BINNE:

weens beweiding van gebrande veld
aansienlik hoër wees.
Die tendens is dus dat hoe later
die veld in die groeiseisoen na ‘n
brand bewei word, hoe vinniger sal
die afname in produksie weer opgehef
word weens die ontblaring in die
volgende seisoen.
Weiveld in semi-droë gebiede
behoort vir ‘n volle groeiseisoen ná ‘n
brand (normale reënval) en vir ten
minste die eerste gedeelte (lente) van
die volgende groeiseisoen (ondernormale
reënval), nie bewei te word
nie om die volhoubare benutting van
die weiding-ekostelsel te verseker.
Die eerste winter na die brand
behoort beweiding nie te straf nie
plaas te vind.
Doeltreffende waterverbruik
en beweiding
Veld wat vir ‘n hele groeiseisoen na
die brand nie ontblaar is nie, het vir al
die ontblaringstye water die doeltreffendste
na droëmateriaal omgeskakel.
Dit is belangrik omdat reënval in
hierdie gebied die beperkende omgewingsfaktor
is wat produksie bepaal
of beïnvloed. Die Oktober-ontblaring
het reën die swakste in droëmateriaal
omgeskakel, ongeag of ‘n seisoenale
rustydperk na die brand ontvang is.
Die doeltreffendheid van waterverbruik
het toegeneem soos wat die
veld later in die seisoen vir die eerste
keer na die brand bewei is.
Beweiding en
grondtemperatuur
Die uurlikse grondtemperatuurlesings
wat direk na die brand gedoen is,
toon dat die grondtemperatuur,
ongeag ontblaring, tot ‘n diepte van
50 mm gemiddeld van 07:00 tot 19:00
verhoog is (Tabel 2). By die veld wat
nie gebrand het nie, het ontblaring
die grondtemperatuur eers vanaf
11:00 tot 19:00 verhoog.
Ontblaring het die grondtemperatuur
tot ‘n diepte van 50 mm twee
weke ná die Oktober- en Desemberontblarings
dieselfde seisoen verhoog
(Tabel 3). Waar die veld nie gebrand
het nie, het ontblaring geen betekenisvolle
invloed op die grondtemperatuur
gehad nie. Ongeag ontblaring is die
grondtemperatuur oor die eerste seisoen
na die brand tot ‘n diepte van
50 mm verhoog.
Tabel 3. Gemiddelde grondtemperatuur ( o C) vir gebrande (eerste groeiseisoen na
brand) en nie-gebrande veld geneem ongeveer 14:00 van die dag tot ‘n diepte van
50 mm, twee weke na die Oktober-, Desember-, Februarie- en April-ontblarings.
Maand van
Nie-brand Brand
ontblaring Nie ontblaar Ontblaar Nie ontblaar Ontblaar
Oktober 26,5 28 33,5 35,5
Desember 29,5 30,5 35 36,5
Februarie 32 33,2 37,8 39
April 24,3 25,3 27,3 28,8
Hoe vroeër die veld na ‘n brand bewei word, hoe langer en groter is die negatiewe oordrageffek
in produksie na ‘n volgende seisoen.
landbou in praktyk
Samevatting
Tendense soos verhoogde grondtemperature,
-erosie, -kompaksie en laer
grondwaterinhoud sal verder beïnvloed
word wanneer weiveld te vroeg
na ’n brand bewei word.
Die gebrande veld moet lank
genoeg rus om die blootgestelde
grond te beskerm en sodat die mikroomgewing
sover moontlik weer normaal
kan funksioneer.
• In droër gebiede moet water doeltreffend
benut word. Die grondwaterbalans
van die gebrande weiveld
moet so vinnig moontlik tot
normaal kan terugkeer.
• Gebrande veld wys eerste tekens
van verwelking voordat daar sprake
van ‘n werklike droogte is. Met
beweiding word die grondoppervlakte
blootgelê en verdere waterverlies
kan voorkom.
• Dit lyk soms of gebrande veld
vinniger uitloop en meer as niegebrande
veld produseer. Die
teendeel is egter vir die droër
weivelddele bewys.
• Onder bo-normale reënvalseisoene
is ‘n rustydperk van ten minste
die volle groeiseisoen na die brand
‘n moet om plantegroei, stabiliteit
en groeikrag te verseker.
• As die gebrande veld vir die volgende
seisoen se eerste helfte nie
bewei word nie om vir die wisselvallige
en lae reënvaltoestande te
kompenseer, behoort dit produksiegewys
en vir ekologiese stabiliteit
verhaal te word.
• Hoe vroeër die veld na ‘n brand
bewei word, hoe langer en groter
is die negatiewe oordrageffek
in produksie na ‘n volgende
seisoen.
• Dit is dikwels moeilik en onprakties
om diere na ‘n brand te verminder,
maar dit sal vir die vinnige herstel
en volhoubare produksie oorweeg
moet word.
• Die ru-proteïeninhoud van gebrande
veld is hoër oor die eerste seisoen
na brand. Indien slegs ‘n
gedeelte van ‘n kamp gebrand het,
sal die hele kamp van diere onttrek
moet word, omdat die diere slegs
op die smaakliker en sappiger hergroei
van die gebrande gedeelte
sal konsentreer.
• Oorbeweiding van gebrande gedeeltes
binne ‘n kamp moet so ver
moontlik vermy word.
Senwester, September 2005
41