ECN Beleidsstudies Benutting restwarmte 1. Inleiding 2 ...

gaande van opwekking van deze hoeveelheid warmte met een aardgasgestookte ketel met een rendement
van 90%.
Voor 2020 wordt een indicatief technisch potentieel voor additionele restwarmtelevering aan de
industrie ingeschat op ongeveer 10 PJ. Voor de gebouwde omgeving wordt uitgegaan van een potentieel
van maximaal 20 PJ en voor de glastuinbouw van ongeveer 5 PJ.
Tabel 2 Indicatie van potentieel restwarmtebenutting 6
[PJ]
Indicatie
[Mton CO2-eq.]
Technisch additioneel potentieel 2020 35 2
Instrumenteerbaar potentieel 2020 10-20 1
Effect op de overheidsuitgaven
Om de besluitvorming van bedrijven effectief te beïnvloeden moet de hoogte van de heffing aanzienlijk
zijn ten opzichte van de brandstofkosten voor alternatieve warmteopwekking. Dit kan een
zeer substantiële lastenverzwaring inhouden voor energie-intensieve bedrijven, die moeilijk gecompenseerd
kan worden.
Gesteld dat de totale aantoonbaar met beleid aan te pakken restwarmteproductie 200 PJ bedraagt,
zou een heffing equivalent met 50 €/ton CO2-eq een totale heffingsopbrengst van circa € 550 mln
opleveren. 7 Puur als belasting is de grondslag restwarmte twijfelachtig, er ontstaan afbakeningsproblemen.
Het ligt meer voor de hand om samen met de sectoren de heffingsopbrengst te bestemmen
voor restwarmteprojecten. Ook door een bonus/malussysteem te gebruiken gebaseerd op normen
(of benchmarks) kan geprobeerd worden een hoge marginale prikkel te creëren en de totale
opbrengst terug te sluizen.
Effect op de CO2 doelstelling
De maatregel leidt tot CO2-emissiereductie bij zowel ETS sectoren als niet-ETS sectoren, afhankelijk
van de sector waar de warmte wordt afgenomen. De emissiereductie per geleverde eenheid
warmte is sterk afhankelijk van de kwaliteit van het ontwerp en de bedrijfsvoering van het warmtenet
(van Melick, 2007).
Effect op de doelstelling voor duurzame energie
Restwarmtebenutting is in competitie met alternatieve duurzame warmtevoorziening in de gebouwde
omgeving en de glastuinbouw. Warmtenetten kunnen ook gebruik maken van duurzame
warmtebronnen zoals aardwarmte of biomassa-gestookte WKK.
Effect op de doelstelling voor energiebesparing
De maatregel verhoogt de energiebesparing omdat brandstof voor warmteopwekking wordt bespaard.
Er is wel additioneel energiegebruik voor pompen en hulpwarmteketels. Bij warmteaftap is
er rendementsverlies van de elektriciteitsopwekking.
Kosteneffectiviteit
Projecten voor restwarmtebenutting zijn relatief duur, maar dit is wel afhankelijk van de ontwikkeling
van de energieprijzen en heffingen op CO2 en energie. Pilotprojecten kunnen kennis opleveren
die de kosten van toekomstige projecten enigszins beperken, maar de technologie is uitontwikkeld.
Er zijn in de literatuur weinig harde gegevens beschikbaar over de kosten en energieprestaties van
warmtenetten en de spreiding is groot (van Melick, 2007).
6
Precieze cijfers voor restwarmte zijn bij het CBS niet beschikbaar, onder andere vanwege warmtelevering door joint-ventures.
7
Uitgaande van de emissiefactor van aardgas. Een hoge prikkel lijkt noodzakelijk omdat er voor restwarmtebenutting veel barrières
bestaan.
7