MARCEL BOEKHOORN Investeerder

070
MARCEL BOEKHOORN
Investeerder
M A A K T E E E N G R O T E K L A P P E R M E T T E L F O R T E N
S T A A T D A A R O M N O G H O O G O P O N Z E R I J K E N L I J S T,
O N D A N K S T E G E N V A L L E N D E R E S U LT A T E N V A N
V O I C E C A S H , U C . C O M , M C G R E G O R F A S H I O N G R O U P ,
D A G B L A D D E P E R S E N E E N C A L O R I E A R M E M I L K S H A K E .
Z I J N L A A T S T E A A N K O O P I S D E 2 5 0 . 0 0 0 M 2 T E L L E N D E
P H I L I P S H I G H T E C H C A M P U S E N E R K O M E N , A L D U S
B O E K H O O R N , N I E U W E G R O T E K L A P P E R S A A N ,
W A A R O N D E R H E T A M E R I K A A N S E R O C K E T N I N J A .
QU12010-ft03.indd 70 8/28/12 2:51 PM

‘Topsporters hebben altijd een
heel team van coaches om
zich heen. Waarom zou je het
dan helemaal zelf moeten leren
als je gaat ondernemen?’
rates verbinden graag hun naam aan dergelijke initiatieven,
omdat ook zij graag innovatieve ideeën willen
binnenhengelen zonder daar al te veel fte’s voor te
hoeven inhuren.
Risicovolle bezigheid
Hoe vroeger je een investeerder in je bedrijf haalt, hoe
meer van je eigendom je moet weggeven, zo luidt de
stelregel. Probeer het daarom zo lang mogelijk zonder
investeerder te redden, des te scherper kun je je opstellen
in de onderhandelingen. Daarbij is de tip vooral te
kijken naar wat een investeerder – behalve geld – nog
meer aan kennis en netwerk kan bieden. Wie een shortlist
heeft gemaakt van potentiële geldschieters, kan een
verhaal gaan voorbereiden. Molenaar: ‘Daarin moet in
elk geval zitten wat je gaat maken, voor welke markt
en hoe je verwacht dat het bedrijf zich ontwikkelt. En
bovenal: waarom je kapitaal nodig hebt. Want soms
kloppen ondernemers aan zonder eerst voor een lening
met de rug tegen de muur
Wie een zak met geld van een
investeerder ontvangt, moet zijn
alleenheerschappij opgeven. Niet
prettig, want je bent als ondernemer
sowieso al ongeschikt voor
onderdanigheid, en nu kom je ook
nog eens bij je investeerder in de
tang te zitten. Neem arjan heinen.
Hij vond een elektromotor
uit die in de naaf van autowielen
zit, waardoor de wielen direct
worden aangedreven en er nauwelijks
energieverlies is. In 2002
vond hij een investeerder en
veranderde de naam van het
naar de bank te zijn gegaan of gebruik te hebben
gemaakt van bestaande subsidies. En je ziet vaak dat
ondernemers wel bedacht hebben hoe ze zelf geld aan
hun concept gaan verdienen, maar niet weten hoe de
investeerder er financieel uit zal komen. Want investeren
in ondernemingen is een risicovolle bezigheid.
Om de kosten van de verliezen te dekken, zal een
gemiddelde investeerder toch gauw een rendement
van twaalf à dertien procent willen zien.’
Henk Keilman (Quote 500 nr.237, € 125 miljoen)
investeerde de afgelopen jaren voornamelijk in duurzame
energie (‘Dat zijn niet echt startups’), maar heeft
naar eigen zeggen ook nog wat geld in beginnende
bedrijven zitten. Hij ziet ook dat er meer geïnvesteerd
wordt in jonge bedrijven, maar volgens hem is er een
kentering gaande in het aantal deals. ‘Er melden zich
gemiddeld een à twee bedrijven per week bij mij. Toch
is investeren de laatste tijd steeds moeilijker geworden,
want het exitklimaat is niet goed. Je investeert in een
bedrijf om het te helpen groeien, maar op een gegeven
moment wil je je investering ook terug, doordat het
bedrijf bijvoorbeeld “verkocht wordt aan een strategische
investeerder” of naar de beurs gaat. Het huidige
beursklimaat is nogal volatiel, vandaar dat er weinig
doorstroom is en veel startups lang in de portefeuille
blijven zitten. In het oorspronkelijke model van eind
jaren negentig gaan veel investeerders uit van een portefeuille
met tientallen startups. Zeventig procent haalt
het niet, twintig procent is matig en de laatste tien procent
is zo succesvol, dat alle verliezen worden goed­
bedrijf in e-Traction. Maar deze
investeerder wilde vooral wachten
op een geïnteresseerde partij
die bereid was een licentie voor
de motor te betalen, in plaats van
een prototype te ontwikkelen.
Daardoor liep de ontwikkeling
forse ver traging op. Uiteindelijk
moest Heinen zichzelf vorig jaar
via een gerechtelijke procedure
van zijn investeerder losweken.
‘Het is opgelost, maar ik heb een
clausule moeten ondertekenen
dat ik er mijn hele leven nooit
meer iets over mag vertellen.
071
geld ophalen
TIP 5
kijk regionaal
Felix Zwart van
de NVP: ‘Seedfondsenfinancieren
vaak vanaf
een ton tot
2,5 miljoen euro.
Als je kleiner
bent, kun je je ook
wenden tot regio-
nale participatiemaatschappijen,
zoals het Limburgse
Liof, het
noordelijke NOM
en PPM Oost. Bij
hen kun je ook
terecht voor
bedragen van
rond de vijftigduizend
euro. En
dat hoeft ook niet
altijd in de vorm
van een participatie
te zijn,
maar kan ook een
achtergestelde
lening betreffen.’
Jammer, want ik had er graag een
boek over willen schrijven.’
Ander voorbeeld is het biologische
frisdrankmerk Oggu, dat
in juli zelfs failliet ging om van
bemoeizuchtige betweters af
te komen. Directeur leonard
freeke: ‘Er zijn twee kampen
ontstaan die het niet met elkaar
eens konden worden over het te
voeren beleid. Uiteindelijk was
de enige mogelijkheid een faillissement
aanvragen om zo een
nieuwe structuur en doorstart
te overwegen.’
QU12010-ft03.indd 71 8/28/12 2:24 PM

072
tiP 6
houd je aan je plan
‘Ik heb mijn lessen op straat geleerd, niet uit de boekjes’, vertelt
lex van hessen. ‘Punt één: maak duidelijk wat je wilt, want veel
mensen weten niet eens wat ze willen bereiken. Punt twee: maak een
plan hoe je het gaat doen en met welke middelen. Punt drie: voer dat
plan ook uit en houd je eraan. ga het niet elke dag vanuit een andere
invalshoek bekijken. Stel je plan alleen bij in uiterste nood, dan heb je
ook duidelijkheid voor het hele team. laat daarnaast iedereen zich bij
z’n leest houden. Ondernemers, managers en professionele uitvoerders
moeten niet elkaars taken overnemen. Een ondernemer moet
geen boekhouding doen en een boekhouder moet niet gaan ondernemen.
kijk naar de bankiers; we weten allemaal wat er gebeurd is
toen zij wat ondernemender met hun taken gingen omspringen.’
‘Houd je bij je leest. Een ondernemer moet
geen boekhouding doen en een boekhouder
moet niet gaan onder nemen’
teerder in je bedrijf heeft een behoorlijke impact, maar
QUOTE • Dble 1/2 page L PPR • 430 x 140 mm • Visuel: FaceTwit/AM V2 • Parution 20/sept./2012 • Remise 17/août/2012
THALYS.COM
gemaakt. dat model is momenteel niet van toepassing
vanwege de economische malaise. alle mooie verhalen
ten spijt, daardoor is de investeringsbereidheid momenteel
vrij laag.’ dat geldt ook voor Lex van Hessen
(Quote 500 nr.161, € 190 miljoen). ‘Het belangrijkste is
hoe je gaat exiten. Want als je met een investeerder in
zee gaat, zal deze op een gegeven moment ook weer uit
je onderneming moeten stappen.’
In de tang
Wie zich wendt tot een private investeerder, moet een
plan presenteren met targets, termsheets en milestones,
die uiteraard vrij optimistisch zijn ingeschat. Ondernemen
is als verbouwen: het kost altijd meer bloed,
zweet en tranen dan gedacht, het duurt altijd langer
dan gepland, er is altijd meer geld voor nodig dan
verwacht en uiteindelijk is de toko minder waard dan
gehoopt. Praat daarom altijd met meerdere investeerders.
Het traject duurt lang, dus die tijd is er. ‘een inves-
14min 15min 17min 16min
55min
HIER ZAL NIEMAND U VRAGEN OM UW TELEFOON UIT TE ZETTEN OF OM UW TAFELTJE IN TE KLAPPEN.
Dankzij WiFi* aan boord, wordt uw reistijd prettiger en nuttiger. 12 posts, 9 tweets, 15 e-mails… en u bent al
in hartje Parijs!
*Dienst geleverd door 21Net en geactiveerd door Nokia Siemens Networks, onder voorbehoud van beschikbaarheid. Gratis in Comfort 1 en voortaan ook in Comfort
2 met het Semi-Flex tarief.
DUS, AMSTERDAM-PA AM-PA
QU12010-ft03.indd TALY~1208048_FT_AM_QUOTE_430x140_NL.indd 72 2 8/28/12 17/08/12 12:51 15:07 PM
TALY~1

M-PARIJS M-PA 3U18
2 15:07
IncubAtOrs & AccelerAtOrs
Waar investeerders en potentiële
startups bij elkaar komen,
zijn uiteraard ook bemiddelaars
die het proces voor beide
partijen vergemakkelijken.
Vanuit de collegebanken kun je
bijvoorbeeld doorstromen naar
Yes!Delft, dat technisch innovatieve
ondernemingen helpt.
Arnoud Jullens, manager
incubation & growth: ‘Yes!Delft
bestaat nu zeven jaar. Het
leukste vinden we de ongelooflijke
ambitie van jonge mensen,
die we kunnen ondersteunen in
de opstartfase van hun bedrijf.
Ook hebben we veel contacten
met investeerders, waardoor
we het proces van geld ophalen
kunnen versnellen. We zijn zeer
streng in onze selectie. Dat
maken we op onze site al duidelijk,
waardoor een grote
groep afvalt. Toch kun je in het
begin niet aanwijzen welke van
onze startups het succesvolst
zullen worden. Uiteindelijk
hangt het ook af van het team
en externe factoren, zoals de
ontwikkeling van de markt.’
De Amsterdamse accelerator
Rockstart helpt geselecteerde
bedrijven de eerste honderd
dagen van hun ondernemerschap
door. Oprichter en serial
entrepreneur Oscar Kneppers:
‘We horen ook van investeerders
dat we het zoveel makkelijker
voor hen hebben gemaakt
door alvast bedrijven met
potentie te selecteren. Ik
geloof erg in het uitwisselen
van informatie en het delen
van kennis. Daarvoor krijgen
ze bij ons de gelegenheid.’
Ook Startupbootcamp van
Patrick de Zeeuw heeft een
soortgelijk programma. ‘Wij
zien ook dat grote bedrijven
geïnteresseerd meekijken
naar innovatieve ondernemers.
Eén bedrijf dat bij ons zit, voert
nu bijvoorbeeld besprekingen
met Ahold.’
15min 22min 15min 16min 13min
073
geld ophalen
LUC - BAT
QU12010-ft03.indd TALY~1208048_FT_AM_QUOTE_430x140_NL.indd 73 3 8/28/12 17/08/12 2:25 15:07 PM

tiP 7
commitments
aanGaan
george banken:
‘businessplannen
kloppen
nooit, dus die
hoef je niet tot
drie cijfers achter
de komma uit te
rekenen. Je kunt
potentiële investeerders
beter
van de realiseerbaarheid
ervan
overtuigen door
partijen uit de
markt te laten
participeren, in
ruil voor een deel
van de aandelen.
dan ontstaat er
commitment en
zie ik als investeerder
dat de
markt jou ook
serieus neemt.
het is helemaal
niet moeilijk om
een opdracht uit
te zetten bij een
externe partij;
wel om die partij
voor jou te laten
werken in ruil
voor een deel
van je bedrijf.’
het mag niet ten koste van alles gaan. laat je daarom
vooraf goed adviseren door corporate finance-adviseurs
en advocaten. Wil je een investeerder die met je meedenkt,
of zoek je juist iemand die alleen een zak met
geld op tafel smijt en verder een stille vennoot is?’,
zegt van ekkendonk. Want er is een verschil tussen
angel investors enerzijds en private-equityhuizen
en venture capitalists anderzijds. de Zeeuw: ‘angel
investors herkennen zichzelf vaak in de jonge ondernemer
en werken vanuit een passie. die vinden het leuk
om over het verleden te praten, en jij als ondernemer
bent voor hen een soort vervulde toekomstdroom. de
grootste valkuil daarbij is: ze moeten vooral coach zijn,
geen ceo. Bij private-equitymaatschappijen en venture
capitalists zitten managers die worden afgerekend op
hun targets. Zij zitten juist weer vrij strak op de doelstellingen
en bouwen allerlei protectiemechanismen
in het contract, waardoor ze ook sneller hun handen
van het project af kunnen trekken. als je potentie hebt,
moet het geen probleem zijn om funding voor je bedrijf
te krijgen. Maar zorg er in elk geval voor dat je te kiezen
tiP 8
hubeRt deitmeRs
Investeerder
s a m e n m e t j o o p v a n d e n e n d e , d i e h i j n o G k e n t u i t z i j n
e n d e m o l -t i j d , s t e e k t d e z e p i e R c e b R o s n a n - l o o k a l i k e
G e l d i n m e d i a - e n t e c h n o l o G i e b e d R i j v e n , i n d e h o o p n a
e e n p a a R j a a R t e c a s h e n . a l s s u c c e s v o l l e v o o R b e e l d e n
n o e m e n w e h y v e s , a l b u m p R i n t e R e n s m a R t c l i p .
hebt. Wij hebben nu drie startups die kunnen kiezen uit
veertig investeerders. in die luxepositie kun je zelf je
voorwaarden bepalen.’
en net als bij het sluiten van een hypotheek dien je
goed op de kleine lettertjes te letten. Hoewel zelden
naar buiten komt dat ondernemers en investeerders rollend
met elkaar over straat gaan (zie kader ‘Met de rug
tegen de muur’), gebeurt dit volgens alle geïnterviewden
heel vaak. namen worden echter niet genoemd.
van Hessen: ‘Het gebeurt regelmatig dat ondernemers
ruzie krijgen met hun investeerders, maar ik ga geen
namen noemen. Waar er twee kijven, hebben er twee
schuld. dan hadden ze vooraf maar duidelijkere afspraken
moeten maken.’ geanonimiseerde anekdotes over
ondernemers die volledig bij hun investeerders in de
tang kwamen te zitten, zijn er genoeg. Bijvoorbeeld
over een investeerder die stiekem in het contract liet
opnemen dat hij naar eigen goeddunken meer geld in
het bedrijf mocht steken. altruïstisch? nee hoor, vooral
een stille en slinkse wijze om bij succes langzaam de
meerderheid van de aandelen – en daarbij de zeggenschap
– te verwerven. daarom is het altijd handig een
externe adviseur in te huren. die houdt vooraf sessies
en licht precies de punten uit die ook een investeerder
in twijfel zou trekken. in die zin is het vooral een generale
repetitie. ‘Maar’, zo vertelt een corporate financeadviseur,
‘let er wel op dat een externe partij niet te
veel afstand creëert tussen jou en je investeerder. neem
bij de eerste kop koffie niet meteen een advocaat mee
die alles gelijk wil dichttimmeren. Uiteindelijk moet de
investeerder in jou geloven. de externe adviseur moet
ondersteunend zijn, niet leidend.’
communiceeR duidelijk
als je je investering hebt binnengehaald, wil de geldschieter natuurlijk graag op
de hoogte worden gehouden. Michiel Mol: ‘Zorg altijd dat je de meerderheid van
het bedrijf in handen houdt. Maak daarnaast heel goede afspraken met de aandeelhouders
en houd hen op de hoogte. rapporteer op tijd en eerlijk. dat klinkt
logisch, maar je maakt vaak mee dat je eerst een jaar prachtige verhalen hoort,
terwijl achteraf blijkt dat het helemaal niet goed ging. dat zet de relatie met
je investeerder nogal onder druk, die dan niet meer kan ingrijpen. Veel ondernemers
denken: als we een kwartaal niks zeggen en nóg harder werken, dan
komt het wel goed. Maar zo werkt het niet.’
QU12010-ft03.indd 74 8/28/12 12:51 PM
beeld Ruud Binnekamp