Bijlage bij raadsvoorstel AGEM - Bestuurlijke informatie van de ...
Bijlage bij raadsvoorstel AGEM - Bestuurlijke informatie van de ...
Bijlage bij raadsvoorstel AGEM - Bestuurlijke informatie van de ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Bijlage</strong> <strong>bij</strong> <strong>raadsvoorstel</strong> ‘<strong>AGEM</strong> en overige gemeentelijke duurzaamheidsprojecten’<br />
Allereerst wordt <strong>AGEM</strong> na<strong>de</strong>r toegelicht. Vervolgens volgt er een opsomming <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
verschillen<strong>de</strong> initiatieven en projecten op duurzaamheidsgebied (klimaat/energie).<br />
ACHTERHOEKSE GROENE ENERGIEMAATSCHAPPIJ (<strong>AGEM</strong>)<br />
Inleiding<br />
Vanuit het akkoord <strong>van</strong> Groenlo (Tafel <strong>van</strong> Groenlo) en inmid<strong>de</strong>ls <strong>de</strong> Achterhoekse Agenda<br />
2020 heeft <strong>de</strong> Achterhoek <strong>de</strong> ambitie om in 2030 energieneutraal te wor<strong>de</strong>n. Al in 2020 moet<br />
50% <strong>van</strong> <strong>de</strong> energie opgewekt wor<strong>de</strong>n uit duurzame bronnen (biomassa, wind en zon).<br />
Om <strong>de</strong>ze ambitie te kunnen waarmaken, is er het voornemen om <strong>de</strong> Achterhoekse Groene<br />
Energie Maatschappij (<strong>AGEM</strong>) op te richten. De <strong>AGEM</strong> moet er (naast initiatieven gericht op<br />
energie-efficiency en energiebesparing) voor zorgen dat een belangrijk <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> in <strong>de</strong><br />
Achterhoek gebruikte energie duurzaam tot stand komt.<br />
<strong>AGEM</strong> is geen doel, maar een mid<strong>de</strong>l om te komen waar wij ambiëren te willen zijn in 2030.<br />
Ambities op het gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> energietransitie maar zeker ook op het gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
werkgelegenheid, <strong>de</strong> regionale economische ontwikkeling, burgerparticipatie en het<br />
buitengebied. <strong>AGEM</strong> sluit aan <strong>bij</strong> <strong>de</strong> Achterhoek Agenda 2020.<br />
Potentie duurzame energie<br />
In <strong>de</strong> Achterhoek wordt ongeveer 415 miljoen m 3 gas verbruikt en ca 1.445 miljoen kWh<br />
stroom wat in transitie moet naar duurzame bronnen.<br />
In <strong>de</strong> transitie gaan we uit <strong>van</strong> een energie besparing <strong>van</strong> 40% op het gasverbruik en 20% op<br />
het elektriciteitsverbruik tot 2030. Dit betekent dat er 249 miljoen m 3 gas en 1.156 miljoen<br />
kWh elektriciteit duurzaam moet wor<strong>de</strong>n opgewekt.<br />
Op basis <strong>van</strong> <strong>de</strong> beschikbare <strong>informatie</strong> is een inschatting gemaakt wat reëel is om op in te<br />
zetten voor wat betreft <strong>de</strong> gas- en elektriciteitstransitie.<br />
Voor <strong>de</strong> opwekking <strong>van</strong> biogas is er een hoog potentieel in <strong>de</strong> Achterhoek aanwezig <strong>van</strong>wege<br />
<strong>de</strong> hoeveelheid mest. Zon en wind zijn <strong>de</strong> huidige meest kansrijke technieken om stroom op te<br />
wekken, ook in <strong>de</strong> Achterhoek.<br />
Het streven voor wat betreft <strong>de</strong> gastransitie is:<br />
166 miljoen m 3 besparing;<br />
100 miljoen m 3 biogas op aardgaskwaliteit uit biomassa (mest en hout);<br />
25 miljoen m 3 gas door warmtepompen, zonnecollectoren enz <strong>bij</strong> huishou<strong>de</strong>ns;<br />
124 miljoen m 3 gas transitie uit overige toekomst bronnen als geothermie, WKO<br />
(warmte-kou<strong>de</strong>-opslag), en warmtenetten die restwarmte benutten en eventuele<br />
reststromen schoon verbran<strong>de</strong>n.
Bij elektriciteit is het streven:<br />
289 miljoen kWh netto besparing;<br />
150 miljoen kWh uit zon PV;<br />
790 miljoen kWh uit wind door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> windmolens;<br />
216 miljoen kWh uit nieuwe technieken en overigen als waterkracht en (micro)WKK<br />
en brandstofcel technieken op mid<strong>de</strong>llange termijn.<br />
Voor het plaatsen <strong>van</strong> zonnepanelen (zon PV) kan gebruik wor<strong>de</strong>n gemaakt <strong>van</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
daken. Ook zijn er verschei<strong>de</strong>ne hectares strategische gron<strong>de</strong>n in het bezit <strong>van</strong> gemeenten (of<br />
on<strong>de</strong>rnemers), waar zonneparken gerealiseerd kunnen wor<strong>de</strong>n. Ook kan gedacht wor<strong>de</strong>n aan<br />
voormalige stortplaatsen. Win<strong>de</strong>nergie kan grootschalig (windmolenpark) en kleinschalig<br />
(individuele windturbine).<br />
Kortom, in <strong>de</strong> Achterhoek is er voldoen<strong>de</strong> potentie om op termijn voor 100% over te<br />
schakelen naar energie uit duurzame bronnen.<br />
Waarom <strong>AGEM</strong><br />
De opwekking <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze duurzame energie loopt nog niet zo’n vaart, ook niet in <strong>de</strong><br />
Achterhoek. Grotere initiatieven voor het opwekken <strong>van</strong> duurzame energie komen nog niet<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> grond. Dit komt on<strong>de</strong>r meer door het kapitaal dat nodig is om te starten en <strong>de</strong> wet- en<br />
regelgeving die op on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len tegen werkt. De grotere energiebedrijven hebben nauwelijks tot<br />
geen belangstelling om regionale opwekking <strong>van</strong> duurzame elektriciteit of gas te realiseren.<br />
<strong>AGEM</strong> zal energie gaan leveren, groene stroom en gas, en zal ook <strong>de</strong> lokale productie er<strong>van</strong><br />
stimuleren en helpen realiseren. <strong>AGEM</strong> lost - waar mogelijk - marktfalen op. De <strong>AGEM</strong> gaat<br />
niet op <strong>de</strong> stoel <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rnemer zitten, maar is aanjager totdat <strong>de</strong> markt het zelf realiseert.<br />
<strong>AGEM</strong> heeft <strong>de</strong> taak alle organisatorische, juridische en an<strong>de</strong>re drempels weg te nemen<br />
en krijgt een rol als facilitator <strong>van</strong> lokale duurzame energieprojecten.<br />
Door het opwekken <strong>van</strong> duurzame energie in <strong>de</strong> Achterhoek wordt ervoor gezorgd, dat het<br />
geld, dat <strong>de</strong> huishou<strong>de</strong>ns, bedrijven en an<strong>de</strong>re organisaties an<strong>de</strong>rs overmaken naar in het<br />
buitenland opereren<strong>de</strong> energiebedrijven, in <strong>de</strong> regio blijft.<br />
Dat geld kan dan (<strong>de</strong>els) wor<strong>de</strong>n gebruikt voor an<strong>de</strong>re producten, diensten en behoeften zodat<br />
Achterhoekse bedrijven een gezon<strong>de</strong> ontwikkeling kunnen doormaken en er wellicht nieuwe<br />
bedrijven kunnen wor<strong>de</strong>n gestart. Ook wordt zo gestimuleerd dat jongeren wor<strong>de</strong>n opgeleid<br />
in energiegerelateer<strong>de</strong> beroepen die zij vervolgens in <strong>de</strong> Achterhoek kunnen uitoefenen. Het<br />
mes snijdt aan vele kanten.<br />
De acht gemeenten, het on<strong>de</strong>rwijs, (industriële en agrarische) bedrijven en ook <strong>de</strong> bewoners<br />
in <strong>de</strong> Achterhoek spelen een cruciale rol. <strong>AGEM</strong> gaat <strong>de</strong> energietransitie in, voor en door <strong>de</strong><br />
Achterhoek aanjagen en najagen. Dit is ook waarmee <strong>AGEM</strong> zich on<strong>de</strong>rscheid <strong>van</strong> an<strong>de</strong>re<br />
energiebedrijven: het is Echt Achterhoek.
Bedrijfsactiviteiten binnen <strong>AGEM</strong><br />
Om <strong>de</strong> transitie mogelijk te maken, zijn er vier beoog<strong>de</strong> bedrijfsactiviteiten binnen <strong>AGEM</strong>:<br />
1. <strong>AGEM</strong> Levering: een duurzaam energiebedrijf dat vraag en aanbod <strong>van</strong> Achterhoekse<br />
duurzame energie managed en een duurzaam lokaal alternatief is voor consumenten en<br />
bedrijfsleven.<br />
De opgewekte (Achterhoekse) duurzame energie neemt <strong>AGEM</strong> af om vervolgens aan haar<br />
(Achterhoekse) klanten te leveren. De lokale overhe<strong>de</strong>n, die verduurzaming <strong>van</strong> hun energieinkoop<br />
nastreven, zijn <strong>de</strong> aangewezen organisaties om <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong> duurzaam opgewekte<br />
energie af te nemen (vraagkant). Ie<strong>de</strong>reen kan klant wor<strong>de</strong>n, dus ook burgers en on<strong>de</strong>rnemers.<br />
De intentie is om als één <strong>van</strong> <strong>de</strong> eerste activiteiten het energiebedrijf te starten. In eerste<br />
instantie zal alle handling via een bestaan<strong>de</strong> energiebedrijf plaatsvin<strong>de</strong>n, maar wel on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
naam <strong>AGEM</strong> (dit gaat via een zogenaamd ‘white label’). Na verloop <strong>van</strong> tijd kan alles omgezet<br />
wor<strong>de</strong>n naar <strong>AGEM</strong> zelf.<br />
2. <strong>AGEM</strong> Energiebesparing (energieloket): Professioneel advies, wijkaanpak en<br />
kennisbun<strong>de</strong>ling om Achterhoekse bedrijven markt te bie<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> markt te laten<br />
besparen in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> bouw.<br />
Naast productie <strong>van</strong> duurzame energie is ook energiebesparing een punt <strong>van</strong> aandacht, want<br />
wat je bespaart hoef je niet op te wekken. In <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> bouw is nog veel te besparen op<br />
energieverbruik. Door zowel advisering aan particulieren en bedrijven over <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
<strong>van</strong> energiebesparing als het kennisniveau aan <strong>de</strong> aanbie<strong>de</strong>rskant hierover te vergroten, kunnen<br />
<strong>de</strong> krachten gebun<strong>de</strong>ld wor<strong>de</strong>n. Het totale energieverbruik gaat omlaag en <strong>de</strong> economie en<br />
werkgelegenheid wordt gestimuleerd.<br />
3. <strong>AGEM</strong> Ontwikkeling: Ontwikkelen <strong>van</strong> lokale duurzame energie productie projecten.<br />
Een obstakel voor on<strong>de</strong>rnemers om een duurzaam energieproject op te starten is on<strong>de</strong>r meer<br />
<strong>de</strong> financiën. <strong>AGEM</strong> kan hierin een rol spelen door mee te helpen in <strong>de</strong> financiering via <strong>bij</strong><br />
voorbeeld een revolverend fonds. Nadat een on<strong>de</strong>rneming loopt, vloeit het voorgefinancier<strong>de</strong><br />
geld weer terug in het fonds <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>.<br />
De provincie Gel<strong>de</strong>rland zet via haar programma Energietransitie ook in op financiering via een<br />
revolverend fonds. Hier<strong>van</strong> kan <strong>AGEM</strong> c.q. <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rnemers in <strong>de</strong> Achterhoek ook gebruik<br />
maken.<br />
4. <strong>AGEM</strong> Exploitatie: Exploiteren <strong>van</strong> lokale duurzame energie productie projecten.<br />
Nadat een duurzame energiecentrale/-installatie (<strong>bij</strong> voorbeeld biomassacentrale, zonnepark)<br />
gerealiseerd is, kan <strong>AGEM</strong> dit gaan exploiteren. <strong>AGEM</strong> Levering kan vervolgens <strong>de</strong> duurzaam<br />
opgewekte energie afnemen en leveren aan haar klanten.<br />
Ver<strong>de</strong>r verzorgt <strong>AGEM</strong> ook <strong>de</strong> lobby naar Den Haag en Brussel voor aangepaste wet- en<br />
regelgeving en het ontsluiten <strong>van</strong> mogelijke subsidies.<br />
Voor <strong>de</strong> productie en verhan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> duurzame energie is <strong>de</strong> (Ne<strong>de</strong>rlandse en europese)<br />
wetgeving niet aangepast. Zo wor<strong>de</strong>n sommige biomassastromen voor een biomassacentrale<br />
nog gezien als afvalstof in plaats <strong>van</strong> grondstof. Het is nodig dat er meer soorten biomassa<br />
toegestaan wor<strong>de</strong>n voor covergisting.<br />
Ver<strong>de</strong>r werkt het energiebelastingstelsel <strong>bij</strong> opgewekte duurzame energie nog negatief. Zo<br />
moet er <strong>bij</strong> voorbeeld energiebelasting betaald wor<strong>de</strong>n <strong>bij</strong> teruglevering aan het<br />
elektriciteitsnet. Dit belemmert <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> duurzame energieprojecten.
Lan<strong>de</strong>lijk kan aanspraak gemaakt wor<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> SDE-subsidie voor stimulering <strong>van</strong> duurzame<br />
energie. Ver<strong>de</strong>r is er ook een europees subsidiefonds gestart om duurzame energieprojecten<br />
te financieren. <strong>AGEM</strong> kan een rol spelen om <strong>de</strong>ze te ontsluiten voor lokale duurzame<br />
energieprojecten.<br />
Samengevat draait het in <strong>AGEM</strong> om grofweg vier aspecten:<br />
Klanten Productie<br />
Organisatie Stakehol<strong>de</strong>rs<br />
De klanten zijn <strong>de</strong> afnemers <strong>van</strong> <strong>de</strong> duurzame Achterhoekse energie via het energiebedrijf <strong>van</strong><br />
<strong>AGEM</strong>. On<strong>de</strong>r organisatie wordt verstaan <strong>de</strong> gehele organisatie(structuur) <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>. De<br />
stakehol<strong>de</strong>rs zijn in feite ie<strong>de</strong>reen die op één of an<strong>de</strong>re manier betrokken is <strong>bij</strong> <strong>AGEM</strong> (als<br />
klant, als aan<strong>de</strong>elhou<strong>de</strong>r, als leverancier). Tot slot is <strong>de</strong> productie <strong>van</strong> duurzame energie een<br />
belangrijke poot.<br />
Fasering oprichting <strong>AGEM</strong><br />
De eerste fase <strong>van</strong> (<strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong>) <strong>AGEM</strong> is gestart met <strong>de</strong> aanstelling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
kwartiermaker: Arien Scholtens <strong>van</strong> Greenspread. De kwartiermaker brengt in kaart wie <strong>de</strong><br />
stakehol<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong> regio Achterhoek zijn voor <strong>AGEM</strong>. Maar ook: Hoeveel lokale duurzame<br />
energie wordt er op dit moment al opgewekt en kan <strong>AGEM</strong> <strong>de</strong> opgewekte duurzame energie<br />
afnemen en verhan<strong>de</strong>len (via <strong>AGEM</strong> energiebedrijf).<br />
Parallel hieraan wordt gewerkt aan het opzetten <strong>van</strong> het energiebedrijf. Belangrijke stappen die<br />
hierin gezet wor<strong>de</strong>n is het samenstellen <strong>van</strong> een portefeuille (in- en verkoopmarkt duurzame<br />
energie) en het opzetten <strong>van</strong> een organisatie (klantcontacten, financiële administratie).<br />
Daarnaast wordt een energieloket gestart. Deze heeft als doel om klanten te informeren over<br />
energiebesparing, subsidiemogelijkhe<strong>de</strong>n en leveranciers (<strong>van</strong> duurzame energie). Na verloop<br />
<strong>van</strong> tijd kunnen via het energieloket ook aankopen wor<strong>de</strong>n gedaan <strong>van</strong> energiebesparen<strong>de</strong><br />
producten (via een webwinkel) en diensten (financiering en subsidies).<br />
Het energieloket gaat een stap ver<strong>de</strong>r dan <strong>de</strong> inzet <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeenten op dit punt op dit<br />
moment met <strong>de</strong> subsidieregeling De Achterhoek Bespaart. Het bouwt hierop voort en sluit<br />
aan <strong>bij</strong> <strong>de</strong> ambities zoals verwoord in<strong>de</strong> Achterhoek Agenda 2020.<br />
Voor het opzetten <strong>van</strong> het energiebedrijf en -loket is een doorlooptijd <strong>van</strong> maximaal 3<br />
maan<strong>de</strong>n noodzakelijk, waarna na go/no go moment gestart kan wor<strong>de</strong>n. Kortom, nog voor <strong>de</strong><br />
zomer <strong>van</strong> 2012 kan <strong>AGEM</strong> Energiebedrijf (en loket) een feit zijn.
Structuur <strong>AGEM</strong><br />
Een volgen<strong>de</strong> stap is het oprichten <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie. Deze rechtsvorm sluit het beste<br />
aan <strong>bij</strong> <strong>de</strong> uitgangspunten <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>: een slagvaardige organisatie, die als doel heeft om samen<br />
te werken met bestaan<strong>de</strong> betrokken individuen, initiatieven en instanties. <strong>AGEM</strong> Coöperatie is<br />
zodoen<strong>de</strong> een organisatie voor en door haar le<strong>de</strong>n.<br />
Binnen <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie wordt <strong>de</strong> eigendom <strong>van</strong> en zeggenschap in <strong>AGEM</strong> vastgelegd. Op<br />
hoofdlijnen is het i<strong>de</strong>e om <strong>de</strong> Achterhoekse gemeenten (en eventueel provincie en an<strong>de</strong>re<br />
lokale overhe<strong>de</strong>n) aan<strong>de</strong>elhou<strong>de</strong>r/lid te maken <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie. Lid wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
coöperatie betekent ook dat <strong>de</strong> gemeente wordt vertegenwoordigd in het coöperatiebestuur.<br />
De inhoud <strong>van</strong> <strong>de</strong> intredingsovereenkomst moet nog wor<strong>de</strong>n overeengekomen. Daarin kan<br />
geregeld wor<strong>de</strong>n op welke manier <strong>de</strong> gemeenten om willen gaan met o.a. financiële resultaten<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> levering. De gewenste financiële zelfstandigheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> pleit ervoor om <strong>de</strong>ze<br />
resultaten ten goe<strong>de</strong> te laten komen aan <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> lokale opwekking <strong>van</strong> duurzame<br />
stroom en/of gas. Daarnaast kan ook overeen gekomen wor<strong>de</strong>n hoe een <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
resultaten terugvloeien naar algemene mid<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeenten of hoe bepaald wordt in<br />
welke productie wanneer wel en niet wordt geïnvesteerd.<br />
Door als overheid te participeren in <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie doet <strong>de</strong> overheid wat zij kan en<br />
moet doen: het stimuleren en faciliteren <strong>van</strong> (in dit geval) <strong>de</strong> transitie naar duurzame energie.<br />
Het is vervolgens aan <strong>de</strong> markt om het stokje over te nemen en <strong>de</strong> bal ver<strong>de</strong>r te laten rollen.<br />
Door <strong>de</strong> blijven<strong>de</strong> samenwerking is en blijft er een band en versterken <strong>de</strong> partijen elkaar.<br />
Krachten bun<strong>de</strong>len om tot het gewenste resultaat te komen: een duurzame Achterhoek.<br />
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie komen <strong>de</strong> werkmaatschappijen zoals hierboven genoemd. Een<br />
structuur kan hiermee als volgt zijn:
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie vallen <strong>de</strong> al genoem<strong>de</strong> bedrijfsactiviteiten <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>. Deze<br />
bedrijfsactiviteiten zijn aparte on<strong>de</strong>rnemingen waar ook an<strong>de</strong>re partijen in kunnen participeren<br />
dan in <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie.<br />
Van <strong>de</strong> coöperatie vallend on<strong>de</strong>r <strong>AGEM</strong> Levering BV wor<strong>de</strong>n particulieren, bedrijven et cetera<br />
lid als zij energie gaan afnemen <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>. Door <strong>de</strong>ze vorm is <strong>AGEM</strong> voor en door haar le<strong>de</strong>n<br />
(Echt Achterhoek). Via <strong>AGEM</strong> Ontwikkeling komen <strong>de</strong> duurzame energieproductie projecten<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> grond. De opgewekte duurzame energie kan vervolgens ook geëxploiteerd en vermarkt<br />
wor<strong>de</strong>n en wel via <strong>AGEM</strong> Exploitatie.<br />
Hoe <strong>de</strong> structuur er <strong>de</strong>finitief uit gaat zien, moet nog ver<strong>de</strong>r uitgekristalliseerd wor<strong>de</strong>n.<br />
Financiën <strong>AGEM</strong><br />
In <strong>de</strong> kwartiermakersfase wordt <strong>AGEM</strong> gefinancierd <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> gemeenten (veelal via <strong>de</strong><br />
klimaat-SLOK-gel<strong>de</strong>n) en het regiocontract. Aan <strong>de</strong> kwartiermaker is ook <strong>de</strong> rol weggelegd om<br />
meer financiële mid<strong>de</strong>len te krijgen <strong>bij</strong> zowel overhe<strong>de</strong>n als on<strong>de</strong>rnemers en maatschappelijke<br />
organisaties.<br />
Het startkapitaal voor <strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie komt <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n. De om<strong>van</strong>g<br />
<strong>van</strong> het benodig<strong>de</strong> startkapitaal is op dit moment nog niet exact bekend. De eerste gedachten<br />
gaan uit naar een euro per inwoner per gemeente in het eerste jaar, in 5 jaar gelei<strong>de</strong>lijk<br />
aflopend naar 0 euro per inwoner. Een mogelijk in te brengen startkapitaal <strong>van</strong>uit <strong>de</strong><br />
gemeentes is het geld dat gereserveerd is voor <strong>de</strong> verduurzaming <strong>van</strong> <strong>de</strong> inkoop <strong>van</strong> groene<br />
energie.<br />
Het is niet <strong>de</strong> bedoeling om na verloop <strong>van</strong> tijd terug te moeten keren naar <strong>de</strong> raad voor<br />
aanvullen<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len. Het is tevens niet <strong>de</strong> bedoeling om subsidie-afhankelijk te wor<strong>de</strong>n.<br />
Het startkapitaal dat aan <strong>de</strong> gemeenten wordt gevraagd, indien zij toetre<strong>de</strong>n tot <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong><br />
Coöperatie, is bedoeld om klanten te werven voor <strong>de</strong> levering <strong>van</strong> groene stroom en gas, om<br />
<strong>de</strong> energiebesparing te stimuleren en om een start te maken met <strong>de</strong> lokale opwekking <strong>van</strong><br />
duurzame energie.<br />
In <strong>de</strong> eerste jaren gaat <strong>AGEM</strong> een eigen verdienmo<strong>de</strong>l ontwikkelen, waardoor het volledig<br />
zelfstandig kan draaien. Te <strong>de</strong>nken valt aan inkomsten <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> exploitatie <strong>van</strong> installaties voor<br />
duurzame energie, aan het energiebedrijf en aan het energieloket.<br />
Het is mogelijk dat dit tot onvoldoen<strong>de</strong> resultaten leidt om <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> financieel op eigen<br />
benen ver<strong>de</strong>r te laten gaan. Als dan wordt besloten om met <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> te stoppen, is dat<br />
startkapitaal dus verloren en niet revolverend richting <strong>de</strong> gemeenten.<br />
De gemeenten lopen in dit stadium (<strong>bij</strong> het ter beschikking stellen <strong>van</strong> het startkapitaal) geen<br />
risico in <strong>de</strong> projecten die lei<strong>de</strong>n tot lokale opwekking. Die projecten zullen apart gefinancierd<br />
wor<strong>de</strong>n. Daarvoor zou me<strong>de</strong>-financiering door een of meer<strong>de</strong>re gemeenten aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong><br />
kunnen komen, maar daarvoor is aparte besluitvorming nodig. Op dat moment kan en moet<br />
ook het <strong>bij</strong>behoren<strong>de</strong> risico beoor<strong>de</strong>eld wor<strong>de</strong>n.<br />
Op dit moment wordt nog uitgezocht in hoeverre sprake kan zijn <strong>van</strong> staatssteun en in<br />
hoeverre er gevolgen zijn voor het kunnen afsluiten <strong>van</strong> goedkope leningen als gemeenten<br />
intre<strong>de</strong>n in een coöperatie.<br />
Ver<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> opstartfase waar mogelijk provinciale, lan<strong>de</strong>lijke en Europese subsidies<br />
aangesproken om <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> in <strong>de</strong> benen te krijgen.
<strong>AGEM</strong> heeft als organisatie geen winstoogmerk om luxe huisvesting of vervoer mogelijk te<br />
maken voor me<strong>de</strong>werkers <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong>. Bij positieve financiële resultaten zullen <strong>de</strong>ze (<strong>bij</strong><br />
voorkeur) benut wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> lokale opwek <strong>van</strong> duurzame stroom en/of gas.<br />
Hoewel in dit stadium <strong>de</strong> gemeenten een centrale rol spelen in <strong>de</strong> oprichting <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong>, is<br />
het een activiteiten voor alle 3-4 O's On<strong>de</strong>rnemers, On<strong>de</strong>rwijs, on<strong>de</strong>rzoek en Overhe<strong>de</strong>n. Dat<br />
zal terugkomen in <strong>de</strong> gezamenlijke financiering <strong>van</strong> opwekprojecten en ook in <strong>de</strong><br />
samenwerking voor een vitale regio.<br />
Besluitvorming<br />
Er wordt nu gewerkt aan <strong>de</strong> businesscase <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>. Om <strong>de</strong>ze rond te kunnen krijgen is het<br />
<strong>van</strong> belang om te weten wat <strong>de</strong> insteek <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeenten in <strong>de</strong> regio Achterhoek is, omdat<br />
<strong>AGEM</strong> hen beoogt als belangrijke <strong>de</strong>elnemen<strong>de</strong> partijen.<br />
Het streven is dat voor zomer <strong>van</strong> 2012 belangrijke besluiten wor<strong>de</strong>n genomen in <strong>de</strong><br />
Achterhoek. In <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> maart/april 2012 wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijk portefeuillehou<strong>de</strong>rs<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> regiogemeenten geïnformeerd over <strong>AGEM</strong> door Steven Kroon (bestuurlijk trekker<br />
<strong>AGEM</strong>) en Arien Scholtens (kwartiermaker <strong>AGEM</strong>). De plannen en mogelijkhe<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong><br />
<strong>AGEM</strong> wor<strong>de</strong>n gepresenteerd.<br />
In april/mei 2012 wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> ra<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> regio Achterhoek geïnformeerd over <strong>AGEM</strong>. De<br />
ra<strong>de</strong>n kunnen op dat moment haar wensen, be<strong>de</strong>nkingen en vragen ten aanzien <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
voorgestel<strong>de</strong> richting <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> kenbaar maken aan het college.<br />
De voorgedragen punten die <strong>van</strong>uit <strong>de</strong> regiocolleges en -ra<strong>de</strong>n naar voren komen, wor<strong>de</strong>n<br />
verwerkt in een college- en <strong>raadsvoorstel</strong> die een uiterlijke behan<strong>de</strong>ldatum heeft die ligt in<br />
juni/juli 2012. In dit college- en <strong>raadsvoorstel</strong> wordt in hoofdlijnen gevraagd om in te stemmen<br />
met:<br />
- <strong>de</strong> inhou<strong>de</strong>lijke lijn <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong>;<br />
- participatie in <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> Coöperatie;<br />
- beschikbaar stellen <strong>van</strong> een financiële <strong>bij</strong>drage ten behoeve <strong>van</strong> het startkapitaal <strong>van</strong> <strong>AGEM</strong>.<br />
Wat betreft dit laatste punt wordt er een koppeling gelegd met <strong>de</strong> voorjaarsnota<br />
(besluitvorming juni/juli 2012).
DUURZAAMHEIDSPROJECTEN<br />
Klimaatplan 2009-2012<br />
De gemeente Doetinchem voert sinds 2004 klimaatbeleid uit op basis <strong>van</strong> haar<br />
Klimaatplan. Het eerst Klimaatplan besloeg <strong>de</strong> jaren 2004-2008. Op dit moment voeren wij <strong>de</strong><br />
projecten uit het Klimaatplan 2009-2012 uit. Inmid<strong>de</strong>ls zijn al verschillen<strong>de</strong> ‘klimaatsuccessen’<br />
behaald.<br />
In <strong>de</strong> uitvoering <strong>van</strong> het Klimaatplan werken we veel samen met <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re regiogemeenten. In<br />
het huidige klimaatplan wordt on<strong>de</strong>r meer ingezoomd op <strong>de</strong> eigen gemeentelijke gebouwen,<br />
duurzame mobiliteit en duurzaamheid in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> bouw. De projecten uit het Klimaatplan<br />
2009-2012 komen in <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> opsomming aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong>.<br />
Voor 2013 en <strong>de</strong> jaren erna liggen <strong>de</strong> speerpunten in het verduurzamen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
bouw (energiebesparing) en het stimuleren <strong>van</strong> het opwekken <strong>van</strong> duurzame energie (via<br />
<strong>AGEM</strong>).<br />
Ontwikkeling duurzaam bedrijventerrein A18 Bedrijvenpark<br />
Bij <strong>de</strong> ontwikkeling <strong>van</strong> het bedrijventerrein RBT Wehl staat duurzaamheid centraal. Er wordt<br />
<strong>bij</strong> het bedrijventerrein dus gestreefd naar een situatie waar<strong>bij</strong> een goed evenwicht bestaat<br />
tussen ecologische, economische en sociale duurzaamheid. Er wordt niet alleen gekeken naar<br />
winst- en verliescijfers, maar ook naar <strong>de</strong> gevolgen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bedrijfsactiviteiten voor mens en<br />
milieu.<br />
Voor het A18 Bedrijvenpark is een energieplan opgesteld. Hierin zijn verschillen<strong>de</strong><br />
energiestrategieën uitgewerkt. Een voorbeeld is het gebruik <strong>van</strong> een warmtenet waaraan<br />
verschillen<strong>de</strong> energiebronnen (<strong>bij</strong> voorbeeld een biomassacentrale, zonnepanelen en/of<br />
restwarmte <strong>van</strong> een bedrijf op het A18 Bedrijvenpark) aangesloten kunnen wor<strong>de</strong>n. Een<br />
<strong>de</strong>finitieve keuze voor een duurzame energievoorziening voor/door <strong>de</strong> te vestigen bedrijven is<br />
nog in on<strong>de</strong>rzoek.<br />
Aangezien fase 2 <strong>van</strong> het A18 Bedrijvenpark in eerste instantie niet ingevuld zal gaan wor<strong>de</strong>n<br />
als bedrijventerrein, kunnen <strong>de</strong>ze strategische gron<strong>de</strong>n op een an<strong>de</strong>re wijze ingevuld wor<strong>de</strong>n.<br />
Te <strong>de</strong>nken valt aan een zonnepark of <strong>de</strong> verbouw <strong>van</strong> grondstoffen voor een biomassavergister<br />
(<strong>bij</strong> voorbeeld maïs, wilgentenen of olifantengras). De exploitatie en/of in- en verkoop kan <strong>bij</strong><br />
voorbeeld door <strong>de</strong> <strong>AGEM</strong> wor<strong>de</strong>n ingevuld.<br />
Ver<strong>de</strong>r spelen er initiatieven uit <strong>de</strong> markt voor een solarcarport voor elektrische auto’s en<br />
een Groengas-tankstation. Het bedrijventerrein biedt mogelijkheid tot realisatie <strong>van</strong> een<br />
biomassacentrale.<br />
Duurzame mobiliteit<br />
Een <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het wagenpark <strong>van</strong> <strong>de</strong> gemeente Doetinchem rijdt op aardgas/Groengas.<br />
Daarnaast on<strong>de</strong>rsteunen wij <strong>de</strong> promotie <strong>van</strong> het rij<strong>de</strong>n op Groengas binnen <strong>de</strong> gemeente.<br />
Groengas draagt <strong>bij</strong> aan <strong>de</strong> vermin<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> <strong>de</strong> CO2-uitstoot. Er is een Groengas-tankstation<br />
in onze gemeente.<br />
Er zijn een aantal elektrische oplaadpunten voor elektrische auto’s gerealiseerd in onze<br />
gemeente. Ver<strong>de</strong>r zijn er een groot aantal oplaadpunten voor elektrische fietsen gerealiseerd.
Duurzaamheid in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> woningbouw<br />
Een groot potentieel om te besparen op <strong>de</strong> energielasten is in <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> woningvoorraad.<br />
De aanpak hier<strong>van</strong> is, naast <strong>de</strong> inzet voor duurzame energieopwekking, één <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
speerpunten <strong>van</strong> <strong>de</strong> Achterhoekse Agenda 2020. Binnen verschei<strong>de</strong>ne organisaties (overhe<strong>de</strong>n,<br />
woningbouwcorporaties, <strong>de</strong> bouwkolom, etc) in <strong>de</strong> Achterhoek wordt in samenwerking met<br />
elkaar gekeken hoe men <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> huur- en koopwoningen kunnen aanpakken om energie<br />
te besparen.<br />
De gemeente Doetinchem draagt waar zij kan <strong>bij</strong> aan een vitale leefomgeving. Op dit moment<br />
doen we dit al door <strong>de</strong> subsidieregeling De Achterhoek Bespaart. Net zoals in 2009 en 2010<br />
bie<strong>de</strong>n wij in <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2010/2011 huiseigenaren <strong>de</strong> mogelijkheid om voor een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
kosten, met een maximum <strong>van</strong> € 500,-, subsidie te krijgen voor energiebesparen<strong>de</strong><br />
maatregelen in hun woning. Hiermee wil <strong>de</strong> gemeente huiseigenaren stimuleren<br />
energiebesparen<strong>de</strong> maatregelen toe te passen. De subsidie is te krijgen voor vloer-, dak- en<br />
gevelisolatie.<br />
Verduurzaming gemeentelijke accommodaties<br />
In 2009 is voor vrijwel ie<strong>de</strong>re gemeentelijke accommodatie een Energie Prestatie Advies (EPA)<br />
opgesteld. Voor <strong>de</strong> accommodaties is bekeken welke energiebesparen<strong>de</strong> maatregelen mogelijk<br />
zijn (inclusief een inschatting <strong>van</strong> <strong>de</strong> kosten en <strong>de</strong> terugverdientij<strong>de</strong>n). Te <strong>de</strong>nken valt aan het<br />
ver<strong>van</strong>gen <strong>van</strong> <strong>de</strong> ramen en <strong>de</strong> CV-ketel. Deze maatregelen wor<strong>de</strong>n waar mogelijk<br />
doorgevoerd.<br />
Ver<strong>de</strong>r wordt gekeken wat <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n zijn voor het plaatsen <strong>van</strong> zonnepanelen op<br />
daken <strong>van</strong> gemeentelijke gebouwen.<br />
De (nieuwbouw <strong>van</strong> <strong>de</strong>) gemeentewerf wordt waarschijnlijk verwarmd d.m.v. een<br />
houtgestookte verwarmingsinstallatie.<br />
Openbare verlichting<br />
In ‘Doetinchem duurzaam verlicht; Beleidsplan openbare verlichting 2008 – 2012’ staat<br />
verwoord hoe wij in <strong>de</strong> gemeente met openbare verlichting <strong>bij</strong>dragen aan energiebesparing,<br />
reductie <strong>van</strong> lichthin<strong>de</strong>r en een verkeersveilige, sociaal veilige en leefbare omgeving. Er wordt<br />
steeds meer gebruik gemaakt <strong>van</strong> energiezuinige armaturen. En on<strong>de</strong>r het motto licht als het<br />
moet, donker als het kan, is <strong>de</strong> straatverlichting met beleid aan (volledig aan, gedimt of uit).<br />
In <strong>de</strong> Platanenhof in Doetinchem wor<strong>de</strong>n als pilotproject lantaarnpalen geplaatst, die gemaakt<br />
zijn <strong>van</strong> 100% gerecycled plastic, voorzien <strong>van</strong> energiezuinige armaturen en komt <strong>de</strong><br />
stroomvoorziening <strong>van</strong> zonnepanelen.<br />
Koeltepark <strong>de</strong> Veentjes<br />
De Veentjes wordt heringericht als park. Hierin wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> elementen meegenomen,<br />
waardoor het een koeltepark wordt. Zo zijn er waterpartijen aanwezig en<br />
recreatiemogelijkhe<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> schaduw.<br />
Duurzaam inkopen<br />
Wij hebben ons als gemeente geconformeerd aan <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>lijke doelstelling om onze producten<br />
en diensten duurzaam in te kopen. Er zijn lan<strong>de</strong>lijk duurzaamheidscriteria opgesteld voor<br />
verschillen<strong>de</strong> producten. Per productgroep zijn er eisen, wensen, en in sommige gevallen<br />
contractvoorwaar<strong>de</strong>n geformuleerd. Wij nemen <strong>de</strong>ze voorwaar<strong>de</strong>n op in onze inkoop- en<br />
aanbestedingsvoorwaar<strong>de</strong>n.
Duurzaam inkopen is het toepassen <strong>van</strong> milieuaspecten en sociale aspecten in alle fasen <strong>van</strong> het<br />
inkoopproces zodat dit uitein<strong>de</strong>lijk leidt tot <strong>de</strong> daadwerkelijke levering <strong>van</strong> een product, dienst<br />
of werk dat aan <strong>de</strong>ze milieuaspecten en sociale aspecten voldoet.<br />
Voorbeel<strong>de</strong>n <strong>van</strong> milieuaspecten zijn het energiegebruik <strong>van</strong> het product of <strong>de</strong> dienst of <strong>de</strong><br />
toepassing <strong>van</strong> duurzaam geproduceerd hout. Een voorbeeld <strong>van</strong> een sociaal aspect is het<br />
voorkomen <strong>van</strong> kin<strong>de</strong>rarbeid <strong>bij</strong> <strong>de</strong> productie. Een voorbeeld dichter<strong>bij</strong> is het opnemen <strong>van</strong><br />
eisen betreffen<strong>de</strong> inzetten <strong>van</strong> personeel met een afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt (social return).<br />
Social return<br />
In ons inkoop- en aanbestedingsbeleid/-voorwaar<strong>de</strong>n zijn criteria rond het sociale aspect<br />
opgenomen (zie ook on<strong>de</strong>r duurzaam inkopen). Zo wor<strong>de</strong>n eisen opgenomen betreffen<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
inzet <strong>van</strong> personeel met een afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt. Een voorbeeld is, dat een bedrijf, die<br />
voor ons een dienst uitvoert, een me<strong>de</strong>werker/me<strong>de</strong>werkers in dienst moet hebben, die een<br />
grote afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt heeft (<strong>bij</strong> voorbeeld een klant <strong>van</strong> Werk & Inkomen).<br />
Verduurzaming inkoop energie<br />
Eind 2011 is <strong>de</strong> aanbesteding <strong>van</strong> gas en elektra voor <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 2013-2015 afgerond voor een<br />
groot collectief <strong>van</strong> gemeenten waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Achterhoekse gemeenten. In principe is grijze<br />
stroom ingekocht met <strong>de</strong> taakstelling dit voor 100% om te zetten in groene, duurzaam<br />
opgewekte energie. Hier<strong>bij</strong> gaat <strong>de</strong> voorkeur uit naar duurzaam opgewekte energie uit <strong>de</strong><br />
eigen regio, waardoor niet <strong>bij</strong> noorse waterkrachtcentrales ingekocht hoeft te wor<strong>de</strong>n.<br />
Daarmee snijdt het mes aan twee kanten: enerzijds dragen we <strong>bij</strong> aan het verduurzamen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
(regionale) energiebehoefte door het stimuleren <strong>van</strong> regionale initiatieven en an<strong>de</strong>rzijds is dit<br />
een impuls voor <strong>de</strong> eigen lokale economie. De <strong>AGEM</strong> kan hierin ook een rol gaan spelen als<br />
leverancier <strong>van</strong> <strong>de</strong> duurzaam opgewekte (regionale) energie.