Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HOE HOOGER ONZE I<strong>DE</strong>ALEN STIJGEN, <strong>DE</strong>S TE HOOGER STIJGEN WIJ ZELF. 179<br />
in acht te nemen, — hoe wil het al die verschillende<br />
verboden onthouden die voor hem<br />
geen zin hebben ? Niet met naalden spelen,<br />
omdat hij gevoeld heeft dat pik-pik ten gevolge<br />
heeft au-au, — dat begrijpt hij ; maar niet<br />
grasduinen in een openstaande kast; niet loopen<br />
door een openstaande deur; niet peuteren aan<br />
kussens en kleedjes onder zijn bereik, dat<br />
begrijpt hij niet. En daar bij liet kleine kind<br />
de lust tot onderzoek overheerschend is, en<br />
dus véél sterker dan het geheugen voor onbegrepen<br />
bepalingen, zal hij telkens en telkens<br />
wéér doen, uit instinkt, wat gij hem verbiedt<br />
uit — gril of onkunde. En, ouders, zijn instinkt<br />
is in zekeren zin heilig, terwijl uw gril of uw<br />
onkunde hoogst onheilig is. Gevolg: het kind<br />
wordt onophoudelijk „stout" genoemd om iets<br />
dat geen stoutheid is; zijn gevoel van recht<br />
wordt onophoudelijk gekwetst; het vertrouwen<br />
in vader of moeder onophoudelijk geschokt;<br />
en zijn teeder gevoel voor die beiden onophoudelijk<br />
met een atoompje verminderd, totdat<br />
het, bij sommige naturen, omslaat in onverschilligheid,<br />
stille vijandelijkheid, wrok. En dan<br />
krijg je die opzettelijk stoute kinderen, waarover<br />
de ouders zich zoo bitter beklagen, als waren<br />
zij de slachtoffers van hun kroost; en waarvan<br />
zij toch, dom genoeg, soms de verdediging<br />
nog op zich nemen, tegenover vreemden<br />
(onderwijzenden!!) die het stoute kind eens<br />
flink durven aanpakken. — Maar dat is hier<br />
de kwestie niet. — Zachtere kindernaturen<br />
zullen natuurlijk lijden onder dat aanhoudend<br />
verbieden, knorren en straffen, en zich schuw<br />
gevoelen tegenover de ouders die hun ware<br />
natuur zoo weinig begrijpen en trachten te<br />
begrijpen. Maar verreweg de meesten zullen<br />
in verzet komen; zullen de verboden ontduiken<br />
of openlijk trotseeren; zullen onderzoeken<br />
hoever de macht en de volharding van den<br />
wetgever gaat, en de kracht van hun kinderlijken<br />
wil — en listigheid! — meten met zijn<br />
gezag; en zoo maakt men zich lastige, ongehoorzame<br />
kinderen, waar de kinderen eenig<br />
karakter toonen ; of willelooze slaven, onder<br />
omstandigheden zelfs huichelaars, van zwakkelingen.<br />
Inderdaad, overal, maar in de huiselijke<br />
opvoeding vooral, is de veelheid van geboden<br />
en verboden een ramp. En Jezus had het<br />
alweer aan het rechte eind toen hij, heengaande,<br />
tot zijn discipelen sprak: Eén gebod geef ik<br />
u: dat gij elkander liefhebt.<br />
Eén gebod. Meer niet. En iedere moeder die<br />
een zuigeling op haar schoot heeft, kan het<br />
beproeven of dat ééne gebod, het gebod der<br />
vertrouwende, helpende, leidende liefde, niet<br />
de geheele opvoeding omvat. Want het was<br />
geen vleeschelijke, zelfzuchtige, grillige liefde<br />
die Jezus zijn vrienden voorschreef; maar die<br />
hooge, geestelijke, volmaakte, waarvan zijn<br />
eigen leven een toonbeeld was geweest. En<br />
die behoeft geen veelheid van geboden en<br />
beperkingen, — zelfs al streven wij er naar in<br />
onvolmaaktheid mits in alle eerlijkheid. Want<br />
waar die liefde ten grondslag ligt, daar voelt een<br />
kind dat een nu en dan noodig verbod of bevel<br />
een noodwendigheid is, een uitvloeisel soms van<br />
die liefde, en geen ouderlijke gril of machtsvertoon.<br />
De liefde die zijn opvoeding maakt tot<br />
één redelijk en harmonisch geheel, zal hem, zoo<br />
klein hij is, redelijk doen staan tegenover een<br />
onvermijdelijk verbod of bevel; en zelfs waar,<br />
als bij den zoon in de gelijkenis, zijn lastig<br />
„ik" er zich aanvankelijk tegen verzet, zal hij<br />
toch eindigen met zich vrijwillig gewonnen te<br />
geven. Waarlijk, de liefde staat hooger dan<br />
eenig stelsel van ge- en verboden!<br />
Ik spreek bij ondervinding: mün eigen<br />
kleine jongen toonde steeds een grooten<br />
familietrek met dien dwarsen zoon uit de<br />
gelijkenis. Ik heb mij wèl gewacht dit prikkelbare,<br />
maar innig goede karaktertje te verbitteren<br />
door militaire discipline. Ik heb hem<br />
liefgehad en vertrouwd, hem geholpen in zijn<br />
strijd, — en ik zie de vrucht van dien strijd<br />
in 't kindergemoed. Ik reken op dien jongen.<br />
Ik hoop dat ik het moedertje, in dit opstel<br />
bedoeld, er toe gebracht heb om ten minste<br />
eens na te denken over mijne woorden. In de<br />
eerste plaats voor haar kind; want zóó groot<br />
verschil van inzicht tusschen vader en moeder<br />
maakt het leven der kinderen werkelijk niet<br />
aangenamer. In de tweede plaats voor haarzelf:<br />
want als de kleine op den leeftijd komt dat<br />
zij, onbewust nog, gaat nadenken, vergelijken,<br />
oordeelen en partijkiezen, dan bestaat er alle<br />
kans dat de moeder krijgt de vrees en de vader<br />
de liefde; de vader het vertrouwen, de moeder<br />
de ergernis; en dat, waar het volwassen meisje<br />
of de vrouw haar jeugd herdenkt, de vader<br />
haar voor den geest zal zweven als de vriend<br />
die haar het best verstond, terwijl het toch<br />
veel natuurlijker is dat zij aan beide ouders te<br />
samen terugdenkt als aan één teeder vriendenpaar;<br />
en het den teederen vader in 't minst<br />
niet schaadt wanneer de schaal nog eenigszins<br />
overhelt naar de moeder, die het méést bij de<br />
kinderen is en dus den méésten invloed op<br />
hen heeft. Neen, waarlijk, het schaadt een der<br />
ouders, vooral den vader niet, wanneer hij<br />
achter den ander staat als harmonisch element:<br />
de omstandigheden rechtvaardigen vaak zulk<br />
een verhouding. Maar 't schaadt hem of haar<br />
wèl als hij (zij) staat tegenover den ander, als<br />
tegenstrijdig element; en zeer zeker komt in het<br />
gemoedsleven der kinderen het oogenblik,<br />
waarop zij erkennen wie der beide ouders de<br />
beste opvoeder was en het meest hun wezenlijk<br />
heil beoogde. En wie niet geoordeeld wil worden<br />
door zijn tot oordeelen bevoegd kind, die schikke<br />
zich in tijds naar het betere inzicht van die<br />
partij, aan wie van nature of door eigen opvoeding<br />
de meeste opvoedkundige wijsheid ten<br />
deel viel. Dat is in het onderhavige geval de<br />
vader. En als ik het jonge vrouwtje een raad<br />
schuldig was, dan zou het deze zijn: „laat u,<br />
mèt uw kind, leiden door uw echtgenoot. Het<br />
is geen schande, zich te laten leiden door de<br />
partij die werkelijk het beste inzicht heeft, en<br />
die men daarenboven lief heeft! Maar 't is een<br />
onberekenbare ramp, wanneer in een gezin hij<br />
of zij de wijste wil wezen die het in waarheid<br />
niet is. Aan de innerlijke waardigheid van een<br />
persoon doet de vrijwillige erkentenis van eigen<br />
minderheid in het minst geen schade; terwijl<br />
deze erkentenis het begin kan zijn eener zelfopvoeding,<br />
die uitloopt op een gelijkwording<br />
met den thans-meerdere." NELLIE.<br />
P.S. Een enkel woordje nog over de' betrekkelijke<br />
plaats der beide ouders in de schatting<br />
der kinderen: ik heb opgemerkt dat alle<br />
mannen zonder uitzondering, die hun vrouw<br />
liefhebben met de goede, de echte, de eerbiedige<br />
liefde, het van-zelf-sprekend vinden dat de<br />
moeder de hoogste plaats inneemt in de schatting<br />
der kinderen: want zij kennen die zelf vrijwillig<br />
toe aan de vrouw. Omgekeerd heb ik vrouwen