N! 1-1 in pdf formaat, formaat 40 - faculteit Technische Natuurkunde ...

WETENSCHAP
De Ig Nobelprijzen:
Loon naar 'werken'
Over het algemeen heeft onderzoek een nogal droge en serieuze
uitstraling. Er wordt zorgvuldig en met een duidelijk doel voor ogen
aan gewerkt, maar het gaat de gemiddelde aardbewoner ver boven
de pet. Daarnaast zal er aan nutteloos onderzoek echt geen subsidie
toegekend worden. Maar soms is er toevallig een geniale ziel, die zich
ineens iets bedenkt...
Iets merkwaardigs, iets vreemds, maar wel iets waar leuk
onderzoek naar gedaan kan worden. Hieruit ontstaan dan de
meest belachelijke en (schijnbaar) nutteloze onderzoekjes met
af en toe zeer bijzondere uitkomsten. Voor dit soort wetenschap
zijn er de Ig Nobelprijzen. Ze werden afgelopen najaar weer
uitgereikt en er zaten werkelijk weer een aantal pareltjes tussen.
De Ig Nobelprijzen zijn in 1991 in het leven geroepen door de
Amerikaanse wiskundige Marc Abrahams en worden ieder
jaar uitgereikt aan onderzoeken die je eerst doen lachen
en vervolgens aan het denken zetten. De naam Ig Nobelprijs
is een woordgrapje door de analogie van de naam van
Alfred Nobel met het Engelse ‘ignoble’ (het tegengestelde
van ‘noble’), wat zoiets als ‘onwaardig’ betekent. De prijzen
worden ieder jaar uitgereikt door winnaars van de echte
Nobelprijs op de universiteit van Harvard, en zo ook dit jaar.
Natuurkundeprijzen
Het interessantste is natuurlijk waar de prijs voor de Natuurkunde
naartoe is gegaan. Deze ging naar Katherine K.
Whitcome (University of Cincinnati), Daniel E. Lieberman
(Harvard University) en Liza J. Shapiro (University of Texas),
omdat ze analytisch hadden aangetoond waarom zwangere
vrouwen niet omkantelen. In eerste instantie denk
je: wat is dit nu weer voor onderzoek? Als je er echter
langer over nadenkt blijkt het toch een serieus en niet voor
de handliggend vraagstuk. Hoe zit het nu dan? Blijkbaar
herschikken de rugwervels in de onderrug zich, waardoor
zwangere vrouwen stabiel rechtop kunnen blijven staan.
De Ig Nobelprijzen voor Natuurkunde hadden vaker aparte
thema’s. Zo zijn er in het verleden prijzen uitgereikt voor het
enorme geduld dat John Mainstone opbracht tijdens het sinds
1927 lopende ‘Pitch drop experiment’, waarbij dikke teer
langzaam uit een vat druppelt in een gemiddeld tempo van een
druppel per 9 jaar (2005), aan Arnd Leike voor het aantonen dat
het doodgaan van de schuimkraag van bier een exponentieel
verval is (2002) en aan Len Fisher voor zijn onderzoek naar de
optimale manier om een koekje in je drankje te dippen (1999).
In 2000 was het een Nederlander die beloond werd voor zijn
maffe natuurkundige onderzoek. Andre Geim van de Univer-
Enkele klassiekers
Vrede 2008: Zwitserland voor het wettelijk vast-
leggen dat planten waardigheid hebben.
Scheikunde 2008: Onderzoekers van de universiteiten van
Puerto Rico, Boston en Harvard voor het bewijs dat Coca
Cola een effectieve spermadoder is en voor een aantal
Taiwanese onderzoeker voor het bewijs dat dat niet zo is.
Literatuur 2007: Glenda Browne voor haar
studie over de problemen die het woord ‘the’
geeft bij het alfabetisch rangschikken.
Vogelkunde 2006: Onderzoekers uit California voor
het bestuderen van hoofdpijn bij spechten.
Literatuur 2006: Daniel Oppenheimer voor zijn verhel-
derende verslag “Consequences of Erudite Verna-
cular Utilized Irrespective of Necessity: Problems
with Using Long Words Needlessly.”
Vrede 2004: Daisuke Inoue, bedenker van karaoke.
Medicijnen 2002: Chris McManus voor zijn
enorm gebalanceerde verslag “Scrotal Asym-
metry in Man and in Ancient Sculpture.”
Medicijnen 2001: Peter Barss voor zijn baanbre-
kende verslag “Injuries Due to Falling Coconuts.”
siteit van Nijmegen won de prijs voor zijn wereldberoemde
magnetisch zwevende kikker. Maar wat natuurkunde betreft
wordt de kroon toch echt gespannen door een groep Australiërs
die in 2003 de prijs wonnen voor hun artikel “An Analysis of
the Forces Required to Drag Sheep over Various Surfaces.”
Uiteraard zijn er niet alleen Ig Nobelprijzen voor Natuurkunde.
Er zijn enkele klassiekers die ik je niet wil onthouden.
Biologie 2001: Buck Weimer, bedenker van de ‘anti-scheten
onderbroek’ (zie Koerier 49-4 voor meer informatie).
Vrede 1999: Zuid-Afrikaanse uitvinders voor
de ontwikkeling van een zeer ethisch verant-
woord autoalarm met vlammenwerper.
Gezondheidszorg: George en Charlotte Blonsky
voor de uitvinding van een centrifugetafel voor
mensen om vrouwen te helpen met bevallen.
Psychologie 1995: Japanse wetenschappers voor het
succesvol trainen van pinguïns, zodat ze het verschil
zagen tussen schilderijen van Picasso en Monet.
Literatuur 1994: L. Ron Hubbard, oprichter van
de Scientology kerk en auteur van het zeer onder-
bouwde Goede Boek “Dianetics”.
Literatuur 1993: 976 Medisch onderzoekers voor een publi-
catie die honderd keer meer auteurs dan bladzijdes had.
Wiskunde 1993: Robert Faid voor het exact uitre-
kenen van de kans (1:710.609.175.188.282.000)
dat Michail Gorbatsjov de Antichrist is.
Medicijnen 1993: Een drietal medici voor het beklemmende
verslag “Acute Management of the Zipper-Entrapped Penis.”
Ig Nobelprijswinnaars 2009
In de volgende tabel staan alle Ig Nobelprijswinnaars van
afgelopen jaar.
Natuurkunde Waarom zwangere vrouwen niet omvallen?
Diergeneeskunde Aantonen dat koeien met een naam meer
melk geven van naamloze koeien.
Vrede Experimenteel bepalen of men beter met
een volle of lege bierfles op het hoofd
geslagen kan worden.
Economie IJsland voor het aantonen dat kleine
banken heel snel grote banken kunnen
worden en vice versa, analoog voor een
nationale economie.
Scheikunde Diamanten maken uit tequila
Medicijnen Donald L Unger liet zestig jaar lang dagelijks
zijn eigen linker vingers knakken,
maar nooit zijn rechter, om te onderzoeken
of dat artritis veroorzaakt.
Literatuur De IJslandse politie voor het uitschrijven
van vijftig verkeersbonnen aan één
persoon.
Gezondheidszorg Het ontwikkelen van een BH die ook
dienst kan doen als twee gasmaskers.
Wiskunde De Zimbabwese Bank voor de uitgave van
bankbiljetten met waardes tussen 1 cent
en honderdbiljoen (1014) dollar.
Biologie De ontdekking dat compost tot 90% in
massa gereduceerd kan worden middels
bacteriën uit panda-uitwerpselen.
—
Door: Joep van Lieshout (redactielid Van der Waals)
44 | N! april 2010 N! april 2010 | 45
foto: iStockphoto.com/gbrundin
foto: Xxxxxxxxxxxxx