De opmars van ... duurzaam voedsel - Platform Verduurzaming ...

Dit is een uitgave van Metro CustoM Publishing
2
‘de belangrijkste rol ligt bij
de consument’
Dit is een uitgave van Metro CustoM Publishing
Maarten Rooijakkers opende tien jaar geleden een ‘zichtstal’ in Aarle-Rixtel, omdat hij vond dat
boeren de varkenshouderij maar eens wat transparanter moest worden. Vanuit een skybox (“wel hoog,
maar zonder bar en serverende dames”) kunnen bezoekers de zeugen en biggen in zijn stallen bekijken.
3
Met het kopen van voedsel of wat voor product
dan ook, belast je het milieu. Maar zowel bedrijven
als consumenten kunnen hun steentje
bijdragen. Wouter de Bruijn, voorzitter van
het Platform Verduurzaming Voedsel, legt uit.
“Het is belangrijk dat bedrijven aan verduurzaming
doen. Onze grondstoffen moeten
namelijk letterlijk groeien in een duurzame
omgeving. Bedrijven beseffen dat dit in het
kader van ‘people, planet en profit’ van groot
belang is. De bedrijven die het meest duurzaam
produceren en distribueren - en dan
bedoel ik zowel de inkoop van duurzame
grondstoffen als de verduurzaming van de
eigen productie- en distributieprocessen -
blijken ook op andere terreinen heel goed te
scoren. Wat dat betreft gaan ecologie en economie
hand in hand.
eerlijk
Het produceren van voedsel, maar ook van
andere producten, heeft altijd effect op mens,
dier en milieu. Hoe groot dat effect is, hangt
af van de manier waarop je naar een product
kijkt. Wij stellen dat er negen thema’s zijn
waarop moet worden gelet bij de productie
en distributie van voedsel. Waterverbruik,
energieverbruik, reductie van CO2, transportreductie,
afvalpreventie, dierenwelzijn,
duurzame teelt, betrokkenheid van medewerkers
en eerlijke handel.
Het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (LNV) zorgt ervoor dat bijzondere
initiatieven van het bedrijfsleven
snel kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast
kijken zij naar terugdringing van belemme-
9 thema’s
op een rij
Verduurzaming voedsel. Deze benaming
doet vast niet bij iedereen een belletje
rinkelen. Om je wegwijs te maken in de
wereld van duurzame voeding, volgt
hieronder een beknopte uitleg.
Bij verduurzaming van voedsel gaat het om
drie aandachtsgebieden: het verminderen van
milieubelasting en afval, het vergroten van
dierenwelzijn en eerlijke handel. Daartoe moeten
verduurzamingsprocessen worden doorgevoerd en
moet het aanbod van duurzame voedselproducten
worden vergroot. Omdat je samen meer bereikt
dan alleen, hebben verschillende organisaties
(zie colofon op pag. 12) zich verenigd in het
Platform Verduurzaming Voedsel. Het doel: de
verduurzaming van de voedselketen versnellen.
rende regels. En, heel belangrijk, het ministerie
geeft zelf het goede voorbeeld door zo
veel mogelijk duurzame producten in haar
eigen catering aan te bieden.
Veel niet-gouvernementele organisaties
(ngo’s) zullen zich herkennen in een of meerdere
van de negen thema’s. Sommige ngo’s
helpen om de bijzondere initiatieven van het
bedrijfsleven tot stand te brengen. Andere
Transportreductie
Bij transport gaat het om het
verplaatsen van personen of
goederen, bijvoorbeeld per
(vracht)auto, trein, boot of
vliegtuig. Verminderen van het
aantal transportbewegingen,
leidt to minder CO2-uitstoot
en een reductie van de hoeveelheid
geluid.
Waterverbruik
Dit verduurzamingsthema
gaat over de hoeveelheid
water die in de voedselketen
wordt gebruikt. Voor de productie
van voedsel is water
nodig, het is belangrijk om
zuinig met water om te gaan.
‘ Het zou goed zijn
als consumenten
tijdens het winkelen
opletten
of een product
duurzaam is
geproduceerd.’
ngo’s houden het bedrijfsleven alert door
aan te geven welke doelstellingen kunnen
worden aangescherpt.
Maar ik denk dat de belangrijkste rol bij de
bewustwording van de consument ligt. Het
zou goed zijn als consumenten tijdens het
winkelen opletten of een product duurzaam
is geproduceerd. Daarmee stimuleer je een
onderneming nóg meer om zich te onderscheiden
op juist dit aspect. Het Platform
vindt vooral duidelijkheid essentieel. Consumenten
moeten daarom zo goed mogelijk
worden geïnformeerd. Pas dan kunnen zij
een doordachte keuze maken.”
Werken aan een duurzame wereld
‘ Gezond, lekker
en duurzaam eten
gaan goed samen.
Mooi dat de voedselbedrijven
hier
serieus werk
van maken.’
– Sijas Akkerman, teammanager economie, landbouw
en industrie bij Stichting Natuur en Milieu
energieverbruik
De hoeveelheid energie die ondernemingen
verbruiken, bijvoorbeeld
gas en elektriciteit. Minder
en groenere energie zijn hierbij
belangrijke aandachtspunten.
Dierenwelzijn
De fysieke en de gevoelsmatige
gesteldheid van dieren. De
Europese Unie heeft vijf, op de
grondrechten van mensen lijkende,
‘dierlijke vrijheden’ toegekend:
vrij van dorst, honger
en ondervoeding; vrij van fysiek
en fysiologisch ongerief; vrij van
pijn, verwondingen en ziektes;
vrij om het normale gedrag te
kunnen uitoefenen; vrij van angst
en chronische stress.
Duurzame teelt
Zodanig ontwikkelen van gewassen, dat schade voor het milieu (zoals
ecosystemen, biodiversiteit water en klimaat) wordt geminimaliseerd.
CO 2-reductie
Bij dit verduurzamingsthema
gaat het om de hoeveelheid
CO2 (en CO2-equivalenten)
die een onderneming veroorzaakt.
Centrale vraag is hoe
de uitstoot van CO2 kan worden
verminderd.
Betrokkenheid
medewerkers
Dit is de maatschappelijke betrokkenheid
van medewerkers
in Nederland (of het land van
initiatief). Hierbij kan het zowel
gaan om community investment
als om de resultaten van
onderzoek naar de betrokkenheid
van medewerkers.
Kijk voor meer informatie op
www.verduurzamingvoedsel.nl
Afvalpreventie
Bij afvalpreventie gaat het
erom het ontstaan van afval
te beperken en zo mogelijk
helemaal te voorkomen. Afval
dat overblijft kan worden
gebruikt om energie uit te
winnen (vergisting), afval
kan ook worden hergebruikt,
gerecycled, verwerkt of verbrand.
eerlijke handel
Duurzame ontwikkeling van de
internationale handel, vooral de
export van arme landen naar
rijke Westerse landen. Verbetering
van sociale aspecten staat
hierbij centraal.
Varkensvlees
met ster
“Veel mensen hebben een verkeerd beeld van
de sector of weten zelfs niet hoe een varken
er uitziet”, legt Rooijakkers uit. “Daarom
willen we laten zien hoe varkens anno 2010
worden gehuisvest.”
Het beeld dat bezoekers nu zien, is wezenlijk
anders dan tien jaar geleden. Rooijakkers
werkt aan stankvermindering en betere
inpassing van zijn bedrijf in het Brabantse
landschap. Sinds kort houdt hij zich ook aan
de Good Farming Star- (GFS) richtlijnen. Dat
betekent onder meer extra leefruimte per
varken, niet meer castreren en meer en ander
speelgoed.
Beter bijtbaar
In plaats van een bal aan een ketting kunnen
de varkens zich tegenwoordig vermaken met
stukken touw, stro en papier. “Allemaal beter
bijtbaar, wroetbaar en afbreekbaar. Met deze
materialen kunnen ze zich meer uitleven”, is
de ervaring van Rooijakkers.
Voor de veehouder zijn er drie belangrijke
redenen om volgens de GFS-principes te
gaan werken. “Ik kan mijn varkens meer
bieden, ik kom tegemoet aan wensen van de
maatschappij en de politiek en het levert een
betere prijs op voor mijn varkens. Dierenwelzijn
staat hoog op onze agenda.”
‘ Veel mensen
hebben een
verkeerd beeld
van de sector of
weten zelfs niet
hoe een varken
er uitziet’
economisch interessant
In de schappen van supermarkt Albert Heijn
liggen tegenwoordig verpakkingen met varkensvlees
met het ‘Beter Leven’-label van de
Dierenbescherming.
Staat er één ster op het etiket, dan kan het
vlees bij Rooijakkers vandaan komen. In ruil
voor de aanpassingen die hij moest doen,
krijgt zijn vlees namelijk een label met één
ster en een iets hoger prijskaartje.
Op zich zou hij ook wel twee (scharrel) of
drie sterren (biologisch) op zijn vlees willen
zien, “maar dan moet er wel een goede basis
onder liggen en moet het economisch interessant
zijn.”
Meer dan één ster vraagt namelijk om ingrijpende
aanpassingen aan het bedrijf en de
consument lijkt nog onvoldoende bereid die
meerkosten te betalen.
BiOlOgiSCH succes op internet
Alex en Anneke van Hootegem begonnen tien jaar geleden een internetwinkel voor biologische producten.
“Onze klanten zijn heel trouw, want als je eenmaal biologisch eet, wil je niet meer terug.”
Waarom een biologische
internetwinkel?
“We zijn zelf tien jaar geleden
overgestapt van gangbaar naar biologisch
met ons akkerbouwbedrijf.
Toen wilden we ook biologisch gaan
eten, maar niet alleen de producten
die we verbouwen op ons eigen bedrijf.
Het assortiment biologische
producten in de winkels was destijds
nog heel klein en de kwaliteit was
beneden alle peil. Dat kunnen we
zelf beter, dachten we. En dat is nu
ook wel gebleken.”
Valt er een goede boterham
mee te verdienen?
“We hebben ontdekt dat je een lange
adem moet hebben. De eerste paar
jaar gebeurde er niet zo veel, maar
inmiddels zijn er al heel wat mensen
klant geworden. Die klanten zijn
heel trouw, want als je eenmaal biologisch
eet, wil je meestal niet meer
terug.”
Biggenbezoek
Zelf een varkensstal bezoeken? Dat
kan in Beek en Donk (12.00 - 17.00
uur) en in Aarle-Rixtel (11.00 - 16.00
uur). Op beide locaties worden
verschillende activiteiten aangeboden
met en zonder dieren. Meer
informatie op www.stapindestal.nl
Dat was ook jullie eigen
ervaring?
“Biologisch eten is beter voor het
milieu, maar het is ook lekkerder.”
Waar verkopen jullie?
“We zitten in een groot deel van
Zuid-Nederland en een stuk van
België. We zitten niet in heel Nederland,
omdat we veel met regionale
producten werken en deze ook bij
mensen thuis brengen.”
Is jullie aanbod seizoens-
gebonden?
“Ja, maar niet helemaal. Tomaten
bijvoorbeeld halen we in de winter
uit het buitenland. Maar boontjes
zijn echt niet lekker uit het buitenland,
dus die hebben we alleen in het
seizoen.”
Dat vinden jullie klanten
niet erg?
“Onze klanten zijn heel tevreden. Ze
vinden het vooral makkelijk dat we
de spullen aan huis bezorgen.”
Jullie lijken een gat in
de markt te vullen. Ligt
concurrentie op de loer?
“Daar zijn we niet zo bang voor. Alles
op internet groeit als kool. Als
mensen een biologische winkel op
internet willen beginnen, moeten ze
dat vooral doen. Je moet je alleen wel
realiseren dat het een hele klus is om
het op te zetten.”
Kijk voor meer informatie op
www.degroteverleiding.nl