UNIVERSITEIT VAN SUID-AFRIKA

UNIVERSITEIT VAN SUID-AFRIKA
DEPARTEMENT AFRIKAANS EN ALGEMENE
LITERATUURWETENSKAP
AFDELING : AFRIKAANS
VOORDAT U REGISTREER, MOET U EERS MET DIE
DEPARTEMENT IN VERBINDING TREE OOR:
1. U VRAESTELKEUSE
Die departement bied 'n verskeidenheid vraestelle aan waaruit u
vyf moet kies: ten minste een uit taalkunde en een uit
letterkunde. Nie al die vraestelle word elke jaar aangebied nie;
skakel dus heel eerste met die kursusleier vir letterkunde en/of
taalkunde om vas te stel watter vraestelle in 2005 aangebied
word. Hul kontakbesonderhede verskyn op bladsy 5 van hierdie
brosjure.
2. U STUDIEMATERIAAL
U ontvang alle studiemateriaal direk van die departement, nie by
registrasie nie. Ons moet dus u naam en adres kry nadat u
geregistreer het. Tree vir hierdie doel so spoedig moontlik na
registrasie met die departementele sekretaresse in verbinding.
Haar kontakbesonderhede verskyn op bladsy 5 van hierdie
brosjure.
3. WERKPROGRAM EN WERKOPDRAGTE
Alle inligting oor werkopdragte, voorgeskrewe boeke en
leeslyste word direk vanaf die departement aan u gestuur.

I N H O U D S O P G A W E
Bladsy
1. 'N OPWINDENDE NUWE KURSUS 4
2. KONTAKBESONDERHEDE 5
3. UITEENSETTING VAN DIE KURSUS 6
3.1 Algemeen 6
3.2 Keuse van vraestelle 6
3.3 Beskrywing van vraestelinhoud 7
3.3.1 Taalkunde 7
Vraestel 1: Fonologie en morfologie (HAFOMO-U) 7
Vraestel 2: Sintaksis en semantiek (HASINT-B) 9
Vraestel 3: Sosiolinguistiek (HASOSL-X) 10
Vraestel 4: Teksontwerp en redaksionele
praktyk (HATBTP-X) 13
Vraestel 5: Die onderrig van Afrikaans (HOANAF-U) 14
Vraestel 6: Voorligting, gedragsverandering en
MIV/vigs (SBA700-7) 15
3.3.2 Letterkunde 16
Vraestel 1: Afrikaans prosa (HASALE-S) 16
Vraestel 2: Afrikaanse poësie (HAAFPO-G) 18
Vraestel 3: Afrikaanse drama (HASPSP-9) 21
Vraestel 4: Nederlandse letterkunde (HANEPR-A) 23
Vraestel 5: Die vierde genre: literêre niefiksie in
Afrikaans (HAPOPR-K) 25
3.4 Oorgangsmaatreëls 27
3.5 Studiemateriaal 27

3
4. REGISTRASIE VIR DIE HONNEURS
BACCALAUREUSGRAAD 28
4.1 Algemene inligting 28
4.2 Gelyktydige registrasie vir 'n voorgraadse kursus/
module(s) vir niegraaddoeleindes 28
4.3 Keuse van 'n honneursvraestel uit 'n ander vak 28
4.4 Getal vraestelle waarvoor studente in hulle eerste jaar
van studie mag registreer 29

1. 'N OPWINDENDE NUWE KURSUS
4
Die Departement Afrikaans en Algemene Literatuurwetenskap
bied aan u 'n nuwe honneurskursus - 'n leerervaring wat u
beslis nie kan misloop nie.
Wat maak die nuwe honneurskursus so opwindend en anders
as alle voorgangers?
(i) Die kursus is praktykgerig, aktueel en uitkomsgebaseerd.
'n Vraestel soos Teksontwerp en redaksionele praktyk is
byvoorbeeld afgestem op die behoeftes van die taalpraktyk in
die beroeps- en sakewêreld. Die voorbeeldmateriaal wat
gebruik word, is outentiek en betrek allerlei probleme
waarmee taalpraktisyns en kommunikasiekundiges daagliks te
make kry.
(ii) In al die vraestelle word daarvoor voorsiening gemaak dat
temas aangepas kan word om in die besondere behoeftes en
belangstellings van die student te voorsien.
(iii) ‘n Kernaspek is dus individuele aandag. Die kursus stel
studente in staat om in oorleg met die betrokke dosent(e) ‘n
eie honneurspakket saam te stel.
(iv) Evaluering neem 'n nuwe vorm aan. Weg is
geslote eksamens; u kry nou die geleentheid
om in die meeste vraestelle
oopboekeksamens af te lê.
(v) U kan ook in oorleg met die betrokke dosent u eie tempo
bepaal wat die afhandeling van werkopdragte betref.
Kom sluit by ons aan!

5
2. KONTAKBESONDERHEDE
Kampus: Kamer 10-90
Theo van Wijk gebou
Pretoria kampus
Muckelneuk
Pretoria
Pos Afrikaans en Algemene Literatuurwetenskap
UNISA
0003
Telefoon: 012 429 6308 (nasionaal)
+27 12 429 6308 (internasionaal)
Faks: 012 429 3221 (nasionaal)
+27 12 429 3221 (internasionaal)
Vir aandag:
Voorsitter van die Departement Afrikaans en
Algemene Literatuurwetenskap
E-pos: rooshm@unisa.ac.za (kursusleier: letterkunde)
swaneph@unisa.ac.za (kursusleier: taalkunde)
Webwerf: http://www.unisa.ac.za/dept/afr/
Die departementele sekretaresse is op weeksdae tussen 08:00 en
15:00 vir navrae beskikbaar.

3. UITEENSETTING VAN DIE KURSUS
3.1 ALGEMEEN
6
Die leergang/kursus bestaan uit vyf vraestelle. U moet ten
minste een vraestel uit taalkunde en een vraestel uit letterkunde
kies. Vir die oorblywende drie vraestelle het u 'n vrye keuse.
Een van die keusevraestelle kan in oorleg met hierdie
departement uit die honneursvraestelle van 'n ander
departement gekies word. Die voorwaarde hieraan verbonde is
dat die hoofde van die betrokke twee departemente moet
oordeel dat u oor voldoende agtergrondkennis beskik om
daardie vraestel te kan neem en dat dit tot u voordeel strek.
3.2 KEUSE VAN VRAESTELLE
Die volgende vraestelle word aangebied:
Taalkunde Letterkunde
1. Fonologie en morfologie
(HAFOMO-U)
2. Sintaksis en semantiek
(HASINT-B)
3. Sosiolinguistiek
(HASOSL-X)
4. Teksontwerp en redaksionele
praktyk
(HATBTP-X)
5. Die onderrig van Afrikaans
(HOANAF-U)
6. Voorligting, gedragsverandering
en MIV/vigs
(SBA700-7)
1. Afrikaanse prosa
(HASALE-S)
2. Afrikaanse poësie
(HAAFPO-G)
3. Afrikaanse drama
(HASPSP-9)
4. Nederlandse letterkunde
(HANEPR-A)
5. Die vierde genre: literêre
niefiksie in Afrikaans
(HAPOPR-K)

3.3 BESKRYWING VAN VRAESTELINHOUD
7
Om u te help met die keuse van vraestelle word die inhoud van
die verskillende vraestelle nou breedvoerig belig. Kom ons kyk
eers na die vraestelinhoud van die taalkundeafdeling, en dan na
die letterkundeafdeling.
3.3.1 TAALKUNDE
Die taalkundeafdeling bestaan uit ses vraestelle.
" VRAESTEL 1 : Fonologie en morfologie (HAFOMO-U)
Die basiese klankeenhede en -prosesse en die basiese
morfologiese eenhede en prosesse van Afrikaans kom aan bod,
asook die interaksie tussen fonologiese en morfologiese
struktuur. Na voltooiing van die module behoort studente in
staat te wees om onder meer goeie fonetiese transkripsies te
kan doen, fonologiese prosesse in Afrikaans te ontleed en
klankverskynsels in kindertaal te kan omskryf en sistematiseer.
Voorts behoort studente die studieterrein van die morfologie te
kan omskryf, verskeie morfologie-tipes te kan ontleed en
verskeie woordvormingsreëls en morfologiese prosesse,
strukture en reëls te kan verstaan en toepas.
Die temas kan ook in oorleg met die departement aangepas
word by die belangstellings en behoeftes van studente.
Die vraestel bestaan uit die volgende twee afdelings en sentrale
temas.
Afdeling A : Fonologie
Die volgende temas word bestudeer:
1. Fonetiek en fonetiese transkripsie

8
2. Die teorie van onderskeidende kenmerke
3. Fonologiese analise
4. Fonologiese prosesse in Afrikaans
5. Die sillabe as fonologiese eenheid
6. Morfonologiese prosesse in Afrikaans
7. Klankverandering
8. Klankverskynsels in kindertaal
9. Enige tema wat die leerplan vir fonologie toelaat
na oorleg met die dosent
Afdeling B : Morfologie
Die volgende temas word bestudeer:
1. Die studieterrein van die morfologie
- Aspekte van die deskriptiewe morfologie
- Die IP-model
- Die IR-model
- Die WP-model
- Morfeemgebaseerde morfologieë
- Woordgebaseerde morfologieë
- Aspekte van die leksikalistiese morfologie
- Die struktuur van die leksikon
- Beperkings op woordvormingsreëls
2. Grammatiese eenhede
Woord, morfeem, affikse, stamme en wortels
3. Morfologiese prosesse, strukture en reëls
- Afleiding: woordvormingsreëls, produktiwiteit, fleksie
- Samestelling
- Samestellende afleidings en samestellende
samestellings

9
4. Enige tema wat die leerplan vir morfologie toelaat na
oorleg met die betrokke dosent
" VRAESTEL 2 : Sintaksis en semantiek (HASINT-B)
In die afdeling oor sintaksis word aandag gegee aan aspekte
van die sintaktiese struktuur van Afrikaans en die interaksie
tussen die sintaktiese, betekenis- en inligtingstruktuur van
konstruksies. Die afdeling semantiek is gewy aan aspekte van
leksikale semantiek en taalhandelingsteorie. Temas kan in
oorleg met die departement aangepas word by die belangstellings
en behoeftes van studente.
Die vraestel bestaan uit twee afdelings.
Afdeling A : Sintaksis
Hooftemas:
1. Aspekte van saamgestelde sinne in Afrikaans
Neweskikking en onderskikking; bysinsoorte en -funksies
2. Sintaktiese struktuur en semantiese interpretasie
Tematiese funksies en die semantiese klassifikasie van
hoofwerkwoorde van Afrikaans
3. Sintaktiese struktuur en inligtingstruktuur
4. Indieptestudie van bepaalde konstruksietipes in Afrikaans
met inagneming van (1) - (3) hierbo
Kousatiwiteit en sintaktiese struktuur, komplementkonstruksies,
dubbelvoorwerpkonstruksies

10
Afdeling B : Semantiek
Die volgende hooftemas word bestudeer:
1. Leksikale semantiek
- Tipologie van leksikale betekenissoorte
- Tipologie van leksikale betrekkinge
2. Pragmatiese betekenis
- Taalhandelingsteorie
- Relevansieteorie van Sperber en Wilson (1986),
toegepas op bepaalde taalverskynsels in Afrikaans
3. Kognitiewe semantiek
- Sentrale uitgangspunte van die kognitiewe
semantiek
- Toepassings ten opsigte van aspekte van die
leksikale en uitingsemantiek van Afrikaans
" VRAESTEL 3 : Sosiolinguistiek (HASOSL-X)
Die variasie inherent aan Afrikaans en die korrelasie daarvan
met 'n reeks veranderlikes vorm die hooftemas van die
afdelings oor variasietaalkunde en geolinguistiek. In die
afdeling oor taalpolitiek en taalbeplanning word daar gefokus
op die politisering van Afrikaans (in die verlede en tans) en die
plek en funksie van Afrikaans in die omvattender
sosiopolitieke konteks van 'n meertalige, demokratiese Suid-
Afrika.
Na voltooiing van die module behoort studente onder meer in
staat te wees om verskeie geografiese variëteite van Afrikaans
binne sosiopolitieke konteks te kan herken en omskryf, eie
menings te verskaf oor die kwessie van naamgewing en
naamsverandering, en verskeie tegnieke van dataversameling
met betrekking tot dialektologiese navorsing te kan beheer.
Voorts behoort studente ook in staat te wees om die

11
politisering van Afrikaans binne kultureel-historiese konteks
te kan verduidelik, te kan verduidelik hoe taal, mag, politiek en
ideologie in noue samehang staan en die veld en metodiek van
taalbeplanning te kan verstaan en toepas op die Suid-
Afrikaanse talebestel.
Temas kan in oorleg met die departement aangepas word by
die belangstellings en behoeftes van studente.
Hierdie vraestel bestaan uit vier gelykwaardige
onderafdelings.
Afdeling A : Variasietaalkunde
Die volgende aspekte van variasie word behandel:
1. Kernbegrippe in variasieondersoek, waaronder die begrip
taalvariasie en die onderskeid tussen gebruikersvariasie
en gebruiksvariasie word gegee.
2. Kultuur en taal en die multikulturele samestelling van
Afrikaanssprekers. Die kenmerke van Afrikaans met
verwysing na kulturele diffusie in Afrikaans tydens die
vorming van die taal.
3. Stereotipering as 'n filosofiese begrip en 'n houdings-/
gesindheidsmerker in sosiale en geografiese variasie in
taal. Die invloed van stereotipering en gemerktheid op
taalgebruik in tekste, byvoorbeeld in die reklamewêreld.
4. Taalbeheersing, registers en kodewisseling in die lig van
sosiale veranderlikes. Die bespreking van enkele
voorbeelde van sosiale variasie.

12
5. Afrikaans as funksionele variëteit op verskillende
gebruiksvlakke. Die verskil tussen skryftaal en spreektaal
en die effek daarvan vir die praktyk.
6. Die ondersoek na naamgewing en die beskrywing
daarvan.
Afdeling B : Geolinguistiek
Die volgende aspekte word behandel:
1. Die geografiese basis van taalvariasie met voorbeelde uit
die praktyk en die letterkunde.
2. Die rol van sosiopolitiese faktore in die totstandkoming
van geografiese isolasie en variasie in Afrikaans.
3. Taalkundige ooreenkomste tussen hoofstroomvariëteite en
hul subvariëteite. Die sosiolinguistiese belang van
dialektiese verskeidenheid.
4. Tegnieke, metodes en die etiek van dataversameling vir
dialektologiese doeleindes. Die bespreking van die
kartografiese metode met verwysing na die voor- en
nadele daarvan as bron van dialektiese of sosiolektiese
materiaal.
Afdeling C : Taalpolitiek
Die belangrikste temas is:
1. Kernkonsepte
Sosiolinguistiek, taalsosiologie en taalpolitiek, taal en
politiek, mag en ideologie.
2. Aspekte van die taalpolitiek ten opsigte van Afrikaans
Die politisering van Afrikaans en die Afrikaanse
taalgemeenskap tot ongeveer 1990; die herpolitisering,

13
depolitisering en demokratisering van Afrikaans op
politieke, sosiale en kulturele terrein ná 1994; voorstelle
en scenario's ten opsigte van die toekoms van Afrikaans.
Afdeling D : Taalbeplanning
Die sake wat bespreek word, is:
1. Kernkonsepte
Definisies van en skemas vir taalbeplanning; die teorie
van taalbeplanning.
2. Taalbeplanning in Suid-Afrika
'n Oorsig van taalbeplanningsvoorstelle vir Suid-Afrika tot
ongeveer 1990; taalbeplanningsvoorstelle vir Afrikaans
voor en na 1994; voorstelle en scenario's vir 'n
toekomstige talebestel in Suid-Afrika.
" VRAESTEL 4 : Teksontwerp en redaksionele praktyk
(HATBTP-X)
Die doel van hierdie vraestel is om kennis en vaardighede oor
te dra vir mense wat in die taalpraktyk staan. Almal wat in die
loop van hulle werksaamhede nieliterêre of saaklike tekste
moet skryf en/of beoordeel, sal baat vind by hierdie vraestel.
Die kenmerke van verskeie nieliterêre tekste, hulle struktuur en
ontleding, die redaksionele versorging van tekste en die
argumentasiestruktuur van bepaalde tekstipes is die hooftemas
wat in hierdie vraestel aan bod kom. Temas kan in oorleg met
die departement aangepas word by die belangstellings en
behoeftes van studente.

14
Hierdie vraestel besit vier gelykwaardige onderafdelings.
1. Tekstipes
- Kenmerke van nieliterêre tekstipes
- Die interaksie tussen tekstipe en teksstruktuur
- Vaste teksstrukture van onder andere navorsings-,
probleemgerigte, evaluerende en beleidstekste
- Heuristieke vir die skryf van sekere nieliterêre
tekstipes
2. Teksstruktuur en -ontleding
- Die ontleding van die struktuur van bestaande tekste
- Die opbou van tekste in struktureel samehangende
dele
- Identifisering van struktuurbreuke en herskrywing van
swak gestruktureerde tekste
- Deskundige ontleding en probleemoplossingstrategieë
vir oorredende tekste wat deel uitmaak van openbare
inligtingsveldtogte ten opsigte van inhoud, struktuur
en styl
3. Redaksionele praktyk
Die onderstaande aspekte word aan die hand van 'n
verskeidenheid tekstipes behandel:
- Tegnieke vir sowel die tegniese as inhoudelike
redaksionele versorging en proeflees van tekste
- Tipografiese konvensies
- Die voorbereiding van tekskopie
- Die strukturering en moontlike indelingsbeginsels van
niefiksie-publikasies
4. Argumentasie
- Argumentasieteorie, argumenttipes en vaste
argumentasieskemas
- Die herkenning en evaluering van argumentasie in
tekste

- Drogredenasies
15
" VRAESTEL 5 : Die onderrig van Afrikaans
(HAONAF-U)
Hierdie vraestel word vanaf 2006 aangebied.
" VRAESTEL 6 : Voorligting, gedragsverandering en
MIV/vigs (SBA700-7)
Die MIV/vigs-epidemie het in Suid-Afrika reeds pandemiese
afmetings aangeneem. Volgens ‘n verslag wat in Maart 2001
deur die Verenigde Nasies uitgereik is, is daar meer persone
in Suid-Afrika wat met MIV/vigs leef as in enige ander land.
Na raming was ongeveer 5,3 miljoen Suid-Afrikaners teen die
einde van 2002 reeds MIV-positief.
Dit kan onder andere aan die volgende faktore toegeskryf
word:
- onveilige seksuele gedrag
- beskikbare gesondheidsdienste wat nie effektief benut
word nie
- persone met hoërisiko-seksuele gedrag versuim om
vrywillig vir MIV/vigs-toetsing en -berading aan te meld
Kommunikasie is ‘n baie belangrike werktuig waardeur
gedragsverandering kan plaasvind.
In hierdie module word die klem daarop gelê om studente met
die nodige kennis en vaardighede ten opsigte van
kommunikasie toe te rus, en hulle sodoende in staat te stel om
effektiewe MIV/vigs-voorligtingsveldtogte in hulle
omgewings te loods, ten einde positiewe gedragsverandering
in gemeenskappe teweeg te bring.

16
Klem word gelê op die beplanning van voorligtingstrategieë.
Dit sluit die volgende aspekte in:
- identifisering van strategieë om gedragsverandering
teweeg te bring
- kritiese analise van die kommunikasieproses wat
gedragsverandering teweeg moet bring
- onderskeid tussen wetenskaplike feite en openbare mening
- evaluering van verskillende voorligtingsmetodes wat
aangewend word om gedragsverandering teweeg te bring
Aandag word ook bestee aan bepaalde aspekte van
kommunikasie, soos die inhoud van die boodskap, die soort
boodskap, tipe gehoor, konteks, spreker en medium waarin
die boodskap oorgedra word, bestee.
3.3.2 LETTERKUNDE
Die letterkundeafdeling van die kursus bestaan uit
vyf vraestelle.
" VRAESTEL 1 : Afrikaanse prosa (HASALE-S)
Die uitgangspunt van hierdie kursus is tweërlei: naamlik, dat
die prosa gelees kan word as ‘n vorm van dokumentasie en
geskiedskrywing, en dat Afrikaaanse tekste binne die groter
sisteem van die Suid(er-)Afrikaanse letterkunde figureer.
Studente sal kennismaak met en insig verwerf in die
opmerklikste tendense van die Afrikaanse prosa die afgelope
vyftig jaar. Die wyses waarop die prosa die sosiopolitieke
prosesse en kwessies van hierdie era reflekteer en verwoord,
volgens breë tendense en/of deur individuele tekste, vorm die
fokuspunt. Vanuit hierdie perspektief word onderwerpe uit en
persepsies van die Suid-Afrikaanse (literêre) konteks, dikwels
vergelykenderwys, sedert die sestigerjare bestudeer.

17
Die kursus bestaan uit vier afdelings. Daar word oor elke
afdeling meerdere werkopdragte gestel, waaruit die student na
eie keuse, maar in oorleg met die dosent, op bepaalde
afdelings fokus en in totaal vier werkopdragte afhandel en
instuur.
Die afdelings is:
Afdeling A : Die Sestiger-generasie
‘n Kort literêr-historiese oorsig word gedoen van die ontstaan
en belang van die Sestigerbeweging - daardie skrywers,
kritici en publikasies wat vereenselwig word met die
ingrypende en verstrekkende vernuwing wat sedert die einde
van die vyftigerjare in die Afrikaanse prosa plaasgevind het.
Die belangrikste Sestigers: André P. Brink, Etienne Leroux,
Jan Rabie, Chris Barnard en Dolf van Niekerk, maar ook
meer individualistiese outeurs soos Breyten Breytenbach,
Hennie Aucamp, Karel Schoeman, asook Henriette Grové,
Anna M. Louw en Bertha Smit, kan bestudeer word.
Afdeling B : Grensliteratuur
Die militêre konflik wat vanaf die begin van die
sewentigerjare vir byna twintig jaar lank tussen die Suid-
Afrikaanse regering en omringende buurstate geduur het,
vorm die tema van ‘n opmerklike, omvangryke en belangrike
korpus werke. In hierdie afdeling word die betekenis van die
grens-terminologie bespreek, en ‘n oorsig van die
opvallendste karakteristieke van die subgenre gebied. Die
belangrikste tydgenootlike outeurs (en hulle werk) word
bestudeer: Etienne van Heerden, Koos Prinsloo, Alexander
Strachan, Louis Kruger, Gawie Kellerman, maar ook iemand
soos Elsa Joubert. Die nabetragting van hierdie oorlogsituasie
in werk na 2000, kom ook ter sprake.

18
Afdeling C : Die herbesoek aan die Anglo-Boereoorlog
Die periode tussen 1997 en 2003 word gekarakteriseer deur
die publikasie van ‘n groot aantal tekste wat die gebeure
rondom die Tweede Vryheidsoorlog beskou en herskryf. Van
die opmerklikste romans in Afrikaans het hierdie tema
behandel, en tekste geskryf deur Christoffel Coetzee, Ingrid
Winterbach en Karel Schoeman, maar ook gewilde vertellings
deur Eleonor Baker, Jeannette Ferreira en andere, kan gelees
word. Die problematiek rondom hierdie nuwe historiese
romans ten opsigte van die konteks waarbinne dit ontwikkel
het en die ideologiese boodskapwat dit oordra, kry ook
aandag.
Afdeling D : Postkoloniale drome en desillusie
Die Afrikaanse prosa sedert die eeuwending word primêr
vanuit ‘n postkoloniale perspektief gelees en beskryf. In
hierdie afdeling word die denkraam van die postkolonialisme
bespreek en die belangrike vraagstukke rondom identiteit;
twyfel en diaspora uitgelig. Die nihilistiese prosa van die
Negentiger-generasie, die nostalgiese skryfwerk van Hennie
Aucamp, Abraham de Vries en Karel Schoeman, die
selfgeldende tekste van ‘n golf nuwe bruin skrywers (byvoorbeeld
E.K.M. Dido, A.H.M. Scholtz, Karel Benjamin) en die
kontesterende boodskap van Piet Haasbroek en John Miles
kan bestudeer word.
" VRAESTEL 2 : Afrikaanse poësie (HAAFPO-G)
‘n Oorsig en studie van die Afrikaanse poësie sedert 1960,
met spesifieke verwysing na die oeuvres van enkele literêre
spilfigure, asook teoretiese aspekte soos bundelkomposisie en
intertekstualiteit, en spesifieke temas soos religieuse poësie,
vrouestemme en gay-poësie.

19
Agt breë temas (waartussen daar doelbewuste oorvleueling is)
word gestel, waarvan studente enige vier moet doen.
Bo en behalwe die gestelde temas kan enige verdere temas
ook in oorleg met die dosent ontwikkel word om by behoeftes
en belangstellings van studente aan te pas.
Die doelstelling van die vraestel is om studente te oriënteer
om poësie nie slegs te ervaar as ‘n reeks geïsoleerde
enkeltekste wat met behulp van teksgesentreerde meganismes
ontleed word nie. Benewens intratekstuele relasies, word die
intertekstuele verbande tussen verskillende oeuvres ook
ondersoek sodat die Afrikaanse poësie uiteindelik gesien
word as ‘n groot gesprek waaraan ‘n polifonie van stemme
meedoen.
1. Literêre spilfigure
Die oeuvre van een literêre spilfiguur word in hierdie
afdeling bestudeer. Studente kan kies tussen:
Breyten Breytenbach
of
Antjie Krog
of
Wilma Stockenström
of
Sheila Cussons
of
T.T. Cloete

20
2. Bundelkomposisie in die eietydse Afrikaanse poësie:
die eenheidsbundel
Hier word gekonsentreer op die bestudering van
geselekteerde enkelbundels wat op grond van
komposisie, tematiese verweefdheid, ensovoorts benoem
kan word as eenheidsbundels.
Studente kan kies tussen:
Tristia (Van Wyk Louw) en Komas uit ‘n
bamboesstok (Opperman)
of
Van vergetelheid en van glans en
Monsterverse (Stockenström)
of
‘Yk’ en Papierblom (Breytenbach)
of
Lady Anne en Kleur kom nooit alleen nie
(Krog)
3. Religieuse poësie: Cussons en Cloete
Hier word die mistisisme van Cussons se poësie vergelyk
met die meer gereformeerde religie van Cloete se oeuvre.
4. Digterlike families: Johann de Lange, Joan Hambidge,
N.P. van Wyk Louw en Sheila Cussons
Uitgaande van Johann de Lange se poësie, word die
Freudiaanse teorie van die familieromanse en
bloedskande van toepassing gemaak op digters met wie
De Lange poëtiese skakels het: Van Wyk Louw,
Cussons, Hambidge en andere. Die kwessie van
oorspronklikheid in die literatuur kom onder die loep,
asook intertekstualiteit.

21
5. Vrouestemme
Ina Rousseau, Elisabeth Eybers, Olga Kirsch, Eveleen
Castelyn, Lina Spies en Petra Müller
6. Gay-poësie
Joan Hambidge en Johann de Lange
7. Nuwe stemme uit die 90s
Gert Vlok Nel en Charl-Pierre Naudé
8. Swart digters na 1976
Julian de Wette, Peter Snyders, Vincent Oliphant, Patrick
Petersen, Marius Titus, André Boezak, Mathews Phosa
en Kirby van der Merwe
" VRAESTEL 3 : Afrikaanse drama (HASPSP-9)
Met hierdie module word die volgende vraestelspesifieke
uitkomste in die vooruitsig gestel, naamlik om studente
deeglik kennis te laat maak met:
- verskyningsvorme van die drama in Afrikaans, en die
konvensies wat ons daarmee assosieer
- breë temas in die Afrikaanse drama
- een of meer van die oeuvres van belangrike dramaturge -
spilfigure - in Afrikaans
- die geskiedenis van die Afrikaanse drama en teater
Oor elke tema moet studente een werkopdrag voltooi. Enige
twee daarvan moet vollengte-opdragte (ongeveer 25 bladsye)
wees, terwyl die oorblywende twee uit raamwerke van
ongeveer vyf bladsye elk kan bestaan. Studente kan self
besluit oor watter temas hulle vollengte-antwoorde wil
voltooi.

22
Dit is verder vir studente moontlik om die module op een van
twee wyses af te handel. Die eerste keuse is om die
samestelling (inhoud) en aard (vollengte of raamwerk) van
elke werkopdrag aan die dosent oor te laat. ‘n Alternatief is
dat u self die samestelling en aard van u werkopdragte in
oorleg met die dosent bepaal. In dié geval werk dosent en
student op indiwiduele basis met mekaar saam, maar ontvang
studente steeds die nodige studieleiding van die dosent.
Die volgende temas word aangebied:
1. Verskyningsvorme
In tema 1 (werkopdrag 1) maak studente ‘n studie van
verskyningsvorme en/of literêre konvensies van
dramas in Afrikaans. Studente moet in hul antwoorde
gevolglik nagaan watter vereistes aan ‘n dramatiese
struktuurelement (soos karakterisering) gestel word,
en/of wat die vereistes is waaraan ‘n dramatiese
verskyningsvorm (soos die tragedie) moet voldoen.
Daarna moet aangetoon word hoe bepaalde tekste aan
dié vereistes beantwoord.
Alternatiewe verskyningsvorme is die komedie,
tragikomedie, eenbedryf, radio- en/of televisiedrama
(wat die sepie kan insluit), kabaret, kinder- en
jeugteater, ensovoorts. Die skryf van ‘n resensie van
‘n opvoering, uitsending of beeldsending van ‘n drama
kan as ‘n skema-opdrag oorweeg word.
2. Temas
Tema 2 (werkopdrag 2) gaan oor leimotiewe (breë
temas) wat in dramas van meer as een dramaturg
voorkom. Voorbeelde is die invloed van nasionalisme,
die geskiedenis (insluitende die Suid-Afrikaanse
Oorlog/Anglo-Boereoorlog), sosiale beïnvloeding, die
rol van intertekstualiteit, vernuwings, die voorkoms

23
van fantasie, verset, die stem van die vrou,
verskyningsvorme van die volksmoeder, postkolonialisme,
ensovoorts.
3. Spilfigure
By tema 3 (werkopdrag 3) gaan studente temas en
tendense in die oeuvre van een of meer spilfigure in
die Afrikaanse drama na. Voorbeelde van spilfigure is
H.A. Fagan, C.L. Leipoldt, J.F.W. Grosskopf, N.P. van
Wyk Louw, D.J. Opperman, Adam Small, P.G. du
Plessis, Bartho Smit, Reza de Wet, Pieter Fourie,
Breyten Breytenbach, Deon Opperman, André P.
Brink, en andere.
4. Geskiedenis
In die laaste tema (werkopdrag 4) gee studente aandag
aan die geskiedenis van die Afrikaanse toneel. Aspekte
daarvan sluit in: volkstoneel, opvoedkundige toneel,
beroepstoneel, kunstoneel, staatstoneel,
gemeenskapstoneel, studentetoneel, toneel op
kunstefeeste soos die KKNK (Klein Karoo Nasionale
Kunstefees) of Aardklop, werkerstoneel, ensovoorts.
" VRAESTEL 4 : Nederlandse letterkunde (HANEPR-A)
‘n Inleiding tot die Nederlandstalige letterkunde (Vlaams en
Nederlands) om studente wat op voorgraadse vlak slegs ‘n
kursoriese kennismaking met aspekte van die
Nederlandstalige prosa en poësie gehad het, ‘n breër insig te
bied in karakteristieke temas, opmerklike tendense en
uitnemende figure van die afgelope veertig jaar. Die
belangstellende student sal die verbande tussen die
Afrikaanse en Europese (post-)modernistiese literatuur kan lê
deur middel van die Nederlandse skakel, en die voorgeskrewe
tekste verteenwoordig tendense wat sinvol deur verdere
nagraadse ondersoek bestudeer kan word.

24
Die kursus bestaan uit twee afdelings: prosa en poësie.
Werkopdragte word gestel oor beide afdelings, en studente
moet vier daarvan uitvoer waarvan ten minste een uit elk van
die afdelings. Die student kan dus óf in prosa óf in poësie
spesialiseer. Die keuses van bepaalde tekste en outeurs word
jaarliks gewysig.
Die studietemas is:
Afdeling A : Prosa
1. Grootmeesters van die twintigste eeu
Die vernuwing in die Nederlandstalige prosa wat na
die
Tweede Wêreldoorlog plaasgevind het, word
vereenselwig met outeurs wat die bekendste figure
binne die twintigste-eeuse kanon sou word. Die
kenmerkende aspekte van die prosa van hierdie
periode - ‘n digte, veelvlakkige verhaalstruktuur, ‘n
kritiese verteltoon - word beskou aan die hand van ‘n
keuse uit die romans van W.F. Hermans, Gerard Reve,
Harry Mulisch en Hugo Claus.
2. Roman en maatskappy
Die wyse waarop die letterkunde die tydsgees en
maatskaplike kwessies van die hedendaagse
Nederlandse en Vlaamse samelewing reflekteer, vorm
die fokuspunt van hierdie studietema. Die werkopdragte
bied keuses tussen die werk van
vroueskrywers (byvoorbeeld Hella Haasse, Nelleke
Noordervliet, Connie Palmen, Mireille Cottonjè en
Kristien Hemmerechts), en die van allochtone outeurs
(byvoorbeeld Kader Abdolah en Hafid Bouazza).
Afdeling B : Poësie

25
3. Die Nederlandse poësie na die Vyftigers
‘n Oorsig van die belangrikste tendense in die
Nederlandse poësie sedert 1960 vorm die inleiding tot
hierdie afdeling. ‘n Beskrywing en evaluasie van
stylrigtings soos die neorealisme, die parlandisme en
die taalgerigte poësie en ‘n kort bekendstelling aan die
belangrikste digters verteenwoordigend van hierdie
rigtings, word gedoen.
4. ‘n Studie van enkele Nederlandse spilfigure
Digters wat gekanoniseer is as die belangrikste
verteenwoordigers van die taalgerigte poësie,
byvoorbeeld Rutger Kopland, Hans Faverey en Gerrit
Komrij, word bestudeer aan die hand van hulle poësie
en hulle poetica.
5. ‘n Studie van twee Vlaamse digters
Anton van Wilderode en Herman de Coninck, wat
eksponente van die tradisionele poësie en die
neorealisme is, is uitnemende digtersfigure binne die
Vlaamse literêre toneel. Beurtelings word die werk van
een van die digters in besonderhede bestudeer.
" VRAESTEL 5 : Die vierde genre: literêre niefiksie in
Afrikaans (HAPOPR-K)
In aansluiting by die genregebaseerde benadering van ons
honneurskursusse, val die fokus in hierdie vraestel op die
vierde genre: ‘n versameling tekste wat benoem kan word met
die term literêre niefiksie. Die digotomie feit/fiksie sal
bestudeer word met verwysing na egodokumente (insluitende
die biografie, outobiografie, memoirs, dagboeke, briewe en
essays), reisliteratuur, natuurhistoriese of
natuurwetenskaplike prosa, asook literêre joernalistiek.
Studente sal dus terselfdertyd blootgestel word aan ‘n gewilde

26
en populêre genre, maar ook aan die akademiese debat
rondom die demokratisering van letterkunde asook die
diskoers betreffende feit/fiksie en die oorskryding van dié
betrokke grense. ‘n Versameling Afrikaanse tekste wat
beskryf kan word met die generiese klassifikasie van literêre
niefiksie sal die hooffokus wees, maar ‘n komparatiewe
benadering wat Engelse en Nederlandse tekste insluit, sal
gelyklopend gevolg word.
Spesifieke uitkomste
1. Om die tradisionele definisie van “Letterkunde” en die
huidige demokratisering van die konsep te beredeneer;
2. om die funksionaliteit en geldigheid van
genreklassifikasie te bevraagteken;
3. om die bestudering van hibriede tekste waar
vermenging tussen feit en fiksie plaasvind, te fasiliteer;
4. om tendense en patrone van literêre niefiksie in die
Afrikaanse, Engelse en Nederlandse letterkunde te
identifiseer;
5. om krities om te gaan met die polemiese kwessies en
opinies wat dikwels die basis van literêre niefiksie
vorm.
Studente moet deur die loop van die jaar vier werkopdragte
inhandig. Die inhoud van hierdie werkopdragte,
voorgeskrewe tekste en aanbevole leesmateriaal sal in ‘n
latere studiebrief verskaf word.
3.4 OORGANGSMAATREËLS
Vir studente wat voor 1999 ingeskryf het vir die
honneurskursus in Afrikaans, geld daar spesifieke
oorgangsmaatreëls met betrekking tot die keuse van
vraestelle. Raadpleeg deel 1 van die universiteit se jaarboek
in hierdie verband. Vir studente wat vir die eerste keer vir

27
honneurs inskryf, geld hierdie oorgangsmaatreëls nie.
3.5 STUDIEMATERIAAL
In al die vraestelle geskied die onderrig met behulp van
studiebriewe. Studiegidse sal slegs geproduseer word vir
vraestelle waar die aantal ingeskrewe studente dit ekonomies
regverdig. Leeslyste, besprekings met annotasies en ander
studiemateriaal word deur die departement aan u versend.
Vir elke vraestel sal ten minste vier werkopdragte gestel
word. Die keuse van temas vir werkopdragte en die getal
werkopdragte waaruit u vier moet kies, kan varieer na gelang
van die beskikbaarheid van dosente wat die werkopdragte kan
evalueer. In al die vraestelle word die moontlikheid ook
voorsien dat temas aangepas kan word by die besondere
belangstelling en behoeftes van studente.
U is dus tot 'n groot mate in beheer van u studiepakket. U kan
u eie studiepakket in oorleg met die betrokke dosent(e)
saamstel. U moet ten minste een vraestel uit taalkunde en een
uit letterkunde kies. Ten opsigte van die oorblywende drie
vraestelle het u 'n vrye keuse.

28
4. REGISTRASIE VIR DIE HONNEURS
BACCALAUREUSGRAAD
4.1 ALGEMENE INLIGTING
In deel 1 van die universiteit se jaarboek sal u al die inligting kry
rakende toelating tot nagraadse studie. Dit sluit onder andere
inligting in wat betrekking het op dokumente wat u aansoek moet
vergesel, die getal vraestelle waarvoor u moet registreer,
herregistrasie, die duur van u voorgenome studie, aansoeke om
kansellasie, ensovoorts. Skakel egter eers met die departement
voordat u registreer.
4.2 GELYKTYDIGE REGISTRASIE VIR 'N
VOORGRAADSE KURSUS/MODULE(S) VIR
NIEGRAADDOELEINDES
U kan slegs met die spesiale toestemming van die universiteit
se senaat registreer vir hoogstens een voorgraadse kursus (of
die ooreenstemmende aantal modules op dieselfde vlak) vir
niegraaddoeleindes (NGD) gelyktydig met 'n honneurskursus.
Die voorwaardie is dat die NGD-module/kursus verband hou
met u honneursstudie, of dat 'n skriftelike motivering
voorgelê word wat vir die universiteit aanvaarbaar is. Let
asseblief daarop dat u voor die sluitingsdatum vir registrasie
vir die voorgraadse kursus/module(s) aansoek moet doen om
toestemming vir gelyktydige registrasie.
4.3 KEUSE VAN 'N HONNEURSVRAESTEL UIT 'N
ANDER VAK
U mag een van die vraestelle van die honneursgraad vervang
met 'n honneursvraestel uit 'n ander vak, indien die betrokke
twee departemente oordeel dat u oor voldoende
agtergrondkennis beskik om daardie vraestel te kan neem en
dit tot u voordeel is.

29
4.4 GETAL VRAESTELLE WAARVOOR STUDENTE IN
HULLE EERSTE JAAR VAN STUDIE MAG
REGISTREER
Benewens die formele toelatingsvereistes wat in afdeling B
van deel 1 van die jaarboek gestel word, is die volgende
bepalings van toepassing:
(a) Studente wat 60% of meer behaal het in die finale
kursus van die vak waarin hulle met hul studie wil
voortgaan en die kursus minders as ses jaar gelede
afgelê het, registreer in hulle eerste jaar van studie vir
hoogstens drie vraestelle. Studente word ten sterkste
afgeraai om vir meer as drie vraestelle te registreer.
Slegs in hoogs uitsonderlike gevalle sal die voorsitter
van die departement 'n aansoek om vir meer vraestelle
te registreer, oorweeg mits 'n gemotiveerde aansoek
die registrasievorm vergesel. Ten einde hulle studies
nie te vertraag nie, moet sodanige studente aandui vir
watter drie vraestelle hulle wil registreer indien hul
aansoek om meer vraestelle te mag neem, nie
suksesvol is nie. Normaalweg sal slegs studente wat
vir alle praktiese doeleindes voltyds studeer, toegelaat
word om al vyf vraestelle in een jaar aan te bied.
(b) Studente wat in die finale kursus van die vak waarin
hulle met hul studie wil voortgaan,
(i) minder as 60% behaal het; of
(ii) 60% of meer behaal het, maar die kursus ses jaar
of langer gelede geslaag het, kan, indien hulle tot
die studie vir die honneursgraad toegelaat word,
in hul eerste jaar van studie vir hoogstens twee
vraestelle registreer.