhals, Augusta Goedhart en Tim Weekenstroo
hebben STOOR na vele jaren van dienst verlaten.
Marloes van der Heijden, Maarten van Drunen en ik,
Roel Heijnen, zijn sinds 1 februari hun vervanging.
Maar nu op naar de interne stageresultaten...
Resultaten interne stage-enquête
Het eindproject van de bacheloropleiding van iedere student
aan onze faculteit bestaat uit een interne stage bij een vakgroep
van onze faculteit. STOOR evalueert de resultaten van de
enquêtes van deze stage die iedere student dient in te vullen
bij de afsluiting van hun project. Dit jaar hebben in totaal 55
mensen de enquête ingevuld. Mogelijk valt het jullie op dat
er een afwijkend aantal personen zijn bij de verschillende
tabellen die worden gepresenteerd, of dat er resultaten zijn die
onwaarschijnlijk lijken; dit is helaas te wijten aan een zekere mate
van gebrek aan concentratie tijdens het invullen van de enquête.
Tabel 1 en 2 laten respectievelijk de generatieverdeling en
vakgroepverdeling zien van alle studenten die afgelopen
jaar een interne stage hebben afgerond. Dit levert weinig
verrassende resultaten op: de verdeling van de studenten
onder de vakgroepen is vrij uniform en de generatiespreiding
is groot, conform de uitlopende studieduur.
Tabel 1: Aantal studenten interne stage per jaargang.
Generatie Aantal
2000 0
2001 0
2002 1
2003 3
2004 10
2005 16
2006 21
2007 0
2008 1
2009 0
Totaal 54
Tabel 2: Verdeling van de studenten over de vakgroepen.
Vakgroep Aantal
TPM 3
EPG 3
ETP 7
FNA 12
LTE 1
MBx 6
M2N 3
PFY 1
WDY 7
CQT 8
PSN 3
Anders 1
Totaal 55
Het doen van een interne stage levert 14 ECTS op, welke
nominaal verdeeld zijn in 64 halve dagen onderzoek en 34
halve dagen schrijven van het bijbehorende verslag. Figuur 1
en 2 laten een visuele weergave van de werkelijke tijdsduur in
halve dagen zien die studenten afgelopen jaar aan hun interne
stage hebben besteed. Het gemiddeld aantal halve dagen
onderzoek blijkt 72 te zijn, het gemiddeld aantal halve dagen dat
besteed is aan schrijven 39. Dit levert een gemiddelde totale
16
16
16 16 14
14
14 14 12
12
12 12 10
10
10 108
8
8 86
6
6 64
4
4 42
2
2 20
0
0 0
Halve Dagen Onderzoek
Halve Dagen Onderzoek
Halve Halve Dagen Dagen Onderzoek Onderzoek
Figuur 1: Aantal halve dagen dat een student besteedt aan onderzoek.
Figuur 3: Verdeling beoordelingen interne stage.
uitloop 8,5 8,5 ten opzichte van nominaal op van iets meer dan 10%.
8
De 13 8 halve dagen uitloop van dit jaar is een stuk hoger dan
8 8
afgelopen 7,5
7,5 jaar (1 halve dag), maar daarentegen weer lager dan
twee 7,5 jaren geleden, toen er gemiddeld 21 dagen uitloop was.
"Studenten geven aan zelf
Vakgroep (aantal studenten)
Vakgroep (aantal studenten)
voornamelijk Vakgroep Vakgroep schuldig (aantal (aantal studenten) studenten) te zijn aan
de uitloop van hun project."
Studenten geven aan zelf voornamelijk schuldig te zijn aan
de uitloop van hun project: veelal vanwege een gebrek
aan motivatie tijdens het schrijven van het verslag of een
relatief slechte beheersing van het Engels dat een hoop
correctietijd vergt. De uitloop van de stage wordt door
de meeste studenten als zeer vervelend ervaren, omdat
dit veelal ten koste gaat van het volgen van vakken.
Alle resultaten van de interne stage vallen binnen
het bereik 7 tot en met 9, met als gemiddeld cijfer
Figuur 2: Aantal halve dagen dat een student besteedt aan het schrijven
van het 35 verslag van de stage.
35
Figuur 4: Beoordeling begeleiding interne stage door studenten.
een 7,95 8
4 2(figuur
3). De kwaliteit van de begeleiding
6 6
2 0
blijkt ook 4 4
0 dit jaar gemiddeld zeer goed te zijn.
2 2
Zeer interessante 0 0 feiten zijn de uitlooptijden per vakgroep,
deze staan weergegeven in figuur 5 met tussen haakjes
per vakgroep het aantal studenten. Een volgende vraag is
Aantal studiepunten
Aantal studiepunten
of deze resultaten wel een duidelijk beeld scheppen. De
Aantal Aantal studiepunten studiepunten
gemiddelde cijfers zijn namelijk in sommige gevallen geba-
20
20
18seerd
op een klein aantal studenten en begeleiding bij
2018
20
16vakgroepen
zal per jaar en begeleider veranderlijk zijn.
1816
18
14
1614
16
12Dan
rest mij nog de opmerking te maken dat voor iedereen
1412
14
10
1210
12een
uitgebreide stagehandleiding met zeer handige tips bij het
8
10 810volgen
van een stage te vinden is op de website van STOOR.
6
8 6 8
4Verder
zijn alle studentassistenten van STOOR meer dan
6 4 6
2bereid
je verder te helpen met alle vragen met betrekking tot
4 2 4
0interne
stage, iedere pauze in het STOOR-hok in Ng 0.04.
2 0 2
0 0
Tussentoetsen
Sinds dit collegejaar zijn er voor de eerste- en
tweedejaarsstudenten tussentoetsen Aantal studiepunten ingevoerd:
Aantal studiepunten
gedurende een aantal momenten in het kwartiel
Aantal Aantal studiepunten studiepunten
worden er tussentoetsen over delen
8 | N! april 2010 N! april 2010 | 9
Aantal Studenten
Aantal Studenten
Aantal Aantal Studenten Studenten
Gemiddelde cijfer
Gemiddelde cijfer
Gemiddelde Gemiddelde cijfer cijfer
20
20
18
20 20
18
16
18 18
16
14
16 16
14
12
14 14
12
10
12 12
10
8
10 10
8
6
8 8
6
4
6 6
4
2
4 4
2
0
2 2
0
6
0 0 6
6 6
6,5
6,5
6,5 6,5
7
7
7 7
7,5
7,5
7,5 7,5
8 8,5
8 8,5
Cijfer
Cijfer 8 8 8,5 8,5
9
9
9 9
9,5 10
9,5 10
9,5 9,5 10 10
Cijfer Cijfer
Aantal Studenten
Aantal Studenten
Aantal Aantal Studenten Studenten
9,5
9,5
9,5 9,5
9
9
9 9
8,5
8,5
7,5 7
7
7
7
Aantal studenten
Aantal studenten
Aantal Aantal studenten studenten
20
20
18
20 20
18
16
18 18
16
14
16 16
14
12
14 14
12
10
12 12
10
8
10 10
8
6
8 8
6
4
6 6
4
2
4 4
2
0
2 2
0
0
0 0 0
0 0
10
10
10 10
20
20
20 20
30 40 50 60
30 40 50 60
Halve Dagen verslag
30 Halve 30 Dagen 40 40verslag 50 50 60 60
Halve Halve Dagen Dagen verslag verslag
70
70
70 70
80
80
80 80
Aantal Studenten
Aantal Studenten
Aantal Aantal Studenten Studenten
Aantal Studenten
Aantal Studenten
Aantal Aantal Studenten Studenten
35 35
30
30
30 30
25
25
25 25
20
20
20 20
15
15
15 15
10
10
10 10
5
5
5 5
0
0
0 0
Slecht
Slecht
Slecht Slecht
Matig Redelijk Goed
Matig Redelijk Goed
Kwaliteit Begeleiding
Matig Matig Kwaliteit Redelijk Redelijk BegeleidingGoed
Goed
Kwaliteit Kwaliteit Begeleiding Begeleiding
Uitstekend
Uitstekend
Uitstekend Uitstekend
Aantal studenten
Aantal studenten
Aantal Aantal studenten studenten
20
20 18
18 16
20 20
16 14
18 18
14 12
16 16
12 10
14 14
10 8
12 12
8 6
10 10
6
84

Gemiddelde cijfer
9,5
9
8,5
8
7,5
7
7
Vakgroep (aantal studenten)
Vakgroep (aantal studenten)
Figuur 5: Gemiddelde cijfer interne stage per vakgroep; tussen haakjes
het aantal studenten waarop het gemiddelde is gebaseerd.
van de stof afgenomen die meetellen in het eindcijfer.
Ik begin met de uitdrukkelijke opmerking dat alle
resultaten in principe nog weinigzeggend zijn. Gezien de
verandering van het curriculum ten opzichte van afgelopen
jaren en het feit dat er pas twee kwartielen zijn geweest
waarin de tussentoetsen zijn ingevoerd, is het lastig te
zeggen of het juist de tussentoetsen een positief danwel
een negatief effect op de studieresultaten hebben.
"Een feit is dat de tussentoetsen
onder de jongerejaarsstudenten
d uidelijk voor- en tegenstanders
hebben. "
Een feit is dat de tussentoetsen onder de jongerejaarsstudenten
duidelijk voor- en tegenstanders hebben. De tussentoetsen zijn
ingevoerd om te zorgen dat studenten de collegestof blijven
bijwerken en dus goed up-to-date blijven. Dit zal een positieve
uitwerking hebben op de (wellicht grootste) groep studenten
die het vooral in de eerste maanden van de studie erg zwaar
heeft. De deadlinewerkers zullen de tussentoetsen sneller als
een last ervaren. Verder blijken de resultaten van de tussentoetsen
bij de verschillende vakken ook zeer wisselend te zijn.
Zoals gezegd is het op dit moment nog te vroeg om conclusies
te trekken over de tussentoetsen. Het bleek wel dat
de studenten positief waren over de tussentoetsen van alle
vier de vakken met tussentoetsen die geënquêteerd waren
(twee eerstejaars- en twee tweedejaarsvakken). Zodra de
tussentoetsen geëvalueerd worden, zal STOOR de cijfers
gecombineerd met slagingspercentages presenteren.
Voorlopig studieadvies
Eerstejaarsstudenten dienen vanaf dit collegejaar 30 studie-
Aantal studenten
20
18
16
Aantal studenten
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Aantal studiepunten
14
Figuur 6: Hoeveelheid studiepunten eerstejaarsstudenten na 1
12
semester.
10
8
6
4
2
Aantal studenten
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Aantal studiepunten
Aantal studiepunten
0punten
(ECTS) te halen in het eerste studiejaar, anders mogen
ze niet instromen in het tweede jaar. Studenten die tussen de 30
en 40 ECTS hebben gehaald krijgen in overleg met de studieadviseur
een studiecontract. Bovendien moeten alle studenten
binnen 2 jaar hun propedeuse Aantal hebben studiepunten gehaald. Als studenten
dit niet halen, mogen ze de opleiding niet vervolgen. Op dit
moment zijn we halverwege het studiejaar en het is natuurlijk
interessant om te zien of de eerstejaarsstudenten dit jaar ten
gevolge van het BSA meer studiepunten halen dan voorheen.
Na een semester kunnen de eerstejaarsstudenten maximaal
30 ECTS halen. Er is gekozen om vanaf 20 studiepunten een
positief studieadvies te geven voor het tweede halfjaar van
de propedeuse. Voor de 73 eerstejaarsstudenten die dit jaar
begonnen zijn gelden de volgende resultaten (zie ook figuur 6):
• 32 (44%) met een voorlopig positief advies
• 24 (33%) met een voorlopig negatief advies
• 17 (23%) gestaakt of overgestapt
• 2 studenten zijn verlaat ingestroomd.
Ook hier zijn nog weinig conclusies aan te verbinden.
Na dit jaar zullen we weten of het BSA en de tussentoetsen
een hoger slagingspercentage bewerkstelligen
dan de (maximaal) 50% van afgelopen jaren.
Als laatste wil ik nog vermelden dat STOOR binnenkort een
externe stagevoorlichting en later in het jaar een mastervoorlichting
zal organiseren. De externe stagevoorlichting zal plaatsvinden
op 25 mei. De datum voor de mastervoorlichting wordt
binnenkort bekend gemaakt. De externe stagevoorlichting is
zeer handig voor de mensen die het volgende collegejaar op
externe stage gaan: met name de huidige derdejaarsstudenten.
Meer informatie is binnenkort te vinden op onze website www.
phys.tue.nl/stoor, deze is ook te bereiken via de quicklink op de
Van-der-Waalswebsite. Kom anders gerust langs in de middagpauze
in onze kamer in de G-vleugel voor meer informatie.
—
Door: Roel Heijnen (STOOR medewerker)
CARRIÈRE
Een gepolariseerde blik
op het heelal
Het is opmerkelijk hoe een relatief willekeurige beslissing je leven kan veranderen.
In 2002 wilden Jeroen Rietjens en ik, Frans Snik, samen op externe stage
naar een exotische plek. De locatie werd al snel vastgesteld op Hawaii, maar
toen moest er nog een natuurkundig onderwerp bijgezocht worden. Gelukkig
herinnerden wij ons dat daar telescopen staan en na wat Googlen en veel
bluffen konden we aan de slag aan een instrument dat polarisatiesignalen van
de zon moest gaan meten. Dat beviel zo goed dat we nog een keer terug zijn
geweest en ik vervolgens via deze omweg in Utrecht terecht gekomen ben voor
mijn afstudeeronderzoek om aldaar een instrument te ontwerpen dat ook polarisatiesignalen
van de zon moest gaan meten. Daarna heeft de astronomische
polarimetrie mij niet meer losgelaten en ben ik nog steeds in Utrecht bezig met
allerlei spannende instrumenten die polarisatiesignalen meten.
Polarisatie creëren en meten
Polarisatie is een inherente eigenschap van licht die binnen
de sterrenkunde nog veelvuldig over het hoofd wordt gezien.
De precieze meting ervan is lastig en de interpretatie van die
metingen al helemaal. Maar juist door het meten van polarisatie
kan de fysica van allerlei sterrenkundige objecten onderzocht
worden. Polarisatie ontstaat namelijk overal waar de symmetrie
van de voortplanting van het licht verbroken wordt. Dat
kan gebeuren door verstrooiing van licht (zoals bijvoorbeeld de
blauwe lucht op aarde), maar ook door magneetvelden (bijvoorbeeld
het Zeeman-effect). De meeste sterrenkundige bronnen
hebben helaas een polarisatiegraad van veel minder dan 1%,
en dat vormt de grote uitdaging voor onze instrumenten.
Om polarisatie te bepalen moeten er altijd minstens twee
metingen gedaan worden. Om bijvoorbeeld aan te tonen dat
licht verticaal gepolariseerd is, moet een intensiteitsmeting
gedaan worden door een verticale polarisator, maar ook eentje
door een horizontale polarisator, ter vergelijking. Dit geeft
direct de moeilijkheid van polarimetrie aan: het is zeer gevoelig
voor allerlei differentiële effecten tussen de twee (of meer)
metingen die valse polarisatiesignalen veroorzaken. Bovendien
veranderen de meeste optische componenten in een telescoop
ook nog eens de polarisatie van de bron. Polarimeters
moeten daarom slim ontworpen worden en vrijwel alle polarimeters
waar ik mee bezig ben zien er totaal verschillend uit.
Het turbulente magneetveld van de zon
De zon is een doodnormale ster, maar omdat hij zo dichtbij
staat, is het de enige ster die we in groot detail kunnen bestuderen.
Daarnaast is het ook nog eens van levensbelang om
de zon te onderzoeken, omdat het gedrag van de zon grote
invloed heeft op onze aarde. De zon kan bijvoorbeeld met
een enkele uitbarsting communicatiesatellieten en zelfs het
stroomnet lamleggen. Het explosieve gedrag van de zon wordt
veroorzaakt door het magneetveld van de zon en ondergaat
een cyclus van ongeveer elf jaar. Maar ondanks gedetailleerde
waarnemingen begrijpen we de onderliggende processen
van de zonneactiviteit nog verre van volledig. Er moeten dus
nauwkeurige, directe metingen van de magneetvelden op de
zon gedaan worden om de activiteit van de zon te begrijpen.
Om het magnetisme van de zon te bestuderen, is het nodig de
polarisatie van het zonlicht nauwkeurig te meten. Vele spectraallijnen
splitsen zich volgens het Zeeman-effect op als ze gevormd
worden in een gebied met een sterk magneetveld. Als ook de
polarisatie van het licht wordt bepaald, blijkt dat de componenten
van de spectraallijn allemaal anders gepolariseerd zijn.
Met behulp van het Zeeman-effect kunnen grootschalige magnetische
structuren op de zon, zoals zonnevlekken, in kaart worden
gebracht. Het Zeeman-effect is daarentegen zo goed als blind
voor zwakke, verknoopte magneetvelden, maar gelukkig biedt
een tweede polarisatie-effect uitkomst. Als je naar de rand
10 | N! april 2010 N! april 2010 | 11

Figuur 1: Het eerste licht voor het prototype van de S5T. Rechts:
Frans Snik.
Figuur 2: De HARPS polarimeter (links) vlak na installatie tussen
de overige componenten van HARPS.
Figuur 3: Impressie van de European Extremely Large Telescope
in vergelijking met de huidige Very Large Telescope.
van de zon kijkt, dan zijn vele spectraallijnen lineair gepolariseerd,
omdat daar een verstrooiing van bijna 90 graden plaatsvindt.
Deze verstrooiingspolarisatie kan verminderd worden door
het turbulente magneetveld (het Hanle-effect). Aangezien we
nu weinig tot niets weten van dat turbulente magneetveld op de
zon, gaat een nieuw Utrechts instrument (de S5T) binnenkort
jarenlang deze verstrooiingspolarisatie meten. Als nu blijkt dat
de polarisatie netjes op en neer gaat met de zonnecyclus, dan
hebben deze zwakke velden een duidelijke relatie met de grootschalige
velden. Zo niet, dan wordt het interessant. Dan vinden
er blijkbaar twee verschillende dynamo-processen plaats in de
zon die magneetvelden maken. De S5T (Small Synoptic Second
Solar Spectrum Telescope) zal elke dag een meting doen van
deze verstrooiingspolarisatie met grote gevoeligheid en stabiliteit.
Soortgelijke metingen worden nu gedaan met telescopen
met een apertuur van een halve meter, maar met een slimme
truc heeft onze S5T genoeg aan een 5-cm telescoop. Daarom
kan het instrument erg compact en stabiel gemaakt worden. Het
prototype van de S5T is in de zomer van 2007 getest in Utrecht
(na twee maanden wachten totdat de wolken verdwenen), zie
figuur 1. Deze metingen waren zo succesvol dat het gehele
project snel gefinancierd was en het uiteindelijke instrument in
de zomer van 2010 naar Arizona getransporteerd zal worden.
Meten aan magnetische sterren
Niet alleen de zon, maar ook vele andere sterren vertonen
allerlei magnetische verschijnselen, zoals het verschijnen van
'sterrenvlekken'. En aangezien veel sterren een andere interne
structuur hebben dan de zon, leveren observaties van hun
magneetvelden veel additionele informatie op, bijvoorbeeld over
hoe deze opgewekt kunnen worden. Het grootste probleem
bij waarnemingen van alle sterren behalve de zon is dat zelfs
de beste individuele telescopen ze niet ruimtelijk kunnen
oplossen: het blijven puntbronnen. Magnetische structuren
kunnen dus alleen indirect gemeten worden. Hiervoor wordt het
Zeeman-effect gebruikt in combinatie met het Doppler-effect
en kan uiteindelijk een tijdserie van spectropolarimetrische
waarnemingen van een ster omgezet worden naar een kaart
van magneetveld op het oppervlak van de ster. De beroemde
HARPS spectrograaf aan de 3.6-m telescoop op La Silla (Chili)
is de meest nauwkeurige ter wereld. Dankzij de extreme
stabiliteit heeft HARPS al vele exoplaneten ontdekt door de
variabele Doppler-verschuiving van de spectraallijnen van de
centrale ster te meten. Door HARPS nu uit te breiden met een
polarimeter, kan het instrument ook unieke metingen verrichten
aan magneetvelden op allerlei sterren. Deze polarimeter wordt
mogelijk gemaakt doordat de HARPS spectrograaf gevoed wordt
door twee optische fibers: één waarvan de ingang normaal
gesproken op de ster gericht wordt en één waarin licht uit een
kalibratielamp geschenen wordt. Voor de polarimeter worden
beide fibers gevoed met sterlicht, maar dan gesplitst volgens
twee loodrechte (lineaire) polarisatierichtingen. Twee verschillende
roterende kristalplaten zorgen ervoor dat alle lineaire en
ook circulaire polarisatie wordt omgezet in de polarisatierichtingen
die gesplitst worden en tevens dat allerlei systematische
meetfouten worden tegengegaan. De HARPS polarimeter is in
mei 2009 geïnstalleerd, zie figuur 2. De eerste wetenschappelijke
resultaten laten zien dat het instrument functioneert zoals
vereist en dat het zonder enige vorm van polarisatiekalibratie
soortgelijke instrumenten overklast. Meerdere waarneemprogramma's
met de HARPS polarimeter worden nu opgestart om
het magnetisme van verschillende sterren in kaart te brengen.
Karakterisatie van planeetatmosferen
Een compleet ander toepassingsgebied voor polarimetrie is de
karakterisatie van planeetatmosferen en de deeltjes (aerosolen)
die zich daarin bevinden, zoals stof, ijs en waterdruppeltjes. Het
zonlicht wordt namelijk verstrooid door deze deeltjes en deze
verstrooiing veroorzaakt bepaalde kleureffecten (bijvoorbeeld
de blauwe lucht) en polarisatie. En het is juist de kleurafhankelijke
polarisatie die veel informatie bevat over de aerosolen. Het
is erg gevoelig voor het aantal deeltjes, maar ook de grootte,
vorm en chemische samenstelling ervan. Dat betekent dat
een spectropolarimeter die een stuk atmosfeer vanuit zoveel
mogelijk hoeken bekijkt, veel eigenschappen van aerosolen kan
"Na wat Googlen en veel bluffen
konden we aan de slag."
bepalen zonder er daadwerkelijk bij in de buurt te komen. Zulk
onderzoek is belangrijk om allerlei processen in een planeetatmosfeer
te onderzoeken. Stofdeeltjes spelen namelijk een
grote rol in de chemische huishouding van een atmosfeer. In
het broeikaseffect spelen zulke deeltjes ook een belangrijke
rol - waarschijnlijk zelfs verkoelend - maar de precieze invloed
is nog zeer slecht bekend. Kleine stofdeeltjes in de atmosfeer
staan op aarde ook wel bekend als fijnstof en vormen soms
een gevaar voor de volksgezondheid. Redenen genoeg dus
om deze aerosolen te onderzoeken, op aarde, maar ook op
andere planeten en manen met een atmosfeer, zoals Mars
(met zijn stofstormen), en Titan (met zijn methaanwolken).
Om atmosferische aerosolen in de gehele atmosfeer op afstand
te onderzoeken, hebben we het instrument SPEX (Spectropolarimeter
for Planetary EXploration) ontworpen. Dit instrument
zal vanaf een satelliet naar stukken atmosfeer beneden zich
kijken en nauwkeurig het spectrum en de lineaire polarisatie
van het verstrooide zonlicht meten. Omdat instrumenten in
de ruimte altijd erg compact en energiezuinig moeten zijn, is
er voor SPEX een geheel nieuwe methode voor het meten
van lineaire polarisatie ontwikkeld en gepatenteerd. Normaal
gesproken wordt namelijk óf de lichtbundel in vieren gesplitst
volgens vier verschillende polarisatierichtingen, óf worden
deze vier richtingen sequentieel afgegaan met behulp van
een actieve modulator. In het eerste geval levert het een te
groot instrument op, en in het tweede is het energieverbruik
te hoog en is het risico te groot dat de actieve component
kapot gaat. Bovendien laat de meetnauwkeurigheid van beide
implementaties te wensen over. Het probleem is namelijk dat
allerlei differentiële effecten de metingen van de polarisatie
verstoren. Het nieuwe polarimetrische principe voor SPEX
is niet gevoelig voor zulke differentiële effecten, omdat alle
polarisatie-informatie in één spectrale meting gestopt wordt.
Zo'n soort spectrale modulatie blijkt relatief makkelijk te implementeren
met behulp van enkel passieve optische compo-
nenten. Aangezien zo een modulator erg makkelijk te bouwen
is, hebben we alvast een prototype ontwikkeld en getest door
de polarisatie-eigenschappen van de lucht te meten vanaf het
dak van ons gebouw en die metingen vervolgens te interpreteren
met modellen. Op het moment van schrijven staat SPEX
zelfs gepland voor vluchten naar Mars, Jupiter, en Saturnus
en zijn maan Titan. Tevens wordt een SPEX-achtig instrument
ontworpen voor aardobservaties vanaf het International Space
Station en voor waarnemingen vanaf de maan van de aarde als
ware het een exoplaneet. Zulke data zal cruciaal zijn om polarimetrische
data van toekomstige instrumenten die exoplaneten
fotograferen te interpreteren. Niet geheel toevallig is ook Jeroen
Rietjens bij dit SPEX-project weer de polarimetrie ingerold.
Foto's van exoplaneten
Exoplaneten (planeten rond andere sterren dan de zon)
vormen nu hét hot topic binnen de sterrenkunde. Met indirecte
methodes zijn er al bijna 400 gevonden. De volgende
stap is het karakteriseren van deze exoplaneten door er
directe beelden van te schieten en hopelijk spectra van te
nemen. Het grote probleem hier is dat het sterlicht meer dan
een miljard keer feller is dan het gereflecteerde licht van de
exoplaneet. Gelukkig is het sterlicht zo goed als ongepolariseerd
terwijl het planeetlicht in het algemeen sterk gepolariseerd
is. Met een grote polarimetrische gevoeligheid zoals
we die hebben bij de zonnewaarnemingen, kunnen we dus
al meer dan de helft van het hoge contrast overbruggen.
Als eenmaal een exoplaneet met behulp van polarisatietrucs
gefotografeerd is, dan kunnen we ook het gemeten polarisatiespectrum
gaan interpreteren. We kunnen dan afleiden of er
zuurstof en ozon zit in de atmosfeer en misschien zien we wel
oceanen en bladgroen. Hiermee is polarimetrie misschien wel de
meest veelbelovende techniek om buitenaards leven te vinden.
Om deze ontdekkingen mogelijk te maken hebben we een grote
telescoop nodig. We zijn betrokken bij instrumenten op huidige
4- en 8-meter telescopen, maar de echte doorbraak zal komen
met de toekomstige European Extremely Large Telescope
(E-ELT, figuur 3), die een apertuur van 42 meter zal hebben.
Deze zal rond 2018 af zijn en dan zullen wij onze exoplaneetpolarimeter
EPICS hopelijk ook grotendeels af hebben.
—
Door: Frans Snik (VENI-lid)
Curriculum Vitae Frans Snik
Opleidingen
1997-2005: Technische Natuurkunde TU/e
Functies
2009-heden: onderzoeker Sterrekundig Instituut Utrecht
2005-2009: promotieonderzoek Universiteit
Utrecht (cum laude)
Nevenactiviteiten
2009-heden: Bèta-ambassadeur
1999-2005: lid commissie / stichting Natuurkunst
1999-2000: secretaris Van-der-Waalsbestuur "Evolutie"
12 | N! april 2010 N! april 2010 | 13

VARIA
De geschiedenis van
Van der Waals
Zoals niemand, die N-laag de afgelopen tijd benaderd
heeft, ontgaan kan zijn, bestaat de faculteit Technische
Natuurkunde dit jaar vijftig jaar. Ook Van der Waals zal op
6 oktober haar tiende lustrum vieren. Een mooi moment
voor N! om aandacht te besteden aan de geschiedenis van
SVTN “J.D. van der Waals”.
Prenataal
Zoals bij eenieder die dit blad leest bekend mag zijn, is de
faculteit Technische Natuurkunde heden ten dage de beste
en meest belangrijke faculteit van de TU/e. Dat dit zo zou
zijn was op 15 juni 1956 helaas nog niet bekend bij de stichters
van de Technische Hogeschool Eindhoven. Studenten
konden toen nog slechts kiezen uit de opleidingen Elektrotechniek,
Werktuigbouwkunde en Technologie (de voorloper
van de huidige studie Scheikundige Technologie).
In de kinderjaren van de, toen nog, THE werden natuurkundevakken,
samen met wiskundevakken, onderwezen door de
sectie Algemene Wetenschappen. In 1958 zag men het licht
en werd ingezien dat een studie Technische Natuurkunde
een waardevolle toevoeging voor de THE was. Hiervoor werd
in 1960 de faculteit Technische Natuurkunde opgericht.
Het begin
Onder de eerste studenten bevonden zich mensen die begrepen
dat een studie niet compleet is zonder studievereniging. Daarom
riepen zij alle studenten van de nieuwe faculteit bijeen voor de
stichting van een studievereniging voor Technische Natuurkunde.
Op 6 oktober 1960 was het dan eindelijk zo ver: de wereld werd
verlost van een tijd zonder SVTN “J.D. van der Waals”. Over
deze naam diende eerst echter nog gestemd te worden. Van
der Waals kreeg hierbij met negentien stemmen de voorkeur
boven Albert Einstein (zes stemmen), Peter Debye en Pieter
Zeeman (beiden geen stemmen). De oprichting geschiedde
in de zeshoekige ruimte in het Paviljoen. De studievereniging
maakte nog jaren regelmatig gebruik van deze ruimte, want Van
der Waals had een lange tijd geen eigen verenigingskamer.
"De voorzitter noemt het
seizoen ’80-’81 'Het slechtste
seizoen sinds het begin
van de jaren zeventig.'."
In de beginjaren waren de meeste studenten lid van de corpora.
Daar werd ook gezorgd voor de gezelligheid die elke student
nodig heeft. Studieverenigingen hielden zich vooral bezig met
de studie. Ook Van der Waals deed dit door zich te bemoeien
met de inrichting van de nieuwe opleiding, het organiseren van
excursies en het zorgen voor begeleiding van jongerejaars. Daarnaast
ontstond er bij Van der Waals echter al snel een gemoedelijke
sfeer. Dit kwam tot uitdrukking in Van-der-Waalslunches,
koffietafels, kerstdiners en de oprichting van een dispuut.
In 1963 werden een aantal studenten uit protest geen
lid van een traditionele gezelligheidsvereniging. Dit had
foto: Paul Janssen
tot gevolg dat de gezelligheid binnen Van der Waals
belangrijker werd. Met een groeiend ledenaantal was
dit niet altijd gemakkelijk te verwezenlijken.
Bergafwaarts
De eerste vijf jaren van de vereniging waren voortvarend. Veel
leden van het eerste uur bleven actief bij de vereniging. Er
diende zich echter een probleem aan, er was nauwelijks nieuwe
aanwas van actieve leden. De consequenties waren onder meer
dat de algemene ledenvergaderingen minder vaak gehouden
werden en dat het aantal aanwezigen schaarser werd. In 1966
werd voor het eerst een motie van wantrouwen ingediend, en
aangenomen, tegen een bestuurslid. Dit zorgde voor verdeeldheid
binnen de vereniging. Bestuurspenningen zijn in die tijd
verdwenen en doordat er geen commissieleden gevonden
konden worden, werden er geen buitenlandse excursies georganiseerd.
Het aantal actieve leden nam nog sterker af en in 1968
ging het mis. De voorzitter meldde op de wisselings-ALV dat er
geen nieuw bestuur was gevonden. De heren Kivits en Kopinga
werden door de ALV aangesteld als voorzitters met formatietaak.
Kivits en Kopinga slaagden in hun moeilijke missie en
vonden een nieuw bestuur. De vereniging was voorlopig gered.
De linkse jaren
Eind jaren zestig en begin jaren zeventig werd Van der Waals
steeds meer een linkse vereniging. Er werd oud papier
opgehaald ten behoeve van daklozen en ook provocatie
kwam in die jaren voor. Zo werden tijdens een excursie naar
een kerncentrale anti-kernenergiespeldjes gedragen.
Hoewel de vereniging buitenlandse reizen en feesten bleef
organiseren werd de band tussen de leden minder. De interesse
in commissies nam af. Eind jaren zeventig was er een
vaste groep studenten die de vereniging trok, er kwam echter
geen nieuw bloed bij. Dit mondde erin uit dat het bestuur
1979-1980 geen enthousiaste groep studenten kon vinden om
de bestuursfuncties over te nemen. Bestuur 1980-1981 was
willekeurig samengesteld en niet goed ingewerkt. De voorzitter
van dat bestuur, Evert Castelein, noemt het seizoen ’80-’81
“Het slechtste seizoen sinds het begin van de jaren zeventig”.
De weg omhoog
Seizoen 1981-1982 was een ommekeer voor Van der Waals.
Hoewel het bestuur geen nieuwe activiteiten neerzette werd
er wel weer een Sinterklaasborrel en een ouderdag georganiseerd.
Bovendien was er een enthousiaste lustrumcommissie
die een symposium en een feest heeft georganiseerd.
Een kandidaatsbestuur werd al voor de zomervakantie
gevonden. Om meer studenten te trekken verplaatste dit bestuur
de borrel van vrijdag- naar donderdagmiddag. Het succes hiervan
hoeft hier niet uitgelegd te worden. De donderdagBorrel is nog
steeds in begrip voor mensen binnen en zelfs buiten de faculteit.
In 1980 was het nog maar de vraag of Van der Waals zou
kunnen voortbestaan. Tijdens het lustrum van 1985 was
de vereniging gelukkig weer opgekrabbeld en kon deze
vraag met een volmondig “JA!” beantwoord worden.
De linkse veren verloren
Tot 1991 was Van der Waals politiek links georiënteerd.
Dit kwam onder andere naar voren in de kledingkeuze.
Besturen droegen sinds 1985 wel weer een penning, maar
het aantrekken van een pak was ondenkbaar. Bestuur 1991-
1992 maakt daar een einde aan en verscheen, tot ontsteltenis
van enkele aanwezigen, in pak op de wisselings-ALV.
Sindsdien heeft ieder bestuur een bestuurpak aangeschaft
en zijn bij Van der Waals de linkse veren afgeschud.
De jaren negentig waren een bakermat voor een aantal activiteiten
die we nog steeds kennen. Er werden voor het eerst
activiteiten speciaal voor eerstejaars georganiseerd: in 1992
kwam er een eerstejaarsweekend en een Smoelenboek. Daarnaast
was er de opkomst van de N-feesten. Hiervoor waren dit
niet veel meer dan borrels die tot twee uur ‘s nachts duurden.
Begin jaren ’90 werden deze omgetoverd tot drukbezochte
feesten. Ook is er, na het succes van het lustrumboek 1960-
1990, voor het eerst een almanak uitgegeven. Dit alles zorgde
voor het commentaar van enkele oud-bestuursleden dat Van
der Waals te corporaal was geworden. Het bestuur werd echter
gesteund door vele jongerejaars die op de ALV aanwezig waren.
Ook voor de afgestudeerden is er meer te doen sinds begin
jaren ‘90. Op 8 oktober 1993 wordt namelijk VENI, de Vereniging
van Eindhovense Natuurkundig Ingenieurs, opgericht.
Een nieuwe huisvesting
Sinds tijden had Van der Waals een verenigingskamer in
N-laag. In 1995 moest Van der Waals echter nogmaals
verhuizen. Alle studentenfaciliteiten werden geconcentreerd
en de G-vleugel van N-laag. De oude Van-der-Waalskamer
werd met veel hulp van Joep Beckers verhuisd naar de
huidige locatie. De ‘Salon’ kreeg een plekje aan het eind
van de gang. Van der Waals kreeg een archiefruimte en ook
STOOR, het orgaan dat zich bezighoudt met alle studiegerichte
zaken, werd hierbij gehuisvest. De begane grond van de
G-vleugel staat sinds die tijd bekend als studentenvleugel.
In de nieuwe verenigingsruimte werd een zithoek waar leden
gedurende de pauzes koffie konden drinken en tv konden
kijken ingericht en er kwam een door de faculteit geschonken
voetbaltafel om de contacten tussen de studenten te bevorderen.
Dit alles heeft bijgedragen aan de gezellige sfeer die
tegenwoordig in en rond de Van-der-Waalskamer hangt.
In de jaren die volgden is Van der Waals steeds verder
gegroeid. De promotie werd professioneler opgezet. Het
aantal activiteiten, zowel recreatief als studiegericht, werd
vergroot. Hiervoor werd ook het aantal commissies uitgebreid.
En nu, in 2010, zijn we aangekomen bij de gezellige
en actieve vereniging die we allemaal kennen.
—
Door: Luuk Heijmans (redactielid Van der Waals) &
Arjen Monden (redactielid Van der Waals & Van-der-
Waalsbestuurslid)
14 | N! april 2010 N! april 2010 | 15

NIEUWS
New: Nuclear
Fusion at the TU/e
Recently a new group called “Science and Technology of
Nuclear Fusion” (FUSION) has started at the department
of Applied Physics under guidance of prof. dr. Niek Lopes
Cardozo. The group falls within the track “Plasma Physics and
Radiation Technology” and offers a wide selection of courses
on nuclear fusion.
Nuclear Fusion
Since you started reading this article,
I assume that you know that nuclear
fusion is the energy source of the
universe and that many consider it as
the ultimate energy source for mankind:
inexhaustible, clean and safe. But fusion
has a drawback: it is of surpassing
scientific and technological difficulty.
Which is why it always seems to be 30
years ahead of us. That may be true in
some sense, but it is also undeniable
that the progress in the development
of fusion is enormous and very fast.
"The TU/e wants to
become one of the
major nodes in the
network of fusion
education in Europe."
What's fast? Well, over the past four
decades, the figure of merit 'capital Q',
the ratio of induced fusion power over
the power needed to run the reactor, has
doubled every 1.8 years. That is faster
than Moore's law for the development
of computing power. And that is fast.
So, despite the difficulty, half the world
is teaming up in the realisation of a large
fusion reactor: ITER. This is the largest
international scientific collaboration ever,
involving Europe, Japan, China, Russia,
the USA, S-Korea and India. The construction
of ITER has started in Cadarache,
in the south of France. ITER will demonstrate
tenfold power multiplication at the
500 MW level, during 10-minute pulses.
The construction of ITER is giving an
enormous boost to international fusion
research. In Russia, in the USA, and
especially in Asia – everywhere the
effort in fusion research is picking up.
Europe is the leading partner in ITER and
wants to keep that lead. But for that,
we need to bring the smartest and most
ambitious students to fusion research.
And that is where the TU/e comes in.
The FUSION-group
We have recently started the group
‘Science and Technology of Nuclear
Fusion’, in the department of Applied
Physics. This group of course has a
frontline research programme – in close
collaboration with the Dutch national
laboratory for fusion research FOM-
Rijnhuizen as well as several other
groups at the TU/e. This programme
centers on controlling turbulence
in the so-called burning plasma.
Fascinating – because how do you control
something as subtle as turblence
in a plasma that has a temperture
of 200 million degree Celsius – and
is obviously very important for
reactors like ITER. But here I should like to
concentrate on the education programme.
The TU/e wants to become one of the
main nodes in the network of fusion
education in Europe, and in that way
become an attractor of students both
from the Netherlands and abroad. From
September 2009 we are offering a selection
of lecture courses and lab experiments
– a special educational Plasma Lab
is under construction - on fusion. These
will evolve into a fusion Master track in
2010, and then on to a full-fledged dedicated
Fusion Master in 2011. Because
fusion is such a wide, interdisciplinary
research field, ranging from theoretical
plasma physics to nuclear engineering
and control technology, a dedicated
curriculum is under development that is
tuned to preparing students for a career
in fusion. With ITER, fusion research can
offer a lifetime career. But at the same
time, this education – through its interdisciplinary
character - will provide an excellent
basis for work in many other fields.
"The construction
of ITER is giving an
enormous boost to the
international fusion
research."
Eindhoven is already coordinating the
recently started European Fusion Education
Network (FuseNet), in which 36
institutions – universities and research
laboratories from around Europe –
collaborate to develop a coherent and
attractive education programme for
students. Fusion research offers challenges
in many different fields and
doesn't know borders, so if a student is
looking for an external stay or a graduation
project, the possibilities are plentiful.
To support the master programme, an
outreach programme is under development
aimed at the region South-Netherlands.
FOM has recently launched a
so-called 'NLT-lesmodule' Fusion, to be
used in the top classes of secondary
schools. We will provide support to
teachers who select this lesson series,
and invite them to the TU/e for sessions
in the Plasma Lab. We'll also go out to
the schools and enthuse the students
with the Fusion Road Show – an interactive
science show with live experiments.
And for school classes that wish
to do hands-on experiments we will
arrange Plasma Lab sessions too.
All of this is very new and only in the
building state. But things are moving
Curriculum Vitae Niek Lopes Cardozo
fast and with the warm interest of the
students from various faculties and the
enthusiastic support from all sides, I am
sure we will get this up and running in
no time at all. If you want to know more,
check out our website, the people, the
research and of course the education
programme. And do not hesitate to drop
by. We live on the top floor of the G-wing
in the Applied Physics building and are
happy to chat about the wonders of
fusion research over a cup of good coffee.
—
Door: Niek Lopes Cardozo (Professor
at the FUSION group)
Prof.dr. Niek Lopes Cardozo was appointed as leader of the new Fusion group
in May 2009. Until then, he was director of the fusion physics department of
FOM-Rijnhuizen as well as part-time professor at the TU/e. His research interests
cover a broad range of topics, from advanced diagnostics to control of instabilities,
transport in turbulent plasmas and plasma surface interaction. He is recipient
of the NWO Pionier award and the Koninklijk/Shell-prize for energy and sustainable
development for his research as well as his outreach efforts. He chairs the
FuseNet project and represents the Netherlands in the top-level European fusion
committees. Besides his work in fusion research, he is chairman of the Foundation
for fundamental research on matter FOM and NWO 'gebiedsbestuur N'.
16 | N! april 2010 N! april 2010 | 17

CARRIÈRE
Externe stage
Shell Technology India
De afgelopen vier maanden heb ik stage gelopen bij
Shell Technology India, voor de afdeling Global Solutions
in Bangalore. Hier heb ik onderzoek gedaan naar
het gedrag van klei in een suspensie. Daarnaast heb ik
kennisgemaakt met het land, haar inwoners en cultuur.
Afgezien van het feit dat Shell Technology India in India ligt
en niet in Amsterdam, lijkt het behoorlijk op elkaar. Dat is in
ieder geval wat ik van mensen hoor die beide locaties gezien
hebben. Aangezien ik nooit in Amsterdam ben geweest zal ik
vertellen wat mij het meeste is opgevallen. Natuurlijk werken
er in India meer Indiërs dan in Nederland. Maar ondanks alle
spookverhalen over afspraken maken met Indiërs zijn het
prettige mensen om mee te werken. De Indiërs die voor
Shell werken zijn allemaal hoogopgeleid, dus dat verklaart het
wellicht voor een deel. Aangezien ik de eerste stagiair was bij
STI, waren een aantal dingen wat lastig om te regelen. Met
name een computer en een e-mailaccount. De computer was
na twee weken geregeld (volgens de medewerkers hier een
record om iets gedaan te krijgen van IT-services), maar het
e-mailaccount is nooit van de grond gekomen. Gelukkig kon
ik natuurlijk gewoon vertrouwen op mijn TU/e webmail.
Suspensies van kleideeltjes
Het project waaraan ik moest werken heeft zijn oorsprong in de
teerzanden, een mengsel van hoofdzakelijk bitumen, zand en
klei. Shell is voornamelijk geïnteresseerd in de bitumen, maar
bij het winnen ervan speelt een aantal problemen. Eén aspect
daarvan zijn de tailings, het waterige residu dat overblijft na de
extractie van bitumen, waarin voornamelijk zand en klei zitten.
De tailings worden opgeslagen in grote bassins om te sedimenteren.
Het zand sedimenteert redelijk snel, maar de kleideeltjes
vormen een soort losse structuur waar een hoop water in
achterblijft. Dit zorgt voor een hoog zoetwatergebruik en vergt
veel oppervlak. Het doel van mijn project was om meer inzicht
te krijgen in het gedrag van klei in een suspensie en hoe dit
wordt beïnvloed door de pH-waarde en verschillende concentraties
van variërende elektrolyten. Hiervoor heb ik gekeken naar
een suspensie van een specifieke kleisoort die een zeer dunne
plaatachtige structuur heeft en een bijzondere oppervlaktela-
ding: het oppervlak is altijd negatief geladen met uitzondering
van de randen, welke een positieve of negatieve lading hebben,
afhankelijk van de pH-waarde van de suspensie. Vaak wordt
de interactie tussen deeltjes in een suspensie beschreven met
“De computer die ik nodig had
voor mijn stage was binnen twee
weken geregeld. Volgens een
medewerker hier een record."
de DLVO-theorie, echter is deze alleen geldig voor specifieke
geometrieën zoals sferische deeltjes, iets dat in mijn geval
duidelijk niet aan de orde is. Voor suspensies van kleideeltjes
geeft de DLVO-theorie dan ook slechte resultaten en een betere
beschrijving van de deeltjes is nodig. Het werk binnen mijn
project was tweeledig, enerzijds het ontwikkelen van een accurate
manier om aan kleideeltjes te meten met de beschikbare
apparatuur en anderzijds het ontwikkelen van een model dat de
interacties tussen kleideeltjes in een suspensie beter beschrijft.
Overleven in India
Deze tweedeling van mijn onderzoek voerde ook door in de
fysieke wereld: modelleren deed ik op het Shell kantoor in
Whitefield, terwijl de metingen een kleine dertig kilometer
verderop op het lab plaatsvonden. Voordat het echte werk kon
beginnen moest er natuurlijk een slaapplaats worden geregeld.
De eerste dagen heb ik in een hotel geslapen, maar daarna kon
ik intrekken bij Ashish, een medewerker van STI. Hij woont
alleen in een driekamerappartement en had dus nog wel plek
voor mij. Aangezien hij vrijgezel is, bestond de inboedel uit: één
tv, één bank, één tafel, vijf stoelen, één bed en twee pannen.
Precies wat je nodig hebt om te overleven. Natuurlijk heeft
leven in India ook wat voordelen. Zo kwam er wel elke dag
een schoonmaakster en een kok; personeel is niet erg duur. In
de begin- en eindfase van mijn stage ben ik voornamelijk op
het kantoor geweest om te lezen of te schrijven, een kleine 15
minuten met de auto bij Ashish vandaan. De periode daartussen
speelde zich voornamelijk af in het lab, een aanzienlijk lastigere
plek om te komen. Gelukkig kon ik meerijden met wat collega’s.
De reis voerde door een aantal kleine dorpjes rond Bangalore
waar vaak verwonderlijke dingen te zien waren. Uiteraard koeien
midden op de weg, maar dat is niet erg bijzonder te noemen in
India. Maar ook vrachtwagens van het formaat 'zeecontainer'
die een haakse bocht willen nemen, wat nét kan als iedereen
meewerkt, maar onmogelijk is in India. Een file van 30 minuten
was het resultaat. En mensen die op hun fiets/kar/brommer/
motor/riksja meer spullen vervoeren dan de inboedel van
Ashish. Op straat is er in India in ieder geval altijd wat te zien.
Genieten van India
Natuurlijk is het niet alleen maar werken, je moet je ook
vermaken in de weekenden. Gelukkig staat Bangalore bekend
als de ‘Pub city’ van India, hierbij kan ik mededelen dat dit veel
meer zegt over de rest van India dan over Bangalore. Het beleid
dat ervoor zorgt dat alle cafés en clubs om 23.30 uur de deuren
moeten sluiten maakt een behoorlijk eind aan de reputatie.
Uitgaan in Bangalore is dus niet echt de moeite waard. Mezelf
vermaken deed ik dan ook voornamelijk met reizen, spullen
kopen en koffie drinken. Reizen deed ik in de weekenden met
" Uiteraard heb ik zelf ook wel
eens half uit een stadsbus gehangen
om ergens te komen."
het openbaar vervoer, een bijna onmogelijke opgave in India,
maar wel leuk om te doen. Bij de meeste mensen roept dit
beelden op van overvolle bussen en treinen met naast mensen
ook het nodige (pluim)vee. Mijn ervaringen zijn iets minder
dramatisch: pluimvee ben ik nog niet tegengekomen en de
bussen en treinen zijn niet overvol, maar voor Nederlandse
maatstaven wel erg goed bezocht. Uiteraard heb ik zelf ook
wel eens half uit een stadsbus gehangen om ergens te komen,
maar ik hoefde er in ieder geval nooit bovenop. Het grootste
nadeel van vervoer in India, waarbij de vorm van vervoer niet
aan de orde is, is de snelheid. Werkelijk alles gaat tergend
traag, een gemiddelde snelheid van veertig kilometer per uur
op de lange afstanden is normaal, vijftig is snel. Hierdoor was
het lastig om binnen één weekend vanuit Bangalore iets te
bezoeken en dan ook nog terug te komen. Gelukkig kreeg ik
tijdens de kerstvakantie bezoek van mijn moeder en zus en
ben ik met hen ruim twee weken op reis geweest door Zuid-
India. Na ruim tien weken alleen te zijn geweest, is het toch
erg fijn om bezoek te krijgen van familie. De tweede bezigheid
was kopen, gezien het prijsniveau van India spreekt dit aardig
voor zich, maar het had een vreemde bijwerking: ik voelde me
rijk. Zelfs als Nederlandse student verdien je grof meer dan
de gemiddelde Indiër, waardoor bijna alles binnen handbereik
is. Nadeel daarvan is wel dat iedereen denkt dat je rijk bent,
riksjachauffeurs en straathandelaren proberen daar dan ook
handig misbruik van te maken. Toch is de meest uitgeoefende
activiteit koffie drinken. Niets is mooier dan op een terrasje
zitten en genieten van de kakofonie van geluiden en alle Indiërs
aan je voorbij zien gaan. Helemaal geweldig is het om uitzicht
te hebben op verkeer. Het artikel over de BuEx India (zie N!
no. 0) stelt dat Indiërs goed kunnen rijden, na vier maanden
kan ik je met zekerheid zeggen dat ze dat niet kunnen. Daarom
is het ook leuk om te zien, een volledig gebrek aan inzicht,
iedereen doet maar wat, maar door een goed reactievermogen
en (vaak) werkende remmen gebeuren er weinig ongelukken.
De afgelopen vier maanden waren voor mij een mooie ervaring,
India als land is erg vriendelijk. Shell Technology India heeft
zijn zaakjes (meestal) goed op orde, maar dingen ondernemen
heeft nogal wat voeten in de aarde. BuEx-gangers zullen
je kunnen vertellen over voedselvergiftigingen en continue
ziekte. Maar ziek ben ik gelukkig niet geweest, hoewel ik op
de meest dubieuze plaatsen gegeten heb. Nu ga ik genieten
van een welverdiende maand vakantie in India met Ilse (Rons
vriendin, red.), gevolgd door een misschien minder welverdiende,
maar daarom niet minder leuke maand in Australië.
—
Door: Ron Saris (Van-der-Waalslid)
18 | N! april 2010 N! april 2010 | 19

INTERVIEW
Vijf vragen aan Kees Storm
In december hebben we in de Cursor kunnen lezen dat Kees Storm, die een
groep op aan starten is aan de TU/e, drie ton heeft ontvangen van FOM voor
het programma “Mechanosensing and Mechanotransduction by cells”. Een goede
aanleiding om meer te weten komen over dit project binnen onze faculteit
Technische Natuurkunde.
Zou u wat uitgebreider willen ingaan op de inhoud
van het onderzoek waar de FOM-toelage voor is
toegewezen?
Cellen zijn geen afgesloten 'zakjes biochemie', maar staan
op allerlei manieren in actief contact met de buitenwereld.
Dat is maar goed ook – een goed besef van de externe
condities stelt een cel in staat zuinig met z’n energie om
te gaan, en die selectief in te zetten waar dat nodig is. De
contacten met de buitenwereld kennen we onder de verzamelnaam
sensing, en langzaam beginnen we te begrijpen
hoe dat in z'n werk gaat. Dat in contact staan met de buitenwereld
kennen we onder de verzamelnaam sensing.
Het bekendste voorbeeld van een dergelijkcelzintuig is het
zogenaamde chemosensing: het detecteren van bepaalde
chemische stimuli in de omgeving. Waarom is dat handig?
Insuline maken is alleen nodig wanneer er glucose in het bloed
is. Het is voor cellen dus zinvol om een zintuig voor glucose
te hebben zodat insuline niet constant geproduceerd hoeft te
worden. Het celmembraan, de buitenste schil van de cel, speelt
hierin een centrale rol: dit is immers de plaats waar binnen- en
buitenwereld elkaar raken. Zintuigen moeten, ook voor cellen,
op een grensvlak zitten want ze moeten verschillen kunnen
waarnemen. Vaak worden daar in het geval van chemosensing
eiwitten voor ingezet die dwars door het membraan steken
(zogenaamde transmembraanreceptoren), en er zowel aan de
binnen- als aan de buitenkant voor een deel uithangen. Het
binden van een signaalmolecuul (bijvoorbeeld glucose) aan de
buitenkant bewerkstelligt een vormverandering (conformational
switch) van het gehele eiwit, ook aan de binnenkant. Zo kan
er, zonder dat het molecuul zelf het membraan is gepasseerd,
toch een signaal aan de binnenkant worden afgegeven. Het
signaal, bijvoorbeeld, dat er glucose in de externe ruimte is.
Het vormveranderde eiwit bindt dan typisch andere, intracellulaire
signaalmoleculen en zo kan de cel de externe concentratie
glucose meten door te kijken naar veranderende interne
concentraties. Hierop volgt dan gewoonlijk een genetische
respons: doordat de interne signaalmoleculen (of moleculen
verderop in de signaalcascade) een dubbelrol vervullen als
activator of juist inhibitor van een gen is er een directe koppeling
tussen externe stimulus en genetische respons.
In het geval van chemosensing is die koppeling buiten-binnengenetisch
relatief eenvoudig, aangezien alles rond biochemie
en veranderende chemische concentraties en affiniteiten
geconstrueerd is. Meer recentelijk echter komen steeds meer
voorbeelden naar buiten van Mechanosensing: het detecteren
van mechanische eigenschapen van de omgeving. Het blijkt, dat
cellen constant bezig zijn met het bevragen van deze mechanische
eigenschappen, en dat deze informatie zeer accuraat geïnterpreteerd
wordt en omgezet in een moleculaire (genetische)
respons. Mechanische informatie bepaalt het lot van stamcellen,
moduleert het functioneren van cellen en weefsels en speelt
een sleutelrol in een verzameling pathologische condities.
Cellen zijn, net als bij chemosensing, geen passieve observatoren
maar gebruiken de verzamelde informatie om actief in te
grijpen in de mechanische eigenschappen van de omgeving –
bijvoorbeeld door extracellulair materiaal aan te maken, of door
simpelweg mechanische spanningen of rekken op de omgeving
uit te oefenen. Mechanosensing is, in zekere zin, rijker dan
chemosensing omdat er naast sensing – het op- of ontvangen
van de informatie – ook een vertaalslag gemaakt moet worden
om de uiteindelijke genetische respons te bewerkstelligen.
Mechanische en chemische signalen zijn fundamenteel anders,
en dus speelt ook mechanotransductie een belangrijke rol: hoe
cellen de koppeling mechanica-chemie maken. Over dit soort
sensing nu gaat ons FOM programma “Mechanosensing and
mechanotransduction by cells”. Een open probleem met vele
facetten. Voor mij als fysicus is vooral interessant dat het hier
om mechanische signalen gaat, die dus noodzakelijkerwijs
met mechanische instrumenten gemeten moeten worden. Dat
betekent dat de eiwitten die een rol spelen in deze processen
als mechanische objecten gekarakteriseerd moeten worden, en
met dat soort vragen kan ik iets als biofysicus. Mijn onderzoek
richt zich op elastische en visceuze eigenschappen van biologische
fibers, membranen en materialen, en de materialen die
binnen- en buiten de cel meespelen in mechanosensing zijn niet
fundamenteel anders. Vanuit Eindhoven zal ik dan ook modelleerwerk
en theorie bijdragen die hopelijk kunnen verhelderen
wat precies de aard van de signalen is, hoe deze de signaalketen
doorlopen en hoe ze erdoor gemodificeerd worden - de cel
leeft en is dus buiten evenwicht, dus ook versterking behoort
tot de mogelijkheden! Aan de ene kant krijgen we hiervoor
input van de experimentele groepen die de relevante eiwitten
en moleculen mechanisch karakteriseren, aan de andere kant
is ons onderzoek op zijn beurt input voor de groepen die de
latere stadia van de transmissie en transductie bestuderen.
Waarom denkt u dat die drie ton juist aan úw
onderzoek toegekend en niet aan een van de andere
projectvoorstellen?
We hebben als collectief onze sterkte bewezen in een eerder
FOM programma. In dit programma, genaamd Mechanical
Properties of Biological Assemblies, werkten we met dezelfde
kernploeg een aantal van de premisses voor het huidige onderzoek
uit. Expliciet gaven we, vijf jaar geleden, al aan dat indien
we bepaalde doelstellingen zouden halen (lees: bepaalde
vermoedens wetenschappelijk hard konden maken) het mogelijk
zou moeten zijn daarna echte vooruitgang te boeken in mechanosensing,
een probleem dat we toen nog te complex vonden om
aan te pakken. Het eerdere programma is een klinkend succes
geworden, en ik denk dat het vertrouwen dat we daarmee
gewonnen hebben ook dit keer meegeteld heeft. Aan de andere
kant is het natuurlijk een geval van nieuwe ronde, nieuwe kansen
en hebben we ons best gedaan om niet simpelweg door te
gaan waar we gebleven waren met het vorige programma. Dit
hebben we gedaan door meer groepen bij het onderzoek te
betrekken – onder andere celbiologen, medische groepen en
zelfs een groep uit de neurowetenschap. Daarnaast hebben
we – vrij ongebruikelijk voor FOM programma’s – expliciet de
samenwerking opgezocht met twee Amerikaanse groepen die
aan de wieg hebben gestaan van de recente ontwikkelingen
in mechanosensing en –transductie. Hoewel zij geen posities
verwerven is wel een uitgebreid uitwisselingsprogramma
opgezet. Het totaalplaatje van expertise, enthousiasme, een
doortimmerd plan en een goed netwerk heeft de beslissing
– denk ik - uiteindelijk in ons voordeel uit doen vallen.
Ligt er een specifieke klinische vraag
ten grondslag aan dit onderzoek?
Daar kan ik kort over zijn: nee. Deze groep heeft in dit
programma een uitgesproken fundamentele interesse en
het hele onderzoek is op het ontrafelen van mechanismes
gericht. In ander onderzoek in zowel mijn groep als die van
andere deelnemende groepen lopen meer toepassingsgerichte
projecten, maar dit programma geeft ons juist de vrijheid
om, bijvoorbeeld, niet aan een specifieke pathologie
gebonden te zijn. De hele opzet is dan ook juist op algemene
toepasbaarheid gericht – we hopen dat het over vijf jaar duidelijk
zal zijn waar precies veelbelovende openingen voor drug
design, targeting en valorisatie in het algemeen liggen.
Op het gebied van mechanosensing en mechanotransductie
van cellen wordt wereldwijd al
veel onderzoek verricht. Wat zijn de andere grote
spelers op dit onderzoeksgebied en waarin is uw
onderzoek onderscheidend van de anderen?
Inderdaad, wij zijn bij lange na niet de enigen op dit speelveld.
De brede, geïntegreerde en fundamentele aanpak die
wij gekozen hebben is echter uniek. De enige andere
20 | N! april 2010 N! april 2010 | 21
Figuur 1.
Voor een totaalbeeld van de fysica van biologische materialen is een
schaaloverspannende blik nodig. In de groep van Storm worden ma-
teriaaleigenschappen van biomaterialen gemodelleerd op elk van die
lengteschalen: van enkele eiwitten tot supramoleculaire aggregaten
daarvan, naar de netwerken die deze fibers vormen zowel binnen
als buiten de cel, tot uiteindelijk de schaal van het weefsel of de cel.
Bronnen: collageen fiber (links): NA Campbell, Biology (2005). Net-
werkstructuur (midden): Huisman en Storm, 2008. Sub-epidermaal
bindweefsel (rechts): UCSF School of Medicine.
Figuur 2.
Mechanosensing en mechanotransductie door de bril van een fysi-
cus. In de rust- of passieve toestand zijn alle signaaleiwitten in hun
grondtoestand, en is het cytoskelet (het interne eiwitpolymerennet-
werk van de cel – weergegeven als een groen raster) onvervormd.
Verandert er iets in de mechanische toestand, in dit geval buiten de
cel, dan verschuift het mechanisch evenwicht en de resulterende
deformatie van membraaneiwitten (rode en blauwe structuren in het
diagram), en, daaraan gekoppeld, het interne celskelet. Hoe precies
deze mechanische signalen uiteindelijk omgezet worden in het aan-
of uitzetten van een gen is onduidelijk. Bron: Janmey, P.A. and D.A.
Weitz, Dealing with mechanics: mechanisms of force transduction in
cells. Trends in Biochemical Sciences, 2004. 29(7): p. 364-370.
Figuur 3.
Een netwerk op de computer: wij proberen de mechanische eigen-
schappen van verknoopte en vernette structuren van biopolymeren
door simulatie en theorie beter te begrijpen. Hoe worden spannin-
gen verdeeld over dit soort netwerken? Wanneer breken ze? Hoe
reageren ze op lokale vervormingen zoals cellen die kunnen bewerk-
stelligen? Bron: Jonathan de Vries, mastersstudent in Storms groep.

“grote speler” die op vergelijkbare schaal geïnvesteerd is,
is Michael Sheetz, een celbioloog van Columbia University die
onlangs met een enorme pot Amerikaanse overheidsgelden
het Nanotechnology Center for Mechanics in Regenerative
Medicine opzette. Aan de naam van dit instituut valt al af te
lezen dat deze organisatie wel expliciet toepassingsgericht
bezig is, en wel met specifieke focus op regeneratieve- en
immunotherapieen. Een indrukwekkende onderneming, die
nu al wezenlijk heeft bijgedragen aan de bewustwording rond
mechanische processen in en om de cel - in onze gemeenschap
en ver daarbuiten. Vanaf het begin hebben we gepoogd complementariteit
op te zoeken, in plaats van ermee te concurreren.
Daarin zijn we, vinden we zelf, uitstekend geslaagd. Mechanosensing
en -transductie bleken al in de eerste verkennende
gesprekken bij uitstek onderwerpen die in verschillende
topgroepen leefden, waar mensen met zeer uiteenlopende
achtergronden enthousiast over waren, maar ook onderwerpen
die in zeker zin zo groot waren dat geen van ons
het platform had om het in de huidige, veelomvattende,
multidisciplinaire vorm aan te pakken. Dat is ons samen wel
gelukt. Nederland is er met dit programma vroeg bij, en het
is verfrissend om te zien dat ook grote organisaties als FOM
een neus blijven houden voor nieuwe thema’s. Ik heb er alle
vertrouwen in dat we ook in de toekomst een betekenisvolle,
leidende en herkenbare bijdrage kunnen leveren aan
dit veld, en ben er in het bijzonder trots op dat we een deel
van dit onderzoek naar Eindhoven hebben kunnen halen.
Zoals we in de Cursor hebben kunnen lezen,
bent u bezig met het oprichten van een onderzoeksgroep
binnen de TU/e. Waarom past dit
onderzoek het beste binnen de faculteit Technische
Natuurkunde, had dit onderzoek bijvoorbeeld
ook kunnen passen binnen het programma
van de faculteit Biomedische Technologie?
Ik ben een theoretisch fysicus. Ik kom uit de statistische
mechanica en de niet-lineaire dynamica. Vanuit deze invalshoek
Curriculum Vitae Cornelis Storm
Personalia
Aanstelling: Assistant Professor aan de TU/e, vakgroep Theory of Polymers and
Soft Matter (TPS) en Institute for Complex Molecular Systems (ICMS)
Email: c.storm@tue.nl
Web: http://www.phys.tue.nl/tps/
Opleidingen
1991-1997: Doctoraal in the Theoretische Natuurkunde, Universiteit Leiden
1997-2001: Promotie in de Theoretische Natuurkunde, Universiteit Leiden
Functies
Jan 2010-heden: Assistant Professor (vast), TPS en ICMS.
2007-2010: Assistant Professor (Tenure Track), TPS en ICMS
2006-2007: Research Fellow, VU Amsterdam &Universiteit Leiden
2004-2006: Research Fellow, Universiteit Leiden (Beenakker/Spinoza)
2003-2004: Postdoc, Institut Curie (Parijs)
2001-2003: Postdoc, University of Pennsylvania (Philadelphia)
heb ik altijd gewerkt, en ik modelleer biologische materialen
dan ook anders dan een materiaalkundige of een biomedisch
technoloog dat doet. Wij beschrijven materialen met behulp
van vrije energieën en partitiefuncties, en alleen al op basis
van de methodiek zal ik me altijd een fysicus blijven voelen.
Mijn onderzoek is interdisciplinair, maar sterkte in interdisciplinair
onderzoek komt altijd voort uit het samenbrengen van
mensen die allen in één ding supergoed zijn: je hebt meer
aan tien experts uit tien verschillende vakgebieden dan aan
tien mensen die van alle tien wat weten. Om een dergelijke
kwaliteit in de toekomst te blijven garanderen, wil ik niet
alleen zelf middenin de natuurkunde blijven staan, maar ook
mijn studenten en promovendi die achtergrond meegeven.
De vraag is echter terecht. Keer op keer lopen biofysici tegen
de vraag aan of het onderzoek niet beter zou passen onder
een andere noemer, en soms is daar wat voor te zeggen.
Hoewel ik een natuurkundige ben, voel ik me in Eindhoven
op meerdere plaatsen thuis, en daarom ben ik ook zo blij
met een instituut als het ICMS (Institute for Complex Molecular
Systems), waar ik wekelijks kan spreken met niet alleen
biomedisch technologen maar ook met chemici, wiskundigen,
werktuigbouwkundigen, informatici - noem maar op.
Ik ben hier gekomen met het idee te laten zien dat mijn onderzoek
zinvol en levensvatbaar is, en dat het een plek verdient,
juist op een technische universiteit. Dat ik in Eindhoven zit heeft
zeker bijgedragen aan dit succes – ik weet dat juist in fundamentele,
complexe interdisciplinaire structuren de technische inbreng
extra gewaardeerd wordt. Hier zijn we gewend grote problemen
in stukken op te delen zonder het geheel uit het oog te verliezen
en die vaardigheid zal goed van pas komen in dit programma.
Al met al ben ik er apetrots op dat we als TU/e een stukje van
dit nieuwe vakgebied vroeg hebben kunnen claimen en ik kan
niet wachten om er een daverend succes van te maken!
—
Door: Kees Storm (assistant Professor van de vakgroep
TPS) i.s.m. Loes van Zijp (VENI-bestuurslid, Hoofdredacteur
N!)
AANKONDIGING
2010
Planning lustrumactiviteiten
Zowel de faculteit Technische Natuurkunde als SVTN "J.D. van der Waals" zetten een aantal
lustrumactiviteiten neer. Dit alles ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van beide organisaties.
Hieronder is een overzicht van alle activiteiten. De activiteiten van de studievereniging
zijn in twee weken geconcentreerd, rondom de vijftigste dies op 6 oktober 2010. De faculteit
spreidt haar activiteiten uit over het hele kalenderjaar 2010.
Dinsdag 8 juni:
Groot TN-feest: voor medewerkers en studenten.
Met gratis buffet, hapjes, drankjes en live muziek.
Dinsdag 28 september
Opening en Stunt: een ludieke opening van twee bijzondere
lustrumweken met een Tesla Coil als muziekinstrument.
Tijdens deze viering zal het Lustrumboek uitgereikt worden.
TU/e-brede LustrumBorrel: eindelijk kan heel de TU/e
genieten van onze honderd verschillende bieren! Deze
Borrel vindt plaats in een tent voor het Auditorium.
Woensdag 29 september
Hypnose act: in samenwerking van Studium Generale
zal een activiteit worden georganiseerd om alle technische
hoofden eens even op z'n kop te zetten.
Donderdag 30 september
Extreme Borrel 1: gewoon in de ‘Salon’, gewoon om 16.00u,
maar dan wel tot 22.00u met de mogelijkheid tot een frietje.
Vrijdag 1 oktober
Lezing over Van der Waals: tijdens de pauze
zal Thijs Michels een lezing geven over het werk
van J.D. Van der Waals. Met gratis lunch!
Quiz activiteit: voor degenen voor wie
het allemaal nog niet genoeg is.
Zondag 3 oktober
Publieksdag TU/e: de gehele faculteit, inclusief
al haar vakgroepen en Van der Waals, is geopend
voor het publiek. Bij alle vakgroepen is van alles te
zien en te beleven, geschikt voor jong en oud.
Maandag 4 oktober
Sportactiviteit: in het sportcentrum gaan we met
ongeveer 20 leden een poging doen te kanopoloen.
Dinsdag 5 oktober
Symposium Van der Waals: het thema van de
lezingen wordt ‘deeltjesfysica’. In de middag zullen
een aantal toegepaste workshops plaatsvinden.
Woensdag 6 oktober
TU/e-brede activiteit: Van der Waals laat de rest van de
TU/e zien hoe gaaf zij is middels een uniek evenement.
Feest: kom feesten met BZB in de Effenaar!
Donderdag 7 oktober
Katerpicknick: voor iedereen die naar het Feest is geweest!
Extreme Borrel 2: gewoon in de ‘Salon’, maar
wel aansluitend op de Katerpicknick.
Vrijdag 8 oktober
Reünie: op deze sfeervolle dag ontmoeten oudcollega’s
en -studenten elkaar met een bezoek
aan een vakgroep, een diner en een feest.
Vrijdag 15 oktober t/m zondag 17
oktober
Lustrumweekend: een gezellig en intensief
weekend voor leden van Van der Waals.
Vrijdag 19 november
Gala: een chique afsluiter van de festiviteiten,
voor leden van Van der Waals.
22 | N! april 2010 N! april 2010 | 23

FOTO'S
Themaweek Carnaval
& Eerstejaarsactiviteit
'Ben jij de TV
GameKing?'
Themaweek Carnaval
De week voor carnaval organieerde
het bestuur een week die
geheel in het thema van dit volksfeest
stond. Leden konden Borrelbonnen
verdienen door verkleed
naar de Van-der-Waalskamer te
komen. Leroy Schepers won met
de outift op de foto rechtsboven,
omdat hij het best verkleed was.
Uiteraard was het bestuur ook
verkleed aanwezig.
Eerstejaarsactiviteit 'Ben jij
de TV GameKing?'
Eerstejaarscommissie Fusie:
de verbindende factor organiseerde
haar eerste activiteit
voor 31 van haar generatiegenoten.
Het werd een zeer
geslaagde, gezellige avond
met een aantal televisiespellen
als rode draad. Zo waren
onder meer Domino Day, de
Nationale Wetenschapsquiz,
Kopspijkers, Lingo en Ik hou
van Holland vertegenwoordigd.
Dit alles uiteraard onder
het genot van een biertje in
de 'Salon'.
24 | N! april 2010 N! april 2010 | 25

WETENSCHAP
Gravity redefined
Zwaartekracht is dan wel de langst bekende krac
ht van alle fundamentele krachten, maar het is
nog steeds niet duidelijk wat de oorsprong is. Of is
zwaartekracht überhaupt wel een fundamentele
kracht? Eind 2009 baarde fysicus Erik Verlinde
(UvA) opzien door een verklaring te geven over
waardoor zwaartekracht nu eigenlijk veroorzaakt
wordt. Gravitatie als gevolg van ‘verandering van
informatie’: is de oorsprong van zwaartekracht nu
eindelijk gevonden?
Verlinde stelt dat zwaartekracht niet een fundamentele kracht
is, maar een kracht welke volgt uit de thermodynamica. Volgens
Verlinde is de aantrekkingskracht die massa’s voelen niets
anders dan een entropische kracht. Een entropische kracht is
een macroscopische kracht die in een systeem ontstaat door
de statistische voorkeur voor een hogere entropie. Ter herinnering:
entropie is een maat voor de ontaarding of de statistische
wanorde van een systeem. Neem als voorbeeld een lang
polymeer. Die neemt in thermisch evenwicht een gekringelde
vorm aan, doordat de entropie zich maximaliseert. Men moet
een bepaalde kracht leveren om het polymeer uit te rekken,
en dus naar een lagere entropie te brengen. De kracht die
het polymeer als weerstand biedt om zichzelf terug naar zijn
gekringelde vorm te krijgen, is de entropische kracht. Op individuele
deeltjes is deze kracht F te beschrijven met de formule
F∆x = T∆S,
met ∆x de verplaatsing van het deeltje, T de temperatuur en ∆S
de verandering in entropie. Verlinde stelt dat deze kracht verantwoordelijk
is voor de zwaartekracht. Merk op dat er volgens
deze formule geen entropische kracht is als de temperatuur 0 is.
Om dit te bewijzen, wordt er gebruik gemaakt van het holografisch
principe. Dit principe, voorgesteld door Gerard ’t
Hooft, zegt dat alle informatie in een bepaald volume kan
worden gezien alsof het op de oppervlakte van dat volume
gecodeerd staat. Zo kan dus de informatie over de inhoud
“Zo lijkt de wet van gravitatie
geen fundementele wet te zijn,
maar een kracht die ontstaat uit
een natuurlijke drang om
entropie te verhogen.”
van een bol als bits op de oppervlakte, het holografische
scherm, gecodeerd worden. Dit principe is vooral toepasbaar
op tot nu toe vrij theoretische richtingen, zoals kwantumgravitatie
en de snaartheorie. Het werd bijvoorbeeld gebruikt
om aan te tonen dat zwarte gaten een entropie hebben die
groter is dan nul, in plaats van een entropie van nul. Verlinde
heeft dit principe gebruikt als basis voor zijn afleiding.
Als we een bolvormig volume nemen, kan de informatie over de
inhoud van deze bol als fundamentele bits op de oppervlakte van
foto: iStockphoto.com/urbancow
de bol gezet worden. Het aantal bits dat nodig is, N, is evenredig
met de totale oppervlakte A, dus N ~ A = 4πR 2 . Als je er van uit
kan gaan dat de interne energie van het systeem gelijk verdeeld
kan worden over die bits, dan is de totale energie gelijk aan
26 | N! april 2010 N! april 2010 | 27
E = 1 ⁄2Nk B T.
Dit volgt uit de equipartitieregel uit de statistische fysica.
Verder kan deze rustenergie worden geschreven als E = mc 2 .
Neem nu een massa m en breng deze richting het oppervlak
van de bol. Er wordt nu gebruik gemaakt van het argument
dat het systeem een constante verandering in entropie ∆S
ondervindt als het deeltje vanaf de afstand naar het oppervlak
wordt gebracht (dit volgt uit een gedachte-experiment van
Jakob Bekenstein, waarbij het entropieverschil van een zwart
gat wordt berekend indien een deeltje vanaf één Comptongolflengte
afstand in het zwarte gat wordt gebracht). Als je nu alle
benoemde formules samenvoegt, vind je een uitdrukking voor F:
F ~ Mm/R 2 .
T
R
M
001101001
010011001
010001001
001111001
111011011
F
m
Een deeltje met massa m in de buurt van een holographisch scherm.
Energie is gelijk verdeeld over de bits op de oppervlakte, en gelijk aan de
massa M die ontstaat in de ruimte binnen de scherm.
De kracht is dus evenredig met de massa’s van de objecten
en de afstand ertussen (experimenteel volgt dat de evenredigheidsconstante
G is). Zo lijkt de wet van gravitatie geen
fundementele wet te zijn, maar een kracht die ontstaat
uit een natuurlijke drang om entropie te verhogen.
Controverse
Niet iedereen gelooft in het idee dat zwaartekracht op te
vatten is als een entropiekracht. Volgens Sheldon Gao (University
Sydney) spreekt Verlinde zichzelf in zijn artikel tegen
door van elkaar uitsluitende causale verbanden uit te gaan.
Kort gezegd komt het betoog van Gao erop neer dat een
deeltje in de buurt van het holografische scherm een verandering
van de entropie veroorzaakt door een verandering in
positie: ∆x ∆S. Een verandering van entropie zorgt volgens
Verlinde voor zwaartekracht, dus de volledige causaliteitsketting
luidt ∆x ∆S ∆F. Echter, om gravitatie uit te kunnen
leggen als een entropiekracht moet gelden T∆S F∆x,
waarmee het eerdere verband dus wordt tegengesproken.
Ondanks deze kritiek lijkt Verlinde toch voornamelijk aanhangers
te hebben onder theoretische fysici. Nobelprijswinnaar
Gerard ’t Hooft benadrukt dat deze ideeën nog verder ontwikkeld
moeten worden, maar hij is onder de indruk van het
gebruik van ‘echte’ fysieke concepten, zoals massa en kracht,
in plaats van abstracte wiskunde. Hierbij moet wel worden
opgetekend dat de theorieën van Verlinde op enkele punten
zijn gebaseerd op eerder werk van ’t Hooft. Ook prominent
mathematisch fysicus Robbert Dijkgraaf vindt het werk van
Verlinde een belangrijke stap in het aantonen dat zwaartekracht
geen fundamentele wet is, maar een afgeleid begrip.
Gevolgen
Het artikel van Verlinde zorgde sinds de publicatie op 6 januari
jongstleden meteen voor ontwikkelingen in aanverwante
vakgebieden, zoals in de astronomie. Door Verlindes gedachtegang
te volgen lijkt bijvoorbeeld het enorme verschil (123
ordegrootten) tussen de berekende en waargenomen hoeveelheid
donkere energie als sneeuw voor de zon te verdwijnen.
Ook het uitdijen van het heelal blijkt beschreven te kunnen
“Wie weet krijgen de nieuwe
eerstejaars straks onderwezen
dat er maar drie fundamentele
krachten bestaan.”
worden in termen van holografische schermen. Maar de meest
fascinerende mogelijkheid die door deze theorie ontstaat, is
dat het wellicht mogelijk moet zijn om te ontsnappen aan de
zwaartekracht. De informatie op het holografisch scherm kan
nu nog niet ‘gelezen’ worden door een observator. Zodra we
daartoe wel in staat zijn, dan zou het mogelijk moeten zijn om
de zwaartekracht zelf uit te schakelen, aldus Verlinde zelf.
Ongetwijfeld zullen er de komende maanden nog veel
meer artikelen, gebaseerd op het werk van Verlinde,
worden geschreven. Het zou dus zomaar kunnen dat
eerstejaars over een paar jaar onderwezen krijgen
dat er maar drie fundamentele krachten bestaan.
—
Door: René Joosten en Martin van Mourik (redactieleden
Van der Waals)

CARRIÈRE
De loopbaan van
Daan Damen
Het is alweer ruim negen jaar geleden dat ik, na mijn TU/e-studie Technische
Natuurkunde, in dienst trad bij Philips. Daar ben ik werkzaam bij de afdeling
Intellectual Property & Standards (IP&S), die zich bezighoudt met het beheer
en de exploitatie van de intellectuele eigendomsrechten oftewel IP-rechten van
Philips, dit wil zeggen de octrooien op uitvindingen, merken, modellen (vormgeving
van producten) en domeinnamen, en daarnaast met technische standaarden
relevant voor de Philips producten.
Het nut van intellectuele eigendomsrechten
In eerste instantie dienen IP-rechten er toe om namaak van
Philips-producten en het oneigenlijk gebruik van uitvindingen
van Philips tegen te gaan. Voor Philips vormen licenties op
octrooien echter ook een belangrijke inkomstenbron. Het geven
van een licentie houdt in dat Philips gebruik van een geoctrooieerde
uitvinding aan andere bedrijven toestaat, meestal
tegen betaling. Op deze wijze heeft Philips veel inkomsten
gegenereerd uit de uitvinding van de CD, en gebeurt dit in
mindere mate nog steeds voor de opvolgers DVD en Blu-Ray.
Daarnaast kunnen ook minder in het oog springende uitvindingen
toch interessant zijn. Wellicht herinner je je de begin
jaren negentig door Philips gelanceerde digitale cassette DCC
nog. Dit is een niet zo groot succes geworden (om het maar
voorzichtig uit te drukken). Echter, enkele uitvindingen die voor
de DCC gedaan zijn op het gebied van audiocompressie worden
tevens toegepast in het bekende MP3-formaat, waardoor
Philips de ontwikkelingskosten voor de DCC toch weer deels
heeft terugverdient uit licentieinkomsten voor MP3-spelers.
Octrooien worden verleend voor uitvindingen, en het
opschrijven van een octrooi is nogal specialistisch werk
waarvoor Philips wereldwijd meer dan honderd octrooigemachtigden
in dienst heeft. Omdat octrooigemachtigden
de uitvindingen die ze beschrijven in detail moeten kunnen
begrijpen, zijn dit ingenieurs die na hun afstuderen bij een
octrooiafdeling van een bedrijf of zelfstandig octrooikantoor
in dienst treden en daar nog een driejarige beroepsopleiding
volgen voor de juridische aspecten van het vak.
Zelfs met deze kennis is de stap van de universiteit naar
deze werkomgeving misschien niet zo voor de hand
liggend, dus een nadere uitleg hoe ik er toe gekomen
ben om na mijn studie te kiezen voor het beroep
van octrooigemachtigde is wel op zijn plaats.
Van natuurkundig ingenieur tot
octrooigemachtigde
Ik ben in 1993 begonnen aan de studie Technische Natuurkunde,
en ben tijdens mijn studie actief geweest bij Van der
Waals, onder andere in het XXXVIIe bestuur Metamorfose,
de organisatie van de ‘Da Vinci Tour’-studiereis naar Italië en
de Borrelcommissie. Na iets meer dan zes jaar en een buitenlandse
stage aan de Stanford University in Californië begon
het toch tijd te worden de studie te gaan afronden, en daarvoor
kwam ik terecht bij Philips Research, waar ik gewerkt
heb aan het Dynamic Beam Attenuator (DBA) project.
"Tijdens een gesprek over de
inhoud van het octrooiwerk
raakte ik zo enthousiast dat ik
direct daarna contact zocht met
de personeelsdienst, niet veel
later was ik aangenomen."
De DBA was een schakelbaar filter voor de röntgensystemen
van Philips Healthcare, waarmee het mogelijk werd om het
gebied waar röntgenstraling afgegeven werd nauwkeurig in
te stellen. Hiermee kon straling beperkt worden tot alleen
dat deel van het lichaam waarvan een foto genomen moest
worden. Het DBA werkte op basis van het zogenaamde electrowettingeffect
en bestond uit een matrix van individueel
schakelbare capillairen; een capillair kon gevuld worden met
een röntgenabsorberende vloeistof door het aanbrengen
van een potentiaalverschil. Het DBA-project is helaas enkele
Figuur 1: Geslaagd voor het Europees examen!
maanden na het einde van mijn afstudeertijd bij Philips gestopt
(voor zover bekend geen relatie ...), maar Philips heeft wel
verder gewerkt aan andere toepassingen van het electrowettingeffect
waaronder elektronisch papier dat nu verder wordt
ontwikkeld door het verzelfstandigde bedrijf Liquavista.
Tegen het eind van mijn afstudeertijd bij Philips kwam ik in
contact met een van de octrooigemachtigden van Philips die
betrokken was bij het DBA project, en tijdens een gesprek
over de inhoud van het octrooiwerk raakte ik zo enthousiast
dat ik direct daarna contact zocht met de personeelsdienst
van IP&S. Niet veel later was ik aangenomen, met daarbij
twee extra bijzondere verletdagen om mijn afstudeerpresentatie
te houden en mijn diplomauitreiking bij te wonen. Zoals
vermeld volg je in de eerste drie jaar dat je werkzaam bent
als octrooigemachtigde een beroepsopleiding. Dit betekent
gemiddeld een dag per week algemene rechtencolleges,
specifieke colleges over octrooien en de overige intellectuele
eigendomsrechten, en daarnaast praktische oefeningen zoals
het schrijven van een octrooiaanvraag en het verdedigen
van deze aanvraag bij de verschillende octrooiraden. Het
derde en meest intensieve jaar van de opleiding is volledig
gericht op het examen voor Europees octrooigemachtigde.
Daarnaast doe je, onder begeleiding van een ervaren octrooigemachtigde,
praktijkervaring op, beheer je een eigen portefeuille
van uitvindingen en begeleid je enkele onderzoeksprojecten. De
eerste twee jaar werkte ik voornamelijk aan elektronenkanonnen
voor beeldbuizen, maar toen Philips de ontwikkeling en productie
van beeldbuizen onderbracht in een joint venture verschoof
mijn aandachtsgebied naar LCD-technologie. Na het Europees
octrooigemachtigdenexamen in 2004 werd ik gevraagd voor
een speciaal project. Onze afdeling was bezig met het opzetten
van een kantoor in Bangalore, India, waar ook een vijftal Indiase
ingenieurs tot octrooigemachtigde werden opgeleid. Zou ik
geen interesse hebben om enkele maanden die kant op te
Figuur 2 : 'Professor' Daan reikt een certificaat uit.
gaan om het opzetten van de afdeling te ondersteunen en de
Indiase collega’s op te leiden? Het duurde niet lang voordat ik
in het vliegtuig zat richting Bangalore, voor vier maanden.
Octrooigemachtigde over de grenzen heen
Ik was in 1995 met de Indiareis van Van der Waals al tien
dagen in Bangalore geweest, en was dus enigszins voorbereid
op wat mij te wachten stond. Bij aankomst bleek er toch
wel het een en ander te zijn veranderd. Destijds was Bangalore
nog een vrij rustige stad en was ons vol trots het zojuist
opgezette software technology park getoond. Nu bleek de
halve stad vergeven van de high-tech kantoorpanden van
softwarebedrijven, waartussen het grootste deel van de
dag luid toeterende verkeersopstoppingen voortkropen.
Het was in ieder geval een interessante en leerzame ervaring.
Ten eerste was er het opleiden van de Indiase collega’s. Ze
waren kort daarvoor enkele maanden in Eindhoven geweest
voor training, maar verder hadden ze nog niet veel kennis.
Het viel mij met name op dat de Indiërs zeker in het begin
veel moeite hadden met het maken van eigen keuzen hoe
bepaalde zaken op te schrijven. Zo kreeg ik regelmatig twee
of drie concepten voorgelegd voor hetzelfde stuk tekst, met
daarbij de vraag aan mij om er de beste uit te zoeken. Daarnaast
merkte ik dat mijn suggesties voor aanpassingen klakkeloos
werden overgenomen, meestal zonder duidelijk begrip
waarom de oorspronkelijke tekst verbeterd kon worden.
Verder bleken er in het algemeen nogal eens onverwachte
problemen op te duiken. Zo bleef een als “extremely
urgent” gemarkeerde postzending aan Eindhoven ruim twee
weken liggen omdat ik bij het ophalen van de zending mijn
handtekening op een verkeerde plek op het formulier had
gezet en niemand op het idee was gekomen mij hierover te
contacteren. Ook bleek onze verbinding met het wereldwijde
Philips-netwerk een beperkte capaciteit te hebben en
28 | N! april 2010 N! april 2010 | 29

ovendien gedeeld te worden met de rest van Philips
Bangalore. Dat is erg lastig, aangezien de Indiase collega’s
(en ikzelf) ons werk moesten overhalen van onze
centrale server in Eindhoven. Op bepaalde dagen bleek
het niet eens mogelijk toegang te krijgen tot de server,
dus werd het dan weer tijd voor een klassikale les over
een op dat moment door mij te bepalen onderwerp.
Tijdens mijn verblijf in India kreeg ik bericht dat ik geslaagd
was voor het Europees examen, waardoor ik volledig zelfstandig
als octrooigemachtigde kon werken. Na terugkeer
in Nederland werd ik onder meer verantwoordelijk voor een
ontwikkelingsproject op het gebied van backlighting voor LCD-
schermen. Zo heb ik enkele octrooien geschreven voor Clear
LCD, een techniek waarbij de lampen achter het LCD scherm
niet continu branden maar snel aan en uit schakelen, hetgeen
helpt om bewegingsonscherpte in het beeld te reduceren.
In het voorjaar van 2006 heb ik ruim twee maanden in het
kader van een door Philips gesponsord programma college
gegeven over IP-rechten aan de Fudan University in Shanghai,
China. Nooit gedacht dat ik nog eens een eigen kamer zou
krijgen op een universiteit inclusief bronzen plaquette naast de
deur (ok, er stond alleen Philips op en niet mijn eigen naam,
maar toch). Ik gaf college in het Engels, wat voor sommige
Chinese studenten moeilijk te volgen was, maar gelukkig
is iedereen geslaagd voor het examen. Na afloop werden
er zelfs certificaten uitgereikt aan de beste studenten!
Aan de slag als director Intellectual
Property-Support
Kort daarna ben ik gevraagd voor mijn huidige functie van
director IP-Support. In deze functie ben ik voornamelijk
bezig met de juridische en procesmatige aspecten van het
aanvragen en verlenen van de IP-rechten van Philips.
Philips heeft wereldwijd ruim honderdduizend IP-rechten,
waarvan ongeveer de helft octrooien, en voor de meeste
van deze rechten moet op gezette tijden een actie gedaan
worden om te zorgen dat het recht verleend wordt en in
stand blijft. Alle formele, niet-inhoudelijke acties (bijvoorbeeld
betalingen, aanleveren van bepaalde documenten en verklaringen,
vertalingen) worden afgehandeld door de afdeling
IP-Support, waarvoor ik verantwoordelijk ben. Dat betekent
dat ik er voor moet zorgen dat onze interne processen van
een dusdanig hoog niveau zijn dat een dergelijk aantal zaken
Curriculum Vitae Daan Damen
Geboren 6 juni 1976 te Eindhoven
Functies
2006 – heden Director IP-Support
Philips Intellectual Property & Standards
2001 – 2006 (European) Patent Attorney
Philips Intellectual Property & Standards
Opleidingen
1993 – 2001 Technische Natuurkunde, TU/e
1987 – 1993 VWO (Gymnasium),
Sint-Joriscollege, Eindhoven
30 | N! april 2010
foutloos afgehandeld kan worden, immers elke fout kan
een substantiële schade voor Philips betekenen. Daarnaast
houd ik de wetgevingen in de voor Philips meest belangrijke
landen in de gaten, omdat aanpassingen daarin ook
weer invloed kunnen hebben op onze werkzaamheden.
In een aantal landen kan ik daarbij vertrouwen op IP-Support-
mensen die werkzaam zijn in lokale kantoren van Philips IP&S,
naast Bangalore hebben we bijvoorbeeld kantoren in Shanghai,
New York en Tokyo. In andere landen worden de IP-rechten
van Philips behandeld door zogenaamde ‘agenten’, externe
bureau’s die meestal ook andere klanten vertegenwoordigen.
Ik ga dan ook regelmatig (het afgelopen jaar vanwege de crisis
en de bijbehorende bezuinigingen wat minder regelmatig) bij
onze lokale kantoren en agenten op bezoek om lopende zaken
af te stemmen en recente wijzigingen in de wetgeving te
bespreken. Zoals je begrijpt, is een bezoek aan Bangalore altijd
een beetje speciaal, omdat ik nog steeds goede contacten heb
met een aantal Indiase collega’s en ik het zelf ook leuk vind te
zien hoe zij gevorderd zijn in hun werk sinds mijn tijd daar.
Ook bij bezoeken aan agenten maak je nogal eens iets bijzonders
mee. Zo kwam in Korea een van de octrooigemachtigden
van het kantoor mij persoonlijk in het hotel ophalen, en werd
ik door hem begeleid naar de luxe directielimousine die mij
de 300 meter naar het kantoor (die ik best had kunnen lopen)
ging vervoeren. Bij aankomst stond de goede man er tevens
op mijn laptoptas voor mij naar binnen te dragen. Dat vond ik
dan wat ver gaan, maar ja, weigeren is ook zo onbeleefd.
Als dank leek het me aardig in ieder geval na de vergadering
en presentatie even te spelen op de kantoorpiano. De lichtelijk
verbaasde Koreanen konden daarna natuurlijk niet achterblijven
en zetten hun eigen muzikale troefkaart in; zeker niet onverdienstelijk,
alleen de goede man was zo zenuwachtig over het
spontane optreden voor het buitenlandse bezoek dat hij de in
eerste instantie ingezette Chopin polonaise (de opus 53 voor
"Elke fout kan een substantiële
schade voor Philips betekenen."
kenners) eerst in een waanzinnig tempo afraffelde, halverwege
merkte op onduidelijke wijze in de verkeerde polonaise
(het leek mij de opus 40 nummer 1) terecht te zijn gekomen
en toen maar met enkele fantasieakkoorden een voortijdig
einde maakte aan het geheel. Gelukkig voor hem was ik de
enige in de zaal die het ook gemerkt had, anders had hij van
zijn baas vast niet meer bij het diner mogen aanschuiven.
Zoals je begrijpt uit dit verhaal is de keuze voor het octrooivak
me goed bevallen. Misschien lijkt het beroep van octrooigemachtigde
op het eerste gezicht een beetje specialistisch en
beperkt, maar in de praktijk heb ik dat nooit zo ervaren, zeker
niet bij een bedrijf als Philips waar binnen dit gebied veel
verschillende activiteiten en projecten lopen, zodat je altijd wel
weer een nieuwe uitdaging vindt. Ik zit bij Philips IP&S dus, ook
na ruim negen jaar, nog steeds goed op mijn plaats, en ben van
plan me hier zeker nog een tijdje verder te blijven ontwikkelen.
—
Door: Daan Damen (VENI-lid)
100% WERKONDERNEMERSCHAP
> LANGDURIGE ARBEIDSRELATIE
> INDIVIDUELE WINSTDELING
> 1-op-1 CARRIÈRE COACHING
> WERKZAAM IN EEN GESPECIALISEERDE, ONDERNEMENDE BUSINESSCEL
> ENTREPRENEURIAL LAB
Carolien Lamers
100% TMC werkondernemer
TMC Physics, het enige fysicahuis in Nederland,
is gespecialiseerd in het inzetten van
werkondernemers binnen de fysica competentie.
Hiermee heeft TMC Physics een pionierspositie
verworven in haar type dienstverlening met
het inzetten van fysici op flexibele basis bij
opdrachtgevers op locatie.
Onze fysica werkondernemers zijn actief in
research, development en engineering op onder
andere de volgende gebieden: product & process
modellering, vloeistof- en gasstroming, lasers
& optica, materiaalkunde, dunne film technologie
en nano technologie. Zij worden daarbij
ondersteund door een team van account managers
die zelf ook een opleiding in de natuurkunde
hebben genoten.
Onze klantenkring kenmerkt zich door diversiteit
en varieert van (contracted) research tot systeemen
productontwikkeling in verschillende sectoren
waaronder: halfgeleiders, zonnecellen, medische
systemen, defensie, olie & gas.
TMC Physics heeft een bijzonder hoog opgeleid
en internationaal karakter. Van onze werkondernemers
is 90% academisch opgeleid, waarvan
het merendeel een promotie succesvol
heeft afgerond en ongeveer de helft van onze
mensen heeft een buitenlandse nationaliteit.
Een kleurrijke groep mensen verbonden door
een gezamenlijke passie: fysica.
Een uniek
netwerk
van fysici
Ruim twee jaar ben ik in dienst bij TMC Physics en
werk ik voor Philips Applied Technologies. Het
informele karakter en de persoonlijke omgang met
directie en account managers zorgen voor een goed
contact. Alle account managers bij TMC Physics
hebben een achtergrond in fysica. Zij begrijpen de
inhoud van mijn werk en denken met mij mee.
TMC is een jong en dynamisch bedrijf dat open staat voor vernieuwende ideeën van
haar werkondernemers. TMC Physics biedt bovendien een uniek netwerk van fysici
en heeft goede contacten met veel verschillende technische bedrijven.
Daarnaast combineert TMC haar professionele uitstraling met informele contacten
tussen de werkondernemers. Zo kun je na een bijeenkomst nog even met je TMC
collega’s, account manager of de directeur napraten over formele of informele zaken
onder het genot van een biertje of kopje koffie in de bar van het kantoor.
Wil je na je afstuderen aan de slag op de onderzoeks- of ontwikkelafdeling van een
high-tech bedrijf, dan heeft TMC misschien wel een passende opdracht voor jou.
Daarom kan ik je aanraden om eens bij TMC langs te komen.
TMC Physics is een businesscel van TMC Technology,
member company van TMC Group N.V..
Sinds november 2006 heeft TMC Group N.V. een notering aan Alternext Amsterdam.
TMC Physics B.V. Flight Forum 107 – Postbus 700 – 5600 AS Eindhoven – Tel. 040 239 2260 – Fax 040 239 2270 – info@tmc.nl – www.tmc.nl

Zusje van Leroy: “Focus? Ja, daar
heb ik wel eens van gehoord, ja...”
Koen Schakenraad: "Noem
eens één ding waar vrouwen
professioneel gezien beter in zijn. "
Maarten: "prostitutie!"
Vorige puzzel
In de pilot van de N! kreeg je de opgave om te bewijzen dat
een rooster van n x n vakjes, waarvan twee tegenovergestelde
hoekjes van uitgeknipt zijn, nooit volledig opgedeeld kan
worden in rechthoekjes van 2 x 1. In het geval dat n oneven is,
is het antwoord triviaal: n x n is een oneven getal, dus ook (n
x n) – 2. Bij het opdelen in hokjes van 2 x 1 blijft er dan altijd
een oneven getal over, en nooit 0. Een simpele manier om
het probleem op te lossen voor als n even is, is om van het n
x n rooster een schaakbord te maken, d.w.z. de vakjes alternerend
zwart en wit verven. De tegenovergestelde hoeken
welke weggeknipt worden, zijn dan altijd dezelfde kleur. Je
krijgt dan een n 2 /2 verdeling van de ene kleur en n 2 /2 - 2 van de
andere. Elk 2 x 1 rechthoekje bestaat altijd uit één zwart hokje
en één wit hokje. Dit wil zeggen dat je een gelijk aantal zwarte
6 5 4 3 2 1
. . . n
1 2 3 4 5 6 . . . n
...
Florian tegen Dorris: "Wees niet zo'n verschrikkelijke Eline, ik dacht dat
we daar vanaf waren."
Joep Beckers terwijl hij verbrande tostilucht ruikt: “Laat de boel maar een
keer affikken, dan krijgen we tenminste een nieuw gebouw!”
Luuk: "Ik vind sowieso dat
vrouwen niet zouden moeten
studeren."
Paul Janssen bij het tellen van
het aantal goede quotes: "Wat
zijn leden toch saai..."
Stuur je quotes naar redactie@vdwaals.nl.
en witte hokjes moet hebben als je het rooster wilt opdelen
in 2 x 1 vierkantjes. Met ons rooster is dat niet het geval.
Via de mail zijn diverse juiste antwoorden ontvangen. Uit
eerlijke loting komt Marieke Zantema als winnaar naar voren.
Gefeliciteerd! Zij gebruikte toevallig ook de schaakbordmethode
om het probleem te tackelen. Je mag je drie Borrelbonnen
bij het bestuur van Van der Waals op komen halen.
Nieuwe puzzel
In deze eerste officiële editie van de N! niet één maar drie
puzzels!
1. Hoeveel nullen tel je na het laatste niet-nul cijfer in het getal
2010! (2010 faculteit)?
2. Bedenk voor een willekeurig geheel getal N een simpel
algoritme om het aantal nullen na het laatste niet-nul cijfer in
het getal N! te vinden.
3. Kun je met vier nullen en de operaties {+,-,x,÷,(,),!} het getal
5040 maken? Zo ja, laat dit zien.Je hoeft niet per se alle operaties
te gebruiken, en ze mogen meerdere keren gebruikt
worden.
Los alle puzzels op voor een kans op drie Borrelbonnen. Stuur je
antwoord naar redactie@vdwaals.nl. De deadline ligt op 6 mei.
Succes!
Hemelvaart 2010
Kleine buitenlandse excursie 2010
Weer een spetterende reis, maar dit jaar anders dan Van
der Waals gewend is. Met Hemelvaart (12 t/m 16 mei) zal
een groep enthousiaste Van-der-Waalsleden samen met
wetenschappelijk begeleider Harm Knoops een fantastische
Kleine Buitenlandse Excursie beleven. We zullen dit
jaar allereerst met de trein naar Genève reizen vanwaar
we een excursie bij CERN zullen hebben. Na deze zeer
interessante dag zullen we verder reizen naar Rome. In
deze klassieke stad zullen we uiteraard genieten van alle
AANKONDIGING
cultuur. Denk hierbij aan het Forum Romanum, de Palatijn
heuvel, het Colosseum, de Trevi fontein en ga zo maar
verder. Aangezien ’s avonds alles zeer mooi verlicht is,
zullen we ook zeker dan een kijkje nemen. De enigszins
specialere culturele excursies is de commissie nog aan het
uitzoeken. Daarnaast zal ook in Rome een wetenschappelijke
excursie plaatsvinden, ditmaal naar de universiteit.
De kosten en de opening van de inschrijvingen zijn momenteel
nog niet bekend. Hou de nieuwsbrief in de gaten!
32 | N! april 2010 N! april 2010 | 33
foto: Diliff (Wikipedia)

ACTIVITEIT
Liftactiviteit Berlijn: de race
naar bier en currywurst
Zeven koppels stonden in de carnavalsvakantie in
alle vroegte voor N-laag, in de hoop om diezelfde dag
nog in Berlijn aan te komen. Optimisme en zelfoverschatting
waren hierbij niet van de lucht. Het was een
spannende en uitdagende race, een race op de bonnefooi.
Niets was vooraf gepland of vastgelegd: geen
route, geen vervoersmiddelen, geen back-upplan. Ze
konden slechts rekenen op een bed bij aankomst.
Dat is in een notendop de liftactiviteit naar Berlijn. De koppels
werden in de gaten gehouden door Mark van der Heijden en Paul
Janssen vanuit de ‘LiXi Schaltzentrale’ (dat is Duits voor ‘Liftcommissie
Controlecentrum’), gevestigd in de Van-der-Waalskamer.
Commissieleden Arjen en Luuk hadden, in tegenstelling
“Als jij je nu geschoren had jongen,
dan had ik er misschien nog over
nagedacht.”
tot de deelnemende koppels, wél een vastomlijnd plan. Geen
kartonnen bordjes voor deze twee heren, maar een comfortabele
vliegreis! Zo gezegd, zo gedaan: van vliegveld Weeze naar Berlijn
in iets meer dan een uur. Gemak dient de mens, zoals dat heet.
Zo’n luxepositie schept ruimte voor een experimentje. De
twee besloten het spreekwoord ‘als er één schaap over de
dam is, dan volgen er meer’ in de praktijk uit te proberen.
Arjen vertelt: “We waren op dat moment op het vliegveld in
Weeze. Omdat het vliegtuig wat vertraging had, zaten we
samen met een hoop medepassagiers rustig onze tijd uit
te zitten. Om dit spreekwoord te testen stonden we na een
willekeurige mededeling – “Laat geen bagage onbewaakt
achter.” – van onze stoel op en gingen we in de rij staan. Het
duurde welgeteld tien seconden voordat vrijwel iedereen
achter ons in de rij stond.” Experiment geslaagd. Keerzijde
van de medaille was dat het tweetal gedurende de rest van
de vlucht boos aangekeken werd door enkele medereizigers
die dankzij hen nog een uurtje in de rij hadden moeten staan.
Eenmaal in Berlijn aangekomen hebben ze de laatste voorbereidingen
getroffen voor de lifters die de dag erop hopelijk zouden
arriveren. De volgende dag keken Arjen en Luuk, gesteund door
Mark en Paul vanuit de ‘LiXi Schaltzentrale’, vanaf de zijlijn toe
hoe de deelnemers trachtten hun medelifters te slim af te zijn.
Hoe krijg je een lift?
Iedereen kent het klassieke, stereotype beeld van een lifter.
Het zijn die slecht verzorgde gasten die langs de (auto)weg
staan met in hun handen een afgeraffeld kartonnen bordje
met daarop doorgaans een veel te verre locatie. Vaak zien
deze lifters er dusdanig ongeschoren en ongewassen uit dat
foto: iStockphoto.com/ ImagineGolf
je liever niet hebt dat zij, inclusief hun toebehoren, in aanraking
komen met het interieur van je auto. De meeste automobilisten
weten zich meestal nog redelijk te beheersen en
niet meteen extra gas te geven zodra ze er eentje zien staan.
Wel gaat hun aanblik vaak gepaard met een binnensmonds
gemompelde vernedering ten ongunste van het treurig uitziende
geval aan de kant van de weg. “Als jij je nu geschoren had
jongen, dan had ik er misschien nog over nagedacht.”
De zojuist beschreven Pavlovreactie die lifters bij chauffeurs
oproepen, maakt het liften– zacht uitgedrukt - iets uitdagender.
Het scheelt gelukkig dat wij zo goed voor onze leden
zorgen dat ze, na een grondige hygiënecheck, gewassen
en geschoren waren vertrokken. Desalniettemin schijnt de
hiervoor genoemde ‘bordjesmethode’ geen succesvolle
aanpak te zijn, zelfs niet voor nette studenten. Wat dan
wel? Sjak Jansen, die samen met Gijs ten Haaf de reis naar
Berlijn maakte, legt uit hoe je een succesvolle lift krijgt:
“Voor Gijs en mij was het vanaf minuut één duidelijk dat we
het anders aan moesten pakken (dan de bordjesmethode,
red.). Onze tip: geef mensen niet de kans de auto te starten,
om vervolgens nee te schudden en plankgas weg te rijden.
De truc is om er zo beleefd mogelijk achter te komen hoe
ver iemand je mee kan nemen en niet zo zeer óf iemand je
mee wil nemen. Stel dus open vragen.” Dit is een truc die
ook gebruikt wordt in de verkoopwereld: putting ‘no’ out of
the question. ‘Wil je een telefoonabonnement van tien of van
twintig euro per maand?’ in plaats van ‘Wil je een telefoonabonnement?’
Sjak vertelt dat dit best aardig werkt, maar dat je
toch nog bedrogen uit kunt komen. “Nederlanders zijn echte
antilifters, getuige de middelvingers die we kregen toen we
een paar minuten de klassieke ‘bordjestechniek’ probeerden.
Duitsers zijn wat dat betreft een stuk vriendelijker. Maar goed,
het probleem met Duitsers is… die spreken Duits. Probeer
dan maar eens beleefd te vragen of ze misschien richting
“Nederlanders zijn echte antilifters,
getuige de middelvingers die
we kregen toen we een paar minuten
de klassieke ‘bordjestechniek’
probeerden. "
Berlijn gaan.” In de meeste gevallen zal het gebleven zijn bij
een twijfelachtig “Darf ich Sie etwas fragen? Darf ich vielleicht
mit fahren nach Berlin?”, of een hoopvol “Autostop?”.
Een tweede gouden regel, zegt Sjak, is de volgende: ‘meer is
beter’. “Want als je bij een tankstation staat merk je al gauw,
naast de verschrikkelijke kou, dat het aantal auto’s dat per uur
een tankstation aandoet vrij minimaal is. Dus iedereen
DEELNEMERSOVERZICHT
Arjen Monden en Luuk Heijmans
Deze twee commissieleden zijn een dag eerder
naar Berlijn gevlogen om daar de laatste voorbereidingen
te treffen. Zij konden zich er makkelijk vanaf
maken door te zeggen dat liften zeer makkelijk is en
dat al die leden zich niet zo aan moesten stellen.
Gijs ten Haaf en Sjak Jansen
Aankomsttijd: 14.00 uur, een dag later.
Route: Via Apeldoorn, Osnabrück, Bremen en Hamburg.
Opmerkelijk: Het tweetal heeft vanaf ongeveer 18.00
uur de hele nacht in een wegrestaurant in Hamburg
vast gezeten, omdat er bijna niemand was. Wel zijn
ze hier Jeroen en Leroy tegengekomen. Ondanks
alle gouden regels deed de uitzichtloze situatie hen
besluiten om al beurtelings slapend de nacht door
te brengen. De volgende ochtend hebben ze voor
tachtig euro een taxi genomen naar een betere liftlocatie.
Bij aankomst in Berlijn hebben Sjak en Gijs eerst
genoten van een paar uurtjes welverdiende slaap.
Jeroen Geerts en Leroy Schepers
Aankomsttijd: 20.15 uur
Route: Via Apeldoorn, Osnabrück, Bremen en Hamburg.
Opmerkelijk: Jeroen en Leroy hadden al om 08.00 uur ’s
ochtends een lift naar Hamburg. Ze waren vervolgens rond
14.00 uur in Hamburg en hebben daar enkele uren moeten
wachten op een lift. Hier zijn ze Gijs en Sjak tegengekomen.
In het wegrestaurant waar Gijs en Sjak de nacht door
hebben gebracht, hadden Jeroen en Leroy dus meer geluk.
34 | N! april 2010 N! april 2010 | 35

DEELNEMERSOVERZICHT
Teun Minkels en Guus Vermijs
Aankomsttijd: 00:00 uur
Route: Via Duisburg, Dortmund en Osnabrück.
Opmerkelijk: Pas rond 16.30 uur kwamen Teun en Guus
aan in Osnabrück. Daar hebben ze enkele uren tevergeefs
gewacht op een lift. Uiteindelijk hebben ze de trein, à tachtig
euro per persoon, naar Berlijn genomen. En dan te bedenken
dat zij niet eens de laatste waren die in Berlijn aankwamen.
Arno van den Brink en Simone Thijs
Aankomsttijd: 18.15 uur
Route: Via Apeldoorn, Osnabrück en Magdeburg.
Opmerkelijk: Een typisch gevalletje van ‘Girl power’!
Arno en Simone waren namelijk als eerste op locatie. Toch
bleken er ook een hoop chauffeurs te zijn die zich niets
van de charme van Simone aantrokken, en kreeg het duo
nog genoeg afwijzingen te verduren. Arno vertelt: “We
hebben regelmatig meegemaakt dat automobilisten opeens
spontaan 'vergeten' bleken te zijn hoe voorsorteren bij een
kruising met verkeerslichten werkt. Chauffeurs die eenmaal
aangesproken waren moesten bijvoorbeeld, bij nader inzien,
eigenlijk naar rechts terwijl ze in het vak voor rechtdoor
stonden. Zodra het licht dan op groen ging schakelden ze
snel hun richtingsaanwijzer in en scheurden ze keihard weg.”
Remco Poulus en Jeroen van de Put
Aankomsttijd: 19.00 uur
Route: Via Bottrop, Bielefeld en Magdeburg
Opmerkelijk: Ze hebben vanaf Bottrop samen met
Don en Jessica in een brandweerauto gezeten.
Maarten van Drunen en Jori van Osch
Aankomsttijd: 12.00 uur, een dag later
Route: Via Hengelo, Osnabrück, Bremen en Hamburg
Opmerkelijk: Omstreeks 17.00 uur zijn Maarten en Jori
gedropt in een havengebied in Hamburg. Enkele demotiverende
uren later besloten ze om 20.00 uur een hostel te
gaan zoeken. Op de volgende dag, dertig euro lichter maar
wel lekker uitgeslapen, hebben ze alsnog een lift gevonden.
Don van der Drift en Jessica Burger
Aankomsttijd: 19.00 uur
Route: Via Bottrop, Bielefeld en Magdeburg
Opmerkelijk: Ze hebben vanaf Bottrop samen met
Remco en Jeroen in een brandweerauto gezeten. De
brandweerlieden waren trouwens niet vies van een
jointje. Jessica: “Eén van de eerste dingen die ze aan
ons vroegen was of we ‘grass’ bij ons hadden. Toen
we zeiden dat we dat niet hadden klonk er een luidkeels
‘schade!’ vanachter het stuur!” Gelukkig mochten
ze ondanks deze tegenvaller wel meerijden.
aanspreken is zeker een must, ook al staat er op de betreffende
wagen een heel grote reclame-uiting van de plaatselijke
aannemer. Niks te verliezen, toch?” Uiteindelijk vind je dan
iemand die aardig, vriendelijk of gek genoeg is om je mee
te nemen. En dan is het helemaal mooi als die persoon ook
nog enigszins de goede kant op gaat. Het is nog mooier als
hij dat ook nog eens dusdanig doet, zodat de capaciteit van
de Deutsche Autobahn maximaal wordt benut: schnell!
Op een gegeven moment zit je dan eindelijk op die felbegeerde
stoel in een auto en komt de volgende vraag opborrelen:
‘Waar stap ik weer uit?’. Van de ene kant wil je natuurlijk
zo ver mogelijk meerijden, maar van de andere kant is het
van cruciaal belang om op een strategisch geschikte locatie
uit te stappen. Een locatie waar je snel weer een volgende
lift kan pakken. Sjak: “Soms kan het dan dus zo zijn dat je - in
theorie - 100 kilometer verder kan meeliften, maar dat het
dan toch beter is om te stoppen bij het eerstvolgende tankstation.
Elke beslissing die je maakt, moet goed zijn en is
cruciaal voor de race en eigenlijk voor de hele reis. Want als
je uitstapt, is je lift er vandoor. Maar als je verder meerijdt,
kun je niet meer terug. Er moet dus het nodige overleg plaatsvinden
met je liftpartner. Gelukkig zijn de bestuurders behoorlijk
behulpzaam en denken ze graag met je mee. Want ja,
hoe weten wij nu of er ergens een tankstation zit of niet?”
“Mocht het nu een keer zo zijn dat je hopeloos op de verkeerde
plek staat, dan kun je gelukkig altijd terugvallen op een lekker
warme kop koffie en de opbeurende telefoontjes van Mark
en Paul vanuit de ‘LiXi Schaltzentrale’.” Er mag opgemerkt
worden dat noch de koffie, noch de telefoontjes hebben
kunnen voorkomen dat Sjak en Gijs een nacht vast hebben
gezeten in een wegrestaurant in Hamburg. Hoe het de overige
deelnemers is vergaan, staat in het deelnemersoverzicht.
Berlijn
Uiteindelijk is iedereen in Berlijn terecht gekomen, al kostte
dat sommigen meer tijd, moeite en geld dan anderen. Verschil
moet er zijn. De groep heeft nog enkele leuke dagen meegemaakt
in de Duitse hoofdstad. Denk hierbij aan bezichtigingen
van cultuurhistorisch erfgoed, wilde bezoeken aan een Duitse
discotheek en het uithalen van grappen met elkaar en willekeurige
vreemden. Verhalen hierover zijn eigenlijk alleen leuk als
je er zelf bij bent geweest. Om toch een tipje van de sluier op
te lichten, volgt hier de grootste ontdekking die de deelnemers
in Berlijn hebben gedaan: de ‘echte Duitser’, zoals je hem kent
van de flauwe grappen en schunnige moppen, bestaat echt! In
overvloed zelfs. Na het avondeten vullen de openbare ruimten –
straten, metro’s, parken en uitgaansgelegenheden – zich met in
het openbaar bierdrinkende ‘Berliners’. Dat is al vrij opmerkelijk,
maar dan heb ik het niet over delicaat bier zoals we dat van onze
Borrel kennen. Nee, dan heb ik het over bier in halve liter budgetblikken
van één of ander B-merk. Oh ja, en Bratwursten eten ze
ook. Gelukkig, zijn deze feitjes over Duitsers ook weer bevestigd.
—
Door: Paul Janssen (Van-der-Waalsbestuurslid & hoofdredacteur
N!)
ACTIVITEIT
VENI-kerstexcursie
naar Halley Sterrenwacht
In de donkere dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw
organiseerde VENI de Kerstexcursie naar sterrenwacht
Halley in Heesch. De excursie werd voorafgegaan
door een etentje in Oss. Rond de klok van acht
vertrokken we met ongeveer vijftien man naar het
donkere buitengebied, waar we in drie etappes door
de sterrenwacht werden rondgeleid. Ondanks flink
wat bewolking, waardoor we niet werkelijk de sterren
konden bekijken, was het een interessant programma.
We konden als eerste plaats nemen in het planetarium van de
sterrenwacht, waar we vanuit onze stoel naar het einde van het
heelal werden vervoerd en weer terug (de Halley sterrenwacht
is één van de vier sterrenwachten in Nederland met een digitaal
planetarium). Op de heenweg kwamen we langs de Van Oortwolk,
een wolk van meteorieten op ruwweg een lichtjaar van
de aarde, en de ‘bol’. Alle elektromagnetische signaalproductie
die vanaf de aarde wordt uitgestraald behoort tot deze 'bol':
het is ons visitekaartje in de ruimte. Circa 1000 lichtjaren verder
kwamen we aan de rand van het Melkwegstelsel (dit was de
kortste route, in de andere richting is het ongeveer anderhalf
miljoen lichtjaar). Het is niet meer mogelijk individuele sterren
te onderscheiden buiten het melkwegstelsel, maar gezien
het aantal sterrenstelsels dat daarna nog in ons vizier kwam
moet dat bijna wel een opluchting zijn voor astronomen. De
eindbestemming van onze reis bestond uit een kaart van het
gemeten licht dat net na de oorsprong van het heelal uitgezonden
was, waarop variaties in temperatuur zichtbaar zijn.
In het tweede deel werden we rondgeleid langs de telescoop
van de sterrenwacht. Hier werd ons uitgelegd dat het
eigenlijk een Limburgse brillenmaker was die als eerste een
telescoop voor astronomische doeleinden bouwde. Of dit
een verhaal is dat tot de Zuid-Nederlandse folklore of tot
de werkelijke historische feiten behoort, weet ik niet. Hoe
dan ook, het werd met veel enthousiasme verteld, wat
leidde tot een aantal vragen betreffende de uitlijning van
een dergelijke telescoop van amateurastronomen onder
de excursiedeelnemers. Ook leerden we dat de benaming
van sterrenstelsels op het zuidelijk halfrond pas veel later
plaatsvond dan de benaming van stelsels op het noordelijk
halfrond: dit gebeurde pas in de tijd van de ontdekkingsreizen
over de wereld. Daarom hebben deze namen vaak te
maken met zeevaart, zoals ‘kompas’ of ‘waterpomp’. Dit in
tegenstelling tot de sterrenstelsels op het noordelijk halfrond,
die door de culturen uit de oudheid al benoemd waren.
Als laatste kregen wij een levendige presentatie van Niels
Nelson, die in een uur een variëteit van astronomische
onderwerpen voorbij liet komen. De presentatie begon
bij Galileo Galilei en Huygens, passeerde Fraunhofer, en
eindigde bij moderne astronomen zoals Chandrasekhar.
De laatste bepaalde de kritische massa van een ster waarboven
een neutronenster gevormd kan worden (dit gebeurt
bij een stermassa van drie en een half keer de massa van
de zon). Dit deed hij door de balans op te stellen tussen de
stralingsdruk en de gravitatiekracht. Ook werd de bijzondere
ontdekking van Penzias en Wilson in 1963 genoemd: het
onverklaarbare ruissignaal op hun telescoop werd gerelateerd
aan de kosmische achtergrondstraling vanuit het heelal.
De excursie heeft onze astronomische kennis flink
opgekrikt, maar was bovenal een gezellig uitje.
—
Door: Guido Quax (VENI-bestuurslid)
36 | N! april 2010 N! april 2010 | 37
foto: iStockphoto.com/SolarSeven

VARIA
10 redenen waarom N-laag
niet nog eens 50
jaar mee gaat
De opleiding Technische Natuurkunde bestaat binnenkort vijftig jaar. Het
merendeel van die halve eeuw is in N-laag doorgebracht. N-laag heeft
op zijn zachtst gezegd de tand des tijds niet ongeschonden doorstaan.
Daarom tien redenen waarom N-laag niet nog eens vijftig jaar meegaat.
Er liggen losse pijpen
Ergens in de A-vleugel op de begane grond staat al sinds jaar
en dag deze pijp (zie foto op rechterpagina). Waarom hier niets
aan gebeurt? Je ziet het al voor je. Midden jaren zeventig.
Er wordt gebeld uit N-laag over een lekkende pijp. Ben, van
de technische dienst, compleet met gepermanente blonde
mat en luxueuze snor, gaat erop af. Ben weet zo gauw geen
oplossing en belt collega Joop. Joop, iets te prominent buikje,
roze zonnebril en plateauzolen, weet het ook niet, maar heeft
wel een ijzerzaag. Ben sluit de aanvoer af en gaat er met een
zaag op af. Pijp weg, lek weg. Er moet eigenlijk een nieuwe
pijp op, maar ja, het is al bijna vijf uur. Even een plakbandje
erop en klaar is Kees. Komt morgen wel. Ben en Joop gaan
lekker de kroeg in, al opscheppend hoe ze een professor met
zijn ondergoed aan de kapstok hebben gehangen. Iedereen
lachen. ’s Avonds nog even de vrouw volblaffen, terwijl zij
vertelt over haar dag (iets met krulspelden) en daarna lekker
slapen. De volgende dag met een rol plakband onder de snelbinders
weer naar het werk. Lekker pijpen fiksen in N-laag.
Maar zodra Ben binnenkomt klinkt er alarm uit E-hoog. Decaan
van E-hoog zit met zijn pink vast in een stopcontact. Langetermijnprojectje.
Ben gaat erop af en vergeet de pijp. Tot zover
het mysterie waarom in N-laag al meer dan dertig jaar (en
de komende vijftig jaar) geen enkele argonkraan het doet.
De muur van de Van-der-Waalskamer raakt vol
Van der Waals heeft de mooie traditie dat oud-besturen hun
logo op de muren schilderen. En als alle besturen enigszins
gevoel voor mate hadden getoond, had de Van-der-Waalskamer
nog wel even meegekund. Helaas was er het bestuur
Contrast. Contrast was een beetje arrogant. Ik weet het; ik was
er onderdeel van. Het was een beetje ons dingetje. Bijvoorbeeld
leden expres een week kapot zwijgen. Of af een toe de
oud-besturen pesten. Florian volstoppen met bruine bonen en
hem dan met zijn bips een nacht boven de deur van de Vander-Waalskamer
laten hangen. Kwam er om kwart over negen
een oud-bestuurslid vrolijk door de deur binnenlopen en Florian
die er dan een keiharde diarreescheet uitperste. Soms nog
wat deodorant in de ogen spuiten (“Dan stink je niet zo!”) en
dan niets opruimen. Vonden we lachen. Ook Contrast mocht
natuurlijk de Van-der-Waalskamer met hun logo versieren.
Tijdens onze laatste bestuursvergadering (uiteraard allemaal in
pak en vergezeld door twee met palmbladeren wuivende ISSdames)
besloten we ons maar een hele muur toe te eigenen.
Recht over de kikker van Metamorfose. Daarnaast namen we
nog vier pilaren in bezit. Gevolg: chronisch ruimtegebrek voor
logo’s in de Van-der-Waalskamer. Bestuur Focus kon nog net
een lullig ruitje van dertig bij veertig centimeter kwijt. Het is nog
net geen placemat. Kortom, over vijftig jaar is de hele Van-der-
foto: Thijs Clevis
De vergeten pijp.
Waalskamer allang volgekalkt. Dus tijd voor een nieuw gebouw.
De kroket wordt te duur
Sinds enkele jaren zijn we hier in N-laag gezegend met een
nieuwe aanbieder in de kantine: Albron. Absoluut een zegen.
Lekkere kroketten, vriendelijk personeel, echte topkwaliteit.
Natuurlijk wordt er af en toe een fluim gelegd in je broodje
gehaktbal en zijn de rijen soms ellenlang, maar dat mag de pret
niet drukken. Vandaar dat er nooit wordt geklaagd. Ik voel me
dan ook een beetje bezwaard om klokkenluider te spelen, maar
het is in het publieke belang. Albron wordt namelijk duur: het
rekensommetje werkt namelijk als volgt, drie jaar geleden kostte
een broodje kroket € 1,15 (bron: Thijs Clevis, vierdejaars, houdt
van sudoku’s). Tegenwoordig kost een broodje kroket € 1,30.
Dat betekent een stijging van 13,1%. Tegelijkertijd stegen de
lonen met 8,4% (bron: CBS, voornamelijk wiskundigen, houden
"Zo meteen zou het gierende
lawaai van de AWACSimpressie
van Klaas volgen."
van broeken met te korte pijpen en witte sokken). Dat betekent
dat een broodje kroket over vijftig jaar ruim acht keer zo duur
zal zijn, terwijl de lonen maar met de helft zoveel zijn gestegen.
Lunch zal veel te duur worden. Honderden natuurkundigen
zullen verhongeren. Kortom, verlaat N-laag nu het nog kan!
De verwarming is niet te vertrouwen
In mijn drie jaar in de faculteitsraad heb ik het een en ander
gehoord. Wellicht hebben velen zich afgevraagd waarom we
met zoveel genieën bij elkaar blijkbaar de thermostaat niet
konden laten werken. Honderden mensen van de technische
dienst braken hun hoofd erover. Maar onze decaan, of liever zijn
zwager, moest eraan te pas komen om de verwarming te maken.
The following story is inspired by true events. Na weer een dag
typewerk met wanten aan, was Klaas het zat. De volgende dag
stond zijn zwager Jos voor het gedrocht N-laag. Jos dealde
normaal in tweedehands radiatoren en vuurkorven, maar was
wel bereid om Klaas uit de brand te helpen. Klaas zou hem eerst
een korte tour door N-laag geven en dan naar het hok van de
centrale verwarming leiden. Klaas wees naar de buizen en begon
nog te vertellen hoe N-laag in de jaren zestig werd gebouwd en
dat het toch wel oud was, maar begon al vrij snel over vliegtuigen.
Jos’ gehoor schakelde zich uit: hij had het de afgelopen
vijf kerstfeestjes al wel gehoord. Ze kwamen aan bij de centrale
verwarmingsketel. Jos inspecteerde hem nauwkeurig, terwijl hij
uit zijn ooghoeken zag dat Klaas zijn armen al aan het spreiden
was. Jos zuchtte en zag de bui al hangen: zo meteen zou het
gierende lawaai van de AWACS-impressie van Klaas volgen,
volgens Klaas’ eigen zeggen een gegarandeerd succes bij iedere
diploma-uitreiking. In iedere hand een aansteker. Dat waren
dan de vervuilende motoren. Stukje milieubewustzijn doet het
altijd goed bij de ouders, vond Klaas. Toen zag Jos dat de twee
kraantjes van de verwarmingsketel dicht stonden. Even open
draaien en N-laag had weer verwarming. Jos kon driehonderd
euro afrekenen en Klaas was de held van N-laag. Maar de vraag
of hij nog vijftig jaar decaan van N-laag wil blijven, is er een van
een hele andere orde. En wie moet dan de verwarming maken?
Nutteloze kelder
Voor de Van-der-Waalskamer prijkt een prachtige kelder.
Niemand weet wat die doet. De meeste mensen hebben geen
kelders. Ja, Limburgers, maar dat komt door al die mijnen.
Iedere Limburger graaft voor de zekerheid een kelder, doodsbenauwd
dat hij misschien een nog onontdekte steenkoolader
misloopt. Maar de rest van Nederland doet het toch aardig
zonder. Ik vertrouw ze ook niet: mensen met kelders. Ik heb
het gevoel dat ze altijd wat te verbergen hebben. De kelder
wordt ook steevast overgeslagen bij rondleidingen door het
huis. “Dit is de kelder, maar er staan alleen wat oude spullen.”
Dwalen je gedachten toch altijd stiekem af naar Natascha
Kampusch. Zo’n vaart zal het bij N-laag wel niet lopen, maar
het is wel verboden om in de kelder te komen. Asbest. Gemakkelijk
excuus. Waarom is die kelder dan ooit gebouwd? Je ziet
er nooit iemand ingaan. Toch om Limburgers te trekken voor
natuurkunde? Of is het misschien een mausoleum voor alle
oud-decanen? De waarheid is waarschijnlijk nog luguberder.
N-laag wordt te klein
Wat? Te klein? Inderdaad. Nu nog niet, maar wel in 2050, als de
Chinezen komen. Tegen die tijd heeft hoogopgeleid Nederland
zich in twee kampen verdeeld: één met en één zonder geweten.
De 95% met geweten zijn allemaal psychologie gaan studeren;
ze hebben immers een geweten. Lekker kopjes thee met
elkaar drinken en ’s avonds janken bij het achtuurjournaal. De
rest zonder geweten is de financiële wereld ingegaan. Natuurkunde
is een dode studie geworden. Zo niet in China, waar de
grote technische ontwikkelingen plaatsvinden in de techniek en
natuurwetenschap. Daar zijn Chinezen dol op: harde kennis. Ze
zien zichzelf het liefst als een Bose-Einstein condensaat, lekker
allemaal in de grondtoestand. Westerlingen worden spottend
fermionen genoemd: iedereen heeft zijn eigen toestanden.
Humor op zijn Chinees. Als economisch en wetenschappelijk
wereldleider vindt China het tijd dat de rest van de wereld naar
38 | N! april 2010 N! april 2010 | 39

De kelders van N-laag: is daar iemand?
hen gaat luisteren. Dus wordt Nederland binnengevallen. De
Nederlandse psychologische oorlogsvoering heeft geen effect.
Chinezen doen niet aan psychologie. Zij hebben twee emoties:
trots en constipatie. Chinezen delen hun bataljons in op achternaam.
Handig als je een heuvel moet bestormen. Efficiënt
volkje, die Chinezen. Afijn, toen bleek dat universiteiten blikken
Chinezen opentrokken, zijn ze zichzelf als conserven gaan exporteren.
Zodra ze in Nederland aankomen, beginnen ze meteen
met het heropvoeden van de psychologen. Is goed voor een
psycholoog, een portie eigen ellende. Kijken of ze vijf fasen van
het rouwproces kunnen opnoemen als hun cavia onder de zool
van een Chinese luitenant verdwijnt. Dan verdwijnt die vakkennis
als sneeuw voor de zon. En als die hoofdjes weer zijn leeggemaakt,
moet er natuurlijk nuttige kennis in. En dan is er ineens
weer plaats voor een natuurkundeopleiding. En al die nieuwe
studenten passen natuurlijk niet in N-laag. Dus zet er maar vast
een nieuw gebouw neer en verwelkom onze Chinese heersers!
Tjokvol asbest
In de tijd dat N-laag gebouwd werd, gold asbest nog als een
wondermiddel. Mooi spul, overal voor te gebruiken. Als isolatiemateriaal,
als brandvertragend middel of als zandbak voor
de buurtkinderen. Het was een tijd dat je een praatje met
een metselaar aanknoopte, zodat een vriend van je een zak
asbest kon gappen. Dat ging je dan stiekem thuis oproken als
je ouders niet thuis waren. Maar helaas, onderzoek wees uit
dat asbest dus kanker veroorzaakte. En wie was de aannemer
van N-laag? Berry Raaijmakers’ Asbest en Andere Kankerverwekkende
Stoffen BV. Vanzelfsprekend was het college van
Pas op: afschrikkende A4-tjes met een gevarendriehoek!
bestuur met stomheid geslagen dat N-laag ineens giftig bleek
te zijn. Oplossing: alle risicoplekken afdekken met vervaarlijk
uitziende A4’tjes. En die hangen er heden ten dage nog.
Maar die houden de intens fanatiek verstoppertje spelende
eerstejaars natuurlijk niet tegen. Die breken in al hun jeugdige
rebelsheid gewoon door die blaadjes heen, waardoor we
over tien jaar een dozijn longpatiëntjes zitten. N-laag moet
dus zo snel mogelijk verdwijnen. Alstublieft niet opblazen…
Parkeren is een crime
De meeste studenten hebben geen auto. Ik ook niet. Ik hoef
er ook geen. De enige studenten die auto’s hebben, hebben
een of ander onguur bedrijfje ernaast. Die ontwerpen in hun
vrije tijd websites voor de plaatselijke postzegelzaak, vaak op
een donker zoldertje, terwijl hun medestudenten hun studiefinanciering
aan het opzuipen zijn, wetende dat ze de laatste
week van de maand alleen droge rijst kunnen eten. Een echte
student koopt iedere maand een fiets van een junk voor acht
euro, nadat hij twee euro van de prijs heeft afgedongen, om de
fiets twee weken later ladderzat in de Dommel te gooien, op
naar het volgende wrak. Niet dat ik niet van autorijden houd.
Voordat ik op kamers woonde, probeerde ik geregeld de auto
van mijn ouders mee te nemen. Maar N-laag heeft een goed
ontmoedigingsbeleid. Het is namelijk totaal onmogelijk om op
een christelijke tijd je auto te parkeren bij N-laag. Als je hier
om half tien komt aanrijden, is het onmogelijk om nog je auto
voor N-laag neer te zetten: stampvol. Gelukkig waren er nog
redelijke plekjes waar je je auto nog wel kon neerzetten, maar
tegenwoordig zijn er wielklemmen. Voortaan moet je nog een
heel eind lopen voordat je een keer bij N-laag bent. En lopen,
dat doe je al genoeg in N-laag. Daar heeft de architect wel
voor gezorgd (leuk feitje: het kost zo’n vier minuten om van
de Van-der-Waalskamer in Spectrum 2.03 te komen). Dus
graag een nieuw gebouw, met uitgebreide parkeerkelder.
De portiers gaan weg
Eerst had je de Dikke en de Dunne. Toen Peppie en Kokkie.
Daarna Bassie en Adriaan. En nu? Nu heb je Toon en Rens.
Toon en Rens hebben al jaren N-laag onder controle. Schijnbaar
moeiteloos doorstaan ze de tand des tijds. Zij hebben
curricula, onderzoeksdoelen en vakgroepen zien komen en
gaan. Ze halen er hun schouders over op. Ze doen maar, die
natuurkundigen. Ze hebben een grote mond, maar als ze een
geschaafde knie oplopen, rennen ze huilend naar Ome Toon of
Ome Rens. Pleister erop, lolly in de mond en ze kunnen weer
"Over tien jaar zitten
we met een dozijn
longpatiëntjes."
terug naar de AFM. Maar helaas, over vijf jaar zijn ze allebei
verdwenen en moeten er nieuwe portiers komen. Krijgen we
waarschijnlijk zo’n nieuwe, jonge portier. Net van de portiersacademie.
Eentje die de aanpak van Rens en Toon te soft vindt
en de bezem door N-laag gaat halen. Die als je met je fiets
aankomt, al klaarstaat met zijn centimetertje of jij je fiets wel
goed parkeert. Anders steekt hij onverbiddelijk je banden lek.
Die donderdag om zeven uur precies de hogedrukspuit op de
nog overgebleven Borrelbezoekers zet, die er dan, drijfnat,
achterkomen dat het fietsenhok al op slot zit. Die altijd met zijn
zelf aangeschafte gummiknuppel aan het paraderen is, gewoon
om te laten zien wie de baas is. Ik vrees voor de toekomst…
N-laag is gewoon lelijk
Zelfs als we alle voorgenoemde problemen zouden oplossen,
worden we alsnog geconfronteerd met het feit dat N-laag natuurlijk
uit het afvoerputje van het meest budget architectenbureau is
geschept. Leuk hoor, 3-vwo’ers rondleiden op de campus, maar
als dan in de verte zo’n betonnen bunker opdoemt, verdwijnt
ieders interesse voor techniek als sneeuw voor de zon. Zeker als
je dan ook nog naar binnen gaat, de A-vleugel in. Een donkere
gang vol tikkende buizen. Een beetje het Das Bootgevoel. Je
verwacht ieder moment dat een Duitse soldaat de hoek om
komt. Die scholieren zijn gewend aan veel zonlicht, open gangen
en raamschilderingen, niet zo’n veredelde doodskist. Een
nachtmerrie voor het voorlichtingsteam: je bent nog niet binnen,
maar je kunt de helft van de groep al als verloren beschouwen,
geestelijk neergesabeld door de absolute droefgeestigheid
die N-laag uitstraald. Ik vraag me af wat ze in ’s hemelsnaam
dachten toen ze het neerzetten. Esthetica is niet besteed aan
natuurkundigen? Nee, het is tijd om N-laag na jarenlang trouwe
dienst te vervangen. Eén tip: een terras voor de Borrel?
—
Door: Thomas Lemmens (redactielid Van der Waals)
Wat zijn de plannen met N-laag?
In het verleden is de verbouwing of sloop van N-laag al
diverse keren ter sprake gekomen. Er volgde echter uitstel
op uitstel op uitstel. In 2006 heeft de TU/e het Masterplan
Campus 2020 gedefinieerd: “De plannen behelzen een
grondige modernisering van het gebouwencomplex van de
universiteit. Ze moeten ertoe leiden dat de campus van de
TU/e een inspirerende studeer- en werkomgeving wordt,
die past bij de internationale ambities van de universiteit.
Met het nieuwe Masterplan Campus 2020 realiseert
de TU/e een compacte campus waar de verschillende
disciplines elkaar ongedwongen kunnen ontmoeten. Alle
faculteiten worden gehuisvest rondom een groen, autovrij
gebied, de zogenaamde ‘Groene Loper’. Voor zeven faculteiten
betekenen de plannen dat ze nieuwe huisvesting
krijgen. Daarnaast komt er een Centrale Studievoorziening,
waarin ook de universiteitsbibliotheek een plaats krijgt.
Campus 2020 bestaat uit 4 grote, onafhankelijke projecten
die in een afgesproken volgorde worden uitgevoerd.
Het laatste project wordt voltooid in 2020.”, aldus de
website. Het eerste project betreft de, reeds aan de
gang zijnde, verbouwing van de W-Hal. Hierin komt de
nieuwe Centrale Studievoorziening en huisvesting voor
de faculteit Wiskunde en Informatica. Eind 2011 zou
het nieuwe gebouw klaar voor gebruik moeten zijn.
Het tweede project heeft als doel een gezamenlijk onderkomen
voor Technische Natuurkunde en Electrical Engineering
te realiseren. Van de website: “De faculteiten
Technische Natuurkunde (TN) en Electrical Engineering
(E) krijgen een gezamenlijk onderkomen. Die nieuwe
huisvesting komt op de plaats van het huidige N-laag. Het
samenbrengen van de twee faculteiten heeft als voordeel
dat ze allebei optimaal gebruik kunnen maken van
de laboratoria in de gebouwen Spectrum en Cascade.
Het nieuwe E/TN-gebouw wordt waarschijnlijk in
twee fases gerealiseerd. Eerst wordt de zuidzijde van
het oude N-laag gerenoveerd. De faculteit TN zit tot
die tijd in de noordzijde van N-laag. In fase twee volgt
de renovatie van de noordzijde van N-laag en komt er
ook een nieuw onderkomen voor E. Er wordt onderzocht
of daarvoor aanvullende nieuwbouw noodzakelijk.
Als alles volgens plan verloopt, is de nieuwe
huisvesting voor TN en E in 2013 gereed.” Meer
informatie is te vinden op tue.nl/campus2020.
40 | N! april 2010 N! april 2010 | 41

NIEUWS
Notulen VENI ALV
d.d. 2 maart 2010
Op dinsdagavond 2 maart heeft de jaarlijkse algemene leden
vergadering van VENI plaatsgevonden in de Trafalgar pub
in Eindhoven. Na de ALV hebben de aanwezigen, onder het
genot van een drankje, kunnnen luisteren naar een enthousiaste
lezing van Bert Koopmans van de vakgroep "Fysica van
Nanostructuren".
Aanwezig
Jos van Erum (lid), Corine Fabrie (bestuur), Marijn Kemper (lid),
Paul Janssen (lid), Erik Kieft (lid), Thijs Knaapen (bestuur), Peter
van Kruisbergen (bestuur), Guido Quax (bestuur), Jeroen Rietjens
(bestuur), Daniel Willems (bestuur), Loes van Zijp (bestuur),
Thijs Meijer (lid), Ward Cottaar (lid), Peter Vaessen (lid), Anneke
Kruyen (Van der Waals), Arjen Monden (Van der Waals)
Opening
Thijs Knaapen opent de vergadering om 20.05 uur.
Goedkeuring agenda
De agenda wordt goedgekeurd.
Post IN/ Post UIT
De volgende personen hebben zich afgemeld: Tim Timmermans,
Patrick van Aarle, Pieter Nuiten, Martijn Heck, Jos van Gerwen,
Miguel Schuilwerve, Kees Spoor, Jan-Jaap Koning, Ronald Aarts
Mededelingen van het bestuur
Er is contact opgenomen met het faculteitsbestuur omtrent
de invulling van de lustrumweek van de faculteit.
Daniel legt uit hoe de website is aangepast: er is voor een
‘blogstijl’-achtige opzet gekozen. Er is de feature van een
kalender en een poll toegevoegd. De site is volledig webbeheersbaar.
Er is gebruik gemaakt van een open source code.
De nieuwe opzet kan als overzichtelijker worden beschouwd.
Jaarverslag
Guido noemt de belangrijkste acitviteiten van 2009. Als
eerste is dit het uitbrengen van een concept van een samengevoegde
Koerier (van studievereniging Van der Waals) en
het VENI-blad. Een enquête is gehouden onder de VENI-
leden. Verder is er contact gezocht vanuit de lustrumcommissie
van de faculteit met VENI over de invulling van de
lustrumviering in oktober 2010. Het ledenaantal is met 10
toegenomen en er is een winst gemaakt van 211,30 euro.
Marijn Kemper zegt dat er een fout in de zin over het
aantal leden staat: dit moet zijn: ‘Op 21 februari 2010
had VENI 555 leden, waarvan 550 gewone leden
en 5 buitengewone leden. Er is 1 aspirant-lid.’
Financieel jaarverslag
Peter van Kruisbergen presenteert het financieel jaarverslag.
Achtereenvolgens worden de balans, de begroting en
de winst- en verliesrekening behandeld. Op de balans is een
Fortis rekening geliquideerd omdat deze geen voordeel meer
bood. Komend jaar wordt er een groter bedrag begroot voor
de contributie-inkomsten vanwege een groter aantal betalende
leden. Lagere kosten voor de lezingen en het symposium
werden gecompenseerd door hogere kosten voor de
ALV inclusief eten. Er wordt geld gereserveerd voor het
aanschaffen van een nieuwe batch aan visitekaarthouders.
Voor verdere details kan men het financieel jaarverslag inzien.
Jos van Erum vraagt waarom er nog 1000 euro aan
inkomsten van de faculteit in 2007 (op de winst en
verliesrekening) staan? Erik Kieft legt uit dat dit toendertijd
de afspraak was met de faculteit.
Verslag van de kascontrolecommissie
Alleen Thijs Meijer is aanwezig van de kascontrolecommissie.
Thijs Meijer noemt dat de inkopen efficiënter zijn gebeurd
en beschouwde het uitgavenpatroon foutloos. Jammer
genoeg heeft VENI weer geen verlies kunnen maken.
Introductie N!
Loes vertelt over de introductie van het nieuwe blad N!.
Vooraf wordt de fancy cover van het blad getoond. Het blad
is ingevoerd vanwege een gecombineerd raakvlak: beide
doelgroepen zijn (aankomend) natuurkundigen. Verder kan
de kwaliteit verbeterd worden, heeft het kwantitatieve voordelen
(zowel financieel als betreffende de inhoud van het
blad). Als laatste levert het blad meer interactie op tussen de
studenten en afgestudeerden, die voordelig uit kan pakken.
Er is een pilot uitgegeven met ‘Goud van Oud’ artikelen.
Van der Waals heeft toegezegd de kwaliteit van de artikelen
op te krikken, VENI springt hier bij waar nodig.
Het blad zal vier keer per jaar uitgegeven worden.
Resultaat enquête: 55 stuks aan respons. Op de vraag “Ik sta
achter de fusie van de Koerier en het VENI-blad” antwoordde
de lezers met een 4.4 op een schaal van 1 tot en met 5 (standaarddeviatie
1.4). Resultaten uit de enquête over de verschillende
onderdelen zullen uitgebreid worden geëvalueerd. Tot nu
toe is geconstateerd dat er voornamelijk opmerkingen waren
over de agenda en de inhoud/herkomst van de artikelen.
Van der Waals heeft 16 maart een ALV,
waarin hierover besloten wordt.
De aanwezigen leveren verder geen commentaar omtrent
de enquête, waarop Thijs Knaapen stelt dat de pilot
geslaagd is en dat de samenvoeging van het VENI-blad
en de Koerier per acclamatie wordt goedgekeurd.
Jeroen vraagt of het ook mogelijk is de frequentie
tot vijf keer per jaar op te voeren. Loes stelt dat
het moeilijk is om aan kopij te komen.
(Her)verkiezing van de bestuursleden
Jeroen en Daniel zullen het bestuur verlaten. Verder blijft
het bestuur ongewijzigd. Thijs Meijer vraagt wat voor
termijn het bestuur voor ogen heeft voor een (gemiddeld)
bestuurslid. Thijs Knaapen antwoord dat dit zo’n 2-3
jaar is. Thijs Meijer stelt dat er volgend jaar dus 2 nieuwe
bestuursleden kunnen worden verwacht. De aftredende
bestuursleden krijgen een cadeau van Thijs Knaapen.
Decharge en benoeming van de
kascontrolecommissie
Thijs Meijer zal de kascontrolecommissie verlaten. Patrick
van Aarle blijft in de kascontrolecommissie zitten, en Daniel
Willems wordt benoemd als lid van de kascontrolecommissie.
Activiteiten 2010
Corine vertelt over de activiteiten voor 2010. Er staat een
lezingenavond gepland op 3 mei. De barbecue is gepland op
11 juni. De reünie van de faculteit is gepland op 8 oktober. Er
wordt nagedacht over een andere invulling van de Kerstactiviteit
voor volgend jaar. Verder wordt er nagedacht over
het opzetten van activiteit met kleine groepen alumni van
één generatie. Mogelijk komt de uitvoering van zo’n activiteit
gedeeltelijk buiten het VENI-bestuur te liggen.
Begroting en voorstel contributie 2010
Voorstel begroting en contributie worden goedgekeurd.
WVTTK
Er is niets ter tafel gekomen.
Rondvraag
Marijn vraagt of de volgende visitekaarthouders wat groter
kunnen zijn. Nu kunnen ze slechts tien kaartjes houden
(ongeveer), en dat is vrij klein. Thijs Knaapen antwoordt
dat het bestuur zal nagaan of er andere opties zijn.
Anneke Kruyen zegt dat Van der Waals veel zal gaan
promoten voor de lezingenavond en de barbecue.
Peter Vaessen vraag of de puzzel in de N! oplosbaar is? Vertegenwoordigers
van Van der Waals zeggen dat deze inderdaad
oplosbaar is. Erik en Marijn merken op dat hiervoor vast
wel een borrelbon kan worden verzilverd. Anneke zegt dat
je het antwoord kan opsturen naar redactie@vdwaals.nl
Sluiting
Om 20.56 uur sluit Thijs Knaapen de vergadering.
—
Door: Guido Quax (VENI-bestuurslid)
ALV lezing van Bert Koopmans
Zoals het inmiddels een goed gebruik is geworden,
heeft er na de ALV een lezing plaatsgevonden in
een informele sfeer. Dit jaar was Bert Koopmans,
van de vakgroep "Fysica van Nanostructuren" bereid
een enthousiaste en interessante lezing te geven
over de ontwikkelingen binnen deze vakgroep.
Heb je de lezing van Bert niet bij kunnen wonen, raadpleeg
dan voor meer informatie over het onderzoek binnen de
vakgroep FNA de website: www.phys.tue/nl/fna
42 | N! april 2010 N! april 2010 | 43

WETENSCHAP
De Ig Nobelprijzen:
Loon naar 'werken'
Over het algemeen heeft onderzoek een nogal droge en serieuze
uitstraling. Er wordt zorgvuldig en met een duidelijk doel voor ogen
aan gewerkt, maar het gaat de gemiddelde aardbewoner ver boven
de pet. Daarnaast zal er aan nutteloos onderzoek echt geen subsidie
toegekend worden. Maar soms is er toevallig een geniale ziel, die zich
ineens iets bedenkt...
Iets merkwaardigs, iets vreemds, maar wel iets waar leuk
onderzoek naar gedaan kan worden. Hieruit ontstaan dan de
meest belachelijke en (schijnbaar) nutteloze onderzoekjes met
af en toe zeer bijzondere uitkomsten. Voor dit soort wetenschap
zijn er de Ig Nobelprijzen. Ze werden afgelopen najaar weer
uitgereikt en er zaten werkelijk weer een aantal pareltjes tussen.
De Ig Nobelprijzen zijn in 1991 in het leven geroepen door de
Amerikaanse wiskundige Marc Abrahams en worden ieder
jaar uitgereikt aan onderzoeken die je eerst doen lachen
en vervolgens aan het denken zetten. De naam Ig Nobelprijs
is een woordgrapje door de analogie van de naam van
Alfred Nobel met het Engelse ‘ignoble’ (het tegengestelde
van ‘noble’), wat zoiets als ‘onwaardig’ betekent. De prijzen
worden ieder jaar uitgereikt door winnaars van de echte
Nobelprijs op de universiteit van Harvard, en zo ook dit jaar.
Natuurkundeprijzen
Het interessantste is natuurlijk waar de prijs voor de Natuurkunde
naartoe is gegaan. Deze ging naar Katherine K.
Whitcome (University of Cincinnati), Daniel E. Lieberman
(Harvard University) en Liza J. Shapiro (University of Texas),
omdat ze analytisch hadden aangetoond waarom zwangere
vrouwen niet omkantelen. In eerste instantie denk
je: wat is dit nu weer voor onderzoek? Als je er echter
langer over nadenkt blijkt het toch een serieus en niet voor
de handliggend vraagstuk. Hoe zit het nu dan? Blijkbaar
herschikken de rugwervels in de onderrug zich, waardoor
zwangere vrouwen stabiel rechtop kunnen blijven staan.
De Ig Nobelprijzen voor Natuurkunde hadden vaker aparte
thema’s. Zo zijn er in het verleden prijzen uitgereikt voor het
enorme geduld dat John Mainstone opbracht tijdens het sinds
1927 lopende ‘Pitch drop experiment’, waarbij dikke teer
langzaam uit een vat druppelt in een gemiddeld tempo van een
druppel per 9 jaar (2005), aan Arnd Leike voor het aantonen dat
het doodgaan van de schuimkraag van bier een exponentieel
verval is (2002) en aan Len Fisher voor zijn onderzoek naar de
optimale manier om een koekje in je drankje te dippen (1999).
In 2000 was het een Nederlander die beloond werd voor zijn
maffe natuurkundige onderzoek. Andre Geim van de Univer-
Enkele klassiekers
Vrede 2008: Zwitserland voor het wettelijk vast-
leggen dat planten waardigheid hebben.
Scheikunde 2008: Onderzoekers van de universiteiten van
Puerto Rico, Boston en Harvard voor het bewijs dat Coca
Cola een effectieve spermadoder is en voor een aantal
Taiwanese onderzoeker voor het bewijs dat dat niet zo is.
Literatuur 2007: Glenda Browne voor haar
studie over de problemen die het woord ‘the’
geeft bij het alfabetisch rangschikken.
Vogelkunde 2006: Onderzoekers uit California voor
het bestuderen van hoofdpijn bij spechten.
Literatuur 2006: Daniel Oppenheimer voor zijn verhel-
derende verslag “Consequences of Erudite Verna-
cular Utilized Irrespective of Necessity: Problems
with Using Long Words Needlessly.”
Vrede 2004: Daisuke Inoue, bedenker van karaoke.
Medicijnen 2002: Chris McManus voor zijn
enorm gebalanceerde verslag “Scrotal Asym-
metry in Man and in Ancient Sculpture.”
Medicijnen 2001: Peter Barss voor zijn baanbre-
kende verslag “Injuries Due to Falling Coconuts.”
siteit van Nijmegen won de prijs voor zijn wereldberoemde
magnetisch zwevende kikker. Maar wat natuurkunde betreft
wordt de kroon toch echt gespannen door een groep Australiërs
die in 2003 de prijs wonnen voor hun artikel “An Analysis of
the Forces Required to Drag Sheep over Various Surfaces.”
Uiteraard zijn er niet alleen Ig Nobelprijzen voor Natuurkunde.
Er zijn enkele klassiekers die ik je niet wil onthouden.
Biologie 2001: Buck Weimer, bedenker van de ‘anti-scheten
onderbroek’ (zie Koerier 49-4 voor meer informatie).
Vrede 1999: Zuid-Afrikaanse uitvinders voor
de ontwikkeling van een zeer ethisch verant-
woord autoalarm met vlammenwerper.
Gezondheidszorg: George en Charlotte Blonsky
voor de uitvinding van een centrifugetafel voor
mensen om vrouwen te helpen met bevallen.
Psychologie 1995: Japanse wetenschappers voor het
succesvol trainen van pinguïns, zodat ze het verschil
zagen tussen schilderijen van Picasso en Monet.
Literatuur 1994: L. Ron Hubbard, oprichter van
de Scientology kerk en auteur van het zeer onder-
bouwde Goede Boek “Dianetics”.
Literatuur 1993: 976 Medisch onderzoekers voor een publi-
catie die honderd keer meer auteurs dan bladzijdes had.
Wiskunde 1993: Robert Faid voor het exact uitre-
kenen van de kans (1:710.609.175.188.282.000)
dat Michail Gorbatsjov de Antichrist is.
Medicijnen 1993: Een drietal medici voor het beklemmende
verslag “Acute Management of the Zipper-Entrapped Penis.”
Ig Nobelprijswinnaars 2009
In de volgende tabel staan alle Ig Nobelprijswinnaars van
afgelopen jaar.
Natuurkunde Waarom zwangere vrouwen niet omvallen?
Diergeneeskunde Aantonen dat koeien met een naam meer
melk geven van naamloze koeien.
Vrede Experimenteel bepalen of men beter met
een volle of lege bierfles op het hoofd
geslagen kan worden.
Economie IJsland voor het aantonen dat kleine
banken heel snel grote banken kunnen
worden en vice versa, analoog voor een
nationale economie.
Scheikunde Diamanten maken uit tequila
Medicijnen Donald L Unger liet zestig jaar lang dagelijks
zijn eigen linker vingers knakken,
maar nooit zijn rechter, om te onderzoeken
of dat artritis veroorzaakt.
Literatuur De IJslandse politie voor het uitschrijven
van vijftig verkeersbonnen aan één
persoon.
Gezondheidszorg Het ontwikkelen van een BH die ook
dienst kan doen als twee gasmaskers.
Wiskunde De Zimbabwese Bank voor de uitgave van
bankbiljetten met waardes tussen 1 cent
en honderdbiljoen (1014) dollar.
Biologie De ontdekking dat compost tot 90% in
massa gereduceerd kan worden middels
bacteriën uit panda-uitwerpselen.
—
Door: Joep van Lieshout (redactielid Van der Waals)
44 | N! april 2010 N! april 2010 | 45
foto: iStockphoto.com/gbrundin
foto: Xxxxxxxxxxxxx

COLOFON
De N! is een periodiek, uitgebracht door
de Studievereniging voor Technische
Natuurkunde “Johannes Diderik van der
Waals”, STOOR en de Alumnivereniging
VENI. Alle drie de organisaties zijn verbonden
aan de faculteit Technische Natuurkunde van
de Technische Universiteit Eindhoven.
Redactie
Hoofdredactie:
Paul Janssen en Loes van Zijp
Overige redactieleden:
Joep van Lieshout, Thomas Lemmens, Martin
van Mourik, Don van der Drift, René Joosten,
Arjen Monden, Luuk Heijmans, Roel Heijnen en
Corine Fabrie.
Redactieadres:
Redactie N!
SVTN "J.D. van der Waals"
Technische Universiteit Eindhoven
kamer N-laag G0.01
Postbus 513
5600 MB Eindhoven
Tel: 040-2474379
Fax: 040-2447035
E-mail: redactie@vdwaals.nl
Adverteerders:
TOPdesk (pag.2), ASML (pag. 3), TMC Physics
(pag 31), All Options (achterzijde cover)
Ook adverteren? Neem contact op
met extern@vdwaals.nl.
Oplage en verschijningsfrequentie
De N! verschijnt vier keer per jaar
in een oplage van 900 stuks.
Grafisch ontwerp:
Linda van Zijp,
StudioLIN Graphic Design
Drukkerij:
Van Santvoort
Deze N! is mede tot stand gekomen dankzij
de faculteit Technische Natuurkunde.
di 20 apr
Lunchlezing ASML
De marktleider in
lithografiesystemen
komt langs voor een
informatieve lezing
di 4 mei
Absoluut activiteit
Geniet van wederom
een zeer positieve
activiteit.
wo 12 mei
Kleine BuEx 2010
Ga mee naar cultuurhoofdstad
Rome en
breng een bezoek aan
CERN. Zie pagina 33.
do 27 mei
EDDY karaoke.
Dispuut EDDY organiseert
een karaokeavond
na de Borrel.
wo 21 apr
Diploma-uitreiking
Om 16.00 uur voor de
Bachelor en Master in
de Blauwe Zaal
ma 26 apr
Excusie Hertog Jan
Een dagje naar de
brouwerij in Arcen
do 27 apr
Curieus Activiteit
Het damesdispuut
van Van der Waals
organiseert een fijne
activiteit.
do 20 mei
Kroegentocht
Van der Waals
maakt Stratum onveilig.
vr 28 mei
Actieve Ledendag
Bestuur ‘Akoestiek,
klinkt goed!’ bedankt
haar actieve leden op
deze gezellige dag.
vr 23 apr
Fysica 2010
Een dag vol lezingen
voor een breed natuurkundig
publiek.
vr 28 apr
Sporttoernooi
De activiteitencommissie
organiseert
een voetbaltoernooi.
di 25 mei
Externe Stage
Voorlichting. STOOR
organiseert deze
voorlichting in de middagpauze.
za 24 apr
Batavierenrace
Vertegenwoordig
Van der Waals in ’s
werelds grootste
estafetteloop.
ma 10 mei
MDE
De disputen zetten
een heerlijke maaltijd
in middeleeuwse stijl
neer.
ma 17 mei
Superstring Boerenmeerkamp.
Doe
mee aan spellen als
‘vrouwen sjouwen’ en
‘schapen scheren’.
di 1 jun
Verkiezings-ALV. Op
deze ledenvergadering
wordt het nieuwe
bestuur van Van der
Waals gekozen.
ma 17 mei
N-feest
wo 26 mei
Mysteriedag. Discussieer
met docenten,
beleef een gave activiteit
en geniet van
een diner. Gratis!
vr 11 jun
VENI barbecue.
Studenten en alumni
maken kennis onder
het genot van een
heerljike barbecue.
week 17
Themaweek
Kom naar Van der
Waals en win gave
prijzen!
ma 3 mei
Lezingenavond
VENI. Voor studenten
en alumni
een aanrader.
wo 19 mei
Vakgroeplezing. Volg
een lezing van één
van de vakgroepen
onder het genot van
een gratis lunch.
kijk voor een actueel overzicht op:
www.vdwaals.nl/agenda.php of
op www.veni.nl
46 | N! april 2010 N! april 2010 | 47

What do you see?
A skateboarder?
We see an All Options Junior Trader
leaving the office after a successful day.
He has the freedom to make his own decisions.
48 | N! april 2010
Take Take the next the step. next step. www.alloptions.nl