Landschapsontwikkelingsplan - Gemeente Oldebroek

Kenmerk R001-4345543MHT-srb-V07-NL
Cultuurhistorie Oosterwolde
De dekzandrug waarop Oosterwolde is gelegen, is het vroegst bewoonde deel van dit gebied. De
dekzandruggen werden als eerste in cultuur genomen. Waarschijnlijk hebben zij reeds in de
Bronstijd (1700-700 v Chr.) bewoning gekend.
In de Karolingische Tijd, S 6 *^ eeuw en ook later was een kuststrook al bewoond. Het veengebied
van de polder Oosterwolde werd in die tijd beschermd door een zandige strandwal. In de 12 e
eeuw is de ontginning van het Oosterwoldse veengebied in het westen in volle gang. De
bewoners van de zandrug ter plekke van Oosterwolde hadden een kade aangelegd naar het punt
waar nu Noordeinde ligt. Deze kade fungeerde als ontginningsbasis.
Oosterwolde wordt rond 1300 voor het eerst genoemd. Het huidige occupatiepatroon is in de
vroeg-middeleeuwen ontstaan: verspreide boerdijen in vrij willekeurige blokverkaveling.
Waarschijnlijk in de 14e eeuw wordt de voormalige kerk in Kerkdorp gesticht. Door ontginning
ontstond inklinking van veen. Hierdoor nam wateroverlast vanuit de zee toe. Ook was er
landafslag. Over het veen werd een laag klei afgezet en vervolgens vormde zich een nieuwe
kustlijn. De bewoners moesten zich terugtrekken op het hoogste deel van de polder waar ze zich
beschermden door de aanleg van de Winterdijk. In 1357 werd de concessie verleend voor de
aanleg van een dijk van Elburg naar Kampen langs de polder Oosterwolde. Dit is de Zomerdijk.
Door wateroverlast heeft men in de 18 e eeuw de oude woonplaatsen moeten opgeven. De
bewoning concentreerde zich in het huidige Oosterwolde. Veel oude boerdijen en speciaal de
terpboerderijen vertonen de typisch Noordveluwse bouwwijze. De boerdijen zijn veelal beschut
met oude loofbomen. In het gebied ligt het verder het landgoed Morren.
44\86 LOP Oldebroek