Hippo
Hippocampus nr. 218 (april 2008) - volledige uitgave
Hippocampus nr. 218 (april 2008) - volledige uitgave
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT ‘NELOS’ - N° 218 - april 2008 - D 2,48<br />
<strong>Hippo</strong> campus<br />
Bondsnieuws<br />
30 jaar NELOS<br />
Bondsnieuws<br />
Ruggenmergschade door decompressie<br />
Bondsnieuws<br />
Eerste mentale hulp bij duikongevallen<br />
Reportage<br />
De schoenveterworm<br />
Reportage<br />
Oog in oog<br />
met een levend fossiel
Van de redactie<br />
DOOR IVO MADDER<br />
Onze Liga,<br />
N E L O S ,<br />
werd dit<br />
jaar 30 jaar, maar<br />
is zeker niet oud.<br />
We hebben recent<br />
de nieuwe decompressietechnieken<br />
ingevoerd, die uitgebreid<br />
aan bod komen in onze vernieuwde<br />
cursus; een juweeltje voor het niveau 3*D,<br />
4*D en hoger. In die cursus en ook in deze<br />
<strong>Hippo</strong> staat unieke en nooit eerder in het<br />
Nederlands gepubliceerde info over ruggenmergschade<br />
door decompressie. NELOS is<br />
volop bezig met het up-to-date maken van<br />
haar lesmateriaal (PowerPoint presentaties,<br />
vragenlijsten, enz.). Op wiki.nelos.be vind je<br />
weldra de nodige links naar die documenten.<br />
Ook aan het cursusboek voor 1*D en 2*D<br />
zijn we volop bezig en NELOS volgt de vernieuwingen<br />
in de duiksport op nauwe voet.<br />
Daar zorgt het nieuw verkozen kader voor;<br />
verkozen tijdens de laatste Algemene Vergadering<br />
van het College der 3*Instructeurs.<br />
En er zitten enkele jonge Instructeurs tussen.<br />
We houden ons ook steeds jong én fit door<br />
het opleiden van nieuwe duikers en instructeurs.<br />
De fysieke fitheidtest is daar alvast een<br />
hulpmiddel voor. Dat opleiding nuttig is, dat<br />
ondervonden enkele kersverse Duiker-Hulpverleners.<br />
Weet ook dat bij een (duik)ongeval<br />
de ‘eerste mentale hulp’ een eerste belangrijke<br />
stap kan zijn als slachtofferhulp.<br />
De Zijpe heeft eindelijk een laatste rustplaats<br />
gevonden én dankzij de hulp van<br />
beroepsduikers, was dat niet de bodem van<br />
een havendok. Ook dit jaar worden er enkele<br />
dijken hersteld in Zeeland; m.a.w. verscheidene<br />
bekende duikplaatsen zijn niet<br />
bereikbaar. Hou er rekening mee tijdens de<br />
planning van je (club)duiken. Als alternatief<br />
kan je een bezoekje brengen aan het bezoekerscentrum<br />
in het Nationaal Park Oosterschelde.<br />
Of ga eens duiken op een nieuwe<br />
diepe duikplaats, in de buurt van het Zilvermeer.<br />
Zorg tijdens het duiken wel steeds voor<br />
je hydroculinair gedeelte! Zeker als je gaat<br />
duiken in tropische gebieden om er bijv. de<br />
koraalriffen in kaart te brengen. Als het aan<br />
het ‘Internationaal jaar van het koraalrif’ ligt,<br />
gaan die riffen er nog vele generaties zijn.<br />
Wat misschien niet gezegd kan worden van<br />
de diepzeeriffen? Of het moest zijn dat er<br />
meer mariene natuurgebieden komen.<br />
<strong>Hippo</strong> campus<br />
Bondsnieuws<br />
Nieuwe NELOS-cursus theorie................. 5<br />
30 jaar Duikonderricht.............................. 7<br />
30 jaar Nelos.....................................8-10<br />
Fysieke fitheidstest voor kandidaten 1*I 12<br />
Ruggenmergschade door decompressie:<br />
hoe en waarom?........................15-16<br />
10 gouden regels Oosterscheldeduiker.. 16<br />
De Zeeuwse dijken................................. 17<br />
Uitslagen verkiezingen College 3*I....18-19<br />
Dé Watersportdag.................................. 33<br />
Eerste mentale hulp bij<br />
duikongevallen............................58-59<br />
Assistent Instructeur............................... 68<br />
Vaste rubrieken<br />
Close-up - Erik Van de Voor...............38-39<br />
<strong>Hippo</strong>ëzie............................................... 42<br />
Retro <strong>Hippo</strong>............................................ 53<br />
Sprokkel.................................................. 59<br />
Nelos-Boetiek..................................60-61<br />
Clubs in de kijker.................................... 62<br />
Uitnodiging tot ergernis......................... 64<br />
Sprokkels...........................................69-70<br />
Persbericht.............................................. 71<br />
Webdiving............................................... 72<br />
Lopende agenda.................................... 74<br />
Reportages<br />
Nr 218<br />
april 2008<br />
Een nieuwe tijdelijke attractie<br />
voor duikers: De Zijpe.................20-21<br />
Aanduiding van beschermde mariene<br />
gebieden in België......................22-23<br />
Natuurgebieden..................................... 24<br />
Vlamingen brengen Indonesische<br />
koraalriffen in beeld....................27-30<br />
Atlantis Zilvermeer Mol<br />
en zijn Diepe Duiken....................... 33<br />
Beroepsduikers: de bouwvakkers met<br />
de natte overall...........................35-37<br />
Hydroculinair.....................................40-42<br />
2008 - Internationaal jaar van<br />
het koraalrif.................................44-45<br />
Oog in oog met een levend fossiel...46-49<br />
Nelos-Brevet Duiker-Hulpverlener<br />
komt meteen van pas.................51-52<br />
The Philippines Oceanic Cup.................. 55<br />
Opening bezoekerscentrum<br />
Nationaal Park Oosterschelde.....56-57<br />
De schoenveterworm............................. 65<br />
Scuba Service.....................................66-68<br />
Info verzekeringskaartje en<br />
AIG-ASSISTANCE ........................... 54<br />
NELOS-Consulenten (met hun specialiteit en e-mailadres)<br />
John Remue<br />
john.remue@chello.be<br />
• CMAS EU en EUF<br />
• Inschalingen<br />
François Desmet<br />
swadesmet@skynet.be<br />
De Zijpe heeft zijn laatste rustplaats gevonden!<br />
René De Laet<br />
rene.delaet@pandora.be<br />
• Duikgeneeskundige<br />
problematiek<br />
Willy van der Plas<br />
w.vanderplas@pandora.be<br />
Veel leesgenot én misschien tot aan de waterkant.<br />
Ivo<br />
Coverfoto: Bobette de Bouwer tijdens een<br />
steengroeveduik in Vodelée.<br />
Daan Delbare.<br />
• Duikmateriaal<br />
Stef Teuwen<br />
StefTe@pandora.be<br />
• Technisch Duiken<br />
• Verzekering<br />
René Van Leeuwen<br />
rene@bvl-law.be<br />
• Juridische kwesties in<br />
de duiksport<br />
• Duikreglementering<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
NELOS<br />
vzw<br />
Nederlandstalige Liga voor<br />
Onderwateronderzoek en -Sport<br />
Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).<br />
Erkend door BLOSO (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).<br />
Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe<br />
Burchtstraat 37 - 9400 Ninove - Tel. 054 32 88 20<br />
Raad van Bestuur<br />
Voorzitter: Willy van der Plas<br />
Boekenberglei 185 - 2100 Deurne Antwerpen<br />
Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be<br />
Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue<br />
H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven<br />
Tel. 016 23 49 00 - john.remue@chello.be<br />
Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans<br />
Abeelstraat 9 - 2221 Booischot<br />
Tel. 015 22 56 72 - guy.bosmans1@telenet.be<br />
Penningmeester: Ronny De Meersman<br />
Koning Boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren<br />
Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com<br />
Public Relations: François Desmet<br />
Te Couwelaarlei 58 - 2100 Deurne (Antwerpen)<br />
Tel. 03 324 09 89 - swadesmet@skynet.be<br />
Guido Segers - Paterstraat 33 - 2300 Turnhout<br />
Tel. 014 41 87 70 - g.segers@telenet.be<br />
Ronny Margodt<br />
Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare<br />
Gsm 0473 96 13 50 - ronny.margodt@rci.com<br />
Commissies<br />
Duikonderricht<br />
Voorzitter: John Remue<br />
H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven<br />
Tel. 016 23 49 00 - john.remue@chello.be<br />
Brevetten: Eric Sels<br />
Goorstraat 51 - 3191 Hever Schiplaken<br />
Tel. 015 61 61 81 - eric.sels@gmail.com<br />
Ereraad: Ronny Margodt<br />
Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare<br />
Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be<br />
Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt<br />
Putstraat 38 - 9310 Meldert<br />
Gsm 0478 44 72 98 - desmedt.giny@skynet.be<br />
Subcommissie EDIT: Herwig Van Cotthem<br />
Serigiersstraat 24 - 2020 Antwerpen<br />
Gsm 0495 55 85 19 - edit@nelos.be<br />
Medische Commissie<br />
Voorzitter: Dr. René De Laet<br />
Pastoor Van Tendeloostraat 9 - 2560 Nijlen<br />
Tel. 03 481 71 01 - rene.delaet@pandora.be<br />
Secretaris: Dr. Roland Vanden Eede<br />
Heidestraat 8 - 2660 Hoboken<br />
Tel. 03 827 57 31 - rvandeneede@pandora.be<br />
Mental Coaching: Dr. Els Huybregts<br />
Potaarde 2 - 1850 Grimbergen<br />
Gsm 0478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be<br />
Sportcommissie<br />
Voorzitter: Jurgen Debaveye<br />
JJ Raepstraat 15 - 8551 Zwevegem<br />
Gsm 0497 25 52 58<br />
jurgen_debaveye@advalvas.be<br />
Secretaris: Ludo Dewaelheyns<br />
Genkerweg 15 - 3690 Zutendaal<br />
Gsm 0496 54 49 89 - ludo.d@pandora.be<br />
Audiovisuele Commissie<br />
Voorzitter: Harry klerks<br />
Bilzenweg 65 - 3665 As<br />
Gsm 0477 34 50 55<br />
Nota: de benaming van Commissie Foto, Film & Video<br />
is statutair gewijzigd naar Audiovisuele Commissie.<br />
Commissie Biologie<br />
Voorzitter: Tiny Heremans<br />
Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven<br />
Tel. 016 22 56 98 - tiny@poseidon.be<br />
Secretaris: Jean-Marie Reynaert<br />
Kazandstraat 6 - 8800 Roeselare<br />
Tel. 051 22 27 44 - jmreynaert@skynet.be<br />
Commissie <strong>Hippo</strong>campus<br />
Voorzitter: Ivo Madder<br />
De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen)<br />
Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be<br />
Secretaris: Luc Beets<br />
Bosuil 84 C14 bus 48 - 2100 Deurne (Antwerpen)<br />
Tel. 03 325 07 36 - lbeets@skynet.be<br />
Commissie Duikers met een Handicap<br />
Voorzitter: Ann Tielen<br />
Adelardstraat 33 - 3580 Beringen<br />
Tel. 011 42 35 14 - ann.tielen@telenet.be<br />
Secretaris: Frank Putteneers<br />
Tulpenlaan 25 - 2900 Schoten<br />
Tel. 03 290 94 87 - frank.putteneers@pandora.be<br />
Commissie Solidariteitsfonds<br />
Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman,<br />
Guy Segers<br />
Administratief secretariaat<br />
Duikershuis - Luce De Smet<br />
Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen<br />
Tel. 015 29 04 86 - Fax 015 20 61 58<br />
secretariaat@nelos.be<br />
http://www.nelos.be<br />
Ongevalsaangiften<br />
Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-secretariaat,<br />
vergezeld van een geneeskundig getuigschrift.<br />
Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen<br />
3 dagen na het ongeval.<br />
Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen aan het<br />
NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel<br />
telefonisch of per fax):<br />
t.a.v. de heer Vandenbossche<br />
Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel<br />
Tel. 02 512 03 04 - Fax 02 512 70 94<br />
Hulpdiensten<br />
C.D.H.G. “Dr. J. Flahaut”, Zeebrugge<br />
Tel. 050 55 87 13 rechtstreeks 24 u op 24 u.<br />
HYPERBAAR CENTRUM<br />
Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek<br />
(afrit 6 op de ring rond Brussel)<br />
Tel. 0800 12382<br />
UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN<br />
Tel. 03 821 30 55 (24 u op 24 u)<br />
ALARMNUMMER ZEELAND<br />
Tel. 112<br />
INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw<br />
Hoofdredacteur:<br />
Ivo Madder<br />
De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen)<br />
Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be<br />
Verantwoordelijke uitgever:<br />
John Remue<br />
H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven<br />
Tel. 016 23 49 00 - john.remue@chello.be<br />
Redactieteam:<br />
Luc Beets - Jacques Bernaerts - Pascal<br />
Eeckhoudt - Miriam Hagendorens - Ivo<br />
Madder - John Remue - Monique Remue-<br />
Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim<br />
Van Doeselaer- Patrick Van Hoeserlande<br />
- Roland Wantens - Willy Wellens<br />
Vormgeving en publiciteit:<br />
Katrijn Ools<br />
Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen<br />
Tel. 015 29 04 86 - Fax 015 20 61 58<br />
publiciteit@nelos.be<br />
Vormgeving, pre-press & druk:<br />
Swinnen Printing n.v.<br />
Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade<br />
Tel. 015 45 02 78 - Fax 015 45 02 79<br />
info@swipri.be<br />
<strong>Hippo</strong>campus verschijnt 5 maal per jaar:<br />
februari, april, juni, september en december.<br />
Oplage 10.000 exemplaren.<br />
ISSN-nummer: 1782-8414<br />
Abonnement <strong>Hippo</strong>campus:<br />
BEFOS-leden: e 10,00 - niet-leden: e 15,00<br />
Buitenland niet-leden: e 25,00<br />
Overschrijven op 443-3691681-64 van NELOS,<br />
met vermelding van naam, adres en ‘Abonnement<br />
<strong>Hippo</strong>campus’.<br />
IBAN: BE34 0001 7170 8790<br />
BIC: BPOTBEB1<br />
De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de<br />
inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde<br />
redactionele teksten en/of foto’s worden niet teruggestuurd.<br />
De artikels ter publicatie in de <strong>Hippo</strong>campus moeten<br />
binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand<br />
van verschijning.<br />
Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming<br />
van de persoonlijke levensfeer, gewijzigd door de<br />
Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de<br />
richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw<br />
persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij<br />
verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor<br />
de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga<br />
overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzageen<br />
correctierecht.<br />
<strong>Hippo</strong>campus<br />
komt tot stand<br />
met de steun van<br />
Lid van de Unie van<br />
de Uitgevers van de<br />
Periodieke Pers<br />
Adresveranderingen<br />
Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:<br />
secretariaat@nelos.be<br />
<br />
<strong>Hippo</strong>campus april<br />
april<br />
2008<br />
2008
Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT<br />
Nieuwe cursus Theorie<br />
Sportduiken NELOS<br />
Op de Algemene Vergadering van NELOS in 1989 werd<br />
de eerste officiële cursus theorie ‘NELOS DUIKSPORT’,<br />
alias de ‘Blauwe Farde’ aan de clubs voorgesteld.<br />
Deze cursus heeft gedurende nagenoeg<br />
twintig jaar op een kwalitatief<br />
hoog peil de theoretische kennis<br />
van de NELOS-duikers gegarandeerd<br />
en heeft onmiskenbaar bijgedragen tot de<br />
groei van de NELOS in het algemeen en<br />
die van de Commissie Duikonderricht in<br />
het bijzonder.<br />
De optie om in ons duikonderricht de decompressietabellen<br />
te vervangen door computer<br />
gestuurde decompressietechnieken<br />
heeft een grote impact op de theorie en<br />
dwong ons tot een radicale vernieuwing.<br />
De ‘Blauwe Farde’ was, zowel op inhoudelijk<br />
gebied als op gebied van lay-out en presentatie,<br />
de cursus van de twintigste eeuw.<br />
Duidelijk dat het nieuw leerboek ‘Theorie<br />
Sportduiken NELOS’, deze zal zijn van de<br />
eenentwintigste eeuw!<br />
Op 8 oktober 2007 werd een redactieraad<br />
opgericht.<br />
Herwig Van Cotthem nam de lastige taak van<br />
Hoofdredacteur voor de nieuwe NELOS-cursus<br />
op zich.<br />
Onder de kundige leiding van<br />
de voorzitter van de subcommissie<br />
EDIT, Herwig Van<br />
Cotthem, werd op minder dan<br />
5 maanden tijd een nieuw leerboek<br />
klaargestoomd, dat de<br />
ganse theoretische kennis en<br />
knowhow van onze Liga omvat.<br />
Vermeldenswaardig is ook dat<br />
van de oorspronkelijke leden van<br />
de redactieraad van 1989 er nog<br />
drie leden zijn die nu ook in deze<br />
nieuwe redactieraad een rol hebben<br />
gespeeld, namelijk Wim Van<br />
Doeselaer, Ivo Hubert en ikzelf.<br />
Persoonlijk denk ik niet dat er<br />
in de Europese<br />
landen zulk een<br />
kwalitatief, modern<br />
en volledig<br />
werk voorhanden<br />
is.<br />
In naam van de<br />
NELOS bedank<br />
ik ten zeerste alle<br />
medewerkers, die<br />
totaal onbezoldigd,<br />
vele uren<br />
gespendeerd hebben<br />
om een boek<br />
te realiseren dat opnieuw voor vele<br />
Hoofdredacteur<br />
Herwig Van Cotthem (voorzitter Subcommissie EDIT)<br />
Verantwoordelijke uitgever John Remue (voorzitter Commissie Duikonderricht)<br />
Redactie fysica<br />
Ivo Hubert<br />
Redactie duikgeneeskunde Catherine De Maeyer en Dirk Deraedt<br />
Redactie decompressietechnieken Stef Teuwen<br />
Redactie materiaal<br />
Michel Declercq en François Desmet<br />
Redactie praktisch duiken Philippe Mertens<br />
Redactie bootduiken<br />
Michel Declercq en Eric Sels<br />
Redactie getijdenwaters Stef Teuwen en Mark Sebrechts<br />
Redactie mariene biologie Ivo Madder<br />
Tekeningen en schema’s Peter Bosteels en Herwig Van Cotthem<br />
Tekstcorrecties<br />
Wim Van Doeselaer<br />
Lay-out<br />
Herwig Van Cotthem<br />
Met dank aan: Roland Wantens, Tiny Heremans, Dirk Bauwens en Daan Delbare voor de feedback.<br />
jaren aan de basis zal liggen van de verdere<br />
uitbouw van de NELOS. n<br />
Tekst: John Remue, Verantwoordelijke<br />
Duikonderricht<br />
Heb je opmerkingen over de cursus,<br />
of beschik je over beelden of teksten<br />
die we in een volgende editie<br />
kunnen opnemen, mail ons dan op<br />
cursus@nelos.be.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
BIJ ONS IS SERVICE EEN ERECODE<br />
Advies door een ervaren instructeur.<br />
HERKEUREN FLESSEN -<br />
HERSTELLEN & NAZIEN AUTOMATEN<br />
VULSTATION 200/300 bar 24u/24u<br />
NIEUW: DIVEWEAR<br />
de volledige lijn van IQ Company, Seventenths, Mares en Camaro<br />
HUIS CUYLAERTS<br />
HOFEINDE 21 - 2350 Vosselaar<br />
Tel. & fax 014/61 12 60<br />
BOKSEN<br />
Het vastleggen van je herinneringen was nog nooit zo makkelijk!<br />
DUIKEN<br />
FITNESS<br />
www.duikmateriaal.be<br />
Open van 9.00 u tot 12.00 u en van 13.00 u tot 19.00 u<br />
(zaterdag tot 18.00 u). Of na telefonische afspraak.<br />
Zondag en maandag gesloten!<br />
Bliksemsnel<br />
Oerdegelijk<br />
Gemakkelijke bediening<br />
Betrouwbaar<br />
Accessoires<br />
De Reefmaster Mini,<br />
6 miljoen pixel digitale camera.<br />
Door zijn fixed-focus lens heeft deze digitale camera<br />
geen scherpstel vertraging.<br />
Zo sterk dat je er zelfs met je auto overheen kan rijden.<br />
Werkt net zo makkelijk als het aantrekken van je vinnen.<br />
40 meter waterdicht, geborgd afsluitdeksel met<br />
onderhoudsarme o-ring afdichting, werkt op 2 standaard<br />
penlite batterijen en een universele geheugenkaart, wat<br />
kan er fout gaan?<br />
Met een groothoeklens en externe flitser uit te breiden.<br />
Scubapro - Mares - Dacor - IQ - Suunto - Bare - Camaro - Cressi Sub -<br />
Procean - Uwatec - Sea & Sea - Epoque - Green Force - ...<br />
Voor uitgebreide product informatie,<br />
verkoopadressen en demofilmpjes:<br />
www.sealifecameras.eu en www.reefmaster.eu<br />
Importeur Sealife Benelux: +31 (0)10-59.103.88<br />
info@sealife-cameras.eu en info@reefmaster.eu<br />
Speciale aanbieding !!!<br />
geldig volgens beschikbaarheid<br />
van 17 maart tot 25 april 2008<br />
6 dagen - 6 nachten<br />
in vol pension, 10 duiken en vullen in<br />
het duikcentrum inbegrepen.<br />
Korting van 210 e voor een groep van minimum 10 duikers en<br />
korting van 457 e voor een groep van minimum 15 duikers.<br />
De week start op zondagavond met diner tot zaterdag met ontbijt, in<br />
een 2** hotel op 2 minuten wandelafstand van het CIP.<br />
Duiken in het Nationaal Park van Port-Cros en op de bekende mythische<br />
wrakken van de Côte d’Azur.<br />
l Prijs zonder logement: 240 e voor 10 duiken.<br />
l Duikcentrum op 5 meter van de boten.<br />
l NITROX-vulling.<br />
l Bergplaats voor duikmaterieel en douche.<br />
l Prachtige duikplaatsen met baraccudas, tandbaarzen, murenes,<br />
congers en steeds frequentere ontmoetingen met zeeduivels,<br />
manta’s en dolfijnen (een 20-tal duikplaatsen waaronder<br />
La Gabinière, Pointe du Vaisseau en Pointe de Montremian).<br />
Niet te vergeten ook de wrakken van de Donator, Grec, Rubis<br />
en Togo (in totaal een 15-tal wrakken).<br />
CIP LAVANDOU<br />
SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU<br />
Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09<br />
www.cip-lavandou.com info@cip-lavandou.com<br />
<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Bondsnieuws - GESCHIEDENIS<br />
30 jaar Duikonderricht<br />
Enkele markante feiten in de geschiedenis van het Duikonderricht tijdens de 30 jaren NELOS.<br />
1978: Rond de periode van het ontstaan<br />
van NELOS in 1978 werd in het Nationaal<br />
Duikonderricht (DO) voor de eerste maal een<br />
Reglement van inwendige orde opgesteld en<br />
werd het DO gestructureerd in een bureau<br />
en verschillende comités. Voorheen werd het<br />
DO hoofdzakelijk beheerd door één persoon,<br />
namelijk René Crepin, die de kantoorruimtes<br />
van zijn fabriek ter beschikking stelde voor het<br />
BEFOS-secretariaat en de federale examenactiviteiten.<br />
Een opleidingsprogramma bestond<br />
in feite niet behalve het groene boekje van 60<br />
blz., waarin alle proeven voor de drie brevetten<br />
en drie titels vermeld stonden. Een cursus<br />
was er ook niet en we moesten onze wijsheid<br />
halen uit ‘La Plongée’ van de Franse marine.<br />
Als decompressietabellen werden dan ook die<br />
Periode vóór de splitsing van het Nationaal Duikonderricht<br />
van de GERS (Franse marine) gebruikt.<br />
Het nationaal duikonderricht bestond in principe<br />
uit twee regionale duikonderrichten, NE-<br />
LOS en LIFRAS, maar beide liga’s voerden<br />
uit wat op nationaal vlak werd beslist. Door de<br />
structurering in een bureau en comités, kwamen<br />
opeens vele ‘Nationale Monitors’ aan bod<br />
die om de drie jaar konden verkozen worden<br />
in de verschillende organen van het Nationale<br />
DO. Dit bracht een totale ommekeer met zich<br />
mee: de ‘Infomap’ die reeds een tweetal jaren<br />
bestond bij de LIFRAS, werd ook in het<br />
Nederlands gepubliceerd voor de NELOS. Dit<br />
werd gerealiseerd door de regionaal verantwoordelijke<br />
van NELOS, Luc Sels. Het eerste<br />
nationaal bureau werd voorgezeten door Jean<br />
Sax. De GERS-tabellen werden vervangen<br />
door de Amerikaanse US Navy-tabellen.<br />
1986: In 1986 volgde John Remue Jean Sax op<br />
als voorzitter van het Bureau en aldus ook van<br />
het Nationaal DO. Onder zijn impuls werd de<br />
eerste NELOS-cursus opgesteld. De eentrapsontspanner<br />
werd in de opleiding vervangen<br />
door de tweetrapsontspanners en de ‘reservehendel’<br />
werd vervangen door de manometer!<br />
Het trimvest met inflator deed zijn intrede. De<br />
redding ‘hoofd naar beneden’ werd afgeschaft<br />
en gans de reglementering van het Nationaal<br />
DO en de protocols werden beschreven in<br />
beide landstalen. De reglementering voor het<br />
duiken in de Noordzee werd op punt gesteld.<br />
Periode na het toekennen van autonomie in 1990 aan het NELOS- en LIFRAS-Duikonderricht<br />
1990: In 1990 werd beslist tot het verlenen<br />
van autonomie aan de regionale Duikonderrichten.<br />
Vanaf dan werd het DO NELOS<br />
onafhankelijk en kon zijn eigen koers varen.<br />
Dit resulteerde in de verdere uitbouw van het<br />
DO en werden de eerste beginselen van de<br />
didactiek opgenomen in de opleiding van monitoren<br />
die vanaf dan instructeurs noemden.<br />
NELOS nam afstand van de traditionele benamingen<br />
zoals: elementair brevet, middelbaar<br />
brevet, hoger brevet en monitor; voortaan was<br />
dat 1*, 2*, 3*Duiker en 1*, 2* en 3*Instructeur.<br />
De ‘Nationals’ werden 3*Instructeur. De<br />
academische zitting met de voordracht over<br />
de ethiek van de Instructeur, als vervangstuk<br />
van het zwembadexamen 1*I, werd ‘de’ ontmoetingsplaats<br />
van alle NELOS-Instructeurs.<br />
Een eerste veiligheidsreglement werd gepubliceerd.<br />
1993: In 1993 stelde John Remue zich niet<br />
meer herkiesbaar en werd Wim Van Doeselaer<br />
voorzitter van het Duikonderricht NE-<br />
LOS. Het 4-sterren systeem deed zijn intrede<br />
met de invoering van het 4*D-brevet. Duikleiding<br />
moet steeds samengaan met duikplanning:<br />
‘Plan your dive and dive your plan’. De<br />
cursus APBO (Algemene Pedagogische Basisopleiding)<br />
werd uitgebouwd in samenwerking<br />
met de VTS (Vlaamse Trainersschool).<br />
Aanpassing van de Amerikaanse tabellen, die<br />
in 1994 door de NELOS in gebruik genomen<br />
werden (NELOS 94-tabellen). Nitroxduiken<br />
deed zijn intrede.<br />
1996: In 1996 werd Wim opgevolgd door<br />
Frans Geeraerts. Het theoretisch examen voor<br />
2*I werd ingevoerd en een inwendig reglement<br />
voor de Ereraad met de gradatie van<br />
straffen werd goedgekeurd. De problematiek<br />
van het duiken met kinderen werd aangekaart.<br />
De autonomie van de instructeur voor 1*D en<br />
2*D werd bevestigd en het IDEAL-systeem<br />
werd op de rails gezet.<br />
2000: In 2000 werd John Remue terug verkozen<br />
als voorzitter. De Sectie Technisch<br />
Duiken, de Subcommissie Duiken met kinderen<br />
en de Subcommissie EDIT werden officiële<br />
instanties binnen de structuren van het<br />
Duikonderricht. De APBO werd vervangen<br />
door de opleiding binnen VTS van de 1*I/<br />
Initiator, waardoor er diploma’s afgeleverd<br />
werden, erkend door de Vlaamse overheid.<br />
Het nieuwe duikershuis in Mechelen werd in<br />
gebruik genomen. Zijn infrastructuur met het<br />
secretariaat, vergader- en leszalen stimuleerde<br />
verder de werking van het Duikonderricht.<br />
Het elektronisch tijdperk deed zijn intrede en<br />
de infomap verhuisde naar de website. Het vademecum<br />
werd gedrukt om de instructeur bij<br />
te staan aan de waterkant.<br />
2005: In 2005 had de grote herstructurering<br />
van de brevetten plaats met onderscheid<br />
tussen recreatieve duikers en<br />
sportduikers en daaraan verbonden dieptebeperkingen.<br />
De duikleidingen krijgen<br />
speciale aandacht. De Nationale Raad, opgericht<br />
in 1990 om contact te houden en informatie<br />
uit te wisselen tussen de Duikonderricht<br />
van beide liga’s, wordt weer leven ingeblazen.<br />
De bedoeling is om de brevetten op gebied van<br />
prerogatieven meer te doen overeenstemmen.<br />
Het Duikonderricht verlaat na bijna 40 jaar<br />
het eiland Bendor voor Boulouris. Vervanging<br />
van de opleiding ‘duiktabellen’ door de opleiding<br />
van het oordeelkundig gebruik van de<br />
duikcomputer. De VTS-opleiding wordt geherstructureerd<br />
en verbreed met de invoering<br />
van het brevet Assistent-Instructeur.<br />
2008: In 2008 is er de uitgave van het nieuw<br />
leerboek ‘THEORIE SPORTDUIKEN NE-<br />
LOS’ in opvolging van de cursus ‘NELOS<br />
DUIKSPORT’. Het NELOS Duikonderricht<br />
wordt gecertificeerd als conform met de Europese<br />
Normen voor sportduiken door een audit<br />
via het Oostenrijks Norminstituut /EUF. n<br />
Tekst: John Remue, Voorzitter Commissie<br />
Duikonderricht NELOS<br />
Foto’s: archief NELOS<br />
Vergadering College der 3*Instructeurs met<br />
als gast Christian Ide, voorzitter CMAS.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Bondsnieuws - GESCHIEDENIS<br />
30 jaar NELOS!<br />
Ter inleiding van de Algemene Vergadering van NELOS, op 9 maart 2008 te Antwerpen, hield onze<br />
voorzitter Willy van der Plas - niet zonder enige fierheid - de volgende toespraak.<br />
Beste vrienden, wij vieren feest vandaag! Inderdaad: 30 jaar geleden, op 15 januari 1978, werd tijdens een woelige<br />
Algemene Vergadering van BEFOS de vraag gesteld of de clubs akkoord gingen met de zogenaamde Bloso- en Adepsdecreten<br />
als gevolg van de staatshervorming, maar met behoud van de Nationale Federatie. Deze decreten, ‘houdende<br />
de regeling van de erkenning en de subsidiëring van de landelijk georganiseerde sportverenigingen’, eisten een totale<br />
splitsing van het Belgisch unitaire sportgebeuren.<br />
De besprekingen voor de nieuwe statuten van BEFOS en voor de stichting van NELOS werden gehouden onder AVOSauspiciën<br />
in de Scinthoeve van duikclub Amphora te Antwerpen. Dit voorstel werd tijdens deze Algemene Vergadering<br />
aanvaard met een ruime meerderheid van 195 clubs voor en 16 tegen.<br />
Op 16 april 1978, tijdens een bijzondere Algemene Vergadering van BEFOS, werden de nieuwe BEFOS-statuten<br />
goedgekeurd en splitste BEFOS-FEBRAS zich administratief in twee liga’s: NELOS en LIFRAS. BEFOS bleef als<br />
overkoepelend orgaan bestaan. Dit was noodzakelijk voor de erkenning door de Wereldbond CMAS, die slechts één<br />
federatie per land toelaat. Tijdens diezelfde vergadering te Sint-Pieters-Woluwe, in aanwezigheid van 45 clubs, werd<br />
NELOS gesticht en werden de statuten goedgekeurd. Jozef Van den Berghe werd als eerste voorzitter verkozen, samen<br />
met Antoine De Deene als ondervoorzitter, Jacques Bernaerts als penningmeester en Jean Sax als regionaal verantwoordelijke<br />
voor het Duikonderricht. José Vandekerckhove en Willy Wellens werden respectievelijk verantwoordelijk<br />
voor OWT en de Medische Commissie.<br />
Als secretaresse fungeerde toentertijd Jacqueline Sax. Het Duikonderricht bleef echter onder de nationale koepel en<br />
het was pas op 4 februari 1990 dat ook het Duikonderricht gesplitst werd in een NELOS- en een LIFRAS-Duikonderricht.<br />
Tijdens het stichtingsjaar was het aantal NELOS-leden niet gekend, maar BEFOS telde toen ongeveer 11.000 leden.<br />
Het was pas het jaar nadien, in 1979, dat de exacte cijfers van NELOS gekend werden: het aantal leden, één jaar na<br />
de stichting, bedroeg 4.430. Sindsdien groeide ons ledental spectaculair en kunnen we voor 2007 afsluiten met 10.300<br />
leden!<br />
Vrienden, zoals later uit zo vele verslagen zal blijken, is NELOS rijk. Niet in financiële zin, neen, onze grootste rijkdom,<br />
dat zijn onze vrijwilligers: zij die dagdagelijks bereid zijn, hun steentje bij te dragen aan onze liga.<br />
Hiervoor, beste vrienden, onze oprechte dank. Er is op de wereld geen schoner overdaad dan deze van dankbaarheid!<br />
Tot zover onze voorzitter in zijn<br />
toespraak. Ik had er enkel willen<br />
aan toevoegen dat Jacqueline Sax<br />
opgevolgd werd door Mia Sels, die ook<br />
verscheidene jaren onze toegewijde secretaresse<br />
was, tot wij dan ons aller Luce<br />
De Smet hebben aangeworven. Ik wou<br />
ook toch nog even benadrukken wat onze<br />
voorzitter zegde over “de grootste rijkdom<br />
van onze NELOS”: dat zijn onze vrijwilligers,<br />
onze clubverantwoordelijken, onze<br />
instructeurs en ook de verantwoordelijken<br />
van onze Commissies - een gallicistisch<br />
woord dat ik veel liever zou uitgedrukt<br />
vinden als ‘dienstverlenende werkgroepen’.<br />
Want dat zijn ze in feite.<br />
En als eerste voorzitter van die nieuwe<br />
Nederlandstalige Liga heb ik onmiddellijk<br />
heel veel aandacht willen besteden aan<br />
die dienstverlenende werkgroepen. Het is<br />
onmogelijk, alle gebeurtenissen in die 30<br />
jaar te vermelden. Maar met de gelegenheid<br />
die mij hier geboden wordt, wil ik toch<br />
de namen vermelden van de mensen met<br />
wie ik samenwerkte, en die ik nog steeds<br />
dankbaar ben voor wat zij, in het kader van<br />
die ‘dienstverlenende werkgroepen’ presteerden<br />
voor de ontplooiing en de bloei van<br />
NELOS. De BEFOS-Commissies Duikonderricht,<br />
Medische en Sport-OWT bestonden<br />
wel reeds, maar moesten nu opgesplitst<br />
worden. Voor de Medische Commissie kon<br />
ik onmiddellijk rekenen op Wim Wellens<br />
die er zeer snel in slaagde een grote groep<br />
geestdriftige dokters-duikers rond zich te<br />
scharen om als valabele gesprekspartner<br />
op te treden ten opzichte van de reeds gevestigde<br />
Franstalige dokters-duikers. Voor<br />
de Sportcommissie mag ik wel bevestigen<br />
dat Hugo Aerts de grondlegger is geweest<br />
van een commissie-werkgroep, die omwille<br />
van haar competitief karakter niet zo direct<br />
aansluit bij ons imago van duiker-natuurgenieter,<br />
en dus niet zo gemakkelijk op te<br />
richten was.<br />
Niettemin was die Sportcommissie in onze<br />
relaties met Bloso, dat feitelijk niets anders<br />
kende dan competitieve sportorganisaties,<br />
van zeer groot belang. En Hugo, en ook zijn<br />
opvolgers, wisten daar bij Bloso goed op in<br />
te spelen. En dat was nodig, zoals hierna<br />
blijkt. Hugo kon ook rekenen op de onvermoeibare<br />
veteraan Maurice Hinsenkamp<br />
met zijn jaarlijkse Noordzeechallenge en<br />
zijn Kerstzwemtochten, die ik zelf verscheidene<br />
keren heb meegezwommen.<br />
Maar de voornaamste Commissie - ons<br />
Duikonderricht - bleef inderdaad, zoals<br />
onze voorzitter zegde, “onder de nationale<br />
koepel”. Dat was echter niet naar de zin van<br />
Bloso. Ik had al enkele opmerkingen gekregen,<br />
onder andere dat in ons tijdschrift<br />
<strong>Hippo</strong>campus - dat in den beginne weinig<br />
méér was dan een vertaling van de Franstalige<br />
<strong>Hippo</strong>campe - veel te weinig de Nederlandstalige,<br />
zeg maar: de Vlaamse activiteiten<br />
aan bod kwamen. Steevast werden<br />
eerst de nationaal Belgische mededelingen<br />
op de eerste bladzijden vermeld, en pas<br />
daarna de regionaal Vlaamse, zegde men<br />
bij Bloso. En ook zinde het Bloso niet, dat<br />
Lees verder op pagina 10.<br />
<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Jean Sax<br />
Jacqueline Sax<br />
John Remue<br />
Jacques Bernaerts<br />
Jozef Van den Berghe<br />
Georges Dib<br />
Monique Demoustier<br />
Luc Sels<br />
Luce De Smet<br />
Rudi Schollaert<br />
Roger Pichal<br />
Mia Sels<br />
Marc Corthals<br />
Wim Wellens<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Bondsnieuws - GESCHIEDENIS<br />
Vervolg van pagina 8.<br />
ons Duikonderricht - toch de ruggengraat<br />
van onze sportvereniging - nog steeds niet<br />
gesplitst was. Zij dreigden met opschorting<br />
van de subsidies. En dat is na enkele jaren<br />
- tot onze grote schande, en vooral schade<br />
- ook werkelijk gebeurd.<br />
Het is geen lachertje om een begroting op<br />
te stellen zonder die subsidies van Bloso,<br />
maar dan wel met … een gevoelige lidgeldverhoging.<br />
In 1987 zijn we er dan toch in geslaagd om<br />
met een goed uitgekiende delegatie (Monique<br />
Demoustier - ondervoorzitster, Eddy<br />
Tambuyser - penningmeester en Fons Volkers<br />
- Sportcommissie) de Bloso-ambtenaren<br />
tot gunstiger gevoelens te brengen.<br />
Als voorzitter die toen alle meningen en<br />
tendenzen moest trachten te verzoenen,<br />
heb ik menige slapeloze nacht gehad door<br />
de conservatieve houding van vele ‘nationale<br />
monitors’. Gelukkig zijn ze dan toch<br />
in 1990 bijgedraaid. Nu, die ‘late roeping’<br />
doet niets af van het feit dat ook zij (al onze<br />
monitors - nu genaamd ‘instructeurs’) ook,<br />
zoals onze voorzitter Willy in zijn toespraak<br />
zegde, onze ‘rijkdom’ uitmaakten door hun<br />
onbaatzuchtige inzet voor wat ons het dierbaarst<br />
moet zijn: onze opleiding, die ons de<br />
weelde geeft om in alle veiligheid te kunnen<br />
duiken.<br />
Voor de onderwaterfoto- en -filmliefhebbers<br />
(het woord ‘video’ bestond toen nog<br />
niet) moest ook een werkgroep opgericht<br />
worden en daarvoor vond ik een fantastisch<br />
koppel bereid: Rudi Schollaert en Cécile<br />
Boone. Ontelbaar zijn de dagen en uren die<br />
zij besteedden aan de oprichting en de werking<br />
van hun Commissie én aan de ‘Festivals’<br />
die zij uit de grond stampten.<br />
José Vandekerckhove<br />
Het Duikonderricht, waarvan de Zeestage een belangrijk<br />
onderdeel is, is de ruggengraat van onze kaderopleiding.<br />
Er bleek ook heel wat belangstelling voor<br />
de onderwaterfauna en -flora, en daarom<br />
werd een Commissie Biologie opgericht<br />
waarvoor Tiny Heremans onmiddellijk bereid<br />
gevonden werd. Even ontelbaar zijn de<br />
themaduiken, die zij onder veel belangstelling<br />
organiseerde op de Oosterscheldedijken<br />
en rond zoetwaterplassen.<br />
En wat er vooral moet vermeld worden: heden,<br />
na 30 jaar, is het nog steeds de even<br />
jonge Tiny die deze Commissie leidt! Dat<br />
zal dus wel zeker HET record zijn in die 30<br />
jaar NELOS!<br />
Voor de redactie van <strong>Hippo</strong>campus, die<br />
enkele jaren nadien ook statutair als ‘Commissie’<br />
erkend werd, konden wij achtereenvolgens<br />
rekenen als hoofdredacteur: eerst<br />
op Rudi Schollaert (jawel! Waar haalde die<br />
toch de tijd ?!), en dan Jacques Bernaerts,<br />
Roland Wantens en nu Ivo Madder. Het<br />
oorspronkelijk A5-formaat-boekje met gelijmde<br />
rug groeide langzaam maar zeker uit<br />
tot een full colour A4-formaat, dat - zoals<br />
onze voorzitter Willy zegde - niet moet<br />
onderdoen voor professionele vakbladen.<br />
Maar alle begin is moeilijk! Ere aan wie ere<br />
toekomt!<br />
En dan is er de jongste telg onder de Commissies:<br />
‘Duiken met Gehandicapten’,<br />
waarvan de grondlegger Jos Audenaerd is.<br />
3*Instructeur en plotseling door een ongeval<br />
erg gehandicapt, heeft hij zelf ‘aan den<br />
lijve’ maar ook geestelijk ondervonden welke<br />
opbeuring onze sport voor zulke mensen<br />
kan betekenen. Onder de bezielende leiding<br />
van An Tielen worden nu overal te lande afdelingen<br />
en zelfs clubs voor gehandicapten<br />
opgericht.<br />
Ik kan tot slot niet genoeg benadrukken,<br />
hoe gelukkig ik zelf ben, niet enkel om<br />
gedurende 13 jaar voorzitter van onze NE-<br />
LOS geweest te zijn, maar vooral om nu te<br />
zien, hoe gelukkig wij allen mogen zijn om<br />
onze geliefde sport in het kader van zulke<br />
goed gestructureerde vereniging te kunnen<br />
beoefenen. n<br />
Tekst: Jozef Van den Berghe, Stichtend<br />
Voorzitter<br />
Frans Geeraerts<br />
Foto’s: archief NELOS<br />
De stichtende bestuursleden zijn in het artikel van voorzitter Willy Van der Plas aan<br />
bod gekomen. Maar gedurende deze 30 jaar hebben nog vele anderen in de Raad<br />
van Bestuur gefunctioneerd:<br />
Jacques Bonami, van 1990 tot en met 1991<br />
Guy Bosmans, van 1992 tot op heden<br />
Marc Corthals, van 1986 tot en met 1988<br />
Ronny De Meersman, van 1989 tot op heden<br />
Monique Demoustier, van 1984 tot en met 1998<br />
François Desmet, van 1993 tot op heden<br />
Georges Dib, van 1978 tot men met 1989<br />
Frans Geeraerts, van 1999 tot en met 2000<br />
Ronny Margodt, in 1992<br />
Roger Pichal, 1985 tot en met 1988<br />
John Remue, van 1990 tot op heden<br />
Guy Segers, van 1989 tot op heden<br />
Luc Sels, van 1984 tot en met 1989<br />
Eddy Tambuyzer, van 1985 tot en met 1988<br />
Wim Van Doeselaer, van 2001 tot en met 2007.<br />
10<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 11
Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT<br />
Fysieke fitheidtest<br />
voor kandidaten 1*I<br />
Toen het nationaal duikonderricht in 1990<br />
uitgesplitst werd in een NELOS- en LIFRAS-<br />
Duikonderricht, werden - op voorstel van<br />
het Brevettencomité - bij ons de zwembadproeven<br />
voor kandidaten 1*I afgeschaft.<br />
We waren op gebied van didactische<br />
opleiding in die tijd eigenlijk<br />
nog nergens en, zoals<br />
altijd in een ‘revolutionaire’<br />
periode, werd opeens<br />
de fysiek voor<br />
1*Instructeur als<br />
hopeloos verouderd<br />
afgeschreven. Een instructeur<br />
moest vooral<br />
didactisch geschoold<br />
worden en de rest was<br />
bijzaak.<br />
In 2006, na meerdere jaren<br />
van evaluatie van de<br />
zeestages en de incidenten<br />
waarbij instructeurs<br />
rechtstreeks betrokken waren, kwamen we<br />
tot de overtuiging dat de fysieke conditie<br />
bij sommige kandidaat-instructeurs en instructeurs<br />
toch niet meer in overeenstemming<br />
te brengen was met het verantwoord<br />
uitoefenen van hun praktische taken in open<br />
water. Te veel didactiek, te weinig fysiek,<br />
... Een nieuw evenwicht tussen beide moest<br />
gevonden worden!<br />
Aan de kandidaten voor de zeestages werd<br />
aldus aangeraden iets aan hun conditie te<br />
doen en een programma werd hun ter beschikking<br />
gesteld om op vrijwillige basis<br />
aan hun fysiek te werken.<br />
fitheidtest<br />
In 2007 sloeg de klepel nog verder de andere<br />
richting op met de invoering van een<br />
fysische test voor kandidaten 1*I vóór de<br />
afwerking van module 4.<br />
Deze test is te vergelijken met de zwembadproeven<br />
van vóór 1990 en bestaat uit:<br />
• 70 seconden stilstaande apneu,<br />
• 1 minuut recuperatie,<br />
• ster met 7 duikers (5 min),<br />
• 1 minuut recuperatie,<br />
• 4x25 m tussen flessen (5 min),<br />
• 5 minuten recuperatie,<br />
• minimum 22 lengtes met ABC-materiaal<br />
in 15 minuten.<br />
40 kandidaten legden deze testen af op 13<br />
januari 2008, in het zwembad van Hofstade.<br />
Ze werden door een 17 koppige jury<br />
van 3*I’s geëvalueerd. Drie kandidaten<br />
moesten op het einde herkansen. Na 2,5<br />
uur was alles afgehandeld. Resultaat: 40 op<br />
40 geslaagd! Opmerkelijk resultaat, zelfs<br />
beter dan de resultaten van hun voorouders<br />
van de tachtiger jaren. Zou het dan toch niet<br />
zo slecht gesteld zijn met de fysieke conditie<br />
van de kandidaten instructeurs of is onze<br />
oproep tot trainen niet in dovemansoren gevallen?<br />
n<br />
Tekst: John Remue<br />
Foto’s: Philippe Mertens en Ivo Madder<br />
12<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 13
l<br />
l<br />
l<br />
Verkoop van alle<br />
gekende duikmerken<br />
Eigen hersteldienst<br />
Vulstation tot 300 bar<br />
DUIKSPORT<br />
DE ZEVEN ZEEEN<br />
e-mail: zevenzeeen@telenet.be<br />
OPENINGSUREN:<br />
Wo-Do-Vr 16.30-20.00u.<br />
(winteruur tot 19.00u.)<br />
Zat. 10-12u. en 13-17u.<br />
ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34
Bondsnieuws - MEDISCHE COMMISSIE<br />
Ruggenmergschade<br />
door decompressie:<br />
hoe en waarom?<br />
Decompressieziekte (DCZ) van het ruggenmerg (in medisch jargon:<br />
spinale decompressieziekte) is een gevreesde vorm van decompressieziekte<br />
die vooral voorkomt bij sportduikers die diepe duiken maken<br />
(> 30 meter).<br />
Slagaders<br />
Ruggenmerg<br />
Witte stof<br />
Grijze stof<br />
De symptomen en klachten die optreden<br />
kan men beschrijven als het geleidelijk<br />
gevoelloos en bewegingloos worden<br />
van de onderste lichaamshelft. In een vroeg<br />
stadium, tijdens of juist na het decompresseren,<br />
wordt soms een vage tot zeer heftige<br />
rugpijn gevoeld. Tintelingen (paresthesieën)<br />
worden ter hoogte van de benen gevoeld. De<br />
motoriek van de benen neemt geleidelijk af,<br />
eerst merkbaar als een slap gevoel tijdens<br />
het stappen (dronkemansgang of ‘staggers’),<br />
en evolueert naar verlamming van de benen<br />
(paraplegie). Ook de blaasfunctie wordt verstoord,<br />
wat zich zal uiten door problemen bij<br />
het plassen (eerst onmogelijkheid tot urineren,<br />
later incontinentie).<br />
zuurstof en vocht<br />
Hyperbare zuurstoftherapie en vochttoediening<br />
moeten zo snel mogelijk gestart worden,<br />
maar kunnen helaas niet altijd verhinderen<br />
dat er blijvende letsels zijn.<br />
oorzaak<br />
De oorzaak van al deze ellende zijn stikstofbellen<br />
die een schadelijk effect uitoefenen op<br />
het ruggenmerg, meestal ter hoogte van de<br />
overgang van borst- naar lendenwervels.<br />
Wat is het juiste mechanisme dat hier speelt?<br />
Het is een vraag die wetenschappers al decennia<br />
lang bezighoudt. De theorie dat een<br />
stikstofbel een slagader naar het ruggenmerg<br />
blokkeert, bleek té eenvoudig en maakte<br />
plaats voor meer gesofistikeerde hypothesen.<br />
Wij maakten een update en vatten dit<br />
complexe verhaal voor u samen.<br />
De belangrijkste drie hypothesen zijn:<br />
1. arteriële embolisatiehypothese,<br />
2. veneuze infarcthypothese,<br />
3. autochtone belhypothese.<br />
Voor elk van deze drie hypothesen werden<br />
er zowel klinische als dierexperimentele argumenten<br />
gevonden, de een al overtuigender<br />
dan de andere. We bespreken hieronder<br />
de kernpunten van de drie hypotheses.<br />
Hypothese 1<br />
Stikstofembolen in de slagaderlijke (arteriële)<br />
circulatie komen terecht in de arteriën<br />
die het ruggenmerg bevloeien en komen er<br />
uiteindelijk in vast te zitten, met afsluiting<br />
(embolisatie) van het bloedvat tot gevolg.<br />
Deze embolisatie vermindert of stopt de<br />
doorbloeding van een gedeelte van het ruggenmerg,<br />
wat zuurstofgebrek van dit weefsel<br />
(ischemie) veroorzaakt.<br />
Een eenvoudige theorie, maar niet echt<br />
plausibel omdat het klinisch beeld van het<br />
afsluiten van een slagader naar het ruggenmerg<br />
(namelijk onmiddellijke verlamming)<br />
niet overeenkomt met het meer geleidelijke<br />
beeld dat in werkelijkheid bij duikers gezien<br />
wordt. Bovendien is het voorkomen van arteriële<br />
stikstofembolen veel minder frequent<br />
dan de veneuze gasembolen die tijdens de<br />
decompressiefase gevormd worden. Zelfs al<br />
zou er sprake zijn van stikstofembolen die<br />
in de arteriële circulatie terechtkomen (via<br />
een PFO of via longshunts, bijvoorbeeld),<br />
dan zullen deze bellen in de eerste plaats<br />
naar de hersenen en andere weefsels gaan.<br />
Arteriële embolisatie van het ruggenmerg is<br />
met andere woorden een extreem zeldzaam<br />
fenomeen.<br />
Een laatste argument dat de arteriële beltheorie<br />
helemaal ontkracht, is het feit dat de<br />
autopsiebevindingen geheel niet overeenkomen<br />
met de weefselafwijkingen die in<br />
slachtoffers van DCZ aangetroffen werd.<br />
Hypothese 2<br />
Het aderlijk (veneus) bloed van het ruggenmerg<br />
wordt gedraineerd via een netwerk<br />
van aders (venen) dat zich in de ruimte<br />
aan de buitenzijde van het ruggenmerg bevindt.<br />
Deze zogenaamde ‘epidurale veneuze<br />
plexus’ is een kleppenloos vaatkluwen waarin<br />
een trage bloedstroom heerst, en dat uitmondt<br />
in grotere vaten die het bloed verder<br />
naar het rechter hart voeren. Verschillende<br />
wetenschappers denken dat deze veneuze<br />
plexus de plaats bij uitstek is waar stikstofembolen<br />
de neiging hebben om te blijven<br />
Kluwen van aders<br />
(veneuze plexus)<br />
hangen, enerzijds omwille van de extreem<br />
trage bloedstroom, anderzijds omwille van<br />
een retrograde druk uitgeoefend door stikstofembolen<br />
verderop aanwezig in de longbloedvaten.<br />
De stikstofembolen die in de<br />
epidurale veneuze plexus ‘pas op de plaats<br />
maken’ kunnen aanleiding geven tot een kettingreactie<br />
waarin, mede door het activeren<br />
van de bloedstolling, bellen aaneenklitten en<br />
de bloedstroom verder vertraagt tot er uiteindelijk<br />
sprake is van stase (stilstand). Van zodra<br />
de veneuze drainage van het ruggenmerg<br />
stopt, zal de bloedstroom in het ruggenmerg<br />
zelf verminderen, met congestie tot gevolg.<br />
Deze congestie verhindert de aanvoer van<br />
zuurstofrijk arterieel bloed wat resulteert in<br />
ischemie (zuurstofgebrek van een weefsel)<br />
en infarct (weefselsterfte) van het ruggenmerg.<br />
Hypothese 3<br />
Ruggenmerg is omwille van de aanwezigheid<br />
van myeline (witte stof) erg vetrijk.<br />
Vetrijk weefsel heeft een hogere oplos-<br />
Lees verder op pagina 16.<br />
Zenuwwortels<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 15
Bondsnieuws - MEDISCHE COMMISSIE<br />
Vervolg van pagina 15.<br />
baarheid voor stikstof. Tijdens de decompressiefase<br />
bestaat er een grote stikstofgradiënt<br />
vanuit de myeline naar het capillaire<br />
en veneuze bloed. Als op dat ogenblik<br />
de bloeddoorstroming in het weefsel zou<br />
verminderen, wordt de grote hoeveelheid<br />
gas opgelost in dat weefsel onvoldoende<br />
afgevoerd, wat met het afnemen van de<br />
omgevingsdruk zal leiden tot belvorming<br />
in het weefsel zelf (ook autochtone of in<br />
situ belvorming genoemd). In situ bellen<br />
zullen druk uitoefenen op het omliggende<br />
zenuwweefsel en capillairen, met zenuwbeschadiging<br />
en zuurstofgebrek tot gevolg.<br />
Pathologisch onderzoek bij dieren met DCZ<br />
bevestigde dat deze in situ belvorming inderdaad<br />
in myeline optreedt.<br />
besluit<br />
Het ontstaan van spinale DCZ is erg complex.<br />
Hoewel er nog vele vragen en tegenstrijdigheden<br />
blijven bestaan, raakt de<br />
wetenschap er stilaan van overtuigd dat<br />
decompressieziekte van het ruggenmerg<br />
niet gebeurt door afsluiten van arteriële vaten<br />
(hypothese 1) maar waarschijnlijk een<br />
combinatie van twee fenomenen is: enerzijds<br />
stase in de veneuze drainage van het<br />
ruggenmerg (hypothese 2) gevolgd door<br />
zuurstofgebrek en in situ belvorming in het<br />
ruggenmerg (hypothese 3). n<br />
Tekst: Dirk Deraedt<br />
Tekening: Peter Bosteels<br />
Advertentie<br />
p r o m o t i e !<br />
w i n t e r / zo m e r<br />
NEMO DIVE CLUB & HOTEL & SAFARI’S<br />
Nieuwe formule!<br />
Duiken op een andere manier<br />
Max. 4 duikers aan boord van boot ‘BRUCE’,<br />
Guy en Bert - Red Sea Egypt - Safaga<br />
tevens mogelijkheid voor mini-safari.<br />
info@nemodive.com - www.nemodive.com - Tel.: 00 20 (0) 10/364 87 08 - 00 20 (0) 101 13 77 07<br />
Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT<br />
De 10 gouden regels<br />
van de Oosterscheldeduiker<br />
1. De nollen of strekdammen zijn duikplaatsen waar sterke stroming veelvuldig voorkomt. Voorbeelden van deze duikplaatsen zijn:<br />
Gorishoek: ‘De vuurtoren’ en ‘De punt’; Hoek van Ouwerkerk, de nol van Zierikzee, dijkversterking noordwest van Sas van<br />
Goes.<br />
2. Springtij (enkele dagen na volle en nieuwe maan) zal die stroming nog versterken. Hetzelfde geldt met hevige wind.<br />
3. Duiken bij hoogwater is op deze duikplaatsen af te raden. Je kan ver meegesleept worden.<br />
4. Informeer bij duikers met ervaring op elke duikplaats wat het ideale moment is om te water te gaan.<br />
5. Slechts twee duikers verbonden met één lijn, de zogenaamde ‘buddy line’, aan de polsen of armen.<br />
6. Bij 100 bar flessendruk keer je met behulp van het kompas langs de bodem terug naar de oever. Bij te voorzien luchtgebrek verlaat<br />
je de bodem en stijg je verticaal op aan de voorgeschreven snelheid en zwem je op geringe diepte op kompas in de richting van de<br />
oever.<br />
7. Boeien bij de duikplaats wijzen op netten of fuiken. Houd er rekening mee. Eerbiedig deze netten en fuiken. Zij zijn de legale<br />
broodwinning van vissers.<br />
8. Verstoor geen dieren, raak ze niet aan en voed ze niet. Leer het onderwaterleven kennen en respecteren. Vermijd elke vernieling.<br />
9. Houd de duikplaatsen schoon. Duik zoals uw schaduw … laat geen enkel spoor na.<br />
10. Moedig je duikbuddy’s aan deze regels te volgen. n<br />
Tekst: Duikonderricht<br />
Foto: Hedwig Dieraert<br />
16<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Bondsnieuws - DUIKPLAATS<br />
De Zeeuwse dijken<br />
Zeeland wordt beschermd door een massa dijken. Die moeten echter regelmatig onderhouden en<br />
versterkt worden. Het blijkt dat op een aantal plaatsen in Zeeland de steenbekleding niet sterk genoeg<br />
meer is. Sinds vorig jaar is er een grote operatie aan de gang om dat te verhelpen.<br />
zeeweringen<br />
Men hanteert daarvoor de norm<br />
1:4000. Dit betekent dat de dijken<br />
tegen een superstormvloed, die<br />
gemiddeld eens in de 4000 jaar voorkomt,<br />
moeten bestand zijn. Dus een stormvloed<br />
kunnen weerstaan die veel zwaarder is<br />
dan die van 1953! Het is het Projectbureau<br />
Zeeweringen dat die dijkversterkingen<br />
coördineert. Het plan is zeer ambitieus:<br />
er zal zo een 185 km dijk verstevigd en<br />
hersteld worden. Het project loopt dan ook<br />
tot 2015.<br />
Vanwege de veiligheid zijn de dijken waar<br />
gewerkt wordt afgesloten voor het publiek.<br />
Hierdoor is fietsen, wandelen, strandbezoek<br />
en ... duiken op die plaatsen niet mogelijk.<br />
Het meeste werk aan de dijken vindt plaats<br />
als de weersomstandigheden het gunstigst<br />
zijn, tussen 1 april en 1 oktober, juist in de<br />
periode van het duikseizoen.<br />
Pech voor ons, maar wij begrijpen de bezorgdheid<br />
van de Zeeuwen voor hun veiligheid.<br />
Op de website www.zeeweringen.nl kan<br />
je zien wat er allemaal op het programma<br />
staat en wanneer de werken beginnen.<br />
De Commissie Deltagebied van NOB heeft<br />
onmiddellijk ingespeeld op de situatie en<br />
tegelijkertijd met de dijkwerken allerlei<br />
voorstellen gedaan in verband met de verbetering<br />
en uitbreiding van de parkeergelegenheid<br />
en de toegang tot het water ook<br />
voor de Wet Wheelers. Zij kregen zeker een<br />
luisterend oor van het Projectbureau Zeeweringen.<br />
Waar mogelijk zal er rekening<br />
mee gehouden worden.<br />
Ook fouten zullen rechtgezet worden. Zo<br />
is op Tholen een betonnen trap met leuning<br />
aangebracht, maar spijtig genoeg is het<br />
laatste stuk iets te kort zodat daarvan geen<br />
gebruik kan gemaakt worden bij laag water.<br />
n<br />
Welke dijkwerken zijn nu voor 2008 voorzien?<br />
Voor de nummering van de duikplaatsen en de kaarten verwijzen we naar de algemeen<br />
aanvaarde nummering van NOB, die te vinden is op de kaartjes op de website van NOB:<br />
www.onderwatersport.org. Achtereenvolgens aanklikken: Nederland is mooi onder water!<br />
- Waar kan ik duiken? - Duiken in Zeeland - Overzicht duiklocaties en/of Duikkaarten<br />
Zeeland.<br />
Schouwen-Duiveland<br />
Schelphoek<br />
Duikkaart 21 - Duiklocaties 42A en B.<br />
Heerenkeet - Flauwers<br />
Duikkaart 20 - Duiklocaties 38, 39, 40 en 41.<br />
Zoetersbout<br />
Duikkaart 15 en 16 – Duiklocaties 26A, B, C, 27 en 28.<br />
Tholen<br />
Stavenisse<br />
Duikkaart 12 - Duiklocaties 74, 75, 76 en 77.<br />
Zuid-Beveland<br />
Wemeldinge<br />
Duikkaart 7 en 8 - Duiklocaties 67, 68 en 70.<br />
Noord-Beveland<br />
Kats<br />
Duikkaart 4 – Duiklocaties 57, 58, 59 en 60.<br />
Deze duikplaatsen zijn dus te mijden, vermits je niet op de dijken mag komen en er<br />
waarschijnlijk zelfs niet op kan komen wegens de werkzaamheden.<br />
Hou er rekening mee met de planning van je duiken en zeker van de clubduiken.<br />
Tekst: Wim Van Doeselaer<br />
Kaart: Projectbureau Zeeweringen<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 17
Bondsnieuws - DUIKONDERRICHT - COLLEGE 3*I<br />
Uitslagen verkiezingen<br />
College 3*I<br />
Tijdens de Algemene Vergadering van het College der 3*Instructeurs, op 16 maart 2008, werden de<br />
nieuwe verantwoordelijken verkozen. Diezelfde dag werden de jubilarissen in de bloemetjes gezet.<br />
Verantwoordelijke Duikonderricht NELOS<br />
John REMUE.<br />
Bestuur Duikonderricht (Bureau)<br />
John REMUE - voorzitter.<br />
Rudi BAERT - afgevaardigde Veiligheidscomité.<br />
Ivo HUBERT - afgevaardigde Subcommissie Edit.<br />
Eric SELS - verantwoordelijke der brevetten.<br />
Stef TEUWEN - technisch directeur VTS - afgevaardigde Sectie Technisch Duiken.<br />
René VAN LEEUWEN - afgevaardigde Brevettencomité.<br />
Sven VANDEKERCKHOVE - afgevaardigde Subcommissie Edit.<br />
Ereraad<br />
Ronny MARGODT - voorzitter én secretaris.<br />
Monique DEMOUSTIER.<br />
José VANDEKERCKHOVE.<br />
Guy SEGERS.<br />
Ronny DE MEERSMAN.<br />
Bestuur Duikonderricht (Bureau). Vlnr: Eric Sels, Stef Teuwen, John Remue,<br />
René Van Leeuwen, Ivo Hubert, Rudi Baert, Sven Vandekerckhove.<br />
Brevettencomité<br />
John MAES - voorzitter.<br />
Ludêk BROULIM - secretaris.<br />
Michel DECLERCQ.<br />
Koen VAN DYCK.<br />
René VAN LEEUWEN (afgevaardigde Bestuur Duikonderricht).<br />
Veiligheidscomité<br />
Dirk DERAEDT - voorzitter.<br />
Tiny HEREMANS - secretaris.<br />
Kurt VERDUYN.<br />
Eric VONK.<br />
Rudi BAERT (afgevaardigde Bestuur Duikonderricht).<br />
Sectie Technisch Duiken<br />
Pascal EECKHOUDT - voorzitter.<br />
Bert VAN OPSTAL - secretaris.<br />
Michel DECLERCQ.<br />
Kurt LOMMENS.<br />
Stef TEUWEN (afgevaardigde Bestuur Duikonderricht).<br />
Verkozen voor de Ereraad: Ronny De Meersman, Guy Segers,<br />
Monique Demoustier, José Vandekerckhove, Ronny Margodt<br />
(verontschuldigd).<br />
Subcommissie Jeugdduiken<br />
Ginette DESMET - voorzitter.<br />
André VALKENAERS.<br />
Walter WILLEMS.<br />
Subcommissie Edit<br />
Herwig VAN COTTHEM - voorzitter.<br />
Mark SEBRECHTS - secretaris.<br />
Ivo MADDER.<br />
Klaus VANCAMELBEKE.<br />
Ivo HUBERT (afgevaardigde Bestuur Duikonderricht).<br />
Sven VANDEKERCKHOVE (afgevaardigde Bestuur Duikonderricht). n<br />
Verkozen voor het Brevettencomité: John Maes, Koen Van<br />
Dyck, Michel Declercq, Ludêk Broulim.<br />
Foto’s: Roland Wantens en Ivo Madder<br />
18<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
De jubilarissen van 2008<br />
Volgende 3*Instructeurs werden tijdens de Algemene<br />
Vergadering van het College der 3*Instructeurs in de<br />
bloemetjes gezet omwille van hun vele jaren inzet binnen<br />
het college.<br />
Verkozen voor het Veiligheidscomité: Tiny Heremans, Eric<br />
Vonk, Dirk Deraedt, Kurt Verduyn.<br />
Sinds 1998 = 10 jaar<br />
Danny DARMONT.<br />
Sinds 1993 = 15 jaar<br />
Ivo HUBERT.<br />
Verkozen voor de Sectie Technisch Duiken: Kurt Lommens,<br />
Pascal Eeckhoudt, Michel Declercq, Bert Van Opstal.<br />
Sinds 1988 = 20 jaar<br />
Guy SEGERS.<br />
Sinds 1983 = 25 jaar<br />
ERIC SELS en<br />
Marcel VAN DEN BOSCH<br />
(verontschuldigd).<br />
Verkozen voor de Subcommissie Jeugdduiken: André Valkenaers,<br />
Ginette Desmet (verontschuldigd), Walter Willems.<br />
Sinds 1978 = 30 jaar<br />
Marc CORTHALS.<br />
Sinds 1973 = 35 jaar<br />
Jos Audenaerd.<br />
Verkozen voor de Subcommissie Edit: Herwig Van Cotthem,<br />
Ivo Madder, Klaus Vancamelbeke, Mark Sebrechts.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 19
Reportage - DUIKPLAATS<br />
Een nieuwe tijdelijke attractie<br />
voor duikers: DE ZIJPE !<br />
Ja, maar spijtig genoeg niet in Zeeland!<br />
De berging mislukt en de ZIJPE maakt slagzij.<br />
In <strong>Hippo</strong>campus 216 kon je al lezen dat<br />
de Nederlandse Onderwatersportbond<br />
(NOB) vergevorderde en optimistische<br />
plannen had om de oude veerpont ZIJPE<br />
aan te kopen voor een symbolisch bedrag.<br />
Het was de bedoeling om het schip nog<br />
vóór het einde van het duikseizoen 2008<br />
zijn laatste rustplaats te geven op de bodem<br />
van de Oosterschelde, bij de Bergsediepsluis.<br />
Daar kon het dan aan de zuidkust<br />
van het eiland Tholen, een nieuwe<br />
duikstek worden voor de talrijke sportduikers<br />
die er hun sport beoefenen.<br />
gezonken<br />
Midden januari 2008 zonk de veerboot plots<br />
op onverklaarbare wijze naar de bodem van<br />
de Antwerpse Kattendijksluis. Enkel de typische<br />
brug stak nog bovenwater. Zo werd<br />
de ZIJPE dan toch nog een - weliswaar tijdelijke<br />
- attractie voor duikers; al waren dat<br />
dan in de eerste plaats de beroepsduikers<br />
van BENELUX Diving, die in het troebele<br />
dokwater de uiteindelijke berging voorbereiden.<br />
’t Is jammer, want wij sportduikers<br />
De ZIJPE, ligt klaar om ooit als duikplaats te fungeren.<br />
hadden dat afzinken liever op een andere<br />
locatie zien gebeuren. Blijkbaar voelde de<br />
ZIJPE zich best thuis in de Antwerpse haven.<br />
In elke geval was hij vastbesloten om<br />
zijn laatste tocht naar de sloperij zo lang<br />
mogelijk uit te stellen.<br />
berging mislukt<br />
Liefst drie pogingen waren er nodig voordat<br />
de veerpont zich gewonnen gaf en weer aan<br />
scheepssloperij<br />
Helaas beslisten de stijgende prijzen van<br />
het schroot en een meerbiedende schroothandelaar<br />
er anders over. De koop ging niet<br />
door en NOB moet noodgedwongen overgaan<br />
tot plan “B” en op zoek gaan naar een<br />
ander schip dat aan de vereisten voldoet.<br />
Dat je oude bomen niet moet verplanten<br />
weet iedereen, maar ook oude schepen hebben<br />
hun grillen. De ZIJPE lag al jaren te<br />
genieten van zijn welverdiende pensioen<br />
in een uithoek van de Antwerpse haven en<br />
was blijkbaar niet van plan om die rustige<br />
plaats zomaar te verlaten, zeker niet richting<br />
scheepssloperij.<br />
20<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
volgde en dankzij een tweede kattensprong<br />
kon ik maar net voorkomen dat het water<br />
als een stortvloed op me neerkwam. Eén<br />
van de werklieden had minder geluk en<br />
stond als een half verzopen kater verbaasd<br />
en bibberend om zich heen te kijken. De<br />
ZIJPE had zich niet gewonnen gegeven en<br />
lag nu half op zijn zij te wachten op verdere<br />
actie.<br />
Op onverklaarbare wijze gezonken. Beroepsduikers van BENELUX Diving proberen het wrak te bergen.<br />
de oppervlakte kwam. De tweede poging<br />
was de meest spectaculaire. Nadat de bergers<br />
van de firma Hye uit Burcht een paar<br />
kokers hadden laten lassen op het dek, probeerden<br />
ze met enorme pompen het water<br />
uit de ruimen en de machinekamer te pompen.<br />
Aanvankelijk leek ook deze poging<br />
op niets uit te draaien, tot plots de ZIJPE<br />
als een kurk naar boven schoot en met een<br />
geweldige kracht aan de kabels en slangen<br />
rukte die haar met de pompen verbonden.<br />
Door al dat geweld werd één pomp die op<br />
de wal stond, als een steen uit een katapult<br />
in het vieze dokwater geslingerd. Net op het<br />
moment dat ik een foto wou maken van dit<br />
‘moment suprème’ moest ik opzij springen<br />
om niet samen met de pomp in het dokwater<br />
te belanden. Een metershoge waterzuil<br />
verwerking tot schroot<br />
Enkele dagen later lukte het dan toch om de<br />
veerpont vlot te krijgen. Nadat alle lekken<br />
gedicht waren en er nog wat administratieve<br />
problemen waren opgelost, mocht de ZIJPE<br />
dan op zaterdag 9 februari de haven verlaten.<br />
Via de Royerssluis ging het dan langzaam<br />
naar de sloperij in Hoboken. Natuurlijk<br />
hadden we graag gezien dat de laatste<br />
tocht richting Oosterschelde zou gaan maar<br />
het mocht niet zijn. Net als de ZIJPE gaf de<br />
NOB zich nog niet gewonnen en ondernam<br />
toch nog een laatste poging om de veerpont<br />
in het bezit te krijgen. Helaas bleek de hoge<br />
vraagprijs dit keer echt onoverkomelijk te<br />
zijn. Binnen enkele weken (maart 2008,<br />
nvdr) wordt de ZIJPE voorgoed tot schroot<br />
verwerkt.<br />
Tekst en foto’s: Luc Beets<br />
Een derde poging om de ZIJPE te bergen slaagt. Een laatste rustplaats als wrak zit er niet meer in, omdat hij meer waard is als schroot.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 21
Reportage - DUIKPLAATS - NOORDZEE - BIOLOGIE<br />
Aanduiding van beschermde<br />
mariene gebieden in<br />
België<br />
Het OSPAR-Verdrag, dat door<br />
België ondertekend werd, heeft<br />
als doel door internationale samenwerking<br />
het mariene milieu<br />
in de Noordoost-Atlantische<br />
Oceaan (met inbegrip van<br />
de Noordzee) te beschermen.<br />
België stelt het gebied van de<br />
Westhinder voor als ‘marien beschermd<br />
gebied’.<br />
Eén van de aanbevelingen van dit Verdrag<br />
is de oprichting van een netwerk<br />
van mariene beschermde gebieden<br />
(Marine Protected Areas - MPAs). Voor het<br />
ontwikkelen van dit netwerk werden een<br />
aantal criteria opgesteld, met onder meer een<br />
lijst met te beschermen soorten en habitats.<br />
belangrijke oesterbank<br />
BMM/KBIN-collega’s Jan Haelters, Francis<br />
Kerckhof en Jean-Sébastien Houziaux onderzochten<br />
of er binnen de Belgische mariene<br />
In het gebied van de Westhinder - dat voorgesteld wordt als OSPAR MPA - wordt onder meer gevist met<br />
boomkorvaartuigen, waarvan de netten omwille van de stenige bodem uitgerust zijn met wekkerkettingen<br />
(het schip op de foto heeft een motorvermogen van meer dan 2.500 kW).<br />
wateren een gebied in aanmerking komt voor<br />
bescherming onder het OSPAR-Verdrag. Uit<br />
onderzoek van historische bronnen bleek dat<br />
in het gebied van de Hinderbanken tot iets<br />
meer dan een eeuw geleden een belangrijke<br />
Stenen uit het gebied van de Hinderbanken zijn niet enkel uitwendig begroeid met allerlei organismen;<br />
ze kunnen ook inwendig een specifieke fauna van borende en holtebewonende soorten bevatten. In<br />
deze steen leeft de kleine boormossel Barnea parva, een tweekleppig weekdier. Tot deze steen in het<br />
Westhindergebied opgevist werd in de zomer van 2005, was het onzeker of deze soort bij ons voorkwam<br />
(Kerckhof & Houziaux, 2006).<br />
oesterbank voorkwam, met een grote rijkdom<br />
aan soorten. Deze bedden van de platte<br />
oester werden in de 19e eeuw intensief ge-<br />
OSPAR-Verdrag<br />
Het OSPAR-Verdrag inzake de bescherming<br />
van het mariene milieu<br />
in het noordoostelijke deel van de<br />
Atlantische Oceaan werd op 22 september<br />
1992 te Parijs voor ondertekening<br />
geopend. Het Verdrag werd van kracht<br />
op 25 maart 1998, en werd geratificeerd<br />
door België, Denemarken, Duitsland,<br />
Finland, Frankrijk, Ierland, IJsland, Luxemburg,<br />
Nederland, Noorwegen, Portugal,<br />
Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zweden,<br />
Zwitserland en de Europese Unie.<br />
t KBIN: Koninklijk Belgisch Instituut<br />
voor Natuurwetenschappen<br />
t BMM: Beheerseenheid van het Mathematisch<br />
Model van de Noordzee,<br />
is een departement van het KBIN, een<br />
federale wetenschappelijke instelling die<br />
valt onder het Federaal Wetenschapsbeleid<br />
(vroeger bekend onder de naam<br />
DWTC).<br />
www.mumm.ac.be<br />
22 <strong>Hippo</strong>campus april 2008
Enkele van de honderden stalen genomen in<br />
het begin van de 20e eeuw door Gustave Gilson<br />
(KBIN). De grootste oesters werden Ostrea edulis<br />
‘forma hippopus’ of paardenvoetoesters genoemd.<br />
De stalen genomen bij het onderzoek van Gustave<br />
Gilson vormen een unieke referentiecollectie voor<br />
biologisch marien onderzoek.<br />
In rood gearceerd: gebied dat voorgesteld wordt om aangeduid te worden als OSPAR MPA Westhinder.<br />
De rode lijn duidt de begrenzing aan van de Belgische zeegebieden. De kaart geeft ook een situering<br />
van een gedeelte van de activiteiten in en om het voorgestelde MPA: controlezone zandwinning 2c<br />
(geel), exploratiezone zandwinning (blauw), ankergebied (grijs), scheepvaartroute (groene lijnen) en<br />
gaspijpleiding (blauwe lijn). De communicatiekabels zijn niet weergegeven.<br />
ëxploiteerd door Engelse vissers, met als resultaat<br />
dat ze vrijwel verdwenen waren tegen<br />
het begin van de 20e eeuw.<br />
biodiversiteit<br />
Recent werd het gebied van de Hinderbanken<br />
opnieuw onderzocht. Het onderzoek toonde<br />
aan dat de biodiversiteit er nog steeds erg<br />
hoog is en dat de typische habitat van harde<br />
substraten (keien en stenen in een zandige<br />
matrix) er nog bestaat. Deze ecologisch belangrijke<br />
habitat kwalificeert onder de criteria<br />
vastgesteld in het OSPAR-Verdrag; vandaar<br />
het voorstel om een deel van dit gebied<br />
als OSPAR marien beschermd gebied aan te<br />
duiden.<br />
In de publicatie ‘De aanduiding van Mariene<br />
Beschermde Gebieden in de Belgische<br />
Noordzee’ wordt een concrete afbakening<br />
voorgesteld voor een zone met harde substraten:<br />
het Westhinder beschermd gebied.<br />
Het gebied tussen de zuidelijke helling van<br />
de Westhinder en de noordelijke helling van<br />
de ‘Oostdyck’ strekt zich uit over 119 km 2 ,<br />
of ongeveer 3,4% van de zeegebieden onder<br />
Belgische jurisdictie.<br />
situatie bij buurlanden<br />
Ook in andere landen rond de Noordzee bestaan<br />
concrete plannen om een deel van de<br />
gebieden waar vroeger oesterbedden voorkwamen<br />
en waar het substraat nog bestaat,<br />
aan te wijzen als beschermd gebied. Een<br />
aanwijzing van een deel van de gebieden<br />
met harde substraten in het Belgische deel<br />
van de Noordzee zou daarom goed aansluiten<br />
bij de plannen van onze buurlanden. n<br />
Tekst, foto’s en afbeeldingen: BMM/KBIN<br />
Deze publicatie kan gedownload worden via:<br />
www.mumm.ac.be/Downloads/News/marienegebiedenospar.pdf<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 23
Reportage - DUIKPLAATS - NOORDZEE - BIOLOGIE<br />
Natuurgebieden<br />
In het Belgisch gedeelte van de<br />
Noordzee zijn er nu al enkele<br />
beschermde gebieden aanwezig.<br />
Maar omdat ze niet aan de<br />
vooropgestelde OSPAR-criteria<br />
voldoen, komen ze niet in aanmerking<br />
als OSPAR MPA (Marine<br />
Protected Area).<br />
Hieronder een overzicht van het statuut<br />
van de huidige beschermde<br />
gebieden in de Belgische mariene<br />
wateren, samen met de datum waarop<br />
ze aangeduid werden.<br />
In 1984 werden de Vlaamse Banken aangeduid<br />
als Ramsargebied, omwille van het<br />
belang voor vogels. Dit gebied omvat de<br />
ondiepe gedeeltes van de zandbanken ten<br />
westen van Oostende tot drie mijl in zee.<br />
Het wordt volledig omsloten door het habitatrichtlijngebied<br />
Trapegeer-Stroombank.<br />
België stelde in 1996 het gebied ten westen<br />
van Oostende, van de laagwaterlijn tot<br />
drie mijl in zee, aan de Europese Commissie<br />
voor als habitatrichtlijngebied Trapegeer-<br />
Stroombank. Ondiepe zandbanken zijn<br />
één van de habitats die onder deze richtlijn<br />
aangeduid moeten worden. Dit gebied<br />
van 181 km 2 is nu officieel beschermd volgens<br />
de Belgische wetgeving.<br />
In 2005 werden drie zones (SBZ1, SBZ2<br />
en SBZ3 genoemd in het Staatsblad) aangeduid<br />
onder de Vogelrichtlijn14, op basis<br />
van het belang voor diverse vogelsoorten<br />
(HAELTERS et al., 2004). SBZ1 bevindt<br />
zich voor de kust van Nieuwpoort tot De<br />
Panne, SBZ2 bevindt zich voor de kust van<br />
De Haan tot Middelkerke, en SBZ3 bevindt<br />
zich rond de haven van Zeebrugge.<br />
De respectievelijke oppervlaktes bedragen<br />
110 km 2 , 145 km 2 en 51 km 2 .<br />
België heeft in 2006 aan de Europese Commissie<br />
voorgesteld om een gedeelte van de<br />
Vlakte van de Raan aan te duiden als habitatrichtlijngebied<br />
14. De oppervlakte van<br />
het gebied bedraagt 19 km 2 . De Europese<br />
Commissie behandelt dit dossier nog.<br />
In uitvoering van de Wet Marien Milieu15<br />
werd de Baai van Heist, een gebied van<br />
In het gebied van de Hinderbanken is een veel hogere diversiteit aan bodemdieren waar te nemen dan<br />
in de kustzone; deze figuur geeft de minimale soortenrijkdom van het epibenthos weer zoals dat een<br />
eeuw geleden vastgesteld werd: soortenrijkdom van laag (grijs) tot hoog (rood) (zonder Polychaeta,<br />
Tunicata en sommige Bivalvia; uit Houziaux, 2007).<br />
De aanduiding van beschermde gebieden in Belgische mariene wateren: Trapegeer–Stroombank (H1),<br />
drie vogelrichtlijngebieden (B1, B2, B3), Vlakte van de Raan (H2), marien reservaat van de Baai van<br />
Heist (rood) en Ramsar gebied de Vlaamse Banken (geel) (kaart: BMM (bathymetrische gegevens:<br />
Vlaamse Gemeenschap, Hydrografische Dienst).<br />
6,76 km 2 (de oppervlakte varieert met de<br />
basislijn), aangeduid als gericht marien<br />
reservaat 16, vooral als uitbreiding van<br />
het strandreservaat te Heist en als bijkomende<br />
bescherming van de foeragerende<br />
sternen die broeden te Zeebrugge.<br />
criteria<br />
Om als OSPAR MPA moet het gebied dus<br />
voldoen aan diverse criteria. Hieronder<br />
een kleine greep uit die criteria.<br />
t Het gebied is belangrijk voor soorten<br />
en habitats waarvan duidelijk is dat ze<br />
dringend moeten beschermd worden,<br />
cfr. de initiële OSPAR-lijst van bedreigde<br />
soorten en habitats ((meer info over deze<br />
criteria: www.ospar.org).<br />
t Het gebied heeft een hoge natuurlijke<br />
biodiversiteit, of bevat een waaier aan<br />
habitats en biotopen.<br />
t In het gebied komt een relatief hoog<br />
aantal kwetsbare soorten en habitats<br />
voor.<br />
t Het gebied heeft een relatief hoge natuurlijkheid,<br />
met het voorkomen van soorten<br />
en habitats in een natuurlijke situatie<br />
als gevolg van een geringe menselijke invloed.<br />
t Het gebied heeft een hoge waarde<br />
voor wetenschappelijk onderzoek en monitoring.<br />
Het gebied van de Westhinder voldoet<br />
het beste aan de criteria en wordt daarom<br />
voorgesteld als OSPAR MPA. Bescherming<br />
van dit gebied is noodzakelijk, onder andere<br />
omdat de zeebodem er regelmatig<br />
verstoord wordt door het vissen met een<br />
boomkor.<br />
24 <strong>Hippo</strong>campus april 2008
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 25
26<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - BIOLOGIE<br />
Vlamingen brengen Indonesische<br />
koraalriffen in beeld<br />
Na een grootscheeps onderzoek<br />
door de Vlaamse Instelling<br />
voor Technologisch Onderzoek<br />
(VITO) in 2005, kwam men tot<br />
de conclusie dat de gezondheidstoestand<br />
van riffen zeer<br />
goed kan worden gemeten met<br />
luchtfoto’s. De VITO onderzocht<br />
de koraalriffen van Pulau Nukaha,<br />
in het zuidoosten van de<br />
Molukken, Indonesië.<br />
Met vliegtuigen, uitgerust met ‘hyperspectrale<br />
remote sensing’, produceerde<br />
de VITO een kaart die de<br />
samenstelling van de koraaleilanden en hun<br />
gezondheidstoestand weergeeft. Om deze<br />
gegevens te verifiëren, werden er nadien<br />
twee weken lang onderwaterwaarnemingen<br />
uitgevoerd om een koralenkaart samen te<br />
stellen. Daarvoor werden er op 43 plaatsen<br />
zogenaamde transecten uitgezet waarlangs<br />
de metingen gebeurden. Een transectlijn<br />
heeft een lengte van 50 meter en is om de 2<br />
meter gemarkeerd. Op elk merkteken wordt<br />
een aluminium kwadrant van een vierkante<br />
meter geplaatst en wordt een digitale foto<br />
genomen. Deze foto’s werden nadien geanalyseerd<br />
door Freddy Laetemia, een plaatselijke<br />
koraalbioloog, op soortensamenstelling<br />
en bedekkingsgraad. De waarnemingen<br />
bevestigden de gegevens van de luchtfoto’s,<br />
De Majestic, ten anker tegenover Pulau Nukaha.<br />
Luc Bertels, de expeditieleider.<br />
die een waardevolle koralenkaart opleverden.<br />
voorbereiding<br />
Voor het filmen en bestuderen onder water<br />
had men ervaren duikers nodig. Luc Bertels<br />
van de VITO had al veel gedoken, maar dat<br />
was niet het geval voor de andere medewerkers.<br />
Hij vroeg mij hun ploeg te vervoegen.<br />
In voorbereiding voor het werk ter plaatse<br />
deden wij met hen een aantal doopduiken<br />
in Nemo 33 en in het Zilvermeer. In Indonesië<br />
volgden nog een paar extra duiken,<br />
zodat iedereen ook met Luc, een 3*Duiker<br />
Gaby Thomas, auteur van het artikel.<br />
van Nuclea Diving Club kon duiken. Ondertussen<br />
had Luc een hoop werk gepresteerd<br />
om vanuit België de reis te organiseren naar<br />
onze bestemming in het zuidoosten van de<br />
Molukken, tussen Iryan Jaya en Australië,<br />
op de grens tussen de Bandazee en Arafurazee<br />
... Het einde van de wereld, kan je wel<br />
zeggen.<br />
de reis<br />
Vanuit Schiphol, gaat het via Singapore tot<br />
Jakarta. Daar worden we opgewacht door<br />
Marina Frederik van Badan Pengkajian dan<br />
Penerapan Teknologi, het Instituut voor Onderzoek<br />
en Implementatie van Technologie.<br />
De volgende dag gaan we per auto naar LIPI<br />
(Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia,<br />
het Indonesisch Instituut van Wetenschappen)<br />
om de toelating voor het onderzoek<br />
te bemachtigen. Het laatste deel van de<br />
reis wordt uitgevoerd met een klein en oud<br />
Lees verder op pagina 28.<br />
Bandaeilanden in de Bandazee, met de vulkaan<br />
van Karaka.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 27
Reportage - BIOLOGIE<br />
Vliegtuiggebaseerde<br />
hyperspectrale remote sensing<br />
Het licht dat door de zon wordt<br />
uitgestraald, wordt door de verschillende<br />
objecten van het aardoppervlak<br />
(planten, gebouwen, koralen,<br />
...) gedeeltelijk gereflecteerd. Dit gereflecteerde<br />
licht wordt door het menselijk oog<br />
waargenomen als de kleur van de objecten.<br />
De mate waarin de verschillende<br />
golflengten van het licht worden gereflecteerd<br />
wordt bepaald door de chemische<br />
en fysische structuur van deze objecten<br />
en daarom heeft ieder object zijn<br />
specifieke spectrale identiteit waarmee<br />
het kan worden geïdentificeerd.<br />
Het principe van ‘vliegtuiggebaseerde hyperspectrale<br />
remote sensing’ is gebaseerd<br />
Vervolg van pagina 27.<br />
vliegtuig. We vliegen naar Ambon, met een<br />
tussenlanding in Surabaya.<br />
Het landen is acrobatisch ... Terwijl het<br />
vliegtuig zijn laatste bocht inzet, scheurt de<br />
tip van de linkervleugel langs de kliffen die<br />
uitsteken boven de golven. Kort erna kwakt<br />
de piloot het toestel op de tarmac, keert de 2<br />
reactoren om en remt. We stoppen op enkele<br />
tientallen meter van het einde van de korte<br />
landingsbaan. De mensen van LIPI staan<br />
ons op te wachten maar eerst moeten we nog<br />
door een eindeloze paspoortcontrole. Uiteindelijk<br />
stappen we in een gammele bus van<br />
ver voor de oorlog en hobbelen we langs de<br />
kust naar de LIPI-burelen en naar de haven,<br />
voor zover er sprake kan zijn van een ‘haven’.<br />
De Majestic ligt aan de kade.<br />
op spectroscopie; het identificeren van<br />
materialen aan de hand van hun spectrale<br />
identiteit. De hyperspectrale sensor<br />
die in het vliegtuig aanwezig is, brengt<br />
het gebied in kaart in een groot aantal<br />
spectrale banden, zodanig dat een quasi<br />
continue spectrum wordt verkregen.<br />
De meeste hyperspectrale sensoren registreren<br />
beelden vanaf het blauwe golflengtegebied,<br />
via groen en rood, tot zelfs<br />
het infrarood deel van het licht, in een<br />
groot aantal banden (tot zelfs 288). De<br />
grondoppervlakte die door de afzonderlijke<br />
beeldelementen (pixels) wordt geregistreerd<br />
bedraagt 0,5 tot 10 meter.<br />
de boot<br />
De Majestic is een houten boot van 1999. Hij<br />
werd in Indonesië gebouwd op een jaar tijd,<br />
volgens de plannen voor een Amerikaanse<br />
schoener: een tweemaster met zeilen. Hij<br />
heeft een kleine dieselmotor met één schroef,<br />
twee losse lawaaierige generatoren en een<br />
zeer lawaaierige compressor, alle drie vooraan<br />
aan dek, vergezeld van enkele duiksets.<br />
De boot is gelukkig uitgerust met geavanceerde<br />
apparatuur voor navigatie en veiligheid.<br />
Alles zit in de romp: boven zijn er geen<br />
hutten en weinig opbouw, dus veel ruimte<br />
aan dek. Samen met de crew zijn er 14 mensen<br />
aan boord en er is maar één toilet en één<br />
douche, samen in een zeer klein hoekje. De<br />
boot is nat van de regen en ziet er miserabel<br />
uit. In mijn kajuit druppelt het water van het<br />
Acanthaster planci, één der vijanden van het koraal.<br />
plafond op mijn beddengoed ... Toch ziet de<br />
boot er zeer stevig uit en later zal hij bewijzen<br />
dat hij zeer zeevaardig is, wat nodig is op de<br />
Bandazee.<br />
Na 23 uren varen op een zeer ruwe zee, komen<br />
we aan bij de Banda Islands. We laten<br />
het anker vallen ten noordwesten van Pulau<br />
Rhun en een speedboot brengt ons achter de<br />
landtong tussen Rhun en Nailakka, waar we<br />
onze allereerste duik doen, afgeschermd van<br />
de golven.<br />
duiken<br />
De zichtbaarheid bedraagt minstens 20 meter<br />
maar is niet optimaal: het is hier nu winter en<br />
dus vertroebelen zand en plankton het koude<br />
water. We zien napoleonvissen, schildpadden,<br />
barracuda’s, zeeanemonen met clownvissen,<br />
koralen, enz. Maar door een lek aan<br />
een set moeten we de duik voortijdig afbreken.<br />
Bovendien heb ik enkel met mijn Zizler<br />
gedoken waardoor ik snel kou kreeg. In de<br />
zomermaanden kan je in Indonesië duiken in<br />
een tropenpak maar ’s winters trek je best een<br />
extra ‘shorty’ aan. Bovendien wordt het water<br />
kouder naargelang je verder afzakt naar<br />
het zuiden, onder invloed van de Antarctische<br />
Oceaan! Het valt niet mee om de andere duikers<br />
aan boord van de speedboot te krijgen:<br />
ze blijven snorkelen boven het koraal, komen<br />
hooguit even met hun hoofd boven water om<br />
indrukken uit te wisselen en gaan daarna verder<br />
met snorkelen. Dat is wel te begrijpen:<br />
voor drie van de vijf duikers is het de eerste<br />
keer dat ze duiken in dit ongerepte gebied.<br />
Nadat we een nacht hebben doorgebracht op<br />
Pulau Sjahir, komen we aan bij het eiland<br />
Yamdena en gaan aan land in Larat. Daar maken<br />
we kennis met Sopi, een lokale alcohol<br />
Mijn vriendin ... spijtig genoeg maar voor een<br />
uurtje!<br />
28<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Luchtfoto van Pulau Nukaha, waar transecten<br />
werden uitgezet.<br />
van palmbomen. Het spul is onwaarschijnlijk<br />
straf en smaakt meer naar petroleum dan<br />
naar cognac. ‘s Avonds gaan we eten in het<br />
enige eethuis van het dorp. Daar krijgen we,<br />
behalve de eeuwige kip- en visgerechten, ook<br />
hondenvlees te eten. Erg gekruid is het, zoals<br />
alles daar! Hopelijk komt het vlees niet van<br />
die magere en ongezond uitziende vlooienbakjes<br />
die overal op straat rondlopen.<br />
Zeer vroeg in de ochtend vertrekken we naar<br />
Pulau Nukaha, het koraaleiland dat onze<br />
werkbasis zal vormen. We gaan voor anker<br />
aan de westkant van het zeer kleine eiland,<br />
waar we beschut zijn van de sterke wind en<br />
Boven: Doornkroonzeesterren. in hun eetkamer!<br />
Midden: Boven aan de rand van een drop-off.<br />
Onder: Tafelkoraal, Acropora, en Sarcophyton<br />
species, Alcyonaria.<br />
Het onderzoeksgebied, Pulau Nukaha in de Tanimbar archipel, is gelegen in het oosten van Indonesië.<br />
De foto rechts, genomen door de Landsat satelliet, toont het onderzoeksgebied.<br />
waar de boot niet teveel dobbert. Het atol<br />
zelf is ongeveer 6,5 op 4,8 km, driehoekig,<br />
met een diepe lagune in het midden. We zitten<br />
pal boven een drop-off van 50 m diep.<br />
Eerst gaan we op het strand toestellen en<br />
een gps installeren, daarna varen we met<br />
de speedboot het atol binnen om de eerste<br />
metingen te doen: bathymetrie, transecten<br />
uitzetten, foto’s nemen, ... Het is lastig werken<br />
in ondiep water en met een deining om u<br />
tegen te zeggen!<br />
Na de middag duiken Luc, Rob en ikzelf op<br />
de drop-off om het koraal te bewonderen.<br />
Dan gaan we aan land met alles wat nodig<br />
is om een barbecue en een kampvuur te<br />
houden, voor onze eerste avond ter plaatse<br />
op een onbewoond eiland van nog geen 600<br />
m op 300 m.<br />
eerste metingen<br />
Meer dan twee weken na ons vertrek kunnen<br />
we eindelijk beginnen met de metingen<br />
in het atol, maar ook buiten en met name<br />
langs de noord- en westkant. Het resultaat<br />
is affreus: niets anders dan vernield of dood<br />
koraal, geen groot leven en ook weinig klein<br />
leven. Er zijn veel kraters in het koraal en<br />
de grond, veroorzaakt door dynamietvissers.<br />
‘s Morgens verplaatsen we de boot om<br />
verder langs Fordata te meten. De eerste<br />
ploeg vertrekt nog voor het ontbijt maar<br />
moet al snel bovenkomen met hun koord in<br />
de knoop. Niet moeilijk met een dergelijke<br />
deining! Na het ontbijt duik ik zelf in het<br />
water maar na twee metingen keren we terug<br />
omdat de stroming toeneemt.<br />
De volgende dag leggen we aan tegenover<br />
Pulau Nukaha. De wind is stiller en de komende<br />
dagen zullen we aan de overkant van<br />
het rif meten. Toch nog altijd veel deining<br />
maar gevaarlijk is het niet meer. De dagen<br />
worden gevuld met metingen, de avonden<br />
met Bintang (lokale pils) en nabesprekingen.<br />
We zijn allen zeer moe en Luc heeft<br />
pijn aan zijn linkerzij.<br />
‘s Avonds worden de beelden onderzocht<br />
door Freddy en Marina, en ze bepalen de<br />
hoeveelheid en de soorten koraal. Alles<br />
wordt op pc bewaard.<br />
cyanide<br />
Helemaal zorgeloos verloopt ons onderzoek<br />
niet. Op een dag vertrek ik met Paul en Wouter<br />
om de ganse voormiddag in het water te<br />
spartelen met koord, kader en fototoestel.<br />
Stein is de schipper van de speedboot. We<br />
varen rond het wrak op de noordoostpunt van<br />
het rif en zien verschillende Indonesische boten<br />
en prauwen peddelen. Na enkele transecten<br />
te hebben afgewerkt, verplaatsen we ons<br />
met de speedboot en komen we in de buurt<br />
van enkele prauwen terecht. We slaan een<br />
babbeltje met de mannen, maar wanneer we<br />
zeggen dat we voor de regering en de Navy<br />
Lees verder op pagina 30.<br />
Pulau Nukaha onder water.<br />
Drop-off.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 29
Reportage - BIOLOGIE<br />
Gaby in het kader, en Paul, aan het einde van een<br />
transect.<br />
Transecten, waarbinnen men de waarnemingen uitvoert, werden uitgezet.<br />
Vervolg van pagina 29.<br />
onderzoek doen, peddelen ze verder naar de<br />
grote boten. Wij gaan terug onder water en<br />
werken verder. Na ongeveer drie uren onder<br />
water keren we moe en onderkoeld terug<br />
naar de Majestic. Aan boord ontdek ik dat<br />
mijn rechterpols zeer opgezwollen en rood<br />
is. Ik heb ook een heel kleine snijwonde. We<br />
herinneren ons dat er praktisch geen leven<br />
was onder water waar de boten waren. Wij<br />
hebben wel enkele dode koraalvissen met de<br />
Boven: De laatste dag op Pulau Nukaha. Vlnr: Stein, Luc, Rob, Joost, Youri, Gaby, Freddy en Marina. Op<br />
de achtergrond de Majestic ten anker, met Fordata in de verte.<br />
Onder: Voorbeeld van een koraalkaart van het gebied.<br />
deining heen en weer zien dobberen. Ik weet<br />
dat de inboorlingen soms ook met cyanide<br />
vissen. Het is ongevaarlijk voor mensen<br />
want het is extreem verdund, maar de vissen<br />
gaan er van dood. De medicijnen van Dr.<br />
Van Mieghem en de zalf met antibiotica van<br />
Marina heb ik drie dagen lang moeten gebruiken<br />
op mijn pols!<br />
vakantie<br />
Nadat de Indonesische deelnemers vertrokken<br />
zijn, kunnen we nog een aantal duikplaatsen<br />
bezoeken met de Majestic. Daardoor<br />
hebben we nog ontmoetingen met een krokodilvis,<br />
zeekatten, een carangidé (een soort<br />
stekelmakreel of ‘trevally’ in het Engels), een<br />
wrakbaars, schildpadden, schorpioenvissen,<br />
murenen en vele soorten koraal.<br />
Bij het bovenkomen na één van die duiken<br />
wacht ons nog een onaangename verrassing:<br />
er is immers geen speedboot of geen<br />
boot te zien. Gelukkig heb ik een fluitje aan<br />
mijn trimvest hangen en de schipper van de<br />
speedboot komt ons opvissen. Dan zien we<br />
het: de Majestic vaart achter honderden dolfijnen<br />
aan. Wij proberen ze te naderen met<br />
de speedboot maar geven het uiteindelijk op<br />
om de dieren niet in gevaar te brengen. n<br />
Verslag: Gaby Thomas<br />
Wetenschappelijke uitleg: Luc Bertels<br />
Foto’s: Luc, Stein, Rob en Joost<br />
Herbewerking artikel: Hans Sterkendries<br />
en Roland Wantens<br />
Boven: Luc en het anker van een wrak.<br />
Onder: Het resultaat na het vissen met dynamiet.<br />
Luchtfoto van Pulau Nukaha, waar transecten<br />
werden uitgezet.<br />
Dankbetuiging<br />
De auteurs bedanken het Belgisch<br />
Federaal Wetenschapsbeleid voor<br />
de financiering van het project;<br />
Marina Frederick, Hartanto Sanyaya<br />
(BPPT), Freddy Leatemia (LIPI) en de bemanning<br />
van de Majestic voor hun steun<br />
gedurende de veldcampagne; en Herb<br />
Ripley (HDI), Joost Vandenabeele (Bel-<br />
SPO) en in memoriam John Trippett voor<br />
de uitvoering van de hyperspectral vliegcampagne.<br />
30<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 31
32<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - DUIKPLAATS<br />
ATLANTIS Zilvermeer<br />
Mol en zijn Diepe Duiken!<br />
Om gevorderde duikers de mogelijkheid te geven diepe duiken te<br />
doen zonder zich te moeten verplaatsen naar de Oosterschelde of<br />
een steengroeve, heeft Atlantis (duikcentrum aan het Zilvermeer<br />
te Mol) eindelijk de toestemming om de diepe duiken in de zone<br />
25 - 30 meter te organiseren in het Kanaalmeer.<br />
Hiertoe ankerden wij een duikplatform<br />
van 6 op 4 meter boven deze zone,<br />
die ongeveer 1 km van de oever<br />
ligt. Onze duiker-transport-boot de Calypso<br />
4 (met O 2<br />
en redder) brengt maximaal 16<br />
duikers per keer naar dit platform, waar hij<br />
aanmeert. Een veiligheidsboot is ter plaatse<br />
en in ‘stand by’ om afgedreven duikers op<br />
te halen.<br />
briefing<br />
De samenkomst is steeds in Atlantis waar de<br />
brevettencontrole plaats vindt en een uitgebreide<br />
briefing gegeven wordt. Men kleedt<br />
zich daarna om in Atlantis en wordt naar<br />
de Zilvermeerhaven gebracht, waar men<br />
het duikmateriaal in de Calypso 4 laadt en<br />
we afvaren. Je kan daar duiken in de zone<br />
13 tot 20 meter of direct in de zone 25-30<br />
meter. De bodem is te vergelijken met die<br />
van het Zilvermeer. Het zicht bedraagt 2 à 3<br />
meter en een duiklamp is verplicht. Duiken<br />
met een buddylijn is aan te raden. Er zitten<br />
enorme grote karpers en snoekbaarzen. Per<br />
duik dient men minimaal 2 uur totale tijd te<br />
voorzien. Na de duik worden de duikers terug<br />
naar Atlantis gebracht.<br />
deelname in de kosten<br />
De Calypso 4 brengt je naar het platform, gelegen<br />
boven de diepe duikplaats in het Kanaalmeer.<br />
• € 11,00 per duik voor niet leden van Atlantis<br />
vzw of een 10 duiken kaart voor<br />
€ 100,00<br />
• € 7,00 per duik voor de leden van Atlantis<br />
vzw (het lidgeld bedraagt € 25,00 per 12<br />
maanden)<br />
• Instructeurs die een proef afnemen (met<br />
kaart): € 2,00.<br />
Elke NELOS-club heeft recht op één clubkaart<br />
aan € 60,00 waarmee 10 duikers (liefst<br />
verschillende duikers) een kennismakingsduik<br />
kunnen doen. Vooraf aanmelden is<br />
noodzakelijk en kan gebeuren:<br />
• via inschrijving op de lijst in Atlantis.<br />
• door een sms te zenden naar 0495 538 641.<br />
• door een e-mail te zenden aan:<br />
info@atlantis-vzw.be.<br />
Hou rekening met uw dieptebeperkingen. Lidgeld<br />
Atlantis vzw als toegetreden lid: € 25.00<br />
per 12 maanden, met ingang begin maand<br />
aansluiting. Opgelet: dit is niet het abonnement<br />
om het Provinciaal Domein Zilvermeer<br />
te mogen betreden. Dit staat daar los van.<br />
Meer info: www.atlantis-vzw.be. n<br />
Tekst: Mark Van Baelen<br />
Foto: Daniel Grajchen<br />
Bondsnieuws - SPORT<br />
Dé Watersportdag<br />
Dé Watersportdag is de natste dag van het jaar, zó plezant dat hij 2 dagen duurt!<br />
Op zaterdag 24 en zondag 25 mei<br />
2008 wordt door de Vlaamse watersportfederaties<br />
en het Bloso<br />
‘Dé Watersportdag’ georganiseerd in<br />
heel Vlaanderen. NELOS is uiteraard ook<br />
van de partij! Op zoveel mogelijk plaatsen<br />
over heel Vlaanderen worden gratis<br />
initiaties gegeven in verschillende watersporten.<br />
De ankerplaats is<br />
dit jaar de Spuikom<br />
in Oostende.<br />
Op deze<br />
plaats staan<br />
alle watersportfederaties<br />
gedurende<br />
twee dagen bij<br />
elkaar om zoveel mogelijk mensen aan te<br />
trekken en te laten genieten van verschillende<br />
sporten op, in en rond het water.<br />
Een heleboel duikclubs verspreid over<br />
Vlaanderen doen mee aan Dé Watersportdag.<br />
Op deze natste dag van het jaar kan<br />
iedereen een initiatieduik volgen in één<br />
van de deelnemende clubs. En dit volledig<br />
gratis!<br />
Wil je graag meer weten over<br />
Dé Watersportdag? Of ken je<br />
wel iemand die graag eens<br />
wil proeven van het duiken?<br />
Surf dan als de bliksem naar<br />
www.watersportdag.be.<br />
Daar vind je alles over het hoe,<br />
waar en wanneer van deze dag.<br />
deelnemende clubs<br />
Actina - Aquanauten - Aquarius - Aronnax<br />
- Campinia - De Waterman - De Watertrollen<br />
& Duivels - De Zeester - Gobio Divers<br />
- K.T.W.V. - Mantis OWH - Medusa Duikteam<br />
- M.D.K. - Okeanos - Orka - P.D.K.<br />
- Sea King - The SeaMasters - The Sharks<br />
- VVDC - Yellow Diving School.<br />
Wij wensen hen veel succes en plezier toe<br />
tijdens dé Watersportdag! n<br />
Tekst: Hannelore Sprengers<br />
Foto: Ronny De Laet<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 33
34<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - BEROEPSDUIKER<br />
Beroepsduikers: de<br />
bouwvakkers met<br />
de natte overall<br />
Een bezoek aan BENELUX DIVING CORPORATION<br />
Tijdens het bergen van de veerpont ‘Zijpe’ gaven de duikers van<br />
‘Benelux Diving Corporation n.v.’ een staaltje van hun kunnen. Beroepsduiker<br />
in de Antwerpse haven leek ons een spannend beroep<br />
en een interessante bijverdienste. Duiken kunnen we toch al, dus<br />
leek het ons een goed idee om even te solliciteren.<br />
In de hoofdzetel van de firma aan het<br />
Houtdok worden we vriendelijk onthaald<br />
door Carlos de Vlieghere en<br />
Joop van den Ende, de nieuwe eigenaars.<br />
Beide Nederlanders hebben in 2007 het<br />
bedrijf overgenomen van NELOS-duiker<br />
Jaap Stenger. De koffie staat dus klaar.<br />
We wagen onze kans en vertellen hen met<br />
trots over onze eigen jarenlange duikervaringen<br />
en brevetten. ‘t Is jammer maar<br />
helaas ... Carlos moet ons onmiddellijk teleurstellen.<br />
Carlos: Het feit dat je sportduiker bent is in<br />
sommige gevallen eerder een nadeel! Ook<br />
bij de marine, waar ik jarenlang gediend<br />
heb, zagen ze het zo. Een sportduiker met<br />
ervaring heeft immers zijn eigen manier<br />
van duiken, gewoontes en automatismen.<br />
Die geraak je niet zomaar kwijt. Bovendien<br />
ga je veel minder snel andere zaken,<br />
die voor een beroepsduiker belangrijk zijn,<br />
aanleren.<br />
Joop: Wij zijn voornamelijk op zoek naar<br />
De vloot van Benelux Diving.<br />
mensen met technische vaardigheden. Kennis<br />
van metaal en mechanica is bijv. heel<br />
belangrijk in ons vak. Kunnen lassen en<br />
branden is eveneens een voordeel, al voeg<br />
ik er onmiddellijk aan toe dat je de echte<br />
stiel hier moet leren door het te doen.<br />
Carlos: Maar dat neemt niet weg dat wij<br />
wel duikers hebben die uit de sportduikerij<br />
afkomstig zijn. Sommigen zijn zelfs nog altijd<br />
actief in hun club, zoals Bert Crikemans<br />
(Amphora) en Chris Merchiers (Gentse<br />
Dolfijnen).<br />
<strong>Hippo</strong>: Bestaat er dan een opleiding voor<br />
beroepsduiker?<br />
Carlos: In België krijgen we nogal wat<br />
kandidaten met een opleiding van Syntra-<br />
Antwerpen. Dat is een goede basis om te<br />
starten. Maar vergis je niet! Onderwaterlassen<br />
is niet voor iedereen weggelegd. Je<br />
moet een las kunnen aanbrengen in alle<br />
mogelijke posities, zowel verticaal als horizontaal.<br />
Joop: Het profiel van een beroepsduiker<br />
Opmetingen in een kerncentrale.<br />
Foto: archief Benelux Diving.<br />
is dat van iemand met heel veel technische<br />
vakkennis die toevallig ook kan duiken.<br />
<strong>Hippo</strong>: Beroepsduikers verdienen wel goed<br />
hun kost.<br />
Carlos: Nog zo’n dooddoener: beroepsduikers<br />
verdienen fortuinen. Vergeet dat fabeltje<br />
maar. Natuurlijk verdient een beroepsduiker<br />
goed geld én zelfs meer dan iemand<br />
met een soortgelijke job aan de wal. Ook de<br />
off-shoreduikers worden niet rijk van hun<br />
job. Enkel wanneer ze werken uitvoeren op<br />
meer dan 50 meter diep worden ze dik betaald,<br />
maar ook niet meer dan dat. Ze zijn<br />
lang en ver van huis en het decompresseren<br />
in een caisson is niet zo leuk. Wij, die voornamelijk<br />
in de Noordzeehavens werken,<br />
doen geen saturatieduiken.<br />
<strong>Hippo</strong>: Welke werken voeren jullie zoal<br />
uit?<br />
Joop: Zeer gevarieerd. We worden ingezet<br />
voor werken aan pijpleidingen en aan het<br />
onderwater branden van metalen damwanden<br />
en het verwijderen van obstructies. Zo<br />
verwijderden we in de Waaslandhaven het<br />
roer van de gekapseisde ‘Repubblica di<br />
Genova’. En dan is er nog het zogenaamde<br />
‘droogwerk’ waarbij in een soort overdrukkamer<br />
wordt gewerkt. In de reactors van<br />
kerncentrales, waar de splijtstaven in hangen,<br />
duiken we dan weer om er zeer nauwkeurige<br />
opmetingen te doen of om metalen<br />
rekken aan te passen. Dat meten moet heel<br />
nauwkeurig gebeuren, tot op 0,6 mm op<br />
een lengte van 12 m. Ook de petrochemische<br />
industrie in de haven, behoort tot onze<br />
klanten.<br />
Lees verder op pagina 36.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 35
Reportage - BEROEPSDUIKER<br />
Vervolg van pagina 35.<br />
<strong>Hippo</strong>: Is dat allemaal niet heel gevaarlijk<br />
werken?<br />
Carlos: Nog zoiets. Als de mensen iets<br />
over duiken horen, denken ze dadelijk aan<br />
gevaar. Maar de statistieken bewijzen het<br />
tegendeel. Werken in de bouw of op stellingen<br />
is veel gevaarlijker. Tegenwoordig<br />
lopen onze duikers meer gevaar wanneer ze<br />
op weg zijn naar hun werk dan tijdens het<br />
duiken. Maar jullie, sportduikers, komen<br />
toch ook regelmatig in aanraking met die<br />
vooroordelen?<br />
<strong>Hippo</strong>: Inderdaad. Er zullen wel speciale<br />
reglementen zijn?<br />
Carlos: Vroeger bestond er werkelijk geen<br />
enkele wetgeving voor de ‘beroepsduikerij’.<br />
Een ploeg bestond uit twee man: één<br />
helper aan de kant en één duiker. Die helper<br />
was vaak niet meer dan de schipper van een<br />
binnenschip of een toevallige voorbijganger<br />
die ons hielp bij het dichttrekken van de<br />
rits van ons droogpak. We doken met een<br />
gewoon ‘speentje’, een gewone ademautomaat<br />
dus waarmee jullie sportduikers nog<br />
steeds mee duiken. Alleen werkten wij in<br />
vies en donker havenwater. Je moet er niet<br />
aan denken wat je zoal allemaal binnenkrijgt.<br />
Die tijd is gelukkig voorbij. Wij hebben<br />
nu 15 duikers op onze loonlijst staan en ze<br />
duiken allemaal met een droogpak en een<br />
Kirby-Morganhelm, met aansluiting voor<br />
een luchtslang naar de oppervlakte en een<br />
‘bail-out’ voor noodgevallen. Die ‘bailout’,<br />
een fles op de rug van 7 of 10 liter, is<br />
nu trouwens verplicht door de wet. Mocht<br />
er iets mislopen met de luchttoevoer vanaf<br />
de oppervlakte dan kan de duiker onmiddellijk<br />
een kraan opendraaien die aan de rechterkant<br />
van zijn helm zit en dan voorziet de<br />
‘bail-out’ hem van de nodige ademlucht. Er<br />
is ook radioverbinding met de kant.<br />
Laswerken onder water. Foto: archief Benelux Diving.<br />
Een duikteam bestaat uit minstens drie man.<br />
<strong>Hippo</strong>: Wordt er nog aan het aloude helmduiken<br />
gedaan?<br />
Carlos: Neen, die tijd is voorbij. We hebben<br />
de uitrusting nog wel hoor. Trouwens<br />
Jaap heeft er verschillende leden van Amphora<br />
mee laten duiken in Muisbroek (Put<br />
van Ekeren, nvdr).<br />
Voor werken in de reactor van de kerncentrale<br />
of in zeer vervuild water duiken we<br />
met een zogenaamde ‘Aquadine-uitrusting’.<br />
Dat is een systeem waarbij de uitgeademde<br />
lucht via een slang naar de oppervlakte<br />
gaat. In de helm/pak is er een lichte<br />
overdruk zodat het uitgesloten is dat een<br />
duiker ook maar de geringste verontreiniging<br />
binnenkrijgt.<br />
<strong>Hippo</strong>: Ploegen van twee man kunnen dus<br />
niet meer?<br />
Joop: Onze ploegen bestaan nu uit drie<br />
man. Eén duiker staat steeds aangekleed<br />
stand-by voor het geval dat. Maar nogmaals:<br />
we zijn uiterst voorzichtig en nemen<br />
ons vak zeer serieus. Ongevallen kunnen<br />
we missen als kiespijn en gelukkig hebben<br />
we er nog geen meegemaakt.<br />
Gelukkig is er ook op gebied van regels en<br />
wetgeving wat gaan leven. De Engelsen<br />
en de Fransen waren de koplopers op dat<br />
gebied. Al de rest modderde maar wat aan<br />
en België en Nederland hinkten helemaal<br />
achteraan. Nadien vond Nederland dat er<br />
iets moest gebeuren. Door technocraten en<br />
mensen die niets met duiken te maken hadden,<br />
werd de lat daar zo hoog gelegd dat<br />
de Engelsen, die tenslotte met al die regels<br />
gestart waren en veel voorop liepen, in Nederland<br />
niet meer mochten duiken. Dat was<br />
natuurlijk onzin en men heeft dat moeten<br />
terugschroeven naar meer realistische regels.<br />
Toch gebeuren er in Europa nog steeds<br />
gekke dingen. Zo zagen we in Griekenland<br />
tijdens het bergen van een RO/RO-schip,<br />
plots duikers verschijnen met een primitieve<br />
sportduikuitrusting. Zoiets kan natuurlijk<br />
niet. We moesten daar nota bene een<br />
zeeschip in stukken gaan zagen.<br />
In België is er dan het KB van 23-12-2003<br />
gekomen dat het beroepsduiken reglementeerde;<br />
een goede zaak.<br />
<strong>Hippo</strong>: Hoe zijn jullie dan in het duiken<br />
geraakt?<br />
Carlos: Vroeger was ik als sportduiker aangesloten<br />
bij de NOB. Bertus Bleij heeft me<br />
nog de beginselen aangeleerd. Na een paar<br />
rondjes rond de pier in Scharendijke in het<br />
Grevelingenmeer had ik het sportduiken<br />
wel bekeken. Toch heb ik mijn bedenkingen<br />
wanneer ik sommige duikers zonder buddylijn<br />
zie duiken. Als beroepsduiker doen<br />
wij dat nooit! Zelfs niet in water met een redelijke<br />
zichtbaarheid. Voor je het weet ben<br />
je je buddy kwijt. In wrakken duiken is het<br />
allermoeilijkste, ook in ons beroep. Je weet<br />
nooit met zekerheid wat je zal vinden of<br />
waarin je je begeeft. Nogmaals, een goede<br />
communicatie met de oppervlakte, goede<br />
verlichting en luchtvoorziening plus een reservefles<br />
op de rug zijn absolute noodzaak<br />
in onze stiel.<br />
<strong>Hippo</strong>: Zijn de duikers ook gebrevetteerd,<br />
zoals de sportduikers?<br />
Joop: Onze duikers bezitten allemaal de<br />
36<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Het voltallige duikteam van Benelux Diving. Foto: archief Benelux Diving.<br />
nodige certificaten. In België kunnen dat<br />
certificaten van Syntra zijn of in Groot-<br />
Brittannië van HSE en in Nederland kennen<br />
we de certificaten van het Nationaal Duikcentrum<br />
NDC.<br />
Carlos: Wisten jullie dat wij in ons bedrijf<br />
twee duikers hebben met een certificaat van<br />
Lloyds? Zij kunnen onderwater en boven<br />
het hoofd een perfecte las trekken. Ik doe<br />
er mijn petje voor af. Zoveel lopen er echt<br />
niet rond in de Benelux. Voordat je dit certificaat<br />
bekomt, moet je heel zware proeven<br />
afleggen. Elk jaar mogen we dat intern hernieuwen<br />
en elke 2 jaar controleert Lloyds<br />
dit. Daarvoor beschikken we over een oefentank<br />
van 24 m 3 .<br />
Bovendien geven we intern opleiding voor<br />
onderwaterinspecties aan schepen en installaties,<br />
zoals sluizen. Ook het herstellen,<br />
herslijpen en in balans brengen van schroeven<br />
behoort tot de opleiding.<br />
<strong>Hippo</strong>: Een vraag die men aan ons, sportduikers,<br />
ook steeds stelt: “Hoe diep duiken<br />
jullie?”.<br />
Carlos: Vermits wij voornamelijk in de<br />
Luchtvoorziening via een luchtslang naar de oppervlakte<br />
en een ‘bail-out’ voor noodgevallen.<br />
havens van de Noordzeekust werken, duiken<br />
wij meestal tot een maximale diepte<br />
van 20 meter. Wanneer we dieper gaan dan<br />
12 meter, duiken we met nitrox om de bodemtijd<br />
te verlengen. Zo moesten wij in het<br />
Delwaidedok bodemmatten leggen op een<br />
diepte van 15 meter. Het leggen van zulk<br />
een mat neemt al gauw 1 à 1 ½ uur in beslag.<br />
Met onze tabellen, die opgesteld zijn<br />
om onderwater te werken, zitten we na 50<br />
min aan decostops. Daarom duiken we daar<br />
met nitrox. Voor ademlucht hebben we natuurlijk<br />
zelf de nodige compressors, maar<br />
nitrox wordt aangeleverd in rekken van 12<br />
x 50 liter flessen. Enkel wanneer we ergens<br />
zeer langdurig moeten duiken, maken we<br />
gebruik van een elektrisch aangedreven<br />
compressor aan de wal. Is dat niet het geval,<br />
dan krijgt de duiker via een slang lucht<br />
of nitrox uit een 50 liter fles van op de kant.<br />
Regelmatig is er controle van de arbeidsinspectie<br />
om te kijken of we alle veiligheidsregels<br />
respecteren.<br />
<strong>Hippo</strong>: We zagen de Benelux Diving-duikers<br />
bezig met het bergen van de veerpont<br />
‘Zijpe’. Is dat een van de gebruikelijke opdrachten?<br />
Carlos: Echte bergingswerken doen zich<br />
niet zo dikwijls voor. Wel doen we bijv.<br />
rompinspectie volgens de normen van<br />
Lloyds. Wanneer er dan aan de bodem van<br />
een schip een stalen plaat moet worden<br />
vervangen, brengen onze duikers een zogenaamde<br />
‘habitat’ aan onder de bodem. Dat<br />
is een soort bak die helemaal dicht wordt<br />
gelast zodanig dat een andere lasser die<br />
zich in het ruim van het schip bevindt de<br />
slechte plaat kan wegbranden en vervangen<br />
door een nieuwe, zonder dat hij daarvoor in<br />
het water moet. Hierdoor wordt vermeden<br />
dat het schip in een droogdok moet met alle<br />
tijdverlies en kosten dat dit met zich meebrengt.<br />
Joop: Op ons palmares staat het bergen<br />
van een antieke walvisvaarder in Gent en<br />
het bergen van de lichter ‘Anta’, die in<br />
december 2007 met 1.000 ton kolen was<br />
gezonken in de Schelde, in Zele. Dat motorschip<br />
lag dwars op de stroom zodat de<br />
scheepvaart volledig gestremd was. Het<br />
werd doormidden geknipt en op een ponton<br />
afgevoerd naar de sloper. We werken thans<br />
in Zeeland aan een Russische gaspijpleiding.<br />
In april nemen we de Visartsluis te<br />
Zeebrugge onder handen. Daar moeten<br />
we op de sluisdrempel 174 meter sluisrails<br />
vervangen waarover de sluisdeuren lopen.<br />
Dat zal gebeuren door boven die sporen<br />
een caisson te plaatsen. Hierin zorgen we<br />
voor een lichte overdruk zodat we volledig<br />
droog aan de sporen op de bodem van de<br />
sluis kunnen werken. Telkens er 11 meter<br />
hersteld is, wordt de caisson opgetild en 11<br />
meter verder gereden. Dat gaat zo verder<br />
totdat alle sporen hersteld zijn. Geen eenvoudige<br />
klus!<br />
Je ziet dat er een zeer groot verschil is tussen<br />
een sportduiker en een beroepsduiker.<br />
Wij zijn de bouwvakkers met de natte overall.<br />
Bij ons primeren de vakkennis en de<br />
technische vaardigheden. Ook nautische<br />
vaardigheden zijn sterk aanbevolen want<br />
we beschikken over een kleine vloot vaartuigen:<br />
twee kraanpontons, een sleepboot<br />
en een duwboot. Onze schepen zijn uitgerust<br />
voor vele doeleinden, zoals: hijswerken,<br />
berging, duikwerken, sonderingen en<br />
monsterafname in de havens, kanalen en<br />
rivieren.<br />
<strong>Hippo</strong>: Hoeveel personeelsleden zijn er<br />
dan wel?<br />
Carlos: Naast onze 15 duikers stellen we<br />
ook nog 2 kraanmannen, 2 schippers, 2 mecaniciens<br />
in het atelier en een drietal administratieve<br />
krachten te werk. En wij beiden<br />
zijn er natuurlijk ook nog.<br />
besluit<br />
Door dit alles zijn we sterk onder de indruk<br />
geraakt van het kunnen van deze beroepsduikers.<br />
We nemen afscheid van Carlos<br />
en Joop en lopen nog even langs de kleine<br />
vloot schepen die achter het atelier ligt afgemeerd.<br />
In de druilerige regen zijn werklieden<br />
bezig om met een kraan loodzwaar<br />
materiaal op de kant te hijsen. Een precies<br />
werkje want de minste fout kan heel wat<br />
schade veroorzaken. We zijn er nu helemaal<br />
van overtuigd: onhandige Harry’s zoals wij<br />
kunnen ze bij Benelux Diving zeker niet<br />
gebruiken. Ons besluit staat vast. We werpen<br />
nog een laatste blik op het koude vieze<br />
dokwater. Een duik in het heldere warme<br />
water van een tropische zee lijkt ons toch<br />
aanlokkelijker. n<br />
Tekst: Luc Beets en Wim Van Doeselaer<br />
Foto’s: Luc Beets en archief Benelux<br />
Diving<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 37
Close up<br />
NELOS-fotograaf<br />
In de kijker<br />
Grootdoorn eekhoornvis (Sargocentron spiniferum).<br />
Blauwe lint-aal (Rhinomuraena quaesita).<br />
Zeenaaktslak (Chromodoris leopardus).<br />
38<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Naam: Van de Voor<br />
Voornaam: ERIK<br />
Brevet: 1*Instructeur<br />
Club: BCD GaNshoren<br />
Duikt sedert: 1983<br />
Aantal duiken: +700<br />
Aantal fotoduiken: +400<br />
Matheus bewondert het koraalrif.<br />
Duikplaatsen: Frans Polynesie,<br />
Malediven, Cuba,<br />
Mexico, Filippijnen, Rode<br />
Zee, Mauritius, Middel-<br />
Landse Zee.<br />
Camera: Nikon D70 in Hugyfot OW-huis<br />
Behuizing: PT 020 Olympus, vanaf 2007: Ikelite D80<br />
behuizing<br />
Lenzen: Nikon 18-70, Sigma 105 macro, Tokina 12-24<br />
Flitser: 2 x Ion Z- 240 type 2, Subtronic midi D70<br />
Wedstrijden: Geen<br />
Mede-auteur van het NELOS-boek Onderwaterfotografie<br />
Koppeltjes mandarijnvisjes (Synchiropus splendidus).<br />
Reuzenmanta of grote duivelsrog (Manta birostris) met zuigvis<br />
(Remora sp.).<br />
Zwartpunthaaien (Carcharhinus limbatus).<br />
Zeelelie met garnaal (Periclemenes cornutus).<br />
Wolkrab met zeeanemonen.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 39
Reportage - DUIKTECHNISCH<br />
Hydroculinair<br />
Een planning van je duikvakantie, zeker als het een periode is van<br />
intens en diep duiken, bestaat niet alleen uit het kiezen van leuke<br />
en uitdagende duikplaatsen, maar ook van de nodige preventiemaatregelen.<br />
Een paar edities geleden verscheen er in <strong>Hippo</strong>campus<br />
nr.205 een artikel over de gevaren van dehydratatie bij duikers.<br />
Er stonden een aantal tips in om het risico hierop te verkleinen. Indien<br />
je dit artikel nog niet gelezen hebt, raad ik je aan dit meteen te<br />
doen. Het innemen van voldoende water is als duiker niet je enige<br />
bezorgdheid. Een ander aspect is een goede voeding. Indien je<br />
echter op zoek gaat naar informatie betreffende voeding en duiken<br />
stoot je op een mager aanbod.<br />
Met een eenvoudig schema (zie kaderstuk<br />
waterhuishouding) kom je<br />
al ver. Dit schema is voornamelijk<br />
bedoeld om je waterhuishouding op peil te<br />
krijgen en te houden. Dehydratatie moet<br />
immers vermeden worden. Daarbij wordt<br />
de nadruk gelegd op het regelmatig drinken<br />
van water. Alcohol om te hydrateren is niet<br />
correct, want het heeft een diuretisch effect<br />
en moet dus vermeden worden (of slechts<br />
met mate genuttigd worden). Te veel water<br />
drinken is moeilijk want het overtollige<br />
vocht wordt snel afgevoerd. Het gevolg kan<br />
wel een frequenter bezoek aan de kleine<br />
kamer zijn, maar zo kan je controleren of<br />
je genoeg drinkt. Voor het probleem dat dit<br />
afwateringsverschijnsel in combinatie met<br />
het vochtafdrijvende effect van het duiken<br />
(duikdiurese) meebrengt, heeft iedere duiker<br />
zijn oplossing (nog snel even plassen<br />
voor de duik, pamper aandoen in een droog<br />
pak, gewoon plassen in je pak tijdens de<br />
duik). Toch is deze extra hoeveelheid nuttig<br />
want een vlieg- of autoreis droogt je uit. En<br />
het heeft ook een zekere veiligheidsmarge<br />
bij braken ten gevolge van zeeziekte of bij<br />
Er bestaat een systeem waarmee je tijdens het<br />
duiken kan drinken.<br />
Waterhuishouding<br />
Met onderstaand schema zal je niet<br />
dieper, noch langer kunnen duiken.<br />
Het kan er echter wel voor<br />
zorgen dat je aan duiken komt en dat het<br />
risico op een duikongeval kleiner wordt.<br />
zes tot drie dagen voor ...<br />
Het moment om je water- en koolhydratenreserve<br />
aan te leggen. Voldoende<br />
hydratatie is hierbij het belangrijkste en<br />
moet leiden tot veel en heldere urine. Opgepast,<br />
je reserve slinkt als sneeuw voor<br />
de zon in geval van alcoholverbruik, droge<br />
lucht, diarree en braken.<br />
Je energiepeil bouw je op met graanproducten,<br />
pastas, groenten, fruit, ...<br />
Daarnaast zorg je ook voor voldoende<br />
proteïnen door het eten van magere melkproducten,<br />
bonen, noten, soja producten,<br />
en mager vlees of vis.<br />
twee dagen voor ...<br />
Water, water en calorieën. Ietsje meer dan<br />
gewoonlijk eten kan, maar overdrijf niet.<br />
Het drinken van speciale sport- of energiedrankjes<br />
is niet noodzakelijk. Zorg ook<br />
voor voldoende nachtrust. Dit geeft je een<br />
beetje reserve voor een vermoeiende reis<br />
of een slapeloze eerste nacht in een ander<br />
bed.<br />
de dag ervoor ...<br />
Aangezien je je reserves al opgebouwd<br />
hebt, is er geen noodzaak aan een extra calorieshot.<br />
Hou het de dag voor het eigenlijke<br />
duiken rustig en licht. Neem slechts kleine<br />
hoeveelheden van dat gerecht waarnaar je<br />
al die maanden op gewacht hebt. Morgen<br />
kan je het opnieuw eten. Water, graanproducten,<br />
fruit en groeten zijn nog steeds de<br />
beste keuze. Let echter op voor mogelijke<br />
besmetting door water. In geval van twijfel,<br />
ga voor flessenwater.<br />
D-day<br />
Eet wat je kent. Diarree of krampen kunnen<br />
je duik verpesten! Eet genoeg, maar<br />
licht en mager. Indien er verscheidene ma-<br />
len gedoken wordt, eet in verscheidene<br />
keren kleine porties. Blijf drinken tot een<br />
10-tal minuten voor de eigenlijke duik.<br />
tussen de duiken<br />
Drinken en drinken. Water is het best,<br />
maar andere niet-alcoholische dranken<br />
zijn ook goed. Probeer ook kleine porties<br />
te eten, zoals vijgen, bananen, sinaasappels,<br />
snoepjes, magere koeken, ... Opgepast<br />
met lokale gerechten die aan boord<br />
bereid zijn. Alvorens ervan te eten, kijk de<br />
hygiëne na alsook je ervaring met de ingrediënten.<br />
na het duiken<br />
Eet rustig voedsel met een hoog gehalte<br />
aan koolhydraten van zodra je uit het water<br />
komt. Probeer het alcoholgebruik te<br />
matigen en in ieder geval zo lang mogelijk<br />
uit te stellen. Alcohol zal je verder dehydrateren.<br />
Wacht dus een paar uurtjes<br />
vooraleer de locale bar te bestormen.<br />
40<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
het frequente toiletbezoek door de ‘wraak<br />
van Montezuma’.<br />
drinken onder water<br />
Je kan natuurlijk ook onder water je vochtgehalte<br />
op peil houden. Dit lijkt gemakkelijker<br />
dan het is. Misschien ken je ook de<br />
gewoonte om bij ieder duiknummer met een<br />
veelvoud van honderd of om tijdens een oudejaarsduik<br />
een fles champagne te drinken?<br />
Dan weet je dat je om het edele vocht naar<br />
binnen te krijgen, je tegelijkertijd moet lucht<br />
inblazen en slikken. Dit vergt enige oefening,<br />
zoniet krijg jij en iedereen die na je komt,<br />
een mengeling van water en champagne naar<br />
binnen. Als de fles leeg is, moet er iemand<br />
deze tijdens de rest van de duik meenemen.<br />
Niet echt een handige manier om aan routinematige<br />
onderwaterbevochtiging te doen.<br />
Zelfs niet als we het effect van alcohol en<br />
bubbels onder water buiten beschouwing laten.<br />
Als we dit goed willen doen, dan moet er<br />
een betere manier zijn.<br />
Eenvoudiger te manipuleren dan een rigide<br />
recipiënt is een plastic knijpfles, liefst met<br />
sportdop. Doordat je op de fles kunt knijpen,<br />
moet je niet meer blazen om het vocht uit<br />
de fles te jagen. Hard drukken en het vocht<br />
stroomt er uit. De sportdop heeft het voordeel<br />
dat je, mits een beetje oefening, deze<br />
met je tanden kunt sluiten. Hierdoor verhinder<br />
je dat er omgevingswater in de fles<br />
gezogen wordt als deze door haar elasticiteit<br />
terug wil uitzetten. Deze tandtechniek is<br />
stukken gemakkelijker en smakelijker dan<br />
het aanleren van het alternatief: fijne manipulaties<br />
met dikke neopreenhandschoenen.<br />
Je moet natuurlijk nog een manier vinden<br />
om de fles op een gemakkelijke manier<br />
weg te bergen. Maar tegenwoordig kan je<br />
dit soort flessen in een zeer handig ‘zakformaat’<br />
krijgen. Opgepast met lucht in de fles!<br />
Hierdoor heeft ze de neiging om naar boven<br />
te schieten. Misschien handig als alternatieve<br />
OSB, maar als ze niet op één of andere<br />
manier vast zit, dan ben je ze bij de minste<br />
onhandigheid kwijt. Een oplossing is om<br />
boven water al de lucht uit de fles te knijpen.<br />
Een beetje zoals de dokters doen met<br />
een spuit alvorens in je aderen te prikken.<br />
Je kan natuurlijk ook een aantal kleine flesjes<br />
aanschaffen. Op die manier kan je per beurt<br />
een volledig flesje leegmaken. Eén maal knijpen<br />
en je hoeft je geen zorgen te maken over<br />
vuil water. Een variante hierop is het werken<br />
met grote injectiespuiten. Naast kleine porties<br />
en een zeer laag risico op ‘contaminatie’,<br />
hoef je bij deze methode niet te zuigen. Zorg<br />
wel voor een simpel en eenvoudig te verwijderen<br />
afsluitsysteem.<br />
Bij de vorige methodes blijft er een probleem<br />
voor het wegbergen van de recipiënten. Een<br />
‘camelbag’ kan je op een gemakkelijke manier<br />
aan een jacket bevestigen en de darm<br />
heeft een afsluitbare sportdop. Let er wel op<br />
dat je gemakkelijk aan de dop kan en dat de<br />
Diuretische dranken<br />
We krijgen op een dag heel wat<br />
vocht binnen in de vorm van water,<br />
koffie, thee en frisdrank en<br />
denken misschien zo wel aan die vereiste<br />
twee liter te komen. Maar dat is een misverstand,<br />
want niet elke drank houdt het<br />
vochtpercentage in het lichaam op peil.<br />
Koolzuurhoudende en zoete (suikerhoudende)<br />
dranken, alcohol en cafeïne- en<br />
theïnehoudende dranken zijn zogenaamde<br />
diuretische dranken, wat wil zeggen<br />
dat ze juist water aan het lichaam onttrekken,<br />
omdat ze de nieren stimuleren<br />
vocht af te scheiden.<br />
darm vol water zit alvorens je gaat duiken.<br />
Als je dit niet doet, zal je zeer lang moeten<br />
zuigen alvorens de eerste druppels vocht je<br />
keel smeren. En lang zuigen is niet direct<br />
een aangename bezigheid onder water. Ook<br />
na het drinken heb je geen probleem met het<br />
opbergen. Ze maakt immers deel uit van je<br />
uitrusting.<br />
vierstappenmethode<br />
Zoals je ondertussen al kon aanvoelen, is<br />
een gouden raad bij het eten en drinken<br />
onder water, het oefenen. Volg in de mate<br />
van het mogelijke de vierstappenmethode.<br />
Dit houdt in dat wat je ook gaat gebruiken<br />
dit eerst even test in een emmer water. Wat<br />
doet het ding? Lekt het? Drijft of zinkt het?<br />
Kan je het gemakkelijk openen? Indien deze<br />
stap goed bevonden wordt, spring dan met<br />
alles in een zwembad en speel er mee. Je zal<br />
versteld staan hoe veel je hieruit kunt leren.<br />
Gaat het ondanks de emmerfase toch mis,<br />
geen probleem: de veilige oppervlakte kan<br />
je snel en probleemloos bereiken. Waarschuw<br />
wel je clubleden, want anders krijg<br />
je een zeer nieuwsgierig publiek rond je.<br />
Niet echt goed als je iets voor de eerste keer<br />
probeert. Genoeg geleerd uit stap twee? Tijd<br />
Het drinken van deze dranken leidt dus<br />
tot een netto verlies van water uit ons<br />
lichaam.<br />
En omdat we al snel naar ‘lekkere drankjes’<br />
grijpen als we dorst hebben, ligt het<br />
gevaar op de loer dat we collectief verdrogen<br />
en verzuren (kinderen zelfs nog<br />
sneller dan volwassenen, omdat het ideale<br />
waterpercentage bij hen hoger ligt).<br />
Om onszelf daartegen te beschermen,<br />
moet er tegenover elk kopje koffie, elk<br />
glas frisdrank of alcohol een glas water<br />
gedronken worden - bovenop die broodnodige<br />
dagelijkse twee liter.<br />
Hydratatie versus dehydratatie<br />
Liters Liters netto<br />
Water Diuretische dranken Liters<br />
0 2 -2 (dehydratie)<br />
1 2 -1 (dehydratie)<br />
1 1 0<br />
1 0 1<br />
2 1 1<br />
2 0 2<br />
2,5 0,5 2<br />
om het te proberen in open water. Kies een<br />
gekende duikplaats met stilstaand water en<br />
duik erin met je volledige uitrusting. Door<br />
je zwembadervaring zal je ontdekt hebben<br />
dat een stabiele positie, zeker in het begin,<br />
een noodzaak is om rustig te kunnen eten<br />
of drinken. Tevens heb je de recipiënten zo<br />
aangepast en ken je het gedrag ervan, zodat<br />
de moeilijkheid schuilt in de combinatie<br />
van je volledige uitrusting met deze nieuwe<br />
manier van voeden. Nu ben je pas klaar om<br />
het in de praktijk te brengen op een duikstek<br />
met stroming of in zee. Het nieuwe element<br />
is hier de stroming en je zult van het effect<br />
hiervan versteld staan.<br />
eten onder water<br />
Drinken hebben we nu onder de knie. Wat<br />
met het eten? Hier is er meer variatie en zijn<br />
er dus meer moeilijkheden te verwachten.<br />
Let op wat je in je knapzak steek. Met<br />
knijptubevoeding vermijd je veel problemen<br />
doordat het veel lijkt op drinken. Als<br />
je voor de duik het noodzakelijke gaatje<br />
maakt, moet je alleen de handigheid hebben<br />
om het dopje zonder het te verliezen open<br />
Lees verder op pagina 42.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 41
Reportage - DUIKTECHNISCH<br />
Vervolg van pagina 41.<br />
en dicht te draaien. Tenzij je natuurlijk tubes<br />
met slechts één portie neemt.<br />
Indien je geen knijptube meeneemt, kies<br />
dan best voor iets onzacht en consistent. Een<br />
droge koek zal zeer snel water opzuigen.<br />
Een lekkere vanillekoek ondergaat dan de<br />
onaangename transformatie naar een zoute<br />
cracker met vanillearoma. Deze wonderbaarlijke<br />
gedaanteverwisseling voltrekt zich<br />
in de tijd die je nodig hebt om het plastiek<br />
zakje open te maken. Oefenen! Een zachte<br />
koek heeft de neiging om onder invloed van<br />
de vochtige omgeving tot iets smeuïg te<br />
veranderen of zelfs te desintegreren. Vissen<br />
vinden dit zeer leuk, maar het is een zootje<br />
als het aan je handschoen blijft kleven.<br />
Dus onzacht en consistent. Opgepast, ik<br />
schrijf niet ‘hard’, maar onzacht! Bij aankoop<br />
van je onderwaterpicknick moet je voorkeur<br />
immers gaan naar gemakkelijk te kauwen<br />
voedsel. Een snoepje mag dan boven water<br />
door het suikergehalte hartverwarmend zijn,<br />
onder water is een aan de tanden klevende<br />
smurrie niet verenigbaar met je mondstuk.<br />
En als je honderd keer moet kauwen vooraleer<br />
je je luchtbron terug kunt gebruiken, dan<br />
zal je honger snel plaats maken voor ademnood.<br />
Het beste probeer je het eerst boven<br />
water. Dit zal je niet alleen toelaten om te<br />
oordelen over de plakkerigheid, maar ook<br />
over de smaak zelf. Onder water ontdekken<br />
dat die heerlijk uitziende sinaasappelkoek in<br />
feite naar ‘shit’ smaakt, betekent dat je die<br />
smaak gedurende je ganse duik zal proeven.<br />
Eventjes wegspoelen zit er niet echt in.<br />
De meeste sportrepen zijn zeer goed voor<br />
ons hydroculinair festijn. Door de vereisten<br />
die aan deze sportvoeding gesteld worden,<br />
bezitten ze de vorige eigenschappen en zijn<br />
ze daarbij nog meestal klein en energierijk.<br />
Soms bevat hun verpakking tamelijk veel<br />
Je kiest best voor onzacht en consistent voedsel als je onder water wilt eten.<br />
Woordverklaring<br />
t diurese: de urineproductie in een bepaalde tijdsduur (een uur, een etmaal).<br />
t duikdiurese: door de hogere hydrostatische druk, waarbij de diepte geen belang<br />
heeft, zal er zich vloeistof verplaatsen van de ledematen naar de lichaamskern; verhoogde<br />
nierwerking met vochtuitscheiding (urine) tot gevolg.<br />
t diuretisch effect: alcohol, maar ook cafeïnehoudende dranken en zelfs cacao, zorgen<br />
voor een diuretisch effect. De verklaring hiervoor ligt bij de blokkering van het<br />
antiduretisch hormoon (ADH). Water dat via onze nieren naar buiten wil, wordt onder<br />
invloed van ADH weer opgenomen in het bloed. Als de werking van ADH wegvalt,<br />
leidt dat tot een overmatige productie van weinig geconcentreerde urine. Het diuretische<br />
effect van alcohol is zo sterk, dat je meer gaat plassen dan je vocht opneemt. Als<br />
je een kater hebt, is dat dan ook een teken dat je te weinig vocht in je lichaam hebt,<br />
hoe gek dat ook moge klinken.<br />
t subaquatische voeding: eten en drinken dat onder water genuttigd kan worden.<br />
t wraak van Montezuma: ook ‘wraak van Moctezuma’ genoemd. Spanjaarden die<br />
zich na de kolonisatie vestigden in Mexico werden vaak geconfronteerd met diarree<br />
als gevolg van het andere klimaat, de andere voeding en de bacteriën, die ze niet<br />
gewend waren. Deze diarree zou een wraak zijn van de geest van Moctezuma.<br />
lucht. Als je op de aardkloot rondhuppelt,<br />
is dat geen probleem, maar onder water<br />
garandeert dit een ticket opwaarts. Niet dat<br />
je als duiker mee naar boven getrokken zal<br />
worden, maar bij de kleinste foutieve manipulatie<br />
zie je je favoriete kersenreep naar<br />
boven vertrekken. Geen goed idee als je als<br />
hongerlijdende duiker beneden zit.<br />
en het afval?<br />
Is subaquatisch eten en drinken te veel moeite?<br />
Misschien wel, maar als je het eenmaal<br />
onder de knie hebt, worden lange duiken<br />
extra aangenaam. Het experimenteren is ook<br />
een leuk alternatief om je aquaciteit in een<br />
zwembad te oefenen. In ieder geval waar je<br />
ook eet, denk ook aan het meenemen van je<br />
afval. Het resultaat van dit artikel kan niet<br />
zijn dat we binnenkort op iedere sec of rif<br />
toestanden zoals op de picknickplaatsen<br />
langs de autowegen aantreffen. Als je onder<br />
water iets meeneemt, dan drink of eet je het<br />
op. De rest breng je terug naar boven. Smakelijk!<br />
n<br />
Tekst: Patrick Van Hoeserlande<br />
<strong>Hippo</strong>ëzie<br />
De zee<br />
Wat een machtig en woelerig deinen<br />
van baar op baar,<br />
bruisend opstaand en bruisend verdwijnend<br />
over elkaar.<br />
De stemklank der mensen die zingen<br />
maakt mij zo wrang;<br />
van verouderde krachtloze dingen<br />
spreekt mij hun zang.<br />
Doe uw geesten mij bouwen een woning<br />
diep in uw schoot,<br />
waar ik zingen zal als barenkoning<br />
tot mijnen dood.<br />
Want geen keel die aan wal uwe zangen<br />
ooit navertelt,<br />
en geen mensenbrein ooit zal omvangen<br />
uw effen geweld.<br />
Willem Elsschot<br />
42<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - BIOLOGIE<br />
2008 - Internationaal<br />
jaar van het koraalrif<br />
2008 is uitgeroepen tot jaar van<br />
het koraalrif. Om hierover te berichten,<br />
ben ik op zoek gegaan<br />
naar een goed artikel, dat het<br />
motief en het doel goed omschrijft.<br />
Ik meen dat artikel gevonden<br />
te hebben in een tekst<br />
van de oceaanonderzoeker en<br />
milieudeskundige, Jean-Michel<br />
Cousteau. Een vrije vertaling<br />
van dat artikel kan je hieronder<br />
lezen.<br />
koraalriffen hebben uw<br />
hulp nodig<br />
Ik ben heel blij, dat er dit jaar weer wereldwijde<br />
aandacht is voor de koraalriffen.<br />
Door het harde werk en toewijding van de<br />
partners van het International Coral Reef<br />
Initiative (ICRI) wordt 2008 het tweede<br />
‘International Year of the Reef (IYOR)’.<br />
Hoewel de problemen alleen maar groter<br />
geworden zijn sinds 1997 (het eerste Jaar<br />
van het Rif), is er ook goed nieuws.<br />
We begrijpen nu veel beter de invloed van<br />
de klimaatverandering. De verzuring van<br />
de oceanen krijgt nu aandacht, terwijl er in<br />
1997 nog niet werd over gesproken. Gebaseerd<br />
op betrouwbare gegevens weten we<br />
nu zeker dat mariene parken en beschermde<br />
gebieden echt wel werken. Ook het publiek<br />
is zich veel meer bewust van het feit, dat<br />
onze onduurzame manier van leven en werken<br />
moet veranderen.<br />
Overbevissing, vissen met dynamiet, meststoffen en … vormen overbelasting van het koraalrif, waardoor<br />
zulke mooie foto’s tot het verleden gaan behoren als we niet snel ingrijpen. Foto: Harry klerks.<br />
Mijn persoonlijke vooruitzichten zijn gebaseerd<br />
op de vele reizen, die ik gemaakt<br />
heb en waarbij ik in de mogelijkheid was<br />
om vele koraalriffen over de hele wereld te<br />
bestuderen. Ik heb de vitale banden tussen<br />
de gezondheid van het koraalrif enerzijds<br />
en de levenskwaliteit van de mensen anderzijds<br />
kunnen aanschouwen.<br />
De koraalriffen op zich zijn dan weer op<br />
grote geografische schaal verbonden met<br />
andere mariene ecosystemen door vis- en<br />
vogelmigratie, de verspreiding en opname<br />
van vis- en schaaldierlarven, en door reizende<br />
mensen, die de producten van het rif<br />
gebruiken of er van genieten. Ik heb ook<br />
gezien hoe ontbossing, landbouw, vervuiling,<br />
overbevissing en vernielzuchtige visserijmethodes<br />
de vitaliteit van het koraalrif<br />
aantasten.<br />
overmatig benutte of<br />
belaste riffen<br />
Ondanks grootse verklaringen over de bescherming<br />
van koraalriffen kan ik van alle<br />
landen die ik bezocht heb, voorbeelden<br />
aanhalen van overmatig benutte of belaste<br />
riffen door menselijk wanbeheer.<br />
In de Caraïben zijn er door ontbossing,<br />
overontwikkeling en landbouw in de kustwateren<br />
voedingsstoffen en bezinksels terechtgekomen,<br />
die de riffen overbelasten.<br />
In Papua Nieuw-Guinea heb ik koraalriffen<br />
zien herleid worden tot puin door dynamietvissen,<br />
en lokale vissers met ontbrekende<br />
ledematen vanwege te vroeg ontplofte<br />
springstoffen.<br />
In Haïti strekt een drie meter hoge muur<br />
van schelpen, de roze kliffen genaamd, zich<br />
uit langs de kust over een afstand van meer<br />
dan één kilometer. De vissers klagen nu dat<br />
ze geen schelpen meer kunnen vinden. Ze<br />
geloven dat de hele schelpenpopulatie verhuisd<br />
is, terwijl ze weigeren in te zien dat<br />
overbevissing de echte oorzaak is.<br />
De overbevissing in de Caraïben heeft het<br />
ecologische evenwicht zodanig verstoord,<br />
dat hele rifecosystemen aangetast werden.<br />
Op sommige riffen in Florida is er een te-<br />
44<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
ugval geweest van 62% van levend koraal<br />
in de periode 1996-1998. De oorzaken van<br />
deze terugval zijn complex en blijven zich<br />
opstapelen, omdat alles onderling met elkaar<br />
verbonden is. Je kunt het vergelijken<br />
met het menselijke lichaam. Wanneer onze<br />
algemene conditie achteruit gaat, worden<br />
ook wij veel vatbaarder voor allerlei ziektes.<br />
De grootste verwoestingen op koraalriffen<br />
die ik ooit gezien heb, zijn die rond het eiland<br />
Nauru (Stille Zuidzee): een piepklein<br />
land met één van de hoogste inkomens per<br />
inwoner ter wereld. Mijnbouw en de daaruit<br />
voortvloeiende verwoesting van 80% van<br />
het gehele landschap leverde veel geld op,<br />
maar vernietigde alle natuurlijke rijkdommen:<br />
het erfgoed voor de komende generaties.<br />
Jonge mensen waarmee ik gesproken<br />
heb, hebben geen zin in werken en hebben<br />
het ook niet nodig. Hun grootste wens is om<br />
te kunnen gaan duiken en te genieten van<br />
gezonde en productieve koraalriffen.<br />
Naar mijn mening is de oorzaak van deze<br />
voorbeelden van wanbeleid een gebrek aan<br />
kennis betreffende het koraalrif: hoe ze<br />
functioneren, hun waarde voor de mensheid,<br />
waarom ze kwetsbaar zijn voor menselijke<br />
handelingen en hoe ze dan wel goed<br />
beheerd kunnen worden. Onderwijs op elk<br />
niveau, internationaal en nationaal, van<br />
universiteit tot dorpskinderen, en alle niveaus<br />
daartussen – is absoluut noodzakelijk<br />
om onze koraalriffen te beschermen. Ik ben<br />
blij dat IYOR 2008 de nadruk legt op dit<br />
belangrijke aspect.<br />
Wij van Ocean Futures Society ondersteunen<br />
IYOR 2008 volledig en delen het doel<br />
om mensen bewust te maken van de kritieke<br />
toestand van de koraalriffen en promoten<br />
een duurzaam rifbeheer. Voor mij is dit<br />
een mensenprobleem. Het zijn mensen, die<br />
het verschil zullen maken tussen het overleven<br />
of het afsterven van de koraalriffen. We<br />
moeten allemaal samenwerken zodat ook<br />
onze kleinkinderen de kans krijgen om van<br />
deze wonderen van de natuur te genieten.<br />
Lees en leer meer over koraalriffen. n<br />
Tekst: Jean-Michel Cousteau, bewerkt en<br />
vertaald door Dirk Peeters (YDS)<br />
Foto’s: Patrick Decaluwé, Hedwig<br />
Dieraert, Harry klerks<br />
Een prachtige rifwand met zacht koraal.<br />
Foto: Patrick Decaluwé.<br />
Meer info<br />
Ocean Futures Society:<br />
www.oceanfutures.org<br />
IYOR 2008: www.iyor.org<br />
Duurzaam rifbeheer zal op termijn bepalend zijn of onze kleinkinderen ook nog van deze pracht kunnen genieten. Foto: Hedwig Dieraert.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 45
Reportage - REISVERHAAL<br />
Oog in oog met een<br />
levend fossiel ...<br />
Jaarlijks trekken we er met vier<br />
duikkameraden (Bruno Goyvaerts,<br />
Marc De Vocht, Leslie<br />
Tanghe en Diederik Van Noten)<br />
op uit om ergens ver weg de onderwaterwereld<br />
te verkennen.<br />
We kiezen vooraf een (uniek)<br />
doel waar we voor gaan. In<br />
<strong>Hippo</strong>campus hadden we gelezen<br />
dat in Palau nautilussen<br />
zaten, die mogelijk bereikbaar<br />
zijn voor duikers. Dus daar gingen<br />
we voor ...<br />
Donderdagmorgen 1 november vertrokken<br />
we met de wagen naar Parijs.<br />
Van Parijs was het vervolgens 14 uur<br />
vliegen naar Kuala Lumpur in Maleisië.<br />
Daar moesten we, net voor de start van het<br />
vliegtuig naar Manilla, omwille van panne<br />
het vliegtuig verlaten en een ander vliegtuig<br />
nemen. Na 4 uur vliegen landden we in Manilla<br />
op de Fillipijnen. Daar namen we tenslotte<br />
een vlucht van weer eens 3 uur naar<br />
Koror, de luchthaven van Palau. We arriveerden<br />
er op zaterdagmorgen en ‘s middags<br />
zaten we al (heerlijk) in de oceaan.<br />
Palau<br />
De Palau-eilanden zouden zijn genoemd<br />
naar hun ontdekker, de Britse kapitein Pelew.<br />
Maar daar bestaat ernstige twijfel over. Palau<br />
is waarschijnlijk het Maleise woord voor eiland<br />
(= pulau), dat enigszins veranderd is in<br />
de loop der tijden of een dialectvorm is. De<br />
eerste bewoners van Palau kwamen vermoedelijk<br />
uit Indonesië. Zij vestigden zich op de<br />
Eén van de hoogtepunten van de reis was de ontmoeting met de Nautilus, de enige nog levende inktvissoort<br />
met een uitwendige schelp.<br />
eilanden rond de 11e eeuw voor Christus.<br />
Pas in de 18e eeuw werden de eerste pogingen<br />
gedaan tot handel met of vestiging op de<br />
eilanden, door de Britten. Spanje koloniseerde<br />
de eilanden aan het eind van de 19e eeuw,<br />
maar verkocht het aan Duitsland in 1899.<br />
Palau<br />
Japan veroverde de eilanden aan het begin<br />
van de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog<br />
kreeg Japan de Palau-eilanden toegewezen<br />
als mandaatgebied van de Volkenbond, tot<br />
het eind van de Tweede Wereldoorlog. De<br />
eilanden kwamen toen onder beheer van<br />
Jaarlijks trekken vier duikkameraden van duikschool<br />
Aronnax (Bruno Goyvaerts, Marc De<br />
Vocht, Leslie Tanghe en Diederik Van Noten) er<br />
op uit om ergens ver weg de onderwaterwereld<br />
te verkennen.<br />
Palau is een onafhankelijk land in het<br />
werelddeel Oceanië. Het land ligt in<br />
de Grote Oceaan en is een onderdeel<br />
van de regio Micronesië. Micronesië<br />
(van het Grieks: kleine eilanden) bestaat<br />
uit ongeveer 2300 grote en kleine eilanden.<br />
De eilanden liggen verspreid in de<br />
Westelijke Pacific tussen Hawaï en de Filippijnen.<br />
Geografisch gezien bestaat Micronesië<br />
uit vier archipels: de Marshalleilanden,<br />
de Marianen, de Gilberteilanden<br />
en de Caroline-eilanden.<br />
Palau of Belau (officieel: Republic of Palau<br />
en in het Palau: Beluu er a Belau) is een<br />
eilandenrepubliek in de Noord-Pacific,<br />
800 km ten westen van de Filippijnen. De<br />
totale landoppervlakte van de 343 grote<br />
en kleine eilanden bedraagt 487 km 2 . De<br />
totale bevolking bedraagt slechts 17.000<br />
zielen (het visbestand is er aanzienlijk<br />
groter dan het menselijke ras). Koror ligt<br />
op het gelijknamige eiland en is het commerciële<br />
en politieke hart van de eilanden.<br />
Hier woont ruim tweederde van de<br />
bevolking; 12.000 mensen.<br />
De inwoners behoren tot een mix van<br />
nationaliteiten: 20% komt echt van Palau<br />
en de rest is voornamelijk afkomstig uit<br />
Japan, Taiwan, India, Pakistan en de Verenigde<br />
Staten.<br />
46<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
De napoleonvis kom je ook vaak tegen in Palau.<br />
Manta’s vliegen in de cleaning stations German Channel en Devilfish City door het water op zoek naar<br />
voedsel.<br />
de Verenigde Staten, als trustgebied van de<br />
Verenigde Naties. In 1979 stemden de inwoners<br />
van Palau tegen een aansluiting bij<br />
de Federale Staten van Micronesia en voor<br />
onafhankelijkheid. Na een overgangsperiode<br />
werd het land onafhankelijk in 1994.<br />
manta’s<br />
In de jaren ‘60 bezocht Jacques-Yves Cousteau<br />
met zijn bekende schip ‘Calypso’ Palau.<br />
Cousteau noteerde in zijn logboek dat de<br />
kleurrijke drop-offs de mooiste ter wereld<br />
zijn. Dit plaatste Palau op de kaart van de<br />
duikgemeenschap. Palau is inderdaad een<br />
paradijs voor duikers! De dichtbegroeide,<br />
grillig gevormde eilanden worden omgeven<br />
door water in de meest onwaarschijnlijke<br />
kleuren blauw. Palau biedt je een eindeloze<br />
variëteit aan duikstekken, grotten, muren,<br />
drop-offs, tunnels, kanalen en ondiepe riffen<br />
met onbeperkt dierenleven. Je kunt dit<br />
gebied met een live-aboard bezoeken, maar<br />
er zijn ook legio mogelijkheden om vanaf<br />
het land de onderwaterwereld te verkennen.<br />
Door de diversiteit aan duikstekken is hier<br />
voor iedere duiker wat wils. Duikers vinden<br />
er ‘haaizekere’ plaatsen (met sterke stromingen),<br />
zachte koralen in de uitbundigste<br />
kleuren en manta’s die door het water ‘vliegen’<br />
op zoek naar voedsel.<br />
In de cleaning stations ‘German Channel’<br />
en ‘Devilfish City’ worden zeer regelmatig<br />
‘manta rays’ gespot. Een ontmoeting met de<br />
manta’s is spectaculair. Volwassen manta’s<br />
kunnen een spanwijdte van 5,5 meter halen<br />
en zo’n 1,5 ton wegen. Vroeger dachten<br />
zeelieden dat de manta’s schepen aan de ankerketting<br />
de diepte in trokken. Deze dieren<br />
behoren echter tot de meest vreedzaamste<br />
dieren in de zee. Ze voeden zich met kleine<br />
visjes en plankton die ze door middel van<br />
hun hoornachtige uitsteeksels hun bek in<br />
waaieren. Hun rug is donkergrijs of zwart<br />
Lees verder op pagina 48.<br />
Palau biedt je een eindeloze variëteit aan duikstekken, grotten, muren, drop-offs, tunnels, kanalen en<br />
ondiepe riffen met onbeperkt dierenleven en vele koralen. Duikers vinden er ‘haaizekere’ plaatsen, diverse<br />
sponzen en zachte koralen in de uitbundigste kleuren.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 47
Reportage - REISVERHAAL<br />
Vervolg van pagina 47.<br />
gekleurd, terwijl hun onderkant meestal wit<br />
is. Wij vonden een exemplaar met zwarte<br />
onderkant. Overdag komen manta’s zich<br />
in ‘cleaning stations’ (poetsstations) door<br />
poetsvissen laten schoonmaken. Daar kan<br />
je ze dus aantreffen. Manta’s graven zich<br />
tegen de avond in onder de zandbodem.<br />
voor ieder wat wils<br />
De grot ‘Blue Hole’ is een fascinerende grot met een zeer speciale blauwe lichtinval.<br />
Ook een wrakduiker kan hier zijn hartje ophalen.<br />
Rond Palau liggen zo’n 30 Japanse<br />
scheepswrakken uit WO II. Er wordt elke<br />
morgen met snelle en comfortabele boten<br />
uitgevaren voor een ‘2 of 3 tank dive’. Tussen<br />
de duiken wordt er voor de lunch halt<br />
gehouden op één van de prachtige stranden.<br />
Ook voor snorkelaars is Palau een paradijs.<br />
Op het rock island Eil Malk vind je het bekende<br />
Jellyfish Lake, dat miljoenen kwallen<br />
- die door de afwezigheid van natuurlijke<br />
vijanden hun tentakels verloren - huisvest.<br />
Je kunt er dus gerust tussen zwemmen. Ze<br />
hebben geen natuurlijke vijanden in het<br />
meer en zijn dus ook niet bang voor menselijke<br />
gasten. Een bijzonder mooie duikstek<br />
is de grot ‘Blue Hole’. Het is een fascinerende<br />
grot met een zeer speciaal blauwe<br />
lichtinval. De ingang van de grot bevindt<br />
zich op 27 meter diepte en de grot gaat tot<br />
40 meter diep. Van deze grot kan je via een<br />
smalle gang doorsteken naar een andere<br />
grot: de ‘Temple of Doom’.<br />
De napoleonvis kom je ook vaak tegen. Het<br />
is een zeer nieuwsgierige lipvis die heel<br />
dicht bij jou komt. Daarom is hij bij elke<br />
duiker een graag geziene en bovendien ook<br />
een bijzonder geliefde vis. Dit komt waarschijnlijk<br />
door zijn absoluut aardig karakter,<br />
zijn enorme omvang en zijn indrukwekkende<br />
ogen waarmee hij de duikers nieuwsgierig<br />
inspecteert.<br />
Typisch voor Palau zijn ook ontmoetingen<br />
met de ‘Hawksbill turtle’. De ‘Hawksbill’<br />
(havikbek) schildpad is een zeldzame middelgrote<br />
zeeschildpad met een erg mooi<br />
getekend schild. ‘Hawksbill’ schildpadden<br />
hebben een duidelijke havikachtige bek en<br />
komen alleen voor in Micronesië. De volwassen<br />
schildpadden worden ongeveer een<br />
meter en wegen tot 90 kg. De ‘Hawksbill<br />
Ook een wrakduiker kan in Palau zijn hartje ophalen. Jake seaplane is een Japans gevechtsvliegtuig uit<br />
WO II dat pas in 1994 ontdekt werd.<br />
turtle’ is een schuchtere tropische rifzwerver<br />
die voornamelijk sponzen eet.<br />
nautilus<br />
Eén van de hoogtepunten van de reis was<br />
zeker de ontmoeting met de nautilus. De<br />
nautilus is, sinds het uitsterven van de ammonieten,<br />
de enige inktvissoort met een<br />
uitwendige schelp. De ammonieten stierven<br />
samen met de dinosauriërs uit, 65 miljoen<br />
jaar geleden. De nautiloïden waarvan men<br />
ook dacht dat ze uitgestorven waren, hebben<br />
deze uitstervingsgolf overleefd en werden<br />
pas halfweg de jaren ‘90 ontdekt. Deze<br />
inktvis is dus zeer zeldzaam en komt enkel<br />
voor in het westelijke deel van de Oceaan.<br />
Hij leeft in wateren rondom koraalriffen.<br />
Dit oerbeest bestond dus al ten tijde van de<br />
dinosauriërs en is duidelijk de overgang tussen<br />
de schelpdieren en de inktvissen. Om te<br />
ontsnappen aan zijn vijanden (haaien, trekkervissen,<br />
...) leeft het op een diepte tussen<br />
de 500 en 300 meter, om sporadisch tot 100<br />
meter op te stijgen.<br />
Normaliter werd er de week dat wij in Palau<br />
waren niet op nautilussen gedoken. We hebben<br />
ter plekke al onze overredingskracht en<br />
diplomatie moeten gebruiken om die nautilussen<br />
te zien. Na heel wat gepalaver, is er<br />
de voorlaatste nacht - speciaal voor ons - een<br />
bootje een fuik gaan uitzetten in de oceaan<br />
op 300 meter diepte. In die nautilusfuik zit<br />
een bevroren kip. Het warme oceaanwater<br />
ontdooit langzaam de kip en de nautilussen<br />
komen ‘s nachts op dat aas af. Een groot<br />
schip is die fuik dan ‘s morgens gaan optrekken<br />
(300 m touw met fuik is niet te doen<br />
zonder machine). En die voormiddag hadden<br />
we, jawel, vijf nautilussen waarmee we<br />
dan gedoken hebben. We zijn deze dieren<br />
48<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Typisch voor Palau zijn ontmoetingen met de<br />
‘Hawksbill’ (havikbek) schildpad.<br />
op het einde van onze duik zelf gaan terugplaatsen<br />
tot op 40 meter, waarna ze zich de<br />
diepte lieten inzakken. Als de perfecte duikboot<br />
zetten ze zelf hun tocht naar de diepte<br />
verder. Adembenemend mooi was dat! Tussen<br />
haakjes: men beweert dat de dieren geen<br />
schade lijden door deze handelingen.<br />
terug naar huis<br />
Vrijdagmiddag 9 november zijn we dan teruggekeerd.<br />
De terugreis ging van Koror<br />
over Manilla naar Kuala Lumpur om uiteindelijk<br />
te landen in Parijs. Wachtende op onze<br />
Duikcentrum<br />
Wij doken er met het duikcentrum<br />
Fish ‘n Fins. De Palauaan Francis<br />
Toribiong, geraakte gefascineerd<br />
door het scubaduiken na het bezoek dat<br />
Cousteau, en later andere wetenschappers,<br />
brachten aan de eilandengroep in<br />
de jaren zestig. Francis hielp en gidste<br />
de duikende wetenschappers door de<br />
eilandjes en leerde tenslotte zelf duiken.<br />
In 1972, dan zelf gegradueerd antropoloog,<br />
opende Francis Fish ‘n Fins, het<br />
eerste duikcentrum in Palau.<br />
vlucht naar Kuala Lumpur zijn we ‘s nachts<br />
op stap geweest in Manilla, een stad met 15<br />
miljoen inwoners met groot contrast tussen<br />
arm en rijk. Het vliegtuig van Manilla naar<br />
Kuala Lumpur kampte ook met een panne.<br />
Alhoewel we ons reeds in de aanloop naar de<br />
startbaan bevonden, werd er rechtsomkeer<br />
gemaakt en stonden we vervolgens meer dan<br />
twee uur aan de grond voor reparatie.<br />
Bij aankomst in Parijs tenslotte had niemand<br />
van ons viertal nog bagage! Alles<br />
(120 kg vooral kostbaar duik- en onderwaterfotografiemateriaal)<br />
was achtergebleven<br />
in Kuala Lumpur. Dat materiaal is gelukkig<br />
Op het rock island Eil Malk vind je het bekende<br />
‘Jellyfisch Lake’ dat miljoenen niet-stekende kwallen<br />
huisvest. Je mag er enkel tussen snorkelen.<br />
drie dagen later netjes thuis afgeleverd.<br />
Palau mag zich absoluut scharen onder de<br />
noemer ‘verstopt tropisch paradijsje’. Voor<br />
duikers is het een echte aanrader! n<br />
Tekst en foto’s: Diederik Van Noten<br />
Klimaat<br />
De watertemperatuur in Palau varieert<br />
het hele jaar door tussen de<br />
27 en 32°C. Wij noteerden begin<br />
november meer dan 31°C. De zichtbaarheid<br />
is er uitstekend: ongeveer 30<br />
meter.<br />
In Palau zijn er geen regen- of tyfoonseizoenen.<br />
Het weer is het hele jaar door<br />
vrij stabiel, dat wil zeggen een staalblauwe<br />
hemel met af en toe een fikse regenbui<br />
die de flora mooi groen houdt.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 49
50<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - VINZWEMMEN + REDDING<br />
NELOS-brevet<br />
Duiker-Hulpverlener<br />
komt meteen van pas<br />
Heldhaftig optreden van Molse duikers voorkomt ramp<br />
Wat een gezellig dagje uit naar de Ardennen moest worden, werd een bewogen test voor enkele<br />
Molse duikers. Een groepje leden van duikschool Aeginor in Mol toonden een knap staaltje reddingswerk<br />
tijdens de zwemwedstrijd met vinnen, in de Ourthe. Naar aanleiding van het 10-jarig<br />
bestaan van de club stond deze deelname als eerste activiteit op de kalender van het feestjaar. Een<br />
nieuwbakken Duiker-Hulpverlener (DHV) kon meteen zijn diploma naar waarde schatten.<br />
Klaar voor de jaarlijkse afdaling en aquacarnaval<br />
met vinnen.<br />
Een snelstromende Ourthe ontving<br />
op zondag 2 maart bijna duizend<br />
enthousiastelingen voor de jaarlijkse<br />
afdaling en aquacarnaval met vinnen.<br />
Negen kilometer boven water blijven<br />
tussen Bomal en Hamoir was de opdracht.<br />
Het evenement is opgenomen in de officiële<br />
kalender van de Sportcommissie van<br />
de BEFOS-FEBRAS als eerste deel van<br />
het Belgische Kampioenschap ‘zwemmen<br />
met vinnen’. “De wedstrijd verliep<br />
behoorlijk vlot, ondanks het grote aantal<br />
deelnemers”, vertellen Mollenaars Joeri<br />
Huysmans (2*D) en Bert Burtin (3*D).<br />
De eerste editie van deze afvaart dateert<br />
reeds van 1977. Ervaring hebben de organisatoren<br />
dus wel. Er komen ook steeds<br />
meer buitenlanders afgezakt naar Bomal.<br />
De wedstrijd is een competitief gebeuren,<br />
maar er is zeker plaats voor amusement en<br />
plezier. “Iedereen was in een uitgelaten<br />
carnavalstemming. Onze afdaling verliep<br />
buiten verwachtingen vlot. We finishten<br />
behoorlijk snel en vergezelden al vroeg<br />
op de dag de feestvierders. Plots hoorden<br />
we geroep van op het water. Niemand had<br />
echter de ernst van de situatie door, er<br />
was gewoon te veel lawaai”. De mannen<br />
bemerkten een vlot dat vast hing aan de<br />
pijler van een brug. De opvarenden waren<br />
aan de verkeerde kant van de afspanning<br />
aan de finish beland en probeerden met<br />
man en macht tegen de stroom in terug op<br />
koers te komen. “Paniekerige zwemmers<br />
maakten duidelijk dat er meer aan de hand<br />
was. Hoewel zelf nog bibberend van de<br />
kou, sprong ik, samen met Bart Gilis (1*I)<br />
meteen het water in en vond een vrouw,<br />
helemaal blauw verkleurd, die verstrikt<br />
geraakt was onder het vlot”, herinnert Bert<br />
zich nog levendig. “Ik haalde haar boven<br />
water en zwom zo snel mogelijk naar de<br />
kant, wat met de snelle stroming niet makkelijk<br />
was. Dit terwijl Bart zich ontfermde<br />
over het vlot en de andere opvarenden”.<br />
Van op de kant bleek verder niemand de<br />
ernst van de situatie door te hebben. Heel<br />
de situatie leek op het eerste zicht vrij onschuldig.<br />
Joeri vervolgt: “Ik zag Bert de<br />
oever naderen, op een kleine afstand van<br />
waar ik mij bevond en zag aan zijn reactie<br />
direct dat het ernstig was. Zonder me<br />
om omstaanders te bekommeren, rende<br />
ik zo snel mogelijk op de oever met de<br />
stroming mee waar mijn collega de vrouw<br />
op het droge trachtte te krijgen. Geen gemakkelijke<br />
klus. En bijna niemand van de<br />
verbijsterde toeschouwers bleek door te<br />
hebben dat we wel wat hulp konden gebruiken”.<br />
Net de dag ervoor behaalde Joeri<br />
zijn brevet van Duiker-Hulpverlener bij<br />
NELOS. “Alles zat nog fris in mijn hoofd,<br />
ik wist meteen wat er me te doen stond”.<br />
Koelbloedig checkte hij ademhaling bij de<br />
vrouw en begon meteen met beademing<br />
en hartmassage volgens de regels welke<br />
Examen Duiker-Hulpverlener. Foto: Ivo Madder.<br />
hem werden ingeprent tijdens de opleiding<br />
DHV. “Nooit gedacht dat ik de afgelopen<br />
lessen bij NELOS zo snel in praktijk zou<br />
omzetten. Een mens beademen is toch iets<br />
heel anders dan een pop. Je hoort het water<br />
in de longen kolken”, weet Joeri te vertellen.<br />
Toch geeft hij een dikke pluim aan de<br />
lesgevers. De cursus werpt duidelijk zijn<br />
vruchten af. Na enkele reeksen van beademen<br />
en hartmassage kwam water uit haar<br />
mond en snakte de vrouw naar adem. Het<br />
was net als in een film. We legden haar in<br />
de stabiele zijligging en zuurstof werd toe-<br />
Lees verder op pagina 52.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 51
Vervolg van pagina 51.<br />
gediend, totdat de ambulance ter plaatse<br />
was. Enkele omstanders probeerden het<br />
natte duikpak van de vrouw uit te trekken.<br />
Deze actie was echter overbodig vermits<br />
de luchtwegen reeds voldoende waren<br />
vrijgemaakt, daarenboven leverde deze<br />
handeling problemen op bij de zuurstoftoediening.<br />
Daarop verzocht ik dit over te<br />
laten aan de ambulanciers en lieten we de<br />
dame met rust, totdat dezen arriveerden.<br />
Die prezen ons moedige optreden”.<br />
Collega-duiker Youri Vanlommel ontfermde<br />
zich ondertussen over een onderkoeld<br />
tienermeisje afkomstig van hetzelfde vlot.<br />
De hulpdiensten brachten de vrouw naar<br />
een nabijgelegen ziekenhuis. De Molse<br />
duikers bleven achter, zonder te weten of<br />
ze het haalde. We weten nog steeds niet wie<br />
ze is en of ze er heelhuids vanaf kwam. De<br />
ambulanciers stelden ons wel gerust, maar<br />
zeker zijn we niet”. Dankzij het koelbloedige<br />
optreden van de Mollenaars kan de<br />
vrouw haar verhaal waarschijnlijk nog navertellen.<br />
“De uren cursus volgen en blokken<br />
waren alvast goed besteed”, lacht Joeri.<br />
“Ik kijk met een goed gevoel terug op de<br />
gebeurtenissen. Natuurlijk zijn kalmte en<br />
Bovenste rij: Bart Vanroten, Bart Burtin, Stefan Cuyvers, Guido Leppens.<br />
Onderste rij: Joeri Huysmans, Bart Gilis.<br />
beheersing ook belangrijk, maar wat we<br />
leerden tijdens de cursus DHV is absoluut<br />
onmisbaar voor duikers die verder gaan dan<br />
enkel het plaatselijke zwembad. En zelfs in<br />
De wedstrijd is een competitief gebeuren,<br />
maar er is zeker plaats voor amusement<br />
en plezier.<br />
het zwembad kan deze cursus zijn vruchten<br />
afwerpen. Denk nooit dat je alles kan, er<br />
valt steeds wat te leren”.<br />
Bij duikschool Aeginor in Mol, dat dit jaar<br />
zijn tienjarig bestaan viert, houden ze er<br />
alvast een mooi heldenverhaal aan over en<br />
stof om toekomstige duikers te motiveren<br />
tot een cursus Duiker-Hulpverlener. Toch<br />
hopen Joeri en Bert dat het bij deze ene keer<br />
blijft. n<br />
Tekst: Nele Caeyers<br />
Foto’s: Fleur Eysermans<br />
Negen kilometer boven water blijven tussen Bomal en Hamoir was de opdracht.<br />
52<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Retro <strong>Hippo</strong> - VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER<br />
45 35 jaar geleden<br />
uit <strong>Hippo</strong>campe nr. 8<br />
april 1963<br />
35 25 jaar geleden<br />
uit <strong>Hippo</strong>campus nr. 43<br />
april 1973<br />
25 15 jaar geleden<br />
uit <strong>Hippo</strong>campus nr. 93<br />
april 1983<br />
De <strong>Hippo</strong>campe was toen nog slechts een<br />
nieuwsbulletin (‘bulletin d’informations générales’)<br />
dat enkel naar de clubs gestuurd<br />
werd. Vele edities zijn verloren gegaan. De<br />
nummering zal later herbegonnen worden<br />
als het naar alle leden gestuurd zal<br />
worden. Het was eentalig Frans. De onderstaande<br />
teksten zijn dus vertaald.<br />
W.V.D.<br />
<strong>Hippo</strong>campe<br />
Vanaf dit nummer zal het federaal nieuwsbulletin<br />
in een bepaald aantal exemplaren<br />
naar de clubs gestuurd worden, die het op<br />
zich zullen nemen deze exemplaren aan<br />
de geïnteresseerde leden te verdelen.<br />
Raymond Becker , Adjunct-voorzitter<br />
Statistieken<br />
Er zijn 18 clubs bij BEFOS aangesloten, daarvan<br />
zijn er 7 uit het Vlaams landsgedeelte.<br />
Dit zijn: AKO, CVD, The Frogmen, Gentse<br />
Dolfijnen, Manta, Neptune, Nuclea.<br />
Hannes Keller<br />
In december deed de Zwitserse wiskundige<br />
Hannes Keller een dramatische recordpoging<br />
met ademmengsels. Hij bereikte 1000<br />
voet voor de kust van California. Maar twee<br />
duikers verloren het leven.<br />
15 jaar geleden<br />
uit <strong>Hippo</strong>campus nr. 143<br />
april 1993<br />
Bendor<br />
René Crepin zegt dat de organisatie van de<br />
stage en de prestage problemen stelt wegens<br />
het groot aantal kandidaten (31 prestagiaires<br />
en 9 stagiaires). De boten die ter<br />
plaatse beschikbaar zijn, zijn onvoldoende<br />
voor zoveel duikers. Jacques Mawet, Marcel<br />
Patte en Daniel Villain stellen voor hun<br />
opblaasbare boten mee te nemen naar<br />
Bendor. Deze formule wordt aanvaard met<br />
voorbehoud nochtans dat er voldoende<br />
mogelijkheid van logies is.<br />
Onderwatertechnieken<br />
Twee jaar geleden herrees de OWT uit een<br />
lange slaap. Twee jaar van denken, discussiëren,<br />
schrijven, coördineren ... om onze<br />
geliefde duiksport een aanvullende activiteit<br />
te bezorgen, die vóór en dóór duikers<br />
uitgedacht werd. Twee jaar, die slechts een<br />
aanloop waren. Een goed begin mag men<br />
wel zeggen! Alle duikers weten nu dat de<br />
OWT bestaan en velen hebben er al van<br />
geproefd. Op deze weg willen wij verder<br />
gaan. 1973 zal dan ook borrelen van de<br />
vele activiteiten!<br />
Arthur Valvekens<br />
De zeestage door de ogen<br />
van een buitenstaander<br />
De juryleden, in de ogen van de kandidaten<br />
echte beulen, blijken tijdens het evalueren<br />
met de kandidaten mee te leven. Zij zijn blij<br />
als ze slagen, ontgoocheld bij een mislukking.<br />
Als een kandidaat een oefening slecht<br />
heeft uitgevoerd, krijgt hij de volgende duik<br />
de kans om zijn punten weer goed te maken<br />
met een gelijkwaardig incident.<br />
Pierre Lambrecht<br />
Pierre Lambrecht, maakte samen met Eric<br />
Van den Bergh en Gertie Christoffels deel<br />
uit van de BRT-ploeg die een reportage<br />
maakte over de stage te Bendor.<br />
Statistieken<br />
NELOS telt 87 clubs die gezamenlijk 4888<br />
leden tellen.<br />
Ras Mohammed<br />
Ondanks de hevige politieke woelingen in<br />
het Midden-Oosten heeft de Egyptische<br />
regering ermee ingestemd een beschermd<br />
natuurpark op te richten rond Ras Mohammed,<br />
op het puntje van de Sinaï gelegen.<br />
Onderwaterhockeyclub<br />
‘De Walrussen’<br />
Wij ‘Walrussen uit Maastricht’, voor jullie<br />
Hollanders aangesloten bij de Belgische Federatie,<br />
vragen ons af waarom in Nederland<br />
27 clubs en in Frankrijk, dat slechts enkele<br />
jaren actief is, een 20-tal clubs zich inzetten<br />
om hun landskleuren te verdedigen ....<br />
heren clubmonitors, waarom last u dit spel<br />
niet in op uw trainingsavonden?<br />
Fons Volckers<br />
Onderwaterhockeyclub ‘De Walrussen’.<br />
Hydra 10 - 701 meter diep<br />
Nadat de drie ‘aquanauten’ op 2 november<br />
de deuren achter zich gesloten<br />
hadden, beleefden ze 18 dagen later een<br />
historisch ogenblik. Eén van hen bereikte<br />
een diepte van 701 m en brak het diepterecord<br />
dat op naam stond van de Amerikanen.<br />
Als eerste gevolgtrekking kan men reeds<br />
stellen dat met de ademmengsels op basis<br />
van waterstof (‘hydréliox’: waterstof -<br />
helium - zuurstof) de zone tussen 300 en<br />
650 m bereikbaar wordt voor een groot<br />
deel van de beroepsduikers.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 53
Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje<br />
bekomen, met daarop volgende info:<br />
AIG-ASSISTANCE<br />
Policy number: ARENA 2.009.718/010<br />
In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge<br />
van een duikongeval in het buitenland.<br />
Call Center: +32 3 235 69 16<br />
lugi<br />
Vroeger BOO<br />
Kerkstraat 3-5, 9220 Hamme, 052/47.75.38<br />
specialist<br />
jassen, fleeces, t-shirts, pulls<br />
met eigen opdruk of<br />
borduursel<br />
Duikcentrum Dive Paradis<br />
La Escala - Girona - Spanje<br />
Wij bieden:<br />
- Dagelijks uitstappen met de boot.<br />
- Vulstation 200/300 bar + verhuur van materieel.<br />
- Kortom mooie duiken in de Middellandse Zee,<br />
voor alle niveau’s<br />
- Wrak- en grotduiken.<br />
- Kustduiken + duiken Medes<br />
Nieuw hoofdcentrum:<br />
Dive Paradis - C/Port de la Clota s/n<br />
17130 L’Escala (Girona)<br />
Spain<br />
Contactpersoon België:<br />
Degol Rüdiger - 0496 98 93 44<br />
www.diveparadis.com - diveparadis@wanadoo.es<br />
Cead Mile Failte<br />
One hundred thousand times welcome<br />
Dingle Marina Dive Centre<br />
& Eric Sas ...<br />
... nodigen u uit voor een duikvakantie langs Ierland’s ruige westkust.<br />
Duiken in de ongerepte wateren van de Atlantische Oceaan, fantastische<br />
zichtbaarheid en weelderig onderwaterleven.<br />
Groepskorting: - 20%<br />
www.divingdingle.ie<br />
info@divingdingle.ie<br />
54<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - FOTOGRAFIE<br />
The Philippines<br />
Oceanic Cup<br />
Voor de tiende fotowedstrijd van de vroegere ‘Mares Cup’,<br />
nu ‘Oceanic Cup’, mocht het iets meer zijn.<br />
Na negenmaal de Rode Zee van<br />
onder tot boven gefotografeerd<br />
te hebben, was er vraag om eens<br />
naar andere oorden te trekken. Het werd<br />
de Filippijnen en nog exotisch ook:<br />
Coco Beach in Puerto Galera.<br />
Wij hadden water verwacht van 28°C; het<br />
werd er 23 tot 24° C bij zonnige dagen.<br />
Maar door de goede sfeer was de temperatuur<br />
meer dan ‘hot’. Het duikcentrum<br />
gaf direct aan waar het om ging; zoveel<br />
mogelijke duiken met zoveel mogelijke<br />
boten met maximum vijf fotografen of<br />
videografen en een gids. Om te gidsen in<br />
het ‘Filippijns’ wil dit zeggen het aanwijzen<br />
van zeepaardjes, dwergzeepaardjes, hengelaarsvissen,<br />
garnalen in zee-egels, blauwring<br />
octopusjes en vele andere zaken die<br />
men als uitzonderlijk kan beschouwen.<br />
De sfeer zat er direct in. De videografen,<br />
aangevoerd door Jean-Jacques Rietjes, hadden<br />
alleen nog oog voor de beelden van hun<br />
collega’s. De fotografen - zowel Walen,<br />
Brusselaars, Vlamingen en één Nederlander<br />
- spraken dezelfde taal terwijl ze hun ervaringen<br />
uitwisselden. Van een wedstrijd was<br />
er weinig sprake; ze vormden één team.<br />
De T-shirts die we van het ‘office of tourism’<br />
kregen, zijn blauw en oranje, wat<br />
al snel tot politiek gespot leidde. Al snel<br />
keerde de conversatie terug naar de koraalslangen<br />
en de naaktslakken die overbelicht<br />
waren. We hadden de eer de voorzitter van<br />
de CMAS Audiovisuele Commissie in de<br />
groep te hebben. Hij werd belast met het<br />
correcte verloop van de wedstrijd. De dienst<br />
voor toerisme van de Filippijnen zorgde ‘s<br />
avonds voor een barbecue op het strand met<br />
een zangeres in Tina stijl. Alle duikplaatsen<br />
Garnaal.<br />
bevonden zich op minder dan tien minuten<br />
varen met de ‘banka’s’ (boten met aan beide<br />
zijden een vlotter). Deze zijn trouwens zeer<br />
handig om te duiken.<br />
wedstrijd<br />
Voor de wedstrijd waren vijf duiken voorzien<br />
op verschillende duiklocaties. Het was<br />
verboden om de apparatuur open te maken<br />
zonder toezicht van een controleur. De<br />
toestellen werden na het duiken in een gecontroleerde<br />
plaats bewaard tot de geheugenkaart<br />
aan een controleur ter bewaring<br />
werd afgegeven. Na de wedstrijd werd de<br />
kaart met maximum 200 beelden gekopieerd<br />
naar een harde schijf, die door de jury<br />
wordt bewaard tot de jurering. Deze zal<br />
plaatsvinden op 29 juni tijdens een show<br />
Zakpijpen.<br />
Vis met rode lippen.<br />
Steenvis.<br />
met prijsuitdeling. Er zijn drie categorieën:<br />
Master foto, Junior foto en Video. De mooie<br />
trofeeën van de Filippijnen zullen persoonlijk<br />
worden overhandigd door een official.<br />
Er zal zoals altijd een mooie tafel vol met<br />
prijzen zijn, deze keer dus van Oceanic. De<br />
volgende Philippines Oceanic Cup wordt<br />
gehouden in november 2009 en staat open<br />
voor alle leden aangesloten bij CMAS, NE-<br />
LOS en LIFRAS. Tijdig inschrijven! Meer<br />
info bij Harry klerks 0496 543 443.<br />
De wedstrijdfoto’s krijg je maar pas te<br />
zien tijdens de show op 29 juni en nadien<br />
in <strong>Hippo</strong>campus, maar hier alvast enkele<br />
mooie foto’s die een impressie geven van<br />
het prachtige onderwaterleven op de Filippijnen.<br />
n<br />
Koraalmeervallen.<br />
Hengelaarsvis.<br />
Tekst en foto’s: Harry klerks<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 55
Reportage - natuurgebied<br />
Opening bezoekerscentrum<br />
Nationaal Park<br />
Oosterschelde<br />
Op 23 januari 2008 werd het nieuwe bezoekerscentrum van het<br />
Nationaal Park Oosterschelde (NPO) feestelijke geopend door de<br />
minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit - Gerda Verburg.<br />
Met een oppervlakte van 37.000<br />
hectare of 370 vierkante kilometer,<br />
waarvan 350 km 2 water, is de<br />
Oosterschelde het grootste Nationaal Park<br />
van Nederland. Typisch aan een Nationaal<br />
Park is het karakteristieke landschap met<br />
zijn bijzondere dieren en planten. De Oosterschelde<br />
is daar een duidelijk voorbeeld<br />
van. Diverse grondeigenaren, terreinbeheerders<br />
en andere betrokken partijen zorgen<br />
ervoor dat die natuur karakteristiek<br />
en bijzonder blijft. Een Nationaal Park is<br />
dus eigenlijk een samenwerkingsverband,<br />
waarbij overheden en belangenorganisaties<br />
samenwerken in een overlegstructuur.<br />
Bovendien is het NPO beschermd door<br />
diverse wetgevingen. De meerwaarde van<br />
de status Nationaal Park zit hem vooral in<br />
de samenwerking tussen partijen én de extra<br />
aandacht (inclusief extra budget) voor<br />
voorlichting, educatie en recreatie (en dat<br />
is meer dan duiksport alleen), waarbij men<br />
er naar streeft het NPO bekendheid te geven.<br />
Daarom staat er nadrukkelijk géén<br />
hek omheen het NPO en komen er steeds<br />
meer mogelijkheden om van de natuur te<br />
genieten, waarbij er natuurlijk steeds op<br />
Een picknicktafel met een tafelblad waarop de<br />
werking van het getij uitgelegd staat.<br />
Je kan een watermandje naar boven takelen om<br />
het onderwaterleven van naderbij te bekijken.<br />
gelet wordt dat dit niet ten koste van de<br />
natuur en de kwaliteit van het gebied gaat.<br />
De achterliggende gedachte daarbij is: onbekend<br />
maakt onbemind. Ofwel: als je niet<br />
weet hoe bijzonder het gebied is, ben je er<br />
wellicht ook niet zuinig op.<br />
parelsnoer van informatie<br />
Een manier om het NPO bekend te maken<br />
is het neerplanten van een bezoekerscentrum.<br />
Maar waar zou dit moeten staan? Een<br />
centrale locatie (midden op het water?) is<br />
niet te vinden. Daarom is gekozen voor een<br />
‘parelsnoer van voorzieningen’: rondom de<br />
Oosterschelde op verschillende plaatsen informatie<br />
verschaffen, aangepast aan de locatie.<br />
Dit doet men door informatiezuilen,<br />
panelen bij recreatiebedrijven en voorzieningen,<br />
zoals vogelkijkhutten met informatie.<br />
Ook excursies en natuuractiviteiten<br />
voor kinderen horen bij dit parelsnoer.<br />
Hierbij werkt het Nationaal Park samen met<br />
terreinbeheerders als Staatsbosbeheer, het<br />
Zeeuws Landschap en Natuurmonumenten,<br />
maar ook met de horeca- en recreatieondernemers.<br />
De grootse en nieuwste parel aan<br />
dit snoer is het bezoekerscentrum op Neeltje<br />
Jans.<br />
Via duikbrillen laat men je zien wat er in en rond<br />
de Oosterschelde leeft.<br />
Voor de informatiefilm over het onderwaterleven<br />
in de Oosterschelde werd een beroep gedaan op<br />
NELOS-lid Paul Engels.<br />
bezoekerscentrum<br />
Uitgangspunt van het bezoekerscentrum is:<br />
de Oosterschelde moet je beleven en beleven<br />
doe je buiten! Daarom is gekozen voor<br />
een kleine ruimte binnen en veel informatie<br />
buiten, gericht op het zélf ontdekken en beleven.<br />
Aan de orde komen onder meer de<br />
invloed van het getij, planten- en diersoorten,<br />
het bijzonder rijke onderwaterleven en<br />
de cultuurhistorie. Het bezoekerscentrum<br />
bestaat uit drie onderdelen, die gratis te bezoeken<br />
zijn:<br />
• de expositie binnen: via duikbrillen, informatiefilms<br />
en infopanelen kom je de<br />
geschiedenis van de Oosterschelde en het<br />
leven in en om de Oosterschelde te weten.<br />
• het parelpad, de zogenaamde ‘belevingsroute’,<br />
speciaal ingericht voor kinderen<br />
en hun ouders. De route strekt zich uit<br />
van de binnenruimte via het duingebied<br />
tot aan de waterkant van de Oosterschelde<br />
en al doende kan je zelf de wereld van<br />
de Oosterschelde en de directe natuur eromheen<br />
ontdekken.<br />
• de getijdenpoelen, waar je vanaf speciale<br />
steigers gemakkelijk in het water kunt<br />
Meer info<br />
Nationaal Park Oosterschelde<br />
www.npoosterschelde.nl<br />
56<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Op de bult bij het parkeerterrein van Waterland is een klein huisje neergezet:<br />
het ‘bikkelhuis’, waar je informatie vindt over de zone tussen hoog- en<br />
laag water, en de planten en dieren die er leven. Het zijn echte bikkels die<br />
in deze moeilijke omstandigheden weten te overleven.<br />
kijken om een glimp van het onderwaterleven te bekijken (vanaf<br />
mei bruist het er van het leven). Er is ook een watermandje, gevuld<br />
met een paar Vilvoordse stenen; een constructie waarmee<br />
je het onderwaterleven - dat zich op de stenen vastgezet heeft<br />
- naar boven kunt takelen.<br />
Vlak voor het pad naar de getijdenpoelen staat een picknicktafel<br />
met windvaan. Het tafelblad van de tafel geeft tekst en uitleg over<br />
de werking van het getij. Vanuit deze plek zie je ook een peilstok<br />
in het water staan, waarop te zien is hoe groot het verschil tussen<br />
eb en vloed is. n<br />
Tekst en foto’s: Ivo Madder<br />
Doe-opdrachten zijn<br />
leuk voor zowel kind als<br />
volwassene.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 57
Bondsnieuws - MEDISCHE COMMISSIE - MENTAL COACHING<br />
Eerste mentale hulp bij<br />
duikongevallen<br />
Of je nu een duiker, een professionele hulpverlener of een<br />
omstaander bent bij een (duik)ongeval, net dat beetje extra<br />
inzicht in wat er in de mensen omgaat, kan eventueel de<br />
latere verwerking vergemakkelijken.<br />
Bij een ongeval mag je niet uit het oog<br />
verliezen dat er naast lichamelijke,<br />
en of materiële schade, ook emotionele<br />
schade kan optreden. Het is dus heel<br />
belangrijk dat ook hier de nodige aandacht<br />
aan wordt besteed.<br />
De 3 basisillusies<br />
voor een stabiel leven<br />
Naast een aantal basisvoorwaarden (eten,<br />
warmte, erbij horen, zelfrealisatie,...) zijn<br />
er 3 basisillusies die mensen nodig hebben<br />
om een stabiel leven te hebben; namelijk:<br />
1. Onkwetsbaarheid<br />
Zoals in “Een ongeluk overkomt een ander”.<br />
2. Voorspelbaarheid<br />
We zien onze omgeving als stabiel genoeg<br />
om binnen zekere grenzen de<br />
toekomst te voorspellen. Wat buiten de<br />
grenzen van het voorspelbare valt, wordt<br />
vaak niet geloofd.<br />
3. Zinvolheid<br />
We gaan er van uit dat ons leven zin<br />
heeft.<br />
Wanneer één of meerdere van onze basisillusies<br />
worden geschaad, is er sprake van<br />
een traumatische ervaring.<br />
Hoe ontstaat een trauma?<br />
Dit kan op twee manieren tot stand komen.<br />
1. Een extreme bedreiging<br />
Bijv.: iemand die in een net vastraakt<br />
en zijn buddy niet meer ziet - het geloof<br />
in de eigen onkwetsbaarheid gaat hier<br />
verloren. Men heeft geen controle en de<br />
uitkomst is niet te voorspellen. Dit kan<br />
dus een trauma worden.<br />
2. Identificatie met een traumatisch feit<br />
Bijv.: je wordt geconfronteerd met een<br />
overleden duiker en weerspiegelt dat op<br />
je eigen situatie.<br />
Opgelet: er zijn tal van factoren die bepalen<br />
of er werkelijk een trauma ontwikkeld<br />
wordt.<br />
Reactie op een trauma<br />
1. Eerste reactie is een reflex: je doet wat je<br />
moet doen.<br />
2. De terugslag of ‘cry out’ komt<br />
daarna: het dringt tot je door<br />
wat er gebeurd is; je begint te<br />
bibberen, wordt bleek, misschien<br />
ook misselijk, de wereld<br />
staat even stil.<br />
3. De derde fase is de verwerkingsfase.<br />
Dit gaat in golven van: ‘herbeleving’<br />
versus ‘ontkenning’.<br />
Herbeleving: op onverwachte momenten,<br />
in dromen.. dit gaat gepaard met stress<br />
ook vervormde flashbacks zijn mogelijk.<br />
Ontkenning: dit kan gepaard gaan met<br />
agressie en verhoogd druggebruik.<br />
Bij een normale verwerking wisselen deze<br />
mekaar af en deinen uit; een gestoorde verwerking<br />
neigt meestal meer naar één van<br />
beiden en er is geen uitdoving.<br />
De tijd van al deze fasen is zeer variabel,<br />
van seconden tot maanden.<br />
Hoe ga je om met<br />
slachtoffers kort na een<br />
emotioneel schokkende<br />
gebeurtenis?<br />
Hier een korte samenvatting in 10 punten<br />
(ref.: Aanbevelingen staten generaal 2007).<br />
1. Veiligheid<br />
Zorg voor veiligheid, zowel voor jezelf<br />
als voor de mensen in je directe omgeving.<br />
Blijf kalm en begin, indien nodig<br />
en mogelijk, met de noodzakelijke<br />
EHBO-handelingen.<br />
2. Toestemming<br />
Spreek het slachtoffer rechtstreeks aan.<br />
Vraag aan het slachtoffer toestemming<br />
om vragen te stellen over het gebeurde.<br />
Je hebt niet ‘zomaar’ het recht om met<br />
een slachtoffer over pijnlijke informatie<br />
te praten of hulp en opvang te verschaffen<br />
indien er geen vraag is.<br />
3. Structuur<br />
Oriënteer slachtoffers in tijd en ruimte.<br />
Stel gerust en blijf kalmerend optreden.<br />
Blijf tegen het slachtoffer praten. Verzeker<br />
het slachtoffer dat er hulp onderweg<br />
is en zeg welke soort hulp. Behoud het<br />
contact met de slachtoffers.<br />
4. Informatie<br />
Geef informatie over wat je doet en<br />
waarom je dit doet en leg met concrete<br />
en eerlijke boodschappen uit wat er verder<br />
nog zal gebeuren; dit geeft houvast.<br />
Als je iets (nog) niet weet of op een<br />
vraag (nog) niet kan antwoorden, zeg dit<br />
dan eerlijk.<br />
5. Houding<br />
Neem een gemakkelijke houding aan en<br />
blijf vriendelijk, kalm en vastberaden.<br />
Tracht de onomkeerbare realiteit niet te<br />
verdoezelen: gebruik geen versluierende<br />
termen maar let wel op je taalgebruik<br />
(spreek van ‘lichaam’ i.p.v. ‘lijk’ of<br />
‘stoffelijk overschot’). Besef dat mensen<br />
in kritieke omstandigheden uiterst<br />
gevoelig en beïnvloedbaar zijn.<br />
6. Erkenning<br />
Erken de ernst van de situatie: zeg nooit<br />
dat het allemaal nog wel meevalt of<br />
dat alles wel weer goed komt. Blijf het<br />
slachtoffer ook erkennen in zijn beleving<br />
als slachtoffer, ook al zijn de kwetsuren<br />
niet zo erg in vergelijking met die van<br />
anderen.<br />
7. Uiteenlopende reacties<br />
Besef dat mensen erg verschillend kunnen<br />
reageren: verward, met ongeloof,<br />
met heftige emotionele reacties, maar<br />
ook verbijsterd en verdoofd. Geef woorden<br />
aan wat hen overkomt. Schrik niet<br />
van de zeer uiteenlopende reacties in andere<br />
culturen. Zelfs rituelen kunnen hier<br />
deel van uitmaken.<br />
8. Natuurlijke hulp<br />
Stimuleer en ondersteun de natuurlijke<br />
hulp door anderen op voorwaarde dat<br />
deze hulp doeltreffend is en andere pro-<br />
58<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
fessionele hulp niet doorkruist.<br />
9. Contactgegevens<br />
Laat steeds contactgegevens achter.<br />
10. Kerntaken<br />
En ‘last but not least’: vergeet je eigenlijke<br />
job en je kerntaken niet, zoals het<br />
opmaken van een proces-verbaal, de<br />
verzorging van het slachtoffer, het opruimen<br />
…<br />
En daarna?<br />
Sinds begin 2006 bestaat er binnen de Medische<br />
Commissie van NELOS de sectie<br />
‘Mental Coaching’: deze bestaat uit duikers-vrijwilligers<br />
die zich speciaal toeleggen<br />
op de psychische begeleiding van<br />
duikers en hun directe omgeving na een<br />
(duik)ongeval, of (duik)incident.<br />
Je kan hen altijd bereiken via: mental.<br />
coaching@nelos.be of 0478 44 02 78 (Els<br />
Huybregts, voorzitter van de sectie Mental<br />
Coaching). Er zal dan een speciaal opgeleide<br />
vrijwilliger worden aangeduid die de<br />
duiker en zijn omgeving zal bijstaan. n<br />
Tekst: Ben Engelen<br />
Foto’s: Evelyne De Smet & Gerrit Leman<br />
de gefotografeerde personen zijn figuranten<br />
Sprokkel<br />
Moratorium op diepzeebodemvisserij<br />
Al meer dan drie jaar werkt Greenpeace<br />
samen met de Deep Sea Conservation<br />
Coalition en de 60 organisaties<br />
die zich hierbij hebben aangesloten,<br />
om een wereldwijd moratorium in te stellen<br />
voor de destructieve praktijken van de<br />
diepzeebodemvisserij.<br />
In plaats van zo’n moratorium hebben alle<br />
regeringen ingestemd met een resolutie<br />
van de Algemene Vergadering van de Verenigde<br />
Naties in oktober 2006. Deze resolutie<br />
roept landen op te onderhandelen om<br />
Onvoorstelbaar! Deze diepzeeviltkokerworm (Sabella<br />
Spallanzanii) wordt bedreigd door diepzeebodemvisserij.<br />
Foto: © Greenpeace/Gavin Newman.<br />
de ecosystemen van de diepzee te<br />
beschermen, of anders de diepzeebodemvisserij<br />
in zijn geheel te<br />
verbieden met ingang van december<br />
2007.<br />
De enige echte duurzame aanpak<br />
is het sluiten van de gebieden waar<br />
deze kwetsbare ecosystemen bestaan,<br />
of zeer waarschijnlijk bestaan, totdat<br />
er geschikt wetenschappelijk onderzoek<br />
uitgevoerd is en effectieve maatregelen<br />
voor behoud en management geïmplementeerd<br />
zijn.<br />
De huidige wetenschappelijke informatie<br />
maakt duidelijk dat we te weinig van de<br />
ecosystemen van de diepzee weten om ze<br />
effectief te beschermen. Er wordt geschat<br />
dat tussen de half miljoen en 5 miljoen<br />
diepzeesoorten nog niet ontdekt zijn. We<br />
weten meer van Mars dan van ons eigen<br />
diepzeemilieu. n<br />
Tekst en foto’s:<br />
Greenpeace - www.greenpeace.nl<br />
De bemanning van een diepzeebodemvisser uit<br />
Nieuw-Zeeland gooit een groot stuk Paragorgiakoraal<br />
uit de diepzee terug de oceaan in.<br />
Foto: © Greenpeace/Malcolm Pullman.<br />
De Algemene Vergadering van de Verenigde<br />
Naties heeft Resolutie A/61/105<br />
aangenomen op 8 december 2006. De<br />
paragrafen 80-91 van de Resolutie leggen<br />
de internationale overeenkomst<br />
voor actie tegen de diepzeebodemvisserij<br />
vast en roept landen op te onderhandelen<br />
om de ecosystemen van de<br />
diepzee te beschermen, of anders de<br />
diepzeebodemvisserij in zijn geheel te<br />
verbieden met ingang van december<br />
2007.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 59
TROUW<br />
WORDT BELOOND<br />
De winnende nummers zijn:<br />
NKY-530<br />
SYU-214 TGH-140<br />
TMG-924 VKN-837<br />
Zie je je nummerplaat staan, neem dan<br />
contact op met Guy Bosmans (tel. 015<br />
22 56 72 of boetiek@nelos.be).<br />
Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug<br />
een NELOS-zelfklever aan in de boetiek<br />
voor slechts € 0,50 en kleef die goed<br />
zichtbaar op je voertuig. Misschien ben<br />
je volgende keer bij de gelukkigen. n<br />
60 <strong>Hippo</strong>campus april 2008
Boetiek<br />
Algemeen verantwoordelijke<br />
Guy BOSMANS<br />
Abeelstraat 9 - 2221 Booischot<br />
Tel. 015 22 56 72<br />
guy.bosmans1@telenet.be<br />
Rekening boetiek: KB 401-6513621-89<br />
Provinciale verantwoordelijken<br />
ANTWERPEN: NELOS Duikershuis<br />
Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen<br />
Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58<br />
secretariaat@nelos.be<br />
(afhalingen na telefonische afspraak)<br />
BRABANT: Tiny HEREMANS<br />
Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven<br />
Tel. 016 22 56 98 (na telefonische afspraak)<br />
tiny@poseidon.be<br />
LIMBURG: Rudi PEERLINGS<br />
Bocholterstraat 51 - 3960 Bree<br />
Tel. 0476 33 14 63 (na telefonische afspraak)<br />
rudi.peerlings@skynet.be<br />
OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE<br />
Hendrik Consciencelaan 6 - 9950 Waarschoot<br />
Tel. 09 377 37 97 (na telefonische afspraak)<br />
mark@buretti.com<br />
WEST-VLAANDEREN: Mario VERHAEGHE<br />
Pastoriestraat 30 - 8200 Sint-Andries<br />
Tel. 0475 63 16 97 (na telefonische afspraak)<br />
mariov@telenet.be<br />
Boekenactie verlengd tot eind 2008!<br />
BEFOS<br />
Belgische Federatie voor<br />
Onderwateronderzoek en -Sport vzw<br />
Voorzitter: Robert HENRY<br />
Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe<br />
02 653 95 71 - 1010@lifras.be<br />
Mede-voorzitter: Willy VAN DER PLAS<br />
Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A’pen)<br />
03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be<br />
Beheerders:<br />
Tonino BARBIAUX<br />
Rue A. Bracket 11 - 6001 Marcinelle<br />
071 43 54 91 - 18218@lifras.be<br />
Pierre DERNIER<br />
Sint-Pietersweg 7A - 1501 Buizingen<br />
02 527 86 71 - dernier@skynet.be<br />
Patrice FINET<br />
rue Hector Delanois 175 - 7033 Cuesmes<br />
0477 22 78 96 - 17244@lifras.be<br />
John REMUE<br />
H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven<br />
016 23 49 00 - john.remue@chello.be<br />
Guido SEGERS<br />
Paterstraat 33 - 2300 Turnhout<br />
014 41 87 70 - g.segers@telenet.be<br />
Wim VAN DOESELAER<br />
C. Huysmanslaan 37/8 - 2020 Antwerpen<br />
03 237 10 43 - wimdoes@pandora.be<br />
Secretariaat: Luce DE SMET<br />
Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht<br />
tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58<br />
LIFRAS<br />
Ligue Francophone de Recherches et<br />
d’Activités Sous-Marines asbl<br />
Président: Robert HENRY<br />
Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe<br />
02 653 95 71 - 1010@lifras.be<br />
Vice-président: Jean MOINY<br />
Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet<br />
085 21 36 28 - 8658@lifras.be<br />
Trésorier: Jean-Robert DELOBBE<br />
Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud<br />
02 384 86 56 - 9211@lifras.be<br />
Administrateurs:<br />
Albert BASTIN<br />
Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée<br />
071 43 54 91 - 22289@lifras.be<br />
Fabienne DESCAMPS<br />
Route d’Obourg 73 - 7000 Mons<br />
065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be<br />
Marc HIERNAUX<br />
Rue des Alliés - 1190 Forest<br />
0477 22 78 96 - 6105@lifras.be<br />
Jean RONDIA<br />
Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel<br />
02 374 85 40 - 6360@lifras.be<br />
Laurent TOUSSAINT<br />
Rte. de Marlagne 15 - 5070 Sart Saint Laurent<br />
071 71 32 67 - 14469@lifras.be<br />
Secretariaat:<br />
Katia VAN DE VEEGAETE<br />
Muriel VAN BLOMMEN<br />
Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel<br />
tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 61
Clubs in de kijker<br />
Duikclubs en -scholen<br />
In de kijker<br />
Groepsfoto van de clubleden van Actina Zwevegem,<br />
genomen ter gelegenheid van hun 35-jarig bestaan.<br />
Foto: Peter Cattrysse.<br />
In november 2007 trok de afdeling jeugdduikers van<br />
KTWV (Koninklijke Temse Watersportvereniging),<br />
de KTWV Young Divers, op duikreis naar Hurgada.<br />
Foto: Anne Marie Suykens.<br />
Op 29 juni 2007 organiseerden de Euro-Divers een examen 4*D met 5 kandidaten.<br />
Toch wel een uitzondering voor een club met ongeveer 35 leden.<br />
Allemaal geslaagd! Vlnr: Gerry Vansteenkiste, Kees Vanderzandt, Jurgen Claus,<br />
Gert Vermeiren, Annick Pepermans en duikschoolleider Bruno Van Nuffel.<br />
Foto: Annick Pepermans.<br />
Op 16/01/2008 waren een heleboel leden van Gobio Divers Geraardsbergenis<br />
aanwezig in het clublokaal van Orka Lokeren om er te supporteren voor<br />
het laatste examen van hun kandidaten 1*I’s Rony De Putter en Tom Baert.<br />
Op het moment van de foto waren er al 20 leden naar huis.<br />
Foto: Joeri Van Liefferinge.<br />
62<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Enjoy pure performance<br />
PRESTIGE 32 NTT<br />
De Prestige 32 NTT, waarin geavanceerde warmtegeleidende<br />
nanotechnologie is geïntegreerd, combineert de voordelen van metaal en<br />
technopolymeer in één ademautomaat die onder alle omstandigheden voor<br />
de hoogste prestaties staat.<br />
NTT - WARMTEGELEIDENDE NANOTECHNOLOGIE<br />
Het nieuwe exclusieve, gepatenteerde technopolymeer van Mares geleidt<br />
warmte optimaal en u ademt dan ook zoals u van metalen ademautomaten<br />
gewend bent.<br />
EXTREEM KOUD WATER<br />
NTT-ademautomaten staan garant voor betrouwbaarheid en hoge<br />
prestaties onder extreme omstandigheden.<br />
FLUID DYNAMIC DEFLECTOR<br />
In combinatie met het VAD-systeem betekent<br />
dat een heel natuurlijke luchtstroming<br />
en dus moeiteloos ademhalen.<br />
Ga naar mares.com<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 63
Uitnodiging tot ergernis<br />
De luchtdruk van de<br />
zuurstof en andere<br />
wetenswaardigheden<br />
De opmerkelijke titel ‘Zuurstof in de fles’ boven een artikel in<br />
het populair-wetenschappelijk tijdschrift ‘Quest’ van februari<br />
2008 wekte onmiddellijk de argwaan van Franklin Forrez.<br />
En jawel ... in dit artikel, dat eigenlijk over vrijduiken (‘freediving’<br />
in dit Nederlands blad) gaat in de club ‘Apnea Academy<br />
Amsterdam’, werd ondanks Paul Berts bevindingen<br />
(intussen al meer dan 122 jaar geleden) weer duchtig met<br />
zuurstof gedoken.<br />
Het begon al met de ondertitel ‘Duiken<br />
met of zonder zuurstoffles?’.<br />
In de tekst dan: ‘Bij freediving ben<br />
je alleen verlost van dat zware pakket zuurstof<br />
op je rug.’<br />
Zulke zaken hebben we al meer meegemaakt:<br />
een duikfles wordt nu eenmaal<br />
‘zuurstoffles’ genoemd door vele leken.<br />
Het went ...<br />
Maar het werd erger ....<br />
Er was namelijk bij het artikel een mooi<br />
schema bijgevoegd met de verklaring hoe<br />
een ademautomaat werkt.<br />
Luister en huiver: ‘Zuurstof onder druk. De<br />
zuurstof gaat via een systeem richting zuurstofslang.<br />
Als de gemiddelde druk wegvalt<br />
doordat de duiker inademt, trekt een veer<br />
een ventiel open waardoor er zuurstof uit<br />
de fles stroomt. Deze lucht heeft een druk<br />
van ongeveer 10 bar. De luchtdruk<br />
in de fles is 200 tot 300 keer<br />
hoger dan normaal. De duiker<br />
haalt adem. (...) Zuurstof van 10 bar<br />
stroomt naar binnen.<br />
Zuurstof aan 10 bar ademen! ... en dat voor<br />
een wetenschappelijk tijdschrift!<br />
De journaliste is daarbij zeer verward (door<br />
de gevolgen van het effect Paul Bert?) als<br />
zij het heeft over de luchtdruk van de zuurstof<br />
...<br />
Bij de tekening van de ademautomaat<br />
verwijzen cijfertjes naar de verklaring.<br />
We leren weeral nieuwe termen. Zo is nr.<br />
2: ‘Zuurstof onder hoge druk’ en nr. 13 is<br />
‘Zuurstof onder aangename druk’.<br />
We vrezen dat de ijverige journaliste onder<br />
De tekening mochten we niet publiceren, vandaar<br />
deze foto: “Heeft deze duiker misschien zuurstof<br />
aan 10 bar ingeademd, waardoor hij zich nu niet<br />
zo goed voelt?”.<br />
invloed was van de aangename druk van 10<br />
bar van zuivere zuurstof toen ze dit neerschreef.<br />
n<br />
Tekst: Wim Van Doeselaer<br />
Foto: Ivo Madder<br />
Advertentie<br />
64<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Reportage - BIOLOGIE<br />
De schoenveterworm<br />
Het langste dier ter wereld vind<br />
je gewoon in de Oosterschelde:<br />
de Lineus longissimus of schoenveterworm.<br />
Af en toe kom je bij het zoeken op internet<br />
totaal onverwacht informatie<br />
tegen. Ook ik had deze ervaring nadat<br />
ik ongeveer drie jaar geleden een foto<br />
had gemaakt van iets wat op een grote regenworm<br />
leek. Felice Stalenburg (gekend<br />
van het uitzetten van wilgenstokken aan de<br />
Zeelandbrug en haar prachtige tekeningen<br />
van het Oosterscheldeleven, nvdr) vertelde<br />
me dat het waarschijnlijk een Lineus longissimus<br />
betrof. En inderdaad, wat speurwerk<br />
via Google gaf haar (natuurlijk, ik heb<br />
ook niet getwijfeld) gelijk.<br />
snoerworm<br />
De Lineus longissimus (Gunnerus, 1770)<br />
is een worm die tot de stam van de snoerwormen<br />
(Nemertea of Nemertina) behoort,<br />
in de klasse Anopla. Deze snoerwormen<br />
zijn zeer breekbaar; de afgebroken stukken<br />
groeien weer uit tot nieuwe wormen. De<br />
schoenveterworm is een ongesegmenteerde<br />
worm, met een kleur die varieert tussen<br />
bruinachtig voor jonge exemplaren tot donkerbruin/zwart<br />
voor volwassen exemplaren.<br />
Gewoonlijk is hun lengte tussen de 5<br />
en 15 meter, met een breedte van 5-10 mm.<br />
Uitzonderlijk worden er exemplaren aangetroffen<br />
van meer dan 30 meter lengte en<br />
er wordt gespeculeerd dat ze zelfs 60 meter<br />
kunnen bereiken als ze hun lichaam volledig<br />
uitstrekken. Hun lichaam is vaak voorzien<br />
van lichtere strepen in de lengterichting, in<br />
het bijzonder op het voorste gedeelte van<br />
hun rug. De rechthoekige kop heeft lengtegroeven,<br />
welke als zintuigen functioneren,<br />
en eindigt in een lichtgekleurde tip. Aan<br />
de zijkant van de kop vind je vaak een rij<br />
van tot wel 20 diepliggende roodbruine of<br />
zwarte ogen. Door hun huid zijn soms paarse<br />
of rode zenuwcellen zichtbaar.<br />
Zoek het begin.<br />
Hun voedsel varieert van kadavers tot prooidieren,<br />
welke door middel van een ‘slurf’<br />
(proboscis), met daarin een giftige stekel<br />
nabij hun mond, gevangen wordt. Normaal<br />
zit deze proboscis ingetrokken, maar bij het<br />
jagen op prooi kan hij uitgestulpt worden.<br />
Vaak kun je de Linaeus longissimus vinden<br />
op zanderige en modderige bodems van de<br />
Oosterschelde en de Grevelingen. Ook op<br />
de Noordzee en rondom de Britse eilanden<br />
kun je ze tot een diepte van wel 80 meter tegenkomen.<br />
Het langste bekende exemplaar,<br />
gevonden aan de Schotse kust omstreeks<br />
het jaar 1800, overtreft met een lengte van<br />
60 meter dus ruimschoots de langste dinosaurus<br />
of blauwe vinvis. De lengte van het<br />
dier moet wel met een korreltje zout genomen<br />
worden omwille van de extreme rekbaarheid<br />
van het dier. n<br />
Tekst en foto’s: John de Jong<br />
www.jojodive.nl<br />
In het voorjaar van 2005 was ik een slanke waaierslak aan het fotograferen bij de Zeelandbrug, toen ik<br />
vanuit een ooghoek de Lineus longissimus zag naderen. Omdat ik geen idee had wat er ging gebeuren<br />
besloot ik geduldig te wachten, om met eigen ogen te kunnen aanschouwen of de slanke waaierslak<br />
al dan niet tot de prooidieren behoorde. (Heet dat ramptoerisme?). De schoenveterworm benaderde<br />
de slak en het leek wel of hij hem ‘besnuffelde’. De waaierslak zelf reageerde ook overduidelijk op de<br />
worm, want hij draaide zijn kop om de worm heen. Na deze begroeting verdween de Lineus weer even<br />
snel als hij gekomen was.<br />
De rechthoekige kop heeft lengtegroeven, welke<br />
als zintuigen functioneren, en eindigt in een lichtgekleurde<br />
tip.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008<br />
65
Reportage - INTERVIEW - DUIKMATERIAAL<br />
Scuba Service<br />
In <strong>Hippo</strong> 215 stond een artikel over het keuren van duikflessen<br />
en de soms niet correcte praktijken die eraan verbonden zijn. We<br />
fleurden het artikel op met enkele foto’s van niet al te koosjere<br />
duikflessen die bij jullie bedrijf aangeboden werden. Het leek <strong>Hippo</strong>campus<br />
een goed idee om eens van naderbij te komen kijken<br />
wat er zo al fout loopt bij het nazien van duikmateriaal en de<br />
firma Scuba Service - de zaak van Ronny Desmet en zijn vrouw<br />
Peggy - leek ons de ideale locatie om ons te informeren.<br />
Luc Rooyackers (links) krijgt een deskundige uitleg<br />
van Ronny Desmet (rechts) over de werking van<br />
het computersysteem voor het hydraulisch testen.<br />
<strong>Hippo</strong>: We hebben begrepen dat er<br />
al wel eens duikflessen ter keuring<br />
aangeboden worden die niet zuiver<br />
op de graat zijn. Wat zijn de meest frappante<br />
gevallen?<br />
Ronny: Nitroxflessen die met olie hydraulisch<br />
gekeurd werden, flessen waarvan de<br />
schroefdraad niet conform is met de gegevens<br />
die in het ogief (de fleshals, nvdr)<br />
staan, of flessen waar ‘Handige Harry’s’<br />
zelf aanpassingen aangebracht hebben -<br />
vooral ter hoogte van de schroefdraad.<br />
<strong>Hippo</strong>: Buiten het keuren van duikflessen<br />
doe je ook nog onderhoud en nazicht van<br />
ander duikmateriaal?<br />
Ronny: Ja, we zijn gecertificeerd voor het<br />
onderhoud, nazicht en herstellen van de<br />
meeste merken ademautomaten, maar ook<br />
voor verschillende merken van professionele<br />
volgelaatsmaskers. Ook ander duikmateriaal<br />
kan bij ons onderhouden en hersteld<br />
worden.<br />
Voor zaken die onder fabrieksgarantie vallen,<br />
kan je echter alleen bij een erkend dealer<br />
terecht.<br />
<strong>Hippo</strong>: Waarom ben je met Scuba Service<br />
begonnen?<br />
Ronny: Verscheidene jaren geleden zijn we<br />
begonnen met de distributie van een gekend<br />
duikmerk in België en Luxemburg. Tijdens<br />
Een fles wordt meestal afgekeurd door optische<br />
bevindingen. Foto: Scuba Service.<br />
deze periode gaf ik ook technische opleidingen<br />
aan dealers. Toen, t.g.v. verschillende<br />
gebeurtenissen in de wereld, de verkoop<br />
van het duikmateriaal sterk achteruit<br />
ging, waren we op zoek naar iets anders. Op<br />
dat moment waren er in België maar zeer<br />
weinig firma’s die op een correcte wijze<br />
duikflessen keurden en bovendien was én is<br />
er heel wat vraag naar goed en degelijk onderhoud<br />
van duikmateriaal. De keuze was<br />
dus snel gemaakt. In het begin werkten we<br />
enkel voor duikwinkels en professionele<br />
duikbedrijven, later ook voor verschillende<br />
brandweerkorpsen. In 2005 hebben we<br />
zwaar geïnvesteerd in het, voor ons nodige<br />
en gespecialiseerde keuringsmateriaal, zodat<br />
we nu tot de top behoren betreffende<br />
het testen van composiet- en duikflessen<br />
en het afregelen van ademautomaten. Dit<br />
alles conform de heersende normen (NBN<br />
EN 1968, NBN EN ISO 11623, NBN EN<br />
250) en reglementeringen van zowel de<br />
wetgever als van de fabrikanten. Ondertussen,<br />
door mond-aan-mondreclame, hebben<br />
ook clubs en particulieren hun weg naar ons<br />
gevonden.<br />
<strong>Hippo</strong>: (Ronny geeft ons een degelijke uitleg<br />
over de werking van zijn gesofisticeerde<br />
keuringsmateriaal). Hoe bied je het best een<br />
duikfles ter keuring aan?<br />
Ronny: Wettelijk is het niet verplicht, maar<br />
je biedt een fles best compleet aan met de<br />
kraan er nog op. Ook het netje en de pot (de<br />
bescherming van de voet, nvdr) mag je er<br />
gerust aan laten.<br />
<strong>Hippo</strong>: Wat gebeurt er met een fles die binnenkomt?<br />
Ronny: De gegevens van de fles (gewicht,<br />
inhoud, vul- en testdruk, serienummer,<br />
enz.) worden genoteerd. Dan laten we de<br />
lucht er uit om ze nadien te openen. We<br />
verwijderen de pot, het netje en de kraan.<br />
We inspecteren de fles zowel aan de buitenals<br />
aan de binnenkant. Binnenin is dit in<br />
de praktijk meestal slechts mogelijk nadat<br />
ze vooraf eerst inwendig ‘gecleand’ werd.<br />
Dikwijls zit er roest, olie en/of water in de<br />
fles en moet ze eerst grondig uitgestoomd<br />
- gedroogd - en gegritstaald worden. Gritstralen<br />
gebeurt met kleine stalen bolletjes<br />
omdat die enkel de roest verwijderen. Metaalslakken<br />
zijn uit den boze omdat zij ook<br />
materiaal wegnemen en zand is omwille<br />
van de mogelijke gezondheidsrisico’s ook<br />
niet aanbevolen. Sommige flessen zijn, zoals<br />
het eigenlijk steeds zou moeten, blank<br />
metaalkleurig van binnen. Een fles die bij<br />
ons gekeurd werd en conform de NBN<br />
EN12021 gevuld werd, zal na 30 maanden<br />
binnenin nog steeds kraakproper zijn. Maar<br />
dat is echter zelden het geval, vooral niet<br />
als ze elders gekeurd werd of aan een slechte<br />
vulinstallatie gevuld werd. Met andere<br />
woorden: we hebben meestal veel werk<br />
om ze inwendig te reinigen. De fles moet<br />
gewogen worden. Het gewichtsverlies mag<br />
wettelijk max. 10% bedragen, maar ze zouden<br />
dat eigenlijk beter halveren tot 5%. Uit<br />
ervaring weten we bijvoorbeeld al aan de<br />
extreem zichtbare putcorrosie of een fles al<br />
dan niet afgekeurd zal worden, terwijl het<br />
gewicht dan meestal nog wettelijk in orde<br />
is. Omwille van de verflagen en de stickers<br />
weegt een fles soms zwaarder dan op het<br />
ogief staat. Na de visuele inspectie, is de<br />
fles klaar om hydraulisch getest te worden.<br />
<strong>Hippo</strong>: Hoe gaat dat hydraulisch testen in<br />
zijn werk?<br />
Ronny: We testen met water. Dat water<br />
houden we zuiver met een filtersysteem<br />
waarbij het chloor uit het water gefilterd<br />
wordt en de bacteriën met ozon gedood<br />
worden. Stalen flessen testen we met 8 tegelijk,<br />
omdat daar enkel het drukverlies op<br />
gemeten wordt. We brengen de flessen op<br />
hun voorgeschreven testdruk en houden die<br />
druk aan gedurende 30 seconden. Eventueel<br />
drukverlies wijst op een lek of op een<br />
fles die niet meer in goede staat is.<br />
<strong>Hippo</strong>: Waarom maar 8 flessen tegelijk?<br />
Er zijn plaatsen waar ze er 15 gelijktijdig<br />
testen.<br />
Ronny: Nadeel van meer dan 8 flessen gelijktijdig<br />
te testen is dat door de grote massa<br />
aan water een kleine fit soms niet getraceerd<br />
wordt. De kans is dus reëel dat een goedgekeurde<br />
fles bij het vullen een gaatje blijkt<br />
te hebben. Als je maar 8 flessen gelijktijdig<br />
66<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Volgens de gegevens op het ogief moest deze<br />
fles 12,52 kg wegen en woog 12,28 (dus binnen<br />
de norm van max. 10% gewichtsverlies). Ook de<br />
hydraulische test was OK, maar bij de optische inspectie<br />
was een corrosie breuklijn zichtbaar. Een<br />
paar dagen later, na enkele herdrukkingen, is de<br />
bodem er afgescheurd.<br />
hydraulisch test, is zulk een fenomeen omzeggens<br />
onbestaande, zeker met onze testbank<br />
die elk drukverschil, tot op 4 cijfers na<br />
de komma, elektronisch waarneemt.<br />
<strong>Hippo</strong>: Composietflessen worden op een<br />
andere wijze hydraulisch getest?<br />
Ronny: Zij moeten getest worden d.m.v.<br />
een volumetrische expansiemeting. We<br />
kunnen ze per 4 individueel meten en controleren<br />
op hun elastische expansie en percentueel<br />
permanente vervorming. Hiervoor<br />
plaatsen we ze in een ‘waterjacket’. Dat is<br />
een met water gevulde cilinder die hermetisch<br />
afgesloten wordt. De flessen worden<br />
op hun testdruk gebracht. Elke waterjacket<br />
heeft een aparte meetcel die opmeet hoeveel<br />
water er verplaatst werd, een parameter<br />
voor de elastische uitzetting. Na die uitzetting<br />
moet de composietfles terug naar haar<br />
oorspronkelijke vorm keren. Doet ze dit<br />
niet en overschrijdt ze de, door de fabrikant<br />
toegelaten percentuele vervorming, dan<br />
wordt deze fles afgekeurd. Dit alles wordt<br />
opgemeten door een computersysteem en<br />
afgeprint in een gedetailleerd meetrapport.<br />
<strong>Hippo</strong>: Jullie doen bij een hydraulische<br />
keuring gelijktijdig een optisch keuring. Is<br />
dat nodig? Is een optische keuring sowieso<br />
nog wel nuttig en kan je niet beter altijd hydraulisch<br />
laten testen?<br />
Ronny: Enkel optisch keuren kan zeker en<br />
dat is voor ons zelfs de belangrijkste keuring,<br />
maar indien je fles vuil is moet ze toch<br />
eerst ‘gecleand’ worden en uiteindelijk zal<br />
de totale kostprijs duurder worden dan bij<br />
een hydraulische keuring, want hier zit het<br />
reinigen al mee in.<br />
De wet (A.R.A.B. 358) zegt dat elke fles<br />
volledig proper gemaakt moet worden, zodat<br />
de keurder de staat van het materiaal<br />
kan controleren. In de praktijk gebeurt dit<br />
maar zelden en meestal enkel wanneer de<br />
klant hierom vraagt.<br />
Nochtans vinden wij die optische keuring<br />
zeer belangrijk en zelfs noodzakelijk; een<br />
fles wordt meestal afgekeurd door optische<br />
bevindingen en zelden of nooit tijdens<br />
de hydraulische druktest. Dit laatste zegt<br />
enkel dat een bepaalde fles, op een bepaald<br />
tijdstip, een bepaalde druk weerstaan heeft.<br />
Niet meer en niet minder. Onlangs hadden<br />
we nog een fles waar we na het gritstralen<br />
een ingecorrodeerde breuklijn zagen. Volgens<br />
de hydraulische test was ze echter in<br />
Lees verder op pagina 68.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 67
Reportage - INTERVIEW - DUIKMATERIAAL<br />
Vervolg van pagina 67.<br />
orde. De fles werd afgekeurd en we gebruikten<br />
ze nadien als testfles. Na de vierde<br />
keer drukken tot op 300 bar scheurde de<br />
bodem af ter hoogte van de breuklijn. Stel<br />
je maar eens voor indien we daar geen optische<br />
keuring op hadden gedaan!<br />
<strong>Hippo</strong>: Waarom wordt er geen ultrasoonmeting<br />
uitgevoerd om de wanddikte van<br />
een fles te bepalen?<br />
Ronny: We hebben dat al wel eens overwogen,<br />
maar die test is voor duikflessen niet<br />
100% betrouwbaar en dus niet relevant. De<br />
voornaamste reden: foutieve meting t.g.v.<br />
verflagen en stickers.<br />
<strong>Hippo</strong>: Als de duikfles OK bevonden<br />
wordt, wat gebeurt er dan verder mee?<br />
Ronny: De bevoegde persoon van het keuringsorganisme,<br />
die we speciaal uitnodigen<br />
bij een keuring, slaat zijn keuringsstempel<br />
in de duikfles en wij overschilderen die<br />
met een metaalverf, ter bescherming tegen<br />
roest. Na de hydraulische test wordt de fles<br />
gedroogd met warme lucht, opnieuw gegritstraald<br />
en het stof eruit geblazen. De<br />
schroefdraad wordt opgezuiverd, evenals<br />
het raakvlak van de kraanafdichting. Dus iedere<br />
duikfles is na keuring, inwendig droog<br />
en helemaal zuiver zoals ook het A.R.A.B<br />
358 dit voorschrijft. We monteren de kraan,<br />
De waterjacket voor het hydraulisch testen van<br />
composietflessen.<br />
die eerst ultrasoon gereinigd en nagezien<br />
werd en waarbij alle dichtingen vervangen<br />
werden. Het netje gaat terug rond de fles en<br />
de pot wordt weer aangebracht. De fles, samen<br />
met het testcertificaat, staat klaar om<br />
terug gevuld te worden voor de volgende<br />
duik.<br />
Uitstomen van de duikflessen.<br />
<strong>Hippo</strong>: Ronny, bedankt voor de interessante<br />
uiteenzetting. We hadden nog wel meer<br />
vragen zoals: “Hoe zit het met aluminiumflessen?”,<br />
Hoe worden ademautomaten bij<br />
jullie getest, onderhouden en afgeregeld?”,<br />
en nog veel meer. Maar daar komen we een<br />
andere keer nog wel eens voor terug. n<br />
Tekst: Luc Rooyackers en Ivo Madder<br />
Foto’s: Ivo Madder<br />
Bondsnieuws - COMMISSIE DUIKONDERRICHT<br />
Assistent-Instructeur<br />
Bij een vergelijkende studie tussen de<br />
NELOS en de EN-richtlijnen, werd duidelijk<br />
dat de normen van richtlijn EN-14413-1 (Level<br />
1 Scuba Instructor) overeenkomen met<br />
wat van onze 4*Duikers verlangd wordt<br />
qua ervaringsopbouw, theoretische kennis<br />
en fysische proeven, doch niet wat betreft<br />
didactische vaardigheden.<br />
Daarom hebben we in 2007 binnen<br />
NELOS één brevet meer gecreëerd, namelijk<br />
Assistent-Instructeur. Met de invoering willen<br />
we ons in orde stellen met de Europese<br />
richtlijnen voor Sportduiken, zonder daarom<br />
onze CMAS-normen te verloochenen.<br />
overgangsmaatregel<br />
Zoals steeds bij veranderingen in de opleiding<br />
zijn er overgangsmaatregelen voorzien.<br />
Het ligt voor de hand dat de huidige 4*D,<br />
mits een didactische opleiding, eenvoudig<br />
kan overstappen naar een Europees niveau<br />
overeenkomstig met deze EN-14413-1. Aldus<br />
kunnen bij wijze van overgang alle 4*D<br />
van vóór 1 september 2007, mits een eenmalige<br />
bijscholing, onmiddellijk AI worden.<br />
Het Duikonderricht is van mening dat deze<br />
personen al een zekere ervaring hebben<br />
verworven op het vlak van lesgeven en duiken<br />
leiden. Deze overgangsmaatregel eindigt<br />
op 1 januari 2009! Daarna wordt men<br />
pas AI volgens het gekende stramien binnen<br />
de NELOS/VTS-opleiding. 4*Duikers die de<br />
APBO reeds met succes hadden gevolgd<br />
werden onmiddellijk Assistent-Instructeur.<br />
Zij moesten alleen een aanvraag indienen<br />
en een kopie van hun diploma APBO bijvoegen.<br />
Ondertussen hebben we - tijdens<br />
de overgansmaatregel - al 519 erkende Assistent-Instructeurs!<br />
inhoud van de bijscholing<br />
Als we het hebben over lesgeven, duikt onvermijdelijk<br />
de term didactiek op. Eigenlijk<br />
komt het hier gewoon op neer: didactiek is<br />
het analyseren, voorbereiden, uitvoeren en<br />
evalueren van onderwijs. Concreet betekent<br />
dit voor ons: “Hoe kan ik aan een leerlingduiker<br />
het best, het meest efficiënt en op de<br />
aangenaamste en veiligste wijze een opleiding<br />
sportduiken geven?”. Guy Bosmans,<br />
sinds jaren VTS-docent, heeft in alle regio’s<br />
van de NELOS deze bijscholingen gegeven<br />
aan de geïnteresseerde kandidaten. Hij<br />
heeft hier een prachtige job verricht. Als er<br />
nu zoveel 4*D op een verantwoorde manier<br />
kunnen overstappen naar AI, dan is dat ook<br />
grotendeels zijn verdienste! Hij kan als geen<br />
ander de essentiële bouwstenen van de didactiek<br />
aan de man (vrouw) brengen.<br />
laatste kans<br />
Waarschijnlijk hebben sommige 4*Duikers<br />
de boot gemist wegens allerhande omstandigheden.<br />
Daarom zijn wij akkoord om nog<br />
één sessie in te richten die zal doorgaan op<br />
vrijdag 6 juni 2008 om 19.30 uur in het Duikershuis<br />
te Mechelen. De inschrijvingsformulieren<br />
zullen naar alle clubsecretarissen<br />
worden gestuurd. Geïnteresseerden kunnen<br />
ze dus daar opvragen. n<br />
Tekst: John Remue, Voorzitter Duikonderricht,<br />
en Guy Bosmans, 3*I en VTS-docent<br />
68<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Sprokkels<br />
Spitssnuitdolfijn<br />
gestrand<br />
Op zaterdag 19 januari 2008 spoelden<br />
twee walvisachtigen aan op het strand<br />
van Sangatte nabij Calais, Noord-Frankrijk.<br />
Een moederdier van 4,70 m was<br />
dood. Het vermoedelijke jong is na pogingen<br />
om het terug naar zee te begeleiden<br />
ook gestorven, maar het dreef<br />
met het opkomende tij terug in zee. Het<br />
is mogelijk dat het één van de volgende<br />
dagen toch nog aanspoelt.<br />
Belangwekkend aan deze stranding<br />
is dat het een soort betreft die in het<br />
oostelijke deel van het Kanaal en in<br />
de Noordzee zeer zelden voorkomt, en er<br />
zeker niet thuis hoort. Het gaat hier om de<br />
gewone spitssnuitdolfijn of Mesoplodon<br />
bidens.<br />
Spitssnuitdolfijnen leven in de oceanen en<br />
diepe zeeën, waar ze hun voedsel zoeken tot<br />
op enkele kilometer diepte. Van de meeste<br />
soorten is heel weinig gekend, hoewel ze<br />
tamelijk groot kunnen worden. De laatst<br />
bekende stranding van een spitssnuitdolfijn<br />
in België dateert van 9 oktober 1972, toen<br />
eveneens een moederdier en haar vermoedelijke<br />
jong aanspoelden.<br />
De BMM werd door Franse collega’s gewaarschuwd<br />
en de BMM-specialisten<br />
Thierry Jauniaux en Jan Haelters onderzochten<br />
het dier al ter plaatse. Ze maakten<br />
met de lokale verantwoordelijken van de<br />
Franse organisatie OCEAMM (tussenkomstnetwerk<br />
voor strandingen) afspraken<br />
over het verdere onderzoek van het<br />
kadaver. Het KBIN (BMM) heeft met het<br />
Franse tussenkomstnetwerk<br />
voor strandingen en met het<br />
Centre de Recherche sur<br />
les Mammmifères Marins,<br />
La Rochelle, een overeenkomst<br />
afgesloten voor de<br />
samenwerking bij het onderzoek<br />
van gestrande dieren.<br />
Het transport van het<br />
dier werd gecoördineerd<br />
door de federale overheidsdienst<br />
Leefmilieu, in samenwerking<br />
met de Civiele<br />
Bescherming.<br />
De autopsie die op 21 en 22 januari uitgevoerd<br />
werd door Thierry Jauniaux, samen<br />
met leden van OCEAMM, de Universiteit<br />
Luik en wetenschappers van het KBIN<br />
(BMM), moet duidelijkheid brengen over<br />
de karakteristieken van de soort, maar ook<br />
over de mogelijke doodsoorzaak van de<br />
walvis. n<br />
Tekst: BMM/UGMM/MUMM -<br />
www.mumm.ac.be<br />
Foto’s: Jan Haelters, KBIN (BMM)<br />
BMM & KBIN<br />
De Beheerseenheid van het Mathematisch<br />
Model van de Noordzee<br />
(BMM) is een departement van het<br />
Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen<br />
(KBIN).<br />
Advertentie<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 69
Sprokkels<br />
Apothekers mogen<br />
sportadvies verlenen<br />
Apothekers kunnen binnenkort een specifieke opleiding<br />
volgen in voeding en sporttraumatologie. De<br />
opleiding stelt hen in staat sportadvies te verlenen<br />
aan hun klanten en kadert in het project Adviespunt<br />
Sport. De bedoeling is dat de apothekers hun<br />
patiënten nadien raad geven, hen begeleiden en de<br />
meest geschikte sport helpen kiezen en hen indien<br />
nodig een arts aanbevelen.<br />
De vorming werd uitgewerkt door<br />
professor Peers (Gasthuisberg Leuven)<br />
en dokter Castiaux (UCL), beiden<br />
gespecialiseerd in sporttraumatologie,<br />
en door een aantal voedingsdeskundigen.<br />
Daarnaast heeft ook tenniscoach Carlos<br />
Rodriguez zich aangesloten bij het initiatief.<br />
Meer dan 700 apothekers schreven<br />
zich al in voor de opleiding.<br />
stijgende vraag<br />
naar begeleiding<br />
De initiatiefnemers willen met het project<br />
inspelen op de stijgende vraag naar begeleiding<br />
van apothekers. Met meer dan 80<br />
contacten per dag is de apotheker de meest<br />
geraadpleegde gezondheidsspecialist voor<br />
allerlei gezondheidsproblemen.<br />
Het advies dat hij aan<br />
sportbeoefenaars moet<br />
geven, heeft vaak te<br />
maken met hulp bij het<br />
uitkiezen van bepaalde<br />
diëten, vitaminen en<br />
proteïnen maar ook met het opvangen van<br />
allerlei klachten in verband met kleine traumatologie<br />
zoals spierkrampen, peesontstekingen<br />
en spiervermoeidheid.<br />
“Het spreekt voor zich dat de apotheker niet<br />
de plaats gaat innemen van de echte specialist,<br />
arts, diëtist of kinesitherapeut. Het<br />
is eerder de bedoeling om op te treden als<br />
een gezondheidsspecialist die een gepast<br />
antwoord kan geven op de vragen van zijn<br />
klanten, hetzij door advies te verlenen of<br />
producten te verstrekken, hetzij door hen<br />
door te verwijzen naar de echte specialisten”,<br />
aldus de Algemene Farmaceutische<br />
Bond (APB).<br />
Apothekers die de opleiding hebben gevolgd,<br />
kunnen een speciaal daartoe ontworpen<br />
logo op hun deur of raam aanbrengen.<br />
n<br />
Tekst: MediNews<br />
Duikongeval<br />
in Peutie<br />
Ten huize Jos Henckens, lid van duikclub VVDC, deed zich op<br />
zaterdag 23 februari een echt duikongeval voor. Het slachtoffer,<br />
Roxanne, werd verwond door een omgevallen duikfles en<br />
diende afgevoerd naar de dichtstbijzijnde spoedopvang.<br />
Een snel maar degelijk onderzoek en een<br />
radiografie van het betreffende lidmaat<br />
wezen uit dat enkel de huid en de onderhuid<br />
waren beschadigd door de impact<br />
van de fles. Het gezwollen weefsel<br />
zorgde natuurlijk voor pijn waardoor het<br />
lidmaat niet belast kon worden. De huid<br />
was daarenboven door de druk opengesprongen.<br />
Een pijnstiller en de wondverzorging<br />
volgens de nieuwste technieken<br />
- via reiniging en vochtinbrengende gel<br />
- zullen de huid snel weer laten genezen.<br />
Met die goede vooruitzichten konden<br />
Jos en Roxanne weer huiswaarts keren.<br />
De NELOS-verzekering Arena wil evenwel<br />
niet tussenkomen in de dierenartskosten...<br />
voor Roxanne, de poes. n<br />
Tekst: Erik De Groef, secretaris VVDC<br />
Le nouveau<br />
<strong>Hippo</strong>campe<br />
est arrivé<br />
Het maartnummer van <strong>Hippo</strong>campe, het<br />
bondsblad van onze zusterliga LIFRAS, bezorgde<br />
ons een aangename verrassing.<br />
Een zevenkoppige redactieraad onder leiding<br />
van Marc Hiernaux zorgde voor een<br />
nieuwe lente in <strong>Hippo</strong>campe: 50 pagina’s<br />
interessante artikels over duikreizen, viering<br />
50 jaar BEFOS-FEBRAS, jeugdrubriek,<br />
nieuw materiaal, CMAS-nieuws, vinzwemmen,<br />
enz. en dit alles in fullcolour.<br />
De redactieploeg van onze <strong>Hippo</strong>campus,<br />
die ook gelooft in teamwork, wenst broer<br />
<strong>Hippo</strong>campe van harte proficiat met dit<br />
nieuwe begin. n<br />
De <strong>Hippo</strong>-redactie<br />
70<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
Persbericht<br />
Publiceren én een reis<br />
naar Bonaire winnen!<br />
Wilde je altijd al je verhalen publiceren? Of ontdekt worden als<br />
fantastische fotograaf? Dat kan nu in de reportagewedstrijd op<br />
DuikeninBeeld.tv! En het mooiste is, je kunt er zelfs nog een fantastische<br />
reis naar Bonaire voor twee personen mee winnen!<br />
2008 is het jaar van de reportagewedstrijd<br />
op DuikeninBeeld.tv.<br />
Wij roepen je nu op om jouw reportage<br />
in te zenden! Een verhaal met foto’s<br />
en misschien zelfs een kort filmpje. Het<br />
onderwerp ligt voor de hand: duiken! Een<br />
duik in de plas om de hoek, een duikreis<br />
naar verre tropische of poolkoude oorden,<br />
een evenement, een persoon, de keuze is<br />
aan jou. Alles kan en mag, zo lang het maar<br />
met duiken te maken heeft.<br />
Je reportage bestaat minimaal uit tekst en<br />
foto’s, eventueel aangevuld met bewegend<br />
beeld. Natuurlijk, je mag het allemaal zelf<br />
doen, maar misschien is het wel leuker<br />
om het als team te doen. Iemand die leuk<br />
schrijft, maakt niet altijd de beste foto’s.<br />
Dat geldt andersom ook.<br />
Heb je geen fotograaf ‘bij de hand’ of zoek<br />
je iemand die een leuk verhaal kan schrijven<br />
bij jouw foto’s, dan kun je altijd een<br />
oproep doen op ons forum of andere fora.<br />
Er zijn ongetwijfeld mensen die het leuk<br />
vinden samen met jou kans te maken op de<br />
geweldige prijs die je met deze wedstrijd<br />
kunt winnen.<br />
Want een wedstrijd zonder prijs is geen<br />
wedstrijd. Wij hebben een heel bijzondere<br />
voor je: een reis voor twee personen<br />
naar Bonaire, beschikbaar gesteld door<br />
Bonaire Toeristenbureau en Bonaire Fun<br />
Travel, inclusief vlucht, accommodatie<br />
en duiken. Maar het is ook een prijs met<br />
een opdracht: op Bonaire ga je (als team)<br />
namelijk een duikgerelateerde reportage<br />
naar keuze maken. Deze zal groots wordt<br />
aangekondigd en gepubliceerd op DuikeninBeeld.tv.<br />
Tot en met 15 december 2008 kan je artikels<br />
binnenleveren. Alle inzendingen (mits deze<br />
voldoen aan de eisen) worden gedurende<br />
het hele jaar ook geplaatst op de website.<br />
Wie weet, win jij een reis naar Bonaire?<br />
Voor meer informatie en de voorwaarden:<br />
www.duikeninbeeld.tv n<br />
Tekst: Linda Ferwerda<br />
Foto: JP Bresser<br />
SCUBAPRO DAYS<br />
zilvermeer / mol - 17/18 mei 2008<br />
Scubapro Uwatec organiseert op 17 en 18 mei<br />
2008 de SCUBAPRO DAYS aan het Zilvermeer te<br />
Mol (België), in samenwerking met duikcentrum<br />
Atlantis.<br />
Tijdens dit weekend kan elke duiker, na inschrijving, de<br />
meeste van de Scubapro Uwatec duikartikelen gratis testen<br />
tijdens een echte duik in het Zilvermeer. Ook word je<br />
in de gelegenheid gesteld om alles te weten te komen over het<br />
uitgebreide productassortiment van Scubapro Uwatec.<br />
Reserveer je deelname bij je vertrouwde Scubapro Uwatec Dealer.<br />
Je inschrijving zal persoonlijk bevestigd worden.<br />
Op www.atlantis-vzw.be vind je meer informatie betreffende<br />
het duikcentrum.<br />
Tekst: Guy Nekkebroek<br />
Foto: Ireen Loots<br />
Ook Scubapro Uwatec duikcomputers kan je komen uittesten.<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 71
Webdiving<br />
Drijvende<br />
vuilnisbelten<br />
Voor ik aan mijn dagelijkse migratie naar Brussel begin,<br />
lees ik meestal de krant van gisteren. Zo botste ik op<br />
donderdag 7 februari op een artikel dat me sterk verontrustte.<br />
Door een eigenaardig samenspel van<br />
stromingen bestaan er blijkbaar twee<br />
gebieden in de Grote Oceaan waar<br />
het meeste vuil van over de hele wereld<br />
naar toegebracht wordt. Deze gebieden vormen<br />
een soort van gevangenis voor dingen<br />
die aan het oppervlak drijven. M.a.w. als<br />
we iets in zee gooien dan is de kans groot<br />
dat het na jaren rondzwerven terecht komt<br />
in één van die twee mondiale vuilnisbelten.<br />
In die gebieden met een oppervlakte<br />
van 320 maal België drijft er naar schatting<br />
100 miljoen ton aan bijna onverwoestbaar<br />
afval rond. Drijven is niet echt het juiste<br />
woord, het is zweven op een diepte tussen<br />
0 en 10 meter. Als deze vuilnisbelten zich<br />
uitbreiden dan zullen we binnenkort naast<br />
nettechnieken ook moeten leren hoe we<br />
door een laag vuilnis moeten duiken. Verontrustend!<br />
Ieder wereldprobleem heeft zijn website<br />
en dus ook bovenvermelde verzamelingen<br />
van plastic. Op www.algalita.org vind je<br />
meer informatie over dit nefast verschijnsel<br />
en de mogelijke oplossingen. De Algalita<br />
Marine Research Foundation maakte van<br />
het bestuderen ervan een speerpuntactie.<br />
sQuba<br />
Iets anders dat rondzweeft tot op een diepte<br />
van 10 meter is de nieuwste wagen van het<br />
ontwerpbureau Rinspeed. Ja, het is de eerste<br />
wagen die zowel op de weg als onder water<br />
zijn mannetje weet te staan. Vroegere militaire<br />
exemplaren waren op de weg logge<br />
machines, maar deze auto is een echte sportbak.<br />
De ontwerper haalde zijn inspiratie uit<br />
de film ‘The Spy Who Loved Me’. Daarin<br />
reed geheim agent James Bond het water in,<br />
www.visiblebody.com<br />
iedere keer als het hem te heet onder de voeten<br />
werd. De auto was echter nep, want de<br />
scènes waren animaties. De auto sQuba van<br />
de Zwitserse autobouwer Rinspeed is een<br />
echte, luxe vierwieler die wordt aangedreven<br />
door elektromotoren. Hij biedt ruimte<br />
aan twee personen die, indien nodig, via<br />
ingebouwde ademautomaten lucht krijgen.<br />
Hoewel de auto maar maximaal tien meter<br />
diep kan duiken, is het toch een knap staaltje<br />
techniek. Jammer genoeg zijn er alleen foto’s<br />
beschikbaar op www.rinspeed.com.<br />
Ik wacht op een echte film. Op YouTube?<br />
veiligkijker<br />
In de vorige editie schreef ik over een aantal<br />
sites voor het aanbieden en kopen van<br />
duikmateriaal. Het probleem was hierbij<br />
dat als je iets zocht, je al deze sites moest<br />
bezoeken en napluizen. Een gewone zoekmachine<br />
gebruiken lukt niet echt aangezien<br />
deze geen onderscheid maakt tussen commerciële<br />
informatie en echte aanbiedingen.<br />
Onze zuiderburen hebben hierop iets<br />
gevonden: een zoekmachine die verschillende<br />
veilingsites afspeurt naar datgene wat<br />
je zoekt: www.veilingkijker.nl. Ondanks<br />
een aantal beperkingen een stap in de goede<br />
richting.<br />
Is er een Belgische webdesigner die ook zoiets<br />
gemaakt heeft? Graag een seintje.<br />
visible body<br />
Als duikers hebben we een speciale interesse<br />
in duikgeneeskunde. Daarbij is kennis van<br />
het menselijk lichaam zeer belangrijk. Toch<br />
is het niet gemakkelijk om juist dat plaatje<br />
te vinden dat toont wat je wil zien. Vanaf nu<br />
is dit niet meer waar. Wie vandaag de dag<br />
de menselijke anatomie wil bestuderen, of<br />
gewoon meer wil weten over ons lichaam,<br />
heeft een zeer flexibel studieobject tot zijn<br />
beschikking: www.visiblebody.com. Een<br />
prachtige site die het menselijk lichaam<br />
in beeld brengt zoals je het nog nooit zag.<br />
Deze site toont meer dan het skelet uit het<br />
biologielokaal. De site biedt een compleet<br />
en bovendien interactief driedimensionaal<br />
anatomisch model van de mens, met meer<br />
dan 1.700 anatomische structuren en alle<br />
belangrijke organen en systemen. Ik raad je<br />
aan om je te registreren op de site. Na activering<br />
moet je nog een veilig programmaa<br />
tje installeren ... even geduld uitoefenen tot<br />
alle onderdelen van het menselijk lichaam<br />
gedownload zijn. Daarna opent er zich een<br />
prachtige digitale trektocht door je lichaam.<br />
De moeite!<br />
schelpen<br />
Geïnteresseerd in de anatomie en de indeling<br />
van schelpen? Op www.shelldimension.com<br />
vind je een zeer mooie site over<br />
deze tak van het dierenrijk. Indien je er niet<br />
veel over weet, ontdek je er een compleet<br />
nieuwe wereld. Ook voor experts moet dit<br />
een mooie site zijn, maar deze appreciatie<br />
laat ik aan hen over. Opgepast, misschien<br />
verander je wel van hobby na bezoek van<br />
deze site. Laat de prijzen je echter niet in de<br />
verleiding brengen om van je duiken strooptochten<br />
te maken. Schelpen horen in de zee<br />
thuis!<br />
spel<br />
De groep Morcheeba bracht onlangs een<br />
nieuwe cd uit. Het album draagt de titel<br />
Dive Deep. Als promotiestunt hebben ze op<br />
hun website een spelletje geplaatst waarin je<br />
duikers moet redden. Het spelletje speel je<br />
via www.morcheeba.co.uk/divedeep/<br />
game. Terwijl jij de duikers naar de oppervlakte<br />
probeert te krijgen, hoor je een nummer<br />
van de cd. Jammer genoeg begint het<br />
spel na een minuut te vervelen. Bezoeken en<br />
verder surfen.<br />
Na de vorige editie kreeg ik een aantal e-<br />
mail met tips binnen. Laat je niet ontmoedigen<br />
mochten je URL er deze keer niet<br />
bij zijn. Ze zijn zeker in de volgende webdiving<br />
aan de beurt. Kopje onder en blijf<br />
de goeie tips doorsturen naar Patrick.Van.<br />
Hoeserlande@advalvas.be. n<br />
Tekst: Patrick Van Hoeserlande<br />
72<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008
UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE<br />
- Alle kwaliteitsmerken<br />
- Vulstation 300 bar<br />
- Eigen hersteldienst<br />
- Verhuur duikmateriaal<br />
TE HUUR<br />
DEMONSTRATIE DUIKTANK<br />
- op wielen<br />
- L3m x B2m x H2m<br />
- met 5 vensters 80x100 cm<br />
- geleverd met filter en<br />
verwarmingssysteem<br />
PAUL DE WEERDT<br />
Welleweg 72 - 9320 Erembodegem<br />
Tel: 0475/73 25 74<br />
www.aqualand.be - info@aqualand.be<br />
Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & za: 10-12 u en 13-18 u<br />
DE ZEEMAN<br />
PRO nv<br />
PROFESSIONAL<br />
DIVING<br />
EQUIPMENT<br />
Waar service het<br />
belangrijkste<br />
produkt blijft!<br />
ELKE DAG TOT UW DIENST<br />
van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u<br />
zaterdag van 10u tot 18u<br />
DE ZEEMAN<br />
Jubellaan 54 - 2800 Mechelen<br />
Tel. 015/43.01.31 - Fax 015/43.01.35<br />
info@dezeeman.be<br />
www.dezeeman.com<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008 73
Lopende agenda<br />
Zie ook: http://wiki.nelos.be/index.php/Lopende_agenda<br />
April 2008<br />
20 Examen theorie 2*I<br />
23 Limiet inschrijving 2*I stage<br />
26 Watercolors 2008<br />
Cultureel Centrum ‘De Steiger’<br />
Waalvest 1 - Menen<br />
Aanvang: 20.00 u<br />
27 Uitstap Commissie Biologie<br />
Thema: Bezoek aan het Zwin,<br />
gecombineerd met een strandwandeling<br />
Contactpersoon: Tiny Heremans<br />
016 22 56 98 - tiny@poseidon.be<br />
Mei 2008<br />
06 Herexamen theorie 2*I<br />
06 Cusus GND<br />
AVOS - zie Sectie Technisch Duiken<br />
11 Belgisch Kampioenschap Lange<br />
afstand<br />
Dominique André +32 477 47 69 92<br />
dominique.andre@euphonynet.be<br />
18 Voordracht 3*I<br />
Duikershuis<br />
25 Themaduik Commissie Biologie<br />
Thema: wieren<br />
Gastspreker: Olivier De Clercq<br />
Wemeldinge - Kleine Stelle - 10.00 u<br />
Contactpersoon: Tiny Heremans<br />
016 22 56 98 - tiny@poseidon.be<br />
25 25e Zeevlooienmarkt<br />
Kastelein-Baljuwwijk, Elsene (Brussel)<br />
www.puces-nautiques.org<br />
infos@puces-nautiques.org<br />
0472 47 89 17<br />
25 NK 2008 en GK 2008<br />
Nederlands kampioenschap en<br />
Grevelingenkampioenschap fotografie<br />
nk_wedstrijd@hotmail.com<br />
Frans de Gronckel +31 318 525 828<br />
Juni 2008<br />
01 Examen 1*I/Initiator<br />
Module 1<br />
Duikershuis 10.00-12.00 u<br />
05 Cursus OW Fotograaf Niveau 2<br />
Locatie: Roeselare - 19.30 u<br />
Info zie Kalender WEVOS<br />
of http://users.telenet.be/peterryngaert<br />
06 Assistent-Instructeur<br />
Didactische opleiding<br />
Duikershuis - 19.30 u<br />
08 Wereld Oceaan Dag<br />
08 Zeelandflitsen (fotowedstrijd)<br />
Inschrijving: 8.30 u - Duikshop/café<br />
Octopussy<br />
Wemeldinge<br />
08 NK 2008 en GK 2008<br />
Nederlands kampioenschap en<br />
Grevelingenkampioenschap fotografie<br />
nk_wedstrijd@hotmail.com<br />
Frans de Gronckel +31 318 525 828<br />
12 Herexamen 1*I/Initiator<br />
Module 1<br />
Duikershuis 19.00-21.00 u<br />
15 XXIXe North Sea Challenge<br />
6 en 12 km in de Noordzee - 9.00 u.<br />
Reddingsdienst Cadzand (Nederland)<br />
NSSA - Maurice Hinsenkamp<br />
+32 2 375 65 91 of +31 117 39 24 19<br />
28 Proclamatie Zeelandflitsen<br />
Rumbeke-Roeselaere<br />
Juli 2008<br />
?? NELOS Jeugdsportkamp<br />
Carine Vankelst +32 11 25 52 60<br />
carivank@pandora.be<br />
September 2008<br />
06 Herexamen Duiker-Hulpverlener<br />
06 2e NELOS Wet Wheels Duikdag<br />
Zilvermeer te Mol<br />
Contactpersoon: Eric Reekmans<br />
eric.reekmans@pandora.be - 0496 82 92 12<br />
www.wet-wheels.be/WW-duikdag<br />
Commissie Duikers met een Handicap<br />
13 D-Dive-Day<br />
Oostende<br />
Verantwoordelijke: Inge Dekort<br />
sport@nelos.be<br />
14 Doortocht van het Albertkanaal<br />
Hasselt<br />
Karel Jordens +32 499 27 90 81<br />
karel.jordens@telenet.be<br />
15 Limiet inschrijving 1*I/Initiator<br />
Module 2<br />
21 Nelos Jeugdduikdag 2008<br />
Zilvermeer te Mol<br />
Meer info in de <strong>Hippo</strong> van juni<br />
21 Themaduik Commissie Biologie<br />
Thema: Winterdieren in de Oosterschelde<br />
en Grevelingen<br />
Gastspreker: Peter H. van Bragt<br />
zaal ‘De Stove’ te Stavenisse - 10.00 u<br />
Contactpersoon: Tiny Heremans<br />
016 22 56 98 - tiny@poseidon.be<br />
21 Doortocht Schulensmeer<br />
Lummen<br />
Hugo Aerts +32 472 53 16 40<br />
28 Pre-pre-Zeestage<br />
AVOS en OVOS<br />
Den Osse (Grevelingen)<br />
Contact: secretariaat@avos.be<br />
www.avos.be - www.ovos.be<br />
Oktober 2008<br />
04 - 05 OVOS proevenweekend<br />
Scharrendijke (Grevelingen)<br />
Contactpersoon: John Maes<br />
johnmaes@compaqnet.be<br />
Inschrijving en accomodaties:<br />
Reine Vandenweghe<br />
Reine@zeelandnet.nl<br />
www.ovos.be<br />
05 BK OWH - Antwerpen<br />
Verantwoordelijke: Jurgen Debaveye<br />
jurgen_debaveye@advalvas.be<br />
05 Beker van het Zilvermeer<br />
Mol<br />
Karel Jordens +32 499 27 90 81<br />
karel.jordens@telenet.be<br />
12 AV College 3*I<br />
Duikershuis<br />
12 Pre-Zeestage<br />
Duikershuis<br />
16 Cursus OW Fotograaf Niveau 1<br />
Roeselare - 19.30 u<br />
Info zie Kalender WEVOS<br />
of http://users.telenet.be/peterryngaert<br />
26 Zeestage<br />
van 26/10 t.e.m. 30/10<br />
St.-Raphaël<br />
November 2008<br />
23 Examen 1*I/Initiator<br />
Module 2<br />
23 4e editie Apneufun<br />
‘t Strop te Gent<br />
24 Limiet inschrijving examen 3*I<br />
28 Voordracht Commissie Biologie<br />
Thema: Invasieve soorten in de<br />
Oosterschelde en de Noordzee<br />
Gastspreker: Tom Van England<br />
Roeselaere - 20.00 uur<br />
Contactpersoon: Tiny Heremans<br />
016 22 56 98 - tiny@poseidon.be<br />
30 BK OWH - Antwerpen<br />
Verantwoordelijke: Jurgen Debaveye<br />
jurgen_debaveye@advalvas.be<br />
December 2008<br />
11 Herexamen 1*I/Initiator<br />
Module 2<br />
Duikershuis<br />
11 Post-Zeestage<br />
Duikershuis<br />
14 Mantaís Kerst en Champagneduik<br />
Gent - Blaarmeersen<br />
Inschrijven: ter plaatse t.e.m. 13.00 u.<br />
Info: roland.dekokere@skynet.be<br />
09 230 06 26 of 0472 255 832<br />
www.demanta.be<br />
21 XXIXe Noordzee Kerstzwemtocht<br />
6 km in de Noordzee - 9.30 u.<br />
Reddingsdienst Cadzand (Nederland)<br />
NSSA - Maurice Hinsenkamp<br />
+32 2 375 65 91 of +31 117 39 24 19<br />
Nitrox-opleidingen<br />
www.nelos.be/Technisch_Duiken.html<br />
Let wel:<br />
Controleer even of het evenement inderdaad<br />
wel doorgaat. De zetduivel speelt<br />
ons meer dan eens parten!<br />
En verder? Weet je van interessante<br />
evenementen of organiseer je zelf een<br />
activiteit die in onze Lopende Agenda<br />
kan worden opgenomen, stuur de gegevens<br />
vóór 15 mei 2008 aan:<br />
Ivo MADDER<br />
De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne<br />
Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be<br />
74<br />
<strong>Hippo</strong>campus april 2008