02.05.2013 Views

die sportiewe vriend - ATKV

die sportiewe vriend - ATKV

die sportiewe vriend - ATKV

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Bronne: en.wikipedia.org; http://science.<br />

howstuffworks.com; www.newton.dep.anl<br />

Hoe werk ’n buislig?<br />

Sodra jy <strong>die</strong> krag aanskakel, aktiveer <strong>die</strong><br />

elektriese stroom <strong>die</strong> kwik in <strong>die</strong> buislig.<br />

Die kwik stel dan ultravioletstrale vry. Die<br />

ultravioletstrale skyn op <strong>die</strong> fl uoressente<br />

stof waarmee <strong>die</strong> binnekant van <strong>die</strong><br />

buis uitgevoer is. Dié stof absorbeer <strong>die</strong><br />

onsigbare ultravioletstrale en stel helder,<br />

sigbare lig vry.<br />

HET HET JY JY GEWEET?<br />

GEWEET?<br />

Skerpioene Skerpioene gloei gloei in in <strong>die</strong> <strong>die</strong> donker donker wanwanneer jy ultravioletlig op hulle skyn.<br />

Gloeiende<br />

diamante<br />

Party diamante is fl uoressent.<br />

As ultravioletlig daarop<br />

geskyn word, produseer <strong>die</strong><br />

diamant ’n blou, wit, geel,<br />

groen, pienk of rooi gloed.<br />

Dit kan <strong>die</strong> waarde van ’n<br />

diamant beïnvloed.<br />

Chemiese gloed<br />

Party dinge wat in <strong>die</strong> nag gloei, soos <strong>die</strong><br />

gloeistokkies wat ’n mens vir veiligheid kan<br />

gebruik wanneer jou motor in <strong>die</strong> nag breek,<br />

gebruik ’n chemiese proses om te gloei.<br />

Wanneer jy <strong>die</strong> gloeistokkie knak, begin<br />

chemiese stowwe met mekaar reageer. Die<br />

chemiese reaksie stel lig vry.<br />

Gloeiende woorde<br />

LUMINESSENSIE is lig wat teen ’n lae temperatuur<br />

vrygestel word, byvoorbeeld wanneer ’n fl uoressente<br />

stof in <strong>die</strong> donker gloei.<br />

BIOLUMINESSENSIE verwys na lewende<br />

organismes wat lig vrystel, byvoorbeeld sommige<br />

<strong>die</strong>pseevisse wat self lig kan produseer.<br />

CHEMOLUMINESSENSIE verwys na lig wat as<br />

gevolg van ’n chemiese reaksie vrygestel word,<br />

byvoorbeeld in gloeistokkies.<br />

FOSFORESSENSIE beteken dat ’n stof energie<br />

absorbeer en dit dan stadig vrystel, soos speelgoed<br />

wat in <strong>die</strong> donker gloei. Fosforessente verf hou dus<br />

aan gloei nadat <strong>die</strong> lig afgeskakel is.<br />

FLUORESSENSIE vind plaas wanneer ’n stof<br />

energie absorbeer en dit dadelik weer vrystel, soos<br />

in ’n buislig gebeur. Fluoressente verf wat onder<br />

ultravioletlig gloei, hou dadelik op gloei wanneer <strong>die</strong><br />

ultravioletlig afgeskakel word.<br />

Hoezit! 23

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!