Opskrif; Chemiese beheer van bosluise en die ... - Landbou.com
Opskrif; Chemiese beheer van bosluise en die ... - Landbou.com
Opskrif; Chemiese beheer van bosluise en die ... - Landbou.com
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
organofosfate, karbamate,formamidi<strong>en</strong>e <strong>en</strong> sintetiese piretroïede,<br />
aangevul deur <strong>die</strong> makrosikliese laktone <strong>en</strong> meer onlangs deur ‘n<br />
groeireguleerder, insluit. Die vordering deur <strong>die</strong> verskill<strong>en</strong>de<br />
bosluisdoderklasse is hoofsaaklik aangedryf deur ekonomiese aanvraag,<br />
maar altyd getemper deur <strong>die</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> bosluisweerstandigheid<br />
te<strong>en</strong> hier<strong>die</strong> middels. Die ontwikkeling <strong>van</strong> veiliger bosluisdoders is toe te<br />
skryf aan bemarkingsdruk <strong>en</strong> ‘n groei<strong>en</strong>de bewuswording <strong>van</strong> <strong>die</strong> nadelige<br />
uitwerking <strong>van</strong> middles wat veroorsaak word deur <strong>die</strong> opbou <strong>van</strong><br />
weefselreste.<br />
Historiese perspektief<br />
Beheermaatreëls te<strong>en</strong> <strong>bosluise</strong> <strong>en</strong> bosluisoorgedraagde siektes is op<br />
groot skaal toegepas in suidelike Afrika na <strong>die</strong> verspreiding <strong>van</strong><br />
Ooskuskoors <strong>van</strong>af Oos-Afrika (Norval, 1994). As gevolg <strong>van</strong> 95%<br />
beesvrektes in Suid-Afrika veroorsaak deur Ooskuskoors gedur<strong>en</strong>de <strong>die</strong><br />
periode 1901-1902, is daar ‘n aansi<strong>en</strong>like poging aangew<strong>en</strong>d om<br />
bosluis<strong>beheer</strong>maatreëls te ontwikkel.<br />
Vroeë pogings om beeste te<strong>en</strong> bosluisoorgedraagde siektes in te <strong>en</strong>t, deur<br />
Robert Koch <strong>en</strong> later sir Arnold Theiler, was meesal onsuksesvol. Tog het<br />
<strong>die</strong> k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong> <strong>die</strong> bosluis (bruin oorbosluis) wat verantwoordelik is vir <strong>die</strong><br />
oordraging <strong>van</strong> siektes, tot meer suksesvolle <strong>beheer</strong>maatreëls, gebaseer<br />
op bosluis<strong>beheer</strong>, kwarantynprosedures, wisselweiding, uitslagting <strong>en</strong> dip<br />
in arse<strong>en</strong>oplossings, gelei. Om te dip het geblyk <strong>die</strong> mees praktiese <strong>en</strong><br />
effektiewe maatreël te wees. Dit is toe verpligt<strong>en</strong>d gemaak <strong>en</strong> het <strong>die</strong><br />
anker <strong>van</strong> bosluis<strong>beheer</strong> geword, wat daartoe gelei het dat Ooskuskoors<br />
onder <strong>beheer</strong> gebring <strong>en</strong> totaal uitgeroei is in 1956.<br />
Na <strong>die</strong> uitroeiing <strong>van</strong> Ooskuskoors was daar eintlik twee opsies oop vir <strong>die</strong><br />
suidelike Afrikalande; hulle kon of <strong>die</strong> oorblyw<strong>en</strong>de bosluisoorgedraagde<br />
siektes (rooiwater, galsiekte <strong>en</strong> hartwater) deur in<strong>en</strong>ting <strong>beheer</strong>, of hul<br />
kon <strong>die</strong> siektes aanhou <strong>beheer</strong> deur voort te gaan om te dip. Om op <strong>die</strong><br />
parasietstadium toe te slaan, was destyds aanvaar as <strong>die</strong> mees effektiewe<br />
<strong>en</strong> ekonomiese manier om <strong>bosluise</strong> te <strong>beheer</strong> <strong>en</strong> deur <strong>die</strong>re op kort<br />
tuss<strong>en</strong>poses te dip, het <strong>die</strong> standaard manier geword om <strong>bosluise</strong> te<br />
<strong>beheer</strong>.<br />
In Suid-Afrika is verpligte dip opgeskort <strong>en</strong> <strong>die</strong> keuse is aan individuele<br />
boere oorgelaat of hulle wil dip of nie (Norval, 1994). Nogtans is daar in<br />
<strong>die</strong> destydse onafhanklike tuislande deur <strong>die</strong> regering voortgegaan om<br />
beeste op kommunale weiding te dip. Huidiglik di<strong>en</strong> dit ook as wyse <strong>van</strong><br />
toesig oor <strong>die</strong> vee wat veral met bek-<strong>en</strong>-klouseer belangrik is. Dit het gelei<br />
tot <strong>die</strong> huidige situasie waar bosluis<strong>beheer</strong> deur chemiese middels verder<br />
gekompliseer is deur <strong>die</strong> dubbele lew<strong>en</strong>de hawe ekonomie (kommersieel<br />
<strong>en</strong> kommunaal). Die meeste bevestigings <strong>van</strong> bosluisweerstandigheid is<br />
opgetek<strong>en</strong> in <strong>die</strong> kommersiële sektor, wat vry toegang tot bosluisdoders<br />
gehad het <strong>en</strong> daardeur <strong>die</strong> weerstandigheidsprobleem vergroot het deur<br />
hoofsaaklik hoë frekw<strong>en</strong>sie gebruik. Die kommunale sektor is tradisioneel<br />
deur kontrakte verbind tot bosluisdoders wat deur <strong>die</strong> regering
Change language