Hippocampus nr. 223 (maart/april 2009) - volledige uitgave

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT ‘NELOS’ - N° 223 - mrt/apr 2009 - € 2,48 

Duiken met een 

droogpak 

Snorkelen tussen de 

bultrugwalvissen

A700. 

Het kroonjuweel onder de ademautomaten. 

Briljant. Sterk. Uniek. 

Met zijn schoonheid weet hij u te verleiden. 

Zijn prestaties doen u versteld staan. 

Met de hand gemaakt conform de hoogste 

normen binnen de industrie. 

Met een precisie die resulteert in een buitengewone 

ademhaling. 

Op elke diepte, bij elke temperatuur, overal. 

De A700. Het beste van SCUBAPRO. 

scubapro.com

Van de redactie 

DOOR IVO MADDER 

Wist je dat 45 jaar 

geleden de eerste 

echte Hippocampus 

verscheen die naar alle leden 

werd verzonden? Daarvoor 

kreeg enkel het clubbestuur een exemplaar. 

Tegenwoordig krijgt elk NELOS-lid er één toegestuurd, 

ongeacht of men nu medisch in orde 

is of niet. Heb je meerdere duikers in je gezin 

en vind je één Hippocampus meer dan genoeg? 

Geef dan een exemplaar weg aan een geïnteresseerde 

vriend, laat een editie achter bij je kapper 

of doe er iemand anders een plezier mee! 

De winter is voorbij. Misschien is er nog wel eens 

een ijskoude nacht tijdens deze grillige maanden, 

maar de kans op een ijsduik zit er zeker niet 

meer in. ’t Is wachten tot de volgende keer, maar 

je kan met ons nog wel even nagenieten van 

ijzige foto’s. 

In deze uitgave een heuse uiteenzetting over 

kleurbeheer. Interessant voor menig fotograaf 

en iedereen die met kleuren werkt op zijn computer. 

We brengen je ook enkele reportages over 

het uitzetten van vis en de daaraan verbonden 

risico’s. Wakkert dit je gevoel voor biologie aan? 

Snorkel dan met ons mee tussen de bultrugwalvissen 

of bewonder de vroege kleurrijke ‘vogels’ 

van de Oosterschelde: de snotolf. Wil je meer weten 

over de fauna en flora van het zoete en zoute 

water? Schrijf je dan in voor de cursus ‘Specialisatie 

onderwaterbiologie’. Naast theorie zijn er 

ook enkele duiken aan gekoppeld. Opgelet! In de 

Oosterschelde zijn er plaatsen waar je niet mag 

duiken. Als je het ‘Masterplan van Zeeland’ mag 

geloven verandert dat misschien nog wel eens. 

Een tip: doe niet te veel lood aan als je duikt. Je 

zou wel eens in de problemen kunnen komen. 

Liefst niet, maar overkomt het je toch? Meld het 

dan via veiligheid@nelos.be. 

De structuur van NELOS vind je niet terug in 

de NELOS-cursus, ook niet in de 2e druk. Zelfs 

niet in de nieuwe lespresentaties die je recent 

kan downloaden. Maar in je bondsblad brengen 

we je het organigram wel. ‘t Staat ook op www. 

wiki.nelos.be. Ter promotie van de sport enkele 

artikels die nu eens niet over sportduiken gaan, 

maar wel over vinzwemmen en apneuduiken. 

Is het zwembad, ondanks de versoepelde Vlaremwetgeving, 

te saai voor jou? Start je duik 

dan vanuit een helikopter. Of duik mee naar de 

Britannic. Je kan de oceaanbodem ook verkennen 

vanuit je luie zetel, met de nieuwe versie van 

Google Earth. Mij vind je binnenkort eerder aan 

de Oosterschelde én ik respecteer daarbij de 10 

gouden regels van de Oosterscheldeduiker. 

Veel leesgenot en een prachtig duikseizoen. 

Ivo 

Coverfoto: spookkreeftje op zeesla - Ooster- 

schelde. Foto: Frankie Van Remoortel. 

Bondsnieuws 

Vers van de pers (herdruk NELOS-cursus 

en downloads presentaties) ..................5 

10 gouden regels van de Oosterscheldeduiker 

........................................................13 

Een verwittigd duiker (verboden duikplaats 

slibway Stavenisse) ...................15 

NELOS-organigram .................................. 23 

De Sportcommissie van NELOS .............. 26 

Verslag College 3*I .................................... 30 

Kerstzwemtocht ..........................................31 

Melden van duikincidenten en 

bijna-duikongevallen ........................... 33 

Redder bij duikactiviteiten (Vlarem) ..... 34 

Afdaling van de Ourthe ............................ 39 

NOB - Masterplan Zeeland ...............40-41 

Lessenreeks Specialisatiebrevet Onderwaterbiologie 

.......................................... 45 

Te veel lood (Tips van het Veiligheidscomité) 

................................................70-71 

Foto-archief BEFOS ................................... 79 

Vaste rubrieken 

Opening clubhuis Amfibie ......................6-7 

Sprokkels .............................. 7, 25, 32, 52, 72 

NELOS-Consulenten 

John Remue 

voorzitter.duikonderricht@nelos.be 

• CMAS EU en EUF 

• Inschalingen 

François Desmet 

swadesmet@skynet.be 

• Duikmateriaal 

Stef Teuwen 

sdt@nelos.be 

• Technisch Duiken 

Jozef Van den Berghe 

vandenberghejozef@telenet.be 

• VZW-statuten en -kwesties 

Dr. Dirk Deraedt 

veiligheid@nelos.be 

• Melden van duikincidenten en 

bijna-duikongevallen 

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de 

NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be 

Correcties i.v.m. Vademecum en NELOSinfomap: 

documenten@nelos.be 

Jeugdduikhoekje (Scuba & Fred) ............12 

Persbericht ............................................ 24, 81 

Retro Hippo ................................................. 29 

Clubs in de kijker ........................................64 

Close up (Sven Van Langenhove).... 66-67 

NELOS-Boetiek .................................... 68-69 

Informatie BEFOS en LIFRAS .................. 69 

15 jarig bestaan van Acuatica ................. 73 

Duikmateriaal ....................................... 74-78 

Webdiving ....................................................80 

Hippoëzie ......................................................81 

Lopende agenda ......................................... 82 

Reportages 

Nr 223 

maart/april 2009 

Snorkelen tussen bultrugwalvissen ..8-11 

Mini-safari in Safaga .................................14 

Britannic (deel 1) .................................. 16-22 

Parels voor de zwijnen .......................36-38 

Dutch Open Apnea ...............................42-44 

IJsduik anno 2009 ............................... 46-48 

Vis uitzetten in het Zilvermeer ......... 50-51 

Chemie van het Zilvermeer ...............54-55 

Opgepast fijn stof (vis uitzetten negatieve 

invloed) ..............................................56-57 

Snotolf ....................................................58-59 

Kleurbeheer ......................................... 60-63 

Dr. René De Laet 

medische.commissie@nelos.be 

• Duikgeneeskundige 

problematiek 

Willy van der Plas 

voorzitter@nelos.be 

• Verzekering 

René Van Leeuwen 

rene@bvl-law.be 

• Juridische kwesties in de 

duiksport 

• Duikreglementering 

Dr. Els Huybregts 

mental.coaching@nelos.be 

• Bijstand bij duikongevallen 

Bij je duikschool kan je het persoonlijk 

verzekeringskaartje bekomen, 

met daarop volgende info: 

AIG-ASSISTANCE 

Policy number: ARENA 2.009.718/010 

In geval van repatriëring/hospitalisatie 

ten gevolge van een duikongeval in het 

buitenland. 

Call Center: +32 3 235 69 16 

Hippocampus maart/april 2009 

3

www. .be 

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe 

Burchtstraat 37 - 9400 Ninove - Tel. 054 32 88 20 

vandenberghejozef@telenet.be 

Raad van Bestuur 

Voorzitter: Willy van der Plas 

Boekenberglei 185 - 2100 Deurne Antwerpen 

Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be 

Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue 

H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven - 016 23 49 00 


Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans 

Abeelstraat 9 - 2221 Booischot 

Tel. 015 22 56 72 - guy.bosmans1@telenet.be 

Penningmeester: Ronny De Meersman 

Koning Boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren 

Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com 

Public Relations: François Desmet 

Te Couwelaarlei 58 - 2100 Deurne (Antwerpen) 

Tel. 03 324 09 89 - swadesmet@skynet.be 

CDC & Duiker-Redder: Guido Segers 

Paterstraat 33 - 2300 Turnhout 

Tel. 014 41 87 70 - g.segers@telenet.be 

Relaties Bloso: Ronny Margodt 

Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare 

Gsm 0473 96 13 50 - ronny.margodt@rci.com 

Commissies 

Duikonderricht 

Voorzitter: John Remue 



Brevetten: Eric Sels 

Goorstraat 51 - 3191 Hever Schiplaken 

Tel. 015 61 61 81 - eric.sels@gmail.com 

Ereraad: Ronny Margodt 

Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare 

Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be 

Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt 

Putstraat 38 - 9310 Meldert 

Gsm 0478 44 72 98 - desmedt.giny@skynet.be 

Subcommissie EDIT: Herwig Van Cotthem 

Serigiersstraat 24 - 2020 Antwerpen 

Gsm 0495 55 85 19 - edit@nelos.be 

Medische Commissie 

Voorzitter: Dr. René De Laet 

Pastoor Van Tendeloostraat 9 - 2560 Nijlen 

Tel. 03 481 71 01 - rene.delaet@pandora.be 

Secretaris: Dr. Roland Vanden Eede 

Heidestraat 8 - 2660 Hoboken 

Tel. 03 827 57 31 - rvandeneede@pandora.be 

Mental Coaching: Dr. Els Huybregts 

Potaarde 2 - 1850 Grimbergen 

Gsm 0478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be 

Sportcommissie 

Coördinator: Inge Dekort 

Brusselsesteenweg 313-315 

Tel. 015 29 04 86 

sport@nelos.be 

Secretaris: Ludo Dewaelheyns 

Genkerweg 15 - 3690 Zutendaal 

Gsm 0496 54 49 89 - ludo.d@pandora.be 

Audiovisuele Commissie 

Voorzitter: Harry klerks 

Bilzenweg 65 - 3665 As 

Gsm 0477 34 50 55 - Harry@hkbatteries.com 

44 


Nederlandstalige Liga 

voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw 

Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). 

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie). 

Secretaris: Gery Beeckmans 

Jan Breydelstraat 10 - 9100 Sint-Niklaas 

Gsm 0486 555 432 - gery@verz-beeckmans.be 

Commissie Biologie 

Voorzitter: Tiny Heremans 

Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven 

Tel. 016 22 56 98 - tiny@poseidon.be 

Secretaris: Jean-Marie Reynaert 

Kazandstraat 6 - 8800 Roeselare 

Tel. 051 22 27 44 - jmreynaert@skynet.be 

Commissie Hippocampus 

Voorzitter: Ivo Madder 

De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) 

Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be 

Secretaris: Luc Beets 

Bosuil 84 C14 bus 48 - 2100 Deurne (Antwerpen) 

Tel. 03 325 07 36 - lbeets@skynet.be 

Commissie Duikers met een Handicap 

Voorzitter: Ann Tielen 

Adelardstraat 33 - 3580 Beringen 

Tel. 011 42 35 14 - ann.tielen@telenet.be 

Secretaris: Jan Decrock 

Nieuwendorpe 30 – 8730 Oedelem 

Gsm 0477 29 47 44 - jan.decrock@fulladsl.be be 

Commissie Solidariteitsfonds 

Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, 

Guy Segers 

Administratief secretariaat 

Duikershuis - Luce De Smet 

Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen 

Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 

secretariaat@nelos.be 

www.nelos.be - www.wiki.nelos.be 

ma. 9.30 u - 11.30 u 

wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u 

vr. 14.00 u - 16.00 u 

Ongevalsaangiften 

Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOSsecretariaat, 

vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. 

Dit attest moet door de dokter worden 

afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval. 

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het 

NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena 

(eventueel telefonisch of per fax): 

t.a.v. de heer Vandenbossche 

Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel 

Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94 

Hulpdiensten 

C.D.H.G. ‘Dr. J. Flahaut’, Zeebrugge 

Tel. 050 55 87 13 rechtstreeks 24 u op 24 u. 

HYPERBAAR CENTRUM 

Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek 

(afrit 6 op de ring rond Brussel) 

Tel. 0800 12382 

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN 

Tel. 03 821 30 55 (24 u op 24 u) 

ALGEMEEN ALARMNUMMER 

Tel. 112 

Advertentietarieven 

www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus 

Zie bij ‘Publiciteit’ 

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw 

Hoofdredacteur: 

Ivo Madder 

De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) 

Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be 

Verantwoordelijke uitgever: 

John Remue 

H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven 

Tel. 016 23 49 00 - john.remue@chello.be 

Redactieteam: 

Luc Beets - Jacques Bernaerts - Pascal 

Eeckhoudt - Ivo Madder - Katrijn Ools - John 

Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef 

Van den Berghe - Wim Van Doeselaer- Patrick 

Van Hoeserlande - Roland Wantens - Willy 

Wellens 

Vormgeving en publiciteit: 

Katrijn Ools 


Tel. 015 29 04 86 - Fax 015 20 61 58 

publiciteit@nelos.be 

Pre-press & druk: 

Swinnen Printing n.v. - Patrick Swinnen 

Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade 

Tel. 015 45 02 78 - Fax 015 45 02 79 

info@swipri.be 

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: 

februari, april, juni, september en december. 

Oplage: 10.000 exemplaren. 

ISSN-nummer: 1782-8414 

Abonnement Hippocampus: 

BEFOS-leden: € 10,00 - niet-leden: € 15,00 

Buitenland niet-leden: € 25,00 

Overschrijven op 443-3691681-64 van NELOS, 

met vermelding van naam, adres en 

‘Abonnement Hippocampus’. 

IBAN: BE34 0001 7170 8790 

BIC: BPOTBEB1 

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor 

de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd 

toegestuurde redactionele teksten en/of foto’s worden niet 

teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus 

moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor 

de maand van verschijning. 

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot 

bescherming van de persoonlijke levensfeer, gewijzigd 

door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting 

van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden 

wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden 

in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens 

enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift 

en de administratie van de liga overeenkomstig het doel 

van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. 

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder 

schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever. 

Hippocampus 

komt tot stand 

met de steun van 

Lid van de Unie van 

de Uitgevers van de 

Periodieke Pers 

Adresveranderingen 

Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat: 

secretariaat@nelos.be

Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SUBCOMMISSIE EDIT 

Nieuw didactisch materiaal 

Vorig jaar zag de nieuwe NELOS-cursus het daglicht. Blijkbaar was de editie 2008 een groot succes, 

want op enkele maanden tijd zaten we door onze stock. Een herdruk was dus nodig. Ondertussen is ook 

het cursusmateriaal volledig verwerkt in Powerpointpresentaties. 

De Subcommisse Edit is ook de voorbije 

maanden heel productief geweest. 

Eind vorig jaar brachten 

we nog de nieuwe cursus theorie voor de 

1*Duiker (Duiksport ook voor jou!) en op 

vraag van de Geneeskundige Commissie 

rolde er een nieuwe cursus Duiker- 

Hulpverlener van de persen. Ondertussen 

werd er ook hard doorgewerkt aan de herdruk 

van de cursus ‘Theorie sportduiken’, 

de NELOS-infomap (die nu integraal in je 

Vademecum staat), de Powerpointpresentaties 

met cursusmateriaal en de NELOSwiki. 

Bij deze danken we iedereen die op de 

één of andere manier zijn steentje heeft 

bijgedragen. 

2e druk NELOS-cursus 

Wellicht heb je vorig jaar de nieuwe cursus 

‘Theorie sportduiken’ aangeschaft. Is het 

nu nodig om ook de herdrukte versie aan 

te kopen? Nee! In de editie 2009, de herdruk 

van de nieuwe NELOS-cursus, werden 

hoofdzakelijk tekscorrecties aangebracht 

op basis van de vele e-mails die we gekregen 

hebben via cursus@nelos.be. Daarnaast 

werden volgende zaken aangepast: 

• het gedeelte ‘reizen en duiken’ uit de 

cursus ‘Duiker-Hulpverlerer’ werd 

overgenomen. 

• in het hoofdstuk geneeskunde werden 

enkele paragrafen toegevoegd over het 

inwendig oor en het functioneren van 

het zenuwstelsel. 

• er werden hier en daar enkele extra 

tekeningen toegevoegd. 

• de beschrijving van de wrakboei werd 

toegevoegd. Maar die werd reeds eerder 

in Hippocampus nr. 212 (februari 

2007) gepubliceerd. Heb je die Hippo 

niet? Geen nood, je kan de ‘Sprokkels’ 

- waarin die tekst stond - downloaden 

via: http://www.wiki.nelos.be/index. 

php/Hippo-archief . 

• het boek werd opgesplitst in twee delen 

omdat velen onder jullie de editie 2008 

onhandig vonden. 

lesmateriaal 

Op de NELOS-website kan je via de downloadpagina, 

die enkel toegankelijk is voor 

de NELOS-leden nadat ze ingelogd zijn, al 

de nieuwe Powerpointpresentaties downloaden 

met daarin de verschillende lesonderdelen 

die in de NELOS-cursus behandeld 

worden. De gemakkelijkste manier om 

naar die downloads te surfen is wellicht via 

www.wiki.nelos.be, waarna je via de menustructuur 

met pictogrammen klikt op 

‘Downloads’. Nu kom je op een pagina terecht 

waar je onder ‘Veelgevraagde downloads’ 

de rechtstreekse link terugvindt 

naar de ‘Presentaties’. 

Enkele leden hebben ons gemeld dat ze 

problemen hadden om de presentaties te 

downloaden, omdat het exe-bestanden 

waren. Naar aanleiding van dit probleem 

zijn de meeste presentaties nu al omgezet 

naar swf-bestanden en bovendien ingepakt 

in een zip-bestand. Dus nu laad 

je de presentatie af van de downloadpagina 

en dan pak je ze uit (unzippen) op je 

computer. Het swf-bestand wordt uitgepakt 

in een individuele map waarin ook 

een html-bestand geplaatst wordt. Er zit 

ook nog een ‘script’-bestandje in en soms 

ook een map met noodzakelijke bestanden. 

Laat alle onderdelen in de mappen 

staan zoals ze staan, anders werkt 

je presentatie niet meer correct. Je kan 

de swf-bestanden afspelen met ‘Internet 

Explorer’ (door het html-bestand aan te 

klikken) ofwel met een ‘flash player’ (gratis 

af te laden van de website van Adobe). 

Wat is er nieuw? 

• De Powerpointpresentaties zijn beveiligd 

en omgezet naar exe- of swf-be- 

standen. Dit was nodig i.v.m. copyright 

van sommige bestanden, maar ook om 

computerafhankelijke lay-out problemen 

op te vangen. Ze kunnen zowel op 

Linux, pc als op mac afgespeeld worden. 

• Het nieuwe cursusmateriaal zit in de presentaties 

verwerkt. 

• Onderaan de presentaties staat de titel 

‘outline’. Hiermee kan je een lijstje krijgen 

met alle transparanten en zodoende 

naar de correcte transparant navigeren. 

• Onderaan staat ook ‘notes’: dit brengt de 

opmerkingen achter de presentatie naar 

voor. 

nog te verwachten 

We zitten niet stil om je extra ondersteuning 

te geven bij het geven van theorielessen. 

Daarom mag je binnenkort nog wat 

extra didactisch materiaal verwachten: 

• de werkboekjes met daarop de info van 

de presentaties. Ze zijn klaar maar moeten 

nog geformatteerd worden op het secretariaat. 

Waarschijnlijk zijn ze beschikbaar 

op het moment dat je dit leest. 

• de lesschema’s. Die zijn ook klaar en 

worden gelijktijdig met de werkboekjes 

beschikbaar gesteld. 

• Voor de instructeurs zijn er ook presentaties 

beschikbaar in Powerpointformaat, 

welke - indien nodig - naar eigen 

believen gewijzigd kunnen worden. 

 

TEKST: HERwIg VaN COTTHEM 

& IVO MaDDER 


5

6 

Club in de kijker 

Opening clublokaal Amfibie 

20 februari 2009 - Tony Devolder, voorzitter van duikschool Amfibie, heette iedereen welkom op de feestelijke 

vrijdagavond, ter gelegenheid van de opening van het nieuw clubhuis van duikschool Amfibie. 

We laten hem even aan het woord. 

Na een lange en moeizame tocht, zijn 

we eindelijk zover. Met trots stellen 

we u vandaag ons nieuw clublokaal 

voor. Dat de realisatie van dit project 

niet zomaar van een leien dakje liep, kan 

iedereen zich wel voorstellen Maar zoals 

men zegt: de aanhouder wint! Dat een eigen 

infrastructuur zeer belangrijk is voor 

de goede werking van een vereniging, 

kunnen we niet onder stoelen of banken 

steken... 

Na de oprichting van onze duikschool op 

26 september 1972 werden de theoretische 

lessen gegeven in de etablissementen en 

drankgelegenheden op de Grote Markt in 

Turnhout, in de buurt van het zwembad 

Kursaal. 

In de cafés werden we tussen pot en pint 

onderwezen over hoe de belletjes tijdens 

het duiken in ons bloed komen en hoe deze 

konden leiden tot decompressieongevallen. 

Het was heel leerrijk want met de pils, 

Duvel of Spa bruis voor ons, konden we ons 

letterlijk voorstellen wat er gebeurt als er 

teveel belletjes zijn. 

Langzamerhand drong het echter tot ons 

door dat dit niet zo pedagogisch verantwoord 

was en dat we best konden uitzien 

naar een eigen stekje. 

Na wat zoekwerk en onderhandelingen 

vonden we in 1975 een pseudobouwvallig 

krot in de Ottertstraat 68 vlakbij de Grote 

Markt en het zwembad Kursaal. Met een 

buurvrouw als - en de Turnhoutenaren 

zullen ze zeker nog kennen - ‘zotte Jeanne’ 

met haar tientallen katten en nog meer 

muizen en ratten, zaten we zeker niet op 

rozen, maar… we hadden onderdak. 

Na de nodige verbouwingen op de benedenverdieping 

boven was niet toegankelijk 

omdat we daar gewoon door het rotte plafond 

zakten, konden we toch ons leslokaal 

en de belangrijkste sociale ruimte, namelijk 

‘de bar’ in gebruik nemen... Ideaal om 

er de lessen bij te wonen, om er te keuvelen 

over duiken, maar ook om volop te genieten 

van de sjotterkesbak die tot in de late 

uurtjes zorgde voor de ambiance... Maar 

het bouwvallig krot ging gesloopt wor- 


Het huidige bestuur van duikschool amfibie en de ledencommisarissen. 

den... Help! Wat nu?! ... Na veel discussies, 

gepraat en vooral wachten, hebben we, met 

steun van toenmalig Schepen van sport, 

Toon Depreuw, een oppervlakte met een 

afdak in ‘Recht van Opstal’ kregen. De oude 

fietsstalling op de koer achter het zwembad 

Kursaal was deels van ons. Nu nog 

muren bouwen, deuren plaatsen, nutsaansluitingen 

voorzien, enz. en na een relatief 

korte bouwperiode konden we van de Otterstraat 

naar de koer achter het zwembad 

verhuizen... we praten anno 1984. 

Deskundig gecoördineerd door twee enthousiaste 

leden, stortten zowel onze mannelijke 

als vrouwelijke leden zich op de renovatiewerken. 

Menigeen was afgunstig op de toplocatie 

van duikschool Amfibie. Niet onlogisch 

als je weet dat op deze locatie leslokaal, 

bar, vullokaal en zwembad op een afstand 

van slechts 50 meter bij elkaar lagen. Jarenlang 

hebben we hier genoten van de 

gezellige sfeer, de urenlange discussies 

aan de toog over het wel en wee van onze 

duikschool, de organisaties van brevetafnames, 

OWH -tornooien, enz. 

Op een gegeven moment hingen er echter 

toch donderwolken boven ons lokaal. Er 

was iets loos met onze achterburen. De 

oude drukkerij Brepols zou een archeologisch 

erfgoed worden of een winkelcentrum 

of een parking of... een weet-ik-veelwat. 

Maar wat zouden de gevolgen zijn voor 

ons lokaal? We moeten weer verhuizen! We 

praten half de jaren ‘90... 

De toenmalige werkgroep ‘Lokaal’ bestaande 

uit Vera, Fred, Daniel en mezelf 

zocht zich te pletter naar een locatie... Men 

zegt wel eens “De geschiedenis herhaalt 

zich”. Een nieuw tijdperk brak aan van aanzwengelen 

van contacten, discussies met 

het stadsbestuur, besprekingen, slapeloze 

nachten, toezeggingen die maar van korte 

duur waren, werkbezoeken, enz., … Noem 

maar op, we hebben het allemaal meegemaakt. 

Eindelijk na een periode van bijna 

10 jaar touwtrekkerij hebben we een ‘Recht 

van Opstal’ verkregen voor een locatie in 

het stedelijk Stadspark van Turnhout. We 

kregen de toestemming om onder het afdak 

van de vroegere kleedhokjes van het 

openluchtzwembad een lokaal te bouwen. 

Gelukkig voor ons, is het nieuwe binnen-

zwembad ook verhuisd naar het Stadspark. 

Zou het toeval zijn dat we alle gewicht plus 

nog een aantal loodblokken in de schaal 

geworpen hebben om deze locatie te kunnen 

bemachtigen? 

In maart 2008 konden we de eerste steenlegging 

op gevoelig plaat vastleggen en 

konden de werkzaamheden starten. Bestaande 

sokkels uitbreken om nadien muren 

te bouwen en deuren te plaatsen, nutsvoorzieningen 

in te graven, kabelgoten en 

kabels te bevestigen in de kelder. Noem 

maar op...het was een echte bouwwerf. 

Pseudobureaucraten ontpopten zich tot 

echte bouwvakkers en bouwvakkerinnen, 

want ook onze dames deden vrolijk mee... 

Laat ons hopen dat dit derde lokaal in de 37 

jarige geschiedenis van duikschool Amfibie 

nog vele jaren mag meegaan! In het verleden 

heb ik het al eens gezegd en dit wil ik 

nu met kracht herhalen: “De vrijwilliger is 

de kurk waarop een vereniging verder drijft 

op de stroom naar de toekomst”. 

Tony, sloot zijn speech af door iedereen te 

bedanken die er voor gezorgd heeft dat dit 

Sprokkels 

Auto op 

perslucht 

Vorig jaar stond er in Hippocampus 

van juni (Hippo 219) 

een sprokkel over de scooter die 

aangedreven werd door perslucht 

uit een duikfles. Nu is er 

ook al een auto op perslucht. 

Toen ik de vertaling van het artikel 

over ‘luchtbrommer’ las, kwam de 

creatieve geest weer in me op, en ben 

gaan zoeken naar plans van dat ‘luchtfietske’. 

En wat ontdekte ik op het internet? 

Twee Franse ingenieurs uit Nice hebben 

een bestelauto ontwikkeld die rijdt op 

geperste lucht. 

De auto, ‘CityCat’ gedoopt, heeft een topsnelheid 

van 110 kilometer per uur en kan 

op een volle tank vierhonderd kilometer 

“Mag ik jullie na de opening van de deur uitnodigen 

in ons nieuwe lokaal voor een natje en 

een droogje”. 

clubhuis er kon komen en prachtig afgewerkt 

werd door de leden die zich belangeloos 

en vooral met handenarbeid ingezet 

hebben. 

Ze kregen een welverdiend applaus en met 

een natje en een droogje zat de sfeer er onmiddellijk 

in. 

SpEECH: TONy DEVOlDER 

FOTO’S: FIlIp DER KINDEREN 

rijden. De motor op perslucht, is behalve 

voor de aandrijving van de auto’s ook geschikt 

voor de opwekking van elektriciteit. 

In hybride versie (perslucht gecombineerd 

met elektriciteit) heeft de auto een veel 

grotere actieradius. 

Tegelijkertijd ontwikkelde een Australische 

ingenieur een nieuw soort motor 

op perslucht die met niet meer dan 6 kilo 

aanzienlijk kleiner en lichter is dan een reguliere 

motor. Deze persluchtmotor wordt 

paul gevers. 

Michel Marcus. 

Ere wie ere toekomt 

Vorige Hippocampus ontbraken bij het 

verslag over de Zeestage de pasfoto’s 

van twee kandidaten 2*Instructeur. 

Toevallig waren het juist twee deelnemers 

van duikschool Amfibie. Het was 

geen kwaad opzet; de zetduivel had 

blijkbaar toegeslagen op de te plaatsen 

foto’s. 

Bij deze vermelden we ze graag, temeer 

omdat ze beiden heel hard meegewerkt 

hebben aan de opbouw van het clubhuis. 

TEKST: REDaCTIE HIppOCaMpUS 

nu nog alleen gebruikt voor trolleys op de 

groenteveiling in Melbourne. 

De Franse motor is gebaseerd op de traditionele 

automotor, maar gebruikt in plaats van 

een ontploffinkje door benzine, gas of diesel, 

perslucht om de zuigers op en neer te laten 

gaan. Op http://sync.nl/auto-op-luchteen-feit 

vind je het volledige verhaal. 

TEKST: BIlly BaSTIaENS 

BRON: TEKST VaN EwalD SMITS 


7

Reportage - REISVERHaal 

Snorkelen tussen 

de bultrugwalvissen 

De wateren rond Niue, staan bekend als één van de paaigebieden van de bultrugwalvissen die leven in 

de Pacific (Stille Oceaan). Op het programma staan: supergoed zicht, zeeslangen, dolfijnen en bultrugwalvissen. 

Nederlandstalige naam: bultrugwalvis. 

Engelse naam: Humpback Whale. 

Wetenschappelijke naam: Megaptera 

novaeangliae. 

Rijk: Animalia (dieren). 

Stam: Chordata (chordadieren). 

Klasse: Mammalia (zoogdieren). 

Orde: Cetacea (walvissen). 

Onderorde: Mysticeti (baleinwalvissen). 

Familie: Balaenopteridae (vinvissen). 

Geslacht: Megaptera. 

De bultrugwalvissen zijn zoogdieren 

die behoren tot de onderorde van de 

baleinwalvissen en die kunnen gevonden 

worden in oceanen en zeeën rond 

de hele wereld. Zij zijn bekend om hun 

sprongen uit het water en hun complexe 

gezang. De naam bultrugwalvis beschrijft 

de beweging die de rug maakt voordat hij 

onderduikt. 

8 Hippocampus maart/april 2009 

De bultrugwalvis kan eenvoudig geïdentificeerd 

worden aan zijn stevige lichaam 

met duidelijk zichtbare bulten en zwarte 

bovenzijde. Het hoofd en de onderkaak zijn 

bedekt met kleine ronde bulten op de voorzijde 

van het hoofd en zijn karakteristiek 

voor de soort. 

De bultrugwalvis haalt adem aan het wateroppervlak 

door twee neusgaten op de 

bovenkant van de kop. De uitademing is 

een dubbele wolk spray die 3 tot 4 meter 

boven het wateroppervlak oprijst. De 

staartvin van de bultrugwalvis, die hoog 

boven water komt als hij onderduikt, heeft 

gebogen uiteinden. De met bulten bedekte 

staartvin is tot 3,7 meter breed. Een volwassen 

bultrugwalvis varieert in lengte 

van 12 tot 16 meter en weegt ongeveer 36 

ton. De borstvinnen, die tot een derde van 

de lichaamslengte lang zijn, hebben ruige 

kanten en zijn de grootste van alle walvissoorten. 

De bultrugwalvis heeft een kleine 

rugvin. Deze walvissen hebben 14 tot 35 

halsgroeven die van hun kin tot aan hun 

navel lopen. Deze groeven maken het mogelijk 

dat de hals uit kan zetten tijdens de 

enorme inname van water tijdens het fourageren. 

De bultrugwalvissen vasten in de 

maanden dat zij niet in de arctische wateren 

zijn waar zij zich voeden met krill. De 

wateren rond de diepe Tonga trog, met het 

nabij gelegen Niue, staan bekend als één 

van de paaigebieden van de bultrugwalvissen 

die leven in de Stille Oceaan. 

duikbestemming Niue 

Als we vertellen waar we naar toe gaan, is 

steevast de reactie: “Niue ? Nooit van gehoord!”. 

Je moet er trouwens wat voor over hebben 

om er te geraken, want het is alleen bereikbaar 

via Nieuw Zeeland, en dat is al ongeveer 

24 uur vliegen. Daar bovenop komt 

dan de jetlag voor de 11 uren tijdverschil. 

Op het kleine eiland Niue is niets te beleven 

en er komen nauwelijks toeristen.

We komen hier voor het super onderwaterzicht, 

de zeeslangen, de dolfijnen en de 

bultrugwalvissen die naar hier komen om 

met hun jongen te rusten. De bultrugwalvissen 

komen hier langs, op doorreis naar 

Antartica. Ze passeren er van juli tot oktober. 

Op het eiland is één duikbasis, Niue 

Dive. Het wordt gerund door Annie en Ian 

Gray. Met twee rubberboten waarin per 

boot vier duikers kunnen, gaan ze dagelijks 

(behalve op zondag) het water op. Wij hebben 

geboekt voor twee weken lang ’s morgens 

duiken en ’s middags snorkelen met 

walvissen en dolfijnen. 

zingende walvissen 

We verzamelen om acht uur ’s morgens bij 

de duikschool die naast het Matavai Resort 

ligt en via een tussendoor paadje bereikbaar 

is. Daar vertrekken we dan met twee 

pick-ups en de rubberboten op de trailers 

naar één van de twee plaatsen waar ze te 

water gaan. Afhankelijk van de windrichting 

kiezen zij voor Alofi of Avatele. Met een 

kraantje laten ze de volgeladen boten te 

water. Een laatste check of je alles bijhebt 

en dan snel het water op. Het duiken is interessant 

door de vele grotten, spelonken 

en doorkijkjes in de koraalriffen. Het koraal 

De duikbasis ‘Niue Dive’. Elke dag rijden de twee pickups, met de rubberboten op de trailers, 

naar één van de twee plaatsen waar ze te water gaan. 

heeft op een aantal plaatsen schade opgelopen 

door de cycloon Heta in 2004, maar 

het onderwaterzicht is het beste wat we ooit 

gezien hebben, en we hebben over de hele 

wereld gedoken. Zicht tot 50 meter is heel 

gewoon. De keerzijde van dit goede onder 

water zicht is dat er weinig voedingstoffen 

in het water zitten, met als gevolg geen supergrote 

scholen vis. In de vele grotten vinden 

we zeeslangen, langoesten en een enkele 

wittip rifhaai. Tijdens de duiken horen 

we de walvissen zingen. Indrukwekkend! 

snorkelen 

De snorkeltrips ’s middags vertrekken rond 

kwart voor twee. Eerst gaan Annie en Ian kijken 

in welke baai de walvissen en dolfijnen zijn. 

Foto links: Met een kraantje laten ze de volgeladen boten te water. 

Foto rechts: als men vlakbij de dolfijnen is, mindert men snelheid en sleept men langs weerszijden 

een snorkelaar voort. Zodoende kunnen zij de dolfijnen onder water gade slaan die door het 

water schieten. 

Snorkelen met de langsnuitdolfijn of spinnerdolfijn. 

Ook nu weer hetzelfde ritueel: de boten te 

water laten, zodra we varen uitkijken naar 

de walvissen en dolfijnen, je snorkeluitrusting 

steeds klaar hebben om zo het water 

in te glijden. 

Het snorkelen met de langsnuitdolfijnen 

of spinnerdolfijnen (Stenella longirostris) 

is een aparte ervaring. Hiervoor 

moet je eerste een groepje dolfijnen zover 

krijgen dat ze in de boeggolf van de rubberboot 

komen zwemmen. Dan snelheid 

minderen zodat er één snorkelaar aan iedere 

kant van de rubberboot lanszij in het 

water kan hangen en voortgesleept wordt. 

Je wordt dan voortgetrokken en vlak voor, 

naast en onder je zie je de dolfijnen moeiteloos 

door het water schieten. Een ervaring 

apart. Geen probleem als de dolfijnen er 

even mee ophouden, want even nadien begint 

het hele ritueel van voren af aan. 

Bij het kijken naar de bultrugwalvissen 

gaat het er een stuk rustiger aan toe. Iedere 

20 minuten komen ze boven om lucht te 

halen. Je ziet de enorme stoomwolken boven 

water en als je dichtbij bent, ruik je de 

levertraan. Soms zie je ze duiken en komt 

de enorme staart te voorschijn. Of ‘spyhoppen’: 

even boven water kijken. Ook super is 

het volledig uit het water springen: ‘breaching’. 

Wat een geweld! 

Zodra er walvissen gezien zijn, naderen 

we tot op enige afstand van hen. De regels 

voor de walvistrips zijn simpel. Voorzichtig 

het water inglijden als Annie of Ian het zegt 

en dan dicht naast elkaar als groep langzaam 

naar de walvissen toe zwemmen. Op 

deze manier verstoor je de bultrugwalvissen 

het minst, want ze zien de groep snorkelaars 

als één object. Op afstand blijven 

is wel het moeilijkste, want soms drijf je er 

steeds dichter naar toe. Het is indrukwekkend, 

adembenemend, eigenlijk niet te beschrijven, 

de indruk die we krijgen van deze 

vriendelijke reuzen van de zee. De moeders 

met jong zijn het makkelijkst te benaderen. 

De jonge dieren zijn nieuwsgierig en komen 

soms heel dicht naar de snorkelaars toe. 


9


Moeder kijkt vanuit de diepte toe. Je moet 

een beetje aan de kant gaan want, al zijn 

het nog maar baby’s, ze zijn wel zo’n zes 

meter lang en wegen al een ton! Als moeder 

het genoeg vindt, komt ze langzaam 

omhoog tussen de baby en de snorkelaars. 

Daarna verdwijnen ze in de diepte. We hebben 

verschillende ontmoetingen gehad, 

zoals met een zingend mannetje. Het zingen 

is een geluid wat door merg en been 

gaat. Je hoort en voelt het. En ook een walvismoeder 

met kalf van enkele dagen oud; 

nog heel slaperig maar toch zo nieuwsgierig 

dat het heel dicht bij ons kwam kijken. 

Ontmoetingen die ons eeuwig bij zullen 

blijven. 

TEKST EN FOTO’S: FRaNK VaN DER VEgTE 

10 

Niue 

• Een eiland ligt in de Stille Oceaan (Pacific 

Ocean), 3,5 uur vliegen naar het noordoosten 

vanaf Auckland, Nieuw Zeeland. 

• Het eiland is 269 km2 groot. De weg rond het 

eiland is 67 km lang. 

Beste reisperiode 

• Tropisch klimaat met twee seizoenen, het 

droge seizoen van april tot november en het 

natte seizoen van december tot maart. 

• De bultrugwalvissen zijn er van juli tot oktober. 

Douane 

• Een visum voor Niue is niet vereist voor toeristen 

die minder dan 30 dagen blijven en een 

retourticket hebben. 

• Paspoort moet nog tenminste 3 maanden geldig 

zijn op de dag van vertrek. 

• Vertrek belasting bedraagt 30 NZ$ per persoon. 

Bevolking 

• Er wonen ongeveer 1000 mensen op het eiland. 

• Naast de lokale taal, Niue, spreekt bijna iedereen 

Engels. 

• Zondag is een rustdag en is bijna alles gesloten. 

Het wordt op prijs gesteld als je de 

zondagsrust respecteert. 

Hoe kom je er? 

• Air New Zealand - Vanaf Auckland 1 x per 

week een vlucht 3,5 uur durende vlucht naar 

Niue. Nu nog op vrijdagnacht, binnenkort op 

zondag overdag. 


Bij het kijken naar de bultrugwalvissen gaat het er een stuk rustiger aan toe. Iedere 20 minuten 

komen ze boven om lucht te halen. 

Op afstand blijven van de bultrugwalvissen is het moeilijkste, want soms drijf je er steeds dichter 

naar toe. 

• Let op! Air New Zealand hanteert strikte regels 

voor het gewicht van de bagage (20 kg), 

elke kilo overschrijding moet betaald worden! 

Op Niue 

• Er zijn enkele motels, huurhuisjes en er is het 

Matavai Resort. Kijk op www.niueisland.com 

voor up-to-date informatie. Boeken via internet 

is geen enkel probleem. 

• Er zijn twee verhuurbedrijven voor auto, motor, 

scooter en fietsverhuur. Een Niue rijbewijs 

is vereist en kan worden verkregen bij de 

politie op vertoon van je eigen rijbewijs. 

• Maximum snelheid is 60 km/h buiten bebouwde 

kom en 40 km/h binnen bebouwde 

kom. 

• Er wordt links gereden. 

• Er wordt naar iedere tegemoetkomende 

bestuur de hand opgestoken: opletten en 

zwaaien! 

• Een deel van het wegennet is verhard maar 

let op de vele gaten in het wegdek. 

Geldzaken 

• Niue heeft geen eigen geld. De New Zealand 

Dollar is het gangbare betaalmiddel. 

• Er kan alleen betaald worden met VISA creditcards. 

Andere creditcards worden niet 

geaccepteerd! Controleer voor vertrek bij de 

creditcard maatschappij of je nog steeds kunt 

betalen met een creditcard. Er is slechts één 

bank op het eiland, de South Pacific Bank. 

• Er is geen geldautomaat. 

• Neem ruim voldoende contact geld mee vanuit 

Nieuw Zeeland want bijna iedereen wil 

contact geld ontvangen bij het afrekenen.

Electriciteit 

• 240 volt, 50 hertz. 

• Stopkontakten zijn 3 pins, identiek aan Nieuw 

Zeeland. 

Duiken en snorkelen 

• NiueDive is de enige duikschool op het eiland. 

Annie en Ian hebben twee rubberboten 

tot hun beschikking en de duikschool heeft 

prima verhuur materiaal. Je kunt een volledige 

uitrusting huren. De persluchtflessen 

zijn aluminium 12 liter, 200 bar. 

• ’s morgens worden twee duiken gemaakt met 

maximaal 4 duikers per boot. 

• Geen decompressieduiken, maximale duikduur 

1 uur en de interval tussen de twee duiken 

minimaal een uur. 

• ’s middags kun je mee snorkelen met de walvissen 

en dolfijnen. Dan kunnen er maximaal 

6 personen mee op iedere boot. Wel alles van 

te voren boeken want er zijn maar een beperkt 

aantal plaatsen beschikbaar! 

• Het onderwaterzicht is spectaculair, tot 50 

meter zicht is normaal. 

• Het koraal is op veel plaatsen in 2004 flink 

beschadigd door een orkaan, maar een aan- 

Bonaire & Caribbean Fun Travel 

Nieuwstraat 11 - 3743 BK Baarn 

Nederland - tel. +31 (0)35-542 60 71 

De moeders met jong zijn het makkelijkst te benaderen. 


soms heel dicht naar de snorkelaars toe. 

tal beschutte duikplaatsen zijn bespaard ge- 

bleven. Hier is een rijke verscheidenheid aan 


soms koralen heel dicht te bewonderen. naar de snorkelaars toe. 

• Afhankelijk van de windrichting kan gedoken 

ADVERTENTIE 

worden in de verschillende baaien van het 

eiland. 

• Er zijn overal interessante grotten, spelonken 

en doorkijkjes. 

• Zeeslangen zijn er in overvloed. 

Eten en drinken 

• Er zijn verschillende restaurantjes op het eiland 

met lokale gerechten of specialiteiten. 

• Een aantal is maar één avond per week open, 

zoals Jenna’s Cafe en Washaway Cafe. Falafa 

Fa is vaker open en Gills indian restaurant 

and takeaway is dagelijks open, net als Matavai 

Resort. Informeer wie wanneer open is. 

www.bonairefuntravel.nl – www.caribbeanfuntravel.nl 


11

Jeugdduikhoekje - SKUBa & FRED 

Een betere 

boterhammendoos 

In de vorige Hippo ontdekten Skubba & Fred hoe ze door het wateroppervlak 

konden zien met behulp van een soort boterhammendoos 

met doorzichtige bodem. 

Ze stonden zij aan zij aan tafel. Voor 

hen lag de boterhammendoos. Ze 

zouden een grotere doos kunnen nemen 

en de bodem vervangen door doorzichtig 

en hard plastic, zoals Fred met de 

kleine doos gedaan had. Skubba zou dan 

dieper kunnen kijken. 

Maar dieper kijken interesseerde hem niet 

als hij niet onder water kon zijn. Ze konden 

de oplossing maar niet vinden. Terwijl Fred 

aan het denken was, stond Skubba maar te 

kijken. Hij verveelde zich ver van het water. 

“Wil je nog iets drinken, Fred?”. “Nee!”. “OK. 

Dan spoel ik de glazen uit”. 

12 


Toen hij aan de spoelbak kwam, zag Skubba 

dat er nog water in stond. Fred kwam 

naast hem staan. Eén beker werd al snel 

een schip op de spoelbakzee. Een storm 

stak op en de boot kantelde. Blub, blub, het 

glas zonk naar de bodem. Niet zomaar. Hij 

moest kracht op het glas zetten, want er 

bleef een luchtbel in zitten. 

“DAT IS HET!”, hoorde hij luid in zijn linkeroor. 

Nog voor hij iets kon zeggen, 

schreeuwde Fred opnieuw “DAT IS HET!”. 

Totaal van de kaart keek Skubba naar zijn 

ronddansende vriend. “Wat bedoel je met 

‘dat is het’?”. “Zie je het dan niet? Je hebt 

zojuist ons probleem opgelost!”. 

“Hoezo? Met een boot die zinkt?” 

“We hebben geen grotere doos nodig. We 

moeten alleen je hoofd er in steken”. 

“Mijn hoofd in een glas?”. “Nee, in de luchtbel”. 

“Maar die zit toch in het glas!?”. 

“Wacht, ik zal je het laten zien”. En weg was 

Fred. 

Hoe zou hij zijn hoofd nu in die luchtbel krijgen? 

Skubba begreep niet wat zijn vriend bedoelde. 

Even later kwam Fred met een emmer 

in zijn hand terug tevoorschijn. Hij zette 

die op het hoofd van Skubba. “Maar ik zie 

niets meer”, zei Skubba half verbaasd. “Als ik 

nu al niets zie, hoe zal ik dan kunnen zien als 

ik duik?”. “Nee, nee. Zo kun je natuurlijk niets 

zien. Er moet nog plastic in”. “Maar dan kan 

ik er niet meer met mijn hoofd in?!”. 

“Nee, geen plastic in de bodem, maar in de 

emmer”. Fred kwam aandraven met een 

groot mes, pakte de emmer af en begon te 

snijden. Nu zag Skubba wat Fred bedoelde. 

Het venster zou langs de zijkant komen. Hij 

zou als duiker gewoon maar door dit venster 

moeten kijken, met zijn hoofd in de emmer. 

 

TEKST: paTRICK VaN HOESERlaNDE 

CaRTOON: pETER BOSTEElS

C 

M 

Y 

CM 

MY 

CY 

CMY 

K 

Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT 

De 10 gouden regels 

van de Oosterscheldeduiker 

1. De nollen of strekdammen zijn duikplaatsen waar sterke stroming veelvuldig voorkomt. Voorbeelden van deze duikplaatsen zijn: Gorishoek: ‘De vuurto- 

ren’ en ‘De punt’; Hoek van Ouwerkerk, de nol van Zierikzee, dijkversterking noordwest van Sas van Goes. 

2. Springtij (enkele dagen na volle en nieuwe maan) zal die stroming nog versterken. Hetzelfde geldt met hevige wind. 

3. Duiken bij hoogwater is op deze duikplaatsen af te raden. Je kan ver meegesleept worden. 

4. Informeer bij duikers met ervaring op elke duikplaats wat het ideale moment is om te water te gaan. 

5. Slechts twee duikers verbonden met één lijn, de zogenaamde ‘buddy line’, aan de polsen of armen. 

6. Bij 100 bar flessendruk keer je met behulp van het kompas langs de bodem terug naar de oever. Bij te voorzien luchtgebrek verlaat je de bodem en stijg 

je verticaal op aan de voorgeschreven snelheid en zwem je op geringe diepte op kompas in de richting van de oever. 

7. Boeien bij de duikplaats wijzen op netten of fuiken. Houd er rekening mee. Eerbiedig deze netten en fuiken. Zij zijn de legale broodwinning van vissers. 

8. Verstoor geen dieren, raak ze niet aan en voed ze niet. Leer het onderwaterleven kennen en respecteren. Vermijd elke vernieling. 

9. Houd de duikplaatsen schoon. Duik zoals uw schaduw … laat geen enkel spoor na. 

10. Moedig je duikbuddy’s aan deze regels te volgen. 

TEKST: DUIKONDERRICHT 

FOTO: IVO MaDDER 

advert_nelos.pdf 3/9/09 2:19:37 PM 

uptime Group - veldkant 35d - 2550 kontich - tel. +32 (0)3 451 23 82 - fax. +32 (0)3 451 23 75 - www.uptimegroup.be - info@uptimegroup.be 

Kan je één solo-album noemen van 

John, Paul, Ringo of George? 

Het is een vraag die wij ons ook stelden: waarom kunnen we met moeite een album 

noemen van John, Paul, Ringo of George, maar is het aantal legendarische 

Beatles-albums niet te tellen? Wel, de vier chaps uit Liverpool kenden het geheim. 

Ze ontdekten de perfecte mix die een revolutie in de rockmuziek wist te ontketenen 

met songs die generaties overstijgen. 

Dat is de kracht van een groep. Daarom bundelen we al onze diensten voortaan onder 

één noemer: uptime group. Want de Beatles bewezen al dat het werkt. 

uptime group is een ICT diensten leverancier met aan andere kijk. Wij zijn een organisatie 

met een vlakke structuur, waarin kleinere onafhankelijke bedrijven flexibel en op 

maat kunnen werken voor onze klanten. Mensen die weten waarover ze spreken en 

geen schrik van het ‘out-of-the-box’ denken hebben. 

U heeft iemand nodig die uw IT problemen aanpakt, en dit zo snel en efficiënt mogelijk. 

Is dit zo anders? Wij denken van wel. 

uptime Group brengt u dit verhaal op www.uptimegroup.be 

Verwacht alleen geen sterallures. 

ADVERTENTIE 

Hippocampus maart/april 2009 13


Mini-safari in Safaga 

Serge Van Hoornweder is reeds heel wat keren in het Nemo Hotel te Safaga 

aan de Rode Zee geweest, maar toch is het er steeds anders. Op 29 

november 2008 vertrok hij opnieuw, met zijn vriendin Lily. Hier volgt 

zijn verslag van een mini-safari (2 dagen/1 nacht) met het M/Y Bruce. 

Na een stevig ontbijt van het Nemo 

buffet, ga ik, samen met Lily, mijn 

broer Guy en kapitein Said, aan 

boord van het M/Y Bruce. Bij een zacht 

briesje uit het zuiden gaat het richting 

noord, naar Sadana. Honderd minuten 

later komen we aan bij het ‘Sadanawrak’ 

met zijn amforen (gezonken in 1782). 

Lily en ik laten ons zakken in het blauw en 

gaan op zoek naar dit stuk teloorgegane 

oudheid. We ontdekken drie ankers en 

verschillende amforen, in alle maten van 

groot tot klein. Gewoonweg subliem! We 

zetten onze duik verder, met het rif aan de 

rechtkant, waarbij we de nodige aandacht 

geven aan de fauna. Af en toe werpen we 

ook een blik in het blauw. Je weet immers 

maar nooit wat er voorbij komt. Na vijftig 

minuten worden we weer opgepikt door het 

M/Y Bruce. 

Twee amforen naast het Sadanawrak. 

Na een lekkere maaltijd vertrekken we 

naar onze volgende duikplaats. ‘Erg Said’ 

is een zuil die oprijst van een diepte van 

35 meter met een onvergetelijke fauna. Ze 

werd ontdekt door mijn broer Guy en kapitein 

Said, waardoor ze die naam kreeg. 

We laten ons in het blauw zakken tot op 

een metertje van de zuil. We werden perfect 

gedropt en kunnen daardoor gewoon 

blijven hangen om te kijken naar de tonij- 

nen, barracuda’s, dikkopmakrelen en ga zo 

maar door… Na 35 minuten zit onze duik er 

op en klauteren we terug aan boord. Lily’s 

mond staat niet stil; we kunnen maar niet 

aan het woord komen! Dan maar luisteren 

en nagenieten met een lekkere warme 

thee. 

Na een kleine warme hap - pannenkoeken 

met bruine suiker - varen we richting ‘Panorama 

Zuid’ voor een nachtduik. Lily kan 

haar ogen niet geloven tijdens deze nachtduik: 

dansende Spaanse danseressen, 

meerdere pijlstaartroggen, steenvissen, 

koraalduivels, schorpioenvissen, naaktslakken, 

een gecamoufleerde spinkrab, 

murenen (waarvan er één vrij zwemt), anemoonvisjes 

en - niet te vergeten - de verschillende 

soorten zacht koraal. Jammer 

voor Lily eindigt de duik na 45 minuten. 

Bij de ladder van het M/Y Bruce staat het 

warme water klaar voor de welverdiende 

douche, maar er is ook thee, afgewerkt met 

citroen en honing. Na deze korte ‘wellnesskuur’ 

vertrekken we naar Middle Reef, voor 

de overnachting. 

Na het avondmaal, voorafgegaan door de 

aperitief met borrelhapjes, kijken we nog 

naar een James Bond film. Maar tevergeefs, 

onze ogen vallen gewoonweg dicht. 

Dus: onze kooi in, na nog een laatste blik 

op de volle maan en een hemel vol sterren. 

De volgende ochtend worden we gewekt om 

half zeven voor een ochtendduik op Shaab 

Qais (Arabisch voor ‘mooi rif’). We worden 

gedropt voor een sublieme stromingsduik 

rond vier aaneensluitende zuilen met een 

diepte variërend tussen de 6 m en de 25 m 

diepte. Na 45 minuten zijn we terug aan de 

trap en even later zitten we aan het ontbijt; 

een boerenomelet op Middle Reef. 

Rond 11 uur doen we een stromingsduik 

ADVERTENTIE 

Het M/y Bruce waarmee we onze mini-safari’s 

doen. 

op ‘Middle Reef Noord’, een drop off, waar 

we 50 minuten lang kunnen genieten van 

prachtige taferelen, zoals jagende makrelen, 

een assortiment van koralen en anemonen 

en een spitssnuitkoraalklimmer, die 

Lily vindt in het zwart koraal. Na de lunch, 

terwijl de kapitein de boot naar de volgende 

duikstek stuurt, kunnen we even pitten aan 

dek, heerlijk lekker in het zonnetje. 

De volgende duik gaat door op het wrak 

van ‘El Arish El Tor’, een vrachtschip van 

ongeveer 100 m lang, dat op zijn stuurboordzijde 

ligt, tussen 16 en 35 m. Door het 

feit dat er heel weinig op dit wrak wordt gedoken, 

is het zacht koraal zeer kleurrijk en 

zijn er verschillende scholen vis te vinden, 

zoals: kleine barracudaatjes van 30 cm, 

grootbekmakreel, Spaanse makreel, enz. 

Lily leeft zich uit met het bekijken van een 

groepje van vier vleermuisvissen, verschillende 

naaktslakjes, kleine mureentjes, en 

enkele zeenaaldjes. Na deze laatste prachtige 

duik, varen we bij zonsondergang terug 

noord, naar de thuishaven van het M/Y 

Bruce, terwijl we genieten van de nodige 

hapjes en drankjes. 

Bij de aankomst vóór het hotel Nemo, legt 

de kapitein de boot veilig vast aan de vaste 

ankerlijnen. 

Het duikcenter Nemo organiseert een 4-tal 

verschillende mini-safari’s. We doen nog 

twee andere van deze korte cruises mee 

en ook dat zijn geslaagde duiktrips. De 

trips worden in goede banen geleid door: 

kapitein Said, duikleider Guy en chef-kok 

Serge. Meer info: www.nemodive.com of 

info@nemodive.com. 

TEKST: SERgE VaN HOORNwEDER 

FOTO’S: lIly pOElS 

NEMO DIVE CLUB & HOTEL & SAFARI’S 

Guy en Bert - Red Sea Egypt - Safaga 

Max. 4 duikers aan boord van boot ‘BRUCE’, 

tevens mogelijkheid voor mini-safari. 

info@nemodive.com - www.nemodive.com - Tel.: 00 20 (0) 10/364 87 08 - 00 20 (0) 101 13 77 07

Bondsnieuws - DUIKplaaTS 

Een verwittigd 

duiker … 

Jullie kennen het vervolg wel: hij/zij is er twee waard. 

Kijk daarom eerst op de NOB-website 

(www.onderwatersport.org), alvorens je 

duiken te plannen, of je er wel mag duiken. 

Enkele NELOS-duikers hebben een waarschuwing 

gekregen van de politie omdat 

zij - volledig onbewust - te water gingen 

op een verboden plaats. Het betreft duikplaats 

nr. 77 te Stavenisse - ook wel eens 

het ‘Staketsel’, de ‘Trailerhelling’ of de 

‘Slipway’ genoemd. 

Het betreft juist die trailerhelling. Geen 

enkele duikplaats waar je zo gemakkelijk 

te water kunt. Ook de Wet Wheelsclubs 

maken daar dankbaar gebruik van. 

maar … 

Een trailerhelling is natuurlijk een potentieel 

gevaarlijke plaats om te duiken. Boten 

kunnen er vertrekken en aankomen. Als je 

er als duiker dan juist onderzwemt, kan dit 

nare gevolgen hebben. 

Je mag er dus niet duiken! 

Op de website staat op de luchtfoto met 

een pijl duidelijk aangewezen waar je wel 

te water mag. Dus oostelijk (rechts) voorbij 

de trailerhelling. De begeleidende tekst is 

daarentegen niet zo duidelijk. NOB zal de 

tekst aanpassen, zodat er geen misverstand 

meer mogelijk is. 

Op de toegelaten duikplaats is het te water 

gaan veel moeilijker en gevaarlijker. Spijtig 

dat daar geen faciliteiten voor in en uit het 

water te komen zijn aangebracht. 

informeer je op voorhand 

Raadpleeg dus tijdig de NOB-website 

www.onderwatersport.org. Klik achtereenvolgens: 

Nederland is mooi onder water 

> Waar kan ik duiken > Duiken in Zeeland 

> Duikkaarten Zeeland. Dan kan je op 

die handige kaartjes je duikplaats opzoeken 

en rechts het overeenstemmend nummer 

aanklikken. 

Vooraan de ‘gevaarlijke’ boothelling. achteraan de punt waar je – mits wat halsbrekende toeren 

uit te halen – wel mag duiken. 

Ook kan je best de website van Zeeweringen 

raadplegen (www.zeeweringen.nl). 

Vanaf februari tot oktober gaat Projectbureau 

Zeeweringen van Rijkswaterstaat de 

steenbekleding van sommige dijken versterken. 

Duiken is daar dan verboden. 

Zodra er weer gedoken mag worden, informeert 

het projectbureau je hierover via de 

website. 

Het kan voorkomen dat de aannemer ervoor 

kiest op zaterdag en zondag door te werken. 

Daarom is het ook in weekenden niet toegestaan 

de werkvakken te betreden. 

De boothelling, verleidelijk om gemakkelijk in en 

uit het water te komen. Maar... het mag niet. 

In 2009 werkt projectbureau Zeeweringen 

aan de volgende dijktrajecten. Op deze 

plaatsen zijn de hierna genoemde duiklocaties 

van februari tot oktober afgesloten. 

Oud- Noord-Bevelandpolder 

Duikplaatsen: 

Nr. 55 Oostnol Colijnsplaat 

Nr. 56 Zeelandbrug, zuidzijde 

Anna Jacobapolder 

Duikplaats: 

Nr. 72 ten noorden veerhaven 

Vierbannenpolder 

Duikplaats: 

Nr. 29 Zuidbout 

Nr. 30 Noordbout 

TEKST: wIM VaN DOESElaER & NICO 

HaBETS, BEFOS-aFgEVaaRDIgDEN 

COMMISSIE DElTagEBIED 

luchtfoto waarop aangegeven staat waar je 

op duikplaats nr. 77 te water mag gaan. we 

hebben er ineens ook bijgeplaatst waar je niet 

mag duiken. Bron luchtfoto: kaart OS-12.pdf 

van Frank van der Vegte. 

ga regelmatig naar de NOB-website 

(www.onderwatersport.org) om er de recentste 

versie van het kaartje te downloaden van 

de plaats waar je wilt gaan duiken. De kaartjes 

worden immers regelmatig bijgewerkt. 

Hippocampus maart/april 2009 15 

Foto’s: luc Beets

Reportage - DUIKplaaTS - wRaKDUIK 

Duikexpeditie naar de 

Britannic (deel 1) 

NELOS-duikers nemen deel aan een duikexpeditie naar het zusterschip van de Titanic - de HMHS (His 

Majesty’s Hospital Ship) Britannic. 

In september 2008 vertrok een expeditie 

met NELOS-duikers naar het Griekse 

eiland Kea. 

Doel van deze expeditie: het zusterschip van 

de Titanic verkennen, de staat van het wrak 

vastleggen en trachten te ontdekken wat de 

ware oorzaak was van de ramp die het laatste 

lijnschip van de White Star Line trof. 

Nvdr, we splitsen het verhaal over de expeditie 

naar de HMHS Britanica op in twee 

delen. In het eerste deel brengen we het 

verhaal ‘Over de ramp van de Britannic’. 

In de volgende Hippocampus krijgen jullie 

het eigenlijke verhaal van ‘De eerste Belgische 

expeditie naar de HMHS Britannic met 

NELOS-duikers’. 

Over de ramp 

van de 

Britannic 

aanpassingen aan 

de constructie 

Na de ramp met de Titanic werd een grondig 

onderzoek ingesteld met als doel verbeteringen 

aan te brengen aan het concept 

en aan het design van passagiersschepen 

zoals de Britannic. De modificaties werden 

aangebracht vóór de tewaterlating. 


Beide zusterschepen van de Titanic (de Britannic 

en de Olympic) werden terug naar de 

werf geroepen om deze aanpassingen aan te 

brengen. 

De voornaamste aanpassingen waren een 

dubbele romp ter hoogte van de motoren en 

de boilers en het optrekken van waterdichte 

schotten tot de hoogte van het B-dek (dit 

voor 6 van de 15 compartimenten). Daarnaast 

was er aan de buitenkant een goed 

waarneembare aanpassing te zien op het 

A-dek. Hier werden de davits (hefkranen) 

gemonteerd waaraan per stuk 6 reddingsboten 

werden vast gemaakt. Bijkomende 

reddingsboten werden zodanig op het dekhuis 

bevestigd dat ze in het bereik waren van 

deze davits. De reikwijdte van deze davits 

was van die aard dat ze zelfs reddingsboten 

aan de andere kant van het schip konden oppikken 

en te water laten in geval van nood. 

de levensloop van de Britannic 

De Britannic werd te water gelaten op 26 

februari 1914 op de scheepswerf van Harland 

en Wolff te Belfast waarna de afwerking 

van het schip van start kon gaan. In 

augustus 1914, nog vooraleer de Britannic 

kon aanvangen met haar commerciële 

transatlantische reizen tussen New York 

en Southampton, begon Wereldoorlog I. 

Onmiddellijk kregen de overheidscontracten 

voor militaire doeleinden topprioriteit 

bij het gebruik van het beschikbare ruwe 

bouwmateriaal bij de scheepbouwers. Alle 

civiele contracten (met inbegrip van de Britannic) 

werden daardoor op een lager pitje 

geplaatst. 

De militaire autoriteiten eisten een groot 

aantal schepen op voor, onder andere, 

troepentransport. De overheid betaalde de 

uitbaters voor het gebruik van hun schepen 

maar het risico om een schip te verliezen 

tijdens de militaire operaties was erg hoog. 

Maar de grote oceaancruiseschepen werden 

niet aangewend voor militaire doeleinden 

omdat kleine schepen heel wat gemakkelijker 

waren om de geplande operaties 

ten uitvoer te brengen. De White Star besloot 

dan ook om de RMS Olympic voorlopig 

uit de vaart te nemen totdat het grootste 

gevaar geweken was. De RMS Olympic 

keerde terug naar Belfast op 3 november 

1914, terwijl de werkzaamheden aan haar 

zuster slechts langzaam vorderden. Dit alles 

zou grondig veranderen in 1915. 

De vraag naar meer tonnage ging hand in 

hand met de militaire opdrachten welke 

uitbreidden naar het oosten van het Mediterraan 

gebied. In mei 1915 werden de motoren 

van de Britannic getest en er restten 

nog slechts 4 weken vooraleer het schip in 

dienst kon gebracht worden. In dezelfde 

maand echter werd het verlies genoteerd 

van het eerste zeer groot oceaanschip, de

‘RMS Lusitania’, het lijnschip van rederij 

Cunard, dat voor de Ierse kust getorpedeerd 

werd door een Duitse onderzeeër. 

In de maand na dit voorval vorderde de 

Britse Admiraliteit recentelijk gebouwde 

schepen op om deze in te kunnen zetten 

voor het troepentransport. Dit gebeurde 

tijdens de Gallipolicampagne (ook de ‘Dardanelles 

service’) genoemd. De eerste 

opgevorderde schepen waren de Cunard 

‘RMS Mauretania’ en de ‘RMS Aquitania’. 

Doordat de Gallipolilandingen uitdraaiden 

op een regelrechte ramp en het aantal 

slachtoffers hiermee recht evenredig 

steeg, ontstond meteen de acute nood aan 

hospitaalschepen voor de verzorging en 

het transport van de gewonden. De RMS 

Aquitania werd omgebouwd tot een hospitaalschip 

terwijl de RMS Olympic haar 

plaats innam als troepentransport. Op 13 

november 1915 was het dan de beurt aan 

de Britannic om te gaan functioneren als 

hospitaalschip. Ze werd in de witte verf gezet 

en op de romp verschenen grote rode 

kruisen en horizontale groene strepen om 

haar functie op zee kenbaar te maken. Ze 

werd herdoopt naar HMHS Britannic (His 

Majesty’s Hospital Ship) en werd onder het 

commando geplaatst van kapitein Charles 

A. Bartlett (1868-1945). 

Na het volbrengen van vijf succesvolle reizen 

naar het Midden Oosten en terug naar 

naar het VK, waarbij zieke en gewonde soldaten 

werden vervoerd, vertrok de Britannic 

vanuit Southampton naar Lemnos om 

14.23 uur op 12 november 1916 voor haar 

zesde trip naar de Middellandse Zee. De 

Britannic passeerde Gibraltar rond middernacht 

op 15 november. Ze arriveerde 

te Napels in de ochtend van 17 november 

voor het gebruikelijke inslagen van kolen 

en zoet water. 

Een storm weerhield de Britannic om de 

tweede etappe onmiddellijk terug aan te 

vangen totdat kapitein Bartlett besloot 

om zondagnamiddag toch door te varen 

na een korte weersverbetering. Het schip 

passeerde vervolgens zonder problemen 

de straat van Messina en de kaap Matapan 

werd gerond in de vroege uren van dinsdag 

21 november. Op dezelfde morgen stoomde 

de Brittanic op kruissnelheid (21 knopen) 

door het kanaal van Kea, tussen kaap Sounion 

(het meest zuidelijke punt van Attica 

waar de stad Athene gelegen is) en het eiland 

Kea zelf. 

Gallipolilandingen 

In de Eerste Wereldoorlog stond Turkije 

aan de zijde van Duitsland. Churchill, 

toen minister van Marine, wou Turkije 

aanvallen door te landen op het Gallipolischiereiland 

en dan op te rukken 

naar Constantinopel. De landingen 

slagen, maar de Turken (onder leiding 

van Mustafa Kemal, de latere Ataturk) 

behouden hun hoger gelegen stellingen. 

Ze richten met hun kanonvuur een 

ware slachting aan bij de voornamelijk 

Australische troepen. 

Uiteindelijk moeten de Engelsen zich 

terugtrekken. 

Enkele feiten over de 

HMHS Britannic 

• Eigenaar: White Star Line. 

• Gebouwd door: Harland and Wolff, 

Belfast. 

• Start van de bouw: 30 november 1911. 

• In de vaart gebracht: 26 februari 1914. 

• In gebruik genomen als hospitaalschip 

op 23 december 1915. 

• Gezonken: 21 november 1916 op 4 mijl 

afstand van het Griekse eiland Kea. 

De HMHS Britannic (1914) is het derde, 

het grootste en tevens het laatste passagiersschip 

- een ‘Olympic-class Ocean 

Liner’ - van de White Star Line. Ze is het 

zusterschip van de RMS (Royal Mail 

Ship) Olympic en de RMS Titanic. Tijdens 

haar vergaan heeft ze 30 slachtoffers 

mee naar de diepte genomen. Hoewel de 

White Star het afdoet als een legende, 

circuleert het hardnekkig gerucht dat 

het de bedoeling was om het schip oorspronkelijk 

de naam ‘Gigantic’ mee te 

geven. Dit gerucht wordt trouwens bekrachtigd 

door een White Star pamflet 

waarin sprake is van ‘The Gigantic’. In 

de nasleep van de ramp met de Titanic 

werd de oorspronkelijke naam ‘Gigantic’ 

veranderd naar de minder stoere naam 

‘Britannic’. 

Het expeditieteam. we zouden met zes wrakduikers 

opereren en 3 stand-by duikers. De 

duikers waren: Marc Sluszny (expeditieleider), 

pim, Danny Moens (NElOS 2*I en trimix CCRduiker), 

Steven wouters (eveneens NElOS 2*I 

en CCR-duiker), wouter (NElOS-duiker met 

heel veel ervaring op rebreather) en Stef Teuwen 

(NElOS 3*I en CCR Trimix Instructor). 

explosie 

Op 21 november 1916 om 8.12 uur schudde 

een luide explosie het schip door elkaar. In 

de eetzaal werd onmiddellijk gereageerd. 

Dokters en verpleegsters renden naar hun 

posten maar niet iedereen reageerde op 

dezelfde manier. Meer naar achter in het 

schip werd de explosie minder fel gevoeld 

en de meesten dachten dat het schip tegen 

een kleinere boot was gebotst. Kapitein 

Bartlett en hoofdofficier Hume bevonden 

zich op dat tijdschip op de brug en ze 

konden zeer snel de ernst van de situatie 

inzien. De eerste rapporten die binnenkwamen 

waren verontrustend. De explosie had 

plaats gevonden aan stuurboord tussen de 

steunbalken 2 en 3 maar de kracht van de 

ontploffing had ook het waterdichte voorcompartiment 

beschadigd, zodat uiteindelijk 

4 waterdichte compartimenten zich 

snel vulden met water. Om het nog erger 

te maken was ook de tunnel voor de brandweermannen 

eveneens ernstig beschadigd, 

zodat boilerkamer 6 eveneens vol water 

begon te lopen. 

Kapitein Bartlett gaf het bevel om de waterdichte 

deuren te sluiten en stuurde 

noodsignalen uit. Tevens gaf hij opdracht 

om de reddingsboten operationeel te maken. 

Er volgde nog meer slecht nieuws. De 

waterdichte deur tussen boilerkamer 6 en 

5 kon om onduidelijke redenen evenmin 

gesloten worden. Daarmee bereikte de 

Britannic haar limiet om drijvende te blijven. 

Ze kon nog net, dankzij de extra maatregelen 

genomen na het ongeluk met de 

Titanic, drijvend blijven zonder echter nog 

vaart te kunnen maken. Op die wijze kon de 

Britannic deze ramp overleven, ware het 

niet dat er op de lagere dekken veel pa- 


17

trijspoorten open stonden waarlangs nog 

meer water het schip binnendrong. Deze 

patrijspoorten waren door het verplegend 

personeel open gezet om het schip goed te 

laten verluchten. Uiteindelijk liepen ook de 

volgende compartimenten systematisch 

onder water en met meer dan zes ondergelopen 

compartimenten was de Britannic 

onherroepelijk ten dode opgeschreven. 

de evacuatie 

Op de brug deed kapitein Bartlett alles 

om het schip te redden. In minder dan 10 

minuten na de inslag verkeerde de Britannic 

in dezelfde hachelijke situatie als 

de Titanic een volledig uur na de botsing 

met de ijsberg. 15 minuten na de ontploffing 

stonden alle patrijspoorten van 

het E-dek onder water en de boilerzalen 

begonnen systematisch onder te lopen. 

Ondertussen helde het schip zwaar over 

naar stuurboord. Aan zijn rechterkant zag 

Bartlett de kust van Kea liggen op slechts 

3 mijl afstand. Hij besloot een laatste wanhopige 

poging te doen om het schip op de 

oever van het eiland te laten stranden. Dit 

was allerminst een eenvoudige opdracht 

omdat het gecombineerde effect van het 

zwaar overhellend schip en het abnormale 

gewicht van het gedeeltelijk uit het water 

hangende roer, de besturing van het schip 

haast onmogelijk maakte. Door gebruik te 

maken van één van de propellers begon 

de Britannic langzaam naar rechts op te 

sturen. Tegelijk waren de bemanningsleden 

bezig met het operationeel maken 

van de reddingsboten. Enkele van deze 

reddingsboten werden door sommige stewards 

onmiddellijk te water gelaten, maar 

enkele onder hen begonnen ernstig te panikeren. 

Een onbekende officier hield het 

hoofd koel en kon zijn groep overtuigen 

post te vatten bij de reddingsboten. Hij besloot 

de stewards te laten begaan met hun 

reddingsboten, zodat ze met hun paniek 

niet zouden hinderen tijdens de werkelijke 

evacuatie. Op een gegeven ogenblik gaf hij 

bevel om de reddingsboten te laten zakken, 

maar toen hij vaststelde dat de schroeven 

van de Britannic nog ronddraaiden liet hij 

de reddingsboten op zo’n twee meter van 

het wateroppervlak hangen. Ondertussen 

wachtte hij de bevelen van de brug af. 

Deze kwamen uiteindelijk en het kwam er 

op neer dat de reddingsboten niet te water 

mochten gelaten worden omdat de kapitein 

zijn schip wilde laten stranden. Ondanks 

dit bevel werden om 8.30 uur twee 

reddingsboten gestreken door beman- 


HMHS Britannic, gezonken op 21 november 1916, op 4 mijl afstand van het griekse eiland Kea. 

Tekening: © Ken Marschall. 

In augustus 1996 werd Simon Mills, een maritiem 

archeoloog, eigenaar van het wrak 

HMHS Britannic. Hij richtte de ‘Britannic 

Foundation’ op (www.britannic.eu.com), die 

in 2008 een grote expeditie op het wrak organiseerden. 

ningsleden met onvoldoende kennis van 

zaken om de kranen te bedienen. De lieren 

losten en vanaf een hoogte van 2 meter 

smakten deze reddingsboten, met inbegrip 

van hun passagiers, met geweld op het wateroppervlak. 

Ze dreven af langs de zijkant 

van de boot in de richting van de nog altijd 

ronddraaiende propellers welke ondertus- 

sen bijna helemaal uit het water kwamen. 

Beide reddingsboten en hun opvarenden 

werden een weinig later door de propellers 

in mootjes gehakt. Nadat dit slechte 

nieuws de brug bereikte en de kapitein ondervond 

dat het varende schip nog sneller 

water maakte, besloot hij om de schroeven 

stil te leggen. Net op het ogenblik dat de 

derde reddingssloep in mootjes zou gehakt 

worden kwamen de schroeven tot stilstand 

en de inzittenden konden zich in veiligheid 

brengen door zich af te duwen tegen de 

stilstaande propeller. 

de laatste momenten van de 

Britannic 

Om 8.35 uur gaf kapitein Bartlett officieel 

het bevel om het schip te verlaten. De voorste 

davits waren al zeer snel onbruikbaar 

maar door vlotte ingrepen door sommige 

officieren en andere opvarenden konden 

er achteraan meerdere reddingssloepen

PrO 2000 SWS 

Voldoet aan alle verwachtingen, zelfs de meest eisende. 

• Het nieuwe verankeringssysteem van de loodzakken 

verhoogt het gebruikscomfort en de veiligheid. 

• Beschikt over een zeer hoog liftvermogen. 

• De inflatorkop met metalen pistons garandeert 

een snelle en optimale controle bij het gebruik. 

Seac. Discover a Wonderful World. 

A NEW VISION 


Reportage - DUIKplaaTS - wRaKDUIK 

Een duik, inclusief decostops, duurt ongeveer 200 minuten. 

overboord gezet worden. Hiermee werden 

ook de rondzwemmende overlevenden 

opgepikt. Al deze reddingsbootjes vormden 

een merkwaardige formatie rond de 

stervende Britannic. Om 8.45 uur was het 

niet meer mogelijk om nog reddingsboten 

overboord te zetten, omdat de helling van 

het schip ondertussen zo groot was geworden 

dat de afstand tot het wateroppervlak 

te groot werd. Toen werden de opblaasbare 

reddingsvlotten en houten dekstoelen 

overboord gegooid. Heel wat passagiers 

sprongen eveneens overboord. 

Om 9.00 uur gaf kapitein Bartlett een 

laatste signaal met de stoomfluit. Daarna 

wandelde hij gewoon in het water want dit 

had ondertussen de brug reeds bereikt. Hij 

zwom naar één van de reddingssloepen en 


begon de coördinatie van de reddingsoperatie. 

Het fluitsignaal was het allerlaatste 

sein en was bedoeld om de bemanning in 

het ruim te waarschuwen dat ze het schip 

dienden te verlaten. Ze waren net als hun 

heroïsche collega’s van de Titanic tot op 

Het zijn hoog technische duiken... ... en een waterscooter komt handig van pas om het wrak te verkennen. 

het laatste moment op post gebleven. Ze 

konden nog net ontsnappen via de trappen 

en de ventilatie van het motorruim. 

De Britannic rolde verder door over stuurboord 

en de schouwen braken af. Ze dook 

met de boeg verder en verder omlaag en de 

schroeven rezen ettelijke tientallen meters 

in de lucht. Daarna verdween de Britannic 

met een laatste gebrul naar de diepte. 

Dat was amper 55 minuten na de explosie 

en het grootste passagiersschip ter wereld 

was niet meer te bespeuren. 

Het wrak is te beduiken door gebruik te maken 

van trimixmengsels en rebreathers. Stef 

Teuwen maakt zijn rebreather in gereedheid. 

Door de hulp van de eilandbewoners van 

Kea konden de overlevenden geruime tijd 

later veilig aan wal worden gebracht. De 

ergste ontberingen waren dan snel voorbij. 

1036 opvarenden waren gered en 30 personen 

verloren hun leven tijdens deze ramp. 

Al bij al nog een geluk dat het schip op dat 

ogenblik geen gewonde soldaten vervoerde 

of de dodenbalans zou heel wat zwaarder 

uitgevallen zijn. Eén merkwaardig feit: 

de verpleegster Violet Jessop overleefde 

naast de ramp met de Britannic eveneens 

de ramp met de Titanic. Ze was eveneens 

aan boord van de RMS Olympic toen deze 

in aanvaring kwam met de HMS Hawke in 

1911. Ook dit overleefde ze vlotjes. Je moet 

maar geluk hebben…

www.artbook.net 

EXTREME PERFORMANCE 

LIGHT WEIGHT 

CARBON 42 

Carbon is used wherever extreme performance 

and lightweight materials are required. 

Now used exclusively in diving by Mares. 

The future has arrived. 

Hippocampus maart/april jan/feb 2009 21

Reportage - DuIkPLaaTs - wRakDuIk 

Enkele gegevens over de 

HMHS Britannic 

• Tonnage: 48.158 ton 

• Verplaatsing: 53.000 ton 

• Lengte: 269,1 meter 

• Maximumbreedte: 29 meter 

• Maximumbreedte waterlijn: 10,5 meter 

Geïnstalleerd vermogen: 

• 29 boilers 

• Twee 4-cilinder drietrapsmotoren 

• 

met elk een vermogen van 16.000 pk 

voor de aandrijving van de buitenste 

schroeven. 

Eén lage druk turbine van 18.000 pk 

voor de aandrijving van de centrale 

schroef. 

• Totaal vermogen: 50.000 pk 

Voorstuwing: 

• twee bronzen 3-bladige schroeven 

aan de buitenkant 

• één bronzen 4-bladige schroef in het 

midden. 

Snelheid: 

• nominale snelheid: 21 knopen 

• maximumsnelheid: 23 knopen 


het wrak 

De Britannic ligt dus in de buurt van het 

eiland Kea op de coördinaten 37°42’05” 

NB en 24°17’02 OL, op een diepte van 120 

meter. Het wrak werd ontdekt door de legendarische 

duiker Jacques-Yves Cousteau 

en zijn equipe in 1975. Het schip ligt er op 

zijn stuurboord met zijn boeg in de zuidelijke 

richting. De kant waar de mogelijke 

impact van een mijn zou moeten te zien 

zijn wordt daardoor aan het zicht onttrokken. 

Er is wel een enorme scheur waar te 

nemen ter hoogte van het voorste dek. De 

boeg hangt nog altijd vast aan de rest van 

de romp door middel van enkele platen 

van het B-dek. De enorme schade werd 

enerzijds aangericht door de ontploffing 

en anderzijds door de impact op de zeebodem 

op het moment van vergaan. De boeg 

is vervormd omdat dit deel van het 269 

meter lange schip het eerst op de bodem 

van de zee terecht kwam. Ondanks dit feit 

zijn de kwartieren van de bemanning in 

de boeg nog in zeer goede staat met nog 

vele duidelijke details te onderscheiden. De 

machinerie van het voorkasteel en de twee 

vrachtkranen zijn nog altijd aanwezig en 

in betrekkelijk goede staat. De voormast is 

gebogen en ligt vlak naast het wrak, met 

het kraaiennest er nog altijd aan vast. 

De bel werd nog niet gevonden. De voorste 

schouw werd enkele meter van het botendek 

gevonden. Het wrak is te beduiken door 

Marc sluszny (expeditieleider) en Danny Moens. 

gebruik te maken van trimixmengsels en 

rebreathers. Het zijn dus hoog technische 

duiken. Het wrak is echter te beschouwen 

als een Brits oorlogsgraf en elke expeditie 

moet toelatingen bekomen van én de Britse 

én de Griekse overheid. Dit is geenszins een 

te onderschatten probleem bij het opzetten 

van een expeditie naar de Britannic. 

Dat was dan uiteindelijk het eerste belangrijke 

probleem waarmee de eerste Belgische 

expeditie naar de Britannic te kampen had. 

(wordt vervolgd) 

TeksT: sTef Teuwen 

foTo’s: Danny Moens 

Het schip ligt er op zijn stuurboordzijde met 

zijn boeg in de zuidelijke richting.

Bondsnieuws - neLos - oRGanIGRaM 

Organigram NELOS 

De structuur binnen NELOS. 

Eén van de opmerkingen op de nieuwe 

NELOS-cursus was dat er geen organigram 

meer in te vinden is. Met de 

verschillende commissies, comités, werkgroepen, 

subcommissies, enz. is het niet 

College 

der 3* 

Indtructeurs 

Commissie 

Duikonderricht 

Brevettencomité 

Algemene 

vergadering 

der 

Instructeurs 

Veiligheidscomité 

CMAS Europe 

NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR 

ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT VZW 

Geneeskundige 

Commissie 

Sectie 

Mental 

Coaching 

Subcommissie 

Jeugdduiken 

altijd eenvoudig je weg te vinden binnen 

onze organisatie. 

Daarom vond de redactie het interessant 

om zulk een organigram te publiceren. 

Commissie 

Hippocampus 

Bureau 

Subcommissie 

Edit 

Raad van 

Bestuur 

Audiovisuele 

Commissie 

Werkgroep 

Video 

Sectie Duiktechnieken 

ADVERTENTIE 

Secretariaat 

Commissie 

Biologie 

Ereraad 

Dit organigram kan ook gevonden worden op: 

www.wiki.nelos.be/index.php/Commissies, 

van waar je het bovendien kunt downloaden. 

 

TeksT: RoLanD wanTens 

Commissie 

Duikers met 

een Handicap 

Vrijduiken 

Sportcommissie 

Vinzwemmen 


Commissie 

Solidariteitsfonds 

DW hockey 

23

Persbericht 

Dive into Summer 

Duiken is leuk! Dat is het motto van het evenement ‘Dive into Summer’, 

dat op zaterdag 27 juni 2009 vanaf 17 uur op Zandeiland 5 in 

Vinkeveen (Nederland) zal losbarsten. We hebben een programma 

vol duiken, workshops, een barbecue en ter afsluiting een film op het 

water voor je! 

Denk je eens in… met brandweerduikers 

voer je een zoeken bergingsactie 

uit. Precies zoals het ook in de 

grachten van Amsterdam eraan toe gaat. 

Compleet met slachtoffer. Of je waant je 

een duiker bij de marine en je wordt op 

verkenning gestuurd. Wat komt erbij kijken 

als een marineduiker zijn werk onder 

water doet? Op 27 juni kan je het zelf ervaren. 

Heb je je wel eens afgevraagd hoe grotduikers 

de weg naar buiten terugvinden? 

Ervaren grotduikers vertellen je hoe zij dat 

aanpakken. Onderwaterfotografen Karin 

Brussaard en Ron Offermans hebben handige 

tips en geven je een opdracht mee als 

24 

Van je passie je 

beroep maken? 

Word operator onderwaterwerken 


Startdatum: 19 sept 2009 

je gaat duiken. Voor beginners én gevorderden. 

Wat leeft er in het zoete water van de Vinkeveense 

Plassen? Een onderwaterbioloog 

gaat je vertellen dat dat heel veel is! 

Maar als je geen workshop wilt volgen, kan 

je ook gewoon lekker gaan duiken. Vanaf de 

kant of met één van de boten. Er is informatie 

over fascinerende reisbestemmingen in 

het buitenland en er is vooral heel veel gezelligheid! 

barbecue en film 

Na de duik barbecueën met alle andere 

duikers! En zodra het donker wordt, wordt 

Zandeiland 5 omgetoverd in een open- 

En volg opleiding bij 

Syntra-AB 

Campus Metropool 

Meer info of inschrijven? 

Surf naar www.syntra-ab.be 

Of kom naar het infomoment 

Waar? Campus Metropool 

Lange Leemstraat 133-137 

2018 Antwerpen 

Wanneer? 6 juni 2009 > 14u-17u 

ADVERTENTIE 

luchtbioscoop met een groot scherm boven 

het water. Je wordt meegesleept in de 

wondere wereld onder water. Mooier kan 

een zomeravond niet zijn. 

Duiken is leuk! Zeker op 27 juni 2009, bij 

Dive into Summer! Mis het niet… 

TeksT: LInDa feRweRDa 

Meer informatie over het evenement 

en het volledige programma vind je 

op www.diveintosummer.nl. Via deze 

website kun je je ook aanmelden. Dive 

into Summer is een initiatief van Scuba- 

Academie, Dive and Travel, het North 

Sea Film Festival en DuikeninBeeld.tv. 

foto: Cor kuyvenhoven

Sprokkels 

Verken de oceaanbodem 

vanuit je bureaustoel 

Eind januari 2009 publiceerde het Britse blad ‘PC Pro’ dat Google begin februari een ‘onderwaterversie’ 

van ‘Google Earth’ zou uitbrengen. Het zou de bedoeling zijn om nu ook de oceanen in kaart te brengen, 

zodat je ze kan verkennen vanuit je bureaustoel. 

Dat Google werkt aan een dergelijke 

variant van ‘Google Earth’ is sinds 

april 2008 bekend. Toen werd via 

de pers gemeld dat Google een team met 

oceanografen had samengesteld om hen 

te adviseren bij het bouwen van ‘Google 

Ocean’, die net als hun broertjes ‘Google 

Earth’ en ‘Google Sky’ gedetailleerde 3Dkaarten 

zouden bieden, maar dit keer van 

de wereld onder de zeespiegel. Google zelf 

had het over “de volgende grote stap in de 

evolutie van Google Earth”. Met ‘Google 

Ocean’ zou het onder meer mogelijk moeten 

zijn om beelden van scheepswrakken 

te bekijken. 

Het zag er veelbelovend uit, maar de lancering 

liet op zich wachten. Maar uiteindelijk 

is het zover: begin februari werd bekend 

gemaakt dat de naam ‘Google Ocean’ 

niet gebruikt zal worden, maar dat Google 

- zoals werwacht - een nieuwe versie van 

zijn ‘Google Earth’ software heeft gelanceerd. 

Die versie zal voortaan ook onderwaterbeelden 

tonen. Versie 5.0 van het 

populaire programma bevat daarnaast de 

mogelijkheid om niet alleen de meest actuele 

luchtbeelden op te vragen, maar ook 

vorige versies van het beeldmateriaal. Dat 

is handig wanneer je wilt nagaan wanneer 

het uitzicht van een buurt veranderd is. In 

ons land is de functie minder bruikbaar 

omdat voor de meeste plaatsen nog steeds 

de eerste reeks foto’s gebruikt wordt. 

Met de onderwaterfunctie van ‘Google 

Earth’ kan je zowat de hele oceaanbodem 

in 3D verkennen. Het volstaat te blijven inzoomen 

op een grote watermassa, na een 

tijdje duik je dan automatisch onder de oppervlakte. 

Om te weten waar de onderwaterbeelden 

beschikbaar zijn, kan je best de 

extra laag ‘Ocean’ aanschakelen. Die biedt 

meteen ook extra informatie, onder meer 

via pagina’s op Wikipedia. Met de nieuwe 

versie is het tenslotte ook mogelijk je bewegingen 

op te nemen, zodat je makkelijk 

een geanimeerd routeplan kan maken. 

Een opsomming van het gedeelte ‘oceaan’ 

in ‘Google Earth’: 

ADVERTENTIE 

• duik de diepte in en bezoek het allerdiepste 

gedeelte van de oceaan, zoals 

de Marianentrog. 

• verken de oceaan met oceaanexperts. 

• bekijk exclusief beeldmateriaal van 

partners zoals de BBC en National Geographic. 

• leer meer over oceaanobservaties, klimaatverandering 

en bedreigde diersoorten. 

• ontdek nieuwe plaatsen, zoals surf-, 

duiken reislocaties en scheepswrakken. 

• bekijk 3D-modellen van scheepswrakken, 

zoals de Titanic. 

Meer info op: http://earth.google.com 

TeksT: Ivo MaDDeR 


Bondsnieuws - sPoRTCoMMIsse 

De Sportcommissie van NELOS 

Omdat bleek dat de Sportcommissie, de werking ervan, en de gepromote 

sporten niet goed gekend zijn, wilden wij dit verbeteren 

door middel van deze reeks, waarbij respectievelijk onderwaterhockey, 

vinzwemmen en vrijduiken aan de beurt kwamen, met als 

afsluiting een tekst over de werking van de Sportcommissie. Naast 

de uitleg over de sporten zelf en de daarbij horende reglementen, 

werd een overzicht gegeven van contactpersonen bij de clubs die de 

desbetreffende discipline binnen NELOS aanbieden. 

In de vorige edities van Hippocampus 

kwamen de drie sporten aan bod die 

door de Sportcommissie gepromoot 

worden, dus nu volgt - zoals aangekondigd 

- de tekst over de werking van de 

Sportcommissie. 

ook onderwatertechnieken (owT) komt aan bod 

bij de sportcommissie, het is wel geen hoofddoel. 

doel Sportcommissie 

Het doel van de Sportcommissie is tweeledig: 

• enerzijds een ondersteunende rol bij 

sportgerelateerde evenementen; 

• anderzijds ook een organiserende rol bij 

Liga-gebonden sportieve evenementen. 

gepromote sporten 

Momenteel worden er drie sporten gepromoot 

door de Sportcommissie: vrijduiken 

(APNEU), vinzwemmen of zwemmen met 

vinnen (ZMV) en onderwaterhockey (OWH). 

Clubs die een andere onderwatersport 

beoefenen, 

kunnen hun aanvraag 

doen om ook opgenomen 

te worden 

in deze lijst. 

Bij gebrek aan een 

aparte commissie 

voor onderwatertechnieken 

(OWT), 

kunnen ook deze evenementen 

behandeld 

worden binnen de 

S p o r t c o m m i s s i e , 

hoewel OWT geen 

hoofddoel is. 

jaarvergadering 

Tijdens de jaarvergadering kan elke club, 

die interesse heeft in de activiteiten gepromoot 

of georganiseerd door de Sportcommissie, 

één persoon afvaardigen. 

verkiezing leden van 

de commissie 

Tijdens de jaarvergadering kunnen nieuwe 

leden verkozen worden. Vooraf worden 

alle clubs van NELOS geïnformeerd over 

eventuele vacante functies en de datum 

van de jaarvergadering (dit is meestal via 

Hippocampus). Leden worden in principe 

verkozen voor een periode van vier jaar. Op 

het aantal malen herverkiesbaar stellen, 

staat geen limiet. Indien een commissielid 

tussentijds niet verder kan of wil helpen 

binnen de Sportcommissie zal de functie 

ad interim uitgevoerd worden door een lid 

gekozen door de Sportcommissie, dit tot de 

eerstvolgende jaarvergadering. 

afgevaardiging naar 

BEFOS-Sportcommissie 

In de BEFOS-Sportcommissie zetelen per 

Liga (NELOS en LIFRAS) telkens een vertegenwoordiger 

voor elke sport. Daarnaast 

wordt een voorzitter aangeduid voor een 

periode van twee jaar, die afwisselend uit 

NELOS en LIFRAS komt. 

onkostenvergoeding 

en subsidies 

Onkostenvergoedingen en subsidies voor 

sportactiviteiten zijn mogelijk op verschillende 

basissen en onder bepaalde voorwaarden. 

Activiteiten georganiseerd door 

de Sportcommissie zelf, worden volledig 

vergoed (opgepast: deze activiteiten moeten 

ook besproken worden tijdens een vergadering 

van de Sportcommissie of moeten 

het karakter van een ‘gevestigde waarde’ 

hebben!). Ook voor initiaties kan een onkostenvergoeding 

verkregen worden, mits 

Jurgen Debaveye was tot voor kort voorzitter 

van de sportcommissie. 

een aanvraag ingediend wordt. 

Sportactiviteiten georganiseerd door een 

club en die vooraf goedgekeurd werden 

door de Sportcommissie zullen ofwel een 

forfaitaire onkostenvergoeding krijgen 

(nadien moet geen onkostennota ingediend 

worden), ofwel een volledige of gedeeltelijke 

subsidie krijgen (nadien moet wel een 

zo gedetailleerd mogelijke onkostennota 

ingediend worden). 

Van gesubsidieerde activiteiten moet zoveel 

mogelijk een (kort) verslagje bezorgd 

worden: enerzijds ter archivering en om 

de werkingskosten naar NELOS, BEFOS en 

Bloso toe te rechtvaardigen; anderzijds ter 

promotie van de sporten via bijvoorbeeld 

Hippocampus. 

informeren clubs 

Informeren van de clubs over sportactiviteiten 

en de -kalender gebeurt voornamelijk 

via het bondsblad Hippocampus en 

via de lopende agenda op de NELOS-wiki 

(www.wiki.nelos.be). Hoewel iedereen op 

eigen initiatief bijvoorbeeld artikels kan 

doorsturen naar de redactie van Hippocampus, 

kan dit tevens via de Sportcommissie 

(bijvoorbeeld via Inge Dekort). 

Verdere vragen? 

Best via Inge Dekort (afgevaardigde 

NELOS binnen de Sportcommissie) via 

sport@nelos.be 

TeksT: JuRGen Debaveye 

foTo’s: aRCHIef HIPPoCaMPus

UW NELOS REISSERVICE 

Geniet van uw NELOS voordeel! 

Alle reizen — Vliegtuig & Treintickets 

Info & Brochure : www.nelos.be 

Ons duikprogramma aanbod werd volledig vernieuwd …. 

Individuele duikers - Groepen - Charterprogramma’s 

Egypte 

Sharm el Sheikh - Sinai Divers Duikpakketten 

Hurghada - Seafari Duikpakketten 

El Gouna - Easy Divers Academy Duikpakketten 

Dahab - Exclusief aanbod Daniela Village 

Safaga - Top Budgetaanbod Nemo 

El Quseir - Exclusief aanbod Mangrove Bay 

Marsa Alam - Extra Divers Duikpakketten 

Tentenkampen Marsa Shagra - Marsa Nakari - … 

Spanje 

Estartit - El Rei del Mar Duikpakketten 

Tenerife - Barakuda Aquanautic Duikpakketten 

Malta 

Malta - Strand Diving Services Duikpakketten 

Gozo - Calypso Dive Centre Duikpakketten 

Kaapverdische Eilanden 

Sal - Exclusieve diaprogramma's 

ABC eilanden 

Bonaire - Duikprogramma’s Bonaire Fun Travel 

Curaçao - Duikprogramma’s Caribbean Fun Travel 

Aruba - Duikprogramma’s Caribbean Fun Travel 

Indonesië 

Manado - Duikprogramma Eco Divers 

Lembeh Strait - Duikprogramma Eco Divers 

Bali - Duik-rondreis programma’s ENA 

Maleisië 

Sipadan - Mabul - Kapalai - Layang Layang 

Exclusieve Duikprogramma’s 

Filipijnen 

Puerto Galera - Boracay - Bantangas - Palawan - 

Tubbataha Reef - Bohol - Cebu Duikprogramma’s 

Thailand 

Phuket - Seafarer Divers Duikprogramma’s 

Malediven 

Eriyadu - Giravaru - Vilamendhu - Kandooma - 

Olhuveli de top duikeilanden in de Malediven 

Micronesië 

Yap - Manta Ray Hotel & Yap Divers programma 

Frans Polynesië 

Moorea - Les Tipaniers & Scubapti Duikprogramma 

Bora Bora - Scuba Dive Duikprogramma’s 

Manihi - Pearl Resort & Blue Nui Duikprogramma 

Rangiroa - Kia Ora & Lagoon Resort Duikprogramma 

Fakarava - Maitai Dream & Top Dive Duikprogramma 

Zuid Afrika 

Hamerhaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma 

Tijgerhaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma 

Grote witte haai Expeditie - Uniek Duikprogramma 

Sardine Run Safari 

Mozambique 

Manta Ray Mission - Exclusief Manta-duikprogramma 

Walvishaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma 

Bull Shark Bonanza - Exclusief Duikprogramma 

BEFOS - FEBRAS REISCLUB 

AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic 7061 

Alfons Gossetlaan 54 1702 Groot Bijgaarden 

Tel. 02/481 16 72 - befos-febrastravel@affiniontravel.com 

www.nelos.be 

Duikcruisen Rode Zee - Egypte 

Noordcruise - Zuidcruise - Brothers - St John’s Reef 

Cruise - Alle Marine Parken (2 weken) 

Seafari - Sinai Divers Fleet - Emperor Fleet 

Duikcruisen Rode Zee - Soedan 

Alle cruisevaartuigen Soedan 

Duikcruisen Djibouti 

Djibouti Divers Walvishaaien cruise - 7 Brothers 

Duikcruisen Malediven 

Seafari - Aggressor fleet - Dancer Fleet 

Duikcruisen Filippijnen 

Tubbataha Reef met Oceanic of Borneo Explorer 

Duikcruisen Indonesië 

Komodo—Bali—Noord Sulawesië 

Ena fleet - Dancer Fleet - Aggressor Fleet 

Duikcruisen Maleisië 

Oostkust van Maleisië met Ocean Rover 

Duikcruisen Thailand 

Andaman Sea (Similan—Surin—Richelieu Rock) 

Seafarer Divers 

Duikcruises Guadalupe Baja Mexico 

Grote Witte haai Expedities M/V Andrea Lynn 

Duikcruises Belize 

Aggressor Fleet - Dancer Fleet 

Duikcruises Cayman 

Aggressor Fleet 

Duikcruises Galapagos 

Aggressor Fleet - Dancer Fleet 

Duikcruises Fiji eilanden 


Duikcruises Papua New Guinea 

Mike Ball Expeditions - Dancer Fleet 

Duikcruises Australië 

Mike Ball Expeditions 

Duikcruises Palau 


Duikcruises Turks & Caicos 


Duikcruises Palau 


Duikcruises Grenada 

Dancer Fleet 

Duikcruises Cocos Island Costa Rica 


Duikcruises Kona - Hawaï 


Duikcruises Alaska—British Columbia 

Nautilus Explorer 

Duikcruises - Expedities 

Kairos Company Programma’s 


27

Bondsnieuws - MeDIsCHe CoMMIssIe en CoMMIssIe DuIkonDeRRICHT 

28 


Complete duikreizen 

Drive & Dive Buddy 

Dive Resort Bonaire 

Prijzen v.a. 9dg. 16dg. 

6 personen v.a. € 1228 € 1698,- 

2 personen v.a. € 1287 € 1816,- 

Drive & Dive is inclusief: 

Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. 

Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement 

(7 personen) , of hotelkamer 

(2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks 

Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd 

duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur. 

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn 

inclusief. 

Combinatie duikreis 

Bonaire en Curaçao 

16 dg. o.b.v. 4 pers.: v.a. € 1921,- p.p. 

16 dg. o.b.v. 2 pers.: v.a. € 1911,- p.p. 

Het arrangement is inclusief: 

Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, 

transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij 

Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij 

Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 

6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao. 

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn 

inclusief. 

Oldenzaal, 

St. Plechelmusplein 19 

7571 EG Oldenzaal 

Tel. 0541 - 533 177 

info@abctravel.nl 

www.abctravel.nl 

Den haag, 

Herengracht 46a 

2511 EJ Den haag 

Tel. 070 - 31 07 290 

denhaag@abctravel.nl 

Ontspannen kantduiken 

op Bonaire: 

Caribbean Club Bonaire: € 1181,- 

Buddy Dive Resort: € 1287,- 

Bel Mar (luxe app.): € 1158 (o.b.v. 6 pers) € 

1582 (o.b.v. 2 pers.) 

Inclusief: 

• KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v. 

• Tranfer 

Accomodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders 

vermeld 

• 6 dagen ongelimiteerd duiken 

• 7 dagen huurauto (pick up) 

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Retro Hippo - veRZaMeLD DooR wIM van DoeseLaeR 

45 jaar geleden 

uit L’Hippocampe (niet genummerd) 

april 1964 

Wijziging van 

de Federale organisatie 

BEFOS zal van nu af een informatieblad 

uitgeven dat aan al de leden van de clubs 

zal toegestuurd worden. Dit blad is dus 

het eerste exemplaar van het informatieblad, 

dat uit eigen wil bescheiden is, om 

zo vlug mogelijk te kunnen verschijnen. 

Officiële BEFOS-brevetten 

Vijf brevetten worden uitgereikt: 

- Lager Brevet 

- Middelbaar Brevet 

- Hoger Brevet 

- Brevet van Clubmonitor 

- Brevet van Nationale Monitor 


uit Hippocampe nr. 48 


LIMFOS 

Op de Algemene Vergadering van BEFOS 

te Hasselt georganiseerd door LIMFOS 

stelt Walter Geebelen deze vereniging 

voor. Hij legt uit dat deze groepering binnen 

BEFOS tot stand kwam om de Lim- 

burgse duikers nader bij elkaar te brengen 

en om de monitors te groeperen vermits 

deze laatsten in Limburg weinig talrijk zijn. 

walter Geebelen biedt Henriette Crepin een 

herinnering namens LIMfos. 

Onderricht van de duiksport 

Toevoegingen: 

a) Na en intensieve beoefening van vrijduik 

moet men 3 uur wachten vooraleer 

met flessen te duiken. 

b) Het is verboden aan vrijduik te doen 

binnen de 3 uur na een duik met flessen. 


uit Hippocampus nr. 98 


BOIC 

Het Belgisch Olympische en Interfederaal 

Comité stelt duplicatie- en telexapparatuur 

ter beschikking van de sportfederaties. 

Hydrox 

De operatie ‘Hydra 4’ van COMEX heeft als 

doel een ademhalingsmengsel bestaande 

uit 98% waterstof en 2% zuurstof, ‘hydrox’ 

genaamd, uit te testen. Dokter Fructus 

verklaarde: “Tijdens een eerste periode 

willen we het narcotisch effect van waterstof 

nagaan en in een tweede tijd de mogelijkheden 

onderzoeken van dit gas in gebieden 

dieper dan 500 m”. 

Divetronic I 

Deze duikcomputer noemt men een droom 

die werkelijkheid is geworden, het is een 

horloge, dieptemeter en een decompressiemeter 

en het heeft de duiktabellen in 

zijn geheugen. Prijs: tussen 1600 en 1700 

DM. 


uit Hippocampus nr. 148 


Examen 3*I 

Van een 3*I moet verwacht worden dat hij/zij 

een dossier kan samenstellen over een bepaald 

onderwerp, een studie daarover kan 

maken, opzoekingswerk kan verrichten, kan 

argumenteren, een stelling kan verdedigen. 

Daarom zal de ‘les’ vervangen worden door 

het maken van een verhandeling. 

CMAS-nieuws 

CMAS is verhuisd van Parijs naar Rome. 

Men is begonnen met het sportduiken met 

nitrox met de standaardmengsels EAN 1 

(32% O2 en EAN 2 (36% O2). 

Christian Ide werd niet herkozen als voorzitter. 

Achille Ferrero kwam in zijn plaats. 


29

Bondsnieuws - CoMMIssIe DuIkonDeRRICHT 

Algemene Vergadering 

van het College der 3*Instructeurs 

Op 15 maart 2009 kwamen vijfenveertig 3*Instructeurs naar het duikershuis in Mechelen voor de 

Collegevergadering. 

10 jaar 3*Instructeur: Ginette De smedt. 

De nieuwe Verantwoordelijke Duikonderricht 

LIFRAS (Directeur Technique 

Fédéral) Jean-Luc Dallons was 

uitgenodigd en aanwezig. 

De verslagen van de activiteiten van de 

laatste zes maanden van het Bureau, 

de Verantwoordelijke voor de brevetafnames, 

het Brevettencomité, het Veiligheidscomité, 

de Sectie Duiktechnieken, de 

Subcommissie Jeugdduiken en de Subcommissie 

Edit werden naar voor gebracht. 

Topics waren de inlassing van de opleiding 

Basis Nitrox duiken in de opleiding van 1*D, 

het uitbrengen van de cursus ‘Duiken, ook 

voor jou’ , de nieuwe cursus Duiker-Hulpverlener, 

een nieuwe NELOS-infomap/ 

Vademecum 2009 (de ‘bijbel’ terug in 

boekvorm!) en de downloadbare lespresentaties 

ter ondersteuning van de lesgevers 

op de NELOS-website. 

Zoals elk jaar werden ook diegenen gevierd 

die minstens 10 jaar als 3*I actief zijn geweest 

in het Duikonderricht. 

Elf jubilarissen mochten hun medaille ontvangen. 

• 10 jaar: Dirk Deraedt, Ginette De Smedt 

en Herwig Van Cotthem; 

• 15 jaar: Tony Devolder en Robert Florens; 

• 20 jaar: Ronny De Meersman; 

• 25 jaar: Ronny Margodt; 

• 35 jaar: John Swinnen; 

30 


10 jaar 3*Instructeur: Herwig van Cotthem. 

25 jaar 3*Instructeur: Ronny Margodt. 

foto: archief swa Desmet. 

fernand vansteenbeeck, Leo Ceulemans en 

françois Desmet geslaagd in de Zeestage te 

bendor, in 1969. 

• en met speciale vermelding 40 jaar: Leo 

Ceulemans, François Desmet en Fernand 

Vansteenbeeck. 

15 jaar 3*Instructeur: Tony Devolder. 

De jubilarissen kregen een medaille en een 

fles met geestrijk vocht. 

40 jaar 3*Instructeur: fernand van steenbeeck, 

Leo Ceulemans en françois Desmet. 

JoHn ReMue, veRanTwooRDeLIJke 

DuIkonDeRRICHT 

kleurfoto’s: Roland wantens.

Bondsnieuws - sPoRTCoMMIssIe - vInZweMMen 

Vlaamse wintersport 

Er hoeven geen besneeuwde bergen te zijn om wintersport te beoefenen. Dat kan ook in ons vlakke 

land. De Noordzee volstaat voor de North Sea Swimming Association (NSSA). 

De deelnemers van de 29e kerstzwemtocht. 

Tijdens de kerstdagen van 2008 organiseerde 

de NSSA voor de 29e keer 

haar befaamde Kerstzwemtocht te 

Cadzand. 

Om 9.00 uur verzamelden de deelnemers 

aan het reddingsstation van de Koninklijke 

Nederlandse Reddingsmaatschappij 

aan het Cadzandse haventje in Zeeuws- 

Vlaanderen. Ze werden overgebracht door 

de reddingsboot naar de Boekanier, het 

strand van Nieuwvliet, 7 km oostelijker. 

Daar werd om 10.00 uur de start gegeven 

onder de veilige begeleiding van diezelfde 

reddingsboot. 

De temperatuur van het zeewater bedroeg 

6°C en er was afgaande stroming in de rug. 

Maar er woei ook een westelijke wind van 

40 km/h die de golven opjoeg, waardoor 

het stromingsvoordeel verdween. 

Jacques Vervier en Olivier Crépin namen 

de kop van de groep zwemmers, waardoor 

de file langzamerhand langer werd. Onder 

een flauw zonnetje zwommen de deelnemers 

de baai van de Zwarte Polder over en 

volgden daarna de Zeeuwse kust tot aan 

het haventje van Cadzand. 

Opmerkelijk is dat, ondanks de tegengolven, 

er slechts twee van de zwemmers 

moesten opgeven. De ene ten gevolge van 

zeeziekte en de andere omdat hij zich wat 

overschat had na een griep. 

De Kerstzwemtocht eindigde met een 

heerlijke warme douche, een opknappende 

dikke erwtensoep en heerlijke warme wijn. 

olivier Crépin (rechts) en zijn makker, na de 

zwemprestatie. 

Onze dank gaat naar de ploeg redders van 

de KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding 

Maatschappij) en de sportieve deelnemers 

aan deze Vlaamse wintersport: 

Jacques Vervier, Olivier Crépin, René De 

Praetere (GRASM); Johan Baele (ADT); 

Fee Van der Gucht, Koen Wauters, Peter 

Noyaert, Bjorn Anckaert (Hydra Aalst); 

Christophe Cotman, Roger Flament, Laurent 

Slongo, Stéphanie Jurga, Marval Clisbeth 

(ASM); Jaak Coolen (Samantha); Jack 

Montfort, Luwig Verjans (Koraal) en Huub 

Dellaert (NSSA). 

Huub Dellaert is klaar om aan de afzwemming 

te beginnen. 

We spreken met iedereen af voor de 30e 

Noordzee Challenge op 21 juni 2009 om 

9.00 uur aan het reddingsstation van Cadzand, 

evenals voor de 30e Kerstzwemtocht 

van 27 december 2009 te 10.00 uur. 

Meer info: Maurice Hinsenkamp (NSSA) 

+31 117 39 24 19. 

TeksT: MauRICe HInsenkaMP, HeRweRkT 

DooR wIM van DoeseLaeR 

foTo’s: René De PRaeTeRe 


31

Sprokkels 

Duiken vanuit een helikopter 

Vanuit de hoogte de diepte in, het kan op Curaçao. 

De duikers worden in volle uitrusting 

naar de duikplaats gevlogen en eenmaal 

ter plaatse gaat de helikopter 

boven het water hangen op een hoogte van 

ongeveer twee meter. De duikers klimmen 

uit de heli en laten zich achterover het water 

in vallen. Hierna volgt een begeleide 

duik naar het grootste scheepswrak van het 

eiland, de Superior Producer. 

Na de duik worden de ‘heliduikers’ met een 

RIB (type boot) terug aan wal gebracht. De 

duikers ontvangen foto’s van hun duik uit 

de heli en een certificaat van deelname. 

Voor meer informatie over het duiken 

en het boeken van een heliduik 

op Curaçao, ga naar de website: 

http://divechartercuracao.com 

TeksT en foTo: CuRaçao ToeRIsTen bu- 

Reau euRoPa 

32 


ADVERTENTIE

Bondsnieuws - CoMMIssIe DuIkonDeRRICHT - veILIGHeIDsCoMITe 

Melden van duikincidenten & 

bijna-duikongevallen 

Het Veiligheidscomité van de Commissie Duikonderricht bestudeert duikongevallen om er iets uit te 

kunnen leren en gelijkaardige situaties te voorkomen. Vandaar dat het regelmatig ‘Tips van het Veiligheidscomité’ 

publiceert in Hippocampus. Maar ook uit bijna-duikongevallen kan men heel wat leren. 

Zonder lucht gevallen op 40 meter 

in de Oosterschelde? Een gevaarlijke 

situatie op de bodem van een 

steengroeve meegemaakt? … of was je 

betrokken bij een ander incident of bijna-duikongeval? 

Wil je een prangend 

probleem in verband met de duikveiligheid 

aankaarten? Laat het dan weten via 

veiligheid@nelos.be. 

Alle meldingen zullen vertrouwelijk door 

het Veiligheidscomité worden behandeld. 

De Commissie Duikonderricht wil zich 

€ 509 

op deze manier nog meer 

openstellen voor veiligheidsproblemen 

die leven 

bij NELOS-leden. Opgelet: 

duikongevallen met 

slachtoffers dienen nog 

steeds schriftelijk via de 

gekende formulieren aan 

het NELOS-secretariaat te 

worden gemeld. 

DIRk DeRaeDT, vooRZITTeR 

van HeT veILIGHeIDsCoMITe 

Duiken naar wrakken 

in het Nationaal Park van Port-Cros 

aan de Côte d’Azur in Frankrijk. 

6 dagen - 6 nachten 

in vol pension, 10 duiken en vullen in 

het duikcentrum inbegrepen. 

Korting van € 210 voor een groep van minimum 10 duikers en 

korting van € 457 voor een groep van minimum 15 duikers. 

De week start op zondagavond met diner tot zaterdag met ontbijt, 

in een 2** hotel op 2 minuten wandelafstand van het CIP. 

Duiken in het Nationaal Park van Port-Cros en de bekende mythische 

wrakken van de Côte d’Azur. 

• Prijs zonder logement: € 240 voor 10 duiken. 

• Duikcentrum op 5 meter van de boten. 

• NITROX-vulling. 

• Bergplaats voor duikmaterieel en douche. 

• Prachtige duikplaatsen met baraccudas, tandbaarzen, 

murenes, congers en steeds frequentere ontmoetingen 

met zeeduivels, manta’s en dolfi jnen (een 20-tal duikplaatsen 

waaronder La Gabinière, Pointe du Vaisseau en Pointe 

de Montremian). 

Niet te vergeten ook de wrakken van de Donator, Grec, 

Rubis en Togo (in totaal een 15-tal wrakken). 

CIP LAVANDOU 

SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU 

Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09 

www.cip-lavandou.fr info@cip-lavandou.fr 

ADVERTENTIE 

Zonder lucht gevallen tijdens een duik? Laat het dan weten via 

veiligheid@nelos.be. 

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE 

- Alle kwaliteitsmerken 

- Vulstation 300 bar 

- Eigen hersteldienst 

- Verhuur duikmateriaal 

TE HUUR 

DEMONSTRATIE DUIKTANK 

- op wielen 

- L3m x B2m x H2m 

- met 5 vensters 80x100 cm 

- geleverd met filter en 

verwarmingssysteem 

PAUL DE WEERDT 

Welleweg 72 - 9320 Erembodegem 

Tel: 0475/73 25 74 

www.aqualand.be - info@aqualand.be 

Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & za: 10-12 u en 13-18 u 


foto: Ivo Madder 

33

Bondsnieuws - vLaReM 

er moet altijd minstens één Hoger Redder of Duiker-Redder aanwezig zijn en die mag zich nu mee 

onder water bevinden. 

Redder bij 

duikactiviteiten 

Dankzij een recente aanpassing aan de Vlarem-wetgeving mag de 

Hoger Redder of Duiker-Redder mee lesgeven; hij moet dus niet meer 

aan de kant blijven staan. 

Op dinsdag 27/01/2009 is de actualisatietrein 

van de Vlarem 

gepubliceerd in het staatsblad 

(www.staatsblad.be), welke in voege 

gaat vanaf 01/03/2009. 

Zie ook in het VRC-tijdschrift ‘de Boei’ 

2008/4 (blz. 21: Gered!): “Wat belangrijk 

is in verband met het toezicht in kleine 

zwembaden en tijdens duikactiviteiten” of 

bekijk de volledige regelgeving op www. 

lne.be/themas/vergunningen/bijlage/ 

re gelgeving /v l are m -ac tuatre in% 20 

2008-09-19.pdf (blz. 98-100). 

Belangrijke wijziging 

in verband met toezicht tijdens 

duikactiviteiten 

Aan artikel 5.32.9.2.2, 5.32.9.3.2 en 

5.32.9.8.1 wordt een deel toegevoegd, dat 

luidt als volgt. 

Een leerkracht, trainer, lesgever of begeleider 

van duikactiviteiten in het zwembad, 

kan een lesgeefactiviteit combineren met 

de functie van toezichthoudende persoon 

onder de volgende voorwaarden: 

34 


• de duikers staan onder constant toezicht 

van ten minste één persoon. 

• dit toezicht is aangepast aan de beoefende 

duikdiscipline. 

• bij het beoefenen van de duiksport 

wordt nooit alleen gedoken. 

Een leerkracht, trainer, lesgever of begeleider 

van duikactiviteiten in het zwembad, 

kan een lesgeefactiviteit combineren met 

de functie van toezichthoudende redder 

onder de volgende voorwaarden: 

• de duikers staan onder constant toezicht 

van ten minste één persoon. 

• dit toezicht is aangepast aan de beoefende 

duikdiscipline. 

• bij het beoefenen van de duiksport 

wordt nooit alleen gedoken. 

• hij/zij is in het bezit van het Hoger Reddersbrevet 

van het Bloso of het brevet 

Duiker-Redder van het Bloso of van een 

ander gelijkwaardig getuigschrift goedgekeurd 

door het Bloso. 

• de redders worden ten minste éénmaal 

per jaar geoefend in reddings- en reanimatietechnieken; 

het bewijs van de 

meest recente bijscholing ligt ter inzage 

van de toezichthoudende ambtenaar 

op de plaats van de exploitatie; deze 

bijscholing moet erkend zijn door het 

Bloso. 

Dit betekent dat er - volgens de formule - 

altijd minstens één Hoger Redder of Duiker-Redder 

moet aanwezig zijn. Deze mag 

lesgeven en moet niet op de kant staan. 

Daarnaast moet er dan altijd één toezichter 

alle duikers constant in het oog houden. 

Wijziging in verband 

met watersportzones voor duiksport, 

surfen en waterskiën 

Aan artikel 5.32.9.8.6 wordt een derde lid 

toegevoegd dat luidt als volgt. De voorwaarden 

van het eerste en tweede lid van 

dit artikel zijn niet van toepassing indien in 

de vijver of waterloop enkel de duiksport 

wordt beoefend. 

Dit wil zeggen dat er aan watersportzones 

waar enkel de duiksport wordt beoefend 

geen EHBO-lokaal met telefoon, geen omkleedcabines, 

toiletten en stortbaden met 

warm water voorzien moeten zijn. 

Sportieve reddersgroetjes! 

TeksT: kRIsTeL CRoMbeZ, DIReCTeuR 

sPoRTkaDeRoPLeIDInG ReDDen, bLoso - 

vLaaMse TRaIneRssCHooL 

foTo: LuC eeCkHauT 

Examen Duiker-Redder 

Als Instructeur mag je deelnemen aan 

het examen Duiker-Redder (Vlaamse 

Trainersschool-Bloso) zonder de cursus 

te volgen. 

Hiervoor is als datum zondag 29 

maart 2009 voorbehouden. Voor 

info over de cursus Duiker-Redder, 

surf snel naar: www.vrc.nu. Onder 

opleidingen (klikken), opleidingen 

Redder (klikken), Duiker-Redder 

(klikken), informatie, vind je meer 

uitleg. Of geef deze link in: www. 

v r c . n u /o p l e i d i n g /d u i k e r r e d d e r. 

php?pagina=31&nv=1. Je kan daar 

ook de ‘endtermen’ (examenreglement) 

downloaden. Kostprijs is dezelfde als de 

cursusprijs. Interesse? Maak je kenbaar 

via duikerredder@vrc.nu. 

Alvast veel succes!

BIJ ONS IS SERVICE EEN ERECODE 

Advies door een ervaren instructeur. 

HERKEUREN FLESSEN - 

HERSTELLEN & NAZIEN AUTOMATEN 

VULSTATION 200/300 bar 24u/24u 

NIEUW: DIVEWEAR 

de volledige lijn van IQ Company, Seventenths, Mares en Camaro 

HUIS CUYLAERTS 

HOFEINDE 21 - 2350 Vosselaar 

Tel. & fax 014/61 12 60 

BOKSEN 

DUIKEN 

FITNESS 

www.duikmateriaal.be 

Open van 9.00 u tot 12.00 u en van 13.00 u tot 19.00 u 

(zaterdag tot 18.00 u). Of na telefonische afspraak. 

Zondag en maandag gesloten! 

Scubapro - Mares - Dacor - IQ - Suunto - Bare - Camaro - Cressi Sub - 

Procean - Uwatec - Sea & Sea - Epoque - Green Force - ... 

DE ZEEMAN 

PRO nv 

PROFESSIONAL 

DIVING 

EQUIPMENT 

Waar service het 

belangrijkste 

produkt blijft! 

ELKE DAG TOT UW DIENST 

van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u 

zaterdag van 10u tot 18u 

DE ZEEMAN 

Jubellaan 54 - 2800 Mechelen 

Tel. 015/43.01.31 - Fax 015/43.01.35 

info@dezeeman.be www.dezeeman.com 

Als u zorgt voor het verbeteren van uw 

persoonlijk record... 

...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand 

verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs 

bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een 

deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. 

Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be. 


Reportage - bIoLoGIe 

Parels 

voor de 

zwijnen 

Een parel in een oester is niets 

meer dan een irriterend vuiltje 

waar de oester een beschermlaag 

rond legt. 

We schrijven zondag 8.10 uur, een 

onvergeeflijk vroeg uur om op te 

staan. Richting: Meeuwenstein. 

Doel: duiken, eten, drinken en amuseren. 

Maar ... anderhalf uur rijden is lang, zeker 

als je in een spiraalvormig patroon naar je 

eindbestemming reist. Betonblokken zijn 

niet direct een bron tot inspiratie en driemaal 

Brouwershaven passeren is best wel 

eentonig. Dus wat doet een mens tijdens 

zo’n trip: nadenken over een film die ik 

daags tevoren had gezien, namelijk ‘Haaiensnijer’ 

(Shark Tale). In deze tekenfilm 

geeft het vriendinnetje aan haar vriendje 

- de toekomstige haaiensnijer - een parel 

waardoor hij zichzelf uit de schulden kan 

helpen. 

36 


De vraag die me tijdens en na deze scène 

door het hoofd speelde was: waarom zoveel 

waarde toekennen aan een parel? 

Hoe komt het dat dat glanzend ding zo 

hoog ingeschat wordt? Hieronder enkele 

overdenkingen, nog verder aangescherpt 

tijdens een extreem saaie vergadering op 

het werk. 

bah, vieze parel 

Een parel ontstaat als een onzuiverheid 

binnen een maagdelijk propere oester of 

mossel. Ingebed in hun parelmoeren harnas 

filteren deze weekdieren het passerende 

water, een proces waarbij soms een 

onzuiverheid (bijv. zandkorreltje) de schelp 

kan binnendringen. 

“Binnen is binnen”, luidt de oesterleuze, 

dus om de vervuiling te lijf te gaan en te 

neutraliseren wordt de indringer omgeven 

door laagjes parelmoer, waardoor een parel 

geboren wordt. 

Toch wel gek dat de mensensoort zoveel 

waarde hecht aan dit afvalproduct. Want 

dat is een parel: een stuk vervuiling met 

daar rond een beschermende laag. Een 

parel is als een jarenlange uitgestelde ontlasting. 

Maar wat is dan het verschil tussen 

een parel en een mooie worst stront 

met daar rond een plastic zak? Toch een 

vreemde situatie: wat zijn leven begon 

als een ziekelijke wonde binnen de oester 

wordt door de beter gegoeden der aarde 

als pronksymbool verzameld. 

Dus: moeten we dan vervuiling gaan bekijken 

als een kwaliteit, als een kostbaar 

goed? Kunnen we waarde vinden in pollutie? 

Even rondkijken. 

leven dankzij vervuiling 

Het is dankzij de vervuiling dat de mensensoort 

zich heeft kunnen ontwikkelen. 

Zonder een meteoor die tonnen stof in de 

atmosfeer jaagde en ervoor zorgde dat er 

enorme hoeveelheden giftige gassen vrijkwamen, 

zouden wij zoogdieren er nooit in 

geslaagd zijn de dino’s de loef af te steken. 

1 op 1 voor de vervuiling. 

Nog verder terug in de tijd vond één van 

de grootste verontreinigingen plaats die 

onze aarde ooit gekend heeft: miljoenen 

jaren geleden produceerden de toen pas 

ontwikkelde bacteriën als restproduct van 

hun metabolisme het super-giftige gas 

zuurstof. Over een tijdspanne van duizenden 

jaren stapelde het O 2 -gas zich verder 

op in onze atmosfeer, wat de oorzaak moet 

geweest zijn van een massale sterfte onder 

de toen levende organismen. 

Zuurstof 

is een gevaarlijk 

gas en eigenlijk

veel te reactief om leven rond te kunnen 

opbouwen. Als hier ooit buitenaardse reizigers 

passeren, dan zullen de inzittenden 

zeer verbaasd zijn over het feit dat zich zo’n 

uitgebreid ecosysteem heeft kunnen ontwikkelen 

rond zuurstof. 

Bij een normale partiële zuurstofdruk zullen 

specifieke beschermingsmechanismen 

en stoffen (o.a. vitamine E) de schadelijke 

invloed van zuurstof grotendeels neutraliseren. 

Ons lichaam ondervindt echter hinder 

van het agressieve zuurstofgas, dat de 

slijtage van ons organisme versnelt. 

schoonheid dankzij vervuiling 

Schoonheid in vervuiling: kan dat? Zijn er 

voorbeelden? 

IJskristallen 

Sneeuwvlokken zijn samengeklitte sneeuw- 

kristallen. De sneeuwkristallen of ijskristallen 

vormen zich rondom een in de lucht 

zwevend stofje. Deze stoffige onreinheid - 

bestaande uit zout, zand, klei, vulkanische 

as of industrieel stof - laat toe het ijskristal 

zich in al zijn veelvormigheid te ontplooien. 

En hoe meer luchtverontreining boven een 

stad hoe beter, want dan wordt de kans op 

een sneeuwbui groter. 

De aardkorst 

De landschotsen waarop wij lopen vinden 

hun oorsprong als restproduct van een 

chemische oersoep: de zware metalen zakten 

naar de kern der aarde en de lichter 

wegende granietblokken dreven naar boven, 

vlottend op een zee van lava. Aardbevingen 

annex tsunami’s zijn de luidruchtige 

getuigen van de labiliteit van dit vlottend 

systeem. Deze uitgetrimde aardschollen, 

bestaande uit miljarden tonnen graniet, 

werden bedekt met een mooi watertapijt. 

Maar ook hier weer een imperfectie, een 

anomalie, een onzuiverheid: als snorkels 

uitstekend boven deze watermassa rezen 

er landmassa’s op, een onregelmatigheid 

op onze anders bijna vlekkeloze waterplaneet. 

En toch is deze onvolmaaktheid, deze 

boven water drijvende bergen, er de reden 

van dat de mensensoort zich heeft kunnen 

ontwikkelen tot zijn huidige vorm. 

De mens 

Wij zien onszelf, de menssoort, als het 

summum van de evolutie. Het geperfecti- 

oneerde resultaat van evolutionair experimenteren. 

Indien we echter onze planeet 

als een levend wezen beschouwen, komt er 

een gans ander plaatje naar boven. Moeder 

Planeet ziet de mens eerder als een ongeregeldheid, 

een onbalans, een muterend 

virus dat zich razendsnel kan aanpassen 

aan een veranderende omgeving en dat 

zich verspreidt over alle biotopen. De mens 

als topproduct van de evolutie of als vuilnisbelt 

van de planeet. ‘t Is maar vanuit 

welk standpunt je het bekijkt. 

volgens sommige toeristen een stuk koraal 

- op een Galapagoseiland - dat bij aanraking 

spijtig genoeg snel verpulverde. In werkelijkheid 

is het een ontlasting geproduceerd door 

een zeeleeuw, gebleekt door de zon. foto: Ivo 

Madder. 

Ronde parels 

En weer zo’n tegenstelling: onze parel is 

ontstaan uit een ongerijmdheid, maar één 

van de belangrijkste schoonheidsparameters 

van de parel is de mooie ronde vorm. 

Hoe ronder de vorm, hoe hoger de waarde. 

Dus: hoe gracieuzer het stuk vervuiling zich 

ontwikkelt, hoe hoger we het valideren. 

Vreemd toch? 

een parel ontstaan 

uit een bron van pijn 

De mens heeft een krachtige geest en 

de plasticiteit van het menselijk denken 

laat toe problemen te herkaderen. Zo ook 

onderstaande uitspraak van de moeder 

van een gehandicapt kind dat een andere 

kijk biedt op het parel-begrip (bron: 

www.dester-online.nl). 

Vaak heb ik het over ‘pareltjes zoeken’. 

Parels ontstaan door een korreltje zand 

in een oester. En dat irriteert. Net als dat 

wij een korreltje zand in de ogen hebben. 

De ogen gaan branden en doen zeer en 

de ogen gaan tranen. De oester kan geen 

tranen produceren, maar wel maakt het 

draadjes om het korreltje zand heen. En 

dat wordt door de tijd heen een parel. Dus 

parels ontstaan dus door pijn. Bij mij ook. 

Door mijn zorgen, verdriet en pijn heen ontstaan 

toch mooie dingen. 

Schoonheid ontstaan door lijden. Waarde 

toegekend als resultaat van lijden. Een beangstigende 

en tevens boeiende denkpiste. 

Ook diamanten vinden hun oorsprong in 

pijn. Na aan enorme drukken en temperaturen 

(200 kilometer drukkende aardkorst 

en 2.000°C) onderhevig geweest te 

zijn, wordt de diamant in wording pijlsnel 

omhoog gekatapulteerd door een magmastroom. 

Het zwarte goud (benzine, diesel,...) 

is het resultaat van duizenden jaren 

koolstof marteling. 


Reportage - bIoLoGIe 

een sneeuwvlok onder de elektronenmicroscoop: prachtige ijskristallen vormen zich rond een 

stofdeeltje. foto: emu.arsusda.gov/snowsite. 

38 

waarde van de parel 

Parels aan iemand geven om je liefde te 


tonen. Maar hoe kun je je liefde tonen door 

zoiets onbruikbaars cadeau te geven? Pa- 

ADVERTENTIE 

Hoe ronder de vorm van 

het ingekapselde stukje 

vuil, hoe hoger de waarde. 

rels kun je niet eten noch 

drinken en ook kunnen ze 

je geen onderdak bieden. Door 

de mensenmassahysterie wordt hier 

echter een denkbeeldige waarde aan toegekend. 

Want schaarste creëert waarde, al is 

het object in kwestie nog zo nutteloos. 

Ons leven is eindig en is een continu gevecht 

tegen slijtage en veroudering. Vanaf ons 30e 

levensjaar gaat er in ons lichaam meer kapot 

dan er kan gerepareerd worden en het 

is te danken aan de grote veerkracht van 

ons lichaam dat we het nog zolang kunnen 

uitzingen. Dit alles kost echter veel energie. 

Door het kopen van nutteloze dingen (parels, 

een groter huis dan nodig, een te grote 

wagen,...) tonen we onze overvloed aan 

energie, waardoor onze status en aantrekkingskracht 

verhoogt. Het kopen van zinloze 

(en vooral dure) objecten als marketing van 

jezelf ten opzichte van een potentiële partner. 

Daarvoor moet je een mens zijn... 

TeksT: aLfons HeyRMan (fonny) 

en Ivo MaDDeR

Bondsnieuws - vInZweMMen 

Afdaling van de Ourthe 

Zondag 7 maart 2009 is niet zomaar een zondag die, zoals zoveel zondagen dit jaar, druilerig begint... 

maar het is naar goede gewoonte de start van het wedstrijdseizoen voor de Belgische vinzwemmers. 

Sealover, een duikclub uit Aywaille, 

heeft voor de 33e keer de eer om het 

seizoen te openen met de Afdaling 

van de Ourthe: een negen kilometer lange 

zwemtocht van Bomal naar Hamoir in het 

koude water van de Ourthe. 

De briefing start met een minuut stilte ter 

nagedachtenis aan Georges Duerinckx, gepassioneerd 

vinzwemmer die deze afdaling 

ettelijke malen heeft uitgezwommen. Daarna 

geeft de organisatie de nodige toelichting 

bij het parcours, de veiligheidsmaatregelen 

worden overlopen en de temperatuur 

van het water wordt meegedeeld: 4°C! 

Rond 13.00 uur vertrekt de trein die het merendeel 

van de zwemmers van Hamoir - de 

aankomst - naar Bomal - de start - brengt. 

De trein zit afgeladen vol met ongeveer 500 

enthousiaste zwemmers en de spanning is 

voelbaar en stijgt naarmate de trein het 

station van Bomal nadert. De treindeuren 

schuiven open en de menigte begeeft zich 

naar de oevers van de Ourthe waar zij worden 

opgewacht door hun collega’s die met 

de wagen naar de startplaats zijn gereden. 

Stipt 13.30 uur weerklinkt het eerste startschot. 

De vinzwemmers en de duikers, die 

streven naar een toptijd, starten. Het tweede 

startschot, waarbij de grote massa te 

water gaat, wordt een paar minuten later 

gegeven. Zo snel mogelijk de juiste stroming 

opzoeken en proberen weg te zwemmen 

uit de wriemelende mensenmassa, is 

de eerste opdracht om een goede klassering 

te bekomen; goed begonnen is immers 

half gewonnen. 

Ongeveer na een kilometer neemt Jelle 

Bertels de kop over van Free Duerinckx die 

op de voet gevolgd wordt door Niels Hendrikx. 

Langzaam maar zeker bouwt Jelle 

zijn voorsprong verder uit en halfwedstrijd, 

ongeveer ter hoogte van Sy, is hij al meer 

dan 100 m uitgelopen. De zon is inmiddels 

door de wolken gebroken en het is gestopt 

met regenen. Helaas is er voor de kopgroep 

geen tijd om van de zon en het mooi landschap 

te genieten, want het blijft zoeken 

naar de snelste stroming en uitkijken voor 

stenen die soms gevaarlijk dichtbij lijken 

te komen omdat het water maar net hoog 

genoeg staat. 

Na 58 minuten zwemt Jelle als eerste onder 

de brug door te Hamoir; zijn voorsprong is 

uiteindelijk opgelopen tot twee minuten. In 

de laatste bocht maakt Free een verkeerde 

keuze waardoor hij uit de stroming zwemt. 

Daardoor kan Niels langszij komen. In een 

beklijvende spurt van 200 m voor de tweede 

plaats wordt, na 9 km, door beide zwemmers 

nog alles op alles gezet om te winnen. Uiteindelijk 

scheelt het maar een handlengte. 

Een vijftal minuten later komt een volgende 

groep zwemmers aan waarbij de eerst 

dame: Hannelore Leurs, die voor de eerste 

maal deze afdaling zwemt en die eindigt op 

een welverdiende zevende plaats. 

Niet te vergeten, de duikers van Samantha, 

die zich al een aantal jaar op het vinzwemmen 

toeleggen, eindigen allemaal in de top 

20. En terwijl de zon steeds harder begint te 

schijnen en de dag een prachtige lentedag 

wordt, blijven de zwemmers over de streep 

komen tot laat in de namiddag. 

De volledig uitslag is terug te vinden op de 

website van Sealover: www.sealover.be. 

TeksT: fRee DueRInCkx 

een beeld van de mensenmassa die te water 

gaat bij het tweede startschot. 

na de prijsuitreiking poserend met de gewonnen 

prijzen. boven van links naar rechts: niels 

Hendrickx, Jelle bertels. onder van rechts 

naar links: Hannelore Leurs, free Duerinckx 

en kamiel verstraete. 


39 

foto’s: Joris vandael

Bondsnieuws - nob - DuIkPLaaTs 

De Duikersdelta 

‘The Divers’ Delta’. 

Zo is de titel van het ambitieuze ‘Masterplan 

Onderwatersport in Zeeland’ 

dat de Nederlandse Onderwatersportbond 

(NOB) op 21 januari 2009 

in de Abdij te Middelburg aan Harry van 

Waveren, gedeputeerde van de provincie 

Zeeland, overhandigde. 

Dit gebeurde wel op een originele en gepaste 

wijze: op een filmpje zagen we hoe 

een duiker een geheimzinnige kist in de 

Oosterschelde vond, die mee uit het water 

haalde en … met de mysterieuze kist in de 

handen live op de receptie verscheen. Bij 

het openen van de kist kwam het masterplan 

te voorschijn in de vorm van een 

prachtige brochure. 

Harry van Waveren bleek in zijn toespraak 

zeer tevreden met dit plan dat Zeeland als 

volwaardige internationale duikbestemming 

op de kaart wil zetten. Eén van de 

troeven is immers dat waterrecreatie in 

Zeeland in drie dimensies kan: op, aan en 

onder water! Ook Erica Terpstra – voorzitster 

van het Nederlands Olympisch Comité 

en van de Nederlandse Sportfederaties – 

was vol lof, ook over de samenwerking over 

de grenzen heen. Maar het tot stand komen 

van dit masterplan was wel iets ingewikkelder 

dan het simpel openen van een 

kist. Er is heel wat voorbereidingswerk aan 

vooraf gegaan, zo bijv. tijdens het colloquium 

‘12-12-12’ waarover in Hippo 219 van 

juni 2008 uitgebreid verslag is uitgebracht. 

Met alle betrokken partijen en instanties – 

en in Nederland zijn dat er heel wat – werd 

grondig overleg gepleegd. 

Het resultaat mag er dan ook zijn. We overlopen 

de meest in het oog springende doelstellingen 

tegen 12-12-2012. 

• De duiksport moet uitgegroeid zijn tot 

één van de grote grote economische pijlers 

binnen het toeristisch aanbod van 

Zeeland als bestemming van internationale 

duikvakanties. 

• Verbetering van de faciliteiten op en de 

kwaliteit van de duikplaatsen en alzo 

een spreiding bekomen, o.a. door het 

creëren van kunstmatige riffen en door 

het afzinken van wrakken (een eerste 

poging met de ‘Zijpe’ is mislukt, maar de 

zoektocht naar geschikte wrakken gaat 

verder). 

40 


John Geurts, voorzitter nob, opende trots de persconferentie waar het ‘Masterplan onderwatersport 

in Zeeland’ voorgesteld werd. 

Het masterplan werd eerst vanuit een opgedoken schatkist aangeboden door Roel van der Mast 

en Hans Dirkzwager aan erica Terpstra (voorzitter noC*nsf). 

Praktisch betekent dit o.a. uitbreiding en 

verbeteren van de parkeerplaatsen met 

sanitaire voorzieningen, vuilnisbakken, 

verlichting en controle om diefstal tegen te 

gaan. Ook aanleg van trappen of een pad 

om het talud van de dijk te beklimmen en 

zeker ook het vergemakkelijken van het te 

water gaan door storten van asfalt of aanleg 

met platte stenen. Voor mindervaliden 

zullen specifieke faciliteiten gecreëerd 

worden. In de Westkapelse Kreek is al een 

proefproject aan de gang. 

en even later overhandigde erica Terpstra 

het masterplan aan gedeputeerde Harry van 

waveren.

concreet 

In de Grevelingen en in de Oosterschelde 

zijn zo 27 duikplaatsen geselecteerd die in 

aanmerking komen om verbeterd te worden. 

In eerste instantie wordt alle energie 

geconcentreerd op 9 duikstekken. Het cijfer 

tussen haakjes refereert naar de nummering 

van de duikplaatsen op de NOBwebsite 

(www.onderwatersport.org). 

• 2009: Dreischor (4) en Anna Jacobapolder 

(72). 

• 2010: Westkapelse Kreek (nieuwe locatie 

voor minder valide duikers) en Wemeldinge 

(67). 

• 2011: Bergse Diepsluis (81) en Gorishoek 

(78). 

• 2012: Zeelandbrug (32) en Veerse Dam 

(86). 

• Ook Schelphoek (42) is bij deze prioritaire 

locaties, maar een exacte planning 

was nog niet mogelijk. 

In ‘Onderwatersport’ (het bondsblad van 

de NOB) stelt Rob Aarsen terecht: 

“De duiksport komt van ver in Zeeland. 

Eerst waren duikers verdachte excentriekelingen 

van wie niemand wist wat ze eigenlijk 

uitspookten onder water. Je had 

zelfs een vergunning nodig om te mogen 

duiken. Nu horen we er gewoon bij als recreant 

en toerist, met toenemend begrip 

voor de hobby”. 

bedreigingen 

Maar er zijn ook dreigende wolken aan de 

horizon … Het Projectbureau Zeeweringen 

is volop bezig de dijken te versterken aan de 

voet van de dijk onder water, de zgn. vooroeverversterking 

en aan de laagwaterlijn. 

Dit zal pas beëindigd zijn in 2015. Terecht 

natuurlijk: de veiligheid van de Zeeuwen 

heeft voorrang. De vooroeverversterking 

onder water door het storten van stenen 

kan de fauna en flora tijdelijk beschadigen, 

maar het recuperatievermogen van 

de natuur is groot. Een mogelijk bijkomend 

nadeel zou zijn dat er metaalslakken gestort 

worden. Daarop kan het leven zich 

blijkbaar niet goed vastzetten en ontstaat 

er een verarming van de variatie aan leven. 

NOB probeert dit soort steenstort te verbieden. 

Het aanleggen van een kreukelberm 

op de laagwaterlijn maakt het voor 

de duiker veel moeilijker en gevaarlijker 

om daarover te klauteren om in het water 

te geraken. Gelukkig zijn er afspraken om 

op verschillende duikstekken een trap of 

een doorgang te maken. 

Harry van Waveren droomde alvast mee van een ‘Wereldkampioenschap onderwaterfotografie’ 

in de Zeeuwse wateren. 

Willy van der Plas, Wim Van Doeselaer en arthur Palache (noB) overlopen het ambitieuze 

masterplan. 

Een tweede mogelijke bedreiging is het 

plan ‘mosselzaadinvanginstallaties’ (MZI) 

te installeren. 

Men heeft vastgesteld dat het mosselzaad 

schaarser wordt. De mossellarven komen 

op de bodem terecht en worden in grote 

mate het slachtoffer van allerlei predatoren 

(zeesterren, krabben, garnalen). Men 

heeft succesvolle experimenten gedaan 

om die vrij zwemmende mossellarven op 

te vangen op collectortouwen waaraan ze 

zich kunnen vasthechten. Er is geen direct 

contact mogelijk met de duiker vermits die 

touwen van de MZI’s slechts enkele meters 

onder de oppervlakte hangen. 

Als die voldoende verwijderd zijn van de 

kant is er geen probleem. Wel kent men 

echter nog niet de gevolgen voor de fauna 

op de bodem onder de MZI, vermits er wel 

organisch materiaal kan afgezet worden. 

Voor de scheepvaart (beroeps- en pleziervaart) 

zijn er meer problemen te vrezen. En 

het gezicht op een ongerept wateroppervlak 

verdwijnt eveneens. 

Een plan dat al lang rijpt – we brachten 

daar al verslag over uit in Hippo nr. 188 

van april 2002 – is het Zoommeer en het 

Volkerak terug in verbinding met de zee 

stellen. Het nu zoete water wordt thans 

gepollueerd door de giftige blauwalgen. 

Een opening in de Oesterdam zou dit water 

terug zout maken en de algen doen 

verdwijnen. Men onderzoekt nog wat de 

tijdelijke en langdurige effecten op de Oosterschelde 

zouden zijn, maar vermindering 

van de rijkdom aan fauna en flora en van de 

zichtbaarheid zijn te vrezen. 

We weten echter dat we kunnen rekenen 

op de provincie Zeeland en op de NOB om 

samen de belangen van de duikers in de 

Oosterschelde te verdedigen. 

TeksT: Wim Van Doeselaer 

FoTo’s: iVo maDDer 


Reportage - VriJDUiken 

Dutch Open Apnea 

Reeds een hele tijd was ik door Dirk Wouters uitgenodigd om kennis te maken met zijn geliefde manier 

van duiken. Een tijd geleden heb ik hem leren duiken (met perslucht), maar door zijn job (nachtwerk) 

kon hij zelden naar de wekelijkse training komen. Langzamerhand kreeg apneu zijn voorkeur. 

We waren te gast in het prachtige 

zwemcomplex De Tongelreep te 

Eindhoven. Complex is zeker geen 

overdreven beschrijving: een 50 m bad 

met 10 banen, een 25 m bad met 8 banen 

en beweegbare bodem, een 50 m bad 

met 4 banen met volledige electronische 

controle van de zwemmers, stoombaden, 

enz... Van een vriendelijke badmeester 

kregen we een rondleiding in de technische 

ruimte. Onder de hoge plank worden 

met perslucht bellen in het water geblazen, 

zodat de schoonspringers op een bed 

van luchtbellen kunnen landen. 

Onder de regels van AIDA (International 

Associaton for the Development of Apnea) 

werd deze wedstrijd gehouden in twee disciplines: 

statische apneu en dynamische 

apneu, met of zonder vinnen. 

De deelnemers moeten bij inschrijving opgeven 

hoeveel tijd en/of afstand ze onderwater 

zullen blijven, wat meteen de volgorde van 

deelname bepaalt. Halen ze de vooropgestelde 

waarden niet, krijgen ze strafpunten. 

Op de deelnemerslijst vinden ze ook wanneer 


ze zich in welke baan mogen opwarmen en 

bij welke jury ze zich moeten aanbieden. Dit 

noemt men de ‘official time’ (OT). 

Overal rond het bad zie je atleten zich ontspannen 

op een matje en zich concentreren 

op hun opdracht. 

statische apneu 

Bij de statische apneu liggen de deelnemers 

voorover in het water, waarbij ze zich volledig 

proberen te ontspannen. Naast elke 

deelnemer staat zijn begeleider, die hem 

eventueel behoedt voor een botsing met de 

kant en met hem communiceert door een 

tikje op de hand of het hoofd. De deelnemer 

moet die tekens ook beantwoorden om aan 

te tonen dat hij nog bij het bewustzijn is. Op 

de kant zit bij elke deelnemer een jurylid, die 

de tijd nauwlettend in het oog houdt. Een bijkomende 

veiligheidsman staat achter elke 

deelnemer in het water. 

Vanaf 2 minuten vóór OT wordt er afgeteld. 

Na OT wordt er per seconde opgeteld tot 

10. Wie vóór OT of na 10 seconden na OT 

ondergaat, krijgt strafpunten. 

Bij het bovenkomen moet de deelnemer 

zijn duikbril afzetten en zeggen “I am OK ” 

met het bijhorende duikteken en dat in de 

juiste volgorde. In de 20 seconden volgend 

op het bovenkomen, wordt de deelnemer 

nauwlettend door het jurylid in het oog gehouden. 

Als die gerust is dat de deelnemer 

inderdaad OK is, toont hij een witte kaart en 

is de proef voorbij. 

De Canadese Dana strain moest door de veiligheidsmensen 

bovengehaald worden. 

Er blijkt ook een zekere taktiek te worden 

gebruikt in dergelijke wedstrijden. De 

Zweedse Ulf Dextegen had zich ingeschreven 

voor 1 seconde. Daardoor kwam hij in

overal rond het bad zie je atleten zich ontspannen op een matje en zich concentreren op hun 

opdracht. 

de eerste reeks aan de start. Hij bleef zo 

maar eventjes 8 minuten 17 seconden onder. 

Meteen een nieuw nationaal record! 

Door in de statische apneu vroeg te starten 

had hij een maximum aan recuperatietijd 

vooraleer hij aan de dynamische apneu 

moest beginnen. 

dynamische apneu 

Deze testen gebeuren in het 50 m bad. Er 

wordt gestart in reeksen van maximum 4 

deelnemers. De middelste banen van het 

zwembad zijn gereserveerd voor het opwarmen. 

De deelnemers hangen aan de 

kant in het water en er wordt op dezelfde 

manier afgeteld. Op ongeveer 2 meter van 

de kant hangt een dunne koord op het water. 

De deelnemers moeten vóór die koord 

onderduiken. Boven elke deelnemer zwemt 

een veiligheidsman. Ook aan de keerpunten 

wacht een veiligheidsman om in te grijpen 

bij noodzaak. De juryleden lopen op de 

kant met de deelnemers mee, alsook een 

veiligheidsman met een zuurstofapparaat. 

Bij het bovenkomen moet de deelnemer 

zijn bril afzetten en zeggen: “I am OK”. Binnen 

de 20 seconden gedurende dewelke 

een deelnemer maakt zich klaar voor de dynamische apneu. 

het jurylid hem in het oog houdt, mogen de 

lippen ook niet meer onder water komen, 

op straffe van diskwalificatie. 

Er kan zowel zonder als met vinnen gezwommen 

worden. We zagen de Tsjech Michial 

Risian een indrukwekkende afstand 

van 139 m zonder vinnen afzwemmen. Bij 

zwemmen met vinnen ziet men zowel de 

traditionele vinnen, als de monovinnen. 

Ook hebben de deelnemers verschillende 

stijlen: de ene zwemt traag, de andere snel, 

de ene diep, de andere minder diep,... Daar 

werd de respectabele afstand van 205 m 

gehaald door de Canadees William Winram, 

een nieuw nationaal en continentaal 

record. 

Jean-Paul François, de Waalse deelnemer 

uit Luik, had ons getipt dat hij iets speciaal 

zou doen. Hij had zich ingeschreven voor 

135 m. Hij haalde 161 m, een verbetering 

van zijn persoonlijk en een nieuw Belgisch 

record met 2 meter. 

Met 3 min 24 sec bleef Dirk onder zijn vooropgestelde 

tijd, maar met 66 m dynamisch 

kwam hij verder dan verwacht. Hij eindigde 

als enige Vlaming op de 24e plaats op 44 

deelnemers, juist vóór zijn twee Nederlandse 

trainers (ex-NL kampioen). Kars 

van Kouwen & Daan Verhoeven (die tijdens 

de dynamische apneu een diskwalificatie 

hadden opgelopen). 

veiligheid 

Zowel bij de statische als bij de dynamische 

apneu waren er gevallen van black-out. 

Ik was erg onder de indruk van de snelle 

en adequate tussenkomst van de veiligheidsmensen. 

Het klopt dat dergelijke 

wedstrijden niet zonder risico zijn, want de 

deelnemers gaan tot hun limiet, maar met 

een dergelijke veiligheidsploeg was alles 

duidelijk onder controle. 

De Canadese Jana Strain had zich opgegeven 

voor 180 m dynamisch met vinnen. Na 

157 m moest ze door de veiligheidsmensen 

bovengehaald worden, maar na een paar 

teugen zuivere zuurstof was ze snel weer 

in orde. 

motivatie 

Toen ik de deelnemerslijst bekeek, was ik 

verwonderd zoveel nationaliteiten te ontdekken. 

Ik sprak onder andere met een 

Griekse en een Australische deelnemer. 

Wat drijft hen deze sport te beoefenen en 

om zulk een afstand af te leggen om aan 

deze wedstrijd deel te nemen? Toevallig 

zijn beiden speervissers, maar ook het volledig 

tot rust komen vóór de proeven blijkt 

hen aan te trekken. De afstand om naar 

de wedstrijd te komen is van geen belang, 

want ze werken beiden in Eindhoven. 

Apneu bij NELOS? 

Dirk is zelf een NELOS-duiker, maar beweert 

tot nu toe weinig of geen steun te 

hebben gekregen van (NELOS-)duikclubs. 

op de lijst vinden de deelnemers wanneer ze 

zich in welke baan mogen opwarmen en bij 

welke jury ze zich moeten aanbieden. 


43

Reportage - VriJDUiken 

elke deelnemer wordt begeleid door een veiligheidszwemmer aan de oppervlakte. 

na de dynamische apneu, mogen de lippen niet meer onderwater komen. 

Misschien is dat inderdaad in het Antwerpse 

het geval? 

Zo’n vrijduiker heeft natuurlijk wel begeleiders 

nodig, met de geschikte kennis. Dirk 

is zelf Hoger-Redder en ziet ook soms bij 

sportduikers die apneu-oefeningen doen, 

bepaalde symptomen die bij de AIDA-wedstrijden 

tot uitsluiting zouden leiden. 

De Sportcommissie van NELOS gaat kortelings 

regioverantwoordelijken aanstellen 

die instaan voor de begeleiding en 

opleiding van vrijduikers. Meer informatie 

daarover kan je bij Alain Vandenberghe 

(vandenberghe.alain@skynet.be) bekomen. 

 

TeksT en FoTo’s: rolanD WanTens De winnende deelnemers met hun prijzen. 

44 


Dirk Wouters met zijn begeleider bij de opwarming 

voor statische apneu. 

in de rechterbovenhoek ziet u de jury die 

nauwlettend toekijkt.

Bondsnieuws - Commissie BioloGie 

Specialisatie breve t 

onder waterbiologie 

Je kan inschrijven voor de cursus ‘Specialisatie onderwaterbiologie’. 

inneke Van de Vijver, Tiny Heremans en Jean-marie reynaert controleren de Powerpointpresentaties 

van de cursus ‘specialistie onderwaterbiologie’. 

In 2007 hebben de Commissie Biologie 

NELOS, de Nederlandse Onderwatersport 

Bond (NOB) en Nationaal Park 

Oosterschelde (NPO) de handen ineengeslagen 

om een gezamenlijk ‘Specialisatiebrevet 

onderwaterbiologie’ te ontwikkelen. 

Het doel van het project was om een compleet 

lesprogramma onderwaterbiologie, 

vooral gericht op het Zeeuwse onderwaterleven 

en het zoete water, op te stellen 

wat zowel door leden van de Belgische en 

Nederlandse onderwatersportbonden gebruikt 

kan worden. Het cursusboek werd 

officieel voorgesteld op 20 september 2008 

in Goes en is sindsdien verkrijgbaar in de 

NELOS-boetiek. 

Graag nodigt de Commissie Biologie je uit 

op de cursus ‘Specialisatie onderwaterbiologie’. 

De cursus bestaat uit 2 lesavonden 

met 4 lezingen en 3 openwaterduiken met 

opdrachten: 2 duiken in de Oosterschelde 

of Grevelingen en 1 duik in zoet water. De 

Foto: ivo madder 

cursus kan gevolgd worden door duikers 

vanaf het niveau 2*D en is beperkt tot 

maximaal 20 deelnemers. 

Inschrijven voor de cursus gebeurt uitsluitend 

door storting van € 25,00 op de rekening 

van de Commissie Biologie NELOS 

met vermelding ‘deelname specialisatiebrevet’, 

naam van de deelnemer en brevet. 

Rekeningnummer: 001-4459657-61, adres: 

Ormendaal 37, 3060 KORBEEK-DIJLE. 

Voor de inschrijvingen wordt de regel toegepast: 

“Wie eerst komt, eerst maalt”. Alleen 

de datum van storting telt. 

Om de cursus te kunnen volgen zijn de volgende 

boeken noodzakelijk: 

• Cursusboek ‘Specialisatie onderwaterbiologie’: 

€ 20,00 

• Fauna en flora Zeeland: € 29,50 

• Als je beide boeken tezamen koopt: 

€ 40,00. 

Beide boeken zijn te koop in de NELOSboetiek 

ofwel in het Duikershuis of in uw 

regionale boetiek. 

De eerste cursus start in het voorjaar 2009. 

• Lesavonden op woensdagen 22 en 29 

april van 19.00 tot 23.00 uur in het Duikershuis 

te Mechelen. 

• Openwaterduiken: 

• Oosterschelde/Grevelingen: 9 mei 

en 13 september 2009. 

• Zoet water: 14 juni 2009. 

Een tweede cursus wordt georganiseerd 

in het najaar 2009. De aankondiging van 

de cursus en de data zal gebeuren via de 

NELOS-info en de Hippocampus. 

TeksT: Tiny Heremans 

ADVERTENTIE 


45

Reportage - DUikPlaaTs 

IJsduiken anno 2009 

Reden tot klagen? 

De eerste maanden van het jaar waren behoorlijk koud. Zo koud zelfs dat sommigen niet alleen droomden 

van ijsduiken, maar dit ook deden! 

Veel mensen vonden de voorbije winter 

vreselijk koud. Zeker als ze die vergeleken 

met de winter van het jaar 

voordien. In februari 2008 noteerde het KMI 

immers geen enkele winterse dag waarbij de 

maximumtemperatuur niet boven het vriespunt 

kwam. In de krokusvakantie vorig jaar 

was het al lekker terrasjesweer. Kortom, 

warme herinneringen aan een zachte winter, 

die nog vers in ons geheugen liggen. Maar de 

voorbije harde winter leidde al snel tot veel 

geweeklaag. 

Maar niet iedereen klaagde: kinderen konden 

een paar keer met sneeuwballen gooien, beroepsfotografen 

fleurden de nieuwsbladen op 

met allerlei winterse tafereeltjes, amateurfotografen 

keken uit naar die ultieme wintersnapshot, 

ijsschaatsers haalden - met of zonder 

de toelating van de burgemeester - hun 

hartje op, af en toe zag je zelfs een langlaufer 

in het park, … 

Toen het al dagen aan het vriezen was en de 

meesten begonnen te denken aan de hoge 

verwarmingsfacturen, begonnen enkele duikers 

te dromen. Zelfs duikers met jaren ervaring 

konden maar terugblikken op een enkele 

keer dat ze zoiets gedaan hadden. En nu leek 

het alsof het opnieuw zou lukken. De spanning 

was bijna zo groot als die in Nederland voor de 

Elfstedentocht. Misschien lukt het dit jaar...? 

Door het constant vriezen kwam er dag na 

dag een laagje ijs bij. Tot de dag dat het ijs 

dik genoeg was om de vele duikers te kun- 

46 


nen dragen. Het moment om met het maken 

van gaten te beginnen, brak aan. Diverse 

duikplassen, verspreid over heel België, 

waren voldoende dichtgevroren om een ijsduik 

te wagen. Zelfs in de Oosterschelde had 

een aantal duikers het geluk om de bodem 

onder een frivool pelletje ijs te verkennen. 

Rekening houdend met bepaalde regels 

en voorschriften - die goed uitgelegd zijn 

in het veiligheidsreglement - is een ijsduik 

veilig, gezond en bovenal een uitzonderlijke 

ervaring. Wel moet je persoonlijk de 

koude en het claustrofobische gevoel van 

een hindernis boven je hoofd overwinnen 

voor je echt kunt genieten van de uitzonderlijke 

duikervaring. Eerlijkheid gebiedt te 

een ijsduik in Waasmeer. Foto: Frankie Van remoortel. 

een ijsduik in de Put van ekeren. Foto: Frankie Van remoortel 

zeggen dat niet iedereen hierin slaagt. En 

dat is niets om beschaamd over te zijn. Een 

goede duiker kent immers zijn grenzen en 

durft dat ook toe te geven. Je gaat vooral 

onder het ijs voor de sfeer van het getemperde 

licht dat door de ijslaag schittert. Als 

een aaneenschakeling van prisma’s wordt 

het licht gebroken in elementaire kleuren. 

Je bekijkt de zon als door facetogen. Diep 

hoef je niet te gaan, want op de bodem is 

er geen verschil tussen met of zonder een 

dikke laag ijs boven je. Lang duiken is ook 

niet nodig om dit prachtige lichtspel te 

aanschouwen, maximum een half uurtje. 

Zo geraken noch jij, noch je veiligheidsploeg 

die boven water waakt, onderkoeld.

maximum een half uurtje duiken. Zo geraken noch jij, noch je veiligheidsploeg onderkoeld. Foto: 

Frankie Van remoortel. 

Je gaat vooral onder het ijs voor de sfeer van het getemperde licht dat door de ijslaag schittert. 

Foto: Frankie Van remoortel. 

als een aaneenschakeling van prisma’s wordt het licht gebroken in elementaire kleuren. Je 

bekijkt de zon als door facetogen. Foto: Frankie Van remoortel. 

De duikers zijn via een veiligheidslijn verbonden 

met de veiligheid op de kant en onderling 

zijn ze verbonden met een buddyline. 

Foto: ireen loots. 

De veiligheidsploeg staat paraat en de veiligheidslijn 

kan gevierd worden. 

Foto: ireen loots. 

De veiligheidsploeg wacht ongeduldig tot het 

haar beurt is om te duiken. Foto: ireen loots. 


Reportage - DUikPlaaTs 

met een volgelaatsmasker is een ijsduik nog comfortabeler. Foto: ireen loots. 

Zelfs zij die met een natpak doken komen tevreden boven. Foto: ireen loots. 

net zoals bij alle andere wintersporten is het 

best gezellig na de ijsduik. Foto: ireen loots. 

En natuurlijk gaat het er na het duiken onder 

het ijs net zoals bij alle andere wintersporten 

gezellig aan toe. Sterke verhalen, 

het gemeenschappelijk trotseren van de 

kou en de warme, al dan niet geestrijke, 

dranken zorgen steevast voor een gezellig 

‘après-gevoel’. Jammer genoeg beseffen 

we daarbij dat de volgende editie waarschijnlijk 

pas over jaren zal plaatsvinden. 

Maar we blijven hopen 


een droogpak is zeker geen overbodige luxe, 

bij een ijsduik. Foto: ireen loots. 

Had je vroeger meer kans op een dichtgevroren 

duikplaats? Foto uit het nelos-archief: 

ijsduik in Vodelee, in 1959. 

Sommige niet-ijsduikers bleven klagen 

over de koude temperaturen. Maar hadden 

ze eigenlijk wel reden tot klagen? 

Waren het niet eerder de smachtende 

ijsduikers die moesten klagen? Het was 

immers al meer dan 5 jaar geleden dat 

we nog eens onder ijs een natuurlijke 

lichtshow konden bekijken. Toen dreven 

er zelfs ijsschotsen in de Oosterschelde! 

Als je even naar de tijd van onze grootouders 

kijkt, dan hadden de niet-duikers en 

koude vrezende duikers reden tot klagen. 

Zij kregen het pas zwaar te verduren! 

• 20 februari 1929: min 19°C in Oostende 

en op de Noordzee drijven ijsschotsen. 

• Februari 1942: 17 sneeuwdagen en elke 

dag van de maand februari is er bijtende 

vrieskou. De binnenwateren vriezen 

dicht. Pas op 14 maart wordt het beter. 

• 24 februari 1956: min 25°C in Rochefort 

en een meter sneeuw in de Hoge 

Venen. De koudste februarimaand van 

de eeuw. 

• Februari 1963: de Noordzee bevriest 

andermaal dicht. 

Dus beste niet-ijsduikers, jullie hadden 

de laatste jaren en ook dit jaar niet echt 

te klagen… Wij, occasionele ijsduikers, 

echter wel (toegegeven, dit jaar iets minder). 

Want van ons mag het ieder jaar 

een periode barkoud zijn. Zo zijn we zeker 

dat we elke winter van een ijsduikje 

kunnen genieten! 

TeksT: PaTriCk Van HoeserlanDe & iVo 

maDDer 

FoTo’s: Frankie Van remoorTel & ireen 

looTs

Eén van de 

grootste 

duikwinkels 

in de provincie 

Antwerpen 

Gespecialiseerd in 

tweedehands 

duikmateriaal, 

& 

eindereeksen 

met garantie 

www.cowaduikshop.be 

Cowa Duikshop 

Beekstraat , B- Tisselt 

Tel.: + () 

voor verdere informatie: 

www.cowaduikshop.be 

Hippocampus04-09_105x303 10.03.2009 12:12 Uhr Seite 1 

GEEN NADEN 

100% DUBBEL GELAST 

100% STRETCH IN DE 

4 RICHTINGEN 

100% 

WATERDICHT 

Seamless Bonding - 

gelaste naden voor 

optimaal comfort 

comfortabel om 

the dragen 

extra elastisch 

100% waterdicht 

S E A M L E S S B O N D I N G 

WERELDWIJD 

HET 1ste NAADLOOS PAK 

gepatenteerde 

SEAMLESS BONDING 

technologie 

Voor verdere informatie gelieve te surfen naar onze homepage www.camaro.at of 

contacteer Nancy Quartier onder nancy_quartier@hotmail.com. 


Reportage - DUikPlaaTs - BioloGie 

Wonderen van de natuur 

in het Zilvermeer 

Een vijftal jaar geleden ontmoette ik een kennis die ik al ruim twintig jaar niet meer had gezien. 

Dankzij hem zwemt er nu vis in de duikvijver van het Zilvermeer. 

De man heet Marcel Haccuria. Buiten 

het feit dat hij een bekend beeldend 

kunstenaar is, voelde hij zich aangetrokken 

tot onze bezigheden binnen de 

‘Werkgroep Duiken Zilvermeer’, met als 

belangrijkste argument dat hij schrik had 

van water, niet kon zwemmen, nooit wilde 

leren duiken en dus bijgevolg niet kon 

‘overladen’ worden met werk. Marcel was 

namelijk pas met pensioen en bovendien 

kon en kan Marcel eigenlijk alles: vandaar 

zijn vrees om ‘geclaimd’ te worden. 

Na een eerste vergadering stelde hij bij de 

rondvraag dat hij niet begreep waarom er 

geen vissen in het Zilvermeer zaten: dat 

konden we natuurlijk heel eenvoudig uitleggen. 

Maar we vergaten Marcel zijn ingesteldheid 

even. “Het water te zuur? En 

dan? Zelfs in de woestijn, waar overdag de 

temperatuur oploopt tot meer dan 40°C 

en het ’s nachts vriest leven mensen. Wij 

westerlingen zeggen dat dat niet kan…”. 

En Marcel zijn redenering was simpel: “Je 

moet gewoon de vissen aanpassen en laten 

‘acclimatiseren ‘ aan het zure water. Toen 

hij dat zei, was de pH nog 5,5. 

Marcel nam een vat van 200 liter Zilver- 


meerwater mee naar huis en ging aan de 

slag. Hij vulde vier aquaria met zoet water 

van een vijver waarin koi’s rondzwommen 

en voegde een gedeelte Zilvermeerwater 

toe, zodat hij respectievelijk een verdunning 

kreeg van 20%, 40%, 60% en 80% Zilvermeerwater. 

De vissen verhuisden elke 

week naar het volgende aquarium, waarin 

telkens meer Zilvermeerwater zat. Daar 

bleef het niet bij: Marcel knutselde een 

ingenieus systeem in elkaar waarbij hij de 

gedurende vier weken langzaamaan aangepaste 

vissen (4 koi’s) in het Zilvermeer 

liet zakken… Dat was begin maart 2006 en 

eind oktober 2006 waren die koi’s al aanzienlijk 

gegroeid. 

Enkele advertenties in de Koopjeskrant 

later kwamen de telefoontjes binnen van 

mensen die hun vijver wilden dichten, maar 

niet wisten waar ze met de vissen moesten 

blijven. Marcel reed zowat heel België af 

om al die vissen op te halen. Ik herinner 

me nog levendig het grote moment dat hij 

een groot vat met een tiental koi’s bij had, 

waarvan de kleinste 30 cm was. De vissen 

waren bij hem thuis geacclimatiseerd en 

soms kom je oog in oog te staan met een flinke 

steur. Foto: eddy Gielen. 

werden dan na de dagenlange ‘onderdompeling’ 

in een groot leefnet geplaatst voor 

observatie, vlak voor het Atlantisterras. 

Steur, karper, snoekbaars, zilverwindes, 

koi’s en goudvissen , diverse soorten baars, 

zoetwaterkreeftjes, noem maar op. Duizenden 

vissen in tientallen soorten kwamen 

Marcel’s labo uit en via het leefnet in 

het Zilvermeer terecht. Zo ging Marcel een 

drietal jaar verder en ondertussen komen 

de duikers steeds meer vis tegen. Vanaf een 

watertemperatuur van 10 a12°C komen ze 

uit hun winterslaap en komt er weer leven 

in het Zilvermeer.

mos, wier en een paar andere kleine waterplanten 

worden in de ondiepe strook langs de 

kant aangetroffen. Foto: ireen loots. 

Intussen is de zuurtegraad stilaan gewijzigd 

naar relatief zoet water: pH 6,5 à 7. De 

oorzaak kennen we niet. Het is waarschijnlijk 

een samenloop van factoren, waarbij 

de grootste wel eens het kwelwater zou 

kunnen zijn dat al tientallen jaren vanuit 

het Kempens plateau ondergronds het Zilvermeerwater 

verrijkt, dit terwijl er sinds 

een drietal jaar een permanente overloop 

is gecreëerd. 

De vissen hebben zich intussen voortgeplant 

zodat we wel kunnen stellen dat 

er intussen een tienduizend vissen rondzwemmen. 

Om de paar dagen worden de 

vissen gedoseerd gevoederd. Vooral bij 

avondduiken kan je ze dan zien. Verder kan 

je diverse insecten (watervlo, schietmot) 

en insectenlarven vinden. Mos, wier en een 

paar andere kleine waterplanten worden 

in de ondiepe strook langs de kant aangetroffen. 

Op zomeravonden zie je net na 

zonsondergang hele scholen vissen voorbij 

het cafetaria zwemmen. De koi’s zwemmen 

ertussen, enkele meter van elkaar, zonder 

elkaar uit het oog te verliezen. 

De vissen zijn dus in hun nopjes, maar de 

duikers en Marcel ook. 

TeksT: mark Van Baelen, VoorZiTTer 

aTlanTis VZW 

FoTo’s: eDDy Gielen, ireen looTs, iVo 

maDDer en mark Van Baelen 

De duikers komen steeds meer vis tegen, 

vooral bij valavond of tijdens een nachtduik. 

Foto: mark Van Baelen. 

Vroeger kwam je enkel stenen vissen tegen in het Zilvermeer. Foto: eddy Gielen. 

op zomeravonden zie je net na zonsondergang 

hele scholen vissen voorbij het cafetaria 

zwemmen. marcel Haccuria komt dan soms 

‘zijn vissen’ voederen. Foto: ivo madder. 

Randbemerkingen 

van de redactie 

• Duikers in hun nopjes? Nu nog wel, 

maar karperachtigen zoals karpers, 

goudvissen en koi’s zullen op langere termijn 

niet bijdragen tot een goede zichtbaarheid. 

• In het ‘Provinciaal Domein Zilvermeer’ 

werd blijkbaar toestemming gegeven om 

vis uit te zetten in de duikvijver. Laat dit 

zeker geen stimulans zijn om zomaar vis 

uit te zetten op jouw favoriete duikplaats. 

In veel poelen, vennen en plassen doet 

met er alles aan om de vis, die er niet 

thuishoort, te weren. Anders krijgen amfibieën 

zoals kikkers, salamanders, enz. 

geen kans. Ook uitgezette zoetwaterschildpadden 

vormen een probleem voor 

de oorspronkelijke bewoners van een waterplas. 


Sprokkels 

Geert Droppers (van Protect the sharks) 

is een tijgerhaai aan het filmen. 

Haaiendatabank 

We willen graag de hulp inroepen van eenieder van jullie! 

Protect the Sharks, één van de gastsprekers 

tijdens het NELOS Foto- en 

Videofestival 2008, gaat een database 

opzetten die antwoorden geeft op de 

meest uiteenlopende vragen over bijvoorbeeld 

haaiensoorten, haaienprotectie, 

haaienhabitat, en dergelijke. 

In eerste instantie is de opzet gericht op 

kinderen en schoolgaande jeugd die vanuit 

persoonlijke interesse of educatief oogpunt 

(bijv. biologieles, spreekbeurten) informatie 

willen vergaren over haaien. 

Dit kan zijn door middel van ‘vraag-enantwoord’, 

zoals bijv. “Wat is de grootste 

/ kleinste / meest voorkomende / oudste / 

meest bedreigde … haaiensoort?” of “Hoeveel 

tanden heeft een haai?”, “In welke 

producten zit haai verwerkt?” en “Wat is de 

wetenschappelijke naam voor de zandtijgerhaai?”. 

52 


Dus alle vragen... 

• die jullie hebben maar waarvan je het 

antwoord nog niet kent, 

• die jullie zijn gesteld en beantwoord 

werden, 

• die jullie zijn gesteld en in opperste verbazing 

hebben achtergelaten (meestal 

gesteld door kinderen!), 

• eenvoudig en moeilijk, 

• algemeen en zeer specifiek, 

• en alle mogelijke varianten hiervan, 

... zijn van harte welkom! 

Ook alle feiten en fictie omtrent haaien, 

mooie films en foto’s , referentiemateriaal 

(on en off line), kortom alles dat jullie 

waardevol en interessant lijkt om hierin 

op te nemen kan graag naar ons gestuurd 

worden. 

ADVERTENTIE 

Let wel: het moet bijdragen aan het educatieve 

karakter van deze database, dus wat 

ruikt naar sensatie of commerciële doeleinden, 

zal niet worden opgenomen. Mooi 

detail is dat we deze databasegegevens ook 

zullen gaan vertalen naar het Chinees en 

wellicht ook andere Aziatische talen, zodat 

we dit, net als onze haaienfoto-expositie 

(ISPE), juist naar die regio kunnen brengen 

waar we ons vanuit het perspectief van haaienprotectie 

en vermindering van de haaienconsumptie 

het meest op willen richten. 

Onnodig te zeggen dat jullie medewerking 

enorm op prijs wordt gesteld. Stuur je 

vragen naar: protectthesharks@planet.nl. 

Meer info vind je op: 

www.protect-the-sharks.org. 

TeksT: ProTeCT THe sHarks 

FoTo: Dan BlUm

GRATIS bij een abonnement: 

Black Pearl duikhorloge 

van Impact! t.w.v. € 99,- 

Zo neem je een 

abonnement: 

Stuur de antwoordbon 

terug of bel gratis: 

070-660 225 (alleen 

voor het afsluiten van 

een abonnement). 

• Roestvrijstalen behuizing 

• Origineel Seiko uurwerk 

• Tot 200 meter diepte waterdicht 

• Fluorescerende tijdsaanduiding 

voor helder zicht tijdens 

nachtduiken 

• Zware rubberen band 

• Datumaanduiding 

• 1 jaar volledige garantie 

Neem nu voor E 49,50 een jaarabonnement 

(12 nummers) op Duiken. Je krijgt dan dit 

professionele duikhorloge cadeau. 

Liever korting? Dat kan! Je betaalt dan 

geen E 49,50 maar slechts E 35,- voor 

een jaarabonnement. 

ANTWOORDBON 

! 

JA, ik wil graag duiken elke maand thuis 

ontvangen. Ik betaal hiervoor w 49,50 per jaar 

Als welkomstgeschenk kies ik: 

o het Impact! duikhorloge 

o de eenmalige korting van 

w 14,50. Ik betaal dan slechts 

w 35,- voor een jaarabonnement 

Ik betaal met het speciale betaalformulier dat u 

mij toestuurt. Het abonnement loopt minstens 

1 jaar en tot wederopzegging. Dit aanbod geldt 

alleen voor nieuwe abonnees. Verzendkosten 

van het cadeau bedragen € 3,65 

Deze bon terugsturen in een 

ongefrankeerde envelop naar: 

Vipmedia, Duiken 

DA 852-492-3, 2170 Merksem 

Naam: Voorl.: m/v 

Adres: 

Woonplaats + PC: 

Telefoon: Geboortedatum: 

E-mail adres: 

Handtekening: 

hippo2009

Reportage - BioloGie 

De chemie van 

het Zilvermeer 

Als je geïnteresseerd bent in fauna en flora, dan ben (was) 

je in het Zilvermeer te Mol niet aan het juiste adres, want 

welig tierend leven moe(s)ten we daar helaas niet verwachten. 

Waarom eigenlijk? 

De pH is een maat voor de zuurtegraad 

van een oplossing. In een sterk verdunde 

oplossing is de pH gelijk aan 

de negatieve (Briggse) logaritme van de 

molaire concentratie waterstofionen, H + . 

In een waterige oplossing komen waterstofionen 

voor als hydroniumionen, H3O+: 

pH = - log lH 3 O + ȷ 

De pH-schaal is dus een logaritmische 

schaal. Oplossingen met een pH van 7,0 

worden neutrale oplossingen genoemd. 

Een pH lager dan 7,0 betekent dat de oplossing 

zuur is en hoe lager, des te zuurder. 

Uit wateranalyse tijdens het jaar 1998 

bleek dat het water van het Zilvermeer 

een gemiddelde pH-waarde van 4,04 had 

(bron: www.vmm.be). Zoals je kan zien in 

de tabel ‘De effecten van verzuring op zoet- 

54 


waterleven’, gedijt er maar weinig zoetwaterleven 

in water met een lage pH-waarde. 

Niet alle dieren verdragen overigens dezelfde 

zuurtegraad. Meren waarin de pHwaarde 

gedaald is tot 4,6 zijn biologisch 

‘dood’. Enkel insecten overleven bij nog lagere 

pH-waarden. De veenmossen nemen 

daarentegen toe. 

zure regen 

Zuiver regenwater heeft een pH van ongeveer 

5,7. Het voornaamste aanwezige zuur 

is koolzuur (H 2 CO 3 ), een zwak zuur dat ontstaat 

doordat koolstofdioxide uit de lucht 

oplost in water. Zure regen heeft een lagere 

pH-waarde. De belangrijkste bronnen 

van verzurende stoffen zijn stikstofoxiden 

(NO x ) en zwaveldioxide (SO 2 ). 

Stikstofgas uit de lucht kan reageren 

met zuurstofgas om NO te vormen, 

maar deze reactie vindt alleen plaats 

bij hoge temperaturen zoals in verbrandingsmotoren 

of elektriciteitscentrales: 

N 2 (g) + O 2 (g) ⇌ 2NO (g) 

Dit stikstofoxide kan verder worden geoxideerd 

in de atmosfeer om stikstofdioxide te 

vormen: 

2NO (g) + O (g) 2NO 2 (g) 

Het NO 2 reageert met water en vormt salpeterzuur 

en stikstofoxide: 

3NO 3 (g) + H 2 O (1) 2H 3 O+ (aq) + 2NO 3 - (aq) + 

NO (g) 

Zwaveldioxide is een nevenproduct van de 

verbranding van fossiele brandstoffen. Het 

kan meteen reageren met water om zwavelig 

zuur te vormen: 

SO 2 (g) + H 2 O (1) H 2 SO 3 (aq) 

Of het kan met zuurstofgas reageren om 

zwaveltrioxide te vormen, dat tenslotte 

zwavelzuur vormt in water: 

SO + O 2SO 2 (g) 2 (g) 3 (g) 

SO + 2H O H O 3 (g) 2 (1) 3 + 

(aq) + HSO4 - 

(aq) 

Gelukkig heeft zure regen geen directe 

pH-verlaging in de bodem tot gevolg, omdat 

het zuur reageert met reactieve bestanddelen 

van de bodem. De bodem heeft 

dus een sterke neiging om de pH te bufferen. 

Een voorbeeld van een snelle buffer 

in de bodem is het oplossen van calciet, 

CaCO 3 : 

CaCO + H O 3 (s) 3 + 

(aq) + HSO - 

4 (aq) ⇌ CaSO4 (aq) + 

CO + 2H O 2 (g) 2 (l) 

Maar wanneer de buffercapaciteit over-

schreden wordt, kunnen de buffers het neergeslagen 

zuur niet meer afdoende weren 

en verzuurt de bodem. 

Bronnen: 

het Zilvermeer 

Zoals de meesten wel weten is Mol bekend, 

omwille van zijn kwartszand. Kwartszand, 

ook ‘glaszand’ genoemd, is de meest 

waardevolle delfstof van Vlaanderen. De 

zandsoorten in Mol en de mioceenzanden, 

aangetroffen in Maasmechelen, zijn 

van een uitzonderlijke kwaliteit. Het wordt 

uitgevoerd over de hele wereld. Door zijn 

hoge zuiverheid wordt het niet alleen voor 

de glasproductie gebruikt, maar ook als 

basisgrondstof voor glasvezel, keramiek, 

glazuur, email en silicaatchemie. Het Zilvermeer 

was oorspronkelijk een groeve 

die door SCR-Sibelco werd ontgind met als 

naam het ‘Engels kot’. 

Deze gronden bezitten echter erg weinig 

calciet en andere stoffen met een bufferend 

vermogen, waardoor het zuur niet of 

slechts weinig geneutraliseerd wordt. Het 

Zilvermeer is dus een meer met een lage 

buffercapaciteit en is bijgevolg zeer gevoelig 

voor verzuring. 

evolutie 

De totale SO 2 -emissie is in 2006 met 60% 

gedaald t.o.v. 1990. Dit is vooral te danken 

aan het gebruik van brandstoffen met een 

lager zwavelgehalte voor wegtransport, 

industriële processen en energieopwekking. 

De totale NO x -emissie is in 2006 met 

23% gedaald t.o.v. 1990, voornamelijk door 

een emissievermindering in de sectoren 

wegverkeer, omwille van het toenemend 

aantal wagens met een katalysator, en 

elektriciteitscentrales. Deze daling kan 

onder meer toegeschreven worden aan de 

overschakeling van steenkool naar aardgas 

voor de elektriciteitsproductie, de toepassing 

van verbeterde verbrandingstechnologieën 

en rookgasreiniging. De totale 

potentieel verzurende emissie is in 2006 

• Anoniem (2007), ‘Lozingen in de lucht 1990-2006’, Aalst: Vlaamse Milieumaatschappij. 250 pp. + bijlagen. 

• Atkins, P. & Jones, L. (2005), ‘Chemical Principles, The Quest for Insight’, New York: W. H. Freeman and Company. 

• Maes, J. (1995), ‘Zure neerslag en verzuring, een continentaal milieuprobleem’, www.argusmilieu.be/ONLINE 

• www.argusmilieu.be/ONLINEDOCUMENTATIE/MF_OLD/Alles/1995/1995_3.htm 

evolutie potentieel 

verzurende emissies 

in Vlaanderen. 

evolutie van de pH 

in het Zilvermeer. 

gedaald met 47% ten opzichte van 1990. 

En ook de pH-waarde van het Zilvermeer 

steeg de laatste tien jaar. Toeval of niet? 

Begin maart 2006 werden verscheidene 

vissen succesvol uitgezet, zo staat te lezen 

op de website van Duikcentrum Atlantis 

vzw. Dat jaar bedroeg de gemiddelde pHwaarde 

5,66. Ook zouden nu waterplanten 

aangetroffen worden. 

TeksT: seBasTiaan Van nUFFel 

FoTo: ireen looTs 


55 

55


liever geen vis uitzetten in ons 

duikwater? Dat is zeker de bedoeling 

niet. maar overdaad schaadt 

en we moeten goed bekijken welke 

soorten we gaan uitzetten en in 

welke hoeveelheid dit gebeurt. 

Foto: Daan Delbare. 

Opgepast fijn stof! 

Brasem en karper, de diesels van het zoete water. 

In eigen land worden de Vlaamse duikers 

niet echt verwend door een overaanbod 

aan leuke duikstekken. Wanneer 

we dan toch eens een relatief diepe 

vijver of plas vinden, die niet in privébezit 

is en waar we mogen duiken, dan zitten 

we weer met een ander probleem. Met 

wat geluk is het een kraakheldere put 

ontstaan na zandwinning, waarin helaas 

geen leven te bespeuren valt of we hebben 

te maken met een visrijke plas waarvan 

het water spijtig genoeg zo troebel is dat 

er weer niets is te zien. 

56 

ecosysteem 

Het oppervlaktewater in ons kleine kikkerlandje 

wordt sterk beïnvloed door menselijke 

activiteiten. Scheepvaart speelt weinig 

of geen rol op de plassen die in aanmerking 

komen als duiklocatie, maar recreatie 

en sportvisserij, dat is een ander paar 

mouwen. Onrechtstreeks kan het al of niet 

gewild doen afvloeien van afvalwater en 

meststoffen grote gevolgen hebben op de 

vertroebeling van ons duikwater. Aanvoer 

van mineralen doet de algenbiomassa toenemen 

met als gevolg dat het water snel 

groen en troebel wordt. Door het afnemen 

van de helderheid kan het zonlicht niet 

meer doordringen en verdwijnen de water- 


planten, die op hun beurt als schuilplaats 

dienen voor allerlei kleine dieren zoals 

watervlooien, kikkervisjes, jongbroed van 

vissen, enz. Het ecosysteem in onze vijvers, 

meren en plassen is vaak heel kwetsbaar 

en kan gemakkelijk worden verstoord door 

invloeden van buitenaf. Heel eenvoudig 

uitgelegd bestaat zo’n systeem uit verschillende 

trofische niveaus (trofisch: afgeleid 

van het Grieks voor voeding: trophikos). 

Zo zijn er de producenten - wieren, algen 

en planten - die via fotosynthese zonneenergie 

omzetten in biomassa. Zij dienen 

als voedsel voor consumenten zoals: protozoa, 

kleine eencelligen, zoöplankton en 

plant- of algenetende vissen. Op hun beurt 

dienen deze consumenten vaak als voedsel 

voor grotere soortgenoten of vogels 

en zoogdieren. Als laatste groep zijn er de 

reducenten - onder andere bacteriën en 

schimmels - die dood organisch materiaal 

afbreken, waardoor opnieuw voedingsstoffen 

vrijkomen die de producenten nodig 

hebben om te kunnen groeien. 

uitzetten van vis 

In helder water zonder planten noch vissen, 

valt er voor ons duikers weinig te beleven 

en al snel krijgen we de neiging om 

daar wat aan te doen. Het uitzetten van, 

liefst grote, vissen lijkt een aantrekkelijk 

idee. Maar is dat wel zo? 

Grootschalig onderzoek in Duitsland en Nederland 

wees uit dat de invloed van vis op 

de helderheid van meren en plassen zeer 

groot is. Brasem en karper nemen op zoek 

naar voedsel zoals tubifex en muggenlarven 

enorme happen bodemmateriaal. Dat 

pompen ze weer naar buiten via de kieuwen. 

Alleen voedseldieren en grof materiaal blijven 

hangen op de kieuwbogen die als filter 

dienen. In visrijk water wordt zo een indrukwekkende 

hoeveelheid stof in het water 

gepompt. Brasems en karpers zijn als het 

ware de diesels van onze meren en plassen 

en zorgen daar voor enorme hoeveelheden 

fijn stof. Hun vertroebelend effect is dan ook 

enorm! Een paar van zulke vissen kunnen 

er voor zorgen dat een heldere plas in een 

mum van tijd troebel wordt en blijft. Met hun 

eetgedrag brengen karpers en brasems per 

dag vijf keer hun lichaamsgewicht aan bodemsediment 

in het water. Bovendien lusten 

deze vissen graag een watervlo, waardoor 

dit beestje de kans niet krijgt om de overtollige 

algen op te eten. Het gevolg is dat het 

water helemaal ondoordringbaar wordt 

voor het zonlicht, de aanwezige planten afsterven, 

snoeken en andere roofvissen het 

laten afweten en we nog meer brasems en 

karpers krijgen die op hun beurt… 

terug helder maken 

De enige maatregel die nog helpt om het 

water helder te krijgen is het in de winter

wegvangen van vis. Proefnemingen in Nederland 

wezen uit dat de oplossing voor 

troebele meren niet enkel gezocht moest 

worden in het verwijderen van nutriënten 

zoals fosfaten, maar vooral in het verwijderen 

van de bulk van hun vis die vaak 

door sportvissers was uitgezet. Helderheid 

van ’t water is niet enkel belangrijk voor 

duikers maar ook voor de plantengroei en 

de dieren die op zicht jagen. Waterplanten 

zorgen niet alleen voor een schuilplaats 

voor allerlei kleine organismen en dieren, 

maar het zijn ook belangrijke waterzuiveraars. 

Zij zijn bovendien een belangrijke 

bron van zuurstof in het water. Waterbeheerders 

meten de helderheid van het 

water door met behulp van lichtcellen op 

verschillende dieptes te meten hoe snel het 

licht met de diepte uitdooft. Leken kunnen 

de helderheid meten met een Secchi-schijf. 

Dat is een gemakkelijk zelf te maken zwartwitte 

schijf die aan een touw in het water 

wordt gelaten. De diepte waar de schijf net 

niet meer zichtbaar is, is de zichtdiepte. 

Waterkwaliteitsbeheerders hebben de laatste 

jaren oog gekregen voor de brasem. Uit 

onderzoek is namelijk gebleken dat dichte 

brasemstanden bijdragen tot de vertroebeling 

van het oppervlaktewater. Pogingen 

om de waterkwaliteit te verbeteren uitsluitend 

door waterzuivering en reduceren 

van mineraalaanvoer, blijken niet altijd het 

gewenste resultaat te hebben. In enkele 

proefwateren is onderzocht wat het effect is 

van een zeer drastische uitdunning van de 

brasemstand op deze situatie. Al vrij snel 

na de uitdunning werd het water helder en 

keerden de waterplanten terug. Uitgezette 

vissoorten zoals de snoek en de ruisvoorn 

voelden zich weer thuis en groeiden prima. 

Ook de conditie van de niet-verwijderde vissen, 

zoals de overgebleven brasems, bleek 

een stuk beter te zijn geworden. 

Een dergelijke ingreep, waarbij gestreefd 

wordt naar helderder water en een meer 

natuurlijke situatie, vat men samen onder 

het begrip ‘Actief Biologisch Beheer’ of biomanipulatie. 

Er zal een verschuiving in de 

visstand optreden ten gunste van de snoek, 

de ruisvoorn en de zeelt. 

overdaad schaadt 

Voor het helder krijgen van het water is de 

aanwezigheid van een groot aantal watervlooien 

(Daphnia sp.) zeer belangrijk. 

Watervlooien houden het algenbestand 

beperkt zodat planten de kans krijgen om 

zich in het heldere voorjaarswater te ont- 

wikkelen. Deze plantengroei is belangrijk 

om ons duikwater ook in de zomer helder 

te houden. Snoek heeft waterplanten nodig 

om te paaien en te schuilen en deze roofvissen 

zorgen er op hun beurt dan weer voor 

dat het karper- en brasembestand binnen 

de perken blijft. Voor de stabilisatie op de 

lange termijn is het behoud van waterplanten 

van belang, de stimulatie van roofvis en 

een verlaging van de nutriëntengehalten. 

Liever geen vis uitzetten in ons duikwater? 

Dat is zeker de bedoeling niet. Maar overdaad 

schaadt en we moeten goed bekijken 

welke soorten we gaan uitzetten en in welke 

hoeveelheid dit gebeurt. Duikers hebben er 

alle voordeel bij dat het water in de eerste 

plaats helder is met voldoende plantengroei 

en een gezond evenwicht tussen al de aanwezige 

vissoorten. 

Plantengroei is belangrijk om ons duikwater 

ook in de zomer helder te houden. snoek 

heeft waterplanten nodig om te paaien en 

te schuilen en deze roofvissen zorgen er 

op hun beurt dan weer voor dat het karper 

en brasembestand binnen de perken blijft. 

Foto: Harry klerks. 

Prachtig, zo’n karper, maar... karpers en ook 

brasem nemen op zoek naar voedsel enorme 

happen bodemmateriaal. Dat pompen ze 

weer als fijn stof naar buiten, via de kieuwen. 

Foto: Gino meskens. 

Hengelaars die er op uit zijn om enkel grote 

brasems of karpers aan de haak te slaan 

kunnen hierover met ons wel eens van 

mening verschillen. 

TeksT: lUC BeeTs 

FoTo: Harry klerks, Daan DelBare & 

Gino meskens 

• Geraadpleegde bronnen 

• Vijver sloot en plas - Marten Scheffer 

& Jan Cuppen. 

• VWO campus.net - Wageningen Universiteit. 

• Was lebt in Tümpel, Bach und Weiher 

- W. Engelhardt. 


57


snotolfje van ongeveer één centimeter groot. 

De snotolf, 

een sierlijke 

wintergast 

Tijdens de wintermaanden komt er een 

kleurrijke, grappige vis zijn eieren afzetten 

in de Oosterschelde. 

Een koude oostenwind raast onder de 

Zeelandbrug door. We proberen onze 

auto zo te parkeren dat we ons enigszins 

in de luwte in ons droogpak kunnen 

hijsen. Het pak beschermt ons dan wel tegen 

het 4 graden koude water, maar het is 

toch prettig als we handen en hoofd tegen 

al te grote afkoeling kunnen beschermen, 

vooraleer we te water gaan. We duiken het 

gehele jaar door op deze locatie, en tijdens 

de wintermaanden gaat onze aandacht 

vooral uit naar de snotolfen, die hun eieren 

hier komen afzetten. 


in de paaitijd is het mannetje felgekleurd. 

De snotolf (Cyclopterus lumpus) is een vis 

met een plompe voorkant. Hij kan tot 50 

à 60 cm groot worden. Het vrouwtje is gewoonlijk 

blauw/blauwgrijs, terwijl de mannetjes 

rond de paartijd met hun vaak felrode 

kleur de aandacht proberen te trekken. 

De snotolf heeft geen schubben, maar wel 

een rij beenplaten. In de lengterichting 

heeft hij zeven ‘hobbels’, wat hem ook wel 

de naam ‘zevenrug’ oplevert. Gewoonlijk is 

het een vis die in dieper water leeft, maar 

de late winter en het vroege voorjaar ge- 

bruikt hij de ondiepte van de Oosterschelde 

en Grevelingen om zich voort te planten. 

Enkele jaren geleden werden de eerste 

waarnemingen al begin december gedaan, 

afgelopen jaar was dat omstreeks februari. 

Na de paring zet het vrouwtje duizenden eieren 

af op een enigszins beschutte plaats, 

waarna deze door het mannetje fanatiek 

bewaakt worden tot ze uitkomen. 

Vaak maakt hij hierbij gebruik van zijn tot 

zuignap vergroeide buikvinnen, waarmee 

hij zich in de buurt van de eieren op bijvoorbeeld 

een stenen ondergrond vastzuigt. 

Al na enkele weken zijn in de eieren de 

oogjes van de jonge snotolfjes zichtbaar, 

waarna ze na 6 tot 8 weken uitkomen. Ook 

hier gebeurt het dat het mannetje, door 

met kracht water langs de eieren te persen, 

zijn jongen helpt om de eieren te verlaten. 

De enkele millimeters grote jongen verdwijnen 

direct tussen de begroeiing, want 

het gevaar ligt natuurlijk op de loer. Tot in 

de late zomer kan je op bijvoorbeeld de Wakame 

bladeren (zoek vooral tussen de typische 

wortels van dit zeewier) jonge snotolfjes 

van ongeveer één centimeter groot 

aantreffen, soms meerdere op één plant. 

klein snotolfje tussen de Wakame bladeren.

Als de ‘sepiagekte’ op zijn hoogtepunt is, 

kan het beslist geen kwaad om aan het 

eind van je duik nog eens op je gemak in het 

ondiepe water te zoeken. Als je ze eenmaal 

gevonden hebt zie je er steeds meer. 

In het najaar trekken de jongen naar dieper 

water, waarna ze na ongeveer 4 à 5 jaar 

terugkeren, en het hele verhaal weer van 

voor af aan begint. 

TeksT en FoTo’s: JoHn De JonG 

“Redefi ning 

the dive suit” 

Whites Fusion droogpakken 

“Redefi ning 

the dive suit” 

Verkooppunt van Whites droogpakken: 

Watersportcentrale Genk 

+32(0)89 30 38 89 

www.whitesdiving.com 

OPRUIMING 

NEOPREEN 

DROOGPAKKEN 

ADVERTENTIE 

linksboven: Het vrouwtje is heel 

wat minder kleurrijk. 

rechtsboven: De zuignap, op de 

buik van de snotolf, is hier goed 

zichtbaar. 

De eieren worden op een plaats 

in de luwte afgezet. 

Kijk ook op: www.jojodive.nl 


watersport centrale_05.indd 1 17-03-2009 16:25:47 

59

Reportage - FoToGraFie 

Waarom kleurbeheer? 

Iedereen die met onderwaterfotografie bezig is, heeft het al wel eens meegemaakt: je hebt een prachtige 

foto gemaakt, hem mooi bewerkt in Photoshop en na het afdrukken op je printer of bij een fotolabo, 

blijkt hij helemaal niet te zijn zoals je hem op je scherm hebt gezien. 

Dit heeft alles te maken met kleurbeheer. 

In dit artikel geven we wat 

meer inzicht in de voordelen van 

juist kleurbeheer. 

De eerste vraag die we ons moeten stellen is: 

“Wat is kleurbeheer?”. 

Kleurbeheer zorgt ervoor dat de kleuren van 

digitale afbeeldingen op alle apparaten hetzelfde 

uitzicht behouden. Je neemt een foto 

met je digitale camera, je bekijkt de foto op 

je beeldscherm, je maakt een afdruk van de 

foto op je eigen printer, je laat een vergroting 

maken in een fotolabo, je plaatst de foto op 

je eigen website, je publiceert je foto in bijvoorbeeld 

Hippocampus. Telkens komt je 

foto in een andere omgeving terecht, met de 

bijhorende beperkingen, waardoor de kleuren 

sterk van elkaar kunnen verschillen. 

Kleurbeheer houdt rekening met de beperkingen 

van de verschillende media! 

Om het principe van kleurbeheer goed te 

begrijpen, moeten we onvermijdelijk wat 

kennis hebben van de fysica van het licht en 

de manier waarop onze ogen dat licht zien. 

Strikt genomen is een lichtstraal een bewegend 

deeltje (foton) dat zich rechtlijnig door 

de ruimte beweegt. Het draagt een ‘elektrische 

lading’ en heeft een evenredig ‘magnetische 

veld’. In de vaktermen noemt men het 

daarom een ‘elektromagnetische golf’ . 

Bij het ontstaan van een lichtstraal bepaalt 

de energie, dat dit foton meekrijgt, 

met welke frequentie het zijn baan volgt. 

Deze golfeigenschap kan uitgedrukt wor- 

60 


den in zijn frequentie trillingen/seconde of 

de eenheid hertz) óf in de lengte van één 

golfbeweging (aantal miljoensten van een 

meter of de eenheid nanometer). Lichtgolven 

met verschillende golflengte ervaren 

onze ogen als andere kleuren. Onze ogen 

hebben natuurlijk ook hun beperkingen en 

kunnen slechts een smalle band van het 

hele spectrum waarnemen. Een gemiddeld 

menselijk oog kan van ‘Infrarood’ (780 nm) 

tot ‘Ultraviolet’ (380 nm) kleuren waarnemen. 

Dit beperkte spectrum kan in 3 hoofdkleuren 

opgesplitst worden namelijk 

‘Rood’, ‘Groen’ en ‘Blauw’ of ook wel RGBweergave 

genoemd. 

RGB-kleurcirkels 

Door deze 3 kleuren te mengen kan men 

elke zichtbare kleur maken. Wanneer men 

de 3 kleuren met exact dezelfde hoeveelheid 

mengt, krijgt men ‘Wit’ (zie de RGBkleurcirkels 

hierboven). De RGB-kleuren 

worden door alle apparaten gebruikt die 

zelf licht uitstralen (beeldbuis, lcd-scherm, 

beamer, ...) of die licht registreren (camera). 

De apparaten die kleuren produceren 

die via indirect licht waargenomen worden 

(drukwerk, printer, ...) maken meestal gebruik 

van de tussenliggende kleuren. Dit 

zijn ‘Cyaan = BG’, ‘Magenta = RB’ en ‘Yellow 

= RG’. Meestal wordt er ook nog een ‘Zwart’ 

(Key) pigment toegevoegd om de weergave 

van de donkere partrijen te verbeteren. Dit 

wordt dan ook de CMYK-kleurweergave genoemd. 

CMYK-kleurcirkels 

Bij het RGB-systeem moet men ervoor zorgen 

dat de drie kleuren in dezelfde verhouding 

weergegeven worden om perfect ‘wit’ 

te creëren. Het CMYK-systeem is veel gevoeliger 

omdat de kleurweergave afhangt 

van: 

• de juiste verhouding van het RGB-licht 

waarmee de foto verlicht wordt. De ‘witbalans’ 

(verhouding van het blauwe en 

het rode licht) en de ‘tint’ (het groenaandeel) 

van het gebruikte licht. 

• de witte kleur wordt in het CMYK-systeem 

niet gebruikt, maar wordt gecreeerd 

door het papier waarop afgedrukt 

wordt. Niet perfect wit papier geeft een 

kleurnuance op heel de foto. De papierstructuur 

(mat, glanzend, satijn, ...) 

speelt ook een heel grote rol in het eindresultaat 

van de kleurweergave. 

• de CMYK-kleurpatronen moeten correct 

en in de juiste verhouding gedoseerd 

worden. 

Zoals reeds vermeld, hebben onze ogen 

hun beperkingen in het zien van kleuren, 

maar ze hebben ook nog een beperking in 

het kunnen onderscheiden van bepaalde 

kleurmengelingen. Op de figuur op volgende 

pagina is het ‘CIE 1931 color space chromaticity 

diagram’, opgebouwd uit de RGB- 

hoofdkleuren, dat de kleuren aangeeft die 

het menselijk oog kan onderscheiden.

Elk technisch apparaat heeft nu ook nog 

zijn beperkingen binnen deze kleurruimte 

die het kan reproduceren. Zo bestaat er 

dus voor elke apparaat (scherm, printer, 

camera, enz.) een specifieke kleurruimte 

waarmee kan gewerkt worden. Wanneer 

men dus een foto vanop zijn beeldscherm 

(grote kleurruimte) wil afdrukken op een 

eenvoudig printertje (kleine kleurruimte) 

dan zullen een aantal kleuren niet kunnen 

afgedrukt worden. In dat geval wordt de 

kleur afgedrukt die het dichts bij deze kleur 

ligt (grenskleur). 

Kleurbeheer bestaat er nu in om: 

• de apparaten de juiste kleuren te laten 

weergeven (Kalibreren). 

• van bij het begin te werken met de beperkingen 

(Profiel) van de afdrukapparaten. 

Met kleurbeheer gaat men geen intensere 

kleuren krijgen, maar gaat men correct om 

met de kleuren, waardoor een op voorhand 

beoogd resultaat kan behaald worden. 

basisstappen van kleurbeheer 

Er zijn 3 belangrijke basisstappen in kleurbeheer: 

1) Kalibreren. 

2) Profileren. 

3) Simuleren. 

CIE 1931 color space chromaticity diagram 

1. Kalibreren 

Deze term wordt vaak verkeerd gebruikt. 

Met kalibreren brengt men een apparaat in 

een controleerbare en neutrale toestand. 

Dat wil zeggen dat dat apparaat de kleuren 

altijd op dezelfde manier zal weergeven en 

er geen kleurvervuiling is. 

Een beeldscherm wordt gekalibreerd zodat 

de drie hoofdkleuren (RGB) in dezelfde verhouding 

weergegeven worden en een witte 

kleur ook werkelijk wit is. Kalibratie gebeurt 

met een schermkalibrator die het 

witpunt, het zwartpunt, de grijswaarde en 

het gamma (contrast) meten. De bijhorende 

software zorgt er dan voor dat een bepaald 

kleurschema steeds op dezelfde manier 

wordt weergegeven. 

2. Profileren 

Profileren is, aan de hand van een vastgelegde 

reeks kleuren, opmeten hoe een 

bepaald apparaat deze kleuren weergeeft. 

De resultaten worden in een profiel opgeslagen 

en zorgen ervoor dat de kleuren 

worden omgerekend van het ene apparaat 

naar het andere. 

Bijvoorbeeld: als we op een beeldscherm 

een bepaalde soort rood zien, dan wordt 

dat rood samengesteld met de kleurkanalen 

Rood, Groen, Blauw. Als we nu datzelfde 

rood gaan afdrukken, dan wordt dat 

rood samengesteld door de inkten Geel, 

Magenta, Cyaan en Zwart. In het profiel 

wordt dan de kleursamenstelling van dat 

bepaalde rood opgeslagen. Om vervolgens 

de juiste kleur weer te geven, moet de juiste 

kleursamenstelling voor een bepaald apparaat 

gebruikt worden. Aan de hand van 

het profiel wordt de kleur van het ene apparaat 

(het beeldscherm) naar het andere 

(de printer) omgerekend. 

Met andere woorden: voor een efficiënt 

kleurbeheer moet men voor elk apparaat 

dat men gebruikt een profiel hebben. 

Beeldschermen worden tijdens de kalibratie 

automatisch geprofileerd. Het is dus 

vooral voor de eigen printer en de fotolabo’s, 

waarvoor men een profiel moet hebben. 

En meestal is dat nog niet voldoende. 

Kleuren kunnen ook gaan verschillen 

naargelang de papiersoort die men gebruikt. 

Dus nog beter is om voor elke printer/fotolabo 

en ook voor elke papiersoort 

dat men gebruikt, een profiel te hebben! 

Bronprofielen: elke RGB-afbeelding die 

digitaal aangemaakt wordt, of elk RGBontwerp 

dat op een computer gerealiseerd 

wordt, ontstaat in een bepaalde kleurruimte. 

Elke afbeelding moet een profiel 

van de oorspronkelijke kleurruimte bevatten 

zodat de afbeelding zonder problemen 

kan vertaald worden naar een andere 

kleurruimte van bijvoorbeeld de printer. 

Dit profiel noemen we het bronprofiel. Het 

is daarom absoluut noodzakelijk om altijd 

het ingesloten bronprofiel te behouden! 

Als een afbeelding geen bronprofiel bevat, 

zal men een tijdelijk profiel moeten toewijzen. 

Dat wil zeggen dat men ervan uitgaat 

dat de afbeelding in die bepaalde kleurruimte 

werd aangemaakt. Spijtig genoeg 

gebeurt het bijna dagelijks dat er op deze 

manier een verkeerd tijdelijk profiel aan 

een afbeelding wordt toegewezen, waar- 


61

Reportage - FOTOGRAFIE 

door de kleuren gaan verschuiven omdat 

ze verkeerd worden omgerekend. Daarom 

is het raadzaam om bij het ontbreken van 

een profiel altijd de grootst mogelijke 

kleurruimte te gebruiken (bijvoorbeeld 

AdobeRGB). Let wel, een afbeelding die een 

AdobeRGB-profiel bevat, mag je nooit een 

sRGB-profiel toewijzen. Andersom kan wél! 

Profielen omzetten of Convert to Profile 

(bewerken > Convert to Profile…) 

Als je men een foto van het ene profiel 

(bronprofiel) converteert naar het andere 

profiel (doelprofiel; convert to profile), 

worden alle kleuren intelligent omgezet. 

Ook de kleuren die buiten de kleurruimte 

van het andere profiel vallen. In de opties 

voor de omzetting (rendering intent), selecteert 

men best ‘Relatief Colorimetrisch’ 

en vinkt men ‘Compensatie zwarte punten 

gebruiken’ aan. Hierdoor zal er geen zichtbare 

verschuiving bij de conversie optreden. 

Als het beeld veel heldere delen bevat 

die buiten het kleurbereik van het bronprofiel 

vallen, kan het nuttig zijn om de ‘Perceptuele’ 

omzetting te gebruiken als intent 

omdat anders de kleuren te fel afvlakken 

en verzwakken. 

3. Simuleren 

Als men een gekalibreerd scherm gebruikt, 

kan men aan de hand van een simulatie de 

foto bekijken alsof die gedrukt of geprint 

is. Uiteraard moet de software die men 

gebruikt voor de fotobewerking geschikt 

zijn om dit te doen. Photoshop kan hier in 

ieder geval perfect mee overweg. Door gebruik 

te maken van het printerprofiel kan 

men zo een proef van de foto op het scherm 


toveren en kijken hoe de kleuren van de 

foto eruit zullen zien bij een print. Op deze 

manier kan men altijd de kleuren nog bijsturen 

zonder hiervoor kostbaar papier en 

inkt te moeten verspillen aan een échte 

proefdruk. Men moet hiervoor natuurlijk 

beschikken over een printerprofiel. 

Het (laten) maken van een printerprofiel: 

er bestaan verschillende bedrijven 

die, aan de hand van enkele af te drukken 

testkaarten, een printerprofiel van een 

printer kunnen aanmaken. Zij beschikken 

over de nodige apparatuur en software om 

de metingen van de met die printer afgedrukte 

testkaarten uit te voeren. Voor een 

profiel van een inkjet-printer heeft men 

vijf testkaarten nodig. Deze testkaarten 

kunnen van hun website gedownload worden 

en vanuit Photoshop drukt men deze 

kaarten dan af op de printer. Men opent 

de testkaarten in Photoshop. Men krijgt 

een waarschuwing dat men een afbeelding 

zonder profiel opent. Men geeft aan dat 

men dat zo wilt laten (geen kleurbeheer). 

In het ‘Afdrukken’ venster, bepaalt men bij 

‘Pagina-instelling’ de juiste papierkwaliteit, 

de juiste afdrukkwaliteit en men schakelt 

de automatische kleuraanpassing van 

de printerdriver uit om er zeker van te zijn 

dat de printer zelf geen kleurbeheer gaat 

toepassen bij het printen. Na het printen 

rest er enkel nog de testkaarten op te sturen 

naar de leverancier. 

Zij gaan dan aan de slag met de metingen 

van die testkaarten met behulp van 

een fotospectrometer. De gemeten waarden 

worden dan vergeleken met de standaardwaarden. 

De afwijkingen tussen de 

originele waarden en de gemeten waarden 

worden in een tabel opgeslagen. De tabel 

met standaarwaarden en de tabel met gemeten 

waarden vormen de basis voor het 

printerprofiel. Een goed profiel bevat zoveel 

mogelijk waarden, wordt opgemaakt 

in functie van het omgevingslicht waarin 

de foto’s beoordeeld worden en bevat een 

grijsbalans die ervoor zorgt dat de grijswaarden 

neutraal blijven. 

kleurruimte instellen 

Uiteraard moet er ook één en ander ingesteld 

worden in Photoshop wil men op een 

goede manier aan kleurbeheer doen. Om 

te beginnen stelt men de ‘Kleurruimte’ in. 

Onder ‘Bewerken’ klikt men op ‘Kleurinstellingen’ 

(Shift+Ctrl+K). In de dialoogbox die 

vervolgens opent, stelt men enkele zaken in: 

• Instellingen: Europa, prepress2 (indien niet 

beschikbaar, neemt men voor RGB: AdobeRGB 

en voor CMYK: Coated Fogra 27). 

• Beleid voor kleurbeheer: in alle invulvakken 

‘Ingesloten profielen behouden’ 

en alle vakjes moeten aangevinkt zijn. 

• Opties voor omzetten: 

• Engine: Adobe (ACE). 

• Intent: Relatief Colorimetrisch. 

• ‘Compensatie zwarte punten gebruiken’ 

en ‘Dithering gebruiken’ 

moeten aangevinkt zijn.

Om een proefdruk (softproofing) op het 

scherm te krijgen, klikt men bij ‘Weergave’ 

op ‘Instellen proef’ en je selecteert men 

vervolgens ‘Aangepast…’. In het venster 

‘Proefafdrukvoorwaarde’ volgende instellingen 

aanpassen: 

• Te simuleren apparaat: hier kiest men 

het profiel van het papier waarop men 

wil printen. 

• Rendering Intent: hier kiest men ‘Relatief 

Colorimetrisch’. Als men de foto’s al 

had bewerkt vóór men met kleurbeheer 

begon, kan het zijn dat kleuren in de foto 

niet afdrukbaar zijn. Daarom kan men 

de Rendering Intent ook op ‘Perceptueel’ 

zetten. Nadeel is wel dat de foto 

een stuk lichter zal worden doordat alle 

kleuren worden omgerekend. Bij ‘Relatief 

Colorimetrisch’ worden alle originele 

kleuren zoveel mogelijk behouden 

en worden alleen de niet-afdrukbare 

kleuren omgerekend. 

• Ook ‘Compensatie zwartpunt’ aanvinken. 

Met de functie ‘Papierkleur simuleren’ krijgt 

men een nog een realistischere weergave omdat 

men ook het papierwit gaat simuleren. Hou 

er wel rekening mee dat niet alle profielen het 

papierwit juist meegeven! Men moet zich eerst 

bij de leverancier van de profielen informeren! 

‘Zwarte inkt simuleren’ aanvinken is raadzaam 

als men op mat fotopapier gaat afdrukken. 

Als men dan ‘voorvertoning’ aan en uit zet ziet 

men onmiddellijk wat het profiel doet met de 

foto. 

Wil men weten welke kleuren er door de 

printer niet afgedrukt kunnen worden? Dan 

heeft Photoshop een handige functie bij 

‘Weergave’: Kleuromvangwaarschuwing. 

Als er niet-afdrukbare kleuren in de foto 

ADVERTENTIE 

zitten worden deze grijs gemarkeerd. Men 

kan dan nog deze kleuren wat verminderen. 

De kleuromvangwaarschuwing is handig 

als men foto’s gaat bewerken. Dankzij 

deze waarschuwing kan men meteen zien 

of alle kleuren perfect afdrukbaar zijn 

wanneer hun helderheid, contrast of verzadiging 

aangepast worden! 

Waarvoor doen we het? 

Uiteindelijk is de bedoeling van al dat 

kleurbeheer om mooie foto’s te kunnen 

afdrukken. Enkele basisinstellingen zijn 

hiervoor nodig. In het ‘Afdrukken’ venster 

moet onder ‘Afdrukken’ het selectierondje 

‘Document’ aanstaan (verwijzend naar 

het bronprofiel). Naast ‘Kleurverwerking’ 

selecteert men dat Photoshop de kleuren 

beheert. Naast ‘Printerprofiel’ selecteert 

men welk printerprofiel men wil gebruiken 

(is het eigen printerprofiel). En ‘Rendering 

Intent’ zet men op ‘Relatief Colorimetrisch’ 

(of op ‘Perceptueel’ als men bij de softproofing 

ook Perceptueel gebruikt heeft). 

Het vinkje naast ‘Zwart punt compenseren’ 

zet men aan (bij ‘Perceptueel’ is dat niet 

nodig). Een vinkje naast ‘Overeenstemmen 

met afdrukkleuren’ werkt goed bij de recente 

profielen. Het allerlaatste dat nog te 

doen is, is bij ‘Pagina-instelling…’ de juiste 

papiersoort selecteren en het automatisch 

kleurbeheer van de printerdriver uitzetten. 

Hoe dat juist moet, is afhankelijk van het 

merk van de printer. Kijk hiervoor dus best 

even in de handleiding. Nadat men op ‘OK’ 

heeft gedrukt, rolt een prachtige foto mét 

juiste kleuren uit de printer! 

TEksT: GEERT NIEs & GlENN DE WIlDE 

AFbEElDINGEN: WIkIpEDIA 


63

Clubs in de kijker 

Duikclubs en -scholen 

in de kijker 

De champagneduik van CVD, op 3 januari 2009 aan de put van Ekeren, was het officiële startsein voor hun feestjaar ter gelegenheid van 50 jaar 

CVD. Foto: Ivo Madder. 

Clubduik te Thorn op 24 augustus 

2008, ter gelegenheid 

van 25 jaar Orca bree. Nadien 

was er nog een feestelijke barbecue 

langs de waterkant. 

Foto: Willy Withofs. 


Op 4 januari 2009 organiseerde Calypso 

Team Heist-op-den-berg een 

champagneduik met winterbarbecue 

aan de Oosterschelde (Oesterdam). 

Foto: Hubert Van Rompay.

Raadpleeg regelmatig de WIKI. 

NELOS.BE 

voor allerlei nieuwe INFO betreffende NELOS. 

Kijk bij ‘Nieuwsberichten’ voor laatste info over de 

MZI‘s die uitgezet worden op de duikplaatsen in de 

Oosterschelde. 

Cead Mile Failte 

One hundred thousand times welcome 

Dingle Marina Dive Centre 

& Eric Sas ... 

1 week duiken + verblijf vanaf €375, -p.p. 

... nodigen u uit voor een duikvakantie langs Ierland’s ruige westkust. 

Duiken in de ongerepte wateren van de Atlantische Oceaan, fantastische zichtbaarheid 

en weelderig onderwaterleven. 

Groepskorting: - 20% 

www.divingdingle.ie 

info@divingdingle.ie 

DE ZEE is uw omgeving 

DUIKEN IS uw passie 

vanaf 

€ 500 

PER WEEK 

STAGES: 

- opleidingen 

- fotografie 

- bio 

lugi 

Vroeger BOO 

Kerkstraat 3-5, 9220 Hamme, 052/47.75.38 

specialist 

jassen, fleeces, t-shirts, pulls 

met eigen opdruk of 

borduursel 

0611 55 93 56 

www.victoria-croisieres.com 


65

Reportage Close up - INTERVIEW - FOTOGRAFIE 

NELOS-fotograaf 

In de kijker 

lisa heft het water omhoog. 

Montagefoto met zeester: ‘star’. 

66 


Dwerginktvis (sepiola Atlantica). 

kokerworm.

Mandarijnvis. 

lichtende parelkwal. 

sterrenkijker. 

Naam: Van Langenhove 

Voornaam: Sven 

Brevet: 1*Instructeur, 

2*fotograaf 

Club: Adventure Diving 

Dilbeek 

Duik sedert: 2000 

Aantal duiken: 650 

Aantal foto duiken: 200 

Duikplaatsen: België, Nederland, Egypte, 

Middellandse Zee, Ierland, Noorwegen, Bonaire 

Camera: Nikon D300 

Behuizing: Hugyfot-behuizing 

Lenzen: 10,5 mm, 60 mm, 10-20 mm 

Flitsen: 2 x Inon Z240 flits 

Wedstrijden: NELOS-festival 2004 - Goud 

Junior Natuur, NELOS-festival 2008 - Zilver 

Masters Creatief 

Flamingotong. pijlinktvis. 

Hippocampus maart/april jan/feb 2009 

67

Bondsnieuws - MEDIsCHE COMMIssIE EN COMMIssIE DUIkONDERRICHT 

68 

NELOS-Boetiek 

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionaal verantwoordelijken of kunnen 

rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak). 


Fleece navy-red / navy-sky blue 

vrouwen en -mannenmodel € 35,00 

NELOS-cursus (tweedelig) € 32,00 - NELOS-cursus biologie € 8,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOScursus 

basis nitrox + gele kaart € 12,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 12,00 - NELOS-naslagwerk 

vlotbaarheidscontrole e/d noodzaak v loodreflex. € 3,00 - NELOS-naslagwerk OSB € 3, 00 - NELOS-naslagwerk 

oriëntatie € 3, 00 - Boek ‘Duiken in de Noordzee’ € 19,50 - Boek ‘Onderwaterfotografie’ € 19,50 

- Boek ‘Fauna en Flora’ € 29,50 - Kaarten ‘Fauna en Flora’ € 3,00 - Boek ‘Fauna en Flora’ + kaart € 31,00 - Fotoboek 

‘4000 duiken in beeld’ € 38,00 - Duikboek jeugd ‘Het blauwe paspoort’ € 4,00 - Logboek ‘jeugdduiken’ 

€ 4,00 - Duikboek € 16,00 - Logboek € 4,00 - Documententas € 7,00 - Gevulde documententas 

1*D € 25,00 - NELOS-balpen € 2,50 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud € 2,00 - Groene brevetkaart 

2*D € 2,00 - Roze brevetkaart 3*D € 2,00 - Blauwe brevetkaart 4*D € 2,00 - Gele brevetkaart 1*I (Module 

1) € 2,00 - Zwarte medische fiche volwassene € 2,00 - Blauwe medische fiche jongen € 2,00 - Rode medische 

fiche meisje € 2,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - NELOS-zelfklever € 0,50 - NELOS-straps 

(sleutelhanger) € 2,50 - Instructeursvest met NELOS-logo € 120,00 - NELOS-pet met lange klep zwart of 

blauw (merk Slazenger) € 10,00 - NELOS-muts zwart of blauw € 10,00 - Vrouwen ritsvest met kap zwart 

(merk Slazenger) € 27,00 - Vrouwen T-shirt wit met blauwe mouwen (merk Slazenger) € 17,00 - Vrouwen 

T-shirt V-hals rood € 15,00 - Mannen ritsvest met kap zwart/wit of rood/wit (merk Slazenger) € 39,00 - 

Mannen polo paars € 17,00 - Mannen polo zwart € 17,00 - Mannen polo duiker-hulpverlener blauwe of 

rood € 17,00 - Mannen hemd korte mouwen donker en licht blauw - wit € 30,00 - Mannen V-hals piqué 

grijs - € 25,00 - Pull marine blauw € 62,00 - Regenjas met opbergzakje (hemelsblauw / rood) M L XL 

€ 25,00 - Rugzak met NELOS-logo € 15 - Geborduurde badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur 

€ 5,00 - Geborduurde badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Geborduurde badges CMAS 1-2-3*Instructeur 

€ 3,00 - Boek ‘Specialisatie Onderwaterbiologie’ € 20,00 - NELOS-cursus 1*D ‘Duiksport ook voor 

jou!’ € 10,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - Fleece navy-red / navy-sky blue vrouwen en -mannenmodel 

€ 35,00 - Halsmuts grijs € 10,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - 

NIEUW 

Documentenmap 

260 mm hoog op 210 mm breed 

TROUW 

WORDT BELOOND 

De winnende nummers zijn: 

NMR-772 

AAH-564 ADK-932 

EBH-303 EPG-781 

Zie je je nummerplaat staan, neem dan 

contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 

56 72 of boetiek@nelos.be). 

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug 

een NELOS-zelfklever aan in de boetiek 

voor slechts € 0,50 en kleef die goed 

zichtbaar op je voertuig. Misschien ben 

je volgende keer bij de gelukkigen.

Bondsnieuws - MEDIsCHE COMMIssIE EN COMMIssIE DUIkONDERRICHT 

NELOS-Boetiek 

Algemeen verantwoordelijke 

Guy BOSMANS 


Tel. 015 22 56 72 

guy.bosmans1@telenet.be 

Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 

Provinciale verantwoordelijken 

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis 


Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 

secretariaat@nelos.be 

(afhalingen na telefonische afspraak) 

BRABANT: Tiny HEREMANS 

Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven 

Tel. 016 22 56 98 


tiny@poseidon.be 

Sinds 15 november 2008 is de benaming van 

de NELOS-boetiekrekening gewijzigd 

De oude benaming: NELOS-Boetiek - P/A Abeelstraat 9 - 2221 Booischot 

De nieuwe benaming: 

NELOS VZW 

NELOS-Boetiek 

Brusselsesteenweg 313-315 

2800 Mechelen 

Het rekeningnummer 401-6513621-89 blijft behouden. 

LIMBURG: Rudi PEERLINGS 

Bocholterstraat 51 - 3960 Bree 

Gsm 0476 33 14 63 

Rudi.peerlings@telenet.be 


OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE 

Hendrik Consciencelaan 6 

9950 Waarschoot 

Tel. 09 377 37 97 

mark@buretti.com 


WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK 

Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem 

Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) 

isabel.neyrinck@telenet.be 

NIEUW Cursusboeken 

• Duiker-Hulpverlener € 10,00 

• 1*Duiker € 10,00 

• Specialisatie Onderwaterbiologie € 20,00 

Mogen wij vragen dat alle betalingen i.v.m. de NELOS-Boetiek via dit nummer 

gebeuren! 

BEFOS 

Belgische Federatie voor 

Onderwateronderzoek en -Sport vzw 

Voorzitter: Willy VAN DER PLAS 

Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A’pen) 

03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be 

Mede-voorzitter: Robert HENRY 

Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 

02 653 95 71 - 1010@lifras.be 

Beheerders: 

Fabienne DESCAMPS 

Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 

065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be 

Pierre DERNIER 

Sint-Pietersweg 7A - 1501 Buizingen 

02 527 86 71 - dernier@skynet.be 

Jean RONDIA 

Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 

02 374 85 40 - 6360@lifras.be 

John REMUE 



Guido SEGERS 

Paterstraat 33 - 2300 Turnhout 

014 41 87 70 - g.segers@telenet.be 

Guy BOSMANS 


015 22 56 72 - guy.bosmans1@telenet.be 

Secretariaat: Luce DE SMET 

Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht 

tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 

LIFRAS 

Ligue Francophone de Recherches et 

d’Activités Sous-Marines asbl 

Président: Robert HENRY 

Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 

02 653 95 71 - 1010@lifras.be 

Vice-président: Jean MOINY 

Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet 

085 21 36 28 - 8658@lifras.be 

Trésorier: Jean-Robert DELOBBE 

Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud 

02 384 86 56 - 9211@lifras.be 

Administrateurs: 

Albert BASTIN 

Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée 

071 43 54 91 - 22289@lifras.be 

Fabienne DESCAMPS 

Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 

065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be 

Marc HIERNAUX 

Rue des Alliés - 1190 Forest 

0477 22 78 96 - 6105@lifras.be 

Jean RONDIA 

Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 

02 374 85 40 - 6360@lifras.be 

Laurent TOUSSAINT 

Rte. de Marlagne 15 - 5070 Sart Saint Laurent 

071 71 32 67 - 14469@lifras.be 

Secretariaat: 

Katia VAN DE VEEGAETE 

Muriel VAN BLOMMEN 

Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel 

tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 

69 


69

Bondsnieuws - COMMIssIE DUIkONDERRICHT - VEIlIGHEIDsCOMITE 

Duiken met een droogpak: 

de laatste loodjes… 

Het Veiligheidscomité van het NELOS-duikonderricht heeft als taak duikongevallen 

te analyseren en er besluiten uit te trekken. Aan de hand van realistische voorbeelden 

willen wij de Hippo-lezer regelmatig over onze schouder laten meekijken 

hoe zulk een analyse werkt en wat eruit te leren valt. 

Het verhaal dat wij ditmaal kozen is 

uiteraard waar gebeurd, en illustreert 

goed welke problemen door 

een slechte uitloding kunnen veroorzaakt 

worden, zeker wanneer er met een droogpak 

gedoken wordt (de namen van de betrokkenen 

werden gewijzigd). 

Mooi weer: snel de Noordzee op! 

John, Erik, Karel en Hugo kennen elkaar 

reeds jaren en gaan regelmatig samen 

wrakduiken op de Noordzee met Johns RIB. 

Door ziekte van Hugo is er onverwachts een 

plaats vrij gekomen voor Pieter, een driesterduiker 

met beperkte duikervaring. Een 

Noordzeeduik staat bij Pieter reeds lang 

op het verlanglijstje maar is reeds enkele 

malen door weersomstandigheden niet 

kunnen doorgaan. Deze maal zijn de weergoden 

gunstiger gezind en zit alles mee om 

er een geslaagde dag van te maken 

Pieter zijn laatste droogduik was hem niet 

erg goed bekomen. Ondanks het droogpak 

had hij toen gans de duik kou geleden. Deze 


keer heeft hij extra lood meegenomen om 

meer lucht in het pak te kunnen laten en 

zo extra isolatie te bekomen. Bovendien 

hadden de vrienden in de club hem gewaarschuwd 

dat hij zeker voldoende lood 

moest meenemen om op het einde van de 

duik eventueel ‘in den bleu’ te kunnen decompresseren. 

Om de veiligheid aan de oppervlakte te 

waarborgen wordt er gedoken in twee 

ploegen. Eerst zullen John en Pieter te water 

gaan en Erik en Karel aan boord blijven. 

Door de goede weersomstandigheden is 

men iets te vroeg aangekomen op de duikplaats 

waardoor er nog even gewacht moet 

worden. Er worden de nodige moppen getapt 

en er wordt behoorlijk wat afgelachen. 

De sfeer is optimaal. 

Na een uiterst summiere briefing kan de 

eerste duikploeg uiteindelijk te water gaan. 

moeilijk uittrimmen 

Tijdens de afdaling merkt Pieter al snel 

dat de hoeveelheid lood ruim overdreven 

Tips van het 

Veiligheidscomité 

is. Na een snelle afdaling belandt hij bovenop 

het wrak op 32 meter. Ondanks het 

stralende weer aan de oppervlakte is het 

zicht onder water alles behalve helder. 

John heeft reeds meermaals op dit wrak 

gedoken zodat hij onmiddellijk hun positie 

herkent. Hij geeft met zijn duiklamp de 

richting aan en begint naar de achtersteven 

te zwemmen. Pieter vindt amper de tijd 

om zich uit te trimmen en ‘kruipt’ haast 

over het schip. Wanneer John nadien even 

halt houdt, heeft Pieter eindelijk de tijd om 

zich deftig uit te trimmen. Op deze diepte 

en met deze hoeveelheid lood moet Pieter 

veel meer lucht inblazen dan normaal. Beter 

uitgetrimd, wordt hij nu pas de sterke 

stroming gewaar. Bovendien wordt zijn bewegingsvrijheid 

belemmerd door de hoeveelheid 

lucht in zijn pak. Zwemmen gaat 

niet zo vlot als normaal en bij de minste 

diepteverandering moet hij steeds lucht 

in of uit het pak laten. Ondertussen gaat 

John helemaal op in zijn duikavontuur en 

heeft weinig oog voor zijn duikmaat. Wat 

voor Pieter een duikavontuur had moeten 

Foto: sven Van langenhove.

worden wordt zo stilaan een calvarietocht. 

Door alle inspanning is zijn ademhaling 

sneller dan normaal en hoewel ze nog 

maar 10 minuten weg zijn, staat zijn manometer 

reeds op halve druk. Aan het achterschip 

gekomen, begeeft John zich even 

naast het schip om zo de schroef te bekijken. 

Eenmaal het wrak losgelaten wordt 

Pieter helemaal een speelbal van de stroming. 

Vlug laat hij wat lucht uit zijn pak om 

snel op de bodem te belanden en zo terug 

naar het wrak te zwemmen. Op een diepte 

van 37 meter kost hem dat behoorlijk wat 

inspanning en lucht. 

noodstijging 

Terug op het wrak merkt Pieter dat er nog 

slechts 60 bar in zijn fles zit en dat de eerste 

decompressietrappen reeds op zijn 

computer zichtbaar zijn. Blijkbaar heeft 

John de boodschap begrepen en wordt de 

terugtocht aangevat. Na enkele minuten 

vinden ze het ankerkoord terug en wordt de 

stijging aangevat. Pieter heeft echter nog 

steeds de nodige moeite om zich goed uit 

te balanceren. Tijdens een handeling om 

lucht uit het droogpak te laten, lost hij de 

ankerlijn. Onmiddellijk wordt hij door de 

stroming meegenomen en is de ankerlijn 

uit het zicht verdwenen. Pieter voelt de 

druk op zijn oren toenemen en stelt vast 

dat hij snel terug aan het dalen is. In een 

laatste noodpoging blaast hij zijn laatste 

lucht in zijn pak en begint aan een crashdive 

naar de oppervlakte. Aan de oppervlakte 

gekomen brult Pieter het uit. De 

lucht uit het droogpak ontsnapt via zijn 

nekseal en ter nauwernood kunnen Erik en 

Karel vermijden dat Pieter weerom onder 

water verdwijnt. Ondertussen heeft John 

vastgesteld dat hij zijn duikmaat kwijt is en 

begint ook hij aan een, weliswaar gecontroleerde, 

stijging naar de oppervlakte. 

Terug aan boord. Gelukkig waren Erik en karel 

er aan de oppervlakte tijdig bij om te vermijden 

dat pieter terug onder water zou verdwijnen 

wat zeker tot verdrinking had geleid. 

Foto: Ivo Madder. 

Extra lood meenemen om meer lucht in het pak te kunnen laten en zo extra isolatie te bekomen, 

is helemaal fout en levensgevaarlijk. Foto: Ivo Madder. 

Pieter is volledig in paniek en ziet een wederonderdompeling 

geheel niet zitten. 

Ademend aan het zuurstofapparaat wordt 

de terugweg aangevat om vervolgens een 

preventieve decompressiebehandeling te 

ondergaan. 

Wat ging er mis, welke fouten 

werden er gemaakt? 

Uitloding 

Pieter heeft zich slecht voorbereid. Slechte 

informatie en verkeerde inschattingen 

hebben geleid tot een veel te zware uitloding. 

Dit compenseren door meer lucht 

in de reddingsvest of droog pak te blazen 

is niet zonder gevaar. Bij de minste diepteverandering 

zal men de luchtinhoud 

moeten aanpassen om zich terug in evenwicht 

te brengen. Bovendien moet men al 

dat gewicht ook voortbewegen waardoor 

men sneller vermoeid raakt en meer lucht 

verbruikt. Ten slotte kan een te zware uitloding 

uiteraard ook aanleiding geven tot 

verdrinking. Onder water een zware loodgordel 

afwerpen is niet evident. De daaropvolgende 

opstijging zal zeker aanleiding 

geven tot een te snelle opstijging. Ook aan 

de oppervlakte bleek het overgewicht problematisch. 

Gelukkig waren in dit verhaal 

Erik en Karel er aan de oppervlakte tijdig 

bij om te vermijden dat Pieter terug onder 

water zou verdwijnen wat zeker tot verdrinking 

had geleid. 

Duikplanning 

De mededuikers gaan ook niet ongestraft 

vrijuit. Zij hebben onvoldoende geïnformeerd 

naar de ervaring van Pieter. Door 

de aangename sfeer aan boord is het soms 

moeilijk om terug de aandacht te vestigen 

op het noodzakelijke en een uitgebreide 

briefing te houden. Pieter had nog geen 

Noordzee-ervaring en zodoende was een 

zeer specifieke briefing betreffende het 

verschil tussen Noordzeeduiken en Oosterscheldeduiken 

noodzakelijk. 

de moraal 

Zorg dat je gaat duiken met de juiste hoeveelheid 

lood. Heel dikwijls wordt bij 

droogpakduiken veel te veel lood meegenomen. 

De uitloding is voor iedere duiker 

anders, afhankelijk van persoon en duikmateriaal. 

De correcte hoeveelheid lood 

moet de duiker met lege fles op trapdiepte 

kunnen houden. Bij aankoop van nieuw 

materiaal (droogpak, fles…) kun je dit best 

eens uittesten op een veilige duikplaats 

waar men van de kant te water gaat. 

Hou steeds voor elke duik een complete 

briefing. Doe dit ook indien je elkaar reeds 

jaren kent en regelmatig samen duikt. 

TEksT: ERIC VONk, NAMENs HET VEIlIG- 

HEIDsCOMITé (VEIlIGHEID@NElOs.bE), 

FOTO’s: sVEN VAN lANGENHOVE 

& IVO MADDER 


Sprokkels 

Pasgeboren walvishaai 

ontdekt 

Begin maart 2009 heeft het Wereld 

Natuur Fonds (WNF) in de 

ondiepe wateren ten oosten van 

de Filippijnen een bijzondere 

ontdekking gedaan: een pasgeboren 

walvishaai. 

Tot nu toe was het voor wetenschappers 

een raadsel waar de walvishaai 

zich voortplantte. Hieraan komt nu 

hoogstwaarschijnlijk een einde. De gevonden 

walvishaai is slechts 38 centimeter 

lang. Daaruit kan de conclusie worden getrokken 

dat de vis in het gebied is geboren. 

De kleine walvishaai werd gevangen door 

een visser in de Filippijnse provincie Sorogan. 

Hij bond een touw om de staart van de 

vis en nam het dier mee naar het strand om 

hem vervolgens te verkopen. Wetenschappers 

wisten dat te voorkomen en onderzochten 

het dier voordat ze hem in diepere 

wateren weer vrijlieten. 

De walvishaai is de grootste vis ter wereld. 

Hij kan langer dan twaalf meter lang worden, 

maar is niet gevaarlijk voor mensen. 

72 

Verkoop van alle 

gekende duikmerken 

Eigen hersteldienst 

Vulstation tot 300 bar 


Het is de eerste keer dat een pasgeboren walvishaai ontdekt wordt. 

De walvishaai is een haai en geen walvis. 

Wel voedt hij zich op dezelfde manier 

als veel walvissen: door plankton uit het 

zeewater te zeven. Bij het planktonzeven 

zwemmen de walvishaaien vaak rustig 

rond nabij het wateroppervlak. Daardoor 

kunnen duikers deze grote haaiensoort 

regelmatig tegenkomen. De walvishaaien 

staan op de Rode Lijst van de IUCN aangeduid 

als kwetsbaar. Hun aantal neemt af. 

Het gebied waar de jonge walvishaai is 

gevonden ligt aan de rand van de Koraal- 

ADVERTENTIE 

DUIKSPORT 

driehoek, ook wel de kraamkamer van de 

wereldzeeën genoemd. De Koraaldriehoek 

strekt zich uit over de zeeën van Indonesië, 

de Filippijnen, Maleisië, Papoea-Nieuw- 

Guinea, de Salomon Eilanden en Oost- 

Timor. Leiders van deze zes landen komen 

15 mei tijdens de Wereld Oceanen Conferentie 

samen in Indonesië en maken daar 

een aantal maatregelen bekend om de 

ecosystemen en de voedselzekerheid in de 

regio te beschermen. 

Bron: www.wnf.nl 

DE DE ZEVEN ZEEEN 

ZEVEN ZEEEN 

e-mail: zevenzeeen@telenet.be 

OPENINGSUREN: 

Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. 

(winteruur tot 19.00u.) 

Zat. 10-12u. en 13-17u. 

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34 

Foto: WWF Filippijnen

Club in de kijker 

Acuatica viert 15-jarig 

bestaan 

1992 - Een 3*Duiker, lid van 

Nautilus Hasselt, begint met 

enkele collega’s te duiken in het 

zwembad van Peutie. Omdat 

deze mensen een brevet zouden 

kunnen halen worden zij allemaal 

lid van Nautilus, waar zij 

dus ook hun examens en proeven 

gaan afleggen. 

Enkele jaren later wordt er in samenspraak 

met de voorzitter van Nautilus 

overeengekomen dat Julien 

Goovaerts, die beroepsmatig met duiken 

begonnen was bij het leger, zelf een duikschool 

zou oprichten in Peutie en dit met 

de hulp van een instructeur van Nautilus 

die dus eerste lid werd tot de club zelf een 

instructeur zou hebben. 

En dan op 1 april 1994 en dit wat geen april 

grap, was het dus zover. ACUATICA (wat in 

het Peruaans wil zeggen “Alles wat met 

water te maken heeft”) werd geboren. 

Bijna een jaar later, op 26 maart 1995 behaalde 

Jul zijn instructeurstitel en had de 

club zijn eerste eigen instructeur. 

Omdat het als enige instructeur en zonder 

enig kader, nogal moeilijk is om iedereen 

Onze clubleden tijdens de cursus bootredder. 

de nodige theoretische en praktische kennis 

bij te brengen alsook examens en proeven 

af te nemen werd er meermaals beroep 

gedaan op de welwillende steun van 

LIMOS-instructeurs. 

Vijf jaar later - op 29 maart 1998 - kreeg 

Jul de hulp van de eerste instructeur (en 

mede oprichtster van de club), die uit eigen 

rangen gevormd was. Dat voordeel duurde 

Clubvakantie in l’Estartit (spanje). 

Julien Goovaerts van duikschool Acuatica. 

echter niet lang, want die instructeur zegde 

de club vaarwel in 1999 en Jul stond er opnieuw 

alleen voor. 

Niet getreurd, blijven volhouden of zoals 

ze zeggen “De aanhouder wint”. En ja, 

drie jaar later werd er - op 17 maart 2003 

- terug een uit eigen rangen gevormde instructeur 

gevierd. 

In 2008 kwamen er dan nog eens enkele 

4*Duikers bij, waardoor onze club toch 

weeral wat kader rijker is. 

Dat een kleine club ook groot kan zijn, 

wordt bewezen doordat de leden van Acuatica 

die er niet voor terugschrikken om 

allerhande cursussen te gaan volgen die 

de veiligheid kunnen verhogen. Zo hebben 

wij onder onze ± 30 leden, 10 mensen 

met het brevet Hoger Redder, 12 mensen 

met het brevet Basis Bootredder, 4 mensen 

met het brevet 3*Bootredder, 7 mensen 

met het brevet AED (Automatic Extended 

Defibrillator), 7 mensen met het brevet 

BLS (Basic Life Support). Ook werden wij 

reeds gevraagd om deel te nemen aan TVprogramma’s 

zoals Project X van RTBF 

2 en Big Brother van VTM. Tevens vraagt 

men onze leden ook bij diverse organisaties 

zoals het Provinciaal kampioenschap reddend 

zwemmen en het beveiligen van roeiwedstrijden 

en triatlons. Bij deze laatste 

enkel wat het zwemmen aangaat. 

Nu 2009, zullen wij ons 15-jarig bestaan 

vieren, 15 jaren waarin al onze leden ieder 

op zijn niveau en naar eigen kunnen, hebben 

bijgedragen dat de veiligheid altijd gerespecteerd 

werd en wordt, zodat we onder 

het motto ‘veiligheid eerst’ nog vele jaren 

veilig duikplezier kunnen beleven. 

Met dank aan het bestuur, onze leden, 

de sympathisanten en alle 

LIMOS-instructeurs die steeds klaar stonden 

met een helpende hand. 

TEksT: JUlIEN GOOVAERTs 

FOTO’s: ARCHIEF ACUATICA 

project X van RTbF 2. 


Duikmateriaal - pRODUCTINFO 

Duikmateriaal 

Het is misschien wel crisis, maar dat wil niet zeggen dat er geen 

duikmateriaal meer gekocht wordt... 

Oceanic 

Hollis 

De ‘ProEar2000’, een duikbril met een gesloten 

systeem voor je oren is niet nieuw. 

Enkele jaren geleden hebben we er al eens 

iets over geschreven. Waarom het dan opnieuw 

onder de aandacht brengen? Wel, 

duikers met oorinfecties (lees: zwemmersoor) 

moeten vaak aan de kant blijven. In 

het verleden zijn er al heel wat artikels verschenen 

over het voorkomen en bestrijden 

van zwemmersoor of otitis externa. Eén 

van de mogelijkheden om een dergelijke 

infectie te voorkomen is het gebruik van 

de ‘ProEar2000’. Waarom? Deze duikbril 

heeft als het ware een gesloten systeem 

voor je oren. Over je oren zit een ruimte 

met lucht die met een slangetje is verbonden 

met je masker. Zo kan je de oren droog 

klaren en dat is nu net het grote voordeel 

van dit masker. Het droog klaren gaat vaak 

gemakkelijker dan het nat klaren en zo 

kwamen de makers van deze duikbril op 

dit idee. De ruimte wordt geklaard zoals 

je normaal gesproken je masker klaart: 

door het uitblazen door de neus. Naast het 

gemakkelijk klaren zijn er nog meer voordelen: 

geen infecties van vervuild water 

en men zou ook beter kunnen horen onder 

water. Spijtig genoeg was deze duikbril de 

laatste jaren niet meer of zeer moeilijk verkrijgbaar 

in België. Hij wordt nu opnieuw te 

koop aangeboden in de betere duikwinkels, 

omdat de firma ‘Dive Technics bvba’ hem 

hier terug verdeelt. 

www.divetechnics.be 

74 


Een goede zichtbaarheid tijdens je duik is 

toch wel een heel belangrijk aspect. Vaak 

ligt het aan de zwevende deeltjes in het water 

dat het zicht al dan niet goed is, maar ook 

je duikbril heeft heel wat invloed op de kwaliteit 

van wat je te zien krijgt. De ‘M1 Mask’, 

een duikbril van het stijlvolle merk Hollis 

beweert een positieve invloed op die zichtbaarheid 

te hebben. Tijd om de ‘M1 Mask’ 

eens te testen... Als je ermee in een zwembad 

onder water kijkt, dan valt onmiddellijk 

de opmerkelijke helderheid van het water 

op én dat is duidelijk dankzij de duikbril. 

Het frontglas is vervaardigd uit extra kristalhelder 

glas van uitmuntende optische 

kwaliteit. Dankzij de productiemethode is 

het frontglas niet enkel kristalhelder, maar 

ook vervormingsvrij. Hierdoor heb je minder 

vervormde beelden en een betere kleurgewaarwording. 

Bovendien is het zicht beter in 

water met minder goede lichtomstandigheden. 

Het glas (Saint-Gobain Diamant - Crystal 

Clear Lens) bevat weinig ijzer, waardoor 

een grote lichtdoorlaatheid zonder groene 

tint bekomen wordt. Het volume binnenin 

het masker is klein, waardoor je mede dankzij 

het frontglas een goed zicht hebt tot in 

de verste uithoeken; een veel ruimer zicht, 

zelfs tot op je borstkas. De maskerrand van 

het frameloos masker is vervaardigd van 

100% zwarte siliconen en kan gemakkelijk 

meegenomen worden als reservebril in je 

trimvest. 

www.hollisgear.com 

Hugyfot 

Het ‘HugyCheck systeem’ van Hugyfot 

werd bekroond met de prijs voor beste 

innovatie tijdens DuikVaker 2009 in 

Utrecht. Een ondergelopen camerabehuizing 

is de vrees van iedere onderwaterfotograaf. 

Met het ‘HugyCheck 

systeem’ behoren deze zorgen echter 

tot het verleden. Het systeem stelt 

de gebruiker in staat om vóór de duik 

te controleren of de behuizing correct 

werd gesloten en of de O-ringen 

in goede staat verkeren. Door middel 

van een klein pompje wordt de druk in 

de behuizing teruggebracht tot 0,8 bar. 

Deze onderdruk wordt constant gemeten 

en weergegeven via een rode en 

groene led. Groen is OK, rood betekent 

dat er een lek is. Momenteel wordt dit 

systeem gratis geleverd bij elke nieuwe 

behuizing van Hugyfot. Meer info op de 

website. 

www.hugyfot.com 

Sealife 

Sealife presenteert met trots de nieuwe 

‘DC1000’ camera. Deze ‘DC1000’ lijkt erg 

veel op zijn broer de DC800. De twee grote 

veranderingen zijn: 10 miljoen pixels en het 

objectief is aangepast van 28 naar 37 mm, 

waardoor de ‘DC1000’ kan worden gebruikt 

met de optionele groothoeklens ‘SL970’. 

Het instelmenu is vernieuwd en heel eenvoudig 

in te stellen. Met behulp van 

1-2-3-afbeeldingen is de camera ingesteld 

voor de omstandigheden die je wenst. De

instellingen ‘Zee mode’, ‘Externe Flitser 

mode AUTO’, de ‘Externe Flitsen mode 

AUTO’ en de ‘Spy mode’, die ook op het vorige 

model aanwezig waren, blijven behouden. 

Een nieuwe instelling is de ‘Snorkel 

mode’. Deze zorgt voor automatische belichting 

en een digitale kleurcorrectiefilter 

voor optimale opname tijdens het snorkelen. 

Mares 

Voor duikers die graag ‘tegen de stroming’ 

zwemmen en die houden van alles 

wat exclusief is, biedt Mares een fantastische 

versie van de mythische ‘Abyss 22’. 

Een juweel speciaal ontworpen voor de 

meest extreme facetten van het duiken! 

De naam ‘Abyss’ is synoniem met technologische 

perfectie, welke bevestigd is 

door meerdere duikrecords (bijv. diepe 

soloduik tot -313m, …). Deze ademautomaat 

heeft alle weerstandstesten met 

glans doorstaan. Zowel de EN-250, de 

US Navy als het INPP in Marseille, bevestigen 

zijn perfecte geschiktheid voor 

extreem koud water, gasmengsels en 

extreme dieptes. De US Navy test is in 

dit verhaal nog een heel stuk strenger 

dan de EN250, namelijk dat een ademautomaat 

12 uur lang gekoeld wordt op 

-17°C alvorens hij wordt aangesloten op 

de testbank, met een ademfrequentie van 

25 ademhalingen per minuut met een gesimuleerde 

longinhoud van 2,5 liter per 

ademhaling (bij EN250 heeft de ademautomaat 

een kamertemperatuur van 18°C). 

De US Navy test zelf gebeurt in zout water 

van 0°C op een diepte van 60 meter en dit 

gedurende 60 minuten (bij de EN250 is dit 

water van 4°C, een diepte van 50 meter en 

gedurende slechts 5 minuten). De ‘Abyss 

22 Extreme’ houdt het dus minimaal 60 

minuten vol zonder dat er zich een constant 

debiet voordoet door ijsvorming. 

Ongelooflijk maar waar! 

Het design van het onderwaterhuis van de 

‘DC1000’ is venieuwd, waardoor je nu een 

nog betere grip hebt. Ook de afdrukknop 

is vergroot en de bedieningsknoppen zijn 

ruim opgesteld. Dus gemakkelijk te bedienen, 

zelfs met dikke handschoenen. Het 

rubbergecoated onderwaterhuis is waterdicht 

tot 60 meter. Voor het onderwaterhuis 

is er ook een difuser voor de ingebouwde 

flits beschikbaar. Uitbreidbaar met 

groothoeklens ‘SL970’ en met 1 of 2 ‘Sealife 

Digital Pro onderwater flitsers’. Alle andere 

accessoires van de DC800 blijven compatibel 

met de nieuwe camera. Consumentenprijs 

‘DC1000 camera met behuizing’ 

549,00 euro, ‘DC1000 Elite set’ (camera, 

huis, groothoek en 1 flits) 999,00 euro en 

‘DC1000 MAXX’ (camera, huis, groothoek 

en 2 flitsen) 1.549,00 euro. 

Maar de ‘Abyss 22 Extreme’ is niet alleen 

een leidinggevend product voor fans van 

extreme duiken; zijn ongeëvenaard ademcomfort 

maakt het ook een geliefd product 

onder recreatieve duikers en ‘vakantieduikers’. 

De tweede trap heeft een ‘teflon coating’ 

(fluorpolymeer harslaag), niet alleen 

voor het uitzicht, maar ook om te weerstaan 

aan de moeilijkste duikomstandigheden. 

Deze teflonlaag beschermt ook de 

bewegende delen binnenin de tweede trap 

en voorkomt dat er zich ijskristallen kunnen 

vormen op het metaal. In combinatie 

met het gepatenteerde VAD system (Vortex 

Assisted Design), is dit het ideale duo om 

topprestaties en maximale betrouwbaarheid 

te garanderen onder de meest extreme 

omstandigheden, zelfs bij duiken onder 

ijs. 

www.sealife-cameras.eu 

De gebalanceerde membraan eerste 

trap ‘MR22T’ is standaard gemonteerd 

met de nieuwe CWD-droogkit, welke de 

eerste trap beschermt tegen vuil en - tijdens 

duiken in extreem koud water -ijsvorming 

aan de buitenzijde voorkomt. 

Deze nieuwe versie ‘MR22’ is ook lichter 

en compacter dan zijn voorganger, zonder 

in te boeten aan zijn goede werking 

en een perfect stabiele middendruk te 

garanderen op elke diepte. En ‘last but 

not least’ heeft deze nieuwe ‘Abyss 22 

Extreme’ ook een nieuwe ‘Superflex’ 

slang, welke ruimschoots voldoet aan 

de testen zoals voorgeschreven in de 

EN250 norm, en is dus zeer geschikt 

voor gebruik in extreme omstandigheden. 

Zijn uitzonderlijke soepelheid en 

lichtgewicht garanderen een maximale 

bewegingsvrijheid. Adviesverkoopprijs 

‘Abyss 22 Extreme’ 589,00 euro (de octopus-versie 

heb je al voor 269,00 euro). 

www.mares.com 



Scubapro 

Scubapro introduceert een ongeëvenaarde 

voortstuwing: de ‘Sewing Nova Fins’. Deze 

opmerkelijke zwemvin voor open water 

combineert de kracht, acceleratie en 

wendbaarheid van een gewone vin met het 

comfort, de efficiëntie en moeiteloze snelheid 

van gespleten vinnen. Dankzij de 

scharnierende verbinding, net zoals de 

aanhechting van de staart bij een walvis of 

dolfijn, kan het blad zwenken. Als duiker 

hoef je niet meer te kiezen tussen kracht 

(bij een gewone zwemvin) en efficiëntie (bij 

een gespleten zwemvin); met de innovatieve 

technologie en de lichtgewichtmaterialen 

van de ‘Seawing Nova’ krijg je een vin 

waarmee geen vergelijking mogelijk is. 

Toch zeker niet wat zijn uitzicht betreft. Adviesprijs: 

149,00 euro. 

Led-verlichting is, zoals je in vorige Hippocampus 

gelezen hebt, revolutionair 

voor de generatie van vandaag. Nog even 

en het is de standaard van de toekomstige 

duiklampen. Scubapro introduceert twee 

nieuwe led-onderwaterlampen: de ‘PHAD 

4’ (4 x 3 W led-kop) en de PHAD 8’ (1 P7 

led-kop). Het eerste model is klein en kan 

gemakkelijk opgeborgen worden in de zak 

van de trimvest. Het andere is een middelgroot 

model (25 cm). De lichtopbrengst 

is respectievelijk 340 lumen/30 W en 900 

lumen/100 W. Beide lampen maken gebruik 

van de PWM-technologie (zie vorige 

Hippo, blz. 18) en kunnen gedimd worden 

van 100% naar 50%. Ze zijn ook modulair; 

ze kunnen dus gecombineerd worden met 

het Module Light battery pack - al dan niet 

met kabeluitvoering - van Scubapro. 

Adviesprijzen: respectievelijk 299,00 en 

399,00 euro. 

76 


Voor de duiker die eigenlijk alles al heeft, 

is de ‘Towel Microfibre’ van Scubapro misschien 

wel een leuk hebbeding voor op 

vakantie. Deze ultra dunne, compacte en 

uiterst lichtgewicht handdoek van 160 x 

80 cm is gemaakt van microfibre vezels, 

waardoor hij niet enkel weinig weegt maar 

ook snel droogt (8 x sneller dan een gewoon 

badlaken). Het lichtgewicht superieur 

materiaal is behandeld met een antibacteriële 

formule, voelt badstofachtig 

aan en is zeer absorberend (absorbeert 9x 

zijn eigen gewicht in water). Een onmisbaar 

item voor (duik)reizen en strandgebruik én 

het bespaart je misschien wel van overgewicht 

bij je volgende vliegtuigreis. 

www.scubapro.com 

Big Blue 

Maak maar een plekje vrij op de schoorsteenmantel, 

want de nieuwe ‘Flying Fish’ 

duiklampen van ‘Big Blue’ zijn te mooi om 

weg te stoppen bij je duikspullen. Naast 

een elegant ontwerp geven deze lampen 

nog eens flink wat licht. Drie 5 watt leds geven 

een verbluffende 500 lumen. Op de 

dimstand heb je nog 350 lumen licht. Optioneel 

is de lamp ook verkrijgbaar als focuslamp, 

die uitgerust is met de AFO-techniek. 

De AFO-techniek is speciaal voor 

onderwater fotografie: wanneer de camaraflits 

afgaat, schakelt de duiklamp 3 se- 

conden uit. Zodoende is er geen overbelichte 

spot op de foto aanwezig. De 

duiklamp is vervaardigd uit aluminium en 

beschikbaar in diverse kleuren. Ze werkt 

zowel op alkaline als oplaadbare batterijen. 

Deze lamp zal menig duiker kunnen bekoren, 

als compacte duiklamp (ook goed 

voor op reis) en als focus lamp voor onderwater 

fotografie. Voor inlichtingen kan je 

terecht bij je lokale duikhandel of bij de officiële 

importeur ‘Dive Technics bvba’ te 

Broechem. 

www.divetechnics.be 

Green Force 

Ter gelegenheid van zijn tiende verjaardag 

brengt Green Force, de specialist in modulaire 

duikverlichting, een ‘Anniversary 

Pack’ op de markt. In het packet zit ‘Flexi 

HV’ batterijpack van 14,4 Volt - 4,5 Ah en 

een lampkop ‘HID 200’ met als kenmerken: 

2400 Lumen, 4300/5100 Kelvin. Brandtijd: 

120 minuten. Bij aankoop van deze ‘Limited 

Edition’ betaal je enkel voor de lampkop en 

het batterijpack. Je krijgt niet alleen 10% 

verjaardagskorting op deze twee items, 

maar tevens komt de set met een gratis kabel, 

een gratis lader en een gratis flesbevestiging. 

De set zit daarbovenop nog eens 

verpakt in een mooie rugzak. Prijs consument: 

799,00 euro. 

www.green-force.com

SCUBAPRO 

DAYS 

2009 

SCUBAPRO UWATEC 

organiseert dit jaar de 

SCUBAPRO Days op 

16 en 17 mei 2009. 

Beleef de ervaring tijdens dit 

gratis evenement in de Lilse 

Bergen nabij Turnhout. 

Test ons materiaal tijdens 

een echte duik, ontdek onze 

nieuwe producten en geniet 

met ons van deze Scubapro 

Uwatec Days! 

Grote speeltuin voor kinderen 

aanwezig. 

Reserveer uw deelname bij 

uw vertrouwde SCUBAPRO 

UWATEC Dealer. 

Kijk voor details op scubapro. 

com/scubaprodays2009 


77


Joby 

Wie Joby zegt, zegt statief! Joby ontwikkelt 

innovatieve accessoires op het gebied van 

fotografie en persoonlijke communicatie. 

Joby is gevestigd in San Francisco en ging 

in 2005 van start met als eerste product 

in zijn portefeuille de innovatieve ‘Gorillapod’, 

een flexibel camerastatief. De Gorillapod 

is inmiddels in 40 landen te koop 

en verkrijgbaar in 5 modellen en 6 kleuren. 

Het statief is voorzien van grijppootjes die 

360 graden kunnen worden gebogen en 

gedraaid, zodat de digitale camera stevig 

op en aan vrijwel elk oppervlak kan worden 

bevestigd. Het is het ideale accessoire 

voor de actieve fotograaf die eropuit trekt. 

Ook bruikbaar onder water. Op hun website 

staat er een uitgebreide fotogallery van de 

onvoorstelbare mogelijkheden die de ‘Gorrillapod’ 

biedt. 

www.joby.com 

SeaCam 

Dat ‘SeaCam’ de Aston Martin van de fotobehuizingen 

is, moet aan niemand meer 

verteld worden. Vandaar wellicht dat ze, 

net zoals vorig jaar, ook dit jaar de begeer- 


de ‘Tauchen Award’ gewonnen hebben voor 

beste onderwaterfotobehuizing. 

www.seacam.com 

Camaro 

De Camaro-duikpakken van de ‘Stingray 

serie’ zijn van de Camaro-pakken het 

meest geavanceerd Ze zijn gemaakt voor 

de veeleisende klant die regelmatig duikt. 

De duurzame pakken zijn aangenaam om 

dragen omwille van hun extra flexibele zones 

en weldoordacht afdichtingen (seals). 

Voor elke watertemperatuur is er wel een 

geschikt pak in de ‘Stingray serie’: ze zijn 

verkrijgbaar in 7 mm, 5 mm en - nieuw voor 

2009 - 3 mm uitvoering. Splinternieuw is 

ook de ‘Stingray PRO’ met een vaste kap. 

De vrouwelijke duikers zullen aangenaam 

verrast zijn als ze één van de moderne ontwerpen 

passen, die speciaal ontworpen 

zijn volgens hun voorkeuren. Richtprijzen: 

‘Stingray Pro’ 349,95 euro, ‘Stingray 7 mm’ 

319,95 euro, ‘Stingray 5 mm’ 289,95 euro, 

‘Stingray 3 mm’ 209,95 mm en ‘Stingray 

Monovest’ 119,95 euro. www.camaro.at 

ADVERTENTIE

Bondsnieuws - COMMIssIE HIppOCAMpUs 

Foto-archief BEFOS 

Niettegenstaande de Commissie Hippocampus een redelijke verzameling 

heeft van onder- en bovenwaterfoto’s om het bondsblad 

Hippocampus en eventueel andere NELOS-publicaties te illustreren, 

is er steeds nood aan nieuw fotomateriaal. 

Het is niet altijd eenvoudig om bij een ar- 

tikel een geschikte foto te plaatsen. 

Stel je bijv. eens voor dat er een artikel 

gepubliceerd wordt over een speciaal visje dat 

enkel in de winter aanwezig is en dat je een 

ijsduik moet maken om het te kunnen zien. We 

hebben hiervoor foto’s nodig van het diertje, de 

voorafgaande duikplanning (bijv. duikers die samen 

op de duikcomputer kijken), de veiligheidsploeg 

en een sfeereffect van het duiken onder 

het ijs. Nu doen zich vaak volgende problemen 

voor: het artikel komt meestal te laat binnen en 

moet dan nog bewerkt worden, de foto’s zijn niet 

bruikbaar of zijn gewoon niet beschikbaar. Dus 

nog snel even een paar foto’s zoeken. Bij wie? … 

Handig is dat je dan een archief hebt met allerlei 

foto’s die mogelijk eens van pas komen. In ons 

beperkt archief zit er nu wellicht geen foto van 

dat visje, we hebben wel een tiental foto’s van 

ijsduiken en maar een paar foto’s van een duik- 

planning. Als je die foto’s al eens gebruikt hebt, 

is het niet zo interessant om ze bij een volgend 

artikel nog eens te gebruiken. En zeggen dat er 

bij onze NELOS-fotografen heel wat geschikt fotomateriaal 

‘in de schuif ligt’ of ‘op de harddisk 

staat’. Er is zelfs een BEFOS-archief met daarin 

gearchiveerd de portfolio’s van de NELOS- en 

LIFRAS-onderwaterfotografen, die een CMASonderwaterfotograafbrevet 

behaalden. Dat 

archief is niet beschikbaar en dient enkel om in 

geval van problemen te kunnen bewijzen dat een 

bepaalde fotograaf zijn brevet waard is. Daarom 

heeft de Commissie Hippocampus aan de Audiovisuele 

Commissie (AC) van NELOS gevraagd of 

het mogelijk is om dat archief vrij te geven. Onlangs 

kregen we positief nieuws: zowel NELOS 

als LIFRAS zullen kunnen beschikken over de 

foto’s uit het archief op voorwaarde dat de fotograaf 

zijn toestemming geeft. De meeste fotografen 

kregen hier al een e-mail over van de AC. 

ADVERTENTIE 

De foto’s kunnen dan gebruikt worden voor zowel 

NELOS- en LIFRAS-publicaties, zonder dat daar 

telkens opnieuw toestemming voor gevraagd 

moet worden. Uiteraard zal het redactieteam 

van Hippocampus er, net zoals in het verleden, 

op toezien dat de auteur van de foto’s vermeld 

worden bij de publicaties in Hippocampus. Hierbij 

kan er natuurlijk al eens iets mislopen; de 

zetduivel heeft er de voorbije zes jaar ongeveer 

vijf keer voor gezorgd dat er een foutieve naam 

bij een foto stond of er een naam weggevallen 

was. Als we hiervan op de hoogte gesteld worden 

melden we die fout in een volgende editie, 

behalve als de auteur dan niet wenst. 

Hippocampus heeft ook een archief met rechtenvrije 

foto’s. Het betreft foto’s waarvan de auteur 

te kennen heeft gegeven dat hij/zij niet vermeld 

wil worden, zijn rechten afgestaan heeft 

of zelfs helemaal niet bekend is, maar waarbij 

de foto wel vrijgegeven is voor al dan niet commercieel 

gebruik. Om het tekort aan boven- en 

onderwaterfoto’s op te vangen breiden we dit archief 

stelselmatig uit en maken er natuurlijk ook 

gebruik van als het niet anders kan. 

REDACTIE HIppOCAMpUs 

Groot feest ten Gunste van “télévie 2009” 

Doel van Deze manifestatie: GelD inzamelen voor 

bloeDkankerbestrijDinG 

(een kanker Die vooral kinDeren treft) 

zaterDaG 18 april 2009 

van 10 tot 21 uur 

in la Gombe esneux 

“De televie van la Gombe” 

openstelling van la Gombe voor duikers en vrijduikers 

van 10.00 tot 21.00 uur non-stop 

afdaling van de ourthe voor alle deelnemers 

met vertrek vanuit la Gombe om 11.00 uur 

++++++++++++++ 

inschrijvingen: 

voor duikers en vrijduikers: de dag zelf per club of individueel 

voor de afdaling van de ourthe: van 10.00 uur tot 10.30 uur 

in la Gombe 

++++++++++++++ 

prijs: € 5,00 per duik - duikperiode - rivierafdaling 

++++++++++++++ 

Diverse activiteiten voor familieleden en niet-duikers 

(videovoorstelling, expo van onderwaterfoto’s), 

snacks en drank, verkoop van télévie producten 

++++++++++++++ 

De opbrengst van deze dag 

wordt volledig gestort op rekening van “télévie 2009” 

++++++++++++++ 

Contact: 

voor de algemene organisatie: 

serge van londersele – 0475 39 69 04 – vanlondersele.s@skynet. 

be 

voor de afdaling van de ourthe: 

rafael asensio – 0475 73 65 04 – rafael.asensio@teledisnet.be 

voor het vrijduiken: 

Cyril Chevrol – 0495 63 75 12 – chevolcyl@hotmail.com 


79

Webdiving 

Er is een 

duikschooltje 

geboren 

Toen ik dit stukje tekst schreef, waren we allemaal in volle aanloop 

voor Kerst. Het is dan ook niet eigenaardig dat deze Webdiving past 

in dat sfeertje. 

Een jaar geleden in de maand december 

vierden we in Brasschaat de 

geboorte van een kerstkindje. Nee, 

niet het kindje dat zich ieder jaar in de 

vele kerststalletjes manifesteert - hoewel 

dat ook gevierd werd - nee, een nieuwe 

duikschool. Of beter gezegd duikschooltje. 

Want niet alleen qua omvang moest 

het nog groeien, maar ook de leden waren 

niet de grootste in de duikwereld. Het 

betrof immers een school voor jeugdduikers. 

Opgepast, we spreken hier niet over 

kinderen, maar over jeugd. Gevoelig! Ons 

kindje werd goed in de watten gelegd en 

kreeg bezoek van herders in de vorm van 

kandidaat-lesgevers en van koningen verkleed 

als hoogwaardige evaluatoren. Het 

kreeg een bescheiden budgetje en een 

plaatsje in het zwembad. De jeugd kwam 

er op af en zag het wel zitten. Nu, een jaar 

later, kunnen we de eerste kaars uitblazen. 

En we wensen… oeps bijna verklapt. 

En dat mogen we niet, want anders komt 

onze wens niet uit. 

Andere kleine samenscholingen zijn koralen. 

Deze oceaanbewoners zijn neteldieren 

die bestaan uit een poliep met tentakels 

en een mond met verteringszak. Met een 

steel zitten ze vast aan een substraat. 

Deze bouwers van koraalriffen hebben 

een mutualisme met algen die energie 

hiervoor leveren. Het koraal levert op 

zijn beurt voedingsstoffen en een schuilplaats. 

Maar deze symbiose bedreigt hun 

voortbestaan. Door onder andere de opwarming 

van de aarde kunnen de algen 

afsterven en zonder algen sterft koraal 

een hongerdood. Dit zou voor jou als duiker 

niets nieuws mogen zijn. Wil je echter 

meer weten over deze mariene diersoort 

dan wijs ik je door naar de website van Tim 

80 


Wijger. Deze bioloog heeft een site opgezet 

met informatie uit wetenschappelijke 

tijdschriften - van introductieverhalen tot 

verdiepingsartikelen - die te bezoeken is op 

www.koraalwetenschap.nl. 

Niet alleen koralen en algen kunnen 

samenleven, ook duikers zijn sociale wezens. 

Op sociale sites zoals Facebook 

(www.facebook.com) vind je wel enkele 

duikscholen (oeps staat jouw duikschool er 

nog niet op?), groepen van duikplassen (“Ik 

ben fan van de Put van Ekeren”), enz. Michel 

Braunstein gaat ietsje verder met de 

creatie van een online ‘social network for 

divers’: www.Seayoo.com. Dit is een eerste 

geografisch georiënteerde website die duiken 

in alle hoeken van de wereld wil promoten. 

Op deze site kan iedereen duiklocaties 

en -centra aanmaken, zodat anderen 

weten waar ze moeten zijn als ze op een 

bepaalde plaats willen duiken. Geen zoeken 

meer op duizenden sites om te weten 

waar je kunt duiken. Met deze sites wil de 

webmaster zo veel mogelijk duikers in de 

wereld bereiken, waardoor dit het grootste 

sociale duikplatform moet worden. Ben jij 

ook zo’n sociale internetduiker? 

Sociaal of niet, als fervente duikers sta je 

soms voor het volgende dilemma: trek ik 

nu mijn nat of mijn droog pak aan? Als je 

wil vermijden dat je de twee pakken moet 

meenemen en met je teen de temperatuur 

van het water moet controleren alvorens 

je een definitieve keuze maakt, dan is dit 

misschien de link die je zoekt: www.hmcz. 

nl/applets/snelpeil/index.html. Klik op 

het tabblad ‘zout’ en vink ‘onderste sensor’ 

aan. Het resultaat is een kaart met 

de actuele temperatuur van het zeewater. 

Volgens mijn informatiebron staan de bovenste 

sensors op één meter onder de oppervlakte 

en de onderste sensors op één 

meter van de bodem. Je kan dus zelfs een 

idee krijgen van de temperatuursgradiënt. 

Kleine of grote links blijven welkom. Ook je 

al dan niet gezouten suggesties mag je op 

mij afvuren. Elektronisch wel te verstaan. 

Of heb je leuk nieuws, zoals de verjaardag 

van een interessante site, stuur dan 

een elektronische verjaardagskaart naar 

patrick.van.hoeserlande@advalvas.be. Ik 

zorg voor de virtuele kers op de internettaart. 

 

TEksT: pATRICk VAN HOEsERlANDE

Persbericht 

Wereldrecordpoging: meeste 

duikers tegelijk onder water 

Zaterdag 23 mei 2009 organiseren Stichting De Noordzee en de Nederlandse Onderwatersport Bond 

(NOB) in het kader van de Week van de Zee een wereldrecordpoging voor duikers. 

Het doel is het wereldrecord ‘de meeste 

duikers tegelijk onder water’ te verbreken. 

Daarvoor moeten minimaal 1000 duikers 

tegelijk minimaal 1 minuut onder water 

zijn. De duik vindt om 13:00 uur plaats in 

Zeeland, in het Veerse Meer vanaf de Veerse 

Dam. 

Het huidige record ‘meeste duikers tegelijkertijd 

onder water’ werd in 2006 gevestigd 

op de Malediven met 958 duikers. Dit 

aantal willen Stichting De Noordzee en 

de NOB op 23 mei 2009 overschrijden. De 

organisatie koos voor Zeeland omdat hier 

voldoende helder, goed beschut en interessant 

duikwater voorhanden is. Specifiek 

voor de duiklocatie bij de Veerse Dam geldt 

dat er voldoende ruimte is om 1000 duikers 

zonder milieuschade te water te kunnen 

laten gaan. De resultaten worden officieel 

ingestuurd naar het Guinness World Book 

of Records. 

Met deze recordpoging willen we meer 

aandacht vragen voor de bescherming van 

haaien in de Noordzee, die nog steeds bedreigd 

worden met uitsterven. Haaien worden 

wereldwijd bedreigd. In de Noordzee 

zijn ze nog steeds geregeld het slachtoffer 

van bijvangst in visserij. Helaas horen 

haaien niet tot de duurzaam gevangen categorie 

op de VISwijzer. Hier moet verandering 

in komen. 

samenwerking 

Met de gezamenlijke wereldrecordpoging 

willen Stichting De Noordzee en de NOB 

de samenwerking tussen de beide organisaties 

bekrachtigen. In de toekomst willen 

de organisaties vaker samen optrekken om 

onder duikers aandacht te vragen voor de 

Noordzee en haar onderwaterwereld. In de 

Noordzee leven diverse bijzondere dieren 

en liggen historische wrakken. Samen met 

Hippoëzie 

De zee is moeilijk benoembaar 

maar laat zich gewillig beschrijven 

als een afwisselend geleurde 

dansende lei 

duikers kunnen we ervoor zorgen dat deze 

ook voor de toekomst behouden blijven. 

daarin is het schip haast een dichter: 

de zeezieke koers blijkt een kaarsrechte regel 

dankzij het raadsel des radars 

aldus het schip maakt de zee 

enigermate voorstelbaar 

waar het schip zo-even geweest is 

blijft de onbenoembare leegte 

het schip maakt de zee. 

GERRIT kOUWENAAR 

(UIT ‘AUTOpsIE/ANONIEM’) 

deelnemen 

Deelnemen aan de duikrecordpoging is geheel 

gratis en kan door het inschrijfformulier 

in te vullen op www.weekvandezee. 

nl. Als het wereldrecord verbroken wordt, 

krijgen alle deelnemers na afloop een wereldrecorddeelnamebrevet. 

Week van de Zee 2009 

De duikrecordpoging wordt georganiseerd 

in het kader van de jaarlijkse Week van de 

Zee. De week vindt dit jaar plaats van 16 

tot 23 mei 2009. Het thema is Goede, ofwel 

duurzame, VIS. De aftrap wordt gegeven op 

16 mei met de lancering van de VISwijzer 

2009. 

Meer informatie over de duikrecordpoging 

tijdens de Week van de Zee: 

www.weekvandezee.nl. 


Lopende agenda 

April 2009 

02 Beginnerscursus OW-video 

Inleiding, verlichting en stabiliteit 

Locatie: Duikershuis - 20.00 u 

03 Lezing Veiligheid – Human Factors in de 

duiksport 

Het maken van fouten is menselijk; 

mensen zullen dus altijd fouten blijven 

maken. 

Gastspreker: Bob van Asselt 

Locatie: Huis van de Sport, Berchem - 

20.00 tot 22.00 u 

Organisatie: Duikschool FSD i.s.m. AVOS 

Inkom gratis 

03 Cursus Onderwaterfotografie Niveau 1 

Locatie: Huis van de Sport, Gent 

Verantwoordelijke: Hedwig Dieraert 

hedwig.dieraert@telenet.be 

Info: www.onderwaterfotografie.be 

05 Wedstrijd vinzwemmen: Afdaling van de 

Maas - 6 km 

locatie: Maaseik 

Verantwoordelijke: Annemie Lantin 

annemielantin@yahoo.com 

http://home.scarlet.be/afdalingvandemaas 

05 BK OWH - Antwerpen 

(gewijzigde datum) 

Verantwoordelijke: Jurgen Debaveye 

jurgen_debaveye@advalvas.be 

07 Limiet inschrijving 1*I/Initiator 

(Module 1) 

10 Filmavond 

Organisatie: Duikschool Nereus Kuurne in 

samenwerking met ‘Noord tot Zuid’ 

Locatie: Sportpark Kuurne, Boomgaardstraat 

168, 8520 Kuurne - 20.00 u 

14 Inlevering verhandeling 3*I 

18 De Télévie 2009 

Openstelling van La Gombe voor duikers 

en vrijduikers 

Afdaling van de Ourthe 

Doel van deze manifestatie: geld inzamelen 

voor bloedkankerbestrijding (een 

kanker die vooral kinderen treft). 

Meer info: zie blz. 79 

19 Examen theorie 2*I 

19 Belgisch Kampioenschap vinzwemmen in 

binnenbad 

http://sites.google.com/site/ 

nautilusvinzwemmen/bc-2009 

19 9e Themafotoduikdag 

Onderwerp: onderwaterjacht 

Iedereen is welkom. Deze duikdag is volledig 

gratis. Buddy zelf voorzien. 

Locatie: Tholen, Vuilbak - 09.45 u 

22 Limiet inschrijving Stage 2*I 



24 Evaluatie foto’s 9e Themafotoduikdag 

Aansluitend enkele slideshows 

Locatie: Fotoclub CREA in Fort II - 20.00 u 

26 Begeleiderscursus Duikers met een 

Handicap 

Duikershuis en Bloso-zwembad Hofstade 

10.00 u tot 17.00 u 

ann.tielen@pandora.be 


Technische en praktische informatie, 

fauna en flora 


82 


Mei 2009 

05 Herexamen theorie 2*I 

05 Cursus Onderwaterfotografie Niveau 1 

Uitsluitend voor NELOS-leden 

2 theorielessen en 1 zwembadles 

€ 40,00 (incl. homologatie en zwembad) 

Theorie (dinsdag 5 en 12 mei) bij Fotoclub 

CREA, Fort II, Wommelgem 

Praktijk (wo. 6 mei) - zwembad Nijlen 

Lesgevers: Alidoor Dellafaille & Peter Van 

Den Eynde 

Inschrijvingen: alidoor.dellafaille@skynet.be 

of pvandeneynde@telenet.be 


Veiligheid, montage 

Locatie: Duikershuis - 20.00 

16-17 

Scubapro Days 

Locatie: Lilse Bergen 

www.scubapro.com/scubaprodays2009 

17 26e Zeevlooienmarkt & Rommelmarkt 

Locatie: Kastelein-Baljuwwijk, Elsene 

(Brussel) 

Info: info@puces-nautiques.org 

0472 47 89 17 

19 BK Vinzwemmen lange afstand 

Info: www.vinzwemmen.be 

17 Voordracht 3*I 

Locatie: Duikershuis NELOS 

21 Werkgroep OW video 

Locatie: Sint-Anna Kring, Roklijf 4, 9300 Aalst 

info@real-time.be 

30 & 31 

NELOS-Duikdag 

Locatie: nog niet gekend 

Info en inschrijvingen: bij Hannelore Sprengers 

+32 15 29 04 86 

Juni 2009 

07 Examen 1*I/Initiator (Module 1) 

11 Cursus OW-fotograaf Niveau 2 

Roeselare - 19.30 u 

Info: http://users.telenet.be/peterryngaert 

14 Themaduik Commissie Biologie 

Zoet water, toch geen woestijn? 

Locatie: Put van Ekeren - 10.00 u 

Tiny Heremans - 016 22 56 98 


18 Herexamen 1*I/Initiator (Module 1) 

18 Briefings & Reddingstechniek 

Doelgroep: kandidaten 2*I (en 3*I) 

Organisatie: LIMOS 

Locatie: La Platte Taille - 09.30 u 

Info: Philippe Mertens - ph.mertens@telenet.be 

21 30e Noordzeechallenge 

Reddingsstation van Cadzand - 9.00 u 

NSSA - Maurice Hinsenkamp 

+31 117 39 24 19 

27 Zeelandflitsen 2009 

Info: www.onderwaterfotografie.be 

Juli 2009 

11 Aloha 2009 

Zilvermeer Mol - 16.30 u 

Atlantis Duikcentrum, Zilvermeerlaan 10, Mol 

Programma: www.atlantis-vzw.be 

info@aloha-mol.be 

12 juli - 9 september 

Zie ook: http://wiki.nelos.be/index.php/Lopende_agenda 

Hugycup 

Allereerste onderwater foto en video competitie 

georganiseerd door Hugyfot onderwater 

behuizingen, Green Force onderwater 

belichting en Danny Van Belle Co. Ltd. Marine 

Wildlife Videography. 

Locatie: Lembeh strait, Noord Sulawesië, 

Indonesië 

Info voor deelname: www.hugycup.com 

Augustus 2009 

02 10e Themafotoduikdag 

Onderwerp: breedhoek met model 

Iedereen is welkom. Buddy zelf voorzien. 

Na de duik BBQ. Eten en drinken zelf voorzien. 

Deze duikdag en het gebruik van het vuur is 

volledig gratis. 

Locatie: Bergsediepsluis - 11.30 u 

07 Evaluatie foto’s 10e Themafotoduikdag 

Aansluitend een special act 

Locatie: Fotoclub CREA in Fort II - 20.00 u 

08 tot 15 

NELOS-sportkamp 


September 2009 

05 Herexamen Duiker-Hulpverlener 

Locatie: Duikershuis NELOS 

05 3e Wet Wheels-Duikdag 

Locatie: Zilvermeer Mol 

Info: www.wet-wheels.be/WW-duikdag 

Eric Reekmans - 0496 82 92 12 

Eric.Reekmans@pandora.be 

13 Themaduik Commissie Biologie 

Onderwerp: mosdiertjes 

Locatie: Klein Stelle - Wemeldinge - 11.00 u 

Tiny Heremans - 016 22 56 98 


13 35e Internationale doortocht Albertkanaal 

Afstand 4 km en 1 km 


Voor november: noteer dat het examen 

Module 2 Theorie 1*I/Initiator te Asse op 

29 november 2009 plaats vindt, en niet op 

22/11! 

Opleiding nitrox, extended range & trimix: 

www.wiki.nelos.be 

(bij menu Duiktechnieken) 

Let wel: 

Controleer even of het evenement inderdaad 

wel doorgaat. De zetduivel speelt 

ons meer dan eens parten! 

En verder? Weet je van interessante 

evenementen of organiseer je zelf een 

activiteit die in onze Lopende Agenda kan 

opgenomen worden, plaats de gegevens 

dan in de Lopende Agenda op de NELOS- 

Wiki of bezorg ze aan: 

Ivo MADDER 

De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne 

Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be

picture: Sven Van Langenhove 

LED 

next generation ... 

Sinds de introductie van de eerste Green Force Force Tristar LED-lampkop in 2002 heeft de de 

LED-technologie een enorme evolutie evolutie doorgemaakt en hoeven LED-duiklampen in geen 

enkel opzicht nog nog onder te doen voor duiklampen met ‘traditionele’ lichtbronnen. Momenteel 

telt telt het het Green Force gamma 5 verschillende verschillende LED-lampkoppen met met een lichtop- lichtop- lichtoplichtopbrengst die oploopt tot maar liefst 1.980 Lumen (Nonastar P4 D). 

Naast een ongeziene autonomie en lichtopbrengst bieden de Green Green Force LED-lamp- LED-lamp- LED-lampkoppen 

ook nog eens de de zekerheid van een uitstekend batterijmanagement, een over- 

verhittingsbeveiliging en een ‘bring ‘bring me home’ home’ modus. De modellen met ‘D’ indicatie zijn 

bovendien uitgerust met een dimmer, een strobe- en een SOS-modus. 

Alle Green Force LED-lampkoppen zijn uitgerust met een constante stroomregelaar 

met PWM-modulator. Deze PWM-module (Puls Width Modulation) wordt gestuurd 

door een microprocessor die: 

zorgt voor een goed batterijmanagement 

en diepontlading voorkomt; 

de LED’s op hun maximum vermogen aanstuurt, 

zonder overbelasting; 

de lampkop beschermt tegen oververhitting; 

extra opties mogelijk maakt zoals dimmen, SOS, enz. 

www.green-force © .com 

SOS Strobe 

SOS 

Green Force 

PWM-module met 

microprocessor. 

SOS 

T.O.S. 

Triple O-Ring Sealing 

T.O.S. 


T.O.S. 


LIGHT 

DIM 66% 

DIM 33% 

STROBE 

SOS

De ware betekenis van ‘STRETCH’ 

De nieuwe Elasteks van BARE 

Pakken die je passen alsof ze met een 

spuitbus zijn opgebracht; pakken die je 

lijf volgen in elke curve en elke bocht, 

hoe je ook staat, ligt of beweegt. 

Geen ruimte voor water en geen plaats 

voor de kou. 

Dat is comfort in 3D; dat is BARE. 

Alléén BARE gaat zo ver. 

Je Bare dealer heeft precies de juiste maat voor je.

Hippocampus nr. 223 (maart/april 2009) - volledige uitgave

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?