Gemeente Vianen

cultuurhistorische inventarisatie Vianen
aan de Utrechtse invloed. Hij was het die de stad liet om grachten
en bemuren en verleende de stad nieuwe privileges. In de stadsbrief
werd onder meer gesproken over jaar- en week markten, de organisatie
van het plaatselijk bestuur en de recht spraak.
De nieuwe stad kreeg een grondplan op basis van een on regelmatig
vierkant van ongeveer 500 bij 500 meter. In de noord westhoek kwam
rond 1370 het kasteel Batestein tot stand (afge brand in 1696). Aan de
westzijde kwam een meer planmatige in vulling tot stand met twee
evenwijdig aan de Voorstraat lopende achterstraten met een tussenafstand
van ca. 40 m. Het patroon met drie bebouwings stroken aan
weers zijden van de Voorstraat met secundaire dwars stegen is vandaag
de dag nog steeds her kenbaar.
De stadsmuur was oorspronkelijk voorzien van 17 halfronde
muurtorens en rondelen. De defensieve functie kwam in de loop
van de 17de eeuw te vervallen. Na het opheff en van de tol werden de
Oostpoort aan het einde van de Langendijk en de Landpoort bij de
Grote Kerk in de 19de eeuw gesloopt.
Grote veranderingen in het stadsbeeld hebben zich tot het midden
van de 20ste eeuw nauwelijks voorgedaan. Het stratenplan zoals
Van Deventer dat de situatie van omstreeks 1560 weergeeft (afb . 2)
komt in grote lijnen overeen met dat van vandaag de dag. Wanneer
we deze kaart echter vergelijken met de kaart van Blaeu (1649, afb . 3)
en de ka das trale minuut (1822, afb . 4) is wel opvallend dat de dichtheid
van de bebouwing in de loop der eeuwen aan veranderingen
onderhevig is. Blaeu toont aan de randen van de stad minder bebouwing
en laat aan de oost- en westzijde verschillende hooibergen zien.
Ook de kadastrale minuut toont opvallend veel lege plekken. Mogelijke
verklaring vormt de ernstige wateroverlast in de 18de eeuw.
16
Afb . 3 Stadsplattegrond van Vianen
van John Blaeu (1645)