260197_IRS brochure nr.2 2012.indd - Stichting In de Rechte Straat

nader BeZien
In retraite gaan
In 2000 verscheen de ”Stilte Atlas van
Nederland”, met daarin ”meer dan
honderd plaatsen om tot rust te komen.”
In deze atlas worden tal van
kloosters genoemd waar men in retraite
kan gaan. Het woord “retraite”, via het
Frans aan het Latijn ontleend, betekent
“zich terugtrekken.” Zo kreeg het onder
meer de betekenis van rustplaats of toevluchtsoord.
De echte, degelijke rooms-katholieke
retraites komen steeds minder voor. In
veel kloosters en retraiteoorden biedt
men, naast christelijke geloofsoefeningen,
nu ook zenboeddhisme, yoga,
kosmische meditatie en allerlei andere
niet-christelijke vormen van geloofsbeleving
aan.
Bijbelse basis
In de geschiedenis van de christelijke
kerk zijn er altijd gelovigen geweest die
zich naar het voorbeeld van Jezus en de
apostelen in de stilte hebben terugtrokken
voor meditatie en gebed. Van de
Heiland weten we dat Hij vaak in de
eenzaamheid vertoefde om te bidden.
In Hand. 1:13 staat dat de apostelen samenkwamen
in een opperzaal, in afwachting
van de uitstorting van de Heilige
Geest. Zo ontstond de gewoonte
12 In de Rechte Straat
om zich enige tijd terug te trekken, met
het doel zich voor te bereiden op bijvoorbeeld
het aanvaarden van een
geestelijk ambt.
De woestijnvader Euthymius (377-473)
verbleef in de woestijn om daar te bidden,
te vasten en te mediteren. In de
zesde en de zevende eeuw was dit gebruik
al wijdverbreid. De woestijnvaders
ontwierpen voor het eerst vaste
vormen voor deze geestelijke oefeningen.
In de middeleeuwen werd hun
werk in vele kloosters voortgezet, onder
andere in de Moderne Devotie.
Ignatius van Loyola
Tijdens de Reformatie heeft de Spaanse
Ignatius van Loyola (1491-1556) het
houden van retraites gestimuleerd door
zijn boek “Geestelijke oefeningen”. Hij
bouwde nadrukkelijk voort op het werk
van de kerkvaders en de monniken.
Vooral “De navolging van Christus” van
Thomas a Kempis had hem sterk beïnvloed.
Hij stelde een psychologisch uitgebalanceerde
retraitemethode op, die
klassiek geworden is. Het hoofddoel
van de retraites was het “vreedzaam
ontdekken van God, onze Heer.”
Door zijn optreden en door het werk
van zijn volgelingen, de jezuïeten, is de
retraite steeds meer gebruik geworden.
DOOR DRS. N.C. VAN VELZEN
Ignatius kende bij de geestelijke oefeningen
een grote rol toe aan de leider
van de retraite, en daarom ging men
retraites in groepsverband houden.
Daaruit ontstond weer de behoefte aan
speciale retraitehuizen. Carolus Borromeus
(1538-1584) stichtte in 1579 te
Milaan het eerste retraitehuis. In de 19e
eeuw ontstonden er overal retraitehuizen,
ook in Nederland, waar vooral leken
in groepsverband in retraite konden
gaan, meestal voor de duur van
drie dagen.
In protestantse kringen kreeg men vooral
na 1945 belangstelling voor de praktijk
van de retraite. In onder andere het
EO-programmablad “Visie” staan tal
van adressen waar men terecht kan voor
een retraite. Ook de “Stilte Atlas” geeft
een overzicht van wat er allemaal mogelijk
is. Helaas zit er veel kaf onder het
koren. Het is opvallend dat met name
jongeren zich ertoe aangetrokken voelen
om zich in de stilte terug te trekken.
In orthodox-christelijke kring hebben
we weinig te bieden op dit gebied. Het
zou de moeite waard zijn om na te gaan
of er een Bijbelgetrouwe variant op de
retraite gerealiseerd zou kunnen worden,
liefst op een aantrekkelijke locatie.
Er is in elk geval een Bijbelse basis voor.
260197_IRS brochure nr.2 2012.indd 12 21-05-12 13:42