Koerier nr 106 - Kovom

12.5 meter hoog. Het bestaat uit twee
verdiepingen van elk ca. drie meter hoog.
Aan de basis zijn de buitenmuren drie meter
dik. Vanaf de tweede verdieping neemt deze
taps af tot ca. twee meter. De bunker heeft
een twee meter dik dak. Het bruto
vloeroppervlak bedraagt 2250 m 2 aldus de
verkoopfolder. Hij ligt een beetje verzonken
in de bodem. De vloer van de bovenste
verdieping ligt zo’n meter boven het
maaiveld, en de onderste verdieping is dus
feitelijk een soort kelder. Op de overzicht
tekening uit 1958 zijn nog twee urinoirs en
zes WC’ s ingetekend. Een teken dat rekening
werd gehouden met een hoge personele
bezetting. Niet echt verrassend aangezien in
die tijd nog veel handwerk nodig was voor
het opzetten van verbindingen en het
doorgeven van berichten, met bijvoorbeeld
de telex.
EMP-dichte ruimte
Ik vond nog een tekening van begin 1980,
toen nog gerubriceerd als ‘Confidentieel’
waarop werd aangegeven hoe in lokaal 34 in
de kelder van bestaande bunker een zgn.
Elektro Magnetische Puls (EMP) beplating
moest worden aangelegd. Een actueel
probleem in die tijd. Dat was een behoorlijke
verbouwing, want binnen de bestaande
ruimte werd feitelijk een tweede metalen
ruimte aangelegd. De EMP werd in 1962
ontdekt na een testexplosie met een
atoombom. In die tijd gebeurde dat nog niet
ondergronds maar hoog in de atmosfeer. Tot
ieders verrassing bleek op grote afstanden
van wel 1000 km elektrisch apparatuur defect
te raken. Later werd ontdekt dat de
gammastraling afkomstig van de kernexplosie
inwerkte op de vrije elektronen. Deze
stromen elektronen volgden het
aardmagnetisch veld en kwamen daardoor
pas op grote afstand aan de grond. Op de
grond veroorzaakte dit sterke elektrische
velden, vergelijkbaar met radiogolven. De
frequentie van deze golven was zodanig dat
elektrische aansluitkabels, waaronder
voedingskabels, als antenne gingen werken
waardoor via de aansluitkabels grote stromen
de apparatuur ingingen. Daar waren de
gevoelige transistors natuurlijk niet op
berekend, zodat ze daarna prompt verder
dienst weigerden. Men had al snel in de gaten
dat dit verschijnsel ook als wapen kon
worden gebruikt. Een effectieve, maar helaas
kostbare manier om beschadiging tegen te
gaan, was het plaatsen van de apparatuur in
volledig elektrisch gesloten omgeving. Een
zg. Kooi van Faraday. En zo werd er dus in de
bunker in begin 80 in lokaal 34 zo’n kooi
aangebracht. Leuk is nog te vermelden dat
een ouderwetse buizenversterker veel
robuuster was tegen deze hoge stromen.
Darom werd in de koude oorlog tijd altijd
8
aangeraden een oude buizenradio achter de
hand te houden, voor het geval dat…
Nooduitgang
Zomen we even in op de nooduitgang. In de
oorspronkelijke tekening is deze te zien als
een gewone uitgang op maaiveldniveau, net
als de hoofdingang. Uiteindelijk werd
besloten, vermoedelijk al voor de aanvang
van de bouw, om de nooduitgang op
maaiveldniveau af te sluiten en een trap met
een luik aan te brengen naar het dak. Een
zelfde situatie zie je ook wel bij andere
bunkers die in de gebieden lagen waar het
maaiveld onder zeeniveau lag. Na een
atoomaanval konden uiteraard dijken
beschadigd raken, waardoor mogelijk de
hoofdingang op maaiveldniveau onder water
zou kunnen komen te staan. Bij het openen
van de hoofdingang zou daardoor de gehele
bunker blank komen te staan. Afgezien of dit
überhaupt zou gaan lukken door de
tegendruk van het water.
Rondleiding
Zoals reeds eerder aangegeven waren de
echte ins en outs over deze bunker in dichte
mist verhuld. Na het vallen van de muur was
de acute dreiging vanuit het oosten komen te
vervallen. De bunker kwam daardoor in
onbruik. Uiteindelijk is deze in 2010 door
Domeinen te koop gezet. Tijdens de
monumentendagen van 2011 was de bunker
zelfs te bezichtigen. Iets wat deze schrijver
zich geen tweede keer liet zeggen. Op
zondag 11 september stond ik daarom vlak
na de lunch samen met schoonzus, neef en
nicht ruim een uur in de rij voor een
rondleiding door het bouwwerk. Tijdens de
rondleiding kon ik gelukkig nog een aantal
foto’s maken. Het moest allemaal snel, dus
alvast mijn verontschuldigingen als een
aantal foto’s niet helemaal voldoet aan de
kwaliteit die u in de Koerier mag verwachten.
‘Ahum’. Gelukkig stonden op de USB stick
ook een groot aantal foto’s van de
LOOPGRAAFKOERIER NO. 106 MAART 2012