04.05.2013 Views

EETVERSTEURINGS

EETVERSTEURINGS

EETVERSTEURINGS

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

JH Klopper<br />

Departement Huisasrtskunde<br />

Universiteit van Pretoria<br />

2002<br />

Januarie


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

STUDIEDOELWIT:<br />

Inhoudsopgawe:-<br />

1) Om die pasiënte met eetversteurings te herken en diagnoseer.<br />

♦ Anorexia Nervosa<br />

♦ Bulimia nervosa<br />

♦ Ongespesifiseerde eetversteuring.<br />

2) Om die verskillende kliniese beelde te hanteer en behandel.<br />

1. Inleiding<br />

2. Diagnostiese kriteria<br />

Anorexia Nervosa<br />

Bulimia Nervosa<br />

Ongespesifiseerde versteurings<br />

3. Anorexia Nervosa<br />

Definisie<br />

Inleiding<br />

Kliniese beeld<br />

Prognose en verloop<br />

Hantering<br />

4. Bulimia Nervosa<br />

Definisie<br />

Inleiding<br />

Kliniese beeld<br />

Komplikasies<br />

Hantering<br />

5. Ongespesifiseerde versteurings<br />

Nagtelike ooreet sindroom<br />

Slaap-eetversteuring<br />

Kompulsiewe ooreters<br />

Vroulike atleet triade<br />

Ander<br />

Feeding a child is<br />

about the connection between parent and child,<br />

about trusting or controlling,<br />

about providing or neglecting,<br />

about accepting or rejecting.<br />

Eating is about the<br />

connection with our bodies and with life itself.<br />

…<br />

Eating can be joyful,<br />

full of zest and vitality.<br />

Or it can be fearful,<br />

bound by control and avoidance.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

2


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Inleiding:-<br />

Eetversteurings kom meestal in adolessente tot jong volwasse vroue voor. Die<br />

siektes kom in wisselende graad voor, sommige pasiënte kan in die verloop van die<br />

siekte beweeg tussen die diagnostiese kriteria van die een kliniese beeld na die<br />

ander soos hulle siekte beeld en massa verander. 1 Sommige pasiënte kan nie<br />

volgens die diagnostiese kriteria gediagnoseer word nie en mag as<br />

ongespesifiseerde eetversteuring geklassifiseer word.<br />

Die Huisarts is waarskynlik die eerste kontak met die pasiënte en moet bedag wees om die kliniese<br />

beelde te herken voordat te veel massa verloor word, of eetpatrone gevestig word. Die pasiënte kla<br />

selde van die masaverlies, maar van meegaande simptome van verhongering. Hulle sal die<br />

eetstoornis ontken of afspeel. Die kliniese beeld van beide anoreksie en bulimie kan voorafgegaan<br />

word deur oormatige oefening en/of matige dieët. 1,3,4<br />

Die Huisarts is `n belangrike skakel in die behandeling van eetstoornisse, die meeste pasiënte het<br />

`n multidissiplinêre span hantering nodig. Die Huisarts moet die sorg reël en administreer en<br />

holisies benader.<br />

Vraelyste word dikwels as hulpmiddel tot diagnose vir eetstoornisse:-<br />

Eat attitude test en scoff<br />

SCOFF<br />

Maak jy jouself naar as jy ongemaklik vol voel?<br />

Voel jy dat jy beheer oor jou eetlus, of hoeveelheid wat jy eet verloor het?<br />

Het jy meer as 6.3 kg in die laaste 3 maande verloor?<br />

Beleef jy dat te vet is al dink jou vriende jy is maer?<br />

Dink jy kos oorheers jou lewe?<br />

Twee of meer positiewe punte kan `n aanduiding wees van eetversteurings.<br />

Diagnostiese kriteria:-<br />

Diagnostiese kriteria vir Bulimia Nervosa: 1,2<br />

A Herhalende episodes van ooreetsessies. Sulke sessies het beide van die volgende elemente:<br />

1 n Eetsessie in `n diskrete tyd van bv. 2 uur waarin die persoon duidelik groter volume<br />

voedsel inneem as wat die meeste mense in soortgelyke tyd en soortgelyke<br />

omstandighede sou inneem.<br />

2 `n Gevoel van verlies aan kontrole gedurende die episode.( `n gevoel dat `n persoon<br />

nie kan ophou eet of beheer uitoefen oor die hoeveelheid wat geëet word nie)<br />

B Herhalende ontoepaslike kompenserende gedrag om massa toename te voorkom bv.<br />

Braking, misbruik van lakseermiddels, enemas, diuretika en ander medikasie, asook<br />

oormatige oefening, of om te vas.<br />

C Die ooreetsessies en kompenserende gedrag vind ten minste twee maal per week vir drie<br />

maande plaas.<br />

D Self evaluasie word buitensporig beinvloed deur liggaamsbou en grootte.<br />

E Die eetversteuring kom nie net voor gedurende `n episode van Anorexia nervosa voor nie.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

3


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

2 Tipes:-<br />

Purging/ledigingstipe:<br />

Gedurende hierdie episode is die persoon betrokke in ledigingsrituele: selfgeï nduseerde braking,<br />

misbruik van lakseermiddels, diuretika, en enemas.<br />

Nie-ledigingstipe:-<br />

Die pasiënt gebruik ander nie-ledigings tegnieke as kompensasie soos deur te vas of oormatige<br />

oefening, maar ledig nie die dermkanaal gereeld deur te braak, enamas of purgeermiddels nie, of<br />

misbruik nie diuretika nie.<br />

Anoreksia Nervosa:-<br />

A Onvermoëe om liggaamsmassa te handhaaf bo die minimum verwagte massa vir lengte en<br />

ouderdom, minder as 85% van verwagte liggaamsmassa.<br />

B Intense vrees om massa toe te neem, vet te wees of te word, selfs as die pasiënt ondermassa<br />

is.<br />

C Persepsie versteuring van liggaamsbeeld en oormatige klem en invloed van liggaamsgrootte<br />

en bou op selfbeeld, ontken die erns van mate van ondervoeding.<br />

D Ge-assosieerde fisiese siekte sekondêr tot verhongering. (bv. amenoree- vir langer as 3<br />

maande of slegs menstruele bloeding na estrogeen toediening)<br />

Beperkende tipe:- Die pasiënt beheer haar inname nie deur ledigings prosedures, self geinduseerde<br />

braking, of gebruik lakseermiddels, enemas en diuretika nie.<br />

Ooreet/ledigings tipe:- Die pasiënt het in die huidige anoreksie siklus gerreld episodes van ooreet<br />

en ledigingssessies (Binge/purge)<br />

Diagnostiese kriteria vir ongespesifiseerde eetversteuring:-<br />

1 Vroue wat aan al die kriteria vir annoreksia nervosa voldoen, behalwe dat sy nie amenoree<br />

het nie.<br />

2 Voldoen aan al die kriteria vir Anorexia Nervosa, maar tenspyte van noemenswaardige<br />

massa verlies, is die huidige massa in die normale limiete.<br />

3 Aan al die kriteria vir Bulimia Nervosa word voldoen, maar die ooreetsessies, en ledings kom<br />

minder as 2 maal per week, of oor `n korter termyn as 3 maande voor.<br />

4 Die gereelde gebruik van ontoepaslike kompensasie gedrag na klein of normale maaltye, in<br />

normale massa mense.bv.(braking na twee koekies)<br />

5 Herhalende kou en uitspuug van groot hoeveelhede kos sonder om te sluk.<br />

6 Ooreetversteuring/ Kompulsiewe eetversteuring: herhalende ooreet episodes sonder die<br />

ontoepaslike kompensasie gedrag van Bulimia Nervosa.<br />

Anorexia Nervosa 2,3<br />

Definisie:- Anoreksie is `n siekte van self-uithongering. Dit manifesteer as<br />

buitengewone teësin in voedsel, met fisiologiese versteurings soos amenoree weens<br />

verhongering.<br />

Inleiding:-<br />

Dit kom meestal by adolessente tot jong volwasse meisies/vroue voor, meestal blanke middelklas<br />

gesinne, met hoë prestasie druk. Dit is al in adolossente seuns en kinders so jonk as 8 jaar beskryf,<br />

en kom ook soms in volwassenes voor. M:V=20:1. Die meeste gesinne is liefdevolle verweefde<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

4


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

gesinne met onderlinge afhanklikheid en gebrek aan meganismes tot konflik hantering in die gesin.<br />

Sosiale ontrekking, obsessief kompulsiewe gedrag en depressie mag die anorexia voorgaan. Die<br />

meisies presenteer gewoonlik met simptome van uithongering, massa verlies, pre-okkupasie met<br />

kos, hiperaktiwiteit, liggaams-beeld wanpersepsies en sekondêre amenoree. Hulle ontken<br />

uithongering, en hulle geskatte liggaams massa en beeld is groter as wat hulle werklik is.<br />

Kliniese beeld:-<br />

Tipes Anoreksia:-<br />

Beperkers/Restricting- Hulle verminder of beperk hulle voedsel inname tot uithongering plaasvind.<br />

Binge eating/purging/ Bulimia:- Hulle het episodies ooreet sesssies/binge eetgewoontes wat gevolg<br />

word deur self toegediende “reinigings prosedures “-braking, misbruik van lakseermiddels, diuretika<br />

en enemas<br />

Die kliniese beeld is afhanklik van die graad van uithongering wat reeds plaas gevind het, bv.;<br />

haarverlies en verdunning, fyn liggaamsbeharing, spiermassa verlies, kageksie, konstipasie,<br />

bradikardie en onverdraagsaamheid van koue temperature. Endokriene versteuring soos amenoree<br />

en staking van ovulasie vind plaas.<br />

Verskille tussen Bulemie en Anoreksie<br />

Bulemie:- Anoreksie<br />

Mollig tot oormassa by aanvang van die siekte Was nooit oormassa nie<br />

Persoonlikheids versteurings Goeie ‘model’ studente<br />

Ekstroverte Introverte, sosiale onttrekking<br />

Goeie eetlus, ooreters Swak tot geen eetlus<br />

Die pasiënte presenteer met non-spesifieke klagtes soos Swakheid, duiseligheid, energie verlies en<br />

moegheid. Die pasiënte word dikwels deur familie gebring weens gewigs verlies. Die pasiënt self het<br />

gewoonlik geen bekommernis oor haar gewigsverlies nie, wees versteurde liggaamsbeeld.<br />

Die pasiënte mag ook presenteer met sekondêre amenoree. (Sekondêr tot hipotalamiese<br />

disfunksie)<br />

Vel en haarverandering:- haarverlies, lanugo tipe beharing opdie gesig en lyf, bros naels.<br />

Hipersensitiwieit tot koue en abdominale pyn.<br />

Die voorkoms is algemeen, meer in adolessensie, 1-2% van die algemene bevolking, V:M=20:1, tot<br />

50% van die pasiënte met anoreksie sal later bulemie ontwikkel.<br />

Psigiatriese probleme soos depressie, middel- en substansmisbruik, asook `n onvoltooide<br />

rouproses. 4 Word met anoreksie geassosieer.<br />

Tenspyte van diagnose en holistiese terapie stref 10 % van die meisies as hulle massa met meer as<br />

50% afneem. Die pasiënte word verdeel in drie groepe afhangende van hulle risiko en morbiditeit.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

5


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Hoë risiko:-<br />

Massa < 30 KG<br />

Konstante/ Aanhoudende massa verlies<br />

Hipokalemiese asidose<br />

Bloed afwykings (leukopenie, anaemie, elektoliet stoornisse, hipoglukemie)<br />

Matige risiko:-<br />

Lae maar stabiele massa<br />

Massa > 35 Kg<br />

Lae risiko:-<br />

Minder as 25% massa verlies het plaasgevind<br />

Pasiënt verbeter<br />

Infertiliteit en osteoporose kan voorkom.<br />

Spesiale ondersoeke:-<br />

Pasiënte met anoreksie moet by diagnosering, en daarna 1-2 maal per week evalueer word tot<br />

massa begin toeneem , of verlies stabiliseer. Stabiele pasiënte moet 3-6 maandeliks biochemies<br />

evalueer word, tiroedfunksie 6 maandeliks herhaal word en , jaarlikse kreatinien opruiming, en<br />

beendigtheid selfs nadat die massa gestabiliseer is.<br />

As riglyn word die volgende aanbeveel:-<br />

Serum elektroliete, ( dadeliken 2-3 maal per week in die eertse 2-3 weke)<br />

Nierfunksietoetse<br />

Tiroiedtoetse (TSH, T4)<br />

Glukose<br />

Serumamilase<br />

Volbloedtelling met differensiële telling<br />

Cholesterol en lipogram<br />

Karoteenvlakke<br />

Deksametasoon onderdrukkings toets<br />

EKG<br />

Prognose en verloop:-<br />

Anoreksie is `n kroniese siekte, en tot 16% nog diagnostiese anoreksie het 10 jaar na die diagnose<br />

gemaak is 3 . Die respons van pasiënte wissel baie tussen individue. Navorsing wys dat tot 50%<br />

herstel, 21% het matige verbetering en 26% het swak prognose 6 , die algehele mortaliteit is 9.8 %.<br />

Swak prognostiese tekens is:- ouer aanvangsouderdom, uitgesproke massa verlies en langdurige<br />

siekte.<br />

Hantering:-<br />

Die doel van behandeling 8 is:-<br />

i) Herstel van normale massa.<br />

ii) Hantering van fisiese komplikasies.<br />

iii) Motivering vir samewerking.<br />

iv) Die daarstelling van vir gesonde eet en oefen gewoontes.<br />

v) Die herstrukturering van die denkpatroon oor liggaams-beeld<br />

en eetgewoontes.<br />

vi) Familie ondersteuning.<br />

vii) Voorkoming van terugvalle.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

6


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Die hoeksteen van die behandeling berus op hervoeding en psigoterapie. Die multidisiplinere span<br />

benadering met gesinsterapie, kognitiewe gedrags- en psigoterapie en groepterapie.<br />

Stadige gelykmatige hervoeding en massa toename moet bereik word. Vinnige hervoeding kan tot<br />

hipofosfatemie en hipokalemie lei. Dit kan kardiovaskulêre kollaps, hartarres en delirium<br />

veroorsaak. 5 Dit kom veral in die eerste 2-3 weke van hervoeding voor. Noukeurige elektroliet<br />

observasie en beheer is veral in die eerste 3 weke noodsaaklik.<br />

Indikasie vir opname:- 5<br />

Polstempo < 35-40/min, simptomatiese hipotensie<br />

Massa < 70-75% van ideale massa<br />

Vinnige en uitgesproke massa verlies,<br />

Geen respons op buite psasiënt behandeling<br />

Kardiale aritmië<br />

Farmakologiese behandeling:-<br />

Meegaande wanvoeding, depressie, osteoporose, estrogeen te kort, ens moet aangespreek word.<br />

Antidepressante en ander psigotrope middels is minder suksesvol.<br />

Fluoksetien mag terugvalle voorkom, selfs in die afwesigheid van depressie, maar dit versnel nie<br />

massa stabilisering nie.<br />

Biochemiese en bloed abnormaliteite moet aangespreek word soos hulle voorkom:<br />

Lae hemoglobien Hervoed, en oorweeg Yster aanvulling<br />

Lae witsel telling Hervoed en monitor weekliks indien


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Bulimia Nervosa: 1<br />

Definisie<br />

Bulimie is `n multifaktoriële eetversteuring/siekte met fisiologiese, sielkundige,<br />

ontwikkelings en kulturele komponente. Bulimie kan gepaard gaan met ooreet<br />

sessies en self ge-induseerde braking of met ledigingsrituele/gedrag bv. oormatige<br />

oefening en/of om te vas.<br />

Prediponerende faktore mag teenwoordig wees:<br />

♦ Geneties<br />

♦ Fisiologies<br />

♦ Persoonlikheidsfaktore bv. Perfeksionisme, affektiewe onstabiliteit, wanaangepaste selfbegrip,<br />

swak impulskontrole .<br />

♦ Aanpassingsprobleme,<br />

♦ Ontwikkelingstressore bv.: adolossensie, groepsdruk en probleme in interpersoonlike<br />

verhoudings, seksualiteit, huwelik en swangerskap 1<br />

♦ Sentrale senuwee stelsel oordragstowwe mag `n rol speel.<br />

♦ Familiele faktore:- depressie, maniese depressiewe siekte, eetstoornisse, alkohol en<br />

middel/substans misbruik mag voorkom in die eerste of tweede generasie in die familie.<br />

Insidensie en prognose:<br />

Bulimia Nervosa het meer prominent geword in die laaste 30 jr. Dit is tien maal meer algemeen in<br />

vroue , en affekteer 1-3 % van vroulike adolossente en jong volwassenes. Begin ouderdom van 13-<br />

20 jaar, maar is ook in adolossente seuns en kinders so jonk as 8 jaar beskryf.<br />

Die siekte het `n kroniese verloop en in pasiënte solank as 30 jaar teenwoordig. Navorsing wys dat<br />

pasiënte met subkliniese Bulimia Nervosa dieselfde morbiditeit het as pasiënte met kliniese<br />

Bulemia Nervosa. Die langtermyn verloop van die siekte is onbekend, maar 30% van pasiënte het<br />

herhalende terugvalle, en 40% bly kronies simptomaties.<br />

Psigiatriese siekte wat saam met Bulimia Nervosa voorkom: 3<br />

Gemoedsversteurings:<br />

Depressie<br />

Distimie<br />

Bipolêre versteuring<br />

Substans verwante probleme:<br />

Alkohol misbruik<br />

Stimulant misbruik<br />

Poli-substans misbruik<br />

Angsversteurings:-<br />

Paniekversteuring<br />

Obsessief kompulsiewe versteuring<br />

Algemene Angsverwsteuring<br />

Post-traumatiese stress versteuring<br />

Persoonlikheids versteurings:<br />

Grens persoonlikheidsversteuring<br />

Histrioniese persoonlikheidsversteuring<br />

Narsistiese persoonlikheidsversteuring<br />

Antisosiale persoonlikheidsversteuring<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

8


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

`n Meegaande substans afhanklikheid of misbruik kom in tot 30% van pasiënte voor, en moet eers<br />

aangespreek word voor bulemia behandel kan word.<br />

Persoonlikheidsversteurings kom in 2-50% van die pasiënte voor. 3 Die Huisarts wat die pasiënt<br />

hanteer behoort die pasiënt te evalueer vir ko-morbiede psigiatriese siektes en afwykings.<br />

Kliniese beeld:-<br />

Die kliniese beeld kan wissel van subklinies tot uitgesproke komplikasies, afhangende van die graad<br />

van versteuring. Verbygaande simptome soos moegheid, konstipasie en opgeblase gevoel kom<br />

voor.<br />

Die pasiënt kan kla van massa toename, naarheid, abdominale pyn en vertraagde maaglediging.<br />

Hulle beleef verhoogde angs, fisiese ongemak en skuldgevoelens na die ooreet sessie wat hulle tot<br />

die ledigingsritueel dryf, self geï niseerde braking, oormatige oefening, misbruik van ipekakuana,<br />

lakseermiddels, enemas en diuretika.<br />

Die kliniese beeld is afhanklik van die komplikasies wat voorkom:-<br />

Braking:- Die meeste (75%) inisieer die selfbraking deur groot volumes vloeistowwe tydens die<br />

ooreetsessie in te neem, om die braking te fassiliteer. Hulle stimuleer die farinks met die vinger of<br />

ander voorwerpe, of innisiëer braking met willekeurige abdominale spiersametrekking.<br />

Komplikasies:-<br />

Tand bederf:- maagsuur veroorsaak afbraak van tand emalje, veral aan die agter<br />

opppervlakte van die tande.<br />

Vergrote speekselkliere:- Dit is `n pynlose vergroting van speekselkliere binne `n<br />

paar dae na oormatige braking en klaar spontaan op in `n paar dae.<br />

Mond en hand trauma:- Laserasies in mond en keel kan voorkom, `n Laserasie<br />

en litteten op distale rand van die kneukel kan voorkom as gevolg van die trauma<br />

van die snytande.<br />

Esofagus en farinks mag irritasie van die herhalende maagsuur teenwoordig<br />

ontwikkel, asook refluks na selfs klein volumes voedsel. Esofagiale skeure met<br />

bloeding kan voorkom. Perforasie van slukderm en maag kan voorkom, maar is<br />

seldsaam.<br />

Elektroliet stoornisse:-Tekort van soutsuur, kalium, natrium, en magnesium kan<br />

voorkom, en die pasiënte moet by diagnosering en gereeld in opvolg van die<br />

siekte elektroliet evaluasie kry. Hipokalemie, moegheid, spierspasmas,<br />

hartkloppings, parestesië, tetanus, konvulsies en hartarres kan voorkom.<br />

`n Volledige algemene ondersoek met klem op vitale tekens, lengte en massa moet gedoen word.<br />

Soek vir tekens van haarverlies, lanugo beharing, abdominale teerheid, sianose van ekstemiteite,<br />

geelsug, edeem, parotis vergroting en littekens op die dorsum van die hand.<br />

`n Psigiatriese evaluasie is essensieël vir die uitwerk van geskikte behandelings plan vir die<br />

betrokke pasiënt.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

9


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Spesiale ondersoeke:-<br />

Ureum en elektroliete, lewerfunksie toets, Magnesium, tiroiedfunksie toetse,<br />

Volbloedtelling met differensiele telling,<br />

Uriene biochemie en MKS<br />

EKG<br />

X-foto`s mag aangedui wees<br />

Volledige tandheelkundige evaluasie.<br />

Hantering:-<br />

Elke pasiënt moet individueel ge-evalueer word. Die behandeling is multidimensioneel, en die<br />

meeste sukses word met farmakoterapie en psigoterapie verkry. Daar moet gekyk word na die<br />

wenslikheid van opname.<br />

Indikasies vir opname:-<br />

Farmakologies:-<br />

• Trisiekliese antidepressante:- Imipramien( 175-300mg/dag), en amitriptilien (150mg/dag) . Die<br />

antidepressante verminder ooreetsessies (47-91%) en braking (45-78%)<br />

Monoamienoksidase inhibeerders. Weens newe-efekprofiel word die middels nie as eerste linie<br />

behandeling aanbeveel nie.<br />

• Selektiewe serotoniem heropname remmers:- Fluoxetien (20-60mg)<br />

• Ander antidepressante:- Trasodoon (400-650mg/dag) is ook suksesvol gebruik.<br />

Psigoterapie:-<br />

Kognitiewe gedragsterapie:- (50% van pasiënte respondeer op kognitiewe gedragsterapie). Dit<br />

behels `n reeks sistematiese intervensies. Dit spreek die kognitiewe aspekte van Bulimia Nervosa<br />

aan soos die pre-okkupasie met liggaamsbeeld, massa en voedsel, perfeksionismes, lae selfbeeld<br />

aan.<br />

Die gedrag word aangespreek soos eetgewoontes, ooreetsessies, lediging, en ritualistiese oefening.<br />

Die doel is verkryging van kontrole oor eetgewoontes.<br />

Pasiënte hou dieët en emosionele dagboek<br />

Kognitiewe aanspreek van gedagte prossesse, verbetering van selfbeeld, en selfhandhawing,<br />

identiteit en toepaslike hantering van emosies.<br />

Ongespesifiseerde eetversteurings<br />

Nagtelike ooreet sindroom: 15 Die pasiënte dag-anoreksie, nagtelike ooreetsessie met<br />

insomnia. Die pasiënte het geen eetlus met ontbyt nie, neem as 50% van daaglikse kalorie<br />

inname in die aand met insomnia.<br />

Die pasiënte is meestal oormassa.<br />

Die vroulike atleet triade 9, 15 : Drie interafhanklike elemente kan teenwoordig wees by vroulike<br />

atlete i) Eetversteuring<br />

ii) Amenoree<br />

iii) Osteoporose<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

10


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Die atlete mag om hulle massa te beperk hulle aan verskillende eetversteurings blootstel,<br />

beperkende en/of ledigende eetversteuring sonder om aan kriteria vir anoreksie of bulemie te<br />

voldoen.<br />

Sekondêre amenoree of vertraagde menarg is as gevolg van oefenprogram, massa fluktuasie en<br />

hipotalamiese verandering.<br />

Amenoree is die eerste teken van die triade, en daar is `n liniêre assosiasie tussen beendigtheid en<br />

menstruasie. Die belang hiervan is om voorkomend op te tree, voor osteoporose (die beendigtheid<br />

verlies is permanent), verlaagde fertiliteit, frakture( traumaties en stress frakture) en elektroliet<br />

versteurings intree.<br />

Moegheid, anemie, depressie simptome en elektoliet versteurings in vroulike atlete is gevaartekens.<br />

Hantering:-<br />

Herken die risiko atleet.<br />

Lewenstyl veranderinge, normale eetgewoontes en oefenpatone, om normale massa te behou.<br />

Estrogeen/progetsrogeen vervanging, kontrasepsie.<br />

Verhoogde kalsium inname (1200-1500mg/dag 11-24jr oud.)<br />

Gesin en familie betrokkenheid –verlaagde druk vir prestasie, gesonde eet en oefengewoontes)<br />

Geskiedenis vraelys om die risiko pasiënte te identifiseer:-<br />

Menstuele geskiedenis:-<br />

Ouderdom van menarge (> 14 jr sonder sekondêre geslagsontwikkeling<br />

16jr met sekondêre geslagsontwikkeling)<br />

frekwensie en duur van menstuasie<br />

Intervalle tussen menstruasie<br />

Laaste menstuasie<br />

Tekens en simptome van ovulasie<br />

Hormonale terapie( kontrasepsie)<br />

Diëet geskiedenis:- Wat is oor die laaste 24 uur ingeneem<br />

Lys van verbode kossoorte<br />

Hoogste en laagste massa sedert menarg<br />

Tevredenheid met huidige massa<br />

Ideale massa volgens pasiënt<br />

Eetversteurings (beperkend of ledigend)<br />

Gebruik van diëet medikasie, lakseermiddels en diuretika<br />

Oefeningsgeskiedenis:-<br />

Oefenpatrone en intensiteit( ure /dag , dae/week)<br />

Addisionele oefening uitgesluit afrigter beheerd<br />

Vorige frakture<br />

Vorige oorbruiksbeserings<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

11


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

13, 15<br />

Kompulsiewe ooreters (Compulsive eating disorder)<br />

Die pasiënte het `n voedselverslawing. Die pasiënte gebruik kos om hulle emosies te<br />

verwerk en hulle stress te hanteer. Die meeste pasiënte is oormassa. Dit kom algemeen<br />

voor by pasiënte wat seksuele molestering beleef het. Hulle beleef skuldgevoelens , voel<br />

ontoereikend, het `n swak selfbeeld. Die ooreetsessies lei tot verdere skuldgevoelens en<br />

verswakking van hulle selfbeeld. Hulle beleef `n konstante behoefte aan validering en liefde.<br />

Dit is vir hierdie pasiënte net so moeilik om `n diëet te volg as vir `n anoreksiese pasiënt om<br />

weer te begin eet.<br />

Ooreet eetversteuring 15 (Binge-eating disorder)<br />

Die pasiënte deel ooreenkomste met beide Bulimie, en Kompulsiewe ooreeters. Hulle is<br />

meestal oorgewig, sukkel om massa te verloor of massa te handhaaf. Hulle eet periodies<br />

verby die versadigingsvlak, maar het nie `n lediging na so`n maaltyd nie . Die pasiënte eet in<br />

tye van emosionele stress.<br />

Diagnostiese kriteria:-<br />

Herhalende ooreet episodes .<br />

i) Hulle eet in `n kort tyd(2uur) meer as wat die gemiddelde mens in dieselfde tyd en<br />

omstandighede sou eet.<br />

ii) `n Gevoel van verlies aan kontrole oor eetgewoontes word beleef.<br />

Die ooreet episode gaan met ten minste drie van die volgende gepaard:<br />

a) Eet vinniger as normaalweg<br />

b) Hou aan eet tot ongemaklik voel<br />

c) Eet groot hoeveelhede kos sonder dat hulle honger voel<br />

d) Eet alleen, wat voel verleë oor die hoeveelhede wat hulle eet<br />

Duidelike angstigheid teenwoordig oor hulle eet gewoontes<br />

Die ooreetsessie kom ten minste 2 dae van die week oor 6 maande voor.<br />

Die ooreetsessie gaan nie gepaard met kompensatoriese gedrag soos braking, lakseermiddel<br />

gebruik ens nie.<br />

Pica: 15 -<br />

Pica is `n kompulsiewe behoefte om te eet, kou, of lek aan nie-voedsel items soos<br />

grond, kryt, verf, koeksoda, stysel, gom, ys, siggaretstompies ens. Dit is<br />

geassosieerd met yster en sink tekort, vertraagde ontwikkeling, psigiatriese siektes<br />

en emosionele stoornisse.<br />

Pica kom ook voor tydens swangerskap, maar verdwyn gewoonlik na die geboorte van die baba.<br />

Komplikasies:- vergiftiging, wanvoeding, intestinale obstruksie, hipo- en hiperkalemie,<br />

loodvergiftiging, fosfaat intoksikasie en tand beskadiging.<br />

Prader Willie sindroom: 15 -<br />

Prader Willie sindroom is `n aangebore afwyking, moontlike genetiese oorsprong. Die pasiënte<br />

voedings probleme, gedrag en verstandelike abnormaliteite en gaan gepaard met abnormale groot<br />

en onversadigbare aptyt, obesiteit, diefstal en opgaar van voedsel.<br />

Die pasiënte kan vertraagde motoriese ontwikkeling, abnormale groei, en spraak, seksuele<br />

onderontwikkeling, hoë pyn drempel waarde en kompulsiewe gedrag hê.<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

12


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

Bibliografie:-<br />

URL`s vir verdere belangstelling<br />

♦ http://somethingfishy.org/<br />

♦ http://www.edap.org/<br />

♦ www.anred.com/<br />

♦ http://www.mentalhealth.com/<br />

1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental<br />

disorders 4de uitgawe Washington DC; American Psychiatric Association,<br />

1994:539-50<br />

2. Western D, Harnden-Fisher J; Personality profiles in Eating Disorders: Rethinking the Distinction<br />

between Axis I and Axis II. Am J Psychiatry 2001 April 158(4),pp 547-562<br />

3. Mehler P: Diagnosis and Care of Patients with Anorexia Nervosa in primary care settings. Ann<br />

Intern med, 2001 June vol.134(11) p 1048-1059<br />

4. Miller K.Treatment Guideline for Eating Disorders.Am J Fam.Physicians 2000 July,<br />

www.aafp.org (28/01/02)<br />

5. Seidenfield,MEK, Rickert VI. Impact of Anorexia , Bulimia an obesity on yhe Gynecologic Health<br />

of Adolescents; Am Fam Physician Aug 2001 www.aafp.org(28/01/02)<br />

6. McGilleyBM, Pryor TL: Assessment and Treatment of Bulimia Nervosa; Am Ac Fam Phys. 1998<br />

Junie, www.aafp.org (28/01/02).<br />

7. Zipfel S, Lowe B, Reas DL, Deter HC, Herzog W. Longtrmprognosis in anorexia nervosa:<br />

lessons from a 20 yr follow up study . Lancet 2000:355:721-722<br />

8. Practice guidelines for eating disorders Am J Psychiatry 2000;157(suppl):4<br />

9. Miller K. Treatment guideline for eating disorders; Am Fam Physician 2000 July (www.aafp.org)<br />

28/01/2002.<br />

10. Hobart JA, Smucker DR; The Female Athlete Triad: Am Fam Physician 2000 June<br />

(www.aafp.org) 28/01/2002<br />

11. Lucas, A R, MeltonL, Joseph III Long-term Fracture Risk Among Women With Anorexia<br />

Nervosa: A Population-Based Cohort Study ,1999 Oct Mayo Clinic Proceedings74(10); pp 972-<br />

977<br />

12. Halek, C. Anorexia nervosa. RCN Continuing Education 1997 Dec ;12: pp 41-47<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

13


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

13. Bett BJ, Arlington VA; Management of Obesity J Am Board Fam Pract, 1995 Sept : 8(5) ;p 426-<br />

427<br />

14. Phillips KA, Castle DJ. Somatoform disorder: a topic for education. Br J Psyciatry 2001 Nov. 179<br />

p 465-466<br />

15. Website of eating disorders www. somethingfishy.org (28/01/02)<br />

Vrae:-<br />

Watter van die volgende stellings is korrek?<br />

1) Baie pasiënte met eetversteurings het persoonlikheidspatologie.<br />

• Anoreksia Nervosa is `n siekte van impulsiewiteit.<br />

• Bulemie Nervosa kom voor in meer introverte en onderdrukte pasiënte<br />

• Die algemeenste ko-morbiede patologie is `n grens/Borderline persoonlikheid.<br />

• Histrioniese persoonlikheid is geassosieer met Anoreksia Nervosa<br />

2) Pasiënte met eet versteurings het:<br />

• Duidelike kliniese beeld met massa verlies<br />

• Dikwels kompulsiewe oefen patrone voor die eetversteuring<br />

• As hoofklagte abnormale eetpatrone<br />

• Selde meegaande psigiatriese siektes<br />

3) Die volgende kriteria diskwalifiseer pasiënte vir Anorexia nervosa.<br />

• Intense vrees om massa op te tel<br />

• Angs as na liggaam gekyk word.<br />

• BMI-(LMI) 24-25<br />

• Ontkenning van eetversteuring<br />

4) Vroue atlete is onderhewig aan verhoogde risiko vir osteoporose. Watter van die volgende<br />

stellings is waar?<br />

• Massa fluktuasie gee sekondêre hipotalamiese onderdrukking<br />

• Die osteoporose is omkeerbaar met verhoogde kalsium inname.<br />

• Verhoogde oefening verbeter die osteoporose<br />

• Dit komm nie voor by gimnaste en balletdansers nie.<br />

5) By die hantering van Anorexia Nervosa is die volgende waar.<br />

• Vinnige hervoeding is noodsaaklik<br />

• Asidose is selde `n komplikasie<br />

• Intaveneuse infuus is essensiëel<br />

• Hipofosfatemie veroorsaak kardiovaskulêre kolaps<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

14


<strong>EETVERSTEURINGS</strong><br />

____________________________________________________________________________________<br />

6) Pasiënte met eetversteurings het die volgende eienskappe in gemeen.<br />

• Kom meestal by adolossente voor<br />

• Gaan altyd met massa versteurings gepaard<br />

• Het almal `n selfbeeld versteuring<br />

• Het selde langtermyn komplikasies<br />

7) Verstandelike gestremdheid word geassosieer met watter van die volgende siektes met<br />

eetversteurings<br />

• Prader Willie Sindroom<br />

• Pica<br />

• Nagtelike ooreet sindroom<br />

• Bigorexia<br />

• Liggaamdismorfiese sindroom<br />

8) Watter van die volgende kan komplikasies van pica wees?<br />

• Oormassa<br />

• Anoreksie<br />

• Hipofosfatemie<br />

• Lood vergiftiging<br />

9) Watter van die volgende middels is effektief bewys in pasiënte met Anorexia?<br />

• Fluoxetien 20-60mg/dag<br />

• Calsium 500mg/dag<br />

• Sikliese progestrogeen<br />

• Beta-blokkers<br />

10) Die kliniese beeld van anorexia kom meestal voor by:<br />

• Ekstoverte<br />

• Oormassa tieners<br />

• Model studente<br />

• Verweefde gesinne<br />

• Seksuele misbruik<br />

_______________________________________________________________________________________<br />

Kopiereg © Universiteit van Pretoria<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!